Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 февраля 2023 года № 26. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 20 февраля 2023 года № 31934

В соответствии с подпунктом 113) пункта 15 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 февраля 2017 года № 71 ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов".

2. Признать утратившим силу приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 16 марта 2015 года № 209 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10774).

3. Комитету санитарно-эпидемиологического контроля Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан после официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра здравоохранения Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр здравоохранения Республики Казахстан

А. Ғиният

"СОГЛАСОВАН"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство индустрии
и инфраструктурного развития
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство экологии
и природных ресурсов
Республики Казахстан

Утверждены приказом Министр здравоохранения Республики Казахстан от 20 февраля 2023 года № 26

Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов" (далее – Санитарные правила) разработаны в соответствии с подпунктом 113) пункта 15 Положения о Министерстве здравоохранения Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 февраля 2017 года № 71 (далее – Положение) и устанавливают санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов.

2. В настоящих Санитарных правилах использованы следующие определения:

1) питьевая вода – вода в ее естественном состоянии или после обработки, отвечающая по качеству установленным национальным стандартам и гигиеническим нормативам, предназначенная для питьевых и хозяйственно-питьевых нужд населения;

2) питьевое и (или) хозяйственно-питьевое водоснабжение – технологический процесс, обеспечивающий забор, подготовку, хранение, транспортировку и подачу питьевой воды водопотребителям;

3) поверхностные водные объекты – постоянное или временное сосредоточение вод на поверхности суши в формах ее рельефа, имеющих границы, объем и водный режим;

4) береговая линия – линия берега водного объекта, образующаяся в результате максимального прилива (полной воды);

5) зона санитарной охраны – специально выделяемая территория вокруг источника водоснабжения и водопроводных сооружений, на которой соблюдается установленный режим с целью охраны источника водоснабжения (открытого и подземного), водопроводных сооружений и окружающей их территории от загрязнения для предупреждения ухудшения качества воды (далее – ЗСО);

6) водоохранная зона – территория, примыкающая к водным объектам и водохозяйственным сооружениям, на которой устанавливается специальный режим хозяйственной деятельности для предотвращения загрязнения, засорения и истощения вод;

7) водопользователь – физическое или юридическое лицо, которому в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, предоставлено право использования водных ресурсов для удовлетворения собственных нужд и (или) коммерческих интересов;

8) система водоснабжения – комплекс инженерных сетей и сооружений, предназначенный для забора, хранения, подготовки, подачи и распределения воды к местам ее потребления;

9) створ – участок реки, на котором располагаются сооружения гидроузла.

Глава 2. Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов

Параграф 1. Санитарно-эпидемиологические требования к качеству и безопасности воды хозяйственно-питьевого водоснабжения

3. Качество и безопасность питьевой и горячей воды соответствует приказу Министра здравоохранения Республики Казахстан от 24 ноября 2022 года № ҚР ДСМ-138 "Об утверждении Гигиенических нормативов показателей безопасности хозяйственно-питьевого и культурно-бытового водопользования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 30713) (далее – гигиенический норматив).

Качественной и безопасной признается питьевая вода, подаваемая водопотребителю с использованием систем водоснабжения, когда при установленной частоте контроля в течение года не выявлены:

1) превышения уровней гигиенических нормативов по микробиологическим (за исключением общего микробного числа (далее – ОМЧ), общих колиформных бактерий (далее – ОКБ), общих термотолерантных колиформных бактерии (далее – ТКБ)), паразитологическим, вирусологическим показателям, уровней вмешательства по радиологическим (радиационной безопасности) показателям;

2) превышения уровней гигиенических нормативов ОМЧ, ОКБ и ТКБ в 95 процентах (далее – %) и более проб, отбираемых в точках водоразбора, при количестве исследуемых проб не менее 100 за год;

3) превышения уровней гигиенических нормативов органолептических, обобщенных показателей, неорганических и органических веществ более, чем на величину ошибки метода определения показателей.

К ОМЧ относится общее число мезофильных аэробных и факультативно анаэробных микроорганизмов, способных образовывать колонии на питательном агаре при температуре плюс 37 градусов Цельсия (далее – °С) в течение 24 часов.

К ОКБ относятся грамотрицательные, оксидазоотрицательные, не образующие спор палочки, способные расти на дифференциальных лактозных средах, ферментирующие лактозу до кислоты, альдегида и газа при температуре плюс 37 °С в течение 24-48 часов.

К ТКБ относятся бактерии, обладающие признаками общих колиформных бактерий, а также способные ферментировать лактозу до кислоты, альдегида и газа при температуре плюс 44 (плюс или минус 0,5) °С в течение 24 часов.

4. При несоответствии качества подаваемой питьевой и горячей воды хозяйствующими субъектами, осуществляющими эксплуатацию системы водоснабжения и (или) обеспечивающими население питьевой и горячей водой организуются и проводятся санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия, обеспечивающие:

1) выявление и устранение причин ухудшения ее качества и безопасности обеспечения населения питьевой водой;

2) отсутствие угрозы здоровью населения в период действия временных отступлений, подтвержденных результатами санитарно-эпидемиологической оценки риска здоровью населения;

3) максимальное ограничение срока действия временных отступлений, установленного по результатам санитарно-эпидемиологической оценки риска здоровью населения;

4) информирование населения в средствах массовой информации о введении временных отступлений и сроках их действия, отсутствии риска для здоровья населения, а также рекомендациях для населения по использованию питьевой и горячей воды.

Под "временным отступлением" понимаются временные отклонения от гигиенических нормативов по показателям химического состава, влияющим на органолептические свойства (лимитирующие показатели вредности). При явлениях природного характера или аварийных ситуаций, устранение которых невозможно осуществить немедленно, допускается временное отступление, указанное в таблицах 1 и 3 (в скобках) приложения 1 гигиенических нормативов.

Чрезвычайной ситуацией в питьевом водоснабжении признается прекращение на период более суток подачи питьевой воды водопотребителям вследствие аварии, катастрофы, стихийного бедствия или ситуации природного или техногенного характера, повлекшей за собой загрязнение, истощение источников питьевого водоснабжения и (или) повреждение систем питьевого водоснабжения.

5. Решение о возможности временного отступления принимается постановлением главного государственного санитарного врача соответствующей территории и при решении учитывается:

1) невозможность доступными методами снизить уровни показателей до значений гигиенических нормативов при отсутствии альтернативного источника питьевого водоснабжения с гарантированным качества воды;

2) санитарно-эпидемиологическая ситуация в населенном пункте;

3) необходимость разработки и утверждения плана мероприятий по совершенствованию системы водоподготовки либо поиску альтернативных источников питьевого водоснабжения хозяйствующими субъектами, осуществляющими эксплуатацию системы водоснабжения и (или) обеспечивающими население питьевой водой, со сроками их выполнения.

6. Хозяйствующие субъекты, осуществляющие водоснабжение и эксплуатацию систем водоснабжения, осуществляют производственный контроль качества питьевой и горячей воды, в соответствии с требованиями Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к осуществлению производственного контроля", утверждаемых в соответствии с подпунктом 113) пункта 15 Положения (далее – Санитарные правила "Санитарно-эпидемиологические требования к осуществлению производственного контроля") и приложениями 1, 2 и 3 к настоящим Санитарным правилам.

7. Хозяйствующий субъект, осуществляющий эксплуатацию системы водоснабжения и (или) обеспечивающий население питьевой и горячей водой информирует (в течение 2 часов по телефону и в течение 12 часов в письменной форме с момента возникновения аварийной ситуации, технических нарушений, получения результата лабораторного исследования проб воды) территориальное подразделение государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения:

1) о возникновении на объектах и сооружениях системы водоснабжения аварийных ситуаций или технических нарушений, которые приводят к ухудшению качества и безопасности питьевой и горячей воды и условий водоснабжения населения;

2) о каждом результате лабораторного исследования проб воды, не соответствующем гигиеническим нормативам по санитарно-химическим, микробиологическим, паразитологическим, вирусологическим и радиологическим (радиационной безопасности) показателям.

Хозяйствующий субъект, осуществляющий эксплуатацию системы водоснабжения и (или) обеспечивающий население питьевой и горячей водой, немедленно принимает меры по устранению ситуаций, указанных в настоящем пункте Санитарных правил.

8. При возникновении аварийных ситуаций на водозаборах либо водопроводах, не имеющих ведомственной принадлежности (бесхозяйные), а также при отсутствии альтернативных источников водоснабжения местные исполнительные органы в течение 24 часов с момента установления аварии, организуют водоснабжение населенных пунктов и (или) обеспечивают население качественной привозной питьевой водой соответствующей гигиеническим нормативам.

9. Доставка привозной питьевой воды осуществляется в промаркированных плотно закрывающихся емкостях, исключающих вторичное загрязнение воды, в оборудованных изотермических емкостях (цистернах), специально предназначенных для этих целей, транспортными средствами, соответствующих требованиям приказа Министра здравоохранения Республики Казахстан от 11 января 2021 года № ҚР ДСМ-5 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к транспортным средствам для перевозки пассажиров и грузов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22066).

10. Хранение привозной питьевой воды обеспечивается в специально отведенном месте в условиях, исключающих воздействие прямого солнечного света и атмосферных осадков и в емкостях, изготовленных из материалов, соответствующих требованиям, предъявляемым к материалам, контактирующим с пищевой продукцией.

11. Перечень показателей, по которым осуществляется производственный контроль, и требования к установлению частоты отбора проб соответствует требованиям, приведенным в приложении 1 к настоящим Санитарным правилам и Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к осуществлению производственного контроля".

12. В питьевой воде отсутствуют посторонние включения и поверхностные пленки.

Под "посторонним включением" в питьевой воде понимаются песок, различные твердые фракции веществ, видимые биологические агенты (черви, насекомые в различных стадиях развития), мусор и аналогичные вещества.

13. При вводе в эксплуатацию вновь построенных, реконструируемых систем водоснабжения, а также после капитального ремонта, устранения аварийных ситуаций хозяйствующими субъектами, обеспечивающими эксплуатацию системы водоснабжения и (или) обеспечивающими население питьевой и горячей водой, проводится их промывка и дезинфекция с обязательным лабораторным контролем качества и безопасности питьевой и горячей воды.

Промывка и дезинфекция проводится специализированной организацией, имеющей право на выполнение указанного вида деятельности, контроль качества проводится производственной лабораторией водопользователя. Территориальные подразделения государственного органа и организации в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в письменной форме информируются о времени проведения работ для осуществления контроля.

14. Промывка и дезинфекция сетей и сооружений считается законченной при соответствии качества питьевой и горячей воды гигиеническим нормативам. Акт очистки, промывки и дезинфекции систем водоснабжения оформляется по форме согласно приложению 4 к настоящим Санитарным правилам.

15. Безопасность питьевой воды в эпидемическом отношении определяется ее соответствием микробиологическим и паразитологическим показателям согласно гигиенических нормативов.

16. Исследования питьевой воды на наличие патогенных бактерий кишечной группы и энтеровирусов проводятся в плановом порядке, а также по эпидемиологическим показаниям по решению территориального подразделения государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

К патогенным бактериям кишечной группы (энтеробактерии) относятся возбудители кишечных инфекционных заболеваний.

К энтеровирусам (кишечным вирусам) относится род рибонуклеиновокислотно-содержащих вирусов, обитающий преимущественно в желудочно-кишечном тракте человека и животных, вызывающий инфекционные заболевания.

17. Безвредность питьевой воды по химическому составу определяется ее соответствием показателям содержания вредных химических веществ, наиболее часто встречающихся в природных водах, веществ антропогенного происхождения; вредных химических веществ, поступающих и образующихся в воде в процессе ее обработки в системе водоснабжения; вредных химических веществ, поступающих в источники водоснабжения в результате хозяйственной деятельности человека.

18. При обнаружении в питьевой воде нескольких химических веществ, относящихся к 1 и 2 классам опасности и нормируемых по санитарно-токсикологическому признаку вредности, сумма отношений обнаруженных концентраций каждого из них в воде предельно допустимой концентрации (далее – ПДК) составляет единицу. Расчет ведется по формуле:

С_{1 фак}/С_{1 доп}+С_{2 факт}/С_{2 доп}+…С_{n факт}/C_{n доп} 1, С₂, С_n – концентрации индивидуальных химических веществ 1 и 2 класса опасности:

факт – фактическая концентрация, доп – допустимая концентрация.

19. Показатели радиационной безопасности питьевой воды определяются ее соответствием общей a и b – активности, согласно гигиенических нормативов.

20. Идентификация присутствующих в воде радионуклидов и измерение их индивидуальных концентраций проводится при превышении нормативов общей активности. Оценка обнаруженных концентраций проводится в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 2 августа 2022 года № ҚР ДСМ-71 "Об утверждении гигиенических нормативов к обеспечению радиационной безопасности" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29012) (далее – Приказ № ҚР ДСМ-71).

21. Отбор проб в распределительной сети проводят из уличных водоразборных устройств на наиболее возвышенных и тупиковых ее участках, из кранов внутренних водопроводных сетей домов, имеющих подкачку и местные водонапорные баки.

22. Материалы, реагенты и оборудование, конструкционные материалы, используемое для водоочистки и водоподготовки для систем централизованного питьевого и горячего водоснабжения, соответствуют требованиям раздела 3 главы II Единых санитарно-эпидемиологических и гигиенических требований к продукции (товарам), подлежащей санитарно-эпидемиологическому надзору (контролю), утвержденных решением Комиссии Таможенного союза от 28 мая 2010 года № 299.

Параграф 2. Санитарно-эпидемиологические требования для нецентрализованного хозяйственно-питьевого водоснабжения

23. Для нецентрализованного хозяйственно-питьевого водоснабжения используются подземные воды. Их использование осуществляется путем устройства специального оборудования водозаборных сооружений (скважин, шахтных и трубчатых колодцев, каптажей родников).

Каптажем является инженерно-техническое сооружение, обеспечивающее забор подземных вод, с целью использования.

Родником (ключом) является естественный сосредоточенный выход подземной воды на поверхность земли.

Скважиной является сооружение, предназначенное для подъема подземных вод на поверхность земли.

24. Выбор места расположения водозаборных сооружений (скважин, шахтных и трубчатых колодцев, каптажей родников) источников нецентрализованного водоснабжения населения осуществляются водопользователем на основании геологических и гидрогеологических данных, а также результатов обследования близлежащей территории с учетом наличия возможных источников микробиологического и (или) химического загрязнения воды (уборные, выгребные ямы, компостные кучи, складирование навоза, отходов, минеральных удобрений, ядохимикатов, промышленных предприятий (организаций), сооружений водоотведения, старые заброшенные колодцы, скотные дворы, места захоронения людей и животных).

Водозаборные сооружения нецентрализованного водоснабжения размещаются на удаленном, не менее чем на 50 метров (далее – м) выше по потоку грунтовых вод от источников загрязнения, месте.

Водозаборные сооружения нецентрализованного водоснабжения не размещаются на участках, затапливаемых паводковыми водами, в заболоченных местах, а также местах, подвергаемых оползням и другим видам деформации почвы, а также ближе 30 м от автомагистралей.

К нецентрализованным водоснабжением относится сооружения, предназначенные для забора питьевой воды без подачи ее к местам расходования, открытые для общего пользования или находящиеся в индивидуальном пользовании.

25. Геологические и гидрологические данные содержат сведения о глубине залегания грунтовых вод, направлении потока грунтовых вод, ориентировочной мощности водоносного пласта, возможности взаимосвязи с водоносными горизонтами и поверхностными водными объектами.

26. Надземная часть водозаборных сооружений имеет укрытия для предотвращения загрязнения воды водоисточника.

Территория на расстоянии 5 м вокруг каптажа (колодца) ограждается и благоустраивается. Для защиты каптажа (колодца) от затопления поверхностными водами оборудуются отмостками с уклоном в сторону водоотводной канавы.

27. Рядом с колодцем (каптажем) оборудуется скамья или аналогичные приспособление для установки ведер либо аналогичных емкостей.

28. Над шахтным колодцем сооружается навес в целях исключения попадания атмосферных осадков.

29. Колодец (каптаж) оснащается устройствами для подъема питьевой воды.

Подъем питьевой воды из колодца (каптажа) индивидуальными ведрами или индивидуальными электронасосами не проводится.

30. В радиусе ближе 20 м от источника нецентрализованного водоснабжения не проводится мытье транспортных средств, стирка и полоскание белья, водопой животных, складирование навоза, мусора и отходов производства и потребления, а также виды деятельности, способствующие загрязнению воды водоисточника.

31. Чистка оборудования источника нецентрализованного водоснабжения проводится хозяйствующими субъектами, обеспечивающими эксплуатацию системы водоснабжения и (или) обеспечивающими население питьевой водой, не реже одного раза в год.

После каждой чистки или ремонта проводится дезинфекция водозаборных сооружений с последующей промывкой и контролем качества и безопасности питьевой воды.

Дезинфекция скважин без разводящей сети, колодцев (шахтных, трубчатых), каптажей родников осуществляется:

1) с профилактической целью (по окончании строительства новых или после очистки и ремонта существующих объектов);

2) по эпидемиологическим показаниям (при вспышке кишечных инфекций в населенном пункте, попадании в воду колодцев сточных и паводковых вод, фекалий, трупов животных и аналогичных загрязнений).

32. При ликвидации нецентрализованного источника водоснабжения водопользователем проводится тампонаж водоисточника.

К тампонажам скважин или тампонированию относится комплекс мероприятий, направленный на защиту буровых гидросооружений, например, артезианских скважин, от биологического и химического загрязнения водоносного слоя, разрушения бетонных обсадных колец.

Тампонаж проводится при:

1) снижении качества колодезной воды при недостаточной изоляции водоносного слоя;

2) деформации или разрушение бетонных обсадных колец;

3) отсутствии необходимости в эксплуатации водозаборной точки;

4) предупреждении смешивания разных водных горизонтов, например, с высокой концентрацией металлов и солей с пресными;

5) обнаружении геологических и (или) технических неисправностей;

6) предупреждении загрязнения источника при условии, что бурение и обустройство происходило с грубыми нарушениями;

7) снижении производительности водозаборной точки и отсутствии возможности создать новую.

Параграф 3. Санитарно-эпидемиологические требования к системе централизованного горячего водоснабжения

33. Исходная вода для систем горячего водоснабжения и качество горячей воды, поступающей к потребителю, независимо от применяемой системы и способа обработки, соответствует гигиеническим нормативам, устанавливаемым к качеству воды централизованной системы питьевого водоснабжения.

Горячим водоснабжением является снабжение горячей водой жилых домов, организаций для бытовых и производственных нужд комплексом специального оборудования и устройств.

К системам горячего водоснабжений относится комплекс оборудования: источник тепла, водоподготовительная аппаратура, водонагреватели, трубопроводы, транспортирующие воду, устройства для регулирования и контроля температуры воды.

34. Температура горячей воды в местах водоразбора централизованной системы горячего водоснабжения составляет не ниже плюс 60 °С и не выше плюс 75 °С.

Централизованной системой горячего водоснабжения является система нагрева воды на тепловой электростанции, которая передается потребителям по трубам.

35. На всех этапах подготовки и подачи горячей воды для населения проводится производственный контроль качества горячей воды.

Производственный контроль качества горячей воды осуществляется:

1) в закрытых системах теплоснабжения – в местах поступления исходной воды (водопроводной) и после водонагревателей;

2) в открытых системах теплоснабжения – в местах поступления исходной воды (водопроводной или воды источника), после водоподготовки (подпиточная вода) и перед поступлением в сеть горячего водоснабжения;

3) в системах теплоснабжения с отдельными сетями горячего водоснабжения – в местах поступления исходной воды (водопроводной) и после водонагревателей.

Теплоснабжением является система обеспечения теплом жилых домов, организаций посредством отопления, вентиляции, горячей воды.

Открытой системой теплоснабжения является система теплоснабжения с непосредственным разбором воды из тепловой сети на горячее водоснабжение.

Закрытой системой теплоснабжения является система теплоснабжения, в которой вода для горячего водоснабжения нагревается в водонагревателях (бойлерах).

Система теплоснабжения с отдельными сетями горячего водоснабжения характеризуется непосредственным нагревом воды централизованного хозяйственно-питьевого водоснабжения при отсутствии связи между системами отопления и горячего водоснабжения.

36. Государственный санитарно-эпидемиологический надзор за качеством воды централизованных систем горячего водоснабжения проводится в местах поступления исходной воды перед поступлением в сеть и в распределительной сети.

37. Возможность применения различных систем горячего водоснабжения определяется проектной организацией, исходя из качества исходной воды, санитарно-эпидемиологических требований к воде в точках водоразбора.

38. В целях обеспечения эпидемической безопасности горячей воды, при открытых системах теплоснабжения проводится деаэрация воды при температуре не менее плюс 100 °С.

Деаэрацией является удаление из воды растворенных в ней газов.

39. Исключается проведение тепловых сетей, независимо от способа прокладки и системы теплоснабжения, по территории кладбищ, свалок, скотомогильников, земледельческих полей орошения, полей ассенизации и других участков, представляющих опасность химического или биологического загрязнения горячей воды.

40. Тепловые сети горячего водоснабжения в каналах совместно с сетями бытовой и производственной канализации не прокладываются.

41. Сети горячего водоснабжения с трубопроводами иного назначения не соединяются.

42. На период ремонта объекты повышенной эпидемической значимости (объекты общественного питания, пищевой промышленности, дошкольные и общеобразовательные организации, а также медицинские организации) подлежат обеспечению горячей водой от других источников тепла или от собственных резервных источников.

43. Баки-аккумуляторы подлежат периодической очистке от осадков и обрастания. Периодичность очистки определяется условиями эксплуатации, но не менее одного раза в два года.

Баком-аккумулятором является емкость для накопления воды.

44. В период сезонных отключений, после ремонта и присоединения новых систем теплоснабжения допускается отступление от гигиенических нормативов к качеству питьевой воды по показателям цветности до плюс 70 °С и содержанию железа до 1 миллиграмм на литр (мг/л) в системах горячего водоснабжения, присоединенных к открытым системам теплоснабжения.

45. Поступление горячей воды в сети хозяйственно-питьевого водоснабжения, а также разбор горячей воды из систем отопления не проводится.

Параграф 4. Санитарно-эпидемиологические требования к водным объектам

46. Качество воды поверхностных и подземных водных объектов, используемых для водопользования населения (далее – качество воды водных объектов), соответствует гигиеническим нормативам (в створе, расположенном на водотоках в одном километре (далее – км) выше ближайших по течению пунктов водопользования, а на непроточных водоемах и водохранилищах – в одном км в обе стороны от пункта водопользования) в зависимости от вида использования водных объектов или их участков:

1) в качестве источника питьевого и хозяйственно-бытового водопользования, а также для водоснабжения предприятий пищевой промышленности;

Водоемами первой категории являются поверхностные водные объекты, используемые в качестве источника централизованного или нецентрализованного водного хозяйственно-питьевого водоснабжения.

2) для рекреационного водопользования, а также участки водных объектов, находящихся в черте населенных мест.

Водоемами второй категории являются поверхностные водные объекты, используемые для массового отдыха, туризма и спорта, а так же находящиеся в черте населенных пунктов.

При несоответствии гигиеническим нормативам качества воды водных объектов, используемых для целей питьевого водоснабжения населения, применяются водоподготовка, обеспечивающая качество и безопасность питьевой воды в распределительной сети в соответствии с гигиеническими нормативами.

Рекреацией является водный объект или его участок с прилегающим к нему берегом, используемый для массового отдыха, туризма и спорта.

47. При присутствии в воде водного объекта 2 и более веществ 1 и 2 классов опасности, характеризующихся однонаправленным механизмом токсического действия, в том числе канцерогенных, сумма отношений концентраций (С1, С2, … Сn) каждого из них в водном объекте к соответствующим ПДК составляет единицу и менее:

С₁/ПДК₁ + С₂/ПДК₂ + … + С_n/ПДК_n 1, … С₂, С – концентрации n веществ, обнаруживаемые в воде водного объекта; ПДК₁, … ПДК₂ – ПДК тех же веществ.

48. В водные объекты, на поверхность ледяного покрова поверхностных водных объектов и водосборную территорию не сбрасываются:

1) сточные воды всех видов, содержащие возбудителей инфекционных заболеваний бактериальной, вирусной и паразитарной природы в количествах выше гигиенических нормативов;

2) сточные воды, содержащие вещества (или продукты их трансформации), для которых не установлены гигиенические нормативы и отсутствуют методы их определения;

3) неочищенные сточные воды водного транспорта;

4) пульпу, снег;

5) отходы;

6) нефтепродукты и нефтесодержащие воды;

7) сточные воды, устраняемые путем организации бессточных производств, рациональной технологии, максимального использования в системах оборотного и повторного водоснабжения после соответствующей очистки и обеззараживания в промышленности, городском хозяйстве и для орошения в сельском хозяйстве;

8) не обеззараженные, неочищенные или недостаточно очищенные производственные сточные воды, а также хозяйственно-бытовые сточные воды (от санитарно-дворовых установок, общественных туалетов (уборных), выгребных ям) и поверхностный сток с территорий промышленных площадок и населенных мест;

9) сточные воды в водоемы, используемые для водо- и грязелечения;

10) промывные воды после очистных сооружений.

Производственные и хозяйственно-бытовые сточные воды при их удалении от животноводческих или птицеводческих комплексов направляются на очистные сооружения.

Земельный участок, используемый для размещения очистного сооружения, не затапливается паводковыми и ливневыми водами. Биологические пруды для доочистки стоков организовываются на участках со слабофильтрующими грунтами или с использованием гидроизолирующей защиты.

К пульпам относятся отходы производства, имеющие рыхлую (мягкую) консистенцию.

49. Мойка транспортных средств в водных объектах и на их берегах не проводится, а также не проводятся работы, являющиеся источником загрязнения вод, в отсутствие сооружений, обеспечивающих охрану водных объектов от загрязнения, засорения, заиления и истощения вод.

