Джиддада 1999 жылғы 3 қарашада жасалған Жеке Секторды Дамыту
жөніндегі Ислам Корпорациясын құру туралы келісім бекітілсін.
Қазақстан Республикасының
Президенті
ЖЕКЕ СЕКТОРДЫ ДАМЫТУ ЖӨНIНДЕГI ИСЛАМ
КОРПОРАЦИЯСЫН ҚҰРУ ТУРАЛЫ КЕЛIСIМ
ОЛАРДЫҢ АТЫНАН ОСЫ КЕЛIСIМГЕ ҚОЛ ҚОЙЫЛҒАН
YКIМЕТ ПЕН МЕКЕМЕ
Ислам Даму Банкiнің мақсаты Шариғаттың принциптеріне сәйкес
Ислам Даму Банкiне мүше-елдердегi мемлекеттiк және жеке
өндiрiстiк кәсiпорындардың өсуiн қолдау жолымен экономикалық
дамуға және әлеуметтiк прогреске жәрдемдесу болып
табылатындығын тани отырып;
Осы мүше-елдердегi даму жобаларын қаржыландыруды мемлекеттiк
сектордан жеке секторға көшiруден көрiнетiн және жеке сектор
үшiн мүше-елдердiң экономикалық дамуына жәрдемдесуге
бұрын болып көрмеген мүмкiндiктердi тудыруға әкелетiн үрдiстi
НАЗАРҒА АЛА ОТЫРЫП;
Мүше-елдердегi өндiрiстiк жеке кәсiпорындардың дамуына
жәрдемдесудiң қажеттiгiн СЕЗІНЕ ОТЫРЫП;
Мүше-елдердегi жеке сектормен тиiмдi ынтымақтастық жасау үшiн
тәуелсiз халықаралық мекеменi құрудың қажеттiгiне кәмiл
СЕНЕ ОТЫРЫП;
ОСЫМЕН мыналар туралы келiседi:
I ТАРАУ
ҚҰРУ, ЗАҢДЫҚ МӘРТЕБЕ, МАҚСАТЫ, ФУНКЦИЯСЫ,
ӨКIЛЕТТIГI, САЯСАТ ЖӘНЕ МYШЕЛIК
1-бап
Құру
Жеке Секторды Дамыту жөнiндегi Ислам Корпорациясы (бұдан әрi
"Корпорация" деп аталады) осы Келiсiмнің 3-бабының 1-тармағында
көрсетiлгендей қоғамдық маңызы бар мақсаттарды орындау үшiн халықаралық
мамандандырылған мекеме ретiнде осы Келiсiмнің негiзiнде құрылады.
2-бап
Заңдық мәртебе
Корпорация толық заңдық жауапкершілікке және атап айтқанда:
(i) келiсiм-шарттар жасасуға;
(ii) мүлiктi сатып алуға және иелiк етуге;
(ііі) төрелiк инстанцияларда және соттарда қаралғанға дейiн
құқықтық рәсiмдердi жүргiзуге толық құқыққа ие.
3-бап
Мақсаты
1. Корпорацияның мақсаты Ислам Даму Банкiнiң (бұдан әрi "Банк" деп аталатын) қызметiн толықтыра түсетіндей жолмен тауарлар өндiретiн және қызметтер көрсететiн жеке кәсiпорындарды құруға, кеңейтуге және жаңғыртуға қолдау көрсету арқылы Шариғаттың принциптеріне сәйкес оған мүше-елдерiнiң экономикалық дамуына жәрдемдесу болып табылады.
2. Осы Келiсiмнiң мақсаттары үшiн мүше-елдердегi мемлекеттiң немесе олардың қоғамдық құрылымдарының iшiнара қатысу үлесi бар немесе коммерциялық негiзде жұмыс iстейтiн және қызметi жеке секторды нығайтатын мемлекетке тиесiлi қырық тоғыз пайызынан аспайтын дауыс берушi акциялары бар кәсiпорындар жеке кәсiпорындар болып саналады.
4-бап
Функциясы
1. Өзiнiң мақсатын орындау үшiн Корпорация 3-бапта айтылатын кәсiпорындарды қолдауға мынадай функцияларды өзiне ала алады:
(а) жеке тәртiппен немесе басқа да қаржыландыру көздерiмен бiрлесiп, Корпорация әрбiр жағдайда қолайлы деп санайтын қаржылық құралдар мен тетiктердi пайдалана отырып, жеке кәсiпорындарды құруды, кеңейтудi және жаңғыртуды қаржыландыруға жәрдемдесу;
(b) капитал рыногына қол жетiмдiлiктi қоса алғанда, жеке және қоғамдық капиталға, iшкi және шетелдiк капиталға олардың қол жетiмдiлiгiн жеңiлдету;
(с) мүше-елдерге инвестицияларға жұмсау үшiн жеке, iшкi және шетелдiк капиталдың құйылуына жағдай жасайтын инвестициялық мүмкiндiктердi дамытуды ынталандыру;
(d) Корпорация қаражатын ұтымды басқаруға негiзделген қағидаттармен ұштаса біте қайнасуын тиісінше сақтай отырып, қаржы өнiмдерiн дамытуға және әртараптандыруға жәрдемдесу;
(е) тиiстi технологияларды берудi қоса алғанда, жобаларды даярлау, қаржыландыру және орындау үшiн техникалық көмек көрсетуді қамтамасыз ету.
2. Корпорация мүше-елдерге және олардың мемлекеттiк және жеке кәсiпорындарына жеке инвестициялар үшiн қолайлы орта туғызу, инвестициялық мүмкiндiктердi айқындау және оларды алға жылжыту, иесi жалғыз мекемелердi және жауапкершiлiгi шектеулi жеке компанияларды акционерлiк компаниялар етiп қайта құру, мемлекеттiк кәсіпорындарды жекешелендiру, жеке кәсiпорындарды қосу және капитал рыногын дамыту сияқты оның мақсаттарына жататын мәселелер бойынша консультациялық қызметтер ұсына алады.
5-бап
Өкiлеттiк
1. Корпорация өзiнiң мақсатын орындау үшiн Корпорацияның Директорлар Кеңесi шығарған Ережелерге сәйкес келетiн кез келген экономикалық немесе қаржылық қызметтi жүзеге асыру өкiлеттiгiне ие.
2. Корпорация Келiсiмнiң осы Бабының 1-тармағының жалпы сипатын бекiту үшiн нұқсан келтiрмей мынадай өкiлеттiктерге ие:
(а) мынадай сипаттаманың бiрiнен немесе бiрнешеуiнен ерекшеленетiн жобаларға артықшылық бере отырып, экономикалық жағынан жүзеге асыру және тиiмдiлiк өлшемдерiне сәйкес келетiн жеке сектор саласындағы жобаларды айқындау және оларға жәрдемдесу:
(i) олар Корпорацияның мүше-елдерiнде адам ресурстарын және материалдық ресурстарды дамытуға және пайдалануға жәрдемдеседi;
(іі) олар жұмыс орындарын құруды ынталандырады;
(ііі) олар ақпараттық технологияларға жәрдемдеседi;
(iv) олар, инвестицияларда қаражаттың үнемделуiн және капиталдың пайдаланылуын көтермелейдi, осының арқасында тауарлар өндiрiледi және қызметтер көрсетiледi;
(v) олар шетел валютасында қаражат алуға және/немесе оны үнемдеуге ықпал етедi; және
(vi) олар басқарушы қабілеттің көрінуіне және технологияларды беруге жәрдемдеседі; және
(vii) олар мұндай кәсiпорындардың акционерлiк капиталына инвесторлардың мүмкiн болатын көпшiлiк санының қатысуы арқасында кәсiпорындарды неғұрлым кең ауқымды қоғамдық иеленуге ықпал етедi.
(b) ислам қаржы құралдары арқылы және акцияларды немесе дауыс беруге қатысу құқығының көпшiлiгi мүше-елдерде азаматтығы бар инвесторларға тиесiлi кәсiпорындардағы айырбасталатын борыштық құралдарды жаздыру және сатып алу артықшылығы арқасында, сондай-ақ шектеулi жағдайларда Директорлар Кеңесiнiң мақұлдауы қажет болған жағдайда, дауыс беруге қатысу құқығы көбiнесе басқа елдердiң инвесторларына тиесiлi және өзгеше қол жетiмдiлiгi жоқ оларға елеулi мөлшерде жергiлiктi маңызы бар қосылған құн алынатын мүше-елдерде орналасқан шағын және орта кәсiпорындарға тiкелей инвестицияларды жүзеге асыру;
(с) акциялар және квази-акциялар, лизинг, мерзiмiн ұзартып сату, истисна'а, салам, мудараба, мурахаба нысанындағы құралдарды қоса алғанда, бiрақ шектелiп қалмай қатерлердi басқару жөнiндегi қызметтер мен кепілдіктерді қаржылық өнiмдер мен қызметтердi ұсыну;
(d) синдикатталған бірлестіктерді ұйымдастыруды, бағалы қағаздарды орналастыруды және сатып алуды ұйымдастыруды, бiрлескен кәсiпорындар мен басқа да бiрлескен нысандарын ұйымдастыруды қоса алғанда, тиiстi тәсiлдермен басқа да қаржыландыру көздерінің қатысуына және/немесе сараптау қызметтерiне жәрдемдесу;
(е) мудхараба, лизингтiк және истисна'а облигацияларын және басқа да қаржылық құралдарды шығару;
(f) акциялар мен басқа да бағалы қағаздарды орналастыруға жәрдемдесу және тиiстi талаптарды сақтаған кезде - жеке тәртiппен немесе басқа да қаржылық ұйымдармен бiрлесiп одан әрi орналастыру көлемiн кеңейту;
(g) мүше-елдердегi институционалдық және басқа да инвесторларға мүлiктi басқару жөнiнде қызметтер көрсету;
(h) қор ресурстарын жинақтау және осы мақсат үшiн түскен көзіне қарамастан, Корпорация берген жинақталған ресурстар немесе кепiлдiктер бойынша төленбеген жалпы сома жазылу бойынша шығарылған акционерлiк капиталдың, жинақталған таза пайданың және резервтердің үш еселенген сомасына тең сомадан аспауы тиiс болатын жағдайда, Корпорация айқындағаны сияқты осындай кепiлдiк беру немесе өзге де қамтамасыз ету;
(i) өздерiнiң қаржылық операцияларында шұғыл түрде іске жаратуға қолданылмаған, сондай-ақ онда басқа да мақсаттар үшiн сақталған қаражатты Корпорация айқындай алатын осындай нарықтық міндеттемелерге және бағалы қағаздарға инвестициялау;
(j) ол олардың сатылуын жеңілдету үшiн инвестициялаған бағалы қағаздарға кепілдік беру;
(k) олар шығарған және/немесе кепiлдiк берген немесе ол инвестициялаған бағалы қағаздарды сатып алу және/немесе сату;
(l) Корпорация айқындай алатын осындай шарттарда Корпорация өзінің мүшелерi немесе үшiншi тұлға сенiп тапсыра алатын оның қызметiне байланысты кез келген нақтылы мәселелердi қарау және сенiмгерлiк меншiк негізінде мүлiкке билiк етуге қатысты сенiмгерлiк меншiктiң мiндеттемелерiн орындау.
