О науке

Закон Республики Казахстан от 18 февраля 2011 года № 407-IV.


      Вниманию пользователей!
      Для удобства пользования РЦПИ создано Оглавление
      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие настоящего Закона РК см. ст. 31
      Сноска. По всему тексту слова "высшие учебные заведения", "высшем учебном заведении", "высших учебных заведений", "высшими учебными заведениями", "высшим учебным заведением", "Высшие учебные заведения", "Высшим учебным заведениям", "высших учебных заведениях", "высшим учебным заведениям" заменены соответственно словами "организации высшего и (или) послевузовского образования", "организации высшего и (или) послевузовского образования", "организаций высшего и (или) послевузовского образования", "организациями высшего и (или) послевузовского образования", "организацией высшего и (или) послевузовского образования", "Организации высшего и (или) послевузовского образования", "Организациям высшего и (или) послевузовского образования", "организациях высшего и (или) послевузовского образования", "организациям высшего и (или) послевузовского образования" в соответствии с Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Настоящий Закон регулирует общественные отношения в области науки и научно-технической деятельности, определяет основные принципы и механизмы функционирования и развития национальной научной системы Республики Казахстан.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

      В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

      1) аккредитация - процедура, в результате которой субъектами научной и (или) научно-технической деятельности приобретается официальное признание соответствия их деятельности требованиям и стандартам, установленным законодательством Республики Казахстан;

      2) ученый - физическое лицо, осуществляющее научные исследования и получающее результаты научной и (или) научно-технической деятельности;

      3) наука - сфера человеческой деятельности, функцией которой является изучение законов природы, общества и мышления, выработка и теоретическая систематизация объективных знаний о действительности в целях рационального использования природных богатств и эффективного управления обществом;

      4) национальный доклад по науке - ежегодный отчет, содержащий анализ состояния и тенденций развития мировой и национальной науки, предложения по совершенствованию научно-технического потенциала Республики Казахстан, обоснование приоритетных направлений развития науки;

      4-1) классификатор научных направлений – документ, устанавливающий классификацию и кодирование направлений науки;

      5) научно-образовательный консорциум - временное добровольное равноправное объединение на основе договора о совместной хозяйственной и научной деятельности, в котором научные организации, организации высшего и (или) послевузовского образования и другие юридические лица, в том числе занятые в сфере производства, объединяют интеллектуальные, финансовые и иные ресурсы для проведения фундаментальных, прикладных научных исследований, разработки технологических инноваций и подготовки высококвалифицированных специалистов;

      6) головная организация по научной, научно-технической программе - юридическое лицо, определяемое уполномоченным государственным органом по итогам конкурса на реализацию целевой научной, научно-технической программы и осуществляющее сопровождение реализации научной, научно-технической программы фундаментальных и прикладных научных исследований и координацию деятельности организаций-исполнителей в рамках выполняемой программы;

      7) научный, научно-технический проект и программа - документ, включающий в себя содержание предполагаемой научно-технической работы, представляющий научные, научно-технические, опытно-конструкторские, маркетинговые исследования с обоснованием цели и задач, актуальности, новизны, научно-практической значимости и целесообразности проведения планируемых работ;

      8) государственная политика в области науки и научно-технической деятельности - составная часть социально-экономической политики, выражающая отношение государства к научной и (или) научно-технической деятельности, определяющая основные приоритеты, цели, направления, принципы, формы и методы деятельности различных организаций в области науки и техники, реализации научно-технических достижений, создания новых технологий, в том числе в целях обеспечения национальной безопасности;

      9) отчет о научной и (или) научно-технической деятельности - документ, содержащий информацию о реализации научно-технической работы, научные, научно-технические, опытно-конструкторские, маркетинговые исследования, а также информацию о целесообразности дальнейшего проведения планируемых работ либо о результате завершенного научного, научно-технического проекта и программы;

      9-1) отчет о коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности – документ, содержащий информацию о результатах реализации проекта коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

      10) результат научной и (или) научно-технической деятельности - новые знания или решения, полученные надлежащими научными методами и средствами в ходе выполнения научной и (или) научно-технической деятельности и зафиксированные на любом информационном носителе, внедрение научных разработок и технологий в производство, а также модели, макеты, образцы новых изделий, материалов и веществ;

      11) научно-исследовательская работа - работа, связанная с научным поиском, проведением исследований, экспериментов в целях расширения имеющихся и получения новых знаний, проверки научных гипотез, установления закономерностей развития природы и общества, научного обобщения, научного обоснования проектов;

      12) научные исследования - прикладные, фундаментальные, стратегические научные исследования, осуществляемые субъектами научной и (или) научно-технической деятельности в рамках научно-исследовательских, опытно-конструкторских и технологических работ, надлежащими научными методами и средствами в целях достижения результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

      13) научная инфраструктура - научное лабораторное и инженерное оборудование, опытно-промышленное производство, уникальные объекты, а также иное движимое и недвижимое имущество, находящееся на балансе научной организации;

      14) кандидат наук, доктор наук - ученые степени, присужденные на основании защиты диссертаций соискателями;

      15) научная деятельность - деятельность, направленная на изучение окружающей действительности с целью выявления свойств, особенностей и закономерностей, присущих изучаемым объектам, явлениям (процессам), и использование полученных знаний на практике;

      16) научный работник - физическое лицо, работающее в научной организации, организации высшего и (или) послевузовского образования или научном подразделении организации, имеющее высшее образование, получающее и реализующее результат научной и (или) научно-технической деятельности;

      16-1) научная стажировка – стажировка ученых в ведущих зарубежных организациях высшего и (или) послевузовского образования, научных центрах и иных организациях в целях развития профессиональных компетенций по избранному направлению научных исследований, за исключением стажировки в рамках международной стипендии "Болашак";

      17) научно-техническая информация - информация, получаемая в ходе научной, научно-технической, инновационной и производственной деятельности, содержащая сведения о национальных и зарубежных достижениях науки, техники, технологий;

      18) научно-техническая деятельность - деятельность, направленная на получение и применение новых знаний во всех областях науки, техники и производства для решения технологических, конструкторских, экономических и социально-политических и иных задач, обеспечение функционирования науки, технологии и производства как единой системы, включая разработку нормативно-технической документации, необходимой для проведения этих исследований;

      19) уполномоченный орган в области науки (далее - уполномоченный орган) - государственный орган, осуществляющий межотраслевую координацию и руководство в области науки и научно-технической деятельности;

      19-1) ведущий ученый – физическое лицо, соответствующее требованиям, установленным уполномоченным органом;

      19-2) эндаумент-фонд организации высшего и (или) послевузовского образования – фонд целевого капитала, формируемый за счет благотворительной помощи, безвозмездных отчислений, пожертвований, грантов, вкладов учредителей (участников) организаций образования, инвестиционный доход от которого направляется на финансирование научной, научно-технической и (или) образовательной деятельности;

      20) интеллектуальная собственность - исключительное право гражданина или юридического лица на результаты интеллектуальной творческой деятельности, полученные в результате научно-исследовательских, опытно-конструкторских и технологических работ, и средства индивидуализации участников гражданского оборота, товаров, работ или услуг;

      21) инженерно-технический работник - физическое лицо, работающее в научной организации или организации высшего и (или) послевузовского образования, имеющее среднее профессиональное или высшее образование, содействующее получению результата научной и (или) научно-технической деятельности и его реализации;

      21-1) академик Национальной академии наук Республики Казахстан – ученый, имеющий выдающиеся достижения в области науки, избираемый академией в порядке и на условиях, определяемых уполномоченным органом в области науки;

      22) ассоциированный профессор (доцент), профессор – ученые звания, присваиваемые уполномоченным органом;

      23) прикладное научное исследование - деятельность, направленная на получение и применение новых знаний для достижения практических целей и решения конкретных задач;

      23-1) государственный заказ – заказ уполномоченного органа и (или) отраслевых уполномоченных органов субъекту научной и (или) научно-технической деятельности на основании договора на выполнение научно-исследовательских работ, финансируемых за счет государственного бюджета в форме базового, грантового и программно-целевого финансирования, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования;

      24) отраслевой уполномоченный орган - государственный орган, осуществляющий реализацию государственной политики в области науки и научно-технической деятельности и координацию работ по проведению научных исследований в соответствующей отрасли;

      25) стратегические научные исследования – фундаментальные либо прикладные научные исследования, направленные на решение стратегических задач;

      26) опытно-конструкторские работы - комплекс работ, выполняемых при создании или модернизации продукции, разработка конструкторской и технологической документации на опытные образцы, изготовление и испытание опытных образцов и полезных моделей;

      27) опытное производство - структурное подразделение научных организаций, организаций высшего и (или) послевузовского образования или юридическое лицо, основной деятельностью которого являются изготовление и апробация опытных образцов и полезных моделей, новых продуктов и технологических процессов;

      28) доктор философии (PhD), доктор по профилю – степени, присуждаемые лицам, освоившим программу докторантуры по научно-педагогическому направлению или соответствующей сфере профессиональной деятельности и защитившим диссертацию в Республике Казахстан или за ее пределами, признанные в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      29) фундаментальное научное исследование - теоретическое и (или) экспериментальное исследование, направленное на получение новых научных знаний об основных закономерностях развития природы, общества, человека и их взаимосвязи.

      Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2018 № 171-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 30.06.2022 № 130-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о науке

      1. Законодательство Республики Казахстан о науке основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона, иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. На правоотношения, урегулированные настоящим Законом, в части проведения научных исследований, осуществляемых из средств грантового, программно-целевого финансирования, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования, не распространяется действие законодательства Республики Казахстан, устанавливающее требования к порядку осуществления закупок, в том числе государственных.

      2-1. Общественные отношения в области науки и научно-технической деятельности при формировании и выполнении государственного оборонного заказа регулируются Законом Республики Казахстан "Об оборонной промышленности и государственном оборонном заказе".

      2-2. Общественные отношения в области науки и научно-технической деятельности в области биологической безопасности регулируются с учетом требований Закона Республики Казахстан "О биологической безопасности Республики Казахстан".

      3. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

      Сноска. Статья 2 с изменениями, внесенными законами РК от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 21.05.2022 № 123-VII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. КОМПЕТЕНЦИЯ ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ В ОБЛАСТИ НАУЧНОЙ
И (ИЛИ) НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 3. Компетенция Правительства Республики Казахстан

      Правительство Республики Казахстан:

      1) разрабатывает основные направления государственной политики в области науки и научно-технической деятельности и организует ее осуществление;

      2) определяет приоритетные направления научной, научно-технической и инновационной деятельности в соответствии с приоритетами социально-экономического развития, а также приоритетные направления стратегических, фундаментальных и прикладных научных исследований в Республике Казахстан;

      3) вносит Президенту Республики Казахстан ежегодный национальный доклад по науке;

      4) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      5) создает Высшую научно-техническую комиссию Республики Казахстан при Правительстве Республики Казахстан (далее - Высшая научно-техническая комиссия) и утверждает ее положение и состав;

      5-1) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      6) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      7) создает Национальный центр государственной научно-технической экспертизы;

      8) присваивает статус исследовательского университета и утверждает программу его развития;

      9) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      10) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      10-1) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      11) исключен Законом РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      12) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      13) определяет юридических лиц, финансирующих научную и (или) научно-техническую деятельность, а также коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

      14) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      14-1) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      15) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      16) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      17) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 3 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4. Компетенция уполномоченного органа

      В компетенцию уполномоченного органа входят:

      1) исключен Законом РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      2) формирование и реализация государственной политики в области науки и научно-технической деятельности, осуществление межотраслевой координации в области науки и научно-технической деятельности;

      2-1) координация научных, научно-технических проектов и программ фундаментальных и прикладных научных исследований, финансируемых из государственного бюджета, за исключением научных, научно-технических проектов и программ, формируемых в рамках государственного оборонного заказа;

      2-2) разработка и утверждение правил и критериев избрания академиков Национальной академии наук Республики Казахстан;

      3) разработка приоритетных направлений фундаментальных и прикладных научных исследований в Республике Казахстан. При отборе научных исследований в рамках приоритетных направлений фундаментальных и прикладных научных исследований, затрагивающих область биологической безопасности, учитываются требования законодательства Республики Казахстан в области биологической безопасности;

      3-1) утверждение норм базового финансирования научной и (или) научно-технической деятельности;

      3-2) утверждение норм финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования согласно статье 27-1 настоящего Закона;

      4) обеспечение деятельности Высшей научно-технической комиссии;

      5) организация разработки научных, научно-технических проектов и программ фундаментальных и прикладных научных исследований, реализуемых за счет государственного бюджета, и осуществления их реализации на стадиях формирования, исполнения и завершения, за исключением научных, научно-технических проектов и программ, формируемых в рамках государственного оборонного заказа;

      5-1) утверждение правил государственного учета научных, научно-технических проектов и программ, финансируемых из государственного бюджета, и отчетов по их выполнению;

      5-2) утверждение порядка организации и проведения научных исследований и опытно-конструкторских работ на основе государственно-частного партнерства;

      5-3) утверждение правил государственного учета проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансируемых из государственного бюджета, и отчетов по их выполнению;

      5-4) утверждение перечня научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования согласно статье 27-1 настоящего Закона;

      5-5) разработка норм финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования согласно статье 27-1 настоящего Закона;

      6) разработка правил организации и проведения государственной научно-технической экспертизы;

      7) разработка правил аккредитации субъектов научной и (или) научно-технической деятельности, а также проведение их аккредитации;

      8) исключен Законом РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      9) координация деятельности национальных научных советов;

      10) координация работы отраслевых уполномоченных органов, осуществляемой в рамках научных, научно-технических проектов и программ;

      11) утверждение типового положения о консультативно-совещательном органе научной организации, включая порядок избрания его членов;

      12) утверждение типового положения о научных лабораториях коллективного пользования;

      13) утверждение типового положения о диссертационном совете;

      14) утверждение порядка присуждения степеней;

      14-1) разработка правил отбора претендентов и прохождения научных стажировок;

      15) утверждение порядка присвоения ученых званий (ассоциированный профессор (доцент), профессор);

      15-1) разработка и утверждение требований к ведущим ученым, оплата труда которых осуществляется в рамках базового финансирования;

      16) утверждение порядка государственной регистрации диссертаций, защищенных на соискание степени доктора философии (PhD), доктора по профилю;

      16-1) утверждение правил присуждения ежегодной премии "Лучший научный работник";

      16-2) утверждение классификатора научных направлений;

      16-3) осуществление мониторинга научной и (или) научно-технической деятельности и информационное обеспечение системы управления наукой, утверждение правил организации и функционирования объектов информатизации в области науки;

      17) разработка положения о национальных научных советах;

      17-1) разработка положения об апелляционной комиссии и утверждение ее состава;

      18) разработка правил базового и программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности, грантового финансирования научной и (или) научно-технической деятельности и коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования;

