Химиялық қаруды әзірлеуге, өндіруге, жинақтау мен қолдануға тыйым салу және оны жою туралы конвенцияны бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 1999 жылғы 24 маусым N 398-I

     Парижде 1993 жылғы 13 қаңтарда жасалған химиялық қаруды әзірлеуге,
өндіруге, жинақтау мен қолдануға тыйым салу және оны жою туралы конвенция 
бекітілсін.
     
     Қазақстан Республикасының
        Президенті
     
        Химиялық қаруды әзірлеуге, өндіруге, жинақтау мен
        қолдануға тыйым салу және оны жою туралы конвенция
     
                                   Кіріспе
     
     Осы Конвенцияға қатысушы мемлекеттер,
     

Жаппай қырып-жоятын қарулардың барлық түрлерiне тыйым салу мен оларды жоюды қоса алғанда, қатаң және тиiмдi халықаралық бақылау мен жаппай және толық қарусыздану бағытында тиiмдi прогреске қол жеткiзу мақсатында батыл iс-әрекет жасауға бел буып,
Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының мақсаттары мен принциптерiн iске асыруға үлес қосуға тiлек бiлдiре отырып,
Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының 1925 жылғы 17 маусымда Женевада қол қойылған Соғыста тұншықтыратын, улы немесе осы секiлдi басқа да газдар мен бактериологиялық құралдарды қолдануға тыйым салу туралы хаттаманың (1925 жылғы Женева хаттамасы) принциптерi мен мақсаттарына қайшы келетiн барлық iс-әрекеттi әлде неше рет айыптағанын еске ала отырып,
осы Конвенцияның 1972 жылғы 10 сәуiрде Вашингтон, Лондонда және Мәскеуде қол қойылған 1925 жылғы Женева хаттамасының және Бактериологиялық (биологиялық) және токсиндiк қаруды әзiрлеуге, оның өндiрiсiне және запастардың жиналуына тыйым салу туралы және оларды жою туралы конвенцияның принциптерi мен мақсаттарын, сондай-ақ олар бойынша алынған мiндеттемелердi тағы да растайтындығын мойындай отырып,
Бактериологиялық (биологиялық) және токсиндiк қаруды әзiрлеуге, оның өндiрiсiне және запастардың жиналуына тыйым салу туралы және оларды жою туралы конвенцияның ІХ бабында бекiтiлген мақсатты еске ала отырып,
осы Конвенцияның ережелерiн жүзеге асыру арқылы химиялық қаруды қолданудың мүмкiндiгiн бүкiл адамзаттың мүддесiнде толық болдырмауға, осымен 1925 жылғы Женева хаттамасы бойынша қабылданған мiндеттемелердi толықтыра отырып батыл iс-әрекет жасауға,
тиiстi келiсiмдер мен халықаралық құқық принциптерiнде бекiтiлген соғыс жүргiзу құралы ретiнде гербицидтердi пайдалануға тыйым салуды мойындай отырып,
химия саласындағы жетiстiктер тек адамзат игiлiгiне ғана пайдаланылуы тиiс деп санап,
осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда, барлық қатысушы мемлекеттердiң экономикалық және техникалық дамуын жеделдету үшiн химикаттар мен еркiн сауданы, сондай-ақ халықаралық ынтымақтастық пен ғылыми-техникалық ақпаратпен алмасуды көтермелеуді тілей отырып,
химиялық қаруды жасауға, өндіруге, сатып алуға, қорландыруға, сақтауға, беруге және қолдануға толық және тиімді тыйым салынуы және оны жоюдың осы жалпы мақсаттарға қол жеткізу жолында қажет қадам екендігіне кәміл сене отырып,
төмендегі туралы келісті:

                                 І Бап



                         Жалпы міндеттемелер

1. Осы Конвенцияға қатысушы әрбiр мемлекет ешқашан, қандай да болмасын жағдайлар кезiнде:
а) химиялық қаруды әзiрлемеуге, өндiрмеуге, өзгедей түрде сатып алмауға, қорын жасамауға немесе сақтамауға немесе химиялық қаруды кiмге де болмасын тiкелей немесе жанама түрде бермеуге;
b) химиялық қаруды қолданбауға;
с) химиялық қаруды қолдануға кез келген әскери дайындықтар жүргiзбеуге;
d) осы Конвенция бойынша қатысушы мемлекетке тыйым салынатын кез келген қызметке көмектеспеуге, көтермелемеуге немесе кiмдi болмасын оны жүргiзуге қандай да бiр түрде итермелемеуге мiндеттенедi.
2. Әрбiр қатысушы мемлекет өзiнiң меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес өзiнiң заңдық құқығында немесе бақылауында кез келген жерде орналастырылған химиялық қаруды жоюға мiндеттенедi.
3. Әрбiр қатысушы мемлекет өзiнiң басқа қатысушы мемлекеттiң

аумағында қалдырған барлық химиялық қаруын осы Конвенцияның 
ережелерiне сәйкес жоюға мiндеттенедi. 
     4. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды өндiру бойынша 
өзiнiң меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе өзiнiң заңдық құқығында 
немесе бақылауында кез келген жерде орналасқан кез келген объектiнi 
осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес жоюға мiндеттенедi.
     5. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық құралдарды тәртiпсiздiктерге 
қарсы күресте соғысты жүргiзу құралы ретiнде пайдаланбауға мiндеттенедi.

                     II Бап
          Анықтамалар мен өлшемдер
     
     Осы Конвенцияның мақсаттары үшiн:
     
     1. "Химиялық қару" жиынтығында немесе жекелей алғанда мынаны 
бiлдiредi:

а) олар осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарға арналған жағдайларды қоспағанда, түрлерi мен саны осындай мақсаттарға сәйкес келуi шартында токсиндi химикаттар мен олардың прекурсорлары;
b) а) тармақшасында көрсетiлген осындай оқ-дәрiлер мен құрылғыларды қолдану нәтижесiнде босаған токсиндi химикаттардың токсиндiк қасиеттерiнiң есебiнен жойқын зақымдау немесе өзге де зиян келтiруге әдейi арналған оқ-дәрiлер мен құрылғылар;
с) b) тармақшасында көрсетiлген оқ-дәрiлер мен құрылғыларды қолдануға байланысты тiкелей пайдалануға әдейi арналған кез келген жабдық.
2. "Токсиндi химикат" мынаны бiлдiредi:
өзiнiң химиялық әсер етуiнiң есебiнен өмiрлiк маңызы бар процестерге өлiммен аяқталатын уақытша естен тандыратын немесе адамға немесе жануарларға үнемi зиян келтiретiн кез келген химикат. Бұған өздерiнiң шығу тегiне немесе оларды өндiрудiң тәсiлiне қарамастан және оқ-дәрiлер объектiлерiнде немесе әлдебiр жерде өндiрiлгенiне қарамастан барлық осындай химикат жатады.
(Осы Конвенцияны жүзеге асыру мақсатында тексеру шараларын қолдану үшiн анықталған токсиндi химикаттар Химикаттар жөнiндегi қосымшадағы тiзiмдерде санамалап көрсетiледi).
3. "Прекурсор" мынаны бiлдiредi:
токсиндi химикатты қандай да болмасын тәсiлмен өндiрудiң кез келген сатысына қатысатын кез келген химиялық реагент. Бұған бинарлық немесе көп құрамды химиялық жүйенiң кез келген негiзгi құрамы жатады.
(Осы Конвенцияны жүзеге асыру мақсатында тексеру шараларын қолдану үшiн анықталған прекурсорлар Химикаттар жөнiндегi қосымшадағы тiзiмдерде санамаланып көрсетiледi).
4. "Бинарлық немесе көп құрамды химиялық жүйелердiң негiзгi құрамы" (бұдан әрi "негiзгi құрам" деп аталады) мынаны бiлдiредi:
түпкi өнiмнiң токсиндiк қасиеттерiн айқындауда ең маңызды рөл ойнайтын және бинарлық немесе көп құрамды жүйеде басқа химикаттармен тез реакцияға түсетiн прекурсор.
5. "Ескi химиялық қару" мынаны бiлдiредi:
а) 1925 жылға дейiн өндiрiлген химиялық қару; немесе
b) 1925 және 1946 жылдардың аралығындағы кезеңде өндiрiлген, химиялық қару ретiнде пайдалануға болмайтын дәрежеге дейiн нашарлаған химиялық қару.
6. "Қалдырылған химиялық қару" мынаны бiлдiредi:
мемлекеттiң 1925 жылғы 1 қаңтардан кейiн басқа мемлекеттiң аумағында оның рұқсатынсыз қалдырған ескi химиялық қаруын қоса алғандағы химиялық қаруы.
7. "Тәртiпсiздiктерге қарсы күрестегi химиялық құрал" мынаны бiлдiредi:
тiзiмге енбеген, адам организмiнде сезiну органдарын тез тiтiркендiруге немесе әсер ету тоқтатылғаннан кейiн қысқа уақыт аралығының iшiнде жоғалатын физикалық бұзушылықтар жасауға қабiлеттi кез келген химикат.
8. "Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объект" мыналарды бiлдiредi:
а) 1946 жылғы 1 қаңтардан бастап кез келген уақытта салынған немесе пайдаланылған кез келген жабдық, сондай-ақ осындай жабдық сыйып кететiн кез келген ғимарат:
і) жабдықтың жұмыс істеуi кезiнде материалдық лектер болатын химикаттар өндiру сатысының бөлiгi ретiнде ("соңғы технологиялық саты"):
1) Химикаттар жөнiндегi қосымшаның 1-тiзiмiне енгiзiлген кез келген химикат;
немесе
2) Осы Конвенция бойынша тыйым салынатын мақсаттарда, бiрақ химиялық қарудың мақсаттары үшiн қолданылуы мүмкiн қатысушы мемлекеттiң заңдық құқығымен немесе бақылауымен қатысушы мемлекеттiң аумағында немесе кез келген жерде жылына 1 тоннадан артық қолданылмайтын кез келген химикат;
немесе
іi) өзгелермен бiрге химиялық қарудың жарақтары үшiн 1-тiзiмде санамаланған химикаттардың жарақтары сақталуға арналған оқ-дәрiлер, құрылғылар немесе сыйымдылықтар;
бинарлық оқ-дәрiлердiң құрамына кiретiн контейнерлердегi химикаттардың жарақтары жинақтағы құрылғылар немесе жинақтағы бiрегей оқ-дәрiлер мен құрылғылардың құрамына кiретiн химиялық зарядтар; және тиiстi оқ-дәрiлер мен құрылғылардағы контейнерлiк қондырғылар мен химиялық зарядтар;
b) мынаны бiлдiрмейдi:
i) а) i) қосымшада көрсетiлген химикаттарды синтездеуге арналған өндiрiстiк қуаты 1 тоннадан азды құрайтын кез келген объект;
ii) а) i) тармақшада көрсетiлген химикат осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда өндiрiледi немесе қызметтiң қосымша мiндеттi өнiмi ретiнде өндiрiлген, мұндай химикат бүкiл өнiмнiң үш процентiнен аспайтын және Жүзеге асыру және тексеру жөнiндегi қосымшаға сәйкес (бұдан әрi - "Тексеру жөнiндегi қосымша" деп аталады) хабарландыруға және инспекциялауға жататын объект шартымен кез келген объект;
iii) а) i) қосымшада көрсетiлген химикат осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда, мұндай химикат бүкiл өнiмнiң үш процентiнен аспайтын немесе Жүзеге асыру және тексеру жөнiндегi қосымшаға сәйкес (бұдан әрi - "Тексеру жөнiндегi қосымша" деп аталады) хабарландыруға және инспекциялауға жататын объект жағдайындағы кез келген объект;
немесе
iv) 1-тiзiмде санамаланып көрсетiлген, осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттар үшiн Тексеру жөнiндегi қосымшаның VI бөлiмiнде көрсетiлген химикаттарды өндiру жөнiндегi жеке шағын ауқымды объект.
9. "Осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттар" мынаны бiлдiредi:
а) өнеркәсiптiк, ауыл шаруашылықтық, зерттеушiлiк, медициналық, фармацевтикалық немесе өзге бейбiт мақсаттар;
b) қорғаныстық мақсаттар, атап айтқанда, токсиндiк химикаттардан қорғануға және химиялық қарудан қорғануға тiкелей байланысты мақсаттар;
с) химиялық қаруды қолдануға байланысы жоқ және соғысты жүргiзу құралы ретiнде химикаттардың токсиндiк қасиеттерiн пайдалануға тәуелсiз әскери мақсаттар;
d) елдегi тәртiпсiздiктерге қарсы күрестi қоса алғанда, құқық қорғау мақсаттары.
10. "Өндiрiстiк қуат" мынаны бiлдiредi:
технологиялық процестiң негiзiнде нақты химикатты өндiруге арналған, iс жүзiнде пайдаланылатын немесе, тиiстi объектiде пайдалануға жоспарланған процеске әлi пайдаланылмаған жағдайдағы жылдық сандық мүмкiндiк. Ол тең бастапқы қуатпен немесе, бастапқы қуаттың болмауымен, - жобалық қуатпен есептеледi. Бастапқы қуат бiр немесе бiрнеше сынамалық айдау деректерi бойынша өндiрiстiк объектiге мүмкiн қолданылатын өндiрiстiң барынша үлкен көлемiне мүмкiн есептелген жағдайлардағы өнiмдi шығаруды бiлдiредi. Жобалық қуат теориялық есептеу деректерi бойынша өнiмнiң тиiстi шығарылуын бiлдiрiледi.
11. "Ұйым" осы Конвенцияның VIII бабына сәйкес құрылатын химиялық

қаруға тыйым салу жөнiндегi Ұйымды бiлдiредi.
     12. VI баптың мақсаттары үшiн:
     а) химикаттың "өндiрiсi" химиялық авиация арқылы оның пайда болуын 
бiлдiредi;
     b) химикатты "қайта өңдеу" физикалық процестi бiлдiредi, мысалы,
құрастыру, экстракция және тазалау, оның барысында химикат басқа
химикатқа айналмайды;
     с) химикатты "тұтыну" химиялық реакция арқылы оның басқа
химикатқа айналуын бiлдiредi.
     
                             ІІІ Бап
                         Хабарландырулар
     

1. Әрбір қатысушы мемлекет осы Конвенция өзi үшiн күшiне енетiн 30 күннен кейiн Ұйымға мынадай хабарландыруларды ұсынады, ол оларда:
а) химиялық қаруға қатысты:
і) ол меншiгiнде немесе қарауында қандай да болмасын химиялық қарудың бар екендiгiн немесе өзiнiң заңдық құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде орналастырылған қандай да болмасын химиялық қаруының бар екендiгiн хабарлайды;
ii) өзiнiң меншiгiндегi немесе iii) тармақшасында көрсетiлген химиялық қарудан басқа Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiнiң 1-3-тармақтарына сәйкес өзiнiң заңдық құқығында немесе бақылауында кез келген жерде орналасқан химиялық қарудың дәл тұрған жерiн, жиынтық санын және егжей-тегжейлi мүкәмалдық құрамын көрсетедi;
iii ) Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiнiң 4-тармағына сәйкес өзiнiң аумағындағы басқа мемлекеттiң меншiгiндегi немесе қарауындағы және басқа мемлекеттiң заңдық құқығында немесе бақылауында кез келген жерде орналасқан химиялық қару туралы хабарлайды;
iv) Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV A) бөлiмiнiң 5-тармағына сәйкес 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап қандайда болмасын химиялық қаруды бергендiгiн немесе тiкелей немесе жанама түрде алғандығын хабарлайды және мұндай қаруды бергендiгiн немесе алғандығын көрсетедi;
v) Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiнiң 6-тармағына сәйкес өзiнiң меншiгiндегi немесе иелiгiндегi немесе өзiнiң заңдық құқығында немесе бақылауында кез келген жерде орналасқан химиялық қаруды жоюдың жалпы жоспарын ұсынады;
b) ескi химиялық қаруға және қалдырылған химиялық қаруға қатысты:
і) Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV В) бөлiмiнiң 3-тармағына сәйкес өзiнiң аумағында ескi қарудың бар-жоқтығын хабарлайды және қолында бар барлық ақпаратты табыс етедi;
ii) Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV В) бөлiмiнiң 8-тармағына сәйкес өзiнiң аумағында қалдырылған химиялық қарудың бар-жоқтығын хабарлайды және қолында бар барлық ақпаратты табыс етедi;
іiі) Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV В) бөлiмiнiң 10-тармағына сәйкес басқа мемлекеттердiң аумағында химиялық қаруды қалдырғандығын-қалдырмағандығын хабарлайды және қолында бар барлық ақпаратты табыс етедi;
c) химиялық қаруды өндiру объектiлерiне қатысты:
і) 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап өзiнiң меншiгiнде немесе қарауында немесе өзiнiң заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде кез келген уақытта орналастырылған немесе орналасқан химиялық қаруды өндiру бойынша кез келген объектiсi бар-жоқтығын хабарлайды;
іі) iii) тармақшада көрсетiлген объектiлерден басқа Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң 1-тармағына сәйкес 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап өзiнiң меншiгiнде немесе қарауында немесе өзiнiң заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде кез келген уақытта орналастырылған немесе орналасқан химиялық қаруды өндiру бойынша кез келген объектiнi көрсетедi;
іiі) Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң 2-тармағына сәйкес 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап басқа мемлекеттiң меншiгiнде немесе қарауында немесе орналасатын немесе өзiнiң басқа мемлекеттiң заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде кез келген уақытта орналасқан химиялық қарудың өндiрiсi бойынша кез келген объектi туралы хабарлайды.;
iv) 1946 жылғы 1 қаңтардан бастап химиялық қаруды өндiру үшiн тiкелей немесе жанама түрде кез келген жабдықты берген-бермегендiгiн немесе алған-алмағандығын хабарлайды және Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң 3-5-тармақтарына сәйкес мұндай жабдықтың берiлгендiгiн немесе алынғандығын көрсетедi;
v) Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң 6-тармағына сәйкес өзiнiң меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе өзiнiң заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде орналасқан химиялық қаруды өндiру бойынша кез келген объектiнi жоюдың өзiнiң жалпы жоспарын табыс етедi;
vi) Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң 1 i) тармағына сәйкес өзiнiң меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе өзiнiң заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде орналасқан химиялық қаруды өндiру бойынша кез келген объектiнi жабу үшiн қабылдануы тиiс шараларды көрсетедi;
vii) Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң 7-тармағына сәйкес өзiнiң меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе өзiнiң заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде орналасқан химиялық қаруды өндiру бойынша кез келген объектiнi кез келген уақытша қайта жабдықтаудың өз жалпы жоспарын табыс етедi;
d) басқа объектiлерге қатысты:
1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап басым жағдайда химиялық қаруды әзiрлеуге арналған, салынған немесе пайдаланылған меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе өзiнiң заңды құқығымен немесе бақылауымен кез келген жерде орналастырылған кез келген объектiнiң немесе мекеменiң дәл тұрған мекен-жайын, қызметiнiң сипаты мен жалпы аясын көрсетедi. Мұндай хабарландыруға, өзгелермен бiрге, лабораториялар мен полигондар және сынақ алаңдары да кiредi;
е) тәртiпсiздiктерге қарсы күрес химиялық құралдарына қатысты:
"Кемикл абстрактс сервис" (КАС) бойынша, егер мұндай берiлген

болса, химиялық атауын, құрылымдық формуласын және тiркеу нөмiрiн, 
тәртiпсiздiктерге қарсы күрестiң мақсаттары үшiн пайдаланылатын әрбiр 
химикатты көрсетедi. 
     Бұл хабарландыру кез келген өзгерiс күшiне енгеннен кейiн 
30 күннен кешiктiрiлмей жаңартылып отырылады.
     2. Осы баптың ережелерi және Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV 
бөлiмiнiң ережелерi қатысушы мемлекеттердiң қалауы бойынша 1977 жылдың 
1 қаңтарына дейiн оның аумағында көмiлген және көмiлiп жатқан немесе 
1985 жылдың 1 қаңтарына дейiн теңiзге тасталынған химиялық қаруға
қолданылмайды. 
     
                                  IV Бап
                              Химиялық қару
     

1. Осы баптың ережелерi мен оны жүзеге асырудың егжей-тегжейлi рәсiмдерi Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV В) бөлiмi қолданылатын ескi химиялық қару мен қалдырылған химиялық қаруды қоспағанда, қатысушы мемлекеттiң меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе оның заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде орналастырылған барлық химиялық қаруға қолданылады.
2. Осы бапты жүзеге асырудың егжей-тегжейлi рәсiмдерi Тексеру жөнiндегi қосымшада жазылған.
3. 1 а) тармағында көрсетiлген химиялық қару сақталынатын немесе жойылатын барлық орын тұрған жерiнде инспекциялау арқылы ұдайы тексерiлуге және Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiне сәйкес тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқауға жатады.
4. Әрбiр қатысушы мемлекет III баптың 1-тармағына сәйкес хабарландыруды табыс еткеннен кейiн бiрден тұрған жерiнде инспекциялау арқылы жариялауды ұдайы тексеру мақсатында 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды көруге рұқсат бередi. Бұдан соң әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды жою жөнiндегi объектi ретiндегiден басқа, кез келген мұндай химиялық қаруды шығармайды. Ол тұрған жерiнде ұдайы тексеру мақсатында мұндай химиялық қаруды көруге рұқсат бередi.
5. Әрбiр қатысушы мемлекет өзiнiң меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе өзiнiң заңды құқығымен немесе бақылауымен кез келген жерде орналастырылған химиялық қаруды жою жөнiндегi кез келген объектiлерге тұрған жерiнде инспекциялау арқылы ұдайы тексеру және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жасау мақсатында көруге рұқсат бередi.
6. Әрбiр қатысушы мемлекет Тексеру жөнiндегi қосымшаға сәйкес 1-тармақта көрсетiлген және жоюдың келiсiлген қарқыны мен реттiлiгiне сәйкес (бұдан әрi "жою тәртiбi" деп аталады) барлық химиялық қаруды жояды. Мұндай жою осы Конвенция өзi үшiн күшiне енген соң екi жылдан кешiктiрiлмей басталады, және осы Конвенция күшiне енген соң 10 жылдан кешiктiрiлмей аяқталады. Қатысушы мемлекеттiң мұндай химиялық қаруды мейлiнше тез қарқынмен жоюына тыйым салынбайды.
7. Әрбiр қатысушы мемлекет:
а) 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды жоюдың егжей-тегжейлi жоспарларын Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiнiң 29-тармағына сәйкес жоюдың әрбiр жылдық кезеңi басталғанға дейiн 60 күннен кешiктiрмей табыс етедi; егжей-тегжейлi жоспарлар жоюдың келесi жылдық кезеңiнiң барысында жоюға жататын барлық запасты қамтиды;
b) 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды жоюдың өз жоспарларын жүзеге асыру туралы хабарландыруды жоюдың әрбiр жылдық кезеңi аяқталған соң жыл сайын 60 күннен кешiктiрмей табыс етедi; және
с) жою процесi аяқталған соң 30 күннен кешiктiрмей 1-тармақта көрсетiлген барлық химиялық қарудың жойылғандығын куәландырады.
8. Егер мемлекет осы Конвенцияны бекiтетiн болса немесе 6-тармақта көрсетiлген жоюдың он жылдық кезеңiнен кейiн оған қосылатын болса, онда ол 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды мүмкiндiгiнше тезiрек жояды. Мұндай қатысушы мемлекет үшiн жоюдың тәртiбi мен қатаң тексеру рәсiмдерiн Атқарушы кеңес айқындайды.
9. Қатысушы мемлекеттiң бастапқы химиялық қаруды хабарландыруынан кейiн табылған кез келген химиялық қару хабарланады, тоқтатылады және Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiне сәйкес жойылады.
10. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды тасымалдау, сынамаларды алу, сақтау және жою барысында адамдардың қауiпсiздiгi мен қоршаған ортаны қорғауға бiрiншi кезекте назар аударады. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды тасымалдауды, сынамаларды алуды, сақтауды және жоюды қауiпсiздiк пен шығарылған тастауларға қатысты өзiнiң ұлттық стандарттарына сәйкес жүзеге асырады.
11. Аумағында, меншiгiнде немесе басқа мемлекеттiң қарауында немесе басқа мемлекеттiң заңды құқығымен немесе бақылауымен кез келген жерде орналастырылған химиялық қаруы бар кез келген қатысушы мемлекет осы Конвенцияның күшi өзi үшiн енген соң бiр жылдан кешiктiрiлмей өзiнiң аумағында бұл химиялық қаруды жоюды қамтамасыз етуге барынша күш салады. Егер ол бiр жылдың iшiнде жойылмаған болса, онда қатысушы мемлекет Ұйымға және басқа да қатысушы мемлекеттерге осы химиялық қаруды жоюға көмек беру туралы өтiнiш жасай алады.
12. Әрбiр қатысушы мемлекет басқа қатысушы мемлекеттермен екi тараптық негiзде немесе Техникалық хатшылық арқылы ынтымақтастық жасауға мiндеттенедi, химиялық қаруды қауiпсiз және тиiмдi түрде жоюдың әдiстерi мен технологияларына қатысты ақпарат немесе көмек сұрайды.
13. Осы бапқа және Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiне сәйкес тексеру жөнiндегi қызметтi жүзеге асыру барысында Ұйым қатысушы мемлекеттердiң арасында химиялық қарудың сақталуын тексеру және оны жою туралы екiтарапты немесе көптарапты келiсiмдердiң қажетсiз қайталануына жол бермеу жөнiндегi шараларды қарайды.
Осы мақсатта Атқарушы кеңес, егер ол:
а) мұндай келiсiмдегi тексеру жөнiнде ережелер осы баптағы және Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiндегi тексеру жөнiндегi ережелермен сәйкес;
b) мұндай келiсiмдi жүзеге асыру осы Конвенцияның тиiстi ережелерiнiң сақталуына жеткiлiктi кепiлдiк бередi; және
с) екi тарапты немесе көптарапты келiсiмдердiң қатысушылары тексеру жөнiндегi өз қызметi туралы Ұйымға толық хабарлайды деп санаса, тексерудi осындай екiтарапты немесе көп тарапты келiсiмге сәйкес қабылданатын толықтырушы шаралармен шектеудi шешедi.
14. Егер Атқарушы кеңес 13-тармаққа сәйкес шешiм қабылдаса, онда Ұйымның екiтарапты немесе көптарапты келiсiмнiң жүзеге асырылуын бақылауға құқығы бар.
15. 13 және 14-тармақтардағы ережелер осы баптың III) бабына және Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV А) бөлiмiне сәйкес қатысушы мемлекеттiң хабарландыруды табыс ету мiндеттемелерiн қозғамайды.
16. Әрбiр қатысушы мемлекет өзi жоюға мiндеттi химиялық қаруды жою жөнiндегi шығындарды жабады. Ол сондай-ақ егер Атқарушы кеңес өзге шешiм қабылдамаса, осындай химиялық қарудың сақталуы мен жойылуын тексеру жөнiндегi шығыстарды да жабады. Егер Атқарушы кеңес Ұйымның қолданатын шараларын 13-тармаққа сәйкес шектеудi шешсе, онда Ұйымның тарапынан қосымша тексеру және бақылау жөнiндегi шығыстар VIII баптың 7-тармағында көрсетiлгендей Бiрiккен Ұлттар Ұйымының жарналар шкаласына сәйкес жабылады.
17. Осы баптың ережелерi және Тексеру жөнiндегi қосымшаның IV бөлiмiнiң тиiстi ережелерi қатысушы мемлекеттiң қалауы бойынша өзiнiң аумағында 1977 жылдың 1 қаңтарына дейiн көмiлген және көмiлiп қалдырылған немесе 1985 жылдың 1 қаңтарына дейiн теңiзге тасталған химиялық қаруға қолданылмайды.

V Бап
Химиялық қаруды өндіру жөніндегі объектілер

1. Осы баптың ережелерi мен оны жүзеге асырудың егжей-тегжейлi рәсiмдерi қатысушы мемлекеттiң меншiгiндегi немесе қарауындағы немесе оның заңды құқығымен немесе бақылаумен кез келген жерде орналастырылған химиялық қаруды өндiру жөнiндегi кез келген және барлық объектiлерге қолданылады.
2. Осы бапты жүзеге асырудың егжей-тегжейлi рәсiмдерi Тексеру жөнiндегi қосымшада жазылған.
3. 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi барлық объектiлер тұрған жерiнде инспекциялау арқылы ұдайы тексерiлуге және Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiне сәйкес тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзуге жатады.
4. Әрбiр қатысушы мемлекет 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлерде, оларды жабу үшiн талап етiлетiн қызметтi қоспағанда, барлық қызметiн дереу тоқтатады.
5. Ешқандай қатысушы мемлекет химиялық қаруды өндiру жөнiнде ешқандай жаңа объектiлер салмайды және химиялық қаруды өндiру мақсатында немесе осы Конвенция бойынша тыйым салынатын кез келген өзге қызмет үшiн ешқандай жұмыс iстеп тұрған объектiлердi модификацияламайды.
6. Әрбiр қатысушы мемлекет III баптың 1 с) тармағына сәйкес хабарландыруды табыс еткен соң 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлерге тұрған жерiнде инспекциялау арқылы хабарландыруды ұдайы тексеру мақсатында қол жеткiзiлуiне жол ашады.
7. Әрбiр қатысушы мемлекет:
а) өзi үшiн осы Конвенция күшiне енгеннен кейiн 90 күннен кешiктiрiлмей 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi барлық объектiлердi Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiне сәйкес жабады және тиiстi құлақтандыруларды табыс етедi; және
b) 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлерге олар жабылған соң тұрған жерiнде инспекциялау арқылы ұдайы тексеру және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзу мақсатында объектiнiң жабылғандығына және бұдан кейiн оның жойылатындығына көз жеткiзуге мүмкiндiк бередi.
8. Әрбiр қатысушы мемлекет 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi барлық объектiнi, және Тексеру жөнiндегi қосымшаға сәйкес және жоюдың келiсiлген қарқыны мен жүйелiлiгiне (бұдан әрi "жоюдың тәртiбi" деп аталады) орай тиiстi объектiлер мен жабдықтарды жояды. Мұндай жою өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң бiр жылдан кешiктiрiлмей басталады, және осы Конвенция күшiне енген соң 10 жылдан кешiктiрiлмей аяқталады. Қатысушы мемлекетке мұндай объектiлердi мейлiнше жылдамырақ қарқынмен жоюға тиым салынбайды.
9. Әрбiр қатысушы мемлекет:
а) 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi жоюдың егжей-тегжейлi жоспарын әрбiр объектiнi жою басталғанға дейiн 180 күннен кешiктiрмей табыс етедi;
b) жыл сайын 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi барлық объектiлердi жоюдың өз жоспарларын жүзеге асыру туралы хабарландыруды жоюдың әрбiр жылдық кезеңi аяқталған соң 90 күннен кешiктiрмей табыс етедi; және
с) жою процесi аяқталған соң 30 күннен кешiктiрмей 1-тармақта көрсетiлген барлық химиялық қаруды өндiру жөнiндегi барлық объектiнiң жойылғандығын куәландырады.
10. Егер мемлекет осы Конвенцияны бекiтсе және оған 8-тармақта көрсетiлген жоюдың он жылдық кезеңiнен кейiн қосылса, онда ол 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi мүмкiндiгiнше тезiрек жояды. Мұндай қатысушы мемлекет үшiн жоюдың тәртiбi мен қатаң тексеру рәсiмдерiн Атқарушы кеңес айқындайды.
11. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды тасымалдау, сынамаларын алу, сақтау және жою барысында адамдардың қауiпсiздiгi мен қоршаған ортаны қорғауға бiрiншi кезекте назар аударады. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды тасымалдауды, сынамаларын алуды, сақтауды және жоюды қауiпсiздiк пен тастауларға қатысты өзiнiң ұлттық стандарттарына сәйкес жүзеге асырады.
12. 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлер Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң 18-25-тармақтарына сәйкес химиялық қаруды жою үшiн уақытша қайта жабдықталуы мүмкiн. Мұндай қайта жабдықталған объект химиялық қаруды жою үшiн пайдаланылудан қалуы кезiнде осы Конвенция күшiне енген соң қандай жағдайда да 10 жылдан кешiктiрiлмей жойылуы тиiс.
13. Ерекше жағдайларда өте қажеттiлiкте қатысушы мемлекет 1-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын пайдалануға рұқсат сұрай алады. Атқарушы кеңестiң ұсынуы бойынша қатысушы мемлекеттердiң конференциясы өтiнiштi қанағаттандыру немесе одан бас тарту туралы мәселенi шешедi және Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң D-тарауына сәйкес мұндай мақұлдау берiлетiн шарттарды белгiлейдi.
14. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объект конверсияланған объектiнiң өнеркәсiптiк, ауыл шаруашылықтық, зерттеушiлiк, медициналық, фармацевтикалық немесе өзге де бейбiт мақсаттарда пайдаланылатын кез келген басқа объект үшiн артық емес, 1-тiзiмге енгiзiлген химикаттармен байланысы жоқ химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiге қайта жабдықталу мүмкiндiгi болмайтындай түрде конверсияланады.
15. Барлық конверсияланған объектiлер Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiнiң D-тарауына сәйкес тұрған жерiнде инспекциялау арқылы ұдайы тексерiлуге және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзуге жатады.
16. Осы бапқа және Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiне сәйкес тексеру жөнiндегi қызметтi жүзеге асыру барысында Ұйым қатысушы мемлекеттердiң арасында химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi тексеру және оларды жою туралы екiтарапты немесе көптарапты келiсiмдердiң қажетсiз қайталануына жол бермеу жөнiндегi шараларды қарайды.
Осы мақсатта Атқарушы кеңес:
а) мұндай келiсiмдегi тексеру жөнiндегi ережелердiң осы баптағы және Тексеру жөнiндегi қосымшаның V бөлiмiндегi тексеру жөнiндегi ережелермен сәйкес болуына;
b) мұндай келiсiмдi жүзеге асыру осы Конвенцияның тиiстi ережелерiнiң сақталуына жеткiлiктi кепiлдiк бередi; және
с) екi тарапты немесе көптарапты келiсiмдердiң қатысушылары тексеру жөнiндегi өз қызметi туралы Ұйымға толық хабарлайды деп санаса, тексерудi осындай екiтарапты немесе көптарапты келiсiмге сәйкес қабылданатын толықтырушы шаралармен шектеудi шешедi.
17. Егер Атқарушы кеңес 16-тармаққа сәйкес шешiм қабылдаса, онда Ұйымның екiтарапты немесе көптарапты келiсiмнiң жүзеге асырылуын бақылауға құқығы бар.
18. 16 және 17-тармақтардағы ережелер III бапқа, осы бапқа және Тексеру жөнiндегi қосымшаның Y бөлiмiне сәйкес қатысушы мемлекеттiң хабарландыруды табыс ету мiндеттемелерiн қозғамайды.
19. Әрбiр қатысушы мемлекет өзi жоюға мiндеттi химиялық қаруды жою жөнiндегi шығындарын жабады. Ол сондай-ақ егер Атқарушы кеңес өзге шешiм қабылдамаса, осындай химиялық қарудың сақталуы мен жойылуын тексеру жөнiндегi шығыстарды жабады. Егер Атқарушы кеңес Ұйымның қолданатын шараларын 13-тармаққа сәйкес шектеудi шешсе, онда Ұйымның тарапынан қосымша тексеру және бақылау жөнiндегi шығыстар VIII баптың 7-тармағында көрсетiлгендей Бiрiккен Ұлттар Ұйымының жарналар шкаласына сәйкес жабылады.
VI Бап
Осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын қызмет

1. Әрбiр қатысушы мемлекет токсиндi химикаттар мен оның прекурсорларын осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда осы Конвенцияның ережелерiн ескере отырып әзiрлеуге, өндiруге, өзгедей түрде сатып алуға, сақтауға, беруге және пайдалануға құқылы.
2. Әрбiр қатысушы мемлекет токсиндi химикаттар мен олардың прекурсорларының өзiнiң аумағының шегiнде немесе өзiнiң заңды құқығымен немесе бақылауымен кез келген басқа жерде осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда әзiрленуiн, өндiрiлуiн, өзгедей түрде сатып алынуын, сақталуын, берiлуiн және пайдаланылуын қамтамасыз етуге қажеттi шаралар қолданады. Осы мақсатта және қызметтiң осы Конвенция бойынша мiндеттемелерге сәйкестiгiн тексеру үшiн әрбiр қатысушы мемлекет токсиндi химикаттар мен олардың прекурсорларын осындай химикаттарға байланысты объектiлердi Химикаттар жөнiндегi қосымшаның 1, 2 және 3-тiзiмдерiнде санамаланғандарды және оның аумағында немесе оның заңды құқығымен немесе бақылауымен кез келген басқа жерде орналасқан Тексеру жөнiндегi қосымшада көрсетiлгенiндей басқа да объектiлердi Тексеру жөнiндегi қосымшада көзделген тексеру шараларына бағындырады.
3. Әрбiр қатысушы мемлекет 1-тiзiмде санамаланған химикаттарды (бұдан әрi - 1) тiзiмдегi химикаттар деп аталады) Тексеру жөнiндегi қосымшаның VI бөлiмiнде көрсетiлгенiндей өндiруге, сатып алуға, сақтауға, беруге және пайдалануға қатысты тыйым салуларға бағындырады. Ол 1-тiзiмдегi химикаттар мен Тексеру жөнiндегi қосымшаның VI бөлiмiнде көрсетiлген объектiлердi тұрған жерiнде инспекциялау арқылы ұдайы тексеруге және Тексеру жөнiндегi қосымшаның осы бөлiмiне сәйкес тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзуге бағындырады.
4. Әрбiр қатысушы мемлекет 2-тiзiмде санамаланған химикаттар (бұдан әрi - 2) тiзiмнiң химикаттары деп аталады) мен Тексеру жөнiндегi қосымшаның VII бөлiмiнде көрсетiлген объектiлердi Тексеру жөнiндегi қосымшаның осы бөлiмiне сәйкес деректердi байқау жүргiзуге және тұрған жерiнде тексеруге бағындырады.
5. Әрбiр қатысушы мемлекет 3-тiзiмде санамаланған химикаттар (бұдан әрi - 3) тiзiмнiң химикаттары деп аталады) мен Тексеру жөнiндегi қосымшаның VIII бөлiмiнде көрсетiлген объектiлердi Тексеру жөнiндегi қосымшаның осы бөлiмiне сәйкес деректердi байқау жүргiзуге және тұрған жерiнде тексеруге бағындырады.
6. Әрбiр қатысушы мемлекет Тексеру жөнiндегi қосымшаның ІХ бөлiмiнде көрсетiлген объектiлердi, егер қатысушы мемлекеттердiң Конференциясы Тексеру жөнiндегi қосымшаның IХ бөлiмiнiң 22-тармағына сәйкес өзге шешiм қабылдамайтын болса, Тексеру жөнiндегi қосымшаның осы бөлiмiне сәйкес тұрған жерiнде түпкi есептегi деректерге байқау мен тексеру жүргiзуге бағындырады.
7. Әрбiр қатысушы мемлекет осы Конвенция өзi үшiн күшiне енгеннен кейiн 30 күннен кешiктiрмей Тексеру жөнiндегi қосымшаға сәйкес тиiстi химикаттар мен объектiлер туралы бастапқы хабарландыру жасайды.
8. Әрбiр қатысушы мемлекет Тексеру жөнiндегi қосымшаға сәйкес тиiстi химикаттар мен объектiлерге қатысты жыл сайынғы хабарландырулар жасайды.
9. Тұрған жерiнде тексеру мақсаты үшiн әрбiр қатысушы мемлекет Тексеру жөнiндегi қосымшаның талаптарына сәйкес объектiлерге инспекторлардың кiруiне мүмкiндiк бередi.
10. Тексеру жөнiндегi қызметтi жүзеге асыру барысында Техникалық хатшылық осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда қатысушы мемлекеттердiң химиялық қызметiне жөнсiз араласуға жол бермейдi, және, атап айтқанда, Құпия ақпаратты қорғау жөнiндегi қосымшада жазылған ережелердi сақтайды (бұдан әрi - "Құпиялылық жөнiндегi қосымша" деп

аталады).
     11. Осы баптың ережелерi химиялық қызмет саласындағы осы 
Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда өндiру, өңдеу немесе 
химикаттарды пайдалану үшiн ғылыми-техникалық ақпарат пен халықаралық 
алмасуды қоса алғанда, осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын 
қатысушы мемлекеттердiң экономикалық немесе техникалық дамуы мен 
халықаралық ынтымақтастық үшiн кедергi келтiруге жол бермейтiндей түрде 
жүзеге асырылады. 
     
                              VII Бап
          Жүзеге асыру жөніндегі ұлттық шаралар
     
     Жалпы мiндеттемелер
     

1. Әрбiр қатысушы мемлекет өзiнiң конституциялық рәсiмдерiне сәйкес осы Конвенция бойынша өзiнiң мiндеттемелерiн орындау жөнiнде қажеттi шаралар қолданады. Атап айтқанда, ол:
а) өзiнiң аумағының қай жерiнде немесе өзiнiң заңды құқығындағы кез келген басқа жерде болмасын жеке және заңды тұлғаларға халықаралық құқықпен мойындалғанындай, осы Конвенция бойынша қатысушы мемлекетке тыйым салынған кез келген қызметтi жүргiзуге тыйым салады, оның iшiнде мұндай қызметке қатысты қылмыстық заңдарды қолданады;
b) осы Конвенция бойынша қатысушы мемлекетке тыйым салатын кез келген қызметтi өзiнiң бақылауындағы кез келген жерде жүргiзуге рұқсат етпейдi; және
с) а) тармақшаға сәйкес қабылдаған өзiнiң қылмыстық заңдарын осы Конвенция бойынша қатысушы мемлекетке тыйым салынатын оның азаматтығына ие жеке тұлғалардың халықаралық құқыққа сәйкес қай жерде болмасын жүргiзетiн кез келген қызметiне қолданады.
2. Әрбiр қатысушы мемлекет басқа қатысушы мемлекеттермен ынтымақтастық жасайды және 1-тармақ бойынша мiндеттемелердiң орындалуын жеңiлдету үшiн тиiстi нысанда құқықтық көмек көрсетедi.
3. Әрбiр қатысушы мемлекет осы Конвенция бойынша өзiнiң мiндеттемелерiн орындау барысында адамдардың қауiпсiздiгi мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге басты назар аударады және басқа қатысушы мемлекеттермен осы тұрғыда тиiсiнше ынтымақтастық жасайды.

Қатысушы мемлекеттер мен Ұйымның арасындағы қатынастар

4. Осы Конвенция бойынша өзiнiң мiндеттемелерiн орындау үшiн әрбiр қатысушы мемлекет Ұлттық органын тағайындайды немесе құрады, ол Ұйыммен және басқа қатысушы мемлекеттермен тиiмдi байланыс үшiн ұлттық үйлестiру орталығы ретiнде iс-әрекет жасайды. Әрбiр қатысушы мемлекет Ұйымға осы Конвенцияның күшi өзi үшiн күшiне ену уақытында өзiнiң Ұлттық органы туралы мәлiмдейдi.
5. Әрбiр қатысушы мемлекет осы Конвенцияны жүзеге асыру үшiн қабылданған заңдары мен әкiмшiлiк шаралары туралы Ұйымға хабарлайды.
6. Әрбір қатысушы мемлекет өзі Ұйымнан осы Конвенцияны жүзеге асыруға байланысты құпия негізде алатын құпия ақпарат пен деректерді құпия ретінде қарайды, және мұндай ақпаратпен және деректермен жұмыс істеудің ерекше режимін белгілейді. Ол мұндай ақпарат пен деректерді тек осы Конвенция бойынша өзінің құқықтары мен міндеттемелеріне

байланысты және Құпиялылық жөніндегі қосымшада жазылған ережеде 
сәйкестікте ғана пайдаланады.
     7. Әрбір қатысушы мемлекет Ұйым мен оның барлық функциясын 
орындауда ынтымақтастық жасауға және атап айтқанда, Техникалық 
хатшылыққа көмек беруге міндеттенеді.
     
                               VIII Бап
                                 Ұйым
     
     А. Жалпы ережелер

1. Осы Конвенцияның қатысушы мемлекеттерi осымен нысананы жүзеге асыру және осы Конвенцияны мақсаттары үшiн, оның сақталуын халықаралық тексеру туралы ережелердi қоса алғанда, оның ережелерiн жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшiн, және қатысушы мемлекеттердiң арасында консультациялар мен ынтымақтастық үшiн форумды қамтамасыз етуге Химиялық қаруға тыйым салу жөнiндегi ұйымды құрады.
2. Осы Конвенцияның барлық қатысушы мемлекеттерi Ұйымның мүшелерi болып табылады. Қатысушы мемлекет өзiнiң Ұйымға мүшелiгiнен айрылуы мүмкiн емес.
3. Ұйымның штаб-пәтерiнiң мекен-жайы Гаага, Нидерландтар Корольдiгi болып табылады.
4. Ұйымның органдары ретiнде осымен: қатысушы мемлекеттердiң Конференциясы, Атқарушы кеңесi және Техникалық хатшылығы құрылады.
5. Ұйым өзiнiң осы Конвенцияда көзделген тексеру жөнiндегi қызметiн мүмкiндiгiнше оның мақсаттарына уақтылы және тиiмдi жеткiзумен сиысымды мүмкiндiгiнше аз интрузивтi түрде жүргiзедi. Ол осы Конвенция бойынша оның мiндеттемелерiн орындау үшiн қажеттi мәлiметтер мен деректердi ғана сұрайды. Ол осы Конвенцияны жүзеге асыру барысында өзiне белгiлi болған азаматтық және әскери қызмет және объектiлер туралы құпия ақпаратты қорғау үшiн барлық сақтандыру шараларын қолданады, және, атап айтқанда, Құпиялылық жөнiндегi қосымшада жазылған ережелердi сақтайды.
6. Тексеру жөнiндегi өзiнiң қызметiн жүргiзу кезiнде Ұйым ғылыми-техникалық жетiстiктердi пайдалану жөнiндегi шараларды қарайды.
7. Ұйымның қызметiне байланысты шығыстарды қатысушы мемлекеттер Бiрiккен Ұлттар Ұйымының жарналар шкаласына сәйкес Бiрiккен Ұлттар Ұйымының құрамына мүшелiктегi айырмашылықтар ескерiле отырып түзетiлген және IV және V баптардың ережелерiн ескере отырып өтейдi, қатысушы мемлекеттердiң Дайындық комиссиясына арналған қаржы жарналары олардың жүйелi бюджетке жарналарынан тиiстi түрде шегерiледi. Ұйымның бюджетi екi жеке тараудан тұрады, оның бiрi әкiмшiлiк және өзге де шығыстарға, ал екiншiсi - тексеру жөнiндегi шығыстарға қатысты.
8. Ұйымға қаржы жарналарын төлеу бойынша берешегi бар Ұйымның мүшесi, егер оның берешегi өткен толық екi жыл үшiн оған есептелген жарналардың сомасына тең болса немесе одан асса, Ұйымда дауыс беру құқығынан айырылады. Қатысушы мемлекеттердiң Конференциясы қалайда, мұндай мүшеге, егер ол мұндай төлемнiң мерзiмiнен өтiп кетушiлiгi өзiне қатысы жоқ жағдаяттар бойынша болғандығын мойындаса, дауыс

беруге қатысуға рұқсат етедi. 
     
     В. Қатысушы мемлекеттердің конференциясы
     
     Құрамы, рәсiмдерi мен шешiмдер қабылдауы
     9. Қатысушы мемлекеттердiң Конференциясы (бұдан әрi - "Конференция" 
деп аталады) осы Ұйымның барлық мүшелерiнен тұрады. Әрбiр мүшенiң 
Конференцияда бiр өкiлi болады, оған орынбасарлар мен кеңесшiлер iлесiп 
жүре алады.
     10. Конференцияның бiрiншi сессиясын осы Конвенция күшiне 
енгеннен кейiн депозитарий 30 күннен кешiктiрмей шақырады. 
     11. Конференция, егер ол өзге шешiм қабылдамаса, жыл сайын 
өткiзiлетiн кезектi сессияларға жиналады.
     12. Конференцияның арнаулы сессиялары:
     а) Конференцияның шешiмi бойынша;
     b) Атқарушы кеңестiң өтiнiшi бойынша;
     с) мүшелердiң үштен бiрi қолдайтын кез келген мүшенiң өтiнiшi
бойынша; немесе 
     d) осы Конвенцияның қолданылуын қарау үшiн 22-тармаққа сәйкес
шақырылады;

е) тармақшасында көрсетiлген жағдайларды қоспағанда, арнаулы сессия егер өтiнiште өзгедей көрсетiлмеген болса, Техникалық хатшылық Бас директорының өтiнiшi алынғаннан кейiн 30 күннен кешiктiрiлмей шақырылады.
13. Конференция сондай-ақ ХY баптың 2-тармағына сәйкес түзетулердi қарау бойынша Конференция нысанында шақырылады.
14. Конференцияның сессиялары, егер Конференция өзге шешiм қабылдамайтын болса, Ұйымның тұрған жерi бойынша өткiзiледi.
15. Конференция рәсiмдердiң өз қағидаларын қабылдайды. Әрбiр кезектi сессияның басында ол өзiнiң Төрағасын және басқа да қажеттi лауазымды адамдарды сайлайды. Олар лауазымға жаңа Төраға мен басқа да лауазымды адамдарды сайлағанға дейiн келесi кезектi сессияда болады.
16. Ұйымның мүшелерiнiң басым көпшiлiгi Конференцияның кворумын құрады.
17. Ұйымның әрбiр мүшесiнiң Конференцияда бiр дауысы болады.
18. Конференция рәсiмдiк мәселелер бойынша шешiмдердi дауыс беруде болған және оған қатысқан мүшелердiң жай көпшiлiк дауысымен қабылдайды. Мән-жайы бойынша шешiмдер мүмкiндiгiнше бәтуәмен қабылдануы тиiс. Егер қандай да болмасын мәселе бойынша бәтуәға келуге қол жеткiзiлмесе, онда Төраға кез келген дауыс берудi 24 сағатқа кейiнге қалдырады және бұл мерзiмiн кейiнге қалдыру кезеңiнде барлық күш-жiгер бәтуәға қол жеткiзудi жеңiлдетуге жұмсалады, және осы кезең аяқталғанға дейiн Конференцияға баяндама табыс етiледi. Егер 24 сағат өткен соң бәтуәға қол жеткiзу мүмкiн болмаса, онда Конференция, егер осы Конвенцияда өзгеше көзделмесе, дауыс беруде болған және оған қатысқан мүшелер дауыстарының үштен екiсiнiң көпшiлiк дауысымен шешiм қабылдайды. Қандай да болмасын мәселенiң мәндi немесе мәнсiз болып табылатындығына қатысты келiспеушiлiктер туындаған жағдайда, егер Конференция мәндi мәселе бойынша шешiмдер қабылдау үшiн қажеттi дауыстардың көпшiлiгiмен өзге шешiм қабылдамайтын болса, бұл мәселе мәндi мәселе болып саналады.

Өкiлеттiктерi мен функциялары
19. Конференция Ұйымның бас органы болып табылады. Ол Атқарушы кеңес пен Техникалық хатшылықтың өкiлеттiктерi мен функцияларына қатыстыларды қоса алғанда, осы Конференцияның қамту аясының шеңберiндегi кез келген мәселелердi, тақырыптарды немесе проблемаларды қарайды. Ол осы Конвенцияға қатысты қатысушы мемлекеттер көтеретiн немесе оның назарына Атқарушы кеңес жеткiзетiн кез келген мәселелер, тақырыптар немесе проблемалар бойынша ұсыныстар берiп, шешiмдер қабылдай алады.
20. Конференция осы Конвенцияның жүзеге асырылуына қадағалау жасауды iске асырады және оның нысаналары мен мақсаттарының iске асырылуына жәрдемдесу үшiн шаралар қабылдайды. Конференция осы Конвенцияның сақталуын қарайды, ол сондай-ақ Атқарушы кеңес пен Техникалық хатшылықтың қызметiне қадағалау жасауды жүзеге асырады және осы Конвенцияға сәйкес осы органдардың кез келгенiне олардың өз функцияларын жүзеге асыруға байланысты негiзгi принциптердi белгiлей алады.
21. Конференция:
а) өзiнiң кезектi сессияларында Атқарушы кеңес ұсынатын баяндаманы, бағдарлама мен бюджеттi қарайды және қабылдайды, сондай-ақ басқа да баяндамаларды қарайды;
b) 7-тармаққа сәйкес қатысушы мемлекеттердiң төлеуiне жататын жарналардың қаржы шкалаларына қатысты шешiмдер қабылдайды;
с) Атқарушы кеңестiң мүшелерiн сайлайды;
d) Техникалық кеңестiң Бас директорын тағайындайды (бұдан әрi - "Бас директор" деп аталады);
е) Атқарушы кеңес ұсынатын оның рәсiмдерiнiң тәртiбiн бекiтедi;
f) ол осы Конвенцияға сәйкес өзiнiң функцияларын орындау үшiн қажет деп санайтын қосалқы органдарды құрады;
q) химиялық қызмет саласында бейбiт мақсаттарда халықаралық ынтымақтастықты дамытуға жәрдемдеседi;
h) осы Конвенцияның қолданылуында көрiнiс табуы мүмкiн ғылыми-техникалық жетiстiктердi қарайды, және осыған байланысты Бас директорға оның осы Конвенцияға қатысы бар ғылым мен техника салаларында Конференцияға, Атқарушы кеңеске және қатысушы мемлекеттерге мамандандырылған консультациялар беруде өзiнiң функцияларын орындау тәртiбiмен оған мүмкiншiлiк беретiн Ғылыми-консультативтiк кеңес құруды тапсырады. Ғылыми-консультативтiк кеңестiң құрамына Конференция қабылдаған iс жүргiзу шеңберiне сәйкес тағайындалатын тәуелсiз сарапшылар кiредi;
i) өзiнiң бiрiншi сессиясында Дайындық комиссиясы әзiрлейтiн келiсiмдердiң, ережелер мен негiзгi принциптердiң кез келген жобасын қарайды және бекiтедi;
j) Х бапқа сәйкес өзiнiң бiрiншi сессиясында ерiктi көмек қорын құрады;
k) осы Конвенцияны сақтауды қамтамасыз ету бойынша және ХII бапқа сәйкес осы Конвенцияның ережелерiне қайшы келетiн кез келген ереженi түзеу және түзету бойынша қажеттi шаралар қолданады.
22. Конференция осы Конвенция күшiне енгеннен кейiн бесiншi және оныншы жыл, және осы уақыт кезеңiнiң шектерiнде келiсiлуi мүмкiн басқа да мерзiмдер өткен соң бiр жылдан кешiктiрмей осы Конвенцияның қолданылуын қарау үшiн арнаулы сессияларға жиналады. Осындай қараулардың барысында кез келген тиiстi ғылыми-техникалық жетiстiктер назарға алынады. Бұдан соң бес жылдық аралықта, егер өзге шешiм қабылданбайтын болса, дәл осы мақсатта Конференцияның одан арғы сессиялары шақырылады.

