О внесении изменений в приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 8 апреля 2022 года № 126 "Об утверждении Методики по проведению комплексного экологического обследования земельных участков, на которых проводились испытания ядерного оружия"

Приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 30 октября 2023 года № 380. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 октября 2023 года № 33592

Примечание ИЗПИ!
Вводится в действие с 01.01.2024.

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 8 апреля 2022 года № 126 "Об утверждении Методики по проведению комплексного экологического обследования земельных участков, на которых проводились испытания ядерного оружия" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 27680), следующие изменения:

заголовок изложить в новой редакции:

"Об утверждении Методики по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

преамбулу изложить в новой редакции:

"В соответствии с подпунктом 11) пункта 1 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О Семипалатинской зоне ядерной безопасности" и пунктом 15 Правил консервации земель, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 сентября 2003 года № 993, ПРИКАЗЫВАЮ:";

пункт 1 изложить в новой редакции:

"1. Утвердить прилагаемую Методику по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия.";

в Методике по проведению комплексного экологического обследования земельных участков, на которых проводились испытания ядерного оружия, утвержденной указанным приказом:

заголовок изложить в новой редакции:

"Методика по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

пункт 1 изложить в новой редакции:

"1. Настоящая Методика по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия (далее – Методика), разработана в соответствии с подпунктом 11) пункта 1 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О Семипалатинской зоне ядерной безопасности", а также пунктом 15 Правил консервации земель, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 сентября 2003 года № 993 и определяет механизм проведения комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия.";

подпункт 14) пункта 2 изложить в новой редакции:

"14) комплексное экологическое обследование территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия – радиоэкологическое обследование, направленное на оценку состояния окружающей среды на бывшем Семипалатинском испытательном ядерном полигоне и (или) прилегающей к нему территории, подвергшихся сверхнормативному радиоактивному загрязнению вследствие испытаний ядерного оружия;";

заголовок главы 2 изложить в новой редакции:

"Глава 2. Проведение комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

пункты 3, 4, 5, 6, 7, 8 и 9 изложить в новой редакции:

"3. В состав работ по комплексному экологическому обследованию территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, входят:

1) общая характеристика района обследования;

2) оценка радиационного состояния окружающей среды;

3) расчет доз облучения;

4) прогнозная оценка состояния радиационной обстановки района обследования;

5) рекомендации по ликвидации последствий испытаний ядерного оружия;

6) определение территорий, представляющих радиационную опасность для населения, на которых необходимо выполнять мероприятия по ликвидации последствий испытаний ядерного оружия, и территорий, не представляющих радиационную опасность для населения.

4. Исполнителем работ по комплексному экологическому обследованию территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, является юридическое или физическое лицо, имеющее соответствующие лицензии в сфере использования атомной энергии в том числе на деятельность на территориях бывших испытательных ядерных полигонов и других территориях, загрязненных в результате проведенных ядерных испытаний, полученные в соответствии со статьей 29 Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

Исполнитель работ по комплексному экологическому обследованию территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, определяется:

1) в соответствии со статьей 13 Закона Республики Казахстан "О государственных закупках" в случае, если работы по комплексному экологическому обследованию территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия являются предметом государственных закупок;

2) заказчиком самостоятельно.

Финансирование работ по комплексному экологическому обследованию территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия обеспечивает Заказчик.

5. На первом этапе комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, производится выбор точек отбора проб объектов окружающей среды – почвенный покров, поверхностные и подземные воды, атмосферный воздух, растительный и животный мир.

6. На втором этапе комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, выполняется отбор проб объектов окружающей среды.

7. На третьем этапе комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, определяется содержание радионуклидов в объектах окружающей среды и проводится оценка возможного содержания радионуклидов в растениеводческой и животноводческой продукции расчетным методом.

8. На четвертом этапе комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, производится расчет доз облучения населения, в случае его предполагаемого проживания и (или) ведения хозяйственной деятельности на обследуемой территории, по результатам определения содержания радионуклидов в объектах окружающей среды и расчетной оценки возможного содержания радионуклидов в растениеводческой и животноводческой продукции.

