ИПС "Әділет"

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано Оглавление

Настоящий Закон регулирует общественные отношения в сфере функционирования Государственной образовательной накопительной системы, а также условия, формы и содержание ее государственного стимулирования.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) стартовый образовательный капитал – единовременная выплата за счет средств бюджета, зачисляемая на образовательный накопительный вклад вкладчика или на расчетную сумму по договору образовательного накопительного страхования;

1-1) образовательное накопительное страхование – накопительное страхование жизни, осуществляемое с целью накопления средств для оплаты образовательных услуг, предусматривающее осуществление страховой выплаты в результате возникновения страхового случая, в том числе по истечении установленного договором образовательного накопительного страхования периода, в зависимости от того, какое из них наступит первым;

2) единый реестр договоров образовательного накопительного страхования – единая база регистрации договоров образовательного накопительного страхования, по которым оператор начисляет стартовый образовательный капитал, премию государства;

3) договор образовательного накопительного страхования (далее – договор страхования) – договор накопительного страхования жизни, согласно которому одна сторона (страхователь) обязуется уплатить страховую премию, а другая сторона (страховая организация-участник) обязуется в результате возникновения страхового случая осуществить страховую выплату, рассчитанную, в том числе, исходя из начисленного инвестиционного дохода;

4) образовательный накопительный вклад – деньги на счете вкладчика в банке-участнике, включающие взносы вкладчика или вносителей, в том числе за счет выплат целевых накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в целях оплаты образования в соответствии с законами Республики Казахстан, стартовый образовательный капитал, премию государства и капитализированные вознаграждения банка-участника;

5) договор об образовательном накопительном вкладе (далее – договор вклада) – договор банковского вклада на накопление средств для оплаты образовательных услуг, заключенный вкладчиком с банком-участником;

6) единый реестр договоров об образовательном накопительном вкладе – единая база регистрации договоров вклада, по которым оператор начисляет стартовый образовательный капитал, премию государства;

7) образовательные услуги – деятельность по предоставлению обучающемуся услуг, направленных на реализацию образовательных потребностей личности и освоение образовательных программ;

8) уполномоченный орган в области образования – центральный исполнительный орган Республики Казахстан, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области дошкольного, среднего, технического и профессионального, послесреднего и дополнительного образования;

9) уполномоченный орган в области науки и высшего образования – центральный исполнительный орган Республики Казахстан, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области высшего и послевузовского образования;

10) вноситель – резидент или нерезидент Республики Казахстан, осуществляющий взнос на образовательный накопительный вклад в пользу вкладчика;

11) кредитор – банк второго уровня Республики Казахстан, имеющий лицензию на проведение банковских заемных операций и заключивший соглашение о предоставлении образовательных кредитов под гарантию уполномоченной государством организации;

12) кредитная линия – предоставление заемщику юридически оформленного обязательства кредитора выдавать ему в течение определенного договором образовательного кредита времени деньги в пределах согласованного лимита;

13) заемщик – вкладчик, заключивший с кредитором договор образовательного кредита на недостающую для оплаты образовательных услуг сумму;

14) банк-участник – банк второго уровня Республики Казахстан, Национальный оператор почты, отвечающие установленным настоящим Законом требованиям и заключившие соглашение о сотрудничестве в сфере Государственной образовательной накопительной системы с оператором в сфере Государственной образовательной накопительной системы;

14-1) организация образования – участник – юридическое лицо, созданное и действующее на территории Республики Казахстан, реализующее образовательные программы технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования и заключившее соглашение о сотрудничестве в сфере Государственной образовательной накопительной системы с оператором в сфере Государственной образовательной накопительной системы;

15) страховая организация-участник – юридическое лицо, осуществляющее деятельность по заключению и исполнению договоров страхования на основании соответствующей лицензии уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций и заключившее соглашение о сотрудничестве в сфере Государственной образовательной накопительной системы с оператором в сфере Государственной образовательной накопительной системы;

16) премия государства – деньги ежегодно в установленный срок выплачиваемые за счет средств бюджета на фактически накопленный остаток образовательного накопительного вклада и на расчетную сумму по договору страхования;

17) Государственная образовательная накопительная система – система денежных накоплений для оплаты образовательных услуг, регулируемая законодательством Республики Казахстан и основанная на привлечении банками-участниками вкладов населения, страховыми организациями-участниками страховых премий (страховых взносов) и начислении стартового образовательного капитала, а также начислении на них соответственно вознаграждений, инвестиционного дохода и премий государства;

18) оператор в сфере Государственной образовательной накопительной системы (далее – оператор) – организация, определяемая совместным решением уполномоченного органа в области науки и высшего образования и уполномоченного органа в области образования, осуществляющая координацию деятельности участников Государственной образовательной накопительной системы и обеспечивающая ее функционирование в пределах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

19) соглашение о сотрудничестве в сфере Государственной образовательной накопительной системы (далее – соглашение о сотрудничестве) – соглашение между оператором и банком-участником, оператором и страховой организацией-участником или оператором и организацией образования – участником, устанавливающее условия и порядок их взаимодействия в рамках реализации Государственной образовательной накопительной системы;

20) выгодоприобретатель – лицо, которое в соответствии с договором страхования является получателем страховой выплаты;

21) расчетная сумма по договору страхования – сумма, принимаемая для расчета премии государства, определяемая исходя из сформированного страхового резерва по договору страхования с учетом страховых премий (страховых взносов), стартового образовательного капитала, инвестиционного дохода, начисленных премий государства прошлых периодов;

22) страховая выплата по договору страхования (далее – страховая выплата) – сумма денег, предусмотренная договором страхования, включающая, в том числе страховую премию (страховые взносы), стартовый образовательный капитал, инвестиционный доход, премии государства, и выплачиваемая страховой организацией – участником для оплаты образовательных услуг выгодоприобретателя, в пользу которого заключен договор страхования, в результате возникновения страхового случая либо при наступлении срока, определенного в договоре страхования;

23) страхователь – лицо, являющееся родителем или иным близким родственником, законным представителем выгодоприобретателя и заключившее договор страхования со страховой организацией-участником (в соответствии с настоящим Законом страхователь является застрахованным);

24) вкладчик – гражданин Республики Казахстан, который является стороной договора вклада;

25) выкупная сумма – сумма денег, которую страхователь имеет право получить при досрочном прекращении действия договора страхования, определяемая в порядке, определенном уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Сноска. Статья 1 - в редакции Закона РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о Государственной образовательной накопительной системе

1. Законодательство Республики Казахстан о Государственной образовательной накопительной системе основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Основные цель, задачи и принципы государственного регулирования сферы Государственной образовательной накопительной системы

1. Основной целью государственного регулирования сферы Государственной образовательной накопительной системы является создание условий для обеспечения доступности получения технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования.

2. Основными задачами государственного регулирования сферы Государственной образовательной накопительной системы являются:

1) развитие в обществе культуры денежного накопления для оплаты образовательных услуг;

2) формирование в обществе осознанности выбора будущей профессии или специальности.

3. Основными принципами государственного регулирования сферы Государственной образовательной накопительной системы являются:

1) законность;

2) гласность;

3) целевое назначение образовательного накопительного вклада и образовательного накопительного страхования;

4) добровольность присоединения граждан, банков-участников и страховых организаций – участников к участию в Государственной образовательной накопительной системе;

5) государственное поощрение населения к участию в Государственной образовательной накопительной системе.

Сноска. Статья 3 - в редакции Закона РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4. Компетенция уполномоченного органа в области науки и высшего образования

Уполномоченный орган в области науки и высшего образования:

1) на основе и во исполнение основных направлений внутренней и внешней политики государства, определенных Президентом Республики Казахстан, и основных направлений социально-экономической политики государства, его обороноспособности, безопасности, обеспечения общественного порядка, разработанных Правительством Республики Казахстан, формирует и реализует государственную политику в сфере Государственной образовательной накопительной системы в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) ежегодно совместно с уполномоченным органом в области образования разрабатывает долгосрочные прогнозы средней стоимости обучения по типам организаций образования;

3) разрабатывает и утверждает совместно с уполномоченным органом в области образования методику расчетов премии государства;

4) разрабатывает и утверждает совместно с уполномоченным органом в области образования типовые договоры вклада и страхования по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

5) разрабатывает и утверждает совместно с уполномоченным органом в области образования типовые соглашения о сотрудничестве между оператором и банком-участником, оператором и страховой организацией – участником, оператором и организацией образования – участником;

6) разрабатывает и утверждает правила начисления, использования, возврата стартового образовательного капитала по согласованию с уполномоченным органом в области образования;

7) разрабатывает и утверждает нормативные правовые акты в сфере Государственной образовательной накопительной системы в соответствии с целью и задачами настоящего Закона и законодательством Республики Казахстан;

8) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 4 - в редакции Закона РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Правовые основы функционирования Государственной образовательной накопительной системы

1. Государственная образовательная накопительная система распространяется на получение образования по образовательным программам технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования в Республике Казахстан, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 7 статьи 11 и пунктом 11 статьи 11-1 настоящего Закона.

2. Участниками Государственной образовательной накопительной системы являются вкладчик, выгодоприобретатель, банк-участник, страховая организация – участник, вноситель, страхователь, оператор, организация образования – участник, уполномоченный орган в области науки и высшего образования и уполномоченный орган в области образования.

Сноска. Статья 5 - в редакции Закона РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Функции оператора

Оператор:

1) заключает соглашение о сотрудничестве с банком-участником, страховой организацией-участником;

2) заключает соглашение о сотрудничестве с организацией образования – участником;

3) запрашивает у банка-участника, страховой организации-участника, организации образования – участника, вкладчика, страхователя и (или) выгодоприобретателя необходимые сведения, касающиеся заключения, действия договора вклада, договора страхования, начисления премии государства и стартового образовательного капитала, стоимости и оплаты образовательных услуг, статуса обучающегося;

4) осуществляет регистрацию и ведет учет заключенных договоров вклада, договоров страхования;

4-1) осуществляет проверку на наличие соответственно у вкладчика или выгодоприобретателя договора вклада или договора страхования, зарегистрированного у оператора, а также договора страхования или договора вклада, по которому выгодоприобретатель и вкладчик являются одним и тем же лицом;

5) исключает договор вклада из единого реестра договоров об образовательном накопительном вкладе и прекращает начисление премии государства по нему после получения от банка-участника подтверждающих документов о зачислении вкладчика в зарубежную организацию образования и перечислении накопленных средств вкладчика зарубежной организации образования;

5-1) исключает договор страхования из единого реестра договоров образовательного накопительного страхования и прекращает начисление премии государства по нему после получения от страховой организации-участника подтверждающих документов о зачислении выгодоприобретателя в зарубежную организацию образования и осуществления страховой выплаты по договору страхования зарубежной организации образования;

6) два раза в год публикует в средствах массовой информации сведения о выполнении банком-участником, страховой организацией-участником требований, предъявляемых настоящим Законом, для участия в Государственной образовательной накопительной системе;

7) осуществляет расчет суммы премии государства, стартового образовательного капитала, подлежащей зачислению на образовательный накопительный вклад или договор страхования, и представляет его соответственно банку-участнику или страховой организации-участнику;

8) осуществляет мониторинг за соблюдением банком-участником и страховой организацией-участником сроков зачисления сумм премий государства и стартового образовательного капитала на образовательные накопительные вклады и договоры страхования;

9) производит перерасчет начисления премии государства в случаях, предусмотренных статьями 14 и 14-1 настоящего Закона;

10) выдает справку-выписку о размере суммы премии государства, стартового образовательного капитала, подлежащей возврату в бюджет, вкладчику, банку-участнику, страхователю, выгодоприобретателю, страховой организации-участнику или организации образования – участнику;

11) обеспечивает полноту и своевременность возврата банком-участником, страховой организацией-участником или организацией образования – участником суммы стартового образовательного капитала, премии государства в бюджет;

12) принимает меры для привлечения к ответственности вкладчика, страхователя, банка-участника, страховую организацию-участника, организации образования – участника в случае выявления нарушений требований, предъявляемых к ним настоящим Законом и (или) соглашением о сотрудничестве, в порядке, установленном законами Республики Казахстан;

13) расторгает соглашение о сотрудничестве с банком-участником в одностороннем порядке в случае невыполнения банком-участником требований, предъявляемых пунктом 2 статьи 15 настоящего Закона, а также требует перевода денег вкладчиков, зачисленной суммы премии государства по договору вклада, стартового образовательного капитала (при наличии) в другой банк-участник по выбору вкладчика;

13-1) расторгает соглашение о сотрудничестве со страховой организацией-участником в одностороннем порядке в случае невыполнения страховой организацией-участником требований, предъявляемых пунктом 2 статьи 18-1 настоящего Закона, а также требует перевода выкупной суммы и зачисленной суммы премии государства по договору страхования, стартового образовательного капитала (при наличии) в другую страховую организацию-участнику по выбору страхователя;

14) уведомляет банк-участник или страховую организацию-участника о необходимости расторжения договора вклада с вкладчиком или договора страхования со страхователем в случае обнаружения факта утраты вкладчиком или выгодоприобретателем гражданства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 6 с изменениями, внесенными законами РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Договор вклада и договор страхования

Сноска. Заголовок главы 2 - в редакции Закона РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7. Договор вклада

1. Договор вклада заключается в письменной форме между банком-участником и вкладчиком в соответствии с требованиями настоящего Закона, иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан и на основании типового договора вклада.

2. Срок действия договора вклада определяется по соглашению сторон.

3. По истечении срока действия договор вклада:

1) продлевается автоматически на срок действия договора, если ни одна из сторон не выразит намерение прекратить его действие;

2) продлевается на иной срок по соглашению сторон;

3) может быть заключен с другим банком-участником по выбору вкладчика с переводом остатка денег.

Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Условия договора вклада

1. Договор вклада должен содержать следующие сведения:

1) предмет договора;

2) размер первоначального взноса, устанавливаемый банком-участником;

3) срок действия договора;

4) размер и порядок выплаты вознаграждения банка-участника;

5) размер премии государства, установленный настоящим Законом;

5-1) размер стартового образовательного капитала (при наличии), установленный законодательством Республики Казахстан, и условия его возврата;

6) права и обязанности сторон;

7) письменное согласие вкладчика на раскрытие банковской тайны оператору;

8) ответственность сторон;

9) условия расторжения договора;

10) иные положения в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

2. Образовательный накопительный вклад открывается в тенге.

3. Исключен Законом РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Банк-участник при заключении договора вклада рассчитывает рекомендуемые периодичность внесения и размер дополнительных взносов на образовательный накопительный вклад.

5. На счет вкладчика могут вноситься взносы от третьих лиц в соответствии с банковским законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 8 с изменением, внесенным Законом РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9. Регистрация договора вклада

1. Договоры вклада подлежат регистрации в едином реестре договоров об образовательном накопительном вкладе для учета образовательных накопительных вкладов, на которые начисляется премия государства в соответствии со статьей 12 настоящего Закона.

2. Оператор осуществляет регистрацию представленных банком-участником договоров вклада путем внесения сведения в единый реестр договоров об образовательном накопительном вкладе и присвоения регистрационного номера.

3. Регистрации подлежат представленные банком-участником договоры вклада, соответствующие требованиям настоящего Закона. Договор вклада не подлежит регистрации при наличии у вкладчика договора вклада, зарегистрированного у оператора, или договора страхования, зарегистрированного у оператора, по которому вкладчик является выгодоприобретателем.

Сноска. Статья 9 с изменением, внесенным Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Вознаграждение банка-участника

1. Банк-участник выплачивает вкладчику вознаграждение на сумму вклада с ежемесячной капитализацией в размере, определяемом договором вклада.

2. Вознаграждение банка-участника начисляется в течение срока действия договора вклада и присоединяется к основной сумме образовательного накопительного вклада (капитализируется).

3. Минимальный размер эффективной ставки вознаграждения банка-участника не должен быть:

1) ниже уровня базовой ставки, установленной Национальным Банком Республики Казахстан, сниженной на двести базисных пунктов на дату заключения или продления договора вклада, – для договора вклада, заключаемого на срок до одного года включительно;

2) ниже уровня базовой ставки, установленной Национальным Банком Республики Казахстан, сниженной на триста базисных пунктов на дату заключения или продления договора вклада, – для договора вклада, заключаемого на срок более одного года.

Сноска. Статья 10 с изменением, внесенным Законом РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11. Распоряжение образовательным накопительным вкладом

1. В рамках Государственной образовательной накопительной системы вкладчик либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законный представитель вправе осуществить перевод денег образовательного накопительного вклада из одного банка-участника в другой банк-участник либо из банка-участника в страховую организацию – участника в полном объеме не более одного раза в год.

2. В случае присуждения образовательного гранта вкладчику, не имеющему стартового образовательного капитала, или наличия у вкладчика технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, подтверждаемого соответствующим документом об образовании, вкладчик либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законный представитель вправе:

1) продолжить накопление средств на образовательном накопительном вкладе;

2) перевести средства образовательного накопительного вклада на образовательный накопительный вклад или договор страхования в пользу третьего лица, являющегося гражданином Республики Казахстан;

3) направить средства образовательного накопительного вклада на оплату образовательных услуг в целях получения другого технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования;

4) получить средства образовательного накопительного вклада с капитализированным вознаграждением банка-участника и начисленной премией государства.

5) использовать средства образовательного накопительного вклада на улучшение жилищных условий согласно законодательству Республики Казахстан.

При этом средства образовательного накопительного вклада, сформированные за счет выплат целевых накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в целях оплаты образования в соответствии с законами Республики Казахстан (при их наличии), вкладчик вправе:

1) перевести на свой банковский счет, открытый в банках второго уровня, у Национального оператора почты, осуществляющих открытие и ведение банковских счетов для зачисления выплат целевых накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты образования, для дальнейшего перевода в долларах США по курсу валют на момент перевода на целевой накопительный счет вкладчика, открытый в едином накопительном пенсионном фонде в соответствии с Законом Республики Казахстан "О правах ребенка в Республике Казахстан";

2) перевести в национальной валюте на свой банковский счет, открытый в банках второго уровня, у Национального оператора почты, осуществляющих открытие и ведение банковских счетов для зачисления выплат целевых накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты образования, в соответствии с Законом Республики Казахстан "О правах ребенка в Республике Казахстан";

3) направить на оплату образовательных услуг в целях получения другого технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования;

4) продолжить накопление средств на образовательном накопительном вкладе.

2-1. Вкладчик, имеющий стартовый образовательный капитал, в случае присуждения ему образовательного гранта или наличия у него технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, подтверждаемого соответствующим документом об образовании, либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законный представитель вправе получить средства образовательного накопительного вклада с учетом капитализированного вознаграждения банка-участника, начисленных премии государства и стартового образовательного капитала при условии представления документа об образовании, а также распоряжаться образовательным накопительным вкладом в соответствии с подпунктами 1), 2), 3) и 5) части первой и подпунктами 1), 2), 3) и 4) части второй пункта 2 настоящей статьи.

3. При поступлении вкладчика в организацию образования – участника на договорной основе образовательные услуги по заявлению вкладчика либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законного представителя оплачиваются организации образования – участнику долями (за каждый академический период или учебный год) или в полном объеме единовременно (за весь срок обучения).

4. В случае смерти, признания судом недееспособным, безвестно отсутствующим либо объявления умершим или неспособности вкладчика продолжать обучение вследствие состояния здоровья образовательный накопительный вклад:

1) направляется вкладчиком либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законным представителем или его наследниками на образовательный накопительный вклад или договор страхования в пользу третьего лица, являющегося гражданином Республики Казахстан;

2) выплачивается вкладчику либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законному представителю или его наследникам по условиям расторжения договора вклада с сохранением премии государства, стартового образовательного капитала (при наличии).

5. При остатке средств на образовательном накопительном вкладе после оплаты образовательных услуг за весь период обучения вкладчик либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законный представитель вправе изъять данную сумму с начисленной премией государства.

6. Вкладчик либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законный представитель вправе перевести сумму накопленных средств с начисленными премией государства и стартовым образовательным капиталом (при наличии) на вклад третьего лица, являющегося гражданином Республики Казахстан, зарегистрированный в едином реестре договоров об образовательном накопительном вкладе, в порядке, предусмотренном правилами начисления, использования, возврата стартового образовательного капитала.

7. При поступлении вкладчика в зарубежную организацию образования на договорной основе по заявлению вкладчика либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законного представителя оплата за обучение из накопленных средств вкладчика осуществляется банком-участником долями (за каждый академический период или учебный год) или в полном объеме единовременно (за весь срок обучения) с учетом капитализированного вознаграждения банка-участника, начисленных премии государства и стартового образовательного капитала (при наличии) при представлении подтверждающих документов о зачислении вкладчика в зарубежную организацию образования. При этом в последующем с момента перечисления средств в зарубежную организацию образования начисление премии государства прекращается.

В случае зачисления вкладчика в зарубежную организацию образования на грант вкладчик либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законный представитель вправе получить средства образовательного накопительного вклада с учетом капитализированного вознаграждения банка-участника, начисленных премии государства и стартового образовательного капитала (при наличии) при условии представления документа об образовании зарубежной организации образования, признанного в Республике Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан, а также распоряжаться образовательным накопительным вкладом в соответствии с подпунктами 1), 2), 3) и 5) части первой и подпунктами 1), 2), 3) и 4) части второй пункта 2 настоящей статьи.

8. Не допускаются установление временного ограничения на распоряжение имуществом, ограничений на совершение сделок и иных операций с имуществом, наложение ареста или обращение взыскания на деньги, находящиеся на банковских счетах по договору вклада.

Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2017 № 88-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11-1. Договор страхования и распоряжение договором страхования

1. Договор страхования заключается в письменной форме между страховой организацией – участником и страхователем в пользу выгодоприобретателя, являющегося гражданином Республики Казахстан, в соответствии с требованиями настоящего Закона, иными нормативными правовыми актами и на основании типового договора страхования.

2. Договор страхования заключается на срок не менее трех лет.

3. Договор страхования должен содержать следующие сведения:

1) предмет договора страхования;

2) сведения о страхователе;

3) сведения о выгодоприобретателе по договору страхования;

4) указание страхового случая;

5) размер страховой суммы;

6) размер страховой премии (страховых взносов), порядок и сроки ее (их) уплаты;

7) условия выплаты и размер выкупной суммы;

8) срок действия договора страхования;

9) срок действия страховой защиты;

10) размер премии государства, установленный настоящим Законом;

10-1) размер стартового образовательного капитала (при наличии), установленный законодательством Республики Казахстан, и условия его возврата;

11) права и обязанности сторон;

12) письменное согласие страхователя, выгодоприобретателя (законного представителя) на раскрытие тайны страхования оператору;

13) ответственность сторон;

14) случаи и порядок внесения изменений в условия договора страхования;

15) условия расторжения договора страхования;

16) иные положения в соответствии с законами Республики Казахстан.

4. Договоры страхования подлежат регистрации в едином реестре договоров образовательного накопительного страхования для учета договоров страхования, на которые начисляется премия государства в соответствии со статьей 14-1 настоящего Закона.

5. Оператор осуществляет регистрацию представленных страховой организацией-участником договоров страхования путем внесения сведений в единый реестр договоров образовательного накопительного страхования и присвоения регистрационного номера. Договор страхования не подлежит регистрации при наличии зарегистрированного у оператора договора страхования, заключенного в пользу выгодоприобретателя, или договора вклада, зарегистрированного у оператора, по которому вкладчик и выгодоприобретатель являются одним и тем же лицом.

6. Страховая сумма определяется договором страхования по соглашению сторон.

7. Валютой договора страхования является тенге.

8. Страховая премия по договору страхования оплачивается единовременно или в рассрочку в виде страховых взносов в размере, порядке и сроки, установленные договором страхования, либо за счет выплат целевых накоплений выгодоприобретателя из единого накопительного пенсионного фонда в целях оплаты образования в соответствии с законами Республики Казахстан.

9. Страховыми случаями являются:

1) дожитие застрахованного до даты, установленной договором страхования;

2) установление застрахованному инвалидности первой или второй группы в период действия страховой защиты;

3) смерть застрахованного, наступившая в период действия страховой защиты, за исключением случаев, предусмотренных договором страхования.

10. При поступлении выгодоприобретателя в организацию образования – участника на договорной основе страховая выплата осуществляется организации образования – участнику, за исключением случая поступления выгодоприобретателя в зарубежную организацию образования.

11. При поступлении выгодоприобретателя в зарубежную организацию образования на договорной основе страховая выплата осуществляется страховыми организациями – участниками по заявлению страхователя или выгодоприобретателя либо его законного представителя в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, долями (за каждый академический период или учебный год) или в полном объеме единовременно (за весь срок обучения) с учетом инвестиционного дохода, начисленных премии государства и стартового образовательного капитала (при наличии) при представлении подтверждающих документов о зачислении выгодоприобретателя в зарубежную организацию образования.

Для осуществления страховой выплаты при поступлении выгодоприобретателя в зарубежную организацию образования страховая организация – участник открывает банковский счет в режиме "эскроу-счета" на имя выгодоприобретателя с ограничением права данного лица на совершение расходных операций по банковскому счету исключительно в целях оплаты образовательных услуг в зарубежную организацию образования и переводит сумму страховой выплаты на этот счет.

С момента перечисления страховой организацией – участником страховой выплаты на банковский счет в режиме "эскроу-счета" начисление премии государства прекращается.

В случае зачисления выгодоприобретателя в зарубежную организацию образования на грант страхователь или выгодоприобретатель либо его законный представитель в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, вправе получить страховую выплату по договору страхования с учетом инвестиционного дохода, начисленных премии государства и стартового образовательного капитала (при наличии) при условии представления документа об образовании зарубежной организации образования, признанного в Республике Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан, а также распоряжаться страховыми выплатами по договору страхования в соответствии с подпунктами 2), 3) и 4) части первой и подпунктами 1) и 2) части второй пункта 13 настоящей статьи.

12. При поступлении выгодоприобретателя в организацию образования – участника на договорной основе страховая выплата по заявлению страхователя или выгодоприобретателя либо его законного представителя в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, осуществляется путем перевода денег организации образования – участнику периодическими платежами (в каждый академический период или учебный год) или в полном объеме единовременно (за весь срок обучения).

13. В случае присуждения образовательного гранта выгодоприобретателю, не имеющему стартового образовательного капитала, или наличия у выгодоприобретателя технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, подтверждаемого соответствующим документом об образовании, страхователь, в случае смерти страхователя – выгодоприобретатель либо его законный представитель, в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, вправе:

1) получить страховую выплату по договору страхования с учетом инвестиционного дохода и начисленной премии государства;

2) продлить срок действия договора страхования и (или) направить страховую выплату по договору страхования на оплату образовательных услуг в целях получения другого технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования;

3) перевести страховую выплату по договору страхования с учетом инвестиционного дохода и премии государства на оплату договора страхования или на образовательный накопительный вклад в пользу третьего лица, являющегося гражданином Республики Казахстан.

4) перевести страховую выплату по договору страхования с учетом инвестиционного дохода и начисленной премии государства на улучшение жилищных условий согласно законодательству Республики Казахстан.