6-бап
Саясат
Корпорацияның қызметi Корпорацияның Директорлар Кеңесi мақұлдаған Ережеде, қажет болған кезде оған түзетулер енгiзiле отырып, егжей-тегжейлi баяндалатын инвестициялық саясатқа сәйкес жүзеге асырылады.
7-бап
Мүшелер
1. Осы Келiсiмге 60-баптың 1-тармағында көрсетiлген күнi қол қойған және осы Келiсiмнiң 10-бабында айтылған бастапқы төлемдi жүргiзген Банк Банктің сол мүше-елдерi және сол мүше-елдердiң мекемелерi Корпорация мүшелерi-құрылтайшылары болып табылады.
2. Банктiң басқа да мүше-елдерi және өздерi көбiне мүше-елдерге немесе Банктiң мүше-елдерiне жататын немесе олар бақылайтын басқа да қаржылық мекемелер дауыстардың жалпы санының кемiнде үштен екiсiн бiлдiретiн мүшелердiң көпшiлiк дауысымен Корпорацияның Жалпы Жиналысы айқындай алатын осындай күнi және осындай шарттарға сәйкес осы Келiсiмге
қосыла алады.
3. Жалпы Жиналыс ол өзi айқындай алатын осындай шарттарда және
ережелерде жеке сектор құру үшін дауыс беруге қатысуға құқығы бар
мүшелердiң кемiнде төрттен үшiн бiлдiретiн мүшелердiң жалпы санының
кемiнде үштен екi дауысымен осы Келiсiм күшiне енгізілгеннен кейiнгi кез
келген уақытта Корпорацияда мүшелiк аша алады.
II ТАРАУ
ҚАРЖЫ РЕСУРСТАРЫ
8-бап
Капитал
1. Корпорацияның жарғылық капиталы бiр миллиард АҚШ долларын (1,000,000,000 АҚШ доллары) құрайды, бес жүз миллион АҚШ доллары (500,000,000 АҚШ доллары) оның мүше-құрылтайшылардың жазылуы үшiн бастапқы кезде берiледi. Банк көрсетiлген соманың екiншiсiнiң елу пайызына жазылады.
2. Жарғылық капитал әрбiр акцияның номиналды құны он мың АҚШ долларын (10,000 АҚШ доллары) құрайтын жүз мың (100,000) акцияға бөлiнедi. Мүше-құрылтайшылар бастапқы жазылуды жүргiзбеген акциялар осы Келiсiмнiң 9-бабының 1 және 2-тармақтарына сәйкес келесi жазылу үшiн берiледi.
3. Жалпы Жиналыс дауыс беруге қатысуға құқығы бар мүшелердiң кемiнде төрттен үшiн бiлдiретiн мүшелердiң жалпы санының кемiнде үштен екi дауысымен қолайлы деп табылуы мүмкiн осындай уақытта және осындай шарттарда жарғылық капиталды ұлғайтылуын жүзеге асыра алады.
9-бап
Жазылу
1. Құрылтайшылар болып табылатын Банк және мүше-елдер осы Келiсiмге А Қосымшасында көрсетiлген акциялардың санына бастапқы жазылуды жүргiзедi.
2. Әрбiр басқа мүше-құрылтайшы кемiнде жүз акцияға жазылуды жүргiзедi.
3. Мүше-құрылтайшылар бастапқы жазылуды жүргiзген акциялар номиналды құнымен шығарылады.
4. Мүше-құрылтайшылар акцияға бастапқы жазылғаннан кейiн 2 (8) бапқа сәйкес жазылу жүргiзiлмеген акцияларды шығаруға жазылуды реттейтiн шарттарды, сондай-ақ оларға ақы төлеу мерзiмдерiн Корпорацияның Жалпы Жиналысы айқындайды.
5. Егер Жалпы Жиналыс Корпорацияның акционерлiк капиталын ұлғайту туралы шешiм қабылдаса, әрбiр мүше Жалпы Жиналыс айқындайтын осындай шарттарда және ережелерде акционерлiк капиталды ұлғайту мөлшерiне қарай бұған дейiн жазылу жүргізiлген оның акционерлiк капиталының бөлiгі тiкелей осындай ұлғайтуға дейiн акционерлiк капиталдың жазылу бойынша шығарылған жалпы сомаға сәйкестендiрiлген мөлшерлес тең бөлiгiне жазылу жүргiзуге тиiстi мүмкiндiгi бар.
6. Жалпы Жиналыс осы Баптың 5-тармағын ескере отырып, мүшенiң өтiнiшi бойынша дауыс беруге қатысуға құқығы бар мүшелердің жалпы санының көпшiлiгiн білдiретiн мүшелер саны дауысының көпшiлiгiмен осындай мүшенiң акционерлiк капиталға Жалпы Жиналыс айқындай алатын осындай шарттарда және ережелерде осындай мүшенiң жазылымын ұлғайтуды жүргiзе алады.
10-бап
Жазылуға ақы төлеу
1. Банк жыл сайынғы, тең және дәйектi үш рет жарналармен жазылу жүргiзiлген акциялардың құнын төлейдi. Бiрiншi жарна Банк осы Келiсiмнiң 61 (2)-бабына сәйкес Корпорацияның мүшесi болғаннан кейiн отыз күннiң iшiнде төленедi. Басқа жарналардың әрқайсысы келесi жарнаның мерзiмi басталған және ол төлеуге жататын күннен кейiн бiр жыл өткен соң төленедi.
2. Банк құрылтайшы болып табылатын әрбiр мүше-елдің атынан осындай ел бастапқы жазылымды жүргiзген акцияның құнын төлейдi. Жарналардың саны және оларды төлеу мерзiмдерiн Банк Атқарушы Директорлар Кеңесiмен бiрлесiп, Корпорациялық Директорлар Кеңесi айқындайды.
3. Әрбiр басқа мүше-құрылтайшы жыл сайын, тең және дәйектi бес рет жарналармен жазылу жүргiзген акциялардың құнын төлейдi. Бiрiншi жарна сөз болып отырған мүше-құрылтайшы осы Келiсiмнiң 61 (2) бабына сәйкес Корпорацияның мүшесi болғаннан кейiн отыз күннің iшiнде төленедi. Басқа жарналардың әрқайсысы келесi жарнаның мерзiмi басталған және ол төлеуге жататын күннен кейiн бiр жыл өткен соң төленедi.
4. Акциялардың құны Америка Құрама Штаттарының долларымен төленедi. Корпорация төлем орнын немесе орындарын айқындайды.
11-бап
Акцияларды Беру және Кепiлге салу бойынша Шектеулер
Корпорацияның акциялары, егер тек Жалпы Жиналыс олардың дауыстарының жалпы санының үштен екiсiн білдiретiн санды көпшiлігімен мүшелердiң арасында берудi мақұлдамаса, Корпорацияның өзiн қоспағанда, кепiлге берiлуi, қандай да болмасын мiндеттемелермен ауыртпалық салынуы немесе
сипатына қарамастан қандай да болсын тәсiлмен кепiлге берiлуi мүмкiн емес.
12-бап
Мiндеттемелерi бойынша Шектеулер
Банктi қоса алғанда, Мүшелердiң шығарылған акцияларға қатысты олардың
мiндеттемелерi шығарылуы кезінде олардың құнының төленбеген бөлiгiмен
шектеледi. Банктi қоса алғанда, ешқандай мүше Корпорацияның мiндеттемелерi
үшiн өзінің мүшелiгi негiзiнде жауапты болмайды.
13-бап
Басқа да ресурстар
Корпорация мынадай ресурстары:
(а) Корпорацияның инвестициялардан алатын дивидендтер, комиссиялар
және басқа да қаражат түрiнде есептелетiн сомаларды;
(b) инвестицияларды сату немесе қаржыландыруды өтеу кезiнде алынған
сомаларды;
(с) Корпорация әр түрлі құралдар арқылы алған сомаларды; және
(d) басқару үшiн Корпорацияға сеніп тапсырылған басқа да қаражатты
қамтиды.
III ТАРАУ
ҚЫЗМЕТI
14-бап
Қолданыстағы Қағидаттар
1. Корпорация қаржыландыратын кәсiпорындардың талаптарын, экологиялық қатерлердi, Корпорация өзiне алатын қатерлердi және әдетте исламдық ұқсас қаржыландыруға қатысты жеке инвестор мойындайтын шарттар мен ережелердi ескере отырып, белгілі бір мән-жайда өзі қолайлы деп санайтын шарттар мен ережелер негізінде қаржы береді.
2. Ол сату 5 (2) (а) (vii)-бабына сәйкес қол жеткiзiлетiндей шекте тиесiлi нысанда және қолайлы шарттарда жүргiзiлуi мүмкiн жағдайда өздерiнiң инвестицияларын сатудың арқасында өз қаражатын қайта жаңартуды қамтамасыз етедi.
3. Ол өз инвестицияларында тиiстi әртараптандыруды ұстап тұруды қамтамасыз етедi.
4. Ол инвестицияларды негiздеу және ұсынылған кепiлдiктердiң белгiленген талаптарға сәйкестiгiн қарау үшiн қатысты талап етiлуi мүмкін жүзеге асырылуының қаржылық, техникалық, экономикалық, құқықтық, экологиялық және институционалдық сияқты принциптерiн және бағалау өлшемдерiн қолданады.
