ИПС "Әділет"

      Сноска. Утратил силу Кодексом РК от 20.04.2023 № 224-VII (вводится в действие с 01.07.2023).
      Сноска. По всему тексту слова "оралманом", "оралманов" и "оралманы" заменены соответственно словами "кандасом", "кандасов" и "кандасы" в соответствии с Законом РК от 13.05.2020 № 327-VI (вводится в действие после дня введения в действие соответствующих изменений и дополнений в Кодекс РК "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс)).
      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст.39
      Вниманию пользователей!
      Для удобства пользования РЦПИ создано ОГЛАВЛЕНИЕ.

ПРЕСС-РЕЛИЗ

Настоящий Закон регулирует правовые, экономические и организационные отношения в сфере занятости населения.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) социальное рабочее место – рабочее место, создаваемое работодателем на договорной основе с центром занятости населения, для трудоустройства безработных с субсидированием их заработной платы;

2) социальный контракт – соглашение, определяющее права и обязанности сторон, об участии в активных мерах содействия занятости между гражданином Республики Казахстан либо кандасом из числа безработных, отдельных категорий занятых лиц, определяемых Правительством Республики Казахстан, а также иных лиц в случаях, предусмотренных настоящим Законом, и центром занятости населения, а в случаях, предусмотренных настоящим Законом, с физическими и юридическими лицами, вовлеченными в организацию активных мер содействия занятости, а также об оказании государственной адресной социальной помощи;

3) вакансия – свободное рабочее место (должность) у работодателя;

4) рынок труда – сфера формирования спроса и предложения на рабочую силу;

5) единая информационная система социально-трудовой сферы – аппаратно-программный комплекс, предназначенный для автоматизации деятельности уполномоченного органа по вопросам занятости населения, местных органов занятости населения, центров занятости населения и межведомственного взаимодействия в целях предоставления государственных услуг населению в социально-трудовой сфере;

5-1) исключен Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

5-2) национальная система прогнозирования трудовых ресурсов – комплекс применяемых методов и подходов, позволяющих определять прогнозные спрос и предложение рабочей силы;

6) свободно избранная занятость – деятельность граждан Республики Казахстан, кандасов, иностранцев и лиц без гражданства, проживающих в Республике Казахстан, выбранная ими путем свободного распоряжения своими способностями к труду, выбора профессии и рода деятельности;

7) субсидирование заработной платы – компенсация части затрат работодателя на оплату труда работников, трудоустроенных на социальные рабочие места по направлениям центра занятости населения;

7-1) наемный работник – физическое лицо, выполняющее работу по трудовому договору либо осуществляющее деятельность по договору гражданско-правового характера, в котором распорядок и оплата за проработанное время либо единицу произведенного товара, либо за оказанные услуги определяются заказчиком;

8) новое рабочее место – рабочее место, созданное в связи с созданием нового предприятия (организации), субъекта предпринимательства (кроме созданного путем прекращения) или увеличением численности работников, а также путем модернизации или изменения технологий производства, требующих новых знаний, навыков и умения работника;

9) молодежная практика – вид трудовой деятельности, осуществляемой выпускниками организаций образования, реализующих образовательные программы технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования, с целью приобретения первоначального опыта работы по полученной профессии (специальности);

9-1) лицо, занимающееся частной практикой, – частный нотариус, частный судебный исполнитель, адвокат и профессиональный медиатор;

10) частное агентство занятости – физическое или юридическое лицо, оказывающее трудовое посредничество, зарегистрированное в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

11) рабочая сила – занятое и безработное население;

12) лица, не входящие в состав рабочей силы, - лица, которые не являются занятыми или безработными;

12-1) занятое лицо – физическое лицо, осуществляющее деятельность за оплату или путем извлечения дохода посредством использования имущества, производства и продажи товаров, выполнения работ, оказания услуг;

13) подходящая работа – работа, в том числе временного характера, соответствующая профессиональной подготовке, трудовому стажу и опыту работы по прежней специальности, состоянию здоровья, режиму рабочего времени, транспортной доступности рабочего места;

14) рабочее место – место постоянного или временного нахождения работника при выполнении им трудовых обязанностей в процессе трудовой деятельности;

15) трудоустройство – комплекс организационных, экономических и правовых мероприятий, призванных способствовать обеспечению занятости населения;

16) активные меры содействия занятости населения – меры социальной защиты от безработицы и обеспечения занятости населения, государственной поддержки граждан Республики Казахстан и кандасов из числа безработных, отдельных категорий занятых лиц, определяемых Правительством Республики Казахстан, а также иных лиц в случаях, предусмотренных настоящим Законом, осуществляемые в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о занятости населения;

17) занятость населения – трудовая деятельность, связанная с удовлетворением личных и общественных потребностей, не противоречащая законодательству Республики Казахстан, приносящая заработок или доход;

18) индивидуальная карта занятости – документ, в котором указываются личные данные, история занятости, предлагаемые и реализуемые мероприятия, цели содействия занятости и их исполнение;

19) безработное лицо – физическое лицо, осуществляющее поиск работы и готовое приступить к работе;

20) безработица – социально-экономическое явление, обусловленное невостребованностью на рынке труда части рабочей силы;

21) социальная защита от безработицы – комплекс мер, осуществляемых государством в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о занятости населения;

22) социальные выплаты на случай потери работы – выплаты, осуществляемые Государственным фондом социального страхования в пользу лиц, зарегистрированных в качестве безработных, являющихся участниками системы обязательного социального страхования;

23) социальная профессиональная ориентация – комплекс взаимосвязанных мероприятий, направленных на оказание практической помощи в выборе профессий, смене рода занятий и повышение квалификации с учетом профессиональных знаний, навыков, интересов личности и потребностей рынка труда;

24) профессиональное обучение – обучение в организациях образования либо учебных центрах при организациях работодателей, имеющих право на образовательную деятельность, включающее в себя профессиональную подготовку, переподготовку в целях получения новых специальностей (профессий) и повышение квалификации в рамках мер содействия занятости, предусмотренных настоящим Законом;

25) внутрикорпоративный перевод - временный, на срок, определенный трудовым договором, но не более трех лет, с правом продления на один год, перевод иностранца или лица без гражданства, осуществляющего трудовую деятельность на должности руководителя, менеджера или специалиста в юридическом лице, учрежденном на территории страны-члена Всемирной торговой организации, находящемся и действующем за пределами территории Республики Казахстан, в филиалы, дочерние организации, представительства данного юридического лица, учрежденные на территории Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

26) общественные работы – виды трудовой деятельности, организуемые центрами занятости населения, не требующие предварительной профессиональной подготовки работников, имеющие социально полезную направленность для обеспечения их временной занятостью;

27) Государственный фонд социального страхования – юридическое лицо, производящее аккумулирование социальных отчислений, назначение и осуществление социальных выплат участникам системы обязательного социального страхования, в отношении которых наступил случай социального риска, включая членов семьи – иждивенцев в случае потери кормильца;

28) специальные рабочие места для трудоустройства лиц с инвалидностью – рабочие места, оборудованные с учетом индивидуальных возможностей лица с инвалидностью;

29) исключен Законом РК от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

30) справка о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства – документ установленной формы, выдаваемый в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам занятости населения, иностранцу или лицу без гражданства, соответствующему требованиям квалификации и уровню образования, для самостоятельного трудоустройства в Республике Казахстан по профессиям, востребованным в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности);

30-1) независимый работник – физическое лицо, самостоятельно осуществляющее деятельность по производству (реализации) товаров, работ и услуг с целью извлечения дохода без государственной регистрации своей деятельности, за исключением индивидуальных предпринимателей, лиц, занимающихся частной практикой, учредителей (участников) хозяйственного товарищества и учредителей, акционеров (участников) акционерного общества, членов производственного кооператива;

31) длительная безработица – безработица продолжительностью в двенадцать и более месяцев;

32) местный орган по вопросам занятости населения – структурное подразделение местных исполнительных органов района, городов областного значения, области, городов республиканского значения, столицы, определяющее направления содействия занятости населения исходя из ситуации на региональном рынке труда;

33) уполномоченный орган по вопросам занятости населения – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в сфере занятости населения в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

34) центр занятости населения – юридическое лицо, создаваемое местным исполнительным органом района, городов областного и республиканского значения, столицы в целях реализации активных мер содействия занятости, организации социальной защиты от безработицы и иных мер содействия занятости;

34-1) аутсорсинг услуг в сфере занятости населения – комплекс мероприятий, направленных на передачу услуг центрами занятости населения частным агентствам занятости на основании договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения;

35) Государственная корпорация "Правительство для граждан" (далее – Государственная корпорация) – юридическое лицо, созданное по решению Правительства Республики Казахстан для оказания государственных услуг, услуг по выдаче технических условий на подключение к сетям субъектов естественных монополий и услуг субъектов квазигосударственного сектора в соответствии с законодательством Республики Казахстан, организации работы по приему заявлений на оказание государственных услуг, услуг по выдаче технических условий на подключение к сетям субъектов естественных монополий, услуг субъектов квазигосударственного сектора и выдаче их результатов услугополучателю по принципу "одного окна", а также обеспечения оказания государственных услуг в электронной форме, осуществляющее государственную регистрацию прав на недвижимое имущество по месту его нахождения;

36) квота на привлечение иностранной рабочей силы – предельно допустимое количество иностранной рабочей силы, разрешенное к привлечению работодателем для осуществления трудовой деятельности на территории Республики Казахстан;

37) разрешение на привлечение иностранной рабочей силы – документ установленной формы, выдаваемый местным исполнительным органом работодателю для привлечения в Республику Казахстан иностранной рабочей силы;

38) государственный информационный портал "Электронная биржа труда" – информационная система, содержащая единую информационную базу рынка труда.

Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2019 № 287-VІ (вводится в действие с 01.01.2020); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о занятости населения

1. Законодательство Республики Казахстан о занятости населения основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Законодательство Республики Казахстан о занятости населения распространяется на граждан Республики Казахстан, кандасов, иностранцев, лиц без гражданства, проживающих в Республике Казахстан, и иностранцев, выявленных и идентифицированных в качестве жертв торговли людьми на территории Республики Казахстан.

3. Международные договоры, ратифицированные Республикой Казахстан, имеют приоритет перед настоящим Законом и применяются непосредственно, кроме случаев, когда из международного договора следует, что для его применения требуется издание закона.

Сноска. Статья 2 с изменением, внесенным Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3. Основные направления государственной политики в сфере занятости населения

Государственная политика в сфере занятости населения направлена на обеспечение полной, продуктивной и свободно избранной занятости и реализуется путем:

1) развития рабочей силы, повышения ее мобильности;

2) обеспечения равных возможностей независимо от национальности, пола, возраста, социального положения, политических убеждений, отношения к религии и любых иных обстоятельств в реализации права на свободу труда и свободный выбор рода деятельности и профессии;

3) поддержки трудовой и предпринимательской инициативы граждан, содействия развитию их способностей к производительному, творческому труду;

4) ориентации системы образования на подготовку кадров в соответствии с потребностью рынка труда и перспективами его развития;

5) осуществления мероприятий, способствующих занятости лиц, испытывающих трудности в поиске работы;

6) предупреждения массовой и сокращения длительной безработицы;

7) обязательного социального страхования на случай потери работы и социальной защиты от безработицы;

8) объединения усилий участников рынка труда и согласованности их действий при реализации мероприятий по содействию занятости населения;

9) организации трудового посредничества через центры занятости населения и частные агентства занятости;

10) защиты внутреннего рынка труда путем квотирования привлечения иностранной рабочей силы;

11) координации республиканских мероприятий по обеспечению занятости населения с мерами, принимаемыми местными исполнительными органами;

12) координации и регулирования деятельности государственных органов по разработке и реализации мер, обеспечивающих занятость населения, и осуществления контроля за их выполнением;

13) организации международного сотрудничества в решении проблем занятости населения, включая решение вопросов, связанных с трудовой деятельностью граждан Республики Казахстан за границей и иностранцев на территории Республики Казахстан;

14) проведения финансовой, налоговой и инвестиционной политики, согласованной с государственной политикой в сфере занятости населения, стимулирующей создание рабочих мест и специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью.

Сноска. Статья 3 с изменением, внесенным Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4. Занятые лица

К занятым лицам относятся:

1) наемные работники, а также лица, имеющие иную оплачиваемую работу (избранные, назначенные или утвержденные);

2) индивидуальные предприниматели;

3) лица, занимающиеся частной практикой;

4) физические лица, осуществляющие деятельность по договору гражданско-правового характера, которые не относятся к наемным работникам;

5) физические лица, являющиеся учредителями (участниками) хозяйственных товариществ и учредителями, акционерами (участниками) акционерных обществ, а также членами производственных кооперативов;

6) независимые работники;

7) проходящие службу в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях, правоохранительных и специальных государственных органах Республики Казахстан.

Сноска. Статья 4 в редакции Закона РК от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Государственные меры содействия занятости населения

Государство обеспечивает меры содействия занятости населения, основанные на:

1) свободе выбора рода занятий и работы;

2) защите от любых форм дискриминации и равенстве возможностей в получении профессии и работы, выборе условий занятости и труда;

3) социальной защите от безработицы.

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ В ОБЛАСТИ
ЗАНЯТОСТИ НАСЕЛЕНИЯ

Статья 6. Компетенция Правительства Республики Казахстан в области регулирования занятости населения

Правительство Республики Казахстан:

1) разрабатывает основные направления государственной политики в сфере занятости населения и организует их осуществление;

2) утверждает правила установления квоты на привлечение иностранной рабочей силы в Республику Казахстан и ее распределения между областями, городами республиканского значения, столицей;

3) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией Республики Казахстан, настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 6 с изменением, внесенным Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7. Компетенция уполномоченного органа по вопросам занятости населения

Уполномоченный орган по вопросам занятости населения в пределах своей компетенции:

1) по вопросам занятости населения осуществляет координацию местных исполнительных органов;

2) реализует государственную политику в сфере занятости населения;

3) разрабатывает и утверждает методику определения прогнозной потребности в рабочей силе;

4) анализирует, прогнозирует спрос и предложение рабочей силы, информирует Правительство Республики Казахстан о состоянии рынка труда;

5) разрабатывает прогноз потребности экономики в кадрах и согласовывает его с заинтересованными центральными исполнительными органами;

6) разрабатывает и утверждает порядок организации и финансирования:

общественных работ;

социальных рабочих мест;

молодежной практики;

профессионального обучения;

7) разрабатывает и утверждает порядок квотирования рабочих мест для лиц с инвалидностью;

8) разрабатывает и утверждает стандарты рабочего места лица с инвалидностью;

9) разрабатывает и утверждает порядок квотирования рабочих мест для трудоустройства:

граждан из числа молодежи, потерявших или оставшихся до наступления совершеннолетия без попечения родителей, являющихся выпускниками организаций образования;

лиц, освобожденных из мест лишения свободы;

лиц, состоящих на учете службы пробации;

10) разрабатывает и утверждает порядок организации и финансирования мер по содействию предпринимательской инициативе;

11) разрабатывает и утверждает порядок добровольного переселения лиц для повышения мобильности рабочей силы;

12) разрабатывает и утверждает порядок и условия субсидирования затрат работодателей, создающих специальные рабочие места для трудоустройства лиц с инвалидностью;

12-1) разрабатывает и утверждает правила организации и финансирования аутсорсинга услуг в сфере занятости населения;

12-2) разрабатывает и утверждает типовую форму договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения;

12-3) разрабатывает и утверждает квалификационные требования, предъявляемые к частным агентствам занятости, претендующим на участие в аутсорсинге услуг в сфере занятости населения;

13) разрабатывает и утверждает правила проведения социальной профессиональной ориентации по согласованию с уполномоченным органом в области образования;

14) обеспечивает формирование единой информационной системы социально-трудовой сферы;

15) разрабатывает и утверждает формы проверочных листов, критериев оценки степени риска в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан;

16) разрабатывает и утверждает типовой устав центра занятости населения;

16-1) разрабатывает и утверждает методику формирования тарифов и предельный уровень тарифов на услуги в сфере занятости населения, оказываемые за счет бюджетных средств;

17) исключен Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

18) разрабатывает и утверждает типовые положения о районных (городских) и региональных комиссиях по вопросам занятости населения;

19) разрабатывает и утверждает методические рекомендации по формированию карты занятости регионов (районов, городов и областей);

20) разрабатывает и утверждает порядок и условия выдачи или продления разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы, а также осуществления внутрикорпоративного перевода;

21) разрабатывает и утверждает правила выдачи или продления справок иностранцу или лицу без гражданства о соответствии его квалификации для самостоятельного трудоустройства, перечень приоритетных отраслей (видов экономической деятельности) и востребованных в них профессий для самостоятельного трудоустройства иностранцев и лиц без гражданства;

21-1) разрабатывает и утверждает перечень профессий для осуществления трудовой деятельности сезонных иностранных работников по согласованию с уполномоченными государственными органами, осуществляющими руководство соответствующей сферой государственного управления;

22) разрабатывает правила установления квоты на привлечение иностранной рабочей силы в Республику Казахстан и ее распределения между областями, городами республиканского значения, столицей;

23) устанавливает квоту на привлечение иностранной рабочей силы в Республику Казахстан и распределяет ее между областями, городами республиканского значения, столицей в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

24) разрабатывает и утверждает форму индивидуальной карты занятости и правила ее ведения;

25) оказывает электронные услуги с применением информационных систем в соответствии с законодательством Республики Казахстан об информатизации;

26) разрабатывает и утверждает типовые формы социального контракта;

26-1) разрабатывает и утверждает перечень услуг, предлагаемых в рамках аутсорсинга услуг в сфере занятости населения;

26-2) разрабатывает и утверждает правила осуществления мониторинга создания рабочих мест центральными и местными исполнительными органами, ответственными за реализацию государственных и правительственных программ, представления сведений о создании рабочих мест;

26-3) разрабатывает и утверждает правила регистрации лиц, ищущих работу, безработных и осуществления трудового посредничества, оказываемого центрами занятости населения;

26-4) разрабатывает и утверждает правила организации сопровождения государственного информационного портала "Электронная биржа труда";

26-5) разрабатывает и утверждает правила формирования национальной системы прогнозирования трудовых ресурсов и использования ее результатов;

27) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7-1. Компетенция центральных исполнительных органов

Центральные исполнительные органы, ответственные за разработку и реализацию государственных и правительственных программ, осуществляют мониторинг создания рабочих мест и представляют соответствующие сведения в уполномоченный орган по вопросам занятости населения.

