Тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарының іріктемелі зерттеуін ұйымдастыру және өткізу әдістемесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2020 жылғы 2 шiлдедегi № 31 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 3 шiлдеде № 20922 болып тіркелді

"Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 19 наурыздағы Заңының 12-бабы 5) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 24 қыркүйектегі № 1011 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі туралы ереженің 17-тармағы 258) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарының іріктемелі зерттеуін ұйымдастыру және өткізу әдістемесі бекітілсін.

2. Мыналардың:

1) "Тұрмыс деңгейін бағалау бойынша үй шаруашылықтарын зерттеуді ұйымдастыру жөніндегі әдістемені бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының 2015 жылғы 15 желтоқсандағы № 208 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12871 болып тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 22 қаңтарда жарияланған);

2) "Тұрмыс деңгейін бағалау бойынша үй шаруашылықтарын іріктемелі зерттеу бойынша сұхбат жүргізу әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының 2015 жылғы 17 қарашадағы № 179 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12412 болып тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2015 жылғы 24 желтоқсанда жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің Еңбек және тұрмыс деңгейі статистикасы басқармасы Заң басқармасымен бірлесіп заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің Еңбек және тұрмыс деңгейі статистикасы басқармасы осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің құрылымдық бөлімшелеріне және аумақтық органдарына жұмыс бабында басшылыққа алу және пайдалану үшін жеткізсін.

5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті төрағасының орынбасарына (Ж.Ә. Жарқынбаев) жүктелсін.

6. Осы бұйрық оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Төраға

Н. Айдапкелов

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті Төрағасының 2020 жылғы 2 шiлдедегi № 31 бұйрығымен бекітілді

Тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарының іріктемелі зерттеуін ұйымдастыру және өткізу әдістемесі

1. Жалпы ережелер

1. Тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарының іріктемелі зерттеуін ұйымдастыру және өткізу әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) халықаралық стандарттарға сәйкес қалыптастырылатын және "Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 19 наурыздағы Заңына сәйкес бекітілетін статистикалық әдіснамаға жатады.

2. Осы Әдістеме мемлекеттік статистика органдарының халықтың тұрмыс деңгейі туралы алғашқы статистикалық деректерді алу мақсатымен тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарын іріктемелі зерттеуді (бұдан әрі – Зерттеу) ұйымдастыру және өткізу рәсімдері алгоритмдерінің жиынтығын айқындайды.

3. Осы Әдістемені Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитеті (бұдан әрі – Комитет) және Комитеттің аумақтық органдары тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарына зерттеу жүргізу кезінде қолданады.

4. Зерттеу барлық облыстарда, Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалаларында өткізіледі және іріктеп алынған үй шаруашылықтарының ерікті түрде қатысу қағидасы бойынша құрылады.

5. Алғашқы статистикалық деректерді жинауды автоматтандыру мақсатында зерттеуде жеке сауал салудың компьютерлендірілген жүйесі (бұдан әрі – ЖСКЖ) қолданылады.

6. Зерттеу ЖСКЖ-ны пайдалана отырып, үй шаруашылықтарына сауал салу және мәліметтерді электронды түрде портативті есептеу құрылғысына (бұдан әрі –ПЕҚ) енгізу арқылы жүзеге асырылады.

7. Тұрғындарға сауал салу арнайы дайындалған интервьюерлердің үй шаруашылықтарына баруы арқылы сұхбат жүргізу әдісімен және респонденттердің статистикалық нысандарды өз бетінше толтыруымен жүзеге асырылады.

2. Зерттеуді ұйымдастыру құрылымы

8. Бір интервьюерге түсетін жүктеме 30 үй шаруашылығын құрайды.

9. Интервьюер жұмысты Интервьюер жұмысының графигіне Әдістеменің 1-қосымшасына (бұдан әрі – График) сәйкес нысан бойынша жүргізеді.

10. График алғашқы статистикалық деректерді жинау мерзімдерін, белгіленген күндері келу мүмкіндігі туралы үй шаруашылығының өзімен уағдаластықты ескере отырып құрастырылады және орындау үшін интервьюерге беріледі.

11. Супервайзер Графиктің орындалуына үнемі бақылауды жүзеге асырады.

12. Бір супервайзер төрт интервьюердің жұмысын бақылайды.

13. Интервьюер зерттеуді жүргізу шеңберінде:

1) арнайы нұсқамадан өтеді, зерттеуді ұйымдастыру мен өткізудің барлық сұрақтары бойынша ақпаратты зерттейді;

2) супервайзер дайындаған тізімге сәйкес үй шаруашылықтарының мекенжайларын сәйкестендіреді (анықтайды);

3) респонденттер арасында үгіт-насихат жұмыстарын жүргізеді;

4) белгіленген күндерге баратын күндерін белгілейді және Графикке енгізу үшін супервайзерге хабарлайды;

5) респонденттерге статистикалық құралды толтыру бойынша, соның ішінде телефон соғу немесе қосымша бару арқылы консультациялық көмек көрсетеді;

6) респонденттерден алынған ақпаратқа арифметикалық-логикалық бақылау жүргізеді, деректердің кодтауын жүзеге асырады;

7) супервайзерді үй шаруашылықтарына сауал салудың нәтижелері туралы хабардар етеді;

8) респонденттердің зерттеуден бас тарту оқиғалары туралы тез арада хабарлайды;

9) дөрекі қателіктер табылған жағдайда интервьюер қажетті деректерді нақтылау үшін үй шаруашылығына қосымша қайта барады және бару нәтижелері туралы супервайзерге хабарлайды.

