Монументтік өнер құрылыстарын орнату қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2020 жылғы 28 сәуірдегі № 103 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 29 сәуірде № 20527 болып тіркелді.

"Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабының 20) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 29.12.2021 № 406 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Монументтік өнер құрылыстарын орнату қағидалары бекітілсін.

2. Мыналардың:

1) "Монументті өнердің жаңа құрылыстарын орнату қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2015 жылғы 2 желтоқсандағы № 371 бұйрығының (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12497 болып тіркелген, 2015 жылғы 30 желтоқсанда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған);

2) "Монументті өнердің жаңа құрылыстарын орнату қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2015 жылғы 2 желтоқсандағы № 371 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2018 жылғы 29 желтоқсандағы № 390 бұйрығының (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 18151 болып тіркелген, 2019 жылғы 14 қаңтардағы Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі Мәдениет және өнер істері департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуін;

2) осы бұйрық қолданысқа енгізілгеннен кейін екі жұмыс күн ішінде оның Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын;

3) осы тармақпен көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтердің ұсынылуын қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі

А. Раимкулова

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2020 жылғы 28 сәуірдегі № 103 бұйрығымен бекітілген

Монументтік өнер құрылыстарын орнату қағидалары

Ескерту. Қағидалары жаңа редакцияда – ҚР Мәдениет және ақпарат министрінің м.а. 06.12.2024 № 578-НҚ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Монументтік өнер құрылыстарын орнату қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 10-бабының 20) тармақшасына сәйкес әзірленді және монументтік өнер құрылыстарын орнату тәртібін айқындайды.

2. Монументтік өнер құрылыстары – аса көрнекті тұлғаларды, маңызды тарихи оқиғаларды мәңгі есте қалдыру үшін орнатылатын монументтік өнер туындылары (ескерткіштер, стелалар, бюсттер).

2-тарау. Монументтік өнер құрылыстарын орнату тәртібі

3. "Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 11-бабының 9) тармақшасына сәйкес монументтік өнер құрылыстарын орнату жөніндегі жұмысты облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдары (бұдан әрі – жергілікті атқарушы органдар) жүргізеді.

4. Монументтік өнер құрылыстарын (бұдан әрі – құрылыс) орнатуды жергілікті атқарушы органдар жергілікті бюджет қаражаты есебінен немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден жүзеге асырады.

5. Монументтік өнер құрылыстарын орнату "Мерейтойлар мен атаулы күндерді мерекелеу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 28 қыркүйектегі № 1465 қаулысымен айқындалған көрнекті тұлғалардың мерейтойлық және атаулы күндеріне, маңызды тарихи оқиғаларға орайластырылады.

6. Құрылыс қаһармандық пен ерлік танытқан, мемлекет тәуелсіздігін нығайтуға айтарлықтай ерен үлес қосқан жағдайларды қоспағанда, аса көрнекті тұлғалар қайтыс болған және (немесе) маңызды тарихи оқиғалар орын алған күннен бастап кемінде бес жыл өткен соң орнатылады.

7. Құрылыс мемлекеттік меншіктегі жалпы ортақ пайдаланылатын орындарда орнатылады.

Бір елді мекенде бір аса көрнекті тұлғаға немесе маңызды тарихи оқиғаға бір құрылыс қана орнатылады.

8. Жергілікті атқарушы органдар монументтік өнер құрылыстары бойынша жұмысты жоспарлы негізде жүргізеді.

Жоспарды тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) алдағы күнтізбелік жылға жоспарланып отырған жылдың алдындағы ағымдағы жылғы 1 желтоқсанға дейінгі мерзімде қалыптастырады.

Жергілікті атқарушы органдар құрылыс туралы ұсыныстарды уәкілетті органға жоспарланып отырған жылдың алдындағы жылдың 1 қарашасына дейінгі мерзімде ұсынады.

Жоспарға жергілікті атқарушы органдардың ұсынысында қаржылық растау, жер учаскесін бөлу туралы шешім мен тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау жөніндегі комиссияның хаттамасы болуға тиіс.

9. Жоспарға енгізілген құрылысқа жоғары шығармашылық орындауды қамтамасыз ету, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін болдырмау мақсатында жергілікті атқарушы органдар мүсіншілер арасында құрылыстың үздік жұмыс жобаларына республикалық шығармашылық конкурс жариялайды.