Сноска. Закон дополнен статьей 7-1 в соответствии с Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Центр развития трудовых ресурсов

Сноска. Статья 8 исключена Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9. Компетенция местных исполнительных органов

Местные исполнительные органы обеспечивают реализацию государственной политики в сфере занятости населения путем:

1) проведения мероприятий, обеспечивающих содействие занятости населения;

2) осуществления координации местных органов по вопросам занятости населения и методического руководства ими;

3) поддержки создания рабочих мест через развитие предпринимательской инициативы;

4) оказания социальной защиты безработным, лицам, ищущим работу;

5) выдачи или продления разрешений на привлечение иностранной рабочей силы работодателям для осуществления трудовой деятельности на своей территории и (или) других административно-территориальных единицах в пределах квоты, распределенной уполномоченным органом по вопросам занятости населения, либо в рамках внутрикорпоративного перевода вне квоты, а также приостановки и отзыва указанных разрешений;

6) установления квоты рабочих мест для лиц с инвалидностью в размере от двух до четырех процентов от численности рабочих мест без учета рабочих мест на тяжелых работах, работах с вредными, опасными условиями труда;

7) установления квоты рабочих мест для трудоустройства лиц, состоящих на учете службы пробации;

8) установления квоты рабочих мест для трудоустройства лиц, освобожденных из мест лишения свободы;

9) установления квоты рабочих мест для трудоустройства граждан из числа молодежи, потерявших или оставшихся до наступления совершеннолетия без попечения родителей, являющихся выпускниками организаций образования;

10) утверждения устава центров занятости населения;

10-1) утверждения положений о районных (городских) и региональных комиссиях по вопросам занятости населения;

10-2) осуществления мониторинга создания рабочих мест в рамках государственных и правительственных программ и представления соответствующих сведений в уполномоченный орган по вопросам занятости населения;

10-3) осуществления контроля за деятельностью центров занятости населения по соблюдению законодательства Республики Казахстан о занятости населения;

11) определения населенных пунктов для добровольного переселения лиц для повышения мобильности рабочей силы;

12) осуществления в интересах местного государственного управления иных полномочий, возлагаемых на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Компетенция местного органа по вопросам занятости населения

Местный орган по вопросам занятости населения:

1) анализирует, прогнозирует спрос и предложение части рабочей силы, информирует местные исполнительные органы и уполномоченный орган по вопросам занятости населения о состоянии рынка труда региона;

2) участвует в формировании баз данных единой информационной системы социально-трудовой сферы о текущих вакансиях и прогнозе создаваемых рабочих мест в разрезе востребованных специальностей в проектах, реализуемых в рамках государственных, правительственных программ и программ развития территорий, а также инициатив частного сектора;

3) разрабатывает меры социальной защиты от безработицы и обеспечения занятости населения, организует активные меры содействия занятости населения в соответствии со статьей 17 настоящего Закона;

4) организует работу по созданию специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью;

5) запрашивает у структурных подразделений местных исполнительных органов по вопросам образования, организаций образования, учебных центров при организациях, имеющих право на образовательную деятельность, осуществляющих профессиональное обучение, сведения о трудоустройстве выпускников, информацию о профессиях (специальностях), по которым ведется обучение, количестве подготовленных и планируемых к подготовке и выпуску специалистов по конкретным профессиям (специальностям);

6) вносит в местные исполнительные органы предложения по определению населенных пунктов для добровольного переселения лиц для повышения мобильности рабочей силы;

7) координирует работу центров занятости населения;

8) запрашивает у работодателей информацию о прогнозной потребности в кадрах;

9) осуществляет мониторинг организаций с рисками высвобождения и сокращения рабочих мест;

10) регистрирует лиц, ищущих работу в качестве безработных, в соответствии со статьей 14 настоящего Закона.

Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11. Центр занятости населения

1. Центр занятости населения:

1) осуществляет оценку состояния и прогноз развития занятости населения, информирование населения о состоянии рынка труда;

2) осуществляет реализацию активных мер содействия занятости, предусмотренных настоящим Законом, а также дополнительных мер содействия занятости, финансируемых за счет средств бюджета;

3) регистрирует обратившихся лиц в качестве ищущих работу в соответствии со статьей 13 настоящего Закона;

4) осуществляет прием документов, перечень которых установлен уполномоченным органом по вопросам занятости населения, необходимых для назначения социальной выплаты на случай потери работы за счет средств Государственного фонда социального страхования, и направляет их в Государственную корпорацию;

5) оказывает услуги по социальной профессиональной ориентации;

6) оказывает содействие лицам, ищущим работу, и безработным в подборе подходящей работы с обязательным уведомлением их о наличии подходящей работы в порядке, определенном уполномоченным органом по вопросам занятости населения;

7) осуществляет взаимодействие с Государственным фондом социального страхования;

8) ведет учет вакансий;

9) ведет индивидуальную карту занятости;

10) заключает социальные контракты;

11) оказывает трудовое посредничество лицам, ищущим работу, безработным и иным обратившимся лицам;

11-1) Исключен законом РК от 12.10.2021 № 67-VII ЗРК (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11-2) осуществляет аутсорсинг услуг в сфере занятости населения за счет бюджетных средств в отношении зарегистрированных безработных и без взимания платы с них за оказанные услуги в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам занятости населения;

11-3) осуществляет мониторинг и контроль за ходом реализации договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения;

11-4) принимает заявления граждан Республики Казахстан о включении в региональную квоту приема переселенцев в соответствии с законодательством Республики Казахстан о занятости населения;

12) оказывает иные меры содействия занятости, предусмотренные законодательством Республики Казахстан о занятости населения.

2. Финансирование деятельности центров занятости населения осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.10.2021 № 67-VII ЗРК (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11-1. Региональная комиссия по вопросам занятости населения

1. Региональная комиссия по вопросам занятости населения создается местным исполнительным органом на территории области (города республиканского значения, столицы) (далее – региональная комиссия).

2. Региональная комиссия формируется из представителей местных представительных и исполнительных органов области (города республиканского значения, столицы), территориального объединения профсоюзов на уровне области, города республиканского значения, столицы и региональных палат предпринимателей области, города республиканского значения, столицы, иных заинтересованных государственных органов и других организаций.

3. Региональная комиссия осуществляет координацию деятельности государственных органов и других организаций, расположенных на территории области (города республиканского значения, столицы), по вопросам реализации мер содействия занятости населения и социальной помощи.

4. Деятельность региональной комиссии направлена на обеспечение эффективной реализации мер содействия занятости населения и выработку предложений по их совершенствованию на территории области (города республиканского значения, столицы).

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 11-1 в соответствии с Законом РК от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11-2. Районная (городская) комиссия по вопросам занятости населения

1. Районная (городская) комиссия по вопросам занятости населения (далее – районная (городская) комиссия) создается местным исполнительным органом на территории района (города областного значения).

2. Районная (городская) комиссия формируется из представителей местных представительных и исполнительных органов района (города областного значения), территориального объединения профсоюзов на уровне района, города и филиалов региональных палат предпринимателей в районах соответствующих областей, городов областного, республиканского значения, столицы, иных заинтересованных государственных органов и других организаций.

3. Районная (городская) комиссия осуществляет координацию деятельности государственных органов и других организаций, расположенных на территории района (города областного значения), акимов городов районного значения, сел, поселков, сельских округов по вопросам реализации мер содействия занятости населения и социальной помощи.

4. Деятельность районной (городской) комиссии направлена на обеспечение эффективной реализации мер содействия занятости населения и выработку предложений по их совершенствованию на территории района (города областного значения).

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 11-2 в соответствии с Законом РК от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. БЕЗРАБОТИЦА

Статья 12. Подходящая работа

1. Подходящая работа, связанная с переменой места жительства, может быть предоставлена только с согласия лица, ищущего работу, или безработного.

Транспортная доступность подходящей работы от места жительства определяется соответствующим исполнительным органом с учетом развития сети общественного транспорта в данной местности.

2. Для лиц, впервые ищущих работу, но не имеющих профессии (специальности), а также не имеющих работы более двух лет, в качестве подходящей может считаться работа, требующая предварительной профессиональной подготовки, а в случае невозможности ее представления – другая оплачиваемая работа (включая работу временного характера) с учетом возрастных и иных особенностей лиц и требований трудового законодательства Республики Казахстан.

3. Для лица с инвалидностью подходящей считается работа при условии обеспечения доступа к ней с учетом степени ограничений его жизнедеятельности, а для лиц, занятых уходом за детьми в возрасте до семи лет, – в режиме гибкого и неполного рабочего времени.

4. Работа временного характера, требующая или не требующая (с учетом возрастных и иных особенностей граждан) предварительной подготовки, считается подходящей для лиц, ищущих работу, и безработных из числа:

1) впервые ищущих работу (ранее не работавших) и при этом не имеющих квалификации;

2) студентов и учащихся старших классов общеобразовательных школ в период летних каникул;

3) лиц, не обеспеченных работой в связи с простоем;

4) стремящихся возобновить трудовую деятельность после длительного (более двух лет) перерыва, а также направленных центрами занятости населения на обучение и без уважительной причины прекративших обучение;

5) отказавшихся пройти профессиональное обучение или получить дополнительное образование после завершения социальной выплаты на случай потери работы.

Сноска. Статья 12 с изменением, внесенным Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Лицо, ищущее работу

1. Лицо, не имеющее работы и (или) заработка (дохода), ищущее подходящую работу, при обращении за содействием в трудоустройстве регистрируется в качестве лица, ищущего работу, непосредственно в центре занятости населения по месту жительства либо через веб-портал "электронного правительства" или Государственную корпорацию или посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда".

2. Центр занятости населения на безвозмездной основе оказывает лицу, ищущему работу, содействие в трудоустройстве, а также услуги по социальной профессиональной ориентации и профессиональному обучению в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам занятости населения.

3. Лицо, ищущее работу и получившее от центра занятости населения (акима поселка, села, сельского округа) или посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда" предложение о подходящей работе, должно уведомить центр занятости населения, а проживающее в сельском населенном пункте, – акима поселка, села, сельского округа о согласии или отказе от предложенной подходящей работы в порядке, определенном уполномоченным органом по вопросам занятости населения.

Сноска. Статья 13 в редакции Закона РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.10.2021 № 67-VII ЗРК (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Регистрация безработных

1. Регистрация лица, ищущего работу, в качестве безработного осуществляется в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам занятости населения.

2. Регистрация лица, ищущего работу в качестве безработного, осуществляется после проверки его данных через информационные системы государственных органов и (или) организаций с занесением полученных сведений в индивидуальную карту занятости.

3. Центр занятости населения извещает лицо, ищущее работу, о дате регистрации в качестве безработного или отказе в регистрации в порядке и сроки, определяемые уполномоченным органом по вопросам занятости населения.

4. Исключен Законом РК от 12.10.2021 № 67-VII ЗРК (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Безработные, зарегистрированные в местном органе по вопросам занятости населения и получившие от центра занятости населения (акима поселка, села, сельского округа) или посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда" предложение о подходящей работе, должны уведомить центр занятости населения, а безработные, проживающие в сельских населенных пунктах, – акима поселка, села, сельского округа о согласии или отказе от предложенной подходящей работы в порядке, определенном уполномоченным органом по вопросам занятости населения.

6. Не регистрируются в качестве безработного лица:

1) не достигшие шестнадцатилетнего возраста;

2) работающие по трудовому договору, в том числе выполняющие работу за оплату на условиях полного либо неполного рабочего времени или имеющие иную оплачиваемую работу, приносящую заработок (доход);

3) достигшие пенсионного возраста, установленного пунктом 1 статьи 11 Закона Республики Казахстан "О пенсионном обеспечении в Республике Казахстан";

4) представившие документы, содержащие заведомо ложные сведения об отсутствии работы и заработка (дохода), а также другие недостоверные сведения;

5) студенты и учащиеся старших классов общеобразовательных школ, претендующие на участие в активных мерах содействия занятости, в соответствии с настоящим Законом.

Сноска. Статья 14 в редакции Закона РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.10.2021 № 67-VII ЗРК (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Права и обязанности безработных

1. Безработные имеют право на:

1) бесплатное получение услуг в сфере занятости населения от центров занятости населения:

по поиску подходящей работы и содействию в трудоустройстве, в том числе на активные меры содействия занятости;

консультационных;

информационных;

по социальной профессиональной ориентации в целях выбора или изменения вида деятельности (профессии), а также сведений о себе, содержащихся в единой информационной базе рынка труда;

2) социальные выплаты на случай потери работы, если он являлся участником системы обязательного социального страхования;

3) адресную социальную помощь в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственной адресной социальной помощи";

4) обязательное социальное медицинское страхование.

2. Безработные обязаны:

1) соблюдать требования настоящего Закона;

2) соблюдать порядок, условия и сроки посещения или уведомления центра занятости населения в соответствии с настоящим Законом;

3) обратиться к работодателю по вопросу трудоустройства в течение пяти рабочих дней со дня уведомления центром занятости населения;

4) своевременно, в течение пяти рабочих дней предоставлять центру занятости населения сведения об изменениях, влияющих на дальнейший порядок работы с безработным, включая:

перемену места жительства;

трудоустройство на постоянную, временную работу, работу по договорам гражданско-правового характера;

занятие предпринимательской деятельностью;

учредительство (соучредительство) в организации независимо от организационно-правовой формы и формы собственности;

установление или изменение группы инвалидности;

назначение пенсионных выплат.

Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Снятие с учета безработного

1. Местный орган по вопросам занятости населения в течение двух рабочих дней со дня получения соответствующей информации от центра занятости населения снимает с учета безработного (за исключением членов семей военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, а также лиц, находящихся на их иждивении, не осуществляющих трудовую деятельность, регистрируемых и снимаемых с учета в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам занятости населения) в случаях:

1) отказа от трех предложенных центром занятости населения вариантов подходящей работы или несвоевременного уведомления центра занятости населения, а проживающего в сельских населенных пунктах – акима поселка, села, сельского округа о согласии или отказе от предложенных вариантов подходящей работы;

2) неявки без уважительных причин:

в течение пяти рабочих дней со дня уведомления центром занятости населения по месту предложенного трудоустройства или обучения;

в течение трех рабочих дней по вызову в центр занятости населения на участие в активных мерах содействия занятости;

самовольного прекращения участия в активных мерах содействия занятости;

3) нарушения безработным без уважительных причин сроков посещения или уведомления центра занятости населения, предусмотренных настоящим Законом;

4) осуждения безработного к наказанию в виде лишения свободы либо направления на принудительное лечение по вступившему в законную силу решению суда;

5) предусмотренных в подпункте 4) пункта 2 статьи 15;

6) предоставления заведомо ложных или поддельных документов.

2. Безработные, снятые с учета в соответствии с подпунктами 1) – 3) пункта 1 настоящей статьи, повторно могут зарегистрироваться в центре занятости населения как лица, ищущие работу, только по истечении тридцати календарных дней со дня снятия с учета.

Сноска. Статья 16 с изменениями, внесенными законами РК от 30.06.2017 № 80-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. СОЦИАЛЬНАЯ ЗАЩИТА ОТ БЕЗРАБОТИЦЫ

Статья 17. Меры социальной защиты от безработицы

1. Уполномоченный орган по вопросам занятости населения и местные исполнительные органы на основе прогнозов экономического и социального развития страны и регионов разрабатывают меры социальной защиты от безработицы и обеспечения занятости населения, предусматривающие:

1) проведение социальной профессиональной ориентации;

2) трудовое посредничество;

3) активные меры содействия занятости;

4) оказание социальной помощи безработным;

5) установление квот для трудоустройства отдельных категорий граждан.

2. Активные меры содействия занятости включают:

1) направление на профессиональное обучение;

2) содействие предпринимательской инициативе граждан и кандасов;

3) направление на молодежную практику;

4) организацию социальных рабочих мест;

5) содействие добровольному переселению для повышения мобильности рабочей силы;

6) организацию специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью;

7) общественные работы.

Право принять участие в активных мерах содействия занятости имеют лица с шестнадцати лет до достижения пенсионного возраста, установленного пунктом 1 статьи 11 Закона Республики Казахстан "О пенсионном обеспечении в Республике Казахстан".

3. Социальная помощь включает:

1) социальные выплаты на случай потери работы безработным, являющимся участниками системы обязательного социального страхования;

2) оказание адресной социальной помощи на условиях и в размере, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О государственной адресной социальной помощи";

3) оказание медицинской помощи безработным, являющимся участниками системы обязательного социального медицинского страхования, на условиях и в порядке, предусмотренных Законом Республики Казахстан "Об обязательном социальном медицинском страховании".

4. Квоты для трудоустройства устанавливаются для:

1) лиц с инвалидностью, не имеющих медицинских противопоказаний для трудовой деятельности;

2) граждан из числа молодежи, потерявших или оставшихся до наступления совершеннолетия без попечения родителей, являющихся выпускниками организаций образования;

3) лиц, освобожденных из мест лишения свободы;

4) лиц, состоящих на учете службы пробации.

Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Социальная профессиональная ориентация

1. Социальная профессиональная ориентация лиц, ищущих работу, безработных, отдельных категорий занятых лиц, определяемых Правительством Республики Казахстан, кандасов, а также студентов, учащихся старших классов общеобразовательных школ проводится в целях оказания практической помощи в выборе профессии, смене рода занятий и повышения квалификации с учетом профессиональных знаний, навыков, интересов личности и потребностей рынка труда в пределах бюджетных средств.

2. Социальная профессиональная ориентация включает в себя:

1) профессиональное информирование о трудовой деятельности, состоянии рынка труда, возможностях трудоустройства по имеющейся профессии (специальности) или прохождения профессионального обучения;

2) профессиональное консультирование выбора места работы и профессии на основе индивидуально-психологических характеристик лица, особенностей жизненных ситуаций, профессиональных знаний, навыков, интересов личности, состояния здоровья и потребностей рынка труда;

3) профессиональный отбор посредством установления соответствия лица квалификационным требованиям, определенным для конкретных видов профессии (специальности) и должностей.

3. Социальная профессиональная ориентация проводится центрами занятости населения с правом привлечения частных агентств занятости и (или) иных организаций в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном социальном заказе, государственном заказе на реализацию стратегического партнерства, грантах и премиях для неправительственных организаций в Республике Казахстан и о государственных закупках.

4. Сведения о лицах, прошедших социальную профессиональную ориентацию, размещаются центрами занятости населения в единой информационной базе рынка труда.

Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2022 № 134-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19. Профессиональное обучение

1. Профессиональное обучение включает в себя профессиональную подготовку, переподготовку и повышение квалификации.

2. Профессиональное обучение может осуществляться по направлению центра занятости населения, если:

1) невозможно подобрать подходящую работу из-за отсутствия необходимой профессиональной квалификации;

2) необходимо изменить профессию (специальность), род занятий в связи с отсутствием работы, отвечающей профессиональным навыкам;

3) утрачена способность к выполнению работы по прежней профессии.

