Об утверждении второго периодического Национального доклада Республики Казахстан в рамках Универсального периодического обзора по правам человека

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 сентября 2014 года № 1038

В соответствии с подпунктом 15 а) приложения к резолюции 5/1 Совета Организации Объединенных Наций по правам человека Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемый второй периодический Национальный доклад Республики Казахстан в рамках Универсального периодического обзора по правам человека.
2. Министерству иностранных дел Республики Казахстан в установленном порядке направить Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций второй периодический Национальный доклад Республики Казахстан в рамках Универсального периодического обзора по правам человека.
3. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

Премьер-министр Республики Казахстан

К Масимов

Утвержден постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 сентября 2014 года № 1038

Второй периодический Национальный доклад Республики Казахстан в рамках Универсального периодического обзора по правам человека

1. Методология
1. Настоящий Универсальный периодический обзор по правам человека (далее — обзор) охватывает период с 2010 по 2013 годы.
2. В обзоре освещаются результаты реализации рекомендаций, представленных по итогам Национального доклада Республики Казахстан в рамках Универсального периодического обзора по правам человека на 2010 год.
3. При анализе были использованы официальные документы, принятые государственными органами, статистические данные, статьи, доклады и иные материалы, полученные из официальных источников, в том числе, сайты государственных органов и неправительственных организации (далее - НПО).
4. В процессе подготовки обзора были проведены тренинг, серия консультационных семинаров с участием должностных лиц государственных органов, Программы Развития Организации Объединенных Наций (далее - ООН), НПО и иностранных экспертов.
5. Следует учитывать, что настоящий доклад был подготовлен с учетом того, что Республика Казахстан воздержалась от реализации следующих рекомендаций: 97.1., 97.2., 97.3., 97.4., 97.10., 97.12.

2. Общий обзор институционных механизмов, имплементация парижских принципов в национальное законодательство Республики Казахстан

Рекомендации 95.5, 95.6, 95.15 - 95.20, 95.23 - 95.25, 95.33
6. В 2012 году Уполномоченный по правам человека получил статус «В» (неполное соответствие) в Международном координационном комитете национальных правозащитных учреждений. В целом, деятельность Уполномоченного по правам человека в полной мере соответствует ряду парижских принципов. В частности, Уполномоченный по правам человека:
1) утверждается Президентом по согласованию с палатами Парламента, руководящем документе перечислен исчерпывающий перечень оснований освобождения Уполномоченного по правам человека от должности;
2) наделен компетенцией запрашивать от должностных лиц любую информацию, касающуюся прав и свобод человека, посещать учреждения, в том числе закрытые, с целью проведения мониторинга, в случаях, имеющих большое общественное значение, обращаться к Президенту, Парламенту и Правительству;
3) получает и рассматривает обращения из всех территориальных единиц, в том числе посредством своего интернет-ресурса. В настоящее время ведется проработка вопроса учреждения региональных представительств Уполномоченного по правам человека;
4) направляет рекомендации государственным органам. Кроме того, в ежегодном отчете о деятельности, направляемом Президенту республики, находят отражение все обращения и рекомендации, направляемые Уполномоченному по правам человека, что гарантирует контроль над их реализацией;
5) активно сотрудничает по самому широкому спектру вопросов, как с институтами гражданского общества, так и международными организациями;
6) его деятельность публична и широко освещается в средствах массовой информации (далее - СМИ) и на страницах официального сайта (www.ombudsman.kz);
7) участвует в подготовке и обсуждении проектов нормативных правовых актов в сфере прав человека на уровне разработки и принятия Парламентом;
8) рассматривает индивидуальные жалобы на нарушения прав человека;
9) инициирует рассмотрение случаев нарушений прав человека;
10) в своей деятельности независим и не находится в подчинении ни одного органа законодательной, судебной и исполнительной власти, не входит в их состав и не относится к их структурам;
11) его ежегодный отчет публикуется в печатном виде и находится в свободном доступе на сайте.
7. Уполномоченный по правам человека уделяет большое внимание взаимодействию с НПО. Налажено устойчивое сотрудничество с такими организациями, как Казахстанское международное бюро по правам человека и соблюдению законности, Коалиция НПО Казахстана против пыток, Координационный совет Общественной наблюдательной комиссии.
8. В соответствии с пунктом 11 Плана мероприятий Правительства Республики Казахстан по реализации рекомендаций государств-членов ООН в рамках Универсального периодического обзора по правам человека на 2011 - 2014 годы, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 13 октября 2011 года № 1165, Уполномоченным по правам человека совместно с министерствами иностранных дел и юстиции, Генеральной прокуратурой подготовлены предложения в Администрацию Президента Республики Казахстан по реализации рекомендации Совета ООН по правам человека о приведении в соответствие с парижскими принципами статуса казахстанского омбудсмена.
9. В 2013 году наблюдались тенденции расширения полномочий Уполномоченного по правам человека. Так, в Уголовно-исполнительном кодексе Республики Казахстан и иных законодательных актах за Уполномоченным по правам человека были закреплены полномочия координатора в системе национального превентивного механизма, направленной на обеспечение защиты прав человека, и предупреждения пыток в пенитенциарных и иных учреждениях строгого содержания.
10. По состоянию на 12 мая 2014 года рекомендации Национального плана по правам человека были реализованы на практике на 80 процентов. Остальные рекомендации находятся в процессе исполнения.
11. При Правительстве Республики Казахстан создан Координационный совет по взаимодействию с НПО. Советы по сотрудничеству с НПО действуют при министерствах социального блока, акимах всех уровней. Общее количество консультативно-совещательных органов составляет порядка 300.
3. Международное сотрудничество
Рекомендации 95.8, 95.97, 95.98, 95.99, 97.6
12. Республика Казахстан на постоянной основе осуществляет сотрудничество с национальными правозащитными сообществами и организациями Словении, Норвегии, Украины, Катара, Финляндии, Швейцарии, Германии, Кыргызстана, России, Таджикистана, Соединенных Штатов Америки и многих других.
13. Кроме того, активно ведется сотрудничество с учреждениями ООН и другими международными организациями в сфере прав человека, в частности с Управлением Верховного Комиссара ООН по правам человека и его региональным представительством в Центральной Азии, Офисом ООН в Астане, ЮНИСЕФ и другими учреждениями ООН, Центром ОБСЕ в Астане, Бюро по демократических институтам и правам человека и другими структурными подразделениями ОБСЕ, Азиатско-Тихоокеанским форумом национальных правозащитных учреждений, Организацией исламского сотрудничества, Human Rights Watch, Amnesty International, Freedom House, Норвежским Хельсинкским комитетом, Центром мира и прав человека Осло, правозащитными учреждениями Словении, Норвегии, Украины, Катара, Финляндии, Швейцарии, Германии, Кыргызстана, России, Таджикистана, Соединенных Штатов Америки и многих других.
14. На текущий момент Казахстан посетило 8 специальных докладчиков ООН: по независимости судей и адвокатов Л. Деспуи (2004 г.), по правам человека и терроризму М. Шейнин (2006 г.), по вопросу о пытках М. Новак (2009 г.), по вопросам меньшинств Г. МакДугалл (2009 г.), по вопросу о достаточном жилье Р. Рольник (2010 г.), по праву на образование К. Сингх (2011 г.), по вопросу о современных формах рабства, включая его причины и последствия Г. Шахинян (дважды в 2012 и 2014 гг.), по свободе религии или убеждений X. Билефельдт (2014 г.).
15. В 2014 году также планируются визиты 2-х мандатариев: по вопросу о праве на свободу мирных собраний и ассоциаций М. Киаи и по вопросу о последствиях для прав человека экологически обоснованного регулирования и удаления опасных веществ и отходов М. Пальмаэртса.
4. Нормативные и институциональные аспекты защиты и поощрения прав человека
Право на жизнь
Рекомендации 95.41, 97.15, 97.16, 97.17, 97.18
16. В Казахстане по сей день действует мораторий на смертную казнь.
17. Республика Казахстан пока не присоединилась ко Второму Факультативному Протоколу к Международному Пакту о гражданских и политических правах, отменяющему смертную казнь. Вместе с тем, в Концепции правовой политики Республики Казахстан на период с 2010 до 2020 года установлено продолжение курса на постепенное сужение сферы применения смертной казни.
Защита от пыток
Рекомендации 95.42-95.45,95.48, 95.64, 95.66,95.67,95.68, 95.102
18. Ведется постоянная работа по пресечению преступлений, связанных с пытками. За 2010 - 2013 годы судами было рассмотрены 38 уголовных дел о пытках в отношении 67 лиц.
19. В целях обеспечения эффективности противодействия нарушениям конституционных прав граждан в уголовно-правовой сфере Генеральной прокуратурой реализуется проект «Дежурный прокурор в полиции - гарант прав граждан».
20. Следует также отметить, что в органах прокуратуры существуют специальные прокуроры. Полномочия специальных прокуроров регламентированы различными приказами Генерального Прокурора Республики Казахстан (приказ Генерального Прокурора Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 7 «Об утверждении Инструкции о проверке заявлений о пытках и иных незаконных методах, связанных с жестоким обращением с лицами, вовлеченными в уголовный процесс и содержащихся в специализированных учреждениях, и их предупреждению»). Согласно указанию Генерального Прокурора от 8 февраля 2013 года уголовные дела по фактам пыток расследуются исключительно специальными прокурорами.
21. В соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 7 апреля 2012 года № 430 при обнаружении телесных повреждений, а также по заявлению осужденных и следственных арестованных сотрудниками учреждения уголовно-исполнительной системы организуется проведение независимого медицинского освидетельствования специалистами территориального центра судебно-медицинской экспертизы.
22. С 2010 по 2012 годы областными прокуратурами совместно с НПО были проведены мероприятия по профилактике преступлений, связанных с применением пыток сотрудниками государственных органов и учреждений, в которых содержатся граждане, взятые под стражу, или осужденные. В рамках данных мероприятий совместно с НПО проведен всеобуч среди сотрудников правоохранительных органов на предмет изучения международных договоров в области защиты прав человека, а также по указанной тематике проводились тренинги, семинары и круглые столы.
23. В 2011 году сотрудниками органов внутренних дел совместно с представителями общественного Фонда «Хартия за права человека» в целях профилактики преступлений, связанных с применением пыток, проведено 280 проверок подразделений органов внутренних дел, в том числе - 134 проверки специальных учреждений.
24. В период с 2010 по 2012 годы на тему защиты прав человека в Академии Комитета уголовно-исполнительной системы (г. Костанай) прошли курсы повышения квалификации более 1580 сотрудников органов уголовно-исполнительной системы.
25. Уполномоченным по правам человека Республики Казахстан осуществлен обмен опытом с Омбудсменом Словении, также являющимся координатором национального превентивного механизма в своей стране.
26. В 2011 году в Уголовный кодекс Республики Казахстан были внесены изменения, которые вывели пытки из разряда преступлений против правосудия в разряд преступлений против конституционных прав и свобод человека, расширили объективную сторону и круг субъектов преступления. Кроме того, были приняты некоторые существенные нововведения, направленные на предупреждение и пресечение пыток. В статью 192 Уголовно-процессуального кодекса внесены изменения, предусматривающие альтернативную подследственность, т.е. при совершении пыток сотрудниками органов внутренних дел дело расследуется финансовой полицией и наоборот. В часть первую статью 532 Уголовно-процессуального кодекса внесено дополнение, согласно которому выдача лица иностранному государству не производится, если имеются основания полагать, что лицо может быть подвергнуто угрозе применения пыток в запрашивающем государстве.
27. В 2013 году в Республике Казахстан был принят Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам создания национального превентивного механизма, направленного на предупреждение пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания». Данным законом превентивный механизм был внедрен в: 1) уголовный процесс; 2) уголовно-исполнительную систему; 3) систему здравоохранения; 4) систему адаптации и образования несовершеннолетних; 5) систему временной изоляции лиц от общества.
28. Кроме того, были приняты поправки в Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях, предусматривающие ответственность за воспрепятствование законной деятельности участников превентивного механизма.
29. В рамках новой редакции Уголовного кодекса Республики Казахстан предусмотрено ужесточение уголовной ответственности за совершение пыток, повлекших причинение тяжкого вреда здоровью или по неосторожности смерть потерпевшего, с увеличением наказания до 12 лет лишения свободы.
30. Этим же Уголовным кодексом Республики Казахстан данное преступление отнесено к категории деяний, на которые не распространяется применение сроков давности, а также исключена возможность применения акта об амнистии.
Защита от насилия, другого жестокого или унижающего человеческое достоинство обращения
Рекомендации 95.10, 95.14, 95.37, 95.46, 95.63
31. В целях защиты от насилия отдельных групп в Республике Казахстан на постоянной основе принимается целый ряд мер профилактического и пресекательного характера.
32. Одной из практических мер в профилактике и пресечении бытового насилия и реализации тендерной политики являются подразделения органов внутренних дел по защите женщин от насилия. Сегодня в них работают 133 сотрудника полиции.
33. В 2012 - 2013 годах для целенаправленного воздействия на правосознание и поведение лица, совершившего бытовое насилие, вынесено 93 тысячи защитных предписаний. К административной ответственности привлечено более 2137 лиц.
34. Активно реализуется проект «Национальная телефонная линия доверия для детей и молодежи «150». В 2009 — 2013 годах поступило более 600 тыс. звонков, в том числе по нарушению их прав - более 18 тыс.
35. В 2010 году в Уголовный кодекс Республики Казахстан был внедрен институт дополнительного наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью в отношении педагогов либо иных лиц, на которых законом возложены обязанности по воспитанию, совершивших насильственные преступления против несовершеннолетних.
36. В 2011 году в Уголовный кодекс Республики Казахстан внесены изменения, ужесточившие наказание за причинение вреда здоровью в отношении заведомо несовершеннолетнего.
37. В 2012 году внесены поправки в Трудовой кодекс Республики Казахстан, запрещающие заключать трудовой договор организациям и учреждениям в сфере образования, воспитания, организации отдыха и оздоровления, физической культуры и спорта, медицинского обеспечения, оказания социальных услуг, культуры и искусства с участием несовершеннолетних с лицами, имеющими или имевшими судимость за преступления в отношении несовершеннолетних (убийство, умышленное причинение вреда здоровью, против половой неприкосновенности).
38. В 2014 году был принят Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам противодействия бытовому насилию», который предусматривает комплекс дополнительных правовых мер по противодействию фактам бытового насилия и оказанию содействия лицам, являющимися жертвами бытового насилия. В частности, был увеличен срок защитного предписания с 10 до 30 суток, а также принята норма, запрещающая лицу, совершившему бытовое насилие проживать в жилище с потерпевшим, в случае установления наличия у него возможности обеспечить себя жильем.
Право на свободу и личную неприкосновенность, положение в пенитенциарных учреждениях
Рекомендации 95.32, 95.43, 95.47, 95.48, 95.59, 95.60, 95.64 - 95.66, 95.68
39. За 20 лет численность заключенных в Казахстане сократилась в 2,5 раза. На основании акта амнистии к 20-летию независимости Республики Казахстан в 2011 году из мест лишения свободы освободились 2628 человек, фактически сокращены сроки наказания 859 осужденным.
40. Ежегодно надзорным органом освобождаются сотни лиц, незаконно содержащихся в служебных помещениях органов уголовного преследования. Так, в 2010 году было освобождено 1043 человека, в 2011 году - 1063, в 2012 году - 857, в 2013 году - 803.
41. В 2013 году Генеральным Прокурором Республики Казахстан дано Указание нормативного характера о более широком применении меры пресечения в виде залога. Так, если в 2012 году залог был применен в отношении 20 лиц, то по итогам 2013 года данный показатель составил 333, рост 1565 %.
42. В целях улучшения материально-технической базы медицинских частей и учреждений, начиная с 2011 года приобретены новейшее медицинское оборудование и изделия медицинского назначения в рамках программы «Саламатты Қазақстан».
43. За 2012 год проведены мероприятия по повышению квалификации сотрудников уголовно-исполнительной системы на темы «Международно-правовые стандарты в области прав человека», «Поддерживание человеческого достоинства в местах лишения свободы», «Факультативный протокол к Конвенции ООН против пыток, национальные превентивные механизмы» и «Соблюдение законности в деятельности исправительных учреждений».
44. В 2012 году был подписан Указ Президента Республики Казахстан «О проведении внеочередной аттестации сотрудников правоохранительных органов Республики Казахстан». Аттестацию в общей сложности прошли более 110 тысяч человек, из них свыше 70 тысяч - сотрудники полиции. Целью аттестации стало формирование кадрового потенциала для создания современной правоохранительной системы, отвечающей ожиданиям общества и бизнеса.
45. В 2013 году на проведение капитального ремонта и реконструкцию исправительных учреждений было выделено более 2,7 млрд. тенге (2012 году - 213 млн. тенге).
46. В 2014 году в Генеральной прокуратуре Республики Казахстан была презентована Концепция проекта «10 мер по снижению тюремного населения».
47. Ежегодно увеличивается финансирование на приобретение коммунально-бытового оборудования учреждений уголовно-исполнительной системы: в 2013 году - 446,6 млн. тенге, в 2012 году - 246,7 млн. тенге, в 2014 году - 515 млн. тенге.
48. В целях проведения оценки мероприятий по борьбе с туберкулезом и для оказания организационно-методической помощи ежегодно проводится мониторинг противотуберкулезных мероприятий в учреждениях уголовно-исполнительной системы.
49. На сегодняшний день во всех регионах республики работают 15 общественных наблюдательных комиссии, в состав которых входят 101 представитель общественных и НПО, правозащитных организаций.
50. Академия государственного управления при Президенте Республики Казахстан сотрудничает с высшими учебными заведениями Федеральной службы исполнения наказаний Российской Федерации в части повышения квалификации сотрудников Комитета уголовно-исполнительной системы и передачи положительного опыта.
51. В 2011 году были пересмотрены и улучшены натуральные нормы питания и материально-бытового обеспечения подозреваемых, обвиняемых и осужденных, а также Правила оказания помощи осужденным, освобождаемым от отбывания наказания.
52. В июле 2013 года был принят Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам создания национального превентивного механизма, направленного на предупреждение пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания». Согласно данному Закону наряду с общественными наблюдательными комиссиями места содержания под арестом лишенных свободы будут посещать также члены общественных объединений, осуществляющих деятельность по защите прав, законных интересов граждан, юристы, социальные работники, врачи.
53. Принят новый Уголовно-исполнительный кодекс Республики Казахстан, предусматривающий дальнейший гуманизацию пенитенциарной системы Республики Казахстан. В качестве главных позитивных последствий принятия новой редакции кодекса является совершенствование системы исполнения уголовных наказаний путем существенного повышения уровня защищенности личности осужденных, их прав и законных интересов.
54. Новым Уголовно-исполнительным кодексом Республики Казахстан предусматривается право осужденных обращаться с устными и письменными предложениями, заявлениями и жалобами к администрации учреждения уголовно-исполнительной системы или органа, исполняющего наказание, вышестоящие органы управления учреждениями и органами, исполняющими наказания, суд, органы прокуратуры, иные государственные органы, общественные объединения, а также международные организации по защите прав и свобод человека в соответствии с законодательством.
55. Кроме того, осужденные будут вправе получать квалифицированную юридическую помощь в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
56. Также новым Уголовно-исполнительным кодексом предусмотрен механизм защиты прав осужденных посредством ведомственного, прокурорского и общественного контроля.
57. Принят новый Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан. Новый кодекс предусматривает ввод фигуры следственного судьи, который будет решать вопросы санкционирования ряда процессуальных и следственных действий, в том числе, мер пресечения в виде содержания под стражей и домашнего ареста, помещение несовершеннолетнего лица в спецучреждение и др.
Свобода слова, выражения мнения
Рекомендации 95.13, 95.30, 95.75, 95.77, 97.6, 97.11 - 97.13, 97.20 - 97.26
58. По состоянию на 1 апреля текущего года в Республике Казахстан зарегистрировано 2202 действующих СМИ. Подавляющее большинство в общей структуре - 87 % составляют печатные СМИ, 10 % - электронные СМИ, 3 % - инфомационные агентства.
59. Из них, печатные СМИ: 27 % - государственные, 73 % - негосударственные; электронные СМИ: 6 % - государственные, 94 % - негосударственные. Государственными органами принимаются меры по обеспечению права на доступ к информации, находящейся в ведении государственных органов, и способствованию активному раскрытию информации.
60. Одним из стратегических направлений в вопросах свободы СМИ является развитие Интернета.
61. Указ Президента Республики Казахстан от 14 ноября 2011 года «О Концепции информационной безопасности Республики Казахстан до 2016 года» предусматривает увеличение доли граждан, имеющих доступ к сети Интернет до 36,6 %.
62. Распространение информации посредством сети Интернет имеет тенденции постоянного роста. На данный момент в зоне «kz» зарегистрировано более 70000 доменных имен, при ежегодном росте в 20-25 %.
63. Организована работа по развитию сельской связи - ведется строительство сети беспроводного доступа по технологии CDMA в диапазоне 450 МГц.
64. В планах развития сети радиодоступа CDMA предусмотрено увеличение площади покрытия сети с 59 % в 2009 году до 100 % в 2015 году.
65. В начале 2011 года был осуществлен запуск национальной цифровой спутниковой сети.
66. Внедрена единая автоматизированная информационно-аналитическая система судебных органов Республики Казахстан, благодаря которой каждый человек может получить доступ к судебным актам всех инстанций.
67. В соответствии с пунктом 32 Плана мероприятий по реализации данных рекомендаций, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 13 октября 2011 года № 1165 вопрос о переводе уголовной ответственности за клевету в гражданскую плоскость должен быть рассмотрен членами Межведомственной комиссии по законотворческой деятельности. В этой связи, окончательное решение будет вынесено именно данной комиссией.
68. Вместе с тем, поскольку существует конституционное право граждан на защиту чести, достоинства и деловой репутации, на современном этапе не рассматривается вопрос о полной отмене уголовного преследования за клевету, диффамацию и оскорбление чести и достоинства граждан, так как одной из основных задач Уголовного кодекса является защита прав, свобод и законных интересов человека и гражданина.
69. Республика Казахстан как демократическое государство обязалось уважать и обеспечивать всем находящимся в пределах его территории и под его юрисдикцией лицам права на свободу выражения мнения. Однако необходимо отметить, что меры, принимаемые государством по ограничению данных прав, являются необходимыми для уважения прав и репутации других лиц, охраны государственной безопасности, общественного порядка, здоровья или нравственности населения. Данная мера полностью согласуется со статьей 19 Международного Пакта о гражданских и политических правах.
70. Для обеспечения информационной безопасности, которая определена Законом Республики Казахстан от 6 января 2012 года «О национальной безопасности», диффамационная мера по блокировке интернет-ресурсов является необходимой. Так, в январе 2012 года принята поправка в Закон Республики Казахстан «О средствах массовой информации», которая определяет, что на распространение продукции иностранных СМИ, нарушающей Конституцию Республики Казахстан и нормы данного Закона, в судебном порядке налагается запрет, а для иностранных СМИ, являющихся интернет-ресурсами, - приостановление доступа на указанные интернет-ресурсы на территории Республики Казахстан.
71. В 2011 году в Гражданский кодекс Республики Казахстан внесена норма, которая исключает взыскание компенсации морального вреда юридическими лицами. Для СМИ это означает, что теперь юридические лица по искам о защите чести, достоинства и деловой репутации не могут претендовать на компенсацию морального вреда.
72. В 2012 году принят Закон Республики Казахстан «О телерадиовещании». Его основными принципами являются обеспечение конституционных гарантий прав на свободное получение информации и распространение ее любыми, не запрещенными законами способами, обеспечение свободы слова и творчества, обеспечение информационной безопасности личности, общества и государства при использовании услуг телерадиовещания.
73. В то же время Законом Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам дальнейшей гуманизации уголовного законодательства и усиления гарантий законности в уголовном процессе» с января 2011 года в Казахстане введен институт административной преюдиции.
74. Также внесены изменения в статью 129 Уголовного кодекса Республики Казахстан (Клевета), согласно которым наказание в виде ареста на срок до шести месяцев за распространение клеветы через СМИ исключено. Вместе с тем следует отметить, что клевета по действующему уголовно-процессуальному законодательству отнесена к категории дел частного обвинения, рассматривающихся судом по жалобе потерпевшего, который и представляет соответствующие доказательства.
Право свободно передвигаться, выбирать место пребывания и жительства, права мигрантов, беженцев, оралманов
Рекомендации 95.7, 95.34, 95.92, 97.7