14. Супервайзер зерттеуді жүргізу шеңберінде:

1) алғашқы статистикалық деректерді жинау бойынша жұмысты ұйымдастыруға тікелей жауап береді;

2) іріктемеге түскен үй шаруашылықтарының мекенжайларын интервьюермен бірге сол жерлерде сәйкестендіреді (анықтайды);

3) интервьюерлер арасында зерттеу құралдарын бөліп береді;

4) толтырылған статистикалық нысандарды қабылдайды және тексереді;

5) деректерді кодтау дұрыстығын тексереді;

6) деректер арасындағы логикалық байланысты тексереді;

7) интервьюерлермен бірге деректерді толтыру, кодтау және жинақтау қателерін анықтайды;

8) әрбір интервьюер бойынша жеке-жеке зерттеу нәтижелерін талдайды;

9) интервьюерлерге оқыту жүргізеді, бақылау сұхбатын жүргізу үшін жергілікті жерлерге барады.

3. Дайындық кезеңі

15. Интервьюер бірінші келгенде респонденттерге өкілеттіктерін көрсетумен, интервьюер куәлігін көрсетеді және зерттеу жүргізетін Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің аумақтық органының (бұдан әрі –Комитеттің аумақтық органы) атынан өзін таныстырады.

16. Интервьюер зерттеуге қатысу туралы ақпараттық парақты респондентке ұсынады (зерттеудің мақсаттары мен міндеттері туралы түсіндіру).

17. Интервьюер респондентке алынған ақпараттың құпиялылығына Комитеттің аумақтық органы кепілдік беретінін және статистикалық мақсатта агрегатталған (жиынтық) түрінде пайдаланылатынын хабарлайды.

18. Интервьюер үй шаруашылығынан: осы мекенжай бойынша үй шаруашылығы мүшелері бірге тұрақты тұра ма, өз табыстары мен мүлкін толықтай немесе ішінара біріктіре ме және тауарлар мен көрсетілген қызметтерді бірлесіп тұтына ма сол жөнінде сұрайды. Алынған жауап біртұтас үй шаруашылығын құрайтын тұлғаларды анықтау үшін пайдаланылады.

19. Егер бірінші келгенде үй шаруашылығында ешкім болмаса, интервьюер басқа уақытта сол мекенжайға қайта барады.

20. Супервайзер іріктелген үй шаруашылықтарының мекенжайларын интервьюерге ұсынады. Іріктелген мекенжай бойынша тұратын, соның ішінде тұратын үйдің меншік иесі болып табылмайтын үй шаруашылықтары сауал салуға жатады.

4. Деректерді жинау және өңдеу

21. Алғашқы статистикалық деректерді жинауды интервьюерлер Тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарын іріктемелі зерттеу бойынша жалпымемлекеттік статистикалық байқауларды жүргізу графигіне сәйкес осы Әдістемеге 2-қосымшаға (бұдан әрі – График) сәйкес нысан бойынша жүргізеді.

22. Жыл бойы тұрғын үй-жайлардың мекенжайларын ауыстыру үй шаруашылықтарының мүшелері болмаған немесе зерттеуге қатысудан бас тартқан жағдайда жүргізілмейді.

23. Деректерді өңдеу рәсімдеріне деректерді редакциялау, импутациялау және агрегаттау кіреді.

24. Өңдеудің бірінші кезеңінде деректер базасын редакциялау және оны жұмыс қалпына келтіру жүзеге асырылады. Ол үшін бақылаудың мынадай түрлері жүргізіледі:

1) Артатын мәндерді айқындау үшін бақылау. Көрсеткіштердің артатын мәндері аясының шекарасы орташа квадратты ауытқу мөлшеріне көрсеткіштердің орташа мәнінің ауытқуымен анықталатын интервалдан тыс орналасқан;

2) сандық көрсеткіштердің ең жоғарғы және ең төменгі мәндері талданады;

3) енгізу қателерін, сондай-ақ үй шаруашылықтары тарапынан болатын тіркеу қателерін жоюға мүмкіндік беретін логикалық бақылау арқылы респонденттерден келіп түскен ақпараттың сапасын бағалау;

4) әртүрлі статистикалық нысандардан алынған ақпараттың логикалық байланысына негізделген бақылау. Екі жақты сұраулардың көмегімен олардың арасындағы өзара байланыс тексеріледі, нысандарды толтырудың толықтығы бақыланады.