3. Профессиональное обучение осуществляется для:

1) лиц, ищущих работу;

2) безработных;

3) работающих по трудовому договору.

4. Право в приоритетном порядке пройти профессиональное обучение имеют:

1) лица с инвалидностью;

2) родители, усыновители, опекуны (попечители), воспитывающие детей с инвалидностью;

3) безработные, состоящие на учете центра занятости населения свыше шести месяцев;

4) лица, впервые ищущие работу (ранее не работавшие) и при этом не имеющие квалификации;

5) лица, освобожденные из мест лишения свободы и (или) прошедшие принудительное лечение.

4-1. На профессиональное обучение направляются жертвы торговли людьми – иностранцы, получившие разрешение на временное проживание на территории Республики Казахстан, в порядке, определяемом уполномоченным органом по вопросам занятости населения по согласованию с уполномоченным органом в области образования.

5. Профессиональное обучение проводится с учетом потребностей рынка труда, в том числе по заявкам работодателей, в организациях образования либо учебных центрах работодателей, имеющих право на образовательную деятельность, в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области образования в пределах бюджетных средств с учетом софинансирования работодателей.

6. Социальный контракт по профессиональному обучению заключается между центром занятости населения, организацией, проводящей профессиональное обучение, работодателем и обучаемым.

7. Лица, направленные центром занятости населения на профессиональное обучение, самовольно, без уважительной причины прекратившие обучение, повторно могут направляться на обучение по истечении одного года со дня повторной регистрации в качестве лиц, ищущих работу, либо безработных, но не более одного раза.

Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Организация социального рабочего места

1. Работодатель создает социальные рабочие места, при создании которых не могут быть использованы вакансии на постоянные рабочие места, и они не создаются на тяжелых работах, работах с вредными и (или) опасными условиями труда.

2. Социальные рабочие места создаются специально для безработных, среди которых преимущественным правом пользуются:

1) воспитанники детских деревень и выпускники детских домов, школ-интернатов для детей сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, в возрасте от шестнадцати до двадцати трех лет;

2) лица предпенсионного возраста (за два года до пенсии);

3) лица с инвалидностью;

4) лица, освобожденные из мест лишения свободы и (или) прошедшие принудительное лечение;

5) лица, состоящие на учете службы пробации;

6) одинокие, многодетные родители, воспитывающие несовершеннолетних детей;

7) лица, осуществляющие уход за детьми в возрасте до семи лет, ребенком с инвалидностью, лицами с инвалидностью первой и второй групп;

8) кандасы;

9) лица, пострадавшие в результате акта терроризма, и лица, участвовавшие в его пресечении.

3. По решению местного органа по вопросам занятости населения:

1) определяются спрос и предложение на организацию социальных рабочих мест;

2) утверждаются перечень организаций в регионах, представивших заявку на создание социальных рабочих мест, количество организуемых рабочих мест и конкретные условия работ, размер оплаты труда и источники их финансирования.

4. Направление безработных на социальные рабочие места допускается только с их согласия. При направлении на социальные рабочие места учитываются состояние здоровья, возрастные, профессиональные и другие индивидуальные особенности безработных.

5. Безработные, самовольно, без уважительной причины прекратившие трудовую деятельность на социальных рабочих местах, снимаются с учета в качестве безработных и повторно могут участвовать в активных мерах содействия занятости только по истечении трех месяцев со дня повторной регистрации в качестве безработных.

6. На лиц, направленных на социальные рабочие места, распространяется трудовое законодательство Республики Казахстан.

Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Организация молодежной практики

1. Молодежная практика предназначена специально для безработных из числа выпускников организаций образования, реализующих образовательные программы технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования по полученной профессии (специальности), не старше тридцати пяти лет.

2. Местные органы по вопросам занятости населения:

1) формируют спрос и предложение на организацию молодежной практики;

2) определяют перечень организаций в регионах, представивших заявку на организацию молодежной практики, количество привлекаемых безработных из числа выпускников организаций образования, условия и оплату их труда и источники финансирования.

3. Работодатель на основе договора с центром занятости населения создает рабочие места для прохождения молодежной практики. При создании рабочих мест не могут быть использованы вакансии на постоянные рабочие места.

Созданные рабочие места должны соответствовать полученной выпускником организации образования профессии (специальности).

4. Направление безработных из числа выпускников организаций образования на молодежную практику допускается только с их согласия. Оплата их труда осуществляется в пределах бюджетных средств, а также из источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

4-1. Лица, самовольно, без уважительной причины прекратившие участие в молодежной практике, снимаются с учета в качестве безработных и повторно могут участвовать в активных мерах содействия занятости только по истечении трех месяцев со дня повторной регистрации в качестве безработных.

5. Исключен Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. На безработных, направленных на молодежную практику, распространяется трудовое законодательство Республики Казахстан.

Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2022 № 168-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Организация общественных работ

1. Общественные работы организуются центрами занятости населения в организациях и финансируются в пределах бюджетных средств и средств работодателей по их заявкам.

2. Право на участие в общественных работах имеют:

1) безработные;

2) студенты и учащиеся старших классов общеобразовательных школ в свободное от учебы время в работах, не причиняющих вреда здоровью и не нарушающих процесса обучения;

3) лица, не обеспеченные работой в связи с простоем.

Преимущественным правом на участие в общественных работах пользуются:

1) безработные, не получающие социальных выплат на случай потери работы;

2) безработные, состоящие на учете в центрах занятости населения свыше шести месяцев.

Участие лиц в общественных работах осуществляется с их согласия в порядке очередности согласно дате их регистрации в качестве безработных.

3. Исключен Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3-1. Местные органы по вопросам занятости населения утверждают перечень организаций в регионах, представивших заявку на создание общественных работ, количество организуемых рабочих мест, виды, объемы и конкретные условия общественных работ, размер оплаты труда участников и источники их финансирования.

4. Безработные, самовольно, без уважительной причины прекратившие участие в общественных работах, снимаются с учета в качестве безработных и повторно могут направляться на общественные работы только по истечении трех месяцев со дня повторной регистрации в качестве безработных.

5. К общественным работам не относятся виды деятельности, связанные с необходимостью срочной ликвидации последствий аварий, стихийных бедствий, катастроф и других чрезвычайных ситуаций.

6. Настоящим Законом не регулируются правоотношения по привлечению к общественным работам, предусмотренным уголовным законодательством Республики Казахстан.

7. На лиц, участвующих в общественных работах, распространяется трудовое законодательство Республики Казахстан.

Сноска. Статья 22 с изменениями, внесенными Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Содействие предпринимательской инициативе

1. Содействие предпринимательской инициативе оказывается безработным и отдельным категориям занятых лиц, определяемым Правительством Республики Казахстан, путем предоставления им мер государственной поддержки посредством обучения основам предпринимательства, оказания сервисных услуг по сопровождению проекта, микрокредитования на возвратной основе.

2. Приоритетное право для получения мер государственной поддержки из числа безработных и отдельных категорий занятых лиц, определяемых Правительством Республики Казахстан, имеют:

1) лица, проживающие в сельской местности, моно- и малых городах;

2) лица с инвалидностью, если по медицинскому заключению состояние их здоровья не препятствует выполнению трудовых обязанностей либо не угрожает их здоровью и (или) безопасности труда других лиц;

3) лица старше пятидесяти лет до достижения пенсионного возраста;

4) молодежь до тридцати пяти лет.

Сноска. Статья 23 в редакции Закона РК от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2022 № 168-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 24. Содействие добровольному переселению для повышения мобильности рабочей силы

1. Центры занятости населения содействуют в добровольном переселении лиц на новое место жительства для трудоустройства:

1) в пределах одной области – из сел с низким экономическим потенциалом в города областного (районного) значения при возможности выделения жилища из государственного жилищного фонда и трудоустройства на постоянное рабочее место;

2) в регионы, определяемые Правительством Республики Казахстан, в рамках региональных квот приема переселенцев и кандасов в соответствии с Законом Республики Казахстан "О миграции населения", а также правительственных программ в сфере занятости населения, предусматривающих добровольное переселение.

2. Центры занятости населения содействуют в добровольном переселении на новое место жительства для трудоустройства следующим категориям лиц и членам их семей:

1) лицам, ищущим работу;

2) безработным;

3) отдельным категориям занятых лиц, определяемым Правительством Республики Казахстан.

4) кандасам.

3. Преимущественным правом для добровольного переселения на новое место жительства для трудоустройства среди лиц, ищущих работу, и безработных пользуются:

2) Исключен Законом РК от 26.12.2022 № 168-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3) выпускники организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования;

4) лица, высвобожденные в связи с ликвидацией работодателя – юридического лица либо прекращением деятельности работодателя – физического лица, сокращением численности или штата работников, снижением объема производств и выполняемых работ и услуг, повлекшего ухудшение экономического состояния работодателя.

4. Государственная поддержка добровольно переселяющихся лиц включает:

1) предоставление лицам и членам их семей материальной помощи, за исключением случаев, когда переезд работника осуществляется за счет средств работодателя;

2) предоставление жилищ, служебных жилищ или комнат в общежитиях, за исключением случаев, когда работодатель предоставляет работнику жилое помещение;

3) профессиональное обучение при наличии потребности работодателя;

4) содействие в трудоустройстве на новом месте жительства.

5. Центр занятости населения заключает социальный контракт с лицом, добровольно переселяющимся на новое место жительства, и работодателем, предоставляющим рабочее место.

Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2018 № 203-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2022 № 168-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25. Организация специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью

1. Специальное рабочее место создается для трудоустройства лиц с инвалидностью и сохранения их занятости на срок не менее двенадцати календарных месяцев с момента его создания.

2. Создание специального рабочего места для трудоустройства лиц с инвалидностью осуществляется работодателем, в том числе за счет компенсационных взносов, на основе договора с центром занятости населения.

Сноска. Статья 25 с изменениями, внесенными законами РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 26. Организация социальных выплат на случай потери работы

1. Лица, признанные в установленном порядке безработными, являющимися участниками системы обязательного социального страхования, имеют право на получение социальных выплат на случай потери работы из Государственного фонда социального страхования в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном социальном страховании".

2. Право безработных, являющихся участниками системы обязательного социального страхования, на получение социальной выплаты на случай потери работы сохраняется при направлении их центром занятости населения на профессиональное обучение, социальные рабочие места, общественные работы.

3. Центр занятости населения в течение двух рабочих дней со дня снятия получателя с учета в качестве безработного предоставляет информацию через Государственную корпорацию в Государственный фонд социального страхования.

Государственный фонд социального страхования на основании полученной информации, предусмотренной частью первой настоящего пункта, прекращает социальные выплаты на случай потери работы в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан об обязательном социальном страховании.

4. Центр занятости населения своевременно вносит соответствующие изменения в индивидуальную карту занятости.

Сноска. Статья 26 с изменением, внесенным Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 27. Квоты рабочих мест для трудоустройства отдельных категорий граждан

1. Местные исполнительные органы устанавливают квоты для трудоустройства:

1) лиц с инвалидностью;

2) лиц, состоящих на учете службы пробации;

3) лиц, освобожденных из мест лишения свободы;

4) граждан из числа молодежи, потерявших или оставшихся до наступления совершеннолетия без попечения родителей, являющихся выпускниками организаций образования.

2. Общественным объединениям лиц с инвалидностью, а также организациям, где численность лиц с инвалидностью составляет более двадцати процентов от среднегодовой численности работников, квота не устанавливается.

3. При установлении квот, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, в списочной численности работников направляющей стороны не учитываются работники, привлекаемые для работы в соответствии с договором на оказание услуг по предоставлению персонала.

Сноска. Статья 27 с изменениями, внесенными законами РК от 19.12.2020 № 386-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.10.2021 № 67-VII ЗРК (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. ОРГАНИЗАЦИЯ СОЦИАЛЬНОГО ПАРТНЕРСТВА В СФЕРЕ
ЗАНЯТОСТИ НАСЕЛЕНИЯ

Статья 28. Участие работодателей в обеспечении занятости населения

1. Работодатели участвуют в реализации государственной политики в сфере занятости населения путем:

1) оказания содействия в трудоустройстве с соблюдением условий трудовых договоров и коллективных договоров в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан;

2) развития системы профессионального обучения персонала;

3) подготовки кадров через организации образования, реализующие учебные программы технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования;

4) сохранения и рационального использования кадрового потенциала квалифицированных работников в ходе структурных изменений;

5) предоставления рабочих мест для организации общественных работ, социальных рабочих мест и прохождения молодежной практики;

6) принятия на имеющиеся вакансии лиц, обратившихся по вопросу трудоустройства, в том числе направленных центром занятости населения, а также частным агентством занятости, в соответствии с квалификационными требованиями, установленными в организациях;

7) создания специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью;

8) предоставления текущих вакансий и данных о прогнозируемом создании рабочих мест в разрезе востребованных специальностей в единую информационную базу рынка труда, в том числе посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда";

9) создания рабочих мест.

2. Работодатель обязан:

1) направлять центру занятости населения письменно или посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда" сведения о наличии вакансий в течение пяти рабочих дней со дня их появления с указанием условий труда и оплаты, за исключением вакантных должностей государственных служащих, выборных государственных должностей, депутатов Парламента и маслихатов, судей Республики Казахстан, лиц, состоящих на воинской службе, сотрудников специальных государственных, правоохранительных органов и государственной фельдъегерской службы, работников Национального Банка Республики Казахстан и его ведомств, уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

2) предоставлять центру занятости населения письменно или посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда" в полном объеме информацию о предстоящем высвобождении работников в связи с прекращением деятельности работодателя – физического лица либо ликвидацией работодателя – юридического лица, сокращением численности или штата, снижением объема производств и выполняемых работ и услуг, повлекшего ухудшение экономического состояния работодателя, о количестве и категориях работников, которых оно может коснуться, с указанием должностей и профессий, специальностей, квалификации и размера оплаты труда высвобождаемых работников и сроков, в течение которых они будут высвобождаться, не менее чем за один месяц до начала высвобождения;

3) возмещать расходы центра занятости населения на оплату профессионального обучения, выплату стипендии и материальной помощи участнику активных мер содействия занятости в случае отказа в приеме его на работу после профессионального обучения на основании социального контракта, заключенного с участием работодателя, за исключением случаев отказа при ликвидации работодателя – юридического лица либо прекращении деятельности работодателя – физического лица, сокращении численности или штата работников, снижении объема производств и выполняемых работ и услуг, повлекшем ухудшение экономического состояния работодателя;

4) своевременно (в течение пяти рабочих дней со дня направления для трудоустройства) извещать центр занятости населения письменно или посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда" о приеме на работу или отказе в приеме на работу;

5) исключен Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6) выполнять установленную квоту, предусмотренную пунктом 1 статьи 27 настоящего Закона, за исключением случаев ликвидации работодателя – юридического лица либо прекращения деятельности работодателя – физического лица, сокращения численности или штата работников, снижения объема производств, выполняемых работ и оказываемых услуг, повлекшего ухудшение экономического состояния работодателя;

7) не допускать в информации о вакансиях для приема на работу требования дискриминационного характера в сфере труда;

8) обеспечить выезд привлекаемого иностранного работника за пределы Республики Казахстан в связи с прекращением действия разрешения на привлечение иностранной рабочей силы;

9) производить социальные отчисления в соответствии с законодательством Республики Казахстан об обязательном социальном страховании;

9-1) исчислять (удерживать) и перечислять отчисления и (или) взносы работников в соответствии с законодательством Республики Казахстан об обязательном социальном медицинском страховании;

10) предоставлять информацию в уполномоченный орган по вопросам занятости населения о приеме на работу иностранцев или лиц без гражданства, привлекаемых на основании справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства, и (или) прекращении трудовых отношений с ними.

3. Работодатель имеет право:

1) принимать на работу лиц, непосредственно обратившихся к нему, на равных условиях с лицами, направленными центрами занятости населения, а также частными агентствами занятости;

2) получать от центров занятости населения бесплатную информацию о состоянии рынка труда;

3) получать от центра занятости населения услуги по отбору и направлению на трудоустройство лиц, ищущих работу;

4) принимать участие в организации общественных работ, социальных рабочих мест, молодежной практики, организовывать и проводить другие виды работ временного характера;

5) получать субсидию на создание специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью;

6) участвовать в организации прогнозирования и определении потребности в кадрах по отраслям экономики.

Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 29. Участие профессиональных союзов в сфере занятости населения

1. Участие профессиональных союзов и их объединений в обеспечении занятости населения, защите от безработицы и ее последствий определяется настоящим Законом, Законом Республики Казахстан "О профессиональных союзах", иными нормативными правовыми актами, коллективными договорами и соглашениями.

2. Профессиональные союзы имеют право принимать участие в:

1) осуществлении мероприятий по обеспечению занятости населения;

2) разработке нормативных правовых актов по вопросам занятости населения.

3. Профессиональные союзы имеют право вносить в государственные органы, работодателям и их объединениям предложения о совершенствовании системы обеспечения занятости населения.

Глава 6. ТРУДОВОЕ ПОСРЕДНИЧЕСТВО

Статья 30. Оказание трудового посредничества

1. Лицам, ищущим работу, безработным и иным обратившимся оказывается трудовое посредничество центрами занятости населения, частными агентствами занятости в соответствии со статьями 11 и 31 настоящего Закона.

2. Центр занятости населения вправе заключать договор об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения с частным агентством занятости.

Информация о заключении договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения размещается центром занятости населения на государственном информационном портале "Электронная биржа труда" в течение десяти рабочих дней со дня его заключения.

Частные агентства занятости, претендующие на участие в аутсорсинге услуг в сфере занятости населения, должны иметь соответствующий опыт, материальные и трудовые ресурсы, достаточные для исполнения обязательств по договору об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения.

Сноска. Статья 30 в редакции Закона РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 31. Частное агентство занятости

1. Частное агентство занятости имеет право:

1) консультировать обратившихся лиц по вопросам трудового законодательства Республики Казахстан и законодательства Республики Казахстан о занятости населения;

2) предоставлять информацию о возможности трудоустройства и услуги по трудовому посредничеству;

3) формировать сведения о работодателях, имеющих вакансии, и лицах, желающих трудоустроиться;

4) осуществлять подбор работников с учетом их соответствия квалификационным требованиям работодателя;

5) осуществлять набор работников для трудоустройства из одной страны в другую при наличии международных договоров;

6) организовывать профессиональную подготовку и переподготовку обратившихся лиц с последующим трудоустройством;

7) оформлять разрешительные документы на вывоз в случае трудоустройства лиц за границей;

8) участвовать в конкурсах по проведению социальной профессиональной ориентации лиц, направленных центрами занятости населения на активные меры содействия занятости;

9) получать от центров занятости населения бесплатную информацию о состоянии рынка труда;

10) взаимодействовать с государственными органами, центрами занятости населения, работодателями по вопросам трудоустройства, создания рабочих мест, профессионального обучения;

11) участвовать в аутсорсинге услуг в сфере занятости населения в соответствии с законодательством Республики Казахстан о занятости населения.