75. В 2012 году в рамках Таможенного союза и Единого экономического пространства решено создать Консультативный комитет по миграционной политике. Основными задачами Комитета являются проведение консультаций с представителями государств-членов Таможенного союза и Единого экономического пространства и выработка предложений по вопросам создания унифицированного правового режима в части трудоустройства граждан Сторон, формирования договорно-правовой базы для осуществления единой миграционной политики.
76. В рамках квоты на привлечение иностранной рабочей силы в 2012 году 2792 работодателя привлекли 22 тысячи единиц иностранной рабочей силы, что составляет 5,4 % от числа наемных работников (389 тысяч).
77. Число прибывающих оралманов в 2010 году составило 10232 семей или 36754 человека, в 2011 году - 14803 семей или 47112 человек, в 2012 году - 15109 семей или 39401 человек, в 2013 году - 15338 человек или 33952 семей.
78. Средний размер единовременного пособия для оралманов в 2010 году составил 187,7 тысяч тенге на каждого человека. В 2011 году размер пособия был увеличен до 211,9 тысяч тенге, в 2012 году - до 221,7 тысяч тенге, в 2013 году - до 237,2 тысяч тенге.
79. Всем оралманам обеспечена доступность медицинского обслуживания, образования и социального обеспечения. Они отнесены к одной из целевых групп, в отношении которых применяются меры содействия занятости. Более 66 % оралманов трудоспособного возраста заняты в различных сферах производства, каждый четвертый занят в сельском хозяйстве.
80. Министерство внутренних дел Республики Казахстан является активным партнером Управления Верховного комиссара ООН по делам беженцев в вопросах защиты прав беженцев, лиц без гражданства, смешанной миграции, оказывающим ощутимую техническую и экспертную поддержку в данных вопросах. Одним из достижений сотрудничества является выпуск Специального отчета «О ситуации с правами оралманов, лицами без гражданства и беженцами в Республике Казахстан» Комиссией по правам человека при Президенте Республики Казахстан. Данный отчет предоставляет обширные рекомендации для дальнейшего улучшения защиты беженцев, снижения и предотвращения безгражданства.
81. В 2011 году принят новый Закон Республики Казахстан «О миграции населения». Данный Закон способствовал принятию новых правил регистрации иммигрантов. В новые Правила включен такой вид визы, как воссоединение семьи.
82. Данная виза будет оформляться иностранцам, направляющимся в Республику Казахстан с целью воссоединения семьи, сроком действия до 1 года. Приглашающими лицами в этом случае могут быть граждане Республики Казахстан, этнические казахи и бывшие соотечественники, временно проживающие на территории Республики Казахстан, иммигранты, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан, а также бизнес-иммигранты.
83. В соответствии с данным Законом в 2012 году приняты Правила по упрощению процедуры въезда и выезда иностранных граждан и продлены сроки пребывания иностранных граждан по определенным видам виз. Новыми Правилами сохранен упрощенный порядок получения казахстанских виз для граждан 48 развитых стран мира, которые могут получать краткосрочные визы Республики Казахстан без приглашений (визовой поддержки).
84. Правовой статус оралманов определен главой З Закона Республики Казахстан от 22 июля 2011 года «О миграции населения». В рамках этого закона оралманы и члены их семей получают льготы, компенсации и другие виды социальной помощи, а также адаптационные и интеграционные услуги.
85. В 2012 году приняты уточнения в Закон Республики Казахстан «О беженцах», которым урегулирован порядок определения уполномоченным органом статуса беженца, в соответствие с Конвенцией о статусе беженцев и Протоколом к нему.
86. В январе 2013 года в Трудовой кодекс Республики Казахстан было внесено дополнение о том, что удостоверение беженца входит в перечень документов, по которым могут заключаться трудовые договоры.
87. В 2013 году подписано Соглашение о взаимном признании медицинского заключения о состоянии здоровья трудящегося-мигранта в государствах-членах Евразийского экономического сообщества.
Борьба с торговлей людьми
Рекомендации 95.49 - 95.52, 95.63, 97.8
88. В 2012 году Правительством Республики Казахстан был принят Национальный план по борьбе с торговлей людьми. На ближайшие два года этим планом предусмотрено 40 конкретных мероприятий.
89. Министерство юстиции Республики Казахстан в 2009 году разработало 4 социальных проекта в сфере противодействия торговле людьми, которые реализуются по настоящее время: создание на территории республики центра для временного проживания и реабилитации жертв торговли людьми, обеспечение поддержки НПО, занимающихся вопросами жертв торговли людьми, создание «Call Center» в целях обеспечения оперативной связи с пострадавшими от преступлений по торговле людьми, изготовление и размещение в республиканских СМИ социальных видеороликов по вопросам борьбы с торговлей людьми.
90. Все видеоролики транслировались, как на республиканских телеканалах, так и на местных каналах через департаменты юстиции. Более того, издавались специальные брошюры для граждан республики, выезжающих за границу.
91. С 2012 года открыт новый проект «Поддержка деятельности специализированного веб-сайта по вопросам борьбы с торговлей людьми».
92. За 2013 год возбуждено 346 уголовных дел, из них за: похищение человека с целью эксплуатации - 11, незаконное лишение свободы с целью эксплуатации - 8, торговлю людьми - 33, вовлечение несовершеннолетнего в занятие проституцией - 17, торговлю несовершеннолетними - 24, вовлечение в занятие проституцией - 40, организацию или содержание притонов для занятия проституцией и сводничество - 213.
93. На сегодня в стране создан приют, в котором предоставляются реабилитационные услуги для жертв торговли людьми. Приют поддерживается в рамках пилотного проекта Министерством юстиции Республики Казахстан.
94. Республика Казахстан поддерживает и применяет рекомендуемые принципы и руководящие положения Управления Верховного комисара по правам человека по вопросу о правах человека и торговле людьми.
95. В сфере борьбы с торговлей людьми действуют 20 НПО по оказанию помощи жертвам.
96. На данный момент реализуется четвертый план по борьбе, предотвращению и профилактике преступлений, связанных с торговлей людьми в рамках программы сотрудничества государств-участников Содружества Независимых Государств (далее - СНГ).
97. Новый Уголовно-процессуальный кодекс предусматривает создание специального фонда компенсации ущерба, причиненного преступлениями. В новом Уголовном кодексе предусмотрена безальтернативная конфискация имущества за преступления по торговле людьми.
98. Законом Республики Казахстан от 4 июля 2013 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам противодействия торговле людьми» были внесены изменения и дополнения в статьи 128, 132-1, 133, 138, 138-1, 270, 271 касательно нарушения трудового законодательства Республики Казахстан, вовлечения несовершеннолетнего в занятие проституцией, торговли несовершеннолетними. Были также внесены изменения в Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан, Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях относительно нарушения субъектами здравоохранения обязанности по информированию уполномоченных органов о лицах, обратившихся по поводу свежих травм, ранений, криминальных абортов, случаях заболеваний, предоставления помещений заведомо для занятия проституцией или сводничества.
99. Также были внесены изменения и дополнения в статью 26 Трудового кодекса Республики Казахстан касательно недопущения к трудовой деятельности в сфере образования и воспитания лиц, имевших судимость за преступления в отношении несовершеннолетних: убийство, умышленное причинение вреда здоровью, преступление против половой неприкосновенности, а также преступления, связанные с торговлей людьми.
100. Принят Закон Республики Казахстан от 23 ноября 2010 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам обеспечения защиты прав ребенка». Указанным Законом закрепляется право ребенка на защиту от экономической эксплуатации.
Свобода мысли, совести и религии
Рекомендации 95.70 - 95.74, 95.100, 97.5, 97.10, 97.19
101. В 2012 году проведен IV Съезд лидеров мировых и традиционных религий и создан Совет религиозных лидеров. В 2013 году проведен Секретариат Съезда по вопросам подготовки проведения в 2015 году V Съезда в городе Астане.
102. Осуществляется работа в формате лекций, методических семинаров и совещаний. Так, представители Агентства Республики Казахстан по делам религий на регулярной основе проводят лекции, семинары, круглые столы, совещания, на которые приглашаются сотрудники Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Генеральной прокуратуры Республики Казахстан, Министерства внутренних дел, Министерства обороны Республики Казахстан и Агентства Республики Казахстан по борьбе с экономической и коррупционной преступностью для разъяснения положений законодательства в религиозной сфере.
103. За 2013 - 2014 годы Агентством Республики Казахстан по делам религий совершены поездки по вопросам взаимоотношений в религиозной сфере в такие страны, как Ватикан, Вена, Малайзия, Индия, Азербайджан, Иран, Соединенные Штаты Америки, Объединенные Арабские Эмираты, Египет, Россия, Кыргызстан. В частности, разработаны проекты меморандумов о сотрудничестве между Агентством Республики Казахстан по делам религий и уполномоченными органами Объединенных Арабских Эмиратов, Таджикистана, Турции и Кыргызстана.
104. В целях продвижения межконфессионального диалога и обмена положительным опытом с другими странами в 2013 году был проведен ряд мероприятий в странах-участницах Съезда лидеров мировых и традиционных религий: Королевстве Саудовская Аравия, Израиле, Японии, Соединенных Штатах Америки, Российской Федерации и др.
105. Визит Спецдокладчика ООН по свободе религий или убеждений, профессора Х. Билефельдта состоялся в период с 26 марта по 4 апреля 2014 года, который отметил, что религиозный и этнический плюрализм является отличительной чертой казахстанского общества.
106. Реализуется Государственная программа дальнейшей модернизации правоохранительной системы Республики Казахстан на 2014 - 2020 годы. Отдельным направлением данной Программы является повышение качества кадрового обеспечения, включая обучение и повышение уровня информированности сотрудников правоохранительных органов, в том числе в части обеспечения прав человека в сфере религии.
107. Одним из важных достижений в области религии является принятие в 2011 году нового Закона Республики Казахстан «О религиозной деятельности и религиозных объединениях». При разработке данного Закона в адрес Уполномоченного по правам человека поступило 2539 обращений. Эти обращения касались несогласия заявителей с нормами проекта Закона Республики Казахстан «О религиозной деятельности и религиозных объединениях». При рассмотрении проекта Закона в Мажилисе Парламента Республики Казахстан были учтены 229 обращений.
108. Наличие свободы религии в стране находит полное подтверждение в статье 3 Закона Республики Казахстан «О религиозной деятельности и религиозных объединениях» (далее - Закон), в которой указано, что воспрепятствование законной религиозной деятельности, нарушение гражданских прав физических лиц по мотивам отношения к религии или оскорбление их религиозных чувств, осквернение почитаемых последователями той или иной религии предметов, строений и мест не допускаются.
109. Пунктом 8 статьи 3 Закона раскрывается роль государства в государственно-конфессиональных отношениях, и вводится такой принцип этих отношений как принцип невмешательства государства в деятельность религиозных объединений.
110. Механизм регистрации не влечет налагания каких-либо непреодолимых обязательств на религиозные объединения и граждан, осуществляющих миссионерскую деятельность, а лишь предполагает введение определенного учета, структурирования и систематизации конфессионального пространства республики. Регистрация религиозных объединений обусловлена необходимостью защиты основ конституционного строя, нравственности, здоровья, прав и законных интересов человека и гражданина, обеспечения безопасности государства и общества при соблюдении принципа свободы вероисповедания и религии.
111. Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях определяет степень общественной опасности и меры ответственности за нарушения требований, предусмотренных законодательством, при этом не ограничивает прав и свобод граждан на свободу вероисповедания. Предусмотренные Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях меры ответственности за нарушение требований Закона «О религиозной деятельности и религиозных объединениях» исходят, прежде всего, из основополагающей нормы Конституции Республики Казахстан, которая гласит: «Республика Казахстан утверждает себя правовым государством». Главным принципом правового государства является принцип верховенства закона, который распространяется во всех сферах общественной жизни и является высшей формой организации и защиты свободы личности. Это означает, что все государственные органы, религиозные объединения, должностные лица и граждане обязаны действовать на основе, в соответствии и во исполнение законов. Соответственно, применяемые меры за нарушение Закона Республики Казахстан «О религиозной деятельности и религиозных объединениях» распространяются в равной степени на всех участников правоотношений в сфере религиозной деятельности.
Избирательные права
Рекомендации 97.9, 97.13, 97.15
112. В 2011 году в избирательные списки были внесены без всякой дискриминации практически все граждане Республики Казахстан, которым ко дню президентских выборов (3 апреля) было 18 и более лет. Во взрослом населении страны оказалось 9 миллионов 200 тысяч 298 граждан, из которых приняли участие в голосовании 8 миллионов 279 тысяч 227 человек или 89,98 процентов от общей численности избирателей страны. Во время парламентских выборов 15 января 2012 года свое право избирать реализовали 7 миллионов 18 тысяч 927 граждан Республики Казахстан или 75,4 процентов от общей численности электората страны (9303693 человека). Президентские и парламентские выборы прошли на основе принципов альтернативности и конкурентности.
113. В августе 2013 года во всех 14 регионах Республики Казахстан на выборах были избраны 2457 акимов сел, аулов, сельских округов, городов районного значения, в которых проживают более 7 миллионов казахстанцев. В этой избирательной гонке участвовали 6738 кандидатов или более чем 2 претендента на одну должность акима.
114. Представители 23-х национальностей находятся в составе избранных акимов. На должности акимов из числа женщин было избрано 280 человек (11,4 процента), что на 32 человека больше, чем было ранее.
115. Принятый 28 сентября 1995 года Конституционный закон Республики Казахстан «О выборах в Республике Казахстан» за все годы своего функционирования претерпел 782 изменений и дополнений. 24 апреля 2013 года Главой государства был принят Указ «О некоторых вопросах проведения выборов акимов городов районного значения, сельских округов, поселков и сел Республики Казахстан, не входящих в состав сельского округа». Данный Указ направлен на переход от ранее действующей системы назначения к системе выборов.
Право на свободу мирных собраний, митингов
Рекомендация 97.14
В период с 2010 года по 30 сентября 2013 года в целом по республике зарегистрировано 1222 различные акции, в которых участвовало более 250 тыс. человек. Из общего числа проведенных мероприятий 660 были несанкционированными, в которых участвовали более 138 тыс. граждан. В 2010 - 2013 годы по республике зафиксировано 1211 акций протеста, из них санкционированных - 170, несанкционированных - 630, не требующих разрешения местного исполнительного органа - 411, социально-экономического характера - 819, общественно-политического - 392.
116. В их числе: 182 митинга, 267 пикетов, 56 забастовок, 624 собрания.
117. Необходимо отметить, что правовое регулирование организации собраний в Казахстане соответствует нормам международного права, в частности нормам Всеобщей декларации о правах человека и Международного пакта о гражданских и политических правах, и практике стран мира, в которых признается развитая система демократии.
118. В статью 334 Уголовного кодекса Республики Казахстан были внесены изменения Законом Республики Казахстан от 18 января 2011 года «О внесений изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам дальнейшей гуманизации уголовного законодательства и усиления гарантий законности в уголовном процессе», которые смягчили меры наказания за нарушение законодательства о порядке организации и проведения мирных собраний, митингов, шествий, пикетов и демонстраций.
119. Концепция по разработке нового проекта Закона о проведении мирных собраний и митингов прорабатывается уполномоченными государственными органами с участием гражданского общества.
Право на получение бесплатной квалифицированной юридической помощи
Рекомендация 95.54
120. Государством ведется активная информационная политика в сфере оказания правовой помощи населению (работают call-центры, проводятся разъяснительные работы и прочее). Существует бесплатная консультация по правовым вопросам для жителей городов и сельских округов Казахстана (номер «119» или 87172580058).
121. На обеспечение юридической помощи, оказываемой адвокатами за счет средств республиканского бюджета за 2012 – 2014 годы было выделено более 2 млрд. тенге.
122. Около 500 млн. тенге было выделено на функционирование бесплатной базы данных «Әділет», по программе «Правовая пропаганда» выделено около 80 млн. тенге, Службе правовой информации - Call-центр - почти 47 млн. тенге.
123. В 2013 году был принят Закон Республики Казахстан «О гарантированной государством юридической помощи», в котором раскрываются аспекты предоставления государством юридической помощи (правовое информирование, правовое консультирование, защита и представительство интересов физических лиц).
124. Законом Республики Казахстан от 3 июля 2013 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования системы предоставления гарантированной государством юридической помощи» были внесены изменения в Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан (в части приглашения, назначения, замены защитника и оплаты его труда), Гражданский процессуальный кодекс (в части оказания бесплатной юридической помощи), Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях. Также были внесены изменения и дополнения в Закон Республики Казахстан от 5 декабря 1997 года «Об адвокатской деятельности» в части оказания бесплатной юридической помощи, средств оплаты данной помощи.
Права женщин
Рекомендации 95.35 - 95.37, 95.78, 95.79.
125. На 1 октября 2013 года из 17098546 общего населения Казахстана 8845067 (51,8 %) человек составляет женское население. В рейтинге стран мира по уровню равноправия полов, опубликованном в конце 2013 года аналитической группой Давосского форума, из 136 стран Республика Казахстан заняла 32 место, опередив все страны СНГ.
126. На 1 января 2013 года численность женщин на государственной службе составляет 48378 человек (55,7 %) (общая численность 91077 единиц). Доля женщин среди политических государственных служащих составляет 10 %, из них в Правительстве Казахстана из 19 министров 3 женщины (15 %), они возглавляют такие ключевые ведомства, как Министерство труда и социальной защиты населения, Министерство здравоохранения, Министерство по делам экономической интеграции. Отмечен рост количества женщин-депутатов в Парламенте Республики Казахстан. В 2010 году доля мест, занимаемых в Парламенте Республики Казахстан составила 13,6 %, в 2011 году - 13,7 %. На сегодня в Мажилисе Парламента 28 женщин, что составляет 26,1 % от общего числа депутатов (до выборов 2012 года — 19 женщин). Среди судей Верховного суда Республики Казахстан женщины составляют 36,4 %; а среди судей местных судов женщин - более половины (53,6 %).
127. Благодаря принимаемым мерам за последние 8 лет (с 2005 по 2012 годы) достигнута устойчивая тенденция снижения преступлений в сфере семейно-бытовых отношений. Количество преступлений за указанный период снизилось больше чем наполовину с 1610 до 780, убийств в два раза (с 578 до 285).
128. За 2010 - 2013 годы Ассоциацией Деловых Женщин Казахстана проведены такие мероприятия, как: форум «Женщина и религия» Евразийский саммит - 3, Глобальный саммит женщин - 2013 и другие. В 2012 году Ассоциация деловых женщин Казахстана вступила во Всемирную Ассоциацию Женщин Предпринимателей, стала членом FCEM.
129. 8 декабря 2009 года был принят Закон Республики Казахстан «О государственных гарантиях равных прав и равных возможностей мужчин и женщин», для реализации которого за 2010-2013 годы прилагалось немало усилий со стороны государственных органов и институтов гражданского общества.
130. Законом Республики Казахстан от 16 ноября 2012 года ратифицирована Конвенция Международной организации труда № 156 «О равном обращении и равных возможностях для трудящихся мужчин и женщин: трудящиеся с семейными обязанностями».
131. В 2014 году Законом Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам социального обеспечения» были внесены изменения, касающиеся пенсионных накоплений, касающиеся оплаты отпуска по беременности и родам, обязательного социального страхования.
Права детей
Рекомендации 95.9, 95.21, 95.26 - 95.28, 95.38, 95.39, 95.40, 95.81
132. В республике активно развиваются семейные формы устройства детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей.
133. Осуществляется серьезное стимулирование казахстанских граждан - опекунов, патронатных воспитателей. На патронатном воспитании, под опекой, попечительством находятся 23803 ребенка.
134. С 2011 года в целях поддержки опекунов и попечителей государство выплачивает пособие в размере 10 МРП на содержание каждого ребенка, находящегося под опекой. С 2011 по 2013 годы из республиканского бюджета на эти цели выделено около 12 млрд. тенге. В 2013 году на патронатное воспитание выделено 1 млрд. 035 млн. 751 тыс. тенге за счет местных бюджетов.
135. Вопрос по учреждению Омбудсмена по правам ребенка проработан Уполномоченным по правам человека как национальным правозащитным учреждением в 2011 году совместно с заинтересованными государственными органами. В адрес учреждения Уполномоченного по правам человека поступили предложения Генеральной прокуратуры Республики Казахстан, Министерства образования и науки Республики Казахстан и Министерства иностранных дел Республики Казахстан. В целом все центральные государственные органы поддерживают создание данного института.
136. Совместно с Детским Фондом ООН (ЮНИСЕФ) для снижения негативного отношения окружающих к ВИЧ-инфицированным детям и их семьям, а также снятия напряжения в обществе были организованы мульти-дисциплинарные команды из числа медицинских работников и психологов Республики Казахстан, а также зарубежных стран. Команды в каждом населенном пункте, где были выявлены такие дети, проводили беседы в школах, детских садах с учащимися, родителями и педагогами, выступали в СМИ о толерантном отношении к пострадавшим детям.
137. В Казахстане реализуется Межведомственный план работы органов образования, труда и социальной защиты, здравоохранения, внутренних дел, юстиции, культуры, прокуратуры по искоренению наихудших форм детского труда и реализации конвенции Международной организации труда № 182 «О запрещении и немедленных мерах по искоренению наихудших форм детского труда».
138. Проводятся совместные акции, рейдовые мероприятия, подворные обходы по выявлению не охваченных обучением, безнадзорных и беспризорных детей, фактов эксплуатации детского труда: «Дети в ночном городе» (ежеквартально), Национальная информационная кампания «12 дней борьбы против эксплуатации детского труда» (1-12 июня).
139. В 2013 году в рамках национальной информационной кампании проведено более 2 тысяч мероприятий. Всего мероприятиями национальной информационной кампании были охвачены свыше 1,2 млн. несовершеннолетних и более 200 тыс. взрослых.
140. В республике запрещена дискриминация по половому признаку, а также дискриминация в отношении детей-инвалидов, внебрачных детей. В Комитете по охране прав детей, Комиссии по правам человека в Республике Казахстан жалоб и обращений по вопросу дискриминации детей, рожденных вне брака, не зарегистрировано.
141. В стране ведется работа по реализации Стратегии тендерного равенства в Республике Казахстан на 2006 - 2016 годы, утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 29 ноября 2005 года № 1677, направленной на обеспечение равных прав и возможностей всех членов общества вне зависимости от половой принадлежности.
142. В 2012 - 2013 учебном году в общеобразовательных школах республики обучались более 50 % девочек от общего количества учащихся. В республике активизировалось участие девочек в общественной жизни школы, многие из них сегодня являются лидерами детских и молодежных организаций, победителями спортивных соревнований, предметных олимпиад, культурных мероприятий.
143. Республикой Казахстан в 2010 году ратифицирована Конвенция о защите детей и сотрудничестве в отношении иностранного усыновления.
144. В 2012 году ратифицирована Конвенция о гражданско-правовых аспектах международного похищения детей.
145. В соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 4 февраля 2012 года № 266 во всех областных центрах были образованы специализированные суды по делам несовершеннолетних, в том числе по два в Алматинской и Восточно-Казахстанской областях. Созданию названных судов способствовала положительная практика их функционирования с 2007 года в городах Астане и Алматы. В целях развития специализации судов в дополнение к имеющимся ювенальным судам Указом Президента Республики Казахстан от 4 апреля 2014 года № 785 образован суд № 2 по делам несовершеннолетних в Карагандинской области.
146. В 2014 году принят Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам противодействия бытовому насилию». Данный Закон предусматривает ужесточение ответственности за преступления в сфере семейно-бытовых отношений, в т.ч. против несовершеннолетних. Законом внесены изменения и дополнения в законы Республики Казахстан «О правах ребенка», «Об образовании» в части защиты прав ребенка, находящегося в трудной жизненной ситуации.
147. Приняты новые Уголовный кодекс Республики Казахстан, Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан, Уголовно-исполнительный кодекс Республики Казахстан и Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях, в которых предполагается усиление уголовной и административной ответственности за преступления и правонарушения, совершаемые против детей.
148. На рассмотрении в Парламенте Республики Казахстан находятся проекты законов «О защите детей от информации, наносящей вред их здоровью и развитию» и «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты по вопросам защиты детей от информации, наносящей вред их здоровью и развитию». Законопроекты закрепляют правовые, гарантии обеспечения информационной безопасности несовершеннолетних, устанавливающих условия и порядок оборота информационной продукции среди детей и возлагающих на юридических и физических лиц обязанности по обеспечению информационной безопасности несовершеннолетних.
Права национальных меньшинств
Рекомендации 95.22, 95.71, 95.74, 95.90, 95.91, 97.9
149. Ассамблея народа Казахстана - конституционный орган, возглавляемый Президентом Республики Казахстан. Это уникальный институт, объединяющий более 100 этносов нашей страны. В настоящее время Ассамблея имеет в своем составе 394 члена. Необходимо отметить, что Мажилис Парламента Республики Казахстан состоит из 107 депутатов, из них 9 избираются Ассамблеей народа Казахстана. Они представляют интересы всех этносов страны.
150. Во многом благодаря работе Ассамблеи в нашей стране сформировалась уникальная модель межэтнического и межконфессионального согласия, особая атмосфера доверия, солидарности и взаимопонимания, когда каждый гражданин, независимо от этнической или религиозной принадлежности, обладает и пользуется всей полнотой гражданских прав и свобод, гарантируемых Конституцией.
151. В Казахстане действует более 300 этнокультурных объединений.
152. С 2011 года в высших учебных заведениях введено изучение отдельных дисциплин, посвященных межэтническим отношениям и расовой дискриминации.
153. В республике созданы условия для изучения родного языка для национальных меньшинств. В организациях образования республики выполняется одно из основных положений - реализация прав национальных меньшинств в изучении родных языков.
154. В 2013 - 2014 учебном году в республике действуют школы: 57 - с узбекским языком обучения (в 2012 году - 60);
14 - с уйгурским языком обучения (в 2012 году - 14);
2 - c таджикским языком обучения (в 2012 году - 2).
155. Смешанных школ, где имеются классы с узбекским языком обучения - 91 (в 2012 году - 79), с уйгурским - 48 (в 2012 году - 49), с таджикским - 9 (в 2012 году - 10).
156. С учетом интересов детей и компактно проживающего населения при необходимости открываются дополнительно классы для изучения языков национальных меньшинств.
157. В Республике Казахстан на сегодняшний день зарегистрировано 34 печатных издания культурно-этнического характера. Из них 12 - на уйгурском языке, 8 - на узбекском, 3 - на украинском, 2 - на азербайджанском, 2 - на турецком, 1 - на курдском, 1 - на корейском, 1 - на немецком, 1 - на татарском, 1 - на армянском, 1 - на дунганском, 1 - на белорусском языках.
158. 20 апреля 2010 года Президентом Республики Казахстан одобрена Доктрина национального единства Казахстана. В реализацию доктрины исполняется план мероприятий на 2011 - 2014 годы.
Правосудие
Рекомендации 95.53, 95.55 - 95.62, 95.63, 95.69
159. В Казахстане с момента обретения независимости проводится последовательная и поэтапная судебно-правовая реформа.
160. Согласно опубликованному рейтингу Глобального индекса конкурентоспособности Всемирного экономического форума за 2013 год Казахстан по показателю «Судебная независимость» занял 88 место, тогда как в 2012 году занимал 94 место. Для улучшения показателя «независимость судов», являющегося одним из ключевых показателей институционального развития страны в Глобальном индексе конкурентоспособности Всемирного экономического форума, утвержден План мероприятий (Дорожная карта) по повышению индекса независимости судебной власти в рейтинге Глобального индекса конкурентоспособности.
161. Наряду с районными судами, в настоящее время созданы и полноценно функционируют специализированные межрайонные экономические суды, специализированные межрайонные административные суды, военные суды, специализированные межрайонные суды по делам несовершеннолетних.
162. Для подготовки специалистов в области ювенальной юстиции Верховным Судом совместно с Институтом правосудия Академии государственного управления при Президенте Республики Казахстан разработана специальная программа и тематический план по обучению судей, специализирующихся на рассмотрении дел с участием несовершеннолетних.
163. В 2010 году был создан институт медиации. В 2013 году с участием медиаторов рассмотрено 1276 гражданских и 2287 уголовных дел. По сравнению с 2012 годом количество гражданских дел, оконченных посредством медиации, увеличилось в 10 раз.
164. В части уголовного судопроизводства за 2013 год вынесено оправдательных приговоров в отношении 507 лиц, что составляет 1,8 % от количества дел рассмотренных с вынесением приговоров. За 2012 год было оправдано 400 лиц или 1,7 %. Указанные данные свидетельствуют о том, что количество лиц оправданных судами, растет из года в год. В 2011 году количество оправданных составило 482 или 1,7 %, в 2010 году - 707 или 1,9 %.
165. В целях модернизации гражданского судопроизводства принят новый Гражданский процессуальный кодекс, предусматривающий удобный и быстрый для сторон процесса порядок рассмотрения гражданских дел и широкое использование современных технологий.
166. В 2011 году Верховным Судом проведено обобщение судебной практики по применению судами конституционного принципа приоритета ратифицированных международных договоров Республики Казахстан над ее законами по гражданскими уголовным делам, которое показало отсутствие проблем в применении норм международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.
167. Во втором полугодии 2013 года Верховным Судом проведено обобщение судебной практики по рассмотрению уголовных дел, связанных с экстремизмом и терроризмом.
168. В процессуальном законодательстве право приостановления судебных решений закреплено исключительно за Генеральным Прокурором. Кроме того, необходимо учитывать, что данное право реализуется им только исключительно в целях пересмотра дела в порядке надзора. Приостановление Генеральным прокурором исполнения судебного акта является ограниченным во времени (не более трех месяцев). Следует отметить, что на фоне вынесенных судами решений, доля приостановленных Генеральной прокуратурой судебных актов незначительна. Основанием для приостановления исполнения судебных актов являются доводы сторон по делу, обратившихся с ходатайствами о незаконном выселении из жилища, необоснованном взыскании значительных денежных сумм, в том числе и с государства, наличие в действиях налогоплательщиков признаков попытки избежать уплаты налогов, других обязательных платежей в бюджет и др.
169. В силу существующих норм Конституции и процессуального закона, деятельность органов прокуратуры нельзя расценивать как необоснованное вмешательство в деятельность судебной системы и доминирование по отношению к суду.
170. В судах созданы отделы по предупреждению коррупции с вертикальным подчинением на местах. На борьбу с коррупцией в судебной системе направлены организационные и функциональные меры, которые сводятся к улучшению материально-технической оснащенности местных судов, материального и социального, обеспечения судей, повышению их ответственности, неукоснительному соблюдению норм судейской этики и созданию условий для транспарентности деятельности судов. Все суды Казахстана технически оснащены и размещаются в зданиях, отвечающих современным стандартам отправления правосудия. В деятельность судов внедрены новейшие достижения информационных технологий, введено электронное делопроизводство.
171. За 2010 - 2013 годы были приняты законы, направленные на совершенствование судебной системы страны.
172. В Закон Республики Казахстан от 2 июля 1998 года «О борьбе с коррупцией» были внесены изменения и дополнения касательно обеспечения государством социальной и правовой защиты государственных служащих, возможности применения в отношении лиц, претендующих на занятие государственной должности с высоким риском совершения коррупционных правонарушений, специальной проверки на предмет соблюдения антикоррупционного законодательства.
173. 17 августа 2010 года был принят Указ Президента Республики Казахстан «О мерах по повышению эффективности правоохранительной деятельности и судебной системы в Республике Казахстан», в котором поручено свести к минимуму варианты альтернативной подследственности и закреплено, что расследование дел о коррупционных преступлениях должно осуществляться органами финансовой полиции. Постановлением Правительства Республики Казахстан от 31 марта 2011 года № 308 утверждена отраслевая Программа по противодействию коррупции в Республике Казахстан на 2011 - 2015 годы.
174. В целях дальнейшего укрепления и совершенствования независимой судебной власти Верховным Судом в 2013 году разработаны и внесены в Мажилис Парламента Республики Казахстан следующие законопроекты:
проект Конституционного закона о внесении изменений и дополнение в Конституционный закон Республики Казахстан «О судебной системе и статусе судей Республики Казахстан», который направлен на совершенствование процедуры конкурсного отбора кандидатов на судейские должности; усиление роли общественности при отборе кандидатов в судьи; повышение роли кадрового резерва на руководящие судейские должности;