С. Атқарушы кеңес

Құрамы, рәсiмi және шешiмдер қабылдауы
23. Атқарушы кеңес 41 мүшеден тұрады. Әрбiр қатысушы мемлекеттiң ротациялау принципiне сәйкес Атқарушы кеңестiң құрамына кiруге құқығы бар. Атқарушы кеңестiң мүшелерiн конференция екi жыл мерзiмге сайлайды. Осы конвенцияның тиiмдi жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету үшiн, оның үстiне әдiл географиялық бөлiнiске, химия өнеркәсiбiнiң маңыздылығына, сондай-ақ саяси мүдделер мен қауiпсiздiк мүдделерiне тиiстi ерекше назар бөлiнедi, Атқарушы кеңестiң құрамы мынадай түрде құрылады:
а) Африкадан қатысушы мемлекеттер тағайындайтын, осы аймақта орналасқан тоғыз қатысушы мемлекет. Бұл үшiн негiз ретiнде тағайындауда осы тоғыз қатысушы мемлекеттiң үш мүшесi әдетте мейлiнше елеулi ұлттық химиялық өнеркәсiбi бар аймақтағы қатысушы мемлекет болып табылатындығы ескерiледi, бұл халықаралық деңгейде хабарланған және жарияланған деректер негiзге алына отырып айқындалады; бұдан басқа аймақтық топ осы үш мүшенi тағайындау кезiнде басқа да аймақтық факторларды назарға алуға келiсiм бередi;
b) Азиядан қатысушы мемлекеттер тағайындайтын, осы аймақта орналасқан тоғыз қатысушы мемлекет, бұл үшiн негiз ретiнде тағайындауда осы тоғыз қатысушы мемлекеттiң төрт мүшесi әдетте мейлiнше елеулi ұлттық химиялық өнеркәсiбi бар аймақтағы қатысушы мемлекет болып табылатындығы ескерiледi, бұл халықаралық деңгейде хабарланған және жарияланған деректер негiзге алына отырып айқындалады; бұдан басқа аймақтық топ осы төрт мүшенi тағайындау кезiнде басқа да аймақтық факторларды назарға алуға келiсiм бередi;
с) Шығыс Европадан қатысушы мемлекеттер тағайындайтын, осы аймақта орналасқан бес қатысушы мемлекет, бұл үшiн негiз ретiнде тағайындауда осы бес қатысушы мемлекеттiң бiр мүшесi әдетте мейлiнше елеулi ұлттық химиялық өнеркәсiбi бар аймақтағы қатысушы мемлекет болып табылатындығы ескерiледi, бұл халықаралық деңгейде хабарланған және жарияланған деректер негiзге алына отырып айқындалады; бұдан басқа аймақтық топ осы бiр мүшенi тағайындау кезiнде басқа да аймақтық факторларды назарға алуға келiсiм бередi;
d) Латын Америкасы мен Кариб бассейнiнен қатысушы мемлекеттер тағайындайтын, осы аймақта орналасқан жетi қатысушы мемлекет, бұл үшiн негiз ретiнде тағайындауда осы жетi қатысушы мемлекеттiң үш мүшесi әдетте мейлiнше елеулi ұлттық химиялық өнеркәсiбi бар аймақтағы қатысушы мемлекет болып табылатындығы ескерiледi, бұл халықаралық деңгейде хабарланған және жарияланған деректер негiзге алына отырып айқындалады; бұдан басқа аймақтық топ осы үш мүшенi тағайындау кезiнде басқа да аймақтық факторларды назарға алуға келiсiм бередi;
е) Батыс Европа және басқа мемлекеттердiң арасынан қатысушы мемлекеттер тағайындайтын, осы аймақта орналасқан он қатысушы мемлекет, бұл үшiн негiз ретiнде тағайындауда осы он қатысушы мемлекеттiң бес мүшесi әдетте мейлiнше елеулi ұлттық химиялық өнеркәсiбi бар аймақтағы қатысушы мемлекет болып табылатындығы ескерiледi, бұл халықаралық деңгейде хабарланған және жарияланған деректер негiзге алына отырып айқындалады; бұдан басқа аймақтың топ осы бес мүшенi тағайындау кезiнде басқа да аймақтық факторларды назарға алуға келiсiм бередi;
f) қатысушы мемлекеттердiң ретiмен тағайындайтын, Азия аймақтарында, Латын Америкасы мен Кариб бассейннiң аймақтарында орналасқан бiр қосымша қатысушы мемлекет. Бұл үшiн негiз ретiнде тағайындауға бұл қатысушы мемлекеттiң осы аймақтардан ротацияланған мүшесi болып табылатындығы ескерiледi.
24. Алғашқы сайлаулардың барысында Атқарушы кеңестiң құрамына 20 мүше бiр жыл мерзiмге сайланады, мұның үстiне 23-тармақта жазылғанындай белгiленген сандық сайма-сайлыққа тиiстi назар аударылады.
25. IV және V баптар толық жүзеге асырылғаннан кейiн Конференция Атқарушы кеңес мүшелерiнiң басым көпшiлiгiнiң өтiнiшi бойынша оның құрамын реттеп отыратын 23-тармақта көрсетiлген принциптерге байланысты өзгерiстердi ескере отырып, Атқарушы кеңестiң құрамын қарай алады.
26. Атқарушы кеңес рәсiмдердiң өз тәртiбiн әзiрлейдi және оны Конференцияның бекiтуiне ұсынады.
27. Атқарушы кеңес өзiнiң Төрағасын өзi мүшелерiнiң арасынан сайлайды.
28. Атқарушы кеңес кезектi сессияларға жиналады. Кезектi сессиялардың аралығындағы кезеңде мәжiлiске ол өзiнiң өкiлеттiктерi, мен функцияларын жүзеге асыруға қаншалықты талап етiлсе, соншалықты жиналады.
29. Атқарушы кеңестiң әрбiр мүшесi бiр дауысқа ие. Егер осы Конвенцияда өзгеше көзделмесе, онда Атқарушы Кеңес мән-жайы мәселелерi бойынша оның барлық мүшелерiнiң үштен екiсiнiң басым даусымен шешiмдер қабылдайды. Атқарушы кеңес рәсiмдiк мәселелер бойынша оның барлық мүшелерiнiң көпшiлiк дауысымен шешiм қабылдайды. Бұл мәселе мәнi бойынша мәселе болып табыла ма, жоқ па дегенге қатысты келiспеушiлiктер туындаған жағдайда, егер Атқарушы кеңес мәндiк мәселелер бойынша шешiмдер қабылдауға үшiн қажеттi дауыстардың көпшiлiгiмен өзге шешiм қабылдамаса, бұл мәселе мәндiк мәселе болып саналады.

Өкiлеттiктерi мен функциялары
30. Атқарушы кеңес Ұйымның атқарушы органы болып табылады. Ол Конференцияға есеп бередi. Атқарушы кеңес осы Конвенцияға сәйкес өзiне берiлген өкiлеттiктер мен функцияларды, сондай-ақ өзiне Конференция берген функцияларды жүзеге асырады. Бұл ретте ол Конференцияның ұсыныстарына, шешiмдерi мен нұсқауларына сәйкес iс-әрекет жасайды және олардың тиiстi түрде және сөзсiз орындалуын қамтамасыз етедi.
31. Атқарушы кеңес осы Конференцияның тиiмдi жүзеге асырылуына және сақталуына жәрдемдеседi. Ол техникалық хатшылықтың қызметiн қадағалауды жүзеге асырады, әрбiр қатысушы мемлекеттiң Ұлттық органымен ынтымақтасады және қатысушы мемлекеттердiң арасындағы олардың өтiнiшi бойынша консультациялар мен ынтымақтастыққа жәрдемдеседi.
32. Атқарушы кеңес:
а) Ұйымның бағдарламасы мен бюджетiнiң жобасын қарайды және оларды Конференцияға ұсынады;
b) Ұйымның осы Конвенцияны жүзеге асыру туралы баяндамасының жобасын, өз қызметiн жүзеге асыру туралы баяндаманы және өзi қажет деп санайтын немесе оларды Конференция сұрауы мүмкiн арнаулы баяндамаларды қарайды және Конференцияға ұсынады;
с) күн тәртiбiнiң жобасын дайындауды қоса алғанда, Конференцияның сессиясын ұйымдастырады.
33. Атқарушы кеңес Конференцияның арнаулы сессиясын шақыру туралы өтiнiш жасай алады.
34. Атқарушы кеңес:
а) Конференцияның алдын ала мақұлдауымен Ұйымның атынан мемлекеттермен және халықаралық ұйымдармен келiсiмдер немесе уағдаластықтар жасасады;
b) Ұйымның атынан Х бапқа байланысты қатысушы мемлекеттермен келiсiмдер жасайды және Х бапта көрсетiлген ерiктi қорға қадағалау жасауды жүзеге асырады;
с) қатысушы мемлекеттермен келiссөздердiң негiзiнде Техникалық хатшылық әзiрлеген тексеру жөнiндегi қызметтi жүзеге асыруға қатысты келiсiмдердi немесе уағдаластықтарды мақұлдайды.
35. Атқарушы кеңес осы Конвенцияға қатысты өз құзыретiнiң шеңберiндегi кез келген проблеманы немесе мәселенi және сақтауға немесе сақтамау жағдайларына қатысты алаңдаушылықты қоса алғанда, оның жүзеге асырылуын қарайды, және тиiсiнше қатысушы мемлекеттерге хабарлайды және бұл проблеманы немесе мәселенi Конференцияның назарына жеткiзедi.
36. Осы Конвенция бойынша көзделген құқықтарды, өзгелермен бiрге, басқа да терiс пайдалануларды қоса алғанда, олардың сақталуына және сақталмау жағдайларына қатысты күмәндарды немесе алаңдаушылықтарды қарау кезiнде Атқарушы кеңес мүдделi қатысушы мемлекеттермен ақылдасып - кеңеседi және тиiсiнше қатысушы мемлекетке белгiленген мерзiмде жағдайды түзеу жөнiнде шаралар қабылдауды ұсынады. Егер Атқарушы кеңес одан әрi iс-әрекет жасауды қажет деп санайтын болса, өзгелермен бiрге мына шаралардың бiрiн немесе бiрнешеуiн қолданады:
а) барлық қатысушы мемлекетке осы проблема немесе мәселе туралы хабарлайды;
b) осы проблеманы немесе мәселенi Конференцияның назарына жеткiзедi;
с) Конференцияға жағдайды түзеу және сақталуды қамтамасыз ету бойынша шараларға қатысты ұсыныстарды табыс етедi.
Аса елеулi және қиын жағдайларда Атқарушы кеңес осы мәселенi немесе проблеманы тиiстi ақпарат пен қорытындыларды қоса алғанда,
Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясының және Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Қауiпсiздiк Кеңесiнiң назарына тiкелей жеткiзедi. Осымен бiр мезгiлде ол осы жасалған қадам туралы барлық қатысушы мемлекетке хабарлайды.

D. Техникалық хатшылық

37. Техникалық хатшылық Конференция мен Атқарушы кеңеске олардың өз функцияларын орындауына көмектеседi. Техникалық хатшылық осы Конвенцияда көзделген тексеру шараларын жүзеге асырады. Ол осы Конвенцияға сәйкес өзiне тапсырылған басқа да функцияларды, сондай-ақ оған Конференция және Атқарушы кеңес беретiн функцияларды да орындайды.
38. Техникалық хатшылық:
а) Атқарушы кеңеске Ұйымның бағдарламасы мен бюджетiнiң жобасын дайындайды және ұсынады;
b) осы Конвенцияны жүзеге асыру туралы Ұйымның баяндамасының жобасын және Конференция немесе Атқарушы кеңес сұрауы мүмкiн басқа да баяндамаларды әзiрлейдi және оларды Атқарушы кеңеске ұсынады;
с) Конференцияға, Атқарушы кеңеске және қосалқы органдарға әкiмшiлiк және техникалық қолдау көрсетедi;
d) Ұйымның атынан қатысушы мемлекеттерге осы Конвенцияны жүзеге асыруға қатысты мәселелер бойынша хабарламалар жiбередi және олардан хабарламалар алады;
е) қатысушы мемлекеттерге техникалық көмек көрсетедi және тiзiмдiк және тiзiмдiк емес химикаттарды бағалауды қоса алғанда, осы Конвенцияның ережелерiн жүзеге асыру барысында оларға техникалық бағалау жүргiзедi.

39. Техникалық хатшылық
а) қатысушы мемлекеттер мен Атқарушы кеңестiң мақұлдауымен тексеру жөнiндегi қызметтi жүзеге асыруға қатысты келiсiмдер немесе уағдаластықтар әзiрлейдi;
b) осы Конвенция күшiне енген соң 180 күннен кешiктiрiлмей Х баптың 7 b) және с) тармақтарына сәйкес төтенше және iзгiлiк көмегi үшiн қатысушы мемлекеттердiң тұрақты запастар жасауын және ұстауын үйлестiредi. Техникалық хатшылық оларды пайдаланудың сенiмдiлiгi тұрғысынан қолда бар заттарды инспекциялай алады. Жинақталған заттардың тiзбесiн жоғарыдағы 21 i) тармаққа сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi;
с) Х бапта көрсетiлген ерiктi қорды басқарады, қатысушы мемлекеттердiң хабарландыруларын бақылайды және тиiстi өтiніш бойынша Х баптың мақсаты үшiн қатысушы мемлекеттердiң арасында немесе қатысушы мемлекеттер мен Ұйымның арасында жасасылған екiтарапты келiсiмдердi тiркейдi.
40. Техникалық хатшылық Атқарушы кеңеске осы Конвенцияны сақтауға қатысты тексеру жөнiндегi өзiнiң қызметiн жүзеге асыру кезiнде өзiне белгiлi болған және тиiстi қатысушы мемлекеттермен консультациялар жасау жолымен шеше және байыбына бара алмаған күмәндарды, бұлдырлықты және айқынсыздықты қоса алғанда, өзiнiң функцияларын орындауға байланысты туындаған кез келген проблема туралы хабарлайды.
41. Техникалық хатшылықтың құрамына кiредi, оның басшысы және бас әкiмшiлiк қызметкерi болып табылатын Бас директор, инспекторлар мен қажет деп саналатын ғылыми, техникалық және де басқа қызметкерлер кiредi.
42. Инспекторат Техникалық хатшылықтың бөлiмшесi болып табылады және Бас директордың қадағалауымен жұмыс iстейдi.
43. Бас директорды Атқарушы кеңестiң ұсынуы бойынша Конференция төрт жыл мерзiмге тағайындайды, бұл мерзiм тағы да бiр жыл мерзiмге ғана ұзартыла алынады.
44. Бас директор қызметкерлердi тағайындау және Техникалық хатшылықты ұйымдастыру мен оның жұмыс iстеуi мәселелерiнде Конференция мен Атқарушы кеңеске есеп бередi. Қызметке қабылдау және қызметтiң талаптарын айқындау кезiнде ең бастысы жұмыс қабылетiнiң, беделдiлiктiң және адал-әдiлдiктiң жоғары деңгейiн қамтамасыз етудi басшылыққа алу керек. Бас директор, инспекторлар, сондай-ақ мамандар мен кеңсе қызметкерi санатындағы қызметкерлер тек қатысушы мемлекеттер азаматтарының арасынан тағайындалады. Қызметкерлердi мүмкiн мейлiнше кең географиялық негiзде iрiктеудiң маңыздылығына тиiстi назар аудару керек. Қызметкерлердi жинақтау Техникалық хатшылықтың мiндеттемелерiн тиiстi түрде орындау үшiн қажет қызметкерлердiң ең аз санын қамтамасыз ету принципiн негiзге ала отырып жүзеге асырылады.
45. Бас директор 21 h) тармақта көрсетiлген Ғылыми-консультативтiк кеңестiң ұйымдастырылуы мен жұмыс iстеуiне жауап бередi. Бас директор қатысушы мемлекеттермен ақылдасып-кеңесiп Ғылыми консультативтiк кеңестiң мүшелерiн тағайындайды, олар өзiнiң жеке қасиеттерiмен жұмыс iстейдi. Кеңестiң мүшелерi олардың осы Конвенцияны жүзеге асыруға қатысы бар нақты ғылыми салалардағы өздерiнiң беделiн негiзге ала отырып тағайындалынады. Бас директор сондай-ақ Кеңестiң мүшелерiмен ақылдасып тиiсiнше нақты мәселелер бойынша ұсыныстар табыс ету үшiн ғылыми сарапшылардың уақытша жұмыс топтарын құра алады. Жоғарыда аталған қатысушы мемлекеттерге байланысты Бас директорға сарапшылардың тiзiмiн ұсына алады.
46. Өздерiнiң мiндеттерiн атқару кезiнде Бас директор инспекторлар мен басқа да қызметкерлер Ұйым үшiн бөгде қандай да болмасын үкiметтен немесе қандай да болмасын өзге көздерден нұсқаулар сұрауға немесе алуға тиiстi емес, олар Конференция мен Атқарушы кеңестiң алдында ғана жауапты халықаралық лауазымды тұлғалар ретiнде өздерiнiң жағдайларынан көрiнiс табуы мүмкiн кез келген iс-әрекеттен бой тартуы тиiс.
47. Әрбiр қатысушы мемлекет Бас директордың, инспекторлар мен басқа да қызметкерлердiң қатаң халықаралық мiндеттерiнiң сипатын құрметтейдi және өздерiнiң мiндеттерiн атқаруы кезiнде оларға ықпал етуге тырыспайды.

Е. Артықшылықтар мен иммунитеттер

48. Қатысушы мемлекеттiң аумағында және оның заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген басқа жердегi Ұйым өзiнiң функциясын жүзеге асыру үшiн қажеттi құқықтық қабылетке ие және дәл сондай артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланады.
49. Қатысушы мемлекеттердiң делегаттары, сондай-ақ Атқарушы кеңеске тағайындалған олардың орынбасарлары мен кеңесшiлерi, өкiлдерi, сондай-ақ олардың орынбасарлары мен кеңесшiлерi, Бас директор мен Ұйымның қызметкерi Ұйымға байланысты өздерiнiң функцияларын тәуелсiз жүзеге асыру үшiн қажеттi артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланады.
50. Осы бапта көрсетiлген құқықтық қабiлеттiлiк, артықшылықтар мен иммунитеттер Ұйым мен қатысушы мемлекеттердiң арасындағы келiсiмдерде, сондай-ақ Ұйым мен Ұйымның штаб-пәтерi орналасқан мемлекеттiң арасындағы келiсiмдерде айқындалады. Бұл келiсiмдердi Конференция 21 i) тармаққа сәйкес қарайды және мақұлдайды.
51. Тексеру жөніндегі қызметті жүзеге асыру барысында Бас директор мен Техникалық хатшылықтың қызметкерлері 48 және 49-тармақтарға қарамастан, Тексеру жөніндегі қосымшаның ІІ бөлімінің В тарауында жазылған артықшылықтар мен иммунитеттерді пайдаланады.

ІХ Бап
Консультациялар, ынтымақтастық және фактілерді анықтау

1. Қатысушы мемлекеттер тiкелей бiр-бiрiмен немесе Ұйым арқылы немесе Бiрiккен Ұлттар Ұйымының шеңберiндегi және оның Жарғысына сәйкес рәсiмдердi қоса алғанда басқа да тиiстi халықаралық рәсiмдердi пайдалана отырып, осы Конвенцияның нысанасы мен мақсатына немесе оның ережелерiн жүзеге асыруға байланысты көтерiлуi мүмкiн кез келген мәселе бойынша ақылдасып-кеңеседi және ынтымақтастық жасайды.
2. Кез келген қатысушы мемлекеттiң құқығына нұқсан келтiрусiз кез келген уақытта бұл мүмкiн болған кезде, қатысушы мемлекеттiң сұрау салуы бойынша инспекциялау жүргiзу туралы өтiнiш жасау бәрiнен бұрын осы Конвенцияның сақталуына қатысты күмән тудыруы мүмкiн немесе осы мәселеге байланысты айқын емес деп саналуы мүмкiн жәйтке қатысты алаңдаушылық тудыратын кез келген мәселе өздерiнiң араларында ақпарат алмасу және ақылдасып-кеңесу жолымен анықтауға және реттеуге күш-жiгер жұмсалуы тиiс. Қатысушы мемлекет басқа қатысушы мемлекеттен сұрау салушы қатысушы мемлекет кез келген мәселенi түсiндiру туралы өтiнiштi алушы қатысушы мемлекет дәл осындай күмән немесе алаңдаушылық тудырса, сұрау салушы қатысушы мемлекетке мүмкiндiгiнше тезiрек, бiрақ қалай болған жағдайда да өтiнiш келiп түскен күннен кейiн 10 күннен кешiктiрмей осы мәселенi табыс етiлген ақпарат қандай тұрғыда шешетiндiгiн түсiндiре отырып, айтылған күмәнге немесе алаңдаушылыққа жауап беретiн жеткiлiктi ақпаратты табыс етедi. Осы Конвенцияда екi немесе одан да көп қатысушы мемлекеттiң өз арасында сақтауға қатысты күмән тудыруы мүмкiн немесе айқын емес деп саналуы мүмкiн осы мәселеге қатысты алаңдаушылық тудыратын кез келген мәселенi анықтау және шешу мақсатында өзара келiсуi бойынша инспекциялар ұйымдастыру немесе кез келген басқа рәсiмдердi қолдану құқығын қозғамайды. Мұндай шаралар осы Конвенцияның басқа ережелерiне сәйкес кез келген қатысушы мемлекеттiң құқықтары мен мiндеттерiн қозғамайды.

Түсiндiру туралы сұрау салуларды берудiң рәсiмi
3. Қатысушы мемлекет айқын емес деп танылуы мүмкiн немесе басқа қатысушы мемлекеттiң осы Конвенцияны мүмкiн сақтамауына қатысты алаңдаушылық тудыратын кез келген жағдайды түсiндiруде Атқарушы кеңестен жәрдем көрсетудi сұрауға құқығы бар. Атқарушы кеңес өзiнде бар осындай алаңдаушылыққа қатысы бар тиiстi ақпаратты бередi.
4. Қатысушы мемлекет Атқарушы кеңестен басқа қатысушы мемлекеттен айқын емес деп саналуы мүмкiн немесе оның осы Конвенцияны мүмкiн сақтамауына қатысты алаңдаушылығын тудыратын кез келген жағдайға қатысты түсiндiрме алуды сұрауға құқығы бар. Мұндай жағдайда мыналар қолданылады:
а) Атқарушы кеңес Бас директор арқылы басқа қатысушы мемлекетке оны алғаннан кейiн 24 сағаттан кешiктiрмей түсiндiру туралы сұрау салуды жолдайды;
b) сұрау салынған қатысушы мемлекет түсiндiрменi Атқарушы кеңеске мүмкiндiгiнше тезiрек, бiрақ қалай болғанда да сұрау салуды алғаннан кейiн 10 күннен кешiктiрмей табыс етедi;
с) Атқарушы кеңес түсiндiрменi назарға алады және сұрау салушы қатысушы мемлекетке оны алған күннен бастап 24 сағаттан кешiктiрмей жiбередi;
d) егер сұрау салушы қатысушы мемлекет түсiндiрменi жеткiлiксiз деп тапса, онда ол Атқарушы кеңестен сұрау салынатын қатысушы мемлекеттен одан әрi түсiндiрме алуды сұрауға құқығы бар;
е) d) тармақшасына сәйкес сұрау салынатын одан арғы түсiндiрмелердi алу үшiн Атқарушы кеңес Бас директорге Техникалық хатшылықтан сарапшылар тобын құруды ұсына алады, ал егер Техникалық хатшылықта тиiстi қызметшiлер болмаса, онда алаңдаушылық тудырушы жағдайға қатысы бар барлық ақпарат пен деректердi зерделеу үшiн басқа көздерден сарапшылар тобын құруды ұсынуға құқығы бар. Сарапшылар тобы Атқарушы кеңеске өздерiнiң түйiндерi туралы фактологиялық баяндаманы ұсынады;
f) егер сұрау салушы қатысушы мемлекет d) және е) тармақшаларына сәйкес алынған түсiндiрмелердi қанағаттанғысыз деп тапса, онда Атқарушы кеңестен арнаулы сессия шақыру туралы сұрауға құқығы бар, оған Атқарушы кеңестiң мүшелерi болып табылмайтын тиiстi қатысушы мемлекеттердiң қатысуға құқығы бар. Мұндай Атқарушы кеңестiң арнаулы сессиясы бұл мәселенi қарайды және жағдайды реттеу үшiн орынды деп санайтын кез келген шараны ұсына алады.
5. Қатысушы мемлекет сондай-ақ Атқарушы кеңестен айқын емес деп саналған немесе оның осы Конвенцияны мүмкiн сақтамаушылығына қатысты алаңдаушылық тудыратын кез келген жағдайды түсiндiрудi сұрауға құқығы бар. Атқарушы кеңес мұндай өтiнiштi тиiстi көмек беру жолымен қанағаттандырады.
6. Атқарушы кеңес осы бапта көзделген түсіндiру туралы кез келген сұрау салу туралы хабарлайды.
7. Егер қатысушы мемлекеттiң мүмкiн сақтамаушылыққа қатысты күмәнi немесе алаңдаушылығы Атқарушы кеңеске түсiндiру туралы сұрау салуды табыс еткеннен кейiн 60 күн iшiнде шешiмiн таппаса немесе ол өзiнiң күмәнi шұғыл қарауға тұрарлық деп санаса, онда ол сұрау салу жөнiнде инспекция сұрау құқығына қарамастан VIII баптың 12 с) тармағына сәйкес Конференцияның арнаулы сессиясын шақыру туралы сұрай алады. Мұндай Конференцияның арнаулы сессиясы бұл мәселенi қарайды және жағдайды реттеу үшiн өзi орынды деп санайтын кез келген шараны ұсына алады.

Сұрау салу жөнiндегi инспекциялардың рәсiмi
8. Әрбiр қатысушы мемлекет кез келген басқа қатысушы мемлекеттiң осы Конвенцияның ережелерi мүмкiн сақталмауына қатысты кез келген мәселелердi айқындау және реттеу мақсатында аумағындағы немесе заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген объект немесе пунктке сұрау салу бойынша тұрған жерiнде инспекция жүргiзу туралы, сондай-ақ Тексеру жөнiндегi қосымшаға сәйкес Бас директор тағайындайтын инспекциялық топтың кез келген жерде осы инспекцияны шұғыл жүргiзуiне қол жеткiзудi сұрауға құқығы бар.
9. Әрбiр қатысушы мемлекет инспекцияға сұрау салуды осы Конвенцияның шеңберiнде шектеуге және инспекцияға сұрау салуға Тексеру жөнiндегi қосымшада көзделгенiндей осы Конвенцияны мүмкiн сақтамаушылыққа қатысты алаңдаушылық туғызған негiзде барлық ақпаратты беруге мiндеттi. Әрбiр қатысушы мемлекет терiс iс-әрекет жасамау туралы ойлай отырып, инспекцияға негiзсiз сұрау салулардан бой тартады. Сұрау салу бойынша инспекция мүмкiн сақтамауға қатысы бар фактiлердi анықтау мақсатында ғана жүргiзiледi.
10. Осы Конвенция ережелерiнiң сақталуын тексеру мақсатында әрбiр қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа 8-тармаққа сәйкес сұрау салу бойынша тұрған жерiнде инспекция жүргiзуге рұқсат етедi.
11. Сұрау салу бойынша инспекцияға қатысты сұрау салуға орай объектiде немесе пунктте және Тексеру жөнiндегi қосымшада көзделген рәсiмдерге сәйкес инспекцияланатын қатысушы мемлекет:
а) осы Конвенцияны өзiнiң сақтауын көрсетуге барлық ақылға сыйымды күш-жiгерiн жұмсауға құқылы және осы мақсатта инспекциялық топқа өзiнiң мандатын орындауға мүмкiншiлiк беруге мiндеттi;
b) мүмкiн сақтамауға байланысты алаңдаушылыққа қатысты бар фактiлердi анықтау мақсатында ғана сұралып отырған жердiң шегiнде болуына рұқсат беруге мiндеттi; және
с) сезгiш қондырғыларды қорғау жөнiнде, сондай-ақ осы Конвенцияға қатысы жоқ құпия ақпарат пен деректердiң жария болуын болдырмау жөнiнде шаралар қабылдауға құқылы.
12. Байқаушыға қатысты мыналар қолданылады:
а) сұрау салушы қатысушы мемлекет инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң келiсiмiмен сұрау салу бойынша инспекция жүргiзудi байқау үшiн сұрау салушы қатысушы мемлекеттiң, не үшiншi қатысушы мемлекеттiң азаматы болуы мүмкiн өкiлiн жiбере алады;
b) инспекцияланатын қатысушы мемлекет мұндай жағдайда Тексеру жөнiндегi қосымшаға сәйкес байқаушыға қол жеткiзу бередi;
с) инспекцияланатын қатысушы мемлекет, әдетте, ұсынылатын байқаушыны қабылдайды, алайда инспекцияланатын қатысушы мемлекет бас тартумен жауап берсе, онда бұл факт қорытынды баяндамада өз көрiнiсiн табады.
13. Сұрау салушы қатысушы мемлекет сұрау салу бойынша тұрған жерiнде инспекциялауға қатысты инспекцияға Атқарушы кеңеске сұрау салады және мұнымен бiр мезгiлде дереу өңдеу үшiн Бас директорге сұрау салады.
14. Бас директор инспекцияға сұрау салудың Тексеру жөнiндегi қосымшаның Х бөлiмiнiң IV тармағында көрсетiлген талаптарға жауап беретiндiгiн дереу куәландырады және қажет болғанда сұрау салушы қатысушы мемлекетке инспекцияға сұрау салу беруiне тиiсiнше көмектеседi. Егер инспекцияға сұрау салу талаптарға жауап беретiн болса, онда сұрау салу бойынша инспекцияға әзiрлiк басталады.
15. Бас директор инспекцияға сұрау салуды инспекцияланатын қатысушы мемлекетке бару пунктiне инспекциялық топтың жоспарланған болуына дейiн кемiнде 12 сағат бұрын жiбередi.
16. Инспекцияға сұрау салуды алғаннан кейiн Атқарушы кеңес сұрау салуға байланысты Бас директордың iс-әрекетiн назарына алады және бұл жәйттi инспекцияның бүкiл рәсiмi бойында қарайды. Алайда оны талқылау инспекцияның процесiн тоқтатпайды.
17. Инспекцияға сұрау салуды алғаннан кейiн Атқарушы кеңес инспекцияға сұрау салу ойдан шығарылған, әдiл емес немесе В пунктiнде көрсетiлгенiндей осы Конвенцияның шеңберiнен көрiнеу шығып тұр деп тапса, 12 сағаттан кешiктiрмей өзiнiң барлық мүшелерiнiң төрттен үшiнiң көпшiлiк даусымен сұрау салу бойынша инспекция жүргiзбеу туралы шешiм қабылдай алады. Мұндай шешiмдi қабылдауға сұрау салушы да, инспекцияланатын қатысушы мемлекет те қатыспайды. Егер Атқарушы кеңес сұрау салу бойынша инспекция жүргiзу туралы шешiм қабылдайтын болса, онда оған әзiрлiк тоқтатылады, инспекцияға сұрау салу бойынша ешқандай iс-әрекет жасалмайды және мүдделi қатысушы мемлекеттер тиiстi түрде хабарландырылады.
18. Бас директор сұрау салу бойынша инспекция жүргiзу үшiн инспекцияға мандат бередi. Инспекцияға мандат жұмыс тұжырымдарында жазылған инспекцияға сұрау салудың 8 және 9-тармақтарында аталғанды бiлдiредi, және инспекцияға осындай сұрау салуға сәйкес келедi.
19. Сұрау салу бойынша инспекция Х бөлiмге сәйкес, көзделген қолдану жағдайында, Тексеру жөнiндегi қосымшаның ХI бөлiмiне сәйкес жүргiзiледi. Инспекциялық топ өзiнiң миссиясын тиiмдi және уақтылы орындауға сиымды мейлiнше мүмкiндiгiнше интрузивтi түрде сұрау салу бойынша инспекция жүргiзудiң принципiн басшылыққа алады.
20. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет сұрау салу бойынша инспекцияның бүкiл өне бойында инспекциялық топқа көмек көрсетедi және оның мiндетiн жеңiлдетедi. Егер инспекцияланушы қатысушы мемлекет Тексеру жөнiндегi қосымшаның Х бөлiмiнiң С тарауына сәйкес толық және бәрiн қамтитын қол жеткiзудiң баламасы ретiнде осы Конвенцияның сақталуын көрсету үшiн шаралар қолданса, онда ол инспекциялық топпен ақылдасып-кеңесу арқылы өзiнiң сақтаушылығын көрсету мақсатында фактiлердi анықтау рәсiмдерiне қатысты келiсiмге жету бойынша барлық ақылға сыйымды күш-жiгерiн жұмсайды.
21. Қорытынды баяндама фактологиялық түйiндердi, сондай-ақ сұрау салу бойынша инспекцияны жүзеге асыруды қанағаттандыру мақсатында ұсынылған қол жеткiзу мен ынтымақтастықтың дәрежесi мен сипатына қатысты инспекциялық топтың бағалауын қамтиды. Бас директор инспекциялық топтың қорытынды баяндамасын сұрау салушы қатысушы мемлекетке, инспекцияланушы қатысушы мемлекетке, Атқарушы кеңеске және барлық қатысушы мемлекеттерге дереу жiбередi. Бас директор бұдан әрi Атқарушы кеңеске сұрау салушы және инспекцияланушы қатысушы мемлекеттердiң бағалауларын, сондай-ақ осы мақсатта Бас директорге берiлуi мүмкiн басқа қатысушы мемлекеттердiң пiкiрлерiн дереу жiбередi.
22. Атқарушы кеңес өзiнiң өкiлеттiктерi мен функцияларына сәйкес инспекциялық топтың қорытынды баяндамасын оның тапсырылуы бойынша бiрден қарайды және мыналарға қатысты:
а) қандай да бiр болмасын сақтамаушылық орын алды ма, жоқ па;
b) сұрау салу осы Конвенцияның шеңберiнде болды ма, жоқ па; және
с) сұрау салу бойынша инспекциялауға қатысты сұрау салу құқығын терiс пайдалану орын алды ма, жоқ па дегенге қатысты кез келген алаңдаушылықты қарайды.
23. Егер Атқарушы кеңес өзiнiң өкiлеттiктерi мен функцияларына сәйкес 22-тармаққа байланысты бұдан әрi iс-әрекет қажет болуы мүмкiн деген түйiн жасаса, онда ол жағдайды түзеу және Конференция үшiн нақты ұсынымдарды қоса алғанда, осы Конвенцияның сақталуын қамтамасыз ету жөнiнде тиiстi шаралар қолданады. Терiс пайдаланылуы жағдайында Атқарушы кеңес сұрау салушы қатысушы мемлекет сұрау салу бойынша инспекцияға байланысты қандай да бiр болмасын қаржы салдарын

шегуi тиiс пе, жоқ па деген мәселенi қарайды.
     24. Сұрау салушы қатысушы мемлекет және инспекцияланушы мемлекет 
қарау процесіне қатысуға құқығы бар. Атқарушы кеңес қатысушы 
мемлекеттерге және Конференцияның келесі сессиясына осы процестің 
нәтижесі туралы хабарлайды.
     25. Егер Атқарушы кеңес Конференцияға нақты ұсынымдарды табыс 
етсе, онда Конференция ХІІ бапқа сәйкес шаралар қабылдау туралы мәселені 
қарайды.
     
                         Х Бап
          Көмек және химиялық қарудан қорғау
     

1. Осы баптың мақсаты үшiн "көмек" сөзi қатысушы мемлекеттердiң химиялық қарудан қорғануын үйлестiрудi және қорғануын бiлдiредi, бұған басқалармен бiрге, мыналар кiредi: табу құралдары мен дабыл жүйелерi, қорғану жабдықтары, газсыздандыру жабдығы және газсыздандыру құралы, медициналық антидоттар мен емдеу құралдары, сондай-ақ осы қорғаныс шараларының кез келгенi бойынша консультация беру.
2. Осы Конвенцияда ештеңе де кез келген қатысушы мемлекеттiң осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттар үшiн химиялық қарудан қорғану құралдарын зерттеу, әзiрлеу, өндiру, сатып алу, беру немесе пайдалану құқығына кедергi келтiрушi ретiнде түсiндiрiлмеуi тиiс.
3. Әрбiр қатысушы мемлекет жабдықпен, материалдармен және химиялық қарудан қорғану құралдары туралы ғылыми-техникалық ақпаратпен мүмкiндiгiнше мейлiнше кең алмасуды жеңiлдетуге мiндеттенедi және мұндай алмасуға қатысуға құқығы бар.
4. Қорғану құралдарына байланысты ұлттық бағдарламалардың транспаренттiлiгiн арттыру мақсатында әрбiр қатысушы мемлекет жыл сайын Техникалық хатшылыққа VIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайтын және бекiтетiн рәсiмдерге орай өзiнiң бағдарламасы туралы ақпаратты ұсынады.
Техникалық хатшылық осы Конвенция күшiне енгеннен кейiн 180 күннен кешiктiрiлмей кез келген сұрау салушы мемлекеттiң пайдалануы үшiн химиялық қарудан түрлi қорғану құралдары туралы ақпараттарға еркiн қол жеткiзетiн деректер банкiн құрады және жүргiзедi, сондай-ақ қатысушы мемлекеттердiң осындай ақпарат бере алады.
5. Техникалық хатшылық өзiнде бар ресурстардың шеңберiнде және қатысушы мемлекеттiң өтiнiшi бойынша, сондай-ақ қатысушы мемлекеттi химиялық қарудан қорғану қуатын дамытудың бағдарламалары мен жетiлдiрудi жүзеге асырудың мүмкiн жолдарын айқындауда сараптық консультациялармен және жәрдемдесумен қамтамасыз етедi.
6. Осы Конвенцияда ештеңе де қатысушы мемлекеттердiң екiтарапты негiзде көмек сұрау және беру және басқа қатысушы мемлекеттермен шұғыл көмек беруге қатысты бөлек келiсiмдер жасасу құқығына кедергi келтiрушi ретiнде түсiндiрiлмеуi тиiс.
7. Әрбiр қатысушы мемлекет Ұйым арқылы көмек беруге және осы мақсатта мына шаралардың бiрiн немесе бiрнешеуiн таңдауға мiндеттенедi:
а) Конференцияның алғашқы сессиясында құрылуы тиiс ерiктi көмек қорына жарналар енгiзу;
b) өзi үшiн осы Конвенция күшiне енгеннен кейiн мүмкiндiгiнше 180 күннен кешiктiрмей Ұйыммен тиiстi өтiнiш бойынша көмек беруге қатысты келiсiм жасасу;
с) өзi үшiн осы Конвенция күшiне енгеннен кейiн 180 күннен кешiктiрмей Ұйымның шақыруы бойынша көмектiң қандай түрiн бере алатындығын хабарландыру. Егер қатысушы мемлекет кейiн өзiнiң хабарландыруында көзделген көмектi беру жағдайында болмай қалса, онда ол бәрiбiр осы тармаққа сәйкес көмек беру жөнiнде мiндеттiлiкте болады.
8. Әрбiр қатысушы мемлекет егер ол:
а) өзiне химиялық қару қолдануды;
b) өзiне қарсы соғысты жүргiзу әдiсi ретiнде тәртiпсiздiктерге қарсы күрестiң химиялық құралдары қолданылды; және
с) 1-баппен қатысушы мемлекеттерге тыйым салынған кез келген мемлекеттiң iс-әрекетi немесе қызметi қауiп төндiредi деп тапса химиялық қарудың қолданылуынан немесе қолданылуы қатерiнен көмек пен қорғану алуға 9, 10 және 11-тармақтарда жазылған рәсiмдердi ескере отырып сұрау салуға құқығы бар.
9. Тиiстi ақпарат пен бекiтiм тапқан мұндай өтiнiш Бас директорге тапсырылады, ол оны Атқарушы Кеңеске және барлық қатысушы мемлекеттерге дереу жiбередi. Бас директор 7 b) және с) тармақтарға сәйкес химиялық қару қолданылған жағдайда немесе соғысты жүргiзудiң әдiсi ретiнде тәртiпсiздiктерге қарсы күрестiң химиялық құралдары қолданылған жағдайда төтенше көмек немесе химиялық қаруды қолданудың елеулi қаупi немесе соғысты жүргiзудiң әдiсi ретiнде тәртiпсiздiктерге қарсы күрестiң химиялық құралдарын қолданудың елеулi қаупi жағдайында осындай өтiнiштi алғаннан кейiн 12 сағаттан кешiктiрмей тиiстi қатысушы мемлекетке iзгiлiк көмегiн көрсетуге мiндеттенген қатысушы мемлекеттерге жiбередi. Бас директор өтiнiштi алғаннан кейiн 24 сағаттан кешiктiрмей бұдан әрi iс-қимыл жасауға негiз салу үшiн тексеру жүргiзудi қозғайды. Ол тексерудi 72 сағаттың iшiнде аяқтайды және баяндаманы Атқарушы кеңеске жiбередi, егер тексерудi аяқтау үшiн қосымша уақыт талап етiлсе, онда дәл осы мерзiмде аралық баяндама тапсырылады. Тексеру үшiн талап етiлетiн қосымша уақыт 72 сағаттан аспайды. Алайда ол тағы да осы секiлдi кезеңге ұзартылына алады. Әрбiр қосымша кезеңнiң аяғында Атқарушы кеңеске баяндамалар тапсырылады. Тиiстi түрде тексеру барысында және осындай өтiнiшке iлеспе өтiнiш пен ақпаратқа сәйкес өтiнiшке қатысы бар тиiстi фактiлер анықталады, сондай-ақ қажеттi қосымша көмек пен қорғаудың түрi мен мөлшерi айқындалады.
10. Тексеру туралы баяндаманы алған соң 24 сағаттан кешiктiрмей Атқарушы кеңес жағдайды қарау үшiн жиналады және бұдан кейiнгi 24 сағатта жай көпшiлiк дауыспен Техникалық хатшылыққа қосымша көмек беру туралы нұсқау беруге бола ма, жоқ па деген шешiм қабылдайды. Техникалық хатшылық Тексеру туралы баяндама мен Атқарушы кеңес қабылдаған шешiмдi дереу барлық қатысушы мемлекеттерге және тиiстi халықаралық ұйымдарға жiбередi. Атқарушы кеңестiң тиiстi шешiмi бойынша Бас директор дереу көмек бередi. Осы мақсатта Бас директор сұрау салушы мемлекетпен, басқа қатысушы мемлекеттермен және тиiстi халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық жасай алады. Қатысушы мемлекеттер көмек беру үшiн барлық мүмкiн күш-жiгерлерiн жұмсайды.
11. Егер ағымдағы тексеру барысында немесе басқа сенiмдi көздерден алынған ақпарат химиялық қаруды қолданудан құрбандықтың бар екендiгi туралы және шұғыл шаралардың қажеттiгi туралы жеткiлiктi дәрежеде куәландырса,онда Бас директор барлық қатысушы мемлекеттерге мәлiмдейдi және Конференцияның осындай шұғыл жағдайлар үшiн өзiнiң билiгiне берiлген ресурстарды пайдалана отырып, көмек көрсету жөнiнде шұғыл шаралар қолданады. Бас директор осы тармаққа сәйкес қабылдаған iс-әрекеттерi туралы Атқарушы кеңеске хабарлайды.

ХІ Бап
Экономикалық және техникалық даму

1. Осы Конвенцияның ережелерi осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда химикаттардың өндiрiсi, өңделуi және пайдалануы үшiн ғылыми-техникалық ақпаратпен, химикаттармен және жабдықтармен халықаралық алмасуды қоса алғанда, осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда химиялық қызмет саласында экономикалық немесе қатысушы мемлекеттердiң техникалық дамуына және халықаралық ынтымақтастық үшiн кедергi келтiрудi болдырмайтындай түрде жүзеге асырылады.
2. Осы Конвенцияның ережелерiн ескере отырып және қатысушы мемлекеттер халықаралық құқық принциптерi мен қолданылымды нормаларына залал келтiрмей:
а) жеке немесе ұжымдық негiзде зерттеулер жүргiзуге, химикаттарды әзiрлеуге, өндiруге, сатып алуға, сақтауға, беруге және пайдалануға құқығы бар;
b) осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда химияны дамыту мен қолдануға байланысты химикаттармен, жабдықтармен және ғылыми-техникалық ақпаратпен мейлiнше толық алмасуға жәрдем көрсетуге мiндеттенедi, және мұндай алмасуға қатысуға құқығы бар;
с) сауданы, сондай-ақ химия саласында өнеркәсiптiк, ауыл шаруашылықтық, зерттеушiлiк, медициналық, фармацевтiк немесе өзге де бейбiт мақсаттарда ғылыми-техникалық бiлiмдердiң дамуы мен тарауын шектейтiн немесе қиындататын осы Конвенция бойынша қабылданған мiндеттемелермен сыйысымсыз кез келген халықаралық келiсiмдердiң шеңберiндегi шектеулердi қоса алғанда, бiр-бiрiнiң араларында ешқандай шектеулердi сақтамайды;
d) осы Конвенцияны осы Конвенция бойынша көзделген немесе рұқсат етiлген шараларды қоспағанда, кез келген шараларды қолдану үшiн негiз ретiнде пайдаланбайды, және осы Конвенциямен сыйыспайтын қандай да бiр мақсатқа қол жеткiзу үшiн ешқандай өзге халықаралық келiсiмдi пайдаланбайды;
е) химикаттармен сауда жасау саласындағы өздерiнiң қолданылып жүрген ұлттық қағидаларын осы Конвенцияның нысанасы мен мақсатына сәйкестiкке келтiретiндей етiп қайта қарауға мiндеттенедi.

ХІІ Бап
Санкцияларды қоса алғанда ережені түзеу және оның
сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі шаралар

1. Конференция осы Конвенцияның сақталуын қамтамасыз ету жөнiндегi және осы Конвенцияның ережелерiне қайшы келетiн кез келген ереженi түзеу және түзету жөнiндегi 2, 3 және 4-тармақтарда көзделген қажеттi шараларды қолданады. Осы тармаққа сәйкес iс-шараларды қарау кезiнде Конференция Атқарушы кеңес ұсынған мәселелер бойынша барлық ақпарат пен ұсынымды назарға алады.
2. Атқарушы кеңес өзiнiң мiндеттемелерiне және мiндеттерiне қатысты проблемалар туындауына байланысты қатысушы мемлекет осы өтiнiштi белгiленген мерзiмде орындамаған кезде қатысушы мемлекетке жағдайды түзеу жөнiнде шаралар қолдануды ұсынады, Конференция өзге жәйттердiң арасында Атқарушы кеңестiң ұсынымы бойынша осы Конвенция бойынша аталмыш қатысушы мемлекеттiң құқықтары мен артықшылықтарын ол осы Конвенция бойынша өзiнiң мiндеттемелерiн орындау үшiн қажеттi шаралар қабылдағанға дейiн тоқтатып тұра алады.
3. Осы Конвенция бойынша тыйым салынатын қызметтiң және,

атап айтқанда, 1 баптың нәтижесiнде осы Конвенцияның нысанасы мен 
мақсатына елеулi залал келтiрiлетiн жағдайларда Конференция қатысушы 
мемлекеттерге халықаралық құқыққа сәйкес ұжымдық шаралар қолдануды 
ұсына алады.
     4. Аса елеулi жағдайларда Конференция тиiстi ақпарат пен 
түйiндердi қоса алғанда, бұл проблеманы Бiрiккен Ұлттар Ұйымының 
Бас Ассамблеясы мен Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Қауiпсiздiк Кеңесiнiң
назарына жеткiзедi. 
     
                          ХIII БАП
     
       Басқа халықаралық келісімдермен байланыс
     

Осы Конвенцияда ештеңе де кез келген мемлекеттiң 1925 жылғы 17 маусымда Женевада қол қойылған Соғыста тұншықтырушы, улы немесе басқа да осы секiлдi газдар мен бактериялогиялық құралдарды қолдануға тыйым салу туралы хаттама бойынша, және 1972 жылғы 10 сәуiрде Вашингтонда, Лондонда, және Мәскеуде қол қойылған бактериялогиялық (биологиялық) және токсиндi қаруды әзiрлеуге, өндiруге және қорын жасауға тыйым салу туралы және оларды жою туралы Конвенция бойынша қабылдаған мiндеттемелерiн қандай да бiр түрде шектейтiн немесе әлсiрететiндей түрде түсiндiрiлмеуi тиiс.

ХІV Бап
Дауларды реттеу

1. Осы Конвенцияны қолдануға немесе түсiндiруге байланысты туындауы мүмкiн дауларды реттеу осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес және Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының ережелерiне сәйкес жүргiзiледi.
2. Осы Конвенцияны түсiндiруге немесе қолдануға байланысты бiр немесе одан да көп қатысушы мемлекеттердiң арасында немесе бiр немесе одан да көп қатысушы мемлекеттер мен Ұйымның арасында дау туындаған кезде тиiстi қатысушылар осы Конвенцияның тиiстi органдарына өтiнiш жасауды қоса алғанда, қатысушылардың қалауы бойынша, өзара келiсiм бойынша Сот мәртебесiне сәйкес Халықаралық Сотқа өтiнiш жасау бойынша келiссөздер немесе басқа да бейбiт шаралар жолымен дауды жылдамырақ реттеу мақсатында бiрлескен консультациялар өткiзедi. Тиiстi қатысушы мемлекеттер Атқарушы кеңеске қабылданған iс-әрекеттер туралы хабарлайды.
3. Атқарушы кеңес дауды реттеуге өзiнiң ізгi қызмет көрсетулерiн, қатысушы мемлекеттерге дауды реттеу процесiн өзiнiң таңдауы және кез келген келiсiлген рәсiмдер үшiн мерзiмдер ұсыну бойынша бастауға шақыруды қоса алғанда, ол сай келедi деп санайтын кез келген құралмен жәрдемдесе алады.
4. Конференция қатысушы мемлекеттер қозғаған немесе өзiнiң назарына Атқарушы кеңес жеткiзген дауларға қатысы бар мәселелердi қарайды. Конференция, егер ол мұны қажет деп санаса, VIII баптың 21 f) тармағына сәйкес осы дауларды реттеуге байланысты мiндеттердi орындауға органдар құрады немесе оларды тартады.
5. Конференция мен Атқарушы кеңеске Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясының рұқсатымен Халықаралық Соттан Ұйымның қызметiнiң шеңберiнде кез келген туындаған құқықтық мәселе бойынша консультативтiк қорытынды берудi сұрау құқығы дербес берiледi. Осы мақсатта Ұйым мен Бiрiккен Ұлттар Ұйымының арасында VIII баптың 34
а) тармағына сәйкес келiсiм жасалады.
6. Осы бап IХ бапқа немесе санкцияларды қоса алғанда, ережелердi түзеу және олардың сақталуын қамтамасыз ету жөнiндегi шараларға қатысты залал келтiрмейдi.