      19) разработка порядка организации и проведения научных исследований и опытно-конструкторских работ на основе государственно-частного партнерства;

      20) определение головной организации по научной, научно-технической программе;

      21) назначение на должность и освобождение от должности руководителей государственных научных организаций в пределах своей компетенции;

      22) организация государственного учета научных, научно-технических проектов и программ, финансируемых из государственного бюджета, и отчетов по их выполнению;

      23) утверждение отчетов по выполненным научным, научно-техническим проектам и программам, финансируемым из государственного бюджета, за исключением научных, научно-технических проектов и программ, формируемых в рамках государственного оборонного заказа;

      23-1) разработка и утверждение правил формирования, ведения и содержания рабочих коллекций патогенных и промышленных микроорганизмов, используемых в научной и производственной деятельности;

      24) осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 4 с изменениями, внесенными законами РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2018 № 171-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 21.05.2022 № 123-VII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.06.2022 № 130-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Компетенция отраслевого уполномоченного органа

      В компетенцию отраслевого уполномоченного органа входят:

      1) участие в разработке предложений и реализации государственной политики в области науки и научно-технической деятельности, координация работы по проведению научных исследований в соответствующей отрасли;

      2) участие в формировании приоритетных направлений фундаментальных и прикладных научных исследований в соответствующей отрасли;

      3) организация разработки научных, научно-технических проектов и программ, финансируемых из государственного бюджета, и осуществления их реализации в соответствующей отрасли;

      4) утверждение отчетов по выполненным научным, научно-техническим проектам и программам в соответствующей отрасли, финансируемым из государственного бюджета;

      4-1) участие в разработке правил организации и проведения государственной научно-технической экспертизы;

      4-2) участие в разработке правил аккредитации субъектов научной и (или) научно-технической деятельности;

      4-3) внесение в уполномоченный орган предложений по кандидатурам для включения в составы национальных научных советов и согласование их составов;

      4-4) участие в разработке положения о национальных научных советах;

      4-5) внесение в уполномоченный орган предложений по формированию перечней субъектов базового финансирования и научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования согласно статье 27-1 настоящего Закона;

      4-6) участие в разработке правил базового и программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности, а также грантового финансирования научной и (или) научно-технической деятельности и коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования;

      5) исключен Законом РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      6) исключен Законом РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      7) осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 5 с изменениями, внесенными законами РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.11.2015 № 398-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Глава 3. СУБЪЕКТЫ НАУЧНОЙ И (ИЛИ) НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОЙ
ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 6. Субъекты научной и (или) научно-технической деятельности

      1. Субъектами научной и (или) научно-технической деятельности являются физические и юридические лица, осуществляющие научную и (или) научно-техническую деятельность.

      2. Субъектам научной и (или) научно-технической деятельности гарантируется и обеспечивается свобода творчества, защита от недобросовестной конкуренции, равное право на участие в научной и (или) научно-технической деятельности, в том числе участие в конкурсах научных, научно-технических проектов и программ, финансируемых из государственного бюджета и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      Субъекты научной и (или) научно-технической деятельности вправе пользоваться услугами научных лабораторий коллективного пользования в порядке, определенном уполномоченным органом.

      3. Субъекты научной и (или) научно-технической деятельности имеют право использовать объекты интеллектуальной собственности, включая право продавать или предлагать к продаже, в порядке и на условиях, которые установлены законодательством Республики Казахстан.

      4. Субъекты научной и (или) научно-технической деятельности обязаны осуществлять научно-исследовательские и опытно-конструкторские работы, обеспечивающие исключение угрозы национальной безопасности, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      5. Деятельность субъектов научной и (или) научно-технической деятельности по формированию, ведению и содержанию национальных и рабочих коллекций патогенных и промышленных микроорганизмов, используемых в научной и производственной деятельности, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области биологической безопасности.

      Сноска. Статья 6 с изменением, внесенным Законом РК от 21.05.2022 № 123-VII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 7. Физические лица, осуществляющие научную и (или)научно-техническую деятельность

      1. Физическими лицами, осуществляющими научную и (или) научно-техническую деятельность, являются научные, инженерно-технические и иные работники, состоящие в трудовых отношениях с научными организациями, организациями высшего и (или) послевузовского образования, осуществляющими научную и (или) научно-техническую деятельность, а также ученые, самостоятельно осуществляющие научную и (или) научно-техническую деятельность.

      2. Физические лица имеют право участвовать в конкурсах научных, научно-технических проектов и программ, финансируемых из государственного бюджета, в соответствии с правилами базового и программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности, а также грантового финансирования научной и (или) научно-технической деятельности и коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования, и условиями конкурса.

      Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 8. Научные организации

      1. Научной организацией является юридическое лицо, основным видом деятельности которого являются осуществление научной, научно-технической и инновационной деятельности, в том числе реализация права на объекты интеллектуальной собственности, а также проведение научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ.

      При научной организации могут создаваться консультативно-совещательные органы.

      2. Государственными научными организациями являются научные организации, основанные на государственной собственности.

      Приравненными к государственным научным организациям являются научные организации, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, а также научные организации, в которых пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) прямо либо косвенно принадлежат юридическим лицам, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству. Косвенная принадлежность означает принадлежность каждому последующему лицу пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) иного юридического лица.

      3. Национальная академия наук Республики Казахстан, созданная в форме некоммерческого акционерного общества со стопроцентным участием государства в уставном капитале:

      1) вырабатывает рекомендации по определению приоритетных направлений научной, научно-технической и инновационной деятельности в соответствии с приоритетами социально-экономического развития, а также приоритетных направлений стратегических, фундаментальных и прикладных научных исследований в Республике Казахстан;

      2) координирует подготовку и издание ежегодного национального доклада по науке;

      3) координирует подготовку и проведение форсайтных исследований по развитию науки;

      4) проводит конкурсы на соискание именных премий и стипендий в области науки;

      5) проводит научные исследования в различных областях науки и техники;

      6) издает научные журналы;

      7) участвует в развитии международного научного и научно-технического сотрудничества;

      8) участвует в популяризации науки;

      9) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      Национальные и отраслевые академии, действующие в сфере научной и (или) научно-технической деятельности, творческие союзы ученых, являющиеся общественными объединениями, принимают участие в формировании и реализации научной, научно-технической и инновационной политики, разработке приоритетных направлений развития науки, научно-технической экспертизе фундаментальных и прикладных научных исследований, работ, выдвинутых на соискание научных премий, разработке проектов нормативных правовых актов в научно-технической сфере, профессиональной консолидации ученых для обеспечения социально-экономического развития Республики Казахстан.

      Академику Национальной академии наук Республики Казахстан, достигшему пенсионного возраста, установленного Социальным кодексом Республики Казахстан, устанавливается ежемесячная пожизненная стипендия в размере и порядке, определяемых Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 8 с изменениями, внесенными законами РК от 30.06.2022 № 130-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 9. Научная деятельность организаций высшего и (или) послевузовского образования

      1. Основным видом деятельности, осуществляемой организацией высшего и (или) послевузовского образования, наряду с образовательной является: научная, научно-техническая и инновационная, в том числе реализация права на объекты интеллектуальной собственности, а также проведение научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ.

      2. Организации высшего и (или) послевузовского образования, а также их научные работники имеют равное право на пользование услугами научных лабораторий коллективного пользования, участие в конкурсах научных, научно-технических проектов и программ, финансируемых из государственного бюджета и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      3. Организации высшего и (или) послевузовского образования наряду с внедрением в учебный образовательный процесс передовых достижений науки вправе привлекать к процессу обучения ученых научных, научно-исследовательских организаций, в том числе зарубежных.

      4. Государственные организации высшего и (или) послевузовского образования вправе создавать научные лаборатории, научно-исследовательские институты, опытные производства, специализированные субъекты инновационной инфраструктуры, проектно-конструкторские организации, а также научно-образовательные консорциумы в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      5. Организациям высшего и (или) послевузовского образования Правительством Республики Казахстан может быть присвоен статус исследовательского университета по представлению уполномоченного органа.

Статья 10. Исследовательский университет

      1. Исследовательский университет является организацией высшего и (или) послевузовского образования, реализующим утвержденную Правительством Республики Казахстан программу развития университета и участвующим в организации и проведении фундаментальных и прикладных научных исследований и иных научно-технических, опытно-конструкторских работ.

      2. Основной задачей исследовательского университета является интеграция научной деятельности и образовательного процесса на всех уровнях высшего и послевузовского образования.

      3. Исследовательский университет самостоятельно разрабатывает и реализует стандарты образовательных программ высшего и послевузовского образования. Требования к условиям реализации и результатам освоения образовательных программ не могут быть ниже соответствующих программ высшего и послевузовского образования, устанавливаемых государственными стандартами.

      4. Исследовательский университет вправе устанавливать дополнительные требования профильной направленности при приеме на обучение по программам высшего и послевузовского образования.

Статья 11. Иные организации в области науки

      Организации, для которых научная и (или) научно-техническая деятельность не является основным видом деятельности, в целях решения задач, закрепленных в их учредительных документах, вправе создавать в своей структуре научные подразделения.

Глава 4. СОЦИАЛЬНОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ НАУЧНЫХ РАБОТНИКОВ

Статья 12. Оплата труда научных работников

      1. Оплата труда научных работников государственных научных организаций и государственных организаций высшего и (или) послевузовского образования, выполняющих государственный заказ на проведение научных исследований из государственного бюджета, производится в порядке и на основаниях, которые установлены Правительством Республики Казахстан.

      2. Научным работникам, выполняющим государственное задание или государственный заказ на научно-исследовательские и опытно-конструкторские работы, из государственного бюджета устанавливается ежемесячная доплата за ученые степени, степени в размере 17-кратного месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года, для кандидата наук, доктора философии (PhD), доктора по профилю и в размере 34-кратного месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года, для доктора наук.

      3. Оплата труда зарубежным ученым, а также казахстанским ученым, осуществляющим свою деятельность за рубежом, выполняющим научные исследования совместно с аккредитованными научными организациями или организациями высшего и (или) послевузовского образования на территории Республики Казахстан, производится на основании договора с учетом их квалификации.

      Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2018 № 171-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2018 № 203-VI (вводится в действие с 01.01.2019).

Статья 13. Отпуска научных работников

      1. Научным работникам государственных научных организаций и научных организаций, приравненных к государственным, предоставляется оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск продолжительностью пятьдесят шесть календарных дней для докторов наук, сорок два календарных дня для кандидатов наук, докторов философии (PhD), докторов по профилю, тридцать пять календарных дней для иных научных работников с выплатой пособия на оздоровление в пределах имеющихся у них средств на оплату труда в размере одного должностного оклада.

      В случаях, установленных коллективным договором, научным работникам научных организаций, приравненных к государственным, в пределах имеющихся у них средств на оплату труда может быть предоставлен оплачиваемый ежегодный отпуск продолжительностью тридцать календарных дней с выплатой пособия на оздоровление в размере двух должностных окладов.

      2. Научным работникам государственных научных организаций в целях повышения квалификации, прохождения стажировки в ведущих организациях высшего и (или) послевузовского образования, научных центрах и лабораториях, в том числе и за рубежом, предоставляются отпуска сроком до одного года. При этом за данным лицом на время отпуска сохраняется место работы и должность без сохранения заработной платы.

      Порядок и условия предоставления отпуска определяются внутренними документами государственных научных организаций.

Статья 14. Меры социальной защиты научных работников

      1. Научные работники государственных научных организаций, научных организаций, приравненных к государственным, государственных организаций высшего и (или) послевузовского образования, организаций высшего и (или) послевузовского образования, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, а также организаций высшего и (или) послевузовского образования, в которых пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) прямо либо косвенно принадлежат юридическим лицам, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, имеют право на обеспечение жильем в порядке и на условиях, которые установлены законодательством Республики Казахстан.

      2. Для индивидуального жилищного строительства научным работникам государственных научных организаций, научных организаций, приравненных к государственным, государственных организаций высшего и (или) послевузовского образования, организаций высшего и (или) послевузовского образования, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, а также организаций высшего и (или) послевузовского образования, в которых пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) прямо либо косвенно принадлежат юридическим лицам, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, нуждающимся в улучшении жилищных условий, земельные участки предоставляются бесплатно.

      3. Научные работники государственных научных организаций и члены их семей, проживающие совместно с ними, пользуются в установленном порядке медицинским обслуживанием в соответствующих организациях здравоохранения.

      4. Пенсионное и социальное обеспечение научных работников осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о социальной защите.

      Сноска. Статья 14 с изменением, внесенным Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 15. Меры поощрения ученых, научных работников научных организаций и организаций высшего и (или) послевузовского образования

      Сноска. Заголовок статьи 15 с изменением, внесенным Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. В целях поощрения ученые, научные работники научных организаций и организаций высшего и (или) послевузовского образования, внесшие вклад в развитие науки и техники, могут быть:

      1) выдвинуты на соискание Государственной премии Республики Казахстан в области науки и техники, учреждаемой Президентом Республики Казахстан;

      2) представлены к государственным наградам Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных наградах;

      3) выдвинуты на соискание ежегодных премий за лучшие научные исследования и работы, выдающиеся достижения в области науки;

      4) выдвинуты на соискание государственных научных стипендий;

      5) выдвинуты на соискание ежегодной премии "Лучший научный работник" в размере 2000-кратного месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

      Государственные научные стипендии также могут быть присуждены:

      ученым и научным работникам, активно участвующим в проведении фундаментальных или прикладных научных исследований в приоритетных для государства направлениях, подготовке научных кадров;

      талантливым молодым ученым в возрасте до сорока лет включительно, активно участвующим в проведении исследований по решению научных проблем и получившим признание научной общественности.

      2. Присуждение премий и государственных научных стипендий осуществляется уполномоченным органом и отраслевыми уполномоченными органами в пределах их компетенции в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. В качестве меры поощрения обучающихся, ученых, научных работников и организаций из средств инвестиционного дохода эндаумент-фонда организации высшего и (или) послевузовского образования может выплачиваться стипендия.

      Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2018 № 171-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2022 № 168-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Подготовка, переподготовка и стажировка научных, научно-технических кадров

      1. Научные организации, организации высшего и (или) послевузовского образования, располагающие высококвалифицированными кадрами и материально-технической базой, вправе осуществлять подготовку, переподготовку и стажировку научных, научно-технических кадров по приоритетным для них направлениям.