проект Закона о внесении изменений в законодательство Республики Казахстан по вопросам дальнейшего упрощения отправления правосудия, снижения бюрократических процедур. В проекте устанавливаются требования к представителям по гражданским делам, в качестве которых будут допускаться лица с высшим юридическим образованием, также решаются вопросы расширения сферы применения информационных технологий в судебном процессе.
175. На данный момент вносятся изменения в Конституционный закон Республики Казахстан «О судебной системе и статусе судей Республики Казахстан», предусматривающие нормы, дающие право судьям на получение выплаты выходного пособия с предоставлением права приватизации служебного жилья, в случае реорганизации или упразднении суда, сокращения числа судей. Совершенствуются нормы по медицинскому обеспечению судей. Внесены конкретные предложения по совершенствованию механизма пенсионного обеспечения судей в Комиссию по выработке предложений по дальнейшему развитию пенсионной системы.
176. В сентябре 2012 года в Парламент Республики Казахстан внесен проект Закона Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования ювенальной юстиции». Целями принятия законопроекта являются внедрение системы социального контроля за состоянием подростков и детей; справедливость принятия любого правового решения в отношении несовершеннолетних; обеспечение социализации личности детей в максимально благоприятных условиях жизни; реабилитация несовершеннолетних после отбывания наказания.
Противодействие экстремизму и терроризму
Рекомендация 95.31
177. Согласно новой системе противодействия экстремизму и терроризму государство проводит активную работу по следующим направлениям: профилактика терроризма; выявление и пресечение террористической деятельности, раскрытие и расследование террористических преступлений; минимизация и ликвидация последствий терроризма.
178. Профилактика терроризма и экстремизма предполагает выявление, изучение, устранение причин и условий, способствующих возникновению и распространению терроризма и экстремизма. В данном направлении проводится работа по изучению и анализу деятельности созданных на территории Республики Казахстан религиозных объединений и миссионеров, осуществляются информационно-пропагандистские мероприятия, проводится мониторинг продукции СМИ на предмет недопущения в них пропаганды и оправдания экстремизма и терроризма, разрабатываются воспитательные программы, ведется учет террористических и экстремистских организаций и лиц, привлеченных к ответственности за осуществление террористической и экстремистской деятельности. В 2013 году при акиматах областей и городов республиканского значения созданы Антитеррористические комиссии.
179. В части второго направления следует отметить, что за последние пять лет в Казахстане за террористические преступления осуждены 148 человек, а за преступления с признаками экстремизма - 160.
180. В рамках финансового мониторинга Министерства финансов Республики Казахстан в 2013 году от субъектов финансового мониторинга было получено более 700 тысяч сообщений. Из них - 560 тысяч пороговых, более 130 тысяч подозрительных и порядка 360 - по финансированию терроризма. В специальные государственные и правоохранительные органы было передано 126 материалов в соответствии с их компетенцией для дальнейшего принятия решения.
181. В 2012 году были внесены изменения в Закон Республики Казахстан «О противодействии терроризму», которые укрепили институт финансового мониторинга. В 2013 году принятые поправки разграничили понятия «терроризм» и «акт терроризма». Также было пересмотрено само понятие «противодействие терроризму», которое состоит из трех направлений: профилактика терроризма; выявление и пресечение террористической деятельности, раскрытие и расследование террористических преступлений; минимизация и ликвидация последствий терроризма, а также определен перечень объектов, уязвимых в террористическом отношении. Регламентированы вопросы возмещения имущественного вреда, причиненного физическим и юридическим лицам в результате акта терроризма.
182. Указом Президента Республики Казахстан от 24 сентября 2013 года № 648 была утверждена Государственная программа по противодействию религиозному экстремизму и терроризму в Республики Казахстан на 2013 - 2017 годы.
Охрана здоровья
Рекомендации 95.29, 95.39, 95.40, 95.84
183. Общая сумма затрат на гарантированный объем бесплатной медицинской помощи (без учета капитальных затрат) в 2013 году составила 614,0 млрд. тенге, что на 9 % больше, чем в 2012 году (562,8 млрд. тенге). Соответственно возрос и уровень расходов на оказание гарантированного объема бесплатной медицинской помощи в расчете на 1 жителя в 2013 году и составил 35435 тенге (2012 год - 33528 тенге). В пересчете на душу населения расходы на здравоохранение за последние годы имеют устойчивую положительную динамику. За последние 5 лет этот показатель возрос более чем в 2 раза: 2008 год - 24251 тенге, 2009 год - 28965 тенге, 2010 год - 34248 тенге, 2011 год - 38131 тенге, 2012 год - 43795 тенге, 2013 год-47381 тенге.
184. В 2010 году введена Единая национальная система здравоохранения, разработанная по поручению Главы государства Н. Назарбаева. Данная система направлена на обеспечение равного доступа и качественных медицинских услуг на основе свободного выбора стационара.
185. Качественная стационарная помощь стала доступной благодаря предоставлению пациенту права на свободный выбор стационара и возможность поехать на плановое лечение в любую область, город Алматы или столицу. В 2013 году правом свободного выбора стационара воспользовались около 832 тыс. пациентов, из них сельские жители составили 44 %. В республиканских клиниках специализированную помощь получили 14 % жителей, из них сельские жители составляли 33,7 %.
186. В 2010 году было внедрено 65 новых технологий диагностики и лечения, а в 2011 году уже 123. Если в 2010 году в регионах было проведено около 750 операций, то в 2011 году их количество составило около 1900. По поручению Главы Государства в городе Астане построен Национальный кардиохирургический центр мирового уровня. Проведено около 300 кардиохирургических операций, из них около 90 - детям. Объем услуг высокоспециализированной медицинской помощи по сравнению с 2011 годом увеличен на 60 %, при этом больше половины (56 %) было оказано на региональном уровне. Экономический эффект от внедрения высоких технологий в регионах республики только по 5-ти технологиям (стентирование сосудов сердца при остром коронарном синдроме, эндопротезирование суставов и др.) составил 415 млрд. тенге. Кроме того, это позволило предотвратить смертность и инвалидизацию в 24 тыс. случаях.
187. В 2013 году медицинским организациям предоставлена возможность приобрести оборудование стоимостью до 50 млн. тенге через лизинг и на возмещение лизинговых платежей в республиканском бюджете.
188. В соответствии со сводным материалом по реализации Государственной программы развития здравоохранения «Саламатты Қазақстан» на 2011 - 2015 годы за 2013 год в Казахстане показатель материнской смертности составил 12,6 на 100 тыс. живорожденных (13,5 на 100 тыс. за 2012 год). Показатель младенческой смертности снизился на 17 %, составив 11,2 на 1000 родившихся живыми, против 13,48.
189. Большим достижением стало включение в гарантированный объем бесплатной медицинской помощи услуг по экстракорпоральному оплодотворению, на 2011 - 2015 годы из государственного бюджета на программы экстракорпорального оплодотворения выделено 2396,3 млн. тенге. Число циклов экстракорпорального оплодотворения в текущем году увеличено в 6 раз.
190. За 2013 год показатель заболеваемости населения туберкулезом составил 73,5 на 100 тыс. населения против 81,7 за аналогичный период 2012 года. В 2013 году основной упор был сделан на лечение туберкулеза в закрытых учреждениях Министерства внутренних дел, выделены средства и реализуется межотраслевой план действий. Противотуберкулезной службой достигнут уровень охвата лечением больных туберкулезом с множественной лекарственной устойчивостью 85 %, рекомендуемого Всемирной организацией здравоохранения. Данный вопрос продолжает оставаться актуальным. Постановлением Правительства принят Комплексный план по борьбе с туберкулезом на 2014 - 2020 годы. Целью данного Плана является снижение заболеваемости до 63,9 и смертности от туберкулеза до 5,0 на 100 тыс. населения в Республике Казахстан и улучшение положения страны в глобальном индексе конкурентоспособности.
191. В организациях здравоохранения ведется работа по созданию модели взаимоотношений «мотивированный сотрудник и удовлетворенный пациент». Эта модель ориентирована на повышение уровня удовлетворенности населения качеством оказываемых медицинских услуг и заинтересованности врача в конечных результатах своей работы.
192. В 2013 году в 217 стационарах за счет экономии (52%) из 418 всех стационарных организаций внедрена дифференцированная оплата труда. 26 тыс. медицинских работников охвачены дифференцированной оплатой труда. Из них около 8 тыс. врачей (из 15 тыс. врачей), свыше 18 тыс. медицинских сестер (из 39,0 тыс. медсестер). Средняя дифференцированная доплата в месяц составила: 12,4 тыс. тенге у врачей, 6,3 тыс. тенге у медсестер.
193. В 2012 году были внесены изменения в приказ исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 10 ноября 2009 года № 689 «Правила оплаты труда медицинских работников в зависимости от объема, качества оказываемой медицинской помощи и отраслевой системы поощрения» в части усовершенствования принципов мотивации медицинского персонала.
Право на социальное обеспечение
Рекомендации 95.2, 95.80, 95.82, 95.83, 95.86, 95.93, 97.1
194. По итогам 2013 года наша страна заняла 47-е место в международном рейтинге национального благосостояния.
195. В 2011 году была принята Программа занятости 2020. В рамках данной программы приорететное право на участие в ней имеют малообеспеченные граждане Республики Казахстан.
196. В 2013 году для обеспечения надлежащего соблюдения социальных прав органами прокуратуры проведено 188 проверок применения законодательства о пенсионном обеспечении, по результатам которых выявлено 3932 нарушения законности. Мерами прокурорского реагирования удалось защитить пенсионные права свыше 6 тыс. граждан.
197. В целях исполнения Плана мероприятий по реализации поручений Президента Республики Казахстан, данных в программной статье «Социальная модернизация Казахстана: Двадцать шагов к Обществу Всеобщего труда» при Министерстве труда и социальной защиты населения была создана рабочая группа по разработке методики учета самостоятельно занятого населения по видам экономической деятельности, соотнесения трудоспособного населения в группу самозанятых, совершенствованию методики определения уровня безработицы и комплексной инвентаризации отраслевых законодательств социально-трудовой сферы.
198. В результате выработанных предложений принят приказ Председателя Агентства Республики Казахстан по статистике от 10 января 2013 года № 3 «Об утверждении Методики определения численности самостоятельно занятых, уровня их среднемесячных доходов и численности безработного населения в Республике Казахстан».
199. В 2013 году из числа 1,9 тысяч получателей государственных специальных пособий - 0,4 тысячи составили воспитанники детских домов, дети-сироты и дети, оставшиеся без попечения родителей.
200. Программа «Молодежная практика» и государственная программа «Дорожная карта занятости 2020» рассчитаны на долгосрочную борьбу с безработицей. В «Программе занятости 2020» намечено, что в 2016 году уровень бедности снизится с 8,2 до 6,0 %, уровень безработицы не будет превышать 5,5 %. В этой связи реализация Программы будет осуществляться по следующим направлениям: обучение и содействие в трудоустройстве самозанятого, безработного и малообеспеченного населения; содействие развитию предпринимательства на селе; повышение мобильности трудовых ресурсов.
201. Разработчики государственной программы обозначили в числе приоритетов трудоустройство молодых людей до 29 лет, в том числе воспитанников детских домов и сирот, а также малообеспеченных, инвалидов и репатриантов. Следует также отметить, что данной программой перечень участников программы был дополнен лицами, входящими в целевые группы населения (в том числе, инвалиды).
202. На эти цели только в 2013 году выделено почти 105 миллиардов тенге, на 2014 год - около 100 миллиардов и на 2015 год запланировано 98 миллиардов тенге.
203. 3а период реализации Программы (2011 - 2013 годы) по состоянию на 1 января 2014 года государственную поддержку получили более 267,9 тыс. человек, из них: 151,5 тыс. молодые люди (57 %) в возрасте до 29 лет, 15,6 тыс. малообеспеченные граждане. В 2013 году также были охвачены 1,2 тыс. инвалидов, 163 инвалидам выделены микроредиты на организацию собственного дела. Средний размер микрокредита составил 2,1 млн. тенге.
204. В рамках социальной модернизации системы социальной помощи вводится пилотный проект по внедрению обусловленной социальной помощи предоставляемой гражданам/семьям с учетом их реальной нуждаемости, обусловленной «взаимными обязательствами» сторон при условии подписания и выполнения условий социального контракта активизации семьи.
205. Следует отметить, что снижение уровня бедности отражает динамика предоставления адресной социальной помощи. Так, численность получателей адресной социальной помощи сократилась с 1,2 млн. чел. в 2002 году до 60,7 тыс. чел. в 2013 году.
206. В июне 2013 года был принят Закон Республики Казахстан «О пенсионном обеспечении в Республике Казахстан», в соответствии с которым предусмотрено создание Единого накопительного пенсионного фонда, что позволит сохранить пенсионные накопления и обеспечить их прирост за счет контролируемого и эффективного размещения пенсионных активов; унификация пенсионного возраста женщин с 2018 года в целях увеличения стажа участия в накопительной пенсионной системе; переход от добровольных к обязательным профессиональным пенсионным взносам для лиц, занятых во вредных и особых условиях труда, что создаст дополнительные возможности формирования необходимых пенсионных накоплений для более раннего выхода на пенсию лиц, занятых в тяжелых и вредных для здоровья условиях.
207. 10 января 2014 года принят Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам социального обеспечения», которым с 1 января 2014 года введено субсидирование обязательных пенсионных взносов для работающих женщин в период их нахождения в отпусках по рождению и уходу за детьми до одного года.
208. Казахстан планирует принять решение о ратификации Факультативного протокола к Международному пакту об экономических, социальных и культурных правах после тщательной правовой экспертизы, а также анализа документа с точки зрения финансовых обязательств.
Право на благоприятную окружающую среду
Рекомендации 95.94, 95.95
209. Работа по охране окружающей среды в Казахстане осуществляется по нескольким направлениям: развитие «зеленой экономики»; снижение антропогенного воздействия на здоровье населения и окружающую среду; сохранение и восстановление природных экосистем; развитие и совершенствование систем управления качеством окружающей среды.
210. Разработана Концепция по переходу Республики Казахстан к «зеленой экономике». В целях обеспечения реализации Концепции утвержден План мероприятий по реализации Концепции по переходу Республики Казахстан к «зеленой экономике» на 2013 - 2020 годы.
211. Реализуется межрегиональная Программа партнерства «Зеленый мост», разработанная по инициативе Президента Республики Казахстан. Данная программа направлена на развитие партнерства стран Европы, Азии и Тихого океана, и предусматривает разработку планов перехода от нынешних традиционных моделей развития к концепциям «зеленого» роста.
212. В Казахстане планируется проведение Всемирной выставки ЕХРО-2017 на тему «Энергия будущего», которая станет катализатором диверсификации и модернизации национальной экономики, привлечет в нашу страну новые зеленые технологии и инвестиции.
213. В 2011 году был подписан Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по экологическим вопросам». Данный Закон был принят в целях усиления административной и уголовной ответственности природопользоватей за экологические правонарушения.
214. Указом Президента Республики Казахстан от 26 ноября 2013 года № 436 создана Государственная комиссия по подготовке и проведению международной специализированной выставки ЕХРО-2017. Принятый в 2013 году Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам организации и проведения международной специализированной выставки ЭКСПО-2017 в Астане» будет способствовать решению в перспективе экологических и энергетических вопросов.
215. В 2013 году был принят Закон Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам поддержки использования возобновляемых источников энергии».
216. Для обеспечения реализации Конвенции о доступе к информации, участию общественности в процессе принятия решений и доступе к правосудию по вопросам, касающимся окружающей среды (Орхусская Конвенция), Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан инициировало разработку Закона Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по экологическим вопросам». Целью принятия данного законопроекта является дополнение положений и норм Экологического кодекса Республики Казахстана в части регулирования выбросов парниковых газов и приведение экологического законодательства в соответствие с Орхусской Конвенцией.
Право на образование
Рекомендации 95.84, 95.101
217. По данным ЮНЕСКО (2011 год) Казахстан занимает 4 место в мире по индексу развития образования (из 129 стран). За последние 15 лет расходы, выделяемые на образование населения, выросли в 9,5 раз. Реализуется Государственная программа развития образования до 2020 года, нацеленная на кардинальную модернизацию всех уровней образования – от дошкольного до высшего.
218. В стране сегодня функционируют 8764 дошкольных организаций, 7626 общеобразовательных школ, 849 организаций технического и профессионального образования. В системе образования республики работают около 500 тыс. педагогов и ученых, обучаются около 5 млн. человек, в том числе дети беженцев, мигрантов, дети с особыми потребностями.
219. В Казахстане внедряется модель 12-летнего среднего образования.
220. В результате реализации программы «Балапан» только в 2010 году построено 35 детских садов, создано 1534 мини-центра, 137 частных детских садов. Охват детей дошкольными организациями вырос с 30 до 55 процентов.
221. Сегодня на базе нового «Назарбаев Университета» формируется инновационная модель высшего учебного заведения, ориентированного на запросы рынка. 20 интеллектуальных школ, открывающихся по поручению Президента по всей стране, станут основной базой подготовки одаренных детей для лучших вузов.
222. В ходе международных встреч, конференций и других мероприятий страна делится опытом в сфере образования. С рядом стран Правительством Республики Казахстан подписаны соглашения о сотрудничестве в области образования.
Образование в области прав человека
Рекомендации 95.87 - 95.89, 95.96
223. В целях предоставления каждому ребенку необходимого объема политико-правовых знаний изучается предмет «Человек. Общество. Право» в 9-11 классах в объеме по 34 часа, в 5-9 классах в программе предмета «Самопознание». Так, в 7-9 классах в рамках предмета «Самопознание» изучается раздел «Человек и общество».
224. В организациях образования действуют школьные агитбригады, омбудсмены, которые проводят праворазъяснительную работу среди учащихся.
225. В 2012 году впервые проведен Форум омбудсменов города Павлодара. Увеличивается количество участников общественных агитационных групп «Правовой дозор», которые знакомят детей с их правами, проводят коммуникативные игры на знание прав и обязанностей подростков.
226. Реализуется Стратегический план развития Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы, в рамках которого с 2012 года предоставлен всеобщий бесплатный доступ к систематизированной и исчерпывающей базе данных нормативных правовых актов «Әділет», размещенной в сети Интернет по адресу www.adilet.zan.kz.
227. Министерством юстиции Республики Казахстан разработан и планомерно реализуется Комплексный план по повышению уровня правовой культуры граждан Республики Казахстан на 2012 - 2014 годы. С 2012 года республиканским бюджетом на реализацию мероприятий, предусмотренных Планом по повышению уровня правовой культуры граждан, выделено 239 млн. 325 тыс. тенге.
Защита лиц с ограниченными возможностями
Рекомендации 95.1, 95.3 - 95.5, 95.11, 95.12, 95.85
228. Вопрос развития инклюзивного образования находится на постоянном контроле Правительства Республики Казахстан. Совместно с местными исполнительными органами реализуется комплекс мер, направленных на улучшение качества жизни детей с ограниченными возможностями в развитии. Эти меры предусмотрены в Государственной программе развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы, стратегических планах Министерства образования и науки Республики Казахстан, а также в проекте Концепции социального развития Республики Казахстан до 2030 года. За последние три года данный вопрос дважды обсуждался на заседании Межведомственной комиссии при Правительстве Республики Казахстан с участием НПО. Кроме того, данная проблема рассматривалась на заседании консультативно-совещательного Совета НПО, созданного при Министерстве образования и науки Республики Казахстан (апрель 2013 года). Одним из семи направлений деятельности Совета НПО является развитие системы социальных услуг для детей с ограниченными возможностями и совершенствование законодательства в области государственной социальной политики с учетом интересов детей.
229. Согласно Государственной программе развития образования на 2011 - 2020 годы к 2020 году доля школ, имеющих условия для инклюзивного образования, должна достигнуть показателя в 70 % от общего количества общеобразовательных школ.
230. Завершена реализация первого этапа (2012 - 2013 годы) Плана мероприятий по обеспечению прав и улучшению качества жизни инвалидов в Республике Казахстан на 2012 - 2018 годы, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 16 января 2012 года № 64.
231. Выработка решений по обеспечению прав и улучшению качества жизни для инвалидов Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан проводится совместно с неправительственным сектором.
232. Одним из эффективных механизмов в этой работе является действующий с 2005 года на уровне Правительства Координационный совет в области социальной защиты инвалидов, из 30 членов которого 16 (или 53,3 %) являются представителями общественных объединений инвалидов.
233. Республика Казахстан подписала Конвенцию о правах инвалидов и Факультативный протокол к ней 11 декабря 2008 года, Факультативный протокол к Международному пакту об экономических, социальных и культурных правах. Стратегический план Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан на 2011 - 2015 годы предусматривает внесение изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан в связи с предстоящей ратификацией Конвенции ООН о правах инвалидов.
234. В целях введения контроля за формированием доступной среды в 2013 году в статью 25 Закона Республики Казахстан «О социальной защите инвалидов» внесены изменения в части введения в составы приемочных комиссий представителей общественных организаций инвалидов.
235. Обсуждается проект Закона Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам защиты прав инвалидов» и проектов нормативных правовых актов направленных на реализацию проекта Закона с привлечением НПО, организаций инвалидов.
236. С целью расширения возможности использования трудового потенциала инвалидов, разрабатывается проект Закона Республики Казахстан «О социальных рабочих местах».
237. В настоящее время в Казахстане ведется работа по созданию условий к ратификации Конвенции ООН о правах инвалидов. Для этой цели принят Национальный план действий на долгосрочную перспективу по обеспечению прав и улучшению качества жизни инвалидов в Республике Казахстан на 2012 - 2018 годы. По данному плану ведется разработка нормативных правовых актов, обеспечивающих обязательное выполнение принципов информационной доступности для инвалидов, организация субтитрирования телевизионных каналов, размещение государственного заказа в специализированном печатном изданий (газета, журнал) среди инвалидов с нарушением зрения, адаптация официальных интернет-ресурсов органов государственной власти в информационно-телекоммуникационной сети «Интернет» с учетом потребностей инвалидов по зрению, обучение компьютерной грамотности инвалидов, в том числе в рамках государственного социального заказа. Разработана Концепция проекта Закона Республики Казахстан «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам защиты прав инвалидов», которая рассмотрена и одобрена Межведомственной комиссией по вопросам законопроектной деятельности при Правительстве Республики Казахстан.