9. На пятом этапе комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, определяются границы территорий, не представляющих радиационную опасность для населения и соответственно, определяются границы территорий, представляющих радиационную опасность для населения, на которых необходимо проводить мероприятия по ликвидации последствий испытаний ядерного оружия.";

пункт 48 изложить в новой редакции:

"48. Степень радиоактивного загрязнения недр определяется по содержанию радионуклидов америция-241, цезия-137, плутония-239+240 и стронция-90 в исходном минеральном сырье, вскрышных породах, отходах (шламах), образуемых при отстаивании карьерных вод в прудах-отстойниках и прудах-испарителях, на площадках отгрузки минерального сырья.

При превышении допустимых уровней удельных активностей радионуклидов во вскрышных породах, отходах (шламах), установленных в параграфе 3 Гигиенических нормативов к обеспечению радиационной безопасности, утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 2 августа 2022 года № ҚР ДСМ-71 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 29012) (далее - Гигиенические нормативы к обеспечению радиационной безопасности), выполняются мероприятия по ликвидации радиоактивного загрязнения, образованного вследствие разработки недр.";

пункт 56 изложить в новой редакции:

"56. Полученные значения удельной активности радионуклидов в воде сравниваются со значениями уровней вмешательства, установленными в приложении 19 "Значения дозовых коэффициентов ℇ (мЗв/Бк) при поступлении радионуклидов в организм взрослых людей с водой и уровни вмешательства УВ (Бк/кг) по содержанию отдельных радионуклидов в питьевой воде" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности";

пункт 63 изложить в новой редакции:

"63. Полученные экспериментальным методом значения среднегодовой объемной активности радионуклидов сравниваются со значениями допустимой среднегодовой объемной активности, установленными в приложении 4 "Значения дозовых коэффициентов, пределов годового поступления с воздухом и пищей и допустимой объемной активности во вдыхаемом воздухе отдельных радионуклидов для критических групп населения <1>" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности.";

пункт 69 изложить в новой редакции:

"69. Полученные расчетным методом значения среднегодовой объемной активности радионуклидов в атмосферном воздухе сравниваются со значениями допустимой среднегодовой объемной активности, установленными в приложении 4 "Значения дозовых коэффициентов, пределов годового поступления с воздухом и пищей и допустимой объемной активности во вдыхаемом воздухе отдельных радионуклидов для критических групп населения <1>" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности.";

пункт 90 изложить в новой редакции:

"90. Полученные значения удельной активности радионуклидов в мясе диких животных сравниваются с допустимыми уровнями радионуклидов, указанными в приложении 5 "Допустимые уровни радионуклидов Cs-137 и Sr-90" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности.";

пункт 94 изложить в новой редакции:

"94. Полученные расчетные значения удельной активности радионуклидов в растениеводческой продукции сравниваются с допустимыми уровнями радионуклидов, указанными в приложении 5 "Допустимые уровни радионуклидов Cs-137 и Sr-90" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности.";

пункт 99 изложить в новой редакции:

"99. Полученные расчетные значения удельной активности радионуклидов в животноводческой продукции сравниваются с допустимыми уровнями радионуклидов, указанными в приложении 5 "Допустимые уровни радионуклидов Cs-137 и Sr-90" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности.";

пункт 112 изложить в новой редакции:

"112. По результатам комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, выполняется прогнозная оценка состояния радиационной обстановки через 10 (десять) лет, 50 (пятьдесят) лет и 100 (сто) лет.";

пункт 114 изложить в новой редакции:

"114. По результатам комплексного экологического обследования территорий, которые представляют радиационную опасность для населения согласно параграфу 6 настоящей Методики, даются рекомендации по ликвидации последствий испытаний ядерного оружия или ограничению доступа к радиоактивно–загрязненным участкам.";

заголовок параграфа 6 главы 2 изложить в новой редакции:

"Параграф 6. Определение территорий, представляющих радиационную опасность для населения";

пункт 115 изложить в новой редакции:

"115. При определении территорий, представляющих радиационную опасность для населения, применяются Критерии оценки экологической обстановки территорий.";

заголовок главы 3 изложить в новой редакции:

"Глава 3. Оформление результатов комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

пункты 118, 119 и 120 изложить в новой редакции:

"118. Значение 0,3 мЗв/год является пороговым уровнем вмешательства, при превышении которого требуется проведение защитных мероприятий с целью ограничения облучения населения, в соответствии с приложением 16 "Нормативы вмешательства на загрязненных территориях" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности.