2. Частное агентство занятости обязано:

1) не допускать любые формы дискриминации;

2) обеспечивать конфиденциальность информации, получаемой от обратившихся лиц;

3) не допускать эксплуатации детского труда, вербовки людей для сексуальной и (или) иной эксплуатации;

4) заключать договоры с обратившимися лицами о предоставлении услуг по трудовому посредничеству;

5) ежеквартально предоставлять центру занятости населения письменно или посредством государственного информационного портала "Электронная биржа труда" информацию о количестве лиц, обратившихся за трудовым посредничеством и трудоустроенных, в разрезе профессий (специальностей);

5-1) ежемесячно предоставлять центру занятости населения информацию о реализации договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения;

6) участвовать в формировании единой информационной базы рынка труда.

3. Деятельность, связанная с вывозом рабочей силы из Республики Казахстан за границу, осуществляется частными агентствами занятости.

Вывоз рабочей силы из Республики Казахстан за границу осуществляется только при условии гарантии частным агентством занятости возврата работника по истечении срока договора в свою страну путем внесения на имя работника гарантийного взноса в банки страны трудоустройства.

При вывозе рабочей силы из Республики Казахстан за границу порядок и условия внесения иностранным работодателем в банки гарантийного взноса регулируются законодательством страны трудоустройства.

Сноска. Статья 31 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 7. ПРИМЕНЕНИЕ ТРУДА ИНОСТРАНЦЕВ В РЕСПУБЛИКЕ
КАЗАХСТАН

Статья 32. Квота на привлечение иностранной рабочей силы

1. В целях защиты внутреннего рынка труда уполномоченным органом по вопросам занятости населения устанавливается квота на привлечение иностранной рабочей силы для осуществления трудовой деятельности на территории Республики Казахстан.

2. Нормы настоящего Закона о квотировании иностранной рабочей силы и выдаче разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы не распространяются на иностранцев и лиц без гражданства:

1) работающих в автономных организациях образования, их организациях, а также в "Назарбаев Фонде" на должностях руководителей и специалистов с высшим образованием;

2) работающих в государственных органах с подтвержденными документами в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан;

3) работающих в организациях Республики Казахстан, заключивших в соответствии с законодательством Республики Казахстан об инвестициях инвестиционные контракты на реализацию инвестиционного приоритетного проекта, а также работающих в организациях, привлекаемых указанными юридическими лицами (либо их подрядчиками) в качестве генерального подрядчика, подрядчика, субподрядчика или исполнителя услуг, в сфере архитектурной, градостроительной и строительной деятельности (включая изыскательскую и проектную деятельность, инжиниринговые услуги), на срок до истечения одного года после ввода объекта инвестиционной деятельности в эксплуатацию в качестве руководителей и специалистов с высшим образованием, а также в качестве квалифицированных рабочих согласно перечню профессий и численности, определяемых в инвестиционных контрактах на реализацию инвестиционного приоритетного проекта;

      4) исключен Законом РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      5) исключен Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018);
      6) исключен Законом РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018);

7) работающих в юридических лицах, являющихся участниками специальных экономических зон, с проектами стоимостью свыше одного миллиона месячных расчетных показателей, а также в организациях, привлекаемых указанными участниками специальных экономических зон (либо их подрядчиками) в качестве генерального подрядчика, подрядчика, субподрядчика или исполнителя услуг в период выполнения строительно-монтажных работ на территории специальных экономических зон и до истечения одного года после ввода объекта (объектов) в эксплуатацию согласно перечню категорий и численности, определяемых комиссией из представителей уполномоченного органа по вопросам занятости населения, заинтересованных центральных государственных органов в порядке, утвержденном совместным решением уполномоченного органа по вопросам занятости населения и центрального исполнительного органа, осуществляющего государственное регулирование в сфере создания, функционирования и упразднения специальных экономических и индустриальных зон;

8) прибывших для самостоятельного трудоустройства по профессиям, востребованным в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности);

9) постоянно проживающих в Республике Казахстан;

10) работающих первыми руководителями филиалов или представительств иностранных юридических лиц;

11) предусмотренных определяемым Правительством Республики Казахстан перечнем лиц, для которых не требуются разрешения местных исполнительных органов на привлечение иностранной рабочей силы для осуществления трудовой деятельности;

12) работающих в международном технологическом парке "Астана Хаб" или у участников международного технологического парка "Астана Хаб" на должностях руководителей и специалистов с высшим образованием.

3. Нормы настоящего Закона о ежегодном квотировании иностранной рабочей силы не распространяются на иностранцев или лиц без гражданства, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода.

4. Квота на привлечение иностранной рабочей силы устанавливается в процентном отношении к рабочей силе, которая включает в себя:

1) квоту на привлечение иностранной рабочей силы по разрешениям, выдаваемым местным исполнительным органом работодателю;

2) квоту на привлечение иностранной рабочей силы по странам исхода при наличии ратифицированных Республикой Казахстан международных договоров о сотрудничестве в области трудовой миграции и социальной защиты трудящихся-мигрантов;

3) квоту на привлечение трудовых иммигрантов.

5. Квота на привлечение иностранной рабочей силы формируется и устанавливается уполномоченным органом по вопросам занятости населения с учетом прогноза состояния спроса и предложения на рынке труда на предстоящий (предстоящие) год (годы) и предложений уполномоченных государственных органов, осуществляющих руководство соответствующей сферой государственного управления, местных исполнительных органов, а также работодателей.

Сноска. Статья 32 с изменениями, внесенными законами РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2018 № 174-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 33. Привлечение работодателями иностранной рабочей силы

1. Иностранная рабочая сила привлекается работодателями для осуществления трудовой деятельности в Республике Казахстан на основании разрешений на привлечение иностранной рабочей силы, выданных местными исполнительными органами соответствующих административно-территориальных единиц.

2. Местные исполнительные органы на территории соответствующей административно-территориальной единицы выдают или продлевают разрешения либо отказывают в выдаче, продлении разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы для осуществления трудовой деятельности в пределах квоты, распределенной уполномоченным органом по вопросам занятости населения, а также приостанавливают и отзывают указанные разрешения.

3. Выданное местным исполнительным органом разрешение на привлечение иностранной рабочей силы не подлежит передаче другим работодателям, действует на территории указанных в нем административно-территориальных единиц, за исключением направления работодателем иностранных работников, на которых получены разрешения, в командировку в организации, находящиеся на территории других административно-территориальных единиц, на срок, который не превышает суммарно девяносто календарных дней в течение одного календарного года.

4. Разрешение работодателям на привлечение иностранной рабочей силы выдается или продлевается в порядке и на условиях, определяемых уполномоченным органом по вопросам занятости населения, а также при уплате сборов в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

При получении или продлении разрешения на привлечение иностранной рабочей силы в Республику Казахстан в пределах одной и (или) других административно-территориальных единиц сбор уплачивается в бюджет каждой административно-территориальной единицы, указанной в разрешении.

Положение настоящего пункта в части уплаты сбора за выдачу или продление разрешения работодателям на привлечение иностранной рабочей силы не распространяется на иностранцев и лиц без гражданства, работающих в рамках внутрикорпоративного перевода.

5. Прием необходимых документов, а также выдача или продление разрешений работодателям на привлечение иностранной рабочей силы осуществляются местным исполнительным органом в порядке, определенном уполномоченным органом по вопросам занятости населения, в том числе в электронной форме посредством информационной системы разрешений и уведомлений.

6. Количество привлекаемой работодателем иностранной рабочей силы по разрешениям должно соответствовать определяемому уполномоченным органом по вопросам занятости населения процентному соотношению к численности казахстанских кадров с учетом работников направляющей стороны, осуществляющих трудовую деятельность в рамках договора на оказание услуг по предоставлению персонала.

7. Уровень образования (профессиональная подготовка) и опыт (стаж) практической работы иностранной рабочей силы, привлекаемой работодателями для осуществления трудовой деятельности на территории Республики Казахстан, должны отвечать квалификационным требованиям, предъявляемым к профессиям рабочих и должностям руководителей, специалистов и служащих, в соответствии с профессиональными стандартами, Единым тарифно-квалификационным справочником работ и профессий рабочих и Квалификационным справочником должностей руководителей, специалистов и других служащих, типовыми квалификационными характеристиками должностей руководителей, специалистов и других служащих организаций.

Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.12.2020 № 386-VI(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 34. Осуществление иностранцами или лицами без гражданства трудовой деятельности в рамках самостоятельного трудоустройства

1. Иностранцы или лица без гражданства могут осуществлять трудовую деятельность в Республике Казахстан на основании справок о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства по востребованным в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности) профессиям, выданных местными исполнительными органами на срок не более трех месяцев, с правом продления на срок действия трудового договора, но не более трех лет.

2. Перечень востребованных профессий в приоритетных отраслях экономики (видах экономической деятельности) определяется уполномоченным органом по вопросам занятости населения с учетом предложений уполномоченных государственных органов, осуществляющих руководство соответствующей сферой государственного управления, местных исполнительных органов, а также работодателей.

3. Для получения справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства иностранец или лицо без гражданства подает в загранучреждения Республики Казахстан заявление о самостоятельном трудоустройстве в Республике Казахстан, которое препровождается в местный исполнительный орган, указанный в заявлении.

В случае нахождения иностранца или лица без гражданства в Республике Казахстан для получения справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства иностранец или лицо без гражданства обращается в местный исполнительный орган с заявлением о самостоятельном трудоустройстве в Республике Казахстан.

При самостоятельном трудоустройстве в Республике Казахстан в течение трех месяцев со дня выдачи справки о соответствии квалификации для самостоятельного трудоустройства иностранец или лицо без гражданства обращается в местный исполнительный орган для ее продления на срок действия трудового договора, но не более трех лет.

4. Правила выдачи справок или их продления в случае самостоятельного трудоустройства и требования к квалификации и уровню образования иностранцев или лиц без гражданства, а также перечень приоритетных отраслей экономики (видов экономической деятельности) и востребованных в них профессий для самостоятельного трудоустройства утверждаются уполномоченным органом по вопросам занятости населения по согласованию с уполномоченными государственными органами, осуществляющими руководство соответствующей сферой государственного управления.

Сноска. Статья 34 с изменениями, внесенными законами РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 35. Осуществление иностранцами или лицами без гражданства трудовой деятельности в рамках внутрикорпоративного перевода

1. Иностранцы или лица без гражданства, привлекаемые работодателями в рамках внутрикорпоративного перевода, осуществляют временную трудовую деятельность в Республике Казахстан на основании разрешений на привлечение иностранной рабочей силы в рамках внутрикорпоративного перевода, выданных местным исполнительным органом соответствующей административно-территориальной единицы на срок, определенный трудовым договором, но не более трех лет, с правом продления на один год.

2. Условия и порядок выдачи разрешений на привлечение иностранной рабочей силы, осуществляемое в рамках внутрикорпоративного перевода, определяются уполномоченным органом по вопросам занятости населения.

3. Работодатели, привлекающие иностранцев или лиц без гражданства в рамках внутрикорпоративного перевода, в течение десяти календарных дней после их въезда на территорию Республики Казахстан в письменном виде направляют в местный орган по вопросам занятости населения информацию, содержащую сведения о:

1) стране и организации, из которых привлекаются иностранцы или лица без гражданства;

2) количестве привлекаемых иностранцев или лиц без гражданства с указанием фамилии, имени, отчества (если оно указано в документах, удостоверяющих личность), уровня образования, квалификации, профессии и опыта работы каждого;

3) сроке осуществления трудовой деятельности.

4. Внутрикорпоративный перевод менеджеров и специалистов осуществляется с учетом соблюдения процентного соотношения численности привлекаемых иностранцев или лиц без гражданства к количеству казахстанских кадров, устанавливаемого уполномоченным органом по вопросам занятости населения.

5. Местные исполнительные органы ведут учет иностранцев или лиц без гражданства, работающих в рамках внутрикорпоративного перевода.

Глава 8. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ ЗА СОБЛЮДЕНИЕМ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О ЗАНЯТОСТИ НАСЕЛЕНИЯ И ОТЧЕТНОСТЬ В СФЕРЕ ЗАНЯТОСТИ НАСЕЛЕНИЯ

Сноска. Заголовок главы 8 с изменением, внесенным Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о занятости населения

Государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о занятости населения осуществляется уполномоченным органом по вопросам занятости населения и местными исполнительными органами в форме проверки и профилактического контроля в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

Сноска. Статья 36 в редакции Закона РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 37. Ведомственное статистическое наблюдение в сфере занятости населения

1. Для объективной оценки положения в сфере занятости населения, а также ситуации на рынке труда, ее прогнозирования и регулирования в соответствии с законодательством Республики Казахстан о занятости населения проводятся ведомственные статистические наблюдения.

2. Частные агентства занятости, а также работодатели, привлекающие иностранную рабочую силу, обязаны представлять первичные статистические данные в местный орган по вопросам занятости населения в порядке и сроки, установленные законодательством Республики Казахстан о занятости населения.

3. Местный орган по вопросам занятости населения обменивается на безвозмездной основе с уполномоченным органом в области государственной статистики, органами государственных доходов, органами внутренних дел и другими заинтересованными государственными органами на республиканском и региональном уровнях отчетной документацией и сведениями, необходимыми каждой из сторон для выполнения своих функций, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

4. Местный орган по вопросам занятости населения представляет первичные статистические данные в уполномоченный орган по вопросам занятости населения в порядке и сроки, установленные законодательством Республики Казахстан о занятости населения.

Сноска. Статья 37 с изменением, внесенным Законом РК от 16.04.2018 № 147-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 9. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 38. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о занятости населения

Физические и юридические лица, нарушившие законодательство Республики Казахстан о занятости населения, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 39. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением:

1) подпункта 30) статьи 1, подпункта 2) статьи 6, подпунктов 20), 21), 22) и 23) статьи 7, подпункта 5) статьи 9, пункта 3 статьи 31, статьи 32, статьи 33, статьи 34 и статьи 35, которые вводятся в действие с 1 января 2017 года;

2) подпункта 4) пункта 1 статьи 15, подпункта 3) пункта 3 статьи 17, которые вводятся в действие с 1 июля 2017 года;

3) подпункта 4) статьи 10, подпункта 6) пункта 2 и подпункта 2) пункта 3 статьи 17, статьи 25, подпункта 7) пункта 1 и подпункта 5) пункта 3 статьи 28, которые вводятся в действие с 1 января 2018 года.

2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О занятости населения" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 3, ст. 18; 2004 г., № 2, ст. 10; 2005 г., № 7-8, ст. 19; № 17-18, ст. 76; 2006 г., № 3, ст. 22; № 10, ст. 52; 2007 г., № 2, ст. 14, 18; № 3, ст. 20; № 8, ст. 52; № 9, ст. 67; № 15, ст. 106; № 20, ст. 152; 2009 г., № 1, ст. 4; № 9-10, ст. 50; № 18, ст. 84; 2010 г., № 5, ст. 23; № 8, ст. 41; № 24, ст. 149; 2011 г., № 1, ст. 2; № 2, ст. 21; № 10, ст. 86; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 16, ст. 128; 2012 г., № 2, ст. 11, 14; № 5, ст. 35; № 8, ст. 64; № 13, ст. 91; № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; 2013 г., № 1, ст. 3; № 9, ст. 51; № 10-11, ст. 56; № 14, ст. 72, 75; № 21-22, ст. 114; 2014 г., № 1, ст. 4; № 11, ст. 63, 64; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 118, 122; № 23, ст. 143; 2015 г., № 19-II, ст. 102, 106; № 20-IV, ст. 113; № 22-V, ст. 152, 154, 158), за исключением подпункта 5-1) статьи 7, пункта 4 статьи 10, статьи 11, которые действуют до 1 января 2017 года.


Президент Республики Казахстан	Н. НАЗАРБАЕВ

      Ескерту. Осы Заңның күші жойылды – ҚР 20.04.2023 № 224-VII Кодексімен (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі).
      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 39-баптан қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

ПРЕС-РЕЛИЗ

Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "оралман", "оралмандардың", "оралмандарды", "оралмандарға" және "оралмандар" деген сөздерді тиісінше "қандас, "қандастардың", "қандастарды", "қандастарға" және "қандастар" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен ("Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" ҚР Кодексіне (Салық кодексі) тиісті өзгерістер мен толықтырулар қолданысқа енгізілген күннен кейін қолданысқа енгізіледі).