5. Егер олардың капиталындағы оның үлесi акционерлiк капиталдың жазылымы бойынша шығарылған жалпы соманың 5 пайызынан аспайтын болса, ол қаржыландыратын немесе инвестициялайтын Басқармадағы корпоративтiк құрылымдардың өкiлдiгiн қамтамасыз етедi.
6. Ол Шариғат Комитетi Шариғаттың талаптарына сәйкес емес ретiнде айқындаған немесе Корпорация осы Келiсiмге немесе осы Келісiмге сәйкес шығарылатын Ережеге қайшы келедi деп санайтын 29-бапты сөз болған инвестициялардың санатына жататын ешқандай операцияны орындамайды.
7. Ол күнілгері айқындалған елде өндiрiлетiн тауарларды сатып алуға және қызметтердi сатып алуға оның қаржыландыруынан түскен қаражатты пайдалануды шарт ретiнде қоймайды.
8. Ол өзi инвестициялаған қандай болсын кәсiпорынды басқаруды өзiне жауапкершілікке қабылдамайды және осындай немесе оның пiкiрi бойынша тиісті түрде басқарушылық бақылауға қолданылатын қандай да болсын өзге мақсат үшiн өзiнiң дауыс беруге қатысу құқығын жүзеге асырмайды.
15-бап
Шектеу
1. Осы Келiсiмнiң 5 (2) (i)-бабында айтылған Корпорацияның өтiмдi активтерiн инвестициялау туралы сөз болған жағдайларды қоспағанда, Корпорацияның инвестициялары мүше-елдердегi немесе айрықша немесе ең бастысы мүше-елдердiң пайдасы үшiн жұмыс iстейтiн кәсiпорындарда ғана жүзеге асырылады; мұндай инвестициялар қаржылық қызметтi басқарудың белгiленген ережелерiне сәйкес жүзеге асырылады.
2. Корпорация, егер мүше-ел мұндай қаржыландыруға қарсылық бiлдiрсе, мүше-елдiң аумағындағы қандай да болсын мiндеттеменi қаржыландырмайды.
16-бап
Мүдделердi Қорғау
Осы Келiсiмде ешнәрсе Корпорацияға осындай әрекеттердi орындауда және оның инвестицияларының немесе қаржыландыруының қандай да бiрiне қатысты мiндеттемелердi орындамаған немесе осындай инвестициялар немесе қаржыландыру жүзеге асырылған, кәсiпорындардың iс жүзiндегi немесе қатер төндiретiн төлем қабiлетсiздiгi жағдайда немесе Корпорацияның пiкiрi бойынша осындай инвестициялар немесе қаржыландыру қатерге ұшыратуы төнген басқа да жағдайларда оның мүдделерiн қорғау үшiн ол қажет деп санайтын осындай әрекеттердi орындауына және осындай құқықтарды жүзеге асыруына
кедергi келтiрмейдi.
17-бап
Саяси Қызметке Тыйым Салу
Корпорация, оның Директорлар Кеңесінің Төрағасы, Директорлар
Кеңесінің мүшелерi, Бас Басқарушы, лауазымды тұлғалар және қызметтік
персоналдың мүшелерi қандай да болсын мүше-елдiң саяси iсiне араласпайды;
олардың шешімдерінде мүдделi мүше-елдiң саяси ерекшелiктерi оған әсер
етпейдi.
IV ТАРАУ
ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ
18-бап
Құрылым
Корпорацияның құрамына Жалпы Жиналыс, Директорлар Кеңесi, Атқарушы Комитет, Консультативтiк Комитет, Шариғат Комитетi, Директорлар Кеңесiнің Төрағасы, Бас Басқарушы және Корпорацияның Директорлар Кеңесi рұқсат еткен шекте Корпорацияны ойдағыдай басқару үшiн қажет болуы мүмкiн лауазымды тұлғалар мен қызметтiк персонал мүшелері кiредi.
19-бап
Жалпы Жиналыс
1. Әрбiр мүшенің Жалпы Жиналыста білдіретін адамы болуы тиiс және
тағайындаған мүшенiң қалауы бойынша әрекет ететiн бiр өкiл тағайындайды.
2. Жалпы Жиналыста Мүшенің өкiлдерi Корпорацияның тарапынан
сыйақысыз осындай өкіл ретiнде әрекет ете алады, бiрақ Корпорация
қажеттігі бойынша оның жиналыстарға қатысқан кездегі шығыстарының орнын
толтыра алады.
3. Жалпы Жиналыс мүше-елдердің өкілдерiнiң бiрiн Төраға етiп
тағайындайды, ол бұл лауазымды жыл сайын өтетін Жалпы Жиналыстың келесi
мәжілісінде Төраға сайлағанға дейiн атқарады.
20-бап
Жалпы Жиналыс: Өкiлеттік
1. Корпорацияның бүкіл өзiнің өкiлеттiктеріне Жалпы Жиналыста
берілетін болады.
2. Жалпы Жиналыс Директорлар Кеңесiне мына өкiлеттiктерден басқа
өзiнiң қандай да болсын немесе барлық өкiлеттiктерiн бере алады:
(а) жаңа мүшелер қабылдау және оларды қабылдау шарттарын белгілеу;
(b) Корпорацияның акционерлiк капиталын ұлғайту немесе азайту;
(с) Мүшелiктi тоқтата тұру;
(d) Директорлар Кеңесi беретiн осы Келiсiмдi түсiндiруге немесе
қолдануға аппеляциялар бойынша шешiмдер қабылдау;
(е) қаралғаннан кейiн аудитордың есебiн, Корпорацияның түпкiлiктi
есебiн бекiту;
(f) Директорлар Кеңесiнiң мүшелерiн сайлау;
(g) Корпорацияның резервтерiн айқындау және таза табысын және
бөлiнбеген пайдасын бөлу;
(h) Корпорацияның түпкiлiктi есептерiн қарау үшiн жалдануға алынған
сыртқы аудиторлардың қызметтерiн пайдалану;
(i) осы Келiсiмге түзетулер енгiзу; және
(j) Корпорацияның қызметiн тоқтата түру немесе тоқтату және оның
мүлкiн бөлу туралы шешім қабылдау.
3. Жалпы Жиналыс және уәкілеттігі болатын шекте Директорлар Кеңесi қызметтік персоналға, зейнетақыға және басқа да жәрдемақыларға жататын Ереженi және Қағиданы қоса алғанда, Корпорацияның қызметiн жүзеге асыру үшiн қажет немесе орынды болуы мүмкiн осындай жалпы ережелер мен қағидаларды қабылдауы мүмкiн.
4. Жалпы Жиналыс комитеттi құра алады және оған Корпорация қызметiнiң көрсеткiштерiн бағалауды жүргізуді және Корпорацияның Директорлар Кеңесiнің Төрағасына бұл туралы есептер берудi тапсыруы мүмкiн.
5. Жалпы Жиналыс осы Баптың (2) және (3) тармақтарына сәйкес Директорлар Кеңесiне қандай да болсын мәселеге қатысты өкiлеттiгiн жүзеге асыру құқығын өзiнде толығымен сақтайды.
21-бап
Жалпы Жиналыс: Рәсiмдер
1. Жалпы Жиналыс жыл сайын Банк Басқарушылары Кеңесiнің жыл сайынғы жиналысымен бiрлесiп, өзiнің мәжiлiсiн өткiзедi. Ол мәжiлiстi Жалпы Жиналыстың пікірі бойынша қажеттiлiгi бар басқа да жағдайлар немесе Директорлар Кеңесi шақыруы бойынша өткізе алады. Директорлар Кеңесi Жалпы Жиналысты Корпорация мүшелерiнiң үштен бiрi талап еткен кез келген уақытта шақыруы тиiс.
2. Жалпы Жиналыс мүшелерiнiң көпшiлiгi осындай көпшiлiк дауыс беруге құқығы бар мүшелердiң жалпы санының үштен екісiн білдiретiн болған жағдайда, Жалпы Жиналыстың кез келген мәжiлiсi үшiн кворум құрады.
3. Жалпы Жиналыс шешiм бойынша рәсімді тағайындайды осыған сәйкес Директорлар Кеңесi Жалпы Жиналысты шақырмай-ақ осындай әрекетін өзі орынды деп санаған жағдайларда нақтылай мәселе бойынша Жалпы Жиналыс мүшелерiнің дауысын алады.
22-бап
Дауыс беру
1. Әрбiр мүше жазылу жүргiзiлген және ақысы төленген әрбiр акция бойынша бiр дауысқа ие.
2. Осы Келiсiмде өзгеше көзделетiн жағдайларды қоспағанда, Жалпы Жиналыстың қарауына ұсынылған барлық мәселелер жиналысқа ұсынылған дауыс беру құқығы бар қатысушылардың көпшiлiк дауысымен шешіледi.
23-бап
Директорлар Кеңесi: Құрамы
1. Директорлар Кеңесi кемiнде алты адамнан және Директорлар Кеңесiнiң Төрағасын және Бас Басқарушыны санамағанда, оннан кем емес мүшеден тұрады.
2. Банк Директорлар Кеңесiнiң Төрағасымен және Бас Басқарушымен бiрге Директорлар Кеңесi құрамының жартысын бiлдiретiн Директорлар Кеңесiнiң бiр немесе одан көп мүшелерiн тағайындайды.
3. Бiр мүшенi Корпорация акцияларының ең көп санына ие мүше-ел тағайындайды.
4. Директорлар Кеңесiнiң басқа мүшелерiн акциялардың ең көп санына ие мүшенi қоспағанда, басқа мүшелер сайлайды.
5. Директорлар Кеңесiнiң мүшелерiн сайлау рәсiмдерi Жалпы Жиналыстың қабылдайтын Ережесінде баяндалады.
6. Директорлар Кеңесiнiң мүшелерi ұзақтығы үш жыл кезеңге тағайындалады немесе сайланады және қайта сайлануы мүмкiн. Сайланған Директорлар Кеңесiнiң мүшелерi қатарынан екi реттен аспайтын мерзiмге сайлануы мүмкiн. Директорлар Кеңесi мүшелерiнiң лауазымға келуi оларды құқықтық мирасқоры тағайындалғанға немесе сайланғанға дейiн созылады. Егер Директорлар Кеңесi мүшесінің лауазымы ол лауазымға келген мерзiм аяқталғанға дейiн тоқсан (90) күннен артық бойы бос болса, құқықтық мирасқор мән-жайға байланысты - Директорлар Кеңесiнiң бұрынғы мүшесiн тағайындаған немесе сайлаған осындай мерзiмнің қалған бөлiгiне мүше немесе мүшелер болып тағайындалады немесе сайланады.