50. Сброс, удаление и обезвреживание сточных вод, содержащих радионуклиды, осуществляются хозяйствующими субъектами, осуществляющими сброс и удаление, в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-71.

51. Хозяйствующими субъектами, осуществляющими сброс сточных вод в водоемы (водоотведение), при определении места выпуска сточных вод учитывается существующее качество воды водного объекта и прогнозируемое с учетом проектируемого выпуска, а также с учетом существующих источников загрязнения, метеорологических и гидрологических условий (включая возможность обратных течений при резкой смене режима гидроэлектростанций, работающих в переменном режиме) с целью исключения отрицательного влияния выпуска сточных вод на условия водопользования населения.

52. Сброс сточных вод в водные объекты в черте населенных пунктов, осуществляются, при соответствующем обосновании и по согласованию с территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-336/2020 "О некоторых вопросах оказания государственных услуг в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22004) (далее – Приказ № ҚР ДСМ-336/2020). В этом случае требования к составу и свойствам воды водных объектов относят и к сточным водам.

53. Условия отведения сточных вод в водные объекты определяются с учетом:

1) степени возможного смешения и разбавления сточных вод водой водного объекта на участке от места выпуска сточных вод до расчетных (контрольных) створов ближайших пунктов хозяйственно-питьевого, культурно-бытового водопользования населения;

2) фонового качества воды водного объекта выше места рассматриваемого выпуска сточных вод по анализам не более двухлетней давности. При наличии других (существующих и (или) проектируемых) выпусков сточных вод между рассматриваемым и ближайшим пунктом водопользования, в качестве фонового применяется уровень загрязнения воды водного объекта с учетом вклада указанных выпусков сточных вод;

3) нормативов качества воды водных объектов гигиенических нормативов, применительно к виду водопользования.

54. При отсутствии установленных нормативов водопользователи обеспечивают проведение необходимых исследований по обоснованию ПДК или ориентировочного допустимого уровня (далее – ОДУ) в воде водных объектов, а также методов их определения на уровне ПДК.

ОДУ являются разработанные на основе расчетных методов прогноза токсичности и применимые на стадии предупредительного санитарного надзора за проектируемыми или строящимися организациями, очистными сооружениями.

55. При определении кратности разбавления сточных вод в водном объекте у расчетного (контрольного) створа водопользования проводятся расчеты по среднечасовым расходам воды водного объекта и среднечасовым расходам фактического спуска сточных вод.

Расчетными гидрологическими условиями считаются:

для не зарегулированных водотоков-минимальный среднесуточный расход воды 95 % обеспеченности по данным Национальной гидрометеорологической службы;

для водотоков с зарегулированным стоком – установленный расход ниже плотины (санитарный допуск) при обязательном исключении возможности обратных течений в нижнем бьефе;

для озер, водохранилищ и других малопроточных водоемов – наименее благоприятный режим, определяемый путем сопоставления расчетов для ветрового воздействия, условий сработки и заполнения водохранилищ при открытом и подледном режиме.

К бьефу относится часть водоема, реки, канала, расположенная по течению выше водозаборного сооружения (плотины, шлюза) или ниже его.

56. При водности наименьшего среднемесячного расхода воды менее 95 % обеспеченности, условия сброса очищенных сточных вод устанавливаются на основании санитарно-эпидемиологического заключения, оформленного по форме, утвержденной приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 августа 2021 года № ҚР ДСМ-84 "Об утверждении форм учетной и отчетной документации в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 24082) (далее – санитарно-эпидемиологическое заключение).

57. На основании расчетов для каждого выпуска сточных вод и каждого загрязняющего вещества устанавливаются нормативы допустимого сброса (далее – НДС) веществ в водные объекты, соблюдение которых обеспечивает нормативное качество воды в расчетном (контрольном) створе водного объекта в соответствии с требованиями настоящих Санитарных правил и гигиенических нормативов.

58. Отведение сточных вод в водные объекты осуществляется на основании разрешений на специальное водопользование, выдаваемых в установленном порядке после согласования условий отведения с территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-336/2020.

59. Согласование условий отведения сточных вод в водные объекты производится:

1) при выборе площадки для строительства организаций, зданий, сооружений и других объектов, влияющих на состояние вод, при рассмотрении вопроса о реконструкции (расширении), техническом перевооружении организации или изменении технологии производства;

2) при рассмотрении проектов канализации, очистки, обезвреживания и обеззараживания сточных вод новых и реконструируемых (расширяемых) объектов;

3) при рассмотрении материалов специального водопользования и проектов НДС действующих объектов.

60. Ввод в эксплуатацию новых и реконструированных объектов, которые не обеспечены сооружениями для предотвращения загрязнения поверхностных и подземных вод и при отсутствии установленных ПДК и методов определения вредных веществ в воде не проводится.

61. Хозяйствующими субъектами, осуществляющими сброс сточных вод в водоемы (водоотведение), с целью охраны водных объектов, предотвращения их загрязнения и засорения обеспечивается согласование нормативов допустимых сбросов с территориальным подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

62. Хозяйствующие субъекты, осуществляющие водопользование:

1) проводить санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия, направленные на соблюдение гигиенических нормативов качества воды поверхностных водных объектов;

2) контролирует состав сбрасываемых сточных вод и качество воды водных объектов;

3) своевременно информируют территориальные подразделения государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, об угрозе возникновения, а также при возникновении аварийных ситуаций, представляющих опасность для здоровья населения или условий водопользования, согласно пункту 8 настоящих Санитарных правил.

63. Для орошения почвы в области питания подземных вод используются сточные воды, отвечающие микробиологическим и паразитологическим показателям в соответствии с требованиями установления приоритетных показателей воды водных объектов при проведении лабораторных исследований воды водных объектов в рамках производственного контроля, приведенными в приложении 5 к настоящим Санитарным правилам.

64. Хозяйствующим субъектом, осуществляющим закачку сточных вод в подземные водные объекты, оборудуются наблюдательные скважины, в которых контролируются показатели, характеризующие химический состав закаченных сточных вод, выбранные с учетом требований установления приоритетных показателей воды водных объектов при проведении лабораторных исследований воды водных объектов в рамках производственного контроля, приведенным в приложении 5 к настоящим Санитарным правилам.

65. Производственный контроль за сбросом сточных вод в поверхностные водные объекты организуется и проводится хозяйствующими субъектами, осуществляющими водопользование на расстоянии не далее 500 м от места сброса сточных вод в водный объект.

При сбросе сточных вод в черте населенных мест пункт производственного контроля за сбросом сточных вод располагается непосредственно у места сброса.

66. Место, периодичность отбора проб воды поверхностного водного объекта при осуществлении производственного контроля водопользователями устанавливаются в зависимости от функционального назначения контролируемой зоны:

1) в местах расположения водозабора для питьевого и хозяйственно-бытового водоснабжения – в соответствии с приложением 3 к Санитарным правилам;

2) на водных объектах в местах массового отдыха населения и рекреационных зонах в период использования водного объекта для купания (в летний оздоровительный период) – по микробиологическим показателям – один раз в 10 календарных дней;

3) по органолептическим, санитарно-химическим и паразитологическим показателям – один раз в месяц.

67. При выявлении несоответствия качества воды гигиеническим нормативам хозяйствующие субъекты, осуществляющие водопользование, разрабатывают и проводят санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия.

68. В местах пролегания водоводов в пределах 10 м от водовода по обе его стороны и не менее 20 м при диаметре водоводов более 1000 миллиметров (далее – мм) не находятся источники загрязнение почвы и грунтовых вод.

Прокладка водоводов по территории свалок, полей фильтрации, полей орошения, кладбищ, скотомогильников, а также прокладка магистральных водоводов по территории промышленных и сельскохозяйственных предприятий (организаций) не предусматривается.

Параграф 5. Санитарно-эпидемиологические требования к охране прибрежных вод водоемов от загрязнения в местах водопользования населения

69. Водопользователь при определении для использования населением в рекреационных, лечебных и оздоровительных целях, в целях питьевого и хозяйственно-бытового водоснабжения участков акватории водоемов (водохранилища, реки, озера, моря), прибрежной полосы суши, а также зоны санитарной охраны (при использовании водоемов в качестве источников питьевого и хозяйственно-бытового водоснабжения) учитываются:

1) гидрологические и гидрохимические данные водоема в период шторма, паводка (половодья) рек, впадающих в водоем;

2) показатели состава и свойств воды в период ее наибольшего забора для водоснабжения населения;

3) среднее арифметическое значение концентрации нормируемых веществ в период шторма, паводка (половодья) рек, впадающих в водоем;

4) преобладающие береговые течения;

5) сгонно-нагонный ветра.

Качество воды водоемов, используемых для водопользования населения (далее – качество воды водных объектов), соответствует гигиеническим нормативам в зависимости от вида использования водных объектов или их участков:

1) прибрежные воды водоемов или их участков в качестве источника хозяйственно-питьевого водопользования и места водозабора для плавательных бассейнов, водолечебниц;

2) прибрежные воды водоемов или их участков для рекреационного водопользования (купание, занятие водными видами спорта), а также участки прибрежных вод водоемов, находящихся в черте населенных мест.

70. Использование водного объекта в рекреационных целях (отдых, туризм, спорт) осуществляется при наличии санитарно-эпидемиологического заключения о соответствии водного объекта Санитарным правилам и условиям безопасного для здоровья населения использования водного объекта.

71. Состав и свойства воды водоема в месте водопользования соответствует гигиеническим нормативам.

72. Хозяйствующие субъекты, осуществляющие водопользование, осуществляют производственный контроль за соблюдением требований настоящих Санитарных правил и гигиенических нормативов, санитарно-противоэпидемические (профилактические) мероприятия, с проведением лабораторных исследований и измерений с привлечением лабораторий, аккредитованной в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия.

Отбор проб воды для производственного контроля за организованным сбросом сточных вод осуществляется перед поступлением в глубоководный выпуск (с целью оценки эффективности обеззараживания стоков), над местом сброса и в радиусе не более 500 м от места сброса, а также непосредственно в местах водопользования. Место и периодичность отбора проб воды при осуществлении производственного контроля, зависит от ширины и протяженности части используемого водоема:

1) пляжи и зоны рекреации – не менее двух точек в местах массового купания – один раз в 10 суток в период использования водного объекта для купания, занятий спортом;

2) в местах расположения водоемных водозаборных сооружений хозяйственно-питьевого водоснабжения – в соответствии с приложением 3 к настоящим Санитарным правилам;

3) в местах расположения водоемных водозаборных сооружений для плавательных бассейнов и водолечебниц – не реже 1 раза в месяц;

4) на участках оздоровительно-спортивного использования – 4 раза в год (весной, летом, осенью, зимой);

5) перед поступлением в глубоководный выпуск – не реже 1 раза в месяц;

6) в местах выпуска сточных вод – непосредственно у места сброса и в радиусе не более 500 м от места сброса – не реже 4 раз в год (весной, летом, осенью, зимой).

При осуществлении производственного контроля выбор контролируемых химических веществ осуществляется в соответствии с приложениями 6 и 7 к настоящим Санитарным правилам.

73. При превышении гигиенических нормативов по микробиологическим показателям (не менее, чем в 2 последовательно отобранных пробах), а также с учетом эпидемической ситуации, связанной с загрязнением воды водоемов, исследования воды проводятся водопользователем на показатели для возбудителей кишечных инфекций бактериальной природы (сальмонеллы, шигеллы, Campylobacter jejuni) и вирусной (энтеровирусы, ротавирусы, вирусы гепатита А).

Показателями, определяемыми в периоды начала использования водного объекта для купания, занятия спортом, эпидемической ситуации являются: жизнеспособные яйца гельминтов (аскарид, власоглавов, токсокар, фасциол), цисты и ооцисты патогенных кишечных простейших.

74. При сбросе сточных вод, производстве работ в районе водопользования содержание взвешенных веществ в контрольном створе (пункте) соответствует гигиеническим нормативам.

75. При обнаружении в воде водоемов в месте водопользования возбудителей инфекционных заболеваний и (или) превышении допустимого содержания одного или более из обязательных микробиологических показателей подача воды в водолечебницы и не проводится купание в зоне рекреации в данном участке водоема до реализации мероприятий, обеспечивающих достижение гигиенических нормативов.

76. Очищенные сточные воды, которые технически невозможно использовать в системах повторного, оборотного водоснабжения в промышленности, городском хозяйстве, для орошения в сельском хозяйстве, отводятся в воду водоемов в районе водопользования после очистки и обеззараживания только через глубоководные выпуски, длина которых определяется хозяйствующим субъектом, осуществляющим водопользование, в зависимости от расчетной производительности очистных сооружений и составляет, соответственно: до 5 тысяч кубических метров/сутки – 300 м; более 5 до 50 тысяч кубических метров/сутки – 1000 м; более 50 до 300 тысяч кубических метров/сутки – 1500 м; более 300 тысяч кубических метров/сутки – 2000 м.

Хозяйствующим субъектом, осуществляющим водопользование, длина глубоководных выпусков изменяется только в сторону увеличения их длины по результатам расчетов рассеивания и распространения загрязнения при сбросе сточных вод.

77. Выбор трассы, инженерно-технических и технологических решений расположения глубоководных выпусков, а также при расчете степени разбавления сточных вод в прибрежной зоне водоема хозяйствующим субъектом, осуществляющим водопользование, необходимо проводить с учетом наихудших показателей качества воды водоема в период максимального водопользования.

78. В районах водопользования рекреационных зон и пляжей не проводится сброс в воду водоемов, на поверхность ледяного покрова и водосборную территорию:

1) всех видов отходов, неочищенных и необеззараженных сточных вод, в том числе с водного транспорта, включая недостаточно очищенные и обеззараженные хозяйственно-бытовые, производственные, ливневые, дренажные, не соответствующих гигиеническим нормативам, установленным для водоемов рекреационного водопользования;

2) сточных вод, для которых не установлены гигиенические нормативы, а также отсутствуют методы их определения;

3) снега, пульпы;

4) нефтепродуктов и нефтесодержащих вод.

Параграф 6. Санитарно-эпидемиологические требования к зоне санитарной охраны и санитарно-защитной полосе

79. У источников водоснабжения и на водопроводных сооружениях, подающих воду на хозяйственно-питьевые нужды из поверхностных и подземных источников, предусматриваются ЗСО. Проект ЗСО согласовывается с территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-336/2020.

80. При распространении ЗСО на две и более административные территории, проект установления ЗСО согласовывается с соответствующими территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

81. ЗСО состоит из трех поясов:

1) первого пояса (строгого режима), включающего территорию расположения водозабора, водопроводных сооружений и служащего для защиты места водозабора и водозаборных сооружений от загрязнения и повреждения;

2) второго и третьего поясов (ограничений), включающих территорию, предназначенную для предупреждения микробиологического и химического загрязнения воды источников водоснабжения хозяйственно-питьевого назначения.

Санитарно-защитной полосой водоводов обеспечивается защита водопроводной воды хозяйственно-питьевого назначения от загрязнения.

К санитарно-защитной полосе относится территория, прилегающая к водоводу хозяйственно-питьевого водоснабжения на всем его протяжении и предназначена для предотвращения загрязнения воды в нем.

82. В каждом из трех поясов ЗСО источников и водопроводных сооружений и в пределах санитарно-защитной полосы водоводов хозяйственно-питьевого водоснабжения, соответственно их назначению, устанавливается специальный режим и определяется комплекс мероприятий, направленных на предупреждение ухудшения качества воды.

83. На системах питьевого водоснабжения с подрусловым водозабором ЗСО организовывается как для поверхностного источника водоснабжения.

84. Установленные границы ЗСО и составляющих ее поясов, санитарно-защитной полосы водоводов и магистральных водопроводов пересматриваются в случаях, возникших (предстоящих) изменений эксплуатации источников водоснабжения (в том числе производительности водозаборов подземных вод) или местных санитарно-эпидемиологических условий по согласованию с территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-336/2020.

Раздел 1. Санитарно-эпидемиологические требования к установлению зоны санитарной охраны подземного источника водоснабжения

85. Границы первого пояса ЗСО подземного источника водоснабжения устанавливаются от одиночного водозабора (скважина, шахтный колодец, каптаж) или от крайних водозаборных сооружений группового водозабора на расстоянии 30 м – при использовании защищенных подземных вод, 50 м – недостаточно защищенных подземных вод.

К защищенным подземным водам относятся межпластовые воды (напорные и безнапорные), имеющие в пределах всех поясов зоны санитарной охраны сплошную водоупорную кровлю, исключающую возможность местного питания из вышележащих недостаточно защищенных водоносных горизонтов.

К недостаточно защищенным подземным водам относятся подземные (грунтовые) воды первого от поверхности земли безнапорного водоносного горизонта, получающего питание на площади его распространения. Напорные и безнапорные межпластовые воды, которые в естественных условиях или в результате эксплуатации водозабора получают питание на площади зоны санитарной охраны из вышележащих недостаточно защищенных водоносных горизонтов через гидрогеологические окна или проницаемые породы кровли, а также из водотоков и водоемов путем непосредственной гидравлической связи.

К напорным водам относятся подземные воды, перемещающиеся под давлением, превышающим атмосферное давление у верхней поверхности водоносного горизонта.

К безнапорным водам относятся подземные воды, имеющие давление у верхней поверхности водоносного горизонта на уровне атмосферного давления.

86. Для подземных водозаборов, расположенных на территории объекта, исключающего возможность загрязнения почвы и подземных вод, а также для водозаборов, расположенных в благоприятных санитарных, топографических, гидрологических и геологических условиях, размеры первого пояса ЗСО уменьшаются по согласованию с территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-336/2020, но составляет 15 м и более (при использовании защищенных подземных вод) и 25 м и более (недостаточно незащищенных подземных вод) соответственно.

87. В границы пояса ЗСО инфильтрационных водозаборов включаются прибрежная территория между водозабором и поверхностным источником водоснабжения, при расстоянии между ними менее 150 м.

88. Для водозаборов при искусственном пополнении запасов подземных вод граница первого пояса устанавливается как для подземного недостаточно защищенного источника водоснабжения, на расстоянии не менее 50 м от водозабора и не менее 100 м от инфильтрационных сооружений.

89. При определении границ второго и третьего поясов ЗСО учитывается приток подземных вод из водоносного горизонта к водозабору, который происходит из области питания водозабора.

90. Для инфильтрационного водозабора подземных вод и для поверхностного водоема, питающего его, необходимо устанавливать второй и третий пояса ЗСО.

Раздел 2. Санитарно-эпидемиологические требования к установлению зоны санитарной охраны поверхностного источника водоснабжения

91. Граница первого пояса ЗСО поверхностного источника хозяйственно-питьевого водоснабжения устанавливается в следующих пределах:

1) для водотоков (реки, каналы) вверх по течению на расстоянии не менее 200 м от водозабора, вниз по течению не менее 100 м от водозабора, по прилегающему к водозабору берегу не менее 100 м от линии уреза воды при летне-осенней межени.

В направлении к противоположному от водозабора берегу при ширине реки или канала менее 100 м вся акватория и противоположный берег шириной 50 м от линии уреза воды при летне-осенней межени, при ширине реки или канала более 100 м полоса акватории шириной не менее 100 м от водозабора;

2) на ковшевых водозаборах в границы первого пояса ЗСО включается вся акватория ковша;

3) для водоемов (водохранилища, озера) граница первого пояса устанавливается в зависимости от местных санитарных и гидрологических условий, но не менее 100 м во всех направлениях по акватории водозабора и по прилегающему к водозабору берегу от линии уреза воды при летне-осенней межени;

4) для водозаборов при использовании морской воды для хозяйственно-питьевых целей методами опреснения граница первого пояса устанавливается в зависимости от местных санитарно-эпидемиологических и гидрологических условий, но не менее 100 м во всех направлениях по акватории от места приема воды в водозаборный канал.

По конкретным гидрофизическим и топографо-гидрологическим особенностям береговой линии длина водозаборного канала в сторону моря устанавливается на основании проекта обоснования ЗСО с выдачей санитарно-эпидемиологического заключения, но не менее 300 м.

Урезом является линия пересечения водной поверхности реки, озера или искусственного водоема с поверхностью суши.

Меженным является ежегодно повторяющееся сезонное стояние низких (меженных) уровней воды в реках и озерах.

Меженным уровнем является ежегодно повторяющийся сезонный уровень стояния воды в реках.

К морским водам Республики Казахстан, относятся воды Каспийского и Аральского морей в пределах Государственной границы Республики Казахстан, за исключением предусмотренных международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Отсчет территориальных вод (моря) осуществляется от прямых исходных линий, соединяющих соответствующие географические точки, определяемые в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, а также линии наибольшего отлива как на материке, так и островах, принадлежащих Республике Казахстан.

92. Граница второго пояса ЗСО на водотоке в целях микробного самоочищения удаляется:

1) вверх по течению, исходя из скорости течения воды, усредненной по ширине и длине водотока или на отдельных его участках и времени протекания воды от границы пояса до водозабора при среднемесячном расходе воды летне-осенней межени 95 % обеспеченности не менее 5 суток для I А, Б, В, Г и II А климатических районов и не менее 3 суток для остальных климатических районов;

2) ниже по течению не менее 250 м от водозабора с учетом исключения влияния ветровых обратных течений;

3) боковые границы – от уреза воды при летне-осенней межени располагаются на расстоянии: при равнинном рельефе местности не менее 500 м, при гористом рельефе местности до вершины первого склона, обращенного в сторону источника водоснабжения не менее 750 м при пологом склоне и не менее 1000 м при крутом.

93. Граница второго пояса ЗСО на водоемах удаляется по акватории во все стороны от водозабора на расстояние три км при наличии нагонных ветров до 10 % и пять км – при наличии нагонных ветров более 10 %.

При применении методов опреснения морских вод граница второго пояса ЗСО на море удаляется по акватории во все стороны от водозабора с учетом гидрофизических и топографо-гидрологических особенностей на основании проекта обоснования ЗСО с выдачей санитарно-эпидемиологического заключения.

Методами опреснения являются физические и химические методы удаления из воды растворенных солей и других примесей.

94. С учетом конкретной санитарно-эпидемиологической ситуации и при соответствующем обосновании, территория второго пояса ЗСО увеличивается по согласованию с территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-336/2020.

95. ЗСО водопроводных сооружений хозяйственно-питьевого назначения, расположенных вне территории водозабора, представлена первым поясом (строгого режима), для водоводов и магистральных водопроводов – санитарно-защитной полосой.

Раздел 3. Санитарно-эпидемиологические требования к установлению зоны санитарной охраны водопроводных сооружений

96. ЗСО водопроводных сооружений хозяйственно-питьевого назначения, расположенных вне территории водозабора, представлена первым поясом (строгого режима), для водоводов и магистральных водопроводов – санитарно-защитной полосой.

97. Граница первого пояса ЗСО водопроводных сооружений принимается на расстоянии:

1) от стен запасных и регулирующих емкостей, фильтров и контактных осветлителей – не менее 30 м;

2) от водонапорных башен – не менее 10 м;

3) от остальных помещений (отстойники, реагентное хозяйство, склад хлора, насосные станции, вспомогательных помещений) – не менее 15 м;

4) по согласованию с территориальными подразделениями государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с Приказом № ҚР ДСМ-336/2020 первый пояс ЗСО для отдельно стоящих водонапорных башен, в зависимости от их конструктивных особенностей, не устанавливается.

При наличии расходного склада хлора на территории водопроводных сооружений размеры ЗСО до жилых и общественных зданий принимаются не менее 300 м.

98. Ширина санитарно-защитной полосы принимается по обе стороны от крайних линий водопровода:

1) при диаметре водопровода до 200 мм, расстояние не менее 6 м;

2) при диаметре водопровода 200-400 мм, расстояние не менее 8 м;

3) при диаметре водопровода 400-1000 мм, расстояние не менее 10 м;

4) при диаметре водопровода 1000 мм и более, расстояние не менее 20 м;

5) при наличии грунтовых вод, независимо от диаметра водопровода – 50 м.

Сокращение ширины санитарно-защитной полосы для водоводов, проходящих по застроенной территории, проводится при наличии санитарно-эпидемиологического заключения территориального подразделения государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Раздел 4. Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию территории зоны санитарной охраны подземных источников водоснабжения

99. Территория первого пояса ЗСО подземных источников водоснабжения планируется для отвода поверхностного стока за ее пределы, озеленяется, благоустраивается, ограждается и обеспечивается охраной.

На территорию первого пояса ЗСО и на территорию водопроводных сооружений, вход разрешается только для лиц, имеющих отношение к эксплуатации водопроводных сооружений. Территория первого пояса водозаборов оборудуется глухим ограждением высотой не менее 2,5 м.

100. Площадки станций водоподготовки, насосных станций, резервуаров и водонапорных башен с ЗСО имеют глухое ограждение высотой не менее 2,5 м. Глухое ограждение составляет высотой 2,0 м и на 0,5 м из колючей проволоки или металлической сетки. Примыкание к ограждению строений, кроме проходных и административно-бытовых зданий не предусматривается.

101. Для площадок сооружений забора подземной и поверхностной воды, насосных станций первого подъема и подкачки необработанной воды, а так же для площадок сооружений хозяйственно-питьевого водопровода, размещаемых на территории организаций, имеющих ограждение и сторожевую охрану, тип ограждений принимается с учетом местных условий.

102. На территории первого пояса ЗСО источников хозяйственно-питьевого водоснабжения (поверхностного и подземного) не проводится: посадка высокоствольных деревьев, все виды строительства, не имеющие непосредственного отношения к эксплуатации, реконструкции и расширению водопроводных сооружений, в том числе прокладка трубопроводов различного назначения, размещение жилых и хозяйственно-бытовых зданий, проживание людей, занятие промысловым ловом рыбы, применение ядохимикатов и удобрений.