5. Задачи на будущее
238. Республика Казахстан является одним из немногих государств, которые имеют четкое представление о дальнейшем развитии института прав человека. За последние четыре года в стране были приняты стратегические документы по всем сферам прав человека.
239. Основным стратегическим документом является Стратегия «Казахсан-2050: новый политический курс состоявшегося государства», в которой определены дальнейшие задачи по обеспечению гендерного равенства, защиты материнства и детства, семьи и брака, миграции, защите от сексуального рабства, реализации гражданами права на судебную защиту, модернизации и укреплению судебной системы, повышению авторитета судебной власти, доверия к ней со стороны общества.
240. Каждым центральным органом Республики Казахстан разработаны отраслевые стратегии, в которых определены цели на 5 лет, в том числе, по вопросам обеспечения прав человека.
241. Был принят целый ряд государственных программ, концепций, доктрин, в частности Государственная программа дальнейшей модернизации правоохранительной системы на 2014 - 2020 годы.

Адам құқықтары жөніндегі әмбебап кезеңдік шолу шеңберінде Қазақстан Республикасының екінші кезеңдік ұлттық баяндамасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 1038 қаулысы

Біріккен Ұлттар Ұйымының Адам құқықтары жөніндегі Кеңесінің 5/1 қарарына қосымшаның 15 а) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Адам құқықтары жөніндегі әмбебап кезеңдік шолу шеңберінде Қазақстан Республикасының екінші кезеңдік ұлттық баяндамасы бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі белгіленген тәртіппен Адам құқықтары жөніндегі әмбебап кезеңдік шолу шеңберінде Қазақстан Республикасының екінші кезеңдік ұлттық баяндамасын Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына жіберсін.
3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

К.Мәсімов

	Қазақстан Республикасы
	Үкіметінің
	2014 жылғы 29 қыркүйектегі
	№ 1038 қаулысымен
	бекітілген

Адам құқықтары бойынша Әмбебап кезеңдік шолу шеңберінде Қазақстан Республикасының екінші кезеңдік Ұлттық баяндамасы