В случаях, предусмотренных подпунктами 1), 3) и 4) части первой настоящего пункта, сумму выплат целевых накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в целях оплаты образования в соответствии с законами Республики Казахстан (при их наличии) выгодоприобретатель вправе:

13-1. Выгодоприобретатель, имеющий стартовый образовательный капитал, в случае присуждения ему образовательного гранта или наличия у него технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, подтверждаемого соответствующим документом об образовании, страхователь, в случае смерти страхователя – выгодоприобретатель либо его законный представитель в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, вправе получить страховую выплату по договору страхования с учетом инвестиционного дохода, начисленных премии государства и стартового образовательного капитала при условии представления документа об образовании, а также распоряжаться страховыми выплатами по договору страхования в соответствии с подпунктами 2), 3) и 4) части первой и подпунктами 1) и 2) части второй пункта 13 настоящей статьи.

14. В случае превышения размера страховой выплаты суммы оплаты образовательных услуг за весь период обучения по истечению срока действия договора страхования страховая выплата в размере суммы превышения подлежит выплате страхователю, выгодоприобретателю либо его законному представителю в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан.

15. В случае смерти выгодоприобретателя, признания его судом недееспособным, безвестно отсутствующим либо объявления умершим или неспособности выгодоприобретателя продолжать обучение вследствие состояния здоровья страхователь, в случае смерти страхователя – его наследники, вправе:

1) заменить выгодоприобретателя, указанного в договоре страхования, другим лицом, являющимся гражданином Республики Казахстан;

2) получить выкупную сумму по договору страхования с учетом инвестиционного дохода, начисленных премии государства и стартового образовательного капитала (при наличии).

16. В рамках Государственной образовательной накопительной системы страхователь вправе осуществить перевод выкупной суммы с учетом инвестиционного дохода, начисленных премии государства и стартового образовательного капитала (при наличии) по договору страхования из одной страховой организации-участника в другую страховую организацию-участнику либо из страховой организации – участника в банк-участник, но не ранее двух лет с даты заключения договора страхования.

17. Расчет и порядок осуществления страховых выплат определяются нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Соска. Глава 2 дополнена статьей 11-1 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. НАЧИСЛЕНИЕ, ВЫПЛАТА
И ВОЗВРАТ ПРЕМИИ ГОСУДАРСТВА

Статья 12. Премия государства

1. Премия государства начисляется по зарегистрированному договору вклада на срок не более двадцати лет.

2. Начисление премии государства осуществляется ежегодно на фактически накопленный остаток суммы вклада по состоянию на 1 января при минимальном сроке накоплений один год. Премия государства начисляется на срок действия договора.

3. Премия государства присоединяется к основной сумме вклада (капитализируется).

4. Начисление премии государства прекращается:

1) в случае истечения срока начисления, установленного пунктом 1 настоящей статьи;

2) в случае истечения срока действия договора вклада;

3) со дня смерти, вступления в законную силу решения суда о признании вкладчика недееспособным, безвестно отсутствующим либо объявления умершим.

5. Премия государства рассчитывается в соответствии с методикой расчетов премии государства.

Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Размер премии государства

1. Премия государства начисляется в размере пяти процентов годовых на сумму образовательного накопительного вклада, но не более стократного размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

2. Премия государства начисляется в размере семи процентов годовых, но не более стократного размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, по образовательным накопительным вкладам, открытым в пользу вкладчиков, отнесенных к приоритетной категории:

1) дети-сироты и дети, оставшиеся без попечения родителей, в том числе достигшие совершеннолетия, но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста;

2) лица с инвалидностью;

3) дети из многодетных семей, имеющих четырех и более совместно проживающих несовершеннолетних детей, в том числе детей, обучающихся по очной форме обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организациях общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского (магистратуре) образования, после достижения ими совершеннолетия до времени окончания учебных заведений, но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста;

4) дети из семей со среднедушевым доходом ниже стоимости продовольственной корзины.

3. Право на получение премии государства в размере семи процентов годовых вкладчиков, указанных в подпункте 1) пункта 2 настоящей статьи, подтверждается оператором ежегодно путем получения необходимых сведений от уполномоченного органа в области защиты прав детей по состоянию на 1 января года, следующего за годом начисления.

Право на получение премии государства в размере семи процентов годовых вкладчиков, указанных в подпункте 2) пункта 2 настоящей статьи, подтверждается оператором ежегодно путем получения необходимых сведений от уполномоченного органа в области социальной защиты населения по состоянию на 1 января года, следующего за годом начисления.

Право на получение премии государства в размере семи процентов годовых вкладчиков, указанных в подпунктах 3) и 4) пункта 2 настоящей статьи, подтверждается оператором ежеквартально путем получения необходимых сведений от уполномоченного органа в области социальной защиты населения по состоянию на 1 число квартала, следующего за подтверждаемым.

Премия государства в размере семи процентов годовых начисляется в соответствующем году за месяцы, в течение которых подтверждается отнесение вкладчика к приоритетной категории.

4. Уполномоченный орган в области науки и высшего образования и уполномоченный орган по государственному планированию ежегодно вносят предложения об увеличении премии государства в размере не ниже уровня инфляции в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 13 с изменениями, внесенными законами РК от 13.06.2013 № 102-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 05.07.2017 № 88-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Возврат премии государства в бюджет

1. Начисленная премия государства подлежит возврату в бюджет в случаях:

1) расторжения по инициативе вкладчика договора вклада или прекращения обязательств по договору вклада в связи с истечением срока без соблюдения целевого назначения, за исключением случаев, предусмотренных статьями 11 и 11-1 настоящего Закона;

2) истечения трех календарных лет со дня отчисления вкладчика из организации образования – участника, если в течение этих трех лет вкладчик не был восстановлен в отчисленной организации образования – участнике либо не поступил на обучение в другую организацию образования – участника;

3) обнаружения факта выплаты премии государства при сроке накоплений меньше срока, установленного настоящим Законом;

4) утраты вкладчиком гражданства Республики Казахстан;

5) обнаружения факта излишне начисленной премии государства.

2. Возврат премии государства в бюджет осуществляется банком-участником через оператора по его справке-выписке о размере суммы премии государства, подлежащей возврату в бюджет, в течение трех банковских дней со дня получения банком-участником справки-выписки от оператора:

1) по основаниям, предусмотренным подпунктами 1), 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, сумма начисленной премии государства в полном объеме;

2) по основанию, предусмотренному подпунктом 4) пункта 1 настоящей статьи, в части суммы, не использованной на образовательные услуги, в соответствии с методикой расчетов премии государства;

3) по основанию, предусмотренному подпунктом 5) пункта 1 настоящей статьи, сумма излишне начисленной премии государства.

3. При отчислении вкладчика из организации образования – участника сумма, не использованная на образовательные услуги, подлежит перечислению организацией образования – участником на образовательный накопительный вклад вкладчика в течение трех рабочих дней со дня издания приказа об отчислении.

Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2017 № 88-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14-1. Начисление, выплата и возврат премии государства по договору страхования

1. Премия государства начисляется по зарегистрированному договору страхования на срок не более двадцати лет.

2. Начисление премии государства по договору страхования осуществляется ежегодно на расчетную сумму по договору страхования по состоянию на 1 января. Премия государства начисляется в течение периода действия договора страхования.

3. Премия государства по договору страхования присоединяется к расчетной сумме по договору страхования и рассчитывается в соответствии с методикой расчетов премии государства.

4. Премия государства по договору страхования начисляется в размере, предусмотренном статьей 13 настоящего Закона для договора вклада.

5. Начисление премии государства по договору страхования прекращается:

1) в случае истечения срока начисления, установленного пунктом 1 настоящей статьи;

2) в случае истечения срока действия договора страхования;

3) со дня смерти, вступления в законную силу решения суда о признании выгодоприобретателя недееспособным, безвестно отсутствующим либо объявления умершим.

6. Начисленная премия государства подлежит возврату в бюджет в случаях:

1) расторжения по инициативе страхователя договора страхования, за исключением случая расторжения договора в связи с переводом выкупной суммы с учетом инвестиционного дохода и начисленной премии государства в другую страховую организацию-участнику, или прекращения обязательств по договору страхования в связи с истечением срока без соблюдения целевого назначения;

2) истечения трех календарных лет со дня отчисления выгодоприобретателя из организации образования – участника, если в течение этих трех лет выгодоприобретатель не был восстановлен в отчисленной организации образования – участнике либо не поступил на обучение в другую организацию образования – участника;

3) утраты выгодоприобретателем гражданства Республики Казахстан;

4) обнаружения факта излишне начисленной премии государства.

7. Возврат премии государства в бюджет осуществляется страховой организацией-участником через оператора по его справке-выписке о размере суммы премии государства, подлежащей возврату в бюджет, в течение пяти рабочих дней со дня получения справки-выписки от оператора:

1) по основаниям, предусмотренным подпунктами 1) и 2) пункта 6 настоящей статьи, в полном объеме;

2) по основанию, предусмотренному подпунктом 3) пункта 6 настоящей статьи, в части суммы, не использованной на образовательные услуги, в соответствии с методикой расчетов премии государства;

3) по основанию, предусмотренному подпунктом 4) пункта 6 настоящей статьи, в части суммы излишне начисленной премии государства.

Сноска. Глава 3 дополнена 14-1 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3-1. Начисление, использование и возврат стартового образовательного капитала

Сноска. Закон дополнен главой 3-1 в соответствии с Законом РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14-2. Стартовый образовательный капитал

1. Стартовый образовательный капитал начисляется по зарегистрированному договору вклада или договору страхования.

2. Начисление стартового образовательного капитала осуществляется вкладчику по договору вклада или выгодоприобретателю по договору страхования, которому в текущем календарном году исполнилось пять лет.

3. Вкладчик или страхователь ежегодно вносит минимальный взнос со дня начисления стартового образовательного капитала и до зачисления вкладчика или выгодоприобретателя в организацию образования – участника или зарубежную организацию образования либо до достижения вкладчиком или выгодоприобретателем восемнадцатилетнего возраста.

Определение размера ежегодного минимального взноса и порядок начисления стартового образовательного капитала осуществляются в соответствии с правилами начисления, использования, возврата стартового образовательного капитала.

Статья 14-3. Использование и возврат стартового образовательного капитала

1. Начисленный стартовый образовательный капитал подлежит возврату в случаях:

1) установления факта невнесения вкладчиком или страхователем ежегодного минимального взноса в размере и сроки, которые определены законодательством Республики Казахстан, за исключением случаев, предусмотренных частью второй настоящего пункта;

2) утраты вкладчиком или выгодоприобретателем гражданства Республики Казахстан;

3) расторжения по инициативе вкладчика договора вклада или прекращения обязательств по договору вклада в связи с истечением срока без соблюдения целевого назначения, за исключением случаев, предусмотренных статьей 11 настоящего Закона;

4) расторжения по инициативе страхователя, в случае смерти страхователя – выгодоприобретателя договора страхования или прекращения обязательств по договору страхования в связи с истечением срока без соблюдения целевого назначения, за исключением случаев, предусмотренных статьей 11-1 настоящего Закона.

Стартовый образовательный капитал не возвращается в случае невнесения в срок, установленный законодательством Республики Казахстан, вкладчиком либо в порядке и случаях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, его законным представителем или страхователем ежегодного минимального взноса в случае потери им дохода в связи с ограничениями деятельности на период действия чрезвычайного положения, объявления чрезвычайной ситуации, введения ограничительных мероприятий, в том числе карантина, либо его смерти.

2. Возврат стартового образовательного капитала осуществляется банком-участником или страховой организацией – участником оператору в соответствии с правилами начисления, использования, возврата стартового образовательного капитала.

3. Использование возвращенного стартового образовательного капитала осуществляется оператором в соответствии с правилами начисления, использования, возврата стартового образовательного капитала.

Глава 4. ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ УЧАСТНИКОВ
ГОСУДАРСТВЕННОЙ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ
НАКОПИТЕЛЬНОЙ СИСТЕМЫ

Статья 15. Соглашение о сотрудничестве

1. Для участия в Государственной образовательной накопительной системе банк-участник заключает с оператором соглашение о сотрудничестве на основании типового соглашения о сотрудничестве.

2. К банкам-участникам предъявляются следующие требования:

1) наличие лицензий уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на прием депозитов, открытие и ведение банковских счетов физических лиц, проведение кассовых операций;

2) участие в системе обязательного гарантирования депозитов;

3) исключен Законом РК от 05.07.2017 № 88-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

4) отсутствие действующих мер надзорного реагирования, примененных уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, и (или) административных взысканий за административные правонарушения, предусмотренные частями шестой, восьмой статьи 213, статьей 227 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях, на момент заключения (перезаключения) соглашения о сотрудничестве.

Требования подпункта 1) о наличии лицензии на проведение кассовых операций и подпункта 2) части первой настоящего пункта не распространяются на Национального оператора почты.

3. Оператор заключает соглашение о сотрудничестве с организацией образования – участником, оплата образовательных услуг которой осуществляется за счет средств образовательного накопительного вклада, на основании типового соглашения о сотрудничестве.

4. Соглашение о сотрудничестве должно содержать предмет, права и обязанности сторон, условия, порядок их взаимодействия и ответственность.

Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2017 № 88-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие с 01.01.2019); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Взаимодействие участников Государственной образовательной накопительной системы при заключении и действии договора вклада

1. При заключении договора вклада банк-участник проверяет соответствие вкладчика требованиям, установленным настоящим Законом, а также отсутствие действующего договора вклада, открытого на имя вкладчика, и договора страхования, заключенного в пользу выгодоприобретателя, по которым вкладчик и выгодоприобретатель являются одним и тем же лицом.

2. По каждому договору вклада банк-участник в установленные соглашением о сотрудничестве сроки и порядке представляет оператору сведения о вкладчике, состоянии счета, движении денег вкладчика, начислении и сумме премии государства, стартового образовательного капитала (при наличии), а также иные необходимые сведения.

