Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2019 жылғы 26 сәуірдегі № 287 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 3 мамырда № 18618 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2022 жылғы 26 қыркүйектегі № 834 бұйрығымен.

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Қорғаныс министрінің 26.09.2022 № 834 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 16 тамыздағы № 1074 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі туралы ереженің 21-тармағының 19-63) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының Тәрбие және идеологиялық жұмыстар департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықтың көшірмесін мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде ресми жариялау және оған енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықты алғашқы ресми жарияланғанынан кейін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жолдауды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қорғаныс министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының бастығы генерал-майор М.К. Бектановқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық лауазымды адамдарға, оларға қатысты бөлігінде жеткізілсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі генерал-майор

Н. Ермекбаев

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2019 жылғы 26 сәуірдегі № 287 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі қағидалар (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру тәртібін айқындайды.

2. Шығарылу кезінде адамдарды (бұдан әрі – әлеуметтік бейімдеуге жататын) әлеуметтік бейімдеу жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу екі бағытта жүзеге асырылады: қайта даярлау және әлеуметтік-психологиялық қамтамасыз ету.

3. Қағидаларды іске асыру мақсатында Қорғаныс министрінің бірінші орынбасары – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабы бастығының, Қарулы Күштер түрлері бас қолбасшыларының, әскер тектері мен өңірлік қолбасшылықтар әскерлері қолбасшыларының бұйрықтарымен әскери бөлімдерде (мекемелерде) (бұдан әрі – әскери басқару органдары) запасқа шығарылуға жататын адамдарды әлеуметтік бейімдеу мәселелері жөніндегі комиссиялар (бұдан әрі – Комиссиялар) тағайындалады.

4. Комиссия құрамы қаржы, медициналық, заң, психологиялық қызметтер мен кадр органдарының өкілдерінен құрылады.

5. Комиссия жыл сайын 20 желтоқсанға қарай Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды әлеуметтік бейімдеуді ұйымдастыру жөніндегі жұмыс жоспарын (бұдан әрі – Жоспар) жасайды.

6. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының Тәрбие және идеологиялық жұмыстар департаменті Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің (бұдан әрі – ҚР ҚМ) сайтында әрбір әскери қызметші онымен таныса алатын еңбек нарығында талап етілетін кәсіптер, мамандықтар, бос орындар туралы ақпараты бар Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің бірыңғай консультативтік электрондық жүйесін құрады.

7. "Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 50-бабының 2-тармағына сәйкес кадрлық әскери басқару органдары әскери қызметте болудың шекті жасына толуы бойынша, денсаулық жағдайы бойынша, әскери қызмет міндеттерін орындауға байланысты ауырған, сондай-ақ жиырма және одан да көп еңбек сіңірген жылдары бар шығарылуға жататын адамдардың тізімдерін жасайды.

8. Кәсіптік қайта даярлауға қаржыландыру кәсіптік қайта даярлауға мұқтаж, әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдардың болжамды санына, оқытудың ұзақтығы мен құнының орташа көрсеткіштеріне сүйене отырып есептеледі. Есептеуді білім және қаржылық қамтамасыз ету мәселелеріне жауапты Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің құрылымдық бөлімшелері жүргізеді.

9. Жалпы ұзақтығы бір айдан аспайтын азаматтық мамандықтар бойынша кәсіптік қайта даярлауға шығыстар осы мақсаттарға бөлінген ақша қаражаты шегінде өтеледі.

2-тарау. Қайта даярлау

10. Әлеуметтік бейімдеуге жататын адамды қызметтен шығарылғанға дейін 6 ай бұрын кадрлық әскери басқару органдары әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз етуге, оның ішінде әскери қызмет өткеру кезеңінде азаматтық мамандық алу мақсатындағы құқығы туралы жазбаша хабардар етеді.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қорғаныс министрінің 31.03.2021 № 181 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Мамандық алуға ниет білдірген, әлеуметтік бейімдеуге жататын адам әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз етуге, оның ішінде әскери қызмет өткеру кезеңінде азаматтық мамандық алу мақсатындағы құқығы туралы хабарламаны алған сәттен бастап Комиссияға мынадай құжаттарды:

оны әлеуметтік бейімдеуді қамтамасыз ету тізімдеріне қосу және қайта даярлау курстарында оқу үшін оқу демалысын беру туралы баянатты;

жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесін;

білімі туралы құжаттардың көшірмесін;

еңбек өтілі бар болған кезде, еңбек өтілін растайтын басқа да құжаттың көшірмесін;

қызметтік тізімді;

әскери қызметте болу туралы мәліметтерді көрсетумен қызмет орнынан анықтаманы ұсынады.

12. Комиссия айына бір рет 25-і күніне дейін әскери қызметшілердің қайта даярлау курстарында оқу үшін оларды әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдардың тізімдеріне қосу туралы баянаттарын қарайды.

13. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды тиісті мамандық бойынша жұмысқа орналастыру мүмкіндігін қарау үшін кадр органы тоқсан сайын қызмет өткеру орны бойынша бос орындарға мониторинг жүргізеді.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қорғаныс министрінің 31.03.2021 № 181 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. Мониторинг қорытындылары бойынша әлеуметтік бейімдеуге жататын адамға қызмет өткеру орны бойынша бос лауазымдар тізбесі және оларға қойылатын біліктілік талаптары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әскери оқу орындарында және "Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Әскери-техникалық мектебі" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнында (бұдан әрі – ӘТМ РМҚК) олар бойынша қайта даярлау жүргізілетін тұрғылықты жері бойынша еңбек нарығында талап етілетін азаматтық мамандықтар тізбесі ұсынылады.

15. Қосымша азаматтық мамандық алуға ниет білдірген, әлеуметтік бейімдеуге жататын адам Қазақстан Республикасының жоғары әскери оқу орындарына және ӘТМ РМҚК-ға тиісті қайта даярлау курстарына жіберіледі.

3-тарау. Әлеуметтік-психологиялық қамтамасыз ету

16. Комиссия тоқсанына бір рет әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдармен әлеуметтік қамсыздандыру, оның ішінде психологиялық қолдау және психологиялық сүйемелдеу мәселелері бойынша консультациялар өткізеді.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қорғаныс министрінің 31.03.2021 № 181 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінен шығарылатын адамдарды бейімдеуді психологиялық сүйемелдеу тиімді әлеуметтік-психологиялық бейімдеудің қажетті компоненті ретінде ұсынылады, ол екі кезеңде жүргізіледі:

бірінші кезең – әскери қызметтен шығарылғанға дейін 3 ай бұрын басталады. Осы кезеңде азаматтық қоғамдағы өмірге бейімделуге психологиялық-педагогикалық көмек көрсетуді көздейтін психологиялық дайындау жүзеге асырылады.

Ай сайын Жоспарға сәйкес әлеуметтік бейімдеуге жататын адамдарға кәсіби консультация беру жүргізіледі, ол шығарылатын адамның жеке басын, оның қызығушылықтарын, икемділігін, болашақ кәсіптің әртүрлі сипаттамаларының өзі үшін қолайлы жеке пайымын, кәсіби қабілеттерін, бар білімдерін, біліктері мен дағдыларын, бар мүмкіндіктерін алдын ала зерделеу нәтижелеріне негізделеді;

екінші кезең – білікті психологиялық көмек көрсету әскери қызметтен шығарылғанға дейін 1 ай бұрын басталады. Осы кезеңдегі жұмыс қажетті жаңа дағдыларды қалыптастыруға: өзін-өзі жобалауға, тиімді қарым-қатынасқа және өзара іс-қимылға, жеке басының проблемаларын шешуге бағытталған. Жұмыс маман психологтың міндетті түрде апта сайынғы консультациялары нысанында ұйымдастырылады және жүргізіледі.

Жеке консультациялар психологиялық қолдауға және психикалық төзімділігін сақтауға ықпал ететін аутотренингке, арнайы психикалық-техникалық жаттығуларға оқыту элементтерін қамтиды.

On approval of the Rules on organization of social adaptation of persons, dismissed from the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

Order № 287 of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated April 26, 2019. Registered in the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on May 3, 2019 № 18618.

Unofficial translation

Footnote. Became invalid by the Order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated 26.09.2022 No. 834 (effective after ten calendar days after the date of its first official publication).

In accordance with subparagraph 19-63) of paragraph 21 of the Regulation on the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan, approved by the decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 16, 2001 № 1074, I ORDER:

1. To approve the attached Rules on organization of social adaptation of persons, dismissed from the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

2. The department of educational and ideological work of the General staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan shall ensure:

1) state registration of this order in the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

2) sending a copy of this order to the Republican state enterprise on the right of economic management "Institute of legislation and legal information of the Republic of Kazakhstan" of the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan for official publication and inclusion in the Standard control bank of regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan in the Kazakh and Russian languages within ten calendar days from the date of state registration;

3) placement of this order on the Internet resource of the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan after its first official publication;

4) sending information on implementation of measures, provided for in subparagraphs 1), 2) and 3) of this paragraph within ten calendar days from the date of state registration to the Legal department of the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan.

3. Control over execution of this order shall be assigned to the first deputy Minister of Defense-chief of the General staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, major-general M. K. Bektanov

4. This order shall be brought to the officials in the part concerning them.

5. This order shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication.

Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan major-general

N. Yermekbayev

Approved by order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan № 287 dated April 26, 2019

Rules on organization of social adaptation of persons, dismissed from the Armed
Forces of the Republic of Kazakhstan
Chapter 1. General provisions

1. These Rules on organization of social adaptation of persons, dismissed from the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan (hereinafter – the Rules) shall determine the procedure for organization social adaptation of persons, dismissed from the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

2. Organization and implementation of measures for social adaptation of persons upon dismissal (hereinafter-those, subject to social adaptation) shall be carried out in two directions: retraining and social-psychological support.