1. Әдіснама
1. Осы Адам құқықтары бойынша әмбебап кезеңдік шолу (бұдан әрі - шолу) 2010 жылдан 2013 жылға дейінгі кезеңді қамтиды.
2. Шолуда Адам құқықтары бойынша 2010 жылға арналған Әмбебап кезеңдік шолу шеңберінде Қазақстан Республикасының Ұлттық баяндамасының қорытындысы бойынша көрсетілген ұсынымдарының іске асырылу нәтижелері баяндалған.
3. Талдау барысында мемлекеттік органдар қабылдаған ресми құжаттар, ресми көздерден, соның ішінде мемлекеттік органдардың және үкіметтік емес ұйымдардың (бұдан әрі - ҮЕҰ) сайттарынан алынған статистикалық мәліметтер, мақалалар, баяндамалар және өзге де материалдар пайдаланылды.
4. Шолуды дайындау процесінде мемлекеттік органдардың және Біріккен Ұлттар Ұйымы (бұдан әрі - БҰҰ) Даму бағдарламасының, ҮЕҰ лауазымды адамдарының, шетелдік сарапшылардың қатысумен тренинг, консультациялық семинарлар сериясы өткізілді.
5. Осы баяндама Қазақстан Республикасының мынадай: 97.1., 97.2., 97.3., 97.4., 97.10. 97.12-ұсынымдарын іске асырудан қалыс қалуын есепке ала отырып дайындалғанын ескеру қажет.
2. Қазақстан Республикасының ұлттық заңнамасына институционалдық тетіктердің жалпы шолуы, Париж қағидаттарын имплементациялау
95.5, 95.6, 95.15 - 95.20, 95.23 - 95.25, 95.33-ұсынымдар
6. 2012 жылы Ұлттық құқық қорғау мекемелерінің халықаралық үйлестіру комитетінде Адам құқықтары жөніндегі уәкіл «В» (толық емес сәйкестік) мәртебесін алды. Тұтастай алғанда, Адам құқықтары жөніндегі уәкіл Париж қағидаттарының бірқатарына толықтай сәйкес келеді. Атап айтқанда:
1) Адам құқықтары жөніндегі уәкілді Парламент палаталарымен келісу бойынша Президент бекітеді. Басшылыққа алатын құжатта Адам құқықтары жөніндегі уәкілді қызметінен босату негіздерінің толық тізбесі тізбеленіп көрсетілген;
2) оған лауазымды адамдардан адам құқықтары мен бостандықтарына қатысты кез келген ақпаратты сұрату, мониторинг жүргізу мақсатында мекемелерге, оның ішінде жабық мекемелерге бару, қоғамдық зор мәні бар жағдайларда Президентке, Парламентке және Үкіметке өтініш жасау құзыреті берілген;
3) ол барлық аумақтық бірліктерден өтініштерді алады, оның ішінде өзінің интернет-ресурсы арқылы да алады және оларды қарайды. Қазіргі уақытта Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің өңірлік өкілдіктерін құру мәселесі пысықталып әзірленуде;
4) мемлекеттік органдарға ұсынымдар жібереді. Бұдан басқа Президентке жолданатын оның қызметі жөніндегі жыл сайынғы есепте Адам құқықтары жөніндегі уәкілге жіберілген барлық өтініштер және ұсынымдар өз көрінісін табады, мұның өзі бұларды іске асыруды бақылауға кепілдік береді;
5) ең көп ауқымды мәселелер бойынша азаматтық қоғамның институттарымен де, халықаралық ұйымдармен де белсенді түрде ынтымақтастық жасайды;
6) оның қызметі көпшілікке жариялы және бұқаралық ақпарат құралдарында (бұдан әрі - БАҚ) және ресми сайтта (www.ombudsman.kz) кеңінен жазылып көрсетіледі;
7) адам құқықтары саласындағы нормативтік құқықтық актілер жобаларының әзірлену және Парламенттің қабылдауы деңгейінде оларды дайындауға және талқылауға қатысады;
8) адам құқықтарының бұзылуы жөніндегі жеке шағымдарды қарайды;
9) адам құқықтарының бұзылу жағдайларын қарауға бастамашылық жасайды;
10) өз қызметінде тәуелсіз және заң шығару, сот және атқарушы биліктің ешқайсысының бағынысында болмайды, олардың құрамына кірмейді және олардың құрылымдарына жатпайды;
11) оның жыл сайынғы есебі баспа жүзінде жарияланады және еркін қолжетімді сайтқа енгізіледі.
7. Адам құқықтары жөніндегі уәкіл ҮЕҰ өзара іс-қимылға зор көңіл бөледі. Қазақстан халықаралық адам құқықтары және заңдылықты сақтау жөніндегі бюросы, Азаптауларға қарсы Қазақстан ҮЕҰ коалициясы, Қоғамдық бақылау комиссиялар үйлестіру кеңесі сияқты ұйымдармен тұрақты ынтымақтастық жолға қойылған.
8. Адам құқықтары жөніндегі уәкіл Сыртқы істер және Әділет министрліктерімен, Бас прокуратурамен бірлесе отырып, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 13 қазандағы № 1165 қаулысымен бекітілген 2011 - 2014 жылдарға арналған Адам құқықтары жөніндегі әмбебап мерзімдік шолуының шеңберінде БҰҰ мүше мемлекеттерінің ұсынымдарын іске асыру жөніндегі Қазақстан Республикасы Үкіметінің іс-шаралар жоспарының 11-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Президенті Әкімшілігіне Қазақстан омбудсменінің мәртебесін Париж қағидаттарына сәйкестікке келтіру туралы БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі кеңесінің ұсынымдарын іске асыру бойынша ұсыныстар дайындады.
9. 2013 жылы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің өкілеттігін кеңейту үрдісі байқалды. Айталық, Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексінде және өзге де заңнамалық актілерде ұлттық алдын алу тетігінің жүйесінде Адам құқықтары жөніндегі уәкілге пенитенциарлық және өзге де қатаң тәртіпте үстау мекемелеріндегі адамдардың құқықтарын қорғауды және азаптаулардың алдын алуды қамтамасыз етуге бағытталған үйлестірушінің өкілеттігі бекітілді.
10. 2014 жылғы 12 мамырдағы жай-күй бойынша Адам құқықтары жөніндегі ұлттық жоспардың ұсынымдары іс жүзінде 80 пайызға іске асырылды. Қалған ұсынымдар орындалу үстінде.
11. Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанынан ҮЕҰ-мен өзара ынтымақтастық жөніндегі үйлестіру кеңесі құрылды. ҮЕҰ-мен ынтымақтастық жөніндегі кеңестер әлеуметтік мәселелер саласындағы министрліктердің, барлық деңгейдегі әкімдердің жанында жұмыс істейді. Консультациялық-кеңесші органдардың жалпы саны 300-дей.
3. Халықаралық ынтымақтастық
95.97, 95.98, 95.99, 97.6-ұсынымдар
12. Қазақстан Республикасы тұрақты негізде Словенияның, Норвегияның, Украинаның, Қатардың, Финляндияның, Швейцарияның, Германияның, Қырғызстанның, Ресейдің, Тәжікстанның, Америка Құрама Штаттарының Ұлттық құқық қорғау қоғамдастықтарымен және ұйымдарымен ынтымақтастықты жүзеге асырады.
13. Бұдан басқа, БҰҰ-ның адам құқықтары саласындағы мемекелерімен және өзге де халықаралық ұйымдармен, атап айтқанда, БҰҰ Жоғарғы Комиссары Басқармасымен және оның Орталық Азиядағы өңірлік өкілдігімен, БҰҰ-ның Астанадағы Кеңсесімен, ЮНИСЕФ-тің және БҰҰ-ның өзге де мекемелерімен, ЕҚЫҰ-ның Астанадағы Орталығымен, Демократиялық институттар және адам құқықтары жөніндегі бюромен және ЕҚЫҰ-ның өзге құрылымдық бөлімшелерімен, ұлттық құқық қорғау мекемелерінің Азия-Тынық мұхит форумымен, Ислам ынтымақтастық ұйымымен, Human Rights Watch, Amnesty International, Freedom House, Норвегиялық Хельсинки комитетімен, Осло бейбітшілік және адам құқықтары орталығымен, Словения, Норвегия, Украина, Қатар, Финляндия, Швейцария, Германия, Қырғызстан, Ресей, Тәжікстан, Америка Құрама Штаттары құқық қорғау мекемелерімен және көптеген басқалармен белсенді түрде ынтымақтастық жасауда.
14. Бүгінгі таңда Қазақстанға БҰҰ-ның 8 арнайы баяндамашысы келіп кетті, олар мыналар: судьялар және адвокаттардың тәуелсіздігі мәселесі бойынша Л. Деспуи (2004 ж.), адам құқықтары және терроризм мәселесі бойынша М. Шеинин (2006 ж.), азаптау жөніндегі мәселелер бойынша М. Новак (2009 ж.), аз халықтар мәселелері бойынша Г. МакДугалл (2009 ж.), жеткілікті баспана жөніндегі мәселелер бойынша Р. Рольник (2010 ж.), білім алу құқығы мәселелері бойынша К. Сингх (2011 ж.), себебі мен зардаптарын қоса алғанда құлдықтың қазіргі заманғы түрлері туралы мәселелер бойынша Г. Шахинян (екі рет 2012 және 2014 жж.), дін немесе наным-сенімдер бостандығы бойынша X. Билефельдт (2014 ж.).
15. 2014 жылы 2 мандат иеленушінің сапары жоспарланып отыр: бейбіт жиналыстар және қауымдастықтар бостандығына құқық жөніндегі мәселелер бойынша М. Киаи, зиянды заттар мен қалдықтарды экологиялық дәйекті реттеу мен жоюдың адам құқықтары үшін нәтижелері жөніндегі мәселелер бойынша М. Пальмаэртса.
4. Адам құқықтарын қорғаудың және көтермелеудің нормативтік және институционалдық аспектілері
Өмір сүруге құқық
95.41, 97.15, 97.16, 97.17, 97.18-ұсынымдар
16. Қазақстанда қазіргі күнге дейін өлім жазасына мораторий қолданылуда.
17. Қазақстан Республикасы өлім жазасын жоятын Азаматтық және саяси құқықтар туралы Халықаралық Пактінің Екінші Факультативтік Хаттамасына әзірше қосылған жоқ. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған құқықтық саясат тұжырымдамасында өлім жазасын қолдану аясын бірте-бірте тарылту бағытын жалғастыру белгіленген.
Азаптаулардан қорғау
95.42 - 95.45, 95.48, 95.64, 95.66, 95.67, 95.68, 95.102-ұсынымдар
18. Азаптаумен байланысты қылмыстардың жолын кесу бойынша тұрақты түрде жұмыс жүргізілуде. 2010-2013 жылдары соттарда 67 тұлғаға қатысты азаптау туралы 38 қылмыстық іс қаралды.
19. Қылмыстық-құқықтық салада азаматтардың конституциялық құқықтарын бұзуға қарсы әрекеттердің тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында Бас прокуратура «Полициядағы кезекші прокурор - азаматтар құқықтарының кепілгері» жобасын іске асыруда.
20. Прокуратура органдарында арнайы прокурорлар бар екенін де атап өту қажет. Арнайы прокурорлардың өкілеттіктері Қазақстан Республикасының Бас прокурорының әртүрлі бұйрықтарымен регламенттеледі (Азаптау және басқа да заңсыз әдістер қолданумен байланысты қылмыстық іс жүргізуге тартылған және арнайы мекемелерде ұсталатын адамдарға қатысты аса қатыгездік жасалғандығы жөніндегі арыз-шағымдарды тексеру және олардың алдын алу туралы» нұсқауды бекіту туралы Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 2010 жылғы 1 ақпанындағы № 7 бұйрығы). Бас прокурордың 2013 жылғы 8 ақпандағы нұсқауына сәйкес азаптау фактілері бойынша қылмыстық істерді тек арнайы прокурорлар тергейді.
21. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 7 сәуірдегі № 430 қаулысына сәйкес ҚАЖ мекемелерінің қызметкерлері дене жарақаттарын анықтағанда, сондай-ақ сотталған және тергеуде қамауға алынғандардың өтініші бойынша сот-медициналық сараптама орталығының аумақтық мамандары тәуелсіз медициналық куәландырудың жүргізілуін ұйымдастырады.
22. 2010-2012 жылдар аралығында облыстық прокуратуралар ҮЕҰ- мен бірлесе отырып, қамауға алынған немесе сотталған азаматтар ұсталатын мемлекеттік органдар мен мекемелер қызметкерлерінің азаптауды қолданумен байланысты қылмыстардың профилактикасы бойынша іс- шаралар жүргізді. Осы іс-шаралар шеңберінде ҮЕҰ-мен бірлесе отырып, адам құқықтарын қорғау саласында халықаралық шарттарды зерделеу үшін құқық қорғау органдары қызметкерлерінің арасында жалпыға міндетті оқу, сондай-ақ аталған тақырып бойынша тренингтер, семинарлар мен дөңгелек үстелдер өткізілді.
23. 2011 жылы ішкі істер органдарының қызметкерлері «Адам құқықтары хартиясы» қоғамдық қорының өкілдерімен бірлесіп, азаптауды қолданумен байланысты қылмыстардың профилактикасы мақсатында ішкі істер органдарының бөлімшелеріне 280 тексеріс, соның ішінде арнайы мекемелерге 134 тексеріс өткізді.
24. 2010 жылдан бастап 2012 жыл аралығында адам құқықтарын қорғау тақырыбында Қылмыстық-атқару жүйесі комитетінің Академиясында (Қостанай қаласы) қылмыстық-атқару жүйесі органдарының 1580-нен астам қызметкері біліктілікті арттыру курстарынан өтті.
25. Қазақстан Республикасы адам құқықтары жөніндегі уәкілі өз мемлекетінде ұлттық алдын алу тетігінің үйлестірушісі де болып табылатын Словения омбудсменімен тәжірибе алмасуды жүзеге асырды.
26. 2011 жылы Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне азаптауды сот төрелігіне қарсы қылмыстар санатынан алып тастап, адамның конституциялық құқықтары мен бостандықтарына қарсы қылмыстар санатына жатқызған, қылмыстың объективтік жағы мен субъектілер шеңберін кеңейткен өзгерістер енгізілген еді. Одан басқа, азаптаудың алдын алуға және жолын кесуге бағытталған кейбір елеулі жаңалықтар қабылданды. Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 192-бабына баламалы тергеу тәртібін көздейтін өзгерістер енгізілді, яғни ішкі істер органдарының қызметкерлері азаптауды жасаған жағдайда істі қаржы полициясы қарайды және керісінше. Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 532-бабының бірінші бөлігіне, егер сұрау салушы мемлекетте адамды азаптауды қолдану қаупіне ұшырауы мүмкін деп пайымдауға негіз болса, шет мемлекетке ұстап беруге жол берілмейтін толықтыру енгізілді.
27. 2013 жылы Қазақстан Республикасында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азаптаудың және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын іс-әрекеттер мен жазалау түрлерінің алдын алуға бағыттылған ұлттық алдын алу тетігін жасау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң қабылданды. Осы Заңмен алдын алу тетігі: 1) қылмыстық іс жүргізуге; 2) қылмыстық-атқару жүйесіне; 3) денсаулық сақтау жүйесіне; 4) кәмелетке толмағандарды бейімдеу және білім беру жүйесіне; 5) адамдарды қоғамнан уақытша оқшаулау жүйесіне енгізілді.
28. Бұдан басқа, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне алдын алу тетігіне қатысушылардың заңды қызметіне кедергі келтіргені үшін жауапкершілікті көздейтін түзетулер енгізілді.
29. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің жаңа редакциясы шеңберінде жәбірленушінің денсаулығына ауыр зиян келтіруге немесе абайсызда оның өліміне әкеп соғатын азаптау жасағаны үшін жазаны 12 жылға бас бостандығынан айыруға дейін ұлғайта отырып, қылмыстық жаупкершілікті күшейту көзделген.
30. Осы жобамен аталған қылмыс мерзімнің өтуі қолданылмайтын қылмыстар санатына жатқызылды, сондай-ақ рақымшылық туралы актінің қолданылу мүмкіндігі алып тасталды.
Зорлық-зомбылықтан, басқа да қатігездіктен немесе адамның қадір- қасиетін қорлаудан қорғау
95.10, 95.14, 95.37, 95.46, 95.63-ұсынымдар
31. Қазақстан Республикасында жекелеген топтарды зорлық- зомбылықтан қорғау мақсатында профилактикалық және жолын кесу сипатындағы бірқатар шаралар тұрақты негізде қолданылады.
32. Әйелдерді зорлық-зомбылықтан қорғау жөніндегі ішкі істер органдарының бөлімшелері тұрмыстық зорлық-зомбылық профилактикасындағы және оның жолын кесудегі және гендерлік саясатты іске асырудағы практикалық шаралардың бірі болып табылады. Бүгінгі күні оларда 133 полиция қызметкері жұмыс істейді.
33. 2012-2013 жылдары тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамның құқықтық санасына және мінез-құлқына мақсатты ықпал ету үшін 93 мың қорғау ұйғарымы шығарылды. 2137-ден астам адам әкімшілік жауапкершілікке тартылды.
34. «Балалар мен жастарға арналған «150» ұлттық сенім телефон желісі жобасы белсенді түрде іске асырылуда. 2009 - 2013 жылдары 6000 мыңнан астам, оның ішінде олардың құқықтарының бұзылуы жөнінде 18 мың қоңырау келіп түсті.
35. 2010 жылы Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде кәмелетке толмағандарға қарсы күш қолдану қылмыстарын жасаған педагогке не оларды тәрбиелеу жөніндегі міндеттер заңмен жүктелген өзге де адамдарға қатысты белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріне қосымша жаза институты енгізілген болатын.
36. 2011 жылы Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне көрінеу кәмелетке толмаған балаға қатысты денсаулыққа зиян келтіргені үшін жазаны қатаңдататын өзгерістер енгізілді.
37. 2012 жылы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне кәмелетке толмағандар қатысатын білім беру, тәрбиелеу, демалысты ұйымдастыру және сауықтыру, дене тәрбиесі және спорт, медициналық қамтамасыз ету, әлеуметтік қызметтер көрсету, мәдениет және өнер саласындағы ұйымдар мен мекемелерге кәмелетке толмағандарға қатысты қылмыстары (адам өлтіргені, денсаулығына қасақана зиян келтіргені, жыныстық тиіспеушілігіне қарсы) үшін соттылығы бар немесе соттылығы болған адамдармен еңбек шартын жасасуға тыйым салатын түзетулер енгізілді.
38. 2014 жылы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданған болатын, ол тұрмыстық зорлық- зомбылыққа қарсы іс-қимыл фактілері және тұрмыстық зорлық-зомбылықтың құрбандары болып табылатын адамдарға жәрдем көрсету бойынша қосымша құқықтық шаралар кешенін көздейді. Атап айтқанда, қорғау ұйғарымының мерзімі 10 тәуліктен 30 тәулікке дейін ұлғайтылды, сондай-ақ тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамға оның өзін тұрғын жаймен қамтамасыз ету мүмкіндігінің бары белгілі болған жағдайда, жәбірленушімен бірге жеке тұрғын үйде тұруға тыйым салатын норма қабылданды.
Бостандыққа және жеке басқа қол сұғылмаушылық құқығы, пенитенциарлық мекемелердегі жағдай
95.32, 95.43, 95.47, 95.48, 95.59, 95.60, 95.64 - 95.66, 95.68-ұсынымдар
39. 20 жыл ішінде Қазақстандағы қамалған адамдардың саны 2,5 есеге азайды. Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің 20 жылдығына байланысты рақымшылық жасау актісі негізінде 2011 жылы бас бостандығынан айыру орындарынан 2628 адам босатылды, іс жүзінде 859 сотталған адамға жаза мерзімі қысқартылды.
40. Жыл сайын қадағалау органы қылмыстық қудалау органдарының қызметтік үй-жайларында заңсыз ұсталған жүздеген адамды босатады. Мәселен, 2010 жылы 1043 адам, 2011 жылы - 1063, 2012 жылы - 857, 2013 жылы - 803 адам босатылды.
41. 2013 жылы Қазақстан Республикасының Бас прокуроры Кепіл түріндегі жолын кесу шарасын барынша кең қолдану туралы нормативтік сипаттағы нұсқау берді. Мәселен, егер 2012 жылы кепіл 20 адамға қатысты қолданылған болса, 2013 жылдың қорытындылары бойынша осы көрсеткіш 333 адамды құрады, яғни 1565 %-ға өсті.
42. Медициналық бөлімдер мен мекемелердің материалдық-техникалық базасын жақсарту мақсатында 2011 жылдан бастап «Саламатты Қазақстан» бағдарламасы шеңберінде жаңа медициналық жабдық пен медициналық мақсаттағы бұйымдар сатып алынды.
43. 2012 жылдың ішінде «Адам құқықтары саласындағы халықаралық-құқықтық стандарттар», «Бас бостандығынан айыру орындарында адамның қадір-қасиетін сақтау», «БҰҰ-ның Азаптауларға қарсы, ұлттық алдын алу тетіктері конвенциясына факультативтік хаттама» және «Атқару мекемелерінің қызметінде заңдылықты сақтау» тақырыптарына арналған қылмыстық-атқару жүйесі қызметкерлерінің біліктілігін арттыру жөнінде шаралар өткізілді.
44. 2012 жылы «Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының қызметкерлерін кезектен тыс аттестаттаудан өткізу туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына қол қойылды. Жалпы алғанда аттестаттаудан 110 мыңнан астам адам өтті, олардың 70 мыңнан астамы полиция қызметкерлері. Қоғам мен бизнестің үміттеріне сай келетін заманауи құқық қорғау жүйесін құру үшін кадрлық әлеует қалыптастыру аттестаттаудың мақсаты болды.
45. 2013 жылы атқару мекемелерін күрделі жөндеуге және реконструкциясын жүргізуге 2,7 млрд. астам теңге (2012 ж. - 213 млн. теңге) бөлінген болатын.
46. 2014 жылы Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасында «түрмеде отырғандарды азайту жөніндегі 10 шара» атты жобаның тұжырымдамасы таныстырылды.
47. Жыл сайын Қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің коммуналдық-тұрмыстық жабдықтарын сатып алуға қаржыландыру - 2013 жылы - 446,6 млн. теңгеге, 2012 жылы - 246,7 млн. теңгеге, 2014 жылы -515 млн. теңгеге ұлғайтылып отыр.
48. Туберкулезге қарсы күрес жөніндегі іс-шараларға бағалау жүргізу мақсатында және ұйымдық-әдістемелік көмек көрсету үшін жыл сайын қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелерінде туберкулезге қарсы іс-шаралар мониторингі өткізіледі.
49. Бүгінгі таңда республиканың барлық өңірлерінде 15 қоғамдық бақылау комиссиялары жұмыс істейді, оның құрамына қоғамдық және үкіметтік емес бірлестіктердің, құқық қорғау ұйымдарының 101 өкілі кіреді.
50. Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы Қылмыстық-атқару жүйесі комитеті қызметкерлерінің біліктілігін арттыру және оң тәжірибе беру бөлігінде Ресей Федерациясы Жазаны орындау федералды қызметінің жоғары оқу орындарымен ынтымақтасады.
51. 2011 жылы күдіктілерді, айыпталушыларды және сотталған адамдарды тамақтандырудың және материалдық-тұрмыстық қамтамасыз етудің заттай нормалары, сондай-ақ Жазасын өтеуден босатылған сотталған адамдарға көмек көрсету қағидалары қайта қаралды және жақсартылды.
52. 2013 жылғы шілде айында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне азаптаудың және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын іс-әрекеттер мен жазалау түрлерінің алдын алуға бағытталған ұлттық алдын алу тетігін жасау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Осы Заңға сәйкес қоғамдық қадағалау комиссияларымен бірге бас бостандығынан айырылған адамдарды қамауда ұстау орындарына азаматтардың құқықтарын, заңды мүдделерін қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын қоғамдық бірлестіктердің мүшелері, заңгерлер, әлеуметтік қызметшілер, дәрігерлер де бара алады.
53. Пенитенциарлық жүйені одан әрі ізгілендіруді көздейтін жаңа Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару кодексі қабылданды. Басты жағымды нәтиже ретіндегі Кодекстің жаңа редакциясының қабылдануы сотталған адамдардың жеке басының, олардың құқықтары мен заңды мүдделерінің қорғалу деңгейін елеулі түрде арттыру арқылы қылмыстық жазаларды орындау жүйесін жетілдіру болып табылады.
54. Жаңа Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару кодексі сотталған адамдардың қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің немесе жазаны орындайтын органның әкімшілігіне, жазаны орындайтын басқару мекемелері мен органдарының жоғары тұрған органдарына, сотқа, прокуратура органдарына, өзге де мемлекеттік органдарға, қоғамдық бірлестіктерге, сондай-ақ заңнамаға сәйкес адамның құқықтары мен бостандығын қорғау жөніндегі халықаралық ұйымдарға ауызша және жазбаша ұсыныстармен, арыздармен және шағымдармен жүгіну құқығын көздейді.
55. Бұдан басқа, сотталған адамдардың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен білікті заң көмегін алуға құқығы болады.
56. Сондай-ақ жаңа Қылмыстық-атқару кодексінде ведомстволық, прокурорлық және қоғамдық бақылау арқылы сотталған адамдардың құқықтарын қорғау тетігін көзделеді.
57. Жаңа Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі қабылданды. Жаңа кодекс тергеу судьясын енгізуді көздейді, ол бірқатар процестік және тергеу әрекеттерін, оның ішінде күзетпен және үй қамауында ұстау, кәмелетке толмаған адамды арнайы мекемеге орналастыру және басқалары түріндегі жолын кесу шараларын санкциялау мәселелерін шешетін болады.
Сөз бостандығы, пікір білдіру
95.13, 95.30, 95.75, 95.77, 97.6, 97.11 - 97.13, 97.20 - 97.26-ұсынымдар
58. Ағымдағы жылғы 1 сәуірдегі жай-күй бойынша Қазақстан Республикасында жұмыс істеп жатқан 2202 БАҚ тіркелген. Жалпы құрылымдағы басым көпшілігін - 87 %-ын баспа БАҚ, 10 %-ын электрондық БАҚ, 3 %-ын ақпараттық агенттіктер құрайды.
59. Олардың ішінде баспа БАҚ: 27 % - мемлекеттік, 73 % - мемлекеттік емес; электрондық БАҚ: 6 % - мемлекеттік, 94 % - мемлекеттік емес. Мемлекеттік органдар мемлекеттік органдардың қарауында жатқан ақпаратқа қолжетімділігі құқығын және ақпараттың белсенді түрде жариялануына ықпал етуін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды қолданады.
60. БАҚ бостандығы мәселелеріндегі стратегиялық бағыттардың бірі Интернетті дамыту болып табылады.
