О внешней разведке

Закон Республики Казахстан от 22 мая 2010 года № 277-IV.

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано Оглавление
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие настоящего Закона РК см. ст.22

Настоящий Закон определяет статус, компетенцию и организацию деятельности субъектов внешней разведки Республики Казахстан и участников разведывательного сообщества Республики Казахстан.

Сноска. Преамбула с изменениями, внесенными Законом РК от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1.Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) разведывательная информация - информация, полученная и (или) используемая для обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан;

1-1) разведывательное мероприятие – гласные и негласные действия, осуществляемые субъектами внешней разведки для решения разведывательных задач;

1-2) разведывательное сообщество Республики Казахстан – совокупность государственных органов и организаций Республики Казахстан, призванных обеспечить руководство страны разведывательной информацией и аналитическими оценками, а также участвующих в пределах установленной компетенции в мероприятиях, способствующих усилению разведывательных возможностей субъектов внешней разведки;

2) внешняя разведка Республики Казахстан - система гласных и негласных разведывательных, организационных и управленческих мер, осуществляемых в соответствии с законодательством на территории Республики Казахстан и за ее пределами для обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан;

2-1) уполномоченный орган в сфере внешней разведки (далее – орган внешней разведки) – Комитет национальной безопасности Республики Казахстан;

3) разведывательная деятельность субъектов внешней разведки - деятельность по добыванию, обработке и использованию разведывательной информации, а также содействию реализации мер, осуществляемых государством в интересах обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан.

Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Субъекты внешней разведки

1. К субъектам внешней разведки относятся:

1) орган внешней разведки.

2) органы военной разведки Министерства обороны Республики Казахстан в пределах полномочий, предусмотренных подпунктом 3) статьи 6 настоящего Закона.

2. Субъекты внешней разведки в пределах полномочий, установленных законодательством Республики Казахстан, призваны обеспечивать национальную безопасность Республики Казахстан путем ведения разведывательной деятельности.

Сноска. Статья 2 в редакции Закона РК от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3. Законодательство Республики Казахстан о внешней разведке

1. Законодательство Республики Казахстан о внешней разведке основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3-1. Цели разведывательной деятельности субъектов внешней разведки

Целями разведывательной деятельности субъектов внешней разведки являются защита национальных интересов Республики Казахстан от внешних угроз путем обеспечения разведывательной информацией руководства страны и государственных органов, а также создание условий для продвижения национальных интересов Республики Казахстан.

Сноска. Глава 1 дополнена статьей 3-1 в соответствии с Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4. Задачи разведывательной деятельности

Задачами разведывательной деятельности субъектов внешней разведки являются:

1) обеспечение Президента Республики Казахстан, Правительства и государственных органов Республики Казахстан разведывательной информацией и аналитическими оценками, необходимыми для принятия решений в политической, финансово-экономической, военно-политической, научно-технической, гуманитарной, экологической и иных областях, затрагивающих национальные интересы Республики Казахстан;

2) участие в разработке и реализации государственной политики в области национальной безопасности Республики Казахстан;

3) содействие экономическому развитию и научно-техническому прогрессу страны и военно-техническому обеспечению безопасности Республики Казахстан;

4) добывание разведывательной информации и реализация мер, направленных на недопущение реального и потенциального ущерба национальным интересам и безопасности Республики Казахстан со стороны специальных служб и организаций иностранных государств, террористических и экстремистских организаций, преступных сообществ (преступных организаций), а также отдельных лиц;

5) иные задачи, определяемые законами и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 5. Принципы деятельности субъектов внешней разведки

Деятельность субъектов внешней разведки строится на принципах:

1) законности;

2) соблюдения прав и свобод человека и гражданина;

3) единоначалия;

4) сочетания гласных и негласных методов и средств.

Глава 2. ОРГАНИЗАЦИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ СУБЪЕКТОВ ВНЕШНЕЙ РАЗВЕДКИ И РАЗВЕДЫВАТЕЛЬНОГО СООБЩЕСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Сноска. Заголовок главы 2 с изменениями, внесенными Законом РК от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Сферы деятельности субъектов внешней разведки

Разведывательная деятельность в пределах своих полномочий осуществляется:

1) органом внешней разведки:

в политической, финансово-экономической, научно-технической, гуманитарной, военно-политической, экологической и иных областях, затрагивающих национальные интересы Республики Казахстан;

в сфере шифрованной, засекреченной, кодированной и иных видов специальной связи с использованием шифровальных и радиотехнических средств и методов на территории Республики Казахстан и за ее пределами;

в сфере обеспечения безопасности загранучреждений Республики Казахстан, их персонала;

в сфере противодействия разведывательной и иной направленной на насильственное изменение конституционного строя, нанесение ущерба безопасности Республики Казахстан деятельности специальных служб и организаций иностранных государств, преступных сообществ (преступных организаций) и отдельных лиц;

в сфере противодействия экстремизму и террористической деятельности, а также в области пограничной политики и оперативного обеспечения охраны Государственной границы Республики Казахстан, территориальных вод и континентального шельфа Республики Казахстан;

2) исключен Законом РК от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

3) органами военной разведки Министерства обороны Республики Казахстан:

в военной, военно-политической, военно-экономической и военно-технической сферах, в сферах противодействия террористическим и экстремистским организациям, шифрованной, засекреченной и иных видов специальной связи с использованием радиоэлектронных средств и методов и в других сферах, затрагивающих интересы военной составляющей национальной безопасности Республики Казахстан.

Сноска. Статья 6 с изменениями, внесенными законами РК от 16.02.2012 № 562-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 23.04.2012 № 14-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 07.04.2014 № 185-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.11.2014 № 244-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 7. Полномочия Президента Республики Казахстан в области внешней разведки

Президент Республики Казахстан:

1) определяет основные направления и приоритеты разведывательной деятельности субъектов внешней разведки Республики Казахстан;

2) образует, реорганизует и упраздняет орган внешней разведки;

3) поручает Администрации Президента и Правительству Республики Казахстан рассмотрение вопросов по координации и взаимодействию субъектов внешней разведки с другими государственными органами и совершенствованию разведывательной деятельности;

4) назначает на должность и освобождает от должности руководителя органа внешней разведки;

5) утверждает положение, а также структуру и общую штатную численность органа внешней разведки по представлению его руководителя;

6) назначает на должность и освобождает от должности заместителей руководителя органа внешней разведки по представлению его руководителя;

7) утверждает перечень должностей органа внешней разведки, замещаемых лицами высшего офицерского и начальствующего состава;

7-1) утверждает перечень должностей органа внешней разведки, которым присваиваются специальные звания;

7-2) определяет перечень участников разведывательного сообщества Республики Казахстан;

8) контролирует деятельность органа внешней разведки, назначает проверяющие органы, определяет их цели, задачи и полномочия, устанавливает формы контроля и порядок его осуществления;

9) в определенные им порядке и сроки заслушивает отчет руководителя органа внешней разведки;

10) осуществляет иные полномочия в соответствии с Конституцией и законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 379-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Компетенция субъектов внешней разведки

К компетенции субъектов внешней разведки относятся:

1) добывание, накопление, анализ, систематизация и обобщение разведывательной информации, подготовка на ее основе предложений, оценок и прогнозов;

2) осуществление разведывательной деятельности на территории Республики Казахстан и за ее пределами;

3) установление на безвозмездной либо платной основе негласного сотрудничества с лицами, давшими согласие оказывать конфиденциальное содействие;

4) реализация мер по зашифровке военнослужащих, сотрудников и работников субъектов внешней разведки, организации их деятельности, в том числе с использованием в этих целях иной ведомственной принадлежности;

5) реализация мер по зашифровке лиц, оказывающих конфиденциальное содействие субъектам внешней разведки, ведомственной принадлежности подразделений, организаций, помещений и транспортных средств субъектов внешней разведки;

6) получение необходимой для решения задач разведывательной деятельности информации от государственных органов и организаций независимо от форм собственности;

7) обеспечение безопасности субъектов внешней разведки посредством защиты своих сил, средств и информации от противоправных действий и угроз;

8) обеспечение собственной безопасности в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

9) осуществление радиотехнической и радиоэлектронной разведки;

10) в пределах своих полномочий участие в обеспечении безопасности загранучреждений Республики Казахстан и их персонала. Порядок организации обеспечения безопасности загранучреждений Республики Казахстан и, их персонала определяется совместным нормативным правовым актом субъектов внешней разведки и уполномоченного органа в сфере внешней политики.