Осы Заң халықты жұмыспен қамту саласындағы құқықтық, экономикалық және ұйымдық қатынастарды реттейдi.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:

1) әлеуметтiк жұмыс орны – халықты жұмыспен қамту орталығымен шарт негізінде жұмыссыздарды жұмысқа орналастыру үшiн олардың жалақысын субсидиялау арқылы жұмыс беруші құратын жұмыс орны;

2) әлеуметтік келісімшарт – жұмыссыздар, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын жұмыспен қамтылған адамдардың жекелеген санаттары, сондай-ақ осы Заңда көзделген жағдайларда өзге адамдар қатарындағы Қазақстан Республикасының азаматы не қандас мен халықты жұмыспен қамту орталығы арасындағы, ал осы Заңда көзделген жағдайларда, жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын ұйымдастыруға тартылған жеке және заңды тұлғалармен тараптардың құқықтары мен міндеттерін айқындайтын, жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысу туралы, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек көрсету туралы келісім;

3) бос орын – жұмыс берушiдегi бос жұмыс орны (лауазым);

4) еңбек нарығы – жұмыс күшіне сұраныс пен ұсынысты қалыптастыратын сала;

5) әлеуметтік еңбек саласының бірыңғай ақпараттық жүйесі – халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органның, халықты жұмыспен қамтудың жергілікті органдарының, халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызметін автоматтандыруға және әлеуметтік-еңбек саласында халыққа мемлекеттік қызметтер көрсетуді ұсыну мақсатында ведомствоаралық өзара іс-қимылға арналған аппараттық-бағдарламалық кешен;

5-1) алып тасталды - ҚР 25.06.2020 № 347-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

5-2) еңбек ресурстарын болжамдау ұлттық жүйесі – жұмыс күшіне болжамды тұрғыдан сұранысты және ұсынысты айқындауға мүмкіндік беретін, қолданылатын әдістер мен тәсілдер кешені;

6) еркiн таңдап алынған жұмыспен қамту – Қазақстан Республикасы азаматтарының, қандастардың, Қазақстан Республикасында тұратын шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың еңбекке, кәсiп пен қызмет түрін таңдауға қабiлетiн еркiн пайдалану арқылы өздерi таңдап алған қызметi;

7) жалақыны субсидиялау – халықты жұмыспен қамту орталығының жолдамалары бойынша әлеуметтік жұмыс орындарына жұмысқа орналастырылған жұмыскерлердің еңбегіне жұмыс берушінің ақы төлеуге жұмсаған шығындарының бір бөлігін өтеу;

7-1) жалдамалы жұмыскер – еңбек шарты бойынша жұмысты орындайтын не тәртіптемені және жұмыс істелген уақыт не өндірілген тауардың бірлігі үшін не көрсетілген қызметтер үшін ақы төлеуді тапсырыс беруші айқындайтын азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға;

8) жаңа жұмыс орны – жаңа мекемені (ұйымды), кәсіпкерлік субъектісін (тоқтату арқылы құрылғаннан басқа) құруға байланысты құрылған немесе жұмыскерлердің санын арттыру, сондай-ақ жұмыскердің жаңа білімін, дағдылары мен ептілігін талап ететін өндіріс технологияларын жаңғырту немесе өзгерту арқылы құрылған жұмыс орны;

9) жастар практикасы – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының түлектері алған кәсібі (мамандығы) бойынша бастапқы жұмыс тәжірибесін жинақтау мақсатында жүзеге асыратын еңбек қызметінің түрі;

9-1) жеке практикамен айналысатын адам – жекеше нотариус, жеке сот орындаушысы, адвокат және кәсіпқой медиатор;

10) жұмыспен қамтудың жекеше агенттiгi – еңбек делдалдығын көрсететін, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен тiркелген жеке немесе заңды тұлға;

11) жұмыс күшi – жұмыспен қамтылған және жұмыссыз халық;

12) жұмыс күші құрамына кірмейтін адамдар – жұмыспен қамтылмаған немесе жұмыссыз болып табылмаған адамдар;

12-1) жұмыспен қамтылған адам – ақы үшін немесе мүлікті пайдалану, тауарларды өндіру және сату, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету арқылы кіріс алу жолымен қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға;

13) лайықты жұмыс – кәсіптік даярлығына, еңбек өтіліне және бұрынғы мамандығы бойынша еңбек тәжірибесіне, денсаулық жағдайына, жұмыс уақытының режиміне, жұмыс орнына көлiктiң қолайлығына сәйкес келетін, соның ішінде уақытша сипаттағы жұмыс;

14) жұмыс орны – еңбек қызметі процесінде жұмыскердің еңбек міндеттерін орындауы кезінде оның тұрақты немесе уақытша болатын орны;

15) жұмысқа орналастыру – халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз етуге септігін тигізуге бағытталған ұйымдық, экономикалық және құқықтық iс-шаралар кешенi;

16) халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шаралары – жұмыссыздар, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын жұмыспен қамтылған адамдардың жекелеген санаттары, сондай-ақ осы Заңда көзделген жағдайларда өзге адамдар қатарындағы Қазақстан Республикасының азаматтары мен қандастарды жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғаудың және халықты жұмыспен қамтамасыз етудің, мемлекеттік қолдаудың Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылатын шаралары;

17) халықты жұмыспен қамту – Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін, жалақы немесе кіріс әкелетін жеке және қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыруына байланысты еңбек қызметі;

18) жұмыспен қамтудың жеке картасы – жеке бас деректері, жұмыспен қамтылу тарихы, ұсынылатын және іске асырылатын іс-шаралар, жұмыспен қамтуға жәрдемдесу мақсаттары және олардың орындалуы көрсетілетін құжат;

19) жұмыссыз адам – жұмыс іздеуді жүзеге асыратын және жұмысқа кірісуге дайын жеке тұлға;

20) жұмыссыздық – жұмыс күшінің бiр бөлiгiнiң еңбек нарығында қажет болмауынан туындайтын әлеуметтiк-экономикалық құбылыс;

21) жұмыссыздықтан әлеуметтiк қорғау – Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасында белгiленген тәртiппен мемлекет жүзеге асыратын шаралар кешенi;

22) жұмысынан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемдер – міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қатысушысы болып табылатын, жұмыссыз ретінде тіркелген адамдардың пайдасына Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры жүзеге асыратын төлемдер;

23) әлеуметтік кәсіптік бағдарлау – адамның кәсіптік білімін, дағдыларын, қызығушылықтарын және еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, кәсіп таңдауда, кәсіп түрін ауыстыруда және біліктілігін арттыруда практикалық көмек көрсетуге бағытталған өзара байланысқан іс-шаралар кешені;

24) кәсіптік оқыту – осы Заңда көзделген жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шаралары шеңберінде жаңа мамандықтар (кәсіптер) алу мақсатында білім беру ұйымдарында не жұмыс берушілер ұйымдарының жанындағы білім беру қызметіне құқығы бар оқу орталықтарында кәсіптік даярлауды, қайта даярлауды және біліктілігін арттыруды қамтитын оқыту;

25) корпоративішілік ауыстыру – Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде орналасқан және әрекет ететін, Дүниежүзілік сауда ұйымына мүше елдің аумағында құрылған заңды тұлғада басшы, менеджер немесе маман лауазымында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды осы заңды тұлғаның Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған филиалдарына, еншілес ұйымдарына, өкілдіктеріне еңбек шартында айқындалған, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге, бір жылға ұзарту құқығымен уақытша ауыстыру;

26) қоғамдық жұмыстар – халықты жұмыспен қамту орталықтары ұйымдастыратын, жұмыскердiң алдын ала кәсiптік даярлаудан өтуiн талап етпейтiн, олардың уақытша жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету үшiн әлеуметтiк пайдалы бағыттағы еңбек қызметiнiң түрлерi;

27) Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қоры – әлеуметтік аударымдарды шоғырландыруды, асыраушыдан айырылған жағдайда, отбасы мүшелерін – асырауындағыларды қоса алғанда, өздеріне қатысты әлеуметтік тәуекел жағдайы басталған міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға әлеуметтік төлемдерді тағайындауды және жүзеге асыруды жүргізетін заңды тұлға;

28) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындары – мүгедектігі бар адамның жеке мүмкіндіктері ескеріле отырып жабдықталған жұмыс орындары;

29) алып тасталды - ҚР 26.12.2018 № 203-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

30) өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтама – халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасында жұмысқа өз бетінше орналасу үшін экономиканың басым салаларындағы (экономикалық қызмет түрлеріндегі) сұранысқа ие кәсіптер бойынша біліктілік талаптары және білім деңгейі сәйкес келетін шетелдікке немесе азаматтығы жоқ адамға берілетін белгіленген нысандағы құжат;

30-1) тәуелсіз жұмыскер – дара кәсіпкерлерді, жеке практикамен айналысатын адамдарды, шаруашылық серіктестігінің құрылтайшыларын (қатысушыларын) және акционерлік қоғамның құрылтайшыларын, акционерлерін (қатысушыларын), өндірістік кооператив мүшелерін қоспағанда, өз қызметін мемлекеттік тіркеусіз кіріс алу мақсатында тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру (өткізу) жөніндегі қызметті дербес жүзеге асыратын жеке тұлға;

31) ұзаққа созылған жұмыссыздық – ұзақтығы он екі және одан да көп айға созылған жұмыссыздық;

32) халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті орган – өңірлік еңбек нарығындағы ахуалға негіздей отырып, халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің бағыттарын айқындайтын ауданның, облыстық маңызы бар қалалардың, облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергiлiктi атқарушы органдарының құрылымдық бөлiмшесi;

33) халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес халықты жұмыспен қамту саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

34) халықты жұмыспен қамту орталығы – жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын іске асыру, жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғауды және жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің өзге де шараларын ұйымдастыру мақсатында ауданның, облыстық және республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органы құратын заңды тұлға;

34-1) халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі – халықты жұмыспен қамту орталықтарының жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктеріне көрсетілетін қызметтерді халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарт негізінде беруіне бағытталған іс-шаралар кешені;

35) "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы (бұдан әрі – Мемлекеттік корпорация) – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік қызметтерді, табиғи монополиялар субъектілерінің желілеріне қосуға арналған техникалық шарттарды беру жөніндегі қызметтерді және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қызметтерін көрсету, "бір терезе" қағидаты бойынша мемлекеттік қызметтерді, табиғи монополиялар субъектілерінің желілеріне қосуға арналған техникалық шарттарды беру жөніндегі қызметтерді, квазимемлекеттік сектор субъектілерінің қызметтерін көрсетуге өтініштер қабылдау және көрсетілетін қызметті алушыға олардың нәтижелерін беру жөніндегі жұмысты ұйымдастыру, сондай-ақ электрондық нысанда мемлекеттік қызметтер көрсетуді қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған, орналасқан жері бойынша жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын заңды тұлға;

36) шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота – Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін жұмыс берушінің тартуына рұқсат етілген шетелдік жұмыс күшінің шекті саны;

37) шетелдiк жұмыс күшін тартуға рұқсат – Қазақстан Республикасына шетелдiк жұмыс күшiн тарту үшін жұмыс берушiге жергілікті атқарушы орган беретiн белгiленген нысандағы құжат;

38) "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы - еңбек нарығының бірыңғай ақпараттық базасын қамтитын ақпараттық жүйе.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 203-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 287-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерінен тұрады.

2. Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, Қазақстан Республикасында тұратын шетелдіктерге, азаматтығы жоқ адамдарға және Қазақстан Республикасының аумағында адам саудасының құрбаны ретінде анықталған және сәйкестендірілген шетелдіктерге қолданылады.

3. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар осы Заңнан басым болады және халықаралық шартта оны қолдану үшiн заң шығару талап етiлетiн жағдайларды қоспағанда, тiкелей қолданылады.

Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-бап. Халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттары

Халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясат толық, өнімді және еркін таңдап алынған жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталған және:

1) жұмыс күшін дамыту, оның ұтқырлығын арттыру;

2) ұлтына, жынысына, жасына, әлеуметтік жағдайына, саяси ұстанымына, дінге деген көзқарасына және кез келген өзге жағдаяттарға қарамастан, еңбек ету бостандығына және қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдау құқығын іске асыруда тең мүмкiндiктердi қамтамасыз ету;

3) азаматтардың еңбек және кәсiпкерлiк бастамашылығын қолдау, олардың өндірістік, шығармашылық еңбекке қабiлетiн дамытуға жәрдемдесу;

4) еңбек нарығының қажеттіліктеріне және оның даму перспективаларына сәйкес кадрлар даярлауға бiлiм беру жүйесiн бағдарлау;

5) жұмыс іздеуде қиындық көріп жүрген адамдарды жұмыспен қамтуға ықпал ететін іс-шараларды жүзеге асыру;

6) жаппай жұмыссыздықтың алдын алу және ұзаққа созылған жұмыссыздықты қысқарту;

7) жұмысынан айырылған жағдайда міндетті әлеуметтік сақтандыру және жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғау;

8) еңбек нарығына қатысушылардың күш-жігерін біріктіру және халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу жөніндегі іс-шараларды іске асыру кезінде олардың әрекеттерінің келiсілуі;

9) халықты жұмыспен қамту орталықтары және жұмыспен қамтудың жекеше агенттiктерi арқылы еңбек делдалдығын ұйымдастыру;

10) iшкi еңбек нарығын шетелдiк жұмыс күшiн тартуға квота белгiлеу арқылы қорғау;

11) жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету жөнiндегi республикалық iс-шараларды жергiлiктi атқарушы органдар қабылдайтын шаралармен үйлестіру;

12) мемлекеттiк органдардың халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз ететiн шараларды әзiрлеу мен iске асыру жөнiндегi қызметiн үйлестiру мен реттеу және олардың орындалуын бақылауды жүзеге асыру;

13) Қазақстан Республикасы азаматтарының шетелдегi және шетелдiктердiң Қазақстан Республикасының аумағындағы еңбек қызметiне байланысты мәселелердi шешудi қоса алғанда, халықты жұмыспен қамту проблемаларын шешуде халықаралық ынтымақтастықты ұйымдастыру;

14) халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясатпен келісілген, жұмыс орындарын және мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құруды ынталандыратын қаржы, салық және инвестиция саясатын жүргізу арқылы іске асырылады.

Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Жұмыспен қамтылған адамдар

Жұмыспен қамтылған адамдарға мыналар жатады:

1) жалдамалы жұмыскерлер, сондай-ақ ақы төленетін өзге де жұмысы бар (сайланған, тағайындалған немесе бекітілген) адамдар;

2) дара кәсіпкерлер;

3) жеке практикамен айналысатын адамдар;

4) азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша қызметті жүзеге асыратын, жалдамалы жұмыскерлерге жатпайтын жеке тұлғалар;

5) шаруашылық серіктестіктерінің құрылтайшылары (қатысушылары) және акционерлік қоғамдардың құрылтайшылары, акционерлері (қатысушылары), сондай-ақ өндірістік кооперативтердің мүшелері болып табылатын жеке тұлғалар;

6) тәуелсіз жұмыскерлер;

7) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында, құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеріп жүргендер.

Ескерту. 4-бап жаңа редакцияда - ҚР 26.12.2018 № 203-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5-бап. Халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің мемлекеттік шаралары

Мемлекет:

1) жұмыс түрін және жұмысты таңдау еркіндігіне;

2) кемсітушіліктің кез келген нысандарынан қорғауға және кәсіп пен жұмыс алуда, жұмыспен қамтылу мен еңбек жағдайларын таңдауда мүмкіндіктер теңдігіне;

3) жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғауға негізделген халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын қамтамасыз етеді.

2-тарау. ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

6-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің халықты жұмыспен қамтуды реттеу саласындағы құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және олардың жүзеге асырылуын ұйымдастырады;

2) Қазақстан Республикасына шетелдік жұмыс күшін тартуға квота белгілеу және оны облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана арасында бөлу қағидаларын бекітеді;

3) Қазақстан Республикасының Конституциясында, осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде өзіне жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

7-бап. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органның құзыреті

Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган өз құзыретi шегiнде:

1) халықты жұмыспен қамту мәселелері бойынша жергілікті атқарушы органдарды үйлестіруді жүзеге асырады;

2) халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

3) жұмыс күшіне болжамды қажеттіліктерді айқындау әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

4) жұмыс күшіне сұраныс пен ұсынысты талдайды, болжайды, еңбек нарығының жай-күйі туралы Қазақстан Республикасының Үкіметін хабардар етеді;

5) экономиканың кадрларға қажеттігінің болжамын әзірлейді және оны мүдделі орталық атқарушы органдармен келіседі;

6) мыналарды:

қоғамдық жұмыстарды;

әлеуметтік жұмыс орындарын;

жастар практикасын;

кәсіптік оқытуды ұйымдастыру және қаржыландыру тәртібін әзірлейді және бекітеді;

7) мүгедектігі бар адамдар үшін жұмыс орындарын квоталау тәртібін әзірлейді және бекітеді;

8) мүгедектігі бар адамның жұмыс орнының стандарттарын әзірлейді және бекітеді;

9) мыналарды:

ата-анасынан кәмелеттік жасқа толғанға дейін айырылған немесе ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, білім беру ұйымдарының түлектері болып табылатын жастар қатарындағы азаматтарды;

бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды;

пробация қызметінің есебінде тұрған адамдарды жұмысқа орналастыру үшін жұмыс орындарын квоталау тәртібін әзірлейді және бекітеді;

10) кәсіпкерлік бастамашылыққа жәрдемдесу бойынша шараларды ұйымдастыру және қаржыландыру тәртібін әзірлейді және бекітеді;

11) жұмыс күшінің ұтқырлығын арттыру үшін адамдардың ерікті түрде қоныс аудару тәртібін әзірлейді және бекітеді;

12) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құратын жұмыс берушілердің шығындарын субсидиялау тәртібі мен шарттарын әзірлейді және бекітеді;

12-1) халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингін ұйымдастыру және қаржыландыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

12-2) халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарттың үлгілік нысанын әзірлейді және бекітеді;

12-3) халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингіне қатысуға үміткер жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктеріне қойылатын біліктілік талаптарын әзірлейді және бекітеді;

13) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әлеуметтік кәсіптік бағдарлауды жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

14) әлеуметтік-еңбек саласының бірыңғай ақпараттық жүйесін қалыптастыруды қамтамасыз етеді;

15) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру парақтары, тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары нысандарын әзірлейді және бекітеді;

16) халықты жұмыспен қамту орталығының үлгілік жарғысын әзірлейді және бекітеді;

16-1) халықты жұмыспен қамту саласында бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтерді қалыптастыру әдістемесін және тарифтердің шекті деңгейін әзірлейді және бекітеді;

17) алып тасталды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

18) халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі аудандық (қалалық) және өңірлік комиссиялар туралы үлгілік ережелерді әзірлейді және бекітеді;

19) өңірлердің (аудандардың, қалалардың және облыстардың) жұмыспен қамту картасын қалыптастыру жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды әзірлейді және бекітеді;

20) жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат беру немесе ұзарту, сондай-ақ корпоративішілік ауыстыруды жүзеге асыру тәртібі мен шарттарын әзірлейді және бекітеді;

21) шетелдікке немесе азаматтығы жоқ адамға өз бетінше жұмысқа орналасу үшін оның біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтамаларды беру немесе ұзарту қағидаларын, шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың өз бетінше жұмысқа орналасуы үшін басым салалардың (экономикалық қызмет түрлерінің) және олардағы сұранысқа ие кәсіптердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

21-1) мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу бойынша маусымдық шетелдік жұмыскерлердің еңбек қызметін жүзеге асыруы үшін кәсіптердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

22) Қазақстан Республикасына шетелдік жұмыс күшін тартуға квота белгілеу және оны облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана арасында бөлу қағидаларын әзірлейді;

23) Қазақстан Республикасына шетелдік жұмыс күшін тартуға квота белгілейді және оны Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана арасында бөледі;

24) жұмыспен қамтудың жеке картасының нысанын және оны жүргізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

25) Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына сәйкес ақпараттық жүйелердi қолдана отырып, электрондық қызметтер көрсетедi;

26) әлеуметтік келісімшарттың үлгілік нысандарын әзірлейді және бекітеді;

26-1) халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі шеңберінде ұсынылатын, көрсетілетін қызметтердің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

26-2) мемлекеттік және үкіметтік бағдарламаларды іске асыруға жауапты орталық және жергілікті атқарушы органдардың жұмыс орындарын құру мониторингін жүзеге асыру, жұмыс орындарын құру туралы мәліметтерді ұсыну қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

26-3) жұмыс іздеп жүрген адамдарды, жұмыссыздарды тіркеу және халықты жұмыспен қамту орталықтары көрсететін еңбек делдалдығын жүзеге асыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

26-4) "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталын қолдап отыруды ұйымдастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

26-5) еңбек ресурстарын болжамдау ұлттық жүйесін қалыптастыру және оның нәтижелерін пайдалану қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

27) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 203-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-1-бап. Орталық атқарушы органдардың құзыреті

Мемлекеттік және үкіметтік бағдарламаларды әзірлеуге және іске асыруға жауапты орталық атқарушы органдар жұмыс орындарын құру мониторингін жүзеге асырады және халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органға тиісті мәліметтер ұсынады.

