Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әкiмшiлiк қадағалау туралы

Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 15 шiлдедегi N 28 Заңы.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асырылатын әкiмшiлiк қадағалаудың мазмұнын айқындайды және оны қолдану кезiндегi заңдылықтың құқықтық кепiлдiктерiнiң жүйесiн баянды етедi.

Ескерту. Заңның бүкіл мәтіні бойынша "еңбекпен түзеу мекемелерінің", "еңбекпен түзеу мекемесінен", "еңбекпен түзеу мекемесі", "еңбекпен түзеу мекемесінің" деген сөздер "түзеу мекемелерінің", "түзеу мекемесінен", "түзеу мекемесі", "түзеу мекемесінің" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2002.10.30 № 350 Заңымен.
Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша:
"түзеу мекемелерінің", "түзеу мекемесінен", "түзеу мекемесі", "түзеу мекемесінің" деген сөздер тиісінше "қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің", "қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінен", "қылмыстық-атқару жүйесі мекемесі", "қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің" деген сөздермен ауыстырылды;
"а" және "б" тармақшаларында аталған", "в" тармақшасында аталған" деген сөздер тиісінше "а) және б) тармақшаларында аталған", "в) тармақшасында аталған" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 18.04.2017 № 58-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

I тарау
Жалпы ережелер

1-бап. Әкiмшiлiк қадағалаудың мазмұны, ұғымы және мақсаттары

Әкiмшiлiк қадағалау кәнiгi қылмыстың алдын алу нысаны болып табылады, заңдылықты, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының кепiлдiктерiн сақтау негiзiнде iске асырылады және бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдардың тарапынан құқық бұзушылықтардың алдын алу мақсатында заңдармен белгiлi бiр шектеулер қойылған осындай адамдардың мiнез-құлқын байқау түрiндегi мәжбүр ету шарасы ретiнде судьяның қаулысы негiзiнде iшкi iстер органдары жүзеге асырады.

2-бап. Әкiмшiлiк қадағалау белгіленген адамдар

Әкімшілік қадағалау жазасын өтеген адамдарға:

а) қауіпті қайталануы кезінде жасалған қылмыстары, сол сияқты террористік немесе экстремистік қылмыстары, кәмелетке толмағандарға жыныстық тиіспеушілікке қарсы қылмыстары үшін;

б) ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстары үшін немесе қасақана қылмыстары үшін бас бостандығынан айыруға екі және одан да көп рет сотты болғандарға және жаза мерзімі аяқталған кезде дәрежесі үшінші теріс мінез-құлықты сотталғандарға;

в) егер жазаны өтегеннен кейін ішкі істер органдарының ескертулеріне қарамастан қоғамдық тәртіпті, адамның және азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерін үнемі бұзса, өзге де құқық бұзушылықтар жасаса, ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстары үшін немесе қасақана қылмыстары үшін бас бостандығынан айыруға екі және одан да көп рет сотты болғандарға белгіленеді.

Ескерту. 2-бап жаңа редакцияда - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-бап. Әкiмшiлiк қадағалау орнатудың негiздемелерi

Әкiмшiлiк қадағалау орнатуға:

а) осы Заңның 2-бабының а) тармақшасында аталған адамдарға қатысты заң күшiне енген сот үкiмi;

б) осы Заңның 2-бабының б) тармақшасында аталған адамдарға қатысты қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің материалдары;

в) осы Заңның 2-бабының в) тармақшасында аталған адамдарға қатысты iшкi iстер органдарының материалдары негiздемелер болып табылады.

Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

II тарау
Әкiмшiлiк қадағалау орнату, оны жүзеге асыру және тоқтату тәртiбi

4-бап. Әкiмшiлiк қадағалау орнату мерзiмi мен орны

Әкiмшiлiк қадағалау:

а) осы Заңның 2-бабының а) және б) тармақшаларында аталған адамдарға - қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінен босатылған кезде;

б) осы Заңның 2-бабының в) тармақшасында аталған адамдарға – Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 79-бабына сәйкес соттылық мерзімі өтелгенге дейін тұрғылықты жерi бойынша белгіленеді.

Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-бап. Әкiмшiлiк қадағалау орнату тәртiбi

Әкiмшiлiк қадағалауды:

Заңның 2-бабының а) және б) тармақшаларында аталған адамдарға қылмыстық-атқару жүйесі мекемесі бастығының дәлелді ұсынуы бойынша қылмыстық-атқару жүйесі мекемесі орналасқан жердегi аудандық (қалалық) соттың судьясы жеке өзi сот мәжiлiсiнде;

осы Заңның 2-бабының в) тармақшасында аталған адамдарға – iшкi iстер органы бастығының уәжді ұсынуы бойынша, бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамның тұрғылықты жерiндегі аудандық (қалалық) соттың судьясы жеке өзi сот отырысында белгiлейдi.

Ұсыныспен бiрге сотқа үкiмнiң көшiрмесi және тиiстi адамға әкiмшiлiк қадағалау орнату қажеттiгiн дәлелдейтiн материалдар жiберiледi.

Сот мәжiлiсiне өзiне қатысты әкiмшiлiк қадағалау орнату туралы ұсыныс енгiзiлген адам, ал өтiнiш бойынша - қорғаушы да, сондай-ақ бастығы ұсыныс енгiзген органның немесе мекеменің өкiлi шақырылады.

Мәселенi қарау ұсыныстың және сонымен бiрге келiп түскен материалдардың мазмұны туралы баяндамадан басталады, содан соң сот мәжiлiсiне келген адамдардың түсiнiктемелерi тыңдалады.

Iс қаралып болғаннан кейiн судья шешiм қабылдау үшiн кеңесу бөлмесiне шығады, содан соң мәжiлiс залына қайта оралып, қаулыны жария етедi.

Cот қаулысы өзiне қатысты әкімшілік қадағалау белгіленген адамның тұрғылықты жерiндегі аудандық (қалалық) ішкі істер органының бастығына, ал осы Заңның 2-бабының а) және б) тармақшаларында көзделген жағдайларда, қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің бастығына орындау үшiн жiберiледi.

Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2002.10.30 № 350, 2009.12.07 № 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 02.11.2015 № 388-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Әкiмшiлiк қадағалаудың қолданылу мерзiмi

Әкімшілік қадағалау алты айдан үш жылға дейінгі мерзімге, ал кәмелетке толмағандардың жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтар үшiн жазасын өтеген адамдарға қатысты – Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 79-бабына сәйкес сотталғандық мерзімі өтелгенге дейін белгіленеді.

Қадағалауға алынған адам әкiмшiлiк қадағалау қағидаларын немесе өзiне жарияланған шектеулердi бұзған, сол сияқты құқық бұзушылықтар жасаған жағдайларда, белгіленген әкімшілік қадағалау мерзiмi iшкi iстер органдарының уәжді ұсынуы бойынша судьяның қаулысымен – әрбір кезде алты айға ұзартылады, бiрақ ол екi жылдан аспауға тиiс, ал кәмелетке толмағандарға жыныстық тиіспеушілікке қарсы қылмыстық құқық бұзушылық жасаған адамдарға қатысты әрбір кезде бір жылға ұзартылады.

Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.12.07 № 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 09.04.2016 № 501-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 30.12.2020 № 393-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Әкімшілік қадағалау белгіленген адамдарға қатысты қолданылатын шектеулер

Әкiмшiлiк қадағалау белгіленген адамдарға қатысты өмір сүру салтына, отбасындағы және тұрғылықты жерiндегі мiнез-құлқына, қадағалауға алынған адамның жеке басын сипаттайтын басқа да мән-жайларға қарай мынадай:

а) iшкi iстер органдары айқындаған уақытта тұрғынжайдан кетуге;

б) iшкi iстер органдары айқындаған аудан (қала) жерлерінде болуға;

в) қадағалауды жүзеге асыратын iшкi iстер органдарының рұқсатынсыз аудан (қала) шегiнен тыс жерлерге шығуға;

г) кәмелетке толмағандардың ата-аналарының не заңды өкілдерінің келісімінсіз оларды іздестіруге, оларға баруға, олармен телефон арқылы сөйлесуге және өзге де тәсілмен қарым-қатынас жасауға;

д) алкогольдік ішімдік ішуге, есірткі құралдарын, психотроптық заттарды қолдануға тыйым салу түріндегі шектеулер толық көлемде немесе жеке-жеке қолданылуы мүмкiн.

Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда - ҚР 18.04.2017 № 58-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

8-бап. Қадағалауға алынған адамға белгiленген шектеулердi өзгерту

Шектеулер тiзбесiн судья iшкi iстер органының дәлелді ұсынысы бойынша қадағалауға алынған адамның тұрмыс салты мен мiнез-құлқын ескере отырып, бiрақ осы Заңның 7-бабында көзделген шектеулер шегiнде қысқартуы немесе толықтыруы мүмкiн.

Ескерту. 8-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2009.12.07 № 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

9-бап. Қылмыстық-атқару жүйесі мекемесi әкiмшiлiгiнiң әкiмшiлiк қадағалау белгілеу туралы қаулыны жiберу тәртiбi

Әкiмшiлiк қадағалау белгіленген адамды қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінен босатар алдында мекеме әкiмшiлiгi оның таңдаған тұрғылықты жеріндегі iшкi iстер органына сот қаулысын, оған мінездеме беретін материалдар мен оның келетiн уақыты туралы хабарлама жiбередi.

Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР 18.04.2017 № 58-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

10-бап. Әкiмшiлiк қадағалауды белгілеу, мерзімін ұзарту немесе шектеулердi өзгерту туралы сот қаулысын қадағалауға алынған адамға жариялау

Әкiмшiлiк қадағалауды белгілеу, оның мерзiмiн ұзарту немесе шектеулерiн өзгерту туралы сот қаулысын қадағалауға алынған адамға – қолын қойғыза отырып, iшкi iстер органының бастығы, ал қылмыстық-атқару жүйесі мекемесіндегі адамға мекеме бастығы жариялайды. Бұл ретте қадағалауға алынған адамға – оның мiндеттерi, әкiмшiлiк қадағалау қағидаларын бұзғаны үшiн жауаптылығы, ал әкімшілік қадағалау қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінен босатылар алдында белгіленген адамға таңдаған тұрғылықты жерiне белгілі бір мерзiмде келмегенi үшiн жауаптылығы түсiндiрiледi.

Әкiмшiлiк қадағалау белгіленген адам таңдаған тұрғылықты жерiне келмеген жағдайда, ішкі істер органы оның орналасқан жерін және оның келмеу себептерін анықтау жөніндегі бастапқы іс-шараларды жүргізеді.

Әкiмшiлiк қадағалау белгіленген адамның тұратын жері анықталмаған жағдайда, ішкі істер органы сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастайды, оған бұлтартпау шарасын таңдай отырып, іздестіру жариялайды.

Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Әкiмшiлiк қадағалаудағы адамдарды есепке алу

Әкiмшiлiк қадағалаудағы адамдарды есепке алу Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрлiгi белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.

12-бап. Әкiмшiлiк қадағалауды жүзеге асыратын ішкі істер органдары қызметкерлерінің мiндеттерi

Iшкi iстер органдарының қызметкерлерi әкiмшiлiк қадағалауды жүзеге асыру кезiнде:

а) әкiмшiлiк қадағалау белгіленген адамды есепке алғаннан кейін оған әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету үшін оның жергілікті атқарушы органдарға келуін қамтамасыз етуге және әкiмшiлiк қадағалау белгілеу туралы сот қаулысының көшірмесін олардың атына жіберуге;

б) әкімшілік қадағалау белгіленген адамның тұрғылықты жерi мен жұмыс орны бойынша оның мiнез-құлқын жүйелi түрде байқауға;

в) әкімшілік қадағалау белгіленген адамның қоғамдық тәртiптi, адам және азаматтың құқықтары мен заңды мүдделерiн бұзуының алдын алуға және жолын кесуге;

г) әкiмшiлiк қадағалау қағидаларын бұзушылық туралы белгiленген тәртiппен хаттамалар жасауға және оларды қарау үшiн сотқа жiберуге міндетті.

Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Әкiмшiлiк қадағалауды жүзеге асырушы iшкi iстер органдары қызметкерлерiнiң құқықтары

Әкiмшiлiк қадағалауды жүзеге асыру кезiнде iшкi iстер органдары қызметкерлерiнiң:

а) қадағалауға алынған адамның жұмыс орны мен тұрғылықты жерi бойынша, меншiк нысандарына қарамастан, ұйымдардың әкiмшiлiгiнен, сондай-ақ азаматтардан оның мiнез-құлқы туралы мәлiметтер сұратуға және алуға;

б) қадағалауға алынған адамды iшкi iстер органына әңгiмелесуге шақыруға, әңгiмелесудi оның туған-туыстары келiсiм берген жағдайда солардың қатысуымен өткiзуге;

в) әкiмшiлiк қадағалау ережелерiн орындауға байланысты мәселелер бойынша қадағалауға алынған адамнан ауызша және жазбаша түсiнiктемелер талап етуге;

г) қадағалауға алынған адамның мiнез-құлқын және белгiленген шектеулердi сақтауын байқау мақсатында оның үй-жайына тәулiктiң кез келген уақытында баруға құқығы бар. Бұл ретте Заңмен белгiленген жағдайлар мен тәртiптен өзгеше тексеру, тiнту жүргiзуге жол берiлмейдi;

д) тиісті әкiмшiлiк қадағалауды жүзеге асыру және әкімшілік қадағалау белгіленген адамның тұрған жері туралы ақпарат алу үшін электрондық бақылау құралдарын пайдалануға құқығы бар. Электрондық бақылау құралдарын қолдану тәртібін және ішкі істер органдарының әкімшілік қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі қызметін ұйымдастыруды Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі айқындайды.

Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Әкiмшiлiк қадағалауды тоқтату негiздемелерi

Әкiмшiлiк қадағалау:

а) егер әкiмшiлiк қадағалау орнатылған мерзiмдi ұзарту үшiн негiздемелер болмаса, сол мерзiм өткен соң;

б) егер қадағалауға алынған адамның түзелу жолына бет бұрғаны анықталса, тұрғылықты жерi немесе еңбек қызметi бойынша жақсы мiнездеме берiлсе, мерзiмiнен бұрын;

в) қадағалауға алынған адамның соттылығы өтелген немесе алынып тасталған жағдайда;

г) қадағалауға алынған адамның психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымның стационарына мәжбүрлеп емдеуге жiберiлуiне байланысты;

д) қадағалауға алынған адамның бас бостандығынан айыруға сотталуына байланысты;

е) қадағалауға алынған адамның қайтыс болуына байланысты тоқтатылады.

Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.12.07 № 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 07.07.2020 № 361-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Әкімшілік қадағалауды тоқтату тәртібі

Осы Заңның 14-бабының а), в), г), д) және е) тармақшаларында көзделген жағдайларда, iшкi iстер органының әкiмшiлiк қадағалауды жүзеге асыратын қызметкерi әкiмшiлiк қадағалауды тоқтату туралы қаулы шығарады, оны iшкi iстер органының бастығы бекiтедi.

Осы Заңның 14-бабының б) тармақшасында көзделген жағдайда, iшкi iстер органының бастығы сотқа әкiмшiлiк қадағалауды мерзiмiнен бұрын тоқтату туралы уәжді ұсыну жiбередi, ол он күндік мерзiмде қаралуға жатады.

Судьяның немесе iшкi iстер органының әкiмшiлiк қадағалауды тоқтату туралы қаулысы қадағалауға алынған адамға қолын қойғыза отырып хабарланады.

Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 02.11.2015 № 388-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

III тарау
Әкiмшiлiк қадағалауда жүрген адамдардың мiндеттерi мен құқықтары және қадағалау ережелерiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiк

16-бап. Әкiмшiлiк қадағалауда жүрген адамдардың мiндеттерi

Әкiмшiлiк қадағалауда жүрген адамдар:

а) өзiне қатысты белгiленген, осы Заңның 7-бабында көзделген шектеулердi сақтауға;

б) шақыру бойынша iшкi iстер органдарына көрсетiлген мерзiмде келуге, әкiмшiлiк қадағалау ережелерiн орындауға байланысты мәселелер бойынша ауызша және жазбаша түсiнiктемелер беруге;