103. Здания водозаборных сооружений оборудуются канализацией с отведением сточных вод в ближайшую систему бытовой канализации или локальными очистными сооружениями.

При отсутствии канализации устраиваются водонепроницаемые приемники нечистот и бытовых отходов, расположенные в местах, исключающих загрязнение территории ЗСО.

104. Территория ЗСО первого и второго поясов содержится в чистоте (убирается от бытового, строительного мусора, листвы, сухостоя, снега). Санитарно-техническое состояние водозаборных сооружений (резервуар чистой воды, павильон насосной станции, хлораторная и другие помещение водозаборных сооружений) находится в должном санитарном состоянии (побелены, покрашены, без подтеков), отмостки вокруг зданий герметичны.

105. В ЗСО подземных и поверхностных источников хозяйственно-питьевого водоснабжения проводятся следующие мероприятия:

1) выявление, тампонирование (консервирование) или восстановление всех старых, бездействующих, дефектных или неправильно эксплуатируемых скважин, представляющих опасность в части возможности загрязнения водоносных горизонтов;

2) мероприятия по санитарному благоустройству территории объектов (оборудование канализацией, устройство водонепроницаемых выгребов, организация отвода поверхностного стока).

106. В ЗСО не проводится:

1) закачка отработанных вод в подземные горизонты, складирование твердых бытовых отходов и разработка недр земли;

2) размещение кладбищ, скотомогильников, полей ассенизации, полей фильтрации, навозохранилищ, силосных траншей, животноводческих и птицеводческих хозяйствующих субъектов, убойных пунктов, убойных площадок и аналогичных объектов, обусловливающих опасность микробного, химического загрязнения подземных вод;

3) применение и размещение складов удобрений и ядохимикатов;

4) размещение складов горюче-смазочных материалов, накопителей хозяйственно-бытовых и промышленных сточных вод, шламохранилищ, складов стройматериалов (щебень, отсев и другие стройматериалы) и производственных объектов, обусловливающих опасность микробного, химического загрязнения подземных вод.

Раздел 5. Санитарно-эпидемиологические требования к содержанию территории зоны санитарной охраны поверхностных источников водоснабжения и санитарно-защитной полосы водоводов

107. В ЗСО не проводится сброс сточных вод, в том числе сточных вод водного транспорта, а также купание, стирка белья, водопой скота, мытье автотранспорта, занятие промысловым ловом рыбы и различные виды водопользования, оказывающие влияние на качество воды.

108. Границы второго пояса ЗСО на пересечении дорог, пешеходных троп, обозначаются столбами со специальными знаками "Зона санитарной охраны".

Водоводы и магистральные водопроводы обозначаются специальными знаками в виде столбиков "Зона санитарной охраны".

Водоводами и магистральными водопроводами являются сооружения в виде трубопровода, служащие для подачи воды от источника питьевого водоснабжения к месту ее потребления.

109. Добыча песка, гравия и проведение дноуглубительных работ в пределах акватории ЗСО не проводится.

110. В пределах ЗСО поверхностных источников водоснабжения выполняются мероприятия согласно пункту 105 настоящих Санитарных правил. В пределах ЗСО поверхностных источников не проводится:

1) рубка главного пользования;

2) размещение стойбищ и выпас скота, использование водоема и земельных участков, лесных ресурсов в пределах прибрежной полосы шириной не менее 500 м в других целях, могущих привести к ухудшению качества или уменьшению количества воды источника водоснабжения;

3) сброс промышленных, сельскохозяйственных, городских и ливневых сточных вод.

111. В пределах санитарно-защитной полосы водоводов исключается расположение источников загрязнения почвы и грунтовых вод (уборные, выгребные ямы, навозохранилища, приемники мусора).

Раздел 6. Порядок установления зоны санитарной охраны и санитарно-защитных полос

112. Установление границы поясов ЗСО зависит от:

1) вида источника водоснабжения (поверхностный или подземный);

2) характера загрязнения (химическое, микробное);

3) степени естественной защищенности от поверхностного загрязнения (для подземного источника);

4) гидрогеологических или гидрологических условий.

113. При установлении размера 2, 3 поясов ЗСО учитываются:

1) для 2 пояса – время выживаемости микроорганизмов;

2) для 3 пояса – дальность распространения химического загрязнения, принимая стабильным его химический состав в водной среде.

114. При установлении размера поясов ЗСО учитываются факторы, ограничивающие возможность распространения микроорганизмов, способность химических загрязнений к трансформации и снижение их концентрации под влиянием физико-химических процессов, протекающих в источниках водоснабжения, при достаточно изученной закономерности этих процессов.

115. Границы второго пояса ЗСО подземного источника водоснабжения устанавливаются при условии, когда время продвижения микробного загрязнения для расчета границ второго пояса ЗСО подземных вод соответствует приложению 8 к настоящим Санитарным правилам.

116. Граница третьего пояса ЗСО, предназначенного для защиты от химических загрязнений определяется гидродинамическими расчетами. Время движения химического загрязнения к водозабору принимается из расчета, которое принимается как срок эксплуатации водозабора (25-50 лет).

Запасы подземных вод обеспечивают неограниченный срок эксплуатации водозабора, третий пояс обеспечивает соответственно более длительное сохранение качества подземных вод.

117. Для установления ЗСО подземного и поверхностного источников водоснабжения, проводится оценка состояния водного объекта (открытого и подземного) о пригодности для хозяйственно-питьевого назначения.

118. Для установления ЗСО подземного источника водоснабжения применяются следующие данные:

1) качество воды водоисточника;

2) общая гидрогеологическая характеристика территории расположения источника водоснабжения, данные по типу выбранного водоносного горизонта (артезианский-напорный, грунтовый-безнапорный), глубине (абсолютная отметка) залегания его кровли, мощности, водовмещающей породы, условия и места питания и разгрузки водоносного горизонта, водообильность горизонта (эксплуатационный запас), о существующем и перспективном использовании горизонта для водоснабжения и других целей;

3) общие сведения о гидрогеологических условиях района (месторождения), условия питания водоносных слоев, предлагаемых к использованию для водоснабжения, топографическая, почвенная и санитарная характеристика участка водозабора, характеристика водоносного горизонта, намечаемого к эксплуатации (литологический состав, мощность, характер перекрытия, динамический уровень воды при расчете водоотбора);

4) данные о степени проницаемости слоев, перекрывающих пластов, о возможности влияния зоны питания на качество воды;

5) санитарная характеристика местности, непосредственно прилегающей к водозабору, расположение и расстояние от водозабора до возможных источников загрязнения: брошенных скважинах, поглощающих воронках, провалах, колодцах, заброшенных горных выработках, накопителях.

119. Для установления ЗСО поверхностного источника водоснабжения используются следующие данные:

1) качество воды водоисточника;

2) гидрологические данные: площадь бассейна питания водозабора, режим поверхностного стока, максимальные, минимальные и средние расходы, скорость и уровень воды в месте водозабора, средние сроки ледостава и вскрытия, предполагаемый расход в источнике, данные по характеристике приливно-отливных течений;

3) общая санитарная характеристика бассейна в той его части, которая влияет на качество воды у водозабора: характер геологического строения бассейна, почва, растительность, наличие лесов, возделываемых земель, населенных пунктов, промышленные предприятия (их число, размеры, расположение, характер производства);

4) причины, влияющие или способные влиять на ухудшение качества воды в водоисточнике, способы и места удаления твердых и жидких отбросов в районе нахождения источника, наличие бытовых, производственных стоков, загрязняющих водоем, количество отводимых сточных вод, сооружения для их очистки и места их расположения, расстояние от места спуска стоков до водозабора, наличие других возможных причин загрязнения источника (судоходство, лесосплав, водопой, зимние свалки на лед, купание, водный спорт, мелиоративные работы, использование удобрений и ядохимикатов в сельском хозяйстве);

5) характеристика самоочищающей способности водоема;

6) площадь зеркала и объем водохранилища, полезный и "мертвый" объем;

7) режим использования и обработки воды в водохранилище;

8) план водохранилища, его максимальная и минимальная глубина, характер дна, берегов, донных отложений, наличие цветения, зарастания, заиления;

9) направление господствующих ветров и течений;

10) скорость движения воды водного объекта;

11) расчеты границы ЗСО по отдельным ее поясам;

12) данные о необходимости обработки воды источника (обеззараживание, осветление, обезжелезивание и прочие);

13) данные о смежных водозаборах, имеющих ту же область питания (местоположение, производительность, качество воды);

14) план проведения работ по биомелиорации.

120. В состав проекта ЗСО входят текстовая часть, картографический материал и проект решения местных исполнительных органов.

121. Текстовая часть проекта ЗСО содержит:

1) характеристику санитарного состояния источников водоснабжения, результаты анализов качества воды в объеме, предусмотренном действующими санитарными правилами;

2) гидрологические данные (основные, параметры и их динамика во времени) при поверхностном источнике водоснабжения или гидрогеологические данные при подземном источнике;

3) данные, характеризующие взаимовлияние подземного источника и поверхностного водоема при наличии гидравлической связи между ними;

4) данные о перспективах строительства в районе расположения источника хозяйственно-питьевого водоснабжения, в том числе жилых, промышленных и сельскохозяйственных объектов;

5) определение границ первого, второго и третьего поясов ЗСО с соответствующим обоснованием и перечень мероприятий с указанием сроков выполнения и ответственных исполнителей с определением источников финансирования;

6) правила и режим хозяйственного использования территорий, входящих в ЗСО всех поясов.

122. Картографический материал проекта представляется в следующем объеме:

1) ситуационный план с проектированием второго и третьего поясов ЗСО и нанесением мест водозаборов и площадок водопроводных сооружений, источника водоснабжения и бассейна его питания;

2) гидрологические профили по характерным направлениям в пределах области питания водозабора при подземном источнике водоснабжения;

3) план первого пояса ЗСО в масштабе 1:500-1:1000;

4) план второго и третьего поясов ЗСО, выполненный в масштабе 1:10000-1:25000 при подземном водоисточнике и в масштабе 1:25000 и 1:50000 при поверхностном водоисточнике, с нанесением всех расположенных на данной территории объектов.

Параграф 7. Санитарно-эпидемиологические требования к водоохранным зонам и полосам

123. В целях поддержания благоприятного водного режима поверхностных водоемов, предупреждения их от заиления и зарастания, водной эрозии почв, ухудшения условий обитания водных животных и птиц, уменьшения колебаний стока, проводятся мероприятия по биомелиорации водоемов и устанавливаются водоохранные зоны и полосы, за исключением водных объектов, входящих в состав земель особо охраняемых природных территорий и государственного лесного фонда.

124. Водоохранные зоны и полосы и режим хозяйственного использования земель, на которых они расположены, устанавливаются в соответствии с требованиями положения статьи 116 Водного кодекса Республики Казахстан.

125. Минимальная ширина водоохранных зон по каждому берегу от уреза среднемноголетнего меженного уровня воды, включая пойму реки, надпойменные террасы, крутые склоны коренных берегов, овраги и балки, принимается:

1) для малых рек (длиной до 200 км) 500 м;

2) для остальных рек: с простыми условиями хозяйственного использования и благоприятной экологической обстановкой на водосборе 500 м;

3) со сложными условиями хозяйственного использования и при напряженной экологической обстановке на водосборе 1000 м.

126. Для русловых водохранилищ минимальная ширина водоохранной зоны принимается как для реки, на которой она расположена. Внутренняя граница водоохранной зоны проходит по урезу воды при нормальном подпертом уровне.

127. Для наливных водохранилищ и озер минимальная ширина водоохранной зоны составляет 300 м при акватории водоема до 2 квадратных километров (далее – км2) и 500 м – при акватории свыше 2 км2 Внутренняя граница водоохранной зоны для озер проходит по урезу среднемноголетнего уровня воды.

128. Указанные размеры водоохранных зон меняются в зависимости от местных физико-географических условий, значения и характера хозяйственного использования водного объекта, почвенных, гидрологических, рельефных, санитарно-технических и других условий прилегающей территории.

129. Границами водоохранной зоны являются естественные и искусственные рубежи или препятствия, исключающие возможность поступления в водные объекты поверхностного стока с вышележащих территорий (бровки речных долин и балок, дорожно-транспортная сеть, дамбы, опушки лесных массивов).

130. В населенных пунктах в пределах водоохранной зоны соблюдается режим пользования, исключающий засорение и загрязнение водного объекта.

131. Размеры водоохранных полос рек и магистральных каналов определяются с учетом формы и систем речных долин, крутизны прилегающих склонов, прогноза переработки берегов и состава сельскохозяйственных угодий и для всех водных объектов.

Размеры водоохранных полос рек и магистральных каналов соответствуют приложению 9 к настоящим Санитарным правилам.

Магистральным каналом является искусственное сооружение, предназначенное для переброски воды из одного бассейна в другой, а так же из одной речной системы в другую.

132. Указанные размеры водоохранных полос увеличиваются на ширину прогнозной переработки берегов за десятилетний период. На ценных сельскохозяйственных угодьях уменьшается ширина водоохранных полос при наличии вдоль берегов древесно-кустарниковых полос или защитных и берегоукрепительных сооружений.

133. В пределах населенных пунктов границы водоохранных полос устанавливаются исходя из планировки и застройки, при обязательном обустройстве береговой зоны (парапеты, обвалование, лесокустарниковые полосы), исключающем загрязнение водного объекта.

134. Существующие приусадебные, дачные и садовые участки располагаются в пределах водоохраной полосы при соблюдении ими водоохранного режима.

135. В пределах водоохранных зон и полос не проводятся размещение, проектирование, строительство, реконструкция и ввод в эксплуатацию предприятий и других сооружений, приведенных в статье 125 Водного кодекса Республики Казахстан.

136. При проведении вынужденной санитарной обработки в водоохранной зоне применяются мало- и средне токсичные нестойкие пестициды.

137. При организации водоохраной зоны разрешается создание ЗСО водных источников, используемых для водоснабжения, курортных, оздоровительных и иных нужд населения, границы и размеры которых устанавливаются настоящими Санитарными правилами.

138. Физические и юридические лица, в пользовании которых находятся земельные угодья, расположенные в пределах водоохранных зон, обеспечивают содержание водоохранных зон в надлежащем состоянии и соблюдение режима хозяйственного использования их территории, за исключением территорий земель запаса и территории водоохранных полос.

Параграф 8. Санитарно-эпидемиологические требования к объектам водоснабжения

139. Производственные и бытовые помещения на объектах водоснабжения оборудуются водопроводом и водоотведением. При отсутствии возможности подключения к централизованной системе водоотведения оборудуются септики-накопители, водонепроницаемые выгребные ямы.

140. Производственные помещения на объектах водоснабжения обеспечиваются естественным и искусственным освещением. Перегоревшие лампы своевременно заменяются.

141. Хлораторная объекта водоснабжения оборудуется вытяжной системой вентиляции с механическим побуждением, с забором воздуха с нижней части, вентиляционная система находится в исправном состоянии.

142. Для уборки производственных и бытовых помещений объекта водоснабжения выделяется маркированный уборочный инвентарь, который используется по назначению и хранится в специально отведенном месте. Производственные и бытовые помещения содержатся в чистоте, уборка проводится с использованием дезинфицирующих средств, разрешенных к применению.

143. На территории производственных помещений объекта водоснабжения выделяется огражденная с трех сторон контейнерная площадка с твердым покрытием. Сбор и временное хранение мусора и отходов осуществляется в контейнера, вывоз проводится специализированной организацией в специально отведенные места. На территории водозаборов малых населенных пунктов, работающих в автоматическом режиме, для сбора ТБО используются емкости произвольной конструкции с крышками, при отсутствии специализированных организаций по сбору, вывозу ТБО, организуются места с самостоятельным вывозом отходов, под контролем и обслуживанием службы местного исполнительного органа.

144. Персонал на объектах водоснабжения обеспечивается специальной одеждой (зимней и летней) и средствами индивидуальной защиты (респираторы, такие как "Лепесток", защитные очки, резиновые перчатки, сапоги). Создаются шумоизолирующие условия для персонала. Уровень шума в помещениях для персонала соответствует приказу Министра здравоохранения Республики Казахстан от 16 февраля 2022 года № ҚР ДСМ-15 "Об утверждении Гигиенических нормативов к физическим факторам, оказывающим воздействие на человека" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 26831).

145. Персонал на объектах водоснабжения проходит предварительные и периодические медицинские осмотры, гигиеническое обучение и получает допуск к работе.

146. Сброс промывных вод, содержащих остаточный хлор, осуществляется в канализационную сеть населенного пункта, а при ее отсутствии – на рельеф местности или в водоем, при условии соблюдения требований настоящих Санитарных правил.

147. В процессе водоподготовки для систем централизованного горячего водоснабжения используются реагенты и конструкционные материалы, имеющие документы, подтверждающие их безопасность.

148. Водоразборные колонки содержатся в исправном состоянии, не допускается подача воды населению через шланги и аналогичные приспособления для подачи воды населению. Для предотвращения затопления смотровых колодцев предусматриваются отмостки с твердым покрытием с уклоном от колонки. Обеспечиваются герметичность водоразборных сооружений.

При ухудшении качества питьевой воды, а также при регистрации инфекционной заболеваемости, связанной с водным фактором передачи, проводится дополнительная профилактическая очистка, промывка и дезинфекция объектов водоснабжения, в том числе колодцев, каптажей с оформлением акта очистки, промывки и дезинфекции систем водоснабжения, приведенных в пункте 14 к настоящим Санитарным правилам.

Приложение 1 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно- бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Требования к установлению контролируемых показателей питьевой воды
при проведении лабораторных исследований качества питьевой воды в рамках производственного контроля

1. Выбор показателей химического состава питьевой воды, подлежащих постоянному производственному контролю, проводится для каждой системы водоснабжения на основании анализа результатов расширенных исследований химического состава воды источников питьевого водоснабжения, а также технологии водоподготовки в системе водоснабжения.

2. Выбор показателей для проведения расширенных исследований химического состава воды источников водоснабжения проводится организацией, осуществляющей эксплуатацию системы водоснабжения в два этапа.

3. Хозяйствующие субъекты, осуществляющие эксплуатацию системы водоснабжения, являющиеся водопользователями, организуют проведение расширенных лабораторных исследований воды источника (источников) питьевого водоснабжения по перечню химических веществ, которые потенциально могут присутствовать в источнике водоснабжения.

4. Расширенные лабораторные исследования воды проводятся в течение одного года с отбором проб в местах водозабора, а при наличии обработки воды или смешения воды различных водозаборов, перед подачей питьевой воды в распределительную сеть.

5. Минимальное количество исследуемых проб воды в зависимости от вида источника водоснабжения, позволяющее обеспечить равномерность получения информации о качестве воды в течение года, принимается:

1) для подземных источников – 4 пробы в год, отбираемых в каждый сезон (весенний, летний, осенний, зимний);

2) для поверхностных источников – 12 проб в год, отбираемых ежемесячно.

6. При получении дополнительной информации о химическом составе воды и динамике концентраций, присутствующих в ней веществ, количество исследуемых проб воды и их периодичность увеличивается.

7. При проведении расширенных исследований применяются универсальные физико-химические методы исследования водных сред, позволяющие получить дополнительную информацию о химическом составе воды.

8. В перечень контролируемых показателей из базы данных расширенных исследований включаются:

1) вещества 1 и 2 класса опасности, концентрации которых в воде источника водоснабжения составляют 0,1 и более долей от предельно допустимой концентрации (далее – ПДК);

2) вещества 3 и 4 классов опасности, нормируемые по санитарно-токсикологическому признаку вредности, концентрации которых в воде источника водоснабжения составляют 0,5 и более долей от ПДК.

9. Расширенные исследования воды и результаты показателей оформляются с учетом таблицы 1 и 2 приложения 1 к настоящим Санитарным правилам.

10. Программы производственного контроля качества и безопасности питьевой воды разрабатывается в соответствии с требованиями Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к осуществлению производственного контроля", утверждаемых в соответствии с подпунктом 113) пункта 15 Положения и включаются:

1) перечень контролируемых показателей качества питьевой воды и их гигиенические нормативы по каждому пункту отбора проб в составе:

микробиологические и паразитологические;

органолептические;

радиологические (радиационной безопасности);

обобщенные;

остаточные количества реагентов водоподготовки;

химические вещества техногенного происхождения, выявленные по результатам расширенных исследований воды источника водоснабжения, для постоянного производственного контроля;

2) методики определения контролируемых показателей с указанием допустимой ошибки метода измерения;

3) план пунктов отбора проб воды в местах водозабора, перед подачей воды в распредельную сеть (в резервуаре чистой воды) и в пунктах водозабора наружной и внутренней сети водопровода (для больших водопроводов, кроме того, в специально оборудованной пробоотборной точке, ближайщей к границе зоны эксплуатационной ответственности организации, осуществляющих водоснабжение);

4) количество контролируемых проб воды и периодичность их отбора для лабораторных исследований (испытаний), по каждому пункту отбора проб;

5) календарные графики отбора проб воды и проведения их исследования (испытания).

11. Количество контролируемых проб воды и периодичность их отбора определяется для каждой системы водоснабжения индивидуально с учетом требований приложения 1 к настоящим Санитарным правилам.

12. В программе производственного контроля качества и безопасности питьевой воды предусматривается проведения ежемесячного анализа результатов контроля качества воды и определяется порядок передачи информации по результатам контроля администрации системы водоснабжения территориальному подразделению государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения с учетом пункта 7 настоящих Санитарных правил.

13. Программа производственного контроля качества и безопасности питьевой воды, утверждается хозяйствующим субъектом на срок не более 5 лет. В течение указанного срока в программу производственного контроля качества и безопасности питьевой воды вносятся изменения и дополнения по согласованию с территориальным подразделением государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Таблица 1

Расширенные исследования воды

№	показатель	метод контроля	объект исследования, кратность исследования	источник	обработанная питьевая вода	вода в распределительной сети
1	2	3	4	5	6	7

Таблица 2

Результаты показателей

№	показатель	метод контроля	объект исследования
			источник				обработанная питьевая вода				вода в распределительной сети
			мин	макс	сред	п	мин	макс	сред	п	мин	макс	сред	п
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15

Приложение 2 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Требования к контролируемым показателям горячей воды при проведении лабораторных исследований горячей воды открытых систем горячего водоснабжения в рамках производственного контроля

Химический класс продукта (реагента)	Контролируемые показатели
1. Реагенты на основе алкиламинофосфоновых кислот	Запах
	Привкус
	Цветность
	Мутность
	Водородный показатель
	Окисляемость перманганатная
	Алюминий
	Железо
	Кадмий
	Кобальт
	Медь
	Никель
	Ртуть
	Свинец
	Формальдегид
	Хром общий
	Цинк
2. Реагенты на основе оксиэтилидендифосфоновой кислоты (ОЭДФК)	Запах
	Привкус
	Цветность
	Мутность
	Водородный показатель
	Окисляемость перманганатная
	Алюминий
	Железо
	Кадмий
	Кобальт
	Марганец
	Медь
	Никель
	Ртуть
	Свинец
	Хром общий
	Цинк

Приложение 3 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно- бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Требования к периодичности и количеству проб питьевой воды при проведении
лабораторных исследований качества питьевой воды в рамках производственного контроля

1. Хозяйствующие субъекты, осуществляющие эксплуатацию систем водоснабжения и (или) обеспечивающие население питьевой водой, в том числе в многоквартирных жилых домах, в соответствии с программой производственного контроля постоянно контролируются качество и безопасность воды в местах водозабора, перед поступлением в распределительную сеть, а также в местах водоразбора наружной и внутренней распределительных сетей (далее – места водопользования).

2. Количество и периодичность отбора проб воды для лабораторных исследований в местах водозабора устанавливаются с учетом таблицы 1 приложения 3 к настоящим Санитарным правилам.

Таблица 1

Виды показателей	Количество проб в течение одного года, не менее:
	для подземных источников:	для поверхностных источников:
Микробиологические	4 (по сезонам года)	12 (ежемесячно)
Паразитологические	не проводятся	12 (ежемесячно)
Органолептические	4 (по сезонам года)	12 (ежемесячно)
Обобщенные показатели	4 (по сезонам года)	12 (ежемесячно)
Неорганические и органические вещества	1	4 (по сезонам года)
Радиологические (радиационной безопасности)	1	1

3. Виды определяемых показателей и количество исследуемых проб питьевой воды перед ее поступлением в распределительную сеть устанавливаются с учетом таблицы 2 приложения 3 к настоящим Санитарным правилам.

Таблица 2

Виды показателей	Количество проб в течение одного года, не менее:
	Для подземных источников:			Для поверхностных источников:
	Численность населения, обеспечиваемого водой из данной системы водоснабжения, тысяч человек
	до 20	20-100	свыше 100	до 100	свыше 100
Микробиологические	50 <1>	150 <2>	365 <3>	365 <3>	365 <3>
Паразитологические	не проводятся			12 <4>	12 <4>
Органолептические	50<1>	150 <2>	365 <3>	365 <3>	365 <3>
Обобщенные показатели	4 <4>	6 <5>	12 <6>	12 <6>	24 <7>
Неорганические и органические вещества	1 <8>	1 <8>	1 <8>	4 <4>	12 <6>
Показатели, связанные с технологией водоподготовки	Остаточный хлор, остаточный озон – не реже одного раза в час, остальные реагенты – не реже одного раза в смену
Радиологические (радиационной безопасности)	1 <8>	1 <8>	1 <8>	1 <8>	1 <8>

Примечание: ^<1> – ежедневно, ^<2> – три раза в неделю, ^<3> – ежедневно, ^<4> – один раз в сезон года, ^<5> – один раз в два месяца, ^<6> – ежемесячно, ^<7> – два раза в месяц, ^<8> – один раз в год.