25. Деректерді өңдеудің екінші кезеңі импутация – жетіспейтін жауаптарға шамаларды меншіктеу болып табылады.

Зерттеуде зерттеудің статистикалық нысандары, сондай-ақ олардың жекелеген сұрақтары бойынша бас тартқандардың белгілі бір пайызы бар. Жауаптардың жоқтығынан туындайтын қателіктерді болдырмау мақсатында өңдеу кезінде жетіспейтін ақпараттың орнын толтыру жүргізіледі.

Үй шаруашылықтарының шығыстардың әртүрлі түрлері бойынша жетіспейтін жауаптарын импутациялау өңірлік деңгейде жүргізіледі.

Егер статистикалық нысандар толтырылмаған жағдайда деректерді импутациялау және өндеу жүргізілмейді, үй шаруашылығы зерттеуден шығарылады.

Жекелеген көрсеткіштер бойынша жетіспейтін деректерді импутациялау мынандай үлгіде жүргізіледі:

1) егер сатып алу саны белгілі, ал сатып алудың бағасы көрсетілмесе, онда сол тауарға облыс бойынша сатып алудың орташа бағасы шартты түрде қойылады;

2) егер сатып алу бағасы белгілі, ал саны белгісіз болса, онда облыс бойынша осы тауардың сатып алынған орташа бағасына көрсетілген құнның қатынасы тең саны импутацияланады.

3) егер сатып алудың саны да, бағасы да белгісіз болса, бірақ атауы бар болған жағдайда, онда осы тауарды сатып алудың және оның бағасының орташа саны импутацияланады.

26. Деректерді өңдеудің үшінші кезеңі деректерді топтастыру және оларды жинақтау - агрегаттау болып табылады. Агрегаттау деректер базасымен алдағы уақытта барлық жұмыстарды жасаудың негізі болып табылады. Оның процесінде зерттеу деректері үй шаруашылығының сәйкестендіру коды бойынша ретке келтіріледі және табыстардың, шығыстардың негізгі баптары және тамақ өнімдерінің негізгі топтары бойынша топтастырылады.

27. Азық-түлік тауарларына шығыстарды үй шаруашылықтары екі апта ішінде толтырады. Шығыстар бойынша деректер тоқсанға жете есептеу коэффициентіне көбейту жолымен таратылады, формула бойынша:

мұндағы,

N – тоқсандағы апталардың саны (13);

n – күнделікті толтыру апталарының саны.

Зерттеуде k = 6,5.

Азық-түлік тауарлары үшін тамақ өнімдерін көп мөлшерде (қаптармен, жәшіктермен) сатып алу есепке алынбайды. Мұндай шығыстар жете есептеу коэффициентінсіз өңдеуге қабылданады.

28. Бас жиынтыққа таратылған деректерді алу мақсатында зерттеу қорытындыларына статистикалық салмақтау жүргізіледі. Іске асыру іріктемеге түскен, ұсынатын бөлігіне үй шаруашылықтарының жалпы санын сипаттайтын әрбір зерттелген үй шаруашылығына статистикалық салмақ беру арқылы жүзеге асырылады. Салмақтар халықтың тұрмыс деңгейі көрсеткіштері үшін тоқсан сайын есептеледі.

29. Салмақтарды есептеу үшін өңірлік бөліністегі қалалық және ауылдық халық бойынша бөлек зерттелетін үй шаруашылықтарына бөлу туралы деректер пайдаланылады.

30. Стратаның hi (h) алғашқы іріктемелі бірліктердегі (АІБ) (hi) үй шаруашылықтарының ықтималдық салмағы (w_hij) оның іріктеп алу ықтималдылығының кері мәнін p_hij ұсынады және мынадай формула бойынша айқындалады:

мұндағы,

W_hij – үй шаруашылығының салмағы;

P_hij – іріктеп алу ықтималдылығының кері мәні;

N_h – Тұрғын үй қоры тіркелімінің деректері бойынша стратадағы үй шаруашылықтарының жалпы саны;

n’_hi – АІБ-дегі қолайлы тұрғынжайлардың жалпы саны;

n_hi – Тұрғын үй қоры тіркелімінің деректері бойынша АІБ-дағы үй шаруашылықтарының саны;

S_h – h стратада таңдап алынған АІБ саны;

m_hi – АІБ-дегі қажетті тұрғынжайлар саны hi (әрқашан 30 нормативті).

31. "Базалық" салмақтың сомасы осы өңірдің және тұтас елдің барлық үй шаруашылықтарының санын бағалауды қамтамасыз етеді. Оларды пайдалану іріктемелі жиынтықты іріктемені қалыптастырудың бастапқы қағидаттарына сәйкес сақтап қалуға мүмкіндік береді. Тұрғылықты жерді ауыстыру және зерттеуге қатысудан бас тарту осы сәйкестікті бұзады.