в) әкiмшiлiк қадағалауды жүзеге асырушы iшкi iстер органының қызметкерлерiн жұмыс орны мен тұрғылықты жерi өзгергенi туралы, сондай-ақ қызмет бабындағы және жеке iстерi бойынша аудан (қала) шегiнен тысқары кететiнi туралы бiр тәулiк iшiнде хабардар етуге;

г) iшкi iстер органының рұқсатымен басқа елдi мекенге барып, онда бiр тәулiктен астам уақыт болған кезде өзiнiң мiнез-құлқын бақылауды жүзеге асыру үшiн жергiлiктi iшкi iстер органына тiркелуге;

д) әкімшілік қадағалау мерзімі аяқталғанға дейін Қазақстан Республикасының аумағынан кетпеуге міндетті.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

17-бап. Әкiмшiлiк қадағалауда жүрген адамдардың құқықтары

Әкiмшiлiк қадағалауда жүрген адамның:

а) сотта әкiмшiлiк қадағалау белгiленуi және шектеулер қолданылуы туралы iс материалдарымен танысуға;

б) түсiнiктемелер беруге, дәлелдемелер табыс етуге;

в) әкiмшiлiк қадағалауды мерзiмiнен бұрын тоқтату, өзiне қатысты белгiленген шектеулердi алып тастау, тұрғылықты тұратын жерiнен қысқа мерзiмге кететiнi туралы өтiнiш беруге;

г) iшкi iстер органында әкiмшiлiк қадағалауды тоқтату туралы қаулымен танысуға құқығы бар.

18-бап. Әкiмшiлiк қадағалауды бұзғаны үшiн жауапкершiлiк

Әкiмшiлiк қадағалау орнатылған адам қадағалау ережелерiн немесе өзiне қатысты белгiленген шектеулердi бұзған жағдайда Қазақстан Республикасы заңымен белгiленген тәртiп бойынша жауапқа тартылады.

Ескерту. 18-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2002.10.30 № 350 Заңымен.

IV тарау
Заңдылықты қадағалау

19-бап. Әкiмшiлiк қадағалауды жүзеге асыру кезiнде заңдылықтың қамтамасыз етiлуiн қадағалау

Заңдылықтың қамтамасыз етiлуiн қадағалауды Қазақстан Республикасының Бас прокуроры және оған бағынышты прокурорлар жүзеге асырады.

20-бап. Әкiмшiлiк қадағалаудың күшiн жою немесе оны өзгерту

Судьяның әкiмшiлiк қадағалау орнату туралы қаулысын Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен прокурордың наразылығы бойынша немесе тiкелей жоғары тұрған сот жоюы немесе өзгертуi мүмкiн.

Ескерту. 20-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2002.10.30 № 350 Заңымен.

Қазақстан Республикасының Президентi

Об административном надзоре за лицами, освобожденными из мест лишения свободы

Закон Республики Казахстан от 15 июля 1996 г. N 28-1.

ОГЛАВЛЕНИЕ

Сноска. По всему тексту Закона:
слова "исправительно-трудового учреждения" заменены словами "исправительного учреждения" - Законом РК от 30.10.2002 № 350;
слова "исправительных учреждений", "исправительного учреждения" заменены соответственно словами "учреждений уголовно-исполнительной системы", "учреждения уголовно-исполнительной системы" в соответствии с Законом РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
слова "указанными в подпунктах "а" и "б", "указанными в подпункте "в" заменить соответственно словами "указанными в подпунктах а) и б) ", "указанными в подпункте в)" в соответствии с Законом РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Настоящий Закон определяет содержание административного надзора за лицами, освобожденными из мест лишения свободы, осуществляемого на территории Республики Казахстан, и закрепляет систему правовых гарантий законности при его применении.

ГЛАВА I
Общие положения

Статья 1. Содержание, понятие и цели административного надзора

Административный надзор является формой предупреждения рецидивной преступности, реализуется на основе соблюдения законности, гарантии прав и свобод граждан и осуществляется на основании постановления судьи органами внутренних дел как принудительная мера в виде установления наблюдения за поведением лиц, освобожденных из мест лишения свободы, которым установлены определенные законодательством ограничения в целях предупреждения правонарушений с их стороны.