119. Результаты работ по комплексному экологическому обследованию территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, оформляются в виде материалов комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия.

120. Материалы комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, включают в себя:

1) общую характеристику района обследования;

2) оценку радиационного состояния окружающей среды;

3) расчет доз облучения населения;

4) прогнозную оценку состояния радиационной обстановки района обследования;

5) рекомендации по ликвидации последствий испытаний ядерного оружия;

6) определение границ территорий, на которых значение среднегодовой эффективной дозы облучения человека превышает 0,3 мЗв/год от техногенных радионуклидов, образовавшиеся в результате испытания ядерного оружия.";

заголовок главы 4 изложить в новой редакции:

"Глава 4. Государственная экспертиза материалов комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

пункты 121 и 122 изложить в новой редакции:

"121. Материалы комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, подлежат государственной экологической экспертизе в соответствии с пунктом 3 статьи 143 Земельного кодекса Республики Казахстан, подпунктом 7 статьи 87 Экологического кодекса Республики Казахстан и пункту 2 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О Семипалатинской зоне ядерной безопасности.

122. Материалы комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия представляются на государственную экологическую экспертизу Заказчиком/инициатором намечаемой деятельности, согласно подпункту 8) приложения 5 к Правилам проведения государственной экологической экспертизы, утвержденных приказом и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 9 августа 2021 года № 317 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 23918), в следующем составе: в форме электронного документа материалы комплексного экологического обследования, включающие в себя материалы и подготовленных в порядке, определенным статьей 236 Экологического кодекса Республики Казахстан; электронная копия положительного заключения государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.";

пункт 124 изложить в новой редакции:

"124. Материалы комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия, подлежат санитарно-эпидемиологической экспертизе в соответствии с подпунктом 7 статьи 87 Экологического кодекса Республики Казахстан и подпунктом 2) пункта 3 статьи 5 Закона Республики Казахстан "О Семипалатинской зоне ядерной безопасности".

Санитарно-эпидемиологическое заключение выдается государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения или структурным подразделением иных государственных органов, осуществляющих деятельность в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения на основании результатов профилактического контроля и (или) санитарно-эпидемиологической экспертизы согласно подпункту 5) статьи 20 Кодекса Республики Казахстан "О здоровье народа и системе здравоохранения.";

в приложении 1 правый верхний угол изложить в новой редакции:

"Приложение 1 к Методике по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

в приложении 2 правый верхний угол изложить в новой редакции:

"Приложение 2 к Методике по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

в приложении 3 правый верхний угол изложить в новой редакции:

"Приложение 3 к Методике по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

в приложении 4 правый верхний угол изложить в новой редакции:

"Приложение 4 к Методике по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

в приложении 5 правый верхний угол изложить в новой редакции:

"Приложение 5 к Методике по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

в приложении 6 правый верхний угол изложить в новой редакции:

"Приложение 6 к Методике по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

в приложении 7:

правый верхний угол изложить в новой редакции:

"Приложение 7 к Методике по проведению комплексного экологического обследования территорий, на которых проводились испытания ядерного оружия";

пункты 7, 8 и 9 изложить в новой редакции:

"7. Расчет дозы внутреннего облучения при ингаляционном поступлении радионуклидов в организм проводится по формуле:

где:

– доза внутреннего облучения при ингаляционном поступлении i-го радионуклида в организм, Зв/год;

– годовое поступление i-го радионуклида в организм через дыхательный тракт, Бк/год;

– дозовый коэффициент i-го радионуклида при поступлении его ингаляционным путем, Зв/Бк, значение которого рассчитывается согласно приложению 4 "Значения дозовых коэффициентов, пределов годового поступления с воздухом и пищей и допустимой объемной активности во вдыхаемом воздухе отдельных радионуклидов для критических групп населения" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности.

8. Расчет величины годового поступления радионуклидов в организм через дыхательный тракт проводится по формуле:

где:

– годовое поступление i-го радионуклида в организм через дыхательный тракт, Бк/год;

– среднегодовая объемная активность i-го радионуклида в атмосферном воздухе, Бк/м3;

– годовой объем вдыхаемого воздуха, м³, значение которого рассчитывается согласно нормам пункта 66 Гигиенических нормативов к обеспечению радиационной безопасности.