Ескерту. 2-тарау 7-1-баппен толықтырылды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

8-бап. Еңбек ресурстарын дамыту орталығы

Ескерту. 8-бап алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті

Жергілікті атқарушы органдар халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды:

1) халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесуді қамтамасыз ететін іс-шараларды өткізу;

2) халықты жұмыспен қамту мәселелері бойынша жергілікті органдарды үйлестіруді және оларға әдістемелік басшылық жасауды жүзеге асыру;

3) кәсіпкерлік бастамашылықты дамыту арқылы жұмыс орындарын құруды қолдау;

4) жұмыс іздеп жүрген адамдарға, жұмыссыздарға әлеуметтік қорғау көрсету;

5) халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бөлген квота шегінде не квотадан тыс корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жұмыс берушілерге өз аумағында және (немесе) басқа да әкімшілік-аумақтық бірліктерде еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттарды беру немесе ұзарту, сондай-ақ көрсетілген рұқсаттарды тоқтата тұру және кері қайтарып алу;

6) ауыр жұмыстардағы, еңбек жағдайлары зиянды, қауіпті жұмыстардағы жұмыс орындарын есептемегенде, жұмыс орындары санының екіден төрт пайызға дейінгі мөлшерінде мүгедектігі бар адамдар үшін жұмыс орындарына квота белгілеу;

7) пробация қызметінің есебінде тұрған адамдарды жұмысқа орналастыру үшін жұмыс орындарына квота белгілеу;

8) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды жұмысқа орналастыру үшін жұмыс орындарына квота белгілеу;

9) ата-анасынан кәмелеттік жасқа толғанға дейін айырылған немесе ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, білім беру ұйымдарының түлектері болып табылатын жастар қатарындағы азаматтарды жұмысқа орналастыру үшін жұмыс орындарына квоталар белгілеу;

10) халықты жұмыспен қамту орталықтарының жарғысын бекіту;

10-1) халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі аудандық (қалалық) және өңірлік комиссиялар туралы ережелерді бекіту;

10-2) мемлекеттік және үкіметтік бағдарламалар шеңберінде жұмыс орындарын құру мониторингін жүзеге асыру және халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органға тиісті мәліметтер ұсыну;

10-3) халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызметіне Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасын сақтауы бойынша бақылауды жүзеге асыру;

11) жұмыс күшінің ұтқырлығын арттыру үшін адамдардың ерікті түрде қоныс аударуы үшін елді мекендерді айқындау;

12) Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асыру арқылы қамтамасыз етеді.

Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті органның құзыреті

Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті орган:

1) жұмыс күшіне қатысты бөлігінде сұраныс пен ұсынысты талдайды, болжайды, өңірдің еңбек нарығының жай-күйі туралы жергілікті атқарушы органдарға және халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органға хабарлайды;

2) мемлекеттік, үкіметтік бағдарламалар және аумақтарды дамыту бағдарламалары, сондай-ақ жекеше сектор бастамалары шеңберінде іске асырылатын жобаларда сұранысқа ие мамандықтар бойынша ағымдағы бос орындар және құрылатын жұмыс орындарының болжамы туралы әлеуметтік-еңбек саласының бірыңғай ақпараттық жүйесінің дерекқорын қалыптастыруға қатысады;

3) осы Заңның 17-бабына сәйкес жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғау және халықты жұмыспен қамту шараларын әзірлейді, халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын ұйымдастырады;

4) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құру жөніндегі жұмысты ұйымдастырады;

5) жергілікті атқарушы органдардың білім мәселелері жөніндегі құрылымдық бөлімшелерінен, білім жөніндегі ұйымдардан, кәсіптік оқытуды жүзеге асыратын білім беру қызметіне құқығы бар ұйымдардың жанындағы оқу орталықтарынан түлектердің жұмысқа орналасуы туралы мәліметтер, оқыту жүргізілетін кәсіптер (мамандықтар) туралы және нақты кәсіптер (мамандықтар) бойынша даярланған және даярлау жоспарланып отырған және бітіріп шығатын мамандар саны туралы ақпарат сұратады;

6) жұмыс күшінің ұтқырлығын арттыру үшін адамдардың ерікті түрде қоныс аударуы үшін елді мекендерді айқындау бойынша ұсыныстарды жергілікті атқарушы органдарға енгізеді;

7) халықты жұмыспен қамту орталықтарының жұмысын үйлестіреді;

8) жұмыс берушілерден кадрларға болжамды қажеттілік туралы ақпарат сұратады;

9) жұмыстан босату және жұмыс орындарын қысқарту қатері бар ұйымдардың мониторингін жүзеге асырады;

10) осы Заңның 14-бабына сәйкес жұмыс іздеп жүрген адамдарды жұмыссыздар ретінде тіркейді.

Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Халықты жұмыспен қамту орталығы

1. Халықты жұмыспен қамту орталығы:

1) халықты жұмыспен қамтудың жай-күйін бағалауды және дамуын болжауды, халықты еңбек нарығының жай-күйі туралы хабардар етуді жүзеге асырады;

2) осы Заңда көзделген жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын, сондай-ақ бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің қосымша шараларын іске асыруды жүзеге асырады;

3) өтініш жасаған адамдарды осы Заңның 13-бабына сәйкес жұмыс іздеушілер ретінде тіркейді;

4) жұмысынан айырылған жағдайда Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының қаражаты есебінен әлеуметтік төлем тағайындау үшін тізбесін халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган белгілеген қажетті құжаттарды қабылдауды жүзеге асырады және оларды Мемлекеттік корпорацияға жібереді;

5) әлеуметтік кәсіптік бағдарлау бойынша қызметтер көрсетеді;

6) халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен, жұмыс іздеп жүрген адамдарды және жұмыссыздарды лайықты жұмыстың бар екендігі туралы міндетті түрде хабардар ете отырып, оларға лайықты жұмыс таңдауда жәрдемдеседі;

7) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорымен өзара iс-қимыл жасауды жүзеге асырады;

8) бос орындардың есебін жүргізеді;

9) жұмыспен қамтудың жеке картасын жүргізеді;

10) әлеуметтік келісімшарттар жасасады;

11) жұмыс іздеп жүрген адамдарға, жұмыссыздарға және өтініш жасаған өзге де адамдарға еңбек делдалдығын көрсетеді;

11-1) алып тасталды – ҚР 12.10.2021 № 67-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

11-2) тіркелген жұмыссыздарға қатысты бюджет қаражаты есебінен және көрсетілген қызметтер үшін олардан төлемақы алмай, халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингін халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады;

11-3) халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарттың іске асырылу барысын мониторингтеуді және бақылауды жүзеге асырады;

11-4) Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтарының қоныс аударушыларды қабылдаудың өңірлік квотасына енгізу туралы өтініштерін қабылдайды;

12) Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасында көзделген жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің өзге де шараларын көрсетеді.

2. Халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызметін қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.10.2021 № 67-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-1-бап. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі өңірлік комиссия

1. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі өңірлік комиссияны (бұдан әрі – өңірлік комиссия) облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) аумағында жергілікті атқарушы орган құрады.

2. Өңірлік комиссия облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті өкілді және атқарушы органдарының, облыс, республикалық маңызы бар қала, астана деңгейіндегі кәсіподақтардың аумақтық бірлестігінің және облыс, республикалық маңызы бар қала, астана өңірлік кәсіпкерлер палаталарының, өзге де мүдделі мемлекеттік органдардың және басқа да ұйымдардың өкілдерінен қалыптастырылады.

3. Өңірлік комиссия облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) аумағында орналасқан мемлекеттік органдардың және басқа да ұйымдардың халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын іске асыру және әлеуметтік көмек мәселелері бойынша қызметін үйлестіруді жүзеге асырады.

4. Өңірлік комиссияның қызметі халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларының тиімді іске асырылуын қамтамасыз етуге және оларды облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) аумағында жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдауға бағытталған.

Ескерту. 2-тарау 11-1-баппен толықтырылды - ҚР 26.12.2018 № 203-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

11-2-бап. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі аудандық (қалалық) комиссия

1. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі аудандық (қалалық) комиссияны (бұдан әрі – аудандық (қалалық) комиссия) ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) аумағында жергілікті атқарушы орган құрады.

2. Аудандық (қалалық) комиссия ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті өкілді және атқарушы органдарының, аудан, қала деңгейіндегі кәсіподақтардың аумақтық бірлестігінің және тиісті облыстардың, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аудандарындағы өңірлік кәсіпкерлер палаталары филиалдарының, өзге де мүдделі мемлекеттік органдардың және басқа да ұйымдардың өкілдерінен қалыптастырылады.

3. Аудандық (қалалық) комиссия ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) аумағында орналасқан мемлекеттік органдардың және басқа да ұйымдардың, аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдерінің халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын іске асыру және әлеуметтік көмек мәселелері бойынша қызметін үйлестіруді жүзеге асырады.

4. Аудандық (қалалық) комиссияның қызметі халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларының тиімді іске асырылуын қамтамасыз етуге және оларды ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) аумағында жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдауға бағытталған.

Ескерту. 2-тарау 11-2-баппен толықтырылды - ҚР 26.12.2018 № 203-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-тарау. ЖҰМЫССЫЗДЫҚ

12-бап. Лайықты жұмыс

1. Лайықты жұмыс тұрғылықты жерін өзгертумен байланысты жұмыс іздеп жүрген адамның немесе жұмыссыздың келісімімен ғана ұсынылуы мүмкін.

Тұрғылықты жерінен лайықты жұмысқа көлiктiң қолайлылығын, осы жердің қоғамдық көлік желілерінің дамуын ескере отырып, тиісті атқарушы орган айқындайды.

2. Бiрiншi рет жұмыс iздеп жүрген, бiрақ кәсiбi (мамандығы) жоқ, сондай-ақ екі жылдан артық жұмысы жоқ адамдар үшін алдын ала кәсiптiк даярлықты талап ететiн жұмысты, ал оны ұсыну мүмкін болмаған жағдайда адамдардың жас шамасы және өзге де ерекшеліктері мен Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының талаптарын ескере отырып, басқа ақы төленетін жұмысты (уақытша сипаттағы жұмысты қоса алғанда) лайықты жұмыс деп есептеуге болады.

3. Мүгедектігі бар адам үшін – оның тұрмыс-тіршілігінің шектелу дәрежесін ескере отырып, оған қолжетімді болуы қамтамасыз етілген жағдайдағы жұмыс, ал жеті жасқа дейінгі балаларды бағып-күтумен айналысатын адамдар үшін икемді және толық емес жұмыс уақыты режиміндегі жұмыс лайықты деп есептеледі.

4. Алдын ала даярлықты талап ететін немесе талап етпейтін (азаматтардың жас шамасы және өзге де ерекшелiктерiн ескере отырып) уақытша сипаттағы жұмыс:

1) бiрiншi рет жұмыс iздеп жүрген (бұрын жұмыс істемеген) және бұл ретте біліктілігі жоқ;

2) жазғы демалыс кезеңінде студенттер және жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушылары;

3) тоқтап тұруға байланысты жұмыспен қамтамасыз етілмеген адамдар;

4) ұзақ үзілістен (екі жылдан астам) кейін еңбек қызметін қайта жалғастыруға талпынғандар, сондай-ақ халықты жұмыспен қамту орталықтары оқуға жібергендер және дәлелсіз себеппен оқуын тоқтатқандар;

5) жұмысынан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлем аяқталғаннан кейін кәсіптік оқытудан немесе қосымша білім алудан бас тартқан адамдар арасынан бiрiншi рет жұмыс iздеп жүрген адамдарға және жұмыссыздарға сәйкес келеді деп есептеледі.

Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

13-бап. Жұмыс іздеп жүрген адам

1. Жұмысы және (немесе) табысы (кірісі) жоқ, лайықты жұмыс іздеп жүрген адам жұмысқа орналасуына жәрдемдесу үшін өтініш жасаған кезде тұрғылықты жері бойынша халықты жұмыспен қамту орталығында тікелей не "электрондық үкімет" веб-порталы немесе Мемлекеттік корпорация арқылы немесе "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы жұмыс іздеп жүрген адам ретінде тіркеледі.

2. Халықты жұмыспен қамту орталығы жұмыс іздеп жүрген адамға өтеусіз негізде жұмысқа орналасуға жәрдемдеседі, сондай-ақ халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен әлеуметтік кәсіптік бағдарлау және кәсіптік оқыту бойынша қызметтер көрсетеді.

3. Жұмыс іздеп жүрген және халықты жұмыспен қамту орталығынан (кент, ауыл, ауылдық округ әкімінен) немесе "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы лайықты жұмыс туралы ұсыныс алған адам – халықты жұмыспен қамту орталығын, ал ауылдық елді мекенде тұратын адам – кент, ауыл, ауылдық округ әкімін ұсынылған лайықты жұмысқа келісетіні немесе одан бас тартатыны туралы халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен хабардар етуге тиіс.

Ескерту. 13-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.10.2021 № 67-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Жұмыссыздарды тiркеу

1. Жұмыс іздеп жүрген адамды жұмыссыз ретінде тіркеу халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Жұмыс іздеп жүрген адамды жұмыссыз ретінде тіркеу оның деректері мемлекеттік органдардың және (немесе) ұйымдардың ақпараттық жүйелері арқылы тексерілгеннен кейін жұмыспен қамтудың жеке картасына алынған мәлiметтер енгiзіле отырып жүзеге асырылады.

3. Халықты жұмыспен қамту орталығы жұмыс іздеп жүрген адамға жұмыссыз ретінде тіркелген күні немесе тіркеуден бас тарту туралы халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен және мерзімдерде хабарлайды.

4. Алып тасталды – ҚР 12.10.2021 № 67-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті органда тiркелген және халықты жұмыспен қамту орталығынан (кент, ауыл, ауылдық округ әкімінен) немесе "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы лайықты жұмыс туралы ұсыныс алған жұмыссыздар – халықты жұмыспен қамту орталығын, ал ауылдық елдi мекендерде тұратын жұмыссыздар – кент, ауыл, ауылдық округ әкiмiн ұсынылған лайықты жұмысқа келісетіні немесе одан бас тартатыны туралы халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен хабардар етуге тиіс.

6. Мыналар:

1) он алты жасқа толмаған;

2) еңбек шарты бойынша жұмыс iстейтiн, оның ішінде жұмысты толық не толық емес жұмыс уақыты жағдайларында ақы үшiн орындайтын немесе табыс (кіріс) әкелетін, ақы төленетiн өзге де жұмысы бар;

3) "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабының 1-тармағында белгіленген зейнеткерлік жасқа толған;

4) жұмысы мен табысының (кірісінің) жоқ екендігі туралы көрінеу жалған мәліметтерді қамтитын құжаттарды, сондай-ақ басқа да анық емес мәліметтерді ұсынған адамдар;

5) осы Заңға сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысуға үміткер студенттер мен жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушылары жұмыссыз ретінде тіркелмейді.

Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 26.12.2018 № 203-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.10.2021 № 67-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Жұмыссыздардың құқықтары мен мiндеттерi

Жұмыссыздар:

1) халықты жұмыспен қамту орталықтарынан:

лайықты жұмыс іздестіру және жұмысқа орналасуға, оның ішінде жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына жәрдемдесу бойынша;

консультациялық;

ақпараттық;

қызмет (кәсіп) түрін таңдау немесе өзгерту мақсатында әлеуметтік кәсіптік бағдарлау бойынша халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтерді, сондай-ақ еңбек нарығының бірыңғай ақпараттық базасында қамтылған өзі туралы мәліметтерді тегін алуға;

2) егер ол міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қатысушысы болып табылса, жұмысынан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемдер алуға;

3) "Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес атаулы әлеуметтік көмек алуға;

4) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандырылуға құқығы бар.

2. Жұмыссыздар:

1) осы Заңның талаптарын сақтауға;

2) осы Заңға сәйкес халықты жұмыспен қамту орталығына бару немесе оны хабардар ету тәртiбiн, шарттарын және мерзiмдерiн сақтауға;

3) халықты жұмыспен қамту орталығы хабардар еткен күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде жұмысқа орналасу мәселесi бойынша жұмыс берушiге жүгінуге;

4) халықты жұмыспен қамту орталығына:

тұрғылықты жерiн ауыстыруды;

тұрақты, уақытша жұмысқа, азаматтық-құқықтық сипаттағы жұмысқа шарттар бойынша орналасуды;

кәсiпкерлiк қызметпен айналысуды;

ұйымдық-құқықтық нысаны мен меншiк нысанына қарамастан, ұйымға құрылтайшы (ортақ құрылтайшы) болуды;

мүгедектiк тобын белгiлеудi немесе оның өзгеруiн;

зейнетақы төлемдерін тағайындауды қоса алғанда, жұмыссызбен алдағы уақытта жұмыс iстеу тәртiбiне ықпал ететiн өзгерiстер туралы мәлiметтердi уақтылы, бес жұмыс күнi iшiнде ұсынуға мiндеттi.

Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

16-бап. Жұмыссызды есептен шығару

1. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті орган халықты жұмыспен қамту орталығынан тиісті ақпаратты алған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде жұмыссызды (әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары қызметкерлерінің отбасы мүшелерін, сондай-ақ олардың асырауындағы, еңбек қызметін жүзеге асырмайтын, халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен тіркелетін және есептен шығарылатын адамдарды қоспағанда) мынадай жағдайларда:

1) халықты жұмыспен қамту орталығы ұсынған лайықты жұмыстың үш нұсқасынан бас тартқанда немесе халықты жұмыспен қамту орталығын, ал ауылдық елді мекендерде тұратын адам кент, ауыл, ауылдық округ әкімін лайықты жұмыстың ұсынылған нұсқаларымен келісетіні немесе олардан бас тартатыны туралы уақтылы хабардар етпегенде;

2) дәлелсiз себептермен:

халықты жұмыспен қамту орталығы хабардар еткен күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде ұсынылған жұмысқа орналасу орнына немесе оқу орнына келмегенде;

шақыру бойынша халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысу үшін үш жұмыс күнi ішінде халықты жұмыспен қамту орталығына келмегенде;

халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысуды өз бетiнше тоқтатқанда;

3) жұмыссыз адам халықты жұмыспен қамту орталығына барудың немесе оны хабардар етудің осы Заңда көзделген мерзiмдерiн дәлелсiз себептермен бұзғанда;

4) жұмыссыз бас бостандығынан айыру түрiндегi жазамен сотталғанда не заңды күшіне енген сот шешiмi бойынша мәжбүрлеп емдеуге жiберiлгенде;

5) 15-баптың 2-тармағының 4) тармақшасында көзделген жағдайларда;

6) көрінеу жалған немесе қолдан жасалған құжаттар бергенде есептен шығарады.