Статья 2. Лица, за которыми устанавливается административный надзор

Административный надзор устанавливается за лицами, отбывшими наказание за:

а) преступления, совершенные при опасном рецидиве, а равно за террористические или экстремистские преступления, преступления против половой неприкосновенности несовершеннолетних;

б) тяжкие и (или) особо тяжкие преступления или судимыми два и более раза к лишению свободы за умышленные преступления и имевшими на момент окончания срока наказания третью отрицательную степень поведения;

в) тяжкие и (или) особо тяжкие преступления или судимыми два и более раза к лишению свободы за умышленные преступления, если они после отбывания наказания, несмотря на предупреждения органов внутренних дел, систематически нарушают общественный порядок, права и законные интересы человека и гражданина, совершают иные правонарушения.

Сноска. Статья 2 в редакции Закона РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3. Основания для установления административного надзора

Основаниями для установления административного надзора являются:

а) вступивший в законную силу приговор суда в отношении лиц, указанных в подпункте а) статьи 2 настоящего Закона;

б) материалы учреждений уголовно-исполнительной системы - в отношении лиц, указанных в подпункте б) статьи 2 настоящего Закона;

в) материалы органов внутренних дел - в отношении лиц, указанных в подпункте в) статьи 2 настоящего Закона.

Сноска. Статья 3 с изменениями, внесенными Законом РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГЛАВА II
Порядок установления, осуществления и
прекращения административного надзора

Статья 4. Срок и место установления административного надзора

Административный надзор устанавливается:

а) за лицами, указанными в подпунктах а) и б) статьи 2 настоящего Закона, - при освобождении из учреждения уголовно-исполнительной системы;

б) за лицами, указанными в подпункте в) статьи 2 настоящего Закона, – по месту жительства до погашения срока судимости в соответствии со статьей 79 Уголовного кодекса Республики Казахстан.

Сноска. Статья 4 с изменением, внесенным Законом РК от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Порядок установления административного надзора

Административный надзор устанавливается:

за лицами, указанными в подпунктах а) и б) статьи 2 Закона, - в судебном заседании единолично судьей районного (городского) суда по местонахождению учреждения уголовно-исполнительной системы по мотивированному представлению начальника учреждения уголовно-исполнительной системы;

за лицами, указанными в подпункте в) статьи 2 настоящего Закона, – в судебном заседании единолично судьей районного (городского) суда по месту жительства лица, освобожденного из мест лишения свободы, по мотивированному представлению начальника органа внутренних дел.

Вместе с представлением в суд направляются копия приговора и материалы, свидетельствующие о необходимости установления административного надзора за соответствующим лицом.

В судебном заседании вызывается лицо, в отношении которого внесено представление об установлении административного надзора, а по ходатайству - и защитник, а также представитель органа или учреждения, начальник которого внес представление.

Рассмотрение вопроса начинается докладом о содержании представления и поступивших вместе с ним материалов, после заслушиваются объяснения лиц, явившихся в судебное заседание.

После рассмотрения дела судья выходит в совещательную комнату для принятия решения, после чего возвращается в зал заседаний и оглашает постановление.

Постановление суда направляется для исполнения начальнику районного (городского) органа внутренних дел по месту жительства лица, в отношении которого установлен административный надзор, а в случаях, предусмотренных подпунктами а) и б) статьи 2 настоящего Закона, – начальнику учреждения уголовно-исполнительной системы.

Сноска. Статья 5 с изменениями, внесенными законами РК от 30.10.2002 № 350; от 07.12.2009 № 222-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 02.11.2015 № 388-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Срок действия административного надзора

Административный надзор устанавливается на срок от шести месяцев до трех лет, а в отношении лиц, отбывших наказание за уголовные правонарушения против половой неприкосновенности несовершеннолетних, – до погашения срока судимости в соответствии со статьей 79 Уголовного кодекса Республики Казахстан.

В случаях нарушения поднадзорным правил административного надзора или объявленных ему ограничений, а равно совершения им правонарушений срок установленного административного надзора продлевается постановлением судьи по мотивированному представлению органов внутренних дел каждый раз на шесть месяцев, но не свыше двух лет, а в отношении лиц, совершивших уголовные правонарушения против половой неприкосновенности несовершеннолетних, каждый раз на один год.

