Об утверждении инструкции по составлению проектных документов по геологическому изучению недр

Приказ и.о. Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 28 мая 2018 года № 396. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 июня 2018 года № 17076.

Примечание РЦПИ!
Вводится в действие с 29.06.2018.

В соответствии с пунктом 3 статьи 88 Кодекса Республики Казахстан от 27 декабря 2017 года "О недрах и недропользовании" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую инструкцию по составлению проектных документов по геологическому изучению недр.

2. Комитету геологии и недропользования Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа направление его копии на бумажном носителе и в электронной форме на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, согласно подпунктам 1), 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие с 29 июня 2018 года и подлежит официальному опубликованию.

Исполняющий обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан

Р. Скляр

"СОГЛАСОВАН"
Заместитель Премьер-Министра
Республики Казахстан -
Министр сельского хозяйства
Республики Казахстан
_________________ У. Шукеев
"___" ____________ 2018 года

"СОГЛАСОВАН"
Министр оборонной и
аэрокосмической промышленности
Республики Казахстан
_________________ Б. Атамкулов
"___" ____________ 2018 года

"СОГЛАСОВАН"
Министр энергетики
Республики Казахстан
_________________ К. Бозумбаев
"___" ____________ 2018 года

Утверждена приказом исполняющего обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 28 мая 2018 года № 396

Инструкция по составлению проектных документов по геологическому изучению недр

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по составлению проектных документов по геологическому изучению недр (далее – Инструкция) разработана в соответствии с пунктом 3 статьи 88 Кодекса Республики Казахстан от 27 декабря 2017 года "О недрах и недропользовании" (далее – Кодекс) и предназначена для недропользователей, осуществляющих операций по геологическому изучению недр.

2. Проектными документами для проведения операций по геологическому изучению недр являются:

1) план геологического изучения;

2) проект поисково-оценочных работ на подземные воды.

3. План геологического изучения разрабатывается для проведения геологосъемочных и (или) геофизических работ.

Проект поисково-оценочных работ на подземные воды разрабатывается для проведения поиска и оценки месторождений и участков подземных вод.

4. Проектные документы по геологическому изучению недр разрабатываются и утверждаются недропользователем.

5. Состав, виды, методы и способы работ по геологическому изучению, объемы и сроки их проведения определяются в проектных документах недропользователем самостоятельно в соответствии с настоящей Инструкцией.

6. При изменении видов, методов и (или) способов планируемых работ по геологическому изучению недр, а также их объемов недропользователь вносит соответствующие изменения в проектные документы и представляет их уполномоченному органу по изучению недр.

Если в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан данные изменения требуют проведения государственной экологической экспертизы, измененные проектные документы по геологическому изучению представляются в уполномоченный орган по изучению недр после получения положительного заключения государственной экологической экспертизы.

Глава 2. Составление плана геологического изучения

7. В плане геологического изучения описываются состав, виды, методы и способы геологосъемочных и (или) геофизических работ, примерные объемы, территории и сроки проведения таких работ в трехлетний период.

8. План геологического изучения состоит из проектной документации и сметы. Название проекта присваивается геологическому заданию, и отражает наименование объекта геологоразведочных работ.

9. На каждый объект недропользования, на который выдано геологическое задание, разрабатывается единая проектная документация, предусматривающая все необходимые виды геологосъемочных и (или) геофизических работ и сопутствующих им работ, входящих в проектируемый комплекс исследований.

Сноска. Пункт 9 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. План геологического изучения состоит из следующих разделов:

1) геологическое задание;

2) введение;

3) физико-географическая характеристика района работ;

4) обзор, анализ и оценка ранее проведенных исследований;

5) геологическая характеристика района работ;

6) состав, виды, методы и способы работ по геологическому изучению;

7) ожидаемые результаты работ;

8) охрана труда и техника безопасности;

9) охрана окружающей среды;

10) список используемых источников;

11) сметная часть.

Сноска. Пункт 10 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Раздел "Геологическое задание" отражает цель проведения геологического изучения недр и содержит:

1) целевое назначение работ, границы территории участка и основные оценочные параметры;

2) геологические задачи, последовательность и основные методы их решения;

3) ожидаемые результаты и сроки выполнения работ (с указанием форм отчетной документации и инстанций, которым они представляются).

Сноска. Пункт 11 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

12. Геологическое задание утверждается лицом, оформляющим лицензию на геологическое изучение недр.

Сноска. Пункт 12 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

13. Раздел "Введение" содержит:

1) сведения о лице, оформляющего лицензию на геологическое изучение недр, в том числе наименование, юридический адрес физического или юридического лица;

2) цель проведения геологического изучения;

3) обоснование текущей и перспективной потребности геологического изучения;

4) сроки начала и завершения работ.

Сноска. Пункт 13 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14. В разделе "Физико-географическая характеристика района работ" указывается географическое (административное) положение района работ (площади, в пределах которой должны быть решены геологические задачи). Кратко освещаются характер рельефа, абсолютные отметки и относительные превышения, климатические особенности, населенность и характеристика населенных пунктов, развитие транспортной инфраструктуры, коммуникаций и иные сведения, влияющие на организацию и стоимость работ.

Сноска. Пункт 14 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

15. В разделе "Обзор, анализ и оценка ранее проведенных исследований", в целях обоснования постановки проектируемых видов и объемов работ, кратко освещается степень изученности объекта геологическими, геохимическими, геофизическими, гидрогеологическими исследованиями и состоит из:

1) краткого аналитического обзора ранее выполненных на объекте геологических исследований, имеющих отношение к обоснованию проектируемых работ;

2) картограммы изученности с указанием контуров изученных объектов с их нумерацией.

Сноска. Пункт 15 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

16. Раздел "Геологическая характеристика района работ" содержит описание предыдущих исследований по стратиграфии (без детального описания пород), тектонике, металлогении, полезных ископаемых и прочих геологических характеристик, необходимых для обоснования методики работ.

Сноска. Пункт 16 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

17. С изложением геологической характеристики района проектируемых работ к проекту приложить геологическую карту в масштабе проектируемых работ или в смежном масштабе, составленную (или изданную) по материалам предшествующих исследований.

Геологическая карта сопровождается подробной стратиграфической колонкой с геологическим разрезом. В случаях, когда схемы стратиграфии, магматизма (вулканизма), тектоники, метаморфизма и металлогении района проектируемых работ разработаны разными авторами и не идентичны, следует привести сопоставление (корреляцию) всех имеющихся схем.

Сноска. Пункт 17 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

18. Раздел "Состав, виды, методы и способы работ по геологическому изучению" содержит:

1) геологические задачи и методы их решения;

2) описание геологосъемочных и (или) геофизических методов (включая уточнение вопросов стратиграфии, литологии, магматизма, тектоники);

3) виды, примерные объемы и сроки проведения работ по геологическому изучению недр, а также сводный перечень планируемых работ по ним;

4) графические материалы, обосновывающие планируемые работы.