9. Расчет дозы внутреннего облучения от перорального поступления радионуклидов в организм проводится по формуле:

где:

– доза внутреннего облучения от перорального поступления i-го радионуклидов в организм, Зв/год;

– годовое поступление i-го радионуклида с продуктами питания, Бк/год;

– дозовый коэффициент i-го радионуклида при поступлении его через пищеварительный тракт, Зв/Бк, значение которого рассчитывается согласно приложению 4 "Значения дозовых коэффициентов, пределов годового поступления с воздухом и пищей и допустимой объемной активности во вдыхаемом воздухе отдельных радионуклидов для критических групп населения" к Гигиеническим нормативам к обеспечению радиационной безопасности.

2. Департаменту атомной энергетики и промышленности Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие с 1 января 2024 года и подлежит официальному опубликованию.

Министр энергетики Республики Казахстан

А. Саткалиев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан
" "___________ 2023 года

"СОГЛАСОВАН"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан
" "___________ 2023 года

"СОГЛАСОВАН"
Министерство торговли и интеграции
Республики Казахстан
" "___________ 2023 года

"СОГЛАСОВАН"
Министерство экологии и природных ресурсов
Республики Казахстан
" "___________ 2023 года

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген жер учаскелерін кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2022 жылғы 8 сәуірдегі № 126 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2023 жылғы 30 қазандағы № 380 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 31 қазанда № 33592 болып тіркелді

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрық 01.01.2024 ж. бастап қолданысқа енгізіледі.

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Ядролық қару сынақтары жүргізілген жер учаскелерін кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2022 жылғы 8 сәуірдегі № 126 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 27680 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

тақырып жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесін бекіту туралы";

кіріспе жаңа редакцияда жазылсын:

"Семей ядролық қауіпсіздік аймағы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабы 1-тармағының 11) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 29 қыркүйектегі № 993 қаулысымен бекітілген жерді консервациялау қағидаларының 15-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"1. Қоса беріліп отырған Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесі бекітілсін.";

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Ядролық қару сынақтары жүргізілген жер учаскелерін кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесінде:

тақырып жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесі";

1-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"1. Осы Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) "Семей ядролық қауіпсіздік аймағы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабы 1-тармағының 11) тармақшасына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 29 қыркүйектегі № 993 қаулысымен бекітілген жерді консервациялау қағидаларының 15-тармағына сәйкес әзірленген және ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау тетігін айқындайды.";

2-тармақтың 14) тармақшасы жаңа редакцияда жазылсын:

"14) ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау – ядролық қару сынақтарының салдарынан нормативтен артық радиоактивті ластануға ұшыраған бұрынғы Семей ядролық сынақ полигонында және (немесе) оған іргелес аумақтарда қоршаған ортаның жай-күйін бағалауға бағытталған радиоэкологиялық зерттеп-қарау;";

2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда жазылсын:

"2-тарау. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау";

3, 4, 5, 6, 7, 8 және 9-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"3. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау жөніндегі жұмыстардың құрамына мыналар кіреді:

1) зерттеп-қарау ауданының жалпы сипаттамасы;

2) қоршаған ортаның радиациялық жай-күйін бағалау;

3) сәулелену дозаларын есептеу;

4) зерттеп-қарау ауданындағы радиациялық ахуалдың жай-күйін болжамды бағалау;

5) ядролық қару сынақтарының салдарын жою бойынша ұсынымдар;

6) ядролық қару сынақтары салдарын жою жөніндегі іс-шараларды орындау қажет етілетін, халық үшін радиациялық қауіп төндіретін аумақтарды және халық үшін радиациялық қауіп төндірмейтін аумақтарды анықтау.

4. Атом энергиясын пайдалану саласында, оның ішінде бұрынғы ядролық сынақ полигондарының аумақтарындағы және жүргізілген ядролық сынақтар нәтижесінде ластанған басқа да аумақтардағы қызметке "Рұқсаттар мен хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 29-бабына сәйкес алынған тиісті лицензиялары бар заңды немесе жеке тұлға ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау бойынша жұмыстарды орындаушы болып табылады.

Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау бойынша жұмыстарды орындаушы:

1) егер ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау бойынша жұмыстар мемлекеттік сатып алудың нысанасы болып табылған жағдайда – "Мемлекеттік сатып алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 13-бабына сәйкес;

2) тапсырыс берушінің өзімен айқындалады.

Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау бойынша жұмыстарды қаржыландыруды тапсырыс беруші қамтамасыз етеді.

5. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қараудың бірінші кезеңінде қоршаған орта объектілерінің – топырақ жамылғысының, жерүсті және жерасты суларының, атмосфералық ауаның, өсімдіктер мен жануарлар әлемінің сынамаларын алу нүктелері таңдалады.

6. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қараудың екінші кезеңінде қоршаған орта объектілерінің сынамаларын іріктеп алу орындалады.

7. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қараудың үшінші кезеңінде қоршаған орта объектілеріндегі радионуклидтердің құрамы анықталады және өсімдік пен мал шаруашылығы өнімдеріндегі радионуклидтердің ықтимал құрамы есептік әдіспен бағаланады.

8. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қараудың төртінші кезеңінде қоршаған орта объектілеріндегі радионуклидтердің құрамын айқындау және өсімдік және мал шаруашылығы өнімдеріндегі радионуклидтердің ықтимал құрамын есептік бағалау нәтижелері бойынша зерттелетін аумақта халық болжамды тұрған және (немесе) шаруашылық қызметін жүргізген жағдайда оның сәулелену дозаларын есептеу жүргізіледі.

9. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қараудың бесінші кезеңінде халыққа радиациялық қауіп төндірмейтін аумақтардың шекаралары айқындалады және тиісінше ядролық қару сынақтарының салдарын жою жөніндегі іс-шараларды жүргізу қажет болатын, халыққа радиациялық қауіп төндіретін аумақтардың шекаралары айқындалады.";

48-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"48. Жер қойнауының радиоактивті ластану дәрежесі бастапқы минералдық шикізаттағы, аршылған жыныстардағы, тұндырғыш тоғандар мен буландырғыш тоғандарда, минералдық шикізатты тиеп-жөнелту алаңдарында карьерлік суларды тұндыру кезінде түзілетін қалдықтардағы (шламдардағы) америций-241, цезий-137, плутоний-239+240 және стронций-90 радионуклидтерінің мөлшері бойынша анықталады.

Аршылған жыныстардағы, қалдықтардағы (шламдардағы) радионуклидтердің меншікті белсенділігінің рұқсат етілген деңгейлері Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 2 тамыздағы № ҚР ДСМ-71 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29012 болып тіркелген) бекітілген Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтердің (бұдан әрі – Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтер) 3-параграфында белгіленген рұқсат етілген деңгейлерінен асып кеткен кезде, жер қойнауын игеру салдарынан пайда болған радиоактивті ластануды жою жөніндегі іс-шаралар орындалады.";

56-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"56. Судағы радионуклидтердің меншікті белсенділігінің алынған мәндері Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге "Сумен ересек адамдардың ағзасына радионуклидтердің түсуі кезіндегі дозалық коэффициенттердің мәндері ℇ (мЗв/Бк) және ауыз судағы жекелеген радионуклидтердің құрамы бойынша араласу деңгейлері АД (Бк/кг)" 19-қосымшасында белгіленген араласу деңгейлерінің мәндерімен салыстырылады.";

63-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"63. Эксперименттік әдіспен алынған радионуклидтердің орташа жылдық көлемді белсенділігінің мәндері Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге "Халықтың критикалық топтары үшін дозалық коэффициенттердің, ауамен және тамақпен жылдық түсу шектерінің және жұтылатын ауадағы жекелеген радионуклидтердің рұқсат етілген көлемдік белсенділіктердің мәндері<1>" 4-қосымшасында көрсетілген рұқсат етілген орташа жылдық көлемді белсенділігінің мәндерімен салыстырылады.";

69-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"69. Есептеу әдісімен алынған атмосфералық ауадағы радионуклидтердің орташа жылдық көлемдік белсенділігінің мәндері Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге "Халықтың критикалық топтары үшін дозалық коэффициенттердің, ауамен және тамақпен жылдық түсу шектерінің және жұтылатын ауадағы жекелеген радионуклидтердің рұқсат етілген көлемдік белсенділіктердің мәндері<1>" 4-қосымшасында белгіленген рұқсат етілген орташа жылдық көлемдік белсенділік мәндерімен салыстырылады.";