Сноска. Статья 6 с изменениями, внесенными законами РК от 07.12.2009 № 222-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 09.04.2016 № 501-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст.2); от 30.12.2020 № 393-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7. Ограничения, применяемые в отношении лиц, за которыми устанавливается административный надзор

В отношении лиц, за которыми устанавливается административный надзор, могут быть применены в полном объеме или раздельно в зависимости от образа жизни, поведения в семье и по месту жительства, других обстоятельств, характеризующих личность поднадзорного, следующие ограничения в виде запрета:

а) покидать жилище в определенное органами внутренних дел время;

б) пребывать в определенных органами внутренних дел местах района (города);

в) выезжать за пределы района (города) без разрешения органов внутренних дел, осуществляющих надзор;

г) разыскивать, посещать, вести телефонные переговоры и общаться иным способом с несовершеннолетними без согласия их родителей либо законных представителей;

д) употреблять алкогольные напитки, наркотические средства, психотропные вещества.

Сноска. Статья 7 в редакции Закона РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Изменение установленных поднадзорному ограничений

Перечень ограничений поднадзорному может быть сокращен или дополнен судьей по мотивированному представлению органа внутренних дел с учетом его образа жизни и поведения, но в пределах ограничений, предусмотренных статьей 7 настоящего Закона.

Сноска. Статья 8 с изменениями, внесенными Законом РК от 07.12.2009 № 222-IV (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 9. Порядок направления администрацией учреждения уголовно-исполнительной системы постановления об установлении административного надзора

Перед освобождением из учреждения уголовно-исполнительной системы лица, за которым установлен административный надзор, администрация учреждения направляет в орган внутренних дел по избранному им месту жительства постановление суда, характеризующие материалы и уведомление о времени его прибытия.

Сноска. Статья 9 в редакции Закона РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Объявление поднадзорному постановления суда об установлении, продлении срока или изменении ограничений административного надзора

Постановления суда об установлении, продлении срока или изменении ограничений административного надзора объявляются поднадзорному под роспись начальником органа внутренних дел, а лицу, находящемуся в учреждении уголовно-исполнительной системы, – начальником учреждения. При этом поднадзорному разъясняются его обязанности, ответственность за нарушение правил административного надзора, а лицу, за которым административный надзор установлен перед освобождением из учреждения уголовно-исполнительной системы, – ответственность за неприбытие в определенный срок к избранному месту жительства.

В случае неприбытия по избранному месту жительства лица, за которым установлен административный надзор, орган внутренних дел проводит первоначальные мероприятия по установлению места его нахождения и причин неприбытия.

В случае неустановления места нахождения лица, за которым установлен административный надзор, орган внутренних дел начинает досудебное расследование, объявляет его в розыск с избранием меры пресечения.

Сноска. Статья 10 в редакции Закона РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11. Учет лиц, состоящих под административным надзором

Учет лиц, состоящих под административным надзором, осуществляется в порядке, установленном Министерством внутренних дел Республики Казахстан.

Статья 12. Обязанности сотрудников органов внутренних дел, осуществляющих административный надзор

Сотрудники органов внутренних дел при осуществлении административного надзора обязаны:

а) после постановки на учет лица, за которым установлен административный надзор, обеспечить его явку в местные исполнительные органы для оказания социально-правовой помощи и направить в их адрес копию постановления суда об установлении административного надзора;

б) систематически наблюдать за поведением лица, за которым установлен административный надзор, по месту его жительства и работы;

в) предупреждать и пресекать нарушения лицом, за которым установлен административный надзор, общественного порядка, прав и законных интересов человека и гражданина;

г) составлять в установленном порядке протоколы о нарушениях правил административного надзора и направлять их для рассмотрения в суд.

Сноска. Статья 12 в редакции Закона РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Права сотрудников органов внутренних дел, осуществляющих административный надзор

При осуществлении административного надзора сотрудники органов внутренних дел имеют право:

а) запрашивать и получать сведения о поведении поднадзорного от администрации организации, независимо от форм собственности, по месту его работы и жительства, а также от граждан;

б) вызывать поднадзорного на собеседования в органы внутренних дел, проводить собеседования в присутствии родственников поднадзорного при их согласии;

в) требовать от поднадзорного устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с исполнением правил административного надзора;

г) посещать в любое время суток жилище поднадзорного с целью наблюдения за его поведением и соблюдением им установленных ограничений. При этом не допускается производство осмотра, обыска иначе как в случаях и в порядке, установленных законодательством.