Сноска. Пункт 18 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

19. Все виды работ по геологическому изучению подлежат документированию, и отражаются в отчетах.

Сноска. Пункт 19 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20. В комплексе геологосъемочных и геофизических исследований излагаются геологические задачи, подлежащие решению с помощью геологических и геофизических методов, обосновывается рациональный комплекс этих методов и видов работ. Определяются геологические задачи, решаемые отдельными методами в комплексе геофизических работ. Обосновывается выбор соответствующей аппаратуры и оборудования. Обосновываются категории трудности, вид производственного транспорта, коэффициенты, учитывающие отклонения от нормализованных условий. Указываются объемы основных и вспомогательных работ.

Сноска. Пункт 20 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 15.03.2022 № 77 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. По решению Правительства Республики Казахстан на участке геологического изучения недропользователь осуществляет бурение параметрических скважин.

Исходя из конкретных геологических задач и требований к геологической информации, определяются места заложения скважин, их глубина, интервалы отбора керна, минимально допустимый процент выхода керна по интервалам.

Исходя из горно-геологических условий бурения и параметров скважин, выбираются виды и способы бурения, типы буровых станков, обосновываются конструкции скважин и технология бурения, составляются геолого-технические разрезы скважин.

Рассчитываются объемы бурения, которые распределяются по назначению скважин (картировочные, структурные, структурно-параметрические, поисково-картировочные, разведочные), по типу скважин (вертикальные, наклонно-направленные), по способам бурения (колонковое, шнековое и пр.), по расположению скважин относительно базы и друг от друга (одиночные, групповые), по способу получения электроэнергии (от энергосети, от собственной стационарной электростанции, от индивидуальной передвижной электростанции).

Объемы бурения распределяются также по группам скважин по глубине, по среднему диаметру скважин, по категориям горных пород, по типу привода бурового станка (от электродвигателя или двигателя внутреннего сгорания).

Сноска. Пункт 21 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

22. Раздел "Ожидаемые результаты работ" излагается требуемый результат выполненного комплекса работ.

Сноска. Пункт 22 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23. Раздел "Охрана труда и техника безопасности" содержит:

1) особенности участка работ, общие положения;

2) перечень нормативных документов по технике безопасности и охране здоровья, принятые нормативными правовыми актами Республики Казахстан;

3) мероприятия по технике безопасности;

4) мероприятия по улучшению охраны труда и техники безопасности при проведении работ.

Сноска. Пункт 23 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

24. Раздел "Охрана окружающей среды" содержит:

1) материалы экологической оценки по упрощенному порядку;

2) перечень основных нормативных документов используемых при проектировании работ;

3) мероприятия по охране недр в процессе геологоразведочных работ, недопущению вредного влияния работ на сохранность запасов полезных ископаемых, предотвращению загрязнения недр вредными веществами и отходами производства;

4) эколого-экономическая характеристика района работ;

5) природоохранные мероприятия, охрана лесов, животного мира и природоохранный контроль;

6) результаты расчетов объемов работ и транспортных перевозок, затрат времени и труда, расхода материалов и энергии на проведение мероприятий по охране недр и окружающей среды.

На участке геологического изучения недропользователь не вправе возводить капитальные сооружения, постоянно складировать и хранить взрывчатые вещества, создавать канавы, шурфы, траншеи и другие виды горных выработок, а также проводить вскрышные работы в соответствии с пунктом 4 статьи 89 Кодекса Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

Сноска. Пункт 24 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 15.03.2022 № 77 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

25. В разделе "Список используемых источников" указывается перечень опубликованных литературных источников, фондовых и других материалов, использованных при составлении плана, с названием материалов, авторов, издательства, места и года издания (составления).

26. Раздел "Сметная часть" основой для определения сметной стоимости геологоразведочных работ служат:

1) проектная документация;

2) действующее законодательство;

3) действующие сметные нормативы (нормы и цены).

Смета составляется на весь объем геологоразведочных работ и затрат, предусмотренных планом.

Глава 3. Составление проекта поисково-оценочных работ на подземные воды

27. В проекте поисково-оценочных работ на подземные воды описываются виды, методы и способы поисково-оценочных работ на подземные воды, количество пробуриваемых скважин и их характеристики, сроки проведения работ в трехлетний период, меры по ликвидации последствий поисково-оценочных работ и оценка их стоимости.

28. Изменения в проект поисково-оценочных работ на подземные воды, вносимые после выдачи лицензии на геологическое изучение недр, подлежат согласованию с уполномоченным органом по изучению недр. Такое согласование осуществляется в течение двадцати рабочих дней со дня представления измененного проекта.

Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в согласовании изменений в проект поисково-оценочных работ на подземные воды в случае, если такие изменения не соответствуют инструкции по составлению проектных документов по геологическому изучению недр.

Отказ в согласовании проекта поисково-оценочных работ на подземные воды не лишает недропользователя права на повторное обращение для согласования.

29. Проект поисково-оценочных работ подземных вод включает в себя текстовую часть, текстовые, табличные и графические приложения и укрупненную сводную смету.

30. Виды состоят из следующих разделов:

1) введение;

2) физико-географическая характеристика района;

3) геологическое задание;

4) анализ и оценка ранее проведенных исследований;

5) геолого-гидрогеологическая характеристика района;

6) гидрогеологическое обследование;

7) буровые работы;

8) геофизические исследования;

9) опытно-фильтрационные работы (пробные и опытные откачки);

10) режимные и гидрометрические наблюдения;

11) топографо-геодезические работы;

12) лабораторные исследования;

13) камеральные работы;

14) заключение;

15) список использованных источников;

16) сметная часть;

17) охрана окружающей среды.

Сноска. Пункт 30 - в редакции приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

31. Раздел "Введение" содержит следующее:

1) цель проведения поисково-разведочных работ;

2) заказчик;

3) обоснование текущей и перспективной потребности в воде хозяйственно-питьевого и производственно-технического назначения;

4) требование к качеству подземных вод;

5) существующие источники водоснабжения, причины их недостаточности;

6) обоснование постановки работ (наличие заявочных документов);

7) организация, выполняющая разведку подземных вод;

8) сроки начала и завершения работ.

32. В разделе "Физико-географическая характеристика района" приводится краткая характеристика местоположения объектов разведки, описывается рельеф, гидрография, климат, почвы, растительность.

Дается описание поверхностных вод (рек, водохранилищ, озер) и их возможной взаимосвязи с подземными водами, а также качественная характеристика поверхностных вод. Раздел сопровождается обзорной картой масштаба 1:1000000 или 1:1500000 с показом контура участка работ.