4. Производственный контроль качества питьевой воды в распределительной водопроводной сети проводится по микробиологическим и органолептическим показателям с частотой, указанной в таблице 3 приложения 3 к настоящим Санитарным правилам, зависящей от количества обслуживаемого населения.

Таблица 3

Количество обслуживаемого населения, тысяч человек	Количество проб в месяц
до 10	2
10-20	10
20-50	30
50-100	100
более 100	100+1 проба на каждые 5 тысяч человек, свыше 100 тысяч населения

5. Отбор проб воды распределительной сети проводится из уличных водоразборных устройств на наиболее возвышенных и тупиковых ее участках, а также из домов, имеющих подкачивающее устройство и резервуаров водонапорных башень.

6. При исследовании качества горячей воды по микробиологическим показателям в каждой пробе проводится определение общих колиформных бактерий, общего микробного числа. Коли-фаги определяют при превышении норматива по микробиологическим показателям.

Коли-фаги являются бактериальные вирусы, способные растворять кишечные палочки и формировать зоны лизиса (бляшки) через 18 часов (± 2 часа), при температуре плюс 37 °С (± 1 °С) на питательном агаре.

7. После устранения аварийных ситуаций и проведения планово-профилактических работ централизованных систем горячего водоснабжения эпидемиологическая безопасность горячей воды определяется на соответствие нормативам по общим колиформным бактериям, энтерококкам, общего микробного числа.

8. Производственный контроль качества питьевой воды осуществляется лабораториями, аккредитованными в установленном законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия.

9. При превышении гигиенических нормативов по обобщенным и (или) органолептическим показателям необходимо провести исследования повторно отобранных проб воды, а при подтверждении превышения гигиенических нормативов провести исследования для идентификации химических веществ, которые являются причиной нарушения качества воды.

	Приложение 4 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"
	Форма

Акт очистки, промывки и дезинфекции систем водоснабжения

Населенный пункт _____________________________________
"____" ____________ 20 ___ г.
Комиссия в составе представителей: __________________________________________
__________________________________________________________________________
(город, район) _____________________________________________________________
(должность, фамилия, имя, отчество (при его наличии)
хозяйствующего субъекта (объекта) __________________________________________
(должность, фамилия, имя, отчество (при его наличии)
составили настоящий акт в том, что
__________________________________________________________________________
(наименование объекта)
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
(место расположения, технические данные)
подвергнут очистке, промывке и дезинфекции
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
(указать реагент) при концентрации активного хлора _______________ миллиграмм
на кубический дециметр, мг/дм³ (грамм на кубический метр, г/м³)
продолжительность контакта __ час __ мин "__" _____ 20___ года
Результаты санитарно-химического и бактериального анализов воды после завершения
дезинфекции прилагаются в ____ экземплярах
Подпись представителя ______________________________________________________
Подпись представителя хозяйствующего субъекта (объекта) ______________________

Приложение 5 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Требования к установлению приоритетных показателей воды водных объектов
при проведении лабораторных исследований воды водных объектов в рамках производственного контроля

1. При выборе приоритетных показателей для водного объекта учитываются:

1) специфичность вещества для сточных вод, поступающих в водный объект;

2) степень превышения предельно допустимой концентрации вещества в воде водного объекта;

3) класс опасности и лимитирующий признак вредности, характеризующие кумуляцию, токсичность и способность вещества вызывать отдаленные эффекты;

4) канцерогенность вещества;

5) частота обнаружения вещества в воде водного объекта;

6) тенденция к росту концентраций вещества в воде при долговременном наблюдении;

7) биоразлагаемость;

8) степень контакта вещества с населением (по численности населения, использующего водоем как источник питьевого водоснабжения или для рекреационных целей).

2. К дополнительным критериям относятся:

1) биоаккумуляция;

2) стабильность (резистентность);

3) трансформация с образованием более токсичных соединений;

4) способность к образованию галогенсодержащих соединений при хлорировании;

5) способность к накоплению в донных отложениях;

6) кожно-резорбтивное действие вещества;

7) сравнительная выраженность отдаленных эффектов - канцерогенного, мутагенного, тератогенного, эмбриотоксического, аллергенного и гонадотоксического;

8) комплексность воздействия на население из-за способности вещества к межсредовым переходам.

3. Дополнительные критерии применяются в зависимости от физико-химических характеристик веществ, состава и свойств сточных вод и воды водных объектов, а также условий водопользования населения региона.

Приложение 6 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Требования к выбору приоритетных показателей воды в подземных водоисточниках в зонах влияния различных объектов
хозяйственной деятельности при проведении лабораторных исследований в рамках производственного контроля

Объекты хозяйственной деятельности	Загрязняющие вещества, обнаруженные в подземных водоисточниках в концентрациях, превышающих гигиенические нормативы
Нефтебазы	Нефтепродукты, синтетические поверхностно-активные вещества, фенолы, железо, бром, аммоний, марганец
Нефтеперерабатывающие предприятия	Нефтепродукты, фенолы, синтетические поверхностно-активные вещества, свинец, хлориды, сульфаты, химическое потребление кислорода, формальдегид, аммоний, нитраты, толуол, этилбензол, ксилол
Аэропорты	Нефтепродукты, фенолы
Нефтяные месторождения	Нефтепродукты, хлориды, фенолы, синтетические поверхностно-активные вещества, ртуть, марганец, железо
Полигоны твердых коммунальных отходов	Нефтепродукты, фенолы, аммоний, железо, кадмий, акриламид, стирол, хлориды, синтетические поверхностно-активные вещества, свинец, марганец
Полигоны промышленных отходов	Нефтепродукты, фенолы, железо, кадмий, свинец, ртуть, сурьма, аммоний, никель, хром, бензол
Предприятия органического синтеза	Нефтепродукты, бензол, формальдегид, этилбензол, моноэтаноламин, кадмий, свинец, хлороформ, никель, ртуть, хром, поверхностно-активные вещества, кобальт, мышьяк, марганец, бром, бор, аммоний, цинк, медь
Городские канализационные очистные сооружения	Нефтепродукты, фенолы, железо, аммоний, нитриты, нитраты, бром, синтетические поверхностно-активные вещества
Сельскохозяйственные предприятия	Пестициды, аммиак, нефтепродукты, фенолы, синтетические поверхностно-активные вещества, нитриты, нитраты, минерализация, хлориды
Нефте- и газопроводы	Нефтепродукты, синтетические поверхностно-активные вещества
Пруды-отстойники	Нефтепродукты, железо, минерализация, синтетические поверхностно-активные вещества, бром, бор, аммоний
Поля орошения	Нефтепродукты, фенолы, аммоний, минерализация, нитраты, нитриты, хлориды
Предприятия теплоэнергетики	Нефтепродукты, фенолы, хлориды, сульфаты, синтетические поверхностно-активные вещества, аммоний, никель, свинец, марганец, железо, алюминий, вольфрам
Рудообогатительные и металлургические предприятия	Ксантогенаты, марганец, железо, барий, сульфаты, минерализация, никель, стронций, титан, фтор, алюминий, мышьяк, цинк, свинец, медь, молибден, цианиды, роданиды

Приложение 7 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Приоритетные показатели и компоненты природного происхождения с высокой вероятностью обнаружения повышенных концентраций в подземных водах

Показатели и компоненты	Геохимические особенности водоносных пород	Состав подземных вод
Обобщенные показатели
Минерализация (сухой остаток)	Терригенные отложения морского генезиса	Хлоридный натриевый Сульфатный натриевый
	Карбонатные загипсованные отложения	Сульфатный; гидрокарбонатно-сульфатный
Общая жесткость	Карбонатные загипсованные отложения	Сульфатный; гидрокарбонатно-сульфатный
Окисляемость перманганатная	Терригенные отложения с повышенным содержанием органических веществ	Бескислородные железомарганец содержащие воды различного состава
Химические вещества, нормируемые по санитарно-токсикологическому признаку вредности
Алюминий	Кристаллические щелочные породы	Гидрокарбонатно-натриевый со слабощелочной реакцией
Барий	Карбонатные, терригенные породы	Гидрокарбонатный кальциево-магниевый с околонейтральной реакцией среды
Бериллий	Бериллийсодержащие породы металлогенических провинций	Гидрокарбонатный смешанного катионного состава с повышенным содержанием фтора
Бор	Карбонатные и терригенные породы	Натриевый различного анионного состава с высоким отношением Na/Ca
Бром	Терригенные отложения морского происхождения	Хлоридный натриевый
Кремний	Терригенные отложения гумидной зоны	Гидрокарбонатный натриевый с высоким содержанием органических веществ
Литий	Карбонатные породы	Гидрокарбонатный кальциевый
Мышьяк	Мышьяк содержащие породы металлогенических провинций	Гидрокарбонатный натриевый с высоким отношением Na/Ca
Ртуть	Ртутьсодержащие породы металлогенических провинций	Гидрокарбонатный смешанного катионного состава с повышенным содержанием органических веществ
Селен	Кислые кристаллические породы с сульфидной минерализацией	Гидрокарбонатный, сульфатный кальциевый с высоким значением рН
Стронций	Карбонатные породы с целестиновой минерализацией	Гидрокарбонатный, сульфатный кальциевый
Фтор	Карбонатные породы с флюоритовой минерализацией Кислые кристаллические породы	Гидрокарбонатный натриевый с высоким отношением Na/Ca
Химические вещества, нормируемые по органолептическому признаку вредности
Железо	Карбонатные, терригенные породы с высоким содержанием органических веществ Терригенные, кристаллические породы с сульфидной минерализацией	Гидрокарбонатный кальциевый с низким значением рН и околонейтральной реакцией, сульфатный, сульфатно-гидрокарбонатный кальциевый с низким значением Ph и околонейтральной реакцией среды
Марганец	Терригенные породы с высоким содержанием органических веществ	Гидрокарбонатный кальциевый с низким значением Ph и околонейтральной реакцией

Приложение 8 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Время продвижения микробного загрязнения для расчета границ второго пояса зоны санитарной охраны подземных вод

№	Гидрогеологические условия	Тм (в сутках)
		В пределах I и II климатических районов	В пределах III и ІV климатического района
1	2	3	4
1	Недостаточно защищенные подземные воды (грунтовые воды, а также напорные и безнапорные межпластовые воды, имеющие непосредственную, гидравлическую связь с открытым водоемом)	400 метров (далее – м)	400 м
2	Защищенные подземные воды (напорные и безнапорные межпластовые воды, не имеющие непосредственной гидравлической связи с открытым водоемом)	200 м	100 м

Приложение 9 к Санитарным правилам "Санитарно-эпидемиологические требования к водоисточникам, местам водозабора для хозяйственно-питьевых целей, хозяйственно-питьевому водоснабжению и местам культурно-бытового водопользования и безопасности водных объектов"

Таблица 1

Размеры водоохранных полос рек и магистральных каналов

№	Длина реки, магистрального канала в километрах (далее – км)	Ширина прибрежной водоохранной полосы от берега реки, магистрального канала в метрах (далее – м)
1	2	3
1.	До 50	20
2.	50-100	50
3.	100-200	100

Примечание:

1. На крупных реках (протяженностью свыше 200 км) прибрежные водоохранные полосы устанавливаются индивидуально согласно утвержденным проектам.

2. Вдоль ручьев прибрежная водоохранная полоса составляет не менее 10 м шириной от каждого берега.

3. На реках, расположенных в пределах горных долин (с размером ложа в сечении до 100 м) устанавливаются только водоохранные прибрежные полосы в соответствии с таблицей 1 приложения 9 к настоящим Санитарным правилам.

Таблица 2

Минимальная ширина прибрежной водоохранной полосы на водохранилищах

№	Виды угодий, прилегающих к берегам водных объектов	Минимальная ширина водоохраной полосы (м) при крутизне склонов
		Уклон от берега (нулевой уклон)	Уклон к берегу
			До 3 градусов	Более 3 градусов
1	2	3	4	5
1.	Пашня	35	55	100
2.	Луга, сенокосы	35	50	75
3.	Лес, кустарник	35	35	55
4.	Прочее (неудобья)	35	35	100

Примечание:

1. Указанные размеры водоохранных полос увеличиваются на ширину прогнозной переработки берегов за десятилетний период.

2. Минимальная ширина водоохранных полос определяется с учетом формы и систем речных долин, крутизны прилегающих склонов, прогноза переработки берегов и состава сельхозугодий и для всех водных объектов принимаются в размерах согласно таблицы 2 приложения 9 к настоящим Санитарным правилам.

"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 20 ақпандағы № 26 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 20 ақпанда № 31934 болып тіркелді

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2017 жығы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы ереженің 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған "Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.

2. "Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 наурыздағы № 209 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10774 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі

А. Ғиният

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Индустрия және инфрақұрылымдық
даму министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Экология жəне табиғи ресурстар
министрлігі

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі 2023 жылғы 20 ақпандағы № 26 бұйрығымен бекітілген

"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы "Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2017 жығы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы ереженің (бұдан әрі – Ереже) 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес әзірленді және cу көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.

2. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай анықтамалар пайдаланылды:

1) ауыз су – сапасы бойынша белгіленген ұлттық стандарттарға және гигиеналық нормативтерге сай келетін, халықтың ауыз су және шаруашылық-ауыз су мұқтаждарына арналған табиғи күйдегі немесе өңделгеннен кейінгі су;

2) ауыз сумен және (немесе) шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау – ауыз су алуды, дайындауды, сақтауды, тасымалдауды және су тұтынушыларға ауыз су беруді қамтамасыз ететін технологиялық процесс;

3) беттік су объектілері – шекарасы, көлемі мен су режимі бар, құрлық бетінде оның бедері нысанында судың тұрақты немесе уақытша жинақталуы;

4) жағалау жиегі – су объектісі жағалауының судың барынша көтерілуі (лық толуы) нәтижесінде пайда болатын жиегі;

5) санитариялық қорғау аймағы – су сапасы нашарлауының алдын алу үшін сумен жабдықтау көзін (ашық және жерасты), су құбыры құрылыстарын және олардың қоршаған аумағын қорғау мақсатында белгіленген режим сақталатын сумен жабдықтау көзі мен су құбыры құрылыстарының айналасындағы арнайы бөлінетін аумақ (бұдан әрі – СҚА);

6) су қорғау аймағы – судың ластануын, қоқыстануын және сарқылуын болғызбау үшін шаруашылық қызметінің арнайы режимі белгіленетін су объектілері мен су шаруашылығы құрылыстарына іргелес аумақ;

7) су пайдаланушы – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өз мұқтаждарын және (немесе) коммерциялық мүдделерін қанағаттандыру үшін су ресурстарын пайдалану құқығы берілген жеке немесе заңды тұлға;

8) сумен жабдықтау жүйесі – су жинауға, сақтауға, дайындауға, беруге және суды тұтыну орындарына таратуға арналған инженерлік желілер мен құрылыстар кешені;

9) тұстама – өзеннің гидротораптың құрылыстары орналасқан учаскесі.

2-тарау. Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

1-параграф. Шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау суының сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

3. Ауыз су мен ыстық судың сапасы мен қауіпсіздігі "Ауыз су және шаруашылық-тұрмыстық суды пайдалану қауіпсіздігі көрсеткіштерінің гигиеналық нормативтерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 24 қарашадағы № ҚР ДСМ-138 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 30713 болып тіркелген) (бұдан әрі – гигиеналық норматив) сәйкес келеді.

Белгіленген бақылау жиілігі кезінде бір жыл ішінде:

1) микробиологиялық (жалпы микробтық санды (бұдан әрі – ЖМС), жалпы колиформды бактерияларды (бұдан әрі – ЖКБ), жалпы термотолерантты колиформды бактерияларды (бұдан әрі – ТКБ) қоспағанда), паразитологиялық, вирусологиялық көрсеткіштер бойынша гигиеналық нормативтер деңгейлерінің, радиологиялық (радиациялық қауіпсіздік) көрсеткіштер бойынша араласу деңгейлерінің жоғарылауы;

2) зерттелетін сынамалар саны жылына кемінде 100 болғанда су жинау нүктелерінде іріктеп алынатын сынамалардың 95 пайызы (бұдан әрі – %) және одан көбінде ЖМС, ЖКБ және ТКБ гигиеналық нормативтері деңгейлерінің жоғарылауы;

3) органолептикалық, жалпыланған көрсеткіштердің, органикалық емес және органикалық заттардың гигиеналық нормативтер деңгейлерінің көрсеткіштерді айқындау әдісі қатесінің шамасынан жоғарылауы анықталмаса, су тұтынушыға сумен жабдықтау жүйелерін пайдалана отырып берілетін ауыз су сапалы және қауіпсіз деп танылады.

ЖМС-ға қоректендіргіш агарда плюс 37 градус Цельсий (бұдан әрі – °С) температурада 24 сағат ішінде колония құруға қабілетті мезофильді аэробты және факультативті анаэробты микроорганизмдердің жалпы саны жатады.

ЖКБ-ға грамтеріс, оксидаза теріс, спора құрмайтын, дифференциалды лактозалы орталарда өсе алатын, плюс 37 °С температурада 24-48 сағат ішінде лактозаны қышқыл, альдегид және газға дейін ферменттейтін таяқшалар жатады.

ТКБ-ға жалпы колиформды бактериялардың белгілері бар, сондай-ақ плюс 44 °С (плюс немесе минус 0,5) температурада 24 сағат ішінде лактозаны қышқыл, альдегид және газға дейін ферменттей алатын бактериялар жатады.

4. Берілетін ауыз су мен ыстық судың сапасы сәйкес келмеген жағдайда сумен жабдықтау жүйесін пайдалануды жүзеге асыратын және (немесе) халықты ауыз сумен және ыстық сумен қамтамасыз ететін шаруашылық жүргізуші субъектілер:

1) халықты ауыз сумен қамтамасыз етудің сапасы мен қауіпсіздігінің нашарлау себептерін анықтауды және жоюды;

2) халықтың денсаулығына тәуекелді санитариялық-эпидемиологиялық бағалау нәтижелерімен расталған уақытша шегінудің қолданылуы кезеңінде халықтың денсаулығына қатердің болмауын;

3) халықтың денсаулығына тәуекелді санитариялық-эпидемиологиялық бағалау нәтижелері бойынша белгіленген уақытша шегінудің қолданылу мерзімін барынша шектеуді;

4) бұқаралық ақпарат құралдарында уақытша шегінудің енгізілуі және олардың қолданылу мерзімдері, халықтың денсаулығы үшін тәуекелдің болмауы, сондай-ақ халыққа ауыз су мен ыстық суды пайдалану жөніндегі ұсынымдар туралы халықты хабардар етуді қамтамасыз ететін санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастырады және жүргізеді.

"Уақытша шегіну" дегеніміз органолептикалық қасиеттерге әсер ететін химиялық құрамның көрсеткіштер бойынша гигиеналық нормативтерден уақытша ауытқулары түсіндіріледі (зияндылықтың лимиттеуші көрсеткіштері). Тез арада жоюды жүзеге асыру мүмкін емес табиғи сипаттағы құбылыстар немесе авариялық жағдайлар кезінде гигиеналық нормативтерге 1-қосымшаның 1 және 3-кестелерінде (жақшада) көрсетілген уақытша шегінуге жол беріледі.

Ауыз сумен жабдықтау көздерінің ластануына, сарқылуына және (немесе) ауыз сумен жабдықтау жүйелерінің бұзылуына алып келген авария, апат, дүлей зілзаланың немесе табиғи немесе техногенді сипаттағы жағдайлар салдарынан су тұтынушыларға бір тәуліктен астам ауыз судың берілуінің тоқтатылуы ауыз сумен жабдықтаудағы төтенше жағдайлар болып саналады.

5. Уақытша шегіну мүмкіндігі туралы шешімді тиісті аумақтың бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің қаулысымен қабылданады және шешімді қабылдау кезінде:

1) су сапасына кепілдік берілген ауыз сумен жабдықтаудың балама көзі болмаған кезде көрсеткіштердің деңгейін гигиеналық нормативтердің мәндеріне дейін қолжетімді әдістермен төмендету мүмкіндігінің болмауы;

2) елді мекендегі санитариялық-эпидемиологиялық жағдай;

3) сумен жабдықтау жүйесін пайдалануды жүзеге асыратын және (немесе) халықты ауыз сумен қамтамасыз ететін шаруашылық жүргізуші субъектілердің орындау мерзімдерімен су дайындау жүйесін жетілдіру не ауыз сумен жабдықтаудың балама көздерін іздеу жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлеу және бекіту қажеттілігі ескеріледі.

6. Сумен жабдықтауды және сумен жабдықтау жүйелерін пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер Ереженің 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес бекітілетін "Өндірістік бақылауды жүзеге асыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының (бұдан әрі – "Өндірістік бақылауды жүзеге асыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары) және осы Санитариялық қағидаларға 1, 2 және 3-қосымшаларының талаптарына сәйкес ауыз судың және ыстық судың сапасына өндірістік бақылауды жүзеге асырады.

7. Сумен жабдықтау жүйесін пайдалануды жүзеге асыратын және (немесе) халықты ауыз сумен және ыстық сумен қамтамасыз ететін шаруашылық жүргізуші субъекті (2 сағат ішінде телефон арқылы және 12 сағат ішінде авариялық жағдай, техникалық бұзушылықтар туындаған, су сынамаларын зертханалық зерттеу нәтижесін алған кезден бастап жазбаша нысанда) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесін:

1) сумен жабдықтау жүйесінің объектілері мен құрылыстарында авариялық жағдайлардың немесе ауыз су мен ыстық судың сапасы мен қауіпсіздігінің және халықты сумен жабдықтау жағдайларының нашарлауына алып келетін техникалық бұзылудың туындауы туралы;

2) санитариялық-химиялық, микробиологиялық, паразитологиялық, вирусологиялық және радиологиялық (радиациялық қауіпсіздік) көрсеткіштер бойынша гигиеналық нормативтерге сәйкес келмейтін су сынамаларын зертханалық зерттеудің әрбір нәтижесі туралы хабардар етеді.

Сумен жабдықтау жүйесін пайдалануды жүзеге асыратын және (немесе) халықты ауыз сумен және ыстық сумен қамтамасыз ететін шаруашылық жүргізуші субъект Санитариялық қағидалардың осы тармағында көрсетілген жағдайларды жою жөніндегі шараларды дереу қабылдайды.

8. Ведомстволық тиесілігі жоқ (иесіз) су жинау орындарында не су құбырларында авариялық жағдайлар туындаған кезде, сондай-ақ сумен жабдықтаудың балама көздері болмаған кезде жергілікті атқарушы органдар авария анықталған кезден бастап 24 сағат ішінде елді мекендерді сумен жабдықтауды ұйымдастырады және (немесе) халықты гигиеналық нормативтерге сәйкес келетін сапалы тасымалданатын ауыз сумен қамтамасыз етеді.

9. Әкелетін ауыз суды жеткізу судың қайта ластануын болдырмайтын таңбаланған тығыз жабылатын ыдыстарда, арнайы осы мақсаттарға арналып жабдықталған изотермиялық ыдыстарда (цистерналарда), "Жолаушылар мен жүктерді тасымалдауға арналған көлік құралдарына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 11 қаңтардағы № ҚР ДСМ-5 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22066 болып тіркелген) талаптарына сәйкес келетін көлік құралдарымен жүзеге асырылады.

10. Әкелетін ауыз суды сақтау тікелей күн сәулесінің және атмосфералық жауын-шашынның әсерін болдырмайтын жағдайларда арнайы бөлінген орындар мен тамақ өнімдерімен жанасатын материалдарға қойылатын талаптарға сәйкес келетін материалдардан жасалған ыдыстарда қамтамасыз етіледі.

11. Өндірістік бақылау жүзеге асырылатын көрсеткіштер тізбесі және сынама алу жиілігін белгілеуге қойылатын талаптар осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшада және "Өндірістік бақылауды жүзеге асыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларында келтірілген талаптарға сәйкес келеді.

12. Ауыз суда бөгде қосындылар мен беттік қабықтар болмайды.

Ауыз судағы "бөгде қосындылар" дегеніміз құм, заттардың әртүрлі қатты фракциялары, көрінетін биологиялық агенттер (құрттар, дамудың әртүрлі кезеңдеріндегі жәндіктер), қоқыс және осыған ұқсас заттар.

13. Жаңадан салынған, реконструкцияланатын сумен жабдықтау жүйелерін пайдалануға берген кезде, сондай-ақ күрделі жөндеуден, авариялық жағдайларды жойғаннан кейін сумен жабдықтау жүйесін пайдалануды қамтамасыз ететін және (немесе) халықты ауыз сумен және ыстық сумен қамтамасыз ететін шаруашылық жүргізуші субъектілер ауыз судың және ыстық судың сапасы мен қауіпсіздігін міндетті түрде зертханалық бақылай отырып, оларды шаюды және дезинфекциялауды жүргізеді.

Жууды және дезинфекциялауды қызметтің көрсетілген түрін орындауға құқығы бар мамандандырылған ұйым жүргізеді, сапасын бақылауды су пайдаланушының өндірістік зертханасы жүргізеді. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелеріне және ұйымдарына бақылауды жүзеге асыру үшін жұмыс жүргізу уақыты туралы жазбаша түрде хабарланады.

14. Желілер мен құрылыстарды жуу және дезинфекциялау ауыз су мен ыстық судың сапасы гигиеналық нормативтерге сәйкес келген кезде аяқталған болып саналады. Сумен жабдықтау жүйесін тазалау, жуу және дезинфекциялау актісі осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ресімделеді.

15. Ауыз судың эпидемияға қатысты қауіпсіздігі оның гигиеналық нормативтерге сәйкес микробиологиялық және паразитологиялық көрсеткіштерге сәйкес келуімен айқындалады.

16. Ауыз суды ішек тобындағы патогенді бактериялар мен энтеровирустардың болуына зерттеу жоспарлы тәртіппен, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесінің шешімі бойынша эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

Ішек тобының патогенді бактерияларына (энтеробактерияларға) ішек инфекциялық ауруларының қоздырғыштары жатады.