д) использовать электронные средства слежения для осуществления надлежащего административного надзора и получения информации о месте нахождения лица, за которым установлен административный надзор. Порядок применения электронных средств слежения и организация деятельности органов внутренних дел по осуществлению административного надзора определяются Министерством внутренних дел Республики Казахстан.

Сноска. Статья 13 с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Основания прекращения административного надзора

Административный надзор прекращается:

а) по истечении срока, на который установлен административный надзор, если не имеется оснований для его продления;

б) досрочно, если будет установлено, что поднадзорный встал на путь исправления, положительно характеризуется по месту жительства или трудовой деятельности;

в) в случаях погашения или снятия судимости с поднадзорного;

г) в связи с направлением поднадзорного на принудительное лечение в стационар организации, оказывающей медицинскую помощь в области психического здоровья;

д) в связи с осуждением поднадзорного к лишению свободы;

е) в связи со смертью поднадзорного.

Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 07.12.2009 № 222-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Порядок прекращения административного надзора

О прекращении административного надзора в случаях, предусмотренных подпунктами а), в), г), д) и е) статьи 14 настоящего Закона, сотрудником органа внутренних дел, осуществляющим административный надзор, выносится постановление, которое утверждается начальником органа внутренних дел.

О досрочном прекращении административного надзора в случае, предусмотренном подпунктом б) статьи 14 настоящего Закона, начальником органа внутренних дел в суд направляется мотивированное представление, которое подлежит рассмотрению в десятидневный срок.

Постановление судьи или органа внутренних дел о прекращении административного надзора объявляется поднадзорному под роспись.

Сноска. Статья 15 в редакции Закона РК от 02.11.2015 № 388-V (вводится в действие с 01.01.2016); с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ГЛАВА III
Обязанности и права лиц, находящихся
под административным надзором,
и ответственность за нарушение правил надзора

Статья 16. Обязанности лиц, находящихся под административным надзором

Лицо, находящееся под административным надзором, обязано:

а) соблюдать установленные в отношении его ограничения, предусмотренные статьей 7 настоящего Закона;

б) являться по вызову в органы внутренних дел в указанный срок и давать устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с исполнением правил административного надзора;

в) в течение суток уведомлять сотрудников органа внутренних дел, осуществляющих административный надзор, о перемене места работы и жительства, а также о выезде за пределы района (города) по служебным и личным делам;

г) при выезде с разрешения органа внутренних дел в другой населенный пункт и нахождении там более суток зарегистрироваться в местном органе внутренних дел для осуществления контроля за его поведением.

д) не покидать территорию Республики Казахстан до окончания срока административного надзора.

Сноска. Статья 16 с изменением, внесенным Законом РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Права лиц, находящихся под административным надзором

Лицо, находящееся под административным надзором, имеет право:

а) знакомиться в суде с материалами дела об установлении административного надзора и применении ограничений;

б) давать объяснения, представлять доказательства;

в) заявлять ходатайства о досрочном прекращении административного надзора, отмене установленных в отношении его ограничений, краткосрочном выезде с постоянного места жительства;

г) знакомиться в органе внутренних дел с постановлением о прекращении административного надзора.

Статья 18. Ответственность за нарушение правил административного надзора

Лицо, находящееся под административным надзором, в случае нарушения правил надзора или установленных в отношении его ограничений привлекается к ответственности в порядке, установленном законом Республики Казахстан.

Сноска. В статью 18 внесены изменения - Законом РК от 30 октября 2002 г. № 350.

ГЛАВА IV
Надзор за законностью

Статья 19. Надзор за обеспечением законности при осуществлении административного надзора

Надзор за обеспечением законности осуществляется Генеральным прокурором Республики Казахстан и подчиненными ему прокурорами.

Статья 20. Отмена или изменение административного надзора

Постановление судьи об установлении административного надзора может быть отменено или изменено по протесту прокурора или непосредственно вышестоящим судом в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Сноска. В статью 20 внесены изменения - Законом РК от 30 октября 2002 г. № 350.

Президент Республики Казахстан