Организация и осуществление физической защиты загранучреждений Республики Казахстан регламентируются Законом Республики Казахстан "О Государственной границе Республики Казахстан";

11) обеспечение защиты государственных секретов в загранучреждениях Республики Казахстан;

12) использование собственной защищенной системы связи;

13) использование информационных систем и электронных информационных ресурсов государственных органов и организаций независимо от форм собственности в соответствии с законами Республики Казахстан, а также информационных систем иностранных государств и международных организаций на основе международных договоров Республики Казахстан;

14) осуществление общих и специальных оперативно-розыскных мероприятий;

15) выполнение иных полномочий, определяемых законами и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 8 с изменениями, внесенными законами РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 16.01.2013 № 71-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 419-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 9. Компетенция органа внешней разведки

К компетенции органа внешней разведки, кроме положений, предусмотренных статьей 8 настоящего Закона, также относятся:

1) предоставление разведывательной информации Президенту, Парламенту и Правительству Республики Казахстан, государственным органам и государственным организациям Республики Казахстан;

2) содействие реализации политики руководства государства в политической, военно-политической, финансово-экономической, научно-технической, гуманитарной, экологической и иных областях, затрагивающих национальные интересы Республики Казахстан;

3) внесение предложений Президенту и Правительству Республики Казахстан по совершенствованию внешней разведки;

4) координация разведывательной деятельности субъектов внешней разведки;

4-1) обеспечение взаимодействия государственных органов и организаций Республики Казахстан в рамках деятельности разведывательного сообщества Республики Казахстан, предусмотренного статьей 12-1 настоящего Закона;

5) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
6) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7) разработка стратегии и тактики осуществляемой разведывательной деятельности;

8) разработка и утверждение нормативных правовых актов по вопросам разведывательной деятельности;

9) взаимодействие с другими силами обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан, а также с государственными органами и организациями Республики Казахстан. Порядок взаимодействия органа внешней разведки с заинтересованными государственными органами Республики Казахстан определяется совместными нормативными правовыми актами, а с организациями Республики Казахстан независимо от форм собственности устанавливается соглашением;

9-1) осуществление разведывательных мероприятий в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

10) установление, поддержание и развитие контактов, заключение соглашений о сотрудничестве со специальными службами, правоохранительными органами, органами правительственной и специальной связи иностранных государств, международными правоохранительными организациями на основе международных договоров Республики Казахстан;

11) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

12) задержание лиц, совершивших правонарушения на его объектах, с последующей их передачей в правоохранительные органы;

13) организация и обеспечение защиты сведений, составляющих государственные секреты, осуществление информационной безопасности, физической и инженерно-технической защиты своих объектов;

14) оснащение загранучреждений Республики Казахстан специальными видами связи, разработка и осуществление инженерно-технической защиты, мероприятий по предотвращению утечки по техническим каналам сведений, составляющих государственные секреты;

15) разработка, организация и проведение мероприятий по обеспечению мобилизационной готовности;

16) отбор, проведение специальной проверки граждан Республики Казахстан для принятия решения о приеме на службу или работу в органе внешней разведки, оформление (переоформление) на зачисленных в кадры сотрудников и работников допуска к информации, составляющей государственные секреты, подготовка, переподготовка и повышение квалификации кадров в учебных заведениях и научно-исследовательских учреждениях Республики Казахстан, а также в учебных заведениях других государств, в том числе и специальных;

17) проведение научных исследований в области разведывательной деятельности;

18) организация научно-методического обеспечения, создание в соответствии с основными направлениями своей деятельности экспертных групп с привлечением научных работников и специалистов различных областей знаний, работающих в других государственных органах, организациях и учреждениях;

19) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

20) использование документов, иных методов и средств, зашифровывающих ведомственную принадлежность подразделений, объектов, помещений, транспортных средств, сотрудников и работников, лиц, оказывающих конфиденциальное содействие;

20-1) в целях зашифровки личности сотрудников и лиц, оказывающих конфиденциальное содействие органу внешней разведки, ведомственной принадлежности подразделений, объектов, помещений и транспортных средств изготовление и оформление для использования за пределами Республики Казахстан документов других государственных органов, а также организаций независимо от форм собственности, порядок изготовления и (или) оформления которых определяется руководителем органа внешней разведки.

20-2) принятие необходимых мер по обеспечению конспирации при осуществлении разведывательной и иной оперативно-розыскной деятельности, при реализации материалов, отражающих результаты этой деятельности, а также недопущению рассекречивания источников информации путем распорядительной деятельности руководителя органа внешней разведки или уполномоченного им должностного лица, обеспечивающей ограничение доступа к материалам оперативно-служебной деятельности до их обличения в гласную форму, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

21) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
22) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23) осуществление допуска физических и юридических лиц после их изучения и проверки к работам по охране и обслуживанию своих объектов;

24) применение оружия, специальных средств и физической силы для обеспечения охраны своих объектов и помещений в соответствии с законами Республики Казахстан;

25) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

26) участие в решении вопросов о приеме в гражданство Республики Казахстан и предоставлении политического убежища;

27) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

28) выполнение иных полномочий, определяемых законами и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными законами РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 16.02.2012 № 562-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 16.01.2013 № 71-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 07.04.2014 № 185-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 419-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 28.12.2016 № 36-VІ (вводится в действие по истечении двух месяцев после дня его первого официального опубликования); от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9-1. Компетенция органов военной разведки Министерства обороны Республики Казахстан

К компетенции органов военной разведки Министерства обороны Республики Казахстан, кроме положений, предусмотренных статьей 8 настоящего Закона, относятся положения статьи 9 настоящего Закона, за исключением подпунктов 2) – 4), 7), 9-1), 10), 14), 16), 20-1), 20-2) и 26).

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 9-1 в соответствии с Законом РК от 16.02.2012 № 562-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 28.12.2016 № 36-VІ (вводится в действие по истечении двух месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Общие условия осуществления разведывательной деятельности

1. В процессе разведывательной деятельности субъекты внешней разведки используют гласные и негласные методы и средства в соответствии с нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

2. Методы и средства разведывательной деятельности не должны причинять вред жизни и здоровью людей и наносить ущерб окружающей среде.

3. Не подлежит разглашению информация о частной жизни, личной и семейной тайне или имеющая отношение к коммерческой, банковской или иной тайне, охраняемой законом, ставшая известной субъектам внешней разведки в процессе осуществления разведывательной деятельности, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.

Статья 11. Хранение сведений о разведывательной деятельности

В целях обеспечения национальной безопасности сведения в области разведывательной деятельности органа внешней разведки хранятся исключительно в специальном государственном архиве органа внешней разведки.

Статья 12. Взаимодействие субъектов внешней разведки

1. Субъекты внешней разведки при решении возложенных на них задач взаимодействуют между собой, с силами обеспечения национальной безопасности и государственными органами.

2. Должностные лица государственных органов, организаций независимо от форм собственности в пределах своей компетенции обязаны оказывать содействие субъектам внешней разведки в осуществлении разведывательной деятельности.

В случае необходимости зашифровки сведений о сотрудниках органа внешней разведки в государственных информационных системах государственные органы, являющиеся их владельцами, принимают необходимые меры по обработке соответствующих электронных информационных ресурсов в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

3. Порядок взаимодействия субъектов внешней разведки между собой устанавливается их совместными нормативными правовыми актами, разработанными на основе законодательства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 12 с изменением, внесенным Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12-1. Общие условия организации деятельности разведывательного сообщества Республики Казахстан

1. Обеспечение согласованности действий государственных органов и организаций Республики Казахстан в рамках деятельности разведывательного сообщества Республики Казахстан осуществляется Советом Безопасности Республики Казахстан.

2. Участники разведывательного сообщества Республики Казахстан, не являющиеся субъектами внешней разведки, наделяются полномочиями по осуществлению мониторинга, анализа, оценки и прогнозирования внешних угроз национальной безопасности, участию в выработке мер по их нейтрализации, оказанию содействия субъектам внешней разведки.

3. Взаимодействие участников разведывательного сообщества Республики Казахстан осуществляется по:

организационному;

оперативному;

аналитическому;

методическому;

техническому;

программно-аппаратному и иным направлениям, а также посредством взаимного обмена информацией и согласованных действий для реализации общих задач и целей.

4. Для обеспечения эффективного взаимодействия государственных органов и организаций Республики Казахстан в рамках деятельности разведывательного сообщества Республики Казахстан их уполномоченные представители прикомандировываются и (или) направляются в орган внешней разведки.

Порядок прикомандирования и (или) направления уполномоченных представителей государственного органа или организации Республики Казахстан в орган внешней разведки, а также осуществления их деятельности определяется первым руководителем органа внешней разведки и первым руководителем другого участника разведывательного сообщества Республики Казахстан в совместном нормативном правовом акте.