32. Деректерді ала алмау оқиғаларының орнын толтыру үшін сол елді мекендегі жауап берген барлық үй шаруашылықтары үшін салмақтарды көтеру жолымен салмақтарды түзетудің қарапайым сызбасы қолданылады. Сол елді мекендегі сұрақтарға жауап берген барлық үй шаруашылықтарының салмағы бірдей коэффициентке көбейтіледі. Түзету коэффициенті мынадай формуламен анықталады:

мұндағы,

К_w – салмақтарды түзету коэффициенті;

N_h – іріктемедегі үй шаруашылықтарының саны (12000);

n_h – есеп берген үй шаруашылықтарының саны.

33. Түзету базалық салмақтауды әр страта бойынша түзету коэффициентіне көбейту жолымен, белгілі бір өңірдегі қала (ауыл) бойынша жүзеге асырылады.

Зерттеу деректерін демографиялық статистиканың деректері бойынша ағымдағы халықтың санына сәйкес келтіру үшін түзету коэффициенттері пайдаланылады. Түзету коэффициенті тоқсан сайын мынадай формуламен есептеледі:

мұндағы,

К_j – j-стратасы үшін түзету коэффициенті;

N_dj – j-стратасының демографиялық статистиканың деректері бойынша халықтың саны;

N_hj – j-стратасының зерттеу бойынша халықтың жалпы саны.

5. Интервьюерлерді оқыту және олардың жұмысының сапасын бақылау

34. Интервьюерлерді даярлау процесі мынадай кезеңдерді қамтиды:

зерттеудің негізгі тұжырымдамалық және әдістемелік қағидаттарына оқыту;

зерттеу құралдарын зерделеу;

зерттеудің барлық нысандарын толтыру жөнінде нұсқама беру.

үй шаруашылығымен бірінші байланысу кезінде және үй шаруашылықтарында тікелей сауал салу жүргізу барысында интервьюер мінез-құлқының негізгі қағидаларына, сұхбат алу техникасына оқыту;

интервьюерлерді ПЕҚ қолдана отырып зерттеу жүргізуге оқыту.

35. Интервьюерлер жұмысының сапасын бақылау мынадай бағыттар бойынша жүргізіледі:

сұралған үй шаруашылықтарының кодтарын іріктемелі жиынтықтың кодтарымен салыстырып тексеру;

интервьюердің үй шаруашылықтарына бару графигімен белгіленген мерзімдерін сақтау.

36. Интервьюер жұмысының сапасын тексеруді Комитеттің аумақтық органдары кемінде тоқсанына бір рет жүргізеді.

	Тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарының іріктемелі зерттеуін ұйымдастыру және өткізу әдістемесіне 1-қосымша
	Нысан

____________ жылдың ______тоқсанына интервьюер жұмысының графигі №_______

1 бестік – ай ___________________ үй шаруашылықтарының № _________________

2 бестік – ай ____________________ үй шаруашылықтарының № _________________

3 бестік – ай _____________________ үй шаруашылықтарының № _________________

4 бестік – ай _____________________ үй шаруашылықтарының № __________________

5 бестік – ай _____________________ үй шаруашылықтарының № __________________

6 бестік – ай _____________________ үй шаруашылықтарының № __________________

ү/ш№

Ай

Өткен айға D 0031 нысанының 2-бөлігін жинау

жоспар

нақты

D 0042 нысаны бойынша сауал салу

жоспар

нақты

Ағымдағы айға D 0031 нысанының 1- бөлігін жинау

жоспар

нақты

Жаңа желіге D 0084 нысанын толтыру (нақтылау) / D 0063 нысаны бойынша сауал салу/ Келесі айға D 0031 нысанын тарату

жоспар

нақты

Ескертпе:

¹ осында және бұдан әрі D 003 – "Күнделікті шығыстарды есепке алу күнделігі" (индексі D 003, кезеңділігі тоқсандық) статистикалық нысаны;

² осында және бұдан әрі D 004 - "Үй шаруашылықтарының тоқсан сайынғы табыстары мен шығыстарын есепке алу журналы" (индекс D 004, кезеңділігі тоқсандық) статистикалық нысаны;

³ осында және бұдан әрі D 006 - "Негізгі сұхбатқа арналған сұрақнама" (индексі D 006, кезеңділігі жылдық) статистикалық нысаны;

⁴ осында және бұдан әрі D 008 – "Үй шаруашылығы құрамының карточкасы" (индексі D 008, кезеңділігі жылдық (тоқсан сайынғы нақтыланумен) статистикалық нысаны.