3. Оператор запрашивает, а уполномоченный орган по документированию и выдаче паспортов и удостоверений личностей представляет сведения о подтверждении принадлежности вкладчиков к гражданству Республики Казахстан ежегодно к 1 января.

Сноска. Статья 16 с изменением, внесенным Законом РК от 10.01.2025 от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Взаимодействие участников Государственной образовательной накопительной системы при расчете и начислении премии государства

1. Оператор ежегодно в срок до 1 апреля текущего года на основе сведений, представленных банками-участниками по договорам вклада, представляет уполномоченному органу в области науки и высшего образования прогнозные расчеты начисления премий государства на предстоящий финансовый год.

2. По итогам отчетного года оператор после получения необходимых сведений от уполномоченных органов в сфере социальной защиты населения, защиты прав детей и по документированию и выдаче паспортов и удостоверений личностей до 15 января года, следующего за отчетным, представляет уполномоченному органу в области науки и высшего образования окончательный расчет премий государства.

3. Уполномоченный орган в области науки и высшего образования после получения от оператора окончательного расчета суммы премий государства до 15 февраля года, следующего за отчетным, перечисляет на счет оператора общую сумму премий государства в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

4. В течение пяти рабочих дней со дня получения от уполномоченного органа в области науки и высшего образования общей суммы премий государства оператор производит зачисление премии государства в банк-участник с представлением сведений о размере премии государства по каждому заключенному договору вклада.

5. Банк-участник зачисляет премии государства на счета вкладчиков в течение двух рабочих дней со дня получения от оператора общей суммы премий государства.

6. По завершении финансового года в случае выявления фактов, приводящих к необходимости доначисления премии государства по предыдущим отчетным годам, оператор включает доначисленные суммы в окончательный расчет премий государства по отчетному году в порядке, предусмотренном пунктом 2 настоящей статьи.

Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2017 № 88-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Взаимодействие участников Государственной образовательной накопительной системы при оплате образовательных услуг

1. Оплата образовательных услуг посредством образовательного накопительного вклада осуществляется по заявлению вкладчика.

2. При зачислении, переводе, оформлении академического отпуска, возвращении из академического отпуска, восстановлении, отчислении из организации образования – участника, в том числе в связи с выпуском, вкладчик представляет банку-участнику копии подтверждающих документов.

3. Организация образования – участник:

1) уведомляет оператора о зачислении, переводе, оформлении академического отпуска, возвращении из академического отпуска, восстановлении, отчислении из организации образования – участника, в том числе в связи с выпуском, вкладчика путем направления копий соответствующих документов;

2) по запросу вкладчика или банка-участника выдает справку о стоимости обучения на требуемый академический период или полной стоимости обучения на дату выдачи справки;

3) исключен Законом РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4) при переводе вкладчика в другую организацию образования – участника перечисляет на счет принимающей организации образования – участника остаток произведенной оплаты образовательных услуг, о чем уведомляет оператора в порядке, предусмотренном соглашением о сотрудничестве между оператором и организацией образования – участником.

Остатком произведенной оплаты образовательных услуг является разница между суммой, полученной организацией образования – участником за обучение вкладчика, и суммой стоимости фактически полученных образовательных услуг на дату издания приказа об отчислении.

Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными Законом РК от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18-1. Взаимодействие участников государственной образовательной накопительной системы по договору страхования

1. Для участия в Государственной образовательной накопительной системе страховая организация – участник заключает с оператором соглашение о сотрудничестве на основании типового соглашения о сотрудничестве.

2. К страховым организациям-участникам предъявляются следующие требования:

1) наличие лицензии уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на право осуществления страховой деятельности по классу страхования жизни в рамках государственной образовательной накопительной системы;

2) участие в системе гарантирования страховых выплат.

3. При заключении договора страхования страховая организация-участник проверяет соответствие выгодоприобретателя требованиям, установленным настоящим Законом, а также отсутствие действующего договора страхования, заключенного в пользу выгодоприобретателя и договора вклада, по которым выгодоприобретатель и вкладчик являются одним и тем же лицом.

4. По каждому договору страхования страховая организация-участник в установленные соглашением о сотрудничестве сроки и порядке представляет оператору сведения о выгодоприобретателе, размерах расчетной суммы по договору страхования, выкупной суммы, рассчитанной с учетом инвестиционного дохода, начислении и сумме премии государства, стартового образовательного капитала (при наличии).

5. Оператор запрашивает, а уполномоченный орган по документированию и выдаче паспортов и удостоверений личностей представляет ежегодно к 1 января сведения о подтверждении принадлежности выгодоприобретателей к гражданству Республики Казахстан.

6. Оператор на основании сведений, представленных страховыми организациями-участниками по договорам страхования, осуществляет расчет, начисление и доначисление премии государства в порядке и сроки, предусмотренные пунктами 2, 3, 4 и 6 статьи 17 настоящего Закона.

7. Страховая организация-участник начисляет премии государства на договоры страхования, заключенные в пользу выгодоприобретателей, в течение пяти рабочих дней со дня получения от оператора общей суммы премий государства.

8. Оплата образовательных услуг посредством договора страхования осуществляется по заявлению страхователя или выгодоприобретателя.

9. При зачислении, переводе, оформлении академического отпуска, возвращении из академического отпуска, восстановлении, отчислении из организации образования – участника, в том числе в связи с выпуском, выгодоприобретатель или страхователь представляет страховой организации-участнику копии подтверждающих документов.

10. Организация образования – участник:

1) уведомляет оператора о зачислении, переводе, оформлении академического отпуска, возвращении из академического отпуска, восстановлении, отчислении из организации образования – участника, в том числе в связи с выпуском, выгодоприобретателя путем направления копий соответствующих документов;

2) по запросу страхователя, выгодоприобретателя или страховой организации-участника выдает справку о стоимости обучения на требуемый академический период или полной стоимости обучения на дату выдачи справки;

4) при переводе выгодоприобретателя в другую организацию образования – участника перечисляет на счет принимающей организации образования – участника остаток произведенной оплаты образовательных услуг, о чем уведомляет оператора в порядке, предусмотренном соглашением о сотрудничестве между оператором и организацией образования – участником.

11. Остатком произведенной оплаты образовательных услуг является разница между суммой, полученной организацией образования – участником за обучение выгодоприобретателя, и суммой стоимости фактически полученных образовательных услуг на дату издания приказа об отчислении.

12. При отчислении выгодоприобретателя из организации образования – участника сумма, не использованная на образовательные услуги, подлежит перечислению организацией образования – участником на банковский счет страховой организации-участника в течение пяти рабочих дней со дня издания приказа об отчислении.

Сноска. Глава 4 дополнена статьей 18-1 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 19. Государственная поддержка Государственной образовательной накопительной системы

1. Образовательный накопительный вклад в соответствии с законодательством Республики Казахстан является объектом обязательного гарантирования депозитов физических лиц.

1-1. Страхование жизни в рамках государственной образовательной накопительной системы в соответствии с законодательством Республики Казахстан относится к гарантированным видам страхования.

2. В рамках Государственной образовательной накопительной системы вкладчик вправе обратиться за получением образовательного кредита на льготных условиях. Образовательный кредит предоставляется заемщику под стопроцентную гарантию уполномоченной государством организации при размере накопленной суммы не менее пятидесяти процентов от суммы, необходимой для оплаты обучения в полном объеме, путем открытия кредитором кредитной линии на оставшуюся сумму с возможностью ее корректировки на сумму увеличения стоимости обучения в организации образования – участнике.

3. Организация образования – участник вправе предоставить вкладчику или выгодоприобретателю, участвующему в Государственной образовательной накопительной системе, скидку для оплаты обучения в размере, определяемом соглашением сторон.

Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными законами РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.01.2025 № 153-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.


Президент Республики Казахстан	Н. НАЗАРБАЕВ

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 20-баптан қараңыз.

БАСПАСӨЗ-РЕЛИЗІ

      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.
      МАЗМҰНЫ

Осы Заң Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесi жұмыс iстейтін саладағы қоғамдық қатынастарды, сондай-ақ оны мемлекеттік ынталандыру шарттарын, нысандарын және мазмұнын реттейдi.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) бастапқы білім беру капиталы – салымшының білім беру жинақтау салымына немесе білім беру жинақтау сақтандыруы шарты бойынша есептеу сомасына есепке жатқызылатын, бюджет қаражаты есебінен төленетін біржолғы төлем;

1-1) білім беру жинақтау сақтандыруы – сақтандыру жағдайының туындауы нәтижесінде, оның ішінде білім беру жинақтау сақтандыруы шартында белгіленген кезең өткеннен кейін, қайсысы бірінші басталатынына қарай, сақтандыру төлемін жүзеге асыруды көздейтін, білім беру қызметтеріне ақы төлеу үшін қаражат жинақтау мақсатында жүзеге асырылатын өмірді жинақтау сақтандыруы;

2) білім беру жинақтау сақтандыруы шарттарының бірыңғай тізілімі – оператор бастапқы білім беру капиталын, мемлекет сыйлықақысын есепке жазатын білім беру жинақтау сақтандыруы шарттарын тіркеудің бірыңғай базасы;

3) білім беру жинақтау сақтандыруы шарты (бұдан әрі – сақтандыру шарты) – өмірді жинақтау сақтандыруы шарты, оған сәйкес бір тарап (сақтанушы) сақтандыру сыйлықақысын төлеуге міндеттенеді, ал екінші тарап (қатысушы-сақтандыру ұйымы) сақтандыру жағдайының туындауы нәтижесінде сақтандыру төлемін, оның ішінде есепке жазылған инвестициялық кірісті негізге ала отырып есептелген сақтандыру төлемін жүзеге асыруға міндеттенеді;

4) білім беру жинақтау салымы – салымшының немесе енгізушілердің жарналарын, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдері есебінен жарналарын, бастапқы білім беру капиталын, мемлекет сыйлықақысын және қатысушы банктің капиталдандырылған сыйақыларын қамтитын, салымшының қатысушы банк шотындағы ақшасы;

5) білім беру жинақтау салымы туралы шарт (бұдан әрі – салым шарты) – салымшы қатысушы банкпен жасасқан, білім беру қызметтеріне ақы төлеу үшін қаражат жинақтауға арналған банктік салым шарты;

6) білім беру жинақтау салымы туралы шарттардың бірыңғай тізілімі – оператор бастапқы білім беру капиталын, мемлекет сыйлықақысын есепке жазатын салым шарттарын тіркеудің бірыңғай базасы;

7) білім беру қызметтері – жеке адамның білім алу қажеттіліктерін іске асыруға және білім беру бағдарламаларын меңгеруге бағытталған көрсетілетін қызметтерді білім алушыға ұсыну жөніндегі қызмет;

8) білім беру саласындағы уәкілетті орган – мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және қосымша білім беру саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы;

9) ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті орган – жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру саласында басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы;

10) енгізуші – салымшының пайдасына білім беру жинақтау салымына жарна салуды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының резиденті немесе бейрезиденті;

11) кредитор – банктік қарыз операцияларын жүргізуге лицензиясы бар және мемлекет уәкілеттік берген ұйымның кепілдігімен білім беру кредиттерін ұсыну туралы келісім жасасқан Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкі;

12) кредиттік желі – қарыз алушыға кредитордың білім беру кредиті шартында айқындалған уақыт ішінде келісілген лимит шегінде оған ақша беру жөніндегі заңды түрде ресімделген міндеттемесін ұсыну;

13) қарыз алушы – білім беру қызметтеріне ақы төлеу үшін жетпейтін сомаға кредитормен білім беру кредиті шартын жасасқан салымшы;

14) қатысушы банк – осы Заңда белгіленген талаптарға сай келетін және Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы оператормен Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы ынтымақтастық туралы келісім жасасқан Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкі, Ұлттық пошта операторы;

14-1) қатысушы білім беру ұйымы – Қазақстан Республикасының аумағында құрылған және әрекет ететін, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беру бағдарламаларын іске асыратын және Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы оператормен Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы ынтымақтастық туралы келісім жасасқан заңды тұлға;

15) қатысушы-сақтандыру ұйымы – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның тиісті лицензиясы негізінде сақтандыру шарттарын жасасу және орындау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын және Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы оператормен Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы ынтымақтастық туралы келісімді жасасқан заңды тұлға;

16) мемлекет сыйлықақысы – білім беру жинақтау салымының нақты жинақталған қалдығына және сақтандыру шарты бойынша есептеу сомасына бюджет қаражаты есебінен жыл сайын белгіленген мерзімде төленетін ақша;

17) Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі – Қазақстан Республикасының заңнамасымен реттелетін және қатысушы банктердің халықтың салымдарын, қатысушы-сақтандыру ұйымдарының сақтандыру сыйлықақыларын (сақтандыру жарналарын) тартуына және бастапқы білім беру капиталын есепке жазуға, сондай-ақ оларға тиісінше сыйақыларды, инвестициялық кірісті және мемлекет сыйлықақыларын есепке жазуға негізделген, білім беру қызметтеріне ақы төлеуге арналған ақшалай жинақтар жүйесі;

18) Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы оператор (бұдан әрі – оператор) – ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті орган мен білім беру саласындағы уәкілетті органның бірлескен шешімімен айқындалатын, Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі қатысушыларының қызметін үйлестіруді жүзеге асыратын және оның Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шекте жұмыс істеуін қамтамасыз ететін ұйым;

19) Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы ынтымақтастық туралы келісім (бұдан әрі – ынтымақтастық туралы келісім) – Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесін іске асыру шеңберінде оператор мен қатысушы банк, оператор мен қатысушы-сақтандыру ұйымы немесе оператор мен қатысушы білім беру ұйымы арасындағы олардың өзара іс-қимылының шарттары мен тәртібін белгілейтін келісім;

20) пайда алушы – сақтандыру шартына сәйкес сақтандыру төлемін алушы болып табылатын тұлға;

21) сақтандыру шарты бойынша есептеу сомасы – сақтандыру сыйлықақылары (сақтандыру жарналары), бастапқы білім беру капиталы, инвестициялық кіріс, өткен кезеңдердегі есепке жазылған мемлекет сыйлықақылары ескеріліп, сақтандыру шарты бойынша қалыптасқан сақтандыру резерві негізге алына отырып айқындалатын мемлекет сыйлықақысын есептеу үшін қабылданатын сома;

22) сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемі (бұдан әрі – сақтандыру төлемі) – сақтандыру жағдайының туындауы нәтижесінде не сақтандыру шартында айқындалған мерзім басталған кезде, пайдасына сақтандыру шарты жасалған пайда алушының білім алу қызметтеріне ақы төлеу үшін сақтандыру шартында көзделген, оның ішінде сақтандыру сыйлықақысын (сақтандыру жарналарын), бастапқы білім беру капиталын, инвестициялық кірісті, мемлекет сыйлықақысын қамтитын және қатысушы-сақтандыру ұйымы төлейтін ақша сомасы;

23) сақтанушы – пайда алушының ата-анасы немесе басқа жақын туысы, заңды өкілі болып табылатын және қатысушы-сақтандыру ұйымымен сақтандыру шартын жасасқан адам (осы Заңға сәйкес сақтанушы сақтандырылушы болып табылады);

24) салымшы – салым шартының тарапы болып табылатын Қазақстан Республикасының азаматы;

25) сатып алу сомасы – сақтанушының сақтандыру шартының қолданысы мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде алуға құқығы бар, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен айқындалатын ақша сомасы.

Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзге қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3-бап. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласын мемлекеттік реттеудің негізгі мақсаты, міндеттері мен қағидаттары

1. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуға қолжетімділікті қамтамасыз ету үшін жағдайлар жасау Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласын мемлекеттік реттеудің негізгі мақсаты болып табылады.

2. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласын мемлекеттік реттеудің негізгі міндеттері мыналар болып табылады:

1) қоғамда білім беру қызметтеріне ақы төлеу үшін ақша жинау мәдениетін дамыту;

2) қоғамда болашақ кәсіпті немесе мамандықты саналы түрде таңдауды қалыптастыру.

3. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласын мемлекеттік реттеудің негізгі қағидаттары мыналар болып табылады:

1) заңдылық;

2) жариялылық;

3) білім беру жинақтау салымы мен білім беру жинақтау сақтандыруының нысаналы мақсаты;

4) азаматтардың, қатысушы банктердің және қатысушы-сақтандыру ұйымдарының Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысуға қосылуының еріктілігі;

5) халықтың Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысуын мемлекеттік тұрғыдан көтермелеу.

Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті орган:

1) мемлекеттің ішкі және сыртқы саясатының Қазақстан Республикасының Президенті айқындаған негізгі бағыттары мен мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық саясатының, оның қорғаныс қабілетінің, қауіпсіздігінің, қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етудің Қазақстан Республикасының Үкіметі әзірлеген негізгі бағыттары негізінде және оларды орындау үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

2) жыл сайын білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп білім беру ұйымдарының типтері бойынша оқытудың орташа құнының ұзақ мерзімді болжамдарын әзірлейді;

3) білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп мемлекет сыйлықақысын есептеу әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

4) білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп үлгілік салым және сақтандыру шарттарын қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді;

5) білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп оператор мен қатысушы банк, оператор мен қатысушы-сақтандыру ұйымы, оператор мен қатысушы білім беру ұйымы арасындағы ынтымақтастық туралы үлгілік келісімдерді әзірлейді және бекітеді;

6) бастапқы білім беру капиталын есепке жазу, пайдалану, қайтару қағидаларын білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді;

7) осы Заңның мақсаты мен міндеттеріне және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

8) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 4-бап жаңа редакцияда – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-бап. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі жұмыс істеуінің құқықтық негіздері

1. Осы Заңның 11-бабының 7-тармағында және 11-1-бабының 11-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі Қазақстан Республикасында техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің білім беру бағдарламалары бойынша білім алуға қолданылады.

2. Салымшы, пайда алушы, қатысушы банк, қатысушы-сақтандыру ұйымы, енгізуші, сақтанушы, оператор, қатысушы білім беру ұйымы, ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті орган және білім беру саласындағы уәкілетті орган Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысушылар болып табылады.

Ескерту. 5-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Оператордың функциялары

Оператор:

1) қатысушы банкпен, қатысушы-сақтандыру ұйымымен ынтымақтастық туралы келісім жасасады;

2) қатысушы білім беру ұйымымен ынтымақтастық туралы келісім жасасады;

3) қатысушы банктен, қатысушы-сақтандыру ұйымынан, қатысушы білім беру ұйымынан, салымшыдан, сақтанушыдан және (немесе) пайда алушыдан салым шартын, сақтандыру шартын жасасуға, оның қолданысына, мемлекет сыйлықақысы мен бастапқы білім беру капиталын есепке жазуға, білім беру қызметтерінің құны мен ақысына, білім алушының мәртебесіне қатысты қажетті мәліметтерді сұратады;

4) жасалған салым шарттарын, сақтандыру шарттарын тіркеуді жүзеге асырады және есепке алуды жүргізеді;

4-1) тиісінше салымшыда немесе пайда алушыда операторда тіркелген салым шартының немесе сақтандыру шартының, сондай-ақ пайда алушы және салымшы сол бір тұлға болып табылатын сақтандыру шартының немесе салым шартының бар-жоғын тексеруді жүзеге асырады;

5) қатысушы банктен салымшыны шетелдік білім беру ұйымына қабылдау және салымшының жинақталған қаражатын шетелдік білім беру ұйымына аудару туралы растайтын құжаттарды алғаннан кейін салым шартын білім беру жинақтау салымы туралы шарттардың бірыңғай тізілімінен алып тастайды және ол бойынша мемлекет сыйлықақысын есепке жазуды тоқтатады;

5-1) пайда алушының шетелдік білім беру ұйымына қабылданғаны туралы растау құжаттары қатысушы-сақтандыру ұйымынан алынғаннан кейін және сақтандыру шарты бойынша шетелдік білім беру ұйымына сақтандыру төлемі жүзеге асырылғаннан кейін сақтандыру шартын білім беру жинақтау сақтандыруы шарттарының бірыңғай тізілімінен алып тастайды және ол бойынша мемлекет сыйлықақысын есепке жазуды тоқтатады;

6) Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысу үшін осы Заңда қойылатын талаптарды қатысушы банктің, қатысушы-сақтандыру ұйымының орындағаны туралы мәліметтерді бұқаралық ақпарат құралдарында жылына екі рет жариялайды;

7) білім беру жинақтау салымына немесе сақтандыру шартына есепке жатқызылуға жататын мемлекет сыйлықақысының, бастапқы білім беру капиталының сомасын есептеуді жүзеге асырады және оны тиісінше қатысушы банкке немесе қатысушы-сақтандыру ұйымына ұсынады;

8) қатысушы банктің және қатысушы-сақтандыру ұйымының білім беру жинақтау салымдарына және сақтандыру шарттарына мемлекет сыйлықақылары мен бастапқы білім беру капиталының сомаларын есепке жатқызу мерзімдерін сақтауына мониторингті жүзеге асырады;

9) осы Заңның 14 және 14-1-баптарында көзделген жағдайларда мемлекет сыйлықақысының есепке жазылуын қайта есептеуді жүргізеді;

10) бюджетке қайтарылуға жататын мемлекет сыйлықақысы, бастапқы білім беру капиталы сомасының мөлшері туралы анықтама-үзінді көшірмені салымшыға, қатысушы банкке, сақтанушыға, пайда алушыға, қатысушы-сақтандыру ұйымына немесе қатысушы білім беру ұйымына береді;

11) қатысушы банктің, қатысушы-сақтандыру ұйымының немесе қатысушы білім беру ұйымының бастапқы білім беру капиталының, мемлекет сыйлықақысының сомасын бюджетке толық және уақытылы қайтаруын қамтамасыз етеді;

12) салымшыға, сақтанушыға, қатысушы банкке, қатысушы-сақтандыру ұйымына, қатысушы білім беру ұйымына осы Заңда және (немесе) ынтымақтастық туралы келісімде қойылатын талаптарды бұзушылықтар анықталған жағдайда, оларды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жауаптылыққа тарту үшін шаралар қабылдайды;

13) қатысушы банк осы Заңның 15-бабының 2-тармағында қойылатын талаптарды орындамаған жағдайда, қатысушы банкпен ынтымақтастық туралы келісімді біржақты тәртіппен бұзады, сондай-ақ салымшылардың ақшасын, салым шарты бойынша мемлекет сыйлықақысының, бастапқы білім беру капиталының (бар болса) есепке жатқызылған сомасын салымшының таңдауы бойынша басқа қатысушы банкке аударуды талап етеді;

13-1) қатысушы-сақтандыру ұйымы осы Заңның 18-1-бабының 2-тармағында қойылған талаптарды орындамаған жағдайда, қатысушы-сақтандыру ұйымымен ынтымақтастық туралы келісімді біржақты тәртіппен бұзады, сондай-ақ сатып алу сомасын және сақтандыру шарты бойынша мемлекет сыйлықақысының, бастапқы білім беру капиталының (бар болса) есепке жатқызылған сомасын сақтанушының таңдауы бойынша басқа қатысушы-сақтандыру ұйымына аударуды талап етеді;

14) салымшының немесе пайда алушының Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылу фактісі анықталған жағдайда, салымшымен салым шартын немесе сақтанушымен сақтандыру шартын бұзу қажеттігі туралы қатысушы банкті немесе қатысушы-сақтандыру ұйымын хабардар етеді.

Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. Салым шарты және сақтандыру шарты

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-бап. Салым шарты

1. Салым шарты осы Заңның талаптарына, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес және үлгілік салым шарты негізінде қатысушы банк пен салымшы арасында жазбаша нысанда жасалады.

2. Салым шартының қолданылу мерзімі тараптардың келісімі бойынша айқындалады.

3. Қолданылу мерзімі өткеннен кейін салым шарты:

1) егер тараптардың бірде-бірі шарттың қолданылуын тоқтатуға ниет білдірмесе, оның қолданылу мерзіміне автоматты түрде ұзартылады;

2) тараптардың келісімімен өзге мерзімге ұзартылады;

3) ақша қалдығы аударыла отырып, салымшының таңдауы бойынша басқа қатысушы банкпен жасалуы мүмкін.

Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Салым шартының талаптары

1. Салым шартында мынадай мәліметтер қамтылуға тиіс:

1) шарттың нысанасы;

2) қатысушы банк белгілейтін бастапқы жарна мөлшері;

3) шарттың қолданылу мерзімі;

4) қатысушы банк сыйақысының мөлшері және оны төлеу тәртібі;

5) мемлекет сыйлықақысының осы Заңда белгіленген мөлшері;

5-1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген бастапқы білім беру капиталының (бар болса) мөлшері және оны қайтару шарттары;

6) тараптардың құқықтары мен міндеттері;

7) салымшының операторға банк құпиясын ашуға жазбаша келісімі;

8) тараптардың жауаптылығы;

9) шартты бұзу талаптары;

10) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес өзге де ережелер.

2. Білім беру жинақтау салымы теңгемен ашылады.

3. Алып тасталды – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4. Қатысушы банк салым шартын жасасқан кезде білім беру жинақтау салымына қосымша жарналарды салудың ұсынылатын кезеңділігін және олардың мөлшерін есептейді.

5. Салымшының шотына Қазақстан Республикасының банк заңнамасына сәйкес үшінші тұлғалардан жарналар салынуы мүмкін.

Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Салым шартын тіркеу

1. Салым шарттары осы Заңның 12-бабына сәйкес мемлекет сыйлықақысы есепке жазылатын білім беру жинақтау салымдарын есепке алу үшін білім беру жинақтау салымы туралы шарттардың бірыңғай тізілімінде тіркелуге жатады.

2. Оператор қатысушы банк ұсынған салым шарттарын тіркеуді білім беру жинақтау салымы туралы шарттардың бірыңғай тізіліміне мәліметтерді енгізу және тіркеу нөмірін беру арқылы жүзеге асырады.

3. Осы Заңның талаптарына сәйкес келетін, қатысушы банк ұсынған салым шарттары тіркелуге жатады. Салымшының операторда тіркелген салым шарты немесе ол бойынша салымшы пайда алушы болып табылатын, операторда тіркелген сақтандыру шарты болған кезде, салым шарты тіркелуге жатпайды.

Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Қатысушы банк сыйақысы

1. Қатысушы банк ай сайын капиталдандыра отырып, салымшыға салым шартында айқындалған мөлшерде салым сомасына сыйақы төлейді.

2. Қатысушы банк сыйақысы салым шарты қолданылатын мерзім бойына есепке жазылады және білім беру жинақтау салымының негізгі сомасына қосылады (капиталдандырылады).

3. Қатысушы банктің тиімді сыйақы мөлшерлемесінің ең төмен мөлшері:

1) қоса алғанда бір жылға дейінгі мерзімге жасалатын салым шарты үшін – салым шартын жасасу немесе ұзарту күніне Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген, екі жүз базистік тармаққа төмендетілген базалық мөлшерлеме деңгейінен төмен;

2) бір жылдан астам уақытқа жасалатын салым шарты үшін – салым шартын жасасу немесе ұзарту күніне Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген, үш жүз базистік тармаққа төмендетілген базалық мөлшерлеме деңгейінен төмен болмауға тиіс.

Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-бап. Білім беру жинақтау салымына иелік ету

1. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі шеңберінде салымшы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі білім беру жинақтау салымының ақшасын бір қатысушы банктен басқа қатысушы банкке не қатысушы банктен қатысушы-сақтандыру ұйымына толық көлемде жылына бір рет қана аударуды жүзеге асыруға құқылы.

2. Бастапқы білім беру капиталы жоқ салымшыға білім беру гранты берілген немесе салымшының білім туралы тиісті құжатпен расталатын техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімі болған жағдайда, салымшы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі:

1) білім беру жинақтау салымына қаражат жинақтауды жалғастыруға;

2) білім беру жинақтау салымының қаражатын Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын үшінші тұлғаның пайдасы үшін білім беру жинақтау салымына немесе сақтандыру шартына аударуға;

3) басқа да техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім алу мақсатында білім беру жинақтау салымының қаражатын білім беру қызметтеріне ақы төлеуге жұмсауға;

4) білім беру жинақтау салымының қаражатын қатысушы банктің капиталдандырылған сыйақысымен және есепке жазылған мемлекет сыйлықақысымен қоса алуға;

5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім беру жинақтау салымының қаражатын тұрғын үй жағдайларын жақсартуға пайдалануға құқылы.

Бұл ретте Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдері есебінен қалыптастырылған білім беру жинақтау салымының қаражатын (олар болған кезде) салымшы:

1) "Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында ашылған салымшының нысаналы жинақтау шотына аудару кезіндегі валюталар бағамы бойынша АҚШ долларында одан әрі аудару үшін, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдерін есепке жатқызу үшін банктік шоттарды ашуды және жүргізуді жүзеге асыратын екінші деңгейдегі банктерде, Ұлттық пошта операторында ашылған өзінің банктік шотына аударуға;

2) "Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдерін есепке жатқызу үшін банктік шоттарды ашуды және жүргізуді жүзеге асыратын екінші деңгейдегі банктерде, Ұлттық пошта операторында ашылған өзінің банктік шотына ұлттық валютамен аударуға;

3) басқа да техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім алу мақсатында білім беру қызметтеріне ақы төлеуге жұмсауға;

4) білім беру жинақтау салымында қаражат жинақтауды жалғастыруға құқылы.

2-1. Бастапқы білім беру капиталы бар салымшыға білім беру гранты берілген немесе оның білім туралы тиісті құжатпен расталатын техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімі болған жағдайда салымшы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі білім туралы құжаттың ұсынылуы шартымен қатысушы банктің капиталдандырылған сыйақысы, есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы мен бастапқы білім беру капиталы ескерілген білім беру жинақтау салымының қаражатын алуға, сондай-ақ осы баптың 2-тармағы бірінші бөлігінің 1), 2), 3) және 5) тармақшаларына және екінші бөлігінің 1), 2), 3) және 4) тармақшаларына сәйкес білім беру жинақтау салымына билік етуге құқылы.

3. Салымшы қатысушы білім беру ұйымына шарттық негізде оқуға түскен кезде білім беру қызметтеріне ақы салымшының не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілінің өтініші бойынша бөліктермен (әрбір академиялық кезең немесе оқу жылы үшін) немесе толық көлемде бір мезгілде (бүкіл оқу мерзімі үшін) қатысушы білім беру ұйымына төленеді.

4. Салымшы қаза болған, сот оны әрекетке қабілетсіз, хабарсыз кеткен деп таныған, не қайтыс болды деп жариялаған немесе ол денсаулық жағдайына байланысты оқуын жалғастыруға қабілеті болмаған жағдайда, білім беру жинақтау салымын:

1) салымшы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі немесе оның мұрагерлері Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын үшінші тұлғаның пайдасы үшін білім беру жинақтау салымына немесе сақтандыру шартына жібереді;

2) ол мемлекет сыйлықақысы, бастапқы білім беру капиталы (бар болса) сақтала отырып, салымшыға не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкіліне немесе оның мұрагерлеріне салым шартын бұзу талаптары бойынша төленеді.

5. Барлық оқу кезеңі үшін білім беру қызметтеріне ақы төленгеннен кейін білім беру жинақтау салымында қаражат қалған кезде салымшы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі осы соманы есепке жазылған мемлекет сыйлықақысымен қоса алуға құқылы.

6. Салымшы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі жинақталған қаражат сомасын есепке жазылған мемлекет сыйлықақысымен және бастапқы білім беру капиталымен (бар болса) қоса Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын үшінші тұлғаның білім беру жинақтау салымы туралы шарттардың бірыңғай тізілімінде тіркелген салымына бастапқы білім беру капиталын есепке жазу, пайдалану, қайтару қағидаларында көзделген тәртіппен аударуға құқылы.

7. Салымшы шетелдік білім беру ұйымына шарттық негізде оқуға түскен кезде салымшының не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілінің өтініші бойынша салымшының жинақталған қаражатынан оқуға ақы төлеуді қатысушы банк салымшыны шетелдік білім беру ұйымына қабылдау туралы растайтын құжаттар ұсынылған кезде қатысушы банктің капиталдандырылған сыйақысын, есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы мен бастапқы білім беру капиталын (бар болса) ескере отырып, үлестермен (әрбір академиялық кезең немесе оқу жылы үшін) немесе толық көлемде бір рет (бүкіл оқу мерзімі үшін) жүзеге асырады. Бұл ретте, кейіннен қаражат шетелдік білім беру ұйымына аударылған кезден бастап мемлекет сыйлықақысының есепке жазылуы тоқтатылады.

Салымшы шетелдік білім беру ұйымына грантқа қабылданған жағдайда салымшы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасында танылған шетелдік білім беру ұйымының білім туралы құжатының ұсынылуы шартымен қатысушы банктің капиталдандырылған сыйақысы, есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы мен бастапқы білім беру капиталы (бар болса) ескерілген білім беру жинақтау салымының қаражатын алуға, сондай-ақ осы баптың 2-тармағы бірінші бөлігінің 1), 2), 3) және 5) тармақшаларына және екінші бөлігінің 1), 2), 3) және 4) тармақшаларына сәйкес білім беру жинақтау салымына билік етуге құқылы.

8. Мүлікке билік етуге уақытша шектеу, мүлікпен мәмілелер және өзге де операциялар жасауға шектеулер белгілеуге, салым шарты бойынша банктік шоттардағы ақшаға тыйым салуға немесе өндіріп алуды қолдануға жол берілмейді.

Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.07.2017 № 88-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-1-бап. Сақтандыру шарты және сақтандыру шартына билік ету

1. Сақтандыру шарты осы Заңның талаптарына, өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес және үлгілік сақтандыру шарты негізінде Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын пайда алушының пайдасына қатысушы-сақтандыру ұйымы мен сақтанушы арасында жазбаша нысанда жасалады.

2. Сақтандыру шарты кемінде үш жыл мерзімге жасалады.

3. Сақтандыру шартында мынадай мәліметтер қамтылуға тиіс:

1) сақтандыру шартының нысанасы;

2) сақтанушы туралы мәліметтер;

3) сақтандыру шарты бойынша пайда алушы туралы мәліметтер;

4) сақтандыру жағдайын көрсету;

5) сақтандыру сомасының мөлшері;

6) сақтандыру сыйлықақысының (сақтандыру жарналарының) мөлшері, оны (оларды) төлеу тәртібі мен мерзімдері;

7) төлем талаптары және сатып алу сомасының мөлшері;

8) сақтандыру шартының қолданылу мерзімі;

9) сақтандырып қорғаудың қолданылу мерзімі;

10) мемлекет сыйлықақысының осы Заңда белгіленген мөлшері;

10-1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген бастапқы білім беру капиталының (бар болса) мөлшері және оны қайтару шарттары;

11) тараптардың құқықтары мен міндеттері;

12) сақтанушының, пайда алушының (заңды өкілдің) сақтандыру құпиясын операторға ашып көрсетуге жазбаша келісімі;

13) тараптардың жауапкершілігі;

14) сақтандыру шартының талаптарына өзгерістер енгізу жағдайлары мен тәртібі;

15) сақтандыру шартын бұзу талаптары;

16) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де ережелер.

4. Сақтандыру шарттары осы Заңның 14-1-бабына сәйкес мемлекет сыйлықақысы есепке жазылатын сақтандыру шарттарын есепке алу үшін білім беру жинақтау сақтандыруы шарттарының бірыңғай тізілімінде тіркелуге жатады.

5. Оператор білім беру жинақтау сақтандыруы шарттарының бірыңғай тізіліміне мәліметтерді енгізу және тіркеу нөмірін беру арқылы қатысушы-сақтандыру ұйымы ұсынған сақтандыру шарттарын тіркеуді жүзеге асырады. Сақтандыру шарты операторда тіркелген пайда алушының пайдасына жасалған сақтандыру шарты немесе ол бойынша салымшы мен пайда алушы сол бір тұлға болып табылатын, операторда тіркелген салым шарты болған кезде тіркелуге жатпайды.

6. Сақтандыру сомасы тараптардың келісімі бойынша сақтандыру шартында айқындалады.

7. Сақтандыру шартының валютасы теңге болып табылады.

8. Сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақысы бір рет немесе сақтандыру шартында белгіленген мөлшерде, тәртіппен және мерзімдерде сақтандыру жарналары түрінде бөліп төленеді не "Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін пайда алушының нысаналы жинақ төлемдері есебінен төленеді.

9. Мыналар сақтандыру жағдайлары болып табылады:

1) сақтандырылушының сақтандыру шартында белгіленген күнге дейін өмір сүруі;

2) сақтандырылушыға сақтандырып қорғаудың қолданылуы кезеңінде бірінші немесе екінші топтағы мүгедектіктің белгіленуі;

3) сақтандыру шартында көзделген жағдайларды қоспағанда, сақтандырып қорғаудың қолданылуы кезеңінде сақтандырылушының қайтыс болуы.

10. Пайда алушының шетелдік білім беру ұйымына оқуға түсу жағдайын қоспағанда, пайда алушы қатысушы білім беру ұйымына шарттық негізде оқуға түскен кезде сақтандыру төлемі қатысушы білім беру ұйымына жүзеге асырылады.

11. Пайда алушы шетелдік білім беру ұйымына шарттық негізде оқуға түскен кезде қатысушы-сақтандыру ұйымдары сақтанушының немесе пайда алушының не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілінің өтініші бойынша сақтандыру төлемін пайда алушыны шетелдік білім беру ұйымына қабылдау туралы растайтын құжаттар ұсынылған кезде инвестициялық кірісті, есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы мен бастапқы білім беру капиталын (бар болса) ескере отырып, үлестермен (әрбір академиялық кезең немесе оқу жылы үшін) немесе толық көлемде бір рет (бүкіл оқу мерзімі үшін) жүзеге асырады.

Пайда алушы шетелдік білім беру ұйымына оқуға түскен кезде сақтандыру төлемін жүзеге асыру үшін қатысушы-сақтандыру ұйымы пайда алушының банктік шот бойынша шығыс операцияларын жасау құқығын шектей отырып, шетелдік білім беру ұйымына білім беру қызметтеріне ақы төлеу мақсатында ғана осы адамның атына "эскроу-шот" режиміндегі банктік шот ашады және сақтандыру төлемінің сомасын осы шотқа аударады.

Қатысушы-сақтандыру ұйымы "эскроу-шот" режиміндегі банктік шотқа сақтандыру төлемін аударған кезден бастап мемлекет сыйлықақысын есепке жазу тоқтатылады.

Пайда алушы шетелдік білім беру ұйымына грантқа қабылданған жағдайда сақтанушы немесе пайда алушы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасында танылған шетелдік білім беру ұйымының білім туралы құжатының ұсынылуы шартымен инвестициялық кіріс, есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы мен бастапқы білім беру капиталы (бар болса) ескерілген сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін алуға, сондай-ақ осы баптың 13-тармағы бірінші бөлігінің 2), 3) және 4) тармақшаларына және екінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларына сәйкес сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемдеріне билік етуге құқылы.

12. Пайда алушы қатысушы білім беру ұйымына шарттық негізде оқуға түскен кезде сақтандыру төлемі сақтанушының немесе пайда алушының не оның заңды өкілінің өтініші бойынша Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда қатысушы білім беру ұйымына кезең сайын төлемдермен (әрбір академиялық кезеңге немесе оқу жылына) немесе бір рет толық көлемде (оқудың бүкіл мерзіміне) ақша аудару арқылы жүзеге асырылады.

13. Бастапқы білім беру капиталы жоқ пайда алушыға білім гранты тағайындалған немесе пайда алушының білім туралы тиісті құжатпен расталатын техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімі болған жағдайда, сақтанушы, сақтанушы қайтыс болған жағдайда – пайда алушы не оның заңды өкілі Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда:

1) инвестициялық кірісті және есепке жазылған мемлекет сыйлықақысын ескере отырып, сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін алуға;

2) басқа да техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім алу мақсатында сақтандыру шартының қолданылу мерзімін ұзартуға және (немесе) сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін білім беру қызметтеріне ақы төлеуге жұмсауға;

3) инвестициялық кірісті және мемлекет сыйлықақысын ескере отырып, сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын үшінші тұлғаның пайдасы үшін сақтандыру шартына немесе білім беру жинақтау салымына ақы төлеуге аударуға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес инвестициялық кіріс пен есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы ескерілген сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін тұрғын үй жағдайларын жақсартуға аударуға құқылы.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларда, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес білім беру ақысын төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін нысаналы жинақ төлемдерінің сомасын (олар болған кезде) пайда алушы:

13-1. Бастапқы білім беру капиталы бар пайда алушыға білім беру гранты берілген немесе оның білім туралы тиісті құжатпен расталатын техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімі болған жағдайда пайда алушы, сақтанушы, сақтанушы қайтыс болған жағдайда – пайда алушы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі білім туралы құжаттың ұсынылуы шартымен инвестициялық кіріс, есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы мен бастапқы білім беру капиталы ескерілген сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін алуға, сондай-ақ осы баптың 13-тармағы бірінші бөлігінің 2), 3) және 4) тармақшаларына және екінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларына сәйкес сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемдеріне билік етуге құқылы.