      2. Подготовка, переподготовка и стажировка научных, научно-технических кадров могут осуществляться из государственного бюджета как в национальных, так и в зарубежных научных организациях и организациях высшего и (или) послевузовского образования в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Глава 5. УПРАВЛЕНИЕ НАУЧНОЙ И (ИЛИ) НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОЙ
ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ

Статья 17. Управление научной, научно-технической и инновационной деятельностью и ее принципы

      1. В целях развития и функционирования национальной научной системы в Республике Казахстан с соблюдением распределения стратегических, экспертных и административных функций управление научной и (или) научно-технической деятельностью осуществляется:

      1) Правительством Республики Казахстан;

      2) Высшей научно-технической комиссией;

      2-1) апелляционной комиссией;

      3) национальными научными советами;

      4) уполномоченным органом;

      5) отраслевыми уполномоченными органами.

      2. Управление научной и (или) научно-технической деятельностью основывается на следующих принципах:

      1) приоритетности научной и (или) научно-технической деятельности в целях повышения конкурентоспособности национальной экономики;

      2) прозрачности, объективности и равенства субъектов научной и (или) научно-технической деятельности при получении государственной поддержки;

      3) экономической эффективности и результативности государственной поддержки субъектов научной, научно-технической и инновационной деятельности;

      4) развития приоритетных направлений фундаментальных и прикладных научных исследований;

      5) объективности и независимости экспертизы научных, научно-технических проектов и программ;

      6) интеграции науки, образования и производства;

      7) подготовки высококвалифицированных кадров по приоритетным направлениям науки и научно-технической деятельности;

      8) развития международного научного и научно-технического сотрудничества;

      9) стимулирования коммерциализации технологий в приоритетных секторах экономики через предоставление преференций;

      10) поощрения и создания условий для участия субъектов частного предпринимательства в развитии научной, научно-технической и инновационной деятельности;

      11) стимулирования получения, трансформации знаний в технологии и их трансферта в экономику.

      Сноска. Статья 17 с изменением, внесенным Законом РК от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 18. Высшая научно-техническая комиссия

      1. Высшая научно-техническая комиссия является коллегиальным органом при Правительстве Республики Казахстан, возглавляемым Премьер-Министром Республики Казахстан.

      2. Состав Высшей научно-технической комиссии формируется из числа членов Правительства Республики Казахстан, руководителей государственных органов, ведущих ученых, экспертов различных отраслей знаний, представителей национальных управляющих холдингов, национальных институтов развития, национальных холдингов, национальных компаний, субъектов частного предпринимательства и научных общественных объединений и утверждается постановлением Правительства Республики Казахстан.

      3. Основными задачами Высшей научно-технической комиссии являются:

      1) формирование стратегических задач и приоритетов, направленных на развитие научной, научно-технической и инновационной деятельности;

      2) определение приоритетных фундаментальных и прикладных научных исследований по направлениям науки;

      3) рассмотрение предложений национальных научных советов;

      4) определение и распределение по приоритетным направлениям развития науки объемов финансирования из государственного бюджета на научную и (или) научно-техническую деятельность, за исключением научных, научно-технических проектов и программ, формируемых в рамках государственного оборонного заказа, а также определение объемов финансирования коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18-1. Апелляционная комиссия

      1. Апелляционная комиссия является коллегиальным органом.

      2. Состав апелляционной комиссии формируется из числа представителей уполномоченного органа, отраслевых уполномоченных органов, научных общественных объединений, экспертов, а также членов Высшей научно-технической комиссии, являющихся учеными. Председатель апелляционной комиссии избирается из числа членов апелляционной комиссии, за исключением представителей государственных органов.

      3. Апелляционная комиссия рассматривает:

      1) обращения участников конкурсов о несогласии по принятым решениям национальных научных советов;

      2) вопросы соблюдения членами национальных научных советов Кодекса этики членов национальных научных советов по представлению уполномоченного органа;

      3) обращения по результатам рассмотрения национальными научными советами промежуточных и итоговых отчетов о научной и (или) научно-технической деятельности, коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      4. Апелляционная комиссия не рассматривает:

      1) обращения участников конкурса, заявки которых не были допущены на рассмотрение национальных научных советов;

      2) обращения по вопросам уменьшения финансирования проектов и программ;

      3) обращения по вопросам рассмотрения итогов мониторинга реализации научных, научно-технических проектов и программ, проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, представляемых Национальным центром государственной научно-технической экспертизы;

      4) анонимные обращения;

      5) обращения, в которых не изложена суть вопроса и не представлены достаточные обоснования и факты;

      6) другие обращения в соответствии с положением об апелляционной комиссии.

      5. Порядок рассмотрения обращений участников конкурсов и представлений уполномоченного органа по вопросам соблюдения Кодекса этики определяется положением об апелляционной комиссии.

      6. Апелляционная комиссия в пределах своей компетенции обеспечивает объективное, всестороннее и своевременное рассмотрение обращений заявителей, в том числе с их участием.

      7. Решения апелляционной комиссии подлежат обязательному исполнению национальными научными советами, уполномоченным органом и (или) отраслевыми уполномоченными органами либо юридическими лицами, определенными Правительством Республики Казахстан, финансирующими научную и (или) научно-техническую деятельность, а также коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      8. Рабочим органом апелляционной комиссии является уполномоченный орган.

      Сноска. Глава 5 дополнена статьей 18-1 в соответствии с Законом РК от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 19. Национальные научные советы

      1. Национальные научные советы являются коллегиальными органами, созданными по направлениям науки.

      2. Основными задачами национальных научных советов являются:

      1) формирование специализированных научных направлений в соответствии с приоритетами, определенными Высшей научно-технической комиссией;

      2) определение форм и объемов финансирования, выделяемых для проведения научных исследований;

      3) оценка научной новизны, научно-технического уровня, перспективности, степени разработанности предлагаемых научных, научно-технических проектов и программ, экономической обоснованности запрашиваемого объема финансирования;

      4) оценка потребностей Республики Казахстан в новых научных направлениях;

      5) осуществление конкурсного отбора научных, научно-технических проектов и программ по фундаментальным и прикладным научным исследованиям, а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, предлагаемых к финансированию из государственного бюджета;

      6) исключен Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      7) рассмотрение промежуточных и итоговых отчетов о научной и (или) научно-технической деятельности, коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, а также итогов мониторинга реализации научных, научно-технических проектов и программ, проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, представляемых Национальным центром государственной научно-технической экспертизы, принятие решения по результатам рассмотрения таких отчетов и итогов мониторинга.

      3. Исключен Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. Составы национальных научных советов формируются уполномоченным органом из числа компетентных казахстанских и зарубежных ученых, представителей государственных органов, национальных управляющих холдингов, национальных институтов развития, национальных холдингов, национальных компаний, субъектов частного предпринимательства по предложениям и рекомендациям отраслевых уполномоченных органов, научных организаций, организаций высшего и (или) послевузовского образования и научных общественных объединений и утверждаются Правительством Республики Казахстан.

      5. Национальные научные советы открытым голосованием принимают решения о грантовом и программно-целевом финансировании (прекращении финансирования), финансировании (прекращении финансирования) фундаментальных научных исследований, осуществляемых научными организациями согласно статье 27-1 настоящего Закона, за счет государственного бюджета в рамках утвержденного бюджета на соответствующий финансовый год:

      научных, научно-технических проектов и программ научно-исследовательских, опытно-конструкторских и технологических работ;

      других программ в части научно-исследовательских, опытно-конструкторских и технологических работ;

      проектов межгосударственных научно-технических программ, реализуемых с участием научных учреждений, организаций и предприятий Республики Казахстан;

      проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      6. Решения национальных научных советов подлежат обязательному исполнению уполномоченным органом и отраслевыми уполномоченными органами.

      7. Члены национальных научных советов обязаны информировать совет об известном им конфликте интересов при рассмотрении конкретных вопросов и несут ответственность за объективность и обоснованность принимаемых советом решений.

      8. Национальные научные советы принимают промежуточные и итоговые отчеты о научной и (или) научно-технической деятельности, коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      9. Обеспечение деятельности национальных научных советов, включая вознаграждение за проведение экспертизы конкретного научного, научно-технического проекта и программы (отчетов), в том числе проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, командировочные расходы казахстанских и зарубежных ученых производятся Национальным центром государственной научно-технической экспертизы из государственного бюджета.

      10. В структуру положения о национальных научных советах входит Кодекс этики членов национальных научных советов.

      Нарушение членом национального научного совета требований и положений Кодекса этики членов национальных научных советов является основанием для исключения этого члена из состава национального научного совета.

      Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными законами РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 20. Национальный центр государственной научно-технической экспертизы

      1. В целях обеспечения единства администрирования, независимости, прозрачности и публичности экспертизы научных, научно-технических проектов и программ, а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности Правительством Республики Казахстан создается Национальный центр государственной научно-технической экспертизы.

      2. В компетенцию Национального центра государственной научно-технической экспертизы входят:

      1) организация работ по проведению государственной научно-технической экспертизы научных, научно-технических проектов и программ, проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, предлагаемых к финансированию из государственного бюджета;

      2) организация работы национальных научных советов и размещение информации о членах национальных научных советов на собственном интернет-ресурсе;

      3) направление заключений результатов государственной научно-технической экспертизы и ранжированного списка научных, научно-технических проектов и программ (отчетов), а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности в национальные научные советы;

      4) оценка результатов выполненных научных, научно-технических проектов и программ (отчетов), а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

      5) осуществление мониторинга реализации научных, научно-технических проектов и программ, проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности на стадиях их выполнения и завершения и направление его итогов в национальные научные советы;

      6) обеспечение качественного подбора состава казахстанских и зарубежных экспертов;

      6-1) подбор состава экспертов для проведения экспертизы научных и научно-технических проектов и программ, содержащих сведения, составляющие государственные секреты, осуществляется из числа казахстанских ученых с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о государственных секретах;

      7) методическое и организационно-техническое обеспечение государственной научно-технической экспертизы;

      8) формирование банков данных научных, научно-технических проектов и программ, а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности;

      9) проведение научно-исследовательских работ по совершенствованию своей деятельности;

      10) осуществление иной деятельности, не запрещенной законодательством Республики Казахстан.

      3. Национальный центр государственной научно-технической экспертизы имеет право:

      1) запрашивать и получать от государственных органов, субъектов научной и (или) научно-технической деятельности информацию, необходимую для осуществления функций и выполнения возложенных на него задач;

      2) давать разъяснения по вопросам, отнесенным к его компетенции;

      3) исключен Законом РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      4) привлекать в установленном порядке для проведения экспертизы и осуществления мониторинга научных исследований иные организации, казахстанских и (или) зарубежных ученых;

      5) взаимодействовать в установленном порядке с зарубежными научными организациями;

      6) создавать консультативно-совещательные органы в сфере научно-технической деятельности;

      7) проводить мероприятия по вопросам научного и научно-технического развития;

      8) осуществлять издательскую деятельность.

      4. Финансирование деятельности Национального центра государственной научно-технической экспертизы производится из государственного бюджета.

      Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 131-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.11.2015 № 398-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Государственная научно-техническая экспертиза

      1. Государственная научно-техническая экспертиза осуществляется в целях подготовки аналитической оценки научных, научно-технических проектов и программ, а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности на принципах независимости, объективности, компетентности, комплексности, достоверности, полноты и обоснованности экспертных заключений.

      2. Государственная научно-техническая экспертиза научных, научно-технических проектов и программ, а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, подлежащих финансированию из государственного бюджета, проводится компетентными казахстанскими и зарубежными экспертами, основными задачами которых является экспертная оценка объектов, с учетом научной новизны, предлагаемого научно-технического уровня, актуальности, перспективности, степени разработанности научных, научно-технических проектов и программ, а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности и экономической обоснованности запрашиваемого объема финансирования.

      Отбор казахстанских и зарубежных экспертов производится на основе наукометрических показателей в соответствии с их специализацией и особенностями научных, научно-технических проектов и программ, а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      3. Для привлечения экспертов к проведению научно-технической экспертизы создается база данных зарубежных экспертов, кандидатуры которых представляются ведущими зарубежными университетами, научно-исследовательскими учреждениями, национальными академиями наук и научными сообществами.

      4. Ученые, эксперты, в том числе зарубежные, привлеченные к оценке научных, научно-технических проектов и программ, а также проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, обязаны соблюдать конфиденциальность и обеспечивать сохранение коммерческой тайны представленных на экспертизу материалов.

      Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 131-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Государственный учет научных, научно-технических проектов и программ, и отчетов о научной и (или) научно-технической деятельности

      1. Государственный учет реализуемых научных, научно-технических проектов и программ, и отчетов о научной и (или) научно-технической деятельности осуществляется в целях формирования национального ресурса научно-технической информации и мониторинга динамики научно-технического потенциала Республики Казахстан.

      2. Субъекты научной и (или) научно-технической деятельности обязаны представить на государственный учет научные, научно-технические проекты и программы, финансируемые из государственного бюджета, и отчеты по их выполнению.

      3. Контроль за предоставлением на государственный учет научных, научно-технических проектов и программ, и отчетов о научной и (или) научно-технической деятельности осуществляется уполномоченным органом и отраслевыми уполномоченными органами.

      4. Отчеты по выполнению научных, научно-технических проектов и программ, финансируемых из государственного бюджета, подлежат размещению на интернет-ресурсах уполномоченного органа и отраслевых уполномоченных органов, за исключением отчетов по выполнению научных, научно-технических проектов и программ, финансируемых из бюджетных средств, содержащих сведения, составляющие государственные секреты.

      5. Правила организации и проведения государственного учета научных, научно-технических проектов, программ и отчетов по их выполнению разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом.

      Сноска. Статья 22 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.11.2015 № 398-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Аккредитация субъектов научной и (или)научно-технической деятельности

      1. Аккредитация субъектов научной и (или) научно-технической деятельности осуществляется за счет их собственных средств уполномоченным органом.

      2. Аккредитация физических лиц, осуществляющих научную и (или) научно-техническую деятельность, носит уведомительный характер с установлением минимальных необходимых требований к ним.

Глава 6. ФИНАНСИРОВАНИЕ НАУЧНОЙ И (ИЛИ) НАУЧНО-ТЕХНИЧЕСКОЙ
ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

Статья 24. Финансирование научной и (или)научно-технической деятельности

      1. Финансирование научной и (или) научно-технической деятельности осуществляется из государственного бюджета, а также из иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      2. Финансирование научной и (или) научно-технической деятельности из государственного бюджета осуществляется в следующих формах:

      1) базовое финансирование;

      2) грантовое финансирование;

      3) программно-целевое финансирование.

      4) финансирование научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования.

      3. Финансирование субъектов научной и (или) научно-технической деятельности может осуществляться одновременно по различным формам финансирования в порядке и на условиях, которые установлены правилами базового и программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности, грантового финансирования научной и (или) научно-технической деятельности и коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования.

      4. Договор на реализацию научных, научно-технических проектов и программ заключается между аккредитованным субъектом научной и (или) научно-технической деятельности или автономной организацией образования и ее организацией и уполномоченным органом и (или) отраслевым уполномоченным органом либо юридическими лицами, определенными Правительством Республики Казахстан, финансирующими научную и (или) научно-техническую деятельность, на весь срок их реализации, но не более чем на пять лет.

      Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 25. Базовое финансирование

      1. Базовое финансирование выделяется государственным научным организациям и научным организациям, приравненным к государственным, государственным организациям высшего и (или) послевузовского образования, организациям высшего и (или) послевузовского образования, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, а также организациям высшего и (или) послевузовского образования, в которых пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) прямо либо косвенно принадлежат юридическим лицам, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, аккредитованным в уполномоченном органе и выполняющим государственное задание и государственный заказ на проведение научных исследований по приоритетным для них направлениям, определенным отраслевым уполномоченным органом.

      1-1. Базовое финансирование не выделяется научным организациям, включенным в утвержденный уполномоченным органом перечень научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования.

      2. Базовое финансирование включает расходы по нормам базового финансирования на текущее обеспечение научной инфраструктуры и имущества, в том числе зданий, оборудования и материалов, оплату труда ведущих ученых, административного и обслуживающего персонала, а также информационное сопровождение научно-технической деятельности государственных научных организаций, научных организаций, приравненных к государственным, государственных организаций высшего и (или) послевузовского образования, организаций высшего и (или) послевузовского образования, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству, а также организаций высшего и (или) послевузовского образования, в которых пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) прямо либо косвенно принадлежат юридическим лицам, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых принадлежат государству.

      3. Перечень организаций, являющихся субъектами базового финансирования, формируется и утверждается уполномоченным органом на основании предложений отраслевых уполномоченных органов.

      Сноска. Статья 25 с изменением, внесенным законами РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 26. Грантовое финансирование

      1. Грантовое финансирование выделяется на проведение научных исследований в целях повышения уровня научно-исследовательских работ, научно-технического потенциала и конкурентоспособности научных организаций и их коллективов, ученых, а также коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      2. Основные направления и объемы грантового финансирования утверждаются Высшей научно-технической комиссией на основании рекомендаций национальных научных советов в соответствии с приоритетными направлениями развития науки Республики Казахстан и подлежат рассмотрению в установленном порядке Республиканской бюджетной комиссией.

      3. В конкурсе на грантовое финансирование участвуют аккредитованные субъекты научной и (или) научно-технической деятельности, а также автономные организации образования и их организации на равных условиях.

      Конкурс на грантовое финансирование проектов коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "О коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности", правилами базового и программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности, а также грантового финансирования научной и (или) научно-технической деятельности и коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования.

      4. Конкурс на грантовое финансирование объявляется уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом и объявление подлежит размещению на интернет-ресурсе уполномоченного органа или отраслевого уполномоченного органа, объявившего конкурс.

      5. Заявки на участие в грантовом финансировании подаются аккредитованными субъектами научной и (или) научно-технической деятельности, а также автономными организациями образования и их организациями в уполномоченный орган или отраслевой уполномоченный орган, объявивший конкурс.

      5-1. Поданные заявки направляются уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом, объявившим конкурс, в Национальный центр государственной научно-технической экспертизы для рассмотрения соответствующим национальным научным советом.

      Перечень заявок, рассматриваемых национальными научными советами, за исключением заявок в области национальной безопасности и обороны, подлежит размещению на интернет-ресурсе Национального центра государственной научно-технической экспертизы.

      6. Решения о грантовом финансировании выносятся национальным научным советом и утверждаются уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом, объявившим конкурс.

      7. Грантовое финансирование осуществляется уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом, объявившим конкурс, либо юридическими лицами, определенными Правительством Республики Казахстан, финансирующими научную и (или) научно-техническую деятельность, а также коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      8. Результаты конкурса на грантовое финансирование подлежат размещению на интернет-ресурсах уполномоченного органа или отраслевого уполномоченного органа, объявившего конкурс.

      Сноска. Статья 26 с изменениями, внесенными законами РК от 31.10.2015 № 382-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 27. Программно-целевое финансирование

      1. Программно-целевое финансирование выделяется на проведение стратегических научных исследований в целях решения стратегически важных государственных задач, в том числе национальных научно-технических задач, и осуществляется на конкурсной основе. Программно-целевое финансирование на проведение прикладных научных исследований в сфере национальной безопасности и обороны, содержащих сведения, составляющие государственные секреты, может быть выделено вне конкурсных процедур по решению Правительства Республики Казахстан.

      2. В конкурсе на программно-целевое финансирование участвуют аккредитованные субъекты научной и (или) научно-технической деятельности, а также автономные организации образования и их организации, в том числе в качестве соисполнителей.

      3. Конкурс на программно-целевое финансирование по научной, научно-технической программе объявляется уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом и объявление подлежит размещению на интернет-ресурсе уполномоченного органа или отраслевого уполномоченного органа, объявившего конкурс.

      4. Заявки на участие в программно-целевом финансировании подаются аккредитованными субъектами научной и (или) научно-технической деятельности, а также автономными организациями образования и их организациями в уполномоченный орган или отраслевой уполномоченный орган, объявивший конкурс.

      Поданные заявки направляются уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом, объявившим конкурс, в Национальный центр государственной научно-технической экспертизы для рассмотрения соответствующим национальным научным советом.

      Перечень заявок, рассматриваемых национальными научными советами, за исключением заявок в области национальной безопасности и обороны, подлежит размещению на интернет-ресурсе Национального центра государственной научно-технической экспертизы.

      5. Уполномоченный орган или отраслевой уполномоченный орган, объявивший конкурс на программно-целевое финансирование, направляет в Высшую научно-техническую комиссию заявки на реализацию научных, научно-технических программ вместе с решениями национальных научных советов.

      6. Заявки на научные, научно-технические программы, одобренные Высшей научно-технической комиссией, подлежат рассмотрению в установленном порядке Республиканской бюджетной комиссией.

      7. Победители конкурса на реализацию целевой научной, научно-технической программы определяются на основании решения национальных научных советов и утверждаются уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом, объявившим конкурс.

      8. Программно-целевое финансирование осуществляется уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом, объявившим конкурс, либо юридическими лицами, определенными Правительством Республики Казахстан, финансирующими научную и (или) научно-техническую деятельность.

      9. По результатам конкурса уполномоченным органом или отраслевым уполномоченным органом может быть определена головная организация по научной, научно-технической программе.

      10. Результаты конкурса программно-целевого финансирования подлежат размещению на интернет-ресурсах уполномоченного органа или отраслевого уполномоченного органа, объявившего конкурс.

      11. Порядок финансирования прикладных научных исследований при привлечении софинансирования со стороны частного партнера, за исключением прикладных научных исследований в области общественных, гуманитарных наук, обеспечения национальной безопасности и оборонной науки, определяется правилами базового и программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности, а также грантового финансирования научной и (или) научно-технической деятельности и коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, финансирования научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования.

      Сноска. Статья 27 с изменениями, внесенными законами РК от 28.10.2019 № 268-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 27-1. Финансирование научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования

      1. Финансирование государственных научных организаций и научных организаций со стопроцентным участием государства, включенных в утвержденный уполномоченным органом перечень научных организаций, осуществляющих фундаментальные исследования, выделяется на проведение фундаментальных научных исследований в области археологии, астрономии, астрофизики, атомной энергии, востоковедения, искусства, истории, культуры, литературы, математики и механики, образования, политологии, религиоведения, социологии, философии, этнологии, языкознания.

      2. Финансирование научных организаций, включенных в утвержденный уполномоченным органом перечень научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования согласно пункту 1 настоящей статьи, включает расходы на текущее обеспечение научной инфраструктуры и имущества, в том числе зданий, оборудования и материалов, оплату труда, проведение фундаментальных научных исследований на срок не более пяти лет.

      3. Заявки для включения в перечень научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования согласно пункту 1 настоящей статьи, а также на финансирование фундаментальных научных исследований направляются государственными научными организациями и научными организациями со стопроцентным участием государства в уполномоченный орган.

      Поданные заявки на финансирование фундаментальных научных исследований направляются уполномоченным органом в Национальный центр государственной научно-технической экспертизы и далее на рассмотрение соответствующих национальных научных советов.

      Уполномоченный орган направляет в Высшую научно-техническую комиссию заявки на финансирование фундаментальных научных исследований вместе с решениями национальных научных советов.

      4. Заявки на финансирование фундаментальных научных исследований, одобренные Высшей научно-технической комиссией, подлежат рассмотрению в порядке, установленном бюджетным законодательством Республики Казахстан.

      5. Научные организации, включенные в утвержденный уполномоченным органом перечень научных организаций, осуществляющих фундаментальные научные исследования согласно пункту 1 настоящей статьи, представляют ежегодные отчеты в национальные научные советы.

      Сноска. Глава 6 дополнена статьей 27-1 в соответствии с Законом РК от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Глава 7. ЭКОНОМИЧЕСКОЕ СТИМУЛИРОВАНИЕ РАЗВИТИЯ НАУКИ И
МЕЖДУНАРОДНОЕ СОТРУДНИЧЕСТВО

Статья 28. Коммерциализация результатов научной и (или)научно-технической деятельности

      1. Государством гарантируется экономическое стимулирование развития национальной научной инновационной системы, развитие государственно-частного партнерства в области научной, научно-технической и инновационной деятельности, финансирование коммерциализации технологий в приоритетных секторах экономики в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      2. Государственным научным организациям, государственным организациям высшего и (или) послевузовского образования разрешается создавать, в том числе совместно с иными лицами, организации, деятельность которых заключается в практическом применении (коммерциализации) результатов научной и (или) научно-технической деятельности.

      3. Государственными научными организациями, государственными организациями высшего и (или) послевузовского образования в качестве вклада в уставный капитал организации, осуществляющей коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, без согласования с государственными органами могут вноситься только права интеллектуальной собственности.

      Распоряжение имущественными правами на интеллектуальную собственность государственными научными организациями, государственными организациями высшего и (или) послевузовского образования осуществляется без согласования с уполномоченным государственным органом - собственником их имущества.

      Часть дохода от коммерциализации результатов научной и (или) научно-технической деятельности, осуществляемой организацией, допускается выделять в эндаумент-фонд организации высшего и (или) послевузовского образования, финансирующий проведение научного исследования либо его коммерциализацию.

      4. Уведомление о создании организации, осуществляющей коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, направляется его учредителями в соответствующий отраслевой уполномоченный орган не позднее семи календарных дней с момента государственной регистрации.

      5. Другими субъектами научной и (или) научно-технической деятельности в качестве вклада в уставный капитал организации, осуществляющей коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, наряду с правами интеллектуальной собственности может быть внесено и иное имущество.

      6. Оценка права интеллектуальной собственности, вносимой в качестве вклада в уставный капитал организации, осуществляющей коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, производится в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      7. Управление акциями (долями участия) в уставных капиталах организаций, осуществляющих коммерциализацию результатов научной и (или) научно-технической деятельности, осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      8. Право интеллектуальной собственности, полученное субъектами научной и (или) научно-технической деятельности в результате научной и (или) научно-технической деятельности, осуществляемой из государственного бюджета, принадлежит научным организациям, если иное не предусмотрено договором между ними и автором (авторами) объекта интеллектуальной собственности.

      9. Использование объектов интеллектуальной собственности, представляющих стратегическое значение для государства либо содержащих сведения, отнесенные к государственным секретам, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Ограничение исключительных прав на объекты интеллектуальной собственности допускается в случаях, пределах и порядке, которые установлены законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 28 с изменением, внесенным Законом РК от 04.07.2018 № 171-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 29. Международное сотрудничество

      1. Международное сотрудничество осуществляется на основе соответствующих международных договоров, международных научных, научно-технических проектов и программ, а также в форме содействия установлению и расширению научно-технического сотрудничества между казахстанскими и зарубежными научными и иными организациями.

      2. Субъекты научной и (или) научно-технической деятельности вправе вступать в международные научные, научно-технические организации и объединения, участвовать в международных научных, научно-технических проектах и программах, научных, научно-технических проектах и программах иностранных государств.

      3. На территории Республики Казахстан в установленном порядке могут создаваться научные организации и научные центры с участием иностранцев, лиц без гражданства и иностранных юридических лиц.

      4. Иностранные инвестиции в сферу науки и техники осуществляются в порядке и формах, которые предусмотрены законодательством Республики Казахстан.

      5. Государственные органы Республики Казахстан осуществляют контроль за передачей научных и (или) научно-технических результатов, а также научной и (или) научно-технической продукции за пределы территории Республики Казахстан в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Глава 8. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 30. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о науке

      Нарушение законодательства Республики Казахстан о науке влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 31. Порядок введения в действие настоящего Закона

      1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

      2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 9 июля 2001 года "О науке" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 15-16, ст. 226; 2004 г., № 23, ст. 142; 2006 г., № 15, ст. 92; 2007 г., № 20, ст. 152).