Ай

Өткен айға D 0031 статистикалық нысанының 2-бөлігін жинау

жоспар

нақты

Ағымдағы айға D 0031 статистикалық нысанының 1-бөлігін жинау

жоспар

нақты

Келесі айға D 0031 статистикалық нысанын тарату

жоспар

нақты

Ай

Өткен айға D 0031 статистикалық нысанының 2-бөлігін жинау

жоспар

нақты

Ағымдағы айға D 0031 статистикалық нысанының 1-бөлігін жинау

жоспар

нақты

Келесі тоқсанға D 0042 статистикалық нысанын және келесі айға D 0031 статистикалық нысанын тарату

жоспар

нақты

Бір жолғы зерттеуді өткізу

жоспар

нақты

Кестенің жалғасы

Ай

Өткен айға D 0031 статистикалық нысанының 2-бөлігін жинау

жоспар

нақты

Ағымдағы айға D 0031 статистикалық нысанының 1-бөлігін жинау

жоспар

нақты

Келесі айға D 0031 статистикалық нысанын тарату

жоспар

нақты

Ай

Өткен айға D 0031 статистикалық нысанының 2-бөлігін жинау

жоспар

нақты

Ағымдағы айға D 0031 статистикалық нысанының 1-бөлігін жинау

жоспар

нақты

Келесі тоқсанға D 0042 статистикалық нысанын және келесі айға D 0031 статистикалық нысанын тарату

жоспар

нақты

Бір жолғы зерттеуді өткізу

жоспар

нақты

	Тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарының іріктемелі зерттеуін ұйымдастыру және өткізу әдістемесіне 2-қосымша
	Нысан

Интервьюерлердің тұрмыс деңгейі бойынша үй шаруашылықтарын іріктемелі зерттеу бойынша жалпымемлекеттік статистикалық байқауларды жүргізу графигі

Ескертпе:

¹ апт - апта;

² ү/ш – үй шаруашылығы;

³ Н – нақтылау;

⁴ D 003 – "Күнделікті шығыстарды есепке алу күнделігі" (индексі D 003, кезеңділігі тоқсандық) статистикалық нысаны;

⁵ D 008 – "Үй шаруашылығы құрамының карточкасы" (индексі D 008, кезеңділігі жылдық (тоқсан сайынғы нақтыланумен) статистикалық нысаны;

⁶ D 006 - "Негізгі сұхбатқа арналған сұрақнама" (индексі D 006, кезеңділігі жылдық) статистикалық нысаны;

⁷ D 004 - "Үй шаруашылықтарының тоқсан сайынғы табыстары мен шығыстарын есепке алу журналы" (индекс D 004, кезеңділігі тоқсандық) статистикалық нысаны;

⁸ D 007 - "Ересек халыққа темекі тұтынуы туралы сауал салу" (индексі D 007, кезеңділігі жылына бір рет) статистикалық нысаны 1 нен 10 мамыр аралығындағы кезеңде

Статистикалық жұмыстар жоспары бойынша жүргізіледі;

⁹ D 002 -"Халықтың тұрмыс сапасы" (индексі D 002, кезеңділігі жылына бір рет) статистикалық нысаны 1 нен 11 наурыз аралығында Статистикалық жұмыстар жоспары бойынша жүргізіледі;

¹⁰ D 001 - "Уақытты пайдалану күнделігі" (индексі D 001, кезеңділігі 5 жылда 1 рет) статистикалық нысаны.

Об утверждении Методики организации и проведения выборочного обследования домашних хозяйств по уровню жизни

Приказ Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 2 июля 2020 года № 31. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 июля 2020 года № 20922

В соответствии с подпунктом 5) статьи 12 Закона Республики Казахстан от 19 марта 2010 года "О государственной статистике" и подпунктом 258) пункта 17 Положения о Министерстве национальной экономики Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 24 сентября 2014 года № 1011, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Методику организации и проведения выборочного обследования домашних хозяйств по уровню жизни.

2. Признать утратившими силу:

1) приказ Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 15 декабря 2015 года № 208 "Об утверждении Методики по организации обследования домашних хозяйств по оценке уровня жизни" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12871, опубликован 22 января 2016 года в информационно-правовой системе "Әділет");

2) приказ Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан от 17 ноября 2015 года № 179 "Об утверждении Методики интервьюирования по выборочному обследованию домашних хозяйств по оценке уровня жизни" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12412, опубликован 24 декабря 2015 года в информационно-правовой системе "Әділет").

3. Управлению статистики труда и уровня жизни совместно с Юридическим управлением Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

4. Управлению статистики труда и уровня жизни Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан довести настоящий приказ до структурных подразделений и территориальных органов Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан для руководства и использования в работе.

5. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего заместителя Председателя Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан (Джаркинбаев Ж.А.).

6. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель

Н. Айдапкелов

Утверждена приказом Председателя от 2 июля 2020 года № 31

Методика организации и проведения выборочного обследования домашних хозяйств по уровню жизни

1. Общие положения

1. Методика организации и проведения выборочного обследования домашних хозяйств по уровню жизни (далее – Методика) относится к статистической методологии, формируемой в соответствии с международными стандартами и утверждаемой в соответствии с Законом Республики Казахстан от 19 марта 2010 года "О государственной статистике".

2. Настоящая Методика определяет совокупность алгоритмов процедур организации и проведения органами государственной статистики выборочного обследования домашних хозяйств по уровню жизни (далее – Обследование) с целью получения первичных статистических данных об уровне жизни населения.

