Об утверждении отраслевой рамки квалификаций в сфере "Легкая промышленность"

Приказ и.о. Министра индустрии и новых технологий Республики Казахстан от 27 декабря 2013 года № 445. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 27 января 2014 года № 9093. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 28 мая 2015 года № 629

Сноска. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию РК от 28.05.2015 № 629.

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-4 Трудового кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемую отраслевую рамку квалификаций в сфере «Легкая промышленность».
2. Комитету промышленности Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан (Касымбеков Б.А.) в установленном законодательством порядке обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление на официальное опубликование в средствах массовой информации и информационно-правовой системе «Әділет»;
3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и новых технологий Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра индустрии
новых технологий
Республики Казахстан А. Рау

Утверждена приказом
исполняющего обязанности
Министра индустрии и новых
технологий Республики Казахстан
от 27 декабря 2013 года № 445

Отраслевая рамка квалификаций
в сфере «Легкая промышленность»

1. Отраслевая рамка квалификаций в сфере «Легкая промышленность» (далее – ОРК) содержит восемь квалификационных уровней, что соответствует национальной рамке квалификаций (далее – НРК), утвержденной совместным приказом Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 24 сентября 2012 года № 373-ө-м и Министра образования и науки Республики Казахстан от 28 сентября 2012 года № 444 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8022, опубликован в газете «Казахстанская правда» от 24 ноября 2012 года, № 408-409 (27227-27228)).
2. Главное назначение ОРК – служить инструментом государственной и отраслевой политики в создании и реализации конкурентной продукции конечного потребления в легкой промышленности.
3. Основные термины и понятия, используемые в ОРК:
1) знание – результат усвоения информации посредством обучения и личного опыта, совокупность фактов, принципов, теории и практики, относящиеся к сфере обучения или работы, компонент квалификации, который должен подвергаться оценке;
2) НРК – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
3) национальная система квалификаций – совокупность механизмов правового и институционального регулирования спроса и предложений на квалификации специалистов со стороны рынка труда;
4) опыт – сознательная деятельность, знания и навыки, которые могут быть приобретены и эффективно использованы в течение определенного промежутка времени;
5) ОРК – структурированное описание квалификационных уровней признаваемых в отрасли;
6) профессиональный стандарт – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
7) умения – способности применять знания и проявить компетентность с целью осуществления деятельности и решения задач (применение логического, интуитивного, творческого и практического мышления).
4. Стратегические цели отраслей легкой промышленности:
1) повышение управленческого, инженерного, технического и предпринимательского профессионализма работников;
2) формирование устойчивых механизмов кооперации и партнерского взаимодействия с научными, проектными организациями, смежными предприятиями;
3) обновление и создание современного парка станков, инструментов и технологического оборудования;
4) создание конкурентоспособной продукции легкой промышленности.
5. Задачей ОРК является определение требований к функциональному поведению, умениям, навыкам и знаниям работников с учетом применяемых и перспективных технологий отраслей легкой промышленности для последующей разработки профессиональных стандартов.
6. Основные производственные задачи отрасли, связанные с применением существующих и перспективных технологий создания и реализации продукции:
1) разработка нормативно-технической документации;
2) совершенствование и подготовка средств производства;
3) использование энергосберегающих и «зеленых» технологий и материалов;
4) производство и реализация продукции легкой промышленности.
7. Основные отраслевые задачи проблемного типа:
1) разработка и реализация конкурентоспособных моделей кооперации субъектов отрасли;
2) разработка стратегий стабильного развития предприятий;
3) создание систем мотивации работников к постоянному повышению профессионального уровня, качественному и высокопроизводительному труду;
4) организация изобретательской деятельности и рационализации;
5) снижение себестоимости продукции, повышение энергоэффективности производства;
6) использование методов эффективного управления легкой промышленностью;
7) разработка и реализация механизмов государственно-частного партнерства;
8) развитие конкурентоспособного ассортимента товаров легкой промышленности, импортозамещение.
8. ОРК разработана с учетом следующих принципов:
1) конкретизация требований квалификационных уровней НРК к компетенциям, знаниям, умениям и навыкам работников с учетом применяемых и перспективных технологий в легкой промышленности;
2) преемственность требований при переходе от низших квалификационных уровней ОРК к высшим;
3) однозначность, логичность и лаконичность описания требований к компетенциям, знаниям, умениям и навыкам работников легкой промышленности;
4) универсальность, приемлемость типовых требований ОРК ко всем областям профессиональной деятельности в легкой промышленности;
5) стимулирование повышения квалификационного уровня работников.
9. ОРК представляет собой рамочную конструкцию, оформленную по структуре, согласно приложению 1 к ОРК.
ОРК состоит из описания для каждого квалификационного уровня общих характеристик профессиональной деятельности, а именно:
1) личностные и профессиональные компетенции - данный показатель определяет общую компетенцию работника и имеет три основных степени проявления:
деятельность под руководством;
самостоятельная исполнительская деятельность;
руководство другими;
2) знания - данный показатель является комплексным и определяет требования к знаниям, зависит от следующих особенностей профессиональной деятельности:
объема и сложности используемой информации;
инновационности знаний;
степени их абстрактности (соотношения теоретических и практических знаний);
степень его проявления (переход от одного уровня квалификации к другому) связан с изменением одного (любого) из составляющих показателей, двух или трех;
3) умения и навыки - данный показатель является комплексным и определяет требования к умениям, зависит от следующих особенностей профессиональной деятельности:
множественности (вариативности) способов решения профессиональных задач, необходимости выбора или разработки этих способов;
степени неопределенности рабочей ситуации и непредсказуемости ее развития;
степень его проявления (переход от одного уровня квалификации к другому) связан как с изменением одного (любого) из составляющих показателей, так и обоих.
10. Уровень квалификации является результатом освоения определенной образовательной программы и (или) практического опыта.
Для приращения квалификации или изменения ее профиля на каждом уровне производится обучение по дополнительным образовательным программам системы повышения квалификации и переподготовки кадров в учреждениях, имеющих соответствующие лицензии.
Уровень квалификации может нарастать по мере обретения практического опыта работы, самообразования и обучения.
Учет различных форм образования и обучения будет происходить внутри отраслевых квалификационных систем.
Построение индивидуальной образовательной траектории осуществляется посредством учета знаний и практического опыта работника, курсов повышения квалификации, что дает возможность продвигаться как по вертикали, так и по горизонтали уровней квалификации.
Соотнесение уровней квалификации с уровнями национальной системы образования и обучения определяется по показателю достижения квалификации, указанного в приложении 2 к ОРК.
11. ОРК при необходимости внутри квалификации предусматривает подуровни, которые отражают специфику отраслевых требований квалификаций.