61. «Қазақстан Республикасы ақпараттық қауіпсіздігінің 2016 жылға дейінгі тұжырымдамасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 14 қарашадағы Жарлығы Интернет желісіне қолжетімділігі бар азаматтардың үлесін 36,6 %-ға дейін ұлғайтуды көздейді.
62. Ақпаратты Интернет желісі арқылы таратудың ұдайы өсу үрдісі бар. Осы кезде «kz» аймағында жыл сайынғы 20 - 25 % өсіммен 70000 домендік атау тіркелген.
63. Ауылдық байланысты дамыту жөніндегі жұмыс ұйымдастырылды, 450 МГц ауқымында СБМА технологиясы бойынша сымсыз қол жетімділік жүйелері салынып жатыр.
64. СDМА радиоға қол жетімділік жүйелерін дамыту жоспарларында 2009 жылы 59 %-дан бастап 2015 жылы 100 %-ға дейін желінің таралу ауданын ұлғайту көзделген.
65. 2011 жылдың басында ұлттық цифрлық спутниктік желіні ұшыру жүзеге асырылды.
66. Қазақстан Республикасы сот органдарының бірыңғай автоматтандырылған ақпараттық-талдау жүйесі енгізілді, оның арқасында әрбір адам барлық сатылардағы сот актілеріне қолжетімділік ала алады.
67. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 13 қазандағы № 1165 қаулысымен бекітілген осы ұсынымдарды іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының 32-тармағына сәйкес жала үшін қылмыстық жауапкершілікті азаматтық тұрғыға ауыстыру туралы мәселені заң шығару қызметі жөніндегі Ведомствоаралық комиссия мүшелері қарауға тиіс. Осыған байланысты, түпкілікті шешімді дәл осы комиссия шығаратын болады.
68. Сонымен бірге азаматтардың ар-намысы мен қадір-қасиетін және іскерлік беделін қорғауға арналған конституциялық құқығы бола тұра, қазіргі заманғы кезеңде жала жапқаны, азаматтардың ар-намысы мен қадір-қасиетін диффамациялағаны және қорлағаны үшін қылмыстық қудалауды толық жою туралы мәселе қаралмайды, өйткені Қылмыстық кодекстің негізгі міндеттерінің бірі адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау болып табылады.
69. Қазақстан Республикасы демократиялық мемлекет ретінде өз аумағының шегінде тұратын және юрисдикциясындағы барлық адамдарды құрметтеуге және олардың пікір білдіру бостандығына құқықтарын қамтамасыз етуге міндеттенді. Алайда, мемлекеттің бұл құқықтарды шектеу жөнінде қолданатын шаралары басқа адамдардың құқықтары мен беделін құрметтеу, мемлекет қауіпсіздігін қорғау, қоғамдық тәртіпті, халықтың денсаулығын немесе имандылығын сақтау қажет екенін атап көрсету қажет. Аталған шара Азаматтық және саяси құқықтар туралы халықаралық пактінің 19-бабына толығымен сай келеді.
70. «Ұлттық қауіпсіздік туралы» 2012 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңында айқындалған ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін интернет-ресурстарды бұғаттау жөніндегі диффамациялық шара қажетті болып табылады. Мәселен, 2012 жылғы қаңтарда «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы» Қазақстан Республикасының Заңына түзету қабылданды, онда Қазақстан Республикасының Конституциясын және осы Заңның нормаларын бұзатын шетелдік бұқаралық ақпарат құралдарының өнімін таратуға сот тәртібімен тыйым салынады, ал интернет-ресурстар болып табылатын шетелдік бұқаралық ақпарат құралдары үшін көрсетілген интернет-ресурстарға Қазақстан Республикасы аумағында қол жеткізуді тоқтата тұру айқындалады.
71. 2011 жылы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне заңды тұлғалардың моральдық залал өтемін өндіріп алуын алып тастаған норма енгізілді. Бұл, БАҚ үшін, ар-намысты, қадір-қасиетті және іскерлік беделді қорғау туралы қуыным бойынша енді заңды тұлғалар моральдық залалды өтеуге үміттене алмайтынын білдіреді.
72. 2012 жылы «Телерадио хабарларын тарату туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Оның негізгі қағидаттары заңдармен тыйым салынбаған кез келген тәсілдермен ақпаратты еркін алуға және таратуға құқықтарды конституциялық қамтамасыз ету, телерадио хабарларын тарату қызметін көрсетуді пайдалану кезінде сөз бен шығармашылық бостандығын қамтамасыз ету, жеке адамның, қоғам мен мемлекеттің ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.
73. Сонымен қатар, «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қылмыстық заңнаманы одан әрі ізгілендіру және қылмыстық процестегі заңдылықтың кепілдіктерін күшейту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында 2011 жылғы қаңтардан бастап Қазақстанда әкімшілік преюдиция институты енгізілді.
74. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 129-бабына да (Жала) өзгерістер енгізілді, оған сәйкес БАҚ арқылы жала жапқаны үшін алты айға дейінгі мерзімге қамаққа алу түріндегі жаза алып тасталды. Сонымен қатар, қолданыстағы қылмыстық іс жүргізу заңнамасы бойынша, жала жабу жәбірленушінің өтініші бойынша қаралатын жеке айыптау істері санатына жатқызылғанын атап көрсеткен жөн, оның өзі тиісті дәлелдемемелерді ұсынады.
Көшіп-қонушылардың, босқындардың, оралмандардың еркін жүріп тұру, болатын және тұратын орнын таңдау құқығы, құқықтары
95.7, 95.34, 95.92, 97.7-ұсынымдар
75. 2012 жылы Кеден одағы және Біртұтас экономикалық кеңістік шеңберінде көші-қон саясаты жөніндегі Консультациялық комитет құру шешілді. Комитеттің негізгі міндеттері Кеден одағына және Біртұтас экономикалық кеңістікке мүше мемлекеттердің өкілдерімен консультация жүргізу және Тараптардың азаматтарын жұмысқа орналастыру бөлігінде бірегейлендірілген құқықтық режим жасау мәселелері бойынша ұсыныстар әзірлеу, бірыңғай көші-қон саясатын жүзеге асыру үшін шарттық-құқықтық базаны қалыптастыру болып табылады.
76. Шетелдік жұмыс күшін тартуға квота шеңберінде 2012 жылы 2792 жұмыс беруші 22 мың шетелдік бірлік жұмыс күшін тартты, бұл жалдамалы жұмыскерлердің 5,4 %-ы (1389 мың).
77. Келген оралмандар саны 2010 жылы – 10232 отбасы немесе 36754 адам, 2011 жылы - 14803 отбасы немесе 47112 адам, 2012 жылы - 15109 отбасы немесе 39401 адам, 2013 жылы - 33952 адам немесе 15338 отбасы болды.
78. Оралмандар үшін бір жолғы жәрдемақының орташа мөлшері 2010 жылы әрбір адамға 187,7 мың теңгені құрады. 2011 жылы жәрдемақы мөлшері 211,9 мың теңгеге дейін, 2012 жылы - 221,7 мың теңгеге, 2013 – 237,2 мың теңгеге дейін көтерілді.
79. Барлық оралмандардың медициналық қызмет көрсетуге, білімге және әлеуметтік қамсыздандыруға қолжетімділігі қамтамасыз етілді. Олар нысаналы топтардың біріне жатқызылды, оларға қатысты жұмыспен қамту шаралары қолданылды. Еңбекке қабілетті жастағы оралмандардың 66 %-ы өндірістің әртүрлі салаларында, әрбір төртіншісі ауыл шаруашылығында жұмыспен қамтылған.
80. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі босқындардың, азаматтығы жоқ адамдардың құқықтарын қорғау, аралас көші-қон мәселелерінде БҰҰ-ның Босқындар істері жөніндегі Жоғарғы Комиссарының осы мәселелерде елеулі техникалық және сарапшылық қолдау көрсеткен белсенді әріптесі болып табылады. Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссияның «Оралмандардың, босқындардың және азаматтығы жоқ адамдардың Қазақстан Республикасындағы құқықтарының жағдайы туралы» арнайы есебінің шығарылуы ынтымақтастық жетістіктерінің бірі болып табылады. Осы есеп босқындарды қорғауды одан әрі жақсарту, азаматтығы жоқтықты азайту және болдырмау үшін кеңейтілген ұсынымдар береді.
81. 2011 жылы «Халықтың көші-қоны туралы» жаңа Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Бұл Заң көшіп-қонушыларды тіркеудің жаңа қағидаларын қабылдауға септігін тигізді. Жаңа қағидалары визаның отбасын қайта біріктіру сияқты түрі енгізілді.
82. Бұл виза отбасын қайта біріктіру мақсатында Қазақстан Республикасына жіберілген шетелдіктерге 1 жылға дейінгі қолданыс мерзімімен ресімделеді. Бұл жағдайда Қазақстан Республикасының азаматтары, этникалық казақтар және Қазақстан Республикасының аумағында уақытша тұрып жатқан бұрынғы отандастар, Қазақстан Республикасы аумағында тұрақты тұрып жатқан көшіп келушілер, сондай-ақ бизнес көшіп-келушілер шақырушы адамдар бола алады.
83. Осы Заңға сәйкес 2012 жылы Шетел азаматтарының келу және кету рәсімдерін оңайлату жөніндегі қағида қабылданды және визалардың белгілі бір түрлері бойынша шетел азаматтарының болу мерзімі ұзартылды. Жаңа қағидаларда шақырусыз Қазақстан Республикасы қысқа мерзімді визаларын ала алатын дүние жүзінің 48 дамыған мемлекеті үшін Қазақстан визаларын алудың оңайлатылған тәртібі сақталған.
84. Оралмандардың құқықтық мәртебесі «Халықтың көші-қоны туралы» 2011 жылғы 22 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 3-тарауында айқындалды. Осы заңның шеңберінде оралмандар және олардың отбасы мүшелері жеңілдіктер, өтемақылар және әлеуметтік көмектің басқа да түрлерін алады, сондай-ақ оларға бейімделу және интеграциялық қызметтер көрсетіледі.
85. 2012 жылы «Босқындар туралы» Заңға нақтылаулар қабылданды, онда Босқындар мәртебесі туралы конвенцияға және оған Хаттамаға сәйкес уәкілетті органның босқын мәртебесін айқындау тәртібі реттелді.
86. 2013 жылы қаңтарда Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне босқын куәлігі еңбек шартын жасасуға рұқсат беретін құжаттар тізіміне кіретіні туралы толықтырулар енгізілді.
87. 2013 жылғы Еуразиялық экономикалық қоғамдастықтың мүше мемлекеттеріндегі еңбек мигрантының денсаулық жағдайы туралы медициналық қорытындыны өзара тану туралы келісімге қол қойылды.
Адам саудасына қарсы күрес
95.49 - 95.52, 95.63, 97.8-ұсынымдар
88. 2012 жылы Қазақстан Республикасының Үкіметі адам саудасына қарсы Ұлттық жоспар қабылдады. Осы жоспарда жуырдағы екі жылға нақты 40 іс-шара көзделген.
89. 2009 жылы Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі адам саудасына қарсы іс-қимыл саласында 4 әлеуметтік жоба әзірледі, қазіргі кезде олар: республика аумағында адам саудасы құрбандарының уақытша тұруы және оларды оңалту орталықтарын құру, адам саудасы құрбандарының мәселелерімен айналысатын ҮЕҰ-ды қолдауды қамтамасыз ету, адам саудасы қылмыстарынан зардап шеккендермен жедел байланысты қамтамасыз ету мақсатында «Саll Сеntеr» құру, адам саудасына қарсы күрес мәселелері бойынша әлеуметтік бейне роликтер дайындау және оларды республикалық БАҚ-та орналастыру іске асырылуда.
90. Барлық бейнероликтер әділет департаменттері арқылы республикалық телеарналардан да, жергілікті арналардан да көрсетілді. Оның үстіне, республиканың шет елге шығатын азаматтары үшін арнайы кітапшалар басып шығарылды.
91. 2012 жылдан бері «Адам саудасына қарсы күрес мәселелері бойынша арнайы Вебсайт қызметін қолдау» атты жаңа жоба ашылды.
92. 2013 жыл ішінде 346 қылмыстық іс қозғалды, оның ішінде: адамды қанау мақсатында ұрлау - 11, қанау мақсатында бас бостандығынан заңсыз айыру - 8, адам саудасы - 33, кәмелетке толмағандарды жезөкшілікпен айналысуға тарту - 17, кәмелетке толмағандарды сату - 24, жезөкшілікпен айналысуға тарту - 40, жезөкшелікпен айналысуға арналған притондар ұйымдастыру немесе ұстау және жеңгетайлық - 213.
93. Бүгінгі таңда елімізде баспана құрылған, онда адам саудасының құрбандары үшін оңалту қызметі көрсетіледі. Баспана Қазақстан Рсспубликасы Әділет министрлігінің пилоттық жобасы шеңберінде ұсталады.
94. Қазақстан Республикасы Адам құқықтары бойынша Жоғарғы комиссар Басқармасының адам құқықтары және адам саудасы мәселелері жөніндегі ұсынатын қағидаттары мен басшылыққа алынатын ережелерін қолдайды және қолданады.
95. Адам саудасына қарсы күрес саласында кұрбандарға көмек көрсету бойынша 20 ҮЕҰ әрекет етеді.
96. Қазіргі кезде Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына (бұдан әрі - ТМД) мүше мемлекеттердің ынтымақтастығы бағдарламасы шеңберінде адам саудасы бойынша қылмысқа қарсы күрес, оларды болдырмау және олардың профилактикасы бойынша төртінші жоспар іске асырылуда.
97. Жаңа Қылмыстық іс-жүргізу кодексі қылмыс жасау арқылы келтірілген залалды өтеудің арнайы қорын құруды көздейді. Жаңа Қылмыстық кодексте адам саудасы қылмысы үшін мүліктік баламасыз тәркілеу көзделген.
98. «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне адам саудасына қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 4 шілдедегі Заңымен 128, 132-1, 133, 138, 138-1, 270, 271-баптарға Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасын бұзуға, кәмелетке толмағандарды жезөкшелікпен айналысуға тартуға, кәмелетке толмағандар саудасына қатысты өзгерістер мен толықтырулар енгізілді. Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс-жүргізу кодексіне, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне денсаулық сақтау субъектілерінің жаңадан алған жарақатқа, жаралануға, қылмыстық түсік жасатуға байланысты өтініш жасаған адамдар туралы, сырқаттану жағдайлары, көрінеу жезөкшелікпен айналысуға немесе жеңгетайлыққа үй-жай беру туралы уәкілетті органдарға ақпарат беру жөніндегі міндеттерді бұзуға қатысты өзгерістер де енгізілген болатын.
99. Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 26-бабына кәмелетке толмағандарға қатысты: кісі өлтіргені, денсаулыққа қасақана зиян келтіргені, жыныстық тиіспеушілікке қарсы қылмысы, сондай-ақ адам саудасына байланысты қылмыстары үшін соттылығы бар адамдардың білім беру және тәрбие саласындағы еңбек қызметіне жол бермеуге қатысты өзгерістер мен толықтырулар енгізілген болатын.
100. «Қазақстан Республикасының баланың құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету мәселелері бойынша кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Аталған Заңмен бала құқығын экономикалық қанаудан қорғау бекітіледі.
Ой еркіндігі, ар-ождан және дін бостандығы
95.70 - 95.74, 95.100, 97.5, 97.10, 97.19-ұсынымдар
101. 2012 жылы Әлемдік және дәстүрлі дінбасылардың IV Съезі өткізіліп, Дінбасылардың кеңесі құрылды. Астана қаласында 2015 жылы V Съезд өткізуге дайындалу мәселелері бойынша 2013 жылы Съезд хатшылығы өткізілді.
102. Дәрістер, әдістемелік семинарлар, кеңестер пішінінде жұмыс жүргізіліп жатыр. Айталық, Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігінің өкілдері дін саласындағы заңнаманың ережелерін түсіндіру үшін дәрістерді, семинарларды, дөңгелек үстелдерді, кеңестерді үнемі өткізіп тұрады, оларға Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті, Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі, Қорғаныс министрлігі мен Қазақстан Республикасы экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің қызметкерлері шақырылады.
103. 2013 - 2014 жылдары Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігі дін саласындағы өзара қарым-қатынас мәселелері бойынша Ватикан, Вена, Малайзия, Үндістан, Әзербайжан, Иран, Америка Құрама Штаттары, Біріккен Араб Әмірліктері, Египет, Ресей, Қызғызстан сияқты елдерге сапарлар жасады. Атап айтқанда, Қазақстан Республикасы Дін істері агенттігі мен Біріккен Араб Әмірліктері, Тәжікстан, Түркия және Қырғызстан уәкілетті органдары арасындағы ынтымақтастық туралы меморандумдардың жобалары әзірленді.
104. 2013 жылы басқа мемлекеттермен оң тәжірибе алмасу және конфессияаралық диалог жүргізу мақсатында Әлемдік және дәстүрлі дінбасыларының съезіне қатысушы елдерде: Сауд Арабиясы Корольдігінде, Израильде, Жапонияда, Америка Құрама Штаттарында, Ресей Федерациясында іс-шаралар өткізілді.
105. БҰҰ-ның дін немесе сенім бостандығы жөніндегі арнайы баяндамашысы, профессор X. Билефельдтің сапары 2014 жылғы 26 наурыздан 4 сәуір аралығындағы кезеңде болды, ол діни және этникалық плюрализм қазақ қоғамының ерекше сипаты болып табылатынын атап өтті.
106. Қазақстан Республикасының Құқық қорғау жүйесін одан әрі жаңғыртудың 2014 - 2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы іске асырылуда. Осы бағдарламаның жекелеген бағыты құқық қорғау органдары қызметкерлерін оқытуды және олардың хабардар болу деңгейін көтеруді, оның ішінде, адамның дін саласындағы құқықтарын қамтамасыз етуді қоса алғанда, кадрмен қамтамасыз ету сапасын арттыру болып табылады.
107. Дін саласында «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» 2011 жылы қабылданған жаңа Қазақстан Республикасының Заңы дін саласындағы маңызды жетістіктердің бірі болып табылады. Осы Заңды әзірлеу барысында Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің атына 2539 өтініш келіп түсті. Бұл өтініштер «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының нормаларымен келіспеушіліктерге қатысты болды. Заңды Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде қараған кезде 229 өтініш ескерілді.
108. Елде дін бостандығы бар екені «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Қазақстан Республикасы Заңның (бұдан әрі - Заң) 3-бабында толықтай расталды, онда заңды діни қызметке кедергі келтіруге, жеке тұлғалардың дінге көзқарасы себептері бойынша азаматтық құқықтарының бұзылуына немесе олардың діни сезімдерін қорлауға, қандай да бір дінді ұстанушылар қастерлейтін заттарды, құрылыстар мен орындарды бүлдіруге жол берілмейтіні атап көрсетілген.
109. Заңның 3-бабының 8-тармағында мемлекеттік-конфессиялық қатынастарда мемлекеттің атқаратын рөлі ашып көрсетіледі және осы қатынастардың діни бірлестіктер қызметіне мемлекеттің араласпауы сияқты қағидаттары енгізіледі.
110. Тіркеу тетігі діни бірлестіктер мен миссионерлік қызметті іске асыратын азаматтарға қандай да бір еңсерілмейтін міндеттемелер жүктеуге әкеп соқтырмайды, ол тек қана республиканың конфессиялық кеңістігіне есепке алуды, құрылымдандыру мен жүйелендіру енгізуді көздейді. Діни бірлестіктерді тіркеу діни сенім және дін бостандығы қағидатын сақтау кезінде конституциялық құрылыс негіздерін, имандылықты, денсаулықты, адамның және азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау, мемлекеттің және қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттігіне байланысты туындап отыр.
111. Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі қоғамдық қауіптілік дәрежесін және заңнамада көзделген тараптарды бұзғаны үшін жауаптылық шараларын айқындайды, бұл ретте, діни сенім бостандығына азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын шектемейді. Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Заңның талаптарын бұзғаны үшін жауапкершілік шаралары, ең алдымен, Қазақстан Республикасы Конституциясының: «Қазақстан Республикасы өзін құқықтық мемлекет ретінде орнықтырады» деген негізгі нормасынан туындайды. Құқықтық мемлекеттің басты қағидаты заңның үстемдігі болып табылады, ол қоғам өмірінің барлық салаларында жеке адамның бостандығын қорғау мен ұйымдастырудың жоғары нысаны болып табылады. Мүның өзі барлық мемлекеттік органдардың, діни бірлестіктердің, лауазымды адамдар мен азаматтардың заңдар негізінде, оларға сәйкес және оларды орындау үшін әрекет жасауға міндетті екенін білдіреді. Тиісінше «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» Қазақстан Республикасының Заңын бүзғаны үшін қолданылатын шаралар діни қызмет саласындағы құқықтық қатынастардың барлық қатысушыларына бірдей дәрежеде қолданылады.
Сайлау құқықтары
97.9, 97.13, 97.15-ұсынымдар
112. 2011 жылы Президент сайлауы күніне қарсы (3 сәуір) 18 жастағы және одан асқан Қазақстан Республикасының барлық дерлік азаматы ешбір кемсітушіліксіз сайлаушылар тізіміне енгізілді. Елдің ересек халқының қатарында 9 миллион 200 мың 298 азамат болды, оның ішінде 8 миллион 279 мың 227 адам немесе елдің сайлаушыларының жалпы санының 89,98 пайызы дауыс беруге қатысты. 2012 жылғы 15 қаңтардағы Парламент сайлауы кезінде Қазақстан Республикасының 7 миллион 18 мың 927 азаматы немесе елдің электораты жалпы санының (9303693 адам) 75,4 пайызы өз сайлау құқығын іске асырды. Президенттік және парламенттік сайлаулар баламалылық және бәсекелестік қағидаттары негізінде өткізілді.
113. 2013 жылғы тамызда Қазақстан Республикасының барлық 14 өңірінде өткен сайлауда, 7 миллионнан астам қазақстандық тұратын 2457 ауылдың, ауылдық округтердің, кенттердің, аудандық маңызы бар қалалардың әкімдері сайланды. Осы сайлау додасында 6738 кандидат немесе бір әкімнің лауазымына 2 кандидаттан астам адам қатысты.
114. Сайланған әкімдердің құрамында 23 ұлттың өкілдері бар. Әкімдер лауазымына әйелдер арасынан 280 адам (11,4 пайыз) сайланды, бұл көрсеткіш бұрынғыға қарағанда 32 адамға артқан.
115. 1995 жылғы 28 қыркүйекте қабылданған «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық заңға қолданыста болған бүкіл жылдары ішінде 782 өзгеріс пен толықтыру енгізілді. 2013 жылғы 24 сәуірде Мемлекет басшысы «Қазақстан Республикасының аудандық маңызы бар қалалар, ауылдық округтер, кенттер мен ауылдық округтердің құрамына кірмейтін ауылдар әкімдері сайлауын өткізудің кейбір мәселелері туралы» Жарлық қабылдады. Бұл Жарлық бұрын қолданылып келген тағайындау жүйесінен сайлау жүйесіне өтуге бағытталған.
Бейбіт жиналыстар, митингілер бостандығына құқық
97.14- ұсыным
116. 2010 жылдан 2013 жылғы 30 қыркүйек аралығындағы кезеңде республика бойынша жалпы 1222 әртүрлі акция тіркелді, оған 250 мыңнан астам адам қатысты. Өткізілген іс-шаралардың 660-на санкция берілмеген, оларға 138 мыңнан астам азамат қатысты. 2010 - 2013 жылдары еліміз бойынша 1211 наразылық акциясы тіркелді, оның ішінде рұқсат етілгені - 170, рұқсат етілмегені - 630, жергілікті атқарушы органның рұқсатын қажет етпегені - 411, әлеуметтік-экономикалық сипаттағы акция - 819, қоғамдық-саяси сипаттағы акция - 392.
117. Оның ішінде: 182 митинг, 267 пикет, 56 ереуіл, 624 жиналыс өткізілген.
118. Қазақстанда жиналыстар ұйымдастыруды құқықтық реттеу халықаралық құқық нормаларына, атап айтқанда, демократия жүйесінің дамуы танылатын Адам құқығы туралы жалпыға ортақ декларацияның және Азаматтық, саяси құқықтар және әлем елдерінің тәжірибесі туралы халықаралық пактінің нормаларына сәйкес келеді.
119. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 334-бабына 2011 жылғы 18 қаңтардағы № 393-ІV Қазақстан Республикасының Заңымен қылмыстық заңнаманы одан әрі ізгілендіру және қылмыстық процесте заңдылықтың кепілдіктерін күшейту мәселелері бойынша өзгерістер енгізілді, олар бейбіт жиналыстарды, митингілерді, шерулерді, тосқауылдар мен демонстрацияларды ұйымдастыру және өткізу тәртібі туралы заңнаманы бүзғаны үшін жазаларды жұмсарта түсті.
120. Бейбіт жиналыстар мен митингілер өткізу туралы жаңа Заңның жобасын әзірлеу жөніндегі тұжырымдаманы азаматтық қоғамның қатысуымен уәкілетті мемлекеттік органдар әзірлеп жатыр.
Ақысыз білікті заң көмегін алу құқығы
95.54-ұсыным
121. Мемлекет халыққа құқықтық көмек көрсету саласында белсенді ақпараттық саясат жүргізеді (саll-орталықтары жұмыс істейді, түсіндіру жұмыстары жүргізіледі және т.б.). Қазақстанның қала тұрғындары мен ауылдық округтерінің тұрғындарына құқық мәселелері бойынша тегін консультация беру қызметі бар («119» немесе 87172580058 нөмірлері).
122. 2012 - 2014 жылдары адвокаттар республикалық бюджет қаражаты есебінен көрсететін заң көмегін қамтамасыз етуге 2 миллиард теңгеден астам сома бөлінді.
123. «Әділет» дерекқорының тегін жұмыс істеуі үшін 500 миллион теңгеге жуық қаржы бөлінді, «Құқықтық насихат» бағдарламасы бойынша 80 миллион теңге шамасында, Саll-орталық - Құқықтық ақпарат қызметі бойынша 47 миллион теңге дерлік қаражат бөлінді.