33. Раздел "Геологическое задание" содержит:

1) целевое назначение работ, границы территории участка, основные оценочные параметры и количество потребности в воде;

2) геологические задачи, последовательность и основные методы их решения;

3) ожидаемые результаты и сроки выполнения работ.

34. В разделе "Анализ и оценка ранее проведенных исследований" дается описание геолого-гидрогеологической изученности, геологического строения и гидрогеологических условий исследуемой территории, наличия в районе перспективных водоносных горизонтов (комплексов) и водоносных зон трещиноватости, месторождений подземных вод. Особое внимание уделяется наиболее перспективному водоносному горизонту или комплексу с оцененными на предыдущих стадиях эксплуатационными запасами подземных вод.

Описание иллюстрируется гидрогеологической картой масштаба 1:100000-1:200000, сопровождаемой двумя, а иногда и более, гидрогеологическими разрезами.

Раздел проекта содержит информацию, обосновывающую выбор перспективной водоносного горизонта и площади для постановки разведочных работ.

35. В разделе "Геолого-гидрогеологическая характеристика района" кратко освещается степень геологической, геофизической и гидрогеологической изученности участка работ.

Приводится сбор материалов и краткий аналитический обзор ранее выполненных на участке геологоразведочных работ, имеющих отношение к обоснованию проектируемых работ.

Приводятся рекомендации предыдущих исследований по дальнейшему направлению работ, а также прогнозные ресурсы и запасы подземных вод по соответствующим категориям в зависимости от степени изученности участка.

Собранный гидрогеологический и другой материал является основой для обоснования видов и объемов проектируемых работ.

36. В разделе "Гидрогеологическое обследование" с целью обследования существующих водопунктов, рационального размещения проектируемых гидрогеологических скважин на местности, выбора мест проезда и увязки местоположения скважин с геоморфологическими особенностями местности предусматривается проведение гидрогеологических маршрутов, применительно к гидрогеологической съемке масштаба 1: 50000. Работы проводятся на площадях участков работ, выявленных в процессе предшествующих исследований.

При проведении маршрутов основное внимание необходимо уделять естественным и искусственным выходам подземных вод, обследованию действующих водозаборов с целью изучения водоотбора, статических и динамических уровней эксплуатируемых водоносных горизонтов, выявлению источников возможного загрязнения подземных вод, а также указывается границы распространения пресных подземных вод с геоморфологическими особенностями территории.

37. В разделе "Буровые работы" описывается проходка разведочных и разведочно-эксплуатационных скважин применительно к намеченной схеме водозабора с целью уточнения геологического строения участка, мощности и состава водоносных отложений и разделяющих их водоупорных толщ, уточнения граничных условий участка, детализации сведений о гидрогеологических параметрах участка взаимосвязи между водоносными горизонтами и поверхностными водами. Определяются уровни и напоры водоносных горизонтов и комплексов, водоносных зон открытой трещиноватости.

В зависимости геолого-гидрогеологических условий выбираются виды и способы бурения, типы буровых станков и другого оборудования, обосновываются конструкции скважин и технология бурения, составляются геолого-технические разрезы скважин.

Количество проектируемых скважин определяется в зависимости от потребностей в воде и сложными гидрогеологическими и гидрохимическими условиям. По назначению скважины подразделяются на поисковые, разведочные и наблюдательные. Объемы бурения распределяются по группам скважин по глубине, по среднему диаметру скважин, по категориям горных пород, по типу привода бурового станка.

Также определяются объемы вспомогательных работ, сопутствующих бурению (крепление скважин, прокачка, цементирование, тампонирование).

В соответствии со сроками проведения буровых работ, производительностью и числом работающих буровых установок определяется время работы буровых установок и количество их перевозок, в том числе в зимних условиях.

38. В разделе "Геофизические исследования" в скважинах предусматриваются с целью литолого-стратиграфического расчленения разреза, выделения в нем продуктивных водоносных горизонтов с оценкой их мощности, минерализации пластовых вод и оценки коллекторских свойств водовмещающих интервалов, а также определения оптимальных интервалов установки фильтров.

Исследования проводятся в зависимости от типов месторождений подземных вод во всех проектируемых скважинах. В комплекс геофизических исследований входит гамма-каротаж, кавернометрия, электрокаротаж и расходометрия. При необходимости могут быть проведены и другие виды исследований, в том числе площадные геофизические исследования для выявления подземных вод.

Геофизические исследования проводятся компьютеризированным аппаратурно-методическим комплексом, установленных на базе специализированных автомобилей.

39. В разделе "Опытно-фильтрационные работы (пробные и опытные откачки)" по завершению бурения и промывки ствола скважины, проводятся опытно-фильтрационные работы с целью определения водообильности и расчетных гидрогеологических параметров опробуемых водоносных горизонтов, комплексов и водоносных зон открытой трещиноватости, в том числе – водопроводимости, уровнепроводности (пьезопроводности).

Откачки подразделяются на пробные, опытные, кустовые и выполняются погружными насосами или эрлифтными установками. Продолжительность опытных откачек в зависимости от гидрогеологических условий принимается: пробные 1-2 сутки, опытные не менее 5 суток, кустовые 10-15 суток, по завершении откачки проводятся наблюдения за восстановлением уровня подземных вод в течение не менее 1 суток.

В конце опытно-фильтрационных работ отбираются пробы воды на химико-аналитические исследования с целью определения качественной характеристики подземных вод. Количество проб и виды анализов определяются исходя из геологического задания.

40. В разделе "Режимные и гидрометрические наблюдения" в пробуренных скважинах выполняется цикл режимных наблюдений за изменениями уровня и качества подземных вод. При наличии государственной режимной сети в аналогичных с участком поисков гидрогеологических условиях на изучаемый горизонт, режимные наблюдения исключаются, при этом используются данные многолетних режимных наблюдений по государственному посту.

Основной отбор и контрольная проба воды из скважин осуществляется после прокачки скважины погружными насосами. Периодичность отбора проб воды зависит от типа месторождения и целевого назначения подземных вод.

При наличии поверхностных водотоков, которые могут служить источником питания или местом разгрузки подземных вод выполняются гидрометрические работы на этих водотоках с целью уточнения характера взаимодействия подземных и поверхностных вод. Из поверхностных водотоков пробы на сокращенный химический анализ отбираются посезонно.

На месторождениях технических подземных вод отбираются пробы воды только на сокращенный химический анализ.

41. В разделе "Топографо-геодезические наблюдения" предусматривается проведение топогеодезических работ с целью перенесения в натуру гидрогеологических скважин и их планово-высотную привязку. Без точной высотной привязки очень трудно отразить уровень грунтовых вод или пьезометрическую поверхность напорных вод, также невозможно определить направление движения подземных вод, поэтому планово-высотная привязка обязательна. Планово-высотная привязка будет выполнена по всем скважинам с помощью GPS приборов.