Приложение 1
к Отраслевой рамке
квалификаций в сфере
«Легкая промышленность»

Описание квалификационных
уровней отраслевой рамки квалификаций

Области профессиональной деятельности:
1) прядение натуральных и химических волокон;
2) производство ткани, трикотажа и нетканых полотен;
3) крашение и отделка пряжи, текстильных, трикотажных, нетканых полотен;
4) первичная обработка волокнистых материалов;
5) производство одежды, чулочно-носочных изделий, головных уборов;
6) производство обуви;
7) производство галантереи;
8) производство кожи и меха и изделий из них.

Уровень НРК	Уровень ОРК	Области профессиональной деятельности: 1) прядение натуральных и химических волокон; 2) производство ткани, трикотажа и нетканых полотен; 3) крашение и отделка пряжи, текстильных, трикотажных, нетканых полотен; 4) первичная обработка волокнистых материалов; 5) производство одежды, чулочно-носочных изделий, головных уборов; 6) производство обуви; 7) производство галантереи; 8) производство кожи и меха и изделий из них.
		Требования к личностным и профессиональным компетенциям	Требования к умениям и навыкам	Требования к знаниям
1	1	Самостоятельность: работа под полным руководством при очень низком уровне самостоятельности в ходе выполнения задач. Ответственность: за выполнение работ; за свою безопасность и безопасность других. Сложность: работа строго по инструкции: подготовка сырья, оборудования, инструментов к работе.	Выполняет типовые несложные практические задания, демонстрирует навыки самонаблюдения и самодисциплины.	Базовые знания о предмете труда, процессе его преобразования и цикле соответствующих исполнительских действий. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
2	2	Самостоятельность: работа под руководством при наличии некоторой самостоятельности в знакомых ситуациях; обучение под руководством. Ответственность: за результаты выполнения простых заданий; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарную безопасность. Сложность: решение простых типовых задач: заправка оборудования, приемка-сдача смены, чистка оборудования и уборка рабочего места.	Выполняет несложные практические задания, демонстрирует навыки контроля и коррекции своих действий в простых производственных ситуациях.	Базовые знания о предмете труда, средствах и способах достижения результата при выполнении простых типовых задач. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
3	3	Самостоятельность: осуществление самостоятельной работы в типовых ситуациях и под руководством в сложных ситуациях профессиональной деятельности; самостоятельная организация обучения. Ответственность: за результаты выполнения работ; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности. Сложность: решение типовых практических задач; выбор способа действий из известных на основе знаний и практического опыта: ведение основного технологического процесса в соответствии со своей областью профессиональной деятельности.	Выполняет стандартные практические задания, демонстрирует навыки планирования, выбора способы выполнения поставленных задач.	Знания о технологии производство продукции в своей профессиональной деятельности, планировании и организации труда на предприятиях легкой промышленности. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
4	4	Самостоятельность: исполнительско-управленческая деятельность по реализации задач под руководством, предусматривающая самостоятельное определение задач, организацию и контроль реализации ее подчиненными работниками. Ответственность: за результаты при реализации нормы; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности. Сложность: решение различных типовых практических задач, требующих самостоятельного анализа рабочих ситуаций: Ведение основного технологического процесса в области своей профессиональной деятельности, различного уровня сложности, наставническая работа в коллективе. Контроль качества полуфабрикатов, технологических процессов и готовой продукции.	Уточняет полученные задания, ставит задачи подчиненным, оценивает результаты деятельности, определяет недостаточность знаний и навыков, мотивирует повышение профессионализма работников.	Знания о подходах, принципах и способах постановки и решения профессиональных задач, об этике и психологии отношений на производстве, способах мотивации и стимулирования труда на предприятиях легкой промышленности. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
5	5	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках участка технологического процесса и стратегии деятельности предприятия. Ответственность: за оценку и совершенствование собственного труда, собственное обучение и обучение других; за свою безопасность и безопасность других; за выполнение требований по защите окружающей среды и противопожарной безопасности. Сложность: решение практических задач на основе выбора способов решения в различных изменяющихся условиях рабочих ситуаций: Ведение работ по организации технологического процесса производства продукции легкой промышленности, проектирования, проведение работ по освоению и внедрению нового оборудования, технологий и ассортимента, организационно-управленческая работа по повышению качества продукции и эффективности производства в легкой промышленности.	Демонстрирует навыки понимание задачи, анализа ситуаций и своих действий, принятия решений и создания условий их реализации, контроля и коррекции деятельности в контексте командной работы, повышения управленческого и исполнительского профессионализма.	Знания о методологии системного анализа и проектирования профессиональных ситуаций, способах принятия управленческих решений на предприятиях легкой промышленности, о коллективо- и командообразовании. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
6	6	Самостоятельность: управленческая деятельность в рамках стратегии деятельности предприятия, предполагающая согласование работ с другими участками. Ответственность: за планирование и разработку процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию, ответственность за повышение профессионализма работников. Сложность: деятельность, направленная на решение задач, предполагающих выбор и многообразие способов решения. Проведение исследовательских и опытно-экспериментальных работ, проектирование расширения и модернизации производства, расширения и обновления ассортимента легкой промышленности, внедрение новых технологий.	Демонстрирует навыки проектирования и принятия решений в социальных и профессиональных ситуациях высокой неопределенности, культуру самоуправления, организации коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации результатов, использования современных программных продуктов и технических средств.	Знания о методологии совместного анализа, проектирования предприятий и продукции легкой промышленности принятия решений в сложных социальных и профессиональных ситуациях, способах коммуникации и согласования точек зрения, оформления и презентации аналитической и проектной документации. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
7	7-1	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов. Реализация продукции легкой промышленности на внутреннем рынке, увеличение доли казахстанского содержания в продукции легкой промышленности, развитие местных кластеров.	Демонстрирует навыки постановки задач и проблем, их системного решения с применением инновационных подходов, методы построения концепций и стратегий деятельности.	Знания о методологии построения концепций, стратегий, функциональных моделей деятельности и взаимодействия, способах постановки и системного решения задач и проблем с применением акмеологических подходов в области подготовки кадров для легкой промышленности. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
	7-2	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития структур отрасли. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов. Реализация продукции легкой промышленности на внешнем рынке, повышение экспортной способности продукции легкой промышленности.
8	8-1	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов. Реализация продукции легкой промышленности на внутреннем рынке, увеличение доли казахстанского содержания в продукции легкой промышленности, развитие местных кластеров.	Демонстрирует системное и стратегическое мышление, навыки принятия взаимовыгодных решений с использованием логических методов, построения и проигрывания моделей профессиональной деятельности и взаимодействия	Знания о построении кооперативных систем деятельности и взаимодействия, методологии моделирования и управления макросоциальными и макроэкономическими системами в области легкой промышленности. Знание Правил по безопасности и охраны труда.
	8-2	Самостоятельность: управленческая деятельность, предполагающая создание стратегии функционирования и развития крупных институциональных структур отрасли государственного масштаба. Ответственность: за планирование, разработку и результаты процессов деятельности, которые могут привести к существенным изменениям или развитию. Сложность: деятельность, предполагающая решение задач развития, разработку новых подходов, использование разнообразных методов. Реализация продукции легкой промышленности на внешнем рынке, повышение экспортной способности продукции легкой промышленности.