7. Директорлар Кеңесi мүшелерiнiң Корпорацияның қызметi саласында
қажеттi бiлiктiлiк пен тәжiрибеге ие болуы тиiс.
8. Директорлар Кеңесiнiң бiрде бiр мүшесi бiр мезгілде Корпорация
Жалпы Жиналысының мүшесi бола алмайды.
9. Директорлар Кеңесiнiң мүшесi, егер оның тағайындалу немесе сайлану
пайдасына дауыстары есептелген мүше немесе барлық мүшелер Корпорацияның
мүшелерi болуын тоқтатқанда, лауазымын атқаруды тоқтатады.
24-бап
Директорлар Кеңесi: Өкiлеттiктер
Директорлар Кеңесi Корпорацияның қызметiн жалпы жүргiзуге жауапты
болып табылады және осы мақсат үшiн оған осы Келiсiмнің негiзiнде берiлген
немесе оған Жалпы Жиналыс табыстаған барлық өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
Атап айтқанда, Директорлар Кеңесi Директорлар Кеңесi Төрағасының ұсынуы
бойынша:
(а) Корпорацияның стратегиясын және оның жалпы ережелерi мен тәртібін
қабылдайды;
(b) Корпорацияның жұмыс стратегиясын қабылдайды;
(с) жыл сайынғы әкiмшiлiк бюджеттi қабылдайды;
(d) әрбiр қаржы жылы бойынша түпкiлiктi есептердi Жалпы Жиналыстың
бекiтуiне ұсынады;
(е) осы Келісiмнің ережелерiн талқылайды;
(f) Жалпы Жиналыста осы Келiсiмге түзетулердi ұсынады;
(g) ол Корпорацияның қызметiн жүзеге асыру немесе оның мақсаттарына
жәрдемдесу үшiн қолайлы деп санайтын осы Келiсiмнің ережелерiне немесе
Жалпы Жиналыстың шешiмдерiне қайшы келетiн кез келген басқа әрекеттердi
орындайды;
25-бап
Директорлар Кеңесi: Рәсiмдер
1. Директорлар Кеңесi өзiнің жұмысын Корпорацияның бас офисінде немесе Кеңес тағайындайтын осындай басқа жерде жүргiзедi және өзiнің жиналыстарын мерзiмiнде және Корпорацияның ағымдағы қызметi талап ететiн тәсiлмен жүзеге асырады.
2. Директорлар Кеңесi мүшелерiнiң көпшiлiгi мұндай сан дауыс беруге қатысуға құқығы бар мүшелердiң жалпы санының кемiнде үштен екiсiн білдiрген жағдайда, Директорлар Кеңесiнiң кез келген жиналысы үшiн кворум құрайды.
3. Осы Баптың (4) тармағын ескере отырып, Директорлар Кеңесiнде дауыс берілген кезде Директорлар Кеңесiнiң әрбiр мүшесi дауыстары оны тағайындаудың немесе сайлаудың пайдасына есептелген Корпорацияның әрбiр мүшесiнiң немесе мүшелерiнiң дауыстары санын алуға құқығы бар.
4. Банктің тағайындаған Директорлар Кеңесiнiң мүшелерiнде олардың
арасында тең тәсiлмен бөлiнген Банктiң дауыстары болады.
5. Осы Келiсiмде тiкелей нысанда өзгеше көзделген жағдайларды
қоспағанда, Директорлар Кеңесiнiң қарауына ұсынылған барлық мәселелер
жиналысқа қатысуға құқығы бар мүшелердің көпшілік дауысымен жиналыста
шешiледi.
6. Директорлар Кеңесiнiң мүшесiнің дауыс беруге құқығы бар бүкіл
дауыстары тұтастай түрде берiледi.
7. Дауыстар тең болған жағдайда, Кеңесте Төрағаның дауысы шешушi
болып табылады.
26-бап
Атқарушы Комитет
1. Атқарушы Комитеттiң құрамына мына тұлғалар кiредi:
(а) Директорлар Кеңесiнің Төрағасы;
(b) Корпорацияның Бас Басқарушысы;
(с) Корпорацияда акциялардың ең көп саны бар мүше-ел тағайындаған
Директорлар Кеңесiнiң мүшесi;
(d) Директорлар Кеңесi анықтағаны сияқты басқа мүшелердi бiлдiретiн
Директорлар Кеңесi мүшелерiнiң қатарынан кемiнде екi және төрттен көп емес
мүше.
2. Директорлар Кеңесiнiң Төрағасы және ол болмаған кезде Корпорацияның Бас Басқарушысы Атқарушы Комитеттiң жиналысын басқарады және жиналысқа басшылық жасау кезiнде дауыстар тең болған жағдайда дауысы шешушi болып табылатындығы туралы сөз болған жағдайдан басқа, оның дауыс беру құқығы болмайды.
27-бап
Атқарушы Комитет: Функциялары
Комитеттің 31 (5)-Бапқа нұқсан келтірмей-ақ мүше-елдердегi кәсiпорындарға Корпорацияның жұмсалатын барлық қаржылары мен инвестицияларын мақұлдауға өкiлеттiгi бар және оған Директорлар Кеңесi берген басқа да өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
28-бап
Атқарушы Комитет: Рәсiмдер
1. Барлық қаржыландыру мен инвестициялар Комитеттің дауыс беруге қатысатын көпшілiк мүшесiнiң мақұлдауын талап етедi. Қатыспау немесе қалыс қалу дауыс беру кезiнде есептелмейдi.
2. Комитеттің көпшiлiк мүшесінің қатысуы оның кез келген жиналысы үшiн кворумды қамтамасыз етедi.
3. Комитет мақұлдаған әрбiр қаржылық операцияға қатысты есеп Директорлар Кеңесiне ұсынылады. Директорлар Кеңесi мүшесiнiң өтiніш бойынша осындай операция Кеңеске дауыс беруге ұсынылады. Егер отыз күн iшiнде осындай өтiнiш Кеңеске ұсынылмаса, операцияны Кеңес мақұлдаған болып саналады.
4. Ұсынылып отырған қаржылық операцияға қатысты дауыстар тең болған жағдайда осындай ұсыныс Басшылыққа қосымша қарау мен талдауға қайтарылады; егер Комитетте қайта қаралғаннан кейiн тағы да дауыстардың теңдiгi орын алса, Төрағаның Комитетте шешушi дауыс беру құқығы бар.
5. Егер Комитет ұсынылып отырған қаржылық операцияны қабылдамай тастаса, ол бұл туралы Директорлар Кеңесiнiң қандай да бiр мүшесiнiң өтiнiшi бойынша Басшылықтың осындай операция бойынша есебi Комитет өткiзген қысқаша баяндаумен бiрге Кеңестің талқылауына және операцияға жататын стратегияға және болашақта ұқсас операцияларға қатысты техникалық және стратегиялық мәселелер жөнінде ықтимал нұсқаулар үшiн ұсынылуын талап ете алатын Директорлар Кеңесiнiң мүшелерiне хабарлайды.
29-бап
Шариғат Комитетi
1. Корпорацияның құрамына қаржылық операцияларда жақсы тәжiрибесi бар үш мүшеден - исламтану саласындағы ғалымдардан тұратын Шариғат Комитетi кiредi. Шариғат Комитеттің мүшелерiн үш жыл мерзiмге, осы мерзiмдi мүмкiндiгiнше жаңарта отырып, Директорлар Кеңесi тағайындайды.
2. Шариғат Комитетi инвестициялардың белгiлi бiр санаты Шариғаттың
талаптарына сай келетін туралы шешім шығарады және Директорлар Кеңесi
немесе Атқарушы Комитет немесе Корпорацияның Басшылығы оның қарауына
берген кез келген мәселенi қарайды.
3. Комитет Басшылықтың және сарапшылардың олар бойынша консультация
жүргiзгiсi келетiн пiкiрлерiн зерделегеннен кейiн өзiнiң шешiмдерiн
шығарады.
4. Шариғат Комитетiнің шешiмдерi оның мүшелерiнiң көпшiлiк дауысымен
қабылданады және оларда осындай шешiмдi анықтаған дәлелдемелер мен
негiздер айтылады.
30-бап
Консультативтiк Кеңес
1. Корпорацияның құрамына әр түрлi елдерден, Корпорацияның қызметiне байланысты салаларда халықаралық танымал сарапшылары бар бес мүшеден тұратын Консультативтiк Кеңес кіруi мүмкін.
2. Консультативтiк Кеңестiң мүшелерi үш жыл мерзiмге, осы мерзiмдi мүмкiндiгiнше жаңарта отырып, Жалпы Жиналыста тағайындалады.
3. Консультативтiк Кеңес пiкiр алмасу жүргiзедi және оған Жалпы Жиналыс, Директорлар Кеңесi, Атқарушы Комитет, Директорлар Кеңесiнiң Төрағасы немесе Бас Басқарушы ұсынған кез келген мәселелер бойынша есеп бередi. Консультативтiк Кеңесте айтылған барлық пiкiрлер оның есептерiнде көрсетiледi.
31-бап
Төраға, Бас Басқарушы және Лауазымды Тұлғалар
1. Банк Президентi атқарып отырған лауазымына байланысты Корпорацияның Директорлар Кеңесiнiң Төрағасы болып табылады. Ол Директорлар Кеңесiнiң жиналыстарына басшылық жасайды, бiрақ дауыстар тең болған жағдайлардан басқа, дауыс беру құқығы жоқ. Ол Жалпы Жиналыстың отырыстарына қатысады, бiрақ осындай отырыстарда дауыс бермейдi.
2. Бас Басқарушыны Директорлар Кеңесi Төрағасының ұсынымы бойынша Директорлар Кеңесi тағайындайды. Бас Басқарушы мүше-елдiң азаматы болып табылады. Бас Басқарушының лауазымға келуiнiң ұзартылуы мүмкiн мерзiмiн және оны тағайындау шартын Директорлар Кеңесi анықтайды.
3. Бас Басқарушы Корпорацияның бас әкiмшiсi болып табылады және Директорлар Кеңесi Төрағасының жалпы қадағалауымен Корпорацияның ағымдағы қызметiн жүргiзедi. Бас Басқарушы Корпорация қабылдаған Қағидаға және Ережеге сәйкес лауазымды тұлғалар мен қызметтік персонал мүшелерін ұйымдастыруға, тағайындауға және босатуға жауапты болып табылады.