XV Бап
Түзетулер

1. Кез келген қатысушы мемлекет осы Конвенцияға түзетулер ұсына алады. Кез келген қатысушы мемлекет сондай-ақ 4-тармақта көрсетiлгендей осы Конвенцияның қосымшаларына да өзгерiстер ұсына алады. Түзетулер туралы ұсыныстар 2 және 3-тармақтарда жазылған рәсiмдермен реттеледi. Өзгерiстер туралы ұсыныстар мұның 4-тармақта көрсетiлгенiндей 5-тармақта жазылған рәсiмдермен реттеледi.
2. Ұсынылатын түзетулердiң мәтiнi барлық қатысушы мемлекеттер мен депозитарийге жiберу үшiн Бас директорға табыс етiледi. Ұсынылатын түзету Конференцияда түзетулердi қарау бойынша ғана қаралады. Түзетулердi қарау жөнiндегi мұндай Конференция қатысушы мемлекеттердiң үштен бiрi немесе одан көбi ұсыныс таратылғаннан кейiн 30 күннен кешiктiрмей Бас директорға мұндай ұсынысты одан әрi қарауды қолдайтындығын мәлiмдейтiндiктерiн хабарлаған жағдайда ғана шақырылады. Түзетулердi қарау жөнiндегi Конференция, егер қатысушы мемлекеттер мұндай мәжiлiстi ертерек өткiзудi сұрамаса, Конференцияның кезектi сессиясынан кейiн бiрден өткiзiледi. Түзетулердi қарау жөнiндегi Конференция ұсынылатын түзету таратылған соң кемiнде 60 күн өтпей ешбiр жағдайда өткiзiлмейдi.
3. Түзетулер барлық қатысушы мемлекеттер үшiн бекiту грамоталарын немесе d) тармақшада көрсетiлген барлық қатысушы мемлекеттер төмендегiлердi:
а) олар түзетулердi қарау жөнiндегi Конференция бiрде-бiр қатысушы мемлекет қарсы болмауы шартында қатысушы мемлекеттердiң көпшiлiгi қабылдағанда; және
b) түзетулердi қарау жөнiндегi Конференцияда оларды қабылдауға дауыс берген барлық қатысушы мемлекеттер бекiткенде немесе қабылдағанда, қабылдау туралы құжаттарды өткiзгеннен кейiн 30 күннен соң күшiне енедi.
4. Осы Конвенцияның өмiршеңдiгi мен тиiмдiлiгiн қамтамасыз ету үшiн, егер ұсынылатын өзгерiстер әкiмшiлiк немесе техникалық сипаттағы мәселелерге ғана қатысты болса, 5-тармаққа сәйкес қосымшалардың ережелерi өзгерiстерге ұшырауы мүмкiн. Химикаттар жөнiндегi қосымшаға барлық өзгерiс 5-тармаққа сәйкес енгiзiледi. Құпиялылық жөнiндегi қосымшаның А және С тараулары, Тексеру жөнiндегi қосымшаның Х бөлiмi және Тексеру жөнiндегi қосымшаның I бөлiмiнiң айқындамалары тек сұрау салу бойынша инспекцияға ғана қатыстылары, 5-тармаққа сәйкес өзгертулерге жатпайды.
5. 4-тармақта айтылған ұсынылатын өзгерiстер мынадай рәсiмдерге сәйкес енгiзiледi:
а) ұсынылатын өзгерiстердiң мәтiнi қажеттi ақпаратпен бiрге бас директорға жiберiледi. Кез келген қатысушы мемлекетке және Бас директорға ұсынысты бағалау үшiн қосымша ақпарат берiлiне алады. Бас директор кез келген мұндай ұсыныс пен ақпаратты дереу барлық қатысушы мемлекеттерге, Атқарушы кеңеске және депозитарийге жiбередi;
b) оны алған соң 60 күннен кешiктiрмей Бас директор ұсыныстың осы Конвенцияның ережелерi үшiн және оның жүзеге асырылуы үшiн мүмкiн барлық салдарын айқындау үшiн оны бағалайды, және мұндай кез келген ақпаратты барлық қатысушы мемлекет пен Атқарушы кеңеске жiбередi;
с) Атқарушы кеңес ұсыныстың 4-тармақтың талаптарына жауап беретiндiгi туралы мәселенi қоса алғанда, оны өзiнде бар барлық ақпараттың тұрғысында қарайды. Оны алынған соң 90 күннен кешiктiрмей Атқарушы кеңес қарау үшiн барлық қатысушы мемлекеттерге тиiстi түрде түсiндiрмелермен өзiнiң ұсынымы туралы хабарламаны жiбередi. Қатысушы мемлекеттер 10 күннiң iшiнде растайды;
d) егер Атқарушы кеңес барлық қатысушы мемлекеттерге, егер ұсынымды алған соң 90 күн iшiнде бiрде бiр қатысушы мемлекет оған қарсы наразылықтарын бiлдiрмесе, онда ол қабылданған болып есептеледi. Егер Атқарушы кеңес ұсынысты қабылдамауды ұсынса, егер ұсынымды алған соң 90 күн iшiнде, бiрде бiр мемлекет мұндай қабылдамауға қарсы наразылықтарын бiлдiрмесе, ол қабылданбаған болып саналады;
е) егер Атқарушы кеңестiң ұсынымы d) тармақшасында көзделген қабылдау шарттарына жауап бермесе, онда ұсыныс жөнiндегi шешiм 4-тармақтың талаптарына жауап беру-бермейтiндiгi туралы мәселенi қоса алғанда, оны келесi сессиясында мәнiнiң мәселесi бойынша Конференция қабылдайды;
f) Бас директор барлық қатысушы мемлекетке және депозитарийге осы

тармаққа сәйкес кез келген шешiм туралы хабарлайды;
     q) Осы рәсiмге сәйкес мақұлданған өзгерiстер барлық қатысушы 
мемлекеттер үшiн Бас директор, егер Атқарушы кеңес өзге мерзiм 
белгiлеудi ұсынбаса немесе егер Конференция осылай деп шешпесе, 
оларды мақұлдау туралы жасалған хабарлау күнiнен кейiн 180 күннен
соң күшiне енедi.
     
                            XVI Бап
              Конвенцияның қолданылу мерзімі
                       және одан шығу
     
     1. Осы Конвенция мерзiмсiз болып табылады.

2. Әрбiр қатысушы мемлекет өзiнiң ұлттық егемендiгiн жүзеге асыру тәртiбiмен, егер ол осы Конвенцияның нысанасына қатысты төтенше оқиғалар өзiнiң елiнiң жоғары мүдделерiне қауiп-қатер төндiредi деп шешсе, осы Конвенциядан шығуға құқығы бар. Ол мұндай шығу туралы барлық басқа қатысушы мемлекеттерге, Атқарушы кеңеске, депозитарийге және Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Қауiпсiздiк Кеңесiне 90 күн бұрын хабарлайды. Мұндай хабарламаға өзiнiң жоғары мүдделерiне қауiп-қатер төндiрушi ретiнде қарайтын төтенше жағдайлардың баяндамасы кiредi.
3. Қатысушы мемлекеттiң осы Конвенциядан шығуы кез келген

тиiстi халықаралық құқыққа сәйкес, және, атап айтқанда, 1925 жылғы 
Женева хаттамасына сәйкес қабылдаған мiндеттемелерiн орындауды 
жалғастыру мiндетiн ешқандай да қозғамайды. 
     
                            ХVII Бап
                   Қосымшалардың мәртебесі
     
     Қосымшалар осы Конвенцияның ажырамас бөлiгiн құрайды. Осы 
Конвенцияға кез келген сiлтеме жасауға қосымшалар да кiредi. 
     
                           ХVIII Бап
                            Қол қою
     
     Осы Конвенция өзi күшiне енгенге дейiн барлық мемлекеттердiң 
қол қоюына ашық.
     
                            ХIХ Бап
                             Бекіту
     
     Осы Конвенция қол қойған мемлекеттердiң өздерiнiң конституциялық 
рәсiмдерiне сәйкес бекiтуiне жатады. 
     
                            ХХ Бап
                            Қосылу
     

Осы Конвенцияға қол қоймаған кез келген мемлекет оған кейiн ол күшiне енгенге дейiн кез келген уақытта қосыла алады.

ХХI Бап
Күшіне енуі

1. Осы Конвенция 65-іншi бекiту грамотасын сақтауға өткiзген күннен кейiн 180 күннен соң күшiне енедi, бiрақ ешқандай жағдайда ол қол қоюға ашылған соң екi жылдан ерте емес.
2. Бекiту грамоталары немесе қосылу туралы құжаттары сақтауға осы Конвенция күшiне енген соң өткiзiлген мемлекеттер үшiн ол олардың бекiту грамоталары немесе қосылу туралы құжаттары сақтауға өткiзiлген күннен кейiн 30-ыншы күнi күшiне енедi.

ХХІІ Бап
Ескертулер

Осы Конвенцияның баптары ескерту жасауға жатпайды. Осы Конвенцияның қосымшалары оның нысанасы мен мақсатына сыйыспайтын ескерту жасауларға жатпайды.

ХХIII Бап
Депозитарий

Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысы осымен осы Конвенцияның депозитарийi ретiнде тағайындалады, және ол өзге жәйттермен бiрге:
а) барлық қол қойған және қосылған мемлекеттерге осы Конвенцияға әрбiр қол қою күнi, әрбір бекiту грамоталарын сақтауға өткiзу күнi туралы немесе қосылу туралы құжатты және оның күшiне ену күнi туралы, сондай-ақ басқа да хабарламаларды алуы туралы дереу хабарлайды;
b) осы Конвенцияның тиiстi түрде куәландырылған көшiрмелерiн барлық қол қойған және қосылған мемлекеттердiң үкiметтерiне жiбередi; және
с) осы Конвенцияны Бiрiккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 102-бабына сәйкес тiркейдi.

ХХIY Бап
Бірдей мәтіндер

Осы Конвенцияның ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз тiлдерiндегi мәтiндерi бiрдей болып табылады, Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға өткiзiледi.
Осыны куәландыру үшiн қол қойғандар, осыған тиiстi түрде уәкiлеттiк берiлгендер осы Конвенцияға қол қойды.
Мың тоғыз жүз тоқсан үшiншi жылдың он үшiншi қаңтарында Парижде жасалды.

А. Химикаттардың тізімі үшін негізгі принциптер

1-тiзiм үшiн негiзгi принциптер
1. Токсиндi химикат немесе прекурсор 1-тiзiмге енуi тиiс пе, жоқ па деген мәселенi қарау кезiнде мынадай өлшемдердi ескеру қажет:
а) ІI бапта айқындалғанындай ол химиялық қару ретiнде жасалған, өндiрiлген, қоры жасалған немесе пайдаланылған;
b) осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаты үшiн ол мына шарттардың бiрiн немесе бiрнешеуiн сақтау кезiнде:
i) оның химиялық құрылымы 1-тiзiмге енгiзiлген басқа токсиндi химикаттардың құрылымымен тығыз байланысты, және ол салыстырмалы қасиеттерге ие немесе ие болуы мүмкiн;
ii) ол химиялық қару ретiнде пайдаланылуы мүмкiн. Өлiм қаупiн тудырушы немесе инкапаситтеушi токсиндiлiкке, сондай-ақ осы секiлдi басқа да қасиеттерге ие;
iii) 1-тiзiмге енгiзiлген токсиндi химикаттың түпкi бiрлiктiк технологиялық өндiрiсiнiң сатысында мұндай саты объектiлерде, оқ-дәрiлерде немесе әлдебiр жерде болған-болмағанына қарамастан, прекурсор ретiнде қолданылуы мүмкiн осы Конвенция бойынша тыйым салынған қызметтiң шегiнде пайдалану үшiн үлкен мүмкiндiгi болуына байланысты өзгедей түрде жоғары тәуекел тудырады;
с) осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда ол аз пайдаланылады немесе пайдаланылмайды.

2-тiзiм үшiн негiзгi принциптер
2. 1-тiзiмге енгiзiлмеген токсиндi химикат, немесе 1-тiзiмнiң химикатының прекурсоры немесе 2-тiзiмнiң А бөлiмiне енгiзiлген химикаттың прекурсоры 2-тiзiмге енгiзiлуi тиiстiлiгi туралы мәселенi қарау кезiнде мынадай өлшемдердi ескеру қажет:
а) бұл оны химиялық қару ретiнде пайдалануға мүмкiндiк беретiн осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаты үшiн ол өлiм қаупiн тудырушы немесе инкапаситтеушi токсиндiлiкке, сондай-ақ осындай басқа да қасиеттерге ие болуына байланысты елеулi тәуекел етудi бiлдiредi;
b) ол 1-тiзiмге немесе 2-тiзiмнiң А бөлiмiне енгiзiлген химикаттың түзiлуiнiң түпкi сатысында химиялық реакциялардың бiрiнде прекурсор ретiнде пайдаланылуы мүмкiн;
с) ол 1-тiзiмге немесе 2-тiзiмнiң А бөлiмiне енгiзiлген химикатты өндiру кезiнде маңызды мәнге ие болуына байланысты осы Конвенцияның нысанасы мен мақсатына елеулi тәуекел тудырады;
d) ол осы Конвенциямен тыйым салынған мақсаттар үшiн коммерциялық үлкен мөлшерлерде өндiрiлмейдi.

3-тiзiм үшiн негiзгi принциптер
3. Басқа тiзiмдерге енбеген токсиндi химикат немесе прекурсор 3-тiзiмге енуi тиiс пе деген мәселенi қарау кезiнде мынадай өлшемдердi ескеру керек:
а) ол химиялық қару ретiнде өндiрiлген, қоры жиналған немесе қолданылған;
b) ол осындай өлiм қаупiн тудырушы немесе инкапаситтеушi токсиндiлiкке ие болуына байланысты ол осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаты үшiн өзгедей түрде тәуекел тудырады, сондай-ақ химиялық қару ретiнде пайдалануы мүмкiн осындай басқа да қасиеттерге ие;
с) оның 1 тiзiмге немесе 2-тiзiмнiң В бөлiмiне енгiзiлген бiр немесе бiрнеше химикатты өндiруi кезiнде маңызды мәнге ие болуына байланысты осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаты үшiн тәуекел тудырады;
d) ол осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттар үшiн үлкен коммерциялық мөлшерлерде өндiрiлiне алады.

В. Химикаттардың тізімдері

Төменде келтiрiлген тiзiмдер токсиндi химикаттар мен олардың прекурсорларын қамтиды. Осы Конвенцияны жүзеге асыру үшiн осы тiзiмдерде Тексеру жөнiндегi қосымшаның ережелерiне сәйкес тексеру шараларын қолдануға арналған химикаттар айқындалады. II баптың 1
а) тармағына сәйкес бұл тiзiмдер химиялық қаруды айқындаудан тұрмайды.
(Кез келген уақытта жақшаларда алкилденген топтардың тiзбесi

келтiрiлетiн диалкилденген химикаттардың топтарына сiлтеме жасалған 
кезде мүмкiн барлық алкилдi топтардың комбинацияларының негiзiнде 
барлық мүмкiн химикаттар тиiстi Тiзiмде санамаланғандағы тiкелей 
алып тастаулардың болмауы саналады. 2-тiзiмнiң А бөлiмiнде *** 
белгiсiмен белгiленген химикатқа Тексеру жөнiндегi қосымшаның VII
бөлiмiнде көрсетiлгенiндей хабарлау және тексеру үшiн арнаулы
тiректер қолданылады.)
     
     1-тiзiм
                                      (КАС бойынша
                                      тiркеу нөмiрi)
     
     А. Токсиндi химикаттар:
     1) о-алкил (
<С10, қоса алғанда циклоалкилдi) алкил (Ме, Еt п-Рr
немесе i-Рr) - фторфосфонаттары,
     мысалы: зарин: 0-изопропилметилфторфосфонат       (1 07-44-8)
     зоман: 0-пинаколилметилфторфосфонат               (96-64-0)
     
     2) о-алкил (
<С10, қоса алғанда циклоалкилдi) - N, N - дилкил
(Ме, Еt, п-Рr немесе i-Рr) - амидоцианфосфаттары,
     мысалы, табун: о-этил-N, N-диметиламидоцианфосфат (77-81 -6)
     3) 0-алкил (Н немесе 
<С10, қоса алғанда циклоалкилдi) - S - 
2-диалкил
     (Ме, Еt, п-Рr немесе i-Рr) - аминоэтилалкил (Ме, Еt п-Рr немесе
i-Рr) тиофосфонаттар және тиiстi алкилденген немесе протонданған тұздар
     мысалы, YХ: 0-этил - S - 2-диизопропиламиноэтилметил- 
тиофосфонат (50782-69-9)
     4) Күкiрттi иприттер:
     2-хлорэтилхлорметилсульфид                            (2625-76-5)
     Иприт: бис (2-хлорэтил) сульфид                       (505-60-2)
     Бис (2-хлорэтилтио) метан                             (63869-13-6)
     сесквииприт: 1,2-бис (2-хлорэтилтио) этан             (3563-36-8)
     
     1,3-бис (2-хлорэтилтио) - N-пропан                 (63905-102)  
     1,4-бис (2-хлорэтилтио)-N-бутан                    (142868-93-7)
     1,5-бис (2-хлорэтилтио) - N-пентан                 (142868-94-8)
     Бис (2-хлорэтилтиометил) эфир                      (63918-90-1)
     0-иприт: бис (2-хлорэтилтиоэтил) эфир              (63918-89-8)
  
     5) Люизиттер
     Люизит 1: 2-хлорвинилдихлорарсин                   (541-25-3)
     Люизит 2: бис (2-хлорвинил) хлорарсин              (40334-69-8)
     Люизит 3: три (2-хлорвинил) арсин                  (40334-70-1)
     
     6) Азотты иприттер
     
     НN1: бис (2-хлорэтил) этиламин                     (538-07-8)
     НN2: бис (2-хлорэтил) метиламин                    (51-75-2)
     НN3: три (2-хлорэтил) амин                         (555-77-1)
     
     7) Сакситоксин                                     (35523-89-8)
     
     8) Рицин                                           (9009-86-3)
     
     В. Прекурсорлар:
     
     9) Алкил (Ме, Еt, п-Рr немесе i-Рr)
        фосфонилдифторидтер,
        мысалы, DҒ: метилфосфонилдифторид               (676-99-3)
     
     10) 0-aлкил (Н немесе С10, циклоалкилдi қоса
     алғанда) -0-2-диалкил
     (Ме, Еt, п-Рr немесе i-Рr) - аминоэтилалкил (Ме,
     Еt, п-Рr немесе i-Рr) фосфаниттер тиiсiнше
     алкилденген немесе протонданған тұздар
     
     Мысалы: QL: O-этил-0-2-диизопропиламиноэтил-       (57856-11-8)  
     метилфосфонит 
     
     11) Хлорзарин: O-изопропилметилхлорфосфонат        (1445-76-7)
     12) Хлорзоман: O-пинаколилметилхлорфосфонат        (7040-57-5)
     
     2-тiзiм
     А. Токсиндi химикаттар:
      1) Амитон: O,O-диэтил-S- [2-(диэтиламино) этил]     (78-53-5)
        Тиофосфат және тиiсiнше алкилденген немесе
        протонданған тұздар
     
     2) РҒIВ: 1,1,3,3,3-пентафтор-2-(трифторметил)-1-   (382-21-8)
        пропен
     
     3) ВZ: 3-хинуклидинилбензилат (*)                  (6581-06-2)
     
     В. Прекурсорлар:
     4) 1-тiзiмге енгiзiлген химикаттарды қоспағанда,   (676-97-1)
     бiр метил. Этил немесе пропиль (қалыпты немесе     (756-79-6)
     изо-) тобы байланысты фосфор атомы бар, бiрақ  
     көмiртегiнiң басқа атомдары жоқ химикаттар         (944-22-9)
     
     5) N, N-диалкил (Ме, Еt, п-Рr немесе i-Рr)
     амидодигалоидфосфаттар
     
     6) Диалкил (Ме, Еt п-Рr немесе i-Рr) -N,N-
     диалкил (Ме, Еt п-Рr немесе i-Рr)
     амидофосфаты
     
     7) Yш хлорлы күшәла                                (7784-34-1)
     8) 2,2-дифенил-2-тотық сiлтiлi қышқыл              (76-93-7)
     9) Хинуклидин-3-ол                                 (1619-34-7)
     
     10) N,N-диалкил (Ме, Еt, п-Рr немесе i-Рr) 
     аминоэтил-2-хлоридтер тиiсiнше протондалған
     тұздар
     
     11) N,N-диалкил (Ме, Еt, п-Рr немесе i-Рr)
     аминоэтил-2-олы тиiсiнше протондалған тұздар 
     
     Ерекшелiк; N, N-диметиламиноэтанол тиiсiнше        (108-01-0)
     протондалған тұздар
     
     N, N-диметиламиноэтанол тиiсiнше                   (100-37-8)
     протондалған тұздар
     
     12) N,N-диалкил (Ме, Еt, п-Рr немесе i-Рr)
     аминоэтил-2-тиолы тиiсiнше протондалған тұздар
     
     13) Тиодигликоль: бис (2-гидроксиэтил) сульфид     (111-48-8)
     
     14) Пинаколилдi спирт: 3,3-диметилбутан-2-ол       (464-07-3)
     
     3-тiзiм
     А. Токсиндi химикаттар:
     1) фосген: көмiрқышқылының дихлорангидридi         (75-44-5)
     2) Хлорциан                                        (506-77-4)
     3) Цианистi сутегi                                 (74-90-8)
     4) Хлорпикрин: трихлорнитрометан                   (76-06-2)
     
     В. Прекурсорлар
     5) Фосфордың хлорлы қышқылы                        (10025-87-3)
     6) Үшхлорлы фосфор                                 (7719-12-2)
     7) Бесхлорлы фосфор                                (10026-13-8)
     8) Үшметилфосфит                                   (121-45-9)
     9) Үшэтилфосфит                                    (122-52-1)
     10) Диметилфосфит                                  (868-85-9)
     11) Диэтилфосфит                                   (762-04-9)
     12) Жалғыз хлорлы күкірт                           (10025-67-9)
     13) Қос хлорлы тионил                              (10545-99-0)
     14) Хлорлы тионил                                  (7719-09-7)
     15) Этилдиэтаноламин                               (139-87-7)
     16) Метилдиэтаноламин                              (105-59-9)
     17) Үшэтаноламин                                   (102-71-6)
     
                               І Бөлім
                              Анықтамалар
     

1. "Бекiтiлген жабдық" осы Қосымшаның ІI бөлiмiнiң 27-тармағына сәйкес Техникалық хатшылық әзiрлейтiн ережелерге орай Техникалық хатшылық аттестаттаған инспекциялық топтың мiндеттерiн орындау үшiн қажеттi құрылғылар мен приборларды бiлдiредi. Мұндай жабдық, сондай-ақ кеңсе керек-жарақтарын немесе инспекциялық топ пайдалана алатын тiркеу материалдарын да бiлдiредi.
2. ІI бапта химиялық қару өндiру бойынша объектiнi айқындауда еске алынатын "ғимарат" сөзiне арнайы бейiмделген ғимараттар мен стандартты ғимараттар кiредi.
а) "Арнайы бейiмделген ғимарат":
і) өндiрiс немесе жарақтау үшiн конфигурациядағы бейiмделген жабдық бар жерасты құрылыстарын қоса алғанда, кез келген ғимаратты;
ii) химикаттарды өндiру немесе жарақтау жөнiндегi осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын қызмет үшiн кәдiмгi пайдаланылатын ғимараттардан ол ерекшеленетiн айрықша белгiлерi бар жерасты құрылыстарын қоса алғанда, кез келген ғимаратты бiлдiредi.
b) "Стандартты ғимарат" II баптың 8 а) i)-тармағында көрсетiлген кез келген химикатты өндiрмейтiн, немесе коррозиялық-белсендi химикаттардың объектiлерi үшiн өнеркәсiптегi кең таралған стандарттарға сәйкес салынған жерасты құрылыстарын қоса алғанда, кез келген ғимаратты бiлдiредi.
3. "Сұрау салу бойынша инспекция" кез келген объектiнi инспекциялауды немесе қатысушы мемлекеттiң аумағындағы орынды немесе оның заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген басқа жерiндегi, IX баптың 8-25-тармақтарына сәйкес сұрау салушы басқа қатысушы мемлекет тыйым салатын кез келген инспекцияны бiлдiредi.
4. "Нақты органикалық химикат" егер ол белгiлi болса, және егер оған "Кемикл абкстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi берiлсе, химиялық атаудың, құрылымдық формуланың көмегiмен бiрдейлендiрiлетiн оның қышқылдарын, сульфиттерiн және металкорбанаттарын қоспағанда, көмiрсутегiнiң барлық қосылыстары кiретiн химиялық қосылыстардың класына қатысты кез келген химикатты бiлдiредi.
5. II бапта химиялық қаруды өндiру бойынша объектiнi айқындауда еске алынатын "жабдыққа" бейiмделген жабдық пен стандартты жабдық кiредi.
а) "Бейiмделген жабдық" мыналарды бiлдiредi:
i) өнiмдi синтездеу, бөлу немесе тазалау үшiн кез келген реакторды немесе жабдықты қоса алғанда, негiзгi технологиялық желiнi, соңғы технологиялық сатыда жылу беру үшiн тiкелей пайдаланылатын, мысалы, реакторларды немесе өнiмдi бөлу кезiнде, кез келген жабдықты, сондай-ақ II баптың 8 а) i) пунктiнде көрсетiлген кез келген химикатпен байланыста болған, немесе объектi, егер жұмыс iстейтiн болса, осындай химикатпен байланыста болған кез келген басқа жабдықты;
ii) химиялық қаруды жабдықтауға арналған кез келген тетiктi;
iii) объектiден ерекшелiгi II баптың 8 а) i) тармағында көрсетiлген кез келген химикатты, немесе коррозиялық - белсендi химикаттарды өндiрмейтiн объектiлер үшiн коммерциялық өндiрiсте кең таралған стандарттарға сәйкес салынған химиялық қарудың өндiрiсi бойынша объект ретiнде объектiнiң жұмыс iстеуi үшiн кез келген басқа жабдықты, арнайы құрастырылған, салынған немесе орнатылған кез келген басқа жабдықты бiлдiредi, мәселен: жоғары никельдi қорытпалардан немесе басқа арнаулы коррозиялық-берiк материалдардан дайындалған жабдық; қалдықтарға бақылау жасауға, қалдықтарды тазалауға, ауаны сүзуге немесе ерiтiндiнi рекуперациялауға арналған арнаулы жабдық; арнаулы оқшауламалық тамбурлар мен қорғаныштық қабырғалар; химиялық қару мақсатында токсиндi химикаттарға талдау жасау үшiн пайдаланылатын стандартты емес лабораториялық жабдық; технологиялық бақылаудың арнаулы құрастырылған пулттерi; немесе мамандандырылған жабдыққа арналған мамандандырылған запас бөлiктер.
b) "Стандартты жабдық" мыналарды бiлдiредi:
i) химия өнеркәсiбiнде кең қолданылатын және бейiмделген жабдық санаттарына жатпайтын өндiрiстiк жабдықты;
ii) әдетте химия өнеркәсiбiнде пайдаланылатын басқа жабдық, мәселен: өртке қарсы жабдық, қарауылдық-күзет /қорғаныштық-бақылау жабдығы, медициналық құралдар, лабораториялық жабдық немесе байланыс құралдары.
6. "Объект" контексте VI бапта төменде айқындалған өнеркәсiптiк

аймақтардың кез келгенiн бiлдiредi ("өндiрiстiк аймақ", "кәсiпорын"
және "қондырғы").
     а) "Өндiрiстiк аймақ" (зауыт, фабрика) бiр немесе одан көп
кәсiпорындардың бiрыңғай оперативтiк бақылаудағы кез кeлген
аралық әкiмшiлiк буынмен жергiлiктi мәндегi интеграцияны бiлдiредi,
және ортақ инфрақұрылымы, атап айтқанда:
     i) әкiмшiлiк және өзге де қызметтерi;
     ii) жөндеу және техникалық қызмет көрсету жөнiндегi цехы;
     iii) медициналық пунктi;
     iv) коммуникациясы;
     v) орталық талдау лабораториясы;
     vi) тәжiрибе-зерттеу лабораториялары;
     vii) ағындылар мен қалдықтарды орталық тазалау учаскесi; және
     viii) қоймалық сақтау орны бар.
     b) "Кәсiпорын" (өндiрiстiк объектi, цех) қосалқы және 
инфрақұрылымға байланысты бiр немесе бiрнеше қондырғысы бар дербес 
учаскенi, құрылымды немесе құрылысты бiлдiредi, мысалы: 
     i) шағын әкiмшiлiк бөлiм;
     ii) шикiзат пен өнiмдi сақтауға/өңдеуге арналған учаскелер;
     iii) ағындыларды/қалдықтарды өңдеу/тазалау учаскесi;
     iv) бақылау/талдау лабораториясы;
     v) алғашқы медициналық көмек қызметi/тиiстi медициналық бөлiмше; және

vi) аймаққа түскенi туралы, аймақ бойынша қозғалысы және аймақтан хабарландырылған химикаттарды және олардың түпкi шикiзатын немесе одан өндiрiлген дайын химикаттарды әкету туралы тиiстi есеп құжаттары.
с) "Қондырғы" (өндiрiстiк қондырғы, технологиялық қондырғы) химикатты өндiру, өңдеу немесе тұтыну үшiн қажет рекциялық ыдыстар мен олардың жүйелерiн қоса алғанда, жабдық заттарының комбинациясын бiлдiредi.
7. "Объект бойынша келiсiм" IV, V және VI баптарға сәйкес тұрған жерiнде тексеруге жататын нақты объектiге қатысты қатысушы мемлекет пен Ұйымның арасындағы келiсiмдi немесе уағдаластықты бiлдiредi.
8. "Қабылдаушы мемлекет" аумағында осы Конвенцияға басқа қатысушы мемлекеттiң осы Конвенцияға сәйкес инспекциялауға жататын объектiлер, немесе учаскелерi бар мемлекеттi бiлдiредi.
9. "Елдiң iшiнде ерiп жүретiн адамдар" инспекцияланатын қатысушы мемлекет және, тиiстi жағдайларда қабылдаушы мемлекет бөлген, егер олар осыны қалайтын болса, инспекциялық топқа ерiп жүру және оған оның елде болуы кезеңiнде көмек көрсету үшiн бөлiнген адамдарды бiлдiредi.
10. "Елде болу кезеңi" инспекциялық топтың кiру пунктiнен болу сәтiнен бастап елден кету пунктiне дейiнгi уақыт кезеңiн бiлдiредi.
11. "Алғашқы инспекция" III, IV, V, VI баптарға және осы Қосымшаға сәйкес берiлетiн хабарландыруды тексеру үшiн тұрған жерiнде объектiлердi алғашқы инспекциялауларды бiлдiредi.
12. "Инспекцияланатын қатысушы мемлекет" аумағында немесе өзiнiң заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген жерде осы Конвенцияға сәйкес инспекциялау жүргiзiлетiн қатысушы мемлекеттi, немесе қабылдаушы мемлекеттiң аумағындағы объект немесе участокке осындай инспекциялауға жататын қатысушы мемлекет; алайда бұған осы Қосымшаның 11 бөлiмiнiң 21-тармағында көрсетiлген қатысушы мемлекет кiрмейдi.
13. "Инспектордың көмекшiсi" инспекциялау немесе болуы барысында инспекторларға көмек көрсету үшiн осы Қосымшаның II бөлiмiнiң А тарауында көзделгенiндей Техникалық хатшылық тағайындаған адам, мысалы, медициналық қызметкер, күзет қызметкерлерi, әкiмшiлiк қызметкерi немесе iлеспе аудармашылар.
14. "Инспекциялауға берiлген мандат" нақты инспекция жүргiзуге қатысты инспекциялық топқа Бас директор берген нұсқауды бiлдiредi.
15. "Инспекциялау жүргiзу жөнiндегi басшылық" Техникалық хатшылық әзiрлейтiн инспекциялау жүргiзу жөнiндегi қосымша рәсiмдердiң жинағын бiлдiредi.
16. "Инспекциялау орны" инспекциялау жүргiзiлетiн және объект бойынша тиiстi келiсiмде немесе инспекциялауға сұрау салуда немесе кеңейтiлген баламалы немесе түпкiлiктi периметрмен инспекциялауға берiлген мандатты немесе сұрау салуды нақты айқындалған кез келген объектiнi немесе учаскенi бiлдiредi.
17. "Инспекциялық топ" нақты инспекция жүргiзу үшiн Бас директор тағайындаған инспекторлар тобын және инспекторлардың көмекшiлерiн бiлдiредi.
18. "Инспектор" осы Конвенцияға сәйкес инспекция жүргiзу немесе болу үшiн осы Қосымшаның II бөлiмiнiң А тарауында жазылған рәсiмдерге сәйкес Техникалық хатшылық тағайындаған адамды бiлдiредi.
19. "Yлгiлiк келiсiм" осы Қосымшада көрсетiлген тексеру жөнiндегi ережелердi орындау үшiн қатысушы мемлекет пен Ұйымның арасында жасалған нақтылайтын ортақ нысанды және келiсiмнiң мазмұнын бiлдiретiн құжат.
20. "Байқаушы" сұрау салу бойынша инспекцияны байқау үшiн қатысушы мемлекет немесе үшiншi қатысушы мемлекет сұраған өкiлдi бiлдiредi.
21. "Периметр" сұрау салу бойынша инспекциялау жағдайында инспекцияның белгiлi бiр не географиялық координаттарының, не картадағы сипатталған орнының сыртқы шекарасын бiлдiредi.
а) "Сұралынатын периметр" осы Қосымшаның Х бөлiмiнiң 8-тармағына сәйкес көрсетiлген инспекция орнының периметрiн бiлдiредi;
b) "Баламалы периметр" сұралынатын периметрдiң баламасы ретiнде инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң көрсеткен инспекциясы орнының периметрiн бiлдiредi; ол осы Қосымшаның Х бөлiмiнiң 17-тармағында көрсетiлген талаптарға сәйкес келедi;
с) "Түпкiлiктi периметр" осы Қосымшаның Х бөлiмiнiң 16-21-тармақтарына сәйкес инспекциялық топ пен инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң арасындағы келiссөздердiң барысында келiсiлгенiндей инспекция орнының түпкiлiктi периметрiн бiлдiредi;
d) "хабарланған периметр" III, IV, V және VI баптарға сәйкес хабарланатын объектiнiң сыртқы шекарасын бiлдiредi.
22."Инспекция кезеңi" IХ баптың мақсаты үшiн инспекциялық топқа тексеру жөнiндегi қызметке дейiн және одан кейiн нұсқамалыққа жiберiлген уақытты қоспағанда, инспекциялау орнына кiруге рұқсат берiлген сәттен бастап инспекциялау орнынан кеткенге дейiнгi уақыт кезеңiн бiлдiредi.
23. "Инспекциялау кезеңi" IV, V және VI баптардың мақсаты үшiн тексеру жөнiндегi қызметке кiрiскенге дейiн және одан кейiн нұсқамалықтар алуға жiберiлген уақытты қоспағанда, инспекциялық топтың инспекциялау орнына келген сәтiнен бастап оның инспекциялау орнынан жүрiп кеткенге дейiнгi уақыт кезеңiн бiлдiредi.
24. "Кiру пунктi" / "Кiру пунктi" инспекциялық топтардың осы Конвенцияға сәйкес инспекция жүргiзу мақсатында елде болуы үшiн немесе өз миссиясын аяқтаған соң олардың жүрiп кетуi үшiн көрсетiлген орынды бiлдiредi.
25. "Сұраушы қатысушы мемлекет" IХ бапқа сәйкес сұрау салу бойынша инспекцияны сұраушы қатысушы мемлекеттi бiлдiредi.
26. "Тонна" метрикалық тоннаны, яғни 1000 кг бiлдiредi.

II Бөлім
Тексерудің жалпы ережелері

А. Инспекторларды және инспекторлардың көмекшілерін тағайындау

1. Осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей Техникалық хатшылық барлық қатысушы мемлекеттерге тағайындауға ұсынылатын инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiнiң фамилиясын, азаматтығын және дәрежелерiн, сондай-ақ олардың бiлiктiлiгi мен кәсiптiк тәжiрибесi туралы мәлiметтердi жазбаша хабарлайды.
2. Әрбiр қатысушы мемлекет өздерiне берiлген тағайындау үшiн ұсынылатын инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiнiң тiзiмiн алғандығын дереу растайды. Қатысушы мемлекет Хатшылыққа әрбiр инспекторды немесе инспектордың көмекшiсiн тiзiмдi алғандығын растаған соң 30 күннен кешiктiрмей қабылдағаны туралы Техникалық хатшылыққа хабарлайды. Кез келген инспектор және осы тiзiмге енгiзiлген инспектордың көмекшiсi, егер қатысушы мемлекет тiзiмдi алғандығын растаған соң 30 күннен кешiктiрмей өзiнiң келiспеушiлiгi туралы жазбаша мәлiмдемесе, тағайындалған болып саналады. Қатысушы мемлекет мұндай қабылданудың дәлелiн келтiре алады.
Келiспеген жағдайда ұсынылып отырған инспектор немесе инспектордың көмекшiсi тексеру жөнiндегi қызметке кiрiспейдi және оған өзiнiң келiспеушiлiгi туралы мәлiмдеген қатысушы мемлекеттiң аумағында немесе заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген басқа жерде оған қатыспайды. Техникалық хатшылық, егер бұл қажет болса, бастапқы тiзiмге толықтыруға жаңа кандидатураларды ұсынады.
3. Осы Конвенцияның шеңберiндегi тексеру жөнiндегi қызметтi тек тағайындалған инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерi ғана жүзеге асырады.
4. 5-тармақтың ережелерiн ескере отырып қатысушы мемлекеттiң кез келген уақытта тағайындалып қойылған инспекторды немесе инспектордың көмекшiсiн алып кетуге құқығы бар. Ол Техникалық хатшылыққа өзiнiң қарсы болуы туралы жазбаша мәлiмдейдi және мұндай қарсы болуының дәлелiн көрсете алады. Мұндай қарсы болу оны Техникалық хатшылық алған соң 30 күннен кейiн күшiне енедi.
Техникалық хатшылық тағайындалған инспекторды немесе оның көмекшiсiн тағайындамау туралы тиiстi қатысушы мемлекетке дереу хабарлайды.
5. Инспекция туралы хабарландырылған қатысушы мемлекет осы инспекциядан инспекциялық топтың тiзiмiнде көрсетiлген тағайындалған инспекторлардың немесе инспекторлардың көмекшiлерiнiң кез келгенiн инспекция жүргiзу үшiн инспекциялық топтан шығарып тастауға ұмтылмайды.
6. Қатысушы мемлекет мақұлдаған және өзi үшiн тағайындалған инспекторлардың немесе инспекторлардың көмекшiлерiнiң саны инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiнiң тиiстi санының болуын және ауыстырылуын қамтамасыз ететiндей жеткiлiктi болуы тиiс.
7. Егер Бас директордың пiкiрi бойынша ұсынылған инспекторлардың немесе инспекторлардың көмекшiлерiнiң кандидатураларымен келiспеушiлiк инспекторлардың немесе инспекторлардың көмекшiлерiнiң жеткiлiктi санын тағайындауға кедергi келтiретiн немесе Техникалық хатшылықтың мiндеттерiн тиiмдi орындауына қиындық тудыратын болса, онда Бас директор бұл проблеманы Атқарушы кеңеске бередi.
8. Жоғарыда аталған инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiнiң тiзiмiне өзгерiс енгiзу қажеттiлiгi туындаған немесе өтiнiш алынған жағдайда, оларды ауыстыратын инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерi бастапқы тiзiмге қатысты дәл сондай тәртiппен тағайындалады.
9. Қатысушы мемлекеттiң басқа қатысушы мемлекеттiң аумағында орналасқан объектiсiне инспекция жүргiзушi инспекциялық топтың мүшелерi инспекциялайтын қатысушы мемлекетке де, сондай-ақ қабылдаушы қатысушы мемлекетке де қолданымды түрде осы Қосымшада жазылған рәсiмдерге сәйкес тағайындалады.

В. Артықшылықтар мен иммунитеттер

10. Әрбiр қатысушы мемлекет инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiнiң тiзiмiн немесе оған өзгерiстердi алғандығын растаған соң 30 күннен кешiктiрмей осы қатысушы мемлекеттiң аумағына баруға және онда инспекциялық қызметтi жүзеге асыру мақсатында болуына әрбiр инспекторға немесе инспектордың көмекшiсiне мүмкiндiк беретiн көп мәртелi кiру/жүру және/немесе транзиттiк визалар мен осындай басқа да құжаттарды бередi. Мұндай құжаттар ең болмағанда оларды Техникалық хатшылыққа тапсырған соң екi жыл бойы күшiнде болуы тиiс.
11. Инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiне өздерiнiң функцияларын тиiмдi жүзеге асыру үшiн а)-i) тармақшаларда жазылған артықшылықтар мен иммунитеттер берiледi. Инспекциялық топтың мүшелерiне артықшылықтар мен иммунитеттер жекелеген адамдар ретiнде өздерiнiң жеке пайдасы үшiн емес, осы Конвенцияның мүддесi үшiн берiледi. Мұндай артықшылықтар мен иммунитеттер инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы мемлекеттiң аумағына келгеннен бастап осы аумақтан жүрiп кеткенге дейiнгi және олардың өздерiнiң қызметтiк мiндеттерiн атқаруы кезiнде жасаған бұрынғы iс-әрекеттерiне қатысты бұдан кейiнгi бүкiл кезеңге берiледi.
а) Инспекциялық топтың мүшелерi 1961 жылғы 18 сәуiрдегi дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының 29-бабына сәйкес дипломатиялық агенттерге берiлетiн қол сұғылмаушылықты пайдаланады.
Ь) Осы Конвенцияға сәйкес инспекциялық қызметтi жүзеге асырушы инспекциялық топтың иеленген тұрғын және қызметтiк үй-жайлары дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының 30-бабының 1-тармағына сәйкес дипломатиялық агенттердiң үй-жайлары секiлдi дәл сондай қол сұғылмаушылық пен қорғауды пайдаланады.
с) Инспекциялық топтың қағаздары мен хат-хабарлары, оның iшiнде жазбалары дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының 30-бабының 2-тармағына сәйкес дипломатиялық агенттердiң барлық қағаздары мен хат-хабарлары секiлдi дәл сондай қол сұғылмаушылықты пайдаланады. Инспекциялық топ Техникалық хатшылықпен қатынас жасау үшiн кодтарды пайдалануға құқығы бар.
d) Инспекциялық топтың мүшелерi алып жүретiн сынамалар мен бекiтiлген жабдық осы Конвенциядағы ережелер ескерiле отырып қол сұғылмаушылықты пайдаланады, және барлық кеден баждарынан босатылады. Қауiптi сынамаларды тасымалдау тиiстi ережелерге сәйкес жүзеге асырылады.
е) Инспекциялық топтың мүшелерiне дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының 31-бабының 1, 2 және 3-тармақтарына сәйкес дипломатиялық агенттердiкi секiлдi дәл сондай иммунитеттер берiледi.
f) Осы Конвенцияға сәйкес ұйғарылған қызметтi жүзеге асыру үшiн инспекциялық топтың мүшелерi Дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының 34-бабына сәйкес дипломатиялық агенттер секiлдi алымдар мен салықтардан босатылады.
q) Инспекциялық топтың мүшелерiне инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы қатысушы мемлекеттiң аумағына кез келген кеден баждарын немесе осыған байланысты алымдарды төлеусiз заңмен тыйым салынған немесе карантиндiк ережелермен реттелiнетiн заттарды әкелу немесе әкетуден басқа, жеке басының пайдалану заттарын алып жүруiне рұқсат берiледi.
h) Инспекциялық топтың мүшелерiне шетел үкiметтерiнiң уақытша қызметтiк iссапарлардағы өкiлдерi секiлдi ақша мен валютаны айырбастауға қатысты дәл сондай жеңiлдiктер берiледi.
і) Инспекциялық топтың мүшелерi инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы қатысушы мемлекеттiң аумағында жеке пайдасының мақсатында ешқандай кәсiптiк немесе коммерциялық қызметпен айналыспауы тиiс.
12. Инспекцияланбайтын қатысушы мемлекеттердiң аумағы арқылы транзит кезiнде инспекциялық топтың мүшелерiне дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының 40-бабының 1-тармағына сәйкес дипломатиялық агенттер секiлдi дәл сондай артықшылықтар мен иммунитеттер берiледi. Қағаздары мен хат-хабарлары, оның iшiнде жазбалары, сондай-ақ олардың алып жүретiн сынамалары мен бекiтiлген жабдығы 11 с) және b) тармақта жазылған артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланады.
13. Өздерiнiң артықшылықтары мен иммунитеттерiне нұқсан келтiрмей инспекциялаушы топтың мүшелерi инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы мемлекеттiң заңдары мен қаулыларын инспекциялауға берiлген мандаттарына қаншалықты сенiмдi болса, соншалықты дәрежеде құрметтеуi, осы мемлекеттiң iшкi iстерiне араласпауға мiндеттi. Егер инспекцияланатын қатысушы мемлекет немесе қабылдаушы қатысушы мемлекет осы Қосымшада көрсетiлген артықшылықтар мен иммунитеттердi терiс пайдаланушылық орын алды деп санаса, онда осы қатысушы мемлекет пен Бас директордың арасында терiс пайдаланушылық орын алды ма, жоқ па дегендi анықтау мақсатында консультация жүргiзiледi, және мұндай факт орын алған жағдайда, осындай терiс пайдаланудың қайталануын болдырмауы тиiс.
14. Бас директор инспекциялық топтың мүшелерiне иммунитет беруден, оның пiкiрi бойынша, иммунитет әдiл сотты жiберуге кедергi келтiретiн жағдайларда және одан осы Конвенцияның ережелерiн жүзеге асыру үшiн нұқсан келтiрусiз бас тарта алады. Бас тарту барлық жағдайда белгiлi бiр бiлдiрiлген сипатта болуы тиiс.
15. Байқаушыларға 11 d) тармаққа сәйкес берiлетiн артықшылықтар мен иммунитеттердi қоспағанда, осы тарауға сәйкес инспекторлардiкi секiлдi дәл сондай артықшылықтар мен иммунитеттер берiледi.

С. Тұрақты рәсімдер

Кiру пункттерi
16. Әрбiр қатысушы мемлекет кiру пунктiн тағайындайды және Техникалық хатшылыққа өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей талап етiлетiн ақпаратты тапсырады. Бұл кiру пункттерi инспекцияланатын кез келген жерге инспекциялық топ кем дегенде 12 сағат шегiнде жететiндей түрде тағайындалады.
Техникалық хатшылық барлық қатысушы мемлекеттерге кiру пунктерiнiң мекен-жайын хабарлайды.
17. Әрбiр қатысушы мемлекет кiру пунктiн Техникалық хатшылыққа оны өзгерту туралы хабарлай отырып айырбастай алады. Өзгерту Техникалық хатшылық мұндай хабарламаны алған соң 30 күннен кейiн күшiне енедi, барлық қатысушы мемлекеттi тиiстi хабарламамен қамтамасыз ететiндей түрде болады.
18. Егер Техникалық хатшылық кiру пункттерi инспекцияны дер уақытында өткiзу үшiн жеткiлiксіз немесе кiру пункттерiн Өзгерту қатысушы мемлекет кез келген мұндай уақтылы инспекция жүргiзуге кедергi келтiредi деп санаса, ол осы проблеманы реттеу үшiн тиiстi қатысушы мемлекетпен консультация жасайды.
19. Инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң объектiлерi немесе учаскелерi қабылдаушы қатысушы мемлекеттiң аумағында болса немесе кiру пунктiнен инспекциялауға жататын объектiлерге немесе учаскелерге жету үшiн басқа қатысушы мемлекеттiң аумағы арқылы транзит талап етiлетiн болса, инспекцияланатын қатысушы мемлекет осы Қосымшаға сәйкес мұндай инспекцияға қатысты құқықтарды жүзеге асырады және мiндеттердi орындайды. Қабылдаушы қатысушы мемлекет осы объектiлердiң немесе учаскелердiң инспекциясына жәрдемдеседi және инспекциялық топтың өзiнiң мiндеттерiн уақтылы және тиiмдi орындауына мүмкiндiк беретiндей қажеттi қолдау жасайды. Инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң объектiлерiн немесе учаскелерiн инспекциялау үшiн аумағынан транзиттi жүзеге асыру талап етiлетiн қатысушы мемлекет мұндай транзитке жәрдем көрсетедi.
20. Инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң объектiлерi немесе учаскелерi осы Конвенцияның қатысушысы болып табылмайтын мемлекеттiң аумағында орналасқан жағдайларда инспекцияланатын қатысушы мемлекет осы Қосымшаның ережелерiне сәйкес осы объектiлерге немесе учаскелерге инспекция жүргiзудiң мүмкiншiлiгiн қамтамасыз ететiндей барлық қажеттi шараларды қабылдайды. Осы Конвенцияның қатысушысы болып табылмайтын мемлекеттiң аумағында бiр немесе бiрнеше объектiсi немесе учаскесi бар қатысушы мемлекет осы қатысушы мемлекет тағайындаған инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiн қабылдаушы мемлекеттiң қабылдауын қамтамасыз ететiн барлық қажеттi шараларды қолданады. Егер инспекцияланатын қатысушы мемлекет кiрудi қамтамасыз ету жағдайында болмаса, онда ол қол кiрудi қамтамасыз ету үшiн барлық қажеттi шараларды қабылдағанын көрсетедi.
21. Инспекциялауға сұралынған объектiлер немесе учаскелер қатысушы мемлекеттiң аумағында орналасқан жағдайларда, бiрақ осы Конвенцияның қатысушы болып табылмайтын мемлекеттiң заңдық құқығындағы немесе бақылауындағы жерде болса, қатысушы мемлекет осы Қосымшаның ережелерiне сәйкес мұндай объектiлерге немесе учаскелерге инспекция жүргiзудiң мүмкiншiлiгiн қамтамасыз ететiндей инспекцияланатын қатысушы мемлекеттен немесе қабылдаушы қатысушы мемлекеттен талап етiлетiн барлық қажеттi шараларды қабылдайды. Егер инспекцияланатын қатысушы мемлекет осы объектiлерге немесе учаскелерге кiрудi қамтамасыз ету жағдайында болмаса, онда ол кiрудi қамтамасыз ету үшiн барлық қажеттi шараларды қабылдағанын көрсетедi. Бұл тармақ инспекциялау үшiн сұралынған объектiлер немесе учаскелер қатысушы мемлекетке тиесiлi жағдайларда қолданылмайды.

Рейстiк емес ұшақтарды пайдаланудың рәсiмдерi

22. IХ бапқа сәйкес инспекция үшiн және басқа инспекциялар үшiн рейстiк коммерциялық көлiкте уақтылы жүрудi қамтамасыз ету мүмкiн болмаған кезде, инспекциялық топқа Техникалық хатшылыққа жататын немесе ол жалға алған ұшақты пайдалануына тура келедi. Өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей әрбiр қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа инспекциялық топты алып ұшатын және инспекциялау орны бар аумақтан және аумаққа инспекциялау үшiн қажет жабдықты алып жүретiн рейстiк емес ұшаққа арналған дипломатиялық рұқсаттың тұрақты нөмiрiн хабарлайды. Тағайындалған кiру пунктiне және одан әуе маршруттары дипломатиялық рұқсат беру үшiн негiз ретiнде қатысушы мемлекеттермен және Техникалық хатшылықпен келiсiлген белгiленген халықаралық әуе трассалары бойынша өтуi тиiс.
23. Рейстiк емес ұшақты пайдалану кезiнде Техникалық хатшылық Ұлттық орган арқылы инспекцияланатын қатысушы мемлекетке ұшақтың ұшуы үшiн инспекциялау орны өзiндегi мемлекеттiң әуе кеңiстiгiне шығудың алдында соңғы әуежайдан бастап кiру пунктiне дейiнгi осы әуежайдан жоспарланған ұшып шығу уақытына дейiн кемiнде алты сағат бұрын ұшу жоспарын бередi. Мұндай ұшу жоспары азаматтық ұшақтарға қолданылатын Халықаралық азаматтық авиация ұйымының рәсiмдерiне сәйкес берiледi. Техникалық хатшылық өзiнiң немесе чартерлiк рейстер үшiн ескертулер бөлiмiне әрбiр ұшу жоспарының дипломатиялық рұқсаттың тұрақты нөмiрiн және осы ұшақ инспекциялық ұшақ болып табылатындығы туралы куәландырушы белгi енгiзедi.
24. Инспекциялық топтың инспекция жүргiзiлетiн мемлекеттiң әуе кеңiстiгiне шығудың алдында соңғы әуежайдан жоспарланған ұшуға дейiн кемiнде үш сағат бұрын инспекцияланатын қатысушы мемлекет немесе қабылдаушы қатысушы мемлекет 23-тармаққа сәйкес инспекциялық топтың кiру пунктiнде болудың есептелген уақытында келетiндей етiп берiлген ұшу жоспарының бекiтiлуiн қамтамасыз етедi.
25. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет Техникалық хатшылық талап ететiн инспекциялық топтың кiру пунктiнде ұшақтың тұрағын қорғаныштық күзетiлуiн, қызмет көрсетiлуiн және май құйылуын мұндай ұшақ Техникалық хатшылыққа жататын немесе ол жалға алған жағдайда қамтамасыз етедi. Мұндай ұшақ қону, ұшу және басқа да осы секiлдi алымдардан босатылады. Мұндай май құю, қорғаныштық күзету және қызмет көрсету төмендегi шығыстарды Техникалық хатшылық өтейдi.

Әкімшілік рәсімдер

26. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет инспекциялық топқа байланыс құралы, аудармашылардың қызметi секiлдi қажеттi қолайлы жағдайларды ұсынады немесе олармен қамтамасыз етiледi. Сұрау салулар жүргiзу және басқа да мiндеттердi орындау үшiн қажеттi дәрежелерде, сондай-ақ көлiк, жұмыс үй-жайлары, тұрғын үй, тамақтандыру және медициналық көмек көрсету ұсынады. Осыған байланысты Ұйым инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң инспекциялық топтың болуына байланысты шеккен шығыстарын өтейдi.