Приложение 2
к отраслевой рамке
квалификаций в сфере
«Легкая промышленность»

Показатель достижения квалификации

Уровень квалификации	Пути достижения квалификации соответствующего уровня
1	Практический опыт и/или краткосрочное обучение (инструктаж) на рабочем месте и/или краткосрочные курсы при наличии основного среднего образования, но не ниже начального образования.
2	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (краткосрочные курсы на базе организации образования или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования, но не ниже основного среднего.
3	Практический опыт и/или профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение на предприятии) при наличии общего среднего образования или технического и профессионального образования на базе основного среднего образования или общего среднего образования без практического опыта.
4	Техническое и профессиональное образование повышенного уровня (дополнительная профессиональная подготовка), практический опыт.
5	Техническое и профессиональное образование (специалист среднего звена), послесреднее образование, практический опыт, или высшее образование.
6	Высшее образование, практический опыт.
7	Высшее образование, практический опыт. Послевузовское образование практический опыт.
8	Высшее образование, практический опыт, и /или послевузовское образование, практический опыт. В настоящем квалификационном уровне высшее образование включает в себя высшее образование, полученное до введения в действие Закона Республики Казахстан от 27 июля 2007 года «Об образовании», а также послевузовское образование, определенное в соответствии с уровнями образования установленными указанным законом.

"Жеңіл өнеркәсіп" саласындағы салалық біліктілік шеңберін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрінің м.а. 2013 жылғы 27 желтоқсандағы № 445 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 27 қаңтарда № 9093 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 28 мамырдағы № 629 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің 28.05.2015 № 629 бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі 138-4-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Осы бұйрыққа қоса берілген «Жеңіл өнеркәсіп» саласындағы салалық біліктілік шеңбері бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Өнеркәсіп комитеті (Б.А. Қасымбеков) заңнамада белгіленген тәртіпте:
1) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;
2) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;
3) Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің интернет-ресурсында осы бұйрықтың орналасуын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасы
Индустрия және жаңа технологиялар
министрінің міндетін атқарушы А. Рау

Қазақстан Республикасы Индустрия
және жаңа технологиялар министрінің
міндетін атқарушының
2013 жылғы 27 желтоқсандағы
№ 445 бұйрығымен
бекітілген