4. Бас Басқарушы дауыстар тең болған кезде Төрағаның мiндетiн атқаратын жағдайлардан басқа, дауыс беру құқығынсыз Директорлар Кеңесiнiң және Атқарушы Комитеттiң мүшесi болып табылады.
5. Директорлар Кеңесi рұқсат ететiн шектерде Бас Басқарушы мүше-елдердегi кәсiпорындарды Корпорацияның қаржыландыруы мен инвестициялар жұмсалуын мақұлдайды.
6. Арнайы бiлiмдi талап ететiн немесе қарапайым қызметтік персоналдың күшiмен орындалуы мүмкiн емес қызметтік орындалуы тиiс әрбiр кезде өздерiне қызмет көрсететін сарапшылар мен консультанттарды уақытша жалдауға рұқсат етiледi.
7. Корпорацияның қызметтiк персоналының лауазымды тұлғалары мен мүшелерiнiң өздерiнiң мiндеттерiн атқару кезiнде Корпорация алдында толық моральдық мiндеттемелерi болады. Өздерiнің мiндеттерiн атқару кезiнде Корпорацияның әрбiр мүшесi осындай мiндеттемелердің халықаралық сипатын құрметтеуге мiндеттi және Корпорацияның әрбiр мүшесi олардың қайсы бiреуiне сол қызмет тигізуі мүмкiн кез келген iс-қимылдан қалыс қалады.
8. Корпорацияның қызметтiк персонал мүшелерiн тағайындау және олардың жұмыс iстеуiне жағдай жасау кезiнде бiрiншi кезекте маңызы бар ретiнде Корпорация ұйымдық-техникалық деңгейге жататын жоғары стандарттарды, құзыреттiлiктi қамтамасыз етудің қажеттiлiгiне және кәсіптiк және этикалық сипат талаптарына тиiстi назар аударады. Сол сияқты жұмысқа қабылданатындардың мүмкiндiгiнше кеңiрек географиялық ұсынылуын қамтамасыз етуге тиiстi назар аударылады.
32-бап
Жылдық Есептердi Жариялау және Тарату
1. Корпорация өзінің шоттары туралы аудит жасалған есептi қамтитын жылдық есептi жариялайды. Ол, сол сияқты, мүшелерге оның қаржылық жағдайы туралы жыл сайынғы деректер жинағын және оның қызметiнiң нәтижелерi келтiрiлетiн пайдалары мен шығындары туралы есеп бередi.
2. Корпорация, сол сияқты, кез келген осындай басқа есептердi және өзiнiң мақсаттары мен өзiнiң функцияларын орындау үшiн қажет деп санайтын хабарламаларды жариялай алады.
33-бап
Дивидендтер
1. Жалпы Жиналыс дивидендтер ретiнде резервтердiң бөлiнуiн қамтамасыз еткеннен кейiн таза табыс пен бөлiнбеген пайданың бөлiгiн анықтайды. Кез келген жағдайда жазылым бойынша шығарылған акционерлiк капиталдың жиырма бес пайызын (25%) құрайтын резерв сомасына қол жеткiзiлгенге дейiн ешқандай дивиденд бөлiнбейдi.
2. Дивидендтер әрбiр мүшеде бар акционерлік капиталдың төленген бөлiгiне мөлшерлес тепе-тең бөлiнедi.
3. Дивидендтер Жалпы Жиналыс анықтайтын тәсiлмен және валютада немесе валюталарда төленедi.
34-бап
Банкпен қарым-қатынастар
1. Корпорация тәуелсiз және Банктен жеке жұмыс iстейтiн құрылым болып табылады. Корпорацияның қаражаты мен шоттары екi ұйым да бiр ғана жобаны бiрлесіп қаржыландыра алатынына және өз қаражатын бiрлесiп инвестициялай алатынына қарамастан, олар туралы жазбаларды өз кiтаптарында олардың жеке жүргiзу шартымен Банктің қаражаты мен шоттарынан жеке және басқаша сақталады және жүргiзiледi. Осы тармақтың ережелерi Корпорацияға ұйымның бiрінің екiншiсінің пайдасына төленетiн әкiмшiлiк шығыстарын өтеуге байланысты материалдық қаражатқа, қызметтiк персоналға, қызметтерге және басқаларға қатысты Банкпен уағдаластықтарды белгiлеуде кедергi келтiрмейдi.
2. Корпорация Банкпен келiсiлуi мүмкiн болатынын ескере отырып, Банктiң объектiлерi мен ғимараттарын мүмкiндiгiнше пайдаланады.
3. Осы Келiсiмде ешбір нәрсе Корпорацияны Банктiң iс-қимылдары немесе мiндеттемелерi үшiн немесе Банктi Корпорацияның iс-қимылдары немесе мiндеттемелерi үшiн жауапкершілікпен байланыстырмайды.
V ТАРАУ
КОРПОРАЦИЯНЫҢ ҚҰРАМЫНАН ШЫҒУ ЖӘНЕ МҮШЕЛIКТI
ТОҚТАТА ТҰРУ
35-бап
Корпорацияның Құрамынан Шығу Құқығы
1. Корпорацияның кез келген мүшесi iстегісі келетін өзiнiң ниетi туралы Директорлар Кеңесiнiң Төрағасын жазбаша түрде хабардар ете отырып, оның құрамынан шыға алады. Осындай шешiм хабарламада көрсетiлген күнi, бiрақ қалай болғанда да осындай хабарлама Корпорацияға ұсынылған күннен бастап кем дегенде алты ай өткеннен кейін күшiне енедi. Осындай шешiм күшiне енгенге дейiн кез келген уақытта Корпорация мүшесi оны жазбаша түрде хабардар ете отырып, оның құрамынан шығуы туралы өзінің ниетiнен бас тарта алады.
2. Корпорацияның құрамынан шығатын оның мүшесi шығу туралы хабарламаны берген күнi оған қолданылған мiндеттемелер үшiн жауапты болып қалады. Алайда, егер Корпорацияның құрамынан шығу туралы шешiм күшiне енсе, Корпорацияның мүшесi соңғысы оның құрамынан шығу туралы хабарлама алған күннен кейiн жүзеге асырылған Корпорацияның қызметiне байланысты мiндеттемелер үшiн ешқандай жауап бермейді.
36-бап
МҮШЕЛIКТI ТОҚТАТА ТҰРУ
1. Өз тарапынан Корпорацияның алдындағы мiндеттемелердiң қандай да бiрiн орындамау орын алған Корпорация мүшесiнiң қатысуы дауыс беруге қатысу құқығы бар мүшелердiң жалпы санының кемiнде төрттен үшi беретiн дауыспен тоқтатыла тұруы мүмкін.
2. Қатысуы осылайша тоқтатылған мүше, оның мүшелiгi тоқтатыла тұрған күннен кейiн бiр жыл iшiнде, егер Жалпы Жиналыс осы уақыт аралығы iшiнде өзi туралы осы Баптың (1) тармағында айтылған көпшілiк дауыспен тоқтата тұруды ұзарту немесе болдырмау жөнiнде шешiм қабылдамаса, Корпорацияның мүшесi болуын автоматты түрде тоқтатады.
3. Тоқтата тұруға қарамастан, Корпорацияның мүшесi Корпорацияның құрамынан шығу құқығынан басқа, оған осы Келiсiмге сәйкес берiлетiн ешқандай құқықтарды жүзеге асыра алмайды, бiрақ оған ол орындауға жататын оның мiндеттемелерi бұрынғысынша қолданылады.
37-бап
Мүшелiктi Тоқтата тұруға Байланысты Құқықтар мен Мiндеттемелер
1. Өзiнiң мүшелiгi тоқтатылған сәттен бастап Корпорацияның қатысушысы Корпорацияның пайдаларына немесе шығындарына бұдан былай қатыспайды және Корпорацияның осыдан кейiн қабылдаған қаржыландыруына және кепiлдiктерiне қатысты ешқандай жауап бермейдi. Корпорация осы Баптың ережелерiне сәйкес шоттардың бөлiгiн төлеу ретiнде онымен осындай мүшенiң акционерлiк капиталының сомасын қайта сатып алуды жүргiзедi.
2. Корпорация және оның мүшесi Корпорацияның аталған мүшесiнiң мүшелiгiн тоқтатуды және акцияларын қайта сатып алуды келiсе алады. Егер осындай келiсiмге Корпорацияның осындай мүшесi өз мүшелiгiн тоқтатуға өз ниетiн бiлдiрген күннен кейiн үш ай iшiнде немесе екi тараптың арасында келiсiлген мерзiм iшiнде қол жеткiзiлмесе, Корпорация мүшесiнiң акцияларын қайта сатып алу бағасы Корпорацияның мүшесi Корпорацияға өзiнiң жататынын тоқтатқан күнге олардың баланстық құнына теңестiрiледi; осындай баланстық құн аудитi жүргiзiлген Корпорацияның соңғы қаржылық есептерінің негiзiнде анықталады.
3. Акцияларды төлеу Банк осы Келiсiмге сәйкес елге - Корпорацияның бұрынғы мүшесiне аударған және 10-бапқа (2) сәйкес оның атынан төлеген акцияларды қайта сатып алу бағасын Банкке жүргiзу шартымен оның қаржылық ережелерiн ескере отырып, Корпорация анықтайтын осындай жарналарда және осындай мерзiмдерде және осындай иелiктегi валюталарда жүргiзiледi.
4. Корпорацияның бұрынғы мүшесiне осы Бапқа сәйкес оның акциялары үшiн тиесiлi ешқандай сома ол Корпорациядағы өз мүшелiгiн тоқтатқан күннен кейiнгi бiр ай өткенге дейiн төленбейдi. Егер осы уақыт аралығында Корпорация өзiнiң қаржылық операцияларын тоқтата тұрса, Корпорацияның осындай мүшесiнiң құқықтары 38-баптың ережелерiне сәйкес анықталады және Корпорация мүшесi оның дауыс беруге ешқандай құқығының жоқтығын қоспағанда, жоғарыда айтылған Баптың мақсаттары үшiн бұрынғысынша тап осындай болып саналады.