124. 2013 жылы «Мемлекет кепілдік берген заң көмегі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, онда мемлекеттің заң көмегін ұсыну аспектілері (құқықтық ақпараттандыру, құқықтық консультация беру, жеке тұлғалардың мүдделерін қорғау және білдіру) ашып көрсетілді.
125. «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекет кепілдік берген заң көмегін ұсыну жүйесін жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2013 жылғы 3 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңында Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне (қорғаушыны шақырту, тағайындау, ауыстыру, оның еңбегіне ақы төлеу бөлігінде), Азаматтық іс жүргізу кодексіне (тегін заң көмегін көрсету бөлігінде), Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер енгізілді. Сонымен қатар, «Адвокаттық қызмет туралы» 1997 жылғы 5 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына тегін заң көмегін көрсету, осы көмекке ақы төлеу бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.
Әйелдер құқықтары
95.35 - 95.37, 95.78, 95.79-ұсынымдар
126. 2013 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша Қазақстанның 17098546 жалпы халқының 8845067 (51,8 %) адам әйелдер қауымы құрайды. 2013 жылдың соңында Давос форумының талдау тобы жариялаған әлем елдерінің рейтингісі бойынша жыныстардың теңдігі деңгейінде Қазақстан Республикасы 136 елдің ішінде ТМД-ның барлық елдерінен озып, 32-орынды иеленді.
127. 2013 жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша мемлекеттік қызметтегі әйелдер саны 48378 адамды (55,7 %) құрайды (жалпы сан бірлігі 91077) құрайды. Саяси-мемлекеттік қызметшілері арасындағы әйелдер үлесі 10 % құрайды, олардың ішінде Қазақстан Үкіметінде 19 министрдің 3-і әйел (15 %), олар Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі, Денсаулық сақтау министрлігі, Экономикалық интеграция істері жөніндегі министрлігі сияқты негізгі ведомстволарды басқарады. Қазақстан Республикасының Парламентіндегі депутат әйелдер санының өскені анықталды. 2010 жылы Қазақстан Республикасының Парламентіндегі орын үлестері 13,6 %, 2011 жылы 13,7 % құрайды. Бүгінгі күнде Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде 28 әйел, бұл депутаттардың жалпы санының 26,1 % (2012 жылғы сайлауға дейін - 19 әйел) құрайды. Қазақстан Республикасы Жоғарғы соты судьяларының арасында әйелдер 36,4 % құрайды; ал жергілікті судьялар арасында жартысынан көбі (53,6 %) әйелдер.
128. Соңғы 8 жылда (2005 жыл мен 2012 жыл аралығында) қабылданған шаралардың арқасында отбасы-тұрмыстық қатынастар саласында қылмыстың төмендеуінің берік үрдісіне қол жеткізілді. Көрсетілген кезеңде қылмыстың саны жартысынан көпке 1610-нан 780-ге дейін, адам өлтіру екі есеге (578-ден 285-ке дейін) азайды.
129. 2010 - 2013 жылдары Қазақстанның іскер әйелдері қауымдастығы «Әйел және дін» форумы, Еуразиялық саммит - 3, Әйелдердің ғаламдық саммиті 2013 және т.б. іс-шараларды өткізді. 2012 жылы қазақстандық іскер әйелдер қауымдастығы Дүниежүзілік кәсіпкер әйелдердің қауымдастығына кіріп, ҒСЕМ мүшесі болды.
130. 2009 жылғы 8 желтоқсанда «Ерлер мен әйелдердің тең құқықтарының және тең мүмкіндіктерінің мемлекеттік кепілдіктері туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, оны іске асыру үшін 2010 - 2013 жылдары мемлекеттік органдар мен азаматтық қоғам институттары тарапынан біраз күш салынды.
131. 2012 жылғы 16 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңымен «Отбасылық міндеттермен еңбек ететін еңбекші ерлер мен әйелдерге арналған тең қарау және тең мүмкіндіктер туралы» Халықаралық еңбек ұйымының № 156 конвенциясы ратификацияланды.
132. 2014 жылы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңында зейнетақы қорына, жүктілік және босану бойынша демалысқа ақы төлеуге, міндетті қоғамдық сақтандыруға қатысты өзгерістер енгізілді.
Балалар құқықтары
95.9, 95.21, 95.26 - 95.28, 95.38, 95.39, 95.40, 95.81-ұсынымдар
133. Республикамызда ата-ананың қамқорлығынсыз қалған жетім балалар мен балалардың жанұялық нысандары белсенді даму үстінде.
134. Қазақстандық азаматтар қамқоршыларды, патронаттық тәрбиелеушілерді мәнді ынталандыру белсенді дамып отыр. Патронатты тәрбиеде, қамқорлықта, жанашырлықта 23803 бала бар.
135. 2011 жылдан бастап қамқоршылар мен жанашырларды қолдау мақсатында мемлекет қамқорлықтағы әр баланы асырауға 10 АЕК (АЕК - айлық есептік көрсеткіш) көлемінде жәрдемақы төледі. 2011 жылдан 2013 жыл аралығында республикалық бюджеттен осы мақсатқа 12 млрд. теңгедеге жуық қаражат бөлінді. 2013 жылы патронатты тәрбиеге 1 млрд. 035 млн. 751 мың теңге жергілікті бюджет есебінен бөлінген болатын.
136. Бала құқықтары жөнінде Омбудсменді құру жөніндегі мәселені 2011 жылы мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесе отырып, ұлттық құқық қорғау мекемесі ретінде Адам құқықтары жөніндегі уәкіл пысықтады. Адам құқықтары жөніндегі уәкіл мекемесінің атына Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасынан, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінен және Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінен ұсыныстар келіп түсті. Жалпы барлық орталық мемлекеттік органдар осы институтты құруды қолдайды.
137. БҰҰ (ЮНИСЕФ) Балалар қорымен бірге АИТВ індетін жұқтырған балалар мен олардың жанұясын, сондай-ақ қоршаған ортаға жағымсыз әсерді, қоғамдағы шиеленісті алып тастау үшін Қазақстан Республикасы, сондай-ақ шет елдердің медициналық қызметкерлері мен психологтары қатарынан мультитәртіптік командалар ұйымдастырылды. Әр елді мекендегі топтар осындай балалар анықталған мектептерде, балалар бақшасында, ата-аналармен және педогогтармен әңгімелер жүргізді, бұқаралық ақпарат құралдарында жапа шеккен балаларға толерантты қарым- қатынас туралы әңгімелесті.
138. Қазақстанда білім беру, еңбек және әлеуметтік қорғау, денсаулық сақтау, ішкі істер, әділет, мәдениет, прокуратура органдары балалар еңбегінің ең жаман түрлерін жою жөнінде және «Балалар еңбегінің ең жаман түрлеріне тыйым салу және жою жөніндегі шұғыл шаралар туралы» Халықаралық еңбек ұйымының №182 конвенциясын іске асыру жөніндегі Ведомствоаралық жұмыс жоспарын іске асырып жатыр.
139. Оқытумен қамтылмаған, қадағалаусыз және панасыз қалған балаларды, балалар еңбектерін пайдалану фактілерін айқындау бойынша бірлескен акциялар, рейдтік іс-шаралар, үйлерді аралау өткізіледі: «Балалар түнгі қалада» (тоқсан сайын), «Балалар еңбегін пайдалануға қарсы 12 күндік күрес» ұлттық ақпараттық науқан (1-12 маусым).
140. 2013 жылы ұлттық ақпараттық науқан шеңберінде 2 мыңнан астам іс-шара өткізілді. Ұлттық ақпараттық науқаның барлық іс-шаралары 1,2 млн. артық кәмелетке толмағандарды және 200-ден артық ересектерді қамтыды.
141. Республикада жыныстық белгісі бойынша, сондай-ақ мүгедек-балаларға, некеден тыс туылған балаларға қатысты кемсітушілікке тыйым салынған. Балалар құқықтарын қорғау жөніндегі комитетте, Қазақстан Республикасының Адам құқықтары жөніндегі комиссияда некеден тыс туылған балаларды кемсіту мәселелері жөніндегі шағымдар мен өтініштер тіркелмеген.
142. Елімізде қоғамның барлық мүшелерінің жынысқа тиесілігіне қарамастан, олардың тең құқықтары мен мүмкіндіктерін қамтамасыз етуге бағытталған, Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 29 қарашадағы № 1677 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасында 2006 - 2016 жылдарға арналған Гендерлік теңдік стратегиясын іске асыру бойынша жұмыстар жүргізілуде.
143. 2012 - 2013 оқу жылында республиканың жалпы білім беретін мектептерінде оқушылардың жалпы санының 50 %-ынан астам қыз балалар оқыды. Республикада мектептің қоғамдық өміріне қыз балалардың қатысуы жандандырылды, олардың көпшілігі бүгінгі күні балалар мен жастар ұйымдарының көшбасшылары, спорттық сайыстардың, пәндік олимпиадалардың, мәдени іс-шаралардың жеңімпаздары болып табылады.
144. Қазақстан Республикасында 2010 жылы Балаларды қорғау және шетелдіктердің бала асырап алуына қатысты ынтымақтастық туралы конвенция ратификацияланды.
145. 2012 жылы Балаларды халықаралық ұрлаудың азаматтық-құқықтық аспектілері туралы конвенция ратификацияланды.
146. Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 4 ақпандағы № 266 Жарлығына сәйкес барлық облыс орталықтарында, оның ішінде Алматы және Шығыс Қазақстан облыстарында кәмелеттік жасқа толмағандардың істері бойынша мамандырылған соттар құрылды. Аталған соттардың құрылуына олардың 2007 жылдан бері Астана мен Алматы қалаларында жұмыс істеуіне оң практикасы септігін тигізді. Қазіргі ювеналды соттарға қоса, соттарды мамандандыруды дамыту мақсатында Қазақстан Республикасы Президентінің 2014 жылғы 4 сәуірдегі № 785 Жарлығымен Қарағанды облысында кәмелетке толмағандардың істері бойынша № 2 сот құрылды.
147. 2014 жылы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды. Аталған Заң отбасы-тұрмыстық қатынас, сонымен қатар кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыс саласындағы жауапкершілікті қатаңдатуды көздейді. Заңда «Бала құқықтары туралы», «Білім туралы» Қазақстан Республикасының заңдарына қиын өмірде қиын жағдайға тап болған баланың құқықтарын қорғау бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.
148. Жаңа Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі, Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексі, Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқарушылық кодексі, Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі қабылданып, оларда балаларға қарсы жасалатын қылмыстар мен құқық бұзушылықтар үшін қылмыстық және әкімшілік жауапкершілікті күшейту көзделеді.
149. «Баланы оның денсаулығына, дамуына зиян келтіретін ақпараттан қорғау» және «Кейбір заңнамалық актілерге баланың денсаулығына, имандылық және рухани жағынан дамуына зиян келтіретін ақпараттан қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң жобалары Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауында. Заң жобаларында балалардың арасында ақпараттық өнімдер айналымының шарттары мен тәртібін белгілейтін және заңды және жеке тұлғаларға кәмелетке толмағандардың ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша міндеттерді жүктейтін, кәмелетке толмағандардың ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге құқықтық кепілдікті бекітеді.
Аз ұлттар құқықтары
95.22, 95.71, 95.74, 95.90, 95.91, 97.9-ұсынымдар
150. Қазақстан халқы ассамблеясы – Қазақстан Республикасының Президенті басқаратын конституциялық орган. Бұл еліміздің 100-ден аса этносын біріктіретін бірегей институт. Қазіргі таңда Ассамблеяның құрамында 394 мүше бар. Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісі 107 депутаттан тұратынын, оның 9-ын Қазақстан халқының Ассамблеясы сайлайтынын атап өту қажет. Олар еліміздің барлық этностарын мүдделерін білдіреді.
151. Ассамблеяның жұмысының арқасында елімізде этносаралық және конфессия аралық бірегей келісім моделі құрылды, онда әр азамат этникалық және діни тиістілігіне қарамастан, Конституция кепілдік берген азаматтық құқық пен бостандықты кең түрде пайдаланады және иемденеді, ерекше сенім, ынтымақ пен өзара түсіністік қалыптасты.
152. Қазақстанда 300-ден аса этномәдениеттік бірлестіктер жұмыс істейді.
153. 2011 жылдан бастап жоғары оқу орындарында этносаралық қатынастарға және нәсілдік кемсітуге арналған жеке пәндерді оқыту енгізілді.
154. Республикада аз ұлттар үшін ана тілін үйренуге жағдайлар жасалған. Республиканың білім беру ұйымдарындағы негізгі ережелердің бірі - ана тілдерін үйренуде аз ұлттардың құқықтарын іске асыру орындалуда.
155. Республикада 2013-2014 оқу жылдарында:
өзбек тілінде оқытатын - 57 (2012 жылы - 60);
ұйғыр тілінде оқытатын - 14 (2012 жылы - 14);
тәжік тілінде оқытатын - 2 (2012 жылы - 2) мектеп жұмыс істейді.
156. Аралас мектептерде - 91 (2012 жылы - 79) өзбек тілін, 48 (2012 жылы - 49) ұйғыр тілін, 9 (2012 жылы - 10) тәжік тілін оқытатын сыныптар бар.
157. Балалардың және шағын елді мекенде тұратын халықтың мүдделерін назарға ала отырып, қажет болған жағдайда аз ұлттар тілдерін үйрену үшін қосымша сыныптар ашылады.
158. Бүгінгі күні Қазақстан Республикасында мәдени-этникалық сипаттағы 34 баспа басылымы тіркелді. Олардың ішінде 12 - ұйғыр, 8 - өзбек, 3 - украин, 2 - түрік, 2 - әзербайжан, 1 - күрд, 1 - корей, 1 - неміс, 1 - татар, 1 - армян, 1 - дүнген, 1 - белорус тілдерінде.
159. Қазақстан Республикасының Президенті 2010 жылғы 20 сәуірде Қазақстанның Ұлттық бірлік доктринасын мақұлдады. Доктринаны іске асыру үшін 2011 - 2014 жылдарға арналған іс шаралары орындалып жатыр.
Сот төрелігі
95.53,95.55 - 95.62, 95.63, 95.69-ұсынымдар
160. Қазақстанда тәуелсіздік алғаннан бері жүйелі және кезең-кезеңмен сот-құқықгық реформа жүргізіліп келеді.
161. Дүниежүзілік экономикалық форумның жаһандық бәсекелестік индексі жариялаған рейтингіне сәйкес Қазақстан «Сот тәуелсіздігі» көрсеткіші бойынша 2012 жылы 94-орын алса, 2013 жылы 88-орынды иеленді. Елдің институционалдық дамуының негізгі көрсеткіштерінің бірі болып табылатын «сот тәуелсіздігі» көрсеткішін жақсарту үшін Дүниежүзілік экономикалық форумның индексіне жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінің рейтингінінде сот билігі тәуелсіздігінің индексін көтеру жөніндегі іс-шаралар жоспары (Жол картасы) бекітілді.
162. Қазіргі уақытта аудандық соттармен қатар мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттар, мамандандырылған ауданаралық әкімшілік соттар, әскери соттар, кәмелетке толмағандардың істері бойынша ауданаралық соттар құрылды және толық жұмыс істеуде.
163. Жоғарғы сот Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясының Сот төрелігі институтымен бірге ювеналды әділет саласында мамандар даярлау үшін кәмелетке толмағандардың қатысуымен істерді қарауға маманданатын судьяларды оқыту бойынша арнайы бағдарлама және тақырыптық жоспар әзірледі.
164. 2010 жылы медиация институты құрылды. 2013 жылы медиаторлардың қатысуымен 1276 азаматтық және 2287 қылмыстық іс қаралды. 2012 жылмен салыстырғанда медиация арқылы жабылған азаматтық істердің саны 10 есе артты.
165. 2013 жылы қылмыстық сот ісін жүргізу бөлігінде 507 адамға қатысты ақтау үкімі шығарылған, ол үкімі шығарылып қаралған істер санының 1,8 %-ын құрайды. 2012 жылы 400 адам немесе 1,7 % ақталды. 2011 жылы ақталғандардың саны 482 немесе 1,7 %, 2010 жылы - 707 немесе 1,9 % құрады.
166. Азаматтық сот ісін жүргізуді жаңғырту мақсатында процесс тараптары үшін азаматтық істерді қараудың ыңғайлы және жылдам әрі қазіргі заманғы жаңа технологияларын кеңінен пайдалану тәртібін көздейтін жаңа Азаматтық процестік кодексінің жобасы әзірленуде.
167. 2011 жылы Жоғарғы сот Қазақстан Республикасының азаматтық, қылмыстық істер бойынша заңдарынан Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың басым болуының конституциялық қағидатын соттардың қолдануы бойынша сот тәжірибесін қорытындылады, ол Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың нормаларын қолдануда проблема жоқ екенін көрсетті.
168. 2013 жылдың екінші жартыжылдығында Жоғарғы сот экстремизмге және терроризмге байланысты қылмыстық істерді қарау бойынша сот тәжірибесін қорытындылады.
169. Іс жүргізу заңнамасында сот шешімдерін тоқтата тұру құқығы тек Бас прокурорға берілген. Бұдан басқа, бұл құқықты ол тек істі қадағалау тәртібінде қайта қарау мақсатында ғана іске асыратынын ескеру алу қажет. Бас прокурордың сот актісін атқаруды тоқтата тұруының уақыты шектелген (үш айдан артық емес). Соттар шығарған шешімдердің аясында Бас прокуратура тоқтата тұрған сот актілерінің үлесі аз екенін атап өту қажет. Сот актілерінің орындалуын тоқтата тұру үшін негіз тараптарды тұрғын үйден заңсыз шығару, айтарлықтай ақша сомасын соның ішінде мемлекеттен де, негізсіз өндіріп алу қайта қарау туралы өтінішпен жүгінген іс бойынша дәлелдері, салық төлеушілердің іс-әрекеттерінен салық, бюджетке басқа да міндетті төлемдерді төлеуден жалтару әрекетінің белгілерінің болуы және т.б. болып табылады.
170. Қолданыстағы Конституцияның және іс жүргізу заңының нормаларына сәйкес прокуратура органдарының қызметін сот жүйесінің қызметіне негізсіз араласу және сотқа қатысы үстемдік ету деп бағалауға болмайды.
171. Сотта жергілікті жерде сыбайлас жемқорлықтың жолын кесу бойынша тікелей бағынатын бөлімдер құрылған. Сот жүйесіндегі жемқорлыққа қарсы күреске ұйымдастырушылық және функционалдық шаралар бағытталған, олар жергілікті соттардың материалдық-техникалық жабдықталуынан, судьялардың материалдық және әлеуметтік қамтамасыз етілуін жақсартудан, олардың жауапкершілігін арттырудан, сот этикасының нормаларын мүлтіксіз сақтаудан және сот қызметінің транспаренттілігіне жағдай жасаудан тұрады. Қазақстанның барлық соттары сот төрелігінің қазіргі заманғы стандарттарына жауап беретін және техникалық жағынан жабдықталған ғимараттарда орналастырылған. Соттардың қызметіне ақпараттық технологияның жаңа жетістектері, электрондық іс жүргізу енгізілген.
172. 2010 - 2013 жылдары елдің сот жүйесін жетілдіруге бағытталған заңдар қабылданды.
173. «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» 1998 жылғы 2 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына мемлекеттік қызметшілердің әлеуметтік және құқықтық қорғалуын мемлекеттің қамтамасыз етуіне, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасау қаупі жоғары мемлекеттік қызметпен айналысуға үміткер адамдарды, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес заңнамасын сақтау тұрғысынан арнайы тексеруге қатысты өзгерістер мен толықтырулар енгізілді.
174. 2010 жылғы 17 тамызда «Қазақстан Республикасында құқық қорғау қызметі мен сот жүйесінің тиімділігін арттыру жөніндегі шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы қабылданды, онда баламалы тергеу тиесілігі нұсқаларын азайту тапсырылған және сыбайлас жемқорлық туралы істерді тергеуді қаржы полиция органдары жүзеге асыруы қажет деп бекітілген. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 31 наурыздағы қаулысымен Қазақстан Республикасындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі 2011 - 2015 жылдарға арналған салалық бағдарлама бекітілді.
175. 2013 жылы Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісіне тәуелсіз сот билігін одан әрі нығайту және жетілдіру мақсатында Жоғарғы сот мынадай заң жобаларын әзірлеп енгізді:
судья лауазымына кандидаттарды конкурсық іріктеу рәсімін жетілдіруге судьялыққа кандидаттарды іріктеу барысында жұртшылықтың рөлін нығайтуға; жетекші судья лауазымына кадрлық резервтің рөлін арттыруға бағытталған «Қазақстан Республикасының сот жүйесі және судьялардың мәртебесі туралы» Конституциялық заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Конституциялық заңның жобасы;
сот төрелігін іске асыруды одан әрі жеңілдету, төрешілдік рәсімдерді азайту мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасына өзгерістер енгізу туралы заң жобасы. Жобада азаматтық істер бойынша жоғары заң білімі бар адамдар жіберілетін өкілдерге қойылатын талаптар белгіленеді, сонымен қатар, сот жүйесінде ақпараттық технологияларды қолдану саласын кеңейту мәселелері шешілуде.
176. Қазіргі уақытта «Қазақстан Республикасының сот жүйесі және судьялардың мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына сот қайта ұйымдастырылған немесе таратылған, судьялардың саны қысқарған жағдайда, қызметтік тұрғын үйді жекешелендіру құқығын бере отырып, судьяларға демалыс күнгі жәрдемақысын алуға құқық беретін нормаларды көздейтін өзгерістер енгізілуде. Судьяларды медициналық қамтамасыз ету нормалары жетілдіріледі. Судьяларды зейнетақымен қамсыздандыру тетігін жетілдіру бойынша нақты ұсыныстар, зейнетақы жүйесін одан әрі дамыту бойынша ұсыныстар Комиссияға енгізілді.
177. 2012 жылғы қыркүйекте Қазақстан Республикасының Парламентіне «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ювеналды юстицияны жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы енгізілді. Заң жобасын қабылдаудың мақсаты жасөспірімдер мен балалардың жағдайын әлеуметтік бақылау жүйесін енгізу; кәмелетке толмағандарға қатысты қандай да бір құқықтық шешім қабылдаудың әділдігі; өмір сүру жағдайлары барынша қолайлы болғанда балалардың жеке басын әлеуметтендіруді қамтамасыз ету; кәмелетке толмағандарды жазасын өтегеннен кейін оңалту.
Экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл
95.31-ұсыным
178. Экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимылдың жаңа жүйесіне сәйкес мемлекет мына бағыттар бойынша белсенді жұмыс жүргізуде: терроризмнің алдын алу; террористік әрекетті анықтау және жолын кесу, террористік қылмыстардың ашылуы және тергелуі, терроризм салдарын азайту және жою.
179. Терроризмнің және экстремизмнің алдын алу шаралары терроризм мен экстремизмнің туындауына және таралуына ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтауды, зерделеуді, жоюды көздейді. Осы бағытта Қазақстан Республикасының аумағында құрылған діни бірлестіктер мен миссионерлердің қызметін зерттеу және талдау жұмыстары жүргізілуде, ақпараттық-насихаттау іс-шаралары жүзеге асырылуда, бұқаралық ақпарат құралдарында экстремизм мен терроризмді насихаттауға және ақтауға жол бермеу тұрғысында бұқаралық ақпарат құралдарының өнімдеріне мониторинг жүргізілуде, тәрбие беру бағдарламалары әзірленуде, террористік және экстремистік ұйымдардың және террористік және экстремистік қызметтерді жүзеге асырғаны үшін жауапкершілікке тартылған адамдардың есебі жүргізілуде. 2013 жылы облыстардың және республикалық маңызы бар қалалар әкімдіктерінің жанында Терроризмге қарсы комиссия құрылды.
180. Екінші бағыт бөлігінде соңғы бес жыл ішінде Қазақстанда террористік қылмыстар үшін 148, ал экстремизм белгілері бойынша қылмыстар үшін 160 адам сотталғанын атап өту қажет.
181. 2013 жылы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің қаржы мониторингі шеңберінде қаржы мониторингі субъектілерінен 700 мыңнан астам хабарлама қабылданды. Олардың ішінде - 560 мыңы бастапқы, 130 мыңнан астамы күмәнді және шамамен 360 - терроризмді қаржыландыру бойынша. Арнайы мемлекеттік және құқық қорғау органдарына олардың құзыретіне сәйкес одан әрі шешім қабылдау үшін 126 материал жіберілді.
182. 2012 жылы қаржы мониторингі институты нығайтқан «Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңына түзетулер енгізілді. 2013 жылы қабылданған түзетулер «терроризм» және «терроризм актісі» үғымдарының аражігін ажыратты. Сонымен қатар, үш бағыттан тұратын «терроризмге қарсы іс-қимыл» ұғымының өзі қайта қаралды: терроризмнің алдын алу шаралары; террористік әрекетті анықтау және жолын кесу, террористік қылмыстарды ашу және тергеу, терроризм салдарын азайту және жою, сонымен қатар, террористтік қатынастағы осал объектілер тізбесі анықталды. Терроризм актісі салдарынан жәке және заңды тұлға келтірілген мүліктік залалды өтеу мәселелері регламенттелген.