5. Первые руководители участников разведывательного сообщества Республики Казахстан для реализации решений, принятых в рамках деятельности разведывательного сообщества Республики Казахстан, могут издавать соответствующие правовые акты.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 12-1 в соответствии с Законом РК от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Кадры субъектов внешней разведки

1. Кадры органа внешней разведки составляют сотрудники и работники.

2. Сотрудники органа внешней разведки являются представителями государственной власти и находятся под защитой государства.

3. Сотрудники и военнослужащие субъектов внешней разведки, арестованные или взятые в заложники при исполнении обязанностей за пределами Республики Казахстан, а также интернированные в нейтральные страны, сохраняют статус сотрудников и военнослужащих. Руководители субъектов внешней разведки и других уполномоченных государственных органов обязаны принять меры по защите прав указанных сотрудников и военнослужащих в соответствии с нормами международного права.

4. Сотрудники и военнослужащие субъектов внешней разведки для достижения целей разведывательной деятельности могут занимать должности и прикомандировываться в государственные органы и организации независимо от форм собственности без раскрытия их ведомственной принадлежности и с оставлением на воинской службе, службе в специальных государственных органах.

Должностные лица указанных органов и организаций несут предусмотренную законами Республики Казахстан ответственность за разглашение ставшими им известными сведений о принадлежности сотрудников и военнослужащих к субъектам внешней разведки.

5. Сотрудники и военнослужащие субъектов внешней разведки состоят в кадрах, действующем резерве и запасе. Сотрудники и военнослужащие субъектов внешней разведки имеют право на ношение, хранение оружия и специальных средств в соответствии с законами Республики Казахстан.

Руководитель органа внешней разведки отдельным категориям сотрудников засчитывает в выслугу лет стаж их трудовой деятельности до зачисления на службу в органе внешней разведки.

Время выполнения сотрудниками органа внешней разведки заданий в специальных службах иностранных государств и иных зарубежных организациях, преступных группах подлежит зачету в выслугу лет в льготном исчислении для назначения пенсионных выплат, присвоения специального звания и исчисления должностного оклада в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 13 в редакции закона РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 16.02.2012 № 562-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 165-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Правовое положение сотрудников органа внешней разведки

Законные требования сотрудников органа внешней разведки обязательны для исполнения гражданами, должностными лицами и организациями. Невыполнение законных требований сотрудников органа внешней разведки, оскорбление, сопротивление, угроза насилием или посягательство на их жизнь, здоровье, честь и достоинство, имущество, другие действия, препятствующие выполнению возложенных на них обязанностей, а также посягательство на жизнь, здоровье, честь, достоинство и имущество членов их семей, близких родственников (родителей, детей, усыновителей, усыновленных, полнородных и неполнородных братьев и сестер, дедушек, бабушек, внуков) в связи с исполнением сотрудниками органа внешней разведки служебных обязанностей и служебного долга влекут установленную законами Республики Казахстан ответственность.

Ущерб, причиненный имуществу сотрудника органа внешней разведки, а также ущерб, причиненный здоровью и имуществу членов семьи и близких родственников (родителей, детей, усыновителей, усыновленных, полнородных и неполнородных братьев и сестер, дедушек, бабушек, внуков) сотрудника органа внешней разведки в связи с выполнением им служебных обязанностей, возмещается в полном объеме из бюджетных средств. Порядок возмещения ущерба определяется Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 14 в редакции закона РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 15. Права сотрудников органа внешней разведки

Сотрудникам органа внешней разведки предоставляется право ношения, хранения и применения оружия и специальных средств. Они также вправе применять физическую силу, в том числе боевые приемы борьбы. Порядок применения оружия, специальных средств и физической силы определяется настоящим Законом.

Сноска. Статья 15 в редакции закона РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 16. Условия и пределы применения физической силы, специальных средств, оружия и боевой техники

1. Сотрудники органа внешней разведки обязаны проходить специальную подготовку, периодическую проверку на пригодность к действиям в условиях, связанных с применением физической силы, специальных средств и оружия.

2. В случаях необходимой обороны и крайней необходимости или при задержании лица, совершившего преступление, сотрудник органа внешней разведки при отсутствии у него необходимых специальных средств или оружия вправе использовать любые подручные средства, а также по основаниям и в порядке, которые установлены настоящим законом, применять иное не состоящее на вооружении оружие.

3. Сотрудник органа внешней разведки не несет ответственности за моральный, материальный и физический вред, причиненный в связи с применением в предусмотренных законами случаях физической силы, специальных средств, оружия и боевой техники, если защита соответствует характеру и опасности посягательства на охраняемых лиц, других граждан, охраняемые объекты или самого сотрудника органа внешней разведки.

4. Применение физической силы, специальных средств, оружия и боевой техники сотрудниками органа внешней разведки с превышением полномочий влечет за собой ответственность, установленную законом.

5. В зоне проведения антитеррористической операции сотрудники органа внешней разведки, участвующие в антитеррористической операции, имеют право применять в отношении террористов физическую силу, боевую и иную технику, оружие и специальные средства, в том числе служебных животных, без предупреждений и ограничений, предусмотренных настоящим законом и иными законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 16 в редакции закона РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 16-1. Применение физической силы сотрудниками органа внешней разведки

1. Сотрудники органа внешней разведки имеют право применять физическую силу, в том числе боевые приемы борьбы, для пресечения уголовных и административных правонарушений, посягающих на жизнь, здоровье, права, свободы, личное достоинство, собственность и охраняемые интересы граждан и государства, задержания лиц, совершивших общественно опасные деяния, с учетом характера правонарушений и конкретных ситуаций, преодоления противодействия законным требованиям, если ненасильственные способы не обеспечивают выполнения возложенных обязанностей на орган внешней разведки.

2. Сотрудник органа внешней разведки имеет право применять физическую силу во всех случаях, когда настоящим законом разрешено применение специальных средств или оружия.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-1 в соответствии с Законом РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2014 № 227-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 16-2. Применение специальных средств сотрудниками органа внешней разведки

1. Сотрудники органа внешней разведки имеют право применять специальные средства, имеющиеся на вооружении, в следующих случаях:

1) для отражения нападения на граждан и охраняемых лиц;

2) для отражения нападения на здания, сооружения, помещения, другие объекты и транспортные средства, охраняемые органом внешней разведки, а равно для освобождения этих объектов и средств в случае их захвата;

3) для выявления и пресечения преступлений;

4) для разоружения лиц, незаконно имеющих при себе оружие, боеприпасы, взрывчатые, ядовитые и радиоактивные вещества;

5) для отражения нападения на сотрудников органа внешней разведки, членов их семей либо других лиц, привлеченных к обеспечению охранных мероприятий;

6) для задержания правонарушителей, лиц, оказывающих сопротивление или умышленно препятствующих сотрудникам органа внешней разведки или правоохранительных органов в осуществлении возложенных на них служебных обязанностей;

7) при конвоировании и охране задержанных, заключенных под стражу лиц, а также осужденных, подозреваемых и обвиняемых, если имеются достаточные основания полагать, что они могут совершить побег или причинить вред окружающим или собственному здоровью, а также в отношении лиц, препятствующих сотрудникам органа внешней разведки в осуществлении возложенных на них законом обязанностей;

8) для освобождения заложников, пресечения массовых беспорядков, групповых действий, посягающих на жизнь, здоровье, права, свободы, личное достоинство и собственность граждан, охраняемых лиц и объектов;

9) для остановки транспортного средства, водитель которого не выполнил требование сотрудника органа внешней разведки остановиться, если другими способами невозможно предотвратить реальную угрозу для охраняемых лиц;

10) в случаях необходимой обороны и крайней необходимости.

2. Запрещается применять специальные средства в сторону охраняемого лица, а также в отношении женщин с видимыми признаками беременности, лиц с явными признаками инвалидности и малолетних, кроме случаев совершения ими нападения на сотрудников органа внешней разведки, граждан и охраняемых лиц, угрожающего их жизни и здоровью, группового нападения либо оказания вооруженного сопротивления.