«Жеңіл өнеркәсіп» саласындағы салалық біліктілік шеңбері

1. «Жеңіл өнеркәсіп» саласындағы салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі- СБШ) сегіз біліктілік деңгейін қамтиды, бұл Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 24 қыркүйектегі № 373-ө-м және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 28 қыркүйектегі № 444 бірлескен бұйрығымен бекітілген Ұлттық біліктілік шеңберіне (бұдан әрі – ҰБШ) сәйкес келеді (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8022 болып тіркелді, «Казахстанская правда» газетінде 2012 жылғы 24 қарашада № 408-409 (27227-27228) жарияланған).
2. СБШ-ның негізгі бағыты – жеңіл өнеркәсіпте түпкілікті тұтынудың бәсекелі өнімін құруда және өткізуде мемлекеттік және салалық саясаттың құралы болу.
3. СБШ-да пайдаланылатын негізгі терминдер мен ұғымдар:
1) білім – оқу және жеке тәжірибесі арқылы ақпаратты меңгеру нәтижесі, оқу немесе жұмыс саласына қатысты фактілердің, қағидаттардың, теория мен практиканың жиынтығы, біліктіліктің бағалануға тиіс бөлігі;
2) ҰБШ – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдалған сипаттау;
3) ұлттық біліктілік жүйесі – мамандардың біліктілігіне еңбек нарығы тарапынан сұраныс пен ұсыныстарды құқықтық және институционалдық реттеу тетіктерінің жиынтығы;
4) тәжірибе – саналы қызмет, белгілі бір уақыт аралығында меңгерілген және тиімді пайдаланыла алатын білім мен дағдылар;
5) СБШ – салада танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау;
6) кәсіби стандарт – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік деңгейіне және құзыреттілікке, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
7) икем – қызметті жүзеге асыру және міндеттерді шешу мақсатында білімді қолдану және құзыреттілік таныту қабілеті (логикалық, интуитивтік, шығармашылық және практикалық ойлауды қолдану).
4. Жеңіл өнеркәсіп салаларының стратегиялық мақсаттары:
1) жұмыскерлердің басқарушылық, инженерлік, техникалық және кәсіпкерлік кәсібилігін арттыру;
2) ғылыми, жобалау ұйымдары, аралас кәсіпорындар кооперациясының тұрақты механизмдерін және олармен өзара серіктестік іс-қимыл қалыптастыру;
3) станоктардың, құралдар мен технологиялық жабдықтардың паркін жаңарту және қазіргі заманғы паркін құру;
4) жеңіл өнеркәсіптің бәсекеге қабілетті өнімін жасау.
5. СБШ-ның міндеті кәсіптік стандарттарды одан әрі әзірлеу үшін жеңіл өнеркәсіп салаларының қолданыстағы және перспективалы технологияларын ескере отырып, қызметкерлердің функционалдық мінез-құлқына, икеміне, дағдыларына және біліміне қойылатын талаптарды айқындау болып табылады.
6. Саланың өнімді жасау мен іске асырудың қолданыстағы және перспективалы технологияларды қолданумен байланысты негізгі өндірістік міндеттері:
1) нормативтік техникалық құжаттама әзірлеу;
2) өндіріс құралдарын жетілдіру және дайындау;
3) энергия үнемдейтін және «жасыл» технологиялар мен материалдарды пайдалану;
4) жеңіл өнекәсіп өнімін өндіру және өткізу.
7. Проблемалық үлгідегі негізгі салалық міндеттер:
1) сала субъектілері кооперациясының бәсекеге қабілетті модельдерін әзірлеу және іске асыру;
2) кәсіпорындардың тұрақты даму стратегияларын әзірлеу;
3) жұмыскерлерді кәсіби деңгейін тұрақты түрде арттыруға, сапалы және өнімділігі жоғары еңбекке ынталандыру жүйелерін құру;
4) өнертабыстық қызметті және ұтымды етуді ұйымдастыру;
5) өнімнің өзіндік құнын төмендету, өндірістің энергия тиімділігін арттыру;
6) жеңіл өнеркәсіпті тиімді басқару әдістерін пайдалану;