Бекiтiлген жабдық

27. 29-тармаққа сәйкес инспекцияланатын қатысушы мемлекет инспекциялық топқа инспекцияның мұқтаждықтарын қанағаттандыру үшiн Техникалық хатшылық қажет деп санаған 28-бапқа сәйкес бекiтiлген мұндай жабдықты оның инспекциялау орнына жеткiзуiне қатысты ешқандай шектеулер қоймайды. Техникалық хатшылық жоғарыда айтылған мақсаттар үшiн қажет болуы мүмкiн бекiтiлген жабдықтың тiзбесiн, сондай-ақ осы Қосымшаға сәйкес келуi тиiс осы жабдыққа қатысты қағидаларды жасайды және тиiсiнше жаңалап отырады. Бекiтiлген жабдықтың тiзбесi мен осындай қағидаларды әзiрлеу кезiнде Техникалық хатшылық мұндай жабдық пайдаланылуы мүмкiн объектiлердiң барлық санаттары бойынша қауiпсiздiк факторларының толық есепке алынуын қамтамасыз етедi. Бекiтiлген жабдықтың тiзбесiн YIII баптың 21) i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
28. Бұл жабдық Техникалық хатшылықтың қарауында болады және Техникалық хатшылық алады, қалыптайды және бекiтедi. Техникалық хатшылық мүмкiндiгiне қарай талап өтiлетiн инспекцияның нақты түрiне арналған жабдықты таңдап алады. Алынған және бекiтiлген жабдық рұқсатсыз өзгертуден арнаулы қорғанышпен қамтамасыз етiледi.
29. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет белгiленген мерзiмдерге нұқсан келтiрмей инспекциялық топ мүшелерiнiң қатысуында пунктiнде жабдықты қарап шығуға, яғни инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы мемлекеттiң аумағына әкелiнетiн жабдықтың сипатын немесе одан әкетiлетiн жабдықтың сипатын тексеруге құқығы бар. Мұндай бiрдейлендiрудi жеңiлдету үшiн Техникалық хатшылық мұндай жабдықты өзiнiң таңдап алғанын және бекiткенiн куәландыратын құжаттар мен құрылғыларды қоса бередi.
Жабдықты тексеру, сондай-ақ инспекцияланатын қатысушы мемлекеттi осы жабдықтың инспекцияның нақты түрi үшiн бекiтiлген жабдықтың сипатына сәйкес келетiндей түрде қанағаттанатындығын да растайды. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет осы сипаттауға сәйкес келмейтiн жабдықты, немесе жоғарыда аталған куәландырушы құжаттары мен құрылғылары жоқ жабдықты ұстап қала алады.
Жабдықты тексерудiң рәсiмiн YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
30. Инспекциялық топ Техникалық хатшылыққа тиесілі емес жабдықты

тұрған жерінде пайдалануды қажет деп санайтын, және инспекцияланатын 
қатысушы мемлекет топқа мұндай жабдықты пайдалану мүмкіндігін беруді 
сұраған жағдайларда, инспекцияланатын қатысушы мемлекет мүмкіндігіне 
қарай мұндай өтінішті орындайды.

     D. Инспекциялау алдындағы қызмет
     
     Құлақтандыру
     31. Бас директор қатысушы мемлекетке инспекциялық топтың кiру 
пунктiнде жоспарланған болуына дейiн және егер белгiленген мерзiмде 
көзделсе, солардың шегiнде өзінiң инспекция жүргiзу ниетi туралы 
мәлiмдейдi.
     32. Бас директор жолдайтын құлақтандыруда мынадай ақпарат болады:
     а) инспекцияның түрi;
     b) кiру пунктi;
     с) кiру пунктiнде болу күнi мен есептелген уақыты; 
     d) кiру пунктiнде болудың әдiсi;
     е) инспекциялауға жататын орын;
     f) инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiнiң фамилиялары;
     q) арнаулы рейстер үшiн ұшақты тиiстi жағдайларда пайдалануға      
арналған рұқсат.
     33. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет Техникалық хатшылықтың 
инспекция жүргiзу ниетi туралы құлақтандыруды алуды осындай 
құлақтандыруды алуға дейiн бiр сағаттан кешiктiрмей растайды. 

34. Басқа қатысушы мемлекеттiң аумағында орналасқан қатысушы мемлекеттiң объектiсi инспекциялануы жағдайында екi қатысушы мемлекет те 31 және 32-тармақтарға сәйкес бiр мезгiлде құлақтандырылады.

Инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы
мемлекеттiң аумағына кiру және инспекциялау орнына қарай жүру

35. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет немесе қабылдаушы мемлекет инспекциялық топтың болуы туралы құлақтандырылғанда, оның аумаққа кiруiн және елдiң iшiнде ерiп жүру арқылы дереу қамтамасыз етедi және басқа да әдiстермен инспекциялық топтың және оның жабдықтары мен материалдарын оның кiру пунктiнен инспекциялау орындарына дейiн және шығу пунктiне қауiпсiз жеткiзудi қамтамасыз ету үшiн өзiне қатысты барлық нәрсенi жасайды.
36. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет немесе қабылдаушы қатысушы мемлекет қажеттiлiгiне қарай инспекциялық топтың инспекциялау орнында кiру пунктiнде болудан соң 12 сағаттан кешiктiрмей болуына көмектеседi.

Инспекциялау алдындағы нұсқамалық

37. Инспекциялау орнына келуi бойынша және инспекциялаудың басталуына дейiн инспекциялық топ объектiнiң өкiлдерiнен карталарды және басқа тиiстi құжаттаманы пайдалана отырып объект туралы, ондағы жүргiзiлетiн қызмет туралы, қауiпсiздiк шаралары туралы, әкiмшiлiк шаралар мен инспекциялау үшiн қажеттi материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөнiндегi шаралар туралы нұсқамалық алады. Нұсқамалық алуға жiберiлетiн уақыт қажеттi ең аз уақытпен шектеледi және кез келген жағдайда үш сағаттан аспайды.

Е. Инспекцияларды жүргізу

Жалпы ережелер

38. Инспекциялық топтың мүшелерi өздерiнiң функцияларын осы Конвенцияның ережелерiне, сондай-ақ Бас директор белгiлеген қағидаларға және объект бойынша қатысушы мемлекеттер мен Ұйымның арасында жасалған келiсiмдерге сәйкес орындайды.
39. Инспекциялық топ Бас директор берген инспекциялық мандатты қатаң сақтайды. Ол осы мандаттың шеңберiнен шығатын қызметтен өзiн ұстайды.
40. Инспекциялық топтың қызметi оның өз функцияларын уақтылы және тиiмдi жүзеге асыруын қамтамасыз ететiндей және инспекцияланатын қатысушы мемлекетке немесе қабылдаушы мемлекетке мүмкiндiгiнше аз қолайсыздықтар мен инспекцияланушы объектiлер немесе учаскеге аз кедергi келтiретiндей түрде ұйымдастырылады. Инспекциялық топ объектiнiң жұмыс iстеуiнде қажетсiз кедергiлер мен кiдiртулер тудырудан қашады және оның қауiпсiздiгiн қозғайтын iс-әрекеттерден қашады, атап айтқанда, инспекциялық топ ешқандай объектiнi пайдаланбайды. Егер инспекторлар өздерiнiң мандатын орындау үшiн объектiде нақты операциялар жүргiзу қажет деп санайтын болса, олар инспекцияланатын объектiнiң тағайындалған өкiлiнен мұндай операцияларды жүргiзу туралы сұрайды. Өкiл мүмкiндiгiне қарай бұл өтiнiштi орындайды.
41. Инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы мемлекеттiң аумағында өздерiнiң мiндеттерiн орындай отырып инспекциялық топтың мүшелерi бұл туралы инспекцияланатын қатысушы мемлекет сұрайтын болса, инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң өкiлдерi қоса ерiп жүредi, алайда бұл инспекциялық топқа оның өзiнiң функцияларын орындау кезiнде кiдiртулер немесе өзге де кедергiлер тудырмауы тиiс.
42. Инспекциялар жүргiзудiң егжей-тегжейлi рәсiмдерiн YIII баптың 21 і) тармағына сәйкес Конференцияның қарауына және бекiтуiне жататын негiзгi принциптердi ескере отырып "Инспекция жүргiзу жөнiндегi басшылыққа" енгiзу үшiн Техникалық хатшылық әзiрлейдi.

Қауiпсiздiк

43. Инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерi өздерiнiң қызметiн жүргiзу кезiнде инспекциялау орнында белгiленген қауiпсiздiк ережелерiн, және оның iшiнде объектiнiң iшiндегi бақыланатын аймақтарға және жеке бастың қауiпсiздiгiне қатысты ережелердi сақтайды.
Осы талаптарды орындау үшiн Конференция YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес тиiстi егжей-тегжейлi рәсiмдердi қарайды және бекiтедi.

Байланыс

44. Инспекторлар елде болудың бүкiл кезеңi бойында Техникалық хатшылықтың штаб-пәтерiмен байланыс ұстап тұруға құқығы бар. Осы мақсатта олар өзiнiң жеке, тиiстi түрде аттестатталған, бекiтiлген жабдығын пайдалана алады және инспекцияланатын қатысушы мемлекеттен немесе қабылдаушы қатысушы мемлекеттен алыс байланыстың басқа құралдарына қол жеткiзудi сұрай алады. Инспекциялық топ өзiнiң жеке екiжақты радиобайланыс жүйесiн периметрдi патрульдейтiн қызметкерлердiң және инспекциялық топтың басқа мүшелерiнiң арасында пайдалануға құқығы бар.

Инспекциялық топтың және инспекцияланатын қатысушы
мемлекеттiң құқықтары

45. Инспекциялық топ тиiстi баптар мен осы Конвенцияның қосымшаларына, сондай-ақ Инспекция жүргiзу жөнiндегi басшылықта жазылған объектi мен рәсiмдер бойынша келiсiмдерге сәйкес инспекциялау орнына кедергiсiз кiру құқығына ие. Инспекциялауға жататын нысаналарды инспекторлар таңдап алады.
46. Инспекторлар объектiнiң кез келген қызметкерiнен инспекцияланатын қатысушы мемлекеттер өкiлдерiнiң қатысуында тиiстi фактiлердi анықтау мақсатында сұрау салуға құқығы бар. Инспекторлар инспекция жүргiзу үшiн қажеттi мәлiметтер мен деректердi ғана сұрайды, және инспекцияланатын қатысушы мемлекет мұндай ақпаратты тиiстi өтiнiш бойынша бередi. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет объектiнiң қызметкерлерiне берiлетiн сұрақтарды, егер бұл сұрақтар инспекциялауға қатысы жоқ ретiнде бағаланатын болса, қабылдамауға құқығы бар. Егер инспекциялық топтың басшысы қарсылық бiлдiрсе және олардың орындылығы туралы мәлiмдесе, онда бұл сұрақтар жазбаша түрде инспекцияланатын қатысушы мемлекетке жауап қайтару үшiн жазбаша түрде берiледi. Инспекциялық топ сұрау салу жүргiзуге рұқсат беруден немесе сұрақтарға жауап қайтаруға қол жеткiзуден және кез келген түсiндiрмелер беруден кез келген бас тартуды инспекция туралы баяндаманы инспекцияланатын қатысушы мемлекетпен ынтымақтастыққа қатысты бөлiгiнде кез келген бас тартуды көрсете алады.
47. Инспекторлардың мiндеттерiн орындауға қатысты деп есептейтiн құжаттама мен жазбаларды зерттеуге құқығы бар.
48. Инспекторлардың фотосуреттер түсiру жүргiзуге құқығы бар, мұны олардың өтiнiшi бойынша инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе инспекцияланатын объектiнiң өкiлдерi орындайды. Инспекциялық топ өзiнiң өтiнiшi бойынша түсiрiлген фотосуреттердiң сәйкестiлiгiн айқындайды және егер олай болмаса, онда қайта фототүсiрулер жасалады. Инспекциялық топ пен инспекцияланатын қатысушы мемлекет әрбiр фототүсiрiмдi бiр-бiр көшiрмеден сақтайды.
49. Инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң өкiлдерi инспекциялық топ жүзеге асыратын тексеру жөнiндегi жеке қызметке байқау жүргiзуге құқығы бар.
50. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет өзiнiң өтiнiшi бойынша Техникалық хатшылық жинаған өзiнiң объектiсi туралы ақпарат пен деректердiң көшiрмесiн өтiнiшi бойынша алады (ах.)
51. Инспекторлардың инспекциялау барысында туындаған түсiнiксiздiктерге байланысты түсiндiрмелер сұрауға құқығы бар. Мұндай сұрау салу инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң өкiлi арқылы дереу жүргiзiледi. Инспекция барысында инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң өкiлi инспекциялық топқа түсінiксіздiктердi жою үшiн қажеттi түсiндiрулер бередi. Егер инспекциялау орнының шегiндегi нысанаға немесе ғимаратқа қатысты шешусiз қалған жағдайда, осы нысана немесе ғимарат тиiстi өтiнiш бойынша оның сипаты мен мақсатын анықтау тұрғысында суретке түсiрiледi. Егер инспекция барысында түсiнiксiздiктi жоюдың сәтi түспесе, онда инспекторлар дереу Техникалық хатшылыққа хабарлайды. Инспекция туралы баяндамада инспекторлар кез келген мұндай шешiлмеген мәселенi көрсетедi, тиiстi түсiндірмелер бередi, кез келген фототүсiрiмнiң көшiрмесiн ұсынады.

Сынамаларды iрiктеу, өңдеу және талдау

52. Инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе инспекцияланатын объектiнiң өкiлдерi инспекциялық топтың өтiнiшi бойынша инспекторлардың қатысуында сынамаларды iрiктеудi жүзеге асырады. Егер бұл инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе инспекцияланатын объектiнiң өкiлдерiмен алды бұрын келiсiлген жағдайда, инспекциялық топ сынамаларды өзi iрiктеп ала алады.
53. Сынамаларға талдау жасау мүмкiндiгiне қарай тұрған орнында жүргiзiледi. Инспекциялық топтың сынамаларға өзi жеткiзген бекiтiлген жабдықты пайдалана отырып тұрған жерiнде талдау жасауға құқығы бар. Инспекциялық топтың өтiнiшi бойынша инспекцияланатын қатысушы мемлекет келiсiлген рәсiмдерге сәйкес сынамаларға тұрған жерiнде талдау жасауға көмек көрсетедi. Балама ретiнде инспекциялық топ тұрған жерiнде оның қатысуымен тиiстi талдау жүргiзу туралы өтiне алады.
54. Инспекцияланатын қатысушы мемлекет барлық iрiктеп алынған сынамалардың бөлiктерiн сақтауға немесе сынамалардың дубликаттарын алуға және тұрған жерiнде сынамаларға талдау жасау кезiнде қатысуға құқығы бар.
55. Инспекциялық топ, егер мұны қажет деп санаса, сынамаларды Ұйым тағайындаған объектiден тысқары жерлердегi лабораторияларға талдау жасауға бередi.
56. Бас директор сынамалардың қауiпсiздiгi, бүтiндiгi және сақталуы үшiн, сондай-ақ объектiден тысқары жерге талдау жасауға берiлетiн сынамалардың құпиялылығын қорғауды қамтамасыз ету үшiн негiзгi жауапкершiлiкте болады. Бас директор мұны Инспекция жүргiзу жөнiндегi басшылыққа енгiзу үшiн VIII баптың 21 і) тармағына сәйкес Конференцияның қарауы мен бекiтуiне жататын рәсiмдерге сәйкес жүзеге асырады.
а) сынамаларды iрiктеп алуды, өңдеудi, тасымалдауды және талдауды реттейтiн қатаң режим белгiлейдi;
b) талдаудың әр түрiн жүргiзуге тағайындалған лабораторияларды аттестациялайды;
с) осы тағайындалған лабораториялардағы жабдық пен рәсiмдердiң, сондай-ақ жылжымалы талдамалық жабдық пен рәсiмдердiң стандарттылығына қадағалау жасауды жүзеге асырады және сапаны бақылау стандарттарын және осы лабораторияларды, жылжымалы жабдық пен рәсiмдердi аттестациялауға байланысты жалпы стандарттарды бақылайды; және
d) тағайындалған лабораториялардың iшiнен нақты тексерулер жүргiзуге байланысты талдамалық немесе өзге функцияларды орындайтын лабораторияларды таңдап алады.
57. Сынамаларға объектiден тысқары жерде талдау жүргiзу кезiнде сынамалар ең болмағанда екi тағайындалған лабораторияда талданылады. Техникалық хатшылық талдаудың жедел өңделуiн қамтамасыз етедi. Техникалық хатшылық сынамалардың есебiн жүргiзедi және кез келген пайдаланылмаған сынамалар немесе олардың бөлiктерi Техникалық хатшылыққа

қайтарылады. 
     58. Техникалық хатшылық осы Конвенцияны сақтауға қатысы бар 
сынамалардың лабораториялық талданымының нәтижелерiн қорытады, және 
оларды инспекция туралы түпкiлiктi баяндамаға енгiзедi. Техникалық 
хатшылық баяндамаға тағайындалған лабораториялар пайдаланатын жабдық 
пен әдiстемеге қатысты егжей-тегжейлi ақпаратты баяндамаға енгiзедi.
     
     Инспекцияның ұзақтылығын өсiру
     
     59. Инспекцияның мерзiмдерi инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң
өкiлдерiмен уағдаластық бойынша өсiрiлуi мүмкiн. 
     
     Қорытынды кеңес
     

60. Инспекцияның аяқталуы бойынша инспекциялық топ инспекциялық топтың пайымдарын алдын ала қарау және кез келген түсiніксiздiктердi жою мақсатында инспекцияланатын қатысушы мемлекеттердiң өкiлдерiмен және инспекциялау орнының жауапты қызметкерлерiмен кездеседi. Инспекциялық топ инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң өкiлдерiне стандартты нысан бойынша жазбаша түрде жазылған өзiнiң алдын ала түйiндерiн, сондай-ақ кез келген сынамалардың тiзбесiн және объектiден тысқары әкетуге жататын жиналған жазбаша мәлiметтер мен деректердiң көшiрмелерiн және басқа да материалдарды бередi. Бұл құжатқа инспекциялық топтың жетекшiсi қол қояды. Құжаттың мазмұнымен танысқаны ретiнде, сондай-ақ инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң өкiлi де бұл құжатқа қол қояды. Бұл кеңес инспекция аяқталған соң 24 сағаттан кешiктiрiлмей аяқталады.

Ғ. Жүріп кету

61. Инспекциялық рәсiмдерден кейiн оның аяқталуы бойынша инспекциялық топ мүмкiндiгiнше инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы мемлекеттiң аумағынан тезiрек жүрiп кетедi.

G. Баяндамалар

62. Инспекциядан соң 10 күннен кешiктiрiлмей инспекторлар өздерi жүргiзген қызмет туралы және өздерінің ой-түйiндерi туралы түпкiлiктi фактологиялық баяндама әзiрлейдi. Онда инспекциялауға берiлген мандатта көзделгенiндей осы Конвенцияны сақтауға қатысы бар фактiлер ғана болады. Баяндамада сондай-ақ инспекцияланатын қатысушы мемлекеттiң инспекциялық топпен қалай ынтымақтастық жасағаны туралы ақпарат та келтiрiледi. Баяндамаға инспекторлардың ерекше пiкiрлерi қоса берiлуi мүмкiн. Баяндама құпия болып саналады.
63. Түпкiлiктi баяндама инспекцияланатын қатысушы мемлекетке дереу берiледi. Баяндамаға инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң ондағы түйiндерге байланысты бiрден жасауы мүмкiн кез келген жазбаша ескертпелерi қоса берiледi. Оған инспекцияланушы қатысушы мемлекет жасаған ескертпелер қоса берiлген түпкiлiктi баяндама Бас директорға инспекциядан кейiн 30 күннен кешiктiрiлмей берiледi.
64. Баяндамада түсiнiксiздiктер болған кезде немесе Ұлттық орган мен инспекторлардың арасындағы ынтымақтастық талап етiлетiн деңгейге сәйкес келмеген жағдайда Бас директор қатысушы мемлекетке түсіндірме беруге өтініш жасайды.
65. Егер түсініксіздіктерді жоюдың сәті түспесе немесе егер анықталған фактілер өзінің сипаты бойынша осы Конвенция бойынша міндеттемелердің орындалмауына ұйғарым жасауға мүмкіндік беретін болса, Бас директор Атқарушы кеңеске дереу хабарлайды.

     Н. Жалпы ережелерді қолдану
     
     66. Осы бөлімнің ережелері осы Қосымшаның ІІІ-ХІ бөлімдеріндегі 
инспекциялардың ерекше түрлері үшін жазылған ережелерден бөлекше 
болған, және де бұл жағдайда соңғы ережелердің басым күші болған 
жағдайларды қоспағанда, осы Конвенцияға сәйкес жүргізілетін барлық 
инспекцияларға қолданылады.
     
                             ІІІ Бөлім
     
       ІV, V Баптарға және VI Баптың 3-тармағына сәйкес тексеру
              шараларына қатысты жалпы ережелер
     
     А. Объект бойынша алғашқы инспекциялар мен келісімдер
     

1. IY және Y баптарға және YI баптың 3-тармағына сәйкес тұрған жерiнде инспекциялауға жататын әрбiр жарияланған объект алғашқы инспекцияны объект жарияланған соң бiрден қабылдайды. Бұл инспекцияның мақсаты ұсынылған ақпаратты тексеруде, тұрған жерiнде инспекциялауды және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен үздiксiз байқау жүргiзудi қоса алғанда объектiде тексеру жөнiнде алдағы қызметтi жоспарлау үшiн қажеттi кез келген қосымша ақпаратты алуда, және объект бойынша келiсiмдермен жұмыс жүргiзуде.
2. Қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң Техникалық хатшылық хабарландырулардың барлық объектiлерiнде белгiленген мерзiмдерде тексеру жүргiзудi және жүйелi тексеру шараларын жүзеге асыруды бастауды қамтамасыз етедi.
3. Әрбiр қатысушы мемлекет Ұйыммен әрбiр хабарланған және YI және Y баптарға және YI баптың 3-тармағына сәйкес объектiнiң тұрған жерiнде инспекциялауға жататын объектiсi бойынша келiсiм жасайды.
4. Объект бойынша келiсiм қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 180 күннен кешiктiрiлмей немесе 5-7-тармақта қолданылатын химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлердi қоспағанда, объектiнi алғашқы хабарландырудан соң жасалынады.
5. Қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң бiр жылдан астам жұмыс iстей бастаған химиялық қаруды жою жөнiндегi объект жағдайында объект бойынша келiсiм осы объектiнiң жұмыс iстеудi бастауына дейiн кемiнде 180 күн бұрын жасалынады.
6. Қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген уақытында жұмыс iстеп тұрған немесе бұдан соң бiр жылдан кейiн кешiктiрiлмей жұмыс iстеудi бастаған химиялық қаруды жою жөнiндегi объект жағдайында объект бойынша келiсiм Атқарушы кеңес осы Келiсiмнiң IY (А) бөлiмiнiң 51-тармағына сәйкес бекiтiлетiн және объект бойынша өтпелi келiсiмдi қамтитын тексеру жөнiндегi өтпелi шаралар жеткiлiктi деп шешкен жағдайларды қоспағанда, қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енгеннен кейiн 210 күннен кешiктiрiлмей жасалады, тұрған жерiнде инспекция жүргiзу туралы ереже және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзудiң, сондай-ақ осы шаралардың жүзеге асырудың мерзiмдерi жасалады.
7. 6-тармақта көрсетiлген объект өзiнiң қызметiн қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң екi жылдан кешiктiрмей қызметiн тоқтатуы жағдайында, Атқарушы кеңес осы Қосымшаның I А 51) тармағына сәйкес бекiтiлетiн және объект бойынша өтпелi келiсiм, тұрған жерiнде инспекциялау арқылы тексеру туралы ереженi және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзудi, сондай-ақ осы шаралардың жүзеге асырылу мерзiмдерiн қамтитын тексеру жөнiндегi өтпелi шаралар жеткiлiктi деп шеше алады.
8. Объект бойынша келiсiм осындай келiсiмдер үлгiлерiнiң негiзiнде жасалады және әрбiр объектiде инспекцияның жүргiзiлуiн реттейтiн егжей-тегжейлi ережелерден тұрады. Yлгi келiсiмдер болашақтағы техникалық жетiстiктердi ескеруге мүмкiндiк беретiн ережелерден тұрады, және YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
9. Техникалық хатшылық әрбiр орында суреттер, жоспарлар мен басқа ақпарат үшiн сүргi соғылған контейнер сақтай алады, оған ол келесi инспекциялардың барысында назар аудара алады.

В. Тұрақты рәсімдер

10. Бұл қолданылатын жағдайларда Техникалық хатшылық осы Конвенцияның тиiстi ережелерiне және қатысушы мемлекеттер мен Ұйымның арасындағы объект бойынша келiсiмдерге сәйкес приборлар мен үздiксiз байқау жүргiзу жүйелерiн және пломбыларды орнатуға және пайдалануға құқығы бар.
11. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет келiсiлген рәсiмдерге сәйкес инспекциялық топ пайдаланатын немесе орнататын кез келген приборды тексеруге, және инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң өкiлдерiнiң қатысуында оның сынақтан өтуiн қамтамасыз етуге құқығы бар. Инспекциялық топ инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң химиялық қаруды жоюдың технологиялық процесiне өз байқауы үшiн орнатылған приборларды пайдалануға құқығы бар. Осы мақсатта инспекциялық топты химиялық қаруды жоюды тексеру мақсаты үшiн пайдалану көзделген приборларды тексеруге, және өзiнiң қатысуында олардың сынақтан өтуiн қамтамасыз етуге құқығы бар.
12. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет приборлар мен үздiксiз байқау жүргiзу жүйелерiн орнату үшiн қажеттi дайындық пен қолдауды жүзеге асырады.
13. 11 және 12-тармақтарды жүзеге асыру мақсатында Конференция YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес тиiстi егжей-тегжейлi рәсiмдердi қарайды және бекiтедi.
14. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет, егер бақылау приборлары орнатылған объектiде қандайда бiр болмасын уақиға болса және ол байқау жүргiзу жүйесiнде болуы мүмкiн жағдайда Техникалық хатшылыққа дереу хабарлайды. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет бұдан кейiнгi iс-әрекеттердi Техникалық хатшылықпен бiрге байқау жүргiзу жүйесiнiң жұмыс iстеуiн қалпына келтiретiндей етiп және, қажет болғанда, мүмкiндiгiнше тезiрек аралық шаралар қолданатындай етiп үйлестiредi.
15. Әрбiр инспекцияның барысында инспекциялық топ байқау жүргiзу жүйелерiнiң жұмыс iстеуiнiң дұрыстығын және орнатылған пломбылардың бүтiн сақталынуын тексередi, одан басқа кез келген қажеттi қызмет көрсетудi жүзеге асыру немесе жабдықты ауыстыруды немесе байқау жүргiзу жүйесiн ауқымына талап етiлетiн түзету мақсатында байқау жүргiзу жүйесiне қызмет көрсету үшiн онда болу талап етiлуi мүмкiн.
16. Егер байқау жүргiзу жүйесi кез келген ауытқу туралы куәландырса, Техникалық хатшылық мұның техникалық ақаудың немесе объектiдегi қызметтiң нәтижесi болып табылатын-табылмайтындығын анықтау үшiн дереу шаралар қолданады. Егер осындай зерделеуден соң проблема шешiмiн таппай қалатын болса, Техникалық хатшылық дереу iс жүзiндегi жағдайды, оның iшiнде инспекциялау немесе объектiге тұрған жерiнде болу қажеттiлiгi жағдайында дереу онда болу жолымен iс жүзiндегi жағдайды анықтайды. Техникалық хатшылық кез келген мұндай проблема туралы ол

анықталған соң дереу инспекцияланушы қатысушы мемлекетке хабарлайды,  
ол оны шешуге көмек көрсетедi.
     
     С. Инспекциялау алдындағы қызмет
     
     17. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет 18-тармақта көрсетiлген
жағдайларды қоспағанда, инспекциялау туралы инспекциялық топтың кiру 
пунктiне жоспарланған болуына дейiн кем дегенде 24 сағат бұрын 
хабарландырылады.
     18. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет бастапқы инспекциялар
туралы инспекциялық топтың кiру пунктiнде болуының есептi уақытына 
дейiн кем дегенде 72 сағат бұрын құлақтандырылады. 

                              IV Бөлім (А)
               VI Бапқа сәйкес химиялық қаруды жою және
                             оны тексеру
     
     А. Хабарландырулар
     
     Химиялық қару
     1. Қатысушы мемлекеттiң III баптың i а) ii)-тармағына сәйкес 
хабарландыруына мыналар кiредi:
     а) әрбiр хабарланатын химикаттың жиынтық саны;
     b) мыналар көрсетiле отырып:
     i) атауы;
     ii) географиялық координаттары; және

iii) сақтау бункерлерi/алаңшалары объектiсiнiң iшiндегi шекаралар мен орналасқан жерi көрсетiле отырып картаны қоса алғанда, орынның егжей-тегжейлi схемасы көрсетiле отырып химиялық қаруды сақтау бойынша әрбiр объектiнiң дәл орналасқан жерi;
с) мыналар:
i) 11 бапқа сәйкес химиялық қару ретiнде айқындалатын химикаттар;
ii) химиялық қару ретiнде айқындалатын жарақтандырылмаған оқ-дәрiлер, зарядтарға жататындар, қондырғылар мен жабдықтар;
iii) ii) тармақшада көрсетiлген оқ- дәрiлердi, зарядтарға жататындарды, қондырғыларды немесе жабдықтарды қолдануға байланысты пайдалануға арналған жабдықтар;
iv) ii) тармақшада көрсетiлген оқ-дәрiлердi, зарядтарға жататындарды, қондырғыларды немесе жабдықтарды тiкелей қолдануға байланысты пайдалануға арнайы арналған химикаттарды көрсете отырып химиялық қаруды сақтау бойынша әрбiр объектiнiң егжей-тегжейлi мүкәммалдық тiзбесi.
2. 1 с) i) тармақта аталған химикаттарды хабарландыруға мыналар қолданылады:
а) химикаттар химикаттар жөнiндегi қосымшада келтiрiлген тізiмдерге сәйкес хабарландырылады;
b) Химикаттар жөнiндегi қосымшадағы тiзiмдерге енгiзiлмеген химикаттар үшiн таза қосылыстың токсиндiлiгiн қоса алғанда, химикаттың тиiстi тiзiмге мүмкiн жатқызылуы үшiн талап етiлетiн ақпарат ұсынылады. Прекурсорлар үшiн негiзгi түпкi өнiмнiң (өнiмдердiң) реакциясының токсиндiлiгi мен сипаты көрсетiледi;
с) Химикаттар қолданылып жүрген Халықаралық таза және қолданбалы химия одағының (ИКПАК) номенклатурасына, құрылымдық формуласына және, егер мұндай берiлген болса, "Кемикл абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрiне сәйкес химиялық атауы бойынша бiрдейлендiрiледi. Прекурсорлар үшiн негiзгi түпкi өнiмнiң (өнiмдердiң) реакциясының токсиндiлiгi мен сипаты көрсетiледi;
d) екi немесе одан да көп химикаттардан тұратын қоспалар жағдайында әрбiр химикат бiрдейлендiрiледi және әрбiр химикаттың проценттiк үлесi көрсетiледi және де мұндай қоспалар мейлiнше токсиндi химикат санаты бойынша хабарландырылады. Егер бинарлық химиялық қарудың компонентi екi немесе одан да көп химикаттан тұратын жағдайда, онда әрбiр химикат бiрдейлендiрiледi және әрбiр химикаттың проценттiк үлесi келтiрiледi.
е) бинарлық химиялық қару 16-тармақта көрсетiлген химиялық қару санаттарының шеңберiнде тиiстi түпкi өнiмге сүйене отырып хабарландырылады. Бинарлық химиялық оқ-дәрiнiң/қондырғының әрбiр түрi үшiн мынадай қосымша ақпарат берiледi:
i) токсиндi түпкi өнiмнiң химиялық атауы;
ii) әрбiр компоненттiң химиялық құрамы мен саны;
iii) компоненттердiң арасындағы iс жүзiндегi салмақтық арақатынас;
iv) қандай компонент негізгі компонент ретінде қарастырылатындығы;
v) 100 проценттiк шығу шартында негiзгi компонентке сүйене отырып стехиометрикалық негiзде есептелген токсиндi түпкi өнiмнiң жоспарланған саны. Нақты токсиндi түпкi өнiм үшiн арналған негiзгi компоненттiң хабарланған саны (тоннада) 100 проценттiк шығу шартында стехиометрикалық негiзде есептелетiн осы токсиндi түпкi өнiмнiң санының (тоннада) баламы ретiнде қаралады;
f) көп компоненттi химиялық қару үшiн хабарландыру бинарлық химиялық қару үшiн көзделген хабарландыруға ұқсас;
q) әрбiр химикат бойынша сақтау нысаны, яғни оқ-дәрiлер, зарядтауға жататындар, қондырғылар, жабдық немесе сыйымдылық пен басқа да контейнерлер хабарландырылады. Сақтаудың әрбiр нысаны бойынша мыналар көрсетiледi:
i) түр;
ii) мөлшерi немесе калибрлi;

     iii) бiрлiктердiң саны; және
     iv) химиялық жарақтың бiрлiкке бастапқы саны;
     h) әрбiр химикат бойынша объектiде сақтау бойынша ондағы бар
жалпы салмақ хабарланады; 
     i) бұдан басқа сыйымдылықтарда сақталатын химикаттар үшiн,
егер мұндай белгiлi болса, проценттегi тазалығы хабарланады.
     3. Жарақтал маған оқ-дәрiлердiң, зарядтарға жататындардың,
қондырғылардың немесе 1 с) ii) тармақта көрсетiлген жабдықтың әрбiр 
түрi бойынша ақпаратқа мыналар кiредi:
     а) бiрлiктердiң саны;
     b) жарақтың бiрлiкке бастапқы көлемi;
     с) көзделген химиялық жарақ.
     
     III баптың 1 а) iii) тармағына сәйкес химиялық қаруды 
                       хабарландыру
     

4. III баптың 1 а) iii) тармағына сәйкес химиялық қаруды хабарландыруға жоғарыда 1-3-тармақтарда көрсетiлген барлық ақпаратты қамтиды. Аумағында химиялық қару бар қатысушы мемлекет хабарландырулардың тапсырылуын қамтамасыз етуi үшiн басқа мемлекетпен тиiстi уағдаластықтарға қол жеткiзуге жауапкершiлiкте болады. Аумағында химиялық қаруы бар қатысушы мемлекет осы тармақ бойынша өзiнiң мiндеттемелерiн орындау жағдайында болмаса, онда ол тиiстi себептерiн көрсетедi.

Бұрынғы берулер мен алуларды хабарландыру

5. Химиялық қаруды 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап берген немесе алған қатысушы мемлекет бұл берулердi немесе алуларды, егер берiлген немесе алынған сан сыйымдылықтарды және/немесе оқ-дәрiлер түрiнде жылына химикаттар 1 тоннадан астамды құратын болса, III баптың i а)
iv) тармағына сәйкес хабарландырылады. Мұндай хабарландыру 1 және 2-тaрмақтарда көрсетiлген мүкәммалдық схемаға сәйкес жасалады. Осы хабарландыруда, сондай-ақ берушi елдер мен алушы елдер, берулердiң немесе алулардың күнi және мүмкiн болса берiлген нысаналардың қазiргi дәлiрек тұрған жерi көрсетiледi. Егер өзiнде 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап 1970 жылдың 1 қаңтарына дейiнгi кезеңдегi химиялық қаруды берулер немесе алулар туралы барлық көзделген ақпарат болмаса, қатысушы мемлекет өзiндегi бар кез келген ақпаратты хабарлайды және толық хабарландыру бере алмауына қатысты түсiнiктеме бередi.

Химиялық қаруды жоюдың жалпы жоспарын ұсыну

6. III баптың 1 а) v) тармағына сәйкес ұсынылатын химиялық қаруды жоюдың жалпы жоспарында химиялық қаруды жою жөнiндегi қатысушы мемлекеттiң бүкiл ұлттық бағдарламасына шолу жасалады және қатысушы мемлекеттiң осы Конвенциядағы жою жөнiндегi талаптарды орындауы бойынша күш-жiгерi туралы ақпарат келтiрiледi. Осы тұрғыда мыналар көрсетiледi:
а) химиялық қаруды жою жөнiндегi әрбiр жұмыс iстеп тұрған объект бойынша және, мүмкiндiгiнше, химиялық қаруды жою жөнiндегi әрбiр жоспарланған объект бойынша әрбiр жыл сайынғы жою кезеңiндегi жою үшiн жоспарланатын химиялық қарудың түрлерi мен үлгiлiк санын көрсете отырып жоюдың жалпы кестесi;
b) бар немесе жою кезеңiнде жұмыс iстейтiн болатын химиялық қаруды жою жөнiндегi жоспарланған объектiлердiң саны;
с) химиялық қаруды жою жөнiндегi әрбiр бар немесе жоспарланған объект бойынша:
і) атауы және тұрған жерi; және
іi) химиялық қарудың түрi және үлгiлiк саны, сондай-ақ жоюға жататын химиялық жарақтың түрi (мысалы, ОВ жүйке-паралитикалық iс-әрекет немесе ОВ терi бұзу iс-әрекетi, мен үлгiлiк саны);
d) жою жөнiндегi объектiлердi пайдалануға қызметкерлердi

даярлаудың жоспарлары мен бағдарламалары; 
     е) қауiпсiздiк пен қалдықтары тастауларға қатысты жою жөнiндегi 
объектiлер жауап беруi тиiс ұлттық стандарттар; 
     f) химиялық қаруды жоюдың жаңа әдiстерiн әзiрлеу туралы және
қазiргi бар әдiстердi жетiлдiру туралы ақпарат; 
     q) химиялық қаруды жою жөнiндегi шығыстардың сметасы; және
     h) жоюдың ұлттық бағдарламасына қолайсыз әсер етуi мүмкiн кез
келген проблемалар.
     
     В. Сақтау бойынша объектіні тоқтату жөніндегі шаралар және сақтау 
бойынша объектіні дайындау
     

7. Қатысушы мемлекет химиялық қаруды өзiнiң хабарландыруын табыс етуiнен кешiктiрмей сақтау бойынша өзiнiң объектiлерiн тоқтату үшiн өзi орынды деп санайтын шараларды қолданады және оны жою үшiн әкетудi қоспағанда, объектiлерден өзiнiң химиялық қаруын кез келген орнын ауыстыруын болдырмайды.
8. Қатысушы мемлекет 37-49-тармақтарға сәйкес тексеру мақсаты үшiн кедергiсiз кiрудi қамтамасыз ететiн сақтау бойынша өзiнiң объектiлерiнде химиялық қаруды орналастырудың конфигурациясын қамтамасыз етедi.
9. Объектiден химиялық қарудың кез келген орнын ауыстырылуы үшiн

сақтау жөнiндегi объект әзiрге жабық болып қалғанда, жою үшiн оны 
әкетудi қоспағанда, қатысушы мемлекет объектiде химиялық қаруға 
стандартты қызмет көрсетудi; физикалық қорғауға байланысты қауiпсiздiк 
пен қызметке байқау жүргiзудi; сондай-ақ химиялық қаруға жоюды 
дайындауды қоса алғанда, қызмет көрсету жөнiндегi стандартты қызметтi
жалғастыра алады.
     10. Химиялық қаруға қызмет көрсету жөнiндегi шаралардың қатарына
мыналар жатады:
     а) уландырушы затты немесе оқ-дәрiлердiң корпустарын ауыстыру;
     b) оқ-дәрiлердiң бастапқы сипаттамаларын немесе олардың
бөлiктерiн немесе компоненттерiн өзгерту. 
     11. Қызмет көрсету жөнiндегi барлық шаралар Техникалық 
хатшылықтың тарапынан байқау жүргiзуге жатады. 
     
     С. Жою
     
     Химиялық қаруды жоюдың принциптерi мен әдiстерi

12. "Химиялық қаруды жою" мәнi бойынша химикаттарды химиялық қарудың өндiрiсi үшiн жарамсыз күйге келтiрудегi қайта қалпына келмес өзгерту процесiн бiлдiредi, ол оқ-дәрiлер мен осы секiлдi басқа да құрылғыларды пайдалануға мүлдем жарамсыз етедi.
13. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды қандай әдiспен жоятындығын айқындайды, алайда бұл үшiн мынадай әдiстер қолданылуы мүмкiн емес: қандайда бiр болмасын су айдындарында суға батыру, жерге көму немесе ашық ауада жару. Ол химиялық қаруды тек арнайы бөлiнген және тиiстi түрде құрастырылған және жарақталған объектiлерде ғана жояды.
14. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды жою жөнiндегi өзiнiң объектiсiн химиялық қаруды жоюды, сондай-ақ осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес жою процесiн тексерудiң мүмкiншiлiгiн қамтамасыз ететiндей түрде жарақталуы мен пайдаланылуын қамтамасыз етедi.

Жоюдың тәртiбi
15. Химиялық қаруды жоюдың тәртiбi тұрған жерiнде ұдайы тексеруге қатысты мiндеттемелердi қоса алғанда, 1-бапта және басқа да баптарда көрсетiлген мiндеттемелерге негiзделедi. Ол қатысушы мемлекеттердiң жою кезеңiнде қауiпсiздiктi төмендетпеу, жою сатысының бастапқы кезеңiнде сенiмдi нығайтуға, химиялық қаруды жою барысында бiрте-бiрте тәжiрибе жинауға және запастардың iс жүзiндегi құрамына және химиялық қаруды жоюдың таңдап алынған әдiстерiне қарамастан қолданымдылығына деген мүдделiлiгiн ескередi. Жою тәртiбi теңестiру принципiне негiзделедi.
16. Химиялық қаруды жоюдың мақсаты үшiн әрбiр қатысушы мемлекеттiң хабарландыратыны мынадай үш санатқа бөлiнедi:
1-санат: 1-тiзiмнiң химикаттарының негiзiндегi химиялық қару мен оның бөлiктерi мен компоненттерi;
2-санат: барлық басқа химикаттардың негiзiндегi химиялық қару және оның бөлiктерi мен компоненттерi;
3-санат: жарақталмаған оқ-дәрiлер мен қондырғылар, сондай-ақ химиялық қару қолдануға тiкелей байланысты пайдалануға арнайы арналған жабдық.
17. Қатысушы мемлекет:
а) 1-санаттағы химиялық қаруды жоюды осы Конвенция өз күшiне енген соң екi жылдан кешiктiрмей бастайды және осы Конвенция күшiне енген соң 10 жылдан кешiктiрмей жоюды аяқтайды. Қатысушы мемлекет жоюдың мынадай мерзiмдерiне сәйкес химиялық қаруды жояды:
і) 1 -кезең: осы Конвенция күшiне енген соң екi жылдан кешiктiрiлмей оның жою жөнiндегi бiрiншi объектiсiн сынақтан өткiзу аяқталады. Осы Конвенция күшiне енген соң үш жылдан кешiктiрiлмей 1-санаттағы химиялық қарудың кемiнде бiр процентi жойылады;
іi) 2-кезең: осы Конвенция күшiне енген соң бес жылдан кешiктiрiлмей 1-санаттағы химиялық қарудың кемiнде 20 процентi жойылады;
іii) 3-кезең: осы Конвенция күшiне енген соң жетi жылдан кешiктiрiлмей 1-санаттағы химиялық қарудың кемiнде 45 процентi жойылады;
iv) 4-кезең: осы Конвенция күшiне енген соң он жылдан кешiктiрiлмей 1-санаттағы барлық химиялық қару жойылады;
b) 2-санаттағы химиялық қаруды жоюды осы Конвенция өз күшiне енген соң бiр жылдан кешiктiрмей бастайды және осы Конвенция күшiне енген соң бес жылдан кешiктiрiлмей жоюды аяқтайды. 2-санаттағы химиялық қаруды жоюдың бүкiл кезеңi бойындағы тең жыл сайынғы өсiп отыратын санда жойылады. Мұндай қару үшiн негiзгi салыстыру 2-санаттың шеңберiндегi бүкiл химикат болып табылады; және
с) 3-санаттағы химиялық қаруды жоюды осы Конвенция өз күшiне енген соң бiр жылдан кешiктiрмей бастайды және осы Конвенция күшiне енген соң бес жылдан кешiктiрiлмей жоюды аяқтайды. 3-санаттағы химиялық қаруды жоюдың бүкiл кезеңi бойындағы тең жыл сайынғы өсiп отыратын санда жойылады. Жарақталмаған оқ-дәрiлер мен қондырғылар үшiн
3 салыстырудың негiзi жарақтаудың бастапқы көлемiмен (м ), ал жабдық үшiн - бiрлiктердiң санымен бiлдiрiледi.
18. Бинарлық химиялық қаруды жоюға қатысты мыналар қолданылады:
а) жоюдың тәртiбiнiң мақсаты үшiн нақты токсиндi түпкi өнiмге арналған негiзгi компоненттiң хабарландырылған саны (тоннада) осы токсиндi түпкi өнiмнiң 100 проценттiк шығуына сүйене отырып стехиометрикалық негiзде есептелетiн санның (тоннада) баламы ретiнде қаралады;
b) негiзгi компоненттiң осы санын жою туралы талап тиiстi үлгiдегi бинарлық химиялық оқ-дәрiнiң/қондырғының компоненттерiнiң iс жүзiндегi салмақтық арақатынасының негiзiнде есептелетiн басқа компонентпен тиiстi санын жою туралы талапқа әкеп соғады;
с) егер компоненттердiң арасындағы iс жүзiндегi салмақтық арақатынастың негiзiнде басқа компоненттiң саны қажеттен артық хабарланса, онда басы артықты жою жөнiндегi операциялар басталғаннан кейiн алғашқы екi жыл iшiнде жүргiзiледi;
d) жұмыстың әрбiр келесi жылының аяғында қатысушы мемлекет басқа жарияланған компоненттi тиiстi үлгiдегi бинарлық химиялық оқ-дәрiлердiң/қондырғылардың компоненттерiнiң іс жүзiндегi салмақтық ара-қатынасының негiзiнде айқындалатын санды сақтай алады.
19. Көп компоненттi химиялық қару үшiн жоюдың тәртiбi бинарлық химиялық қаруды жоюға көзделген жоюдың тәртiбiне ұқсас.

Жоюдын аралық мерзiмдерiн өзгерту

20. Атқарушы кеңес III баптың 1 а) v) тармағына сәйкес және 6-тармаққа орай ұсынылатын химиялық қаруды жоюдың жалпы жоспарларын, өзгелермен бiрге, 15-19-тармақтарда жазылған оларды жоюдың тәртiбiне сәйкестiлiгiн бағалау үшiн қарайды. Атқарушы кеңес жоспары кез келген қатысушы мемлекетпен осындай тәртiпке сәйкес келмейтiн осы жоспарды осындай сәйкестiкке келтiру мақсатында консультациялар жүргiзедi.
21. Егер қатысушы мемлекет өзiне қатысы жоқ жағдайларға байланысты 1-санаттағы химиялық қаруды жою тәртiбiнiң 1-кезеңi, 2-кезеңi және 3-кезеңi үшiн көзделген жоюдың деңгейiне шыға алмаймын деп санаса, онда ол осы деңгейлерге өзгерiстер ұсына алады. Мұндай ұсыныс осы Конвенция күшiне енген соң 120 күннен кешiктiрiлмей табыс етiлуi тиiс, және онда осындай ұсыныс үшiн негiздерге егжей-тегжейлi түсiнiк берiледi.
22. Әрбiр қатысушы мемлекет 21-тармаққа сәйкес өзгертiлген жоюдың мерзiмдерiнде 17 а) тармақта көзделген сәйкес 1-санаттағы химиялық қаруды жоюды қамтамасыз етуге барлық қажеттi шараларды қабылдайды. Алайда қатысушы мемлекет жоюдың аралық мерзiмiнде талап етiлетiн 1-санаттағы химиялық қарудың проценттiк үлесiн жоюды қамтамасыз ету жағдайында емеспiн деп санаса, ол Атқарушы кеңестен Конференцияға осы мерзiмдi сақтауға қатысты өзiнiң мiндеттемелерiне байланысты мерзiм ұзарту сұрай алады. Мұндай өтiнiш жоюдың аралық мерзiмiне дейiн кемiнде 180 күн бұрын берiлуi тиiс және онда осындай өтiнiш үшiн негiздерге егжей-тегжейлi түсiнiк және қатысушы мемлекеттiң өзiнiң жоюдың келесi аралық мерзiмiн сақтау жөнiндегi мiндеттемелерiн орындау күйiнде болатындығына кепiлдiк беретiн жоспары болуы тиiс.
23. Мерзiмiн ұзарту берiлген жағдайда қатысушы мемлекет бәрiбiр жоюдың келесi мерзiмiне көзделген жою жөнiндегi жиынтық талаптарды сақтау мiндеттемесiнде болады. Осы тарауға сәйкес берiлетiн мерзiмiн ұзартулар қатысушы мемлекеттiң осы Конвенция күшiне енген соң 1-санаттағы барлық химиялық қаруды 10 жылдан кешiктiрмей жою мiндеттемесiн ешқандай да өзгертпейдi.

Жоюды аяқтау үшiн мерзiмдi ұзарту

24. Егер қатысушы мемлекет 1-санаттағы барлық химиялық қаруды осы Конвенция күшiне енген соң 10 жылдан кешiктiрмей жоюды қамтамасыз ету жағдайында емеспiн деп санаса, ол Атқарушы кеңеске осындай химиялық қаруды жоюды аяқтау үшiн мерзiмдi ұзарту туралы өтiнiш бере алады. Мұндай өтiнiш oсы Конвенция күшiне енген соң тоғыз жылдaн кешiктiрiлмей берiлуi тиiс.
25. Бұл өтiнiште мыналар жазылады:
а) берiлетiн мерзiмiн ұзартудың ұзақтығы;
b) ұсынылатын мерзiмдi ұзарту үшiн себептердiң егжей-тегжейлi түсiндiрмесi; және
с) ұсынылатын мерзiм кезеңiнде және жоюдың бастапқы он жылдық кезеңiнiң қалған бөлiгiнде жоюдың егжей-тегжейлi жоспары.
26. Өтiнiш бойынша шешiмдi Конференция Атқарушы кеңестiң ұсынымы бойынша өзiнiң келесi сессиясында қабылдайды. Кез келген мерзiмдi ұзарту қажеттi ең аз уақытқа берiледi, алайда қатысушы мемлекеттiң барлық химиялық қаруды өзiнiң жоюын аяқтау мерзiмi осы Конвенция күшiне енген соң ешқандай жағдайда 15 жылдан аспайды. Атқарушы кеңес өзi қажет деп санайтын тексеру шараларын, өзiнiң жою бағдарламасына байланысты проблемаларды жеңу үшiн қатысушы мемлекеттiң қолдануы тиiс нақты iс-әрекеттердi қоса алғанда, мерзiм ұзарту берудiң шарттарын айқындайды. Мерзiмдi ұзарту кезеңiндегi тексеру жөнiндегi шығыстар IV баптың 16-тармағына сәйкес берiледi.
27. Мерзiмдi ұзарту берiлуi кезiнде қатысушы мемлекет барлық келесi мерзiмдердi сақтау жөнiнде тиiстi шараларды қолданады.
28. Қатысушы мемлекет 29-тармаққа сәйкес жоюдың егжей-тегжейлi жыл сайынғы жоспарларын және 1-санаттағы барлық химиялық қаруды жоюға дейiн 36-тармаққа сәйкес 1-санаттағы химиялық қаруды жою туралы жыл сайынғы баяндамаларды берiп отыруды жалғастырады. Бұдан басқа мерзiмдi ұзарту кезеңiнiң әрбiр 90 күннiң аяғынан кешiктiрiлмей қатысушы мемлекет Атқарушы кеңеске жою жөнiндегi өзiнiң қызметi туралы есептi табыс етедi. Атқарушы кеңес жоюды аяқтау процесiн қарайды және осы процестi құжаттау жөнiнде қажеттi шаралар қолданады. Мерзiмдi ұзарту кезеңiндегi жою жөнiндегi қызметке қатысты барлық ақпаратты тиiстi өтiнiш бойынша Атқарушы кеңес қатысушы мемлекеттерге бередi.