3. Перечень специальных средств, используемых органом внешней разведки, утверждается Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-2 в соответствии с Законом РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 16-3. Применение оружия и использование боевой техники сотрудниками органа внешней разведки

1. Сотрудники органа внешней разведки имеют право применять оружие и боевую технику как крайнюю меру в следующих случаях:

1) для отражения нападения на граждан, охраняемых лиц, а также лиц, защита и охрана которых поручена сотрудникам органа внешней разведки;

2) для отражения нападения на здания, сооружения, помещения и другие объекты и транспортные средства, охраняемые органом внешней разведки;

3) для отражения нападения на сотрудников органа внешней разведки, членов их семей, других лиц, привлеченных этим органом к обеспечению охранных мероприятий, а также для пресечения попытки завладения оружием, транспортным средством, специальной и боевой техникой органа внешней разведки;

4) для защиты граждан от преступного посягательства, а также освобождения заложников, захваченных охраняемых объектов, сооружений и специальных грузов;

5) для задержания лиц, застигнутых при совершении преступления либо непосредственно после его совершения, оказывающих вооруженное сопротивление, а также вооруженного лица, отказывающегося выполнить законное требование о сдаче находящихся при нем оружия, боеприпасов, взрывчатых, ядовитых и радиоактивных веществ;

6) для нейтрализации и задержания лиц, совокупность внешних признаков и действий которых свидетельствует о наличии реальной угрозы жизни и здоровью других граждан, охраняемых лиц и сотрудников органа внешней разведки;

7) для пресечения побега из мест содержания под стражей подозреваемых и обвиняемых в совершении преступлений или побега из-под конвоя лиц, задержанных по подозрению в совершении преступления, лиц, в отношении которых применена мера пресечения в виде заключения под стражу, осужденных к лишению свободы, а также для пресечения попытки насильственного освобождения указанных лиц;

8) для остановки транспортного средства, если водитель создает реальную опасность жизни и здоровью охраняемых лиц и отказывается остановиться на требование сотрудника органа внешней разведки;

9) для защиты от нападения животных;

10) для подачи сигнала тревоги или вызова помощи;

11) в случаях необходимой обороны и крайней необходимости.

2. Запрещается применять оружие в сторону охраняемых лиц, а также в отношении женщин, лиц с явными признаками инвалидности и несовершеннолетних, за исключением случаев наличия реальной угрозы здоровью и жизни граждан, сотрудников органа внешней разведки, а также совершения ими вооруженного нападения, оказания ими вооруженного сопротивления, группового нападения, захвата заложников, объектов, транспортных средств, в том числе воздушных судов.

3. Во всех случаях применения оружия сотрудники органа внешней разведки обязаны принять необходимые меры для обеспечения безопасности окружающих граждан и оказания неотложной медицинской помощи пострадавшим, доложить непосредственному начальнику о применении оружия.

4. О каждом случае применения оружия, специальных средств, физической силы, повлекшем гибель людей или иные тяжкие последствия, в течение двадцати четырех часов информируется прокурор.

5. Перечень видов оружия, боевой техники и боевых комплектов боеприпасов, состоящих на вооружении органа внешней разведки, утверждается Правительством Республики Казахстан.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-3 в соответствии с Законом РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 17. Ответственность сотрудников органа внешней разведки

За неисполнение или ненадлежащее исполнение сотрудниками органа внешней разведки своих служебных обязанностей и за противоправные действия они несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 17 в редакции Закона РК от 13.02.2012 № 553-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 18. Лица, оказывающие конфиденциальное содействие субъектам внешней разведки

1. Для достижения целей разведывательной деятельности субъекты внешней разведки устанавливают на безвозмездной либо платной основе отношения негласного сотрудничества с совершеннолетними дееспособными лицами, давшими согласие оказывать им конфиденциальное содействие. Порядок взаимоотношений с указанными лицами устанавливается в соответствии с нормативными правовыми актами субъектов внешней разведки.

2. В целях обеспечения безопасности лиц, оказывающих (оказывавших) конфиденциальное содействие субъектам внешней разведки, и членов их семей субъекты внешней разведки реализуют мероприятия по их защите в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Защита лиц, оказывающих (оказавших) конфиденциальное содействие субъектам внешней разведки, может осуществляться иными государственными органами в порядке взаимодействия с субъектами внешней разведки.

Глава 3. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ И ПЕРЕХОДНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 19. Финансирование, материально-техническое обеспечение органа внешней разведки

Финансирование, материально-техническое обеспечение деятельности органа внешней разведки осуществляются за счет бюджетных средств.

Статья 20. Ведомственный контроль за деятельностью субъектов внешней разведки

Организация и осуществление ведомственного контроля за деятельностью субъектов внешней разведки возлагаются на руководителей соответствующих государственных органов.

Статья 21. Прокурорский надзор за деятельностью субъектов внешней разведки

Высший надзор за соблюдением законности в сфере внешней разведки на территории Республики Казахстан осуществляют Генеральный Прокурор Республики Казахстан и уполномоченные им прокуроры.

Перечень уполномоченных прокуроров устанавливается приказом Генерального Прокурора Республики Казахстан по согласованию с первым руководителем субъекта внешней разведки.

Сведения о лицах, оказывающих (оказывавших) субъектам внешней разведки Республики Казахстан конфиденциальное содействие, в предмет прокурорского надзора не входят.

Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными законами РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

Президент Республики Казахстан	Н. Назарбаев

Сыртқы барлау туралы

Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 22 мамырдағы № 277-IV Заңы.

Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
ҚР Заңының қолданысқа енгізілу тәртібін 22-баптан қараңыз.

Осы Заң Қазақстан Республикасы сыртқы барлау субъектілерінің және Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығына қатысушылардың мәртебесін, құзыретін және қызметінің ұйымдастырылуын айқындайды.

Ескерту. Кіріспеге өзгеріс енгізілді - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) барлау ақпараты – Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін алынатын және (немесе) пайдаланылатын ақпарат;

1-1) барлау іс-шарасы – барлау міндеттерін шешу үшін сыртқы барлау субъектілері жүзеге асыратын жария және жария емес іс-қимылдар;

1-2) Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығы – ел басшылығын барлау ақпаратымен және талдамалық бағалаумен қамтамасыз етуге тиіс, сондай-ақ белгіленген құзырет шегінде сыртқы барлау субъектілерінің барлау мүмкіндіктерін күшейтуге ықпал ететін іс-шараларға қатысатын Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен ұйымдарының жиынтығы;

2) Қазақстан Республикасының сыртқы барлауы – Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасының аумағында және одан тысқары жерлерде заңнамаға сәйкес жүзеге асырылатын жария және жария емес барлау, ұйымдастыру және басқару шараларының жүйесі;

2-1) сыртқы барлау саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – сыртқы барлау органы) – Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті;

3) сыртқы барлау субъектілерінің барлау қызметі – Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүдделеріне орай барлау ақпаратына қол жеткізу, оны өңдеу және пайдалану, сондай-ақ мемлекет жүзеге асыратын шараларды іске асыруға жәрдемдесу жөніндегі қызмет.

Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Сыртқы барлау субъектілері

1. Сыртқы барлау субъектілеріне:

1) сыртқы барлау органы;

2) осы Заңның 6-бабының 3) тармақшасында көзделген өкілеттіктер шегінде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери барлау органдары жатады.

2. Сыртқы барлау субъектілері Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өкілеттіктер шегінде барлау қызметін жүргізу арқылы Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиіс.

Ескерту. 2-бап жаңа редакцияда – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзегріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-бап. Қазақстан Республикасының сыртқы барлау туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының сыртқы барлау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

3-1-бап. Сыртқы барлау субъектілерінің барлау қызметінің мақсаттары

Сыртқы барлау субъектілерінің барлау қызметінің мақсаттары ел басшылығы мен мемлекеттік органдарды барлау ақпаратымен қамтамасыз ету арқылы Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін сыртқы қауіптерден қорғау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін ілгерілету үшін жағдай жасау болып табылады.

Ескерту. 3-1-баппен толықтырылды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Барлау қызметінің міндеттері

Сыртқы барлау субъектілерінің барлау қызметінің міндеттері:

1) Қазақстан Республикасының Президентін, Қазақстан Республикасының Үкіметін және мемлекеттік органдарын саяси, қаржылық-экономикалық, әскери-саяси, ғылыми-техникалық, гуманитарлық, экологиялық және Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін қозғайтын өзге де салаларда шешімдер қабылдау үшін қажетті барлау ақпаратымен және талдамалық бағалаумен қамтамасыз ету;

2) Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік саясатты әзірлеуге және іске асыруға қатысу;

3) елдің экономикалық дамуына және ғылыми-техникалық прогресіне және Қазақстан Республикасының қауіпсіздігін әскери-техникалық қамтамасыз етуге жәрдемдесу;

4) барлау ақпаратына қол жеткізу және шетел мемлекеттерінің арнайы қызметтері мен ұйымдары, террористік және экстремистік ұйымдар, қылмыстық қоғамдастықтар (қылмыстық ұйымдар), сондай-ақ жекелеген адамдар тарапынан Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделері мен қауіпсіздігіне нақты және ықтимал нұқсан келтіруді болғызбауға бағытталған шараларды іске асыру;

5) заңдарда және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде айқындалған өзге де міндеттер болып табылады.

5-бап. Сыртқы барлау субъектілері қызметінің принциптері

Сыртқы барлау субъектілерінің қызметі мынадай принциптерден тұрады:

1) заңдылық;

2) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын сақтау;

3) дара басшылық;

4) жария және жария емес әдістер мен құралдардың үйлесімдігі.