183. Қазақстан Республикасы Президентінің 2013 жылғы 24 қыркүйектегі Жарлығымен Қазақстан Республикасында діни экстремизмге және терроризмге қарсы іс-қимыл жөніндегі 2013 - 2017 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарлама бекітілді.
Денсаулықты қорғау
95.29, 95.39, 95.40, 95.84-ұсынымдар
184. Тегін медициналық қызметтің кепілдік берілген көлеміне жұмсалатын шығындардың жалпы сомасы (күрделі шығындарды есепке алмағанда) 2013 жылы 614,0 млрд. теңгені құрады, бұл 2012 жылға қарағанда (562,8 млрд. теңге) 9 % жоғары. Тиісінше тегін медициналық қызметтің кепілдік берілген көлемін көрсету шығындарының деңгейі де өсті, 2014 жылы 1 тұрғынға есептегенде 35435 теңгені (2012 жылы - 33528 теңге) құрады. Халықтың жан басына шаққанда денсаулық сақтауға жұмсалатын шығындардың соңғы жылдардағы серпіні - оң. Соңғы 5 жыл ішінде бұл көрсеткіш 2 еседен астам өсті: 2008 жылы - 24251 теңге, 2009 жылы - 28965 теңге, 2010 жылы - 34248 теңге, 2011 жылы - 38131 теңге, 2012 жылы - 43795 теңге, 2013 жылы-47381 теңге.
185. 2010 жылы Мемлекет басшысы Н. Назарбаевтың тапсырмасымен әзірленген Денсаулық сақтаудың бірыңғай ұлттық жүйесі енгізілді. Бұл жүйе стационарды еркін таңдау негізінде сапалы медициналық қызметті және оған тең қолжетімділікті қамтамасыз етуге бағытталған.
186. Сапалы станционарлық көмек пациентке станционарды еркін таңдау құқығының және кез келген облысқа, Алматы қаласына немесе астанаға жоспарлы емделуге бару мүмкіндігінің берілуі арқасында қолжетімді болды. 2013 жылы станционарды еркін таңдау құқығын 832 мың пациент пайдаланды, солардың ішінде ауыл тұрғындарының саны 44 % құрайды. Республикалық клиникаларда мамандандырылылған көмекті тұрғындардың 14 % алды, олардың ішінде 33,7 % ауыл тұрғындары.
187. 2010 жылы диагностикаға және емдеуге 65, ал 2011 жылы 123 жаңа технология орнатылды. Егер 2010 жылы өңірлерде 750-ге жуық операция жасалған болса, 2011 жылы олардың саны 1900-ге жуықтады. Астана қаласында Мемлекет басшысының тапсырмасымен әлемдік деңгейдегі Ұлттық кардиохирургия орталығы салынды. 300-ге жуық кардиохирургиялық операция, оның ішінде 90-ға жуығы балаларға жасалды. Жоғары мамандырылған медициналық көмек қызметінің көлемі 2011 жылмен салыстырғанда 60 %-ға өсті, бұл ретте жартысынан көбі (56 %) өңірлік деңгейде көрсетілді. Республика өңірлерінде тек ғана 5 технология бойынша жоғары технологияларды (жіті коронарлық синдром кезінде жүрек көк тамырларын стенттеу, буындарды эндопротездеу және басқалар) енгізу арқасында экономикалық тиімділік 415 млрд. теңгені құрады. Бұдан басқа, бұл 24 мың жағдайда өлімнің және мүгедектіктің алдын алуға мүмкіндік берді.
188. 2013 жылы медициналық ұйымдарға лизинг арқылы және республикалық бюджеттен лизингтік төлемді өтеуге қүны 50 млн. теңгеге дейін жабдық сатып алу мүмкіндігі берілді.
189. 2011 - 2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттік денсаулық сақтау бағдарламасын іске асыру жөніндегі жиынтық материалға сәйкес Қазақстанда 2013 жылы ана өлімінің көрсеткіші 100 мың тірі туған сәбиге 12,6-ны құрады (2012 жылы 100 мыңнан 13,5). Нәресте өлімінің көрсеткіші 17 %-ға азайды, ол 13,48-бен салыстырғанда тірі туылған 1000-нан 11,2-ні құрады.
190. Тегін медициналық қызметтің кепілдік берілген көлеміне экстракорпоралдық ұрықтандыру бойынша қызмет көрсетуді енгізу үлкен жетістік болды, 2011 – 2015 жылдары мемлекеттік бюджеттен экстракорпоралдық ұрықтандыру бағдарламасына 2396,3 млн. теңге бөлінді. Ағымдағы жылы экстракорпоралдық ұрықтандыру циклінің саны 6 есе өсті.
191. 2013 жылы халықтың туберкулезбен сырқаттану көрсеткіші 100 мың халыққа шаққанда 73,5-ті құрады, ол 2012 жылғы ұқсас кезеңде 81,7-ні құрады. 2013 жылы басты назар Ішкі істер министрлігінің жабық мекемелеріндегі туберкулезді емдеуге аударылды, оған қаражат бөлінді және салааралық іс-қимыл жоспары іске асырылуда. Туберкулезге қарсы қызмет Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған көптеген дәрі-дәрмекке көнбейтін туберкулезбен ауыратын науқастарды емдеуді қамтудың 85 % деңгейіне қол жеткізді. Осы мәселе өзекті болып қала береді. Үкімет қаулысымен 2014 - 2020 жылдарға арналған туберкулезге қарсы күрес бойынша кешенді жоспар қабылданды. Осы жоспардың мақсаты Қазақстан Республикасының 100 мың тұрғынына шаққанда ауруларды 63,9-ға дейін және туберкулезден болатын өлімді 5,0-ге дейін азайту және жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінде елдің жағдайын жақсарту болып табылады.
192. Денсаулық сақтау ұйымдарында «ынталы қызметкер және қанағаттанған пациент» өзара қарым-қатынасы үлгісін құру бойынша жұмыс жүргізілуде. Бұл үлгі көрсетілетін медициналық қызметтің сапасымен халықты қанағаттандыру деңгейін арттыру және дәрігердің өз жұмысының түпкілікті нәтижесіне деген қызығушылығына бағытталған.
193. 2013 жылы барлық 418 стационарлық ұйымның ішінен үнемдеу есебінен (52 %) 217 стационарда сараланған еңбекақы төлеу енгізілді. 26 мың медицина жұмыскері сараланған еңбекақы төлеумен қамтылған. Олардың ішінде 8 мыңға жуық дәрігер (15 мың дәрігердің ішінен), 18 мыңнан астам мейіргер (39,0 мың мейіргер ішінен). Орташа сараланған айлық үстемеақы: дәрігерлерде 12,4 мың теңгені, мейіргерлерге 6,3 мың теңгені құрады.
194. 2012 жылы «Көрсетілетін медициналық көмектің көлеміне, сапасына қарай медициналық қызметкерлерге еңбекақы төлеу және салалық көтермелеу жүйесі қағидасы» туралы Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2009 жылғы 10 қарашадағы № 689 бұйрығына медициналық персоналды уәждеу қағидаттарын жетілдіру бөлігінде өзгерістер енгізілді.
Әлеуметтік қамсыздандыруға құқық
95.2, 95.80, 95.82, 95.83, 95.86, 95.93, 97.1-ұсынымдар
195. 2013 жылдың қорытындысы бойынша біздің еліміз ұлттық әл-ауқаттың халықаралық рейтингінде 47-ші орынды иеленді.
196. 2011 жылы Жұмыспен қамту 2020 бағдарламасы қабылданды. Бұл бағдарлама шеңберінде оған Қазақстан Республикасының аз қамсыздандырылған азаматтарының қатысуға басым құқығы бар.
197. 2013 жылы әлеуметтік құқықты тиісті сақтауды қамтамасыз ету үшін прокуратура органдары зейнетақымен қамту туралы заңнаманың қолданылуына қатысты 188 тексеру жүргізді, нәтижесінде 3932 заңнаманы бұзушылық анықталды. Прокурорлық ден қою шаралары арқылы 6 мың азаматтың зейнетақы құқығын қорғауға мүмкіндік болды.
198. Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмасын іске асыру жөніндегі «Қазақстанның әлеуметтік жаңғыртылуы: Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам» атты бағдарламалық мақалада берілген іс-шаралар жоспарын орындау мақсатында Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі жанынан экономикалық қызмет, еңбекке қабілетті халықтың өзін-өзі жұмыспен қамтитын топқа арақатынасы, жұмыссыздар деңгейін анықтау әдістемесін жетілдіру және әлеуметтік-еңбек саласындағы салалық заңнамаларды кешенді түгендеудің түрлері бойынша жұмыс тобы құрылды.
199. Әзірленген ұсыныстардың нәтижесінде «Қазақстан Республикасындағы өзін-өзі жұмыспен қамтығандардың санын анықтау әдістемесін бекіту және олардың орташа айлық табысының деңгейі және жұмыссыз халықтың санын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі төрағасының 2013 жылғы 10 қаңтардағы № 3 бұйрығы қабылданды.
200. 2013 жылы 1,9 мың мемлекеттік арнайы жәрдемақы алатындар саны қатарынан 0,4 мыңын балалар үйінің тәрбиеленушілері, жетім балалар және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалар құрады.
201. «Жастар тәжірибесі» бағдарламасы және «Жұмыспен қамту 2020 жол қартасы» мемлекеттік бағдарламалары ұзақ мерзімде жұмыссыздықпен күресуге арналған. «Жұмыспен қамту 2020 бағдарламасында» 2016 жылы кедейлік деңгейі 8,2-ден 6,0 %-ға дейін төмендейді, жұмыссыздық деңгейі 5,5 %-дан аспайды деп болжануда. Осыған байланысты Бағдарламаны іске асыру мынадай бағыттар бойынша жүзеге асырылатын болады: өзін-өзі жұмыспен қамтығандарды, жұмыссыздарды және аз қамтылған халықты оқытуға және жұмысқа орналастыруға жәрдемдесу; ауылдағы кәсіпкерліктің дамуына жәрдемдесу; еңбек қорларын жұмылдыруды көтермелеу.
202. Мемлекеттік бағдарламаны әзірлеушілер 29 жасқа дейінгі жас адамдарды, оның ішінде балалар үйінің тәрбиеленушілерін және жетімдерді, сондай-ақ аз қамтылғандарды, мүгедектерді және оралмандарды жұмысқа орналастыруды басымдық қатарында белгіледі. Осы бағдарламада бағдарламаға қатысушылардың тізбесі тобына кіретін тұлғалармен (мүгедектерді қоса алғанда) толықтырылғанын атап өту қажет.
203. Бұл мақсаттарға тек 2013 жылы шамамен 105 миллиард теңге бөлінген, 2014 жылы - 100 миллиардқа жуық теңге және 2015 жылы 98 миллиард теңге жоспарланып отыр.
204. Бағдарламаны іске асыру кезеңінде (2011 - 2013 жылдары) 2014 жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша 267,9 мыңнан астам адам, оның ішінде: 151,5 (57 %) мың 29 жасқа дейінгі жастағы адамдар, 15,6 мың аз қамтылған азаматтар мемлекеттік қолдау тапты. Сонымен бірге, 2013 жылы 1,2 мың мүгедек қамтылды, 163 мүгедекке өз ісін ұйымдастыруға микрокредиттер бөлінді. Микрокредиттің орташа көлемі 2,1 млн теңгені құрады.
205. Әлеуметтік көмек жүйесін әлеуметтік жаңғырту шеңберінде олардың нақты қажеттіліктерін есепке ала отырып, азаматтарға/отбасыларға берілетін шартты әлеуметтік көмек, отбасын жандандырудың әлеуметтік келісімшарт талаптарына қол қою және орындау шарттарында тараптардың «өзара міндеттемелерін» енгізу бойынша пилоттық жоба енгізілді.
206. Кедейлік деңгейінің төмендеу динамикасы атаулы әлеуметтік көмек беру серпінінен көрініс табатынын атап өтуге тиіс. Осылайша, 2012 жылы атаулы әлеуметтік көмек алушылар саны 1,2 млн адамға, 2013 жылы 60,7 мыңға дейін қысқарды.
207. 2013 жылы маусымда «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, оған сәйкес зейнетақы активтерін бақыланатын және тиімді орналастыру есебінен олардың өсуін қамтамасыз ететін және зейнетақы қорларын сақтауға мүмкіндік беретін «Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорын» құру көзделді. 2018 жылдан бастап жинақтаушы зейнетақы жүйесіне қатысу өтілін арттыру мақсатында әйелдердің зейнеткерлік жасын біріздендіру; зиянды және ерекше еңбек жағдайларында жұмыс істейтін адамдар үшін қажетті жинақтаушы зейнетақы қорларын жинауға, ауыр және зиянды жағдайда істейтін адамдарға зейнетке анағұрлым ертерек шығуға қосымша мүмкіндік беретін ерікті зейнетақы жарнасынан кәсіптік міндетті зейнетақы жарнасына өту.
208. Жұмыс істейтін әйелдер үшін босану және 1 жасқа дейінгі бала күтімі бойынша демалыстарда жүрген кезеңде міндетті зейнетақы жарнасына 2014 жылдың 1 қаңтарынан бастап субсидиялау енгізілген 2014 жылғы 10 қаңтарда «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды.
209. Қазақстан Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы Халықаралық пактіге Факультативтік хаттаманы ратификациялау туралы мұқият құқықтық сараптамадан өткеннен, сондай-ақ құжатқа қаржылық міндеттемелер тұрғысынан талдау жасалғаннан кейін шешім қабылдауды жоспарлайды.
Қолайлы қоршаған ортаға құқық
95.94, 95.95-ұсынымдар
210. Қазақстанда қоршаған ортаны қорғау бойынша жұмыстар бірнеше бағыттар бойынша жүзеге асырылады: «жасыл экономиканы» дамыту; халықтың денсаулығына және қоршаған ортаға антропогендік әсерді төмендету және табиғи экожүйелерді сақтау және қалпына келтіру; қоршаған ортаның сапасын басқару жүйесін дамыту және жетілдіру.
211. Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» өтуі жөнінде тұжырымдама әзірленді. Тұжырымдаманы іске асыруды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының «жасыл экономикаға» өтуі жөніндегі 2013 - 2020 жылдарға арналған тұжырымдаманы іске асыру бойынша іс-шаралар жоспары бекітілді.
212. Қазақстан Республикасы Президентінің бастамасы бойынша әзірленген «Жасыл көпір» өңіраралық әріптестік бағдарламасы іске асырылуда. Осы бағдарлама Еуропа, Азия және Тынық мұхиты елдерінің әріптестігін дамытуға бағытталған және қазіргі дәстүрлі үлгілерден «жасыл» өрлеу тұжырымдамасына өту жоспарларын әзірлеуді көздейді.
213. Қазақстанда ұлттық экономиканы әртараптандыру және жаңғырту катализаторы болатын, біздің елімізге жаңа жасыл технология мен инвестицияларды тартуға әкелетін «Болашақ энергиясы» тақырыбына арналған ЕХРО-2017 Дүниежүзілік көрмесін өткізу жоспарланып отыр.
214. 2011 жылы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне экологиялық мәселелер бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойылды. Аталған Заң экологиялық құқық бұзушылықтар үшін табиғатты қолданушылардың әкімшілік және қылмыстық жауаптылығын күшейту мақсатында қабылданған.
215. Қазақстан Республикасы Президентінің 2012 жылғы 26 қарашадағы № 436 Жарлығымен ЕХРО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесін дайындау мен өткізу жөніндегі мемлекеттік комиссия құрылды. «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Астанада ЭКСПО-2017 халықаралық мамандандырылған көрмесін ұйымдастыру және өткізу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының 2013 жылғы Заңы экологиялық және энергетикалық мәселелерді шешуге ықпал ететін болады.
216. 2013 жылы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды.
217. Ақпаратқа кіру, шешімдер қабылдау процесіне жұртшылықтың қатысуы және қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша сот әділдігіне қол жеткізу туралы конвенцияны (Орхусс конвенциясы) іске асыруды қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне экологиялық мәселелер бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңын әзірлеуге бастамашылық етті. Аталған заң жобасын қабылдаудың мақсаты Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің нормалары мен ережелерін парниктік газдар шығындыларын реттеу және экологиялық заңнаманы Орхусс конвенциясына сәйкестендіру бөлігінде толықтыру болып табылады.
Білім алуға құқық
95.84, 95.101 -ұсынымдар
218. ЮНЕСКО-ның деректері бойынша (2011 жылғы) білімді дамыту индексі бойынша Қазақстан әлемде (129 елдің ішінде) 4-орынды алады. Соңғы 15 жылда білім алуға бөлінетін шығыс 9,5 есе өсті. Білім берудің мектепке дейінгіден бастап жоғарыға дейінгі барлық деңгейлерін түбегейлі жаңғыртуға бағытталған 2020 жылға дейін білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы іске асырылуда.
219. Қазіргі уақытта елде мектепке дейінгі 8764 ұйым, 7626 жалпы білім беру мектептері, 849 техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары қызмет етуде. Республиканың білім беру жүйесінде 500 мыңға жуық педагогтар мен ғалымдар жұмыс істейді, 5 млн. жуық адам, оның ішінде босқындардың, көшіп-қонушылардың балалары, ерекше қажеттілікті талап ететін балалар оқиды.
220. Қазақстанда 12 жылдық орта білім беру моделі енгізілуде.
221. «Балапан» бағдарламасын іске асыру нәтижесінде 2010 жылдың өзінде ғана 35 балабақша салынды, 1534 шағын орталық, 137 жеке балабақша құрылды. Мектепке дейінгі ұйымдармен балаларды қамту 30-дан 55 пайызға дейін өсті.
222. Қазір жаңа «Назарбаев Университеті» базасының негізінде нарықтың сұраныстарына бағдарланған жоғары оқу орындарының инновациялық моделі қалыптастырылуда. Президенттің тапсырмасы бойынша елде ашылып жатқан 20 зияткерлік мектеп үздік жоғары оқу орындары үшін дарынды балаларды дайындауда негізгі база болады.
223. Халықаралық кездесулердің, конференциялар мен басқа да іс- шаралардың барысында еліміз білім беру саласындағы өз тәжірибесімен бөліседі. Қазақстан Республикасының Үкіметі бірқатар елдермен Білім беру саласындағы ынтымақтастық туралы келісімдерге қол қойды.
Адам құқықтары саласындағы білім алу
95.87 - 95.89, 95.96-ұсынымдар
224. Әрбір балаға қажетті саяси-құқықтық білім көлемін беру мақсатында 9-11 сыныптарда 34 сағаттық көлемде «Адам. Қоғам. Құқық» пәні, 5-9 сыныптарды «Өзін өзі тану» пәнінің бағдарламасы оқытылуда. Ал 7-9 сыныптарда «Өзін өзі тану» пәні шегінде «Адам және қоғам» бөлімі оқытылуда.
225. Білім беру ұйымдарында оқушылар арасында құқық түсіндіру жұмысын жүргізетін үгіт бригадалары, омбудсмендер жұмыс істейді.
226. 2012 жылы алғаш рет Павлодар қаласының Омбудсмендер форумы өтті. Балаларды өз құқықтарымен таныстыратын, жасөспірімдердің құқықтары мен міндеттерін білуі үшін коммуникативті ойындар өткізетін «Құқықтық шолғыншы» қоғамдық үгіт тобының қатысушыларының саны өсуде.
227. 2011 - 2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасы дамуының стратегиялық жоспары іске асырылуда, оның шеңберінде Интернет желісінде www.adilet.zan.kz мекенжайы бойынша орналастырылған «Әділет» нормативтік құқықтық актілерінің жүйеленген және толық дерек қорына жалпыға бірдей тегін қолжетімділік берілген.
228. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтық мәдениеті деңгейін арттыру жөніндегі 2012 - 2014 жылдарға арналған кешенді жоспарды әзірлеп, оны жоспарға сай іске асырып отыр. 2012 жылдан бастап Азаматтардың құқықтық мәдениеті деңгейін жоғарылату жөніндегі кешенді жоспарда көзделген іс-шараларды іске асыруға республикалық бюджеттен 239 млн. 325 мың теңге бөлінді.
Мүмкіндігі шектеулі адамдарды қорғау
95.1, 95.3 - 95.5, 95.11, 95.12, 95.85-ұсынымдар
229. Инклюзивті білім беруді дамыту мәселесі әрдайым Қазақстан Республикасының Үкіметінің бақылауында болады. Жергілікті атқарушы органдармен бірлесе отырып, даму мүмкіндіктері шектеулі балалардың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған кешенді шаралар іске асырылуда. Бұл шаралар Қазақстан Республикасының 2011 - 2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасында, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің стратегиялық жоспарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әлеуметтік дамуының 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасының жобасында көзделген. Соңғы үш жылда ҮЕҮ-ның қатысуымен Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы Ведомствоаралық комиссияның отырысында осы мәселе екі рет талқыланды. Бұдан басқа, бұл мәселе Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің жанында құрылған ҮЕҮ-ның консультативтік-кеңесші кеңесінің отырысында қаралды (2013 жылғы сәуір). ҮЕҰ-ның кеңесі қызметінің жеті бағытының бірі мүмкіндіктері шектеулі балалар үшін әлеуметтік қызмет көрсету жүйесін дамыту және балалардың мүдделерін есепке ала отырып, мемлекеттік әлеуметтік саясат саласындағы заңнаманы жетілдіру болып табылады.
230. 2011 - 2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес 2020 жылға қарай инклюзивті білім беруге жағдай жасалған мектептердің үлесі жалпы білім беру мектептерінің жалпы санынан 70 % көрсеткішке жетуі қажет.
231. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 16 қаңтардағы № 64 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында мүгедектердің құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі 2012 - 2018 жылдарға арналған іс-шаралар жоспарының бірінші кезеңін (2012-2013 жылдар) іске асыру аяқталды.
232. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі мүгедектердің құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту бойынша шешімдерді әзірлеу үкіметтік емес сектормен бірлесе жүргізеді.
233. Осы жұмыстағы тиімді тетіктердің бірі 2005 жылдан бері жұмыс істейтін үкіметтік деңгейдегі Мүгедектерді әлеуметтік қорғау саласындағы үйлестіру кеңесі болып табылады, оның 30 мүшесінің ішінде 16-сы (немесе 53,3 %) мүгедектердің қоғамдық бірлестіктерінің өкілдері.
234. Қазақстан Республикасы Мүгедектердің құқықтары туралы конвенцияға және оның 2008 жылғы 11 желтоқсандағы Факультативтік хаттамасына, Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактіге Факультативтік хаттамаға қол қойды. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің 2011 - 2015 жылдарға арналған стратегиялық жоспарында БҰҰ-ның мүгедектердің құқықтары туралы конвенциясын ратификациялауға байланысты Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу көзделген.
235. Қолжетімді ортаны қалыптастыруға бақылауды енгізу мақсатында 2013 жылы «Қазақстан Республикасында мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 25-бабына қабылдау комиссиясының құрамына мүгедектердің қоғамдық бірлестіктерінің өкілдерін енгізуге қатысты өзгерістер енгізілді.
236. ҮЕҰ-ны, мүгедектер ұйымдарын тарта отырып, Заң жобасын іске асыруға бағытталған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мүгедектерді қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы және нормативтік құқықтық актілердің жобалары талқылануда.
237. Мүгедектердің еңбек әлеуетін пайдалану мүмкіндігін кеңейту мақсатында «Әлеуметтік жұмыс орындары туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы әзірленуде.
238. Қазіргі уақытта Қазақстанда мүгедектердің құқықтары туралы БҰҰ-ның конвенциясын ратификациялауға жағдайлар жасау жұмысы жүргізілуде. Осы мақсатта Қазақстан Республикасында мүгедектердің құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі 2012 - 2018 жылдарға арналған ұзақ мерзімді перспективада қолданылатын ұлттық жоспар қабылданды. Осы жоспар бойынша мүгедектер үшін ақпараттық қолжетімділік қағидаттарын міндетті түрде орындауды қамтамасыз ететін нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу, телевизия арналарын субтитрлеуді ұйымдастыру, көру қабілеті бұзылған мүгедектер арасында арнайы баспа басылымдарында (газет, журнал) мемлекеттік тапсырыстарды орналастыру, көру қабілеті бойынша мүгедектердің қажеттіліктерін есепке ала отырып, «Интернет» ақпараттық-телекоммуникация желісінде мемлекеттік билік органдарының ресми интернет-ресурстарына бейімдеу, оның ішінде, мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шегінде мүгедектерді компьютерлік сауаттылыққа үйрету жүргізіледі. Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы Заң жобалау қызметі мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссия қараған және мақұлданған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мүгедектерді әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы жобасының тұжырымдамасы әзірленді.
5. Болашаққа қойылған міндеттер
239. Қазақстан Республикасы адам құқықтары институтын әрі қарай дамыту туралы нақты бағыттары бар мемлекеттердің бірі болып табылады. Соңғы төрт жылда елімізде адам құқықтарының барлық салалары бойынша стратегиялық қүжаттар қабылданды.
240. «Қазақстан-2050» Стратегиясы: қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты» негізгі стратегиялық құжат болып табылады, онда гендерлік теңдікті, ана мен баланы, отбасы мен некені қорғауды, көші-қон, жыныстық құлдықтан қорғауды, азаматтардың соттық қорғауға құқығын іске асыруды, сот жүйесін жаңғыртуды және нығайтуды, сот билігінің беделін, қоғам тарапынан оған деген сенімді арттыруды қамтамасыз ету бойынша міндеттер айқындалған.
241. Қазақстан Республикасының әрбір орталық органы 5 жылға арналған мақсаттарын әзірледі, оның ішінде адам құқықтарын қамтамасыз ету мәселелері бойынша салалық стратегияларды әзірледі.
242. Бірқатар мемлекеттік бағдарламалар, тұжырымдамалар, доктриналар, атап айтқанда, 2014 - 2020 жылдарға арналған құқық қорғау жүйесін одан әрі жаңғыртудың мемлекеттік бағдарламасы қабылданды.