42. В разделе "Лабораторные исследования" качество подземных вод на изучаемом участке должно быть изучено, позволяющей использовать их по целевому назначению.

Для этого все пробы воды, отобранные в процессе производства полевых исследований (обследования, опытные работы, режимные наблюдения), направляются в сертифицированную лабораторию для анализа.

43. Раздел "Камеральные работы" при поисково-оценочных работах на подземные воды включают:

1) изучение, анализ и обработка материалов как ранее выполненных работ, так и проведенных полевых исследований, предусмотренных настоящим проектом, а при необходимости проводится переинтерпретация материалов ранее выполненных работ;

2) обработку и анализ материалов по эксплуатации действующих водозаборов, расположенных за его пределами, находящихся в аналогичных условиях;

3) систематизацию перечисленных материалов с целью подготовки информационного обеспечения к подсчету эксплуатационных запасов подземных вод;

4) подсчет эксплуатационных запасов подземных вод с оценкой их обеспеченности. В сложных геолого-гидрогеологических условиях подсчет эксплуатационных запасов подземных вод может выполняться с применением методов математического моделирования;

5) составление, оформление отчета и предоставление его на государственную экспертизу недр.

44. В разделе "Заключение" приводятся основные выводы о степени изученности геологического строения и гидрогеологических условий разведанного месторождения (участка), качество подземных вод и условиях их предполагаемой эксплуатации.

Влияние эксплуатации подземных вод разведанного месторождения (участка) на другие действующие водозаборы, на общий водный баланс района и окружающую среду.

Рекомендации по организации зон санитарной охраны.

Рекомендации по направлению дальнейших гидрогеологических работ в районе и на месторождении (участке), организации и проведению мониторинга подземных вод.

45. В разделе "Список использованных источников" указывается перечень опубликованных литературных источников, фондовых и других материалов, использованных при составлении отчета, с названием материалов, авторов, издательства, места и года издания (составления).

46. В разделе "Сметная часть" прилагается укрупненный сводный сметный расчет стоимости поисково-оценочных работ, выполненный в соответствии с нормативными документами в ценах на момент подготовки проекта или обобщенный расчет стоимости работ по сложившимся рыночным ценам.

47. Раздел "Охрана окружающей среды" содержит:

1) оценку воздействия на окружающую среду;

2) перечень основных нормативных документов (стандартов, правил, инструкций), требования которых необходимо соблюдать при производстве проектируемых работ;

3) мероприятия по охране недр в процессе геологоразведочных работ, недопущению вредного влияния работ на сохранность запасов подземных вод, предотвращению загрязнения подземных вод вредными веществами и отходами производства.

Сноска. Инструкция дополнена пунктом 47 в соответствии с приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов РК от 30.07.2021 № 279 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Жер қойнауын геологиялық зерттеу бойынша жобалау құжаттарын жасау жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 2018 жылғы 28 мамырдағы № 396 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылғы 14 маусымда № 17076 болып тіркелді.

РҚАО-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 29.06.2018 бастап қолданысқа енгізіледі.

"Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2017 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Кодексінің 88-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Жер қойнауын геологиялық зерттеу бойынша жобалау құжаттарын жасау жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Геология және жер қойнауын пайдалану комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ және орыс тілдеріндегі қағаз тасығыштағы және электрондық нысандағы көшірмелерін Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларына сәйкес іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2018 жылғы 29 маусымнан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға жатады.

Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушы

Р. Скляр

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Премьер-Министрінің орынбасары –

Қазақстан Республикасының

Ауыл шаруашылығы министрі

_________________ Ө. Шөкеев

2018 жылғы "___" _________

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Қорғаныс және аэроғарыш

өнеркәсібі министрі

_________________ Б. Атамқұлов

2018 жылғы "___" _________

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Энергетика министрі

_____________ Қ. Бозымбаев

2018 жылғы "___" _________

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2018 жылғы 28 мамырдағы № 396 бұйрығымен бекітілген

Жер қойнауын геологиялық зерттеу бойынша жобалау құжаттарын жасау жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы жер қойнауын геологиялық зерттеу бойынша жобалау құжаттарын жасау жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі-Нұсқаулық) "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2017 жылғы 27 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі-Кодекс) 88-бабының 3-тармағына сәйкес әзірленді және жер қойнауын геологиялық зерттеу операциясын жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушыларға арналған.

2. Геологиялық зерттеу жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жобалау құжаттары мыналар:

1) жер қойнауын геологиялық зерттеу жоспары;

2) жерасты суларына арналған іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасы болып табылады.

3. Геологиялық зерттеу жоспары геологиялық түсірілім және (немесе) геофизикалық жұмыстарын жүргізу үшін әзірленеді.

Жерасты суларына арналған іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасы кен орнын және жерасты суларының учаскелерін іздестіру және бағалау жүргізу үшін әзірленеді.

4. Жер қойнауын геологиялық зерттеу бойынша жобалау құжаттарын жер қойнауын пайдаланушы әзірлейді және бекітеді.

5. Геологиялық зерттеу жөніндегі жұмыстардың құрамын, түрлерін, әдістері мен тәсілдерін, олардың көлемдері мен жүргізу мерзімдерін жобалау құжаттарын жасау жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жер қойнауын пайдаланушы жобалау құжаттарында дербес айқындайды.

6. Жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі жоспарланатын жұмыстардың түрлері, әдістері және (немесе) тәсілдері, сондай-ақ олардың көлемдері өзгерген кезде жер қойнауын пайдаланушы жобалау құжаттарына тиісті өзгерістер енгізеді және оларды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға ұсынады.

Егер Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес аталған өзгерістер мемлекеттiк экологиялық сараптама жүргiзудi талап етсе, геологиялық зерттеу жөніндегі өзгертілген жобалау құжаттары жер қойнауын зерттеу жөніндегі органға мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы алынғаннан кейін табыс етіледі.

2-тарау. Геологиялық зерттеу жоспарын жасау

7. Геологиялық зерттеу жоспарында геологиялық түсірілім жұмыстарының және (немесе) геофизиялық жұмыстардың түрлері мен тәсілдері, шамамен алғандағы көлемдері, аумақтары және үш жылдық кезеңдегі осындай жұмыстарды жүргізу мерзімдері сипатталады.

8. Геологиялық зерттеу жоспары жобалық құжаттардан және сметадан тұрады. Жоба атауы геологиялық тапсырмасына тағайындалады және геологиялық барлау объектісінің атауын көрсетеді.

