Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2020 жылғы 15 сәуірдегі № 91 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 16 сәуірде № 20406 болып тіркелді.

"Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 15) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 12.05.2022 № 125 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу қағидалары бекітілсін.

2. Мына:

1) "Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 369 бұйрығының (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12491 болып тіркелген, 2016 жылғы 14 қаңтарда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған);

2) "Мәдениет саласындағы кейбір бұйрықтарға өзгерістер енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің міндетін атқарушы 2018 жылғы 13 қыркүйектегі № 256 бұйрығымен бекітілген Мәдениет саласындағы өзгерістер енгізілетін кейбір бұйрықтар тізбесінің 10-тармағының (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17507 болып тіркелген, 2018 жылғы 12 қазанда Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі Мәдениет және өнер істері департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуін;

2) осы бұйрық қолданысқа енгізілгеннен кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы тармақпен көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі

А. Раимкулова

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі 2020 жылғы 15 сәуірдегі № 91 бұйрықпен бекітілген

Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 10-бабының 15) тармақшасына сәйкес әзірленді және тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру және оларға қол жеткізу тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 12.05.2022 № 125 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) тарих және мәдениет ескерткіштері – Тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізіміне қосылған тарихи-мәдени мұра объектілері;

2) тарих және мәдениет ескерткішін пайдаланушы – Заңға сәйкес тарих және мәдениет ескерткішін пайдалану құқығы оның меншік иесімен жасалатын шарт негізінде берілген жеке немесе заңды тұлға;

3) тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган.

2-тарау. Тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру тәртібі

3. Тарих және мәдениет ескерткіштерін жеке және заңды тұлғаларға пайдалануға беру ғылыми, білім беру, туристік, ақпараттық және тәрбиелік мақсаттарда жүзеге асырылады.

4. Қазақстан Республикасының атынан халықаралық және республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштеріне меншік иесінің өкілеттігін уәкілетті орган, ал жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштеріне – облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары (бұдан әрі – жергілікті атқарушы органдар) жүзеге асырады.

5. Коммуналдық меншік болып табылатын, жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері жергілікті атқарушы органдарының шешімімен пайдалануға беріледі.

Республикалық меншік болып табылатын, жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі уәкілетті органның шешімімен пайдалануға беріледі.

Коммуналдық меншік болып табылатын, халықаралық және республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері уәкілетті органмен келісу бойынша жергілікті атқарушы органдарының шешімімен пайдалануға беріледі.

Республикалық меншік болып табылатын, халықаралық және республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік мүлікті басқару жөніндегі уәкілетті органның шешімімен пайдалануға беріледі.

6. Мемлекеттік заңды тұлғалардың балансындағы тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беру тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 17 наурыздағы № 212 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мүлікті мүліктік жалдауға (жалға алуға) беру қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10467 болып тіркелген) немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы № 17 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру қағидаларына және Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқарудың үлгілік шартына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10111 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 12.05.2022 № 125 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

7. Мемлекеттік емес заңды және жеке тұлғалардың балансындағы және меншігіндегі тарих және мәдениет ескерткіштері Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес пайдалануға беріледі.

8. Халықаралық және республикалық маңызы бар, республикалық меншік болып табылатын тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беруге арналған шарт тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мен жеке немесе заңды тұлға арасында жасалады.

Халықаралық және республикалық маңызы бар, коммуналдық меншік болып табылатын тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беруге арналған шарт тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша жергілікті атқарушы органы мен жеке немесе заңды тұлға арасында жасалады.

Жергілікті маңызы бар, республикалық меншік болып табылатын тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беруге арналған шарт тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган мен жеке немесе заңды тұлға арасында жасалады.

Жергілікті маңызы бар, коммуналдық меншік болып табылатын тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалануға беруге арналған шарт жергілікті атқарушы органы мен жеке немесе заңды тұлға арасында жасалады.

9. Меншік иесіне тарих және мәдениет ескерткіштерін өз бетімен жою құқығын қоспағанда, меншік объектілері ретінде иелену, пайдалану және билік ету құқығы тиесілі.

10. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің меншік иелері меншік құқықтарының болжамды немесе орын алған өзгерістері туралы Жергілікті атқарушы органдарды хабардар етуге міндетті.