2-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ СЫРТҚЫ БАРЛАУ СУБЪЕКТІЛЕРІНІҢ ЖӘНЕ БАРЛАУ ҚОҒАМДАСТЫҒЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ҰЙЫМДАСТЫРУ

Ескерту. 2-тараудың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-бап. Сыртқы барлау субъектілері қызметінің салалары

Барлау қызметін өз өкілеттіктері шегінде:

1) сыртқы барлау органы:

саяси, қаржы-экономикалық, ғылыми-техникалық, гуманитарлық, әскери-саяси, экологиялық және Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін қозғайтын өзге де салаларда;

Қазақстан Республикасының аумағында және оның шегінен тыс жерде шифрлік және радиотехникалық құралдар мен әдістерді пайдалана отырып шифрленген, құпияландырылған, кодталған және өзге де арнаулы байланыс түрлері саласында;

Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің, олардың персоналының қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында;

шет мемлекеттердің арнаулы қызметтері мен ұйымдарының, қылмыстық қоғамдастықтардың (қылмыстық ұйымдардың) және жекелеген адамдардың Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күшпен өзгертуге, қауіпсіздігіне нұқсан келтіруге бағытталған барлау және өзге де қызметіне қарсы іс-қимыл саласында;

экстремизмге және террористік әрекетке қарсы іс-қимыл саласында, сондай-ақ шекаралық саясат және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын, Қазақстан Республикасының аумақтық сулары мен континенттік қайраңын күзетуді жедел қамтамасыз ету саласында;

2) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери барлау органдары:

әскери, әскери-саяси, әскери-экономикалық және әскери-техникалық салаларда, террористік және экстремистік ұйымдарға қарсы іс-қимыл жасау, радиоэлектрондық құралдар мен әдістерді пайдалана отырып, шифрланған, құпияланған және арнаулы байланыстың өзге де түрлері салаларында және Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздігі әскери құрамдасының мүдделерін қозғайтын басқа да салаларда жүзеге асырады.

Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.04.23 № 14-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2014 N 185-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.11.2014 N 244-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Қазақстан Республикасы Президентінің сыртқы барлау саласындағы өкілеттіктері

Қазақстан Республикасының Президенті:

1) Қазақстан Республикасы сыртқы барлау субъектілерінің барлау қызметінің негізгі бағыттарын және басымдықтарын айқындайды;

2) сыртқы барлау органын құрады, қайта ұйымдастырады және таратады;

3) Қазақстан Республикасының Президенті Әкімшілігіне және Үкіметіне сыртқы барлау субъектілерін басқа да мемлекеттік органдармен үйлестіру және өзара іс-қимыл жасау және барлау қызметін жетілдіру жөніндегі мәселелерді қарауға тапсырма береді;

4) сыртқы барлау органының басшысын қызметке тағайындайды және қызметтен босатады;

5) сыртқы барлау органының ережесін, сондай-ақ оның басшысының ұсынуымен органның құрылымын және жалпы штат санын бекітеді;

6) сыртқы барлау органы басшысының орынбасарларын оның басшысының ұсынуы бойынша қызметке тағайындайды және қызметтен босатады;

7) жоғары офицерлік және басқарушы құрамдағы адамдар орналасатын сыртқы барлау органы қызметтерінің тізбесін бекітеді;

7-1) арнаулы атақтар берілетін сыртқы барлау органының лауазымдары тізбесін бекітеді;

7-2) Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығына қатысушылардың тізбесін айқындайды;

8) сыртқы барлау органының қызметін бақылайды, тексеруші органдарды тағайындайды, олардың мақсаттарын, міндеттерін және өкілеттіктерін айқындайды, бақылау нысандары мен оны жүзеге асыру тәртібін белгілейді;

9) өзі айқындаған тәртіппен және мерзімдерде сыртқы барлау органы басшысының есебін тыңдайды;

10) Қазақстан Республикасының Конституциясына және заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 379-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Сыртқы барлау субъектілерінің құзыреті

Сыртқы барлау субъектілерінің құзыретіне мыналар жатады:

1) барлау ақпаратына қол жеткізу, оны жинақтау, талдау, жүйелеу және қорыту, оның негізінде ұсыныстар, бағалау мен болжамдар дайындау;

2) Қазақстан Республикасының аумағында, сол сияқты одан тысқары жерлерде барлау қызметін жүзеге асыру;

3) жасырын көмек көрсетуге келісім берген адамдармен ақы төленбейтін не ақылы негізде жария емес ынтымақтастық орнату;

4) сыртқы барлау субъектiлерiнiң әскери қызметшілерін, қызметкерлері мен жұмыскерлерін шифрлау, оның iшiнде осы мақсаттар үшiн өзге де ведомстволық тиесiлiлiктi пайдалана отырып, олардың қызметiн ұйымдастыру жөнiндегi шараларды iске асыру;

5) сыртқы барлау субъектілеріне жасырын көмек көрсететін адамдарды, сыртқы барлау субъектілері бөлімшелерінің, ұйымдарының, үй-жайларының және көлік құралдарының ведомстволық тиесілілігін шифрлеу жөніндегі шараларды іске асыру;

6) барлау қызметінің міндеттерін шешу үшін мемлекеттік органдардан және меншік нысанына қарамастан ұйымдардан қажетті ақпарат алу;

7) сыртқы барлау субъектілерінің қауіпсіздігін олардың өз күштерін, құралдары мен ақпараттарын заңға қайшы іс-әрекеттер мен қатерлерден қорғауы арқылы қамтамасыз ету;

8) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

9) радиотехникалық және радиоэлектрондық барлауды жүзеге асыру;

10) өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің және олардың персоналының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысу. Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің және олардың персоналының қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ұйымдастыру тәртібі сыртқы барлау субъектiлерiнiң және сыртқы саясат саласындағы уәкілетті органның бірлескен нормативтік құқықтық актісімен айқындалады.

Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерін физикалық қорғауды ұйымдастыру және жүзеге асыру "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен регламенттеледі;

11) Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің мемлекеттік құпияларын қорғауды қамтамасыз ету;

12) өзінің қорғалған байланыс жүйесін пайдалану;

13) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік органдардың және меншік нысанына қарамастан ұйымдардың ақпараттық жүйелерін және электрондық ақпараттық ресурстарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық келісімдері негізінде шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың ақпараттық жүйелерін пайдалану;

14) жалпы және арнайы жедел-іздестіру іс-шараларын жүзеге асыру;

15) заңдарда және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде айқындалатын өзге де өкілеттіктерді орындау.

Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2013.01.16 № 71-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 419-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Сыртқы барлау органының құзыреті

Сыртқы барлау органының құзыретіне осы Заңның 8-бабында көзделген ережелерден басқа, мыналар да жатады:

1) Қазақстан Республикасының Президентіне, Парламенті мен Үкіметіне, Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарына және мемлекеттік ұйымдарына барлау ақпаратын беру;

2) мемлекет басшылығының саяси, әскери-саяси, қаржы-экономикалық, ғылыми-техникалық, гуманитарлық, экологиялық және Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін қозғайтын өзге де салалардағы саясатын іске асыруға жәрдемдесу;

3) Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметіне сыртқы барлауды жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізу;

4) сыртқы барлау субъектілерінің барлау қызметін үйлестіру;

4-1) осы Заңның 12-1-бабында көзделген, Қазақстан Республикасы барлау қоғамдастығы қызметінің шеңберінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен ұйымдарының өзара іс-қимылын қамтамасыз ету;

5) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
6) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

7) жүзеге асырылатын барлау қызметінің стратегиясын және тактикасын әзірлеу;

8) барлау қызметі мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілер әзірлеу және бекіту;

9) Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің басқа да күштерімен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарымен және ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасасу. Сыртқы барлау органының Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарымен өзара Іс-қимыл жасасу тәртібі бірлескен нормативтік құқықтық актілермен айқындалады, ал, меншік нысанына қарамастан Қазақстан Республикасының ұйымдарымен – келісімде белгіленеді;

9-1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес барлау іс-шараларын жүзеге асыру;

10) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары негізінде шетел мемлекеттерінің арнайы қызметтерімен, құқық қорғау органдарымен, үкіметтік және арнайы байланыс органдарымен, халықаралық құқық қорғау ұйымдарымен байланыстар орнату, сақтау және дамыту, ынтымақтастық туралы келісімдер жасасу;

11) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

12) оның объектілерінде құқық бұзушылықтар жасаған адамдарды ұстау, оларды кейіннен құқық қорғау органдарына тапсыру;

13) мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қорғауды ұйымдастыру және қамтамасыз ету, өз объектілерінің ақпараттық қауіпсіздігін, жеке және инженерлік-техникалық қорғалуын жүзеге асыру;

14) Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерін арнаулы байланыс түрлерімен жарақтандыру, инженерлік-техникалық қорғалуын, мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтердің техникалық арналар арқылы таралып кетуін болғызбау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және жүзеге асыру;

15) жұмылдыру дайындығын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды әзірлеу, ұйымдастыру және жүргізу;

16) сыртқы барлау органындағы қызметке немесе жұмысқа қабылдау туралы шешiм қабылдау үшiн Қазақстан Республикасының азаматтарын iрiктеу, арнайы тексеруден өткiзу, кадрға есепке алынған қызметкерлер мен жұмыскерлерге мемлекеттiк құпияны құрайтын ақпаратқа рұқсат беруді ресiмдеу (қайта ресiмдеу), Қазақстан Республикасының оқу орындары мен ғылыми-зерттеу мекемелерiнде, сондай-ақ басқа мемлекеттердiң оқу орындарында, оның iшiнде арнаулы оқу орындарында кадрлар даярлау, қайта даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру;

17) барлау қызметі саласында ғылыми зерттеулер жүргізу;

18) ғылыми-әдістемелік қамтамасыз етуді ұйымдастыру, басқа мемлекеттік органдарда, ұйымдар мен мекемелерде жұмыс істейтін ғылыми қызметкерлер мен білімнің түрлі салаларының мамандарын тарту арқылы өз қызметінің негізгі бағыттарына сәйкес сарапшылық топтарын құру;

19) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

20) бөлiмшелердiң, объектiлердiң, үй-жайлардың, көлiк құралдарының, қызметкерлер мен жұмыскерлердің, жасырын жәрдем көрсететiн адамдардың ведомстволық тиесiлiгiн шифрлайтын құжаттарды, өзге де әдiстер мен құралдарды пайдалану;

20-1) қызметкерлердің және сыртқы барлау органына жасырын көмек көрсететін адамдардың жеке басын, бөлімшелердің, объектілердің, үй-жайлар мен көлік құралдарының ведомстволық тиесілігін шифрлау мақсатында, оларды дайындау және (немесе) ресімдеу тәртібін сыртқы барлау органының басшысы айқындайтын басқа мемлекеттік органдардың, сондай-ақ меншік нысандарына қарамастан ұйымдардың құжаттарын Қазақстан Республикасынан тысқары жерлерде пайдалану үшін дайындау және ресімдеу.

20-2) сыртқы барлау органы басшысының немесе ол уәкілеттік берген лауазымды адамның жедел-қызметтік жұмыс материалдарына Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жария сипат берілгенге дейін оларға қолжетімділікті шектеуді қамтамасыз ететін өкімдік қызметі арқылы барлау және өзге де жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыру кезінде, осы қызметтің нәтижелері көрсетілетін материалдарды іске асыру кезінде астыртын әрекет етуді қамтамасыз ету, сондай-ақ ақпарат көздерін құпиясыздандыруға жол бермеу жөнінде қажетті шаралар қолдану;

21) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
22) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

23) жеке және заңды тұлғаларды зерделеу мен тексеруден кейін оларға өз объектілерін қорғау және қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарға рұқсат беруді жүзеге асыру;

24) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзінің объектілері мен үй-жайларын қорғауды қамтамасыз ету үшін қаруды, арнаулы құралдар мен дене күшін қолдану;

25) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

26) Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдау және саяси баспана беру туралы мәселелерді шешуге қатысу;

27) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

28) заңдарда және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде айқындалатын өзге де өкілеттіктерді орындау.

Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2013.01.16 № 71-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.04.2014 N 185-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 419-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 36-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-1-бап. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери барлау органдарының құзыреті

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери барлау органдарының құзыретіне, осы Заңның 9-бабының 2) – 4), 7), 9-1), 10), 14), 16), 20-1), 20-2) және 26) тармақшаларын қоспағанда, осы Заңның 8-бабында көзделген ережелерден басқа, 9-бабының ережелері жатады.

Ескерту. Заң 9-1-баппен толықтырылды - ҚР 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; жаңа редакцияда - ҚР 28.12.2016 № 36-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

10-бап. Барлау қызметін жүзеге асырудың жалпы шарттары

1. Барлау қызметі процесінде сыртқы барлау субъектілері Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жария және жария емес әдістер мен құралдарды пайдаланады.

2. Барлау қызметінің әдістері мен құралдары адам өмірі мен денсаулығына зиянын тигізбеуге және қоршаған ортаға нұқсан келтірмеуге тиіс.

3. Барлау қызметін жүзеге асыру процесінде сыртқы барлау субъектілеріне белгілі болған жеке өмір, жеке және отбасылық құпия туралы немесе заңмен қорғалатын коммерциялық, банктік немесе өзге де құпияға қатысы бар ақпарат, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, жария етуге жатпайды.

11-бап. Барлау қызметі туралы мәліметтерді сақтау

Ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында сыртқы барлау органының барлау қызметі саласындағы мәліметтері тек қана сыртқы барлау органының арнайы мемлекеттік мұрағатында сақталады.

12-бап. Сыртқы барлау субъектілерінің өзара іс-қимылы

1. Сыртқы барлау субъектілері өздеріне жүктелген міндеттерді шешу кезінде бір-бірімен, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету күштерімен және мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасайды.

2. Мемлекеттік органдардың, меншік нысанына қарамастан ұйымдардың лауазымды адамдары өз құзыреті шегінде сыртқы барлау субъектілеріне барлау қызметін жүзеге асыруға жәрдемдесуге міндетті.

Мемлекеттік ақпараттық жүйелердегі сыртқы барлау органының қызметкерлері туралы мәліметтерді шифрлау қажет болған жағдайда олардың иелері болып табылатын мемлекеттік органдар тиісті электрондық ақпараттық ресурстарды өңдеу жөніндегі қажетті шараларды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен қабылдайды.

3. Сыртқы барлау субъектілерінің бір-бірімен өзара іс-қимыл жасау тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасы негізінде әзірленген олардың бірлескен нормативтік құқықтық актілерімен белгіленеді.

Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-1-бап. Қазақстан Республикасы барлау қоғамдастығының қызметін ұйымдастырудың жалпы шарттары

1. Қазақстан Республикасы барлау қоғамдастығы қызметінің шеңберінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен ұйымдары іс-қимылдарының келісілуін қамтамасыз етуді Қазақстан Республикасының Қауіпсіздік Кеңесі жүзеге асырады.

2. Сыртқы барлау субъектілері болып табылмайтын Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығына қатысушыларға ұлттық қауіпсіздіктің сыртқы қауіп-қатерлерін мониторингтеуді, талдауды, бағалауды және болжауды жүзеге асыру, оларды бейтараптандыру жөніндегі шараларды әзірлеуге қатысу, сыртқы барлау субъектілеріне жәрдем көрсету жөніндегі өкілеттіктер беріледі.

3. Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығына қатысушылардың өзара іс-қимылы:

ұйымдастырушылық;

жедел;

талдамалық;

әдістемелік;

техникалық;

бағдарламалық-аппараттық және өзге де бағыттар бойынша, сондай-ақ ортақ міндеттер мен мақсаттарды іске асыру үшін өзара ақпарат алмасу және келісілген іс-қимылдар арқылы жүзеге асырылады.

4. Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығы қызметінің шеңберінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен ұйымдарының тиімді өзара іс-қимылын қамтамасыз ету үшін олардың уәкілетті өкілдері сыртқы барлау органына іссапарға жіберіледі және (немесе) жіберіледі.

Қазақстан Республикасы мемлекеттік органының немесе ұйымының уәкілетті өкілдерін сыртқы барлау органына іссапарға жіберу және (немесе) жіберу, сондай-ақ олардың қызметін жүзеге асыру тәртібін сыртқы барлау органының бірінші басшысы және Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығына басқа қатысушының бірінші басшысы бірлескен нормативтік құқықтық актіде айқындайды.

5. Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығына қатысушылардың бірінші басшылары Қазақстан Республикасының барлау қоғамдастығы қызметінің шеңберінде қабылданған шешімдерді іске асыру үшін тиісті құқықтық актілер шығара алады.

Ескерту. 2-тарау 12-1-баппен толықтырылды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13-бап. Сыртқы барлау субъектілерінің кадрлары

1. Сыртқы барлау органының кадрларын қызметкерлер мен жұмыскерлер құрайды.

2. Сыртқы барлау органының қызметкерлері мемлекеттiк билiк өкiлдерi болып табылады және мемлекеттiң қорғауында болады.