      Президент
      Республики Казахстан Н. Назарбаев


Ғылым туралы

Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 18 ақпандағы N 407-IV Заңы.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 31-баптан қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

      МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "мемлекеттiк-жеке әрiптестiк", "мемлекеттiк-жеке әрiптестiкті" деген сөздер тиісінше "мемлекеттік-жекешелік әріптестік", "мемлекеттік-жекешелік әріптестікті" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 04.07.2013 № 131-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "жоғары оқу орындары", "жоғары оқу орнында", "жоғары оқу орындарының", "жоғары оқу орындарымен", "Жоғары оқу орындарының", "Жоғары оқу орны", "Жоғары оқу орындары", "жоғары оқу орындарына", "жоғары оқу орны", "жоғары оқу орындарында" деген сөздер тиісінше "жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары", "жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымында", "жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының", "жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарымен", "Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының", "Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы", "Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары", "жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына", "жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы", "жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Осы Заң ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді, Қазақстан Республикасы ұлттық ғылыми жүйесінің жұмыс істеуінің және оны дамытудың негізгі қағидаттары мен тетіктерін айқындайды.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

      1) аккредиттеу - нәтижесінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері өз қызметінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптар мен стандарттарға сәйкестігін ресми тануды иеленетін рәсім;

      2) ғалым - ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын әрі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне қол жеткізетін жеке адам;

      3) ғылым - функциясы табиғи байлықтарды ұтымды пайдалану және қоғамды тиімді басқару мақсатында табиғат, қоғам және ойлау заңдарын зерделеу, болмыс туралы объективті білімді тұжырымдау және теориялық жағынан жүйелеу болып табылатын адам қызметінің саласы;

      4) ғылым жөніндегі ұлттық баяндама - әлемдік және ұлттық ғылымның жай-күйі мен даму үрдістерін талдауды, Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық әлеуетін жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды, ғылымды дамытудың басым бағыттарын негіздеуді қамтитын жыл сайынғы есеп;

      4-1) ғылыми бағыттар сыныптауышы – ғылыми бағыттарды сыныптауды және кодтауды белгілейтін құжат;

      5) ғылыми-білім беру консорциумы - ғылыми ұйымдар, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары және басқа да заңды тұлғалар, оның ішінде өндіріс саласында жұмыс істейтін басқа да заңды тұлғалар іргелі, қолданбалы ғылыми зерттеулерді жүргізу, технологиялық инновацияларды әзірлеу және жоғары білікті мамандарды даярлау үшін зияткерлік, қаржылық және өзге де ресурстарды біріктіретін бірлескен шаруашылық және ғылыми қызмет туралы шарт негізіндегі ерікті тең құқықты уақытша бірлестік;

      6) ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша бас ұйым - нысаналы ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаны іске асыруға арналған конкурстың қорытындылары бойынша мемлекеттік уәкілетті орган айқындайтын әрі іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламасын іске асыруды сүйемелдеуді және орындалатын бағдарламаның шеңберінде орындаушы ұйымдардың қызметін үйлестіруді жүзеге асыратын заңды тұлға;

      7) ғылыми, ғылыми-техникалық жоба мен бағдарлама - болжанған ғылыми-техникалық жұмыс мазмұнын қамтитын, жоспарланған жұмыстарды жүргізудің мақсаттары мен міндеттері, өзектілігі, жаңалығы, ғылыми-практикалық маңыздылығы мен орындылығы негізделген ғылыми, ғылыми-техникалық, тәжірибелік-конструкторлық, маркетингтік зерттеулерді білдіретін құжат;

      8) ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы мемлекеттік саясат - мемлекеттің ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметке қатынасын білдіретін, ғылым мен техника саласындағы әртүрлі ұйымдар қызметінің, ғылыми-техникалық жетістіктерді іске асырудың, жаңа технологиялар жасаудың, оның ішінде ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатындағы негізгі басымдықтарын, мақсаттарын, бағыттарын, қағидаттарын, нысандары мен әдістерін айқындайтын әлеуметтік-экономикалық саясаттың құрамдас бөлігі;

      9) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет есебі - ғылыми-техникалық жұмыстың іске асырылуы туралы ақпаратты, ғылыми, ғылыми-техникалық, тәжірибелік-конструкторлық, маркетингтік зерттеулерді, сондай-ақ жоспарланған жұмыстардың әрі қарай жүргізілуінің орындылығы туралы не аяқталған ғылыми, ғылыми-техникалық жоба мен бағдарлама нәтижесі туралы ақпаратты қамтитын құжат;

      9-1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы есеп – ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобасын іске асыру нәтижелері туралы ақпаратты қамтитын құжат;

      10) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижесі - ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті орындау барысында тиісті ғылыми әдістермен және құралдармен алынған және кез келген ақпарат жеткізгіште тіркелген жаңа білім немесе шешімдер, ғылыми әзірлемелер мен технологияларды өндіріске енгізу, сондай-ақ жаңа бұйымдардың, материалдар мен заттардың модельдері, макеттері, үлгілері;

      11) ғылыми-зерттеу жұмысы - бар білімді кеңейту және жаңа білім алу, ғылыми гипотезаларды тексеру, табиғат пен қоғам дамуының заңдылықтарын анықтау, жобаларды ғылыми жинақтау, ғылыми негіздеу мақсатында ғылыми ізденіспен, зерттеулер, эксперименттер жүргізумен байланысты жұмыс;

      12) ғылыми зерттеулер - ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелеріне қол жеткізу мақсатында ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстар шеңберінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері тиісті ғылыми әдістермен және құралдармен жүзеге асыратын қолданбалы, іргелі, стратегиялық ғылыми зерттеулер;

      13) ғылыми инфрақұрылым - ғылыми ұйымның балансындағы ғылыми зертханалық және инженерлік жабдық, тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіріс, бірегей объектілер, сондай-ақ өзге де жылжымалы және жылжымайтын мүлік;

      14) ғылым кандидаты, ғылым докторы - ізденушілердің диссертациялар қорғауы негізінде берілген ғылыми дәрежелер;

      15) ғылыми қызмет - зерделенетін объектілерге, құбылыстарға (процестерге) тән қасиеттерді, ерекшеліктер мен заңдылықтарды анықтау мақсатында қоршаған болмысты зерделеуге және алынған білімді практикада пайдалануға бағытталған қызмет;

      16) ғылыми қызметкер - ғылыми ұйымда, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымында немесе ұйымның ғылыми бөлімшесінде жұмыс істейтін, жоғары білімі бар, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесіне қол жеткізетін және оны іске асыратын жеке адам;

      16-1) ғылыми тағылымдама – "Болашақ" халықаралық стипендиясы шеңберіндегі тағылымдаманы қоспағанда, ғалымдардың таңдалған ғылыми зерттеулер бағыты бойынша кәсіптік құзыреттерді дамыту мақсатында шетелдік жетекші жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында, ғылыми орталықтарда және өзге де ұйымдарда тағылымдамадан өтуі;

      17) ғылыми-техникалық ақпарат - ғылыми, ғылыми-техникалық, инновациялық және өндірістік қызмет барысында алынатын, ғылымның, техниканың, технологиялардың ұлттық және шетелдік жетістіктері туралы мәліметтерді қамтитын ақпарат;

      18) ғылыми-техникалық қызмет - технологиялық, конструкторлық, экономикалық пен әлеуметтік-саяси және өзге де міндеттерді шешу үшін ғылымның, техника мен өндірістің барлық саласында жаңа білім алуға және оны қолдануға, осы зерттеулерді жүргізу үшін қажетті нормативтік-техникалық құжаттама әзірлеуді қоса алғанда, ғылымның, технологияның және өндірістің біртұтас жүйе ретінде жұмыс істеуін қамтамасыз етуге бағытталған қызмет;

      19) ғылым саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі - уәкілетті орган) - ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласында салааралық үйлестіруді және басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

      19-1) жетекші ғалым – уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес келетін жеке тұлға;

      19-2) жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының эндаумент-қоры – инвестициялық кірісі ғылыми, ғылыми-техникалық және (немесе) білім беру қызметін қаржыландыруға бағытталатын, қайырымдылық көмек, өтеусіз аударымдар, қайырмалдықтар, гранттар, білім беру ұйымдары құрылтайшыларының (қатысушыларының) салымдары есебінен қалыптастырылатын нысаналы капитал қоры;

      20) зияткерлік меншік - азаматтың немесе заңды тұлғаның ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстардың нәтижесінде алынған зияткерлік шығармашылық қызмет нәтижелеріне және азаматтық айналымға қатысушыларды, тауарларды, жұмыстарды немесе көрсетілетін қызметтерді дараландыру құралдарына айрықша құқығы;

      21) инженерлік-техникалық қызметкер - ғылыми ұйымда немесе жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымында жұмыс істейтін, кәсіптік орта немесе жоғары білімі бар, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесіне қол жеткізуге және оны іске асыруға жәрдемдесетін жеке адам;

      21-1) Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигі – ғылым саласында үздік жетістіктері бар, ғылым саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен және шарттарда академия сайлайтын ғалым;

      22) қауымдастырылған профессор (доцент), профессор – уәкілетті орган беретiн ғылыми атақтар;

      23) қолданбалы ғылыми зерттеу - практикалық мақсаттарға қол жеткізу және нақты міндеттерді шешу үшін жаңа білім алуға және оны қолдануға бағытталған қызмет;

      23-1) мемлекеттік тапсырыс – уәкілетті органның және (немесе) салалық уәкілетті органдардың базалық, гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру нысанында мемлекеттік бюджет есебінен қаржыландырылатын ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындауға арналған шарт негізінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектісіне тапсырысы;

      24) салалық уәкілетті орган - ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды және тиісті салада ғылыми зерттеулер жүргізу жөніндегі жұмыстарды үйлестіруді жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

      25) стратегиялық ғылыми зерттеулер – стратегиялық міндеттерді шешуге бағытталған іргелі не қолданбалы ғылыми зерттеулер;

      26) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар - өнімді жасау немесе жаңғырту кезінде орындалатын жұмыстар кешені, тәжірибелік үлгілерге арналған конструкторлық және технологиялық құжаттаманы әзірлеу, тәжірибелік үлгілер мен пайдалы модельдерді дайындау және сынау;

      27) тәжірибелік өндіріс - негізгі қызметі тәжірибелік үлгілер мен пайдалы модельдерді, жаңа өнімдер мен технологиялық процестерді дайындау және байқаудан өткізу болып табылатын ғылыми ұйымдардың, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының құрылымдық бөлімшесі немесе заңды тұлға;

      28) философия докторы (РhD), бейіні бойынша доктор – ғылыми-педагогикалық бағыт немесе кәсіптік қызметтің тиісті саласы бойынша докторантура бағдарламасын меңгерген және Қазақстан Республикасында немесе одан тысқары жерде диссертация қорғаған адамдарға берілетін, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен танылған дәрежелер;

      29) іргелі ғылыми зерттеу - табиғат, қоғам, адам дамуының негізгі заңдылықтары мен олардың өзара байланысы туралы жаңа ғылыми білім алуға бағытталған теориялық және (немесе) эксперименттік зерттеу.

      Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.06.2022 № 130-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Гранттық, бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру қаражатынан жүзеге асырылатын ғылыми зерттеулерді жүргізу бөлігінде осы Заңмен реттелген құқық қатынастарға сатып алуды, оның ішінде мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру тәртібіне қойылатын талаптарды белгілейтін Қазақстан Республикасы заңнамасының күші қолданылмайды.

      2-1. Мемлекеттік қорғаныстық тапсырысты қалыптастыру мен орындау кезінде ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы қоғамдық қатынастар "Қорғаныс өнеркәсібі және мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

      2-2. Биологиялық қауіпсіздік саласындағы ғылым мен ғылыми-техникалық қызмет саласындағы қоғамдық қатынастар "Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптары ескеріле отырып реттеледі.

      3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

      Ескерту. 2-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТІ

3-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

      Қазақстан Республикасының Үкіметі:

      1) ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және оның жүзеге асырылуын ұйымдастырады;

      2) әлеуметтік-экономикалық дамудың басымдықтарына сәйкес ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметтің басым бағыттарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы стратегиялық, іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын айқындайды;

      3) Қазақстан Республикасының Президентіне ғылым жөніндегі жыл сайынғы ұлттық баяндаманы енгізеді;

      4) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      5) Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы Қазақстан Республикасының Жоғары ғылыми-техникалық комиссиясын (бұдан әрі - Жоғары ғылыми-техникалық комиссия) құрады және оның ережесі мен құрамын бекітеді;

      5-1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      6) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      7) Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығын құрады;

      8) зерттеу университеті мәртебесін береді және оның даму бағдарламасын береді;

      9) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      10) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      10-1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      11) алып тасталды – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      12) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      13) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды қаржыландыратын заңды тұлғаларды айқындайды;

      14) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      14-1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      15) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
      16) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
      17) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-бап. Уәкілетті органның құзыреті

      Уәкілетті органның құзыретіне:

      1) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2) ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру, ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласындағы салааралық үйлестіруді жүзеге асыру;

      2-1) мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс шеңберінде қалыптастырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды қоспағанда, мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларын үйлестіру;

      2-2) Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академиктерін сайлау қағидалары мен өлшемшарттарын әзірлеу және бекіту;

      3) Қазақстан Республикасындағы іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын әзірлеу кіреді. Биологиялық қауіпсіздік саласын қозғайтын іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттары шеңберінде ғылыми зерттеулерді іріктеу кезінде Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздік саласындағы заңнамасының талаптары ескеріледі;

      3-1) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық қаржыландыру нормаларын бекіту;

      3-2) осы Заңның 27-1-бабына сәйкес іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру нормаларын бекіту;

      4) Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның қызметін қамтамасыз ету;

      5) мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс шеңберінде қалыптастырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды қоспағанда, мемлекеттік бюджет есебінен іске асырылатын іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларын әзірлеуді және олардың қалыптастыру, орындау және аяқтау сатыларында іске асырылуын жүзеге асыруды ұйымдастыру;

      5-1) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды мемлекеттік есепке алу қағидаларын және олардың орындалуы жөніндегі есептерді бекіту;

      5-2) ғылыми зерттеулерді және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды мемлекеттік-жекешелік әріптестік негізінде ұйымдастыру және жүргізу тәртібін бекіту;

      5-3) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын мемлекеттік есепке алу қағидаларын және олардың орындалуы жөніндегі есептерді бекіту;

      5-4) осы Заңның 27-1-бабына сәйкес іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдардың тізбесін бекіту;

      5-5) осы Заңның 27-1-бабына сәйкес іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру нормаларын әзірлеу;

      6) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын әзірлеу;

      7) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеу қағидаларын әзірлеу, сондай-ақ оларды аккредиттеуден өткізу;

      8) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      9) ұлттық ғылыми кеңестердің қызметін үйлестіру;

      10) салалық уәкілетті органдардың ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар шеңберінде жүзеге асыратын жұмысын үйлестіру;

      11) мүшелерін сайлау тәртібін қоса алғанда, ғылыми ұйымның консультативтік-кеңесші органы туралы үлгі ережені бекіту;

      12) ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар туралы үлгі ережені бекіту;

      13) диссертациялық кеңес туралы үлгі ережені бекіту;

      14) дәрежелер беру тәртібін бекіту;

      14-1) үміткерлерді іріктеу және ғылыми тағылымдамадан өту қағидаларын әзірлеу;

      15) ғылыми атақтар (қауымдастырылған профессор (доцент), профессор) беру тәртібін бекіту;

      15-1) еңбегіне ақы төлеу базалық қаржыландыру шеңберінде жүзеге асырылатын жетекші ғалымдарға қойылатын талаптарды әзірлеу және бекіту;

      16) философия докторы (РhD), бейіні бойынша доктор дәрежесін алу үшін қорғалған диссертацияларды мемлекеттік тіркеу тәртібін бекіту;

      16-1) "Үздік ғылыми қызметкер" жыл сайынғы сыйлығын беру қағидаларын бекіту;

      16-2) ғылыми бағыттар сыныптауышын бекіту;

      16-3) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметке мониторингті жүзеге асыру және ғылымды басқару жүйесін ақпараттық қамтамасыз ету, ғылым саласындағы ақпараттандыру объектілерін ұйымдастыру және олардың жұмыс істеуі қағидаларын бекіту;

      17) ұлттық ғылыми кеңестер туралы ережені әзірлеу;

      17-1) апелляциялық комиссия туралы ережені әзірлеу және оның құрамын бекіту;

      18) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет пен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды гранттық қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру қағидаларын әзірлеу;

      19) ғылыми зерттеулерді және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды мемлекеттік-жекешелік әріптестік негізінде ұйымдастыру және жүргізу тәртібін әзірлеу;

      20) ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша бас ұйымды айқындау;

      21) өз құзыреті шегінде мемлекеттік ғылыми ұйымдардың басшыларын лауазымға тағайындау және лауазымнан босату;

      22) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың және олардың орындалуы жөніндегі есептердің мемлекеттік есепке алынуын ұйымдастыру;

      23) мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс шеңберінде қалыптастырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды қоспағанда, мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, орындалған ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың есептерін бекіту;

      23-1) ғылыми және өндірістік қызметте пайдаланылатын патогенді және өнеркәсіптік микроорганизмдердің жұмыс коллекцияларын қалыптастыру, жүргізу және күтіп-бағу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

      24) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру кіреді.