9. Геологиялық тапсырмада берілген жер қойнауын пайдаланудағы әрбір объект үшiн зерттеу кешеніне енетін геологиялық түсірілім және (немесе) геофизикалық жұмыстардың барлық қажетті түрлері мен тиiстi жұмыстарының бiрыңғай жобалау құжаттамасы әзiрленедi.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Геологиялық зерттеу жоспары мынадай бөлімдерден тұрады:

1) геологиялық тапсырма;

2) кіріспе;

3) жұмыстар ауданының физикалық-географиялық сипаттамасы;

4) бұрын жүргізілген зерттеулерді шолу, талдау және бағалау;

5) жұмыстар ауданының геологиялық сипаттамасы;

6) геологиялық зерттеу бойынша жұмыстардың құрамы, түрлері, әдістері мен тәсілдері;

7) жұмыстардың болжамды нәтижелері;

8) еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы;

9) қоршаған ортаны қорғау;

10) қолданылған дереккөздер тізімі;

11) сметалық бөлігі.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. "Геологиялық тапсырма" бөлімі жер қойнауын геологиялық зерттеуді жүргізу мақсатын көрсетеді және:

1) жұмыстың нысаналы мақсатын, учаске аумағының шекарасы мен негізгі бағалау параметрлерін;

2) геологиялық міндеттерін, оларды шешудің бірізділігі мен негізгі әдістерін;

3) күтілетін нәтижелері мен жұмыс орындау мерзімін қамтиды (есеп беру құжаттарының нысаны мен олар ұсынылатын инстанция көрсетілуі тиіс).

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12. Геологиялық тапсырманы жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензияны ресімдейтін тұлға бекітеді.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

13. "Кіріспе" бөлімінде:

1) жер қойнауын геологиялық зерттеуге лицензия ресімдеуші тұлға туралы мәліметтер, оның ішінде жеке немесе заңды тұлғаның атауы, заңды мекенжайы;

2) геологиялық зерттеудің мақсаты;

3) геологиялық зерттеудің ағымдағы және перспективадағы қажеттіліктерін негіздеу;

4) жұмыстардың басталу және аяқтау мерзімдері қамтылады.

Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

14. "Ауданның физикалық-географиялық жұмыстар сипаттамасы" бөлімінде ауданның географиялық (әкімшілік) орны көрсетіледі (геологиялық мәселелер шешілетін аумақтар шегінде). Рельеф сипаттамасы, абсолюттік белгілері мен салыстырмалы артықшылықтары, климаттық ерекшеліктері, халық саны мен елді мекеннің сипаттамасы, көлік инфрақұрылымын дамуы, жұмыстарды ұйымдастыру мен құнына әсер ететін коммуникациялар және өзге де мәліметтер.

Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

15. "Бұрын жүргізілген зерттеулерді шолу, талдау және бағалау" бөлімінде жобаланатын түрлердің жасалуын және жұмыс көлемін негіздеу мақсатында, объектінің геологиялық, геохимиялық, геофизикалық, гидрогеологиялық зерттеулермен зерттелу дәрежесі қысқаша қамтылады және мыналардан:

1) жобаланып отырған жұмыстардың негіздемесіне байланысты бұрын орындалған геологиялық зерттеулерін қысқаша сараптамалық шолудан;

2) зерттелген объектілердің контурларын нөмірлеп көрсету, зерттеу картограммаларынан тұрады.

Ескерту. 15-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

16. "Жұмыс ауданының геологиялық сипаттамасы" бөлімі стратиграфия (жыныстарды егжей-тегжейлі сипаттамасыз), тектоника, металлогения, пайдалы қазбалар және жұмыс әдістемесін негіздеу үшін қажетті басқа да геологиялық сипаттамалар бойынша алдыңғы зерттеулердің сипаттамасын қамтиды.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17. Ұсынылған жобаланған жұмыстар ауданының геологиялық сипаттамаларын баяндай отырып, жобаға жобаланған жұмыстардың ауқымындағы немесе аралас ауқымдағы алдыңғы зерттеулердің материалдары бойынша жасалған (немесе басып шығарылған) геологиялық картаны ұсыну қажет.

Геологиялық карта толық стратиграфиялық бағаннының геологиялық қимасымен қоса беріледі. Егер ауданның жобаланған жұмыстарының стратиграфия, магматизм (вулканизм), тектоника, метаморфизм, металлогения схемасының авторлары әр түрлі және бірдей емес болған жағдайда, барлық схемаларды салыстыру (корреляциялау) қажет.

Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

18. "Геологиялық зерттеу бойынша жұмыстардың құрамы, түрлері, әдістері мен тәсілдері" бөлімі:

1) геологиялық міндеттер мен оларды шешу әдістерін;

2) геологиялық түсіру және (немесе) геофизикалық әдістердің сипаттамасы (стратиграфия, литология, магматизм, тектоника мәселелерін нақтылауды қоса алғанда);

3) жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі жұмыстардың түрлері, болжамды көлемі және жүргізу мерзімдері, сондай-ақ олар бойынша жоспарланған жұмыстардың жиынтық тізбесі;

4) жоспарланған жұмыстарды негіздейтін графикалық материалдарын.

Ескерту. 18-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

19. Геологиялық зерттеу бойынша жұмыстардың барлық түрлері құжатталады және есепке алынады.

Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

20. Геологиялық түсірілім және геофизикалық зерттеулер кешенінде геологиялық және геофизикалық әдістер көмегімен анықталатын геологиялық міндеттері, осы әдістер мен жұмыс түрлерінің ұтымды кешені негізделген.

Геофизикалық жұмыстар кешенінде жеке әдістермен шешілетін геологиялық тапсырмалар анықталады. Тиісті аспаптар мен жабдықтарды таңдау негізделген. Қалыптасқан жағдайлардан ауытқуларды ескере отырып, қиындық санаттарына, өндіріс көлігінің түрі мен коэффициенттеріне негізделген. Негізгі және қосалқы жұмыстар көлемі көрсетіледі.

Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 15.03.2022 № 77 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешіміне бойынша жер қойнауын пайдаланушы геологиялық зерттеу учаскесінде параметрлік ұңғымаларды бұрғылауды жүзеге асырады.

Геологиялық ақпараттың нақты геологиялық міндеттері мен талаптары негізінде ұңғымалардың орналасқан жері, олардың тереңдігі, керннің іріктеу интервалы, интервалдар бойынша керннің ең аз рұқсат етілген шығу пайызы анықталады.

Бұрғылаудың таулы-геологиялық жағдайлары мен ұңғымалардың параметрлері негізінде, бұрғылаудың түрлері мен әдістері таңдалып, бұрғылау қондырғыларының түрлері, ұңғымалар мен бұрғылау технологиясы негізделіп, ұңғымалардың геологиялық және техникалық бөлімдері құрастырылады.