38-бап
Қаржылық Операцияларды Тоқтата Тұру
Төтенше жағдайлар болған жағдайда, Директорлар Кеңесi Жалпы Жиналыстың ахуалды қарауға және тиiстi шараларды қабылдауға мүмкiндiгi болған уақытқа дейiн жаңа инвестицияларға, қаржыландыруға және кепiлдiктерге қатысты қаржылық операцияларды тоқтата тұра алады.
39-бап
Қаржылық Операцияларды Тоқтату
1. Корпорация оның мүшелерiне тиесілі дауыстардың жалпы санының кемiнде төрттен үшiн беретiн мүшелердiң жалпы санының үштен екiсiнiң көпшiлiгiмен қабылданған Жалпы Жиналыстың шешiмi бойынша өзiнің қаржылық операцияларын тоқтата алады. Қаржылық операцияларды тоқтатқаннан кейiн Корпорация оның мүлкiн сақтауға, күзетуге және сатуға және оның мiндеттемелерi бойынша есеп айырысуларға байланысты оның түрлерiнен басқа, барлық қызметтi тез арада тоқтатады.
2. Осындай мiндеттемелер бойынша түпкiлiктi есеп айырысуға және мүлiктi бөлгенге дейiн Корпорация тiршiлiгiн жалғастырады және осы Бапта көзделгеннен басқа Корпорацияның ешбiр мүшесiнiң қатысуы тоқтатыла тұрмайтынын және тоқтатылмайтынын және Корпорация мүшелерiнiң арасында ешқандай бөлу жүргiзiлмейтiнiн қоспағанда, Корпорация мен оның мүшелерiнiң ешбiр өзара құқықтары мен мiндеттемелерi осы Келiсiмге сәйкес жеңiлдетiлмейдi.
40-бап
Корпорация Мүшелерiнiң Мiндеттемелерi және Талаптар
бойынша төлемдер
1. Капиталға жазылымнан туындайтын мүшелердiң мiндеттемелерi шартты мiндеттемелердi қоса алғанда, Корпорацияның мiндеттемелерi бойынша толық есеп айырысқанға дейiн күшiнде қалады.
2. Тiкелей талаптары бар барлық кредиторларға ақы төлеу, егер шотына осындай талаптар жатқызылатын капиталға төленбеген жазылымдар бойынша Корпорацияға тиесілі осындайлар болса, шотына осындай мiндеттемелер жатқызылатын Корпорацияның активтерiнен, содан соң басқа резервтерден, содан соң акционерлік капиталдың төленген бөлiгiнен, содан соң төлемдерден жүргiзiледi. Тiкелей талаптары бар кредиторларға қандай да болмасын төлемдердi жүзеге асырғанға дейiн Директорлар Кеңесi өзінің пікiрiнше тiкелей және шартты талаптары барлардың арасында тепе-тең бөлудi қамтамасыз ету үшiн қажеттi болып табылатын осындай қажеттi дайындықтарды жүргiзедi.
41-бап
Активтердi Бөлу
1. Корпорацияның акционерлiк капиталына төленген жазылымының шотына мүшелердiң арасында активтердi ешқандай бөлу кредиторлардың алдындағы барлық ақшалай мiндеттемелер өтелгенше немесе қамтамасыз етiлгенше жүргiзiлмейдi. Осындай бөлудi Жалпы Жиналыс дауыс беруге қатысу құқығы бар мүшелердiң жалпы санының кемiнде төрттен үшi беретiн мүшелердiң жалпы санының үштен екiсiнiң дауысымен мақұлдауы тиiс.
2. Мүшелердің арасында активтердi кез келген бөлу оларға тиесiлi акционерлiк капиталдың төленген бөлiгiне тепе-тең жүргiзiледi және Корпорация әдiл және тең деп санайтын осындай жағдайларда және осындай шарттарда жүргiзiледi. Бөлiнген активтердiң үлесi активтердiң түрiне
қатысты бiртектес болуы мiндеттi емес. Активтердi осындай бөлу кезiнде
мүшелердiң ешқайсысына Корпорация алдындағы барлық өз мiндеттемелерi
мәселесiн реттегенге дейiн өз үлесiн алуға құқық берiлмейдi.
3. Осы Бапқа сәйкес бөлiнетiн активтердi алушы кез келген мүше оларды
бөлгенге дейiн Корпорация пайдаланған активтерге қатысты құқықтарды
пайдалана алады.
VI ТАРАУ
ИММУНИТЕТ ЖӘНЕ БАСЫМ ҚҰҚЫҚТАР
42-бап
Тараудың мақсаты
Корпорацияға оған жүктелген функцияларын орындауға мүмкiндiк беру
үшiн осы Тарауда айтылатын иммунитет және басым құқықтар Корпорацияға
әрбiр мүше-елдiң аумағында берiледi.
43-бап
Сот Рәсiмiне Қатысты Корпорацияның Ұстанымы
1. Корпорацияға қатысты қуынулар Корпорацияның өкiлдiгi бар, сот құжатын тапсыруды немесе сот бұйрығы туралы хабарламаны қабылдау үшiн өкiлдi тағайындаған немесе бағалы қағаздарды шығарған немесе кепiлдiк берген мүше-елдің аумағында тиiстi заңдық юрисдикция сотында ғана жасалуы мүмкiн.
2. Алайда, мүшелер немесе әрекет ететiн немесе мүшелерден талаптар алатын тұлғалар қызметтiк персоналға қатысты мәселелерге байланысты Корпорацияға қарсы ешқандай қуыну жасамайды.
3. Орналасқан орнына қарамастан және кiмде сақталып жатқанына
қарамастан, Корпорацияның меншiгi мен активтерiнің сот тәртiбiмен алудың
барлық нысандарынан, оларға тыйым салудан немесе Корпорацияға қатысты
түпкiлiктi сот шешiмi шыққанға дейiн соттың атқаруынан иммунитетi бар.
44-бап
Мүлiктiң Алудан Иммунитетi
Орналасқан орнына қарамастан және олардың кiмге тиiстi екендігiне
қарамастан Корпорацияның меншiгi мен активтерiнің тексеруден, иелiктен
айырудан, тәркiленуден, экспроприациядан немесе атқарушы немесе заң
билiгiнiң кесiмдерiмен алудың басқа кез келген нысандарынан иммунитетi бар.
45-бап
Мұрағаттарға Қол Сұғылмаушылығы
Корпорация мұрағаттарына қол сұғылмайды.
46-бап
Салымдардың құпиясы
Корпорация салымшылардың шоттарына қатысты толық құпияны сақтайды
және оның мүшелерi де осындай салымдар туралы ақпаратқа қол сұқпауды
сақтайды.
47-бап
Мүлiктi Шектеуден Босату
1. Осы Баптың (2) тармағын ескере отырып және осы Келiсiмде көзделетiн қызметтi орындау үшiн қажеттi шекте Корпорацияның барлық меншiгi мен активтерi шектеуден, реттеу мен бақылаудан және кез келген сипаттағы тоқтам салудан босатылады.
2. Корпорация алған немесе кез келген елдiң аумағында жүзеге
асырылған Корпорацияның инвестициясына қатысты оған төлеуге жататын
қаражат осы Келiсiмнiң 4 (1) бабына сәйкес осы келiсiмнiң қандай да бiр
ережесiнiң негiзiнде ғана мүше-елдiң аумағында әрекет ететiн жалпы
қолданылатын валюталық шектеулерден, реттеуден және бақылаудан
босатылмайды.
48-бап
Коммуникацияларға қатысты басым құқықтар
Корпорацияның ресми коммуникацияларына әрбiр мүше-ел басқа мүше
елдердің ресми коммуникацияларына беретiн режим ұсынылады.
49-бап
Лауазымды Тұлғалар мен Қызметшілердiң Иммунитетi мен
Басым Құқықтары
Лауазымды тұлғалар мен Қызметшiлердiң Иммунитетi және Басым Құқықтары Жалпы жиналыстың барлық мүшелерi, Директорлар Кеңесiнің Төрағасы мен мүшелерi, Бас Басқарушы, Корпорацияның лауазымды тұлғалары және қызметшiлерi:
(i) олардың лауазымдық орнында жасалған iс-әрекеттерiне қатысты заңды процестерден иммунитеттерi бар;
(іі) жергiлiктi азаматтар болып табылмайтын тұлғаларға басқа мүше елдердiң ұқсас дәрежедегi өкiлдерiне, лауазымды тұлғаларына қызметшiлерiне мүше-елдер ұсынатын сондай иммиграциялық шектеулерден, шетелдiктердi тiркеу жөнiндегi талаптардан және мемлекеттiк міндеттiлiк жөнiндегi мiндеттемелерден иммунитет және валюталық шектеулерге қатысты сондай жеңiлдiктер ұсынылады;
(ііі) оларға басқа мүше елдердiң ұқсас дәрежедегi өкiлдерiне, лауазымды тұлғалары мен қызметшiлерiне мүше-елдер ұсынатын жол жүруге байланысты жеңiлдiктерге қатысты сондай режим ұсынылады.
50-бап
Салық салудан Иммунитет
1. Корпорацияның, оның активтерiнiң, меншiгiнiң, табыстарының және осы Келiсiммен жол берiлетiн оның қаржы операциялары мен мәмiлелерiнiң кез келген салық салудан және барлық кеден баждарынан иммунитетi бар. Сол сияқты Корпорация қандай да бiр салықты немесе бажды алу немесе төлеу жөнiндегi ақшалай мiндеттемелерден иммунитетi бар.
2. Корпорацияның Төрағасына немесе Директорлар кеңесiнiң мүшелерiне, Бас Басқарушысына, лауазымды тұлғаларына немесе қызметшiлерiне Корпорация төлейтiн еңбекақы және жалақыдан немесе оларға қатысты ешбір салық өндiрiп алынбайды.
3. Қандай-да бiр сипаттағы ешқандай салық салу:
(а) осындай мiндеттеменi немесе бағалы қағазды Корпорация шығарғандықтан, оған қатысты кемсiтушiлiктi жүргiзетiн; немесе
(b) егер осындай салық салу үшiн юрисдикцияның бiр ғана негiзi орын немесе ол шығарылатын валюта болып табылса, төлеуге жатады немесе төленедi немесе жұмыс iстеуiн Корпорация қамтамасыз ететiн қандай да бiр өкiлдiктің тұрған орны немесе қызмет орнының орналасуы кiмге тиесілі екендiгiне қарамастан, қандай да бiр мiндеттемеге немесе Корпорация шығарған бағалы қағазға (одан алынатын кез келген дивидендтi немесе табысты қоса алғанда) қатысты белгiленбейдi.