3. In order to implement the Rules, the commissions on the issues of social adaptation of persons, subject to retirement (hereinafter – the Commissions) shall be appointed by the orders of the first deputy Minister of Defense – chief of General staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, commanders of the Armed Forces, commanders of troop types and armies of regional commands, military units (institutions) (further – the military authorities).

4. The Commission consists of representatives of financial, medical, legal, psychological services and human resources bodies.

5. The Commission annually draws up a work Plan on organization of social adaptation of persons, dismissed from the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan by December 20 (hereinafter-the Plan).

6. The department of educational and ideological work of the General staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan creates a Unified electronic consultative system of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan with information about careers, professions, vacancies, required on the labour market on the website of the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan (hereinafter – MD of the RK), which can be read by each soldier.

7. In accordance with paragraph 2 of Article 50 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Military Service and Status of Military Servants", the personnel bodies of military administration compile lists of persons subject to dismissal from military service upon reaching the age limit for military service, for health reasons, who received the disease in connection with performance of military service duties, as well as those having a length of service of twenty or more years.

8. Financing for professional retraining is calculated based on the predicted number of people who need professional retraining and are subject to social adaptation, as well as the average indicators of training duration and cost. The calculation is made by structural units of the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan responsible for the issues of education and financial support.

9. Expenses for professional retraining in civil specialties, the total duration of which is not more than one month, are reimbursed within the allocated funds for these purposes.

Chapter 2. Retraining

10. A person who is subject to social adaptation shall be notified of the right to ensure social adaptation, including for the purpose of acquiring a civil specialty during the period of military service six months before dismissal in written form by the personnel bodies of military administration.

Footnote. Paragraph 10 - as amended by the order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated 31.03.2021 № 181 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

11. A person who is subject to social adaptation from the moment of receiving notification of the right to ensure social adaptation, including for the purpose of acquiring a civil specialty during military service, who wishes to acquire a specialty, shall submit the following documents to the Commission:

a report on his/her inclusion in the lists for ensuring social adaptation and granting of educational leave for training at retraining courses;

a copy of the identity document;

copies of education documents;

a copy of the document confirming labour activity in the presence of work experience;

a military history sheet;

a certificate from the place of service indicating information about military service.

12. The Commission shall consider the reports of military personnel on their inclusion in the lists of persons subject to social adaptation for their training at retraining courses once a month until the 25th day.

13. The personnel body shall monitor vacancies quarterly at the place of service for consideration the possibility of employment at the relevant specialty of persons dismissed from the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Paragraph 13 - as amended by the order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated 31.03.2021 № 181 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

14. According to the results of monitoring, the person subject to social adaptation, shall be provided with a list of vacant positions at the place of service and qualification requirements to them, as well as the list of civilian specialties, required in the labor market at the place of residence on which retraining is being conducted in military educational institutions of the Republic of Kazakhstan and Republican state treasury enterprise "Military technical school of the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan" (hereinafter – RSTE MTS).

15. A person subject to social adaptation, who has expressed a desire to get an additional civil specialty shall be sent to the appropriate retraining courses in higher military educational institutions of the Republic of Kazakhstan and RSTE MTS.

Chapter 3. Social and psychological support

16. The Commission shall conduct consultations with the persons, who are subject to social adaptation, once a quarter on the issues of social assistance, including psychological support and psychological follow-up.

Footnote. Paragraph 16 - as amended by the order of the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan dated 31.03.2021 № 181 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

17. Psychological support for adaptation of persons, dismissed from the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan acts as a necessary component of effective social and psychological adaptation, which is carried out in two stages:

the first stage begins 3 months before dismissal from military service. At this stage, psychological preparation for dismissal shall be carried out, which provides psychological and pedagogical assistance to life adaptation in civil society.

Monthly, in accordance with the Plan, professional consultation shall be conducted with the persons subject to social adaptation, which is based on the results of a preliminary study of the personality of the dismissed person, his/her interests, inclinations, individual visions of acceptability of various characteristics of future profession, professional abilities, existing knowledge, skills, and physical capabilities;

the second stage- a qualified psychological assistance begins a month before dismissal from military service. The work at this stage is aimed at formation of the necessary new skills: self-designing, effective communication and interaction, solving personal problems. The work is organized and conducted in the form of obligatory weekly consultations with a specialist-psychologist.

Individual consultations include elements of training for autotraining, special psychotechnical exercises that promote psychological support and maintain mental stability.