7) мемлекеттік-жеке меншік серіктестік механизмдерін әзірлеу және іске асыру;
8) жеңіл өнеркәсіп тауарларының бәсекеге қабілетті ассортиментін дамыту, импорттың орнын басу.
8. СБШ мынадай:
1) ҰБШ біліктілік деңгейлерінің жеңіл өнеркәсіпте қолданылатын және перспективалы технологияларды ескере отырып жұмыскердің құзіреттеріне, білімдеріне, икеміне және дағдыларына қойылатын талаптарын нақтылау;
2) СБШ-ның төменгі біліктілік деңгейлерінен жоғары деңгейлерге ауысқан кездегі талаптардың сабақтастығы;
3) жеңіл өнеркәсіп жұмыскерлерінің құзыреттеріне, білімдеріне, икеміне және дағдыларына қойылатын талаптар сипаттамасының бір мағыналылығы, қисындылығы және қысқалығы;
4) жеңіл өнеркәсіптің барлық кәсіптік қызметтер саласына СБШ-ның үлгілік талаптарының әмбебаптылығы, қолайлығы;
5) жұмыскерлердің біліктілік деңгейін арттыруды ынталандыру қағидаттары ескеріле ала отырып әзірленді.
9. СБШ СБШ-ға 1-қосымшаға сәйкес құрылым бойынша ресімделген шеңберлік құрылымды білдіреді.
СБШ кәсіптік қызметтің жалпы сипаттамаларының әрбір біліктілік деңгейіне арналған сипаттаудан тұрады, атап айтқанда:
1) тұлғалық және кәсіптік құзыреттер – бұл көрсеткіш жұмыкердің жалпы құзыретін айқындайды және мынадай үш негізгі көрініс беру дәрежесі бар:
басшылықтың қол астындағы қызмет;
өзіндік атқарушылық қызмет;
басқаларға басшылық ету.
2) білім – бұл көрсеткіш кешенді болып табылады және білімге қойылатын талаптарды айқындайды, кәсіптік қызметтің мынадай ерекшеліктеріне байланысты болады:
пайдаланатын ақпараттың көлемі мен күрделілігі;
білімнің инновациялығы;
олардың абстрактілік дәрежесі (теориялық және практикалық білімнің арақатынасы);
оның көрініс беру (біліктіліктің бір деңгейінен басқасына ауысу) дәрежесі көрсеткіштердің құрамдас бөліктерінің бірінің (кез келгенінің), екеуінің де немесе үшеуінің өзгеруіне байланысты.
3) икем және дағды – бұл көрсеткіш кешенді болып табылады және біліктілікке қойылатын талаптарды айқындайды, кәсіптік қызметтің мынадай ерекшеліктеріне байланысты болады:
кәсіптік міндеттерді шешу тәсілдерінің көптігі (өзгергіштігі), осы тәсілдерді таңдау немесе әзірлеу қажеттілігі;
жұмыс жағдайының белгісіздік және оның дамуының беймәлімдігі дәрежесі;
оның көрііс беру (біліктіліктің бір деңгейінен басқасына ауысу) дәрежесі көрсеткіштердің құрамдас бөліктерінің бірінің (кез келгенінің) немесе екеуінің де өзгеруіне байланысты.
10. Біліктілік деңгейі белгілі бір білім беру бағдарламасын игеру және/немесе практикалық тәжірибе нәтижесі болып табылады.
Біліктілікті өсіру немесе әрбір деңгейде оның бейінін өзгерту үшін тиісті лицензиялары бар ұйымдарда біліктілігін арттыру және кадрларды қайта даярлау жүйесінің қосымша білім беру бағдарламалары бойынша оқыту жүргізіледі.
Біліктілік деңгейі практикалық жұмыс тәжірибесін меңгеруіне, өз бетінше білім алуына және оқуына қарай өсуі мүмкін.
Білім беру мен оқытудың әртүрлі нысандарын есепке алу салалық біліктілік жүйелернің ішінде жүргізілетін болады.
Дербес білім беру траекториясын құру жұмыскердің білімі мен практикалық тәжірибесін, біліктілікті арттыру курстарын ескеру арқылы жүзеге асырылады, бұл біліктілік деңгейлерінің тінінен де, көлденеңінен деілгерілеуіне мүмкіндік береді.
Біліктілік деңгейлерінің білім беру және оқытудың ұлттық жүйесі деңгейлерімен арақатынасы СБШ-ға 2-қосымшада көрсетілген біліктілікке қол жеткізу көрсеткіші бойынша айқындалады.
11. СБШ қажет болған жағдайда біліктіліктің ішінде біліктіліктердің салалық талаптарының ерекшелігі көрініс табатын кіші деңгейлерді көздеді.