14. Сақтандыру төлемінің мөлшері оқудың бүкіл кезеңіндегі білім беру қызметтеріне ақы төлеу сомасынан асып кеткен жағдайда, асып кеткен сома мөлшеріндегі сақтандыру төлемі сақтандыру шартының қолданылу мерзімі өткеннен кейін Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда сақтанушыға, пайда алушыға не оның заңды өкіліне төленуге жатады.

15. Пайда алушы қайтыс болған, сот оны әрекетке қабілетсіз, хабарсыз кеткен деп таныған не қайтыс болды деп жариялаған немесе пайда алушы денсаулық жағдайының салдарынан оқуын жалғастыруға қабілетсіз болған жағдайда, сақтанушы, сақтанушы қайтыс болған жағдайда – оның мұрагерлері:

1) сақтандыру шартында көрсетілген пайда алушыны Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын басқа адаммен ауыстыруға;

2) инвестициялық кіріс, есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы және бастапқы білім беру капиталы (бар болса) ескерілген сақтандыру шарты бойынша сатып алу сомасын алуға құқылы.

16. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі шеңберінде сақтанушы сақтандыру шарты бойынша инвестициялық кіріс, есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы және бастапқы білім беру капиталы (бар болса) ескерілген сатып алу сомасын бір қатысушы-сақтандыру ұйымынан басқа қатысушы-сақтандыру ұйымына не қатысушы-сақтандыру ұйымынан қатысушы банкке, бірақ сақтандыру шарты жасалған күннен бастап екі жыл өткеннен кейін аударуды жүзеге асыруға құқылы.

17. Сақтандыру төлемдерінің есептемесі мен оларды жүзеге асыру тәртібі қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

Ескерту. 2-тарау 11-1-баппен толықтырылды– ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. МЕМЛЕКЕТ СЫЙЛЫҚАҚЫСЫН ЕСЕПКЕ ЖАЗУ, ТӨЛЕУ ЖӘНЕ ҚАЙТАРУ

12-бап. Мемлекет сыйлықақысы

1. Мемлекет сыйлықақысы тіркелген салым шарты бойынша жиырма жылдан аспайтын мерзімге есепке жазылады.

2. Мемлекет сыйлықақысын есепке жазу жинақтаудың ең қысқа мерзімі бір жыл болған кезде жыл сайын 1 қаңтардағы жағдай бойынша салым сомасының нақты жинақталған қалдығына жүзеге асырылады. Мемлекет сыйлықақысы шарттың қолданылу мерзіміне есепке жазылады.

3. Мемлекет сыйлықақысы салымның негізгі сомасына қосылады (капиталдандырылады).

4. Мемлекет сыйлықақысының есепке жазылуы:

1) осы баптың 1-тармағында белгіленген есепке жазу мерзімі өткен жағдайда;

2) салым шартының қолданылу мерзімі өткен жағдайда;

3) салымшы қаза болған, соттың оны әрекетке қабілетсіз, хабарсыз кеткен деп тану туралы шешімі заңды күшіне енген, не оны қайтыс болды деп жариялаған күннен бастап тоқтатылады.

5. Мемлекет сыйлықақысы мемлекет сыйлықақысын есептеу әдістемесіне сәйкес есептеледі.

Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Мемлекет сыйлықақысының мөлшері

1. Мемлекет сыйлықақысы білім беру жинақтау салымының сомасына жылдық бес пайыз, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшерінен аспайтын мөлшерде есепке жазылады.

2. Мемлекет сыйлықақысы мынадай басым санатқа жатқызылған салымшылардың пайдасына ашылған білім беру жинақтау салымдары бойынша жылдық жеті пайыз, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшерінен аспайтын мөлшерде:

1) жетім балаларға және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, оның ішінде кәмелетке толған балаларға, бірақ әрі кеткенде жиырма үш жасқа толғанға дейін;

2) мүгедектігі бар адамдарға;

3) бiрге тұратын төрт және одан көп кәмелетке толмаған балалары, оның iшiнде жалпы орта, техникалық және кәсiптiк, жалпы орта бiлiмнен кейiнгi, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі (магистратура) бiлiм беру ұйымдарында жалпы немесе кәсіптік білім беру бағдарламалары бойынша күндiзгi оқу нысанында білім алатын балалары бар көп балалы отбасылардан шыққан балаларға олар кәмелетке толғаннан кейiн оқу орнын бiтiретiн уақытқа дейiн, бiрақ әрi кеткенде жиырма үш жасқа толғанға дейiн;

4) жан басына шаққандағы орташа табысы азық-түлік себетінің құнынан төмен отбасылардан шыққан балаларға есепке жазылады.

3. Осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында аталған салымшылардың жылдық жеті пайыз мөлшерінде мемлекет сыйлықақысын алу құқығын оператор балалардың құқықтарын қорғау саласындағы уәкілетті органнан есепке жазылған жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша қажетті мәліметтерді алу арқылы жыл сайын растайды.

Осы баптың 2-тармағының 2) тармақшасында аталған салымшылардың жылдық жеті пайыз мөлшерінде мемлекет сыйлықақысын алу құқығын оператор халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органнан есепке жазылған жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша қажетті мәліметтерді алу арқылы жыл сайын растайды.

Осы баптың 2-тармағының 3) және 4) тармақшаларында аталған салымшылардың жылдық жеті пайыз мөлшерінде мемлекет сыйлықақысын алу құқығын оператор халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органнан расталған тоқсаннан кейінгі тоқсанның 1-күніндегі жағдай бойынша қажетті мәліметтерді алу арқылы тоқсан сайын растайды.

Жылдық жеті пайыз мөлшерінде мемлекет сыйлықақысы тиісті жылда салымшының басым санатқа жатқызылуы расталатын айларға есепке жазылады.

4. Ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті орган және мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган жыл сайын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттің сыйлықақысын инфляция деңгейінен төмен емес мөлшерде ұлғайту туралы ұсыныстар енгізеді.

Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2017 № 88-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Мемлекет сыйлықақысын бюджетке қайтару

1. Есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы:

1) осы Заңның 11 және 11-1-баптарында көзделген жағдайларды қоспағанда, нысаналы мақсаты сақталмай, салым шарты салымшының бастамасы бойынша бұзылған немесе мерзімінің өтуіне байланысты салым шарты бойынша міндеттемелер тоқтатылған;

2) егер күнтізбелік үш жыл ішінде салымшы оқудан шығарылған қатысушы білім беру ұйымына қайта қабылданбаса не басқа қатысушы білім беру ұйымына оқуға түспесе, салымшы қатысушы білім беру ұйымынан шығарылған күннен бастап осы үш жыл өткен;

3) жинақтау мерзімі осы Заңда белгіленген мерзімнен аз болған кезде мемлекет сыйлықақысын төлеу фактісі анықталған;

4) салымшы Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;

5) мемлекет сыйлықақысының артық есепке жазылу фактісі анықталған жағдайларда бюджетке қайтарылуға тиіс.

2. Мемлекет сыйлықақысын бюджетке қайтаруды қатысушы банк оператор арқылы, оның бюджетке қайтарылуға жататын мемлекет сыйлықақысы сомасының мөлшері туралы анықтама-үзінді көшірмесі бойынша, оператордан анықтама-үзінді көшірмені қатысушы банк алған күннен бастап банктік үш күн ішінде:

1) осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша есепке жазылған мемлекет сыйлықақысының сомасы толық көлемде;

2) осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген негіз бойынша мемлекет сыйлықақысын есептеу әдістемесіне сәйкес білім беру қызметтеріне жұмсалмаған сома бөлігінде;

3) осы баптың 1-тармағының 5) тармақшасында көзделген негіз бойынша, мемлекет сыйлықақысының артық есепке жазылған сомасын қайтаруды жүзеге асырады.

3. Салымшы қатысушы білім беру ұйымынан шығарылған кезде, білім беру қызметтеріне жұмсалмаған соманы қатысушы білім беру ұйымы оқудан шығару туралы бұйрық шыққан күннен бастап үш жұмыс күні ішінде салымшының білім беру жинақтау салымына аударуға тиіс.

Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.07.2017 № 88-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-1-бап. Сақтандыру шарты бойынша мемлекет сыйлықақысын есепке жазу, төлеу және қайтару

1. Мемлекет сыйлықақысы тіркелген сақтандыру шарты бойынша жиырма жылдан аспайтын мерзімге есепке жазылады.

2. Сақтандыру шарты бойынша мемлекет сыйлықақысын есепке жазу жыл сайын сақтандыру шарты бойынша 1 қаңтардағы жағдай бойынша есептеу сомасына жүзеге асырылады. Мемлекет сыйлықақысы сақтандыру шартының қолданылу кезеңі ішінде есепке жазылады.

3. Сақтандыру шарты бойынша мемлекет сыйлықақысы сақтандыру шарты бойынша есептеу сомасына қосылады және мемлекет сыйлықақысын есептеу әдістемесіне сәйкес есептеледі.

4. Сақтандыру шарты бойынша мемлекет сыйлықақысы салым шарты үшін осы Заңның 13-бабында көзделген мөлшерде есепке жазылады.

5. Сақтандыру шарты бойынша мемлекет сыйлықақысын есепке жазу:

1) осы баптың 1-тармағында белгіленген есепке жазу мерзімі өткен жағдайда;

2) сақтандыру шартының қолданылу мерзімі өткен жағдайда;

3) пайда алушы қайтыс болған, соттың оны әрекетке қабілетсіз, хабарсыз кетті деп тану туралы шешімі заңды күшіне енген не ол қайтыс болды деп жарияланған күннен бастап тоқтатылады.

6. Есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы:

1) инвестициялық кіріс және есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы ескерілген сатып алу сомасын басқа қатысушы-сақтандыру ұйымына аударуға байланысты шарт бұзылған жағдайды қоспағанда, сақтандыру шарты сақтанушының бастамасы бойынша бұзылған немесе мерзімінің өтуіне байланысты сақтандыру шарты бойынша міндеттемелер нысаналы мақсаты сақталмай тоқтатылған;

2) пайда алушы қатысушы білім беру ұйымынан шығарылған күннен бастап күнтізбелік үш жыл өткен, егер осы үш жыл ішінде пайда алушы оқудан шығарылған қатысушы білім беру ұйымына қайта қабылданбаған не басқа қатысушы білім беру ұйымына оқуға түспеген;

3) пайда алушы Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;

4) мемлекет сыйлықақысының артық есепке жазылу фактісі анықталған жағдайларда бюджетке қайтарылуға жатады.

7. Қатысушы-сақтандыру ұйымы мемлекет сыйлықақысын бюджетке қайтаруды оператор арқылы, оның бюджетке қайтарылуға жататын мемлекет сыйлықақысы сомасының мөлшері туралы анықтама-үзінді көшірме бойынша, оператордан анықтама-үзінді көшірме алынған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде:

1) осы баптың 6-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша толық көлемде;

2) осы баптың 6-тармағының 3) тармақшасында көзделген негіз бойынша мемлекет сыйлықақысын есептеу әдістемесіне сәйкес білім беру қызметтеріне пайдаланылмаған сома бөлігінде;

3) осы баптың 6-тармағының 4) тармақшасында көзделген негіз бойынша, артық есепке жазылған мемлекет сыйлықақысы сомасы бөлігінде жүзеге асырады.

Ескерту. 3-тарау 14-1-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-1-тарау. Бастапқы білім беру капиталын есепке жазу, пайдалану және қайтару

Ескерту. 3-1-тараумен толықтырылды – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14-2-бап. Бастапқы білім беру капиталы

1. Бастапқы білім беру капиталы тіркелген салым шарты немесе сақтандыру шарты бойынша есепке жазылады.

2. Ағымдағы күнтізбелік жылы бес жасқа толған салымшыға салым шарты бойынша немесе пайда алушыға сақтандыру шарты бойынша бастапқы білім беру капиталын есепке жазу жүзеге асырылады.

3. Салымшы немесе сақтанушы ең төмен жарнаны бастапқы білім беру капиталы есепке жазылған күннен бастап және салымшы немесе пайда алушы қатысушы білім беру ұйымына немесе шетелдік білім беру ұйымына қабылданғанға дейін не салымшы немесе пайда алушы он сегіз жасқа толғанға дейін жыл сайын енгізіп отырады.

Жыл сайынғы ең төмен жарнаның мөлшерін айқындау және бастапқы білім беру капиталын есепке жазу тәртібі бастапқы білім беру капиталын есепке жазу, пайдалану, қайтару қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

14-3-бап. Бастапқы білім беру капиталын пайдалану және қайтару

Есепке жазылған бастапқы білім беру капиталы мынадай:

1) осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, салымшының немесе сақтанушының Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған мөлшерде және мерзімдерде жыл сайынғы ең төмен жарнаны енгізбеу фактісі анықталған;

2) салымшы немесе пайда алушы Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;

3) осы Заңның 11-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, нысаналы мақсаты сақталмай, салым шарты салымшының бастамасы бойынша бұзылған немесе мерзімінің өтуіне байланысты салым шарты бойынша міндеттемелер тоқтатылған;

4) осы Заңның 11-1-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, нысаналы мақсаты сақталмай, сақтандыру шарты сақтанушының, сақтанушы қайтыс болған жағдайда – пайда алушының бастамасы бойынша бұзылған немесе мерзімінің өтуіне байланысты сақтандыру шарты бойынша міндеттемелер тоқтатылған жағдайларда қайтарылуға жатады.