3. Настоящая Методика применяется Комитетом по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан (далее – Комитет) и территориальными органами Комитета при проведении обследования домашних хозяйств по уровню жизни.

4. Обследование проводится во всех областях, в городах Нур-Султан, Алматы, Шымкент и строится на принципах добровольного участия отобранных домашних хозяйств.

5. В целях автоматизации сбора первичных статистических данных в обследовании применяется компьютеризированная система индивидуального опроса (далее – КСИО).

6. Обследование с использованием КСИО осуществляется путем опроса домашних хозяйств и занесения сведений в электронном виде в портативное вычислительное устройство (далее – ПВУ).

7. Опрос населения осуществляется методом ведения интервью специально подготовленными интервьюерами, путем посещения ими домашних хозяйств и самостоятельным заполнением статистических форм респондентами.

2. Организационная структура обследования

8. Нагрузка на одного интервьюера составляет 30 домашних хозяйств.

9. Интервьюер проводит работу в соответствии с Графиком работы интервьюера (далее – График) по форме, согласно приложению 1 к настоящей Методике.

10. График составляется с учетом сроков сбора первичных статистических данных, договоренности с самим домашним хозяйством о возможности прихода в определенные дни и выдается для исполнения интервьюеру.

11. Супервайзер осуществляет постоянный контроль за выполнением Графика.

12. Один супервайзер контролирует работу не менее четырех интервьюеров.

13. Интервьюер в рамках проведения обследования:

1) проходит специальный инструктаж, изучает информацию по всем вопросам организации и проведения обследования;

2) идентифицирует (определяет) адреса домашних хозяйств согласно списку, подготовленному супервайзером;

3) проводит агитационно-разъяснительную работу среди респондентов;

4) устанавливает даты посещений в определенные дни и сообщает супервайзеру для внесения в График;

5) оказывает консультативную помощь респондентам по заполнению статистического инструментария, в том числе посредством телефонных звонков или путем дополнительных посещений;

6) проводит арифметико-логический контроль информации, полученной от респондентов, осуществляет кодирование данных;

7) информирует супервайзера о результатах опроса домашних хозяйств;

8) незамедлительно сообщает о случаях отказов респондентов от обследования;

9) в случае обнаружения грубых ошибок, интервьюер дополнительно посещает домашнее хозяйство для уточнения необходимых данных и информирует супервайзера о результатах посещения.

14. Супервайзер в рамках проведения обследования:

1) непосредственно отвечает за организацию работы по сбору первичных статистических данных;

2) вместе с интервьюером идентифицирует (определяет) на местах адреса домашних хозяйств, попавших в выборку;

3) распределяет среди интервьюеров инструментарий обследования;

4) принимает и проверяет заполненные статистические формы;

5) проверяет правильность кодирования данных;

6) проверяет логические увязки между данными;

7) совместно с интервьюерами выясняет ошибки заполнения, кодировки и обобщения данных;

8) анализирует результаты обследования по каждому интервьюеру в отдельности;

9) проводит обучение интервьюеров, выезжает на места для проведения контрольного интервью.

3. Подготовительный этап

15. При первом визите интервьюер предъявляет респондентам удостоверение интервьюера с указанием полномочий и представляется от имени территориального органа Комитета по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан (далее – территориальный орган Комитета), проводящего обследование.

16. Интервьюер предоставляет респонденту информационный лист об обследовании (пояснение о целях и задачах обследования).

17. Интервьюер информирует респондента, что конфиденциальность полученной информации гарантируется территориальным органом Комитета и будет использоваться только в статистических целях в агрегированном (сводном) виде.

18. Интервьюер спрашивает домашнее хозяйство: постоянно проживают совместно по данному адресу члены домашнего хозяйства, объединяют они полностью или частично свои доходы, имущество и совместно потребляют товары и услуги. Полученный ответ используется для определения лиц, составляющих единое домашнее хозяйство.

19. Интервьюер производит повторный визит по адресу в другое время, если при первом обращении никого не застал дома.

20. Адреса отобранных домашних хозяйств предоставляются интервьюеру супервайзером. Опросу подлежат домашние хозяйства, которые проживают по отобранному адресу, в том числе не являющиеся собственниками занимаемого жилья.

4. Сбор и обработка данных

21. Сбор первичных статистических данных осуществляется в соответствии с Графиком проведения интервьюерами общегосударственных статистических наблюдений по выборочному обследованию домашних хозяйств по уровню жизни (далее – График проведения) по форме, согласно приложению 2 к настоящей Методике.

22. В течение года замена адресов в случае отсутствия членов домашнего хозяйства или отказа участвовать в обследовании не осуществляется.

23. Процедуры обработки данных включают редактирование, импутацию и агрегирование данных.