      Ескерту. 4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.01.2014 № 159-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2022 № 130-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-бап. Салалық уәкілетті органның құзыреті

      Салалық уәкілетті органның құзыретіне:

      1) ғылым және ғылыми-техникалық қызмет саласында ұсыныстар әзірлеуге және мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысу, тиісті салада ғылыми зерттеулер жүргізу жөніндегі жұмысты үйлестіру;

      2) тиісті салада іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын қалыптастыруға қатысу;

      3) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар әзірлеуді және тиісті салада олардың іске асырылуын жүзеге асыруды ұйымдастыру;

      4) мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, тиісті салада орындалған ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар жөнінде есептерді бекіту;

      4-1) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын әзірлеуге қатысу;

      4-2) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеу қағидаларын әзірлеуге қатысу;

      4-3) уәкілетті органға ұлттық ғылыми кеңестердің құрамына қосу үшін кандидатуралар жөнінде ұсыныстар енгізу және олардың құрамын келісу;

      4-4) ұлттық ғылыми кеңестер туралы ережені әзірлеуге қатысу;

      4-5) уәкілетті органға базалық қаржыландыру субъектілерінің және осы Заңның 27-1-бабына сәйкес іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдардың тізбелерін қалыптастыру бойынша ұсыныстар енгізу;

      4-6) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет пен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды гранттық қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру қағидаларын әзірлеуге қатысу;

      5) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      6) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      7) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру кіреді.

      Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.01.2014 № 159-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ СУБЪЕКТІЛЕРІ

6-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері

      1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері болып табылады.

      2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін шығармашылық еркіндікке, жосықсыз бәсекелестіктен қорғауға, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметке қатысуға, оның ішінде мемлекеттік бюджеттен және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар конкурстарына қатысуға тең құқыққа кепілдік беріледі және олар қамтамасыз етілді.

      Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар көрсететін қызметтерді уәкілетті орган айқындаған тәртіппен пайдалануға құқылы.

      3. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және шарттармен сату немесе сатуға ұсыну құқығын қоса алғанда, зияткерлік меншік объектілерін пайдалану құқығы бар.

      4. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері ұлттық қауіпсіздікке қатер төндірмеуді қамтамасыз ететін ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асыруға міндетті.

      5. Ғылыми және өндірістік қызметте пайдаланылатын патогенді және өнеркәсіптік микроорганизмдердің ұлттық және жұмыс коллекцияларын қалыптастыру, жүргізу және күтіп-бағу жөніндегі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерінің қызметі Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздік саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар

      1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын ғылыми ұйымдармен, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарымен еңбек қатынастарында тұратын ғылыми, инженерлік-техникалық және өзге де қызметкерлер, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті дербес жүзеге асыратын ғалымдар ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар болып табылады.

      2. Жеке тұлғалардың ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет пен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды гранттық қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру қағидаларына және конкурс шарттарына сәйкес мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар конкурстарына қатысуға құқығы бар.

      Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Ғылыми ұйымдар

      1. Қызметінің негізгі түрі ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті жүзеге асыру, оның ішінде зияткерлік меншік объектілеріне құқықты іске асыру, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу болып табылатын заңды тұлға ғылыми ұйым болып табылады.

      Ғылыми ұйымдар жанынан консультативтік-кеңесші органдар құрылуы мүмкін.

      2. Мемлекеттік меншікке негізделген ғылыми ұйымдар мемлекеттік

      ғылыми ұйымдар болып табылады.

      Дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі ғылыми ұйымдар, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі ғылыми ұйымдар мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдар болып табылады. Жанама тиесілілік әрбір келесі тұлғаға өзге заңды тұлғаның дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тиесілі болатынын білдіреді.

      3. Жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын коммерциялық емес акционерлік қоғам нысанында құрылған Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы:

      1) әлеуметтік-экономикалық даму басымдықтарына сәйкес ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметтің басым бағыттарын, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы стратегиялық, іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын айқындау жөніндегі ұсынымдарды тұжырымдайды;

      2) ғылым жөніндегі жыл сайынғы ұлттық баяндаманы дайындауды және басып шығаруды үйлестіреді;

      3) ғылымды дамыту бойынша форсайттық зерттеулерді дайындауды және жүргізуді үйлестіреді;

      4) ғылым саласында атаулы сыйлықтар мен стипендиялар алуға конкурстар өткізеді;

      5) ғылым мен техниканың әртүрлі салаларында ғылыми зерттеулер жүргізеді;

      6) ғылыми журналдар шығарады;

      7) халықаралық ғылыми және ғылыми-техникалық ынтымақтастықты дамытуға қатысады;

      8) ғылымды танымал етуге қатысады;

      9) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет саласында жұмыс істейтін ұлттық және салалық академиялар, ғалымдардың қоғамдық бірлестіктер болып табылатын шығармашылық одақтары ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық саясатты қалыптастыруға және іске асыруға, ғылымды дамытудың басым бағыттарын әзірлеуге, іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулерді, ғылыми сыйлықтар алуға ұсынылған жұмыстарды ғылыми-техникалық сараптауға, ғылыми-техникалық саладағы нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуге, Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуын қамтамасыз ету үшін ғалымдарды кәсіби жұмылдыруға қатысады.

      Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексінде белгіленген зейнеткерлік жасқа толған Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының академигіне Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын мөлшерде және тәртіппен өмір бойғы ай сайынғы стипендия белгіленеді.

      Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 30.06.2022 № 130-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының ғылыми қызметі

      1. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы жүзеге асыратын қызметтің негізгі түрі білім берумен қатар: ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет, оның ішінде зияткерлік меншік объектілеріне құқықты іске асыру, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды жүргізу болып табылады.

      2. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының, сондай-ақ олардың ғылыми қызметкерлерінің ұжымдық пайдаланымдағы ғылыми зертханалар көрсететін қызметтерді пайдалануға, мемлекеттік бюджеттен және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар конкурстарына қатысуға тең құқығы бар.

      3. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары оқу білім беру процесіне ғылымның озық жетістіктерін енгізумен қатар оқыту процесіне ғылыми, ғылыми-зерттеу ұйымдарының ғалымдарын, оның ішінде шетелдік ғалымдарды тартуға құқылы.

      4. Мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен ғылыми зертханаларды, ғылыми-зерттеу институттарын, тәжірибелік өндірістерді, инновациялық инфрақұрылымның мамандандырылған субъектілерін, жобалау-конструкторлық ұйымдарды, сондай-ақ ғылыми-білім беру консорциумдарын құруға құқылы.

      5. Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілетті органның ұсынысы бойынша жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына зерттеу университеті мәртебесін бере алады.

10-бап. Зерттеу университеті

      1. Зерттеу университеті Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен университетті дамыту бағдарламасын іске асыратын әрі іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулерді және өзге де ғылыми-техникалық, тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды ұйымдастыруға және жүргізуге қатысатын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы болып табылады.

      2. Зерттеу университетінің негізгі міндеті жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің барлық деңгейінде ғылыми қызмет пен білім беру процесінің интеграциясы болып табылады.

      3. Зерттеу университеті жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беру бағдарламаларының стандарттарын өз бетінше әзірлейді және іске асырады. Білім беру бағдарламаларын іске асыру шарттарына және меңгеру нәтижелеріне қойылатын талаптар жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің мемлекеттік стандарттармен белгіленетін тиісті бағдарламаларынан төмен бола алмайды.

      4. Зерттеу университеті жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша оқуға қабылдау кезінде бейіндік бағыттың қосымша талаптарын белгілеуге құқылы.

11-бап. Ғылым саласындағы өзге де ұйымдар

      Қызметінің негізгі түрі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет болып табылмайтын ұйымдар өздерінің құрылтай құжаттарында бекітілген міндеттерді шешу мақсатында өз құрылымында ғылыми бөлімшелер құруға құқылы.

4-тарау. ҒЫЛЫМИ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДІ ӘЛЕУМЕТТІК ҚАМСЫЗДАНДЫРУ

12-бап. Ғылыми қызметкерлерге еңбекақы төлеу

      1. Ғылыми зерттеулер жүргізуге арналған мемлекеттік тапсырысты мемлекеттік бюджеттен орындайтын мемлекеттік ғылыми ұйымдардың және мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының ғылыми қызметкерлеріне еңбекақы төлеу Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен және негіздерде жүргізіледі.

      2. Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған мемлекеттік тапсырманы немесе мемлекеттік тапсырысты орындайтын ғылыми қызметкерлерге ғылыми дәрежелері, дәрежелері үшін ғылым кандидатына, философия докторына (PhD), бейіні бойынша докторға республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 17 еселенген мөлшерінде, ғылым докторына республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 34 еселенген мөлшерінде мемлекеттік бюджеттен ай сайын қосымша ақы белгіленеді.

      3. Ғылыми зерттеулерді Қазақстан Республикасының аумағында аккредиттелген ғылыми ұйымдармен немесе жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарымен бірлесіп орындайтын шетелдік ғалымдарға, сондай-ақ өз қызметін шетелде жүзеге асыратын қазақстандық ғалымдарға еңбекақы төлеу олардың біліктілігі ескеріле отырып, шарт негізінде жүзеге асырылады.

      Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 203-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Ғылыми ұйымдар қызметкерлерінің демалыстары

      1. Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың және мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлеріне өздерінің еңбекақы төлеуге арналған қолда бар қаражаты шегінде сауықтыру үшін бір лауазымдық жалақысы мөлшерінде жәрдемақы төленіп, ғылым докторларына ұзақтығы - күнтізбелік елу алты күн, ғылым кандидаттарына, философия докторларына (PhD), бейіні бойынша докторларға - күнтізбелік қырық екі күн, өзге де ғылыми қызметкерлерге - күнтізбелік отыз бес күн ақы төленетін жыл сайынғы еңбек демалысы беріледі.

      Ұжымдық шартта белгіленген жағдайларда, мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлеріне өздерінің еңбекақы төлеуге арналған қолда бар қаражаты шегінде сауықтыру үшін екі лауазымдық жалақысы мөлшерінде жәрдемақы төленіп, ұзақтығы күнтізбелік отыз күн ақы төленетін жыл сайынғы демалыс берілуі мүмкін.

      2. Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлеріне жетекші жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында, ғылыми орталықтарда және зертханаларда, оның ішінде шетелде біліктілігін арттыру, тағылымдамадан өту мақсатында бір жылға дейінгі мерзімге демалыс беріледі. Бұл ретте, демалыс уақытында бұл адамның жалақысы сақталмай, жұмыс орны мен лауазымы сақталады.

      Демалыс берудің тәртібі мен шарттары мемлекеттік ғылыми ұйымдардың ішкі құжаттарында айқындалады.

14-бап. Ғылыми қызметкерлерді әлеуметтік қорғау шаралары

      1. Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының ғылыми қызметкерлерінің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және шарттармен тұрғын үймен қамтамасыз етілуге құқығы бар.

      2. Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының тұрғын үй жағдайын жақсартуға мұқтаж ғылыми қызметкерлеріне жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелері тегін беріледі.

      3. Мемлекеттік ғылыми ұйымдардың ғылыми қызметкерлері және олармен бірге тұратын отбасы мүшелері тиісті денсаулық сақтау ұйымдарында белгіленген тәртіппен медициналық қызмет көрсетуді пайдаланады.

      4. Ғылыми қызметкерлерді зейнетақымен және әлеуметтік қамсыздандыру Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-бап. Ғалымдарды, ғылыми ұйымдар мен жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының ғылыми қызметкерлерін көтермелеу шаралары

      Ескерту. 15-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Көтермелеу мақсатында ғылым мен техниканы дамытуға үлес қосқан ғалымдар, ғылыми ұйымдар мен жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының ғылыми қызметкерлері:

      1) Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайтын Ғылым мен техника саласындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік сыйлығын алуға ұсынылуы;

      2) Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалар туралы заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларына ұсынылуы;

      3) үздік ғылыми зерттеулері мен жұмыстары, ғылым саласындағы аса зор жетістіктері үшін жыл сайынғы сыйлықтарды алуға ұсынылуы;

      4) мемлекеттік ғылыми стипендияларды алуға ұсынылуы;

      5) республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің 2000 еселенген мөлшеріндегі "Үздік ғылыми қызметкер" жыл сайынғы сыйлығын алуға ұсынылуы мүмкін.

      Мемлекеттік Ғылыми стипендиялар:

      мемлекет үшін басым бағыттарда іргелі немесе қолданбалы ғылыми зерттеулерді жүргізуге, ғылыми кадрларды даярлауға белсене қатысатын ғалымдар мен ғылыми қызметкерлерге;

      ғылыми проблемаларды шешу бойынша зерттеулер жүргізуге белсене қатысатын және ғылыми қоғамдастық мойындаған, қоса алғанда қырық жасқа дейінгі талантты жас ғалымдарға да берілуі мүмкін.

      2. Сыйлықтар мен мемлекеттік ғылыми стипендиялар беруді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз құзыреті шегінде уәкілетті орган мен салалық уәкілетті органдар жүзеге асырады.

      3. Жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымы эндаумент-қорының инвестициялық кірісі қаражатынан білім алушыларды, ғалымдарды, ғылыми жұмыскерлерді және ұйымдарды көтермелеу шарасы ретінде стипендия төленуі мүмкін.

      Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Ғылыми, ғылыми-техникалық кадрларды даярлау, қайта даярлау және тағылымдамадан өткізу

      1. Жоғары білікті кадрлары және материалдық-техникалық базасы бар ғылыми ұйымдар, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары өздері үшін басым бағыттар бойынша ғылыми, ғылыми-техникалық кадрларды даярлауды, қайта даярлауды және тағылымдамадан өткізуді жүзеге асыруға құқылы.

      2. Ғылыми, ғылыми-техникалық кадрларды даярлау, қайта даярлау және тағылымдамадан өткізу Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік бюджеттен ұлттық та және шетелдік те ғылыми ұйымдары мен жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жүзеге асырылуы мүмкін.