Энтеровирустарға (ішек вирустарына) адам мен жануарлардың көбіне асқазан-ішек жолдарында болатын, инфекциялық ауруларды туғызатын, құрамында рибонуклеин қышқылы бар вирустар түрлері жатады.

17. Химиялық құрамы бойынша ауыз судың зиянсыздығы оның табиғи суда неғұрлым жиі кездесетін зиянды химиялық заттардың, антропогендік жынысты заттардың; сумен жабдықтау жүйесінде оны өңдеу процесінде түсетін және суда түзілетін зиянды химиялық заттардың; адамның шаруашылық қызметінің нәтижесінде сумен жабдықтау көздеріне түсетін зиянды химиялық заттардың көрсеткіштеріне сәйкес келуімен айқындалады.

18. Ауыз суда қауіптіліктің 1 және 2-сыныптарына жататын және зияндылығының санитариялық-токсикологиялық белгісі бойынша нормаланатын бірнеше химиялық заттар анықталған жағдайда олардың суда анықталған әрқайсысының шоғырлануының рұқсат етілетін шекті шоғырлануға (бұдан әрі – РЕШШ) қатынасының жиынтығы бірлікті құрайды. Есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі:

С1 нақты/С1 р.е.+С2 нақты/С2 р.е.+…Сn нақты/Cn р.е. 1, С2, Сn – қауіптіліктің 1 және 2-сыныбындағы жеке химиялық заттардың шоғырлануы:

нақты – нақты шоғырлану, р.е. – рұқсат етілетін шоғырлану.

19. Ауыз судың радиациялық қауіпсіздік көрсеткіштері гигиеналық нормативтерге сәйкес оның жалпы a және b – белсенділігіне сәйкестігімен айқындалады.

20. Судағы радионуклеидтерді сәйкестендіру және олардың жеке шоғырлануын өлшеу жалпы белсендiлiк нормативтерінен артқан кезде жүргізіледі. Анықталған шоғырлануды бағалау "Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерді бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 2 тамыздағы № ҚР ДСМ-71 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29012 болып тіркелген) (бұдан әрі – № ҚР ДСМ-71 бұйрығы) сәйкес жүргізіледі.

21. Тарату желісінен сынамалар алуды көшедегі су тарату жабдықтарында оның ең биік және ең шеткі учаскелерінен, басқылау мен жергілікті су арынды бактары бар үйлердің ішкі су құбыры желілері крандарынан жүргізеді.

22. Орталықтандырылған ауыз сумен және ыстық сумен жабдықтау жүйелері үшін су тазарту және су дайындау үшін пайдаланылатын материалдар, реагенттер мен жабдықтар, конструкциялық материалдар Кеден одағы Комиссиясының 2010 жылғы 28 мамырдағы № 299 шешімімен бекітілген Санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауға (бақылауға) жататын өнімге (тауарларға) қойылатын бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптардың II тарауы 3-бөлімінің талаптарына сәйкес келеді.

2-параграф. Орталықтандырылмаған шаруашылық-ауыз суға арналған санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

23. Орталықтандырылмаған шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау үшін жерасты суы пайдаланылады. Оларды пайдалану су жинау құрылыстарының арнайы жабдығын (ұңғымалар, шахталық және құбырлық құдықтар, бұлақтардың каптаждары) орнату арқылы жүзеге асырылады.

Каптаж пайдалану мақсатында жерасты суын алуды қамтамасыз ететін инженерлік-техникалық құрылыс болып табылады.

Бұлақ (бастау) жерасты суының жер бетіне табиғи жинақталып шығуы болып табылады.

Ұңғыма жерасты суын жер бетіне шығаруға арналған құрылыс болып табылады.

24. Халықты орталықтандырылмаған сумен жабдықтау көздерінің су жинау құрылыстарының (ұңғымалардың, шахталық және құбырлық құдықтардың, бұлақтардың каптаждарының) орналасқан орнын таңдауды су пайдаланушы геологиялық және гидрогеологиялық деректер, сондай-ақ судың микробиологиялық және (немесе) химиялық ластануының ықтимал көздерінің (дәретханалар, қазылған шұңқырлар, компост үймелері, қиды, қалдықтарды, минералдық тыңайтқыштарды, улы химикаттарды жинау, өнеркәсіптік ұйымдар, су бұру құрылыстары, ескі қараусыз қалған құдықтар, мал аулалары, адамдар мен жануарлар жерленген орындар) болуын ескере отырып, жақын жатқан аумақты зерттеу нәтижелері негізінде жүзеге асырады.

Орталықтандырылмаған сумен жабдықтаудың су жинау құрылыстары жерасты суының ағыны бойынша ластану көздерінен кемінде 50 метр (бұдан әрі – м) жоғары алыс жерде орналастырылады.

Орталықтандырылмаған сумен жабдықтаудың су жинау құрылыстары тасқын су басқан учаскелерде, батпақты жерлерде, сондай-ақ топырақтың көшкініне және басқа да деформациясына ұшырайтын жерлерде, сондай-ақ автомагистральдарға 30 м жақын жерде орналастырылмайды.

Орталықтандырылмаған сумен жабдықтауға ауыз суды шығындау орындарына бермей, жалпы пайдалануға ашық немесе жеке пайдаланылатын, ауыз су алуға арналған құрылыстар жатады.

25. Геологиялық және гидрологиялық деректер жерасты суының жату тереңдігі, жерасты суы ағынының бағыты, сулы қабаттың болжамды қуаты, сулы көкжиекпен және беттік су объектілерімен өзара байланыс мүмкіндігі туралы мәліметтерді қамтиды.

26. Су жинау құрылыстарының жерүсті бөлігінде су көзі суының ластануын болдырмауға арналған жабындар болады.

Каптаждың (құдықтың) айналасында 5 м қашықтықтағы аумақ қоршалады және абаттандырылады. Каптажды (құдықты) беттік судың басуынан қорғау үшін су бұру жырасына қарай еңісі бар төсеніштермен жабдықталады.

27. Құдықтың (каптаждың) жанында шелектерді немесе соған ұқсас сыйымдылықтарды орнатуға арналған орындық немесе соған ұқсас құрал жабдықталады.

28. Шахта құдығының үстіне атмосфералық жауын-шашынның түсуін болдырмау мақсатында қалқа салынады.

29. Құдық (каптаж) ауыз суды көтеруге арналған құрылғылармен жабдықталады.

Ауыз суды құдықтан (каптаждан) жеке шелектермен немесе жеке электр сорғылармен көтеру жүргізілмейді.

30. Орталықтандырылмаған сумен жабдықтау көзінен 20 м жақын радиуста көлік құралдарын жуу, кір жуу және шаю, жануарларды суару, қи, қоқыс және өндіріс пен тұтыну қалдықтарын жинау, сондай-ақ су көзі суының ластануына ықпал ететін қызметттер түрлері жүргізілмейді.

31. Орталықтандырылмаған сумен жабдықтау көзінің жабдықтарын тазартуды сумен жабдықтау жүйесін пайдалануды қамтамасыз ететін және (немесе) халықты ауыз сумен қамтамасыз ететін шаруашылық жүргізуші субъектілер жылына бір реттен сиретпей жүргізеді.

Әрбір тазалаудан немесе жөндеуден кейін су жинау құрылыстарына дезинфекция жүргізіледі, одан кейін жуылады және ауыз судың сапасы мен қауіпсіздігі бақыланады.

Тарату желісі жоқ ұңғымаларды, құдықтарды (шахталық, құбырлы), бұлақтардың каптаждарын дезинфекциялау:

1) профилактикалық мақсатта (жаңа объектілерді салу аяқталғаннан кейін немесе жұмыс істеп тұрған объектілерді тазартып, жөндегеннен кейін);

2) эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша (елді мекенде ішек инфекцияларының өршуі, құдықтар суына сарқынды және тасқын судың, нәжістің, жануарлар өлекселерінің және осыған ұқсас ластанулардың түсуі кезінде) жүзеге асырылады.

32. Орталықтандырылмаған сумен жабдықтау көзін жою кезінде су пайдаланушы су көзіне тампонаж жүргізеді.

Ұңғымалар тампонаждарына немесе тампонаждауға бұрғылау гидроқұрылыстарын, мысалы, артезиан ұңғымаларын сулы қабаттың биологиялық және химиялық ластануынан, бетон шегендеу сақиналарының бұзылуынан қорғауға бағытталған іс-шаралар кешені жатады.

Тампонаж:

1) сулы қабаттың оқшаулауы жеткіліксіз болған кезде құдық суының сапасы төмендеген;

2) бетон шегендеу сақиналары деформацияланған немесе бұзылған;

3) су жинау нүктенң пайдалануға қажеттілік болмаған;

4) әртүрлі су көкжиектерінің, мысалы, шоғырлануы жоғары металдар мен тұздардың тұщымен араласуының алдын алу;

5) геологиялық және (немесе) техникалық ақаулар анықталған;

6) бұрғылау және жайластыру өрескел бұзушылықтармен болған жағдайда көздің ластануының алдын алу;

7) су жинау нүктенің өнімділігі төмендеген және жаңасын құру мүмкіндігі болмаған кезде жүргізіледі.

3-параграф. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау жүйесіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

33. Ыстық сумен жабдықтау жүйесіне арналған бастапқы су және тұтынушыға берілетін ыстық судың сапасы қолданылатын жүйеге және өңдеу тәсіліне қарамастан, орталықтандырылған ауыз сумен жабдықтау жүйесі суының сапасына белгіленген гигиеналық нормативтерге сәйкес келеді.

Ыстық сумен жабдықтау тұрғын үйлерді ыстық сумен жабдықтау, тұрмыстық және өндірістік қажеттіліктерге арналған ұйымдарды арнайы жабдық пен құрылғылардың кешенімен жарақтандыру болып табылады.

Ыстық сумен жабдықтау жүйелеріне жабдықтар кешені: жылу көзі, су дайындау аппаратурасы, суысытқыштар, су тасымалдайтын су құбырлары, су температурасын реттеуге және бақылауға арналған құрылғылар жатады.

34. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау жүйесінің су тарату орындарындағы ыстық судың температурасы плюс 60 °С-тан төмен және плюс 75 °С-тан жоғары болмайды.

Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау жүйесі тұтынушыларға құбырлар бойымен берілетін жылу электр станциясында су жылыту жүйесі болып табылады.

35. Ыстық суды дайындаудың және халыққа жеткізудің барлық кезеңдерінде ыстық судың сапасын өндірістік бақылау жүргізіледі.

Ыстық судың сапасын өндірістік бақылау:

1) жылумен жабдықтаудың жабық жүйелерінде – бастапқы судың (су құбыры) түсу орындарында және су ысытқыштардан кейін;

2) жылумен жабдықтаудың ашық жүйелерінде – бастапқы судың түсу (су құбыры немесе су көзі) орындарында, су дайындаудан кейін (толықтырулық су) және ыстық сумен жабдықтау желісіне түсу алдында;

3) жеке ыстық сумен жабдықтау желілері бар жылумен жабдықтау жүйелерінде – бастапқы судың (су құбыры) түсу орындарында және су ысытқыштардан кейін жүзеге асырылады.

Жылумен жабдықтау тұрғын үйлерді, ұйымдарды жылыту, желдету, ыстық су арқылы жылумен жабдықтау болып табылады.

Жылумен жабдықтаудың ашық жүйесі жылу желісіндегі суды ыстық сумен жабдықтауға тікелей тарататын жылумен жабдықтау жүйесі болып табылады.

Жылумен жабдықтаудың жабық жүйесі ыстық сумен жабдықтауға арналған су ысытқыштарда (бойлерлерде) ысытылатын жылумен жабдықтау жүйесі болып табылады.

Бөлек ыстық сумен жабдықтау желілері бар жылумен жабдықтау жүйесі жылу және ыстық сумен жабдықтау жүйесі арасында байланыс болмаған жағдайда орталықтандырылған шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау суының тікелей қыздырылуымен сипатталады.

36. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау жүйесі суының сапасын мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау желіге және тарату желісіне түсу алдында бастапқы су түсетін орындарда жүргізіледі.

37. Ыстық сумен жабдықтаудың әртүрлі жүйелерін қолдану мүмкіндігін бастапқы судың сапасына, су тарату нүктелеріндегі суға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға қарай жобалау ұйымы айқындайды.

38. Ыстық судың эпидемиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жылумен жабдықтаудың жүйелері ашық болғанда кемінде плюс 100 °С температурада судың деаэрациясы жүргізіледі.

Деаэрация судан еріген газдарды жою болып табылады.

39. Зираттардың, қоқыс үйінділерінің, мал қорымдарының, сауармалау егіншілік танаптарының, ассенизация алаңдарының аумағында және ыстық судың химиялық немесе биологиялық ластану қаупі бар басқа да учаскелерде жылумен жабдықтау жүйелеріне және өткізу тәсіліне қарамастан, жылу желілерін жүргізуге болмайды.

40. Ыстық сумен жабдықтаудың жылу желілері арналарда тұрмыстық және өндірістік кәріздеу желілерімен бірге өткізілмейді.

41. Ыстық сумен жабдықтау желілері басқа мақсаттағы су құбырларымен қосылмайды.

42. Жөндеу кезеңінде эпидемиялық мәні жоғары объектілер (қоғамдық тамақтану, тамақ өнеркәсібі объектілері, мектепке дейінгі және жалпы білім беру ұйымдары, сондай-ақ медициналық ұйымдар) жылудың басқа көздерінен немесе меншікті қордағы көздерден алынатын ыстық сумен қамтамасыз етілуі тиіс.

43. Аккумулятор бактар тұнбалардан және шөп басып кетуден мерзімді тазартылуы тиіс. Тазарту жиілігі пайдалану шарттарымен, бірақ кемінде екі жылда бір рет айқындалады.

Аккумулятор-бак су жинақтауға арналған ыдыс болып табылады.

44. Маусымдық ажырату кезеңінде, жөндеуден кейін және жаңа жылумен жабдықтау жүйелерін қосу кезінде түстілік көрсеткіштері бойынша плюс 70 °С-қа дейін және жылумен жабдықтаудың ашық жүйелеріне жалғанған ыстық сумен жабдықтау жүйелерінде темір құрамының литрге 1 миллиграммға (мг/л) дейін ауыз судың сапасына қойылатын гигиеналық нормативтерден ауытқуға жол беріледі.

45. Ыстық судың шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау желісіне түсуіне, сондай-ақ жылу жүйелерінің ыстық суын тарату жүргізілмейді.

4-параграф. Су объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

46. Халықтың су пайдалану үшін пайдаланатын беттік және жерасты су объектілері суының сапасы (бұдан әрі – су объектілері суының сапасы) су объектілерін немесе олардың учаскелерін:

1) ауыз су және шаруашылық-тұрмыстық су пайдалану көзі ретінде, сондай-ақ тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарын сумен жабдықтау үшін;

Бірінші санаттағы су айдыны орталықтандырылған немесе орталықтандырылмаған шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау көзі ретінде пайдаланылатын беттік су объектілері болып жатады.

2) рекреациялық су пайдалану үшін, сондай-ақ елді мекендер шегінде орналасқан су объектілерінің учаскелері үшін пайдалану түріне байланысты гигиеналық нормативтерге (ағыс бойынша ең жақын су пайдалану пункттерінен бір километр (бұдан әрі – км) жоғары ағын суда, ал ағынсыз су айдындары мен су қоймаларында су пайдалану пунктінің екі жағында бір км-де орналасқан тұстамада) сәйкес келеді.

Екінші санаттағы су айдыны жаппай демалу, туризм және спорт үшін пайдаланылатын, сондай-ақ елді мекендер шегінде орналасқан беттік су объектілері болып табылады.

Халықты ауыз сумен жабдықтау мақсаттары үшін пайдаланылатын су объектілері суының сапасы гигиеналық нормативтерге сәйкес келмеген кезде гигиеналық нормативтерге сәйкес тарату желісіндегі ауыз судың сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ететін су дайындау қолданылады.

Рекреация жаппай демалыс, туризм және спорт үшін пайдалануға арналған су объектісі немесе іргелес жағалауы бар оның учаскесі болып табылады.

47. Су объектісінің суында қауіптіліктің 1 және 2-сыныбындағы, уыттылық әсерінің бір бағытты механизмімен сипатталатын, оның ішінде канцерогенді 2 және одан көп заттар болған жағдайда су объектісіндегі олардың әрқайсысының шоғырлануының (С1, С2, ... Сn) мәйкес келетін РЕШШ-ға қатынасының жиынтығы бірді құрайды және мынадан кем:

С1/РЕШШ1 + С2/РЕШШ2 + … + Сn/РЕШШn 1, С2, Сn – су объектісінің суында анықталатын n заттардың шоғырлануы; РЕШШ1, РЕШШ2 – сол заттардың РЕШШ-ы.

48. Су объектілеріне, беттік су объектілерінің мұз қабатының бетіне және су жинағыш аумағына:

1) құрамында гигиеналық нормативтерден жоғары мөлшерде бактериялық, вирустық және паразиттік сипаттағы инфекциялық аурулардың қоздырғыштары бар барлық түрдегі сарқынды су;

2) гигиеналық нормативтер белгіленбеген және оларды айқындау әдістері жоқ заттар (немесе олардың түрлену өнімдері) бар сарқынды су;

3) су көлігінің тазартылмаған сарқынды суы;

4) қойыртпақ, қар;

5) қалдықтар;

6) мұнай өнімдері және құрамында мұнай бар су;

7) ағынсыз өндірістерді, ұтымды технологияларды ұйымдастыру, өнеркәсіпте, қалалық шаруашылықта және ауыл шаруашылығында суару үшін тиісті тазартудан және зарарсыздандырудан кейін айналымды және қайта сумен жабдықтау жүйелерінде барынша пайдалану жолымен жойылатын сарқынды су;

8) зарарсыздандырылмаған, тазартылмаған немесе жеткілікті тазартылмаған өндірістік сарқынды су, сондай-ақ шаруашылық-тұрмыстық сарқынды су (санитариялық-аулалық қондырғылардың, қоғамдық дәретханалардың (әжетханалардың), қазылған шұңқырлардың) және өнеркәсіптік алаңдар мен елді мекендер аумағынан шығатын беттік ағын;

9) сумен және балшықпен емдеу үшін пайдаланылатын су айдындарының сарқынды суы;

10) тазарту құрылыстарынан кейінгі жуу суы төгілмейді.

Өндірістік және шаруашылық-тұрмыстық сарқынды су мал шаруашылығы немесе құс шаруашылығы кешендерінен шығарылған кезде тазарту құрылыстарына жіберіледі.

Тазарту құрылысын орналастыру үшін пайдаланылатын жер учаскесін тасқын және нөсер суы баспайды. Ағынды суды толық тазартуға арналған биологиялық тоғандар топырағы нашар сүзетін учаскелерде немесе гидрооқшаулағыш қорғауды пайдалана отырып ұйымдастырылады.

Қойыртпаққа борпылдақ (жұмсақ) консистенциялы өндіріс қалдықтары жатады.

49. Су объектілерінде және олардың жағалауларында көлік құралдарын жууға, сондай-ақ су объектілерін судың ластануынан, қоқыстануынан, батпақтануынан және сарқылуынан қорғауды қамтамасыз ететін құрылыстар болмаған кезде суды ластау көзі болып табылатын жұмыстар жүргізілмейді.

50. Құрамында радионуклидтер бар сарқынды суды ағызуды, жоюды және залалсыздандыруды шаруашылық жүргізуші субъектілер № ҚР ДСМ-71 бұйрығына сәйкес ағызуды және жоюды жүзеге асырады.

51. Сарқынды суды су айдындарына ағызуды (су бұруды) жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер сарқынды суды шығарудың халықтың су пайдалану жағдайларына теріс әсерін болдырмау мақсатында сарқынды суды шығару орнын айқындау кезінде су объектісінің қазіргі және жобаланатын шығаруды ескере отырып болжамды суының сапасын, сондай-ақ қолданыстағы ластану көздерін, метеорологиялық және гидрологиялық жағдайларды (ауыспалы режимде жұмыс істейтін су электр станциялары режимінің күрт ауысуы кезінде кері ағу мүмкіндігін қоса алғанда) ескереді.

52. Елді мекендер шегіндегі су объектілеріне сарқынды суды ағызу тиісті негіздеме болғанда және "Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік қызметтерді көрсетудің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22004 болып тіркелген) (бұдан әрі – № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрық) сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің келісімімен жүзеге асырылады. Мұндай жағдайда су объектілері суының қасиеті мен құрамына қойылатын талаптар сарқынды суға да қатысты болады.

53. Су объектілеріне сарқынды суды бұру жағдайлары:

1) сарқынды суды жіберу орнынан бастап шаруашылық-ауыз су, халықтың суды мәдени-тұрмыстық пайдалану пункттеріне жақын есепті (бақылау) тұстамаларына дейінгі учаскедегі су объектісінің суымен ықтимал араластыру және еселеу деңгейін;

2) екі жыл бұрынғы талдау бойынша қаралатын сарқынды суды жіберу орнынан жоғары су объектісі суының фондық сапасын. Қаралатын және жақын су пайдалану пункті арасында басқа (қолданыстағы және (немесе) жобаланатын) сарқынды суды жіберу бар болғанда фондық ретінде көрсетілген сарқынды суды жіберуді қосуды ескере отырып, су объектісі суының ластану деңгейі қолданылады;

3) су пайдалану түріне қолданылатын гигиеналық нормативтеріне су объектісі суының сапасы нормативтерін ескере отырып айқындалады.

54. Белгіленген нормативтер болмаған жағдайда су пайдаланушылар РЕШШ немесе су объектілерінің суындағы болжамды рұқсат етілетін деңгейді (бұдан әрі – БРЕД) негіздеу бойынша қажетті зерттеулер жүргізуді, сондай-ақ оларды РЕШШ деңгейінде анықтау әдістерін қамтамасыз етеді.

БРЕД уыттылық болжамының есептеу әдістері негізінде әзірленген және жобаланатын немесе салынатын ұйымдарды, тазалау құрылыстарын алдын ала санитариялық қадағалау кезеңінде қолданылатын болып табылады.

55. Су пайдаланудың есепті (бақылау) тұстамасында су объектісіндегі сарқынды суды еселеу жиілігін анықтау кезінде су объектісі суының орташа сағаттық шығыстары және сарқынды судың нақты түсуінің орташа сағаттық шығыстары бойынша есептеулер жүргізіледі.

Есептік гидрологиялық жағдайлар болып мыналар есептеледі:

реттелмеген ағын су үшін – Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің деректері бойынша 95 % қамтамасыз етілудің ең төменгі орташа тәуліктік су шығыны;

реттелген ағысы бар ағын cу үшін – төменгі бьефтегі кері ағыс мүмкіндігін міндетті түрде болдырмаған кезде бөгеттен төмен белгіленген шығыс (санитариялық өткізгіш);

көлдер, су қоймалары мен басқа да ағысы баяу су айдындары үшін – ашық және мұз астындағы режим кезінде желдің әсері, су қоймаларын қолдану және толтыру жағдайлары үшін есептеулерді салыстыру арқылы анықталатын ең төмен қолайлы режим.

Бьефке ағысы бойынша су жинау құрылысынан (бөгет, шлюздер) жоғары немесе одан төмен орналасқан су айдынының, өзеннің, арнаның бір бөлігі жатады.

56. Судың ең аз орташа тәуліктік шығынының сулылығы қамтамасыз етудің 95 %-ынан кем болғанда тазартылған сарқынды суды ағызу "Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы есепке алу мен есеп құжаттамасының нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 20 тамыздағы № ҚР ДСМ-84 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2021 жылғы 24 тамызда № 24082 болып тіркелген) бекітілген нысан бойынша ресімделген санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды (бұдан әрі – санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды) негізінде белгіленеді.

57. Сарқынды суды әрбір шығару және әрбір ластаушы зат үшін есептеулер негізінде су объектілеріне заттардың жол берілетін төгінді нормативтер (бұдан әрі – ЖБТН) белгіленеді, оларды сақтау осы Санитариялық қағидалардың және гигиеналық нормативтердің талаптарына сәйкес су объектісіндегі есепті (бақылау) тұстамадағы судың нормативтік сапасын қамтамасыз етеді.

58. Сарқынды суды су объектілеріне бұру бұру жағдайларын № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрыққа сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерімен келісілгеннен кейін белгіленген тәртіппен берілетін арнайы су пайдалануға рұқсат негізінде жүзеге асырылады.

59. Су объектілеріне сарқынды суды бұру жағдайларын келісу:

1) судың жай-күйіне әсер ететін ұйымдардың, ғимараттардың, құрылыстардың және басқа да объектілердің құрылысына арналған алаңдарды таңдау кезінде, реконструкциялау (кеңейту) туралы мәселені қарау, ұйымды техникалық қайта жабдықтау немесе өндіріс технологиясын өзгерту кезінде;

2) жаңа және реконструкцияланатын (кеңейтілетін) объектілердің сарқынды суын кәріздеу, тазарту, залалсыздандыру және зарарсыздандыру жобларын қарау кезінде;

3) арнайы су пайдалану материалдарын және жұмыс істеп тұрған объектілердің ЖБТН жобаларын қарау кезінде жүргізіледі.

60. Беттік және жерасты суының ластануын болдырмауға арналған құрылыстармен қамтамасыз етілмеген және белгіленген РЕШШ мен судағы зиянды заттарды анықтау әдістері болмаған кезде жаңа және реконструкцияланған объектілерді пайдалануға енгізу жүргізілмейді.

61. Сарқынды суды су айдындарына ағызуды (су бұруды) жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер су объектілерін қорғау, олардың ластануы мен қоқыстануын болғызбау мақсатында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерімен рұқсат етілетін төгінділер нормативтерін келісуді қамтамасыз етеді.