Жоспарланған республикалық шығармашылық конкурс туралы хабарландыру жергілікті атқарушы органдардың интернет-ресурстарында және республикалық деңгейдегі бұқаралық ақпарат құралдарында жұмыс жобаларын қабылдаудың басталу және аяқталу күнін міндетті түрде көрсете отырып орналастырылады.

Үздік жұмыс жобаларына арналған республикалық шығармашылық конкурсты жергілікті атқарушы органдар оның шарттарын егжей-тегжейлі сипаттай отырып кемінде бір ай мерзімге жариялайды.

Республикалық шығармашылық конкурс аяқталғаннан кейін конкурсқа келіп түскен құрылыстың жұмыс жобалары жергілікті атқарушы органдар жанындағы тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау жөніндегі комиссиялардың қарауына енгізіледі.

Республикалық шығармашылық конкурсқа келіп түскен жұмыс жобаларынан Тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау жөніндегі комиссия кемінде үш жұмысты үздік деп таниды.

10. Жергілікті атқарушы органдар жанындағы Тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау жөніндегі комиссия іріктеп алған құрылыстың үздік жұмыс жобалары мынадай құжаттармен және материалдармен бірге уәкілетті органға жіберіледі:

1) құрылысты орнатуды қаржыландыру туралы ақпарат қамтылған ілеспе хат;

2) құрылысты орнату үшін жер учаскесін бөлу туралы жергілікті атқарушы органның шешімінің немесе қаулысының көшірмесі;

3) құрылыстың кемінде 1:10 ауқымдағы кемінде үш жұмыс жобасы;

4) жарықтың төрт бағыты көрсетілген құрылысты орнатудың ахуалдық сызбасы;

5) құрылыстың 1:500 ауқымдағы бас жоспарының макеті;

6) құрылыстың сәулеттік-көркемдік, композициялық шешімдері туралы ақпаратты қамтитын түсіндірме жазба;

7) жергілікті атқарушы органдар жанындағы Тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау жөніндегі комиссияның хаттамасы.

11. Жергілікті атқарушы органдардың ұсыныстарын қарау үшін уәкілетті орган Монументтік өнер құрылыстарын орнату жөніндегі комиссияны (бұдан әрі – Комиссия) құрады. Комиссия төрағадан, төрағаның орынбасарынан, Комиссия мүшелерінен және хатшыдан тұрады. Хатшы Комиссия мүшесі болып табылмайды. Төраға болмаған кезеңде оның функцияларын орынбасары орындайды.

12. Комиссия отырыстары үш айда кемінде бір рет өткізіледі. Комиссия шешімдері ашық дауыс беру арқылы қабылданады және Комиссия мүшелерінің жалпы санының көпшілігі дауыс берсе, қабылданды деп есептеледі. Дауыстар тең болған жағдайда, төраға дауыс берген шешім қабылданды деп есептеледі.

Комиссия отырыстары аудио-, бейнежазбаны қолдану арқылы өткізіледі.

Комиссия мүшесінде мүдделер қақтығысы туындаған жағдайда, мүдделер қақтығысы туындаған комиссия мүшесі қалған комиссия мүшелерін туындаған мүдделер қақтығысы туралы жазбаша нысанда хабардар етеді.

Қалған комиссия мүшелері мүдделер қақтығысы туындаған комиссия мүшесінің өтініші бойынша мүдделер қақтығысын болғызбау және реттеу үшін мүдделер қақтығысы туындаған комиссия мүшесін комиссия жұмысына қатысудан шеттетеді. Мүдделер қақтығысы туындаған комиссия мүшесін шеттету туралы шешімді комиссия ашық дауыс беру жолымен оның мүшелерінің көпшілік дауысымен жазбаша нысанда қабылдайды және ол мүдделер қақтығысы туындаған комиссия мүшесінің қатысуымен жария етіледі. Дауыстар саны тең болған жағдайда комиссия төрағасының дауысы шешуші болып табылады.

13. Құрылыстың жұмыс жобасы сапалы шығармашылық орындау, портреттік ұқсастықты ашу және тарихи оқиғаны бейнелеу тұрғысынан қаралады.