24. На первом этапе обработки осуществляется редактирование базы данных и приведение ее в рабочее состояние. Для этого производятся следующие виды контроля:

1) контроль для выявления превышающих значений. Область превышающих значений показателей находится вне интервала, границы которого определяются отклонением от среднего значения показателей на величину среднеквадратического отклонения;

2) анализируются максимальные и минимальные значения количественных показателей;

3) оценка качества поступившей информации от респондентов путем логического контроля, которая позволяет устранить как ошибки ввода, так и ошибки регистрации со стороны домашних хозяйств;

4) контроль, основанный на логической взаимосвязи информации, полученной из разных статистических форм. С помощью перекрестных запросов проверяется взаимосвязь между ними, контролируется полнота заполнения статистических форм.

25. Вторым этапом обработки данных является импутация – присвоение величин недостающим ответам.

В обследовании имеется определенный процент отказов как по статистическим формам обследования, так и по отдельным их вопросам. В целях избежания ошибок, вызванных отсутствием ответов, при обработке данных производится импутация недостающей информации.

Импутация недостающих ответов по различным видам расходов домашних хозяйств производится на региональном уровне.

В случае если статистические формы не заполнены, то импутация и обработка данных не производится, домашнее хозяйство исключается из обследования.

Импутация недостающих данных по отдельным показателям производится следующим образом:

1) если известно количество, а стоимость покупки не указана, то данному товару условно присваивается средняя цена покупки по области;

2) если отсутствует количество, но известна стоимость покупки, то импутируется количество, равное отношению указанной стоимости к средней цене покупки данного товара по области;

3) если отсутствует и количество и стоимость покупки, но есть наименование, то импутируется среднее количество покупки данного товара и его стоимость.

26. Третьим этапом обработки данных является агрегирование –группировка данных и их суммирование. Агрегирование лежит в основе всей дальнейшей работы с базой данных. В его процессе данные обследования упорядочиваются по идентификационному коду домашнего хозяйства и группируются по основным статьям доходов, расходов и основным группам продуктов питания.

27. Расходы на продовольственные товары заполняются домашними хозяйствами в течение двух недель. Данные по расходам распространяются на квартал путем умножения на коэффициент досчета, по формуле:

где,

N – количество недель в квартале (13);

n – количество недель заполнения дневника (2);

в обследовании k = 6,5.

Для продовольственных товаров исключение составляет покупка продуктов питания в большом количестве (мешками, ящиками). Такие расходы принимаются в обработку без коэффициента досчета.

28. В целях получения распространенных на генеральную совокупность данных, производится статистическое взвешивание итогов обследования. Реализация осуществляется посредством присвоения каждому обследованному домашнему хозяйству статистического веса, который характеризует общее число домашних хозяйств, представляемых частью, попавшей в выборку. Весовые коэффициенты для показателей уровня жизни населения рассчитываются ежеквартально.

29. Для расчета весов используются данные о распределении обследуемых домашних хозяйств отдельно по городскому и сельскому населению в региональном разрезе.

30. Вес вероятности (whij) домашнего хозяйства в первичных выборочных единицах (ПВЕ) (hi) страты hi (h) представляет собой обратное значение его вероятности отбора phij и определяется по следующей формуле:

где,

Whij – вес домашнего хозяйства;

Phij – обратное значение вероятности отбора;

Nh – общее число домашних хозяйств в страте, по данным Регистра жилищного фонда;

n’hi – общее число подходящих жилищ в ПВЕ;

nhi – число домохозяйств в ПВЕ, по данным Регистра жилищного фонда;

Sh– число ПВЕ, выбранных в страте h;

mhi – число необходимых жилищ в ПВЕ hi (нормативно всегда 30).

31. Сумма "базовых" весов обеспечивает оценку количества всех домашних хозяйств данного региона и страны в целом. Их использование позволяет сохранить соответствие выборочной совокупности изначальным принципам формирования выборки. Нарушают данное соответствие смена места жительства и отказы от участия в обследовании.

32. Для компенсации случаев недополучения данных применяется простая схема корректировки весов, путем увеличения весов для всех ответивших домашних хозяйств в данном населенном пункте. Веса всех ответивших на вопросы домашних хозяйств в данном населенном пункте увеличиваются на один и тот же коэффициент. Коэффициент корректировки определяется следующей формулой:

где,

Кw – коэффициент корректировки весов;

Nh – количество домашних хозяйств в выборке (12000);

nh – количество отчитавшихся домашних хозяйств.

33. Корректировка производится путем умножения базовых весов на коэффициент корректировки по каждой страте, по городу (селу) определенного региона.

Для приведения данных обследования в соответствие с текущей численностью населения по данным демографической статистики, используются поправочные коэффициенты. Поправочный коэффициент рассчитывается ежеквартально по следующей формуле:

где,

Кj – поправочный коэффициент для j-ой страты;

Ndj – численность населения по данным демографической статистики j-ой страты;

Nhj – генеральная численность населения по обследованию j-ой страты.