2. Осы баптың 1-тармағының 1) — 3) тармақшаларына сәйкес есептен шығарылған жұмыссыздар есептен шыққан күнінен бастап күнтiзбелiк отыз күн өткен соң ғана халықты жұмыспен қамту орталығында жұмыс іздеуші адам ретінде қайтадан тiркеле алады.

Ескерту. 16-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 30.06.2017 № 80-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ЖҰМЫССЫЗДЫҚТАН ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ

17-бап. Жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғау шаралары

1. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган және жергілікті атқарушы органдар елдің және өңірлердің экономикалық және әлеуметтік даму болжамдары негізінде:

1) әлеуметтік кәсіптік бағдарлау жүргізуді;

2) еңбек делдалдығын;

3) жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын;

4) жұмыссыздарға әлеуметтік көмек көрсетуді;

5) азаматтардың жекелеген санаттарын жұмысқа орналастыру үшін квоталар белгілеуді көздейтін жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғау және халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету шараларын әзірлейді.

2. Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шаралары:

1) кәсіптік оқытуға жіберуді;

2) азаматтардың және қандастардың кәсіпкерлік бастамашылығына жәрдемдесуді;

3) жастар практикасына жіберуді;

4) әлеуметтік жұмыс орындарын ұйымдастыруды;

5) жұмыс күшінің ұтқырлығын арттыру үшін ерікті түрде қоныс аударуға жәрдемдесуді;

6) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын ұйымдастыруды;

7) қоғамдық жұмыстарды қамтиды.

Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысуға он алты жастан бастап "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-бабының 1-тармағында белгіленген зейнеткерлік жасқа толғанға дейінгі адамдардың құқығы бар.

3. Әлеуметтік көмек:

1) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қатысушылары болып табылатын жұмыссыздарға жұмысынан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемдерді;

2) "Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген шарттарда және мөлшерде атаулы әлеуметтік көмек көрсетуді;

3) міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінің қатысушылары болып табылатын жұмыссыздарға "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген шарттарда және тәртіппен медициналық көмек көрсетуді қамтиды.

4. Жұмысқа орналастыруға арналған квоталар:

1) еңбек қызметі үшін медициналық қарсы көрсетілімдері жоқ мүгедектігі бар адамдар;

2) кәмелеттік жасқа толғанға дейін ата-анасынан айырылған немесе ата-анасының қамқорлығынсыз қалған жастар қатарындағы, білім беру ұйымдарының түлектері болып табылатын азаматтар;

3) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдар;

4) пробация қызметінің есебінде тұрған адамдар үшін көзделеді.

Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18-бап. Әлеуметтік кәсіптік бағдарлау

1. Жұмыс іздеп жүрген адамдарды, жұмыссыздарды, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын жұмыспен қамтылған адамдардың жекелеген санаттарын, қандастарды, сондай-ақ студенттерді, жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушыларын әлеуметтік кәсіптік бағдарлау жеке адамның кәсіптік білімдерін, дағдыларын, қызығушылықтарын және еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, кәсіп таңдауда, қызмет түрін ауыстыруда практикалық көмек көрсету және біліктілігін арттыру мақсатында бюджет қаражаты шегінде жүргізіледі.

2. Әлеуметтік кәсіптік бағдарлау:

1) еңбек қызметі, еңбек нарығының жай-күйі, меңгерген кәсібі (мамандығы) бойынша жұмысқа орналастыру немесе кәсіптік оқытудан өту мүмкіндіктері туралы кәсіби ақпарат беруді;

2) адамның жеке-психологиялық сипаттамасының, өмірлік жағдайлары ерекшеліктерінің, кәсіптік білімдерінің, дағдыларының, қызығушылықтарының, денсаулық жағдайының және еңбек нарығындағы қажеттіліктерінің негізінде жұмыс орны мен мамандық таңдауда кәсіби консультацияны;

3) нақты кәсіп (мамандықтар) түрлері және лауазымдар үшін айқындалған біліктілік талаптарына адамдардың сәйкестігін белгілеу арқылы кәсіби іріктеуді қамтиды.

3. Әлеуметтік кәсіптік бағдарлауды Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс, стратегиялық әріптестікті іске асыруға арналған мемлекеттік тапсырыс, үкіметтік емес ұйымдарға арналған гранттар мен сыйлықақылар туралы және мемлекеттік сатып алу туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктерін және (немесе) өзге де ұйымдарды тарту құқығымен халықты жұмыспен қамту орталықтары жүргізеді.

4. Халықты жұмыспен қамту орталықтары әлеуметтік кәсіптік бағдарлаудан өткен адамдар туралы мәліметтерді еңбек нарығының біртұтас ақпараттық базасында орналастырады.

Ескерту. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 203-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

19-бап. Кәсіптік оқыту

1. Кәсіптік оқыту кәсіптік даярлауды, қайта даярлауды және біліктілікті арттыруды қамтиды.

2. Егер:

1) қажетті кәсіптік біліктіліктің болмауынан лайықты жұмыс таңдау мүмкін болмағанда;

2) кәсіптік дағдыларға сай келетін жұмыстардың болмауына байланысты кәсібін (мамандығын), қызмет түрін өзгерту қажет болғанда;

3) бұрынғы мамандығы бойынша жұмысты орындау қабілетін жоғалтқанда, халықты жұмыспен қамту орталығының жолдамасы бойынша кәсіптік оқыту жүзеге асырылуы мүмкін.

3. Кәсіптік оқыту:

1) жұмыс іздеп жүрген адамдар;

2) жұмыссыздар;

3) еңбек шарты бойынша жұмыс істейтіндер үшін жүзеге асырылады.

4. Басым тәртіппен кәсіптік оқытудан өтуге:

1) мүгедектігі бар адамдардың;

2) мүгедектігі бар балаларды тәрбиелеп отырған ата-ананың, асырап алушылардың, қорғаншылардың (қамқоршылардың);

3) халықты жұмыспен қамту орталығында алты айдан астам есепте тұрған жұмыссыздардың;

4) алғаш рет жұмыс іздеп жүрген (бұрын жұмыс істемеген) және бұл ретте біліктілігі жоқ адамдардың;

5) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және (немесе) мәжбүрлеп емдеуден өткен адамдардың құқығы бар.

4-1. Кәсіптік оқытуға білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен, Қазақстан Республикасының аумағында уақытша тұруға рұқсат алған адам саудасының құрбандары-шетелдіктер жіберіледі.

5. Кәсіптік оқыту еңбек нарығының қажеттіліктері ескеріліп, оның ішінде жұмыс берушілердің өтінімдері бойынша Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасына сәйкес білім беру қызметіне құқығы бар білім беру ұйымдарында не жұмыс берушілердің оқу орталықтарында жұмыс берушілерді қоса қаржыландыру ескеріле отырып, бюджет қаражаты шегінде жүргізіледі.

6. Кәсіптік оқыту жөніндегі әлеуметтік келісімшарт халықты жұмыспен қамту орталығы, кәсіптік оқытуды жүргізетін ұйым, жұмыс беруші және оқитын адам арасында жасалады.

7. Халықты жұмыспен қамту орталығы кәсіптік оқытуға жіберген, оқуын өз еркімен, дәлелсіз себеппен тоқтатқан адамдар жұмыс іздеп жүрген адамдар не жұмыссыздар ретінде қайта тіркелген күннен бастап бір жыл өткен соң оқуға қайта жіберілуі мүмкін, бірақ ол бір реттен аспайды.

Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Әлеуметтік жұмыс орнын ұйымдастыру

1. Жұмыс беруші әлеуметтік жұмыс орындарын құрады, оларды құру кезінде тұрақты жұмыс орындарына арналған бос орындар пайдаланылмайды және олар ауыр жұмыстарда, зиянды және (немесе) қауіпті еңбек жағдайлары бар жұмыстарда құрылмайды.

2. Әлеуметтік жұмыс орындары жұмыссыздар үшін арнайы құрылады, олардың арасында:

1) балалар ауылының тәрбиеленушiлерi және балалар үйлерінің түлектері, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған он алты жастан жиырма үш жасқа дейiнгi балаларға арналған мектеп-интернаттардың;

2) зейнеткерлiк жас алдындағы (зейнеткерлiкке шығуға екi жыл қалған) адамдар;

3) мүгедектігі бар адамдар;

4) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған және (немесе) мәжбүрлеп емдеуден өткен адамдар;

5) пробация қызметінің есебінде тұрған адамдар;

6) кәмелетке толмаған балаларды тәрбиелеп отырған жалғызiлiктi, көпбалалы ата-аналар;

7) жеті жасқа дейінгі балаларды, мүгедектігі бар баланы, бірінші және екінші топтардағы мүгедектігі бар адамдарды бағып-күтуді жүзеге асыратын адамдар;

8) қандастар;

9) терроризм актісінің нәтижесінде зардап шеккен адамдар және оның жолын кесуге қатысқан адамдар басым құқыққа ие болады;

3. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті органның шешімі бойынша:

1) әлеуметтік жұмыс орындарын ұйымдастыруға сұраныс пен ұсыныс айқындалады;

2) әлеуметтік жұмыс орнын құруға өтініш берген өңірлердегі ұйымдардың тізбесі, ұйымдастырылатын жұмыс орындарының саны және нақты жұмыс жағдайы, төленетін еңбекақы мөлшері және оларды қаржыландыру көздері бекітіледі.

4. Жұмыссыздарды әлеуметтік жұмыс орындарына жіберуге олардың келісімімен ғана жол беріледі. Әлеуметтік жұмыс орындарына жіберу кезінде жұмыссыздардың денсаулық жағдайы, жас, кәсіптік және басқа да жеке ерекшеліктері ескеріледі.

5. Әлеуметтік жұмыс орындарындағы еңбек қызметін өз еркімен, дәлелсіз себеппен тоқтатқан жұмыссыздар жұмыссыздар ретінде есептен шығарылады және жұмыссыздар ретінде қайта тіркелген күннен бастап үш ай өткен соң ғана жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қайта қатыса алады.

6. Әлеуметтік жұмыс орындарына жіберілген адамдарға Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы қолданылады.

Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Жастар практикасын ұйымдастыру

1. Жастар практикасы алған кәсібі (мамандығы) бойынша техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының отыз бес жастан аспаған түлектері қатарындағы жұмыссыздарға арнайы белгіленген.

2. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті органдар:

1) жастар практикасын ұйымдастыруға сұраныс пен ұсынысты қалыптастырады;

2) жастар практикасын ұйымдастыруға өтініш берген өңірлердегі ұйымдардың тізбесін, білім беру ұйымдары түлектерінің қатарынан тартылатын жұмыссыздардың санын, олардың еңбек жағдайы мен еңбегіне ақы төлеуді және қаржыландыру көздерін айқындайды.

3. Жұмыс беруші халықты жұмыспен қамту орталығымен жасасқан шарт негізінде жастар практикасынан өту үшін жұмыс орындарын құрады. Жұмыс орындарын құрған кезде тұрақты жұмыс орындарына арналған бос орындар пайдаланылмайды.

Құрылған жұмыс орындары түлектің алған кәсібіне (мамандығына) сәйкес келуге тиіс.

4. Білім беру ұйымдары түлектерінің қатарындағы жұмыссыздарды жастар практикасына жіберуге олардың келісімімен ғана жол беріледі. Олардың еңбегіне ақы төлеу бюджет қаражаты шегінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған көздерден жүзеге асырылады.

4-1. Жастар практикасына қатысуды өз еркімен, дәлелсіз себеппен тоқтатқан адамдар жұмыссыздар ретінде есептен шығарылады және жұмыссыздар ретінде қайта тіркелген күннен бастап үш ай өткен соң ғана жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қайта қатыса алады.

5. Алып тасталды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6. Жастар практикасына жіберілген жұмыссыздарға Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы қолданылады.

Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Қоғамдық жұмыстарды ұйымдастыру

1. Қоғамдық жұмыстарды халықты жұмыспен қамту орталықтары ұйымдарда ұйымдастырады және бюджет қаражаты шегінде және жұмыс берушілердің тапсырыстары бойынша олардың қаражаты есебінен қаржыландырылады.

2. Қоғамдық жұмыстарға қатысуға:

1) жұмыссыздардың;

2) денсаулығына зиян келтірмейтін және оқу процесін бұзбайтын жұмыстарға оқудан бос уақытта студенттердің және жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушыларының;

3) тоқтап тұруға байланысты жұмыспен қамтамасыз етілмеген адамдардың құқығы бар.

Қоғамдық жұмыстарға қатысуға:

1) жұмысынан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемдерді алмайтын жұмыссыздар;

2) халықты жұмыспен қамту орталығында алты айдан астам есепте тұрған жұмыссыздар басым құқықты пайдаланады.

Адамдардың қоғамдық жұмыстарға қатысуы олардың жұмыссыздар ретінде тіркелген күніне сәйкес кезектілік тәртібімен олардың келісімі арқылы жүзеге асырылады.

3. Алып тасталды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-1. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті органдар қоғамдық жұмыстарды құруға өтінім ұсынған өңірлердегі ұйымдардың тізбесін, ұйымдастырылатын жұмыс орындарының санын, қоғамдық жұмыстардың түрлерін, көлемi мен нақты жағдайларын, қатысушылардың еңбегiне ақы төлеу мөлшерiн және оларды қаржыландыру көздерiн бекiтедi.

4. Қоғамдық жұмыстарға қатысуды өз еркімен, дәлелсіз себеппен тоқтатқан жұмыссыздар жұмыссыздар ретінде есептен шығарылады және жұмыссыздар ретінде қайта тіркелген күннен бастап үш ай өткен соң ғана қоғамдық жұмыстарға қайта жіберілуі мүмкін.

5. Авариялар, табиғи апаттар, дүлей зiлзалалар және басқа да төтенше жағдайлар зардаптарын жедел жою қажеттiлiгiне байланысты қызмет түрлерi қоғамдық жұмыстарға жатпайды.

6. Осы Заң Қазақстан Республикасының қылмыстық заңнамасында көзделген қоғамдық жұмыстарға тарту жөнiндегi құқықтық қатынастарды реттемейдi.

7. Қоғамдық жұмыстарға қатысатын адамдарға Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы қолданылады.

Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

23-бап. Кәсiпкерлiк бастамашылыққа жәрдемдесу

1. Кәсіпкерлік бастамашылыққа жәрдем жұмыссыздарға және Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын жұмыспен қамтылған адамдардың жекелеген санаттарына кәсіпкерлік негіздеріне оқыту, жобаны қолдап отыру бойынша сервистік қызметтер көрсету, қайтарымды негізде микрокредиттер беру арқылы оларға мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну жолымен көрсетіледі.

2. Жұмыссыздар және Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын жұмыспен қамтылған адамдардың жекелеген санаттары қатарынан мемлекеттік қолдау шараларын алу үшін:

1) ауылдық жерлерде, моно және шағын қалаларда тұратын адамдардың;

2) мүгедектігі бар адамдардың, егер медициналық қорытынды бойынша олардың денсаулық жағдайы еңбек міндеттерін орындауға кедергі келтірмесе не олардың денсаулығына және (немесе) басқа адамдардың еңбек қауіпсіздігіне қауіп төндірмесе;

3) зейнеткерлік жасқа толғанға дейін елу жастан асқан адамдардың;

4) отыз бес жасқа дейінгі жастардың басым құқығы бар.

Ескерту. 23-бап жаңа редакцияда - ҚР 26.12.2018 № 203-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Жұмыс күшінің ұтқырлығын арттыру үшін ерікті түрде қоныс аударуға жәрдемдесу

1. Халықты жұмыспен қамту орталықтары жұмысқа орналастыру үшін жаңа тұрғылықты жерге:

1) бір облыс шегінде – мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғынжай бөлу және тұрақты жұмыс орнына жұмысқа орналасу мүмкін болған кезде экономикалық әлеуеті төмен ауылдардан облыстық (аудандық) маңызы бар қалаларға;

2) "Халықтың көші-қоны туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қоныс аударушыларды және қандастарды қабылдаудың өңірлік квоталары, сондай-ақ ерікті түрде қоныс аударуды көздейтін, халықты жұмыспен қамту саласындағы үкіметтік бағдарламалар шеңберінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын өңірлерге адамдардың ерікті түрде қоныс аударуына жәрдемдеседі.

2. Халықты жұмыспен қамту орталықтары жұмысқа орналастыру үшін мынадай санаттағы:

1) жұмыс іздеген адамдардың;

2) жұмыссыздардың;

3) Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын жұмыспен қамтылған адамдардың жекелеген санаттарының;

4) қандастардың және олардың отбасы мүшелерінің жаңа тұрғылықты жерге ерікті түрде қоныс аударуына жәрдемдеседі.

3. Жұмысқа орналасу үшін жұмыс іздеп жүрген адамдар және жұмыссыздар арасында жаңа тұрғылықты жерге ерікті түрде қоныс аудару үшін:

2) алып тасталды – ҚР 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

3) орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының түлектері;

4) жұмыс беруші – заңды тұлғаның таратылуына не жұмыс беруші – жеке тұлға қызметінің тоқтатылуына, жұмыскерлер санының немесе штатының қысқаруына, жұмыс берушінің экономикалық жағдайының нашарлауына әкеп соққан өндірістердің және орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер көлемінің төмендеуіне байланысты жұмыстан босатылған адамдар басым құқықты пайдаланады.

4. Ерікті түрде қоныс аударатын адамдарды мемлекеттік қолдау:

1) жұмыскердің көшуі жұмыс берушінің қаражаты есебінен жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, адамдарға және олардың отбасы мүшелеріне материалдық көмек беруді;

2) жұмыс беруші жұмыскерге тұрғын үй-жай ұсынған жағдайларды қоспағанда, тұрғын үй, қызметтік тұрғын үй немесе жатақханалардан бөлме беруді;

3) жұмыс берушінің қажеттілігі бар болған кезде кәсіптік

оқытуды;

4) жаңа тұрғылықты жерде жұмысқа орналасуға жәрдемдесуді қамтиды.