Ұсынылған ахуалдық сызба және құрылыстың бас жоспарының макетін ескере отырып, құрылыстың дұрыс орналасуы айқындалады.

14. Комиссия отырысының нәтижелері бойынша Комиссия мынадай:

1) құрылыстың жұмыс жобасын мақұлдау;

2) құрылыстың жұмыс жобасын пысықтау туралы шешімдердің бірін шығарады.

15. Комиссияның шешімі хаттамамен ресімделеді және қол қойылған күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде құрылыс орнату туралы ұсыныс жіберген жергілікті атқарушы органдарға жолданады.

16. Комиссия мақұлдаған құрылыстардың жұмыс жобалары орнатылатын шынайы көлемде орындалады және жергілікті атқарушы органдар осы Қағидалардың 8-тармағында көрсетілген жоспарға сәйкес мерзімде орнатады.

Құрылыстардың пысықталған жұмыс жобалары жергілікті атқарушы органдар оның келесі отырысын өткізген кезде Комиссияның қайта қарауына енгізеді.

Об утверждении Правил установления сооружений монументального искусства

Приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 28 апреля 2020 года № 103. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 29 апреля 2020 года № 20527.

В соответствии с подпунктом 20) статьи 10 Закона Республики Казахстан "Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула - в редакции приказа Министра культуры и спорта РК от 29.12.2021 № 406 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила установления сооружений монументального искусства.

2. Признать утратившими силу:

1) приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 2 декабря 2015 года № 371 "Об утверждении Правил установления новых сооружений монументального искусства" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12497, опубликован 30 декабря 2015 года в информационно-правовой системе "Әділет");

2) приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 29 декабря 2018 года № 390 "О внесении изменения в приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 2 декабря 2015 года № 371 "Об утверждении Правил установления новых сооружений монументального искусства" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 18151, опубликован 14 января 2019 года в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан).

3. Департаменту по делам культуры и искусства Министерства культуры и спорта Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение двух рабочих дней после введения в действие настоящего приказа размещение его на интернет-ресурсе Министерства культуры и спорта Республики Казахстан;

3) в течение двух рабочих дней после исполнения мероприятий, предусмотренных настоящим пунктом, представление в Департамент юридической службы Министерства культуры и спорта Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра культуры и спорта Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр культуры и спорта Республики Казахстан

А. Раимкулова

Утверждены приказом Министр культуры и спорта Республики Казахстан от 28 апреля 2020 года № 103

Правила установления сооружений монументального искусства

Сноска. Правила - в редакции приказа и.о. Министра культуры и информации РК от 06.12.2024 № 578-НҚ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила установления сооружений монументального искусства (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 20) статьи 10 Закона Республики Казахстан "Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия" и определяют порядок установления сооружений монументального искусства.

2. Сооружения монументального искусства – произведения монументального искусства (памятники, стелы, бюсты), устанавливаемые для увековечения памяти о выдающихся личностях, значимых исторических событиях.

Глава 2. Порядок установления сооружений монументального искусства

3. В соответствии с подпунктом 9) статьи 11 Закона Республики Казахстан "Об охране и использовании объектов историко-культурного наследия" работу по установлению сооружений монументального искусства ведут местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы (далее – местные исполнительные органы).

4. Установление сооружений монументального искусства (далее – сооружение) местными исполнительными органами осуществляется за счет местных бюджетных средств или иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

5. Установление сооружений приурочиваются к юбилейным и памятным датам выдающихся личностей, значимых исторических событий, определенным постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 сентября 1999 года № 1465 "О праздновании юбилеев и памятных дат".

6. Сооружение устанавливается не ранее пяти лет со дня смерти выдающейся личности, за исключением случаев проявления героизма и отваги, внесения особого значимого вклада в укрепление независимости государства и (или) совершения значимого исторического события.

7. Сооружение устанавливается в местах общего пользования, находящихся в государственной собственности.

В одном населенном пункте одной выдающейся личности или значимому историческому событию устанавливается не более одного сооружения.

8. Работа по сооружениям монументального искусства местными исполнительными органами ведется на плановой основе.

План формируется уполномоченным органом в сфере охраны и использования объектов историко-культурного наследия (далее – уполномоченный орган) на предстоящий календарный год до 1 декабря текущего года, предшествующего планируемому году.