5. Обучение интервьюеров и контроль качества их работы

34. Процесс подготовки интервьюеров включает следующие этапы:

обучение основным концептуальным и методическим принципам обследования;

изучение инструментария обследования;

инструктаж по заполнению всех форм обследования;

обучение основным правилам поведения интервьюера при первом контакте с домашним хозяйством и при проведении непосредственного опроса в домашних хозяйствах, технике интервьюирования;

обучение интервьюеров проведению обследования с применением ПВУ.

35. Контроль качества работы интервьюеров проводится по следующим направлениям:

сверка кодов опрошенных домашних хозяйств с кодами из выборочной совокупности;

соблюдение интервьюером установленных графиком работы интервьюера сроков посещения домашних хозяйств.

36. Проверка качества работы интервьюера проводится территориальными органами Комитета не реже одного раза в квартал.

	Приложение 1 к Методике организации и проведения выборочного обследования домашних хозяйств по уровню жизни
	Форма

График работы интервьюера № _____________________________ на ____ квартал _____ года

1 пятерка – месяц ___________________________№ домашних хозяйств_________________________

2 пятерка – месяц ___________________________№ домашних хозяйств_________________________

3 пятерка – месяц ___________________________№ домашних хозяйств_________________________

4 пятерка – месяц ___________________________№ домашних хозяйств_________________________

5 пятерка – месяц ___________________________№ домашних хозяйств_________________________

6 пятерка – месяц ___________________________№ домашних хозяйств__________________________

№д/х

Месяц

Сбор 2 части формы D 0031 за предыдущий месяц

план

факт

Опрос по форме D 0042

план

факт

Сбор 1 части формы D 0031 за текущий месяц

план

факт

Заполнение (уточнение) формы D 0084 на новую сеть/ Опрос по форме D 0063/ Раздача формы D 0031 на следующий месяц

план

факт

Примечание:

1 здесь и далее форма D 003 - статистическая форма "Дневник учета ежедневных расходов" (индекс D 003, периодичность квартальная);

2 здесь и далее форма D 004 - статистическая форма "Журнал учета ежеквартальных расходов и доходов домашних хозяйств" (индекс D 004, периодичность квартальная);

3 здесь и далее форма D 006 - статистическая форма "Вопросник для основного интервью" (индекс D 006, периодичность годовая);

4 здесь и далее форма D 008 - статистическая форма "Контрольная карточка состава домашнего хозяйства" (индекс D 008, периодичность годовая (с ежеквартальным уточнением).

Месяц

Сбор 2 части статистической формы D 0031 за предыдущий месяц

план

факт

Сбор 1 части статистической формы D 0031 за текущий месяц

план

факт

Раздача статистической формы D 0031 на следующий месяц

план

факт

Месяц

Сбор 2 части статистической формы D 0031 за предыдущий месяц

план

факт

Сбор 1 части статистической формы D 0031 за текущий месяц

план

факт

Раздача статистической формы D 0042 на следующий квартал и статистической формы D 0031 на следующий месяц

план

факт

Проведение единовременного обследования

план

факт

Продолжение таблицы

Месяц

Сбор 2 части статистической формы D 0031 за предыдущий месяц

план

факт

Сбор 1 части статистической формы D 0031 за текущий месяц

план

факт

Раздача статистической формы D 0031 на следующий месяц

план

факт

Месяц

Сбор 2 части статистической формы D 0031 за предыдущий месяц

план

факт

Сбор 1 части статистической формы D 0031 за текущий месяц

план

факт

Раздача статистической формы D 0042 на следующий квартал и статистической формы D 0031 на следующий месяц

план

факт

Проведение единовременного обследования

план

факт

	Приложение 2 к Методике организации и проведения выборочного обследования домашних хозяйств по уровню жизни
	Форма

График проведения интервьюерами общегосударственных статистических наблюдений по выборочному обследованию домашних хозяйств по уровню жизни

Примечание:

1 нед - неделя;

2 дх – домашнее хозяйство;

3 У – уточнение;

4 D 003 - статистическая форма "Дневник учета ежедневных расходов" (индекс D 003, периодичность квартальная);

5 D 008 - статистическая форма "Контрольная карточка состава домашнего хозяйства" (индекс D 008, периодичность годовая (с ежеквартальным уточнением);

6 D 006 - статистическая форма "Вопросник для основного интервью" (индекс D 006, периодичность годовая);

7 D 004 - статистическая форма "Журнал учета ежеквартальных расходов и доходов домашних хозяйств" (индекс D 004, периодичность квартальная);

8 D 007 - статистическая форма "Опрос взрослого населения о потреблении табака" (индекс D 007, периодичность один раз в год) согласно Плану статистических работ проводится в период с 1 по 10 мая);

9 D 002 - статистическая форма "Качество жизни населения" (индекс D 002, периодичность один раз в год) согласно Плану статистических работ проводится в период с 1 по 11 марта;

10 D 001 - статистическая форма "Дневник использования времени" (индекс D 001, периодичность один раз в пять лет).