Бұрғылау көлемі ұңғымалардың орналасуы бойынша (картографиялық, құрылымдық, құрылымдық-параметрлік, іздестіру-картографиялық, барлау), ұңғымалардың түрлері бойынша (тік, бағыттық), бұрғылау әдістерімен (бағаналы, иірлік және т.с.с), базаға және бір-біріне қатысты ұңғымалардың орналасуы бойынша (біреу, топтық), электр қуатын алу тәсілі бойынша (электр станциясынан, жеке меншіктегі стационарлы электр станциясынан, жеке жылжымалы электр станциясынан) есептелінеді.

Бұрғылау көлемі ұңғымалар топтары арасында тереңдік, бұрғылау қондырғысының қозғалтқышының түрі бойынша (электр қозғалтқышынан немесе ішкі жану қозғалтқышынан) орташа диаметрі бойынша, тау жынысы санаты бойынша бөлінеді.

Ескерту. 21-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

22. "Жұмыстардың күтілетін нәтижелері" бөлімі орындалған жұмыстар кешенінің талап етілетін нәтижесін баяндайды.

Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

23. "Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы" бөлімінде:

1) жұмыс орнының ерекшеліктері, жалпы ережелер;

2) Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiмен қабылданған қауiпсiздiк пен денсаулықты қорғау бойынша нормативтiк құжаттардың тізбесі;

3) техникалық қауіпсіздік бойынша іс-шаралар;

4) жұмыс уақытында еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғауды жақсарту бойынша іс-шаралар көрсетіледі.

Ескерту. 23-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

24. "Қоршаған ортаны қорғау" бөлімі:

1) оңайлатылған тәртіп бойынша экологиялық бағалау материалдары;

2) жұмыстарды жобалау кезінде пайдаланылатын негізгі нормативтік құжаттардың тізбесі;

3) геологиялық барлау жұмысы процесінде жер қойнауын қорғау, жер қойнауының зиянды заттар мен өндіріс қалдықтарымен ластануын болдырмау жөніндегі іс-шараларды;

4) жұмыс ауданының экологиялық-экономикалық сипаттамаларын;

5) табиғатты қөрғау іс-шаралары, орман, жануарлар әлемін қөрғау және табиғатты қөрғауды бақылауды;

6) жер қойнауын мен қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi iс-шараларды жүзеге асыру үшін жұмыс көлемі мен тасымалдау көлемiн, жұмыс iстеу уақытын, материалдар мен энергияны тұтынуды есептеу нәтижелерін қамтиды.

"Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 89-бабының 4-тармағына сәйкес жер қойнауын пайдаланушының геологиялық зерттеу учаскесінде күрделі құрылысжайларды салуға, жарылғыш заттарды тұрақты түрде жинап қоюға және сақтауға, жыралар, шурфтар, траншеялар және тау-кен қазбаларының басқа да түрлерін жасауға, сондай-ақ аршу жұмыстарын жүргізуге құқығы жоқ.

Ескерту. 24-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 15.03.2022 № 77 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

25. "Қолданылған дереккөздер тізімі" бөлімінде жоспар жасау барысында жарияланған әдеби дереккөздері, қор және тағы басқа материалдарының авторы, баспадан шыққан уақыты, орны, баспасы көрсетіледі.

26. "Сметалық бөлігі" бөлімі геологиялық барлау жұмысын сметалық құнын анықтау үшін мыналар негіз болып табылады:

1) жобалау құжаттарына;

2) қолданыстағы (әрекет етуші) заңнама;

3) қолданыстағы сметалық нормативтер (нормалар мен бағалар).

Смета жоспарда көзделген геологиялық барлау жұмыстарының барлық көлемі мен шығындарына сәйкес жасалады.

3-тарау. Жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасын жасау

27. Жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасында жер асты суларының іздестіру-бағалау жұмыстарының түрлері, әдіс-тәсілдері, бұрғыланған ұңғымалардың саны мен олардың сипаттамалары, үшжылдық кезеңінінде жұмыс істеу мерзімі, іздестіру-бағалау жұмыстарының салдарын жою және олардың құндылығын бағалау жөніндегі шаралар сипатталады.

28. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия берілгеннен кейін, жерасты суларын іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасына енгізілетін өзгерістер, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органмен келісу жатады. Мұндай келісулер өзгертілген жобаны ұсынған күннен бастап 20 жұмыс күні аралығында жүзеге асырылады.

Егер жерасты суларын іздестіру-бағалау жұмыстары жобасының өзгерістері жер қойнауын геологиялық зерттеу бойынша жобалау құжаттарын жасау жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес келмесе, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган іздестіру-бағалау жұмыстары жобасы бойынша өзгерістерге келісім беруден бас тартады.

Жерасты суларын іздестіру-бағалау жұмыстары жобасының өзгерістерін келісуден бас тарту, жер қойнауын пайдаланушыны келісуге қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

29. Жерасты суларын іздестіру-бағалау жобасы мәтіндік бөлігінен, мәтіндік, кестелік және графикалық қосымшалардан, ірілендірілген жиынтық сметасынан тұрады.

30. Түрлері келесі бөлімдерден тұрады:

1) кіріспе;

2) ауданның физикалық-географиялық сипаттамасы;

3) геологиялық тапсырма;

4) бұрын жүргізілген зерттеулерді талдау және бағалау;

5) ауданның геологиялық-гидрогеологиялық сипаттамасы;

6) гидрогеологиялық зерттеу;

7) бұрғылау жұмыстары;

8) геофизикалық зерттеулер;

9) тәжірибелік-сүзгі жұмыстары (сынақ және сынақ сорғысы);

10) режимдік және гидрометрлік бақылау жүргізу;

11) топографиялық-геодезиялық жұмыстар;

12) зертханалық зерттеулер;

13) камералдық жұмыстар;

14) қорытынды;

15) қолданылған дереккөздер тізімі;

16) сметалық бөлігі;

17) қоршаған ортаны қорғау.

Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

31. "Кіріспе" бөлімінде:

1) іздестіру-барлау жұмыстарының мақсаты;

2) тапсырыс беруші;

3) шаруашылық-ауыз су және өнеркәсіптік-техникалық сулардың ағымдағы және болашақтағы қажеттілігін негіздеу;

4) жерасты суларының сапасына қойылатын талаптар;

5) қолданыстағы сумен жабдықтау көздері және олардың жетіспеушілік себептері;

6) жұмысты негіздеу (өтінім құжаттарының болуы);

7) жерасты суларын барлауды жүзеге асыратын ұйым;

8) жұмыстардың басталу және аяқтау мерзімдері көрсетіледі.

32. "Ауданның физикалық-географиялық сипаттамалары" бөлімінде барлау объектілерінің орны, рельефі, гидрографиясы, климаты, өсімдік жабыны мен жер қыртысы сипатталады.