62. Су пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер:

1) беттік су объектілері суы сапасының гигиеналық нормативтерін сақтауға бағытталған санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды жүргізеді;

2) жіберілетін сарқынды судың құрамын және су объектілері суының сапасын бақылайды;

3) осы Санитариялық қағидалардың 8-тармағына сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерін халықтың денсаулығына қауіп төндіретін авариялық жағдайлардың туындау қатері, сондай-ақ авариялық жағдайлар туындаған кезде немесе су пайдалану жағдайлары туралы уақтылы хабардар етеді.

63. Жерасты суын қоректендіру аймағындағы топырақты суландыру үшін осы Санитариялық қағидаларға 5-қосымшада келтірілген өндірістік бақылау шеңберінде су объектілерінің суына зертханалық зерттеу жүргізу кезінде су объектілері суының басым көрсеткіштерін белгілеу талаптарына сәйкес микробиологиялық және паразитологиялық көрсеткіштерге сай келетін сарқынды су пайдаланылады.

64. Жерасты су объектілеріне сарқынды суды айдауды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъекті осы Санитариялық қағидаларға 5-қосымшада келтірілген өндірістік бақылау шеңберінде су объектілерінің суына зертханалық зерттеу жүргізу кезінде су объектілері суының басым көрсеткіштерін белгілеу талаптарын ескере отырып таңдалған, айдалған сарқынды судың химиялық құрамын сипаттайтын көрсеткіштер бақыланатын бақылау ұңғымаларын жабдықтайды.

65. Сарқынды суды беттік су объектілеріне ағызуды өндірістік бақылауды сарқынды суды су объектісіне ағызу орнынан 500 м-ден аспайтын қашықтықта су пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер ұйымдастырады және жүргізеді.

Елді мекендер шегінде сарқынды суды ағызу кезінде сарқынды суды ағызуды өндірістік бақылау пункті тікелей ағызу орнында орналасады.

66. Су пайдаланушылардың өндірістік бақылауды жүзеге асыруы кезінде беттік су объектісінің су сынамаларын алу орны, кезеңділігі бақыланатын аймақтың функционалдық мақсатына қарай:

1) ауыз сумен және шаруашылық-тұрмыстық сумен жабдықтауға арналған су жинау орындары орналасқан жерлерде – Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес;

2) халықтың жаппай демалатын орындарындағы су объектілерінде және рекреациялық аймақтарда су объектісін шомылуға пайдалану кезеңінде (жазғы сауықтыру кезеңінде) – микробиологиялық көрсеткіштер бойынша – күнтізбелік 10 күнде бір рет; органолептикалық, санитариялық-химиялық және паразитологиялық көрсеткіштер бойынша – айына бір рет белгіленеді.

67. Су сапасының гигиеналық нормативтерге сәйкес еместігі анықталған жағдайда су пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды әзірлейді және жүргізеді.

68. Суағардың екі жағынан 10 м және суағардың диаметрі 1000 миллиметрден (бұдан әрі – мм) асқан кезде кемінде 20 м шегінде суағарлар өтетін жерде топырақ пен жерасты суының ластану көздері болмайды.

Қоқыс үйінділерінің, сүзгілеу алаңдарының, суару алқаптарының, зираттардың, мал қорымдарының аумағында суағарларды өткізуге, сондай-ақ өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының (ұйымдарының) аумағында магистральдық суағарларды өткізу көзделмейді.

5-параграф. Халықтың су пайдалану орындарында су айдындарының жағалау суын ластанудан қорғауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

69. Су пайдаланушы халықтың рекреациялық, емдік және сауықтыру мақсаттарында, ауыз су және шаруашылық-тұрмыстық сумен жабдықтау мақсаттарында пайдалануы үшін су айдындары (су қоймалары, өзендер, көлдер, теңіздер) акваториясының учаскелерін, құрлықтың жағалаудағы белдеуін, сондай-ақ санитариялық қорғау аймақтарын (су айдындарын ауыз сумен және шаруашылық-тұрмыстық сумен жабдықтау көздері ретінде пайдаланған кезде) айқындаған кезде:

1) дауыл, су айдынына құятын өзендердің тасуы (жайылуы) кезіндегі су айдынының гидрологиялық және гидрохимиялық деректері;

2) халықты сумен жабдықтау үшін суды неғұрлым көп жинау кезіндегі судың құрамы мен қасиеттерінің көрсеткіштері;

3) дауыл, су айдынына құятын өзендердің тасуы (жайылуы) кезінде нормаланатын заттар шоғырлануының орташа арифметикалық мәні;

4) басым жағалау ағыстары;

5) айдау-қума желдер ескеріледі.

Халықтың су пайдалануы үшін пайдаланылатын су айдындары суының сапасы (бұдан әрі – су объектілері суының сапасы) су объектілерін немесе олардың мынадай учаскелерін пайдалану түріне байланысты гигиеналық нормативтерге сәйкес келеді:

1) шаруашылық-ауыз су пайдалану көзі ретінде су айдындарының немесе олардың учаскелерінің жағалау суы және жүзу бассейндеріне, сумен емдеу орындарына арналған су жинау орындары;

2) рекреациялық су пайдалануға арналған су айдындарының немесе олардың учаскелерінің жағалау суы (шомылу, су спорт түрлерімен айналысу), сондай-ақ елді мекендер шегінде орналасқан су айдындарының жағалау суының учаскелері.

70. Су объектісін рекреациялық мақсаттарда пайдалану (демалыс, туризм, спорт) Санитариялық қағидалар мен су объектісінің су объектісін халықтың денсаулығы үшін қауіпсіз пайдалану шарттарына сәйкестігі туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды болған кезде жүзеге асырылады.

71. Су пайдалану орнындағы су айдыны суының құрамы мен қасиеттері гигиеналық нормативтерге сәйкес келеді.

72. Су пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер Қазақстан Республикасының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасына сәйкес аккредиттелген зертханаларды тарта отырып, зертханалық зерттеулер мен өлшеулер жүргізу арқылы гигиеналық нормативтер мен осы Санитариялық қағидалар талаптарының сақталуын өндірістік бақылауды, санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды жүзеге асырады.

Сарқынды суды ұйымдасқан түрде ағызуды өндірістік бақылау үшін су сынамаларын алу терең сулы шығаруға түсіру алдында (ағындарды зарарсыздандырудың тиімділігін бағалау мақсатында), ағызатын жердің үстінен және ағызызатын жерден 500 м аспайтын радиуста, сондай-ақ тікелей су пайдалану орындарында жүзеге асырылады. Өндірістік бақылауды жүзеге асыру кезінде су сынамаларын алу орны мен кезеңділігі пайдаланылатын су айдыны бөлігінің ені мен ұзындығына байланысты болады:

1) жағажайлар мен рекреация аймақтары – көпшілік шомылатын жерлерде кемінде екі нүкте – су объектісін шомылу, спортпен шұғылдану үшін пайдалану кезеңінде 10 тәулікте бір рет;

2) шаруашылық-ауыз сумен жабдықтаудың су айдынының су жинау құрылыстары орналасқан жерлерде – осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес;

3) жүзу бассейндері мен сумен емдеу орындарына арналған су айдынының су жинау құрылыстары орналасқан жерлерде – айына кемінде 1 рет;

4) сауықтыру-спорттық пайдалану учаскелерінде – жылына 4 рет (көктемде, жазда, күзде, қыста);

5) терең сулы шығаруға түсіру алдында – айына 1 реттен сиретпей;

6) сарқынды суды шығару орындарында – тікелей ағызатын жерде және ағызатын жерден 500 м аспайтын радиуста – жылына 4 реттен сиретпей (көктемде, жазда, күзде, қыста).

Өндірістік бақылауды жүзеге асыру кезінде бақыланатын химиялық заттарды таңдау осы Санитариялық қағидаларға 6 және 7-қосымшаларға сәйкес жүзеге асырылады.

73. Микробиологиялық көрсеткіштер бойынша гигиеналық нормативтерден асқан кезде (жүйелі түрде алынған кем дегенде 2 сынамада), сондай-ақ су айдындары суының ластануына байланысты эпидемиялық жағдайды ескере отырып, суды зерттеуді су пайдаланушы бактериялық (сальмонеллалар, шигеллалар, Campylobacter jejuni) және вирустық (энтеровирустар, ротавирустар, А гепатиті вирустары) сипаттағы ішек инфекцияларының қоздырғыштары үшін көрсеткіштерге жүргізеді.

Шомылу, спортпен шұғылдану үшін су объектісін пайдалануды бастау кезеңінде, эпидемиялық ахуал айқындалатын көрсеткіштер: тіршілік етуге қабілетті гельминт жұмыртқалары (аскарид, қылдырықбастар, токсокарлар, фасциолдар), патогенді ішек қарапайымдыларының цисталары мен ооцисттері болып табылады.

74. Сарқынды суды ағызу, су пайдалану ауданында жұмыстар жүргізу кезінде бақылау тұстамасындағы (пунктіндегі) қалқыма заттардың құрамы гигиеналық нормативтерге сәйкес келеді.

75. Су пайдалану орнында су айдындарының суында инфекциялық аурулардың қоздырғыштары анықталған және (немесе) міндетті микробиологиялық көрсеткіштердің бір немесе одан артық рұқсат етілетін мөлшерден асып кеткен кезде гигиеналық нормативтерге қол жеткізуді қамтамасыз ететін іс-шаралар іске асырылғанға дейін сумен емдеу орнына су беруге және су айдынының осы учаскесінде рекреация аймағында суға түсу жүргізілмейді.

76. Өнеркәсіпте, қалалық шаруашылықта, ауыл шаруашылығында суару үшін қайталама, айналымды сумен жабдықтау жүйелерінде пайдалану техникалық мүмкін емес тазартылған сарқынды су терең сулы шығару арқылы ғана тазартылғаннан және зарарсыздандырылғаннан кейін су пайдалану ауданындағы су айдынының суына бұрылады, олардың ұзындығын тазарту құрылыстарының есептік өнімділігіне қарай су пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъекті айқындайды және тиісінше: тәулігіне 5 мың текше метрге дейін – 300 м; тәулігіне 5 мыңнан 50 мың текше метрге дейін – 1000 м; тәулігіне 50-ден 300 мың текше метрге дейін – 1500 м; тәулігіне 300 мың текше метрден астам – 2000 м құрайды.

Су пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъекті терең сулы шығарудың ұзындығын сарқынды суды ағызу кезінде ластанудың сейілуі мен таралуын есептеу нәтижелері бойынша олардың ұзындығын ұлғайту жағына ғана өзгертеді.

77. Терең сулы шығарудың орналасу жолын, инженерлік-техникалық және технологиялық шешімдерін таңдауды, сондай-ақ су пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъекті су айдынының жағалау аймағындағы сарқынды судың сейілу дәрежесін есептеу кезінде суды барынша пайдалану кезіндегі су айдынындағы судың сапасының ең нашар көрсеткіштерін ескере отырып жүргізуі қажет.

78. Рекреациялық аймақтар мен жағажайлардың су пайдалану аудандарында су айдындарының суына, мұз қабатының бетіне және су жинағыш аумағына:

1) тазартылмаған және зарарсыздандырылмаған сарқынды суды, оның ішінде жеткілікті тазартылмаған және зарарсыздандырылмаған шаруашылық-тұрмыстық, өндірістік, жауын-шашын, дренаж суын қоса алғанда, көлік құралының суын, рекреациялық су пайдалану су айдындары үшін белгіленген гигиеналық нормативтерге сәйкес келмейтін қалдықтардың барлық түрлерін;

2) гигиеналық нормативтер белгіленбеген, сондай-ақ оларды айқындау әдістері жоқ сарқынды суды;

3) қарды, қойыртпақты;

4) мұнай өнімдері мен құрамында мұнай бар суды ағызу жүргізілмейді.

6-параграф. Санитариялық қорғау аймақтары мен санитариялық-қорғаныш жолағына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

79. Шаруашылық-ауыз су қажеттілігіне беттік және жерасты көздерінен су беретін сумен жабдықтау көздерінде және су құбыры құрылыстарында СҚА көзделеді. СҚА жобасы № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрыққа сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерімен келісіледі.

80. СҚА екі және одан да көп әкімшілік аумақтарға қолданылғанда СҚА белгілеу жобасы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның тиісті аумақтық бөлімшелерімен келісіледі.

81. СҚА мынадай үш белдеуден:

1) су жинау, су құбыры құрылыстарының орналасқан жерінің аумағын қамтитын және су жинау орындарын және су құбыры құрылыстарын ластанудан және бүлінуден қорғау үшін қызмет ететін бірінші белдеуден (қатаң режимдегі);

2) шаруашылық-ауыз су мақсатындағы сумен жабдықтау көздерінің суын микробиологиялық және химиялық ластанудың алдын алуға арналған аумақты қамтитын екінші және үшінші белдеуден (шектеулер) тұрады.

Суағарлардың санитариялық-қорғаныш жолағы шаруашылық-ауыз су мақсатындағы су құбыры суын ластанудан қорғайды.

Санитариялық-қорғаныш жолағына шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау суағарының бойымен оған жақын орналасқан және ондағы судың ластануының алдын алуға арналған аумақтар жатады.

82. Көздердің және су құбыры құрылыстарының СҚА-сы үш белдеулерінің әрқайсысында және шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау суағарларының санитариялық-қорғаныш жолағының шегінде олардың мақсатына сәйкес арнайы режим белгіленеді және су сапасының нашарлауының алдын алуға бағытталған іс-шаралар кешені айқындалады.

83. Арна асты су жинау орны бар ауыз сумен жабдықтау жүйелерінде СҚА беттік сумен жабдықтау көзіне ұқсас ұйымдастырылады.

84. СҚА және оның белдеулерін құрауыштардың, суағарлар мен магистральдық су құбырлардың санитариялық-қорғаныш жолағының белгіленген шекаралары сумен жабдықтау көздерін пайдалануда немесе жергілікті санитариялық-эпидемиологиялық жағдайда туындаған (алда болатын) өзгерістер жағдайларында (оның ішінде жерасты суындағы су жинаудың өнімділігі) № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрыққа сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің келісімі бойынша қайта қаралады.

1-бөлім. Сумен жабдықтаудың жерасты көзінің санитариялық қорғау аймағын белгілеуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

85. Сумен жабдықтаудың жерасты көзінің СҚА-ның бірінші белдеуінің шекаралары жеке сужинағыштан (ұңғыма, шахта құдығы, каптаж) немесе топтық су жинау орнының шеткі су жинау құрылыстарынан қорғалған жерасты суын пайдаланған кезде – 30 м, жеткіліксіз қорғалған жерасты суын пайдаланған кезде – 50 м қашықтықта белгіленеді.

Қорғалған жерасты суына қорғауы жеткіліксіз жоғарыда жатқан сулы көкжиектерден жергілікті қоректену мүмкіндігін болдырмайтын, барлық санитариялық қорғаныш аймақтарының белдеулері шегінде тұтас су өткізбейтін жабыны бар қабат аралық сулар (арынды және арынсыз) жатады.

Жеткілікті қорғалмаған жерасты суына қоректенуін таралу аумағынан алатын жер бетінің бірінші қабатында орналасқан арынсыз сулы қабаттың жерасты (топырақты) суы; табиғи жағдайда немесе су жинауды пайдалану нәтижесінде санитариялық қорғаныш аймақтарының алаңында жеткіліксіз қорғалған сулы қабаттардан гидрогеологиялық терезелер немесе шатырдың өткізгіш жыныстары арқылы, сондай-ақ тікелей гидравликалық байланыс арқылы ағын су мен су айдындарынан қуат алатын арынды және арынсыз қабат аралық сулар жатады.

Арынды суға сулы қабаттың сыртқы бетіндегі атмосфералық қысымнан жоғары қысым астында орын ауыстыратын жерасты суы жатады.

Арынсыз суға сулы қабаттың жоғары бетінде атмосфералық қысым деңгейінде қысымы бар жерасты суы жатады.

86. Топырақ пен жерасты суының ластану мүмкіндігін болдырмайтын, объект аумағында орналасқан жерасты сужинағышы үшін, сондай-ақ қолайлы санитариялық, топографиялық, гидрологиялық және геологиялық жағдайларда орналасқан су жинағыш үшін СҚА-ның бірінші белдеуінің өлшемдері № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрыққа сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерімен келісу бойынша азайтылады, бірақ тиісінше 15 м және одан астамды (қорғалған жерасты суын пайдалану кезінде) және 25 м және одан астамды (жеткіліксіз қорғалмаған жерасты суы) құрайды.

87. Инфильтрациялық сужинағыштың СҚА-сы белдеуінің шекарасына, олардың арасындағы қашықтық 150 м-ден кем болса, сужинағыш пен беттік сумен жабдықтау көзі арасындағы жағалау аумағы қосылады.

88. Жерасты суының қоры жасанды толтырылған кезде су жинау үшін бірінші белдеу шекарасы сужинағыштан кемінде 50 м және инфильтрациялық құрылыстардан кемінде 100 м қашықтықта жерасты жеткіліксіз қорғалған сумен жабдықтау көзіне ұқсас орнатылады.

89. СҚА-ның екінші және үшінші белдеулері шекарасын анықтау кезінде сулы көкжиектен сужинағыштың қоректену аймағынан шығатын сужианығшқа жерасты суының келуі ескеріледі.

90. Жерасты суының инфильтрациялық сужинағышы үшін және оны қоректендіретін беттік су айдыны үшін СҚА-ның екінші және үшінші белдеуін орнату қажет.

2-бөлім. Беттік сумен жабдықтау көзінің санитариялық қорғау аймағын белгілеуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

91. Беттік шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау көзінің СҚА-ның бірінші белдеу шекарасы мынадай шектерде орнатылады:

1) ағын су үшін (өзендер, арналар) сужинағыштан кемінде 200 м ағыс бойынша жоғары, сужинағыштан кемінде 100 м ағыс бойынша төмен, жазғы-күзгі сабасы кезінде су кемерінің жиегінен кемінде 100 м сужинағышқа іргелес жағалау бойынша қашықтықта.

Сужианғыштан қарама-қарсы жағалауға қарай бағытта өзен немесе арнаның ені 100 м-ден кем болғанда барлық акватория және ені жазғы-күзгі сабасы кезінде су кемері жиегінен 50 м қарама-қарсы жағалау, өзен немесе арнаның ені 100 м-ден артық болғанда ені сужинағыштан кемінде 100 м акватория жолағы;

2) шөмішті сужинағыштарда бірінші белдеу шекарасына шөміштің барлық акваториясы кіреді;

3) су айдындары үшін (су қоймалары, көлдер) бірінші белдеу шекарасы жергілікті санитариялық және гидрологиялық жағдайға байланысты, бірақ сужинағыш акваториясы бойынша барлық бағыттарда және жазғы-күзгі сабасы кезінде су кемері жиегінен сужинағышта іргелес жағалау бойынша кемінде 100 м белгіленеді;

4) теңіз суын тұщыландыру әдістерімен шаруашылық-ауыз су мақсаттары үшін пайдаланған кезде сужинағыштар үшін бірінші белдеудің шекарасы жергілікті санитариялық-эпидемиологиялық және гидрологиялық жағдайларға байланысты, бірақ сужинағыш арнасына суды қабылдау орнынан акватория бойынша барлық бағыттарда кемінде 100 м белгіленеді.

Жағалау сызығының нақты гидрофизикалық және топографиялық-гидрологиялық ерекшеліктеріне байланысты сужинағыш арнасының теңіз жағына қарай ұзындығы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды беріле отырып, СҚА негіздемесі жобасының негізінде, бірақ кемінде 300 м болып белгіленеді.

Кемер дегеніміз өзен, көл немесе жасанды су айдынының су бетінің құрлық бетімен қиылысу сызығы болып табылады.

Саба дегеніміз өзендер мен көлдердегі судың жыл сайын қайталанатын маусымдық төмен (саба) деңгейде тұруы болып табылады.

Саба деңгейі дегеніміз өзендер мен көлдердегі судың жыл сайын қайталанатын маусымдық деңгейі болып табылады.

Қазақстан Республикасының теңiз суларына Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделгенді қоспағанда, Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасы шегiндегi Каспий және Арал теңiздерiнiң сулары жатады.

Аумақтық (теңіз) суды есептеу Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес айқындалатын тиісті географиялық нүктелерді қосатын бастапқы түзу сызықтан, сондай-ақ Қазақстан Республикасына тиесілі құрлықта да, аралдарда да судың ең көп қайтатын жиегінен жүзеге асырылады.

92. Ағын судағы СҚА-ның екінші белдеуінің шекарасы микробтық өзін-өзі тазарту мақсатында:

1) ағын судың ені мен ұзындығы бойынша немесе оның жеке учаскелерінде орташаланған су ағысының жылдамдығына және судың I А, Б, В, Г және II А климаттық аудандар үшін кемінде 5 тәулік және қалған климаттық аудандар үшін 3 тәулік 95% қамтамасыз етілудің жазғы-күзгі сабасы суының орташа айлық шығыны кезінде белдеу шекарасынан сужинағышқа дейін судың ағу уақытына қарай ағыс бойынша жоғары;

2) желді кері ағыстың әсерін болдырмауды есепке ала отырып, сужинағыштан кемінде 250 м ағыс бойынша төмен алып тасталады;

3) бүйір шекаралары – жазғы-күзгі сабасы кезінде су кемері: жергілікті жердің жазық рельефі кезінде кемінде 500 м, жергілікті жердің таулы рельефі кезінде сумен жабдықтау көзі жағына қараған бірінші бөктердің шыңына дейін бөктер жазық болғанда кемінде 750 м және бөктер тік болғанда кемінде 1000 м қашықтықта орналасады.

93. Су айдындарындағы СҚА-ның екінші белдеуінің шекарасы 10%-ға дейін қума жел болғанда үш км және 10%-дан астам қума жел болғанда бес км қашықтықта сужинағыштан барлық бағытта акватория бойынша алып тасталады.

Теңіз суын тұщыландыру әдістерін қолдану кезінде теңіздегі СҚА-ның екінші белдеуінің шекарасы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды беріле отырып, СҚА негіздемесі жобасының негізінде гидрофизикалық және топографиялық-гидрологиялық ерекшеліктерді ескере отырып, алып тасталады.

Тұщыту әдістері дегеніміз судан еріген тұздар мен басқа да қоспаларды алып тастаудың физикалық және химиялық әдістері болып табылады.

94. Нақты санитариялық-эпидемиологиялық жағдайды есепке ала отырып және тиісті негіздеме болғанда СҚА-ның екінші белдеуінің аумағы № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрыққа сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерімен келісу бойынша ұлғайтылады.

95. Сужинағыш аумағынан тыс орналасқан шаруашылық-ауыз су мақсатындағы су құбыры құрылыстарының СҚА-сы бірінші белдеумен (қатаң режимдегі), суағарлар мен магистральдық су құбырлары үшін – санитариялық-қорғаныш жолағымен ұсынылған.

3-бөлім. Су құбыры құрылыстарының санитариялық қорғау аймағын белгілеуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

96. Су жинау аумағынан тыс орналасқан шаруашылық-ауыз су мақсатындағы су құбыры құрылыстарының СҚА-сы бірінші белдеумен (қатаң режимдегі), суағарлар мен магистральдық су құбырлары үшін – санитариялық-қорғаныш жолағымен ұсынылған.

97. Су құбыры құрылыстарының СҚА-сының бірінші белдеуінің шекарасы мынадай қашықтықта қабылданады:

1) қосалқы және реттеуші ыдыстардың, сүзгілердің және жанасатын тұндырғыштардың қабырғасынан – кемінде 30 м;

2) су айдауыш мұнарасынан – кемінде 10 м;

3) қалған үй-жайлардан (тұндырғыштар, реагенттік шаруашылық, хлор қоймасы, сорғы станциялары, қосалқы үй-жайлар) – кемінде 15 м;

4) № ҚР ДСМ-336/2020 бұйрыққа сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерімен келісу бойынша конструктивтік ерекшеліктеріне байланысты жеке тұрған су айдауыш мұнаралары үшін СҚА-ның бірінші белдеуі орнатылмайды.

Су құбыры құрылыстарының аумағында хлордың шығыс қоймасы болған жағдайда тұрғын және қоғамдық ғимараттарға дейінгі СҚА өлшемдері кемінде 300 м деп қабылданады.

98. Санитариялық-қорғаныш жолағының ені су құбырының шеткі жиегінен екі жаққа қарай:

1) су құбыры диаметрі 200 мм дейін болғанда қашықтық кемінде 6 м;

2) су құбырының диаметрі 200-400 мм болғанда қашықтық кемінде 8 м;

3) су құбырының диаметрі 400-1000 мм болғанда қашықтық кемінде 10 м;

4) су құбырының диаметрі 1000 мм және одан артық болғанда қашықтық кемінде 20 м;

5) жерасты суы бар болғанда су құбырының диаметріне қарамастан – 50 м болып қабылданады.

Құрылыс салынған аумақтан өтетін суағарлар үшін санитариялық-қорғаныш жолағының енін қысқарту халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесінің санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы болған кезде жүргізіледі.

4-бөлім. Сумен жабдықтаудың жерасты көздерінің санитариялық қорғау аймағының аумағын күтіп-ұстауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

99. Жерасты сумен жабдықтаудың су көздерінің СҚА-сының бірінші белдеуінің аумағы беткі ағынды оның шегінен бұру үшін жоспарланады, көгалдандырылады, абаттандырылады және күзетпен қамтамасыз етіледі.

Су құбыры құрылыстарын пайдалануға қатысы бар адамдардың ғана СҚА-ның бірінші белдеуінің аумағына және су құбыры құрылыстарының аумағына кіруіне рұқсат беріледі. Сужинағыштың қабылдағыштарының бірінші белдеуінің аумағы биіктігі кемінде 2,5 м біртұтас қоршаумен жабдықталады.