90-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"90. Жабайы жануарлардың етіндегі радионуклидтердің меншікті белсенділігінің алынған мәндері Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге "Cs-137 және Sr-90 радионуклидтерінің рұқсат етілген деңгейлері" 5-қосымшасында көрсетілген рұқсат етілген деңгейлермен салыстырылады.";

94-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"94. Өсімдік шаруашылығы өніміндегі радионуклидтердің меншікті белсенділігінің алынған есептік мәндері Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге "Cs-137 және Sr-90 радионуклидтерінің рұқсат етілген деңгейлері" 5-қосымшасында көрсетілген рұқсат етілген деңгейлермен салыстырылады.";

99-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"99. Мал шаруашылығы өніміндегі радионуклидтердің меншікті белсенділігінің алынған есептік мәндері Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге "Cs-137 және Sr-90 радионуклидтерінің рұқсат етілген деңгейлері" 5-қосымшасында көрсетілген рұқсат етілген деңгейлермен салыстырылады.";

112-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"112. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау нәтижелері бойынша 10 (он) жыл, 50 (елу) жыл және 100 (жүз) жылдан кейін радиациялық ахуалдың жай-күйін болжамды бағалау орындалады.";

114-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"114. Халыққа радиациялық қауіп төндіретін аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау нәтижелері бойынша осы Әдістеменің 6-параграфына сәйкес ядролық қару сынақтарының салдарын жою немесе радиоактивті-ластанған учаскелерге кіруді шектеу жөнінде ұсынымдар беріледі.";

2-тараудың 6-параграфының тақырыбы жаңа редакцияда жазылсын:

"6-параграф. Халыққа радиациялық қауіп төндіретін аумақтарды айқындау";

115-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"115. Халыққа радиациялық қауіп төндіретін аумақтарды айқындау кезінде Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау критерийлері қолданылады.";

3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда жазылсын:

"3-тарау. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау нәтижелерін ресімдеу";

118, 119 және 120-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"118. Жылына 0,3 мЗв мәні шектік араласу деңгейі болып табылады, одан асқан кезде халықтың сәулеленуін шектеу мақсатында Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге 16-қосымшаға "Ластанған аумақтардағы араласу нормативтеріне" сәйкес қорғау іс-шараларын жүргізу талап етіледі.

119. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау жөніндегі жұмыстардың нәтижелері ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау материалдары түрінде ресімделеді.

120. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау материалдары мыналарды қамтиды:

1) зерттеп-қарау ауданының жалпы сипаттамасы;

2) қоршаған ортаның радиациялық жай-күйін бағалау;

3) халықтың сәулелену дозаларын есептеу;

4) зерттеп-қарау ауданының радиациялық ахуалының жай-күйін болжамды бағалау;

5) ядролық қару сынақтарының салдарын жою жөніндегі ұсынымдар;

6) ядролық қару сынақтарының нәтижесінде пайда болған техногендік радионуклидтерден адамның орташа жылдық тиімді сәулелену дозасының мәні жылына 0,3 мЗв асатын аумақтардың шекараларын анықтау.";

4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда жазылсын:

"4-тарау. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау материалдарына мемлекеттік сараптама";

121 және 122-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"121. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді зерттеп-қарау материалдары Қазақстан Республикасының Жер кодексі 143-бабының 3-тармағына, Қазақстан Республикасының Экология кодексі 87-бабының 7) тармақшасына және "Семей ядролық қауіпсіздік аймағы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 2-тармағына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамадан өтуге жатады.

122. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау материалдарын межеленген қызметтің тапсырыс берушісі/ бастамашысы Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушының 2021 жылғы 9 тамыздағы № 317 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23918 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу қағидаларына 5-қосымшаның 8) тармақшасына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамаға мынадай құрамда: электрондық құжат нысанында – Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 236-бабында айқындалған тәртіппен дайындалған материалдарды қамтитын кешенді экологиялық зерттеп-қарау материалдары; халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның оң қорытындысының электрондық көшірмесін ұсынады.";

124-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"124. Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақты кешенді экологиялық зерттеп-қарау материалдары Қазақстан Республикасы Экология кодексінің 87-бабының 7) тармақшасына және "Семей ядролық қауіпсіздік аймағы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабы 3-тармағының 2) тармақшасына сәйкес санитариялық-эпидемиологиялық сараптамадан өтуге жатады.