11. Меншік иесінің тарих және мәдениет ескерткіштерін пайдалану және пайдалану нәтижесінде қорғау міндеттемесімен шектелген пайда алуға (табыс алуға) құқығы бар.

12. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің меншік иелері мен пайдаланушыларының тарих және мәдениет ескерткіштерін ұстау шарттары жергілікті атқарушы органдар беретін қорғау міндеттемесінде белгіленеді.

3-тарау. Тарих және мәдениет ескерткіштеріне қол жеткізу тәртібі

13. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің меншік иелері мен пайдаланушылары оларды сақтау жөніндегі қызметті жүзеге асырады және тарих және мәдениет ескерткішін:

1) тарихи және мәдени ескерткіштерінің сақталуын қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдау;

2) тарих және мәдениет ескерткіштеріне ғылыми, білім беру, туристік, ақпараттық және тәрбие мақсаттарында жергілікті атқарушы органдармен жасалған шарттарда белгіленген тәртіппен және шекте қол жеткізуді қамтамасыз ету.

14. Тарих және мәдениет ескерткішінің меншік иесі, егер меншік объектісі өзіне мұрагерлік құқықтарымен тиесілі болса және пайда болуы немесе мазмұны бойынша өсиет қалдырушының жеке басымен немесе меншік иесінің ата-бабасымен байланысты болса, елу жылға дейiнгі мерзімге ескерткішті зерттеу үшін қол жеткізуден және көпшілікке көрсетуден бас тартуға құқылы.

15. Тарих және мәдениет ескерткіштері келу кезінде жойылу немесе бүліну қатеріне ұшырамауы тиіс. Тарих және мәдениет ескерткіштеріне қол жеткізу жарқылды фотофиксацияны өз бетінше пайдалануға болмайды, қабырға мен олардың конструкцияларын тықылдатуға, тарих және мәдениет ескерткішінің бөліктерін қашаулауға, жартылай бұзылған қабырғалар мен құрылыстардың үстімен жүруге рұқсат етілмейді.

Об утверждении Правил предоставления в пользование памятников истории и культуры и доступа к ним

Приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 15 апреля 2020 года № 91. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 апреля 2020 года № 20406.

В соответствии с подпунктом 15) статьи 10 Закона Республики Казахстан "Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра культуры и спорта РК от 12.05.2022 № 125 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила предоставления в пользование памятников истории и культуры и доступа к ним.

2. Признать утратившими силу:

1) приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 30 ноября 2015 года № 369 "Об утверждении Правил предоставления в пользование памятников истории и культуры" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12491, опубликован 14 января 2016 года в Информационно-правовой системе "Әділет");

2) пункт 10 Перечня некоторых приказов в сфере культуры, в которые вносятся изменения, утвержденного приказом исполняющего обязанности Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 13 сентября 2018 года № 256 "О внесении изменений в некоторые приказы в сфере культуры" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 17507, опубликован 12 октября 2018 года в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан).

3. Департаменту по делам культуры и искусства Министерства культуры и спорта Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение двух рабочих дней после введения в действие настоящего приказа размещение его на интернет-ресурсе Министерства культуры и спорта Республики Казахстан;

3) в течение двух рабочих дней после исполнения мероприятий, предусмотренных настоящим пунктом, представление в Департамент юридической службы Министерства культуры и спорта Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра культуры и спорта Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр культуры и спорта Республики Казахстан

А. Раимкулова

Утверждены приказом Министр культуры и спорта Республики Казахстан от 15 апреля 2020 года № 91

Правила предоставления в пользование памятников истории и культуры и доступа к ним

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила предоставления в пользование памятников истории и культуры и доступа к ним (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 15) статьи 10 Закона Республики Казахстан "Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия" (далее – Закон) и определяют порядок предоставления в пользование памятников истории и культуры и доступа к ним.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра культуры и спорта РК от 12.05.2022 № 125 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) памятники истории и культуры – объекты историко-культурного наследия, включенные в Государственный список памятников истории и культуры;

2) пользователь памятника истории и культуры – физическое или юридическое лицо, которому в соответствии с Законом предоставлено право пользования памятником истории и культуры на основании договора с его собственником;

3) уполномоченный орган по охране и использованию объектов историко-культурного наследия (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в сфере охраны и использования объектов историко-культурного наследия.