5-тарау. ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ БАСҚАРУ

17-бап. Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті басқару және оның қағидаттары

      1. Стратегиялық, сараптамалық және әкімшілік функциялардың бөлінуін сақтай отырып, Қазақстан Республикасында ұлттық ғылыми жүйені дамыту және оның жұмыс істеуі мақсатында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті басқаруды:

      1) Қазақстан Республикасының Үкіметі;

      2) Жоғары ғылыми-техникалық комиссия;

      2-1) апелляциялық комиссия;

      3) ұлттық ғылыми кеңестер;

      4) уәкілетті орган;

      5) салалық уәкілетті органдар жүзеге асырады.

      2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті басқару мынадай қағидаттарға негізделеді:

      1) ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің басымдылығы;

      2) мемлекеттік қолдауды алу кезінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерінің ашықтығы, объективтілігі және теңдігі;

      3) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет субъектілерін мемлекеттік қолдаудың экономикалық тиімділігі мен нәтижелілігі;

      4) іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулердің басым бағыттарын дамыту;

      5) ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға сараптама жасаудың объективтілігі мен тәуелсіздігі;

      6) ғылымның, білім беру мен өндірістің интеграциясы;

      7) ғылымның және ғылыми-техникалық қызметтің басым бағыттары бойынша жоғары білікті кадрлар даярлау;

      8) халықаралық ғылыми және ғылыми-техникалық ынтымақтастықты дамыту;

      9) преференциялар беру арқылы экономиканың басым секторларында технологияларды коммерцияландыруды ынталандыру;

      10) жеке кәсіпкерлік субъектілерінің ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті дамытуға қатысуы үшін оларды көтермелеу және жағдайлар жасау;

      11) білім алуды, оны технологияға трансформациялауды және оның экономикаға трансфертін ынталандыру.

      Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18-бап. Жоғары ғылыми-техникалық комиссия

      1. Жоғары ғылыми-техникалық комиссия Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі басқаратын, Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы алқалы орган болып табылады.

      2. Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның қүрамы Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүшелері, мемлекеттік органдар басшылары, жетекші ғалымдар, білімнің әртүрлі салаларының сарапшылары, ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық даму институттарының, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің және ғылыми қоғамдық бірлестіктердің өкілдері қатарынан қалыптастырылады және Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітіледі.

      3. Мыналар Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның негізгі міндеттері болып табылады:

      1) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызметті дамытуға бағытталған стратегиялық міндеттер мен басымдықтарды қалыптастыру;

      2) ғылым бағыттары бойынша басым іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулерді айқындау;

      3) ұлттық ғылыми кеңестердің ұсыныстарын қарау;

      4) мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс шеңберінде қалыптастырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды қоспағанда, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметке мемлекеттік бюджеттен қаржыландыру көлемін айқындау және ғылымды дамытудың басым бағыттары бойынша бөлу, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды қаржыландыру көлемін айқындау.

      Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-1-бап. Апелляциялық комиссия

      1. Апелляциялық комиссия алқалы орган болып табылады.

      2. Апелляциялық комиссияның құрамы уәкілетті органның, салалық уәкілетті органдардың, ғылыми қоғамдық бірлестіктер өкілдерінің, сарапшылардың қатарынан, сондай-ақ ғалымдар болып табылатын Жоғары ғылыми-техникалық комиссияның мүшелерінен қалыптастырылады. Апелляциялық комиссияның төрағасы, мемлекеттік органдардың өкілдерін қоспағанда, апелляциялық комиссия мүшелерінің қатарынан сайланады.

      3. Апелляциялық комиссия мыналарды:

      1) ұлттық ғылыми кеңестердің қабылданған шешімдері бойынша конкурстарға қатысушылардың келіспейтіні туралы жолданымдарын;

      2) уәкілетті органның ұсынуы бойынша Ұлттық ғылыми кеңестер мүшелерінің әдеп кодексін ұлттық ғылыми кеңестер мүшелерінің сақтауы мәселелерін;

      3) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыру туралы аралық және қорытынды есептерді ұлттық ғылыми кеңестердің қарауының нәтижелері бойынша жолданымдарды қарайды.

      4. Апелляциялық комиссия мыналарды:

      1) өтінімдері ұлттық ғылыми кеңестердің қарауына жіберілмеген конкурсқа қатысушылардың жолданымдарын;

      2) жобалар мен бағдарламаларды қаржыландыруды азайту мәселелері жөніндегі жолданымдарды;

      3) Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығы ұсынатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын іске асыру мониторингінің қорытындыларын қараудың мәселелері жөніндегі жолданымдарды;

      4) иесі бүркемеленген жолданымдарды;

      5) мәселенің мәні баяндалмаған және жеткілікті негіздемелер мен фактілер ұсынылмаған жолданымдарды;

      6) апелляциялық комиссия туралы ережеге сәйкес басқа да жолданымдарды қарамайды.

      5. Әдеп кодексін сақтау мәселелері бойынша конкурстарға қатысушылардың жолданымдарын және уәкілетті органның ұсынымдарын қарау тәртібі апелляциялық комиссия туралы ережеде айқындалады.

      6. Апелляциялық комиссия өз құзыреті шегінде өтініш берушілердің жолданымдарын, оның ішінде олардың қатысуымен объективті, жан-жақты және уақтылы қарауды қамтамасыз етеді.

      7. Апелляциялық комиссияның шешімдері ұлттық ғылыми кеңестердің, уәкілетті органның және (немесе) салалық уәкілетті органдардың не Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды қаржыландыратын заңды тұлғалардың міндетті түрде орындауына жатады.

      8. Уәкілетті орган апелляциялық комиссияның жұмыс органы болып табылады.

      Ескерту. 5-тарау 18-1-баппен толықтырылды – ҚР 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Ұлттық ғылыми кеңестер

      1. Ұлттық ғылыми кеңестер ғылым бағыттары бойынша құрылған алқалы органдар болып табылады.

      2. Ұлттық ғылыми кеңестердің негізгі міндеттері:

      1) Жоғары ғылыми-техникалық комиссия айқындаған басымдықтарға сәйкес мамандандырылған ғылыми бағыттарды қалыптастыру;

      2) ғылыми зерттеулер жүргізу үшін бөлінетін қаржыландырудың нысандары мен көлемдерін айқындау;

      3) ұсынылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың ғылыми жаңалығын, ғылыми-техникалық деңгейін, перспективалығын, әзірлену дәрежесін, сұралатын қаржыландыру көлемінің экономикалық негіздемелелігін бағалау;

      4) Қазақстан Республикасының жаңа ғылыми бағыттардағы қажеттіліктерін бағалау;

      5) мемлекеттік бюджеттен қаржыландыруға ұсынылатын іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулер бойынша ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын конкурстық іріктеуді жүзеге асыру;

      6) алып тасталды - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      7) Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығы ұсынатын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы аралық және қорытынды есептерді, сондай-ақ ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларының іске асырылу мониторингінің қорытындыларын қарау, осындай есептер мен мониторингтің қорытындыларын қараудың нәтижелері бойынша шешім қабылдау болып табылады.

      3. Алып тасталды - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      4. Ұлттық ғылыми кеңестердің құрамдарын уәкілетті орган салалық уәкілетті органдардың, ғылыми ұйымдардың, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының және ғылыми қоғамдық бірлестіктердің ұсыныстары мен ұсынымдары бойынша қазақстандық және шетелдік білікті ғалымдар, мемлекеттік органдардың, ұлттық басқарушы холдингтердің, ұлттық даму институттарының, ұлттық холдингтердің, ұлттық компаниялардың, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің өкілдері қатарынан қалыптастырады және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      5. Ұлттық ғылыми кеңестер ашық дауыс беру арқылы:

      ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстардың ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларын;

      ғылыми-зерттеу, тәжірибелік-конструкторлық және технологиялық жұмыстар бөлігіндегі басқа да бағдарламаларды;

      Қазақстан Республикасы ғылыми мекемелерінің, ұйымдары мен кәсіпорындарының қатысуымен іске асырылатын мемлекетаралық ғылыми-техникалық бағдарламалардың жобаларын;

      ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын тиісті қаржы жылына арналып бекітілген бюджет шеңберінде мемлекеттік бюджет есебінен гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру (қаржыландыруды тоқтату), осы Заңның 27-1-бабына сәйкес ғылыми ұйымдар жүзеге асыратын іргелі ғылыми зерттеулерді қаржыландыру (қаржыландыруды тоқтату) туралы шешімдер қабылдайды.

      6. Ұлттық ғылыми кеңестердің шешімдерін уәкілетті орган және салалық уәкілетті органдар міндетті түрде орындауға тиіс.

      7. Ұлттық ғылыми кеңестердің мүшелері нақты мәселелерді қарау кезінде өздеріне мәлім болған мүдделер қақтығысы туралы кеңесті хабардар етуге міндетті және кеңес қабылдайтын шешімдердің объективтілігі мен негізділігі үшін жауапты болады.

      8. Ұлттық ғылыми кеңестер ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы аралық және қорытынды есептерді қабылдайды.

      9. Нақты ғылыми, ғылыми-техникалық жобаға және бағдарламаға (есептерге), оның ішінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларына сараптама жүргізгені үшін сыйақыны, қазақстандық және шетелдік ғалымдардың іссапар шығыстарын қоса алғанда, ұлттық ғылыми кеңестердің қызметін қамтамасыз етуді Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығы мемлекеттік бюджеттен жүргізеді.

      10. Ұлттық ғылыми кеңестер туралы ереженің құрылымына Ұлттық ғылыми кеңестер мүшелерінің әдеп кодексі кіреді.

      Ұлттық ғылыми кеңес мүшесінің Ұлттық ғылыми кеңестер мүшелерінің әдеп кодексінің талаптары мен ережелерін бұзуы осы мүшені ұлттық ғылыми кеңестің құрамынан шығару үшін негіз болып табылады.

      Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығы

      1. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалар, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобалары сараптамасының әкімшілендіру бірыңғайлығын, тәуелсіздігін, ашықтығы мен жариялылығын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығын құрады.

      2. Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығының құзыретіне:

      1) мемлекеттік бюджеттен қаржыландыруға ұсынылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларына мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама жүргізу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру;

      2) ұлттық ғылыми кеңестердің жұмысын ұйымдастыру және ұлттық ғылыми кеңестердің мүшелері туралы ақпаратты өз интернет-ресурсында орналастыру;

      3) ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың (есептердің), сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларының мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптамасы нәтижелерінің қорытындыларын және сараланған тізімін ұлттық ғылыми кеңестерге жіберу;

      4) орындалған ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың (есептердің), сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларының нәтижелерін бағалау;

      5) ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын орындау және аяқтау сатыларында олардың іске асырылуына мониторингті жүзеге асыру және оның қорытындыларын ұлттық ғылыми кеңестерге жіберу;

      6) қазақстандық және шетелдік сарапшылар құрамын сапалы іріктеуді қамтамасыз ету;

      6-1) мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қамтитын ғылыми және ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға сараптама жүргізу үшін сарапшылар құрамын іріктеу Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып, қазақстандық ғалымдар қатарынан жүзеге асырылады;

      7) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы әдістемелік және ұйымдастырушылық-техникалық қамтамасыз ету;

      8) ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларының деректер банктерін қалыптастыру;

      9) өз қызметін жетілдіру бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу;

      10) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де қызметтерді жүзеге асыру кіреді.

      3. Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығының:

      1) мемлекеттік органдардан, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерінен функцияларды жүзеге асыруға және өзіне жүктелген міндеттерді орындауға қажетті ақпаратты сұратуға және алуға;

      2) өзінің құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша түсініктемелер беруге;

      3) алып тасталды - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      4) ғылыми зерттеулерге сараптама жасау және оларға мониторинг жүргізуді жүзеге асыру үшін белгіленген тәртіппен өзге де ұйымдарды, қазақстандық және (немесе) шетелдік ғалымдарды тартуға;

      5) белгіленген тәртіппен шетелдік ғылыми ұйымдармен өзара іс-қимыл жасауға;

      6) ғылыми-техникалық қызмет саласында консультативтік-кеңесші органдар құруға;

      7) ғылыми және ғылыми-техникалық даму мәселелері бойынша іс-шаралар өткізуге;

      8) баспа қызметін жүзеге асыруға құқығы бар.

      4. Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығының қызметін қаржыландыру мемлекеттік бюджеттен жүргізіледі.

      Ескерту. 20-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 131-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама

      1. Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын талдамалық бағалауды дайындау мақсатында сараптама қорытындыларының тәуелсізділігі, объективтілігі, біліктілігі, кешенділігі, дәйектілігі, толықтығы және негізділігі қағидаттары бойынша жүзеге асырылады.

      2. Мемлекеттiк бюджеттен қаржыландыруға жататын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларына мемлекеттiк ғылыми-техникалық сараптаманы құзыретті қазақстандық және шетелдік сарапшылар жүргiзедi, олардың негізгі міндеттері ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларының ғылыми жаңалығын, ұсынылатын ғылыми-техникалық деңгейін, өзектілігін, перспективалығын, әзірлену дәрежесін және сұралып отырған қаржыландыру көлемінің экономикалық негізділігін ескере отырып, объектілерді сараптамалық бағалау болып табылады.

      Қазақстандық және шетелдік сарапшыларды іріктеу олардың мамандануына және ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларының ерекшеліктеріне сәйкес ғылыми метрикалық көрсеткіштер негізінде жүргізіледі.

      3. Ғылыми-техникалық сараптама жүргізуге сарапшыларды тарту үшін шетел сарапшыларының дерекқоры құрылады, олардың кандидатураларын шетелдік жетекші университеттер, ғылыми-зерттеу мекемелері, ұлттық ғылым академиялары мен ғылыми қоғамдастықтар ұсынады.

      4. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын бағалауға тартылған ғалымдар, сарапшылар, оның ішінде шетелдіктер сараптамаға ұсынылған материалдардың құпиялылығын сақтауға және коммерциялық құпияны сақтауды қамтамасыз етуге міндетті.

      Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 131-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды және ғылыми және (немесе)ғылыми-техникалық қызмет туралы есептерді мемлекеттік есепке алу

      1. Іске асырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы есептерді мемлекеттік есепке алу ғылыми-техникалық ақпараттың ұлттық ресурсын қалыптастыру және Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық әлеуеті серпініне мониторинг жүргізу мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды және олардың орындалуы жөніндегі есептерді мемлекеттік есепке алуға ұсынуға міндетті.

      3. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың және ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы есептердің мемлекеттік есепке алуға ұсынылуын бақылауды уәкілетті орган мен салалық уәкілетті органдар жүзеге асырады.

      4. Бюджет қаражатынан қаржыландырылатын, мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қамтитын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды орындау жөніндегі есептерді қоспағанда, мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың орындалуы жөніндегі есептер уәкілетті орган мен салалық уәкілетті органдардың интернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс.

