Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2020 жылғы 15 сәуірдегі № 91 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 16 сәуірде № 20406 болып тіркелді.

"Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 15) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 12.05.2022 № 125 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу қағидалары бекітілсін.

2. Мына:

1) "Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 369 бұйрығының (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12491 болып тіркелген, 2016 жылғы 14 қаңтарда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған);

2) "Мәдениет саласындағы кейбір бұйрықтарға өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің міндетін атқарушы 2018 жылғы 13 қыркүйектегі № 256 бұйрығымен бекітілген Мәдениет саласындағы өзгерістер енгізілетін кейбір бұйрықтар тізбесінің 10-тармағының (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17507 болып тіркелген, 2018 жылғы 12 қазанда Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі Мәдениет және өнер істері департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуін;

2) осы бұйрық қолданысқа енгізілгеннен кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы тармақпен көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі

А. Раимкулова

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі 2020 жылғы 15 сәуірдегі № 91 бұйрықпен бекітілген

Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 10-бабының 15) тармақшасына сәйкес әзірленді және тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 12.05.2022 № 125 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) тарих және мәдениет ескерткіштері – Тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне қосылған тарихи-мәдени мұра объектілері;

2) тарих және мәдениет ескерткішін пайдаланушы – Заңға сәйкес тарих және мәдениет ескерткішін пайдалану құқығы оның меншік иесімен жасалатын шарт негізінде берілген жеке немесе заңды тұлға;

3) тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган.

2-тарау. Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру тәртібі

3. Тарих және мәдениет ескерткіштерін жеке және заңды тұлғаларға пайдалануға беру ғылыми, білім беру, туристік, ақпараттық және тәрбиелік мақсаттарда жүзеге асырылады.

4. Қазақстан Республикасының атынан халықаралық және республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштеріне меншік иесінің өкілеттігін уәкілетті орган, ал жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштеріне – облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары (бұдан әрі – жергілікті атқарушы органдар) жүзеге асырады.

5. Коммуналдық меншік болып табылатын, жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері жергілікті атқарушы органдарының шешімімен пайдалануға беріледі.

Республикалық меншік болып табылатын, жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі уәкілетті органның шешімімен пайдалануға беріледі.

Коммуналдық меншік болып табылатын, халықаралық және республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері уәкілетті органмен келісу бойынша жергілікті атқарушы органдарының шешімімен пайдалануға беріледі.

Республикалық меншік болып табылатын, халықаралық және республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі уәкілетті органның шешімімен пайдалануға беріледі.

6. Мемлекеттік заңды тұлғалардың балансындағы тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 17 наурыздағы № 212 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдауға (жалға алуға) беру қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10467 болып тіркелген) немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы № 17 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру қағидаларына және Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқарудың үлгілік шартына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10111 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 12.05.2022 № 125 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Мемлекеттік емес заңды және жеке тұлғалардың балансындағы және меншігіндегі тарих және мәдениет ескерткіштері Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес пайдалануға беріледі.

8. Халықаралық және республикалық маңызы бар, республикалық меншік болып табылатын тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беруге арналған шарт тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мен жеке немесе заңды тұлға арасында жасалады.

Халықаралық және республикалық маңызы бар, коммуналдық меншік болып табылатын тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беруге арналған шарт тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша жергілікті атқарушы органы мен жеке немесе заңды тұлға арасында жасалады.

Жергілікті маңызы бар, республикалық меншік болып табылатын тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беруге арналған шарт тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мен жеке немесе заңды тұлға арасында жасалады.

Жергілікті маңызы бар, коммуналдық меншік болып табылатын тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беруге арналған шарт жергілікті атқарушы органы мен жеке немесе заңды тұлға арасында жасалады.

9. Меншік иесіне тарих және мәдениет ескерткіштерін өз бетімен жою құқығын қоспағанда, меншік объектілері ретінде иелену, пайдалану және билік ету құқығы тиесілі.

10. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің меншік иелері меншік құқықтарының болжамды немесе орын алған өзгерістері туралы Жергілікті атқарушы органдарды хабардар етуге міндетті.

11. Меншік иесінің тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалану және пайдалану нәтижесінде қорғау міндеттемесімен шектелген пайда алуға (табыс алуға) құқығы бар.

12. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің меншік иелері мен пайдаланушыларының тарих және мәдениет ескерткіштерін ұстау шарттары жергілікті атқарушы органдар беретін қорғау міндеттемесінде белгіленеді.

3-тарау. Тарих және мәдениет ескерткіштеріне қол жеткізу тәртібі

13. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің меншік иелері мен пайдаланушылары оларды сақтау жөніндегі қызметті жүзеге асырады және тарих және мәдениет ескерткішін:

1) тарихи және мәдени ескерткіштерінің сақталуын қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдау;

2) тарих және мәдениет ескерткіштеріне ғылыми, білім беру, туристік, ақпараттық және тәрбие мақсаттарында жергілікті атқарушы органдармен жасалған шарттарда белгіленген тәртіппен және шекте қол жеткізуді қамтамасыз ету.

14. Тарих және мәдениет ескерткішінің меншік иесі, егер меншік объектісі өзіне мұрагерлік құқықтарымен тиесілі болса және пайда болуы немесе мазмұны бойынша өсиет қалдырушының жеке басымен немесе меншік иесінің ата-бабасымен байланысты болса, елу жылға дейiнгі мерзімге ескерткішті зерттеу үшін қол жеткізуден және көпшілікке көрсетуден бас тартуға құқылы.

15. Тарих және мәдениет ескерткіштері келу кезінде жойылу немесе бүліну қатеріне ұшырамауы тиіс. Тарих және мәдениет ескерткіштеріне қол жеткізу жарқылды фотофиксацияны өз бетінше пайдалануға болмайды, қабырға мен олардың конструкцияларын тықылдатуға, тарих және мәдениет ескерткішінің бөліктерін қашаулауға, жартылай бұзылған қабырғалар мен құрылыстардың үстімен жүруге рұқсат етілмейді.

On approval of the Rules for granting of use of monuments of history and culture and access to them

Order of the Minister of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan dated April 15, 2020 No. 91. Registered in the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on April 16, 2020 No. 20406.

Unofficial translation

Under sub-paragraph 15) of Article 10 of the Law of the Republic of Kazakhstan “On the Protection and Use of Historical and Cultural Heritage Sites”, I HEREBY ORDER:

Footnote. The preamble - as reworded by order of the Minister of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan No. 125 of 12.05.2022 (shall come into effect upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

1. To approve the attached Rules for granting of use of monuments of history and culture and access to them.

2. To declare invalid:

1) order of the Minister of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan dated November 30, 2015 No. 369 "On approval of the Rules for granting of use of monuments of history and culture" (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under No. 12491, published on January 14, 2016 in Information and Legal system "Adilet");

2) paragraph 10 of the List of some orders in the field of culture, which are amended, approved by order of the acting Minister of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan dated September 13, 2018 No. 256 "On amendments to some orders in the field of culture" (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts under No. 17507, published on October 12, 2018 in the Reference Control Bank of regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan).

3. The Department of Culture and Art of the Ministry of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan, in the manner prescribed by law, to ensure:

1) state registration of this order in the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

2) within two working days after the entry into force of this order, its placement on the Internet resource of the Ministry of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan;

3) within two working days after the execution of the measures provided for by this paragraph, submission of information on execution of the measures to the Department of Legal Service of the Ministry of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan.

4. The supervising Vice-Minister of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan is authorized to control execution of this order.

5. This order comes into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication.

Minister of culture and sports of the Republic of Kazakhstan

A. Raimkulova

Approved by the order of the Minister of culture and sports of the Republic of Kazakhstan dated April 15, 2020 № 91

Rules
for granting of use of monuments of history and culture and access to them
Chapter 1. General provisions

1. These Rules of Granting for Use of Historical and Cultural Monuments and Access to Them (hereinafter - Rules) have been elaborated under sub-paragraph 15) of Article 10 of the Law of the Republic of Kazakhstan “On Protection and Use of Historical and Cultural Heritage Sites” (hereinafter - the Law) and establish the order of granting for use of historical and cultural monuments and access to them.

Footnote. Paragraph 1 - as reworded by order of the Minister of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan No. 125 of 12.05.2022 (shall become effective ten calendar days after the date of its first official publication).