4. Қандай да болмасын сипаттағы ешқандай салық салу:
(а) осындай облигацияны немесе бағалы қағазға Корпорация кепiлдік
бергендiктен, оған қатысты кемсiтушіліктi жүргiзетiн; немесе
(b) егер осындай салық салу үшiн юрисдикцияның бiр ғана негiзi жұмыс
iстеуiн Корпорация қамтамасыз ететiн қандай да бiр өкілдiктің тұрған орны
немесе қызмет орнының орналасуы кiмге тиесiлi екендігiне қарамастан
Корпорация шығарған қандай да бiр облигацияға немесе бағалы қағазға
(одан алынатын кез келген дивидендтi немесе табысты қоса алғанда) қатысты
белгiленбейдi.
51-бап
Тарауды Қолдану
Әрбiр мүше-ел осы Тарауда айтылатын оның меншiктi заңнамасы
мағынасында қағидаттарының пәрмендiлiгiн қамтамасыз ету мақсаты үшiн оның
меншiктi аумағында қажет болып табылатын осындай iс-әрекетті орындайды
және ол қолданған барлық iс-қимылдар туралы Корпорацияны хабардар етедi.
52-бап
Бас тарту
Корпорация өзiнің қарауынша осы Бапқа сәйкес ұсынылатын басым
құқықтардың және кез келгенiнен иммунитеттен ол анықтай алатын осындай
шекте және осындай шарттарда бас тарта алады.
VII ТАРАУ
ТYЗЕТУЛЕР, ТҮСIНДIРУ, ТӨРЕЛIК СОТ
53-бап
Түзетулер
1. Осы Келiсiмге дауыс беруге қатысу құқығы бар мүшелердiң жалпы санының кемiнде төрттен үшiн беретiн мүшелердің жалпы санының үштен екiсi қабылдаған Жалпы Жиналыстың шешiмi бойынша түзетулер енгiзiлуi мүмкiн.
2. Осы Баптың (1) тармағының ережелерiне қарамастан кез келген түзетудi мақұлдау үшiн Жалпы Жиналыстың бiр ауыздан келiсуi талап етiледi, оның негiзiнде:
а) осы Келiсiмнiң 35 (1) Бабында көзделетiндей, Корпорациядан шығу құқығы;
b) 9-Баптың (5) тармағында көзделетiндей, Корпорацияның капиталын ұлғайту кезiнде акцияларға жазылу құқығы; және
с) 12-Бапта айтылған мiндеттемелер бойынша шектеулер өзгертiледi.
3. Осы Келiсiмге түзетулер енгiзу туралы ол Корпорация мүшесiнен немесе Директорлар Кеңесiнен туындағанына қарамастан, кез келген ұсыныс туралы Жалпы Жиналыстың қарауына ұсыныс жасайтын Жалпы Жиналыстың Төрағасына хабарланады. Корпорация түзетулер қабылданғаннан кейiн Құзыреттi органдардың барлық мүшелеріне жiберілетiн ресми хабарында оны растайды. Түзетулер егер Жалпы Жиналыс өзге уақытты көрсетпесе, ресми хабар жасалған күннен кейiн барлық мүшелер үшiн күшiне енедi.
54-бап
Тiлдер, Түсiнiк беру және Қолдану
1. Араб тiлi Корпорацияның ресми тiлi болып табылады. Бұдан басқа, Ағылшын және Француз тілдерi жұмыс бабында қолданылуы мүмкiн. Араб тiлiндегi осы Келісiм мәтiнiнiң түсiндiру үшiн де, қолдану үшiн түпнұсқалық күшi бар.
2. Қандай да бiр мүше мен Корпорация арасында немесе мүшелерi арасында туындайтын осы Келiсiмнiң ережелерiн түсiндiруге байланысты кез келген мәселе шешу үшiн Директорлар Кеңесiнiң қарауына ұсынылады.
3. Кез келген жағдайда, Директорлар Кеңесi осы Баптың (2) тармағына сәйкес шешiм шығарған кезде, кез келген мүше шешiмi түпкi болып табылатын Жалпы Жиналыстың қарауына мәселенiң ұсынылуын талап ете алады. Жалпы Жиналыс шешiм қабылдағанға дейiн Корпорация, ол қажет деп санайтындықтан Директорлар Кеңесiнiң шешiмi негiзiнде әрекет ете алады.
55-бап
Төрелiк сот
Егер Корпорацияның қызметiн тоқтату туралы шешiм қабылданғаннан кейiн Корпорация мен осындай болуды тоқтатқан мүше арасында немесе Корпорация мен қандай да бiр мүше арасында келiспеушiлiк туындаса, осындай келiспеушiлiк үш төрешiден тұратын сотта төрелiк талқылауға ұсынылады. Төрешiлердiң бiрiн Корпорация, басқасын - ол туралы сөз болып отырған мүше тағайындайды, әрбiр тарап төрелiк талқылау туралы сұраныс жасаған күннен бастап алпыс күн ішінде жұмыс істейді. Үшiншi төрешi екi жақтың келiсiмi бойынша тағайындалады және егер алпыс күннiң iшiнде олардың арасында келiсiмге қол жеткiзiлмесе, басқа тараптың өтiнiшi бойынша сол сияқты тарап жоғарыда көрсетiлген уақыт аралығында тағайындалмаған төрешiнi тағайындайтын Ислам Сотының қазiргi Төрағасы тағайындайды. Егер, барлық күш салуларға қарамастан, төрешiлер бiр ауызды шешiмге қол жеткiзбесе, шешiм үш төрешiнiң көпшiлiк дауысымен қабылданады. Үшiншi төрешiге тараптар бұл тұрғыда келiсiмге келмеген, кез келген жағдайда барлық рәсiмдiк мәселелердi шешуге уәкiлеттiк берiледi.
56-бап
Берiлген Болып Саналатын Мақұлдау
Корпорация жасауы мүмкiн кез келген әрекетке дейiн қандай да бiр
мүшенi мақұлдау қажет болатын әрбiр кезде, егер мүшенi ұсынылатын
iс-әрекет туралы хабардар ете отырып, Корпорация тағайындауы мүмкiн
осындай келісілген уақыт аралығында мүшелер қарсылық бiлдiрмесе, мақұлдау
берiлген болып саналады.
VIII ТАРАУ
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
57-бап
Корпорацияның Бас Офисi
1. Сауд Арабиясы Корольдiгiнің Жиддадағы Банктiң Бас Офисi
Корпорацияның Бас офисi болып табылады.
2. Корпорацияның Директорлар Кеңесi оның мүше-елдерiнiң кез келген
аумағында басқа да офистер құра алады.
58-бап
Қаржы Жылы
Банктің Қаржы Жылы Корпорацияның Қаржы Жылы болып табылады.
59-бап
Байланыс Арналары, Депозитарийлер
1. Әрбiр мүше осы Келiсiмге байланысты мәселелер бойынша
Корпорациямен байланыс мақсаты үшiн өз меншігiндегінің ішінен нақты
мекеменi тағайындайды.
2. Депозитарий ретiнде әрбiр ел-мүше өзiнiң орталық банкiн немесе
тағайындалуы Корпорациямен келiсiлуi мүмкiн осындай басқасын мекеменi
тағайындайды, онда Корпорация осы мүшенiң валютада өзiнің авуарларын,
сондай-ақ Корпорацияның басқа да активтерiн сақтауы мүмкiн.
IХ ТАРАУ
ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР
60-бап
Қол Қою және Қабылдау
1. Осы Келiсiм тiзiмi А Қосымшасында келтiрiлген Банк өкiлдерi, Банктiң мүше-елдерi 2000 жылғы 5 сәуiрге сәйкес келетiн Қыжыраның 1420 жылғы Дзуль Хиджа айының 30 күнiне (Григориан Күнтiзбесi бойынша) немесе Корпорацияның Директорлар Кеңесi белгiлейтiн осындай неғұрлым кеш мерзiмге дейiн басқа да ықтимал мүшелер қол қою үшін әрқашан ашық Банкке сақтауға беріледі. Осы Келісімге әрбiр қол қоюшы Банкке ол өзiнiң меншiктi заңдарына немесе ережелерiне сәйкес осы Келiсiмдi қабылдағаны немесе бекiткенi және осы Келiсiмге сәйкес туындайтын барлық оның міндеттемелерін орындау мүмкiндiгi болуы үшiн қажеттi әрекет жасағаны айтылатын құжатты сақтауға бередi.
2. Банк осы Келiсiмнiң расталған көшiрмелерiн барлық мүшелерге бередi және тиiстi түрде алдыңғы тармаққа, сондай-ақ олардың күнiне сәйкес жүргiзiлген қабылдау немесе бекiту туралы құжатқа қол қою немесе сақтауға беру туралы олардың әрқайсысын хабардар етедi.
3. Корпорация өзiнiң қызметiн бастаған күнi немесе күннен кейiн
Банк кез келген елден немесе мүшелiгi осы Келiсiмнiң 7-бабының (2)
тармағына сәйкес мақұлданған мекемеден осы Келiсiмнiң қабылданғаны туралы
қол қойылған құжатты және кесімді алуы мүмкін.
61-бап
Күшiне Енуi
1. Осы Келiсiм 60-баптың (1) тармағына сәйкес қабылдау немесе бекiту
туралы құжаттарға:
(а) Банк;
(b) Бас Офис орналасқан ел; және
(с) кемінде төрт басқа мүше-елдер қол қойған және сақтауға берген
күнi күшiне енедi.
2. Келiсiм күшiне енген күнге дейiн қабылдау немесе бекiту туралы
құжаттары сақтауға берiлген елдер мен мекемелер осы күнi мүшеге айналады.
Басқа елдер мен мекемелер қабылдау немесе бекiту туралы олардың құжаттарын
сақтауға берген күнi мүшеге айналады.
62-бап
Қызметтiң Басталуы
Осы Келiсiм 61-баптың (1) тармағына сәйкес күшiне енгізілгеннен кейін, әрбiр мүше өкiл тағайындайды, Банк Президентi Жалпы Жиналысты шақырады. Корпорация осындай кездесудi өткiзген күнi өзiнiң қызметiн бастайды.