Санитариялық-эпидемиологиялық қорытындыны халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган немесе халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын өзге де мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшесі "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 20-бабының 5) тармақшасына сәйкес профилактикалық бақылау және (немесе) санитариялық-эпидемиологиялық сараптама нәтижелері негізінде береді.";

1-қосымшада оң жақ жоғары бұрыш жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесіне 1-қосымша";

2-қосымшада оң жақ жоғары бұрыш жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесіне 2-қосымша";

3-қосымшада оң жақ жоғары бұрыш жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесіне 3-қосымша";

4-қосымшада оң жақ жоғары бұрыш жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесіне 4-қосымша";

5-қосымшада оң жақ жоғары бұрыш жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесіне 5-қосымша";

6-қосымшада оң жақ жоғары бұрыш жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесіне 6-қосымша";

7-қосымшада:

оң жақ жоғары бұрыш жаңа редакцияда жазылсын:

"Ядролық қару сынақтары жүргізілген аумақтарды кешенді экологиялық зерттеп-қарау әдістемесіне 7-қосымша";

7, 8 және 9-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"7. Радионуклидтердің ағзаға ингаляциялық түсуі кезіндегі ішкі сәулелену дозасын есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

мұндағы:

– i-лік радионуклидтің ағзаға ингаляциялық түсуі кезіндегі ішкі сәулелену дозасы, Зв/жыл;

– i-лік радионуклидтің ағзаға тыныс алу жолдары арқылы жылдық түсуі, Бк/жыл;

– i-лік радионуклидтің ингаляциялық жолмен түсуі кезіндегі дозалық коэффициенті, Зв/Бк, оның мәні Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге 4-қосымшаға "Халықтың критикалық топтары үшін дозалық коэффициенттердің, ауамен және тамақпен жылдық түсу шектерінің және жұтылатын ауадағы жекелеген радионуклидтердің рұқсат етілген көлемдік белсенділіктердің мәндеріне" сәйкес есептеледі.

8. Радионуклидтердің ағзаға тыныс алу жолдары арқылы жылдық түсу көлемін есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

мұндағы:

– i-лік радионуклидтің ағзаға тыныс алу жолдары арқылы жылдық түсуі, Бк/жыл;

– атмосфералық ауадағы i-лік радионуклидтің орташа жылдық көлемдік белсенділігі, Бк/м3;

– тыныс алатын ауаның жылдық көлемі, м3, оның мәні Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтердің 66-тармағының нормасына сәйкес есептеледі.

9. Радионуклидтердің ағзаға пероралды түсуінен болатын ішкі сәулелену дозасын есептеу мына формула бойынша жүргізіледі:

мұндағы:

– i-лік радионуклидтердің ағзаға пероралды түсуінен болатын ішкі сәулелену дозасы, Зв/жыл;

– i-лік радионуклидтердің азық-түлікпен жылдық түсуі, Бк/жыл;

– i-лік радионуклидтің асқорыту жолы арқылы түсуі кезіндегі дозалық коэффициенті, Зв/Бк, оның мәні Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерге 4-қосымшаға "Халықтың критикалық топтары үшін дозалық коэффициенттердің, ауамен және тамақпен жылдық түсу шектерінің және жұтылатын ауадағы жекелеген радионуклидтердің рұқсат етілген көлемдік белсенділіктердің мәндеріне" сәйкес есептеледі.".

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Атом энергетикасы және өнеркәсібі департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне 1) және 2) тармақшаларда көзделген іс-шараларды орындағаны туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасы Энергетика министрі

А. Саткалиев

КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Ауыл шаруашылығы министрлігі

" "___________ 2023 жыл

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау министрлігі

" "___________ 2023 жыл

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Сауда және интеграция министрлігі

" "___________ 2023 жыл

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Экология және табиғи ресурстар министрлігі

" "___________ 2023 жыл