2. The following basic concepts are used in these Rules:

1) monuments of history and culture - objects of historical and cultural heritage included in the State List of monuments of history and culture;

2) user of a monument of history and culture – an individual or legal entity who, in accordance with the Law, is granted the right to use a monument of history and culture on the basis of an agreement with its owner;

3) the authorized body for protection and use of objects of historical and cultural heritage (hereinafter referred to as the authorized body) - the central executive body that carries out management and inter-sectoral coordination in the field of protection and use of objects of historical and cultural heritage.

Chapter 2. Procedure for granting of use of monuments of history and culture

3. The granting of use of monuments of history and culture to individual and legal entities is carried out for scientific, educational, tourist, informational and educational purposes.

4. On behalf of the Republic of Kazakhstan, the owner's powers for monuments of history and culture of international and republican significance are exercised by the authorized body, and for monuments of history and culture of local significance - by local executive bodies of regions, cities of republican significance, the capital (hereinafter - local executive bodies).

5. Monuments of history and culture of local significance, which are communal property, are granted for use by decision of local executive bodies.

Monuments of history and culture of local significance, which are republican property, are granted for use by decision of the authorized body for state property management in agreement with the authorized body.

Monuments of history and culture of international and republican significance, which are communal property, are granted for use by decision of local executive bodies in agreement with the authorized body.

Monuments of history and culture of international and republican significance, which are republican property, are granted for use by decision of the authorized body for state property management in agreement with the authorized body.

6. The order of granting for use of historical and cultural monuments, being on the balance sheet of the government legal entities, shall be implemented under the Rules for the Transfer of State Property for Property Lease (Rent), approved by order of the Minister of National Economy of the Republic of Kazakhstan No. 212 of March 17, 2015. (recorded in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 10467), or the Rules for Transfer of State Property into Trust Management and the Model Agreement on Trust Management of State Property approved by Order of the Minister of National Economy of the Republic of Kazakhstan No. 17 of January 16, 2015 (recorded in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 10111).

Footnote. Paragraph 6 - as reworded by order of the Minister of Culture and Sports of the Republic of Kazakhstan No. 125 of 12.05.2022 (shall be put into effect ten calendar days after the date of its first official publication).

7. Monuments of history and culture that are on the balance sheet and property of non-state legal entities and individuals are granted for use in accordance with the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

8. An agreement on granting for use of monuments of history and culture of international and republican significance, which are republican property, is concluded between the authorized body for state property and an individual or legal entity in agreement with the authorized body.

An agreement on granting for use of monuments of history and culture of international and republican significance, which are communal property, is concluded between the local executive body and an individual or legal entity in agreement with the authorized body.

An agreement on granting for use of monuments of history and culture of local significance, which are republican property, is concluded between the authorized body for state property and an individual or legal entity in agreement with the authorized body.

An agreement on granting for use of monuments of history and culture of local importance, which are communal property, is concluded between the local executive body and an individual or legal entity.

9. The owner has the right to own, use and dispose monuments of history and culture as objects of property, with the exception of the right to destroy them independently.

10. Owners of monuments of history and culture are obliged to notify local executive bodies about the proposed or completed changes in property rights.

11. The owner has the right to make a profit (receive income) as a result of the use and operation of monuments of history and culture, limited by a protective obligation.

12. Conditions for maintenance of monuments of history and culture by the owners and users of monuments of history and culture are recorded in the protection obligation issued by local executive bodies

Chapter 3. Procedure for access to monuments of history and culture

13. Owners and users of monuments of history and culture carry out activities for their preservation and are obliged to comply with the conditions for maintaining a monument of history and culture by:

1) taking measures to ensure the preservation of monuments of history and culture;

2) ensuring access to a monument of history and culture for scientific, educational, tourist, informational and educational purposes in the manner and within the limits established by agreements with local executive bodies.

14. The owner of a monument of history and culture has the right to demand non-disclosure of its content or deny access for research and public inspection for a period of up to fifty years, if the property belongs to him by inheritance rights and by its origin or content is associated with the person of the testator or the ancestors of the owner.

15. Monuments of history and culture when visiting should not be exposed to the threat of destruction or damage. Access to monuments of history and culture excludes self-photographing with a flash; tapping on the wall and their structures, chipping off parts of a monument of history and culture, walking on top of dilapidated walls and buildings is not allowed.