Жоюдың егжей-тегжейлi жыл сайынғы жоспарлары

29. Жоюдың егжей-тегжейлi жыл сайынғы жоспарлары Техникалық хатшылыққа IV Баптың 7 а) тармағына сәйкес жоюдың әрбiр жыл сайынғы кезеңiнiң басталуына дейiн кемiнде 60 күн бұрын берiледi, және оларда:
а) жою жөнiндегi әрбiр объектiде жойылуға жататын химиялық қарудың әрбiр нақты түрiнiң саны мен химиялық қарудың әрбiр нақты түрiн жоюды аяқтаудың қорытынды датасы;
b) жою жөнiндегi әрбiр объект бойынша химиялық қару орнының егжей-тегжейлi схемасы және бұрын ұсынылған схемаларға кез келген өзгерiстер; және
с) химиялық қаруды жою жөнiндегi әрбiр объект бойынша объектiнi жобалауға, салуға немесе жаңартуға, жабдықты құрастыруға, жабдықты тексеруге және операторларды дайындауға талап етiлетiн уақытты көрсете отырып алдағы жылға, химиялық қаруды әрбiр нақты түрiн жою жөнiндегi операцияларға, тоқтап тұрудың жоспарланған кезеңдерiне арналған қызметiнiң егжей-тегжейлi кестесi көрсетiледi.
30. Қатысушы мемлекет химиялық қаруды жою жөнiндегi өзiнiң объектiлерiнiң әрбiрi бойынша Техникалық хатшылыққа объектiде пайдалану үшiн инспекцияның алдын ала рәсiмдерiн әзiрлеуге жәрдемдесу мақсатында объект туралы егжей-тегжейлi ақпаратты табыс етедi.
31. Жою жөнiндегi әрбiр объект бойынша объект туралы егжей-тегжейлi ақпарат мыналарды қамтиды:
а) атауы, мекен-жайы және орналасқан жерi;
b) объектiнiң түсiндiрмелермен егжей-тегжейлi схемасы;
с) объектiнiң жұмыс схемасы, труба құбыры байланысы мен приборлық жарақтаудың технологиялық схемалары мен жұмыс схемалары;
d) оқ-дәрiлерден, қондырғылар мен контейнерлерден химиялық жарақты алу үшiн талап етiлетiн жабдық бойынша жұмыс схемалары мен приборлардың ерекшелiктерiн қоса алғанда көшiрiлген химиялық жарақты уақытша сақтаудың; уландырушы заттарды жоюдың; және оқ-дәрiлердi, қондырғылар мен контейнерлердi жоюдың егжей-тегжейлi техникалық сипаттамалары;
е) материалдардың қозғалу жылдамдығын, температурасы мен қысымын, сондай-ақ жоюдың есептiк тиiмдiлiгiн қоса алғанда, жою процесiнiң егжей-тегжейлi техникалық сипаттамалары;
f) химиялық қарудың әрбiр нақты түрi бойынша есептiк қуат;
q) жою өнiмдерiнiң және оларды түпкiлiктi құртудың егжей-тегжейлi сипаттамасы;
h) осы Конвенцияға сәйкес инспекцияны жеңiлдету жөнiндегi шаралардың егжей-тегжейлi техникалық сипаттамасы;
i) жою жөнiндегi объектiдегi орны мен объектiнiң схемасын, сондай-ақ объектiде жоюға жататын химиялық қарудың әрбiр нақты түрi бойынша қоймалық сыйымдылық туралы ақпаратты қоса алғанда, жою жөнiндегi объектiде тiкелей химиялық қаруды жеткiзу үшiн пайдаланылатын жою жөнiндегi объектiдегi кез келген уақытша сақтау алаңдарының егжей-тегжейлi сипаттамасы;
j) қауiпсiздiк шараларының және медициналық-санитарлық шаралардың объектiдегi қолданылып жүрген егжей-тегжейлi сипаттамасы;
k) инспекторларға арналған тұрғын үй және жұмыс үй-жайларының егжей-тегжейлi сипаттамасы;
l) халықаралық тексеру жөнiндегi ұсынылатын шаралар.
32. Қатысушы мемлекет химиялық қаруды жою жөнiндегi өзiнiң әрбiр объектiсi бойынша кәсiпорынды пайдалану жөнiндегi нұсқаулықты, техникалық қауiпсiздiк ережелерiн және медициналық-санитарлық қызмет көрсету жоспарларын, лабораторияларды пайдалану және сапаны қамтамасыз ету мен бақылау жөнiндегi нұсқаулықты, сондай-ақ олар бұрын ұсынылған материалдардың құрамына кiрмеуi шартымен алынған экологиялық лицензияларды табыс етедi.
33. Қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа өзiнiң жою жөнiндегi объектiлерiндегi инспекциялық қызметке әсер етуi мүмкiн кез келген оқиғалар туралы дереу мәлiмдейдi.
34. 30-32-тармақтарда көрсетiлген ақпаратты берудiң мерзiмдерiн YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
35. Жою жөнiндегi әрбiр объектiге қатысты объект бойынша егжей-тегжейлi ақпаратты қараған соң Техникалық хатшылық қажет болған жағдайда, тиiстi қатысушы мемлекеттен оның химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлерiнiң конструкциясы химиялық қаруды жоюға кепiлдiк беретiндiгi, тексерудiң мүмкiн шараларын қолданудың тәсiлдерiн алды бұрын жоспарлауға болатындай және объектiнi тиiстi түрде пайдаланумен тексеру шараларын қолданудың сыйысымдылығын қамтамасыз ететiндей және объектiнi пайдалану тиiстi тексерудi жiберетiндей тұрғыда консультациялар жасайды.

     Жою туралы жыл сайынғы баяндамалар
     
     36. Химиялық қаруды жою жоспарларын жүзеге асыруға қатысты
ақпарат Техникалық хатшылыққа IV баптың 7 b) тармағына сәйкес  
жоюдың әрбiр жыл сайынғы кезеңi аяқталған соң 60 күннен кешiктiрiлмей 
берiледi, және онда жою жөнiндегi әрбiр объектiде өткен жылдың iшiнде 
жойылған химиялық қарудың iс жүзiндегi саны көрсетiледi. Тиiстi 
жағдайларда жою мақсатына қол жеткiзуге мүмкiндiк бермеген себептердi
көрсету керек.
     
     D. Тексеру
     
     Химиялық қаруды және оларды тұрған жерiнде инспекциялау 
     арқылы тексеру 
     

37. Химиялық қарудың хабарландыруларын тексерудiң мақсаты тұрған жерiнде инспекциялау арқылы ІІI бапқа сәйкес ұсынылған тиiстi хабарландырулардың дұрыстығын растау болып табылады.
38. Инспекторлар мұндай тексерудi хабарландыру берiлген соң дереу жүргiзедi. Олар, өзгелермен бiрге, химикаттардың саны мен сипатын, оқ-дәрiлердiң түрi мен санын, құрылғылардың және басқа жабдықтың түрi мен санын тексередi.
39. Химиялық қару мүккәмалының дәлдiгiн жеңiлдету үшiн сақтау жөнiндегi әрбiр объектiде инспекторлар келiсiлген тиiсiнше пломбыларды, таңбаларды немесе мүккәмалдық бақылаудың басқа да рәсiмдерiн пайдаланады.
40. Мүккәмалдау процесiнде инспекторлар қандай да бiр болмасын запасты әкету фактiсiн айқын белгiлеу, сондай-ақ мүккәмалдау барысында сақтау жөнiндегi объектiлердi тоқтатып қоюды қамтамасыз ету үшiн қажет болуы мүмкiн келiсiлген пломбыларды белгiлейдi. Мүккәмалдау аяқталған соң, егер өзгеше көзделмесе, пломбылар алынып тасталынады.

Сақтау жөнiндегi объектiлердi ұдайы тексеру

41. Сақтау жөнiндегi объектiлердi ұдайы тексерудiң мақсаты мұндай объектiлерден химиялық қаруды анықталмаған қандай да болмасын кетiрудiң мүмкiн еместiгiн қамтамасыз ету болып табылады.
42. Ұдайы тексеру химиялық қаруды хабарландыру ұсынылған соң мүмкiндiгiнше тезiрек басталады және бүкiл химиялық қаруды сақтау жөнiндегi объектiден толық келтiруге дейiн жалғасады. Ол объект бойынша келiсiмге сәйкес тұрған жерiнде инспекция мен тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқаумен үйлесiмде жүргiзiледi.
43. Сақтау жөнiндегi объектiден барлық химиялық қаруды кетiрген соң Техникалық хатшылық қатысушы мемлекеттiң тиiстi хабарландыруын растайды. Осындай растаудан соң Техникалық хатшылық сақтау жөнiндегi объектiнi ұдайы тексерудi тоқтатады және инспекторлар орнатқан кез келген бақылау приборларын дереу алып тастайды.

Инспекциялар және болулар

44. Инспекциялауға жататын сақтау жөнiндегi нақты объектiнi Техникалық хатшылық объектiнi инспекциялаудың дәл уақытын айқындауды болдырмайтындай түрде таңдап алады. Тұрған жерiнде ұдайы инспекция жасаудың жиiлiгiн айқындаудың негiзгi принциптерiн Техникалық хатшылық YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференцияның қарауына және бекiтуiне жататын ұсынымдарды ескере отырып әзiрлейдi.
45. Техникалық хатшылық инспекцияланушы қатысушы мемлекетке инспекция жүргiзу немесе сақтау жөнiндегi объектiлерге ұдайы инспекция немесе болу үшiн объектiде инспекциялық топтың жоспарланған келуiне дейiн 48 сағат бұрын мәлiмдейдi. Шұғыл проблемаларды реттеу үшiн инспекция жүргiзу немесе болу жағдайында бұл кезең қысқартылуы мүмкiн. Техникалық хатшылық инспекцияның немесе болудың мақсатын көрсетедi.
46. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекторлардың келуiне көзделген қажеттi даярлықты жүзеге асырады және олардың кiру пунктiнен сақтау жөнiндегi объектiге кiдiрусiз жүруiн қамтамасыз етедi. Объект бойынша келiсiмде инспекторларға арналған әкiмшiлiк рәсiмдер көрсетiледi.
47. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялық топқа химиялық қаруды сақтау жөнiндегi объектiге келуi бойынша инспекция жүргiзу мақсатында объект туралы мынадай деректердi бередi:
а) қойма үйлерi мен сақтау алаңдарының саны;
b) әрбiр қойма үйi мен сақтау алаңы бойынша - орнының схемада орнын көрсете отырып түрi мен бiрдейлендiру нөмiрi немесе белгiлемесi; және
с) объектiдегi әрбiр қойма үйi мен сақтау алаңы бойынша - химиялық қарудың әрбiр нақты түрiнiң бiрлiгi саны, ал бинарлық оқ-дәрiлердiң компоненттерi болып табылмайтын контейнерлерге қатысты, - әрбiр контейнердегi химиялық жарақтың iс жүзiндегi саны.
48. Бөлiнген уақыт шегiнде түгендеу жүргiзу кезiнде инспекторлардың:
а) инспекцияның мынадай әдiстердiң кез келгенiн пайдалануға:
i) химиялық қарудың объектiсiндегi барлық сақталғандарды түгендемелiк тексеруге;
ii) инспекторлардың таңдауы бойынша объектiдегi нақты үйлерде немесе нақты алаңдарда сақталған бүкiл химиялық қаруды түгендемелiк тексеруге; немесе
iii) инспекторлардың таңдауы бойынша объектiде сақталған химиялық қарудың бiр немесе бiрнеше нақты түрiн түгендемелiк тексеруге; және
b) барлық түгенделетiн нысаналарды келiсiлген есептiк құжаттармен салыстыруға құқығы бар.
49. Инспекторлар объект бойынша келiсiмдерге сәйкес:
а) олардағы кез келген оқ-дәрiлердi, қондырғыларды, сыйымдылықтарды немесе басқа да контейнерлердi қоса алғанда сақтау, жөнiндегi объектiлердiң барлық бөлiгiн кедергiсiз көре алады.
Инспекторлар өз қызметiн жүзеге асыру кезiнде объектiде қауiпсiздiк ережелерiн сақтайды. Инспекциялауға жататын нысаналарды инспекторлар таңдап алады; және
b) химиялық қаруды сақтау жөнiндегi әрбiр объектi алғашқы және кез келген келесi инспекциялау барысында сынамалар алынуы, және мұндай оқ-дәрiлердi қондырғылар мен контейнерге кез келген жою әрекетiн анықтауға немесе осы этикетканы өзгертуге мүмкiндiк беретiн ерекше этикеткамен таңбалануға тиiс оқ-дәрiлердi, қондырғылар мен контейнерлердi көрсетуге құқығы бар. Таңбаланған нысанадан сынамалар алу химиялық қаруды сақтау жөнiндегi объектiде немесе химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiде жоюдың тиiстi бағдарламаларына сәйкес iс жүзiнде мүмкiн ең қысқа мерзiмдерде, және қалай болған жағдайда да жою жөнiндегi операциялардың аяқталуына дейiн кешiктiрiлмей жүзеге асырылады.

Химиялық қарудың жойылуын ұдайы тексеру

50. Химиялық қарудың жойылуын тексерудiң мақсаты мынадан тұрады:
а) жоюға жататын химиялық қарудың сипаты мен санын растау; және
b) осы запастардың жойылғандығын растау.
51. Химиялық қаруды жою жөнiндегi операциялар осы Конвенция күшiне енген соң алғашқы 390 күннiң iшiнде тексеру жөнiндегi өтпелi шаралармен реттеледi. Мұндай шаралар объект бойынша өтпелi келiсiмдi, тұрған жерiнде инспекциялау арқылы тексеру туралы ереженi, және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзудi қоса алғанда, сондай-ақ бұл шараларды жүзеге асырудың мерзiмдерi Ұйым мен инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң арасында келiсiледi. Бұл шараларды Атқарушы кеңес 31-тармаққа сәйкес, сондай-ақ объектiде болудың негiзiнде берiлетiн объект туралы егжей-тегжейлi ақпаратты бағалаудың негiзiнде дайындалған Техникалық хатшылықтың ұсынымдарын ескере отырып осы Конвенция қатысушы мемлекет үшiн күшiне енген соң 60 күннен кешiктiрмей бекiтедi. Атқарушы кеңес өзiнiң бiрiншi сессиясында YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференцияның қарауы мен бекiтуiне жататын ұсынымдардың негiзiнде тексеру жөнiндегi өтпелi шаралардың принциптерiн айқындайды. Тексеру жөнiндегi өтпелi шаралар 50-тармақта жазылған мақсаттарға сәйкес химиялық қаруды жоюды тексерудiң, және жою жөнiндегi ағымдағы операциялар үшiн кедергiлер жасауға жол бермеудiң бүкiл өтпелi кезеңiнiң бойында жүзеге асыруға есептелген.
52. 53-61-тармақтардың ережелерi осы Конвенция күшiне енген соң 390 күннен ерте емес басталуға тиiс химиялық қаруды жою жөнiндегi операцияларға қолданылады.
53. Осы Конвенцияның және жою жөнiндегi объект туралы егжей-тегжейлi ақпараттың негiзiнде, сондай-ақ бұрынғы инспекциялардың тәжiрибесiне сүйене отырып нақты жағдайға байланысты Техникалық хатшылық жою жөнiндегi әрбiр объектiге химиялық қарудың жоюдың инспекциясы жоспарын әзiрлейдi. Бұл жоспар осы Конвенцияға сәйкес жою жөнiндегi операцияларға объектiнiң кiрiсуi ретiнде дейiн кемiнде 270 күн бұрын жасалып, инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң пiкiр айтуына берiледi. Техникалық хатшылық пен инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң арасындағы кез келген келiспеушiлiктер консультациялар арқылы реттелуi тиiс. Кез келген шешiмi табылмаған мәселе осы конвенцияның толық жүзеге асырылуына жәрдемдесу мақсатында тиiстi шаралар қабылдау үшiн Атқарушы кеңеске берiледi.
54. Техникалық хатшылық инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң химиялық қаруды жою жөнiндегi әрбiр объектiсiнде бастапқы болуды осы Конвенцияға сәйкес әрбiр объектiге жою жөнiндегi операцияларға кiрiскенге дейiн объектiмен танысуға мүмкiндiк алу мен инспекция жоспарының бiрдейлiгiн бағалау үшiн кемiнде 240 күн бұрын жүргiзедi.
55. Химиялық қаруды жою жөнiндегi операциялар басталып кеткен жұмыс iстеп тұрған объект жағдайында инспекцияланушы қатысушы мемлекеттен Техникалық хатшылық бастапқы болуды жүргiзуге дейiн объектiге газдандырмау жүргiзу талап етiлмейдi. Болуының ұзақтығы 5 күннен, ал болушылардың саны 15 адамнан аспайды.
56. Келiсiлген егжей-тегжейлi тексеру жоспарлары Техникалық хатшылықтың тиiстi ұсынымымен Атқарушы кеңестiң қарауына жiберiледi. Атқарушы кеңес жоспарларды оларды мақұлдау тұрғысында осы Конвенция бойынша тексеру рұқсаттарымен және мiндеттемелерiмен сәйкестiкте қарайды. Мұндай тексеру, сондай-ақ жоюды тексеру жоспарларының тексеру мақсаттарына, сондай-ақ олардың тиiмдiлiгi мен практикалық жүзеге асырылымдылығына сәйкес келетiндiгiн растауы тиiс, қарау жою кезеңi басталғанға дейiн кемiнде 180 күн бұрын аяқталуы тиiс.
57. Атқарушы кеңестiң әрбiр мүшесi Техникалық хатшылықпен тексеру жоспарының бiрдейлiгiне қатысты кез келген мәселе бойынша ақылдасып-кеңесе алады. Егер Атқарушы кеңестiң мүшелерiнiң ешқайсысының қарсылықтары болмаса, онда бұл жоспар қолданысқа енгiзiледi.
58. Кез келген қиыншылықтар туындаған кезде Атқарушы кеңес қатысушы мемлекетпен оларды жою тұрғысында консультациялар жасайды. Егер әлдебiр қиыншылық шешiмi табылмай қалса, ол Конференцияға берiледi.
59. Жою және оны пайдаланудың режимi бойынша объектiнiң нақты ерекшелiктерi ескерiле отырып химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлер үшiн объект бойынша егжей-тегжейлi келiсiмдерде мыналар көрсетiледi:
а) тұрған жерiнде инспекцияның егжей-тегжейлi рәсiмдерi; және
b) тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың, және инспекторлардың қатысуының көмегiмен үздiксiз байқау арқылы тексеру туралы ереже.
60. Инспекторларға химиялық қаруды жою жөнiндегi әрбiр объектiге осы Конвенцияға сәйкес объектiде жою басталғанға дейiн кемiнде 60 күн бұрын рұқсат берiледi. Мұндай рұқсат инспекциялық жабдықты орнатуға, осы жабдықты тексеру, оның жұмыс iстеуiн сынақтан өткiзу мақсатында, сондай-ақ объектiге түпкiлiктi инженерлiк зерделеу жүргiзу мақсатында берiледi. Химиялық қаруды жою жөнiндегi операциялар басталып кеткен объект жағдайында жою жөнiндегi операциялар инспекциялық жабдықты орнату және сынақтан өткiзу мақсатында 60 күннен аспайтын талап етiлетiн ең аз уақыт аралығында тоқтатылады. Сынаулар мен зерделеудiң нәтижелерiне байланысты қатысушы мемлекет пен техникалық хатшылық осы объектiге қатысты объект бойынша егжей-тегжейлi келiсiмге толықтыруларды немесе өзгертулердi келiсе алады.
61. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiде инспекциялық топтың жетекшiсiне химиялық қарудың әрбiр партиясының объектiден жою жөнiндегi осындай объектiге химиялық қаруды жою бойынша объектiден кетуiне дейiн кем дегенде төрт сағат бұрын мәлiмдейдi. Бұл мәлiмдеуде сақтау жөнiндегi объектiнiң атауы, кету мен болудың есептi уақыты, тасымалданатын химиялық қарудың нақты түрлерi мен сандары, қандайда бiр болмасын таңбаланған заттарды әкету фактiсi, сондай-ақ тасымалдау тәсiлi көрсетiледi. Бұл мәлiмдеуге бiр жөнелтуден артығы туралы мәлiмдеме де кiруi мүмкiн. Инспекциялық топтың жетекшiсi осы ақпараттағы кез келген өзгерiстер туралы жазбаша түрде дереу құлақтандырылады.

Химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлерде химиялық қаруды
сақтау жөнiндегi объектiлер

62. Инспекторлар химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiге келуiн және осы химиялық қарудың сақталуын тексередi. Инспекторлар химиялық қаруды жойғанға дейiн объектiде қолданылып жүрген техникалық қауiпсiздiк ережелерiне сәйкес келiсiлген рәсiмдердi пайдалана отырып әрбiр партияның мүккәмалдық құрамын тексередi. Олар оны жоюға дейiн химиялық қаруды дәл түгендеудi жеңiлдету үшiн тиiсiнше келiсiлген пломбыларды, таңбаны немесе мүккәмалдық бақылаудың басқа да рәсiмдерiн пайдаланады.
63. Химиялық қару келiп түскен соң және ол химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлердiң орналасқан химиялық қаруды сақтау жөнiндегi объектiлерде әзiрше болуы кезiнде сақтау жөнiндегi бұл объектiлер объект бойынша тиiстi келiсiмдерге орай ұдайы тексерiлуге жатады.
64. Жоюдың белсендi фазасының аяғында инспекторлар жою үшiн сақтау жөнiндегi объектiден әкетiлген химиялық қарудың мүккәмалдық тiзбесiн жасайды, олар 62-тармақта аталған мүккәмалдық бақылау рәсiмдерiн пайдалана отырып қалған химиялық қарудың мүккәмалдық құрамының дәлдiгiн тексередi.

Химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлерде тұрған жерiнде
ұдайы тексеру шаралары

65. Инспекторларға химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлерде және осындай объектiлерде орналасқан химиялық қаруды сақтау жөнiндегi объектiлерге өздерiнiң қызметін жүзеге асыру үшiн жоюдың бүкiл белсендi кезеңiне рұқсат берiледi.
66. Химиялық қаруды жою жөнiндегi әрбiр объектiде химиялық қаруды қайта жiберiлмегендiгiне және жою процесiн аяқталуына сенiмдi болуы үшiн инспекторлардың өздерi қатысу арқылы тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау арқылы:
а) объектiде химиялық қарудың қабылдануын;
b) осы алаңда сақталған химиялық қаруды сақтаудың уақытша алаңы және химиялық қарудың нақты түрi мен санын;
с) жойылатын химиялық қарудың нақты түрi мен санын;
d) жою процесiн;
е) жоюдың түпкi өнiмiн;
f) металл бөлiктердiң түрiнiң бұзылуын; және
g) тұтастай алғанда жою процесiнiң және объектiнiң тұтастығын тексеруге құқығы бар.
67. Инспекторлардың сынамаларды iрiктеп алу мақсатында химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлерде уақытша сақтау алаңдарындағы оқ-дәрiлердi, қондырғыларды немесе контейнерлердi таңбалауға құқығы бар.
68. Деректердiң түпнұсқалығын тиiсiнше анықтай отырып объектiнi қалыпты пайдалану кезiнде алынған ақпаратты инспекцияның мұқтаждықтарына сәйкес келетiн дәрежедегi мақсаттар үшiн пайдаланады.
69. Жоюдың әрбiр кезеңi аяқталған соң Техникалық хатшылық қатысушы мемлекеттiң химиялық қаруының белгiленген санын жоюды аяқтағаны туралы растайды.
70. Объект бойынша келiсiмдерге сәйкес инспекторлар:
а) химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлердiң және осындай объектiлерде орналасқан химиялық қаруды сақтау жөнiндегi объектiлердiң барлық бөлiктерiне, кез келген оқ-дәрiлердi, қондырғыларды, сыйымдылықтар мен ондағы басқа да контейнерлердiң барлық бөлiктерiне кедергiсiз кiруге құқығы бар. Инспекциялауға жататын нысаналарды инспекторлар қатысушы мемлекетпен келiсiлген және Атқарушы кеңес мақұлдаған тексеру жоспарына сәйкес таңдап алады;
b) жою процесiнiң барысында тұрған жерiнде сынамаларға ұдайы талдау жасалынуын байқайды; және
c) қажет кезінде өздерінің өтініші бойынша жою жөніндегі объектілердегі немесе ондағы сақтау жөніндегі объектілердегі кез келген қондырғыдан, сыйымдылықтар мен басқа да контейнерлерден алынған сынамаларды алады.

                                IV (В) Бөлім

Ескі химиялық қару және қалдырылған химиялық қару

А. Жалпы ережелер

1. Ескi химиялық қару В тарауында көзделгенiндей жойылады.
2. Қалдырылған химиялық қару, және оның iшiнде II баптың 5
b) тармағындағы анықтамаға жауап беретiн қару С тарауында көзделген секiлдi жойылады.

В. Ескі химиялық қаруға арналған режим

3. Өзiнiң аумағында II баптың 5 а) тармағында айқындалғанындай ескi химиялық қаруы бар қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрiлмей Техникалық хатшылыққа осы ескi химиялық қарудың мүмкiндiгiнше тұрған жерiн, түрiн, санын және қазiргi жай-күйiн қоса алғанда, барлық қолда бар тиiстi ақпаратты бередi.
ІI баптың 5 b) тармағында айқындалғанындай ескi химиялық қару жағдайында қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа мүмкiндiгiнше осы Қосымшаның IV (А) бөлiмiнiң 1-3-тармақтарында көрсетiлген ақпаратты қоса алғанда III баптың 1 b) i) тармағына сәйкес хабарландыруды ұсынады.
4. Өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң ескi химиялық қаруды тапқан қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа 3-тармақта көрсетiлген ақпаратты ескi химиялық қару табылған соң 180 күннен кешiктiрмей ұсынады.
5. Техникалық хатшылық 3 және 4-тармақтарға сәйкес берiлетiн ақпаратты тексеру үшiн, және, атап айтқанда, II баптың 5-тармағында көрсетiлгенiндей ескi химиялық қарудың химиялық қару анықтамасына сәйкестiгiн анықтау үшiн қажет болуы мүмкiн бастапқы инспекцияны және кез келген келесi инспекцияларды жүргiзедi. 1925 және 1946 жылдардың аралығы кезеңiнде жасалған химиялық қарудың жарамдылық деңгейiн айқындаудың негiзгi принциптерiн YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
6. Қатысушы мемлекет II баптың 5 а) тармағындағы анықтамаға сәйкес келетiн, мұны Техникалық хатшылық растаған ескi химиялық қаруды токсиндi қалдықтар ретiнде қарайды, ол Техникалық хатшылыққа мұндай ескi химиялық қаруды өзiнiң ұлттық заңдарына сәйкес токсиндi қалдықтар ретiнде жою немесе өзгедей түрде қорыту жөнiнде қабылдайтын қадамдары туралы хабарлайды.
7. 3-5-тармақтарды ескере отырып II баптың 5 b) тармағындағы анықтамаға сәйкес келетiн, мұны Техникалық хатшылық растаған ескi химиялық қаруды осы Қосымшаның IY (А) бөлiмiне және IY бапқа сәйкес жояды. Алайда қатысушы мемлекеттiң өтiнiшi бойынша Атқарушы кеңес, егер ол осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаттары үшiн тәуекел етумен байланысты болмағандығын анықтайтын болса, осы ескi химиялық қаруды жоюдың шектi мерзiмдерi мен тәртiбiне қатысты ережеге өзгерiстер енгiзе алады. Өтiнiште ережелерге өзгертулерге қатысты нақты ұсыныстар мен ұсынылып отырған өзгерiстерге негiздердiң егжей-тегжейлi түсiндiрмесi болады.

С. Қалдырылған химиялық қаруға арналған режим

8. Аумағында қалдырылған химиялық қаруы бар қатысушы мемлекет (бұдан әрi "аумақтық қатысушы мемлекет" деп аталады) өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей Техникалық хатшылыққа қалдырылған химиялық қаруға қатысты өзiнде бар тиiстi ақпаратты табыс етедi. Бұл ақпарат, мүмкiндiгiне қарай, қалдырылған химиялық қарудың тұрған жерiн, түрiн, саны мен қазiргi жай-күйiн, сондай-ақ қалдырылуына қатысты мәлiметтердi қамтиды.
9. Аумағында қалдырылған химиялық қаруы бар қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 180 күннен кешiктiрмей Техникалық хатшылыққа қалдырылған химиялық қаруға қатысты өзiнде бар тиiстi ақпаратты табыс етедi. Бұл ақпарат, мүмкiндiгiне қарай, қалдырылған химиялық қарудың тұрған жерiн, түрiн, саны мен қазiргi жай-күйiн, сондай-ақ қалдырылуына қатысты мәлiметтердi қамтиды.
10. Басқа қатысушы мемлекеттiң аумағында химиялық қаруды қалдырған қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей Техникалық хатшылыққа қалдырылған химиялық қаруға қатысты өзiнде бар тиiстi ақпаратты табыс етедi. Бұл ақпарат, мүмкiндiгiне қарай, қалдырылған химиялық қарудың тұрған жерiн, түрiн, санын, сондай-ақ қалдырылуына қатысты жай-күйi туралы және қалдырылған химиялық қаруға қатысты мәлiметтердi қамтиды.
11. Техникалық хатшылық 8-10-тармақтарға сәйкес ұсынылған тиiстi ақпаратты тексеру үшiн, және осы Қосымшаның IY (А) бөлiмiнiң 41-43-тармақтарына сәйкес ұдайы тексеруге деген сұранысты айқындау үшiн қажет болуы мүмкiн бастапқы инспекцияны және кез келген келесi инспекцияларды жүргiзедi. Қажет болғанда ол қалдырылған химиялық қарудың шығу тегiн тексередi және қалдыруға және қалдырған мемлекеттi бiрдейлендiруге мүмкiндiк беруге қатысты куәлiктi анықтайды.
12. Техникалық хатшылықтың баяндамасы Атқарушы кеңеске, аумақтық қатысушы мемлекетке және қалдырған қатысушы мемлекетке немесе аумақтық қатысушы мемлекет хабарландырған немесе химиялық қаруды қалдырушы ретiнде Техникалық хатшылық бiрдейлендiрiлген қатысушы мемлекетке берiледi. Егер тiкелей мүдделi қатысушы мемлекеттердiң бiрi бұл баяндамаға қанағаттанбаса, ол бұл мәселенi осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес реттеуге немесе бұл мәселенi кешеуiлдетпей реттеу мақсатында Атқарушы кеңеске беруге құқығы бар.
13. 1 баптың 3-тармағына сәйкес аумақтық қатысушы мемлекет 8-12-тармақ сәйкес қатысушы мемлекет ретiнде анықталған қатысушы мемлекетке аумақтық қатысушы мемлекетпен ынтымақтастықта қалдырылған химиялық қаруды жою мақсатында консультациялар жасауды ұсынуға құқығы бар.
14. Аумақтық қатысушы мемлекет пен қалдырушы қатысушы мемлекеттiң арасында жоюдың өзара келiсiлген жоспарын әзiрлеу мақсатында консультациялар Техникалық хатшылық 13-тармақта көрсетiлген өтiнiш туралы хабарлаған соң, 30 күннен кешiктiрiлмей басталады. Өзара келiсiлген жою жоспары Техникалық хатшылыққа Техникалық хатшылық 13-тармақта көрсетiлген өтiнiш туралы хабарлаған соң 180 күннен кешiктiрiлмей ұсынылады. Қалдырушы қатысушы мемлекет пен аумақтық қатысушы мемлекеттiң өтiнiшi бойынша Атқарушы кеңес өзара келiсiлген жою жоспарын ұсынудың шектi мерзiмiн ұзарта алады.
15. Қалдырылған химиялық қаруды жоюдың мақсаты үшiн қалдырған қатысушы мемлекет барлық қажеттi қаражатты, техникалық, сараптамалық, өндiрiстiк, сондай-ақ өзге де ресурстарды қамтамасыз етедi. Аумақтық қатысушы мемлекет тиiстi ынтымақтастықты қамтамасыз етедi.
16. Егер қалдырушы мемлекет бiрдейлендiрiле алмаса немесе қатысушы мемлекет болып табылмайтын болса, онда аумақтық қатысушы мемлекет осы қалдырылған химиялық қаруды жоюды қамтамасыз ету мақсатында Ұйымнан және басқа да қатысушы мемлекеттерден осы қалдырылған химиялық қаруды жоюға көмек сұрай алады.
17. IV баптың 8-16-тармақтары мен осы Қосымшаның IV (А) бөлiмi ескерiле отырып, сондай-ақ қалдырылған химиялық қаруды жоюға қолданылады. Қалдырылған химиялық қару сондай-ақ II баптың 5
b) тармағындағы ескi химиялық қарудың анықтамасына сәйкес келген жағдайда, Атқарушы кеңес аумақтық қатысушы мемлекеттiң өтiнiшi бойынша дербес немесе қалдырылған қатысушы мемлекетпен бiрлесе отырып, егер ол осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаттары үшiн тәуекелмен байланысты болмағандығын анықтайтын болса, жою туралы ережелердi өзгерте немесе, ерекше жағдайларда тоқтата тұра алады. Қалдырылған химиялық қару II баптың 5 b) тармағындағы ескi химиялық қарудың анықтамасына сәйкес келмеген жағдайда Атқарушы кеңес аумақтық қатысушы мемлекеттiң өтiнiшi бойынша дербес немесе қалдырушы қатысушы мемлекетпен бiрлесiп, егер ол мұның осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаттары үшiн тәуекелмен байланысты болмағандығын анықтайтын болса, ерекше жағдайларда жоюдың шектi мерзiмдерi мен тәртiбiне қатысты ережелерге өзгерiстер енгiзе алады. Осы тармақта көрсетiлген кез келген өтiнiш ұсынылып отырған өзгерістер үшін негіздерді егжей-тегжейлі түсіндіруге ережелерді өзгертуге қатысты нақты ұсыныстарды қамтиды.
18. Қатысушы мемлекеттер бір-бірінің арасында қалдырылған химиялық қаруды жоюға қатысты келісімдер немесе уағдаластықтар жасай алады. Атқарушы кеңес аумақтық қатысушы мемлекеттің өтініші бойынша дербес немесе қалдырған қатысушы мемлекетпен бірлесіп мұндай

келісімдердің немесе уағдаластықтардың белгілі бір ережелерінің, егер 
ол мұндай келісім немесе уағдаластық 17-тармаққа сәйкес қалдырылған 
химиялық қаруды жоюды қамтамасыз ететіндігін анықтаса, осы тараудың 
ережелерінен үстем күші туралы шешім қабылдай алады.
     
     
                              V Бөлім
     V Бапқа сәйкес химиялық қаруды өндіру жөніндегі
     объектілерді жою және оны тексеру
     
     А. Хабарландырулар
     
     Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi хабарландыру 
     

1. III баптың 1 с) ii) тармағына сәйкес қатысушы мемлекет ұсынатын химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi хабарландыруда әрбiр объект бойынша мыналар келтiрiледi:
а) 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап объектiнiң атауы оны пайдаланатын иелерiнiң аттары және компаниялардың немесе кәсiпорындардың атаулары;
b) егер мұндайлары болса үйдiң және ғимараттың нақты нөмiрiн қоса алғанда, мекен-жайын, тұратын жерiн, кешеннiң шегiндегi объектiнiң тұрған жерiн қоса алғанда, объектiнiң дәл тұрған жерi;
с) химиялық қару ретiнде айқындалған ол химикаттарды өндiру жөнiндегi объектi болып табыла ма немесе химиялық қарудың жарағы жөнiндегi объект немесе екеуiнiң бiрi болып табыла ма дегенге қатысты мәлiмдеме;
d) объектiнiң құрылысының аяқталу күнi және объектiнiң өндiрiстiк процесiнiң сипатын елеулi түрде өзгерткен жаңа немесе модификацияланған жабдықты қондыруды қоса алғанда, объектiге кез келген модификациялау жүргiзiлген кезеңдер;
е) химиялық қару ретiнде айқындалған объектiде өндiрiлген химикаттар туралы; объектiде жарақталған оқ-дәрiлер, құрылғылар мен контейнерлер туралы ақпарат; сондай-ақ мұндай өндiрiстiң немесе жарақтаудың басталған және тоқтатылған күндерi:
i) химиялық қару ретiнде айқындалған объектiге өндiрiлген химикаттар үшiн мұндай ақпарат Халықаралық таза және қолданбалы химия одағының номенклатурасына (ИКПАК), егер мұндайы бар болса, "Кемикл абстрактс сервис" бойынша құрылымдық формула мен тiркеу нөмiрiне сәйкес химиялық атауы көрсетiле отырып, өндiрiлген химикаттардың нақты санаттары түрiнде, және тоннада бiлдiрiлген химикаттың салмағының әрбiр химикаттың саны түрiнде айқындалған химикаттар үшiн;
ii) объектiде жарақталған оқ-дәрiлер, қондырғылар мен контейнерлер үшiн мұндай ақпарат жарақталған химиялық қарудың нақты санаты және бiрлiктегi химиялық жарақтың салмағы ретiнде бiлдiрiледi.
f) Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнiң өндiрiстiк қуаты:
і) химиялық қару өндiрiлген объект үшiн өндiрiстiк қуат iс жүзiнде пайдаланылатын технологиялық процеске немесе, объектiге пайдалану жоспарланған процеске сүйене отырып әзiрге пайдаланылмаған процестер жағдайында нақты заттың өндiрiсi үшiн жыл сайынғы сандық мүмкiндiк түрiнде бiлдiрiледi;
іi) химиялық қару жарақталған объект үшiн өндiрiстiк қуат химиялық қарудың әрбiр нақты түрiн объект жылына жарақтай алатын химикаттың санының түрiнде бiлдiрiледi.
q)химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр жойылмаған объект үшін:
i) орнының жоспарын;
ii) объектiнiң технологиялық блок-схемасын; және
іii) объектiдегi үйлердiң, сондай-ақ объектiдегi бейiмделген жабдықтың және осы жабдыққа арналған кез келген қосалқы бөлшектердiң мүккәмалдық тiзбесiн көрсете отырып;
h) объектiнiң қазiргi жай-күйiн:
i) химиялық қарудың объектiде соңғы рет;
іi) оны жою күнi мен әдiсiн қоса алғанда, объектiнiң жойылған- жойылмағандығын; және
іii) объектiнiң осы Конвенция күшiне енгенге дейiн химиялық қаруды өндiруге байланыс жоқ қызмет үшiн пайдаланылғандығын немесе модификацияланғандығын және егер оған қандай модификациялаулар жүзеге асырылғандығы туралы ақпарат ұсынылатын болса, химиялық қаруға байланысы жоқ мұндай қызметтiң басталу күнiн және тиiстi жағдайларда өнiмнiң үлгiсi көрсетiле отырып мұндай қызметтiң сипаты көрсетiлiп;
i) қатысушы мемлекеттiң объектiнi жабу жөнiндегi қабылдаған шараларының сипаты, сондай-ақ қатысушы мемлекет қабылдаған немесе қабылдайтын объектiнi пайдаланудан шығару жөнiндегi iс-шаралардың сиппатамасы;
j) еңбектi қорғау және пайдаланудан шығарылған объектiге қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi қызметтiң стандартты режимiнiң сипаттамасы; және
к) объект химиялық қаруды жою үшiн қайта жабдықтала ма дегенге қатысты мәлiмдеме, және егер олай болса, мұндай қайта жабдықтау күні.

III баптың 1 с) iii) тармағына сәйкес химиялық қаруды өндiру
жөнiндегi объектiлердi хабарландыру

2. ІІI баптың 1 с) iii) тармағына сәйкес химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi хабарландыруда жоғарыдағы 1-тармақта көрсетiлген барлық ақпарат келтiрiледi. Аумағында объект бар немесе болған қатысушы мемлекет басқа мемлекетпен хабарландырулардың берiлуiн қамтамасыз етуге тиiстi уағдаластықтарға қол жеткiзiлуi үшiн жауапкершiлiкте болады. Егер аумағында объект бар немесе болған қатысушы мемлекет бұл мiндеттеменi орындау жағдайында болмаса, онда ол тиiстi себептерiн көрсетедi.

Бұрынғы берулер мен алуларды хабарландыру

3. 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап химиялық қаруды өндiру үшiн жабдықты берген немесе алған қатысушы мемлекет бұл берулер мен алуларды III баптың 1 с) iv) тармағына сәйкес және төмендегi 5-тармаққа сәйкес хабарландырады. 1946 жылдың 1 қаңтары мен 1970 жылдың 1 қаңтарының аралығындағы кезеңде мұндай жабдықты алу мен беру туралы барлық көзделген ақпарат болмаған жағдайларда, қатысушы мемлекет өзiнде бар кез келген ақпаратты хабарлайды және ол толық хабарлауды нелiктен бере алмайтындығына қатысты түсiнiктеме ұсынады.
4. 3-тармақта көрсетiлген химиялық қаруды өндiруге арналған жабдық

мыналарды бiлдiредi: 
     а) бейiмделген жабдық;
     b) химиялық қаруды тiкелей қолдануға байланысты пайдалануға
арнайы арналған жабдықты өндiруге арналған жабдық; 
     с) химиялық оқ-дәрiлер үшін химиялық емес бөлiктердi өндiруге
ғана арналған және пайдаланылатын жабдық.
     5. Химиялық қаруды өндiруге арналған жабдықты алу мен берудi
хабарландыруды:
     а) химиялық қаруды өндiруге арналған жабдықты кiмнiң
алғаны/бергенi;
     b) мұндай жабдықтың сипаты;
     с) алу немесе беру күнi;
     d) егер белгiлi болса, жабдықтың жойылған-жойылмағандығы; және
     е) егер белгiлi болса, қазiргi тұрған жерi көрсетiледi.
     
     Жоюдың жалпы жоспарларын ұсыну
     
     6. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр объект бойынша қатысушы
мемлекет мынадай ақпаратты бередi: 
     а) қабылданатын шараларды жүзеге асырудың белгiленген
мерзiмдерi; және
     b) жою әдiстерi.

7. Қатысушы мемлекет химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объект етiп уақытша қайта жабдықтауға ниет қылған химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр объект бойынша қатысушы мемлекет мынадай ақпаратты ұсынады:
а) жою жөнiндегi объект етiп қайта жабдықтаудың жоспарланған

мерзiмдерi;
     b) объектiнi химиялық қаруды жою жөнiндегi объект ретiнде
пайдаланудың жоспарланған мерзiмдерi; 
     с) жаңа объектiнiң сипаттамасы;
     d) арнаулы жабдықты жоюдың әдiсi;
     е) қайта жабдықталған объектiнi химиялық қаруды жою үшiн
пайдаланудан кейiн жоюдың мерзiмдерi; және 
     f) қайта жабдықталған объектiнi жоюдың әдiсi. 
     
     Жоюдың жыл сайынғы жоспарлары мен жою туралы жыл сайынғы
     баяндамаларды ұсыну
     
     8. Қатысушы мемлекет жоюдың жыл сайынғы жоспарын жоюдың
келесi жылы басталғанға дейiн кемiнде 90 күн бұрын ұсынады. Жыл 
сайынғы жоспарда мыналар көрсетiледi:
     а) жоюға жататындардың қуаты;
     b) жою жүзеге асырылатын объектiлердiң атауы мен тұрған жерi;
     с) әрбiр объектiдегi жойылатын ғимараттар мен жабдықтардың
тiзбесi; және
     с) жоюдың жоспарланған әдiсi (әдiстерi).
     9. Қатысушы мемлекет жою туралы жыл сайынғы баяндаманы жоюдың
өткен жылы аяқталған соң 90 күннен кешiктiрмей ұсынады. Жыл сайынғы 
баяндамада мыналар көрсетiледi: 
     а) жойылған қуаттар;
     b) жою жүзеге асырылған әрбiр объектiнiң атауы мен тұрған жерi;
     с) әрбiр объектiде жойылған ғимараттар мен жабдықтардың тiзбесi;
     d) жою әдiстерi.
     10. III баптың 1 с) iii) тармағына сәйкес хабарланатын химиялық қаруды
өндiру жөнiндегi объект жағдайында аумағында осы объект бар немесе 
болған қатысушы мемлекет жоғарыдағы 6-9-тармақтарда көрсетiлген 
хабарландырулардың ұсынылуын қамтамасыз ету үшiн тиiстi 
уағдаластықтарға қол жеткiзiлуiне жауапкершiлiкте болады. Егер 
аумағында объект бар немесе болған қатысушы мемлекет бұл мiндеттеменi 
орындау жағдайында болмаса, онда ол тиiстi себептерiн көрсетедi.
     
     В. Жою
     
     Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi жоюдың жалпы
     принциптерi 
     
     11. Әрбiр қатысушы мемлекет химиялық қаруды өндiру жөнiндегi
объектiлердi жою үшiн қолданылуы тиiс әдiстердi V бапта және осы 
бөлiмде жазылған принциптерге сәйкес айқындайды.
     
     Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi жабудың принциптерi 
     мен әдiстерi
     
     12. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi жабудың мақсаты оны
пайдаланудан шығару болып табылады.

13. Жабу жөнiндегi келiсiлген шараларды қатысушы мемлекет әрбiр объектiнiң нақты ерекшелiктерiн тиiстi түрде ескере отырып қабылдайды. Мұндай шараларға өзгелермен бiрге мыналар кiредi:
а) қызметтiң келiсiлген түрi ретiндегiден басқа, арнайы бейiмделген ғимараттар мен объектiнiң стандартты ғимараттарын иеленуге тыйым салынады;
b) өзгелермен бiрге бақылау-технологиялық жабдық пен коммуникацияны қоса алғанда, химиялық қаруды өндiруге тiкелей байланысты жабдықты ажыратып тастау;
с) химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi қауiпсiз пайдалануды қамтамасыз ету үшiн ғана пайдаланылатын қорғаныштық қондырғылар мен жабдықтарды пайдаланудан шығару;
d) химиялық қару ретiнде айқындалған химикаттарды синтездеу, бөлiп шығару немесе тазалау үшiн кез келген мамандандырылған технологиялық жабдыққа, сақтау үшiн кез келген сыйымдылыққа немесе химиялық қаруды жарақтау үшiн, не олардан осындай химикаттардың бөлiнуiн болдырмау үшiн, сондай-ақ сақтауға арналған немесе тетiктерде осындай жабдықты, сыйымдылықтарды жылумен жабдықтауды, салқындатуды, электр және басқа да энергиямен жабдықтауды болдырмау үшiн, химикаттарды қосуды болдырмау үшiн бастырғыштар мен басқа да құрылғыларды

орнату; және
     е) қызметтiң келiсiлген түрлерi үшiн талап етiлетiндерiн
қоспағанда, химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiге ауыр көлiктi 
жеткiзуге арналған темiр жол, автомобиль және басқа да кiрме жолдарды 
жауып тастау.
     14. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объект әзiрге жабық қалған
кезде, қатысушы мемлекет объектiде қауiпсiздiктi және физикалық 
қорғауды қамтамасыз ету жөнiндегi қызметiн жалғастыра алады.
     
     Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлерге оларды жойғанға 
     дейiн техникалық қызмет көрсету 
     
     15. Қатысушы мемлекет химиялық қаруды өндiру жөнiндегi
объектiлердi шола зерттеудi, профилактикалық қызмет көрсетудi және
ағымдағы жөндеудi қоса алғанда, тек қауiпсiздiк тұрғысында қызмет
көрсету жөнiндегi стандартты қызметтi жүзеге асыра алады. 
     16. Қызмет көрсету жөнiндегi жоспарланған барлық қызмет жоюдың
жалпы және егжей-тегжейлi жоспарларында көзделiнедi. Қызмет көрсету 
жөнiндегi қызметке мыналар кiрмейдi: 
     а) кез келген технологиялық жабдықты ауыстыру;
     b) химиялық-технологиялық жабдықтың сипатын өзгерту;
     d) кез келген үлгiдегi химикатты өндiру.
     17. Қызмет көрсету жөнiндегi бүкiл қызмет Техникалық хатшылықтың
тарапынан байқау жүргiзуге жатады.
     
     Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi химиялық қаруды жою
     жөнiндегi объектiлер етiп уақытша қайта жабдықтаудың принциптерi 
     мен әдiстерi 
     

18. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлер етiп уақытша қайта жабдықтауға қатысты шаралар уақытша қайта жабдықталған объектiлер үшiн режимнiң ең болмағанда химиялық қаруды өндiру жөнiндегi қайта жабдықталмаған объектiлерге арналған режим секiлдi қатаң болуын қамтамасыз етедi.
19. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлер етiп уақытша қайта жабдықтауға қатысты шаралар уақытша қайта жабдықталған объектiлер осы Конвенция күшiне енгенге дейiн химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердiң санаты бойынша хабарландырылады.
Олар инспекторлардың бастапқы болуына жатады, олар осы объектiлерге қатысты ақпараттың дұрыстығын растайды. Сондай-ақ осы объектiлердi қайта жабдықтау оларды жұмыс iстемейтiн күйiнде химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлер ретiнде келтiретiндей түрде тексеру талап етiледi, және де мұндай тексеру осы Конвенция күшiне енген соң 90 күннен кешiктiрiлмей жұмыс iстемейтiн күйге келтiрiлуi тиiс объектiлер үшiн көзделген шаралардың шеңберiнде жүзеге асырылады.
20. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлерге қайта жабдықтау жүргiзу ниетi бар қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей немесе уақытша қайта жабдықтау туралы шешiм қабылданған соң 30 күннен кешiктiрмей объектiнi қайта жабдықтаудың жалпы жоспарын, ал кейiн жыл сайынғы жоспарларды тапсырады.
21. Егер қатысушы мемлекет осы Конвенция өзi үшiн күшiне енген соң жабылған химиялық қаруды жою жөнiндегi объект етiп химиялық қаруды өндiру жөнiндегi тағы бiр объектiнi қайта жабдықтау қажеттiлiгiн басынан кешiрсе, ол бұл туралы Техникалық хатшылыққа қайта жабдықтауға дейiн кемiнде 150 күн бұрын хабарлайды. Техникалық хатшылық қатысушы мемлекетпен бiрлесiп объектiнiң қайта жабдықталған соң химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объект ретiнде жұмыс iстемейтiн күйге келтiрiлгендiгiне қажеттi шаралардың қабылданғандығын куәландырады.
22. Химиялық қаруды жою үшiн қайта жабдықталған объект жабылған және қызмет көрсетудегi химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектке қарағанда химиялық қаруды өндiрудi қайта бастау үшiн басым дәрежеде жарамды болмауы тиiс. Оның қызметiн қайта бастау үшiн химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектi жабылған және қызмет көрсетiлу жағдайындағыдан аз уақыт талап етiлмеуi тиiс.
23. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi қайта жабдықталған объектiлер осы Конвенция күшiне енген соң 10 жылдан кешiктiрiлмей жойылады.
24. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi кез келген осы объектiнi қайта жабдықтау жөнiндегi кез келген шаралар нақты объектiмен көрсетiледi және оның жеке ерекшелiктерiне байланысты болады.
25. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi химиялық қаруды жою жөнiндегi объект етiп қайта жабдықтау мақсатында жүзеге асырылатын шаралар кешенi қатысушы мемлекеттер үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 90 күннен кешiктiрiлмей жүзеге асырылуға жататын химиялық қаруды өндiру жөнiндегi басқа объектiлердi пайдаланудан шығару үшiн көзделген шаралар кешенiнен аз ауқымда болмайды.

Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi жоюға қатысты
принциптер мен әдiстер

26. Қатысушы мемлекет химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнiң анықтамасымен қамтылатын жабдық пен ғимаратты мынадай түрде жояды:
а) барлық бейiмделген жабдық пен стандартты жабдық заттай жойылуға түседi;
b) бейiмделген ғимараттар мен стандартты ғимараттар заттай жойылуға түседi.
27. Қатысушы мемлекет химиялық қаруды қолдануға арналған жарақтандырылмаған химиялық оқ-дәрiлер мен жабдықты өндiру жөнiндегi объектiлердi мынадай түрде жояды:
а) химиялық оқ-дәрiлер немесе жабдықтар үшiн химиялық бөлiктердi өндiру үшiн ғана пайдаланылатын, химиялық қаруды тiкелей қолдануға байланысты арнайы арналған объектiлер хабарланады және жойылады. Жою және оны тексеру процесi V баптың ережелерiне және осы Қосымшаның осы бөлiмiне сәйкес жүзеге асырылады, олар химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi жоюды реттейдi;
b) химиялық оқ-дәрiлер үшiн химиялық емес бөлiктердi өндiру үшiн ғана арналған немесе пайдаланылатын барлық жабдық заттай жойылуға түседi. Арнайы құрастырылған мульдтар мен металл түзiлiмдi пресс-нысандар кiретiн мұндай жабдық жою үшiн арнаулы орынға жеткiзiлуi мүмкiн;
с) осы Конвенция бойынша IХ бапта көзделгенiндей тыйым салынбаған осындай өндiрiстiк қызмет үшiн пайдаланылған бүкiл ғимарат пен стандартты жабдық жойылады немесе қажет болғанда консультациялар мен инспекциялар арқылы расталынып қайта жабдықталады;
d) осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттағы қызмет жою немесе қайта жабдықтау барысында жалғастырылына алады.