«Жеңіл өнеркәсіп» саласындағы
салалық біліктілік шеңберіне
1-қосымша

Салалық біліктілік шеңберінің біліктілік деңгейінің сипаттамасы

Кәсіби қызметі салалары:
1) табиғи және химиялық талшықтардың иірімі;
2) тоқыма, трикотаж және тоқыма емес төсемдер өндірісі;
3) иірім жіп, тоқыма, трикотаж, тоқыма емес төсемдерді бояу және әрлеу;
4) талшықты материалдарды алғашқы өңдеу;
5) киім, шұлық нәски бұйымдары, бас киім өндірісі;
6) аяқ киім өндірісі;
7) галантерея өндірісі;
8) былғары және үлбір өндірісі және олардан жасалған бұйымдар.

ҰБШ деңгейі	СБШ деңгейі	Кәсіби қызметі салалары: 1) табиғи және химиялық талшықтардың иірімі; 2) тоқыма, трикотаж және тоқыма емес төсемдер өндірісі; 3) иірім жіп, тоқыма, трикотаж, тоқыма емес төсемдерді бояу және әрлеу; 4) талшықты материалдарды алғашқы өңдеу; 5) киім, шұлық нәски бұйымдары, бас киім өндірісі; 6) аяқ киім өндірісі; 7) галантерея өндірісі; 8) былғары және үлбір өндірісі және олардан жасалған бұйымдар.
		Жеке және кәсіби құзыретіне қойылатын талаптар	Білігі мен дағдысына қойылатын талаптар	Біліуіне қойылатын талаптар
1	1	Дербестігі: міндеттерді орындау барысында өте төмен дербестік деңгейінде толық басшылық жасалатын жұмыс Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалуы, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі. Күрделілігі: нұсқаулық бойынша қатаң жұмыс істеу: шикізатты, жабдықтарды, құралдарды жұмысқа дайындау.	Бір үлгідегі күрделі емес практикалық тапсырмаларды орындайды, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәні, оны өзгерту процестері және тиісті орындаушылық әрекеттер топтамасы туралы базалық білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
2	2	Дербестігі: белгілі жағдайларда белгілі бір дербестігі бар, басшылық жасалатын жұмыс; басшылық жасап оқыту. Жауапкершілігі: қарапайым тапсырмалардың орындалу нәтижесі, өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындау. Күрделілігі: қарапайым бір үлгідегі міндеттерді орындау, жабдықтарға отын құю, ауысымды қабылдау, жабдықтарды тазалау және жұмыс орнын жинау.	Бір үлгідегі жеңіл практикалық тапсырмаларды орындайды, қарапайым өндірістік жағдайларда өзін-өзі бақылау және өзін-өзі басқара білу дағдыларын көрсетеді.	Еңбек пәні, қарапайым үлгілік міндеттерді орындау кезінде нәтижелерге қол жеткізу құралдары мен тәсілдері туралы базалық білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
3	3	Дербестігі: бір үлгідегі жағдайларда және кәсіби қызметтердің басшылық жасалатын күрделі жағдайларда дербес жұмыстарды жүзеге асыру, оқытуларды өз бетінше ұйымдастыру. Жауапкершілігі: жұмыстардың орындалу нәтижесі; өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік бойынша талаптарды орындау. Күрделілігі: бір үлгідегі практикалық міндеттерді орындау; білім және практикалық тәжірибесі негізінде танымал тәсілін таңдау; Өзінің кәсіби қызмет саласына сәйкес негізгі технологиялық процестерді жүргізу.	Стандартты практикалық тапсырмаларды орындайды, дағдыларын жобалау алға қойған міндеттерді орындау тәсілдерін таңдауды көрсетеді.	Өз кәсіби қызметінде өнімді шығару технологиясы, жеңіл өнеркәсіп. кәсіпорындарында еңбекті жоспарлау және ұйымдастыру туралы білімі. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
4	4	Дербестігі: бағынышты қызметкерлердің міндеттерді өз еркімен белгілеуін, нормаларды ұйымдастыру және іске асыруды бақылауын көздейтін, басшының басқаруымен нормаларды іске асыру бойынша орындаушылық-басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: нормалардың іске асыру нәтижесі; өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі; қоршаған ортаны қорғау және өртке қарсы қауіпсіздік талаптарының орындалуы. Күрделілігі: жұмыс жағдайын өз бетінше талдауды талап ететін әр түрлі үлгідегі практикалық міндеттерді шешу: өзінің кәсіби қызметі саласындағы күрделілігі түрлі деңгейдегі негізгі технологиялық процестерді жүргізу, ұжымдағы тәлімгерлік жұмыс. Жартылай фабрикаттар сапасын және технологиялық процестерді және дайын өнімді бақылау	Алынған тапсырмаларды анықтайды, бағыныштылардың міндеттерін белгілейді, қызметтерінің нәтижесін бағалайды, білім және дағдылардың жетіспеуін анықтайды, қызметкерлердің кәсіпқойлығын жоғарылатуға ынталандырады.	Кәсіби міндеттерді қою және шешу тәсілдері, қағидаттары және амалдары туралы, өндірістегі қатынас этикасы мен психологиясы, еңбек уәждемесі және ынталандыру тәсілдері туралы білуі. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