Салымшы не Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен және жағдайларда оның заңды өкілі немесе сақтанушы төтенше жағдайдың қолданылуы, төтенше жағдайдың жариялануы, шектеу іс-шараларының, оның ішінде карантиннің енгізілуі кезеңінде қызметтің шектелуіне байланысты кірісінен айырылған не ол қайтыс болған жағдайда жыл сайынғы ең төмен жарнаны Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзімде енгізбеген жағдайда, бастапқы білім беру капиталы қайтарылмайды.

2. Қатысушы банк немесе қатысушы-сақтандыру ұйымы бастапқы білім беру капиталын операторға қайтаруды бастапқы білім беру капиталын есепке жазу, пайдалану, қайтару қағидаларына сәйкес жүзеге асырады.

3. Қайтарылған бастапқы білім беру капиталын пайдалануды оператор бастапқы білім беру капиталын есепке жазу, пайдалану, қайтару қағидаларына сәйкес жүзеге асырады.

4-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК БІЛІМ БЕРУ ЖИНАҚТАУ ЖҮЙЕСIНЕ ҚАТЫСУШЫЛАРДЫҢ ӨЗАРА ІС-ҚИМЫЛЫ

15-бап. Ынтымақтастық туралы келісім

1. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiне қатысу үшін қатысушы банк ынтымақтастық туралы үлгілік келісім негізінде оператормен ынтымақтастық туралы келісім жасасады.

2. Қатысушы банктерге мынадай талаптар қойылады:

1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның жеке тұлғалардың депозиттерін қабылдауға, банк шоттарын ашуға және жүргізуге, кассалық операцияларды жүргізуге арналған лицензияларының болуы;

2) депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіне қатысу;

3) алып тасталды - ҚР 05.07.2017 № 88-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4) ынтымақтастық туралы келісім жасасу (қайта жасасу) кезінде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган қолданған күші бар қадағалап ден қою шараларының және (немесе) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық кодексінің 213-бабының алтыншы, сегізінші бөліктерінде, 227-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық үшін әкімшілік жазалардың болмауы.

Осы тармақтың бірінші бөлігі 1) тармақшасының кассалық операцияларды жүргізуге арналған лицензияларының болуы туралы талабы және 2) тармақшасының талабы Ұлттық пошта операторына қолданылмайды.

3. Оператор білім беру қызметтеріне ақы төлеу білім беру жинақтау салымының қаражаты есебінен жүзеге асырылатын қатысушы білім беру ұйымымен ынтымақтастық туралы үлгілік келісім негізінде ынтымақтастық туралы келісім жасасады.

4. Ынтымақтастық туралы келісімде нысанасы, тараптардың құқықтары мен міндеттері, олардың өзара іс-қимылының шарттары, тәртібі және жауапкершілігі қамтылуға тиіс.

Ескерту. 15-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.07.2017 № 88-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiне қатысушылардың салым шартын жасасу және оның қолданылуы кезіндегі өзара іс-қимылы

1. Салым шартын жасасу кезінде қатысушы банк салымшының осы Заңда белгіленген талаптарға сай келетіндігін, сондай-ақ салымшының атына ашылған қолданыстағы салым шартының және салымшы мен пайда алушы сол бір адам болып табылатын пайда алушының пайдасына жасалған сақтандыру шартының жоқтығын тексереді.

2. Әрбір салым шарты бойынша қатысушы банк ынтымақтастық туралы келісімде белгіленген мерзімдерде және тәртіппен операторға салымшы, шоттың жай-күйі, салымшы ақшасының қозғалысы, мемлекет сыйлықақысының, бастапқы білім беру капиталының (бар болса) есепке жазылуы және сомасы туралы мәліметтерді, сондай-ақ өзге де қажетті мәліметтерді ұсынады.

3. Оператор салымшылардың Қазақстан Республикасы азаматтығына жататындығын растау туралы мәліметтерді сұратады, ал құжаттандыру және паспорттар мен жеке куәліктерді беру жөніндегі уәкілетті орган жыл сайын 1 қаңтарға қарай оларды ұсынады.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-бап. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысушылардың мемлекет сыйлықақысын есептеу және есепке жазу кезіндегі өзара іс-қимылы

1. Оператор жыл сайын ағымдағы жылғы 1 сәуірге дейінгі мерзімде қатысушы банктердің салым шарттары бойынша ұсынған мәліметтерінің негізінде ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті органға алдағы қаржы жылына арналған мемлекет сыйлықақыларын есепке жазудың болжамды есептемесін ұсынады.

2. Есепті жылдың қорытындысы бойынша оператор халықты әлеуметтік қорғау, балалардың құқықтарын қорғау және құжаттандыру және паспорттар мен жеке куәліктерді беру саласындағы уәкілетті органдардан қажетті мәліметтерді алғаннан кейін, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 қаңтарына дейін ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті органға мемлекет сыйлықақыларының түпкілікті есептемесін ұсынады.

3. Ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті орган оператордан мемлекет сыйлықақылары сомасының түпкілікті есептемесін алғаннан кейін есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпанына дейін оператордың шотына мемлекет сыйлықақыларының жалпы сомасын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен аударады.

4. Оператор ғылым және жоғары білім саласындағы уәкілетті органнан мемлекет сыйлықақыларының жалпы сомасын алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде әрбір жасасылған салым шарты бойынша мемлекет сыйлықақысының мөлшері туралы мәліметтерді ұсына отырып, қатысушы банкке мемлекет сыйлықақыларын есепке жатқызуды жүргізеді.

5. Қатысушы банк оператордан мемлекет сыйлықақыларының жалпы сомасын алған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде салымшылардың шоттарына мемлекет сыйлықақыларын есепке жатқызады.

6. Қаржы жылы аяқталғаннан кейін алдыңғы есепті жылдар бойынша мемлекет сыйлықақысын толық есепке жазу қажеттілігіне әкеп соғатын фактілер анықталған жағдайда оператор толық есепке жазылған сомаларды осы баптың 2-тармағында көзделген тәртіппен есепті жыл бойынша мемлекет сыйлықақыларының түпкілікті есептемесіне енгізеді.

Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.07.2017 № 88-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiне қатысушылардың білім беру қызметтеріне ақы төлеу кезіндегі өзара іс-қимылы

1. Білім беру жинақтау салымы арқылы білім беру қызметтеріне ақы төлеу салымшының өтініші бойынша жүзеге асырылады.

2. Оқуға қабылданған, ауысқан, академиялық демалыс ресімделген, академиялық демалыстан оралған, оқуға қайта қабылданған, қатысушы білім беру ұйымынан шығарылған, оның ішінде оқуды бітіруге байланысты шығарылған кезде, салымшы қатысушы банкке растайтын құжаттардың көшірмелерін ұсынады.

3. Қатысушы білім беру ұйымы:

1) салымшының оқуға қабылдануы, ауысуы, академиялық демалысты ресімдеуі, академиялық демалыстан оралуы, оқуға қайта қабылдануы, қатысушы білім беру ұйымынан шығарылуы, оның ішінде оқуды бітіруге байланысты шығарылуы туралы тиісті құжаттардың көшірмелерін жіберу арқылы операторды хабардар етеді;

2) салымшының немесе қатысушы банктің талап етуі бойынша қажет болып тұрған академиялық кезеңдегі оқу құны немесе анықтама берілетін күнгі оқудың толық құны туралы анықтама береді;

3) алып тасталды – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

4) салымшы басқа қатысушы білім беру ұйымына ауысқан кезде, қабылдайтын қатысушы білім беру ұйымының шотына білім беру қызметтеріне төленген ақының қалдығын аударады, бұл жөнінде оператор мен қатысушы білім беру ұйымы арасындағы ынтымақтастық туралы келісімде көзделген тәртіппен операторды хабардар етеді.

Қатысушы білім беру ұйымы салымшының оқуы үшін алған сома мен оқудан шығару туралы бұйрық шыққан күнге нақты алынған білім беру қызметтері құнының сомасы арасындағы айырма білім беру қызметтеріне төленген ақы қалдығы болып табылады.

Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18-1-бап. Сақтандыру шарты бойынша мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiне қатысушылардың өзара іс-қимылы

1. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiне қатысу үшін қатысушы-сақтандыру ұйымы ынтымақтастық туралы үлгілік келісім негізінде оператормен ынтымақтастық туралы келісім жасасады.

2. Қатысушы-сақтандыру ұйымдарына мынадай талаптар қойылады:

1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі шеңберінде өмірді сақтандыру сыныбы бойынша сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына лицензиясының болуы;

2) сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру жүйесіне қатысу.

3. Сақтандыру шартын жасасу кезінде қатысушы-сақтандыру ұйымы пайда алушының осы Заңда белгіленген талаптарға сәйкес келуін, сондай-ақ пайда алушының пайдасына жасалған қолданыстағы сақтандыру шартының және ол бойынша пайда алушы мен салымшы сол бір тұлға болып табылатын салым шартының жоқтығын тексереді.

4. Әрбір сақтандыру шарты бойынша қатысушы-сақтандыру ұйымы ынтымақтастық туралы келісімде белгіленген мерзімдерде және тәртіппен операторға пайда алушы туралы, сақтандыру шарты бойынша есептеу сомасының мөлшерлері, сатып алу сомасы, инвестициялық кіріс ескеріле отырып есептелген мемлекет сыйлықақысының, бастапқы білім беру капиталының (бар болса) есепке жазылуы мен сомасы туралы мәліметтерді ұсынады.

5. Оператор пайда алушылардың Қазақстан Республикасы азаматтығына жататынын растау туралы мәліметтерді сұратады, ал құжаттандыру және паспорттар мен жеке куәліктерді беру жөніндегі уәкілетті орган оларды жыл сайын 1 қаңтарға қарай ұсынады.

6. Оператор сақтандыру шарттары бойынша қатысушы-сақтандыру ұйымдары ұсынған мәліметтер негізінде осы Заңның 17-бабының 2, 3, 4 және 6-тармақтарында көзделген тәртіппен және мерзімдерде мемлекет сыйлықақысын есептеуді, есепке жазуды және толық есепке жазуды жүзеге асырады.

7. Қатысушы-сақтандыру ұйымы пайда алушылардың пайдасына жасалған сақтандыру шарттарына мемлекет сыйлықақысын оператордан мемлекет сыйлықақысының жалпы сомасы алынған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде есепке жазады.

8. Сақтандыру шарты арқылы білім беру қызметтеріне ақы төлеу сақтанушының немесе пайда алушының өтініші бойынша жүзеге асырылады.

9. Оқуға қабылданған, ауысқан, академиялық демалыс ресімделген, академиялық демалыстан оралған, оқуға қайта қабылданған, қатысушы білім беру ұйымынан шығарылған, оның ішінде оқуды бітіруге байланысты шығарылған кезде пайда алушы немесе сақтанушы қатысушы-сақтандыру ұйымына растау құжаттарының көшірмелерін ұсынады.

10. Қатысушы білім беру ұйымы:

1) пайда алушының оқуға қабылдануы, ауысуы, академиялық демалысты ресімдеуі, академиялық демалыстан оралуы, оқуға қайта қабылдануы, қатысушы білім беру ұйымынан шығарылуы, оның ішінде оқуды бітіруге байланысты шығарылуы туралы операторды тиісті құжаттардың көшірмелерін жіберу арқылы хабардар етеді;

2) сақтанушының, пайда алушының немесе қатысушы-сақтандыру ұйымының сұрау салуы бойынша талап етілетін академиялық кезеңге оқу құны немесе анықтама берілетін күнге толық оқу құны туралы анықтама береді;

4) пайда алушы басқа қатысушы білім беру ұйымына ауысқан кезде, қабылдайтын қатысушы білім беру ұйымының шотына білім беру қызметтеріне төленген ақының қалдығын аударады, бұл туралы оператор мен қатысушы білім беру ұйымы арасындағы ынтымақтастық туралы келісімде көзделген тәртіппен операторды хабардар етеді.

11. Қатысушы білім беру ұйымы пайда алушының оқуы үшін алған сома мен оқудан шығару туралы бұйрық шыққан күнге нақты алынған білім беру қызметтері құнының сомасы арасындағы айырма білім беру қызметтеріне төленген ақының қалдығы болып табылады.

12. Пайда алушы қатысушы білім беру ұйымынан оқудан шығарылған кезде білім беру қызметтеріне пайдаланылмаған соманы қатысушы білім беру ұйымы оқудан шығару туралы бұйрық шыққан күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қатысушы-сақтандыру ұйымының банктік шотына аударуға тиіс.

Ескерту. 4-тарау 18-1-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

19-бап. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiн мемлекеттік қолдау

1. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім беру жинақтау салымы жеке тұлғалардың депозиттеріне міндетті кепілдік беру объектісі болып табылады.

1-1. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі шеңберінде өмірді сақтандыру сақтандырудың кепілдік берілген түрлеріне жатады.

2. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесi шеңберінде салымшы білім беру кредитін жеңілдетілген шарттармен алуға өтініш білдіруге құқылы. Білім беру кредиті қарыз алушыға жинақталған сома оқу ақысын толық көлемде төлеу үшін қажетті соманың кем дегенде елу пайызы мөлшерін құраған кезде қатысушы білім беру ұйымында оқу құнының ұлғаю сомасына оны түзету мүмкіндігімен қалған сомаға кредитордың кредиттік желі ашуы арқылы мемлекет уәкілеттік берген ұйымның жүз пайыз кепілдігімен беріледі.

3. Қатысушы білім беру ұйымы Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысатын салымшыға немесе пайда алушыға тараптардың келісімінде айқындалатын мөлшерде оқуға ақы төлеу үшін жеңілдік беруге құқылы.

Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2025 № 153-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Н. Назарбаев

О Государственной образовательной накопительной системе