Жоюдың тәртiбi

28. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi жоюдың тәртiбiнiң негiзiне тұрған жерiнде ұдайы тексеруге қатысты мiндеттемелердi қоса алғанда, осы Конвенцияның 1-бабында және басқа да баптарында жазылған мiндеттемелер жатады. Ол Қатысушы мемлекеттердiң жою кезеңiндегi қауiпсiздiктi төмендетпеудегi; жою сатысының бастапқы кезеңiнде сенiмдi нығайтудағы; химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi жою барысында бiрте-бiрте тәжiрибе жинау және объектiлердiң iс жүзiндегi сипаттамасы мен оларды жоюдың таңдап алынған әдiстерiне қатыссыз қолдануға мүдделiлiгiн ескередi. Жою тәртiбiнiң негiзiн теңестiру принципi құрайды.
29. Жоюдың әрбiр кезеңi үшiн қатысушы мемлекет химиялық қаруды жою жөнiндегi қандай объектiлердiң жойылуға жататындығын айқындайды, және жоюды әрбiр жою кезеңiнiң аяғында қалдықтың 30 және 31-тармақтарда көрсетiлгеннен көп болмайтындай түрде жүзеге асырады. Қатысушы мемлекетке өзiнiң объектiлерiн неғұрлым тезiрек қарқынмен жоюына тыйым салынбайды.
30. 1-тiзiмдегi химикаттарды өндiретiн химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлерге мынадай ережелер қолданылады:
а) қатысушы мемлекет мұндай объектiлердi жоюды өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң бiр жылдан кешiктiрмей бастайды және оны осы Конвенция күшiне енген соң 10 жылдан кешiктiрмей аяқтайды. Осы Конвенция күшiне енуi кезiнде қатысушы болып табылатын мемлекеттер үшiн бұл жалпы кезең жоюдың үш кезеңiне бөлiнедi, атап айтқанда: 2-5 жыл, 6-8 жыл және 9-10 жыл. Осы Конвенция күшiне енген соң қатысушысы болатын мемлекеттер үшiн жою кезеңдерi 28 және 29-тармақтар ескерiле отырып түзетiледi;
b) осындай объектiлер үшiн салыстыру факторы ретiнде өндiрiстiк қуат пайдаланылады, ол бинарлық химиялық қару үшiн белгiленген тәртiп ескерiле отырып уландырушы заттардың тоннасында бiлдiрiледi;
с) Осы Конвенция күшiне енген соң сегiзiншi жылдың аяғында өндiрiстiк қуаттың тиiстi келiсiлген деңгейлерi белгiленедi. Тиiстi деңгейден артық өндiрiстiк қуаттар жоюдың алғашқы екi кезеңiнiң iшiнде тең өсiп отыратын санда жойылады;
d) қуаттардың осы көлемiн жоюға қатысты талап 1-тiзiмнiң объектiсiне берулердi жүргiзген немесе оқ-дәрiлердi немесе қондырғыларды өзiнде өндiрiлген 1-тiзiмдегi химикаттармен жарақтаған кез келген басқа объектiнi жоюға қатысты талапқа әкеп соғады;
е) химиялық қаруды жою үшiн уақытша қайта жабдықталған химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлер бұрынғысынша осы тармақтың ережелерiне сәйкес қуаттарды жою туралы мiндеттемелердi орындауда болады.
31. 30-тармақта қамтылмаған химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi жоюды қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң екi жылдан кешiктiрмей бастайды және оны осы Конвенция күшiне енген соң бес жылдан кешiктiрмей аяқтайды.

Жоюдың егжей-тегжейлi жоспары

32. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi жоюды бастағанға

дейiн кемiнде 180 күн бұрын қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа 33 
f) тармақта айтылған, өзгелермен бiрге, мыналарды қоса алғанда:
     а) жоюға жататын объектiде инспекторлардың болу мерзiмдерiн;
және
     b) хабарландырылған мүккәмалдық тiзбедегi әрбiр нысанаға
қолданылатын тексеру шараларының ресiмдерiн қоса алғанда, объектiнi 
жоюдың егжей-тегжейлi жоспарын ұсынады. 
     33. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр объектiнi жоюдың 
егжей-тегжейлi жоспарлары мыналарды қамтиды:
     а) жою процесiнiң егжей-тегжейлi кестесi;
     b) объектiнiң жоспары;
     с) технологиялық блок-схема;
     d) жойылуға жататын жабдықтарды, ғимараттардың және басқа
да нысаналардың егжей-тегжейлi мүккәмалдық тiзбесi;
     е) осы мүккәмалдық тiзбедегi әрбiр нысанаға қолданылуы тиiс
шаралар;
     f) тексерудiң ұсынылатын шаралары;
     q) объектiнi жою кезiнде сақталынуы тиiс қауiпсiздiк/сақтандыру
шаралары; және 
     h) инспекторларға берiлуге жататын жұмыс және тұрғын үй-тұрмыстық 
жағдайлар.

34. Егер қатысушы мемлекет химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi химиялық қаруды жою жөнiндегi объект етiп уақытша жабдықтауды жүзеге асыру ниетiнде болса, ол Техникалық хатшылыққа қайта жабдықтау жөнiндегi кез келген қызмет жүзеге асырылғанға дейiн кемiнде 150 күн бұрын құлақтандырады. Құлақтандыруда:
а) объектiнiң атауы, мекен-жайы мен тұрған жерi көрсетiледi;
b) химиялық қаруды жою кезiнде пайдаланылатын барлық құрылыстар мен учаскелердi көрсете отырып оның жоспары ұсынылады, сондай-ақ уақытша жабдықтауға жататын химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнiң барлық құрылыстары көрсетiледi;
с) жоюға жататын химиялық қарудың түрi мен химиялық жарақтың саны көрсетiледi;
d) жою әдiсi көрсетiледi;
е) химиялық қаруды жою үшiн қайта жабдықталынатын өндiрiстiк процесс пен бейiмделген жабдықтың элементтерi көрсетiле отырып технологиялық блок-схема ұсынылады;
f) тиiстi жағдайларда қайта жабдықтаумен мүмкiн қозғалынатын пломбылар мен инспекциялық жабдық көрсетiледi;
q) жобалауға, уақытша объектiнi қайта жабдықтауға, жабдықты монтаждауға, жабдықты тексеруге, жою мен жабу жөнiндегi операцияларға бөлiнетiн уақыты көрсетiлiп, кестесi ұсынылады.
35. Химиялық қаруды жою үшiн уақытша жабдықталған объектiнi жоюға байланысты 32 және 33-тармақтарға сәйкес ақпарат ұсынылады.

Егжей-тегжейлi жоспарларды қарау

36. Қатысушы мемлекеттiң ұсынған жоюдың егжей-тегжейлi жоспары мен ұсынылған тексеру шараларының негiзiнде, сондай-ақ бұдан бұрынғы инспекциялардың тәжiрибесiне сүйене отырып, Техникалық хатшылық қатысушы мемлекетпен тығыз ақылдасып-кеңесiп объектiнi жоюды тексеру жоспарын әзiрлейдi. Тиiстi шараларға қатысты Техникалық хатшылық пен қатысушы мемлекеттiң арасындағы кез келген келiспеушiлiк консультациялар арқылы реттелiнуi тиiс. Кез келген шешiмi табылмаған мәселе осы Конвенцияның толық жүзеге асырылуына жәрдемдесу мақсатында тиiстi шаралар қабылдау үшiн Атқарушы кеңеске берiледi.
37. V баптың және осы бөлiмнiң ережелерiнiң орындалуын қамтамасыз ету үшiн Атқарушы кеңес пен қатысушы мемлекет жою мен тексерудiң жиынтық жоспарын келiседi, мұндай келiсiм жоюдың жоспарланған басталуына дейiн кемiнде 60 күн бұрын аяқталуы тиiс.
38. Атқарушы кеңестiң әрбiр мүшесi Техникалық хатшылықпен жою мен тексерудiң жиынтық жоспарының бiрдей болуына қатысты кез келген мәселе бойынша ақылдаса алады. Атқарушы кеңестiң кез келген мүшесiнiң тарапынан қарсылық болмауы кезiнде бұл жоспар қолданылуға енгiзiледi.
39. Кез келген қиыншылықтардың болуы кезiнде Атқарушы кеңес оларды шешу үшiн қатысушы мемлекетпен консультациялар жасайды.
Егер кез келген қиыншылық шешiмi табылмаған болса, олар Конференцияға берiледi. Жоюдың әдiстерiне қатысты кез келген келiспеушiлiктi реттеу қабылданымды болып табылатын жою жоспарының басқа бөлiктерiнiң жүзеге асырылуын тоқтатпайды.
40. Егер тексерудiң қыр-сыры бойынша Атқарушы кеңеспен келiсiмге қол жеткiзудiң сәтi түспеген жағдайда немесе мақұлданған тексеру жоспарын қолдануға енгiзудiң мүмкiн болмауы жағдайында жоюды тексеру тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен үздiксiз байқау

жүргiзу арқылы, және инспекторлардың тiкелей өздерiнiң қатысуымен 
жүзеге асырылады.
     41. Жою мен тексеру келiсiлген жоспарға сәйкес жүзеге асырылады.
Тексеру жою процесi үшiн қажетсiз кедергiлер жасамайды және жоюды 
куәландыру үшiн тұрған жерiнде инспекторлардың қатысуы арқылы 
жүзеге асырылады.
     42. Егер жою немесе тексеру жөнiндегi талап етiлетiн шаралар
жоспарға сәйкес жүзеге асырылмайтын болса, онда бұл туралы барлық 
қатысушы мемлекет хабарландырылады. 
     
     С. Тексеру
     
     Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердiң хабарландыруларын
     тұрған жерiнде инспекция арқылы тексеру
     

43. Техникалық хатшылық бастапқы инспекцияны химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр объектiге қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 90 және 120 күннiң аралығындағы кезеңде жүргiзедi.
44. Бастапқы инспекцияның мақсаты мынадан тұрады:
а) химиялық қаруды өндiрудi осы Конвенцияға сәйкес тоқтатылғандығын және объектiнiң пайдаланудан шығарылғандығын растау;
b) Техникалық хатшылыққа объектiде химиялық қаруды өндiрудi тоқтату жөнiнде қабылданған шаралармен танысуға мүмкiндiк беру;
с) инспекторларға уақытша пломбылар қоюға рұқсат беру;
d) инспекторларға ғимараттар мен арнаулы жабдықтың мүккәмалдық тiзбесiн растауға рұқсат беру;
е) рұқсат етiлмеген араласушылықты көрсететiн пломбыларды пайдалануды, және осы объект үшiн объект бойынша егжей-тегжейлi келiсiмге сәйкес орнатылатын басқа келiсiлген жабдықты қоса алғанда, объектiде инспекциялық қызметтi жоспарлауға қажет ақпаратты алу; және
f) объектiдегi инспекцияның рәсiмдерi туралы егжей-тегжейлi келiсiмге қатысты алдын ала талқылау жүргiзу.
45. Хабарландырылған нысаналардың түгенделуiнiң дәлдiгiн жеңiлдету үшiн химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр объектiде инспекторлар тиiсiнше келiсiлген пломбыларды, таңбаларды немесе мүккамалдық бақылаудың басқа да рәсiмдерiн пайдаланады.
46. Инспекторлар химиялық қаруды өндiрудi кез келген қайта бастауды немесе жарияланған кез келген нысананы жоюды табу үшiн талап етiлуi мүмкiн келiсiлген қондырғыларды орнатады. Олар инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң жүзеге асыратын жабу жөнiндегi қызметiне кедергi келтiрмейтiндей қажеттi сақтану шараларын қолданады. Инспекторлар қызмет көрсету үшiн және осындай қондырғылардың бүтiндiгiн тексеру үшiн қайта орала алады.
47. Егер бастапқы инспекцияның негiзiнде Бас директор осы Конвенцияға сәйкес объектiнi пайдаланудан шығару үшiн қосымша шаралар қажет деп санайтын болса, онда Бас директор қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 135 күннен кешiктiрмей инспекцияланушы қатысушы мемлекеттен ол үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 180 күннен кешiктiрмей осындай шараларды жүзеге асыру туралы өтiне алады. Қатысушы мемлекет өзiнiң қалауы бойынша бұл өтiнiштi қанағаттандыра алады, егер ол өтiнiштi қанағаттандырмаса, онда инспекцияланатын қатысушы мемлекет пен Бас директор осы мәселенi реттеу мақсатында консультациялар жүргiзедi.

Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердi ұдайы тексеру және
олардың қызметiн тоқтату

48. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi ұдайы тексерудiң мақсаты химиялық қаруды өндiрудi кез келген қайта бастауды немесе осы объектiдегi хабарландырылған нысаналардың жоғалуын табуды қамтамасыз ету болып табылады.
49. Объект бойынша егжей-тегжейлi келiсiмде химиялық қаруды өндiру жөнiндегi кез келген объект үшiн:
а) мыналар қамтылуы мүмкiн тұрған жерiнде инспекция жасаудың егжей-тегжейлi рәсiмдерi:
і) шола қарау;
ii) пломбылар мен басқа да келiсiлген қондырғыларды тексеру және қызмет көрсету; және
iii) сынамаларды iрiктеп алу және талдау жасау;
b) рұқсат етiлмеген араласушылықты көрсететiн пломбыларды, және:
і) қондырғының үлгiсiн, тұрған жерi мен рәсiмдерiн; және
ii) осындай пломбылар мен жабдықтарға қызмет көрсету жөнiндегi шараларды көрсете отырып объектiнiң пайдалануын анықталмаған қайта бастауын болдырмау үшiн басқа келiсiлген жабдық, және
с) басқа да келiсiлген шаралар көрсетiледi.
50. Осы объект үшiн инспекция жүргiзу жөнiндегi шаралар туралы егжей-тегжейлi келiсiмде көзделген пломбылар немесе басқа бекiтiлген жабдық қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 240 күннен кешiктiрiлмей орнатылады. Инспекторларға осындай пломбыларды немесе жабдықтарды орнату үшiн химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр объектiде болуға рұқсат етiледi.
51. Әрбiр күнтiзбелiк жылдың iшiнде Техникалық хатшылыққа химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр объектiге төрт ретке дейiн инспекция жүргiзуге рұқсат етiледi.
52. Бас директор инспекцияланушы қатысушы мемлекетке химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiге инспекция жүргiзу немесе онда болудың өз шешiмi туралы инспекциялық топтың ұдайы инспекция немесе болу үшiн объектiге жоспарланған келуiне дейiн 48 сағат бұрын құлақтандырады. Инспекцияларды немесе болуларды шұғыл проблемаларды реттеу үшiн жүргiзген жағдайда, бұл кезең қысқартылуы мүмкiн. Бас директор инспекцияның немесе болуының мақсатын көрсетедi.
53. Инспекторлар объект бойынша келiсiмге сәйкес химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердiң барлық бөлiктерiн кедергiсiз көре алады. Хабарландырылған мүккәмалдық тiзбенiң инспекциялауға жататын нысаналарын инспекторлар өздерi таңдап алады.
54. Тұрған жерiнде ұдайы инспекциялар жасаудың жиiлiгiн айқындау үшiн негiзгi принциптердi VIII баптың 21 1) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi. Инспекциялауға жататын нақты өндiрiстiк объектiнi Техникалық хатшылық объектiнi инспекциялаудың дәл уақытын айқындау мүмкiндiгiн болдырмайтындай түрде таңдайды.

Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердiң жойылуын тексеру

55. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлердiң жойылуын ұдайы тексерудiң мақсаты осы Конвенция бойынша мiндеттемелерге сәйкес объектiнiң жойылғандығын және хабарландырылған мүккәмалдық тiзбедегi әрбiр нысананың келiсiлген егжей-тегжейлi жою жоспарына сәйкес жойылғандығын растау болып табылады.
56. Хабарландырылған мүккәмалдық тiзбедегi барлық нысананың жойылуы бойынша Техникалық хатшылық қатысушы мемлекеттiң тиiстi хабарлауын растайды. Осындай растаудан соң Техникалық хатшылық химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiге ұдайы тексеру жүргiзудi тоқтатады және инспекторлар орнатқан барлық құрылғылар мен бақылау приборларын дереу алып тастайды.
57. Осы растаудан соң қатысушы мемлекет объектiнiң жойылғандығы туралы хабарландыру жасайды.

Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi химиялық қаруды жою
жөнiндегi объект етiп уақытша қайта жабдықтауды тексеру

58. Өндiрiстiк объектiге уақытша жабдықтауды жүзеге асыру ниетi туралы алғашқы құлақтандыруды алған соң 90 күннен кешiктiрмей инспекторлардың көзделген уақытша жабдықтаумен танысу және қайта жабдықтау барысында талап етiлетiн мүмкiн инспекциялық шараларды зерделеу үшiн объектiде болуға құқығы бар.
59. Осындай болудан соң 60 күннен кешiктiрмей Техникалық хатшылық пен инспекцияланушы қатысушы мемлекет уақытша қайта жабдықтау кезеңiне арналған қосымша инспекциялық шараларды көздейтiн өтпелi келiсiм жасайды. Өтпелi келiсiмде қайта жабдықтау процесiнде химиялық қаруды өндiру жүзеге асырылмайтындығына сенiмдiлiктi қамтамасыз ететiн пломбыларды, бақылау жабдығын және инспекцияларды пайдалануды қоса алғанда, инспекциялық рәсiмдердi келiседi. Бұл келiсiм химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объект ретiндегi объектiнi уақытша қайта жабдықтау бойынша қызметi басталғаннан бастап жұмыс iстеу басталғанға дейiн күшiнде қалады.
60. Өтпелi келiсiм жасалғанға дейiн инспекцияланушы қатысушы мемлекет объектiнiң кез келген бөлiгiн құртуды немесе қайта жабдықтауды жүзеге асырмайды, сондай-ақ осы Конвенцияға орай орнатылуы мүмкiн кез келген пломбыларды немесе басқа да келiсiлген инспекциялық жабдықты алып тастамайды және өзгертпейдi.
61. Объектiнiң химиялық қаруды жою жөнiндегi объект ретiнде жұмыс iстей бастауынан ол химиялық қаруды жою жөнiндегi объектiлерге қолданылатын осы Қосымшаның IV А) бөлiмiнiң ережелерiмен қамтылады. Пайдалану алдындағы кезеңге арналған шаралар өтпелi келiсiммен реттеледi.
62. Жою жөнiндегi операциялардың барысында инспекторлар химиялық қаруды жоюға тiкелей қатысы жоқтарын да қоса алғанда, химиялық қаруды өндiру жөнiндегi уақытша қайта жабдықталған объектiлердiң барлық бөлiктерiнде бола алады.
63. Оның қайта жабдықтау жөнiндегi объектiдегi жұмысы басталғанға дейiн химиялық қаруды жою мақсатында және объектiнiң химиялық қаруды жою жөнiндегi объект ретiндегi жұмыс iстеуi тоқтатылғаннан кейiн объект химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiлерге қолданылатын осы бөлiмнiң ережелерiмен қамтылады.

D. Химиялық қаруды өндіру жөніндегі объектілерді осы конвенция
бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарға конверсиялау

Конверсиялауға арналған өтiнiмдi берудiң рәсiмдерi

64. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнi осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарға пайдалануға арналған өтiнiм қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енгенге дейiн осы мақсатта пайдаланып отырған немесе оны ол осы мақсаттарда пайдалануды жоспарлаған кез келген объектiге қатысты берiлiне алады.
65. Осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда пайдаланылып отырған химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiге қатысты қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енуi уақытында өтiнiм Бас директорға қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрiлмей берiледi. 1 h) іii)-тармаққа сәйкес берiлетiн деректерге қосымша өтiнiмде мынадай ақпарат болады:
а) өтiнiмнiң егжей-тегжейлi негiздемесi;
b) объектiнi конверсиялаудың жалпы жоспары, онда мыналар көрсетiледi:
і) объектiде жүзеге асырылатын қызметтiң сипаты;
ii) егер жоспарланатын қызмет химикаттарды қайта өңдеу немесе тұтыну өндiрiсiне байланысты болса: әрбiр химикаттың атауы, объектiнiң блок-схемасы және жыл сайын өндiруге, қайта өңдеуге немесе тұтынуға жоспарланған саны;
iii) егер мұндайлар орын алатын болса, қандай ғимараттар немесе құрылыстарды пайдалану көзделiнедi және қандай жаңартулар көзделiнедi;
iv) қандай ғимараттар немесе құрылыстар жойылады немесе жою көзделiнедi және жою жоспарлары;
v) объектiде қандай жабдық пайдаланылатын болады;
vi) қандай жабдық алынып тасталынды және жойылды және қандай жабдықты алып тастау мен жою көзделiнедi және оны жоюдың жоспары;
vii) егер бұл қолданымды болса, конверсиялаудың көзделген кестесi; және
viii) тұрған жерiнде жұмыс iстейтiн әрбiр басқа объектiнiң қызметiнiң сипаты; және
с) объектiде химиялық қаруды өндiру жөнiндегi резервтiк мүмкiндiктiң болуына жол бермеудi қамтамасыз етудiң d) тармақшада жазылған шараларды, сондай-ақ қатысушы мемлекет көздеген кез келген басқа шараларды қандай түрде қамтамасыз етудiң егжей-тегжейлi түсiндiрмесi.
66. Осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда пайдаланылмайтын химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объект үшiн қатысушы мемлекетке осы Конвенция күшiне енуi уақытында өтiнiм Бас директорға конверсия туралы шешiм қабылданған соң 30 күннен, бiрақ қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң қандай жағдайда да төрт жылдан кешiктiрiлмей берiледi. Өтiнiмде мынадай ақпарат болады:
а) оның экономикалық қажеттiлiгiн қоса алғанда, өтiнiмнiң егжей-тегжейлi негiздемесi;
b) объектiнi конверсиялаудың жалпы жоспары, онда мыналар көрсетiледi:
і) объектiде жүзеге асырылатын жоспарланған қызметтiң сипаты;
ii) егер жоспарланатын қызмет химикаттарды өндiруге, қайта өңдеуге немесе тұтынуға байланысты болса: әрбiр химикаттың атауы, объектiнiң блок-схемасы және жыл сайын өндiруге, қайта өңдеуге немесе тұтынуға жоспарланған саны;
iii) егер мұндайлар орын алатын болса, қандай ғимараттар немесе құрылыстарды пайдалану көзделiнедi және қандай жаңартулар көзделiнедi;
iv) қандай ғимараттар немесе құрылыстар жойылады немесе жою көзделiнедi және жою жоспарлары;
v) объектiде қандай жабдықты пайдалану көзделiнедi;
vi) қандай жабдықты алып тастау мен жою көзделiнедi және оны жоюдың жоспары;
vii) конверсиялаудың көзделген кестесi; және
viii) тұрған жерiнде жұмыс iстейтiн әрбiр басқа объектi қызметiнiң сипаты; және
с) объектiде химиялық қаруды өндiру жөнiндегi резервтiк мүмкiндiктiң болуына жол бермеудi қамтамасыз етудiң b) тармақшада жазылған шараларды, сондай-ақ қатысушы мемлекет көздеген кез келген басқа да шараларды қандай түрде қамтамасыз етудiң егжей-тегжейлi түсiндiрмесi.
67. Қатысушы мемлекет өзiнiң өтiнiмiнде сенiмдi нығайту үшiн орынды деп санайтын кез келген басқа да шараларды ұсына алады.

Шешiм қабылдағанға дейiнгi iс-әрекет

68. Қатысушы мемлекет Конференцияның шешiмiне дейiн осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда пайдаланып отырған объектiнi өзi үшiн осы Конвенция күшiне енгенге дейiн осындай мақсатта пайдалануды жалғастыра алады, бiрақ мынадай жағдайда, егер қатысушы мемлекет өзiнiң өтiнiмiнде ешқандай бейiмделген жабдықты немесе ешқандай арнайы бейiмделген ғимараттарды пайдаланбайтындығын және бейiмделген жабдық пен арнайы бейiмделген ғимараттар 13-тармақта көрсетiлген әдiстердi пайдалана отырып жұмыс iстемейтiн күйге келтiрiлгендiгiн куәландыруы тиiс.
69. Егер объект өтiнiм берiлуге байланысты осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсатта пайдаланылмаса, қатысушы мемлекет үшiн Конвенция күшiне енгенге дейiн немесе 68-тармақта талап етiлетiн куәландыру жүргiзiлмейтiн болса, онда қатысушы мемлекет V баптың 4-тармағына сәйкес дереу бүкiл қызметiн тоқтатады. Қатысушы мемлекет 13-тармаққа сәйкес өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 90 күннен кешiктiрмей объектiнi жабады.

Конверсияның шарттары

70. Осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнiң конверсиясының шарты ретiнде объектiдегi барлық бейiмделген жабдық жойылуы тиiс және осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда әдеттегiдей пайдаланылатын, және 1-тiзiмдегi химикаттарға байланысы жоқ ғимараттар мен құрылыстардан өздерiн ерекше деп көрсететiн ғимараттар мен құрылыстардың барлық арнаулы элементтерi құртылуы тиiс.
71. Конверсияланған объект:
а) 1-тiзiмдегi химикатты немесе 2-тiзiмдегi химикатты қайта өндiруге, өңдеуге немесе тұтынуға байланысты кез келген қызмет үшiн; немесе
b) кез келген жоғары токсиндi органды-фосфорлы химикатты қоса алғанда кез келген жоғары токсиндi химикатты өндiру үшiн, немесе токсиндiлiк, коррозиялық өлшемдерiн ескере отырып және, тиiстi жағдайларда, VIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарауға және бекiтуге жататын басқа техникалық факторлардың тиiстi жағдайларында, егер Атқарушы кеңес мұндай өндiру немесе қызмет осы Конвенцияның нысанасына немесе мақсаты үшiн тәуекелмен байланысты болмайды деп шешпесе, жоғары токсиндi немесе жоғары коррозиялы химикаттармен жұмыс үшiн арнаулы жабдықты талап ететiн кез келген өзге қызмет үшiн пайдаланылмайды.
72. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнiң конверсиясы осы Конвенция күшiне енген соң алты жылдан кешiктiрiлмей аяқталады.

Атқарушы кеңес пен Конференцияның шешiмдерi

73. Бас директор өтiнiмдi алған соң 90 күннен кешiктiрмей объектiге Техникалық хатшылық алғашқы инспекцияны жүргiзедi. Бұл инспекцияның мақсаты өтiнiмде берiлген ақпараттың дәлдiгiн анықтаудан, конверсиялауға көзделген объектiнiң техникалық сипаттамалары туралы ақпарат алудан және оны пайдалану осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда рұқсат етiлуі мүмкiн жағдайларды бағалаудан тұрады. Бас директор Атқарушы кеңеске, Конференцияға және барлық қатысушы мемлекеттерге объектiнi конверсиялауды осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда жүргiзу үшiн қажеттi шараларға қатысты, және конверсияланған объектiнiң осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда ғана пайдаланылатындығына деген сенiмдiлiктi қамтамасыз етуге қатысты ұсынымынан тұратын баяндаманы табыс етедi.
74. Егер объект қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енгенге дейiн осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда пайдаланылса, және пайдаланылуы жалғастырылып отырса, ал 68-тармаққа сәйкес куәландыруға жататын шаралар қабылданған болмаса, онда Бас директор дереу Атқарушы кеңеске хабарлайды, ол өзгелердiң қатарында объектiнi тоқтатуды және мамандандырылған жабдықты және ғимараттарды немесе құрылыстарды жаңартуды болдырмауды қоса алғанда, өзi орынды деп санайтын шараларды жүзеге асыруды талап ете алады. Атқарушы кеңес осы шараларды жүзеге асырудың мерзiмiн белгiлейдi және олардың қанағаттанарлық жүзеге асырылуына дейiн өтiнiмдi қарауды тоқтата тұрады. Осы мерзiм өтуi бойынша объект бұл шаралардың жүзеге асырылған-асырылмағандығын анықтау үшiн дереу инспекциялауға түседi. Егер бұл шаралар жүзеге асырылмаған болса, онда қатысушы мемлекетке объектiде бүкiл қызметiн толық тоқтатуға ұйғарым жасалынады.
75. Бас директордың баяндамасын алған соң Конференция Атқарушы кеңестiң ұсынуы бойынша, баяндаманы және қатысушы мемлекеттер айтқан кез келген пiкiрдi ескере отырып өтiнiмдi мақұлдау туралы мәселенi мүмкiндiгiнше тезiрек шешедi және осындай мақұлдау берiлетiн шарттарды белгiлейдi. Егер кез келген қатысушы мемлекет өтiнiмдi мақұлдауға және тиiстi шарттарды мақұлдауға қарсылық бiлдiрсе, онда мүдделi қатысушы мемлекеттердiң арасында өзара қабылданымды шешiм табу мақсатында тоқсан күннен аспайтын уақыт iшiнде консультациялар жүргiзiледi. Өтiнiмге және тиiстi шарттарға байланысты, сондай-ақ оларға ұсынылатын кез келген түзетулерге байланысты шешiм мәселенiң мәнi бойынша мүмкiндiгiнше консультациялар кезеңi өтуi бойынша тезiрек қабылданады.
76. Егер өтiнiм мақұлданса, онда осындай шешiм қабылданған соң, 90 күннен кешiктiрiлмей объект бойынша келiсiм жасалады. Объект бойынша келiсiмге тексеру шараларын қоса алғанда объектiнi конверсиялауға және пайдалануға рұқсат етiлетiн шарттар болады. Объект бойынша келiсiм жасалғанға дейiн конверсия басталмайды.

Конверсияның егжей-тегжейлi жоспарлары

77. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi объектiнiң жоспарланған конверсиясы басталғанға дейiн кемiнде 180 күн бұрын қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа, өзгелермен бiрге, конверсияны тексеру үшiн ұсынылатын мынадай шараларды қоса алғанда, объектiнiң егжей-тегжейлi конверсиясы жоспарын ұсынады:
а) конверсияға жататын объектiге инспекторлардың болу мерзiмi; және
b) хабарланған мүккәмалдық тiзбедегi әрбiр нысанаға қатысты жүзеге асырылуға жататын шараларды тексерудiң рәсiмдерi.
78. Химиялық қаруды өндiру жөнiндегi әрбiр объектiнiң конверсиясының егжей-тегжейлi жоспарында мыналар болады:
а) конверсия процесiнiң егжей-тегжейлi кестесi;
b) объектiнiң конверсияға дейiнгi және одан кейiнгi жоспары;
с) объектiнiң конверсияға дейiнгi және, егер бұл қолданымды болса, одан кейiнгi технологиялық блок-схемасы;
d) жоюға жататын жабдықтардың, ғимараттар мен құрылыстардың және

басқа да нысаналардың, және жаңартылуға жататын ғимараттар мен 
құрылыстардың егжей-тегжейлi мүккәмалдық тiзбесi;
     е) егер мұндай жәйттер орын алатын болса, мүккәмалдық
тiзбедегi әрбiр нысанаға қатысты жүзеге асырылуға жататын шаралар; 
     f) ұсынылған тексеру шаралары;
     q) объектiнi конверсиялау барысында сақталуға жататын 
қорғау/қауiпсiздiк шаралары; және
     h) инспекторларға берiлуге жататын жұмыс және тұрғын үй-тұрмыстық 
жағдайлар.
     
     Егжей-тегжейлi жоспарларды қарау
     

79. Қатысушы мемлекеттiң ұсынған жоюдың егжей-тегжейлi жоспары мен ұсынылған тексеру шараларының негiзiнде, сондай-ақ бұдан бұрынғы инспекциялардың, тәжiрибесiне сүйене отырып Техникалық хатшылық қатысушы мемлекетпен тығыз ақылдасып-кеңесiп объектiнiң жойылуын тексеру жоспарын әзiрлейдi. Тиiстi шараларға қатысты Техникалық хатшылық пен қатысушы мемлекеттiң арасындағы кез келген келiспеушiлiк консультациялар арқылы реттелiнедi. Кез келген реттелiнбеген мәселелер осы Конвенцияның толық жүзеге асырылуын жеңiлдету мақсатында тиiстi шаралар қабылдау үшiн Атқарушы кеңеске берiледi.
80. V баптың және осы бөлiмнiң ережелерiнiң орындалуын қамтамасыз ету үшiн Атқарушы кеңес пен қатысушы мемлекеттiң арасында жою мен тексерудiң жиынтық жоспары келiсiледi. Мұндай келiсу конверсияның жоспарланған басталуына дейiн кемiнде 60 күн бұрын аяқталуы тиiс.
81. Атқарушы кеңестiң әрбiр мүшесi Техникалық хатшылықпен жою мен тексерудiң жиынтық жоспары бiрдей болуына қатысты кез келген мәселе бойынша ақылдаса алады. Атқарушы кеңестiң кез келген мүшесiнiң тарапынан қарсылық болмауы кезiнде бұл жоспар қолданылуға енгiзiледi.
82. Кез келген қиыншылықтардың болуы кезiнде Атқарушы кеңес оларды жою мақсатында қатысушы мемлекетпен консультациялар жасауы тиiс. Егер кез келген қиыншылық айқындықсыз қалатын болса, олар Конференцияға берiлуi тиiс. Конверсияның әдiстерiне қатысты кез келген келiспеушiлiктi реттеу қабылданымды болып табылатын жою жоспарының басқа бөлiктерiнiң жүзеге асырылуын тоқтатпайды.
83. Тексерудiң қыр-сыры бойынша Атқарушы кеңеспен келiсiмге қол жеткiзудiң сәтi түспесе немесе мақұлданған тексеру жоспарын қолдануға енгiзудiң сәтi түспесе конверсиялауды тексеру тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен үздiксiз байқау жүргiзу арқылы, және инспекторлардың өздерiнiң қатысуымен жүзеге асырылады.
84. Конверсия мен тексеру келiсiлген жоспарға сәйкес жүзеге асырылады. Тексеру конверсия процесi үшiн негiзсiз кедергiлер жасамайды және конверсияны жоюды куәландыру үшiн тұрған жерiнде инспекторлардың қатысуы арқылы жүргiзiледi.
85. Бас директор конверсияның аяқталғандығын куәландырған соң 10 жылдың iшiнде қатысушы мемлекет кез келген уақытта инспекторларға объектiге кедергiсiз кiргiзетiн болады. Инспекторлардың барлық учаскелерге, барлық қызмет түрлерiне және объектiдегi барлық жабдық нысанасына байқау жүргiзуге құқығы бар. Инспекторлардың осы тарауға сәйкес Атқарушы кеңес пен Конференция белгiлеген кез келген шарттарға объектiдегi қызметтiң сәйкестiлiгiн тексеруге құқығы бар. Инспекторлардың сондай-ақ осы Қосымшаның II бөлiмiнiң Е тарауының ережелерiне сәйкес объектiнiң кез келген учаскесiнен сынамалар алуға және оларға 1-тiзiмдегi химикаттардың жоқтығын тексеру үшiн, олардың тұрақты қосалқы өнiмдерiн және ыдырау өнiмдерiн, сондай-ақ 2-тiзiмдегi химикаттардың жоқтығын тексеру үшiн және объектiдегi қызметтiң осы тарауға сәйкес Атқарушы кеңес пен Конференция белгiлеген химиялық қызметке қатысты кез келген басқа шарттарға сәйкестiлiгiн тексеру үшiн оларға талдау жасауға құқығы бар. Инспекторлардың сондай-ақ осы Қосымшаның Х бөлiмiнiң С тарауына сәйкес объектiде орналасқан өндiрiстiк аймаққа

жүйелi түрде кіруге құқығы бар. 10 жыл кезең ішінде қатысушы мемлекет 
жыл сайын конверсияланған объектідегі қызмет туралы баяндаманы табыс 
етіп отырады. 10 жылдық кезең аяқталған соң Атқарушы кеңес Техникалық 
хатшылықтың ұсыныстарын ескере отырып тексерудің бұдан арғы 
шараларының сипаты туралы шешім қабылдайды.
     86. Конверсияланған объектіні тексеру жөніндегі шығыстар V баптың 
19-тармағына сәйкес бөлінеді.
     
                               VI Бөлім
       VI Бапқа сәйкес осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын қызмет
     
     1-Тізімнің химикаттарына және осындай химикаттарға байланысты 
                  объектілерге арналған режим 
     
     А. Жалпы ережелер
     

1. Қатысушы мемлекет қатысушы мемлекеттiң аумағынан тысқары жерлерде 1-тiзiмдегi химикаттарды өндiрмейдi, сатып алмайды, сақтамайды және пайдаланбайды және мұндай химикаттарды басқа қатысушы мемлекет ретiндегiнi қоспағанда, өз аумағынан тысқары жерлерге бермейдi.
2. Қатысушы мемлекет:
а) бұл химикаттар зерттеулерде, медицинада, фармацевтикалық немесе қорғаныштық мақсаттарда қолданылатын; және
b) химикаттардың түрлерi мен саны осындай мақсаттарда өзiн ақтауы мүмкiн осындай түрлерi мен сандарында қатаң шектелiнетiн; және
с) осындай мақсаттарға арналған мұндай химикаттардың жиынтық саны кез келген белгiлi бiр уақытта бiр тоннаны немесе одан азды құрайтын; және
d) осындай мақсаттар үшiн қатысушы мемлекеттiң кез келген жылы химиялық қаруды өндiру, оның запасынан алу және беру жолымен алған жиынтық саны 1 тоннаны және одан азды құрайтын жағдайларды қоспағанда, 1-тiзiмдегi химикаттарды өндiрмейдi, сатып алмайды, сақтамайды, бермейдi және пайдаланбайды.

В. Берулер

3. Қатысушы мемлекет 1-тiзiмдегi химикаттарды өз аумағынан тысқары тек басқа мемлекетте және тек 2-тармаққа сәйкес зерттеу, медициналық, фармацевтикалық және қорғаныш мақсаттарында бере алады.
4. Берiлген химикаттар үшiншi бiр мемлекетке одан әрi беруге жатпайды.
5. Басқа қатысушы мемлекетке кез келген беруге дейiн кемiнде 30 күн бұрын екi қатысушы мемлекет мұндай беру туралы Техникалық хатшылықты құлақтандырады.
6. Әрбiр қатысушы мемлекет өткен жылдағы берулер туралы егжей-тегжейлi жыл сайынғы хабарландыру жасайды. Мұндай хабарландыру осы жыл аяқталғаннан кейiн 90 күннен кешiктiрiлмей ұсынылады және 1-тiзiмдегi әрбiр берiлген химикат үшiн мынадай ақпаратты құрады:
а) химиялық атауы, құрылымдық формуласы және егер берiлген болса, "Кемикл абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi;
b) басқа мемлекеттерден алынған немесе басқа қатысушы мемлекеттер берген саны. Әрбiр беру бойынша саны, алушы және мақсаты көрсетiледi.

С. Өндіру

Өндiрудiң жалпы принциптерi

7. Әрбiр қатысушы мемлекет 8-12-тармақтарға сәйкес өндiру барысында адамдардың қауiпсiздiгi мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге бiрiншi кезекте назар аударады. Әрбiр қатысушы мемлекет мұндай өндiрудi қауiпсiздiк пен қалдықтарды тастауларға қатысты өзiнiң ұлттық стандарттарына сәйкес жүзеге асырады.

Жеке шағын ауқымды объект

8. 1-тiзiмдегi химикаттарды зерттеу, медицина, фармацевтика немесе қорғаныштық мақсаттарда өндiретiн әрбiр қатысушы мемлекет өндiрудi 10, 11 және 12-тармақтарда көзделгеннен басқа, қатысушы мемлекет бекiткен жеке шағын ауқымды объектiде жүзеге асырады.
9. Жеке шағын ауқымды объектiде өндiру конфигурациясы жұмыстың үздiксiз режимiне есептелмеген өндiрiстiк желiлердегi реакциялық ыдыстарда жүзеге асырылады. Мұндай реакциялық ыдыстың көлемi 100 литрден аспайды, ал 5 литрден аспайтын барлық реакциялық ыдыстардың жалпы көлемi 500 литрден аспайды.

Басқа объектiлер

10. 1-тiзiмдегi химикаттарды 10 кг аспайтын жиынтық санда өндiру жылына жеке шағын ауқымды объектiден тысқары жердегi бiр объектiде қорғаныштық мақсатта жүзеге асырылына алады. Бұл объектiнi қатысушы мемлекет бекiтедi.
11. Жылына 100 г асатын сандағы 1-тiзiмдегi химикаттарды өндiру зерттеу, медицина немесе фармацевтика мақсаттарында жеке шағын ауқымды объектiден тысқары жердегi объектiде жылына 10 кг аспайтын жиынтық санда жүзеге асырылына алады. Бұл объектiлердi қатысушы мемлекет бекiтедi.
12. 1-тiзiмдегi химикаттардың синтезi зерттеу, медицина немесе фармацевтика мақсаттарында, бiрақ қорғаныштық мақсатта емес, лабораторияларда, объектiде жылына 100 г аз жиынтық санында жүзеге асырылына алады. Бұл объектiлерге Д және Е тарауларында көзделгенiндей хабарландырулар мен тексерулерге қатысты ешқандай мiндеттеме қолданылмайды.

D. Хабарландырулар

Жеке шағын ауқымды объект

13. Жеке шағын ауқымды объектiнi пайдалануды жоспарлаған әрбiр қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа жабдықтың мүккәмалдық тiзбесi мен егжей-тегжейлi схемасын қоса алғанда осы объектiнiң дәл орналасқан жерiн және егжей-тегжейлi техникалық сипаттамасын ұсынады. Жұмыс iстеп тұрған объектiлер бойынша бұл хабарландыру қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрiлмей ұсынылады. Жаңа объектiлер туралы бастапқы хабарландырулар пайдалану басталғанға дейiн кемiнде 180 күн бұрын берiледi.
14. Әрбiр қатысушы мемлекет Техникалық хатшылықты бастапқы хабарландыру мен салыстыру бойынша жоспарланған өзгерiстер туралы алды бұрын құлақтандырады. Мұндай құлақтандыру осы өзгерiстер болғанға дейiн кемiнде 180 күн бұрын ұсынылады.
15. 1-тiзiмдегi химикаттарды жеке шағын ауқымды объектiде өндiретiн қатысушы мемлекет өткен жылдағы объектiнiң қызметi туралы егжей-тегжейлi жыл сайынғы хабарландыру жасайды. Хабарландыру осы жыл аяқталған соң 90 күннен кешiктiрiлмей ұсынылады, және онда мыналар болады:
а) объектiнiң бiрдейлендiрiлмесi;
b) объектiдегi 1-тiзiмдегi әрбiр өндiрiлген, сатып алынған, тұтынылған немесе сақталынған химикат бойынша мынадай ақпарат:
i) химиялық атауы, құрылымдық формуласы және егер берiлген болса, "Кемикл абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi;
ii) пайдаланылатын әдiстер мен өндiрiлген саны;
iii) 1, 2 немесе 3-тiзiмдерде көрсетiлген, 1-тiзiмдегi химикаттарды өндiру үшiн пайдаланылатын прекурсорлардың атауы мен саны;
iv) объектiдегi тұтынылатын саны және тұтынудың мақсаты (мақсаттары);
v) басқа объектiлерден алынған немесе қатысушы мемлекетке басқа объектiлерге жөнелтiлген саны. Әрбiр жөнелту бойынша саны, алушы мен мақсаты көрсетiлуi тиiс;
vi) жылдың кез келген уақытында сақтаудағы ең көп мөлшерi; және
vii) жылдың аяғындағы сақтаудағы саны; және
с) жабдықтың мүккәмалдық тiзбесi мен егжей-тегжейлi схемасын қоса алғанда, объектiдегi жыл iшiндегi объектiнiң бұрын ұсынылған егжей-тегжейлi техникалық сипаттамалары мен салыстыру бойынша кез келген өзгерiстер туралы ақпарат.
16. 1-тiзiмдегi химикаттарды жеке шағын ауқымды объектiде өндiретiн қатысушы мемлекет алдағы жылдағы объектiнiң көзделген қызметi мен көзделген өндiрiсi туралы егжей-тегжейлi жыл сайынғы хабарландыру жасайды. Хабарландыру осы жыл басталғанға дейiн 90 күн бұрын ұсынылады, және онда мыналар болады:
а) объектiнiң бiрдейлендiрiлмесi;
b) объектiдегi 1-тiзiмдегi әрбiр өндiру, сатып алу, тұтыну немесе сақталу химикат бойынша мынадай ақпарат:
i) химиялық атауы, құрылымдық формуласы және егер берiлген болса "Кемикл абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi;
ii) өндiрудiң көзделген көлемi мен өндiрудiң мақсаты;
с) жабдықтың мүккәмалдық тiзбесi мен егжей-тегжейлi схемасын қоса алғанда объектiдегi жыл iшiндегi объектiнiң бұрын ұсынылған егжей-тегжейлi техникалық сипаттамалары мен салыстыру бойынша кез келген өзгерiстер туралы ақпарат.

10 және 11-тармақтарда көрсетiлген басқа да объектiлер

17. Қатысушы мемлекет әрбiр объект бойынша Техникалық хатшылыққа Техникалық хатшылықтың талаптарына сәйкес объектiнiң немесе оның тиiстi бөлiгiнiң (бөлiктерiнiң) атауын, орналасқан жерiн және егжей-тегжейлi техникалық сипаттамасын ұсынады. Қорғаныштық мақсаттарда 1-тiзiмдегi химикаттар өндiрiлетiн объект нақты көрсетiледi. Жұмыс iстеп тұрған объект бойынша бұл бастапқы хабарландыру қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң кемiнде 30 күннен кешiктiрiлмей берiледi. Жаңа объектiлер бойынша бастапқы хабарландырулар пайдалану басталғанға дейiн кемiнде 180 күн бұрын ұсынылады.
18. Әрбiр қатысушы мемлекет Техникалық хатшылыққа бастапқы хабарландыру мен салыстыру бойынша жоспарланған өзгерiстер туралы алды бұрын мәлiмдейдi. Мұндай мәлiмдеу осы өзгерiстер болғанға дейiн кемiнде 180 күн бұрын ұсынылады.
19. Әрбiр қатысушы мемлекет өткен жылдағы объектiнiң қызметi туралы егжей-тегжейлi жыл сайынғы хабарландыру жасайды. Бұл хабарландыру осы жыл аяқталған соң 90 күннен кешiктiрiлмей ұсынылады, және онда мыналар болады:
a) объектінің бірдейлендірілмесі;
b) объектідегі 1-тізімдегі әрбір химикат бойынша мынадай ақпарат:
і) химиялық атауы, құрылымдық формуласы және егер берiлген болса, "Кемикл абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi;
іi) өндiрiлген саны және, қорғаныштық мақсаттар үшiн өндiрiлген жағдайда пайдаланылатын әдiстер;
iii) 1, 2 немесе 3-тiзiмдерде көрсетiлген, 1-тiзiмдегi химикаттарды өндiру үшiн пайдаланылатын прекурсорлардың атауы мен саны;
iv) объектiдегi тұтынылатын саны және тұтынудың мақсаты;
v) қатысушы мемлекеттiң шегiнде басқа объектiлерге берiлген саны. Әрбiр беру бойынша саны, алушы мен мақсаты көрсетiлуi тиiс;
vi) жылдың кез келген уақытында сақтаудағы ең көп мөлшерi; және
vii) жылдың аяғындағы сақтаудағы саны; және
с) объектiнiң бұрын ұсынылған егжей-тегжейлi техникалық сипаттамаларымен салыстыру бойынша объектiдегi және оның тиiстi бөлiктерiндегi жыл iшiндегi кез келген өзгерiстер туралы ақпарат.
20. Әрбiр қатысушы мемлекет алдағы жылдағы объектiнiң жоспарланған қызметi мен көзделген өндiрiс туралы егжей-тегжейлi жыл сайынғы хабарландыру жасайды. Хабарландыру осы жыл басталғанға дейiн 90 күн бұрын ұсынылады, және онда мыналар болады:
а) объектiнiң бiрдейлендiрiлмесi;
b) 1-тiзiмдегi әрбiр химикат бойынша мынадай ақпарат:
i) химиялық атауы, құрылымдық формуласы және егер берiлген болса "Кемикл абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi;
іi) өндiрудiң көзделген көлемi, өндiрудi жүзеге асыру көзделген уақыт кезеңдерi, және өндiру мақсаты; және
с) объектiнiң бұрын ұсынылған егжей-тегжейлi техникалық сипаттамаларымен салыстыру бойынша объектiдегi немесе тиiстi оның бөлiктерiндегi жыл iшiндегi кез келген өзгерiстер туралы ақпарат.

Е. Тексеру

Жеке шағын ауқымды объект

21. Жеке шағын ауқымды объектiдегi тексеру бойынша қызметтiң мақсаты 1-тiзiмдегi өндiрiлетiн химикаттардың санының дұрыс хабарланғанын және, атап айтқанда, олардың жиынтық саны 1 тоннадан аспайтындығын тексерулер болып табылады.
22. Объект тұрған жерiнде инспекция арқылы ұдайы тексеруге және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзуге жатады.
23. Нақты объектiдегi инспекциялардың саны, қауырттылығы, ұзақтылығы, мерзiмдерi мен режимi осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаттары үшiн тиiстi химикаттардың қандай қауiп тудыратындығына, объектiнiң ерекшелiктерiне және ондағы жүзеге асырылатын қызметтiң сипатына байланысты айқындалады. Тиiстi негiзгi принциптердi VIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
24. Бастапқы инспекцияның мақсаты реакциялық ыдыстарға қатысты шектеулердiң 9-тармақта көрсетiлген тексерудi қоса алғанда, объект туралы ұсынылған ақпаратты тексеру болып табылады.
25. Қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 180 күннен кешiктiрмей ол үлгiлiк келiсiмнiң негiзiнде Ұйыммен объект үшiн инспекцияның егжей-тегжейлi рәсiмдерiн қамтитын объект бойынша келiсiм жасайды.
26. Жеке шағын ауқымды объект құруды жоспарлаған әрбiр қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң үлгiлiк келiсiмнiң негiзiнде Ұйыммен оның пайдаланылуы немесе iске қосылуына дейiн объект үшiн егжей-тегжейлi рәсiмдердi қамтитын объект бойынша келiсiм жасайды.
27. Келiсiмдердiң үлгiсiн VIII баптың 21 і) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.

10 және 11-тармақтарда көрсетiлген басқа да объектiлер

28. 10 және 11-тармақтарда көрсетiлген кез келген объектiдегi тексеру жөнiндегi қызметтiң мақсаты:
а) объектiнiң хабарланған химикаттарды қоспағанда, 1-тiзiмдегi кез келген химикатты өндiру үшiн пайдаланылмайтындығын;
b) өндiрiлетiн, қайта өңделетiн немесе тұтынылатын 1-тiзiмдегi химикаттардың санының дұрыс хабарланғанын және хабарланған мақсат үшiн тұтынуларға сәйкес келетiндiгiн; және
с) 1-тiзiмдегi химикат басқа мақсаттар үшiн қайта жiберiлетiндiгiн немесе пайдаланылмайтындығын тексеруде болып табылады.
29. Объект тұрған жерiнде инспекциялау арқылы ұдайы тексеруге және тұрған жерiнде орнатылатын приборлардың көмегiмен байқау жүргiзуге жатады.
30. Нақты объектiдегi инспекциялардың саны, қауырттылығы, ұзақтылығы, мерзiмдерi мен режимi осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаттары үшiн өндiрiлетiн химикаттардың саны қандай қауiп тудыратындығына, объектiнiң ерекшелiктерiне және ондағы жүзеге асырылатын қызметтiң сипатына байланысты. Тиiстi негiзгi принциптердi

VIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
     31. Қатысушы мемлекет үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 180
күннен кешiктiрмей ол үлгiлiк келiсiмнiң негiзiнде Ұйыммен объект үшiн 
инспекцияның егжей-тегжейлi рәсiмдерiн қамтитын объект бойынша келiсiм
жасайды.
     32. Осындай объект құруды жоспарлаған әрбiр қатысушы мемлекет
осы Конвенция күшiне енген соң Ұйыммен оның пайдаланылуы немесе iске 
қосылуына дейiн объект бойынша келiсiм жасайды. 
     
                          VII Бөлім
        VI Бапқа сәйкес осы конвенция бойынша тыйым салынбайтын қызмет
     
     2-Тізімдегі химикаттарға және осындай химикаттарға байланысты
                  объектілерге арналған режим
     
     А. Хабарландырулар
     
     Жиынтық ұлттық деректердi хабарландыру
     

1. Әрбiр қатысушы мемлекеттiң VI баптың 7 және 8-тармақтарына сәйкес ұсынатын бастапқы және жыл сайынғы хабарланғануына өткен күнтiзбелiк жылдағы 2-тiзiмдегi әрбiр химикаттың өндiрiлген, қайта өңделген, тұтынылған, импортталған және экспортталған саны туралы жиынтық ұлттық деректер, сондай-ақ әрбiр тиiстi ел бойынша импорт пен экспорттың сандық параметрлерi кiредi.
2. Әрбiр қатысушы мемлекет:
а) бастапқы хабарландыруларды осы Конвенция өзi үшiн күшiне

енген соң 1-тармаққа сәйкес 30 күннен кешiктiрмей; және келесi
күнтiзбелiк жылдан бастап;
     b) жыл сайынғы хабарландыруларды өткен күнтiзбелiк жыл
аяқталған соң 90 күннен кешiктiрмей ұсынады. 
     