3. Сыртқы барлау субъектiлерiнiң Қазақстан Республикасынан тысқары жерлерде мiндеттерiн атқару кезiнде қамауға немесе кепiлге алынған, сондай-ақ бейтарап елдерге тұруға ерiксiз жiберiлген қызметкерлері мен әскери қызметшiлерi қызметкерлер мен әскери қызметшiлер мәртебесiн сақтайды. Сыртқы барлау субъектiлерiнiң және басқа да уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың басшылары халықаралық құқық нормаларына сәйкес аталған қызметкерлер мен әскери қызметшiлердiң құқықтарын қорғау жөнiнде шаралар қолдануға мiндеттi.

4. Сыртқы барлау субъектiлерiнiң қызметкерлері мен әскери қызметшiлерi барлау қызметiнiң мақсаттарына қол жеткiзу үшiн өздерінің ведомстволық тиесiлiлiгiн ашпай әрi әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік органдарда қызметте қалдырыла отырып, мемлекеттiк органдарға және меншiк нысанына қарамастан ұйымдарға лауазымдық қызметке тұруы және iссапарға жiберiлуi мүмкiн.

Аталған органдар мен ұйымдардың лауазымды тұлғалары қызметкерлер мен әскери қызметшiлердiң сыртқы барлау субъектiлерiне тиесiлiлiгi туралы өздерiне белгiлi болған мәлiметтердi жария еткенi үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылықта болады.

5. Сыртқы барлау субъектілерінің қызметкерлері мен әскери қызметшілері кадрлар есебінде, қолданыстағы резервте және запаста тұрады. Сыртқы барлау субъектілерінің қызметкерлері мен әскери қызметшілерінің Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қару мен арнайы құралдарды алып жүруге, сақтауға құқығы бар.

Сыртқы барлау органының басшысы қызметкерлердің жекелеген санаттарының сыртқы барлау органындағы қызметке алынғанға дейінгі еңбек қызметі өтілін олардың еңбек сіңірген жылдарына есептейді.

Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің шет мемлекеттердің арнаулы қызметтерінде және өзге де шетелдік ұйымдарда, қылмыстық топтарда тапсырмаларды орындаған уақыты Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен зейнетақы төлемдерін тағайындау, арнаулы атақ беру және лауазымдық айлықақы есептеу үшін жеңілдікпен есептеле отырып, еңбек сіңірген жылдарына есепке жатқызылуға тиіс.

Ескерту. 13-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 165-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің құқықтық жағдайы

Сыртқы барлау органдары қызметкерлерінің заңды талаптары азаматтардың, лауазымды адамдардың және ұйымдардың орындауы үшiн мiндеттi. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің заңды талаптарын орындамау, оларды қорлау, қарсылық көрсету, күш көрсетумен қорқыту немесе олардың өмiрiне, денсаулығына, ар-намысы мен абыройына, мүлкiне қол сұғу, оларға жүктелген мiндеттердi орындауға кедергi келтiретiн басқа да iс-әрекеттер, сондай-ақ сыртқы барлау органы қызметкерлерінің қызметтiк мiндеттерi мен қызметтiк борышын орындауына байланысты олардың отбасы мүшелерiнiң, жақын туыстарының (ата-аналарының, балаларының, асырап алушыларының, асырап алынған балаларының, ата-анасы бiр және ата-анасы бөлек аға-iнiлерiнің және апа-сiңлiлерiнің, қарындастарының, аталарының, әжелерiнің, немерелерiнің) өмiрiне, денсаулығына, ар-намысына, абыройына және мүлкiне қол сұғу Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа әкеп соғады.

Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің қызметтік міндеттерін орындауларына байланысты олардың мүлкіне келтірілген залал, сондай-ақ сыртқы барлау органы қызметкерлерінің отбасы мүшелері мен жақын туыстарының (ата-аналарының, балаларының, асырап алушыларының, асырап алынған балаларының, ата-анасы бiр және ата-анасы бөлек аға-iнiлерiнің және апа-сiңлiлерiнің, қарындастарының, аталарының, әжелерiнің, немерелерiнің) денсаулығына және мүлкіне келтірілген залал бюджет қаражаты есебінен толық көлемде өтеледі. Залалды өтеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-бап. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің құқығы

Сыртқы барлау органының қызметкерлеріне қару мен арнайы құралдарды алып жүру, сақтау және қолдану құқығы берiледi. Олар дене күшiн, оның iшiнде күрестiң жауынгерлiк тәсiлдерiн қолдануға да құқылы. Қаруды, арнайы құралдарды және дене күшiн қолдану тәртiбi осы Заңда айқындалады.

Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-бап. Дене күшін, арнайы құралдарды, қару мен жауынгерлік техниканы қолдану шарттары мен шектері

1. Сыртқы барлау органының қызметкерлері арнайы дайындықтан өтуге, дене күшін, арнайы құралдар мен қаруды қолдануға байланысты жағдайлардағы іс-қимылдарға жарамдылығын кезең-кезеңмен тексеруден өтуге міндетті.

2. Қажеттi қорғаныс және аса қажеттілік жағдайларында немесе қылмыс жасаған адамды ұстау кезінде сыртқы барлау органының қызметкері өзінде арнайы құралдар немесе қару болмаған жағдайда қолына түскен кез келген құралдарды, сондай-ақ осы Заңда белгіленген негіздер бойынша және тәртіппен қарулануға алынбаған басқа қаруды қолдануға құқылы.

3. Егер қорғау күзетілетін адамдарға, басқа азаматтарға, күзетілетін объектілерге немесе сыртқы барлау органы қызметкерінің өзіне қол сұғудың сипаты мен қауіптілігіне сәйкес келетін болса, сыртқы барлау органының қызметкері заңдарда көзделген жағдайларда дене күшін, арнайы құралдарды, қару мен жауынгерлік техниканы қолдануға байланысты келтірілген моральдық, материалдық зиян және дене зақымы үшін жауаптылықта болмайды.

4. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің дене күшін, арнайы құралдарды, қару мен жауынгерлік техниканы өкілеттігін асыра қолдануы заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

5. Терроризмге қарсы операциялар жүргізу аймағында терроризмге қарсы операцияға қатысушы сыртқы барлау органы қызметкерлерінің террористерге қатысты дене күшін, жауынгерлік және өзге да техниканы, қару мен арнайы құралдарды, оның ішінде қызметтік жануарларды осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген ескертусіз және шектеусіз қолдануға құқығы бар.

Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-1-бап. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің дене күшін қолдануы

1. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің азаматтардың өміріне, денсаулығына, құқықтарына, бостандығына, жеке басының қадір-қасиетіне, олардың және мемлекеттің меншігіне және қорғалатын мүдделеріне қол сұғатын қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылықтардың жолын кесу, құқық бұзушылықтардың сипаты мен нақты жағдайларды ескере отырып, қоғамға қауіпті іс-әрекеттер жасаған адамдарды ұстап алу, заңды талаптарға қарсы іс-қимылды еңсеру үшін, егер күш қолданбау тәсілдері сыртқы барлау органына жүктелген міндеттердің орындалуын қамтамасыз етпесе, дене күшiн, оның iшiнде жауынгерлiк күрес тәсiлдерiн қолдануға құқығы бар.

2. Сыртқы барлау органы қызметкерінің осы Заңда арнайы құралдарды немесе қаруды қолдану рұқсат етілген барлық жағдайларда дене күшiн қолдануға құқығы бар.

Ескерту. Заң 16-1-баппен толықтырылды - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-2-бап. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің арнайы құралдарды қолдануы

1. Сыртқы барлау органының қызметкерлері қарулануға алынған арнайы құралдарды мынадай жағдайларда:

1) азаматтарға және күзетілетін адамдарға жасалған шабуылды тойтару үшін;

2) сыртқы барлау органы күзететін ғимараттарға, құрылыстарға, үй-жайларға, басқа да объектілер мен көлiк құралдарына жасалған шабуылды тойтару үшін, сол сияқты оларды басып алған жағдайда осы объектілер мен құралдарды босату үшін;

3) қылмыстарды анықтау және олардың жолын кесу үшін;

4) қару, оқ-дәрі, жарылғыш, улы және радиоактивті заттарды заңсыз ұстаушы адамдарды қарусыздандыру үшін;

5) сыртқы барлау органының қызметкерлеріне, олардың отбасы мүшелерiне не күзет іс-шараларын қамтамасыз етуге тартылған басқа адамдарға жасалған шабуылды тойтару үшін;

6) құқық бұзушыларды, сыртқы барлау органының немесе құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне өздерiне жүктелген қызметтік мiндеттердi атқаруға қарсылық көрсететін немесе қасақана кедергі келтіретін адамдарды ұстау үшін;

7) егер ұсталған, қамауға алынған адамдар, сондай-ақ сотталған, күдiктi және айыпталушы адамдардың қашып кетуi немесе айналасындағыларға немесе өзiнің денсаулығына зиян келтіруі мүмкін деп пайымдауға жеткілікті негіздер болса, оларды күзетпен апару және күзету кезінде, сондай-ақ сыртқы барлау органы қызметкерлерінiң өздерiне заңмен жүктелген мiндеттердi жүзеге асыруына кедергі келтіретін адамдарға қатысты;

8) кепілге алынған адамдарды босату, азаматтардың, күзетілетін адамдар мен объектілердің өміріне, денсаулығына, құқықтарына, бостандығына, жеке басының абыройы мен меншігіне қол сұғатын жаппай тәртіпсіздіктің, топтық іс-әрекеттердің жолын кесу үшін;

9) егер басқа тәсілдермен күзетілетін адамдар үшін нақты қауіпті тойтару мүмкін болмаса, жүргізушісі сыртқы барлау органы қызметкерінің тоқтау туралы талабын орындамаған көлік құралын тоқтату үшін;

10) қажеттi қорғаныс және аса қажеттілік жағдайларында қолдануға құқылы.

2. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің, азаматтар мен күзетілетін адамдардың өмiрi мен денсаулығына қауiп төндiретiн шабуыл, топтық шабуыл жасаған не қарулы қарсылық көрсеткен жағдайларды қоспағанда, күзетілетін адамға бағыттап, сондай-ақ жүктілік белгілері анық білінетін әйелдерге, мүгедектiк белгiлерi анық бiлiнетін адамдарға және жас балаларға қатысты арнайы құралдар мен жауынгерлiк күрес тәсiлдерiн қолдануға тыйым салынады.

3. Сыртқы барлау органы қолданатын арнайы құралдардың тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

Ескерту. Заң 16-2-баппен толықтырылды - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-3-бап. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің қару қолдануы және жауынгерлік техниканы пайдалануы

1. Сыртқы барлау органы қызметкерлерінің қару мен жауынгерлiк техниканы соңғы шара ретiнде мынадай:

1) азаматтарға, күзетiлетiн адамдарға, сондай-ақ күзету сыртқы барлау органының қызметкерлеріне тапсырылған басқа да адамдарға жасалған шабуылды тойтару үшiн;

2) сыртқы барлау органы күзететiн ғимараттарға, құрылыстарға, үй-жайлар мен басқа да объектiлерге және көлiк құралдарына жасалған шабуылды тойтару үшін;

3) сыртқы барлау органының қызметкерлеріне, олардың отбасы мүшелерiне, осы орган күзет іс-шараларын қамтамасыз етуге тартқан басқа да адамдарға жасалған шабуылды тойтару үшiн, сондай-ақ сыртқы барлау органының қаруын, көлік құралын, арнайы және жауынгерлік техникасын тартып алу әрекеттерінің жолын кесу үшін;

4) азаматтарды қылмыстық қол сұғудан қорғау, сондай-ақ кепiлге алынған адамдарды, басып алынған күзетiлетiн объектiлердi, ғимараттарды және арнаулы жүктердi босату үшiн;

5) қылмыс жасау кезiнде не тiкелей қылмыс жасағаннан кейiн үстiнен түскен, қарулы қарсылық көрсеткен адамдарды, сондай-ақ өзіндегі қаруды, оқ-дәріні, жарылғыш, улы және радиоактивті заттарды тапсыру туралы заңды талапты орындаудан бас тартқан қарулы адамды ұстау үшiн;

6) сыртқы белгілері мен іс-әрекеттерінің жиынтығы басқа азаматтардың, күзетілетін адамдардың және сыртқы барлау органы қызметкерлерінің өмірі мен денсаулығына төндіретін нақты қауіптің болуын куәландыратын адамдарды оқшаулау және ұстау үшін;

7) қылмыс жасады деп күдік туғызатын және айыпталатын адамдардың қамауда отырған жерден қашуының немесе қылмыс жасады деген күдікпен ұсталған адамдардың, оларға қатысты қамауға алу түріндегі жаза қолданылған, бас бостандығынан айыруға сотталған адамдардың күзетуден қашуының, сондай-ақ аталған адамдарды күшпен босатуға ұмтылудың жолын кесу үшін;

8) егер жүргiзушiсi күзетiлетiн адамдардың өмiрi мен денсаулығына нақты қауіп тудырса және сыртқы барлау органы қызметкерінің тоқтау бойынша тоқтаудан бас тартса, көлiк құралын тоқтату үшiн;

9) жануарлардың шабуылынан қорғану үшiн;

10) дабыл белгісін беру немесе көмекке шақыру үшін;

11) қажетті қорғаныс және аса қажеттілік жағдайларында қолдануға құқығы бар.

2. Азаматтардың, сыртқы барлау органы қызметкерлері мен күзетілетін адамдардың өмiрi мен денсаулығына нақты қауiп төндiретiн, сондай-ақ олар қарулы шабуыл жасаған, қарулы қарсылық көрсеткен, топтық шабуыл жасаған, кепілге адамдарды, объектілерді, көлік құралдарын, оның ішінде әуе кемелерін алған жағдайларды қоспағанда, күзетілетін адамға бағыттап, сондай-ақ әйелдерге, мүгедектiк белгiлерi анық бiлiнетін адамдарға және кәмелеттік жасқа толмағандарға қатысты қару қолдануға тыйым салынады.

3. Сыртқы барлау органының қызметкерлері қару қолданған барлық жағдайларда айналадағы азаматтардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету және зардап шеккендерге кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсету үшiн қажеттi шараларды қолдануға, қару қолданғаны туралы тікелей бастығына баяндауға мiндеттi.

4. Адамдардың өліміне немесе өзге де ауыр салдарларға әкеп соққан қару, арнайы құралдар, дене күшін қолданудың әрбір жағдайы туралы жиырма төрт сағат ішінде прокурорға хабарланады.

5. Сыртқы барлау органының қарулануында тұрған қарудың, жауынгерлік техниканың түрлері мен ұрыс оқ-дәрiлері жиынтығының тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi.

Ескерту. Заң 16-3-баппен толықтырылды - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-бап. Сыртқы барлау органы қызметкерлерiнiң жауаптылығы

Сыртқы барлау органының қызметкерлерi өз қызметтiк мiндеттерiн орындамағаны немесе тиiсiнше орындамағаны үшiн және заңсыз iс-әрекеттерi үшiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18-бап. Сыртқы барлау субъектілеріне жасырын көмек көрсететін адамдар

1. Барлау қызметінің мақсаттарына қол жеткізу үшін сыртқы барлау субъектілері ақы төленбейтін не ақылы негізде оларға жасырын көмек көрсетуге келісімін берген, кәмелеттік жасқа толған әрекетке қабілетті адамдармен жария емес ынтымақтастық қатынастарын орнатады. Аталған адамдармен өзара қарым-қатынастар тәртібі сыртқы барлау субъектілерінің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес белгіленеді.

2. Сыртқы барлау субъектілеріне жасырын көмек көрсететін (көрсеткен) адамдардың және олардың отбасы мүшелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында сыртқы барлау субъектілері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оларды қорғау жөніндегі іс-шараларды іске асырады.

Сыртқы барлау субъектілеріне жасырын көмек көрсететін (көрсеткен) адамдарды қорғауды өзге мемлекеттік органдар сыртқы барлау субъектілерімен өзара іс-қимыл тәртібі арқылы жүзеге асыруы мүмкін.

3-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

19-бап. Сыртқы барлау органын қаржыландыру, материалдық-техникалық қамтамасыз ету

Сыртқы барлау органының қызметін қаржыландыру, материалдық-техникалық қамтамасыз ету бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

20-бап. Сыртқы барлау субъектілерінің қызметін ведомстволық бақылау

Сыртқы барлау субъектілерінің қызметін ведомостволық бақылауды ұйымдастыру және жүзеге асыру тиісті мемлекеттік органдардың басшыларына жүктеледі.

21-бап. Сыртқы барлау субъектілерінің қызметін прокурорлық қадағалау

Қазақстан Республикасының аумағында сыртқы барлау саласындағы заңдылықтың сақталуына жоғары қадағалауды Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры және ол уәкілеттік берген прокурорлар жүзеге асырады.

Уәкілетті прокурорлардың тізбесі сыртқы барлау субъектісінің бірінші басшысымен келісу бойынша Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының бұйрығымен белгіленеді.

Қазақстан Республикасының сыртқы барлау субъектілеріне жасырын жәрдем көрсететін (көрсеткен) адамдар туралы мәліметтер прокурорлық қадағалау нысанына кірмейді.

Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті	Н. Назарбаев