Жерүсті суларының сипаттамасы (өзендері, су қоймалары, көлдері) және олардың жерасты сулармен өзара байланыс мүмкіндіктері, сонымен қатар жер үсті суларының сапалы сипаттамалары көрсетіледі. Бөлім жұмыс аймағының контурын көрсету арқылы 1:1000000 немесе 1:1500000 масштабты шолу картасымен бірге жасалады.

33. "Геологиялық тапсырма" бөлімі:

1) жұмыстың нысаналы мақсаты, учаскенің аумақ шекарасы, негізгі бағалау параметрлері мен су қажеттілігінің мөлшері көрсетіледі;

2) геологиялық тапсырмалар, олардың бірізділігі мен шешудің негізгі әдістері;

3) күтілетін нәтижелері мен жұмысты орындау мерзімдерін қамтиды.

34. "Бұрын жүргізілген зерттеулерді талдау және бағалау" бөлімінде геологиялық-гидрогеологиялық зерттеулер, геологиялық құрылымы мен зерттеу аумағының гидрогеологиялық жағдайлары, жерасты сулары кен орындарының перспективалы сулы деңгейжиегінің (кешендер) және сулы жарықшақтық аймағының сипаттамалары беріледі. Алдыңғы кезеңдерде бағаланған жерасты суларын пайдалану қорларының кешеніне немесе сулы деңгейжиектеріне ерекше назар аударылады.

Зерттеу сипаты 1:100000-1:200000 масштабты гидрогеологиялық картасының екі немесе одан да көп гидрогеологиялық қиығымен кескінделеді.

Осы бөлім барлау жұмыстарын іске қосу үшін ауданы мен перспективалы сулы деңгейжиегін таңдауды негіздейтін ақпаратты қамтиды.

35. "Ауданның геологиялық-гидрогеологиялық сипаты" бөлімінде жұмыс учаскесін зерттеудегі геологиялық, геофизикалық, гидрогеологиялық деңгейі қысқаша баяндалады.

Бөлімде жобаланатын жұмыстарға негіз болатын жер учаскесінде орындалған геологиялық барлау жұмысының материалдарының жинағы және қысқаша аналитикалық шолу келтіріледі.

Алдыңғы зерттеу жұмыстарына ұсынымдар, сондай-ақ учаскенің зерттеу деңгейіне байланысты тиісті санаты бойынша жерасты суларының қоры мен болжамдық ресурстары көрсетіледі.

Жинақталған гидрогеологиялық және басқа материалдар жобаланатын жұмыстар түрлерінің, көлемінің негізі болып табылады.

36. "Гидрогеологиялық сараптама" бөлімінің мақсаты - су орталығын зерттеу, жергілікті елді мекендегі гидрогеологиялық ұңғыманы ұтымды орналастыру болып табылады. Елді мекеннің геоморфологиялық ерекшеліктеріне байланысты ұңғыманың орналасқан жері мен байланысының гидрогеологиялық бағыты үшін 1:50000 масштабты гидрогеологиялық түсірілім қолданылады. Мұндай жұмыстар алдыңғы зерттеулер процесінде анықталған учаскенің алаңында жүргізіледі.

Гидрогеологиялық бағытты жүргізген кезде, жерасты суларының табиғи және жасанды шығуына, судың жиналуын зерттеу мақсатында қолданыстағы су бөгеттерін зерттеуге, пайдаланылған су деңгейжиегінің статистикалық және динамикалық деңгейіне, сонымен қатар аумақтың геоморфологиялық ерекшеліктеріне сәйкес жерасты тұщы суының таралу шекарасына назар аудару қажет.

37. "Бұрғылау жұмыстары" бөлігінде учаскенің геологиялық құрылымын, сулы шөгінділер мен оларды бөлетін су тіректерінің қуаты мен құрамын нақтылау, учаскенің шекаралық жағдайын анықтау, учаскенің гидрогеологиялық параметрлері туралы мәліметтерді, сулы көкжиектер мен жерүсті сулары арасындағы өзара байланысты жете нақтылау мақсатында жоспарланып отырған сутартқыштың схемасына қатысты барлау және барлау –пайдалану ұңғымаларын бұрғылау сипатталады.

Геологиялық-гидрогеологиялық жағдайына байланысты, бұрғылау түрлері мен тәсілдері, бұрғылау білдектерінің типтері таңдалып, бұрғылау технологиясы мен конструкциясы негізделіп, бұрғылау геологиялық-техникалық кескіндері жасалады.

Жобаланатын ұңғымалардың саны су қажеттілігіне, оның күрделі гидрогеологиялық және гидрохимиялық жағдайына байланысты анықталады. Ұңғымалар белгілену бойынша іздестіруші, барлаушылық, қадағалаушы болып бөлінеді. Бұрғылау көлемі тереңдігіне, бұрғылаудың орташа диаметріне, тау жыныстарының санатына, бұрғылау білдегінің жетегіне байланысты топтастырылады.

Сондай-ақ бұрғылауға ілеспелі қосалқы жұмыстардың көлемдері (ұңғымаларды тарту, айдау, цементтеу, тығындау) анықталады.

Бұрғылау жұмыстарын жүргізу мерзіміне, операциялық бұрғылау қондырғыларының саны мен өнімділігіне сәйкес бұрғылау қондырғыларының жұмыс уақыты мен тасымалдау саны қысқы жағдайды қоса алғанда көрсетіледі.

38. "Геофизикалық зерттеу" бөлімінің мақсаты литологиялық-стратиграфиялық қима кескіні ұңғымасын қарастыру. Сондай-ақ су деңгейжиегінің қуатын бағалау өнімділігі, су қоймасы суларының минералдануы және су өткізетін аралықтарының резервтік қасиетін бағалау, сондай-ақ оңтайлы фильтр орнату интервалдарын анықтау болып табылады.

Зерттеу жұмыстары жобаланатын ұңғымаларда жерасты суларының кен орны типтеріне байланысты жүргізіледі. Геофизикалық зерттеу жұмыстар кешеніне гамма-каротаж, кавернометрия, электрокаротаж бен шығындарды өлшеу зерттеулері жатады. Қажет болған жағдайда басқа зерттеу жұмыстарының түрлері, сондай-ақ жерасты суларын анықтауда аудандық геофизикалық зерттеу жұмыстары жүргізіледі.

Геофизикалық зерттеулер мамандандырылған автомобильдер базасында компьютерленген, аппаратуралық-әдістемелік кешені арқылы жүргізіледі.

39. "Тәжірибелік-сүзгі жұмыстары (сынақ және тәжірибелік айдаулар)" бөлігінде бұрғыларды аяқтау мен ұңғыманың оқпанын жуып тазалау бойынша тәжірибелік-сүзгі жұмыстары судың молдығын және сынақталатын сулы шөгінділерінің, кешендер мен су тасығыш аймақтарының ашық жарықшақтығының, оның ішінде су өткізгіштігінің, өткізу деңгейінің (пьезо өткізгіштігі) есептік гидрогеологиялық параметрлерін анықтау мақсатында жүргізіледі.