5	5	Дербестігі: кәсіпорын қызметінің технологиялық процесс учаскесі мен стратегиясы шегіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: өз еңбегін бағалау және жетілдіру, өзінің оқуы және басқаларды оқыту; өз қауіпсіздігі және басқалардың қауіпсіздігі; қоршаған ортаны қорғау өртке қарсы қауіпсіздік талаптарын сақтау. Күрделілігі: жұмыс жағдайлары өзгермелі түрлі жағдайларда шешім табу тәсілдерін таңдау негізінде практикалық міндеттерді шешу. Жеңіл өнеркәсіп өнімін өндіру технологиялық процесін ұйымдастыру бойынша жұмысты жүргізу, жобалау, жаңа жабдықтарды технологияларды және ассортименнтерді игеру және ендіру бойынша жұмыстарды жүргізу, жеңіл өнеркәсіп өндірісінің тиімділігін және өнім сапасын арттыру бойынша ұйымдастырушылық - басқарушылық жұмыс.	Тапсырысты түсіну, жағдайды және өзінің іс-қимылдарын талдау, шешім қабылдау және оларды іске асыруға жағдай жасау, командалық жұмыс, басқарушылық және орындаушылық кәсіпқойлықты жоғарылату тұрғысынан қызметті бақылау және түзету дағдыларын көрсетеді.	Кәсіби жағдайларды жүйелік талдау және жобалау әдіснамасы, басқарушылық шешімдерді қабылдау тәсілдері, ұжым және ұжымдық құрылым туралы білуі. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
6	6	Дербестігі: жұмыстар жөнінде басқа учаскелермен келісім жасауды болжайтын, кәсіпорын қызметтерінің стратегиясы шеңберіндегі басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау және әзірлеу, қызметкерлердің кәсіпқойлығын арттыруға жауапкершілігі. Күрделілігі: шешім қабылдау тәсілдерінің әр түрлілігін болмайтын міндеттерді шешуге бағытталған қызметтер. Зерртеу және тәжірибелі эксперементал жұмыстарды жүргізу, өндірісті кеңейтуді жобалау және жаңғырту, жеңіл өнеркәсіп ассортиментін кеңейту және жаңарту, жаңа технологияларды ендіру.	Белгісіздігі жоғары әлеуметтік және кәсіби жағдайларда жобалау және шешім қабылдау, өзін-өзі басқару мәдениеті, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, нәтижелерді ресімдеу және олармен таныстыру, қазіргі заманғы бағдарламалық өнімдер мен техникалық құралдарды пайдалану дағдыларын көрсетеді.	Әлеуметтік және кәсіби күрделі жағдайларда бірлесіп талдау, жобалау және шешім қабылдау әдіснамасы, коммуникацияны ұйымдастыру және көзқарастарды келісу, талдамалық және жобалық құжаттаманы ресімдеу және таныстыру тәсілдері туралы білуі. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
7	7-1	Дербестігі: сала құрылымын жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау, әзірлеу және оның нәтижелері. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет. Жеңіл өнеркәсібі өнімдерін ішкі нарыққа өткізу, жеңіл өнеркәсібі өніміндегі Қазақстандық қамту үлесін ұлғайту, жергілікті кластерлерді дамуыту.	Міндет пен проблемаларды қою, инновациялық тәсілдерді, тұжырымдама жасау және қызмет стратегиясы әдістерін қолдана отырып, оларды жүйелі түрде шешу дағдыларын көрсетеді.	Тұжырымдаманы, стратегияны, қызметтің функционалдық модельдерін құру әдіснамасын, жеңіл өнеркәсіп үшін кадрларды даярлау саласындағы акмеологиялық әдістерді қолдана отырып, міндеттер мен проблемаларды қою мен жүйелі түрде шешу тәсілдері туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
	7-2	Дербестігі: сала құрылымын жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге және дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау, әзірлеу және оның нәтижелері. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет Жеңіл өнеркәсібі өнімдерін сыртқы нарыққа өткізу, жеңіл өнеркәсібі өніміндегі қазақстандық қамту үлесін ұлғайту, жергілікті кластерлерді дамыту
8	8-1	Дербестігі: мемлекеттік ауқымдағы саланың ірі институционалдық құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау, әзірлеу және оның нәтижелері. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет. Жеңіл өнеркәсібі өнімдерін ішкі нарыққа өткізу, жеңіл өнеркәсібі өніміндегі қазақстандық қамту үлесін ұлғайту, жергілікті кластерлерді дамыту.	Жүйелік және стратегиялық ойлауды, логикалық әдістерді, кәсіби қызмет пен өзара іс-қимылдың модельдерін құру мен орындау әдістерін қолдана отырып, өзара тиімді шешімдерді қабылдау дағдыларын көрсетеді.	Қызметтің және өзара іс-қимылдың кооперативтік жүйелерін құру, жеңіл өнеркәсіп саласындағы макроәлеуметтік және макроэкономикалық жүйелерді үлгілеу және басқару әдіснамасы туралы білім. Қауіпсіздік және еңбекті қорғау жөніндегі қағидаларды білу.
	8-2	Дербестігі: мемлекеттік ауқымдағы саланың ірі институционалдық құрылымдарына жұмыс істету және дамыту стратегиясын құруды көздейтін басқарушылық қызмет. Жауапкершілігі: маңызды өзгерістерге немесе дамуға әкелуі мүмкін қызмет үдерістерін жоспарлау, әзірлеу және оның нәтижелері. Күрделілігі: даму мәселелерін шешу, жаңа тәсілдерді әзірлеу, әр түрлі әдістерді қолдануды көздейтін қызмет. Жеңіл өнеркәсібі өнімдерін сыртқы нарыққа өткізу, жеңіл өнеркәсібі өніміндегі қазақстандық қамту үлесін ұлғайту, жергілікті кластерлерді дамыту.