     2-тізiмдегi химикаттарды өндiретiн, қайта өңдейтiн немесе тұтынатын
     өндiрiстiк аймақта хабарландыру 
     
     3. Бастапқы және жыл сайынғы хабарландырулар өткен үш
күнтiзбелiк жылдың кез келген жылының iшiнде: 
     а) 2-тiзiмнiң А бөлiмiнде *** белгiсiмен таңбаланған химикатты 1 кг;
     b) 2-тiзiмнiң А бөлiмiне енгiзiлген кез келген басқа химикатты 
100 кг; немесе

с) 2-тiзiмнiң В бөлiмiне енгiзiлген химикатты 1 тоннадан астам өндiрген, өңдеген немесе тұтынған немесе келесi күнтiзбелiк жылда өндiру, қайта өңдеу немесе тұтыну көзделген бiр немесе одан да көп кәсiпорынды қамтитын барлық өндiрiстiк аймақтар бойынша талап етiледi.
4. Әрбiр қатысушы мемлекет:
а) бастапқы хабарландыруларды осы Конвенция өзi үшiн күшiне енген соң 1-тармаққа сәйкес 30 күннен кешiктiрмей; және келесi күнтiзбелiк жылдан бастап;
b)өткен қызметi туралы жыл сайынғы хабарландыруларды өткен күнтiзбелiк жыл аяқталған соң 90 күннен кешiктiрмей;
с) көзделген қызмет туралы жыл сайынғы хабарландандыруларды келесi күнтiзбелiк жыл басталғанға дейiн 60 күннен кешiктiрмей ұсынады. Кез келген мұндай қызмет жыл сайынғы хабарлауды ұсынған соң қосымша жоспарланған осы қызмет басталғанға дейiн бес күннен кешiктiрiлмей жарияланады.
5. 3-тармаққа сәйкес объектiде 2-тiзiмнiң химикатының төмен қоспасынан тұратын қоспалар үшiн хабарлау талап етiлмейдi. Негiзгi принциптерге сәйкес олар осындай қоспадан алынатын 2-тiзiмнiң химикатын алудың жеңiлдiгi мен оның жалпы салмақтық саны осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаттары үшiн тәуекел тудыратын жағдайларда ғана талап етiледi. Бұл негiзгi принциптердi YIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
6. 3-тармаққа сәйкес өндiрiстiк аймақтарды хабарландандыруға, мыналар кiредi:
а) өндiрiстiк аймақтың атауы және оны пайдалану иесі, компанияның немесе кәсiпорынның атауы;
b) мекен-жайын қоса алғанда, оның дәл орналасқан жерi; және
с) осы Қосымшаның YIII бөлiмiне сәйкес хабарланатын өндiрiстi аймақтың шегiндегi кәсiпорындардың саны.
7. 3-тармаққа сәйкес өндiрiстiк аймақты хабарландыруға, сондай-ақ өндiрiстiк аймақтың шегiнде орналасқан және 3-тармақта көрсетiлген ерекшелiктерге жауап беретiн әрбiр кәсiпорын бойынша мынадай ақпарат та кiредi:
а) өндiрiстiк аймақтың атауы және оны пайдалану иесі, компанияның немесе кәсiпорынның атауы;
b) егер бар болса, ғимараттың немесе құрылыстың нақты нөмiрiн қоса алғанда, өндiрiстiк аймақтың шегiндегi оның дәл орналасқан жерi;
с) оның негiзгi қызметi;
d) кәсiпорынға қатысты:
i) 2-тiзiмде хабарландырылған химикатты (химикаттарды) өндiре ме, өңдей ме немесе тұтынуды жүзеге асыра ма - жоқ па;
іi) ол қызметтiң осындай түрлерiне маманданған ба немесе көп мақсатты ма; және
iii) осы басқа қызметтiң (мысалы, сақтау) ерекшелiгiн қоса алғанда, 2-тiзiмдегi хабарландырылған химикатқа (химикаттарға) қатысты ол басқа да қызмет түрлерiн жүзеге асыра ма, асырмай ма; және
е) 2-тiзiмдегi әрбiр хабарландырылған химикат бойынша кәсiпорынның өндiрiстiк қуаты.
8. 3-тармаққа сәйкес өндiрiстiк аймақты хабарландыру, сондай-ақ 2-тiзiмдегi әрбiр химикат бойынша хабарландырылғаннан басқа мынадай ақпаратты қамтиды:
а) объектiнiң пайдаланатын химиялық атауы, кәдiмгi немесе сауда атауы, құрылымдық формуласы және егер бар болса "Кемикл абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi;
b) бастапқы хабарландыру жағдайында: өндiрiстiк аймақтың өткен үш күнтiзбелiк жылдың әрбiр жылындағы өндiрiсiнiң, қайта өңдеуiнiң, тұтынуының, импорты мен экспортының жалпы көлемi;
с) өткен қызметi туралы жыл сайынғы хабарландыру жағдайында: өндiрiстiк аймақтың өткен үш күнтiзбелiк жылдың әрбiр жылындағы өндiрiсiнiң, қайта өңдеуiнiң, тұтынуының, импорты мен экспортының жалпы көлемi;
d) көзделген қызмет туралы жыл сайынғы хабарландыру жағдайында: көзделген өндiрiстiң, қайта өңдеудiң немесе тұтынудың кезеңдерiн қоса алғанда, келесi күнтiзбелiк жылдағы өндiрiстiк аймақта көзделген өндiрiсiнiң, қайта өңдеуiнiң, немесе тұтынуының жалпы көлемi; және
е) химикатты өндiру, қайта өңдеу немесе тұтыну жүзеге асырылған немесе жүзеге асырылатын мақсаттары:
і) өнiмнiң түрiн көрсете отырып тұрған жерiнде қайта өңдеу және тұтыну;
ii) қатысушы мемлекеттiң аумағының шегiнде немесе басқа саланы, сауда фирмасын немесе өзге арналған орнын және, мүмкiндiгiнше, түпкi өнiмнiң түрлерiн көрсете отырып қатысушы мемлекеттiң заңды құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген басқа орында сату немесе беру;
iii) тиiстi мемлекеттердi көрсете отырып тiкелей импорты; және
іv) осы өзге мақсаттарды көрсете отырып басқалары.

Химиялық қарудың мақсаты үшiн 2-тiзiмдегi химикаттарды бұрынғы
өндiрiлуi туралы хабарландыру

9. Әрбiр қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап химиялық қарудың мақсаты үшiн 2-тiзiмдегi химикатты кез келген уақытта өндiрген кәсiпорындарды қамтитын барлық өндiрiстiк аймақтарды хабарландырады.
10. Өндiрiстiк аймақты хабарландыру 9-тармаққа сәйкес мыналарды қамтиды:
а) өндiрiстiк аймақтың атауы және оны пайдалану үшiн пайдалану иесiнiң, компанияның немесе кәсiпорынның атауы;
b) мекен-жайын қоса алғанда оның дәл орналасқан жерi; және
с) 9-тармақта жазылған ерекшелiктерге жауап беретiн және өндiрiстiк аймақтың шегiнде орналасқан әрбiр кәсiпорын бойынша, 7-тармақтың а)-е) тармақшаларына сәйкес дәл сол ақпарат; және
d) химиялық қарудың мақсаты үшiн өндiрiлетiн 2-тiзiмнiң әрбiр химикаты бойынша:
і) объектiнiң пайдаланатын химиялық атауы, кәдiмгi немесе

сауда атауы, құрылымдық формуласы және егер бар болса, "Кемикл 
абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi; 
     іi) химикатты өндiру күнi және өндiрiлген саны; және
     іii) егер белгiлi болса, химикат және онда өндiрiлген түпкi
өнiмнiң жеткiзiлген орны. 
     
     Қатысушы мемлекеттерге ұсынылатын ақпарат
     
     11. Осы тараудағы хабарландырылған өндiрiстiк аймақтардың тiзбесiн
6, 7 а) 7 с) 7 d) 1, 7 1 d) iii), 8 а) және 10-тармақтарға сәйкес
ұсынылатын ақпаратпен бiрге тиiстi өтiнiш бойынша Техникалық 
хатшылық қатысушы мемлекеттерге жолдайды.
     
     В. Тексеру
     
     Жалпы ережелер
     

12. VI баптың 4-тармағында көзделген тексеру өткен үш күнтiзбелiк жылдың кез келген жылының iшінде өндiрiлген, қайта өңделген немесе тұтынылған немесе келесi күнтiзбелiк жылда:
а) 2-тiзiмнiң А бөлiмiнде *** белгiсiмен таңбаланған химикатты 10 кг;
b) 2-тiзiмнiң А бөлiмiне енгiзiлген кез келген басқа химикатты 1 тоннадан; немесе
с) 2-тiзiмнiң В бөлiмiне енгiзiлген химикатты 10 тоннадан астам өндiру, қайта өңдеу немесе тұтыну көзделген бiр немесе одан да көп кәсiпорындары бар хабарландырылған өндiрiстiк аймақтарда тұрған жерiнде инспекция арқылы жүзеге асырылады.
13. VIII баптың 21 а) тармағына сәйкес Конференция қабылдайтын Ұйымның бағдарламасы мен бюджетi осы тарау бойынша жеке айдармен бағдарламадан және тексеру бюджетiнен тұрады. VI бапқа сәйкес тексеруге бөлiнетiн ресурстарды бөлу кезiнде Техникалық хатшылық осы Конвенция күшiне енген соң алғашқы үш жыл бойы А тарауына сәйкес хабарландырылатын бастапқы өндiрiстiк аймақтардың инспекцияларына бiрiншi кезекте көңiл бөледi. Кейiн мұндай бөлу жинақталған тәжiрибенiң негiзiнде қайта қаралынады.
14. Техникалық хатшылық бастапқы инспекциялар мен одан кейiнгi инспекцияларды 15-22-тармақтарға сәйкес жүргiзедi.

Инспекцияның мақсаты

15. Инспекциялардың жалпы мақсаты жүргiзiлетiн қызметтiң осы Конвенция бойынша мiндеттемелерге сәйкес келетiндiгiн және хабарландырулардағы ұсынылған ақпаратқа үйлесетiндiгiн тексеру болып табылады. А тарауы бойынша хабарландырылатын өндiрiстiк аймақтардағы инспекциялардың нақты мақсаттарына мыналарды тексеру кiредi:
а) осы Қосымшаның VI бөлiмiне сәйкес өндiрудi қоспағанда, 1-тiзiмдегi кез келген химикаттың, және әсiресе оны өндiрудiң болмауы;
b) 2-тiзiмдегi химикаттарды өндiру, қайта өңдеу және тұтыну көлемдерiнiң хабарландыруларға сәйкестiгi; және
с) 2-тiзiмдегi химикаттардың осы Конвенция бойынша тыйым салынатын қызметке қайта бағытталмауы.

Бастапқы инспекциялар

16. Әрбiр өндiрiстiк аймақ 12-тармаққа сәйкес инспекциялауға жататын бастапқы инспекцияны мүмкiндiгiнше тезiрек, мүмкiндiгiнше осы Конвенция күшiне енген соң үш жылдан кешiктiрмей қабылдайды. Осы кезеңнен кейiн хабарландырылған өндiрiстiк аймақтар бастапқы инспекцияны өндiрудi, қайта өңдеудi немесе тұтынуды бастапқы хабарландырудан соң бiр жылдан кешiктiрмей қабылдайды. Бастапқы инспекциялау үшiн өндiрiстiк аймақтарды таңдауды Техникалық хатшылық өндiрiстiк аймақ инспекциясын дәл мерзiмдерiн белгiлейтiн мүмкiншiлiктерiн болдырмайтын түрде жүзеге асырады.
17. Егер инспекцияланушы қатысушы мемлекет пен Техникалық хатшылық оған қажеттiлiк жоққа қатысты келiсiмге қол жеткiзе алмаса, бастапқы инспекцияның барысында осы өндiрiстiк аймақ үшiн объект бойынша келiсiмнiң жобасы әзiрленедi.
18. Келесi инспекциялардың жиiлiгi мен қауырттылығына қатысты айтар болсақ, онда инспекторлар бастапқы инспекциялау барысында осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаттары үшiн тиiстi химикаттардың тәуекелiн, инспекциялау орнының ерекшелiгiн және онда жүзеге асырылатын қызметтiң сипатын, олармен бiрге мынадай өлшемдердi:
а) тiзiмдiк химикаттардың және егер бар болса, олардың түпкi өнiмдерiнен өндiрiлгендердiң токсиндiлiгiн;
b) әдетте өндiрiстiк аймақта сақталатын тiзiмдiк химикаттардың санын;
с) әдетте өндiрiстiк аймақта сақталатын тiзiмдiк химикаттарды өндiруге арналған одан шығатын химикаттардың санын;
d) 2-тiзiмдегi кәсiпорындардың өндiрiстiк қуатын; және
е) өндiрiстiк аймақта токсиндi химикаттарды өндiрудi, сақтауды және жарақтауды бастауға арналған қайта жабдықтаудың әлеуетi мен мүмкiншiлiгiн ескере отырып бағалайды.

Инспекциялар

19. Бастапқы инспекцияны қабылдаған соң 12-тармаққа сәйкес инспекциялауға жататын әрбiр өндiрiстiк аймақ келесi инспекцияларға жатады.
20. Инспекциялау үшiн нақты өндiрiстiк аймақтарды таңдау кезiнде және инспекциялардың жиiлiгi мен қауырттылығын айқындау кезiнде Техникалық хатшылық осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаты үшiн тиiстi химикаттың объект бойынша тиiстi келiсiмдi назарға ала отырып, онда жүзеге асырылатын қызметтiң өндiрiстiк аймақтың ерекшелiгi мен сипатына тәуекелiн, сондай-ақ бастапқы инспекциялар мен келесi инспекциялардың нәтижелерiн тиiстi түрде ескеретiндей етiп таңдайды.
21. Техникалық хатшылық нақты өндiрiстiк аймақты оны инспекциялаудың дәл мерзiмдерiн белгiлеу мүмкiндiгiн болдырмайтындай түрде таңдайды.
22. Ешқандай өндiрiстiк аймақ осы тараудың ережелерiне сәйкес күнтiзбелiк жылда екi инспекциядан артықты қабылдамайды. Алайда бұл IХ бапқа сәйкес инспекцияны шектемейдi.

Инспекцияның рәсiмдерi

23. Келiсiлген негiзгi принциптерден, осы Қосымшаның және Құпиялылық жөнiндегi қосымшаның өзге тиiстi ережелерiнен басқа, төмендегi 24-30-тармақтар қолданылады.
24. Егер инспекцияланушы қатысушы мемлекет пен Техникалық хатшылық бұған қажеттiлiк жоққа қатысты келiсiмге қол жеткiзбесе, бастапқы инспекция аяқталған соң инспекцияланушы қатысушы мемлекет пен Ұйымның арасында 90 күннен кешiктiрiлмей хабарландырылған өндiрiстiк аймақ үшiн объект бойынша келiсiм жасалады. Объект бойынша келiсiм үлгiлiк келiсiмнiң негiзiнде жасалады және хабарландырылған өндiрiстiк аймақта инспекциялардың жүргiзiлуiн реттейдi. Бұл келiсiмге инспекциялардың жиiлiгi мен қауырттылығы, сондай-ақ 25-29-тармақтарға сыйысымды инспекцияның егжей-тегжейлi рәсiмдерi көрсетiледi.
25. 2-тiзiмде жарияланған кәсiпорын (кәсiпорындар) өндiрiстiк аймақтың шегiнде инспекцияның нысанасы болып табылады. Егер инспекциялық топ өндiрiстiк аймақтың басқа бөлiктерiнде болуды сұрайтын болса, онда осы учаскелерге кiру осы Қосымшаның II бөлiмiнiң 51-тармағына сәйкес түсiндiрме беру туралы мiндеттемеге сәйкес және объект бойынша келiсiмге сәйкес немесе объект бойынша келiсiм болмағанда, осы Қосымшаның Х бөлiмiнiң С тарауында жазылған реттелетiн кiрудiң тәртiбiне сәйкес берiледi.
26. Хабарландырылған химикаттың қайта бағытталуының болмауына сенiмдiлiктi қамтамасыз ету үшiн және өндiрiстiң хабарландыруларға сәйкестiгiн қамтамасыз ету үшiн есептiк құжаттаманы көруге тиiсiнше рұқсат берiледi.
27. Хабарландырылмаған тiзiмдiк химикаттардың жоқ екендiгiн тексеру үшiн сынамаларды алу мен оларға талдау жүргiзiледi.
28. Инспекциялауға жататын учаскелерге мыналар ене алады:
а) негiзгi химикаттарды (реагенттердi) жеткiзу немесе сақтау учаскелерi;
b) реагенттермен оларды реакциялық ыдыстарға жүктеуге дейiн жұмыстар жүргiзiлетiн учаскелер;
с) шикiзатты кез келген тиiстi клапандармен, шығысты өлшеулермен және т.б. бiрге реакциялық ыдыстарға а) тармақшасында немесе b) тармақшасында көрсетiлген тиiсiнше учаскелерiнен беру желiлерi;
d) реакциялық ыдыстардың сыртқы бөлiгi мен қосалқы жабдық;
е) 2-тiзiмдегi хабарландырылған химикаттарды одан әрi өңдеу үшiн

реакциялық ыдыстардан ұзақ мерзiмдi немесе қысқа мерзiмдi сақтау
қоймаларына немесе жабдыққа апаратын желi;
     f) а)-е) тармақтарына сәйкес нысаналардың кез келгенiмен
байланысты бақылау жабдығы;
     q) қалдықтар мен ағындыларды өңдеуге арналған жабдық пен учаскелер;
     h) ерекшелiктерге сәйкес келмейтiн химикаттарды кетiруге
арналған жабдық пен учаскелер. 
     29. Инспекцияның кезеңi 96 сағаттан аспайды; алайда инспекциялық
топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекет оны ұзарту туралы келiсе алады.
     
     Инспекция туралы құлақтандыру
     
     30. Қатысушы мемлекеттi Техникалық хатшылық инспекция туралы
инспекциялық топтың инспекциялауға жататын өндiрiстiк аймаққа келуiне 
дейiн кемiнде 48 сағат бұрын құлақтандырады. 
     
     C. Осы Конвенцияның қатысушылары болып
        табылмайтын мемлекеттерге берулер
     

31. 2-тiзiмдегi химикаттарды беру немесе алу тек қатысушы мемлекеттердiң арасында ғана жүзеге асырылады. Бұл мiндеттеме Конвенция күшiне енген соң үш жылдан кейiн қолданысқа енедi.
32. Осы аралық үш жылдық кезеңнiң iшiнде әрбiр қатысушы мемлекет түпкi тұтынушыдан мұның төменде көрсетiлгендей 2-тiзiмдегi химикаттарды беруге қатысты осы Конвенцияның қатысушылары болып табылмайтын мемлекеттерден куәландыруды талап етедi. Осындай берулерге байланысты әрбiр қатысушы мемлекет берiлетiн химикаттардың осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда ғана пайдаланылуын қамтамасыз етуге тиiстi шаралар қабылдайды. Өзгелермен бiрге, қатысушы мемлекет алушы мемлекеттен берiлген химикаттарға байланысты мыналар

көрсетiлетiн куәландыруды талап етедi:
     а) олар осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда
ғана пайдаланылатын болады;
     b) олар одан әрi беруге түспейдi;
     с) олардың түрлерi мен саны;
     d) оларды түпкi пайдалану; және
     е) түпкi тұтынушының (тұтынушылардың) атауы (атаулары) мен
мекен-жайы (мекен-жайлары).
     
                         VIII Бөлім
      VI Бапқа сәйкес осы конвенция бойынша тыйым
                   салынбайтын қызмет
     
     3-Тізімдегі химикаттарға және осындай химикаттарға
         байланысты объектілерге арналған режим
     
     А. Хабарландырулар
     
     Жиынтык ұлттық деректердi хабарландырулар
     

1. Әрбiр қатысушы мемлекеттiң VI баптың 7 және 8-тармақтарына сәйкес ұсынатын бастапқы және жыл сайынғы хабарландыруларына өткен күнтiзбелiк жылдағы 3-тiзiмдегi әрбiр химикаттың өндiрiлген, қайта өңделген, тұтынылған, импортталған және экспортталған саны туралы жиынтық ұлттық деректер, сондай-ақ әрбiр тиiстi ел бойынша импорт пен экспорттың сандық параметрлерi кiредi.
2. Әрбiр қатысушы мемлекет:
а) бастапқы хабарландыруларды осы Конвенция өзi үшiн күшiне енген соң 1-тармаққа сәйкес 30 күннен кешiктiрмей; және келесi күнтiзбелiк жылдан бастап;
b) жыл сайынғы хабарландыруларды өткен күнтiзбелiк жыл аяқталған соң 90 күннен кешiктiрмей ұсынады.

3-тiзiмдегi химикаттарды өндiретiн өндiрiстiк аумақтарды
хабарландыру

3. Бастапқы және жыл сайынғы хабарландырулар өткен күнтiзбелiк жылда өндiрiлген немесе келесi күнтiзбелiк жылда 3-тiзiмдегi химикатты 30 тоннадан астам өндiру көзделген бiр немесе одан да көп кәсiпорынды қамтитын барлық өндiрiстiк аймақтар бойынша талап етiледi.
4. Әрбiр қатысушы мемлекет:
а) бастапқы хабарландыруларды осы Конвенция өзi үшiн күшiне енген соң 3-тармаққа сәйкес 30 күннен кешiктiрмей; және келесi күнтiзбелiк жылдан бастап;
b) өткен қызметi туралы жыл сайынғы хабарландыруларды өткен күнтiзбелiк жыл аяқталған соң 90 күннен кешiктiрмей;
с) көзделген қызмет туралы жыл сайынғы хабарландыруларды келесi күнтiзбелiк жыл басталғанға дейiн 60 күннен кешiктiрмей ұсынады. Кез келген мұндай қызмет жыл сайынғы хабарландыруларды ұсынған соң қосымша жоспарланған осы қызмет басталғанға дейiн бес күннен кешiктiрмей хабарланады.
5. 3-тармаққа сәйкес, объектiде 3-тiзiмнiң химикатының төмен қоспасынан тұратын қоспалар үшiн хабарландыру талап етiлмейдi.
Негiзгi принциптерге сәйкес олар осындай қоспадан алынатын 3-тiзiмнiң химикатын алудың жеңiлдiгi мен оның жалпы салмақтық саны осы Конвенцияның нысанасы мен мақсаттары үшiн тәуекел тудыратын жағдайларда ғана талап етiледi. Бұл негiзгi принциптердi VIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және бекiтедi.
6. 3-тармаққа сәйкес өндiрiстiк аймақтарды хабарландыруға мыналар кiредi:
а) өндiрiстiк аймақтың атауы және оны пайдаланушы иесi, компанияның немесе кәсiпорынның атауы;
b) мекен-жайын қоса алғанда, оның дәл орналасқан жерi; және
с) осы Қосымшаның YII бөлiмiне сәйкес хабарланатын өндiрiстiк аймақтың шегiндегi кәсiпорындардың саны.
7. 3-тармаққа сәйкес өндiрiстiк аймақты хабарландыруға сондай-ақ өндiрiстiк аймақтың шегiнде орналасқан және 3-тармақта көрсетiлген ерекшелiктерге жауап беретiн әрбiр кәсiпорын бойынша мынадай ақпарат та кiредi:
а) өндiрiстiк аймақтың атауы және оны пайдаланушы иесiнiң, компанияның немесе кәсiпорынның атауы;
b) егер бар болса, ғимараттың немесе құрылыстың нақты нөмiрiн қоса алғанда өндiрiстiк аймақтың шегiндегi оның дәл орналасқан жерi;
с) оның негiзгi қызметi.
8. 3-тармаққа сәйкес өндiрiстiк аймақты хабарландыруда сондай-ақ хабарланатынынан тысқары 3-тiзiмдегi әрбiр химикат бойынша мынадай ақпарат болады:
а) объектiнiң пайдаланатын химиялық атауы, кәдiмгi немесе сауда атауы, құрылымдық формуласы және егер бар болса "Кемикл абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi;
b)химикатты өндiрудiң өткен күнтiзбелiк жылдағы үлгiлiк көлемi, көзделген қызмет туралы хабарландыру жағдайында мынадай диапазондарда бiлдiрiлген: 30-200 тонна, 200-1000 тонна, 1000-10000 тонна, 10000-100000 тонна және 100000 тоннадан жоғары келесi күнтiзбелiк жылда өндiрудiң көзделген көлемi; және
с) химикат өндiрiлген немесе өндiрiлетiн мақсаты.

Химиялық қарудың мақсаты үшiн 3-тiзiмдегi химикаттарды бұрынғы
өндiру туралы хабарландыру

9. Әрбiр қатысушы мемлекет өзi үшiн осы Конвенция күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей 1946 жылдың 1 қаңтарынан бастап химиялық қарудың мақсаты үшiн 3-тiзiмдегi химикатты кез келген уақытта өндiрген кәсiпорындарды қамтитын барлық өндiрiстiк аймақтарды хабарландырады.
10. Өндiрiстiк аймақты хабарландыру 9-тармаққа сәйкес мыналарды қамтиды:
а) өндiрiстiк аймақтың атауы және оны пайдалану үшiн пайдаланушы иесiнiң, компанияның немесе кәсiпорынның атауы;
b) мекен-жайын қоса алғанда оның дәл орналасқан жерi;
с) 9-тармақта жазылған ерекшелiктерге жауап беретiн және өндiрiстiк аймақтың шегiнде орналасқан әрбiр кәсiпорын бойынша, 7-тармақтың а)-с) тармақшаларына сәйкес дәл сол ақпарат; және
d) химиялық қарудың мақсаты үшiн өндiрiлетiн 3-тiзiмнiң әрбiр химикаты бойынша:
i) объектiнiң пайдаланатын химиялық атауы, кәдiмгi немесе

сауда атауы, құрылымдық формуласы және егер бар болса "Кемикл 
абстрактс сервис" бойынша тiркеу нөмiрi;
     іi) химикатты өндiру күнi және өндiрiлген саны; және
     іii) егер белгiлi болса, химикат және онда өндiрiлген түпкi
өнiмнiң жеткiзiлген орны. 
     
     Қатысушы мемлекеттерге ұсынылатын ақпарат 
     
     11. Осы тараудағы хабарландырылған өндiрiстiк аймақтардың тiзбесi 
6, 7 а), 7 с), 8 а) және 10-тармақтарға сәйкес ұсынылатын ақпаратты
тиiстi өтiнiш бойынша Техникалық хатшылық қатысушы мемлекеттерге 
жолдайды.
     
     В. Тексеру
     
     Жалпы ережелер
     

12. VI баптың 5-тармағында көзделген тексеру өткен күнтiзбелiк жылдың iшiнде өндiрiлген немесе келесi күнтiзбелiк жылда хабарландырылғаннан тысқары 30 тоннада жалпы саны 3-тiзiмдегi кез келген химикатты 200 тоннадан астам өндiру көзделген хабарландырылған өндiрiстiк аймақтарда тұрған жерiнде инспекциялар арқылы жүзеге асырылады.
13. VIII баптың 21 а) тармағына сәйкес Конференция қабылдайтын Ұйымның бағдарламасы мен бюджетiнде осы Қосымшаның VII бөлiмiнiң 13-тармағы ескерiле отырып осы тарау бойынша тексерудiң жеке айдарымен бағдарламасы мен бюджетi болады.
14. Осы тарауға сәйкес Техникалық хатшылық тиiстi тетiктер арқылы мынадай факторлардың мәндерiн ескере отырып:
а) инспекциялардың әдiл географиялық бөлiнуiн; және
b) Техникалық хатшылықтағы тиiстi химикатқа қатысты хабарландырылған өндiрiстiк аймақтар, өндiрiстiк аймақтың ерекшелiктерi және онда жүзеге асырылатын қызмет туралы ақпаратты ескере отырып арнайы әзiрленген компьютерлiк бағдарламалар арқылы инспекциялау үшiн өндiрiстiк аймақтарды өз еркiнше таңдап алуды жүзеге асырады.
15. Ешқандай өндiрiстiк аймақ осы тараудың ережелерiне сәйкес жылына екi реттен артық инспекцияны қабылдамайды, алайда бұл IХ бапқа сәйкес инспекцияны шектемейдi.
16. Осы тарауға сәйкес инспекциялау үшiн өндiрiстiк аймақтарды таңдау кезiнде Техникалық хатшылық осы бөлiмге және осы Қосымшаның IХ бөлiмiне сәйкес күнтiзбелiк жылда қатысушы мемлекет қабылдайтын инспекциялардың жиынтық санына қатысты мынадай шектеудi сақтайды:
инспекциялардың жиынтық саны осы бөлiм бойынша да, сондай-ақ осы Қосымшаның IХ бөлiмi бойынша да қатысушы мемлекет хабарландыратын өндiрiстiк аймақтардың жалпы санынан үш қосылған 5 проценттен аспайды, немесе осы сандардың қайсысы аз болуына байланысты 20 инспекциядан аспайды.

Инспекцияның мақсаты

17. А тарауы бойынша хабарландыратын өндiрiстiк аймақтардағы инспекциялардың жалпы мақсаты жүргiзiлетiн қызметтiң хабарландырулардағы ұсынылған ақпаратпен сәйкестiгiн тексеру болып табылады. Инспекциялардың нақты мақсаты 1-тiзiмдегi кез келген химикаттың, және әсiресе осы Қосымшаның YI бөлiмiне сәйкес өндiрудi қоспағанда оны өндiрудiң болмауын тексеруде.

Инспекцияның рәсiмдерi

18. Келiсiлген негiзгi принциптерден, осы Қосымшаның және Құпиялылық жөнiндегi қосымшаның басқа тиiстi ережелерiнен басқа төмендегi 19-25-тармақтар қолданылады.
19. Объект бойынша келiсiм, егер бұл туралы инспекцияланушы қатысушы мемлекет сұрамаса, жасалмайды.
20. 3-тiзiмде хабарландырылған кәсiпорын (кәсiпорындар) хабарландырылған өндiрiстiк аймақтың шегiнде инспекцияның нысанасы болып табылады. Егер инспекциялық топ осы Қосымшаның II бөлiмiнiң 51-тармағына сәйкес түсiнiксiздiктердi жою мақсатында өндiрiстiк аймақтың басқа бөлiмдерiнде болуды сұрайтын болса, онда мұндай болудың дәрежесi инспекциялық топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң арасында келiсiледi.
21. Инспекциялық топ есептiк құжаттарға инспекциялық топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекет мұндай болу инспекцияның мақсатына жетуге жағдай тудырады деп санайтын жағдайларда ғана рұқсат ала алады.
22. Хабарландырылған тiзiмдiк химикаттардың жоқтығын тексеру үшiн тұрған жерiнде iрiктеп алу және сынамаларға талдау жүргiзiледi. Егер түсiнiксiздiктi жоюдың сәтi түспесе, онда сынамалар инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң келiсiмiмен объектiден тысқары жерден тағайындалған лабораторияда талдау жасауға берiледi.
23. Инспекциялауға жататын учаскелерге мыналар кiре алады:
а) негiзгi химикаттарды жеткiзу немесе сақтау учаскелерi;
b) реагенттермен оларды реакциялық ыдыстарға жүктеуге дейiн жұмыстар жүргiзiлетiн учаскелер;
с) шикiзатты кез келген тиiстi клапандармен, шығысты өлшеулермен және т.б. бiрге реакциялық ыдыстарға тиiсiнше а) тармақшасында немесе b) тармақшасында көрсетiлген учаскелерiнен беру желiлерi;
d) реакциялық ыдыстардың сыртқы бөлiгi мен қосалқы жабдық;
е) 3-тiзiмдегi хабарландырған химикаттарды одан әрi өңдеу үшiн

реакциялық ыдыстардан ұзақ мерзiмдi немесе қысқа мерзiмдi сақтау 
қоймаларына немесе жабдыққа апаратын желi; 
     f) а)-е) тармақшаларына сәйкес нысаналардың кез келгенiмен
байланысты бақылау жабдығы; 
     q) қалдықтар мен ағындыларды өңдеуге арналған жабдық пен
учаскелер; 
     h) ерекшелiктерге сәйкес келмейтiн химикаттарды кетiруге
арналған жабдық пен учаскелер. 
     24. Инспекцияның кезеңi 24 сағаттан аспайды; алайда инспекциялық
топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекет оны ұзарту туралы келiсе алады.
     
     Инспекция туралы құлақтандыру
     

25. Қатысушы мемлекеттi Техникалық хатшылық инспекция туралы инспекциялық топтың инспекциялауға жататын өндiрiстiк аймаққа келуiне дейiн кемiнде 120 сағат бұрын құлақтандырады.

С. Осы Конвенцияның қатысушысы болып табылмайтын
мемлекеттерге берулер

26. 3-тiзiмдегi химикаттарды осы Конвенцияның қатысушы болып табылмайтын мемлекеттерге беру кезiнде әрбiр қатысушы мемлекет мұндай берiлетiн химикаттардың тек осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда ғана пайдаланылуын қамтамасыз етуге қажеттi шаралар қабылдайды. Олардың арасында, қатысушы мемлекет алушы мемлекеттен куәландыруды талап етедi, онда берiлетiн химикаттарға байланысты мыналар көрсетiледi:
а) олар осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын мақсаттарда

ғана пайдаланылатын болады; 
     b) олар одан әрi беруге түспейдi;
     с) олардың түрлерi мен саны;
     d) оларды түпкi пайдалану; және
     е) түпкi тұтынушының (тұтынушылардың) атауы (атаулары) мен
мекен-жайы (мекен-жайлары). 
     27. Осы Конвенция күшiне енген соң бес жылдан кейiн Конференция 
3-тiзiмдегi химикаттарды осы Конвенцияның қатысушысы болып
табылмайтын мемлекеттерге беруге қатысты өзге шараларды енгiзудiң 
қажеттiлiгiн қарайды. 
     
                   IX Бөлім
       VI Бапқа сәйкес осы Конвенция бойынша тыйым салынбайтын
                         қызмет
     
     Басқа химиялық өндірістік объектілерге арналған режим
     
     А. Хабарландырулар
     
     Басқа химиялық өндiрiстiк объектiлердiң тiзбесi
     
     1.  VI баптың 7-тармағына сәйкес әрбiр қатысушы мемлекеттiң ұсынатын 
бастапқы хабарландыруында: 

а) өткен күнтiзбелiк жылдың iшiнде 200 тоннадан астам тiзiмдiк емес нақты органикалық химикаттарды синтездеу жолымен жүргiзген; немесе
b) фосфор, күкiрт немесе фтор (бұдан әрi "ФКФ-кәсiпорын" және "ФКФ-химикат" дәл аталады) бар 30 тоннадан астам тiзiмдiк емес нақты органикалық химикатты синтездеу жолымен өткен күнтiзбелiк жылда өндiрген 1 немесе одан да көп кәсiпорынды қамтитын барлық өндiрiстiк аймақтардың тiзбесi болады.
2. 1-тармаққа сәйкес ұсынылуға жататын басқа химиялық өндiрiстiк объектiлердiң тiзбесiне тек жарылғыш заттарды немесе көмiрсутегiсiн ғана өндiретiн өндiрiстiк аймақтар кiрмейдi.
3. Әрбiр қатысушы мемлекет 1-тармаққа сәйкес өзiнiң бастапқы хабарландыруының бiр бөлiгi ретiнде басқа химиялық өндiрiстiк объектiлердiң тiзбесiн осы Конвенция өзi үшiн күшiне енген соң 30 күннен кешiктiрмей ұсынады. Әрбiр қатысушы мемлекет әрбiр келесi күнтiзбелiк жыл басталған соң 90 күннен кешiктiрмей жыл сайын тiзбенi жаңартуға қажеттi ақпаратты ұсынады.
4. 1-тармаққа сәйкес ұсынылуға жататын басқа химиялық өндiрiстiк объектiлердiң тiзбесi әрбiр өндiрiстiк аймақ бойынша мынадай ақпаратты қамтиды:
а) өндiрiстiк аймақтың атауы және оны пайдаланушы иесiнiң, компанияның немесе кәсiпорынның атауы;
b) мекен-жайын қоса алғанда, өндiрiстiк аймақтың атауы;
с) оның негiзгi қызметi; және
d) 1-тармақта көрсетiлген химикаттарды өндiретiн өндiрiстiк аймақтың шеңберiндегi кәсiпорындардың үлгiлiк саны.
5. 1 а)-тармаққа сәйкес тiзбеге енгiзiлген өндiрiстiк аймақтарға қатысты мұндай тiзбеде де өткен күнтiзбелiк жылдағы мынадай диапазондарда бiлдiрiлген: 1000, 1000-10000 тоннаға дейiн және 10000 тоннадан жоғары тiзiмдiк емес нақты органикалық химикаттарды өндiрудiң үлгiлiк жиынтық көлемi туралы ақпарат.
6. 1 b) тармаққа сәйкес тiзбеге енгiзiлген өндiрiстiк аймаққа қатысты сондай-ақ тiзбеде өндiрiстiк аймақ шеңберiндегi ФКФ-кәсiпорынның саны көрсетiледi және әрбiр ФКФ-кәсiпорынның өткен күнтiзбелiк жылда өндiрген, мынадай диапозондарда: 200 тоннаға, 200-1000 тоннаға, 1000-10000 тоннаға дейiн және 10000 тоннадан жоғары бiлдiрiлген ФКФ-химикаттарды өндiрудiң үлгiлiк жиынтық көлемi туралы ақпарат келтiрiледi.

Техникалық хатшылықтың тарапынан көмек

7. Егер қатысушы мемлекет әкiмшiлiк сипаттағы себептер бойынша 1-тармаққа сәйкес химиялық өндiрiстiк объектiлердiң өзiнiң тiзбесiн жасауға көмек сұрау қажет деп сұраса, онда ол Техникалық хатшылықтан осындай көмектiң берiлуi туралы сұрай алады. Бұл жағдайда тiзбенiң толық болуына қатысты мәселелер қатысушы мемлекет пен Техникалық

хатшылықтың арасында консультациялар арқылы реттеледi.
     
     Қатысушы мемлекеттерге берiлетiн ақпарат
     
     8. 4-тармақ бойынша берiлетiн ақпаратты қоса алғанда, 1-тармаққа
сәйкес ұсынылатын басқа химиялық өндiрiстiк объектiлердiң тiзбесiн 
тиiстi өтiнiш бойынша Техникалық хатшылық қатысушы мемлекеттерге
жолдайды.
     
     В. Тексеру
     
     Жалпы ережелер
     

9. С тараудың ережелерi ескерiле отырып YI баптың 6-тармағында көзделген тексеру тұрған жерiнде инспекциялау арқылы:
а) 1 а) тармаққа сәйкес тiзбеге енгiзiлген өндiрiстiк аймақтарда; және
b) 1 d) тармаққа сәйкес тiзбеге енгiзiлген өткен күнтiзбелiк жылдың iшiнде 200 тоннадан астам ФКФ-химикат өндiрудiң бiр немесе одан да көп ФКФ-кәсiпорынды қамтитын өндiрiстiк аймақтарда жүзеге асырылады.
10. YIII баптың 21 а) тармағына сәйкес Конференция қабылдайтын Ұйымның бағдарламасы мен бюджетiнде осы тарау бойынша тексерудiң жеке айдарымен бағдарламасы және бюджетi болады.
11. Осы тарауға сәйкес Техникалық хатшылық тиiстi тетiктер арқылы мынадай мәндердi ескере отырып:
a) инспекциялардың әділ географиялық бөлінуін;
b) Техникалық хатшылықтағы тиiстi химикатқа қатысты хабарландырылған өндiрiстiк аймақтар, өндiрiстiк аймақтың ерекшелiктерi және онда жүзеге асырылатын қызмет туралы ақпаратты ескере отырып арнайы әзiрленген компьютерлiк бағдарламалар арқылы инспекциялау үшiн өндiрiстiк аймақтарды өз еркiнше таңдап алуды жүзеге асырады.
с) 25-тармаққа сәйкес келiсуге жататын негiздегi қатысушы мемлекеттердiң ұсыныстары.
12. Ешқандай өндiрiстiк аймақ осы тараудың ережелерiне сәйкес жылына екеуден артық инспекцияны қабылдамайды. Алайда бұл IХ бапқа сәйкес инспекцияны шектемейдi.
13. Осы тарауға сәйкес инспекциялау үшiн өндiрiстiк аймақтарды таңдау кезiнде Техникалық хатшылық осы бөлiмге және осы Қосымшаның IХ бөлiмiне сәйкес күнтiзбелiк жылда қатысушы мемлекет қабылдайтын инспекциялардың жиынтық санына қатысты мынадай шектеудi сақтайды: Инспекциялардың жиынтық саны осы бөлiм бойынша да, сондай-ақ осы Қосымшаның IХ бөлiмi бойынша да қатысушы мемлекет жариялайтын өндiрiстiк аймақтардың жалпы санынан үш қосылған 5 проценттен аспайды, немесе осы сандардың қайсысы аз болуына байланысты 20 инспекциядан аспайды.

Инспекцияның мақсаты

14. А тарауы бойынша жарияланатын өндiрiстiк аймақтардағы инспекциялардың жалпы мақсаты жүргiзiлетiн қызметтiң хабарландырудағы ұсынылған ақпаратпен сәйкестiгiн тексеру болып табылады. Инспекциялардың нақты мақсаты 1-тiзiмдегi кез келген химикаттың, және әсiресе осы Қосымшаның YI бөлiмiне сәйкес өндiрудi қоспағанда оны өндiрудiң болмауын тексеруде.

Инспекцияның рәсiмдерi

15. Келiсiлген негiзгi принциптерден, осы Қосымшаның және Құпиялылық жөнiндегi қосымшаның басқа тиiстi ережелерiнен басқа төмендегi 16-20-тармақтар қолданылады.
16. Объект бойынша келiсiм, егер бұл туралы инспекцияланушы қатысушы мемлекет сұрамаса, жасалмайды.
17. 1-тармақта көрсетiлген химикаттарды өндiретiн кәсiпорын (кәсiпорындар), және, атап айтқанда, 1 d) тармаққа сәйкес тiзiмге енгiзiлген ФСК-кәсiпорындар инспекциялау үшiн таңдап алынған өндiрiстiк аймақтағы инспекцияның нысанасы болып табылады. Инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң осы Қосымшаның Х бөлiмнiң С тарауында жазылған реттелiнетiн қол жеткiзудiң тәртiбiне сәйкес оcы кәсiпорындарға қол жеткiзудi реттеу құқығы бар. Егер инспекциялық топ осы Қосымшаның II бөлiмнiң 51-тармағына сәйкес түсiнiксiздiктердi жою мақсатында өндiрiстiк аймақтың басқа бөлiктерiне қол жеткiзудi сұрайтын болса, онда мұндай қол жеткiзудiң дәрежесi инспекциялық топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң арасында келiсiледi.
18. Инспекциялық топ есептiк құжаттарға инспекциялық топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекет мұндай қол жеткiзу инспекцияның мақсатына жетуге жағдай тудырады деп санайтын жағдайларда ғана рұқсат ала алады.
19. Хабарландырылмаған тiзiмдiк химикаттардың жоқтығын тексеру үшiн тұрған жерiнде iрiктеп алу және талдау жүргiзiледi. Егер түсiнiксiздiктi жоюдың сәтi түспесе онда, сынамалар инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң келiсiмiмен объектiден тысқары жерде тағайындалған лабораторияда талдауға берiледi.
20. Инспекцияның кезеңi 24 сағаттан аспайды: алайда инспекциялық

топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекет оны ұзарту туралы келiсiмге 
қол жеткiзуi мүмкiн.
     
     Инспекция туралы құлақтандыру
     
     21. Қатысушы мемлекеттi Техникалық хатшылық инспекция туралы
инспекциялық топ инспекциялауға жататын өндiрiстiк аймаққа келуiне 
дейiн кемiнде 120 сағат бұрын құлақтандырады.
     
     С. В Тарауын жүзеге асыру және қарау
     
     Жүзеге асыру
     

22. В тарауын жүзеге асыру егер Конференция осы Конвенция күшiне енген соң үшiншi жылы өзiнiң кезектi сессиясында өзге шешiм қабылдамайтын болса, осы Конвенция күшiне енген соң төртiншi жылдың басында басталады.
23. Бас директор осы Конвенция күшiне енген соң үшiншi жылы Конференцияның кезектi сессиясына осы Қосымшаның VII және VIII ережелерiн, сондай-ақ осы бөлiмнiң А тарауын жүзеге асыруда Техникалық хатшылық жинаған тәжiрибенi көрсететiн баяндама әзiрлейдi.
24. Конференция осы Конвенция күшiне енген соң үшiншi жылы өзiнiң кезектi сессиясында Бас директордың баяндамасының негiзiнде, сондай-ақ "ФКФ-кәсiпорындар" мен басқа да химиялық өндiрiстiк объектiлердiң арасында, В тарауына сәйкес тексеруге бөлiнетiн ресурстарды бөлуге қатысты шешiм қабылдай алады. Басқа жағдайда мұндай бөлу Техникалық хатшылықтың сараптық қарауына қалдырылады және 11-тармақта көрiнiс

табатын факторлардың мәнiн салмақтауға енгiзiледi.
     25. Конференция осы Конвенция күшiне енген соң үшiншi жылы өзiнiң
кезектi сессиясында Атқарушы кеңестiң ұсынылуы бойынша қатысушы 
мемлекеттердiң 11-тармақта көрсетiлген iрiктеу процесiндегi  
факторлардың бiр мәнi ретiнде есепке алынатын инспекцияларға қатысты 
ұсыныстарды қандай негiзде (мысалы, аймақтық) беруiне қатысты 
шешiм қабылдайды.
     
     Қарау
     
     26. Конференцияның VIII баптың 22-тармағына сәйкес шақырылатын
бiрiншi арнаулы сессиясында жинақталған тәжiрибенiң негiзiнде химиялық 
өнеркәсiпке арналған тексерудiң жалпы режимiн бәрiн қамтуын қарауы 
тұрғысында (VI бап, осы Қосымшаның VII-IХ бөлiмдерi) тұрғысында 
Тексеру жөнiндегi қосымшаның осы бөлiмiнiң ережелерiне қайта қарау 
жүргiзедi.
     
                     Х Бөлім
       ІХ Бапқа сәйкес сұрау салу бойынша инспекция
     
     А. Инспекторларды және олардың көмекшілерін тағайындау мен іріктеу
     

1. ІХ бапқа сәйкес сұрау салу бойынша инспекцияны осы мақсат үшiн арнайы тағайындалған инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерi ғана жүргiзедi. IХ бапқа сәйкес сұрау салу бойынша инспекциялар үшiн инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiн тағайындау мақсатында Бас директор әдеттегi инспекциялық қызметке арналған инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiнiң арасынан инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiн таңдап ала отырып олардың көзделген тiзiмiн жасайды. Мұндай тiзiмге олардың бар болуын және ауыстыру қажеттiлiгiн ескере отырып инспекторларды iрiктеп алуға икемдi келуге болатындай қажеттi бiлiкке, тәжiрибеге, кәсiбилiк пен даярлыққа ие инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiн жеткiлiктi түрдегi ауқымы кiредi. Тиiстi назар сондай-ақ мейлiнше кең географиялық негiзде инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiн iрiктеуге аударылады. Инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiн тағайындау осы Қосымшаның II бөлiмiнiң А тарауында көзделген рәсiмдерге сәйкес жүргiзiледi.
2. Бас директор инспекциялық топтың санын айқындайды және оның мүшелерiн нақты сұрау салудың жағдайларын ескере отырып iрiктеп алады. Инспекциялық топтың саны инспекциялық мандатты тиiстi түрде орындау үшiн қажеттi ең аз санда болады. Сұрау салушы қатысушы мемлекеттiң немесе инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң азаматы инспекциялық топтың мүшесi бола алмайды.

В. Инспекциялау алдындағы қызмет

3. Инспекцияға сұрау салу берудiң алдында сұрау салу бойынша инспекцияға қатысты қатысушы мемлекет Бас директордан Техникалық хатшылықтың сұрау салуға байланысты дереу iс-әрекет жасау жағдайында екендiгiне растама сұрай алады. Егер Бас директор мұндай растауды дереу бере алмайтын болса, онда ол мұны растауға арналған сұрау салулардың кезектiлiгiн ескере отырып ең алғашқы мүмкiндiк кезiнде жасайды. Ол сондай-ақ қатысушы мемлекетке дереу iс-әрекеттердi қабылдаудың мүмкiншiлiгi қашан болатындығы туралы хабарлайды. Егер Бас директор сұрау салуға байланысты уақтылы iс-әрекет қолданыла алмайды деген шешiмге келсе, онда ол Атқарушы кеңестен болашақта жағдайды жақсартуға тиiстi шаралар қабылдауды өтiне алады.

Құлақтандыру

4. Атқарушы кеңеске және Бас директорге ұсынылатын сұрау салу бойынша инспекцияға қатысты инспекцияға сұрау салуда, ең болмағанда мынадай ақпарат болады:
а) инспекциялауға жататын қатысушы мемлекет және егер бұл қолданымды болса, қабылдаушы мемлекет;
b) кiрудiң пайдаланылатын пунктi;
с) инспекция орнының мөлшерi мен үлгiсi;
d) алаңдаушылық туындауға байланысты осы Конвенцияның тиiстi ережелерiн көрсетудi қоса алғанда, осы Конвенцияны мүмкiн сақтамауға қатысты алаңдаушылық және мүмкiн сақтамаудың сипатының жағдайлары, сондай-ақ алаңдаушылық туындайтын барлық тиiстi ақпарат; және
е) сұрау салушы қатысушы мемлекеттiң байқаушысының фамилиясы.
Сұрау салушы қатысушы мемлекет өзi қажет деп есептейтiн кез келген қосымша ақпаратты ұсына алады.
5. Бас директор бiр сағаттың iшiнде сұрау салушы қатысушы мемлекетке оның сұрау салуын алғандығын растайды.
6. Сұрау салушы қатысушы мемлекет Бас директорға инспекциялау орнының орналасқан жерi туралы Бас директор бұл ақпаратты инспекцияланушы қатысушы мемлекетке инспекциялық топтың жүру пунктiне жоспарланған келуiне дейiн кемiнде 12 сағат бұрын бере алатындай етiп құлақтандырады.
7. Сұрау салушы қатысушы мемлекет инспекция орнын есептеу нүктесiне байланыстырылған, егер бұл мүмкiн болса, ең жуық секундқа дейiнгi дәлдiкпен географиялық координаттарын көрсете отырып, орынның схемасын ұсыну арқылы мүмкiндiгiнше дәл көрсетедi. Сұрау салушы қатысушы мемлекет мүмкiндiгiне қарай, сондай-ақ инспекция оның жалпы көрсете және инспекцияға жататын орнының сұрау салынған периметрiн мүмкiндiгiнше мейлiнше дәл көрсете отырып картасын ұсынады.
8. Сұрау салынған периметр:
а) кез келген ғимараттың немесе басқа құрылыстардың сырт жағынан ең болмағанда 10 метр қашықтықта өтедi;
b) бар күзеттiк аймақтарды кесiп өтпейдi; және
с) сұрау салушы қатысушы мемлекет сұрау салынатын периметрдiң шегiне енгiзудi көздеген кез келген бар күзеттiк аймақтардың сырт жағынан ең болмағанда 10 метр қашықтықта өтедi.
9. Егер сұрау салынған периметр 8-тармақта жазылған сипаттамаларға сәйкес келмейтiн болса, онда оны инспекциялық топ осы ережелерге сәйкес келетiндей етiп қайта қарайды.
10. Бас директор инспекциялық топтың кiру пунктiне жоспарланған келуiне дейiн кемiнде 12 сағат бұрын Атқарушы кеңеске 7-тармақта көрсетiлгенiндей инспекцияланатын орынның орналасқан жерi туралы хабарлайды.
11. Атқарушы кеңестi хабарландыра отырып бiр мезгiлде Бас директор 10-тармаққа сәйкес мұның 7-тармақта көрсетiлгенiндей инспекциялау орнының орналасқан жерiн қоса алғанда, инспекцияланушы қатысушы мемлекетке инспекцияға арналған сұрау салуды жолдайды. Бұл құлақтандыруға сондай-ақ осы Қосымшаның II бөлiмiнiң 32-тармағында көрсетiлген ақпарат та кiредi.
12. Инспекциялық топ кiру пунктiне келуi бойынша инспекцияланушы қатысушы мемлекетке инспекциялық топ инспекцияға арналған мандаты туралы хабарлайды.

Инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң немесе қабылдаушы
мемлекеттiң аумағына кiру

13. IХ баптың 13-18-тармақтарына сәйкес инспекциялауға арналған сұрау салуды алған соң, Бас директор мүмкiндiгiнше инспекциялық топты тезiрек жiбередi. Инспекциялық топ сұрау салуда көрсетiлген келу пунктiне 10 және 11-тармақтардың ережелерiне сәйкес мүмкiн қысқа мерзiмде келедi.
14. Егер сұрау салынған периметр инспекцияланушы қатысушы мемлекет үшiн қабылданымды болса, онда ол мүмкiндiгiнше тезiрек, бiрақ ешқандай жағдайда инспекциялық топтың кiру пунктiне келуiнен соң 24 сағаттан кешiктiрiлмей түпкiлiктi периметр ретiнде айқындалады. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялық топты инспекциялау орнының түпкiлiктi периметрiне жеткiзедi, егер инспекцияланушы қатысушы мемлекет мұны қажет деп санайтын болса, мұндай жеткiзу түпкiлiктi периметрдi айқындау үшiн осы тармақта белгiленген мерзiм өткенге дейiн 12 сағаттан аспайтын уақытта басталына алады. Жеткiзу кез келген жағдайда инспекциялық топ кiру пунктiне келген соң 36 сағаттан кешiктiрiлмей аяқталады.
15. Барлық хабарландырылған объектiлерде а) және b) тармақтарда жазылған рәсiмдер қолданылады. (Осы бөлiмнiң мақсаты үшiн "хабарландырылатын объект" III, IV және V баптарға сәйкес хабарландырылатын барлық объектiлердi бiлдiредi. VI бапқа қатысты айтар болсақ, онда "пайдаланылған объект" осы Қосымшаның VI бөлiмiне сәйкес хабарландырылатын объектiлердi, сондай-ақ осы Қосымшаның VI бөлiмiнiң, VIII Бөлiмнiң 7 және 10 с) тармақтарына сәйкес хабарландыруларда көрсетiлетiн хабарландырылатын кәсiпорындарды бiлдiредi.
а) Егер сұрау салынған периметр хабарландырылған периметрде болса немесе оған сәйкес келсе, онда хабарландырылған периметр түпкiлiктi периметр болып саналады. Алайда инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң келiсiмi болуы кезiнде түпкiлiктi периметр сұрау салушы қатысушы мемлекеттiң сұрау салған периметрiмен сәйкестiкке келтiру үшiн кiшiрейтiлуi мүмкiн.
b) Инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялық топты түпкiлiктi периметрге iс жүзiнде мүмкiн ең қысқа мерзiмдерде жеткiзедi, бiрақ кез келген жағдайда оның периметрге келуiн инспекциялық топтың кiру пунктiне келуiнен соң 24 сағаттан кешiктiрмей қамтамасыз етедi.