Айдаулар сынақ, тәжірибелік, түбірлік болып бөлінеді және батырмалы сорғылармен немесе эрлифт қондырғыларымен орындалады.

Гидрогеологиялық жағдайына байланысты тәжірибелік айдаулардың қабылдану ұзақтығы: сынақтық 1-2 тәулік, тәжірибелі кемінде 5 тәулік, түбірлік 10-15 тәулік, айдау аяқталғаннан кейін жерасты сулары деңгейінің қалпына келуін бақылау кемінде 1 тәулік аралығында жүргізіледі.

Соңында тәжірибелік-сүзгі жұмыстары аяқталғаннан кейін, жерасты суларының сапалы сипаттамасын анықтау мақсатында, химиялық-аналитикалық зерттеу жұмыстарын жүргізу үшін жерасты суларының сынамалары алынады. Сынамалардың саны мен талдау түрлері геологиялық тапсырмасына қарай айқындалады.

40. "Режимдік және гидрометрлік бақылау жүргізу" бөлімінде, бұрғыланған ұңғымаларда жерасты суларының сапасы мен өзгеру деңгейінің режимдік байқау циклі орындалады. Зерттелген көкжиектің гидрологиялық жағдайын іздестіру учаскесіне ұқсас мемлекеттік режим желісі болған жағдайда, режимдік байқаулар жүргізілмейді, бірақ мемлекеттік бекет бойынша көпжылдық режимдік байқаулардың деректері қолданылады.

Ұңғымалардың негізгі іріктемесі мен судың бақылаулық сынамасы, су астындағы сорғылармен айдау жүргізілгеннен кейін орындалады. Суды іріктеу жиілігі кен орнының түріне және жерасты суларының нысанды мақсатына байланысты. Азық көзі болатын, жерасты су ағыны болған жағдайда, жерасты суларымен мен жерүсті суларының өзара байланысу сипаттамасын анықтау мақсатында, жерүсті су ағының гидрометриялық жұмыстары жүргізіледі. Жерасты су ағыны сынамасының қысқартылған химиялық талдауы маусым бойынша таңдалады.

Техникалық жерасты суларының ұңғымаларына тек қысқартылған химиялық талдау таңдалады.

41. "Топографиялық-геодезиялық жұмыстар" бөлімінде гидрогеологиялық ұңғымалардың сипатына көшу және олардың жоспарлы- биіктік теңестіру көшу мақсатында, топогеодезиялық жұмыстар жүргізіледі. Биіктік сілтемесі дәл анықталмаса, жерасты суларының деңгейі немесе қысым суының пьезометриялық бетін, сондай-ақ жерасты суларының жылжу бағытын анықтау мүмкін емес болғандықтан, жоспарлы-биіктік теңестіру міндетті болып табылады. Барлық ұңғымалар бойынша жоспарлы-биіктік теңестіру GPS аспаптарының көмегімен орындалатын болады.

42. "Зертханалық зерттеулер" жерасты суларының сапасы учаскесінде зерттеліп, олардың мақсатына сай пайдалануға мүмкіндік береді.

Бұл үшін барлық судың сынамасы ірікпен алынған өндіріс процесінде далалық зерттеулер (зерттеу, тәжірибелік жұмыстар, режимдік бақылаулар) талдау үшін сертификатталған зертханаға жіберіледі.

43. "Камералдық жұмыстар" кезінде жерасты іздестіру-бағалау жұмыстары, жерасты суларын қамтиды:

1) зерттеу, талдау және өңдеу материалдарын бұрын орындалған жұмыстары, сондай-ақ жүргізілген далалық зерттеулер, осы жобамен, ал қажет болған жағдайда бұрын орындалған жұмыстардың материалдарын қайта пайымдау жүргізіледі;

2) осыған ұқсас жағдайда оның шекарасынан тыс орналасқан қолданыстағы су тартқыштарды пайдалану жөніндегі материалдарды өңдеу және талдау;

3) жерасты суларының пайдаланылатын қорларын есептеу үшін ақпараттық қамтамасыз етуді дайындау мақсатында аталған материалдарды жүйелеу;

4) жерасты суларының пайдаланылатын қорларының қамтамасыз етілуін бағалай отырып, есептеу. Күрделі геологиялық-гидрогеологиялық жағдайларда жерасты суларының пайдаланылатын қорларын есептеу математикалық модельдеу әдістерін қолдана отырып орындалуы мүмкін;

5) есепті жасау, рәсімдеу және оны жер қойнауының мемлекеттік сараптамасына беру.

44. "Қорытынды" бөлімінде барланған кен орнының (учаскенің) гидрогеологиялық жағдайы жəне геологиялық құрылымының зерттеу деңгейі мен негізгі нəтижелері, жерасты суларының сапасы мен олардан күтілетін пайдалану шарттары көрсетіледі.

Басқа су бөгеттеріне барланған кен орнындағы жерасты суын пайдалану әсері, аудан мен қоршаған ортаның жалпы балансын қөрсетеді.

Санитарлық қорғау аймақтарын ұйымдастыру бойынша ұсыныстар.

Аудандағы және кен орындарындағы (учаске) әрі қарайғы гидрогеологиялық жұмыстар бағытындағы ұсыныстар, жерасты суларын ұйымдастыру мен мониторинг жүргізу.

45. "Қолданылған дереккөздер тізімі" бөлімінде жарияланған әдебиеттер дереккөздерінің тізімі, есеп беру құрастыру кезіндегі қор және тағы басқа материалдарының атауы, авторы, баспасы, (жасалған) уақыты мен орны көрсетіледі.

46. "Жобаның сметалық бөлігі" бөлімінде жобаны дайындау барысындағы бағада көрсетілген нормативтік құжаттарына сәйкес іздестіру-бағалау жұмыстарының жиынтық сметалық есебі немесе орындалған жұмыстардың қалыптасқан нарықтық бағасы бойынша жалпы есебі қоса беріледі.

47. "Қоршаған ортаны қорғау" бөлімі мыналарды қамтиды:

1) қоршаған ортаға әсер ету ықпалын бағалауды;

2) жобалау жұмыстарын жүргізу кезінде талаптарын сақтау қажет негізгі нормативтік құжаттардың (стандарттар, қағидалар, нұсқаулықтар) тізбесі;

3) геологиялық барлау жұмыстары процесінде жер қойнауын кешендi және ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету, жер асты сулары қорларының сақталуына жұмыстардың зиянды әсеріне жол бермеу, жер асты суларының зиянды заттармен және өндiрiс қалдықтарымен ластануын болдырмау жөнiндегi іс-шаралар.

Ескерту. 3-тарау 47-тармақпен толықтырылды - ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 30.07.2021 № 279 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.