      5. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды және олардың орындалуы жөніндегі есептерді мемлекеттік есепке алуды ұйымдастыру және жүргізу қағидаларын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      Ескерту. 22-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.11.2015 № 398-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеу

      1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін аккредиттеуді уәкілетті орган олардың өз қаражаты есебінен жүзеге асырады.

      2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғаларды аккредиттеу оларға қойылатын ең төменгі қажетті талаптарды белгілей отырып, хабарландыру сипатында болады.

6-тарау. ҒЫЛЫМИ ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ҒЫЛЫМИ-ТЕХНИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІ ҚАРЖЫЛАНДЫРУ

24-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыру

      1. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыру мемлекеттік бюджеттен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден жүзеге асырылады.

      2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті мемлекеттік бюджеттен қаржыландыру мынадай нысандарда жүзеге асырылады:

      1) базалық қаржыландыру;

      2) гранттық қаржыландыру;

      3) бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру.

      4) іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру.

      3. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілерін қаржыландыру ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет пен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды гранттық қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру қағидаларында белгіленген тәртіппен және шарттарда бір мезгілде әртүрлі қаржыландыру нысандары бойынша жүзеге асырылуы мүмкін.

      4. Ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларды іске асыруға арналған шарт ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектісі немесе дербес білім беру ұйымы мен оның ұйымы және уәкілетті орган және (немесе) салалық уәкілетті орган не Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыратын заңды тұлғалар арасында олар іске асырылатын бүкіл мерзімге, бірақ бес жылдан аспайтын мерзімге жасалады.

      Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Базалық қаржыландыру

      1. Базалық қаржыландыру уәкілетті органда аккредиттелген және салалық уәкілетті орган айқындаған, олар үшін басым бағыттар бойынша ғылыми зерттеулер жүргізуге арналған мемлекеттік тапсырманы және мемлекеттік тапсырысты орындайтын мемлекеттік ғылыми ұйымдарға және мемлекеттік ғылыми ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдарға, мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына бөлінеді.

      1-1. Базалық қаржыландыру іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдардың уәкілетті орган бекіткен тізбесіне енгізілген ғылыми ұйымдарға бөлінбейді.

      2. Базалық қаржыландыру ғылыми инфрақұрылымды және мүлікті, оның ішінде ғимараттарды, жабдықтар мен материалдарды ағымдағы қамтамасыз етуге, жетекші ғалымдардың, әкімшілік және қызмет көрсету персоналының еңбекақысын төлеуге, сондай-ақ мемлекеттік ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік ұйымдарға теңестірілген ғылыми ұйымдардың, мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының, дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының, сондай-ақ дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы мемлекетке тиесілі заңды тұлғаларға дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы тікелей не жанама түрде тиесілі жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының ғылыми-техникалық қызметін ақпараттық сүйемелдеуге арналған базалық қаржыландыру нормалары бойынша шығыстарды қамтиды.

      3. Базалық қаржыландыру субъектілері болып табылатын ұйымдар тізбесін салалық уәкілетті органдардың ұсыныстары негізінде уәкілетті орган қалыптастырады және бекітеді.

      Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Гранттық қаржыландыру

      1. Гранттық қаржыландыру ғылыми-зерттеу жұмыстарының деңгейін, ғылыми ұйымдардың және олардың ұжымдарының, ғалымдардың ғылыми-техникалық әлеуеті мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында ғылыми зерттеулер жүргізуге, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруға бөлінеді.

      2. Гранттық қаржыландырудың негізгі бағыттары мен көлемін ұлттық ғылыми кеңестердің ұсынымдары негізінде Жоғары ғылыми-техникалық комиссия Қазақстан Республикасының ғылымын дамытудың басым бағыттарына сәйкес бекітеді және олар белгіленген тәртіппен Республикалық бюджет комиссиясының қарауына жатады.

      3. Гранттық қаржыландыруға арналған конкурсқа ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектілері, сондай-ақ дербес білім беру ұйымдары мен олардың ұйымдары тең шарттармен қатысады.

      Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыру жобаларын гранттық қаржыландыруға арналған конкурс "Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет пен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды гранттық қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Гранттық қаржыландыруға арналған конкурсты уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган жариялайды және хабарландыру конкурс жариялаған уәкілетті органның немесе салалық уәкілетті органның интернет-ресурсында орналастырылуға жатады.

      5. Гранттық қаржыландыруға қатысуға өтінімдерді ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектілері, сондай-ақ дербес білім беру ұйымдары мен олардың ұйымдары конкурс жариялаған уәкілетті органға немесе салалық уәкілетті органға береді.

      5-1. Берілген өтінімдерді конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган тиісті ұлттық ғылыми кеңестің қарауы үшін Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығына жібереді.

      Ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс саласындағы өтінімдерді қоспағанда, ұлттық ғылыми кеңестер қарайтын өтінімдер тізбесі Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығының интернет-ресурсында орналастырылуға жатады.

      6. Гранттық қаржыландыру туралы шешімдерді ұлттық ғылыми кеңес шығарады және конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган бекітеді.

      7. Гранттық қаржыландыруды конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган не Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды қаржыландыратын заңды тұлғалар жүзеге асырады.

      8. Гранттық қаржыландыруға арналған конкурс нәтижелері конкурс жариялаған уәкілетті органның немесе салалық уәкілетті органның интернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс.

      Ескерту. 26-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 31.10.2015 № 382-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-бап. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру

      1. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру стратегиялық маңызды мемлекеттік міндеттерді, оның ішінде ұлттық ғылыми-техникалық міндеттерді шешу мақсатында стратегиялық ғылыми зерттеулер жүргізуге бөлінеді және конкурстық негізде жүзеге асырылады. Ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс саласындағы, мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қамтитын қолданбалы ғылыми зерттеулерді жүргізуге арналған бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша конкурстан тыс рәсімдер арқылы бөлінуі мүмкін.

      2. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға арналған конкурсқа ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектілері, сондай-ақ дербес білім беру ұйымдары мен олардың ұйымдары, оның ішінде қоса атқарушы ретінде қатысады.

      3. Ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға арналған конкурсты уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган жариялайды және хабарландыру конкурс жариялаған уәкілетті органның немесе салалық уәкілетті органның интернет-ресурсында орналастырылуға жатады.

      4. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға қатысуға өтінімдерді ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің аккредиттелген субъектілері, сондай-ақ дербес білім беру ұйымдары мен олардың ұйымдары конкурс жариялаған уәкілетті органға немесе салалық уәкілетті органға береді.

      Берілген өтінімдерді конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган тиісті ұлттық ғылыми кеңестің қарауы үшін Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығына жібереді.

      Ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс саласындағы өтінімдерді қоспағанда, ұлттық ғылыми кеңестер қарайтын өтінімдер тізбесі Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығының интернет-ресурсында орналастырылуға жатады.

      5. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаларды іске асыруға өтінімдерді ұлттық ғылыми кеңестердің шешімдерімен бірге Жоғары ғылыми-техникалық комиссияға жолдайды.

      6. Жоғары ғылыми-техникалық комиссия мақұлдаған ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаларға өтінімдер белгіленген тәртіппен Республикалық бюджет комиссиясының қарауына жатады.

      7. Нысаналы ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаны іске асыруға арналған конкурс жеңімпаздары ұлттық ғылыми кеңестердің шешімі негізінде айқындалады және оларды конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган бекітеді.

      8. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруды конкурс жариялаған уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган не Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті қаржыландыратын заңды тұлғалар жүзеге асырады.

      9. Конкурс нәтижелері бойынша уәкілетті орган немесе салалық уәкілетті орган ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша бас ұйымды айқындай алады.

      10. Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру конкурсының нәтижелері конкурс жариялаған уәкілетті органның немесе салалық уәкілетті органның интернет-ресурстарында орналастырылуға тиіс.

      11. Қоғамдық, гуманитарлық ғылымдар, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және қорғаныс ғылымы саласындағы қолданбалы ғылыми зерттеулерді қоспағанда, жекеше әріптес тарапынан қоса қаржыландыруды тарту кезінде қолданбалы ғылыми зерттеулерді қаржыландыру тәртібі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет пен ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің нәтижелерін коммерцияландыруды гранттық қаржыландыру, іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру қағидаларында айқындалады.

      Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 28.10.2019 № 268-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-1-бап. Іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдарды қаржыландыру

      1. Іргелі зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдардың уәкілетті орган бекіткен тізбесіне енгізілген мемлекеттік ғылыми ұйымдарға және мемлекет жүз пайыз қатысатын ғылыми ұйымдарға қаржыландыру археология, астрономия, астрофизика, атом энергиясы, шығыстану, өнер, тарих, мәдениет, әдебиет, математика және механика, білім беру, саясаттану, дінтану, әлеуметтану, философия, этнология, тіл білімі саласында іргелі ғылыми зерттеулер жүргізуге бөлінеді.

      2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдардың уәкілетті орган бекіткен тізбесіне енгізілген ғылыми ұйымдарды қаржыландыру бес жылдан аспайтын мерзімде ғылыми инфрақұрылым мен мүлікті, оның ішінде ғимараттарды, жабдықтар мен материалдарды ағымдағы қамтамасыз етуге арналған шығыстарды, еңбекке ақы төлеуді, іргелі ғылыми зерттеулер жүргізуді қамтиды.

      3. Осы баптың 1-тармағына сәйкес іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдардың тізбесіне енгізу үшін, сондай-ақ іргелі ғылыми зерттеулерді қаржыландыруға өтінімдерді мемлекеттік ғылыми ұйымдар және мемлекет жүз пайыз қатысатын ғылыми ұйымдар уәкілетті органға жібереді.

      Іргелі ғылыми зерттеулерді қаржыландыруға берілген өтінімдерді уәкілетті орган Ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығына және одан әрі тиісті ұлттық ғылыми кеңестердің қарауына жібереді.

      Уәкілетті орган іргелі ғылыми зерттеулерді қаржыландыруға өтінімдерді ұлттық ғылыми кеңестердің шешімдерімен бірге Жоғары ғылыми-техникалық комиссияға жібереді.

      4. Жоғары ғылыми-техникалық комиссия мақұлдаған іргелі ғылыми зерттеулерді қаржыландыруға өтінімдер Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасында белгіленген тәртіппен қаралуға жатады.

      5. Осы баптың 1-тармағына сәйкес іргелі ғылыми зерттеулерді жүзеге асыратын ғылыми ұйымдардың уәкілетті орган бекіткен тізбесіне енгізілген ғылыми ұйымдар ұлттық ғылыми кеңестерге жыл сайынғы есептерді ұсынады.

      Ескерту. 6-тарау 27-1-баппен толықтырылды – ҚР 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-тарау. ҒЫЛЫМДЫ ДАМЫТУДЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЫНТАЛАНДЫРУ ЖӘНЕ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ

28-бап. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыру

      1. Мемлекет ұлттық ғылыми инновациялық жүйені дамытуды экономикалық ынталандыруға, ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық қызмет саласындағы мемлекеттік-жекешелік әріптестікті дамытуға, экономиканың басым секторларында технологияларды коммерцияландыруды қаржыландыруға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен кепілдік береді.

      2. Мемлекеттік ғылыми ұйымдарға, мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына, оның ішінде өзге де тұлғалармен бірлесіп, қызметі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін практикада қолдану (коммерцияландыру) болып табылатын ұйымдар құруға рұқсат етіледі.

      3. Мемлекеттік ғылыми ұйымдар, мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымның жарғылық капиталына салым ретінде мемлекеттік органдардың келісімінсіз зияткерлік меншік құқығын ғана енгізе алады.

      Мемлекеттік ғылыми ұйымдар, мемлекеттік жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдары зияткерлік меншікке мүліктік құқықтарға билік етуді уәкілетті мемлекеттік органның - олардың мүліктері иесінің келісімінсіз жүзеге асырады.

      Ұйым жүзеге асыратын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландырудан түскен кірістің бір бөлігін ғылыми зерттеу жүргізуді не оны коммерцияландыруды қаржыландыратын жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының эндаумент-қорына бөлуге жол беріледі.

      4. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымды құру туралы хабарламаны оның құрылтайшылары мемлекеттік тіркелген кезден бастап күнтізбелік жеті күннен кешіктірмей, тиісті салалық уәкілетті органға жолдайды.

      5. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің басқа да субъектілері ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымның жарғылық капиталына салым ретінде зияткерлік меншік құқықтарымен қатар өзге мүлікті де енгізе алады.

      6. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымның жарғылық капиталына салым ретінде енгізілетін зияткерлік меншік құқығын бағалау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

      7. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижелерін коммерцияландыруды жүзеге асыратын ұйымдардың жарғылық капиталдарындағы акцияларды (қатысу үлестерін) басқару Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      8. Мемлекеттік бюджеттен жүзеге асырылатын ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет нәтижесінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері алған зияткерлік меншік құқығы, егер олар мен зияткердің меншік объектісі авторының (авторларының) арасындағы шартта өзгеше көзделмесе, ғылыми ұйымдарға тиесілі.

      9. Мемлекет үшін стратегиялық маңызы бар не мемлекеттік құпияларға жатқызылған мәліметтерді қамтитын зияткерлік меншік объектілерін пайдалану Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Зияткерлік меншік объектілеріне айрықша құқықтарды шектеуге Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда, шекте және тәртіппен жол беріледі.

      Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

29-бап. Халықаралық ынтымақтастық

      1. Халықаралық ынтымақтастық тиісті халықаралық шарттардың, халықаралық ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың негізінде, сондай-ақ қазақстандық және шетелдік ғылыми және өзге де ұйымдар арасында ғылыми-техникалық ынтымақтастықты орнату мен кеңейтуге жәрдемдесетін нысанда жүзеге асырылады.

      2. Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері халықаралық ғылыми, ғылыми-техникалық ұйымдар мен бірлестіктерге кіруге, халықаралық ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға, шет мемлекеттердің ғылыми, ғылыми-техникалық жобалары мен бағдарламаларына қатысуға құқылы.

      3. Қазақстан Республикасының аумағында белгіленген тәртіппен шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың және шетелдік заңды тұлғалардың қатысуымен ғылыми ұйымдар мен ғылыми орталықтар құрылуы мүмкін.

      4. Ғылым мен техника саласына салынатын шетелдік инвестициялар Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен және нысандарда жүзеге асырылады.

      5. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық нәтижелердің, сондай-ақ ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық өнімдердің Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерге берілуін бақылауды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

8-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

30-бап. Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

      Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

31-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      2. "Ғылым туралы" 2001 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 15-16, 226-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2006 ж., № 15, 92-құжат; 2007 ж., № 20, 152-құжат) күші жойылды деп танылсын.

      Қазақстан Республикасының
Президенті
Н. Назарбаев