Түпкiлiктi периметрдi баламалық анықтау

16. Егер инспекцияланушы қатысушы мемлекет кiру пунктiнде сұралған периметрдi қабылдай алмайтын болса, ол мүмкiндiгiнше тезiрек, бiрақ кез келген жағдайда инспекциялық топтың кiру пунктiне келуiнен соң 24 сағаттан кешiктiрмей балама периметрдi ұсынады. Келiспеушiлiктер жағдайында инспекцияланушы қатысушы мемлекет пен инспекциялық топ түпкiлiктi периметр туралы келiсiмге қол жеткiзу мақсатында келiссөздер жасайды.
17. Балама периметр 8-тармаққа сәйкес мүмкiндiгiнше мейлiнше нақты белгiленуi тиiс. Оған бүкiл сұралынатын периметр кiредi және, әдетте, соңғысымен тығыз байланыста болуы тиiс, жергiлiктi жердiң табиғи бедерiн және жасанды шекараларын ескере отырып, әдетте ол осындай қоршау бар болса, ол соның жанынан өту тиiс. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет ең болмағанда мына әдiстердiң екеуiнiң бiреуiн:
а) сұралынған периметрдiң аумағынан елеулi түрде асатын аумақты қамтымайтын балама периметр;
b) сұралынатын периметрден кiшiгiрiм бiрдей қашықтықтағы балама периметр;
с) ең болмағанда сұралынатын периметрдiң бiр бөлiгi балама периметрдiң аумағынан көрiнетiн екi тәсiлдiң екеуiн үйлестiру жолымен периметрлердiң арасында өзара байланысты белгiлеуге ұмтылуы тиiс.
18. Егер балама периметр инспекциялық топ үшiн қабылданымды болса, онда ол түпкiлiктi периметр болады және инспекциялық топ кiру пунктiнен осы периметрге жеткiзiледi. Егер инспекцияланушы қатысушы мемлекет қажет деп санайтын болса, онда мұндай жеткiзу балама периметр ұсынысы үшiн 16-тармақта белгiленген мерзiмi өтуi бойынша 12 сағаттан аспайтын уақытта басталына алады. Жеткiзу кез келген жағдайда инспекциялық топтың кiру пунктiне келуiнен соң 36 сағаттан кешiктiрiлмей аяқталады.
19. Егер түпкiлiктi периметр келiсiлмеген болса, онда периметр жөнiндегi келiссөздер мүмкiндiгiнше тезiрек аяқталады, бiрақ олар ешқандай жағдайда инспекциялық топ кiру пунктiне келген соң 24 сағаттан артық жалғастырылмайды. Егер келiсiмге қол жеткiзiлмеген болса, онда инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялық топты балама периметрдiң жанындағы орынға жеткiзедi. Егер инспекцияланушы қатысушы мемлекет қажет деп санайтын болса, онда мұндай жеткiзу балама периметр ұсынысы үшiн 16-тармақта белгiленген мерзiмi өтуi бойынша 12 сағаттан аспайтын уақытта басталына алады. Жеткiзу кез келген жағдайда инспекциялық топтың кiру пунктiне келуiнен соң 36 сағаттан кешiктiрiлмей аяқталады.
20. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялық топқа орынға келуi бойынша келiссөздердi жүргiзудi жеңiлдету және түпкiлiктi периметр бойынша келiсiмге қол жеткiзу және түпкiлiктi периметрдiң шегiнде рұқсат беретiндей етiп балама периметрге дереу рұқсат бередi.
21. Егер инспекциялық топ орынға келген соң 72 сағаттың iшiнде келiсiмге қол жеткiзiлмесе, онда балама периметр түпкiлiктi периметр ретiнде белгiленедi.

Орындарды тексеру

22. Инспекциялық топ жеткiзiлген инспекциялық орынның сұрау салушы қатысушы мемлекет көрсеткен инспекция орнына сәйкестiгiн белгiлеудi жеңiлдету үшiн инспекциялық топ орналасқан жердi айқындауға бекiтiлген жабдықты пайдалану құқығы бар, сондай-ақ мұндай жабдықты олардың нұсқауларына сәйкес орнатуға құқығы бар. Инспекциялық топ өзiнiң орналасқан жерiн карта бойынша айқындалған жергiлiктi бағдарлармен салыстыру арқылы тексере алады. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет топтың мүшелерiне бұл мiндеттi жүзеге асыруға көмектеседi.

Орындарды жауып тастау, жүрудi бақылау

23. Инспекциялық топ кiру пунктiне келген соң 12 сағаттан кешiктiрмей инспекцияланушы қатысушы мемлекет сұралынатын периметрден барлық жер бетiндегi, әуе және көлiк құралдарының барлық шығу пунктерiнен көлiктiң жүруi бойынша барлық қызмет туралы фактологиялық ақпаратты жинауға кiрiседi. Ол бұл ақпаратты инспекциялық топқа оның балама немесе түпкiлiктi периметрге келуi бойынша бiрiншi кезекте қайсысының болатындығына байланысты ұсынады.
24. Бұл мiндет жол жазбалары, фототүсiрiмдер, бейнежазбалар немесе жүру бойынша осындай қызметтi байқау үшiн инспекциялық топқа берiлетiн химиялық-индикациялық жабдықтың көмегiмен алынған деректер түрiнде фактологиялық ақпаратты жинау арқылы орындала алады. Балама ретiнде инспекцияланушы қатысушы мемлекет, сондай-ақ осындай мiндеттi орындау тәртiбiнде инспекциялық топтың бiр немесе бiрнеше мүшесiне дербес жол жазбаларын жүргiзуге, фототүсiрiмдер жасауға, жүретiн көлiк құралдарын бейне жазбаларын жасауға немесе химиялық-индекацияларды көп пайдалануға және инспекцияланушы қатысушы мемлекет пен инспекциялық топтың арасында келiсiлуi мүмкiн басқа да қызметтi жүзеге асыруға рұқсат ете алады.
25. Инспекциялық топтың бiрiншi кезекте қайсысының болуына байланысты балама периметрлер немесе түпкiлiктi периметрге келуi бойынша жүрудi байқау бойынша инспекциялық топтың рәсiмдердi жүзеге асыруын бiлдiретiн орындарды жабуы басталады.
26. Мұндай рәсiмдерге мыналар кiредi: көлiктiң жүрулерiн айқындау, жол парақтарын толтыру, инспекциялық топтың көлiктiң жүрулерiн және жүрiп бара жатқан көлiк Құралдарын суретке түсiру және бейне жазбаларды жүзеге асыру. Инспекциялық топтың қоса ерiп жүруiмен жүру бойынша кез келген қызметтiң болмауын тексеру үшiн периметрдiң кез келген басқа бөлiгiнде болуына құқығы бар.
27. Инспекциялық топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң келiсiлген жүруге байқау жөнiндегi қызмет үшiн қосымша рәсiмдерiне өзгелермен бiрге мыналар кiредi:
а) хабарлағыштарды пайдалану;
b) еркiн-iрiктемелi қол жеткiзу;
с) сынамаларды талдау.
28. Орынды жабу және жүрудi байқау жөнiндегi бүкiл қызмет сырт жағынан өлшелiнетiн периметрдiң 50 метрге дейiнгi бойының алабының шегiндегi енiмен жүзеге асырылады.
29. Инспекциялық топтың реттелiнетiн кiруiнiң негiзiнде орынның аумағынан жүретiн көлiк құралдарын инспекциялауға құқығы бар. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялық топқа инспекциялық топқа толық қол жeткiзу берiлмейтiн инспекциялануға жататын кез келген көлiк құралының инспекцияға сұрау салуда көрсетiлген мүмкiн сақтамаушылыққа қатысты алаңдаушылыққа байланысты мақсаттар үшiн пайдаланылмайтындығын көрсету үшiн барлық ақылға сыйымды күш-жiгерiн жұмсайды.
30. Орынның аумағына кiруге шыққан қызметкерлер мен көлiк құралдары, сондай-ақ орынның аумағынан шыққан қызметкерлер мен жеке жолаушылар, көлiк құралдары инспекцияға жатпайды.
31. Жоғарыда жазылған рәсiмдерi қолдану инспекция бойында жалғаса алады, алайда ол объектiнiң қалыпты жұмыс iстеуiн негiзсiз қиындатпауы және кiдiртпеуi тиiс.

Инспекция алдындағы нұсқамалық және инспекцияның жоспары

32. Инспекцияның жоспарын әзiрлеудi жеңiлдету үшiн инспекцияланушы қатысушы мемлекет рұқсат беруден бұрын, инспекциялық топқа техникалық қауiпсiздiк және материалдық-техникалық қамтамасыз ету жөнiнде нұсқамалық берудi жүзеге асырады.
33. Инспекциялау алдындағы нұсқамалық осы Қосымшаның ІI бөлiмiнiң 37-тармағына сәйкес жүргiзiледi. Инспекциялау алдындағы нұсқамалықтың барысында инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялық топқа өзi сезiмтал және сұрау салу бойынша инспекцияның мақсатына қатысуы жоқ деп есептейтiн жабдықты, құжаттаманы немесе учаскелердi көрсете алады. Бұдан басқа орын үшiн жауапты қызметкер инспекциялық топқа кеңiстiктiң жоспарламасы және орынның басқа да тиiстi сипаттары туралы нұсқамалық жасайды. Инспекциялық топқа орынның бүкiл құрылысын және маңызды географиялық ерекшелiктерiн көрсететiн масштабты карта немесе схема берiледi. Инспекциялық топ, сондай-ақ объектiнiң қызметкерлерiнiң саны мен есептiк құжаттама туралы хабарландырылады.
34. Инспекциялау алдындағы нұсқамалықтан соң инспекциялық топ өзiнде бар тиiстi ақпараттың негiзiнде мүмкiндiгiнше рұқсат алынатын нақты учаске орындарын қоса алғанда, инспекциялық топтың жүзеге асыруына жататын қызметтi көрсете отырып инспекцияның бастапқы жоспарын дайындайды. Инспекцияның жоспарында, сондай-ақ инспекциялық топтың бөлiмшелерге бөлiнетiн-бөлiнбейтiндiгi де көрсетiледi. Инспекцияның жоспары инспекцияланушы қатысушы мемлекет пен инспекциялау орнының өкiлдерiне берiледi. Оны iске асыру қол жеткiзумен қызметке қатысты ережелердi қоса алғанда С тараудың ережелерiне сәйкес келедi.

Периметр бойынша қызмет

35. Инспекциялық топтың бiрiншi кезекте қайсысының болатындығына байланысты түпкiлiктi немесе балама периметрге келуi бойынша инспекциялық топты осы тарауда жазылған рәсiмдерге сәйкес периметр бойынша қызметтi дереу бастауға, және бұл қызметтi сұрау салу бойынша инспекция аяқталғанға дейiн жалғастыруға құқығы бар.
36. Периметр бойынша қызметтi жүргiзу кезiнде инспекциялық топтың:
а) осы Қосымшаның II бөлiмiнiң 27-30-тармақтарына сәйкес бақылау приборларын пайдалануға;
b) шайындыларды, ауаның сынамаларын, топырақты немесе ағындыларды алуға; және
с) инспекциялық топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң арасында келiсiлуi мүмкiн кез келген қосымша қызметтi жүзеге асыруға құқығы бар.
37. Инспекциялық топтың периметр бойынша қызметi периметрдiң

сырт жағынан өлшелiнетiн периметрдiң сырт жағының бойымен 50 метрге 
дейiн жолақтың шегiнде жүзеге асырылына алады. 
     Инспекцияланушы қатысушы мемлекетпен келiсiм болуы кезiнде
инспекциялық топ, сондай-ақ периметр жолағының шегiндегi кез келген 
ғимаратқа немесе құрылысқа рұқсат ала алады. Барлық арақашықтықтық 
бақылау құралдары iшке бағдарланады. Хабарландырылатын объектiлерге 
қолданымды мұндай жолақ инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң қалауы 
бойынша хабарландырылған периметрдiң iшiмен, сыртымен немесе екi жағымен 
өтуi мүмкін.
     
     С. Инспекцияларды жүргізу
     
      Жалпы ережелер
     

38. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет сұралынған периметрдiң, сондай-ақ егер олардың айырмашылықтары болса, түпкiлiктi периметрдiң шектерiнде рұқсат бередi. Нақты орынға немесе осы периметрлердiң шегiндегi жерлерге рұқсат етудiң дәрежесi мен сипаты реттелiнетiн рұқсат етудiң негiзiнде инспекциялық топ пен инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң арасында келiсiледi.
39. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет сұралынған периметрдiң шегiндегi рұқсат етудi мүмкiндiгiнше тезiрек, алайда кез келген жағдайда Конвенцияны мүмкiн сақтамауға қатысты алаңдаушылыққа инспекцияға сұрау салуда көрсетiлген айқындау мақсатында инспекциялық топтың кiру пунктiне келуiнен соң 108 сағаттан кешiктiрiлмей берiледi.
40. Инспекциялық топтың өтiнiшi бойынша инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялау орнына әуемен ұшып баруына рұқсат ете алады.
41. 38-тармақтың ережелерiне сәйкес рұқсат беру туралы талапты қанағаттандыру кезiнде инспекцияланушы қатысушы мемлекет ол меншiк, немесе тiнтулер мен секвестрлер құқығына қатысты кез келген конституциялық мiндеттерде болуын ескере отырып рұқсат етудiң мейлiнше жоғары дәрежесiне жол беруге мiндеттi. Инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң реттелiнетiн рұқсат етудiң шеңберiнде ұлттық қауiпсiздiктi қорғау үшiн қажеттi шаралар қолдануға құқығы бар. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет осы Конвенция бойынша тыйым салынатын қызметпен айналыспауға өзiнiң мiндеттемелерiнен жалтаруды жасыру үшiн осы тармақтың ережелерiне сiлтеме жасай алмайды.
42. Егер инспекцияланатын қатысушы мемлекет қызмет орындарына немесе ақпаратқа толық емес рұқсат беретiн болса, онда ол сұрау салу бойынша инспекция қозғау үшiн негiз жасаған мүмкiн сақтамауға қатысты алаңдаушылықты анықтаудың балама тәсiлдерiн қамтамасыз ететiндей барлық ақылға сыйымды күш-жiгерiн қолдануға мiндеттi.
43. IV, V және VI баптарға сәйкес хабарландырылған объектiлердiң түпкiлiктi периметрлерiне келу бойынша рұқсат беру қажеттi аз уақытпен шектелетiн және кез келген жағдайда үш сағаттан аспайтын инспекциялау алдында нұсқаулық пен инспекция жоспарын талқылаған соң жүргiзедi. III баптың b) тармағына сәйкес объектiлерге қолданымды келiссөздер жүргiзiледi және реттелiнетiн рұқсат ету түпкiлiктi периметрдi берген соң 12 сағаттан кешiктiрiлмей басталады.
44. Инспекцияға сұрау салуға сәйкес сұрау салу бойынша инспекцияны жүргiзу кезiнде инспекциялық топ тек осы Конвенцияның ережелерiнiң мүмкiн сақталмауына қатысты алаңдаушылықты айқындау мақсатымен iске қатысы бар папкiлердi жеткiлiктi түрде анықтау үшiн қажеттi әдiстердi ғана пайдаланады, және осыған қатысы жоқ қызметтен бой тартады. Ол инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң осы Конвенцияны мүмкiн сақтамауына қатысты папкiлердi жинайды және құжаттайды, бiрақ инспекцияланушы қатысушы мемлекет бұл туралы одан тiкелей сұрамайтын болса, осыған анық байланысы жоқ ақпаратты iздестiрмейдi және құжаттамайды. Кейiн iске қатысы жоқ деп есептелiнетiн кез келген жиналған материал сақталынбайды.
45. Инспекциялық топ сұрау салу бойынша инспекцияны жүргiзу принципiмен мүмкiндiгiнше өзiнiң мiндеттерiн тиiмдi және уақтылы орындаудың тиiстi мақсатында мейлiнше интрузивтi түрде басшылыққа алады. Кез келген ретте бұл қай уақытта мүмкiн болса, ол өзi қайсысы қабылданымды деп санайтын мейлiнше аз интрузивтi рәсiмдерден бастайды және мейлiнше көп интрузивтi рәсiмдерге ол мұны, егер қажет деп санаған жағдайда ғана көшедi.

Реттелінетiн кiру

46. Инспекциялық топ инспекцияның жоспарына ұсынылған өзгерiстер мен инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялау алдында нұсқамалықты қоса алғанда, сезiмтал жабдықты ақпаратты немесе химиялық қаруға байланысы жоқ аудандарды қорғауды қамтамасыз ету үшiн инспекцияның кез келген кезеңiнде инспекцияланушы қатысушы мемлекет енгiзуi мүмкiн ұсыныстарды ескередi.
47. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет кiру/шығу пунктерiн көрсетедi. Қол жеткiзу үшiн пайдалануға жататын периметрдегi инспекциялық топ пен инспекциялық қатысушы мемлекет мыналарға: кез келген нақты орынға немесе 48-тармақта көзделгенiндей түпкiлiктi және сұралынатын периметрлердiң шегiндегi орындарға; инспекциялық топ жүргізуге жататын сынамаларды алуды қоса алғанда, нақты инспекциялық қызметтiң, инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң нақты қызметтi жүргiзуiнiң; және инспекцияланушы қатысушы мемлекетке нақты ақпарат берудiң дәрежесiне қатысты келiссөз жүргiзедi.
48. Құпиялық жөнiндегi қосымшаның тиiстi ережелерiне сәйкес инспекциялаушы қатысушы мемлекеттiң сезiмтал қондырғыларды қорғау және химиялық қаруға қатысы жоқ құпия мәлiметтер мен деректердi жария етудi болдырмау үшiн шаралар қолдануға құқығы бар. Мұндай шараларға, өзгелермен бiрге, мыналар кiруi мүмкiн:
а) қызметтiк үй жайлардан сезiмтал құжаттарды әкету;
b) сезiмтал дисплейлердi, бұйрықтар мен жабдықтарды қаптау;
с) жабдықтардың, компьютерлiк немесе электрондық секiлдi жүйелердiң сезiмтал элементтерiн қаптау;
d) компьютерлiк жүйелердi жауып тастау және индикаторлық құрылғыларды ажыратып тастау;
е) 1, 2 және 3-тiзiмдерде көрсетiлген химикаттардың бар екендiгiн немесе жоқ екендiгiн немесе тиiстi ыдырау өнiмдерiн анықтаудың сынамаларына талдау жасауды шектеу;
f) өз еркiнше - ірiктемелi қол жеткiзудiң әдiстерiн пайдалану, бұл ретте инспекторларға инспекцияның нысанасына белгiлi бiр проценттiк үлестi немесе ғимараттың санын өз қалауы бойынша таңдап алу ұсынылады. Дәл осы принцип ғимараттардың iшкi бөлiктерi мен ондағы сезiмталдарға қатысты пайдаланыла алады;
q) ерекше жағдайларда инспекцияның белгiлi бiр учаскелерiне кiруге рұқсатты тек жекелеген инспекторларға ғана беру.
49. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекциялық топ толық бола алмаған немесе олар 48-тармаққа сәйкес тыйым салынған кез келген нысана, ғимарат, құрылыс, контейнер немесе көлiк құралы мүмкiн сақтамауға қатысты алаңдаушылықтарға инспекцияны сұрауға жазылғандарға байланысты мақсаттар үшiн пайдаланылмайтындығын көрсететiндей түрде барлық ақылға сыйымды күш-жiгерiн қолданады.
50. Бұл, өзгелермен бiрге инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң қалауы бойынша атмосфералық құрылыстардың әсерiнен қорғау үшiн қабын iшiнара алу немесе жабу жолымен, тұйық кеңiстiктiң оған кiрер жолының iшкi бөлiгiн шола қарау жолымен және басқа да тәсiлдермен жасалынады.
51. IV, V және VI баптарға сәйкес хабарландырылатын объектiлер жағдайында мыналар қолданылады:
а) объект бойынша келiсiмдер объектiлерге қолданымды түпкiлiктi периметрдiң шегiндегi кiру мен қызмет келiсiмдермен айқындалған шекаралардың шеңберiнде кедергiсiз жүзеге асырылады;
b) объект бойынша келiсiмдер жоқ объектiлерге қолданымды кiру мен қызметке қатысты келiссөздер осы Конвенция бойынша белгiленген инспекцияларға қатысты қолданымды жалпы негiзгi принциптермен реттеледi;
с) IV, V және VI баптарға сәйкес инспекцияларға қатысты берiлетiн рұқсат етудiң шеңберiнен тысқары кiру осы тарауда жазылған рәсiмдерге сәйкес реттеледi.
52. III баптың 1 d)-тармағына сәйкес хабарландырылатын объектiлер жағдайында мынау қолданылады: егер инспекцияланушы қатысушы мемлекет 47 және 48-тармақтарда жазылған рәсiмдердi пайдалана отырып химиялық қаруға байланысы жоқ учаскелерге немесе құрылыстарға толық кiруге рұқсат бермейтiн болса, онда ол инспекциялық топқа мүмкiн сақтамаушылыққа қатысты алаңдаушылықтарға инспекцияға сұрау салуға жазылғандармен байланысты мақсаттар үшiн пайдаланылмайтын учаскелерге немесе құрылыстарға көрсететiндей түрде барлық күш-жiгерiн қолданады.

Байқаушы

53. Байқаушының сұрау салушы қатысушы мемлекет сұрау салу бойынша инспекцияға қатысуға қатысты IХ баптың 12-тармағының ережелерiне сәйкес Техникалық хатшылық байқаушының инспекциялық топтың дәл сол кiру пунктiне инспекциялық топтың келуiнiң орынды мерзiмнiң шектерiнде келуiн үйлестiру үшiн байланыс жасайды.
54. Байқаушының инспекцияның бүкiл кезеңi iшiнде сұрау салушы қатысушы мемлекеттiң инспекцияланушы қатысушы мемлекеттегi немесе қабылдаушы мемлекеттегi елшiлiгiмен, немесе елшiлiгi болмаған жағдайда сұрау салушы қатысушы мемлекеттiң өзiмен байланыста болады. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет байқаушыға байланыс құралдарын бередi.
55. Байқаушының инспекциялық топтың бiрiншi кезекте қайда болатындығына байланысты инспекция орнының балама немесе түпкiлiктi периметрiне келу, және инспекцияланушы қатысушы мемлекет беретiн инспекциялау орнына кiруге рұқсат алуына құқығы бар. Байқаушының инспекциялық топқа ұсынымдар беруге құқығы бар, топ оларды мұны орынды деп есептеген шамада ескередi. Бүкiл инспекция бойынша инспекциялық топ байқаушыға инспекцияның жүргiзiлуi және оның қорытындылары туралы хабарлайды.
56. Елде болудың бүкiл кезеңi бойында инспекцияланушы қатысушы мемлекет байқаушыға байланыс құралы ретiндегi ауызша аударма, көлiк, жұмыс және тұрғын үй-жайы, тамақ және медициналық қызмет көрсету секiлдi қажеттi қызметтердi көрсетедi немесе олармен

қамтамасыз етедi. Байқаушының инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң 
аумағында болуы бойынша барлық шығысты сұрау салушы қатысушы 
мемлекет көтередi. 
     
     Инспекцияның ұзақтығы
     
     57. Егер ол инспекцияланушы қатысушы мемлекетпен уағдаластық
бойынша ұзартылмайтын болса, инспекция кезеңi 84 сағаттан аспайды.
     D. Инспекциядан кейінгі қызмет
 
     Жүрiп кету
     
     58. Инспекциялау орнындағы инспекциялаудан кейiнгi рәсiмдердiң
аяқталуы бойынша инспекциялық топ пен сұрау салушы қатысушы 
мемлекеттiң байқаушысы дереу шығу пунктiне бет түзейдi, сосын 
инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң аумағынан мүмкiн қысқа мерзiмде 
шығып кетедi.
     
     Баяндамалар
     

59. Инспекция туралы баяндамада инспекциялық топтың жүргiзген қызметi, және инспекциялық топтың сұрау салу бойынша инспекцияға сұрау салуда көрсетiлген, әсiресе осы Конвенцияны мүмкiн сақтамауға қатысты алаңдаушылықтарға қатысты инспекциялық топтың фактологиялық қорытындылары жазылады, және осы Конвенцияға тiкелей қатысы бар ақпаратпен шектелiнедi. Оған сондай-ақ инспекциялық топтың инспекторларға берiлген қол жеткiзудiң дәрежесi мен сипаты және көмегi, сондай-ақ мұның оған өзiнiң мандатын қандай дәрежеде орындауға мүмкiндiк бергендiгiн бағалауы кiредi. Сұрау салу бойынша инспекцияға сұрау салуда көрсетiлген осы Конвенцияны мүмкiн сақтамауға қатысты алаңдаушылыққа байланысты егжей-тегжейлi ақпарат түпкiлiктi баяндамаға қосымша ретiнде ұсынылады және сезiмтал ақпаратты қорғау жөнiндегi тиiстi шаралар сақталына отырып Техникалық хатшылықта сақталынады.
60. Өзiнiң негiзгi жұмыс орнына оралған соң инспекциялық топ 72 сағаттан кешiктiрмей Бас директорге өзгелермен бiрге, Құпиялылық жөнiндегi қосымшаның 17-тармағын назарға ала отырып инспекция туралы алдын ала баяндаманы табыс етедi. Бас директор инспекция туралы алдын ала баяндаманы дереу сұрау салушы қатысушы мемлекетке, инспекцияланушы қатысушы мемлекетке және Атқарушы кеңеске жiбередi.
61. Түпкiлiктi баяндаманың жобасы инспекцияланушы қатысушы мемлекетке сұрау салу бойынша инспекция аяқталған соң 20 күннен кешiктiрiлмей берiледi. Инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң кез келген ақпаратты және оның пiкiрi бойынша Техникалық хатшылықтың шеңберiнен тысқары көрiнбеуi тиiс олардың құпиялылығы бойынша химиялық қаруға қатысы жоқ деректердi анықтауға құқығы бар. Техникалық хатшылық инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң инспекция туралы түпкілікті баяндаманың жобасына өзгерістер енгізу туралы ұсыныстарын қарайды және өзінің қарауы бойынша кез келген ретте, мүмкін болғанда оларды қабылдайды, сосын түпкілікті баяндама сұрау салу бойынша инспекция аяқталған соң 30 күннен кешіктірілмей ІХ баптың 21-25-тармақтарына сәйкес одан әрі тарату және қарау үшін Бас директорге ұсынылады.

ХІ БӨлім
Химиялық қаруды қолдану көзделген жағдайлардағы тексерулер

А. Жалпы ережелер

1. Химиялық қаруды көзделген қолдануды немесе химиялық құралдарды IХ немесе Х баптарға сәйкес қозғалынатын соғысты жүргiзудiң әдiсi ретiнде тәртiпсiздiктерге қарсы күресте көзделiнген қолдануды тексерулер осы Қосымшаға сәйкес және Бас директор белгiлейтiн егжей-тегжейлi рәсiмдерге сәйкес жүзеге асырылады.
2. Химиялық қаруды көзделiнген қолдануы жағдайында қажеттi нақты

рәсiмдер мынадай қосымша ережелермен реттеледi. 
     
     В. Инспекциялау алдындағы қызмет
     
     Тексеруге сұрау салу
     
     3. Бас директорге ұсынылатын химиялық қарудың көзделiнген
қолданылуын тексеруге арналған тексеру мүмкiндiгiне қарай мынадай
ақпаратты қамтуы тиiс:
     а) химиялық қаруды қолдану жорамалданған орын алған
қатысушы мемлекет;
     b) кiру пунктi немесе кiруге рұқсаттың басқа да көзделiнген
қауiпсiз жолдары;
     с) химиялық қаруды жорамалданған қолдану орнына алған
аудандардың орналасқан жерi мен сипаттары;
     d) химиялық қаруды жорамалданған қолданудың уақыты;
     е) химиялық қаруды жорамалданған қолданудың үлгiсi;
     f) көзделiнген қолданудың масштабы;
     q) мүмкiн токсиндi химикаттардың сипаттары;
     h) адамдар, жануарлар мен өсiмдiк үшiн салдары;
     і) егер бұл қолданымды болса, нақты көмекке сұрау салу.

4. Тексеру туралы өтiнiш жасаушы қатысушы мемлекет өзi қажет деп санайтын кез келген қосымша ақпаратты кез келген уақытта бере алады.

Құлақтандыру

5. Бас директор сұрау салушы қатысушы мемлекетке оның сұрау салуын растайды және Атқарушы кеңес пен барлық қатысушы мемлекетке хабарлайды.
6. Бас директор тиiстi жағдайларда тексеру жүргiзуге сұрау салу ұсынылған аумағына қатысты қатысушы мемлекеттi құлақтандырады. Бас директор сондай-ақ олардың аумағына тексеру жүргiзу барысында кiруге рұқсат талап етiлiнетiн басқа да қатысушы мемлекеттерi құлақтандырады.

Инспекциялық топты тағайындау

7. Бас директор арнаулы бiлiктiлiгi химиялық қаруды көзделiнген қолдануға тексеру жүргiзу кезiнде нақты салада талап етiлiнетiн бiлiктi сарапшылардың тiзiмiн әзiрлейдi және бұл тiзiмдi ұдайы жаңартып отырады. Бұл тiзiм жазбаша түрде әрбiр қатысушы мемлекетке осы Конвенция күшiне енген соң және осы тiзiмге әрбiр өзгерiстен соң 30 күннен кешiктiрiлмей ұсынылады. Осы тiзiмге енгiзiлген кез келген бiлiктi сарапшы қатысушы мемлекет осы тiзiмдi алған соң өзiнiң келiспейтiндiгi туралы 30 күннен кешiктiрмей мәлiмдемейтiн болса, тағайындалған болып саналады.
8. Бас директор инспекциялық топтың жетекшiсi мен оның мүшелерiн сұрау салу бойынша инспекция жүргiзу үшiн тағайындалып қойылған инспекторлар мен инспекторлардың көмекшiлерiнiң арасынан нақты сұрау салудың жағдаяттары мен ерекшелiктерiн ескере отырып таңдап алады. Бұдан басқа инспекциялық топтың мүшелерi Бас директордың пiкiрi бойынша нақты тексерудi тиiстi түрде жүргiзу үшiн тағайындалып қойылған инспекторлардың бойында жоқ бiлiктiлiк талап етiлетiн болса, бiлiктi сарапшылардың тiзiмiнен таңдалынып алынуы мүмкiн.
9. Инспекциялық топқа нұсқамалық жүргiзу кезiнде Бас директор

сұрау салушы қатысушы мемлекет немесе кез келген басқа көздерден 
ұсынылған кез келген қосымша ақпаратты инспекцияның мейлiнше 
тиiмдi және тез жүргiзудi қамтамасыз ету үшiн пайдаланады.
     
     Инспекциялық топты жөнелту
     
     10. Химиялық қаруды көзделiнген қолдануды тексеруге арналған сұрау
салуды алуы бойынша Бас директор бiрден тиiстi қатысушы мемлекеттермен 
байланыс жасау арқылы топты қауiпсiз қабылдау жөнiндегi шараларды 
сұрайды және бекiтедi.
     11. Бас директор топты қауiпсiздiгiн назарға ала отырып мүмкiндiгiнше
тезiрек жөнелтедi. 
     12. Егер инспекциялық топ сұрау салу алынған сәтiнен бастап 
24 сағаттың iшiнде жөнелтiлмеген болса, Бас директор кiдiрудiң себептерi
туралы Атқарушы кеңеске және мүдделi қатысушы мемлекеттерге хабарлайды.
     
     Нұсқамалық
     

13. Инспекциялық топтың инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң

өкiлдерiнiң тарапынан келуi бойынша және инспекция барысында кез 
келген уақытта нұсқамалық алуға құқығы бар. 
     14. Инспекция басталғанға дейiн инспекциялық топ инспекция
жоспарын әзiрлейдi, ол, өзгелермен бiрге, материалдық-техникалық 
қамтамасыз етудi және техникалық қауiпсiздiктi қамтамасыз етудi 
ұйымдастыру үшiн негiз ретiнде қызмет етуi тиiс. Инспекция жоспары 
қажеттiлiгiне қарай жаңартылып отырады. 
     
     С. Инспекцияларды жүргізу
     
     Болуға рұқсат беру
     

15. Инспекциялық топтың химиялық қаруды көзделiнген қолдану қозғалынуы мүмкiн кез келген және барлық аудандарда болуға құқығы бар. Оның, сондай-ақ өзiнiң пiкiрi бойынша, химиялық қаруды көзделiнген қолдануға тиiмдi тексеруге қатысы бар ауруханаларға, босқындардың лагерiне және басқа да орындарға кiруге құқығы бар. Мұндай кiруге қатысты инспекциялық топ инспекцияланушы қатысушы мемлекетпен ақылдасып-кеңеседi.

Сынамаларды iрiктеп алу

16. Инспекциялық топтың сынамалардың өзi қажет деп санайтын түрлерiн және санын таңдап алуға құқығы бар. Егер инспекциялық топ мұны қажет деп санайтын болса, тиiстi сұрау салу ұсынады, онда инспекцияланушы қатысушы мемлекет инспекторлардың немесе инспекторлардың көмекшiлерiнiң бақылауымен сынамаларды iрiктеп алуға көмек көрсетедi. Инспекцияланушы қатысушы мемлекет, сондай-ақ көзделiнген қолдану орындарына iргелес аудандардан және инспекциялық топтың өтiнiшi бойынша өзге де аудандардан тиiстi бақылау сынамаларын алуға рұқсат бередi, және мұнда оған өзiнiң жәрдемiн көрсетедi.
17. Көзделiнген қолдануды тексеру кезiнде маңызды мәнi бар сынамалардың қатарына токсиндi химикаттардың, оқ-дәрiлер мен құрылғылардың, оқ-дәрiлер мен құрылғылардың қалдықтарының сынамалары, экологиялық сынамалар (ауаның, топырақтың, өсiмдiктiң, судың және қардың, т.б. сынамалары) және көздерi адамдар немесе жануарлар болып табылатын биомедицина сынамалары, (қанның, несептiң, нәжiстiң, ткандердiң және т.б сынамалары) жатады.
18. Егер сынамалардың дубликаттарын алу мүмкiн болмаса, талдау объектiден тысқары жерлердегi лабораторияларда жүргiзiлетiн болса, онда кез келген қалған сынамалар, тиiстi өтiнiш бойынша талдау аяқталған соң, инспекцияланушы қатысушы мемлекетке қайтарылады.

Инспекция орнын кеңейту

19. Егер инспекция барысында инспекциялық топ тексерудi көршi қатысушы мемлекетке қолдануды қажет деп санайтын болса, онда Бас директор осы қатысушы мемлекетке оның аумағына кiрудiң қажеттiлiгi туралы хабарлайды және топты қауiпсiз қабылдау жөнiндегi шараларды сұрайды және оны бекiтедi.

Инспекцияның ұзақтығын ұлғайту

20. Егер инспекциялық топ тексеру үшiн мәнi бар нақты ауданға қауiпсiз кiру мүмкiн емес деп санайтын болса, онда сұрау салушы қатысушы мемлекет бұл туралы дереу хабарландырылады. Қажет кезiнде инспекция кезеңi қауiпсiз кiру қамтамасыз етiлгенге дейiн және инспекциялық топ өзiнiң мiндетiн аяқтағанға дейiн ұзартылады.

Сұрау салу

21. Инспекциялық топтың химиялық қаруды көзделiнген қолдануының нәтижесiнде зардап шегуi мүмкiн адамдарға сұрау салу және тексерудi жүргiзуге құқығы бар. Оның сондай-ақ химиялық қаруды көзделiнген қолданудың куәгерлерiнен сұрау салу жүргiзуге, химиялық қаруды көзделiнген қолдану нәтижесiнде зардап шегуi мүмкiн адамдарға емдеу жүргiзген медициналық қызметкерлер мен өзге адамдарға, немесе осындай адамдармен қарым-қатынаста болғандарға мұндай болуы жағдайында сұрау салу жүргiзуге құқығы бар және тиiстi жағдайларда химиялық қаруды көзделiнген қолданудың нәтижесiнде зардап шегуi мүмкiн адамдардың мәйiттерiн ашуға қатысуға рұқсат алады.

D. Баяндамалар

Рәсiмдер

22. Инспекцияланушы қатысушы мемлекеттiң аумағына келген соң 24 сағаттан кешiктiрмей инспекциялық топ Бас директорге iстiң жағдайы туралы баяндаманы жолдайды. Ол бүкiл тексеру бойында кейiн қажеттiлiгiне қарай жұмыстың барысы туралы баяндамаларды жолдап отырады.
23. Өзiнiң негiзгi жұмыс орнына келген соң инспекциялық топ 72 сағаттан кешiктiрмей Бас директорге алдын ала баяндаманы ұсынады. Түпкiлiктi баяндама Бас директорге ол өзiнiң негiзгi жұмыс орнына келген соң 30 күннен кешiктiрiлмей ұсынылады. Бас директор алдын ала және түпкiлiктi баяндамаларды Атқарушы кеңеске және барлық қатысушы мемлекеттерге жiбередi.

Мазмұны

24. Iстiң жағдайы туралы баяндамада көмекке кез келген шұғыл қажеттiлiк көрсетiледi және кез келген басқа тиiстi ақпарат келтiрiледi. Жұмыстың барысы туралы баяндамаларды тексеру барысында анықталуы мүмкiн көмекке кез келген одан арғы қажеттiлiк көрсетiледi.
25. Түпкiлiктi баяндамада инспекцияның, әсiресе сұрау салуда аталған көзделiнген қолдануға қатысты фактологиялық қорытындылары жазылады. Бұдан басқа көзделiнген қолдануды тексеру туралы баяндама мыналарды айрықша көрсете отырып тексеру процесiнiң сипаттамасын, оның түрлi кезеңдерiн қамтиды:
а) сынамаларды алудың және тұрған жерiнде талдау жүргiзудiң орындары мен уақыты; және
b) медициналық тексерулер мен ғылыми талдаудың нәтижелерi, сондай-ақ инспекциялық зерделенген құжаттар секiлдi куәларды растайтын сұрау салулардың жазбалары.
26. Егер тексеру барысында инспекциялық топ, өзге нәрселермен бiрге, алынған сынамаларға лабораториялық талдау жасау барысында кез келген қоспаларды немесе басқа да заттарды бiрдейлендiру жолымен химиялық қаруды қолданудың көзiн анықтауға мүмкiндiк беретiн кез келген ақпаратты жинайтын болса, онда бұл ақпарат баяндамаға енгiзiледi.

Е. Оcы Конвенцияның қатысушылары болып табылмайтын мемлекеттер

27. Осы Конвенцияның қатысушысы болып табылмайтын мемлекеттiң қатысы бар, немесе бақыланбайтын қатысушы мемлекеттiң аумағында орны бар мемлекетке қатысты химиялық қаруды көзделiнген қолдану жағдайында Ұйым Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысымен тығыз ынтымақтастық жасайды. Тиiстi өтiнiш бойынша Ұйым Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысының иелiгiне өзiнiң ресурстарын бередi.

А. Құпия ақпаратпен жұмыс істеудің жалпы принциптері

1. Құпия ақпаратты қорғау мiндеттемесi азаматтық та, сондай-ақ қызметтiң және объектiлердiң әскери түрлерiнде де тексеруге жатады. YIII бапта жазылған жалпы мiндеттемелерге сәйкес, Ұйым:
а) осы Конвенция бойынша өзiнiң мiндеттемелерiн уақтылы және тиiмдi орындау үшiн қажет мәлiметтер мен деректердiң ең аз көлемiн сұрайды;
b) инспекторлар мен Техникалық хатшылықтың басқа да қызметкерлерi жұмысқа қабiлеттiлiктiң, құзыреттiлiк пен адалдықтың ең жоғары өлшемдерiне жауап беруiн қамтамасыз ету үшiн қажеттi шаралар қабылдайды;
с) осы Конвенцияның ережелерiн жүзеге асыру үшiн келiсiмдер мен қағидаларды әзiрлейдi және мүмкiндiгiнше қатысушы мемлекет Ұйымға қол жеткiзу беретiн ақпаратты дәлiрек айқындайды.
2. Бас директор құпия ақпараттың қорғалуын қамтамасыз етуге бiрiншi дәрежеде жауапкершiлiкте болады. Бас директор Техникалық хатшылықта құпия ақпаратпен жұмыс iстеудiң қатаң режимiн белгiлейдi және бұл ретте мынадай негiзгi принциптердi сақтайды:
а) ақпарат, егер:
i) алынған қатысушы мемлекет осылай деп айқындаса және ақпарат оған қатысты болса; және
ii) Еас директордың пiкiрi бойынша оны рұқсат етiлмеген жария ету ол қатысушы мемлекетке қатысты зиян келтiруi мүмкiн, немесе осы Конвенцияны жүзеге асырудың тетiктерiне зиян келтiруi мүмкiн деген орынды негiздер бар болса, құпия деп саналады;
b) Техникалық хатшылықтың алатын барлық деректерi мен құжаттарын Техникалық хатшылықтың тиiстi бөлiмшелерi оларда құпия ақпарат бар ма дегендi анықтау үшiн бағалайды. Қатысушы мемлекеттердiң осы Конвенцияны басқа қатысушы мемлекеттердiң бұлжытпай сақтайтындығына сенiмдiлiгi болуы үшiн талап етiлетiн деректер оларға әдеттегiдей тәртiппен берiледi. Мұндай деректерге мыналар кiредi:
i) тексеру жөнiндегi қосымшада жазылған ережелерге сәйкес III, IV, V және VI баптарға сәйкес қатысушы мемлекеттердiң ұсынатын бастапқы және жыл сайынғы баяндамалары мен хабарландырулары;
ii) тексеру жөнiндегi қызметтiң нәтижелерi мен тиiмдiлiгi туралы жалпы баяндамалар; және
iii) барлық қатысушы мемлекеттерге осы Конвенцияның ережелерiне сәйкес берiлетiн ақпарат.
с) Ұйымның осы Конвенцияны жүзеге асыруға байланысты алған ешқандай ақпараты, мыналарды қоспағанда:
i) Конференцияның немесе Атқарушы кеңестiң шешiмдерiне сәйкес осы Конвенцияны жүзеге асыру туралы жалпы ақпарат компилирлене алады және кең түрде етiле алады;
ii) осы ақпарат өзiне қатысты қатысушы мемлекеттiң тiкелей келiсiмiмен кез келген ақпарат жария етiлуi мүмкiн;
iii) құпия ретiнде жiктелiнетiн ақпаратты Ұйым тек осы Конвенцияның мұқтаждықтарына қатаң сәйкес ақпаратты мұндай жариялау орын алғандығын қамтамасыз ететiн рәсiмдердiң негiзінде ғана жариялайды. Мұндай рәсiмдердi VIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференция қарайды және мақұлдайды, өзге тәсiлмен жарияланбайды және жария етiлмейдi;
d) құпия деректердiң немесе құжаттардың сезiмталдық деңгейi олардың тиiстi режимi мен қорғалуын қамтамасыз ететiндей түрде қолданылатын бiр тектес өлшемдердiң негiзiнде белгiленедi. Осы мақсатта жiктеу жүйесi енгiзiледi, ол осы Конвенцияны әзiрлеу жөнiндегi тиiстi жұмыстарды ескере отырып ақпараттың құпиялылықтың тиiстi санатына жатқызылуын және ақпараттың құпиялылығының негiзделген мерзiмдерiн белгiлеудi қамтамасыз ететiн айқын өлшемдердi көздейдi. Оны қолдану тұрғысындағы қажеттi икемдiлiктi қамтамасыз ете отырып жiктеу жүйесi құпия ақпаратты беретiн қатысушы мемлекеттердiң құқықтарын қорғайды. Жiктеу жүйесiн YIII баптың 21 і) тармағына сәйкес Конференция қарайды және мақұлдайды;
е) құпия ақпарат Ұйымның үй-жайларында сенiмдi сақталады. Кейбiр деректер немесе құжаттар қатысушы мемлекеттiң ұлттық органында сақталынуы мүмкiн. Өзгелермен бiрге суреттердi, жоспарлар мен басқа да құжаттарды қоса алғанда, нақты объектiнiң инспекциясы үшiн ғана қажет сезiмтал ақпарат осы объектiде құлыпта сақталынады;
f) тексеру туралы осы Конвенцияның ережелерiн тиiстi тиiмдi жүзеге асыру үшiн барынша жоғарғы шамада Техникалық хатшылық ақпаратты өзi қатысты объектiнi тiкелей бiрдейлендiру мүмкiншiлiгiн болдырмайтындай түрде жұмыс iстейдi және сақтайды;
q) объектiнiң шегiнен тысқары шығатын құпия ақпараттың көлемi осы Конвенцияның тексеру туралы ереженiң уақтылы және тиiмдi жүзеге асыру үшiн қажет ең аз деңгейiмен шектеледi; және
h) құпия ақпаратқа қол жеткiзу оның жiктемесiне сәйкес реттелiнедi. Құпия ақпаратты Ұйымның iшiнде тарату "қажет ақпарат" принципi бойынша қатаң жүзеге асырылады.
3. Бас директор Техникалық хатшылықтағы құпия ақпаратпен жұмыс iстеудi реттейтiн режимдi жүзеге асыру туралы баяндаманы Конференцияға жыл сайын ұсынады.
4. Әрбiр қатысушы мемлекет өзi Ұйымнан алатын ақпаратпен осы ақпарат үшiн белгiленген құпиялылық деңгеймен сәйкес жұмыс iстейдi. Тиiстi өтiнiш бойынша қатысушы мемлекет өзiне Ұйым берген ақпаратпен жұмыс iстеу туралы егжей-тегжейлi мәлiметтердi бередi.

В. Техникалық хатшылық қызметкерлерін жинақтау және олардың
өзін ұстауы

5. Қызметшiлердiң еңбек жағдайы А тарауға сәйкес Бас директор белгiлейтiн құпия ақпаратқа қол жеткiзуге және белгiлеген рәсiмдерге сәйкестiлiктi қамтамасыз етуi тиiс.
6. Техникалық хатшылықтағы әрбiр пост посттың ресми сипаттамасымен реттелiнедi, онда осы пост үшiн, егер мұндай қол жеткiзу көзделiнген болса, құпия ақпаратқа қол жеткiзудiң қажеттi шеңберi көрсетiледi.
7. Бас директор, инспекторлар мен басқа да қызметкерлер тiптi өздерiнiң функцияларын орындауды тоқтатқаннан кейiн де оған ешқандай уәкiлеттiк берiлмеген ешқандай құпия ақпаратты өздерiнiң қызметтiк мiндеттерiн атқару кезiнде өздерiне белгiлi болған ешқандай ақпаратты жария етпейдi. Олар ешқандай мемлекетке, Ұйымға немесе Техникалық хатшылық үшiн бөтен адамға кез келген қатысушы мемлекетке қатысты өздерiнiң қызметiн жүргiзуiне байланысты өздерiнiң рұқсаты бар ешқандай ақпаратты хабарламайды.
8. Өздерiнiң функцияларын орындау кезiнде инспекторлар өздерiнiң мандаттарын орындау үшiн қажет мәлiметтер мен деректердi ғана сұрайды, олар осы Конвенцияның сақталуын тексеруге қатысы жоқ кездейсоқ жиналған ақпаратты ешқашан тiркемейдi.
9. Қызметкерлер Техникалық хатшылықпен құпияны сақтау туралы өздерiнiң қызметiнiң кезеңiне және оны аяқтаған соң бес жыл мерзiмге жеке келiсiмдер жасасады.
10. Негiзсiз жария етуден қашу үшiн инспекторлар мен қызметкерлер қауiпсiздiк мәселелерi туралы нұсқамалар мен ескертулер және негiзсiз жариялау жағдайында өздерi алуы мүмкiн жазалар туралы тиiстi нұсқамалар алады.
11. Қызметкерге қатысушы мемлекеттiң аумағындағы немесе оның заңдық құқығындағы немесе бақылауындағы кез келген басқа жердегi қызметке қатысты құпия ақпаратқа қол жеткiзуге рұқсат берiлгенге дейiн 30 күннен кешiктiрiлмей тиiстi қатысушы мемлекет көзделген рұқсат ету туралы хабарландырылады. Инспекторларға қатысты дәл сол талап көзделген тағайындау туралы құлақтандыруға да қолданылады.
12. Инспекторлардың және Техникалық хатшылықтың кез келген басқа қызметкерлерiнiң жұмысын бағалау кезiнде құпия ақпаратты қорғау тұрғысында қызметкердiң мiнездемесiне ерекше назар аударылады.

С. Тұрған жерінде тексеру жөнінде қызметтің барысында сезімтал
қондырғыларды қорғау және құпия деректерді жария етуді болдырмау

жөніндегі шаралар

13. Қатысушы мемлекеттер өздерiнiң Тексеру жөнiндегi қосымшаға және тиiстi баптарға сәйкес мiндеттемелерiн сақтауын көрсету жөнiндегi мiндеттемелерiн сақтау жағдайында құпиялылықты қорғау үшiн қажет деп санайтын шараларды қолдануы мүмкiн. Қатысушы мемлекет инспекцияны қабылдай отырып инспекциялық топқа өзi сезiмтал деп санайтын және инспекцияның мақсаттарына қатысы жоқ жабдықты, құжаттаманы немесе учаскелердi көрсете алады.
14. Инспекциялық топтар тұрған жерiнде инспекциялар жүргiзудiң принципiн өздерiнiң мiндеттерiн тиiстi түрде тиiмдi және уақтылы орындаудың аз интрузивтi тәсiлiмен басшылыққа алады. Олар инспекцияның кез келген кезеңiнде инспекцияны қабылдаушы қатысушы мемлекет беруi мүмкiн ұсыныстарды химиялық қаруға байланысы жоқ сезiмтал жабдықты немесе ақпаратты қорғауды қамтамасыз ететiндей түрде ескередi.
15. Инспекциялық топтар инспекцияларды жүргiзудi реттейтiн тиiстi баптар мен қосымшаларда жазылған ережелердi қатаң сақтайды, олар сезiмтал қондырғыларды қорғауға және құпия деректердi жария етудi болдырмауға арналған рәсiмдердi толық сақтайды.
16. Объект бойынша шаралар мен келiсiмдердi әзiрлеу кезiнде тиiстi назар құпия ақпаратты қорғау туралы талапқа аударылады. Жекелеген объектiлер үшiн инспекциялық рәсiмдерге келiсiмдер, сондай-ақ инспекторларға рұқсат берiлетiн объектiлердiң учаскелерiн айқындауға, тұрған жерiнде құпия ақпаратты қорғауға, келiсiлген учаскелердегi инспекциялық жұмыстардың көлемiне, сынамаларды алу мен талдауға, есептiк құжаттамаға қол жеткiзуге және приборлар мен жабдықтарға үздiксiз байқау жүргiзу үшiн пайдалануға қатысты нақты және егжей-тегжейлi шаралар да кiредi.
17. Әрбiр инспекциядан кейiн жасалынатын баяндамада осы Конвенцияны сақтауға ғана қатысты фактiлер болады. Баяндама құпия ақпаратпен жұмыс iстеудi реттейтiн ұйымның белгiлеген қағидаларына сәйкес пайдаланылады. Қажет болған жағдайда ол Техникалық хатшылықтан және инспекцияланушы қатысушы мемлекеттен тысқары жерлерге берiлуден бұрын баяндамадағы ақпарат мейлiнше аз сезiмтал нысанға көшiрiледi.

D. Құпиялылықтың бұзылуы немесе көзделген бұзылулары
жағдайындағы рәсімдер

18. Бас директор құпиялылықтың бұзылуы немесе көзделген бұзылулары жағдайында қолданылуы тиiс қажет рәсiмдердi VIII баптың 21 i) тармағына сәйкес Конференцияның қарауына және бекiтуiне жататын ұсынымдарды ескере отырып белгiлейдi.
19. Бас директор құпияларды сақтау туралы жеке келiсiмдердiң атқарылуларына қадағалау жасауды жүзеге асырады. Бас директор, оның пiкiрi бойынша, құпия ақпаратты қорғау жөнiндегi мiндеттемелердi бұзудың жеткiлiктi түрде белгiлерi бар деп санаса дереу тексеру жүргiзедi. Бас директор сондай-ақ, егер қатысушы мемлекет құпиялылықтың бұзылуы туралы мәлiмдесе, дереу тексеру жүргiзедi.
20. Бас директор құпия ақпаратты қорғау жөнiндегi өзiнiң мiндеттемелерiн бұзған қызметкерлерге қатысты тиiстi санкциялар мен тәртiптiк шараларды қолданады. Елеулi жолсыздықтар орын алуы жағдайында Бас директор заңдық құқыққа қатысты иммунитеттен айыра алады.
21. Қатысушы мемлекеттер Бас директорге кез келген жолсыздықты немесе құпиялылықты көзделген бұзуды тексеруде және жолсыздықтарды анықтау кезiнде тиiстi шаралар қолдануда мүмкiндiгiне қарай көмек және қолдау көрсетедi.
22. Ұйым техникалық хатшылықтың қызметкерлерi жасаған

құпиялылықты кез келген бұзуға жауапты болмайды. 
     23. Қатысушы мемлекеттi де, сондай-ақ Ұйымды да қозғайтын
жолсыздықтар жағдайында бұл мәселенi Конференцияның қосалқы органы 
ретiнде құрылатын "Құпиялылыққа байланысты дауларды реттеу жөнiндегi 
комиссия" қарайды. Бұл комиссияны Конференция тағайындайды, оның 
құрамы мен жұмысының рәсiмдерiн реттейтiн ережелердi өзiнiң бiрiншi 
сессиясында Конференция қабылдайды. 
     
     Оқығандар:
         Қасымбеков Б.
         Нарбаев Е.