Местные исполнительные органы представляют предложения о сооружении в уполномоченный орган в срок до 1 ноября года, предшествующего планируемому году.

Предложение местных исполнительных органов в план должно иметь финансовое подтверждение, решение об отводе земельного участка и протокол комиссии по охране памятников истории и культуры.

9. На сооружение, включенное в план в целях обеспечения высокого творческого исполнения, а также исключения коррупционных рисков местным исполнительным органом объявляется республиканский творческий конкурс среди скульпторов на лучшие рабочие проекты сооружения.

Объявление о планируемом республиканском творческом конкурсе размещается в интернет-ресурсе местного исполнительного органа и в средствах массовой информации республиканского уровня с обязательным указанием даты начала и окончания приема рабочих проектов.

Республиканский творческий конкурс на лучшие рабочие проекты объявляется местными исполнительными органами на срок не менее месяца с подробным описанием его условий.

По завершении республиканского творческого конкурса поступившие на конкурс рабочие проекты сооружения вносятся на рассмотрение комиссии по охране памятников истории и культуры при местных исполнительных органах.

Комиссия по охране памятников истории и культуры из поступивших на республиканский творческий конкурс рабочих проектов признает лучшими не менее трех работ.

10. Отобранные Комиссией по охране памятников истории и культуры лучшие рабочие проекты сооружения, направляются в уполномоченный орган в сопровождении следующих документов и материалов:

1) сопроводительное письмо, содержащее информацию о финансировании установления сооружения;

2) копия решения либо постановления местных исполнительных органов об отводе земельного участка для установления сооружения;

3) не менее трех рабочих проектов сооружения в масштабе не менее 1:10;

4) ситуационная схема расположения сооружения с указанием четырех направлений света;

5) макет генерального плана сооружения в масштабе 1:500;

6) пояснительная записка, содержащая информацию об архитектурно-художественном, композиционном решениях сооружения;

7) протокол комиссии по охране памятников истории и культуры при местных исполнительных органах.

11. Для рассмотрения предложений местных исполнительных органов, уполномоченный орган создает Комиссию по установлению сооружений монументального искусства (далее – Комиссия). Комиссия состоит из председателя, заместителя председателя, членов Комиссии и секретаря. Секретарь не является членом Комиссии. Во время отсутствия председателя его функции выполняет заместитель.

12. Заседания Комиссии проводятся не менее одного раза в три месяца. Решения Комиссии принимаются открытым голосованием и считаются принятыми, если проголосовало большинство от общего количества членов Комиссии. В случае равенства голосов принятым считается решение, за которое проголосовал председатель.

Заседания Комиссии проводится с применением аудио-, видеозаписи.

При возникновении у члена комиссии конфликта интересов, член комиссии, у которого возник конфликт интересов, в письменной форме уведомляет остальных членов комиссии о возникшем конфликте интересов.

Остальные члены комиссии по обращению члена комиссии, у которого возник конфликт интересов, для предотвращения и урегулированию конфликта интересов своевременно отстраняют члена комиссии, у которого возник конфликт интересов, от участия в работе комиссии. Решение об отстранении члена комиссии, у которого возник конфликт интересов, принимается комиссией в письменной форме большинством голосов ее членов путем открытого голосования и оглашается в присутствии члена комиссии, у которого возник конфликт интересов. При равном количестве голосов голос председателя комиссии является решающим.

13. Рабочий проект сооружения рассматривается на качественное творческое исполнение, раскрытие портретного сходства и отражения исторического события.

С учетом представленных ситуационной схемы и макета генерального плана сооружения определяется правильное расположение сооружения.

14. По результатам заседания Комиссия выносит одно из следующих решений:

1) одобрить рабочий проект сооружения;

2) доработать рабочий проект сооружения.

15. Решение Комиссии оформляется протоколом и направляется в местные исполнительные органы, направившим предложение об установлении сооружения в течение пяти рабочих дней со дня его подписания.

16. Одобренные Комиссией рабочие проекты сооружений выполняются в размере натуральной величины установления и устанавливаются местными исполнительными органами в сроки в соответствии с планом, указанном в пункте 8 настоящих Правил.

Доработанный рабочий проект сооружения местными исполнительными органами вносятся на повторное рассмотрение Комиссии при проведении ее следующего заседания.