100. СҚА бар су дайындау станцияларының, сорғы станцияларының, резервуарлар мен су айдауыш мұнаралардың алаңдарында биіктігі кемінде 2,5 м біртұтас қоршау болады. Біртұтас қоршаудың биіктігі 2,0 м және 0,5 м-ге тікенек сыммен немесе металл тордан қоршайды. Қоршауға өтпелі және әкімшілік-тұрмыстық ғимараттардан басқа құрылыстарды жанастыру көзделмейді.

101. Жерасты және жерүсті суын жинау құрылыстарының, бірінші биіктіктегі және өңделмеген суды айдау сорғы станцияларының алаңдары үшін, сондай-ақ ұйымдардың аумағында орналастырылатын, қоршауы және күзеті бар шаруашылық-ауыз суы құбырының құрылыс алаңдары үшін қоршаудың түрі жергілікті жағдайларды есепке ала отырып қабылданады.

102. Шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау (жерүсті және жерасты) көздерінің СҚА-сының бірінші белдеу аумағында биік діңгекті ағаштар отырғызуға, су құбыры құрылысын пайдалануға, реконструкциялауға және кеңейтуге тікелей қатысы жоқ құрылыстың барлық түрлеріне, оның ішінде әртүрлі мақсаттағы құбырларды өткізуге, тұрғын және шаруашылық-тұрмыстық ғимараттарды орналастыруға, адамдардың тұруына, кәсіпшілік балық аулаумен айналысуға, улы химикаттар және тыңайтқыштарды қолдану жүргізілмейді.

103. Сужинағыш құрылыстардың ғимараттары сарқынды суды жақын жердегі тұрмыстық кәріз жүйесіне бұру арқылы кәрізбен немесе жергілікті тазарту құрылыстарымен жабдықталады.

Кәріз болмаған жағдайда СҚА аумағының ластануын болдырмайтын орындарда орналасқан қоқыс пен тұрмыстық қалдықтардың су өткізбейтін қабылдағыштары орнатылады.

104. Бірінші және екінші белдеулердің СҚА аумағы таза ұсталады (тұрмыстық, құрылыс қоқыстарынан, жапырақтан, қураған ағаштардан, қардан тазаланады). Сужинағыш құрылыстардың санитариялық-техникалық жай-күйі (таза су резервуары, сорғы станциясының павильоны, хлорлау және сужинағыш құрылыстарының басқа да үй-жайлары) тиісті санитариялық күйде болады (әктелген, боялған, аққан сұйықтық ізі жоқ), ғимараттардың айналасындағы төсеніштер герметикалық болады.

105. Шаруашылық-ауыз сумен жабдықтаудың жерасты және беттік көздерінің СҚА-сында мынадай іс-шаралар жүргізіледі:

1) барлық ескі, жұмыс істемейтін, ақаулы немесе дұрыс пайдаланылмайтын, сулы көкжиектің ластану мүмкіндігі бөлігінде қауіп төндіретін ұңғымаларды анықтау, тампонаждау (консервілеу) немесе қалпына келтіру;

2) объектілердің аумағын санитариялық абаттандыру бойынша іс-шаралар (кәрізбен жабдықтау, су өткізбейтін шұңқырларды орнату, беттік ағындарды бұруды ұйымдастыру).

106. СҚА-да:

1) пайдаланылған суды жерасты көкжиегіне айдауға, тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға және жер қойнауын өңдеуге;

2) зираттарды, мал қорымдарын, ассенизациялау алқаптарын, сүзгілеу алқаптарын, қи сақтайтын орындарды, сүрлем орларын, мал шаруашылығы және құс шаруашылығының шаруашылық жүргізуші субъектілерін, мая соятын орындарды, мал соятын алаңдар мен жерасты суының микробтық, химиялық ластану қаупіне себепші болатын осыған ұқсас объектілерді орналастыруға;

3) тыңайтқыштар мен улы химикаттар қоймаларын қолдануға және орналастыруға;

4) жанар-жағар май материалдары қоймаларын, шаруашылық-тұрмыстық және өнеркәсіптік сарқынды суды жинағыштарды, шлам қоймасын, құрылыс материалдары (шағылтас, қалдық және басқа да құрылыс материалдары) қоймаларын және жерасты суының микробтық, химиялық ластану қаупіне себепші болатын өндірістік объектілерді орналастыру жүргізілмейді.

5-бөлім. Сумен жабдықтаудың беттік көздерінің санитариялық қорғау аймағының және суағарлардың санитариялық-қорғаныш жолағының аумағын күтіп-ұстауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

107. СҚА-да сарқынды суды, оның ішінде су көлігінің сарқынды суын ағызу, сондай-ақ шомылу, кір жуу, мал суару, автокөлікті жуу, кәсіпшілік балық аулаумен айналасу және судың сапасына әсер ететін әр түрлі су пайдалану жүргізілмейді.

108. Жолдар, жаяу жүргіншілер жолдарының қиылыстарында СҚА-ның екінші белдеуінің шекарасы "Санитариялық қорғау аймағы" деген арнайы белгісі бар бағанмен белгіленеді.

Суағарлар мен магистральдық су құбырлары "Санитариялық қорғау аймағы" баған түріндегі арнайы белгілермен белгіленеді.

Суағарлар және магистралдық су құбырлары ауыз сумен жабдықтау көздерінен суды тұтыну орнына жеткізу үшін жұмыс істейтін құбырлар түріндегі құрылыстар болып табылады.

109. СҚА акваториясының шегінде құм, қиыршық тас өндіруге және түпті тереңдету жұмыстары жүргізілмейді.

110. Сумен жабдықтаудың беттік көздерінің СҚА-сы шегінде осы Санитариялық қағидалардың 105-тармағына сәйкес іс-шаралар орындалады. Беттік көздердің СҚА-сы шегінде:

1) негізгі пайдалануды кесу;

2) мал тұрақтарын орналастыруға және мал жаюға, су айдыны мен жер учаскелерін, сумен жабдықтау көзі суының сапасының нашарлауына немесе көлемінің азаюына әкелуі мүмкін басқа да мақсаттарда ені кемінде 500 м жағалау жолағының шегінде орман ресурстарын пайдалану;

3) өнеркәсіптік, ауыл шаруашылығы, қалалық және жауын-шашынның сарқынды суын ағызу жүргізілмейді.

111. Суағарлардың санитариялық-қорғаныш жолағының шегінде топырақ пен жерасты суын ластау көздерін (әжетханалар, қазылған шұңқырлар, қи сақтайтын орындар, қоқыс қабылдағыштар) орналастыруға болмайды.

6-бөлім. Санитариялық қорғау аймағын және санитариялық-қорғаныш жолақтарын белгілеу тәртібі

112. СҚА белдеулерінің шекараларын белгілеу:

1) сумен жабдықтау көзінің түріне (беттік немесе жерасты);

2) ластану сипатына (химиялық, микробтық);

3) беттік ластанудан табиғи қорғалу дәрежесіне (жерасты көзі үшін);

4) гидрогеологиялық және гидрологиялық жағдайларға байланысты болады.

113. СҚА-ның 2, 3-белдеулерінің көлемін белгілеу кезде мыналар:

1) 2-белдеу үшін – микроорганизмдердің өміршеңдік уақыты;

2) 3-белдеу үшін – су ортасындағы оның химиялық құрамын тұрақты ретінде қабылдай отырып, химиялық ластанудың таралу ұзақтығы ескеріледі.

114. СҚА белдеулерінің көлемін анықтау кезінде микроорганизмдердің таралу мүмкіндігін шектейтін факторлар, химиялық ластанулардың түрленуге бейімділігі және осы процестердің заңдылығы жеткілікті түрде зерделенген болса, сумен жабдықтау көздерінде жүретін химиялық-физикалық процестердің әсерінен олардың шоғырлануының төмендеуі ескеріледі.

115. Жерасты сумен жабдықтау көзінің СҚА-сының екінші белдеуінің шекаралары жерасты суының СҚА-сының екінші белдеуі шекараларын есептеу үшін микробтық ластанудың ілгерілеу уақыты осы Санитариялық қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес келетін жағдайда белгіленеді.

116. Химиялық ластанудан қорғауға арналған СҚА-ның үшінші белдеуінің шекарасы гидродинамикалық есептеулермен айқындалады. Сужинағышқа химиялық ластанудың қозғалу уақыты сужинағышты пайдалану мерзімі ретінде қабылданатын мерзім есебімен қабылданады (25-50 жыл).

Жерасты суының қоры су құбырын пайдаланудың шектелмеген мерзімін қамтамасыз етеді, үшінші белдеу тиісінше жерасты суы сапасының барынша ұзақ уақыт сақталуын қамтамасыз етеді.

117. Жерасты және беттік сумен жабдықтау көздерінің СҚА-сын белгілеу үшін шаруашылық-ауыз су мақсатына жарамдылығы туралы су объектісінің (ашық және жерасты) жағдайын бағалау жүргізіледі.

118. Жерасты сумен жабдықтау көзінің СҚА-сын белгілеу үшін мынадай деректер қолданылады:

1) су көзі суының сапасы;

2) сумен жабдықтау көзі орналасқан аумақтың жалпы гидрогеологиялық сипаттамасы, таңдап алынған су көкжиегінің типі (артезиандық-арынды, топырақтық-арыны жоқ) бойынша деректер, оның жабынының жату тереңдігі (абсолюттік белгі), қуаттылығы, сусыйымдылықты жыныс, сулы көкжиектің қоректену және босатылу жағдайлары мен орны, көкжиекте судың молдығы (пайдалану қоры), сумен жабдықтау үшін көкжиекті қолданыстағы және перспективті және басқа мақсатта пайдалану;

3) ауданның (кен орнының) гидрогеологиялық жағдайлары туралы жалпы мәліметтер, сумен жабдықтау үшін пайдалануға ұсынылатын сулы қабаттың қоректену жағдайлары, сужинағыш учаскесінің топографиялық, топырақтық және санитариялық сипаттамасы, пайдалану жоспарланған сулы көкжиектің сипаттамасы (литологиялық құрамы, қуаты, бөгеу сипаттамасы, су алуды есептеу кезінде судың динамикалық деңгейі);

4) қабаттардың, бөгелетін қабаттардың өткізгіштік дәрежесі, қоректену аймағының судың сапасына әсер ету мүмкіндігі туралы деректер;

5) сужинағышқа тікелей іргелес жердің санитариялық сипаттамасы, сужинағыштан ықтимал ластану көздері: қараусыз ұңғымалар, сіңіргіш шұңқырлар, ойылған жерлер, құдықтар, қараусыз тау-кен орындары, жинақтағыштарға дейінгі орналасу және арақашықтық.

119. Беттік сумен жабдықтау көзінің СҚА-сын белгілеу үшін мынадай деректер пайдаланылады:

1) су көзі суының сапасы;

2) гидрологиялық деректер: сужинағыштыңң қоректену бассейнінің алаңы, беттік ағын режимі, ең жоғарғы, ең төменгі және орташа шығындар, сужинағыш орнындағы судың жылдамдығы мен деңгейі, мұзқұрсау мен ашудың орташа мерзімдері, көздегі болжамды шығын, көтерілу-қайту ағыстарының сипаттамасы жөніндегі деректер;

3) бассейннің сужинағыш тұсында судың сапасына әсер ететін бөлігіндегі жалпы санитариялық сипаттамасы: бассейннің геологиялық құрылым сипаты, топырағы, өсімдіктер, орманның, жыртылатын жерлердің, елді мекендердің бар болуы, өнеркәсіптік кәсіпорындар (олардың саны, көлемі, орналасуы, өндіріс сипаты);

4) су көзіндегі су сапасының нашарлауына әсер ететін немесе әсер ете алатын себептер, көздің орналасқан ауданындағы қатты және сұйық қалдықтарды жою тәсілдері мен орындары, су айдынын ластайтын тұрмыстық, өндірістік ағындардың болуы, бұрылатын сарқынды судың мөлшері, оларды тазарту құрылыстары мен олардың орналасқан жерлері, ағындарды ағызу орнынан сужинағышқа дейінгі арақашықтық, көздің ластануының басқа да ықтимал себептері (кеме қатынасы, ағаш ағызу, суат, қыста мұзға қоқыс үю, шомылу, су спорты, мелиорациялық жұмыстар, ауыл шаруашылығында тыңайтқыштар мен улы химикаттарды пайдалану);

5) су айдынының өзін-өзі тазарту қабілетінің сипаттамасы;

6) су қоймасы бетінің алаңы мен көлемі, пайдалы және "өлі" көлем;

7) су қоймасында суды пайдалану мен өңдеу режимі;

8) су қоймасы жоспары, оның ең жоғары және ең төменгі тереңдігі, түбінің, жағалауларының, түптік шөгінділердің сипаттамасы, көктенудің, шөп басудың, лайланудың болуы;

9) басым желдер мен ағыстардың бағыты;

10) су объектісі суының қозғалыс жылдамдығы;

11) СҚА-ның жекелеген белдеулері бойынша оның шекараларын есептеу;

12) көздің суын өңдеу қажеттілігі туралы деректер (зарарсыздандыру, т.ссіздендіру, темірсіздендіру және өзгелері);

13) бірдей қоректену аймағы бар көршілес сужинағыштар туралы деректер (орналасқан жері, өнімділігі, судың сапасы);

14) биомелиорация бойынша жұмыстарды жүргізу жоспары.

120. СҚА жобасының құрамына мәтіндік бөлім, картографиялық материал және жергілікті атқарушы органдар шешімдерінің жобасы кіреді.

121. СҚА жобасының мәтіндік бөлімі:

1) сумен жабдықтау көздерінің санитариялық жағдайының сипаттамасы, қолданыстағы санитариялық қағидаларда көзделген көлемде судың сапасын талдау нәтижелерін;

2) беттік сумен жабдықтау көзі болғанда гидрологиялық деректерді (негізгі, параметрлер мен олардың уақыт бойынша серпіні) немесе жерасты көзі болғанда гидрогеологиялық деректерді;

3) жерасты көзі мен беттік су айдыны арасында гидравликалық байланыс болған жағдайда олардың өзара ықпалын сипаттайтын деректерді;

4) шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау көздері орналасқан аудандағы құрылыс перспективасын, оның ішінде тұрғын, өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы объектілері туралы деректерді;

5) тиісті негіздемемен бірінші, екінші, үшінші СҚА белдеулерінің шекараларын айқындауды және орындау мерзімдері және қаржыландыру көздері айқындалған жауапты орындаушылар көрсетілген іс-шаралар тізбесін;

6) барлық белдеулердегі СҚА-ға кіретін аумақтарды шаруашылықта пайдалану қағидаларын және режимін қамтиды.

122. Жобаның картографиялық материалы мынадай көлемде ұсынылады:

1) СҚА-ның екінші және үшінші белдеулері жобаланған және су жинау орындары мен су құбыры құрылыстарының алаңдары, сумен жабдықтау көзі мен оның қоректену бассейні түсірілген ахуалдық жоспар;

2) жерүсті сумен жабдықтау көзі болғанда сужинағыштың қоректену аймағы шегінде ерекше бағыттар бойынша гидрологиялық кескіндер;

3) 1:500 – 1:1000 масштабында СҚА бірінші белдеуінің жоспары;

4) осы аумақта орналасқан барлық объектілерді түсіре отырып, жерасты су көзі болғанда 1:10000 - 1:25000 масштабында және беттік су көзі болғанда 1:25000-1:50000 масштабында орындалған СҚА екінші және үшінші белдеулерінің жоспары.

7-параграф. Су қорғау аймақтары мен жолақтарына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

123. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері мен мемлекеттік орман қорының құрамына кіретін су объектілерін қоспағанда, беттік су айдындарының қолайлы су режимін ұстап тұру, олардың лайлануы мен балдырлануының, топырақтың су эрозиясының, су жануарлары мен құстарының тіршілік ету жағдайларының нашарлауының, ағынның тербелісінің азаюының алдын алу мақсатында су айдындарын биомелиорациялау бойынша іс-шаралар жүргізіледі және су қорғау аймақтары мен жолақтары белгіленеді.

124. Су қорғау аймақтары мен жолақтары және олар орналасқан жерлерді шаруашылықта пайдалану режимі Қазақстан Республикасы Су кодексінің 116-бабы ережесінің талаптарына сәйкес белгіленеді.

125. Өзен алқабын, жайылма үсті террассаларын, түпкі жағалаулардың тік еңістерін, жыралар мен жылғаларды қоса алғанда, судың орта көпжылдық сабалық деңгейінің кемерінен әрбір жағалау бойынша су қорғау аймақтарының ең аз ені:

1) шағын өзендер үшін (ұзындығы 200 км-ге дейін) 500 м;

2) қалған өзендер үшін: су жинағышта шаруашылықта пайдаланудың қарапайым шарттарымен және қолайлы экологиялық жағдаймен 500 м;

3) су жинағышта шаруашылықта пайдалданудың күрделі шарттарымен және экологиялық жағдай күрделі болғанда 1000 м болып қабылданады.

126. Арналық су қоймалары үшін су қорғау аймағының ең аз ені өзі орналасқан өзендердікі сияқты қабылданады. Су қорғау аймағының ішкі шекарасы қалыпты тірелген деңгейде су кемері бойынша өтеді.

127. Құйылмалы су қоймалары және көлдер үшін су қорғау аймағының ең аз ені су айдыны акваториясы 2 шаршы километрге (бұдан әрі – км2) дейін болғанда 300 м-ді және акватория 2 км2-ден артық болғанда 500 м-ді құрайды. Көлдер үшін су қорғау аймағының ішкі шекарасы судың орташа көп жылдық кемері бойынша өтеді.

128. Су қорғау аймақтарының көрсетілген өлшемдері жергілікті физикалық-географиялық жағдайларға, су объектісін шаруашылықта пайдалану мәніне және сипатына, іргелес аумақтың топырақтық, гидрологиялық, рельефтік, санитариялық-техникалық және басқа да шарттарына байланысты өзгереді.

129. Табиғи және жасанды шекаралар немесе беттік ағынды су объектілеріне жоғары жатқан аумақтардан (өзен алқаптары мен жылғаларының ернеулері, жол-көлік желісі, бөгеттер, орман массивтерінің шеті) түсу мүмкіндігін болдырмайтын кедергілер су қорғау аймағының шекаралары болып табылады.

130. Елді мекендерде су қорғау аймағының шектерінде су объектісінің ластануын және қоқыстануын болдырмайтын пайдалану режимі сақталады.

131. Өзендер мен магистральдық арналардың су қорғау жолақтарының өлшемдері өзен алқаптарының нысаны мен жүйелері, іргелес еңістердің тіктігі, жағалауларды қайта өңдеуді болжау және ауыл шаруашылығы алқаптарының құрамы ескеріле отырып айқындалады.

Өзендер мен магистральдық арналардың су қорғау жолақтарының өлшемдері осы Санитариялық қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес келеді.

Магистралдық арна дегеніміз суды бір бассейннен екіншісіне, сондай-ақ бір өзен жүйесінен басқасына ауыстыруға арналған жасанды құрылыс болып табылады.

132. Су қорғау жолақтарының көрсетілген өлшемдері жағалауларды болжамды қайта өңдеу еніне он жылдық кезеңге ұлғайтылады. Құнды ауыл шаруашылығы алқаптарында жағалау бойында ағаш-бұталы жолақтар немесе қорғаныш және жағалауды бекіту құрылыстары болған кезде су қорғау жолақтарының ені азайтылады.

133. Елді мекендер шектерінде су қорғау жолақтарының шекаралары жағалау аймағы міндетті түрде су объектісінің ластануын болдырмай (қалқандар, опырылу, орман-бұталы жолақтар) орнатылған кезде жоспарлану мен құрылыс салынуына қарай белгіленеді.

134. Қолда бар үй жанындағы, саяжай және бау-бақша учаскелері су қорғау режимін сақтаған жағдайда олардың су қорғау жолағының шегінде орналастырылады.

135. Су қорғау аймақтары мен жолақтарының шектерінде Қазақстан Республикасының Су кодексінің 125-бабында келтірілген кәсіпорындарды және басқа да құрылыстарды орналастыру, жобалау, салу, реконструкциялау және пайдалануға енгізу жүргізілмейді.

136. Су қорғау аймағында мәжбүрлі санитариялық өңдеу жүргізілгенде уыттылығы әлсіз және орташа тұрақты емес пестицидтер қолданылады.

137. Су қорғау аймағын ұйымдастыру кезінде халықты сумен жабдықтауға, курорттық, сауықтыру және басқа да мұқтаждықтарына пайдаланылатын су көздерінің СҚА-сын құруға рұқсат етіледі, олардың шекаралары мен өлшемдері осы Санитариялық қағидаларда белгіленеді.

138. Пайдалануында су қорғау аймағының шектерінде орналасқан жер алқабы бар жеке және заңды тұлғалар су қорғау аймақтарын тиісті жағдайда күтіп-ұстауды және қордағы жердің аумағы мен су қорғау жолақтарының аумақтарын қоспағанда, олардың аумағын шаруашылықта пайдалану режимін сақтауды қамтамасыз етеді.

8-параграф. Сумен жабдықтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

139. Сумен жабдықтау объектілеріндегі өндірістік және тұрмыстық үй-жайлар су құбырымен және су бұрумен жабдықталады. Орталықтандырылған су бұру жүйесіне қосу мүмкіндігі болмаған кезде жинағыш-септиктермен, су өткізбейтін қазылған шұңқырлармен жабдықталады.

140. Сумен жабдықтау объектілеріндегі өндірістік үй-жайлар табиғи және жасанды жарықтандырумен қамтамасыз етіледі. Жанып кеткен шамдар уақтылы ауыстырылады.

141. Сумен жабдықтау объектісінің хлорлау орны механикалық іске қосылатын, ауаны төменгі бөліктен алатын сыртқа тарту желдеткіш жүйесімен жабдықталады, желдету жүйесі жарамды күйде болады.

142. Сумен жабдықтау объектісінің өндірістік және тұрмыстық үй-жайларын жинау үшін мақсатына байланысты пайдаланылатын таңбаланған жинау мүкәммалы бөлінеді және арнайы бөлінген орында сақталады. Өндірістік және тұрмыстық үй-жайлар таза ұсталады, жинау қолдануға рұқсат етілген дезинфекциялау құралдарын пайдалана отырып жүргізіледі.

143. Сумен жабдықтау объектісінің өндірістік үй-жайларының аумағында үш жақтан қоршалған, қатты жабыны бар контейнер алаңы бөлінеді. Қоқыс пен қалдықтарды жинау және уақытша сақтау контейнерде жүзеге асырылады, шығаруды мамандандырылған ұйым арнайы бөлінген орынға жүргізеді. Автоматты режимде жұмыс істейтін шағын елді мекендердің су жинау аумағында ТҚҚ-ны жинау үшін қақпақтары бар еркін конструкциялы сыйымдылықтар пайдаланылады, ТҚҚ-ны жинау, шығару жөніндегі мамандандырылған ұйымдар болмаған жағдайда жергілікті атқарушы орган қызметінің бақылауымен және қызмет көрсетуімен қалдықтарды өз бетінше шығаратын орындар ұйымдастырылады.

144. Сумен жабдықтау объектілеріндегі персонал арнайы киіммен (қысқы және жазғы) және жеке қорғаныш құралдарымен ("Лепесток" тәрізді респираторлар, қорғаныш көзілдіктері, резеңке қолғаптар, етік) қамтамасыз етіледі. Персонал үшін шуды оқшаулау жағдайлары жасалады. Персоналға арналған үй-жайлардағы шудың деңгейі "Адамға әсер ететін физикалық факторлардың гигиеналық нормативтерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 16 ақпандағы № ҚР ДСМ-15 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26831 болып тіркелген) сәйкес келеді.

145. Сумен жабдықтау объектілеріндегі персонал алдын ала және мерзімдік медициналық қарап-тексеруден, гигиеналық оқытудан өтеді және жұмысқа рұқсат алады.

146. Құрамында қалдық хлор бар шайынды суды ағызу елді мекеннің кәріз желісіне, ол болмағанда осы Санитариялық қағидалардың талаптарын сақтаған жағдайда жергілікті жердің рельефіне немесе су айдынына жүзеге асырылады.

147. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау жүйелері үшін су дайындау процесінде олардың қауіпсіздігін растайтын құжаттары бар реагенттер мен конструкциялық материалдар пайдаланылады.

148. Су тарату колонкалары жарамды күйде ұсталады, халыққа су беру үшін шлангілер мен соған ұқсас құралдар арқылы су беруге жол берілмейді. Байқау құдықтарын су басуды болдырмау үшін колонкадан еңіспен қатты жабыны бар төсеніштер көзделеді. Су тарату құрылыстарының герметикалығы қамтамасыз етіледі.

Ауыз судың сапасы нашарлаған кезде, сондай-ақ сумен берілу факторына байланысты инфекциялық сырқаттанушылық тіркелген кезде осы Санитариялық қағидалардың 14-тармағында келтірілген сумен жабдықтау жүйесін тазарту, жуу және дезинфекциялау актісі рәсімделе отырып, сумен жабдықтау объектілерін, оның ішінде құдықтарды, каптаждарды қосымша профилактикалық тазарту, жуу және дезинфекциялау жүргізіледі.

	"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау
	орындарына, шаруашылық-ауыз
	сумен жабдықтауға және суды
	мәдени-тұрмыстық пайдалану
	орындарына және су
	объектілерінің қауіпсіздігіне
	қойылатын санитариялық-
	эпидемиологиялық талаптар"
	санитариялық қағидаларына
	1-қосымша

Өндірістік бақылау шеңберінде ауыз су сапасына зертханалық зерттеу жүргізу кезінде ауыз судың бақыланатын көрсеткіштерін белгілеуге қойылатын талаптар

1. Тұрақты өндірістік бақылауға жататын ауыз судың химиялық құрамының көрсеткіштерін таңдау ауыз сумен жабдықтау көздері суының химиялық құрамын кеңейтілген зерттеу нәтижелерін талдау, сондай-ақ сумен жабдықтау жүйесіндегі су дайындау технологиясы негізінде әрбір сумен жабдықтау жүйесі үшін жүргізіледі.