Сауд Арабиясы Корольдiгi, Жидда қаласында 1999 жылғы 3 қарашаға
сәйкес келетiн Қыжыраның 1420 жылғы Раджаб айының 25 күнi төменде өзiнiң
қолымен осы Келiсiмнің депозитарийi ретiнде әрекет етуге және атаулары А
Қосымшасында келтiрiлген елдердiң барлық үкiметтерiн осы Келiсiмнiң
61-бабының (1) тармағына сәйкес осы Келiсiмнiң күшiне енетiн күнi туралы
хабардар етуге өз келiсiмiн бiлдiрген Ислам Даму Банкiнiң мұрағаттарында
сақтауға берiлетiн және қалдырылатын ағылшын және француз тiлдерiне
аудармасымен араб тiлiнде бiр түпнұсқалық данада жасалды.
А Қосымшасы
Ислам Даму Банкі мен мүше-елдердің бастапқы қол қоюына
арналған корпорациялардың жарғылық капиталындағы акциялар
(Әрбір акцияның аталуы құны: 10,000 АҚШ доллары)
_________________________________________________________________________
Акционер Акциялар саны
_________________________________________________________________________
Ислам Даму Банкі 25,000
Әзiрбайжан 4
Албания 7
Алжир 475
Ауғанстан 17
Бангладеш 188
Бахрейн 44
Бенин 18
Бруней Даруссалам 47
Буркина-Фасо 48
Габон 51
Гамбия 16
Гвинея 47
Гвинея-Бисау 13
Джибути 10
Египет 401
Индонезия 475
Ирак 82
Иран 1,337
Йемен 95
Иордания 76
Қазақстан 3
Камерун 40
Катар 188
Комор аралдары 4
Кувейт 1,899
Қырғызстан 3
Ливан 19
Ливия 2,016
Мавритания 16
Малайзия 304
Мали 19
Мальдив 16
Марокко 95
Мозамбик 14
Нигер 39
Бiрiккен Араб Әмiрлiктерi 1,082
Оман 53
Пәкiстан 475
Палестина 26
Сауд Арабиясы 3,812
Сенегал 47
Сирия 19
Сомали 16
Судан 63
Суринам 5
Сьера-Леоне 6
Тәжікстан 3
Того 3
Тунис 38
Түркіменстан 3
Түркия 1,176
Уганда 39
Чад 11
__________________________________________________________________________
Барлығы 40,003
__________________________________________________________________________
Келісімнің мәтінінде пайдаланылатын және ислам қаржы ісінде
қолданылатын арнаулы терминдер жөнінде түсініктер
Шариғат - имандылық пен ислам белгілеген күнделікті құлықтық
іс-тәжірибелер ережелерінің жиынтығы.
Истисн'а - тараптардың белгілі бір тауар шығаруға алатын міндеттемесіне сәйкес, оны белгіленген баға бойынша және берудің белгілі бір күнінде белгілі бір келісім-шарттық ерекшеліктерге сай өндірілуі мүмкін болатын шарт.
Салам - төлем төлеу аванспен жүргізілетін сауда-саттық жасауға арналған келісім-шарт.
Мудараба - әріптестік нысаны, мұнда бір тарап қаржы ресурстарын қамтамасыз еткенде, екінші тарап сараптау қызметтерін және басқаруды қамтамасыз етеді. Бұл жағдайда бірінші тарап Рабаль-Мал ретінде, ал екінші тарап Мудариб ретінде белгіленеді. Кез келген пайда екі тарап арасында алдын ала келісілген негізде бөлінуі мүмкін капитал жұмсауды қамтамасыз ететін әріптес зиян шегеді. Мудараба бірінші тарапты да, екінші тарапты да қамтитын бірнеше әріптестердің басын қосуы мүмкін.
Мурахаба (мурабаха) - сатып алушы мен сатушы арасындағы сатушы тауардың сатып алған түпнұсқа тауардың бағасына қарағанда неғұрлым жоғары баға бойынша сатуға арналған келісім-шарт. Мурахаба қаржы құралы ретінде сатушылардың (қаржыгер) сатып алушы үшін қажет белгілі бір тауарларды сатып алуды және жұмсалған шығындарға үстемеақы қосу негізінде оларды сатып алушыға қайта сатуды қамтиды. Пайда (үстемеақы) және төлем уақыты (әдетте бөліп-бөліп төлеу) бастапқы келісім-шартта келісіледі.
Бөліп-бөліп төлеу арқылы сату - қаржыландырудың орташа мерзімдік нысаны, мұнда Банк машиналар мен жабдықтар сатып алады. Одан кейін алушыға неғұрлым жоғары баға бойынша сатады. Төлем тең және теңдей үлестермен жүзеге асырылады. Активтерді иелену құқығы алушыға (келісім-шарттың орындалуының барлық уақытында иелену құқығы сатушыда қалатын лизингтен (иджарадан) өзгеше), жеткізілім фактісі бойынша беріледі.
Жеке Секторды Дамыту жөнiндегi Ислам Корпорациясының (ИДК)
Иммунитет және Басым Құқықтары бойынша Түсiнiктемелер
(1) Келiсiмнiң VI Тарауында негізiнде ИДК құрылатын ИДК-ға берiлетiн иммунитет және басым құқықтарының саны, оның лауазымды тұлғалары мен қызметкерлерiне берілетiн оның мүлкi және меншiгi келісіледі. Осындай құқықтар мен дамыту жөнiндегi халықаралық мекемелерге берiлетiн құқықтар арасында айтарлықтай айырмашылық жоқ.
(2) ИДК мақсаты бұл туралы Келiсiмнің 3 (1) Бабында айтылғандай даму жөнiндегі халықаралық мекемелер болып табылады, Шариғаттың қағидаттарына сәйкес елдердiң - олардың мүшелерiнің экономикалық дамуына осылайша Ислам Даму Банкiнiң (ИДБ) қызметiн толықтыру үшiн тауарлар өндiретiн және қызметтер көрсететiн жеке кәсiпорындарды құру, кеңейту және жаңғырту арқылы жәрдемдесу болып табылады.
(3) Даму жөнiндегі халықаралық мекеме ұсынатын иммунитет және басым құқықтарының мақсаты - осындай мекемелерге жүктелген функцияларды неғұрлым табысты орындау мүмкiндiгiн қамтамасыз ету болып табылады. ИДК Келiсiмiнде айтылатын осындай құқықтар қызметi жеке секторды дамытуға байланысты ұқсас мекемелер пайдаланатын құқықтардан айырмашылығы жоқ. Осындай құқықтарды Халықаралық Қаржы Корпорациясы (ХҚК), Дүниежүзілік Банктiң еншiлес компаниясы берген құқықтармен салыстырғанда 43-Баптың (Сот Рәсiмiне Қатысты Корпорацияның Ұстанымы), 44-Баптың (Алудан Мүлiктiң Иммунитетi) және 45-Баптың (Мұрағаттардың қол сұғылмаушылығы) ережелерi ХҚК Келiсiмiнiң VI Бабының тиiсiнше 3, 4 және 5-Бөлiмдерiне ұқсас екенi байқалады. ИДК Келiсiмiнiң 47 (1) және 47 (2) Баптары (Мүліктің Шектеулерден Босатылуы) тиiсiнше ХҚК Келiсiмiнің VI Бабының 6-Бөлiмiне және ІІІ Бабының 5-Бөлiмiне ұқсас. Екiншi жағынан, ИДК Келiсiмiнің 48 (Хабарлауға Қатысты Басым Құқықтар), 49 (Лауазымды Тұлғалар мен Қызметшiлердiң Иммунитетi және Басым Құқықтары) және 50 (Салық салудан алынатын Иммунитет) Баптары сол сияқты оның негiзiнде ХҚК құрылатын Келiсiмнiң VI Бабының тиiсiнше 7, 8 және 9-Бөлiмдерiне ұқсас.
(4) Екiншi жағынан, ИДК қызметi жеке секторға байланысты болатынын ескере отырып, кейбiр оған берiлетiн иммунитет және басым құқықтар ХҚК беретiн құқықтардан төмен. Мысалы, ИДК Келiсiмiнiң 43-Бабы ереже ретiнде Корпорацияға қатысты соттың талап қою арызына жол бередi, оның есесіне ИДБ қатысты қуынымдар ИДБ Келiсiмiне (52-Бап) сәйкес ИДБ-ға кез келген заңды процестен иммунитет беретін жалпы ережеден өзгеше ерекшелiк түрiнде ғана мәлiмделуi мүмкiн. Сол сияқты ИДК Келiсiмiнiң 47-Бабының 2-тармағында валюталық шектеулер мен бақылауға қатысты Келiсiм ИДК-ға мүше-елдiң аумағында әрекет ететiн валюталық шектеулер мен бақылаудан иммунитет бермейтіндігі айтылады. ИДБ Келiсiмiнiң тиiстi Бабында осындай ешқандай иммунитет туралы айтылмайды. ИДБ Келiсiмiнiң 25 (2) Бабы еркiн айырбасталымды валютаға ИДБ иелiк ететiн оның валютасын мүше-елдердi тез қайта есептеудi жеңiлдетуге мiндеттейтiнiн атап өту керек. Дәл сол Баптың 4-тармағында "мүше-ел Банк үшiн қолайлы еркiн айырбасталымды валютада Банкпен пайданы аудару және капиталды өз елiне қайтаруға ешқандай шектеулер белгiлемейтiні" айтылады.
(5) ИДК беретiн иммунитет және басым құқықтарды пайдаланатын субъект-ұйымдарға қатысты құқықтарды ол инвестициялауы мүмкiн ИДК және жобалар арасындағы аражікті ажыратуы қажет. Осылайша, егер ИДК өзімен жоба арқылы байланысты компанияның меншiктi капиталын инвестицияласа, осындай қатысу оның сомасына қарамастан оның пайдасына қатысты корпорацияның
табыстарынан салық төлеуден сондай компанияны босатпайды және сол сияқты
импорттайтын тауарларға кеден баждарын салудан осындай компанияны
босатпайды. Осыған керiсiнше, ИДК алған дивидендтер және ол өз акцияларын
сату кезiнде алатын баға салық салудан босатылатын болады. Өз қызметiнде
пайдалану үшiн ИДК импорттайтын тауарлар да кеден баждарынан босатылатын
болады.
Мамандар:
Қасымбеков Б.А.
Багарова Ж.А.