«Жеңіл өнеркәсіп» саласындағы
салалық біліктілік шеңберіне
2-қосымша

Бiлiктiлiкке қол жеткiзу көрсеткiшi

Бiлiктiлiк деңгейi	Тиiстi деңгейдегi бiлiктiлiкке қол жеткiзу жолдары
1	Практикалық тәжiрибе және/немесе жұмыс орнында қысқа мерзiмдi оқыту (нұсқау) және/немесе бастауыштан кем емес орта бiлiмi болған кезде қысқа мерзiмдi курстар.
2	Практикалық тәжiрибе және/немесе негiзгi орта бiлiмнен кем емес жалпы орта бiлiмi болған кезде кәсiби даярлау (бiлiм беру мекемесi негiзiнде қысқа мерзiмдi курстар немесе корпоративтi бiлiм беру) және/немесе ересектердi қайта даярлау.
3	Практикалық тәжiрибе және/немесе жалпы орта бiлiм немесе негiзгi орта бiлiмнiң негiзiнде техникалық және кәсiби бiлiм немесе практикалық тәжiрибесiз жалпы орта бiлiм болған кезде кәсiби даярлау (бiлiм беру мекемелерiнiң негiзiнде бiр жылға дейiн кәсiби даярлау бағдарламалары бойынша курстар немесе корпоративтi оқыту).
4	Жоғары дәрежелi техникалық және кәсiби бiлiм (қосымша кәсiби дайындық) және практикалық тәжiрибе.
5	Техникалық және кәсiби бiлiм (орта буын маманы), ортадан кейiнгi бiлiм, практикалық тәжiрибе, немесе жоғары бiлiм.
6	Жоғары бiлiм, практикалық тәжiрибе.
7	Жоғары бiлiм, практикалық тәжiрибе, немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiм, практикалық тәжiрибе.
8	Жоғары бiлiм, практикалық тәжiрибе, немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiм, практикалық тәжiрибе. Осы бiлiктiлiк деңгейiнде жоғары бiлiм «Бiлiм туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шiлдедегi Заңы қабылданғанға дейiн алынған жоғары бiлiмдi, сондай-ақ осы заңда белгiленген бiлiм деңгейiне сәйкес айқындалған жоғары бiлiмнен кейiнгi бiлiмдi қамтиды.