2. Сумен жабдықтау көздері суының химиялық құрамына кеңейтілген зерттеулер жүргізу үшін көрсеткіштерді таңдауды сумен жабдықтау жүйесін пайдалануды жүзеге асыратын ұйым екі кезеңде жүргізеді.

3. Су пайдаланушылар болып табылатын сумен жабдықтау жүйесін пайдалануды жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілер сумен жабдықтау көзінде ықтимал болуы мүмкін химиялық заттардың тізбесі бойынша ауыз сумен жабдықтау көзінің (көздерінің) суына кеңейтілген зертханалық зерттеулер жүргізуді ұйымдастырады.

4. Суды кеңейтілген зертханалық зерттеулер су жинау орындарында сынамалар алу арқылы бір жыл ішінде, ал суды өңдеу немесе әртүрлі су жинау орындарының суын араластыру болған кезде ауыз суды тарату желісіне беру алдында жүргізіледі.

5. Бір жыл ішінде судың сапасы туралы ақпарат алудың біркелкілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін сумен жабдықтау көзінің түріне байланысты зерттелетін су сынамаларының ең аз мөлшері:

1) жерасты көздері үшін – әр маусымда алынатын жылына 4 сынама (көктемгі, жазғы, күзгі, қысқы);

2) беттік көздер үшін – ай сайын алынатын жылына 12 сынама қабылданады.

6. Судың химиялық құрамы және ондағы заттардың шоғырлану динамикасы туралы қосымша ақпарат алғанда зерттелетін су сынамаларының саны және олардың кезеңділігі ұлғайтылады.

7. Кеңейтілген зерттеулер жүргізу кезінде судың химиялық құрамы туралы қосымша ақпарат алуға мүмкіндік беретін су ортасын зерттеудің әмбебап физикалық-химиялық әдістері қолданылады.

8. Бақыланатын көрсеткіштер тізбесіне кеңейтілген зерттеулердің дерекқорынан мыналар:

1) сумен жабдықтау көзі суындағы шоғырлануы рұқсат етілетін шекті шоғырланудан (бұдан әрі – РЕШШ) 0,1 және одан көп үлесті құрайтын қауіптіліктің 1 және 2- сыныбындағы заттар;

2) зияндылықтың санитариялық-токсикологиялық белгісі бойынша нормаланатын, сумен жабдықтау көзінің суындағы шоғырлануы РЕШШ-дан 0,5 және одан көп үлесін құрайтын қауіптіліктің 3 және 4-сыныбындағы заттар енгізіледі.

9. Судың кеңейтілген зерттеулері және көрсеткіштер нәтижелері осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаның 1 және 2-кестелерін ескере отырып ресімделеді.

10. Ауыз судың сапасы мен қауіпсіздігін өндірістік бақылау бағдарламалары Ереженің 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес бекітілетін "Өндірістік бақылауды жүзеге асыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларының талаптарына сәйкес әзірленеді және мыналар:

1) ауыз су сапасының бақыланатын көрсеткіштерінің тізбесі және:

микробиологиялық және паразитологиялық;

органолептикалық;

радиологиялық (радиациялық қауіпсіздік);

жалпыланған;

су дайындау реагенттерінің қалдық мөлшері;

тұрақты өндірістік бақылау үшін сумен жабдықтау көзінің суын кеңейтілген зерттеу нәтижелері бойынша анықталған техногендік сипаттағы химиялық заттар құрамында сынама алудың әрбір тармағы бойынша олардың гигиеналық нормативтері;

2) өлшеу әдісінің жол берілетін қатесін көрсете отырып, бақыланатын көрсеткіштерді айқындау әдістемесі;

3) су жинау орындарында, тарату желісіне су беру алдында (таза су резервуарында) және су құбырының сыртқы және ішкі желісінің су жинау пункттерінде (үлкен су құбырлары үшін, бұдан басқа сумен жабдықтауды жүзеге асыратын ұйымның пайдалану жауапкершілігі аймағының шекарасына жақын арнайы жабдықталған сынама алу нүктесінде) су сынамаларын алу пункттерінің жоспары;

4) судың бақыланатын сынамаларының саны және сынамаларды алудың әрбір тармағы бойынша зертханалық зерттеулер (сынақтар) үшін оларды алу кезеңділігі;

5) су сынамаларын алудың және оларға зерттеу (сынақ) жүргізудің күнтізбелік кестелері енгізіледі.

11. Судың бақыланатын сынамаларының саны және оларды алу кезеңділігі осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшадағы талаптарды ескере отырып, әрбір сумен жабдықтау жүйесі үшін жеке айқындалады.

12. Ауыз судың сапасы мен қауіпсіздігін өндірістік бақылау бағдарламасында су сапасын бақылау нәтижелеріне ай сайын талдау жүргізу көзделеді және осы Санитариялық қағидалардың 7-тармағын ескере отырып, сумен жабдықтау жүйесі әкімшілігінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесіне бақылау нәтижелері бойынша ақпарат беру тәртібі айқындалады.

13. Ауыз судың сапасы мен қауіпсіздігін өндірістік бақылау бағдарламасын шаруашылық жүргізуші субъект 5 жылдан аспайтын мерзімге бекітеді. Көрсетілген мерзім ішінде ауыз судың сапасы мен қауіпсіздігін өндірістік бақылау бағдарламасына халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесінің келісімі бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізіледі.

1-кесте

Судың кеңейтілген зерттеулері

№	көрсеткіш	бақылау әдісі	зерттеу объектісі, зерттеу жиілігі	көзі	өңделген ауыз су	Тарату желісіндегі су
1	2	3	4	5	6	7

2-кесте

Көрсеткіштердің нәтижелері

№	көрсеткіш	бақылау әдісі	зерттеу объектісі
			көзі				өңделген ауыз су				тарату желісіндегі су
			ең төмен	ең жоғары	орт.	ш	ең төмен	ең жоғары	орт.	ш	ең төмен	ең жоғары	орт	ш
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15

	"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау
	орындарына, шаруашылық-ауыз
	сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 2-қосымша

Өндірістік бақылау шеңберінде ыстық сумен жабдықтаудың ашық жүйелерінің ыстық суына зертханалық зерттеулер жүргізу кезінде ыстық судың бақыланатын көрсеткіштеріне қойылатын талаптар

Өнімнің (реагенттің) химиялық сыныбы	Бақыланатын көрсеткіштер
1. Алкиламинофосфон қышқылдары негізіндегі реагенттер	Иісі
	Дәмі
	Түсі
	Лайлығы
	Сутегі көрсеткіші
	Перманганаттық тотығу
	Алюминий
	Темір
	Кадмий
	Кобальт
	Мыс
	Никель
	Сынап
	Қорғасын
	Формальдегид
	Жалпы хром
	Мырыш
2. Оксиэтилидендифосфон қышқылы (ОЭДФК) негізіндегі реагенттер	Иісі
	Дәмі
	Түсі
	Лайлығы
	Сутегі көрсеткіші
	Перманганаттық тотығу
	Алюминий
	Темір
	Кадмий
	Кобальт
	Марганец
	Мыс
	Никель
	Сынап
	Қорғасын
	Жалпы хром
	Мырыш

"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 3-қосымша

Өндірістік бақылау шеңберінде ауыз су сапасына зертханалық зерттеулер жүргізу кезінде ауыз су сынамаларының кезеңділігіне және санына қойылатын талаптар

1. Сумен жабдықтау жүйелерін пайдалануды жүзеге асыратын және (немесе) халықты ауыз сумен қамтамасыз ететін, оның ішінде көп пәтерлі тұрғын үйлерде қамтамасыз ететін шаруашылық жүргізуші субъектілер өндірістік бақылау бағдарламасына сәйкес су жинау орындарында, тарату желісіне түсіру алдында, сондай-ақ ішкі және сыртқы тарату желілерінің су тарату орындарында (бұдан әрі – су пайдалану орындары) судың сапасы мен қауіпсіздігін үнемі бақылайды.

2. Су жинау орындарында зертханалық зерттеулерге судың сынамаларын алу саны мен кезеңділігі осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаның 1-кестесін ескере отырып белгіленеді.

1-кесте

Көрсеткіш түрлері	Бір жыл ішіндегі сынамалар саны, кемінде:
	жерасты көздері үшін:	беттік көздер үшін:
Микробиологиялық	4 (жыл мезгілдері бойынша)	12 (ай сайын)
Паразитологиялық	жүргізілмейді	12 (ай сайын)
Органолептикалық	4 (жыл мезгілдері бойынша)	12 (ай сайын)
Жалпыланған көрсеткіштер	4 (жыл мезгілдері бойынша)	12 (ай сайын)
Органикалық емес және органикалық заттар	1	4 (жыл мезгілдері бойынша)
Радиологиялық (радиациялық қауіпсіздік)	1	1

3. Ауыз судың тарату желісіне түсуі алдында оның айқындалатын көрсеткіштерінің түрлері мен зерттелетін сынамаларының саны осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаның 2-кестесін ескере отырып белгіленеді.

2-кесте

Көрсеткіш түрлері	Бір жыл ішіндегі сынамалар саны, кемінде:
	жерасты көздері үшін:			беттік көздер үшін:
	Осы сумен жабдықтау көзінің суымен қамтамасыз етілетін тұрғындар саны, мың адам
	20-ға дейін	20-100	100-ден жоғары	100-ге дейін	100-ден жоғары
Микробиологиялық	50 <1>	150 <2>	365 <3>	365 <3>	365 <3>
Паразитологиялық	жүргізілмейді			12 <4>	12 <4>
Органолептикалық	50<1>	150 <2>	365 <3>	365 <3>	365 <3>
Жалпыланған көрсеткіштер	4 <4>	6 <5>	12 <6>	12 <6>	24 <7>
Органикалық емес және органикалық заттар	1 <8>	1 <8>	1 <8>	4 <4>	12 <6>
Су дайындау технологиясына байланысты көрсеткіштер	Қалдық хлор, қалдық озон – сағатына бір реттен сиретпей, қалған реагенттер – ауысымына бір реттен сиретпей
Радиологиялық (радиациялық қауіпсіздік)	1 <8>	1 <8>	1 <8>	1 <8>	1 <8>

Ескертпе: <1> – күн сайын, <2> – аптасына үш рет, <3> – күн сайын, <4> - жыл мезгілінде бір рет, <5> – екі айда бір рет, <6> - ай сайын, <7> - айына екі рет, <8> - жылына бір рет.

4. Таратушы су құбыры желісіндегі ауыз судың сапасын өндірістік бақылау қызмет көрсетілетін тұрғындардың санына байланысты осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшаның 3-кестесінде көрсетілген жиілікпен микробиологиялық және органолептикалық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

3-кесте

Қызмет көрсетілетін тұрғындар саны, мың адам	Бір айдағы сынамалар саны
10-ға дейін	2
10-20	10
20-50	30
50-100	100
100-ден жоғары	Әрбір 5 мың адамға, 100 мыңнан астам тұрғынға 100+1 сынама

5. Тарату желісі суының сынамаларын алу көшедегі су тарату құрылғыларынан оның ең биік және тұйық учаскелерінде, сондай-ақ айдау құрылғысы бар үйлерден және су айдау мұнаралары резервуарларынан жүргізіледі.

6. Ыстық судың сапасын микробиологиялық көрсеткіштер бойынша зерттеу кезінде әрбір сынамада жалпы колиформды бактериялар, жалпы микробтық сандар анықталады. Колифагтар микробиологиялық көрсеткіштер бойынша нормативтен асқан кезде анықталады.

Коли-фагтар ішек таяқшасын ерітіп, қоректендіргіш агарда плюс 37 °С (± 1оС) температурада 18 сағаттан (± 2 сағат) кейін лизис аймақтарын (түйіндіктер) құру қабілеті бар бактериялық вирустар болып табылады.

7. Авариялық жағдайлар жойылғаннан және орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау жүйелеріне жоспарлы-профилактикалық жұмыстар жүргізілгеннен кейін ыстық судың эпидемиологиялық қауіпсіздігі жалпы колиформды бактериялар, энтерококктар, жалпы микробтық сан бойынша нормативтерге сәйкестікке анықталады.

8. Ауыз су сапасын өндірістік бақылауды Қазақстан Республикасының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасында белгіленген аккредиттелген зертханалар жүзеге асырады.

9. Жалпыланған және (немесе) органолептикалық көрсеткіштер бойынша гигиеналық нормативтерден артқан кезде қайта алынған су сынамаларына зерттеулер жүргізу, ал гигиеналық нормативтерден артқаны расталған кезде су сапасының бұзылуының себебі болып табылатын химиялық заттарды сәйкестендіру үшін зерттеулер жүргізу қажет.

"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 4-қосымша

Нысан

Сумен жабдықтау жүйесін тазарту, жуу және дезинфекциялау актісі

Елді мекен ______________________________ 20_ж. "___" _____________

Құрамында: ___________________________________________________________

______________________________________________________________________
(қала, аудан)

______________________________________________________________________
(лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

өкілдері бар комиссия ______________ шаруашылық субъектісінің (объектісінің)
(лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

_____________________________________________________________________
(объектісінің атауы)

_____________________________________________________________________
(орналасқан жері, техникалық деректері)

белсенді хлор шоғырлануы ___________ текше дециметрге миллиграмм, мг/дм3
(текше метрге грамм, г/м3)

байланысу ұзақтығы 20___жылғы "__" ______сағат ______ мин

_____________________________________________________________________
(реагентті көрсету)

тазартылғаны, жуылғаны және дезинфекцияланғаны туралы осы актіні жасады.

Дезинфекциялау аяқталғаннан кейін суды санитариялық-химиялық және

бактериялық талдау нәтижелері ____ данада қоса беріледі.

Өкілдің қолы ________________________________________________________

Шаруашылық субъектісі (объектісі) өкілінің қолы _________________________

	"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау
	орындарына, шаруашылық-ауыз
	сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 5-қосымша

Өндірістік бақылау шеңберінде су объектілерінің суына зертханалық зерттеулер жүргізу кезінде су объектілері суының басым көрсеткіштерін белгілеуге қойылатын талаптар

1. Су объектісі үшін басым көрсеткіштерді таңдау кезінде мыналар ескеріледі:

1) су объектісіне келіп түсетін сарқынды су үшін заттың ерекшелігі;

2) су объектісінің суындағы заттың рұқсат етілетін шекті шоғырланудан арту дәрежесі;

3) қауіптілік сыныбы және зияндылықтың кумуляцияны, уыттылықты және заттың болмашы әсер туғызу қабілетін сипаттайтын лимиттеуші белгісі;

4) заттың канцерогенділігі;

5) су объектісінің суында заттың анықталу жиілігі;

6) ұзақ мерзімді бақылау кезінде суда заттың шоғырлануының өсу үрдісі;

7) биологиялық ыдырау;

8) заттың халықпен жанасу дәрежесі (су айдынын ауыз сумен жабдықтау көзі ретінде немесе рекреациялық мақсаттар үшін пайдаланатын халық саны бойынша).

2. Қосымша өлшемшарттарға мыналар жатады:

1) биоаккумуляция;

2) тұрақтылық (резистенттілік);

3) барынша уытты қосылыстар түзе отырып түрлену;

4) хлорлау кезінде құрамында галоген бар қосылыстар түзу қабілеті;

5) түптік шөгінділерде жинақталу қабілеті;

6) заттың тері-резорбтивтік әсері;

7) болмашы әсерлердің салыстырмалы айқындылығы – канцерогендік, мутагендік, тератогендік, эмбриотоксикалық, аллергендік және гонадотоксикалық;

8) заттың ортааралық өту қабілетіне байланысты халыққа әсер етудің кешенділігі.

3. Қосымша өлшемшарттар заттардың физикалық-химиялық сипаттамаларына, сарқынды су мен су объектілері суының құрамы мен қасиеттеріне, сондай-ақ өңір халқының су пайдалану жағдайларына байланысты қолданылады.

	"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау
	орындарына, шаруашылық-ауыз
	сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 6-қосымша

Өндірістік бақылау шеңберінде зертханалық зерттеулер жүргізу кезінде шаруашылық қызметтің әртүрлі объектілерінің әсер ету аймақтарындағы жерасты су көздеріндегі судың басым көрсеткіштерін таңдауға қойылатын талаптар

Шаруашылық қызмет объектілері	Шоғырлануы гигиеналық нормативтерден асатын, жерасты су көздерінде анықталған ластаушы заттар
Мұнай базалары	Мұнай өнімдері, синтетикалық беттік-белсенді заттар, фенолдар, темір, бром, аммоний, марганец
Мұнай өңдеу кәсіпорындары	Мұнай өнімдері, фенолдар, синтетикалық беттік-белсенді заттар, қорғасын, хлоридтер, сульфаттар, оттегіні химиялық тұтыну, формальдегид, аммоний, нитраттар, толуол, этилбензол, ксилол
Әуежайлар	Мұнай өнімдері, фенолдар
Мұнай кен орындары	Мұнай өнімдері, хлоридтер, фенолдар, синтетикалық беттік-белсенді заттар, сынап, марганец, темір
Коммуналдық қатты қалдықтар полигондары	Мұнай өнімдері, фенолдар, аммоний, темір, кадмий, акриламид, стирол, хлоридтер, синтетикалық беттік-белсенді заттар, қорғасын, марганец
Өнеркәсіптік қалдықтар полигондары	Мұнай өнімдері, фенолдар, темір, кадмий, қорғасын, сынап, сүрме, аммоний, никель, хром, бензол
Органикалық синтез кәсіпорындары	Мұнай өнімдері, бензол, формальдегид, этилбензол, моноэтаноламин, кадмий, қорғасын, хлороформ, никель, сынап, хром, беттік-белсенді заттар, кобальт, күшән, марганец, бром, бор, аммоний, мырыш, мыс
Қалалық кәріздік тазарту құрылыстары	Мұнай өнімдері, фенолдар, темір, аммоний, нитриттер, нитраттар, бром, синтетикалық беттік-белсенді заттар
Ауыл шаруашылығы кәсіпорындары	Пестицидтер, аммиак, мұнай өнімдері, фенолдар, синтетикалық беттік-белсенді заттар, нитриттер, нитраттар, минералдану, хлоридтер
Мұнай және газ құбырлары	Мұнай өнімдері, синтетикалық беттік-белсенді заттар
Тұндырғыш тоғандар	Мұнай өнімдері, темір, минералдану, синтетикалық беттік-белсенді заттар, бром, бор, аммоний
Суару алқаптары	Мұнай өнімдері, фенолдар, аммоний, минералдану, нитраттар, нитриттер, хлоридтер
Жылу энергетикасы кәсіпорындары	Мұнай өнімдері, фенолдар, хлоридтер, сульфаттар, синтетикалық беттік-белсенді заттар, аммоний, никель, қорғасын, марганец, темір, алюминий, вольфрам
Кен байыту және металлургия кәсіпорындары	Ксантогенаттар, марганец, темір, барий, сульфаттар, минералдану, никель, стронций, титан, фтор, алюминий, мышьяк, мырыш, қорғасын, мыс, молибден, цианидтер, роданидтер

	"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау
	орындарына, шаруашылық-ауыз
	сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 7-қосымша

Жерасты суында жоғары шоғырлануды анықтау ықтималдығы жоғары табиғи текті басым көрсеткіштер және компоненттер

Көрсеткіштер мен компоненттер	Сулы жыныстардың геохимиялық ерекшеліктері	Жерасты суының құрамы
Жалпыланған көрсеткіштер
Минералдану (құрғақ қалдық)	Теңіз генезисінің терригендік шөгінділері	Хлоридті натрийлі Сульфатты натрийлі
	Карбонатты гипстелген шөгінділер	Сульфатты; гидрокарбонатты-сульфатты
Жалпы қаттылық	Карбонатты гипстелген шөгінділер	Сульфатты; гидрокарбонатты-сульфатты
Перманганаттық тотығу	Құрамында органикалық заттар көп терригендік шөгінділер	Құрамында әртүрлі құрамдағы су бар оттексіз темір-марганец
Зияндылықтың санитариялық-токсикологиялық белгісі бойынша нормаланатын химиялық заттар
Алюминий	Кристалды сілтілі жыныстар	Әлсіз сілтілі реакциясы бар гидрокарбонатты-натрийлі
Барий	Карбонатты, терригенді жыныстар	Ортаның аздаған бейтарап реакциясы бар гидрокарбонатты кальцийлі-магнийлі
Бериллий	Металлогендік провинциялардың құрамында бериллий бар жыныстары	Құрамында фтор мөлшері жоғары гидрокарбонатты аралас катионды құрам
Бор	Карбонатты және терригенді жыныстар	Na/Ca арақатынасы жоғары әртүрлі аниондық құрамдағы натрийлі
Бром	Теңізден шыққан терригендік шөгінділер	Хлоридті натрийлі
Кремний	Гумидті аймақтың терригенді шөгінділері	Құрамында органикалық заттар көп гидрокарбонатты натрийлі
Литий	Карбонатты жыныстар	Гидрокарбонатты кальцийлі
Күшән	Металлогендік провинциялардың құрамында күшән бар жыныстар	Na/Ca арақатынасы жоғары гидрокарбонатты натрийлі
Сынап	Металлогендік провинциялардың құрамында сынап бар жыныстар	Құрамында органикалық заттар көп аралас катионды гидрокарбонатты құрам
Селен	Сульфидті минералдануы бар қышқыл кристалды жыныстар	рН мәні жоғары гидрокарбонатты, сульфатты кальцийлі
Стронций	Целестинді минералдануы бар карбонатты жыныстар	Гидрокарбонатты, сульфатты кальцийлі
Фтор	Флюоритті минералдануы бар карбонатты жыныстар Қышқыл кристалды жыныстар	Na/Ca арақатынасы жоғары гидрокарбонатты натрийлі
Зияндылықтың органолептикалық белгісі бойынша нормаланатын химиялық заттар
Темір	Құрамында органикалық заттар көп карбонатты, терригенді жыныстар Сульфидті минералдануы бар терригенді, кристалды жыныстар	РН мәні төмен және аздаған бейтарап реакциясы бар гидрокарбонатты кальцийлі, рН мәні төмен және ортаның аздаған бейтарап реакциясы бар сульфатты, сульфатты-гидрокарбонатты кальцийіл
Марганец	Органикалық заттар көп терригендік жыныстар	Рh мәні төмен және аздаған бейтарап реакциясы бар гидрокарбонатты кальцийлі

	"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау
	орындарына, шаруашылық-ауыз
	сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 8-қосымша

Жерасты суының санитариялық қорғау аймағының екінші белдеуінің шекараларын есептеу үшін микробтық ластанудың ілгерілеу уақыты

№	Гидрогеологиялық жағдайлар	Тм (тәулігіне)
		I және II климаттық аудандар шегінде	III және ІV климаттық аудандар шегінде
1	2	3	4
1	Жеткіліксіз қорғалған жерасты суы (жерасты суы, сондай-ақ ашық су айдынымен тікелей гидравликалық байланысы бар арынды және арынсыз қабат аралық су)	400 метр (бұдан әрі - м)	400 м
2	Қорғалған жерасты суы (ашық су айдынымен тікелей гидравликалық байланысы жоқ арынды және арынсыз қабат аралық су)	200 м	100 м

"Су көздеріне, шаруашылық-ауыз су мақсаты үшін су жинау орындарына, шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға және суды мәдени-тұрмыстық пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына 9-қосымша

1-кесте

Өзендер мен магистральдық арналардың су қорғау жолақтарының өлшемдері

№	Өзеннің, магистральдық арнаның ұзындығы, километрмен (бұдан әрі – км)	Өзеннің, магистральдық арнаның жағалауынан бастап жағалаудағы су қорғау жолағының ені, метрмен (бұдан әрі – м)
1	2	3
1	50-ге дейін	20
2	50-100	50
3	100-200	100

Ескертпе:

1. Ірі өзендерде (ұзындығы 200 км-ден астам) жағалаудағы су қорғау жолақтары бекітілген жобаларға сәйкес дербес белгіленеді.

2. Жылғалар бойындағы жағалаудағы су қорғау жолағы әр жағалаудан бастап ені кемінде 10 м-ді құрайды.

3. Таулы алқап шегінде орналасқан өзендерде (сайдың өлшемі қомасында 100 м-ге дейін) 1-кестеге сәйкес тек жағалаудағы су қорғау жолақтары белгіленеді.

2-кесте

Су қоймаларындағы жағалаудағы су қорғау жолағының ең аз ені

№	Су объектілерінің жағалауына іргелес пайдаланылатын жерлердің түрлері	Бөктерлер құлди болғанда су қорғау жолағының ең аз ені (м)
		еңіс жағалаудан бастап (нөлдік еңіс)	еңіс жағалауға қарай
			3 градусқа дейін	3 градустан артық
1	2	3	4	5
1	Егістік	35	55	100
2	Шабындық, пішен шабу	35	50	75
3	Орман, бұта	35	35	55
4	Басқалар (пайдаланылмайтын жер)	35	35	100

Ескертпе:

Су қорғау жолақтарының көрсетілген өлшемдері он жылдық кезеңге жағалаулардың болжамды қайта өңдеу еніне ұлғайтылады.

Су қорғау жолақтарының ең аз ені өзен аңғарларының нысаны мен жүйесін, іргелес бөктерлердің құлдилығын, жағалауларды қайта өңдеу болжамын және пайдаланылатын ауыл шаруашылығы жерінің құрамын ескере отырып айқындалады және барлық су объектілері үшін 2-кестеге сәйкес өлшемде қабылданады.