Глава 2. Порядок предоставления в пользование памятников истории и культуры

3. Предоставление в пользование памятников истории и культуры физическим и юридическим лицам осуществляется для научных, образовательных, туристских, информационных и воспитательных целей.

4. От имени Республики Казахстан полномочия собственника на памятники истории и культуры международного и республиканского значения осуществляет уполномоченный орган, а на памятники истории и культуры местного значения – местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы (далее – местные исполнительные органы).

5. Памятники истории и культуры местного значения, являющиеся коммунальной собственностью, предоставляются в пользование по решению местных исполнительных органов.

Памятники истории и культуры местного значения, являющиеся республиканской собственностью, предоставляются в пользование по решению уполномоченного органа по управлению государственным имуществом по согласованию с уполномоченным органом.

Памятники истории и культуры международного и республиканского значения, являющиеся коммунальной собственностью, предоставляются в пользование по решению местных исполнительных органов по согласованию с уполномоченным органом.

Памятники истории и культуры международного и республиканского значения, являющиеся республиканской собственностью, предоставляются в пользование по решению уполномоченного органа по управлению государственным имуществом по согласованию с уполномоченным органом.

6. Порядок предоставления в пользование памятников истории и культуры, находящихся на балансе государственных юридических лиц, осуществляется в соответствии с Правилами передачи государственного имущества в имущественный наем (аренду), утвержденными приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 17 марта 2015 года № 212 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10467), либо Правилами передачи государственного имущества в доверительное управление и Типовым договором доверительного управления государственным имуществом, утвержденными приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 16 января 2015 года № 17 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10111).

Сноска. Пункт 6 - в редакции приказа Министра культуры и спорта РК от 12.05.2022 № 125 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. Памятники истории и культуры, находящиеся на балансе и собственности не государственных юридических и физических лиц предоставляются в пользование в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

8. Договор на предоставление в пользование памятников истории и культуры международного и республиканского значения, являющихся республиканской собственностью, заключается между уполномоченным органом по государственному имуществу и физическим или юридическим лицом по согласованию с уполномоченным органом.

Договор на предоставление в пользование памятников истории и культуры международного и республиканского значения, являющихся коммунальной собственностью, заключается между местным исполнительным органом и физическим или юридическим лицом по согласованию с уполномоченным органом.

Договор на предоставление в пользование памятников истории и культуры местного значения, являющихся республиканской собственностью, заключается между уполномоченным органом по государственному имуществу и физическим или юридическим лицом по согласованию с уполномоченным органом.

Договор на предоставление в пользование памятников истории и культуры местного значения, являющихся коммунальной собственностью, заключается между местным исполнительным органом и физическим или юридическим лицом.

9. Собственнику принадлежат права владения, пользования и распоряжения памятниками истории и культуры как объектами собственности, за исключением права их самостоятельного уничтожения.

10. Собственники памятников истории и культуры обязаны уведомлять местные исполнительные органы о предполагаемых или свершившихся изменениях прав собственности.

11. Собственник имеет право извлечения прибыли (получения дохода) в результате использования и эксплуатации памятников истории и культуры, ограниченное охранным обязательством.

12. Условия содержания памятников истории и культуры собственниками и пользователями памятников истории и культуры фиксируются в охранном обязательстве, выдаваемом местными исполнительными органами

Глава 3. Порядок доступа к памятникам истории и культуры

13. Собственники и пользователи памятников истории и культуры осуществляют деятельность по их сохранению и обязаны соблюдать условия содержания памятника истории и культуры путем:

1) принятия мер по обеспечению сохранности памятников истории и культуры;

2) обеспечения доступа к памятнику истории и культуры в научных, образовательных, туристских, информационных и воспитательных целях в порядке и пределах, устанавливаемых договорами с местными исполнительными органами.

14. Собственник памятника истории и культуры вправе требовать неразглашения его содержания или отказывать в доступе для исследований и публичном осмотре на срок до пятидесяти лет, если объект собственности принадлежит ему на правах наследования и по своему происхождению или содержанию связан с личностью завещателя или предками собственника.

15. Памятники истории и культуры при посещении не должны подвергаться угрозе уничтожения или порчи. Доступ к памятникам истории и культуры исключает самостоятельную фотофиксацию со вспышкой, не разрешается постукивание по стене и их конструкциям, откалывание частей памятника истории и культуры, ходьба по верху полуразрушенных стен и строений.