5. Халықты жұмыспен қамту орталығы ерікті түрде жаңа тұрғылықты жерге қоныс аударатын адаммен және жұмыс орнын ұсынатын жұмыс берушімен әлеуметтік келісімшарт жасайды.

Ескерту. 24-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 203-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнайы жұмыс орындарын ұйымдастыру

1. Арнайы жұмыс орны мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру және олардың жұмыспен қамтылуын оны құрған кезден бастап кемінде күнтізбелік он екі ай мерзімге сақтау үшін құрылады.

2. Мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнайы жұмыс орнын құруды жұмыс беруші, оның ішінде өтемақы жарналары есебінен, халықты жұмыспен қамту орталығымен жасасқан шарт негізінде жүзеге асырады.

Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Жұмысынан айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемдерді ұйымдастыру

1. Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қатысушылары болып табылатын, белгiленген тәртiппен жұмыссыздар деп танылған адамдар жұмысынан айырылған жағдайда "Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан әлеуметтік төлемдер алуға құқығы бар.

2. Жұмысынан айырылған жағдайда міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қатысушылары болып табылатын жұмыссыздардың әлеуметтік төлем алуға құқығы оларды халықты жұмыспен қамту орталығы кәсіптік оқытуға, әлеуметтік жұмыс орындарына, қоғамдық жұмыстарға жіберген кезде сақталады.

3. Халықты жұмыспен қамту орталығы алушыны жұмыссыз ретінде есептен шығарған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде ақпаратты Мемлекеттік корпорация арқылы Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына ұсынады.

Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген ақпаратты алу негізінде жұмысынан айырылған жағдайдағы міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен және шарттарда әлеуметтік төлемдерді тоқтатады.

4. Халықты жұмыспен қамту орталығы жұмыспен қамтудың жеке картасына тиісті өзгерістерді уақтылы енгізеді.

Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

27-бап. Азаматтардың жекелеген санаттарын жұмысқа орналастыру үшін жұмыс орындарына квоталар

1. Жергілікті атқарушы органдар:

1) мүгедектігі бар адамдарды;

2) пробация қызметінің есебінде тұрған адамдарды;

3) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды;

4) кәмелеттік жасқа толғанға дейін ата-анасынан айырылған немесе ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған жастар қатарындағы білім беру ұйымдарының түлектері болып табылатын азаматтарды жұмысқа орналастыру үшін квоталар белгілейді.

2. Мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктеріне, сондай-ақ мүгедектігі бар адамдардың саны жұмыскерлердің орташа жылдық санының жиырма пайызынан астамын құрайтын ұйымдарға квота белгіленбейді.

3. Осы баптың 1-тармағында көзделген квоталар белгіленген кезде жіберуші тарап жұмыскерлерінің тізімдік санында персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шартқа сәйкес жұмысқа тартылатын жұмыскерлер есепке алынбайды.

Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.12.2020 № 386-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.10.2021 № 67-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЛАСЫНДАҒЫ ӘЛЕУМЕТТІК
СЕРІКТЕСТІКТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ

28-бап. Жұмыс берушiлердiң халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге қатысуы

1. Жұмыс берушiлер халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекет саясатын iске асыруға:

1) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек шарттары мен ұжымдық шарттардың талаптарын сақтай отырып, жұмысқа орналасуға жәрдем көрсету;

2) персоналды кәсiптік оқыту жүйесін дамыту;

3) кадрларды техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары арқылы даярлау;

4) құрылымдық өзгерiстер барысында білiктi жұмыскерлердің кадрлық әлеуетiн сақтау және ұтымды пайдалану;

5) қоғамдық жұмыстарды, әлеуметтік жұмыс орындарын ұйымдастыру және жастар практикасынан өту үшін жұмыс орындарын беру;

6) жұмысқа орналастыру мәселесi бойынша өтiнiш жасаған, оның ішінде халықты жұмыспен қамту орталығы, сондай-ақ жұмыспен қамтудың жекеше агенттігі жіберген адамдарды ұйымдарда белгiленген бiлiктiлiк талаптарына сәйкес бар бос орындарға қабылдау;

7) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құру;

8) сұранысқа ие мамандықтар бөлінісінде ағымдағы бос орындарды және жұмыс орындарын болжамды құру туралы деректерді еңбек нарығының бірыңғай ақпараттық базасына, оның ішінде "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы беру;

9) жұмыс орындарын құру арқылы қатысады.

2. Жұмыс берушi:

1) мемлекеттік қызметшілердің, мемлекеттік сайланбалы қызметтердің, Парламент және мәслихаттар депутаттарының, Қазақстан Республикасы судьяларының, әскери қызметте тұрған адамдардың, арнаулы мемлекеттік, құқық қорғау органдары мен мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі және оның ведомстволары, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган жұмыскерлерінің бос лауазымдарын қоспағанда, бос орындардың бар екендігі туралы мәліметтерді еңбек жағдайлары мен төлемақысын көрсете отырып, олар пайда болған күннен бастап бес жұмыс күнi iшiнде халықты жұмыспен қамту орталығына жазбаша түрде немесе "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы жiберуге;

2) жұмыс беруші – жеке тұлға қызметінің тоқтатылуына не жұмыс беруші – заңды тұлғаның таратылуына, адам санының немесе штаттың қысқартылуына, жұмыс берушінің экономикалық жай-күйінің нашарлауына әкеп соққан өндірістер және орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер көлемінің төмендеуіне байланысты алдағы уақытта жұмыскерлердiң жұмыстан босайтыны туралы, жұмыстан босатылуы мүмкiн жұмыскерлердiң саны мен санаттары туралы ақпаратты босатылатын жұмыскерлердiң лауазымдары мен кәсіптерін, мамандықтарын, бiлiктiлiгiн және еңбегіне ақы төлеу мөлшерiн және олар жұмыстан босатылатын мерзiмдерді көрсете отырып, жұмыстан босату басталғанға дейін кемінде бір ай бұрын халықты жұмыспен қамту орталығына жазбаша түрде немесе "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы толық көлемде беруге;

3) жұмыс беруші – заңды тұлғаның таратылуы не жұмыс беруші – жеке тұлға қызметінің тоқтатылуы, адам санының немесе жұмыскерлер штатының қысқартылуы, жұмыс берушінің экономикалық жағдайының нашарлауына әкелетін өндірістердің және орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер көлемінің төмендеуі кезіндегі бас тартқан жағдайларды қоспағанда, жұмыс берушінің қатысуымен жасалған әлеуметтік келісімшарт негізінде кәсіптік оқытудан кейін оны жұмысқа қабылдаудан бас тартқан жағдайда, халықты жұмыспен қамту орталығының кәсіптік оқытуға төлеуге, жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларының қатысушыларына стипендиялар төлеуге және материалдық көмекке арналған шығыстарын өтеуге;

4) жұмысқа қабылдау немесе жұмысқа қабылдаудан бас тарту туралы уақтылы (жұмысқа орналастыру үшін жіберген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде) халықты жұмыспен қамту орталығына жазбаша түрде немесе "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы хабарлауға;

5) алып тасталды - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6) жұмыс беруші — заңды тұлғаның таратылуы не жұмыс беруші — жеке тұлға қызметінің тоқтатылуы, адам санының немесе жұмыскерлер штатының қысқартылуы, жұмыс берушінің экономикалық жағдайының нашарлауына әкелетін өндірістердің және орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер көлемінің төмендеуі жағдайларын қоспағанда, осы Заңның 27-бабы 1-тармағында көзделген, белгiленген квотаны орындауға;

7) жұмысқа қабылдау үшін бос жұмыс орындары туралы ақпаратта еңбек саласындағы кемсітушілік сипаттағы талаптарға жол бермеуге;

8) шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсат қолданысының тоқтатылуына байланысты, тартылған шетелдік жұмыскердің Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге шығуын қамтамасыз етуге;

9) Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы заңнамасына сәйкес әлеуметтік аударымдар жүргізуге;

9-1) Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы заңнамасына сәйкес жұмыскерлердің аударымдарын және (немесе) жарналарын есептеуге (ұстап қалуға) және аударуға;

10) өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілігінің сәйкестігі туралы анықтама негізінде жұмысқа тартылған шетелдiк немесе азаматтығы жоқ адамдарды жұмысқа қабылдағаны туралы және (немесе) олармен еңбек қатынастарын тоқтатқаны туралы ақпаратты халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органға ұсынуға міндетті.

3. Жұмыс берушінің:

1) оған тікелей өтініш жасаған адамдарды халықты жұмыспен қамту орталықтары, сондай-ақ жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктері жіберген адамдармен тең жағдайларда жұмысқа қабылдауға;

2) халықты жұмыспен қамту орталықтарынан еңбек нарығының жай-күйі туралы тегін ақпарат алуға;

3) халықты жұмыспен қамту орталығынан жұмыс іздеп жүрген адамдарды жұмысқа орналастыруға іріктеу және жіберу бойынша көрсетілетін қызметтерді алуға;

4) қоғамдық жұмыстарды, әлеуметтік жұмыс орындарын, жастар практикасын ұйымдастыруға қатысуға, уақытша сипаттағы жұмыстардың басқа да түрлерін ұйымдастыруға және жүргізуге;

5) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құруға субсидия алуға;

6) экономиканың салалары бойынша кадрларға қажеттілікті болжауды ұйымдастыруға және айқындауға қатысуға құқығы бар.

Ескерту. 28-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

29-бап. Кәсіптік одақтардың халықты жұмыспен қамту саласына қатысуы

1. Халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге, жұмыссыздықтан және оның салдарларынан қорғауға кәсіптік одақтар мен олардың бірлестіктерінің қатысуы осы Заңмен, "Кәсіптік одақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен, өзге де нормативтік-құқықтық актілермен, ұжымдық шарттармен және келісімдермен айқындалады.

2. Кәсіптік одақтар:

1) халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыруға;

2) халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге қатысуға құқығы бар.

3. Кәсiптік одақтардың мемлекеттік органдарға, жұмыс берушілер мен олардың бірлестіктеріне халықты жұмыспен қамту жүйесін жетілдіру туралы ұсыныс беруге құқығы бар.

6-тарау. ЕҢБЕК ДЕЛДАЛДЫҒЫ

30-бап. Еңбек делдалдығын көрсету

1. Жұмыс іздеп жүрген адамдарға, жұмыссыздарға және өтініш жасаған өзге де адамдарға халықты жұмыспен қамту орталықтары, жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктері осы Заңның 11 және 31-баптарына сәйкес еңбек делдалдығын көрсетеді.

2. Халықты жұмыспен қамту орталығы жұмыспен қамтудың жекеше агенттігімен халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарт жасасуға құқылы.

Халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарт жасасу жөніндегі ақпаратты халықты жұмыспен қамту орталығы ол жасалған күннен бастап он жұмыс күні ішінде "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталында орналастырады.

Халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингіне қатысуға үміткер жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктерінде халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарт бойынша міндеттемелерді орындау үшін тиісті тәжірибесі, жеткілікті материалдық және еңбек ресурстары болуға тиіс.

Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

31-бап. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттiгi

1. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттiгiнiң:

1) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы және Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасының мәселелерi бойынша өтiнiш жасаған адамдарға консультация беруге;

2) жұмысқа орналасу мүмкiндiгi туралы ақпарат беруге және еңбек делдалдығы бойынша қызметтер көрсетуге;

3) бос жұмыс орындары бар жұмыс берушiлер мен жұмысқа орналасқысы келетiн адамдар туралы мәлiметтер қалыптастыруға;

4) жұмыскерлердiң жұмыс берушiнiң бiлiктiлiк талаптарына сәйкес келуiн ескере отырып, оларды iрiктеудi жүзеге асыруға;

5) халықаралық шарттар бар болған кезде, бiр елден екiншi елге жұмысқа орналастыру үшiн жұмыскерлер жинауды жүзеге асыруға;

6) өтiнiш жасаған адамдар кейiн жұмысқа орналастырылатын кәсiптiк даярлау мен қайта даярлауды ұйымдастыруға;

7) адамдарды шет елде жұмысқа орналастырылатын жағдайда, оларды әкетуге рұқсат құжаттарын ресiмдеуге;

8) халықты жұмыспен қамту орталықтары жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына жіберген адамдарды әлеуметтік кәсіптік бағдарлау жүргізу бойынша конкурстарға қатысуға;

9) халықты жұмыспен қамту орталықтарынан еңбек нарығының жай-күйі туралы тегін ақпарат алуға;

10) жұмысқа орналастыру, жұмыс орындарын құру, кәсіптік оқыту мәселелерi бойынша мемлекеттiк органдармен, халықты жұмыспен қамту орталықтарымен, жұмыс берушiлермен өзара iс-қимыл жасауға;

11) Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасына сәйкес халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингіне қатысуға құқығы бар.

2. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттiгi:

1) кемсiтушiлiктiң кез келген нысанына жол бермеуге;

2) өтiнiш жасаған адамдардан алынатын ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге;

3) бала еңбегiн пайдалануға, адамдарды жыныстық және (немесе) өзге де мақсатта пайдалану үшiн тартуға жол бермеуге;

4) өтiнiш жасаған адамдармен еңбек делдалдығы бойынша қызметтер көрсету туралы шарттар жасасуға;

5) кәсіптер (мамандықтар) бөлінісінде еңбек делдалдығы үшін өтініш жасаған және жұмысқа орналасқан адамдардың саны туралы ақпаратты халықты жұмыспен қамту орталығына жазбаша түрде немесе "Электрондық еңбек биржасы" мемлекеттік ақпараттық порталы арқылы тоқсан сайын беруге;

5-1) халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шартты іске асыру туралы ақпаратты халықты жұмыспен қамту орталығына ай сайын беруге;

6) еңбек нарығының бірыңғай ақпараттық деректер базасын қалыптастыруға қатысуға мiндеттi.

3. Қазақстан Республикасынан шет елге жұмыс күшiн әкетуге байланысты қызметті жұмыспен қамтудың жекеше агенттiктерi жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасынан шет елге жұмыс күшiн әкету жұмысқа орналастыратын елдiң банктерiне жұмыскердің атына кепілді жарна енгiзу арқылы шарт мерзiмi аяқталғаннан кейiн жұмыскердiң өз елiне оралуына жұмыспен қамтудың жекеше агенттiгі кепiлдiк берген кезде ғана жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасынан шет елге жұмыс күшiн әкету кезінде жұмыс берушілердің банктерге кепілді жарна енгізу тәртібі мен шарттары жұмысқа орналастыратын елдің заңнамасымен реттеледі.

Ескерту. 31-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ШЕТЕЛДІКТЕРДІҢ
ЕҢБЕГІН ҚОЛДАНУ

32-бап. Шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота

1. Iшкi еңбек нарығын қорғау мақсатында халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметiн жүзеге асыру үшiн шетелдiк жұмыс күшiн тартуға квота белгiлейдi.

2. Осы Заңның шетелдiк жұмыс күшiн квоталау және жұмыс берушілерге шетелдiк жұмыс күшін тартуға рұқсаттар беру туралы нормалары:

1) дербес бiлiм беру ұйымдарында, олардың ұйымдарында, сондай-ақ "Назарбаев Қорында" басшылар және мамандар лауазымдарында жұмыс iстейтiн жоғары бiлiмдi;

2) мемлекеттік органдарда жұмыс iстейтiн, Қазақстан Республикасының Үкіметі белгiлеген тәртіппен расталған құжаттары бар;

3) Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңнамасына сәйкес инвестициялық басым жобаны іске асыруға арналған инвестициялық келісімшарттар жасасқан Қазақстан Республикасының ұйымдарында жұмыс істейтін, сондай-ақ, аталған заңды тұлғалар (не олардың мердігерлері) бас мердігер, мердігер, қосалқы мердігер немесе сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында (іздестіру және жобалау қызметін, инжинирингтік көрсетілетін қызметтерді қоса алғанда) көрсетілетін қызметтерді орындаушы ретінде инвестициялық қызмет объектісі пайдалануға берілгеннен кейін бір жыл өткенге дейінгі мерзімге тартатын ұйымдарда басшылар және жоғары білімі бар мамандар ретінде, сондай-ақ инвестициялық басым жобаны іске асыруға арналған инвестициялық келісімшарттарда айқындалатын кәсiптер тізбесіне және санына сәйкес білікті жұмысшылар ретінде жұмыс істейтін;

      4) алып тасталды - ҚР 03.04.2019 № 243-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      5) алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі);
      6) алып тасталды - ҚР 25.12.2017 № 122-VI Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі);

7) құны бір миллион айлық есептік көрсеткіштен жоғары жобалары бар, арнайы экономикалық аймақтардың қатысушылары болып табылатын заңды тұлғаларда, сондай-ақ арнайы экономикалық аймақтардың аталған қатысушылары (не олардың мердігерлері) бас мердігер, мердігер, қосалқы мердігер немесе арнайы экономикалық аймақтар аумағында құрылыс-монтаждау жұмыстарын орындау кезеңінде орындаушы ретінде және халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган мен арнайы экономикалық және индустриялық аймақтарды құру, олардың жұмыс істеуі және таратылуы саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын орталық атқарушы органның бiрлескен шешiмiмен бекітілген тәртіппен халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган және мүдделі мемлекеттік орталық орган өкілдері арасынан комиссия айқындайтын санаттар тізбесіне және санына сәйкес объект (объектілер) пайдалануға берілгеннен кейін бір жыл өткенге дейін тартатын ұйымдарда жұмыс істейтін;

8) экономиканың басым салаларында (экономикалық қызмет түрлерінде) сұранысқа ие кәсіптер бойынша өз бетінше жұмысқа орналасуға келген;

9) Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын;

10) шетелдік заңды тұлғалар филиалдарының немесе өкілдіктерінің бірінші басшылары болып жұмыс істейтін;

11) еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартуға жергілікті атқарушы органдардың рұқсаттары талап етілмейтін адамдардың Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тізбесінде көзделген;

12) "Астана Хаб" халықаралық технологиялық паркінде немесе "Астана Хаб" халықаралық технологиялық паркіне қатысушыларда басшылар лауазымдарында және жоғары білімі бар мамандар болып жұмыс істейтін шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға қолданылмайды.

3. Осы Заңның шетелдік жұмыс күшін жыл сайын квоталау туралы нормалары корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдіктерге немесе азаматтығы жоқ адамдарға қолданылмайды.

4. Шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квота жұмыс күшіне пайыздық қатынаста белгіленеді, ол:

1) жергілікті атқарушы орган жұмыс берушіге беретін рұқсаттар бойынша шетелдік жұмыс күшін тартуға квотаны;

2) Қазақстан Республикасы ратификациялаған еңбек көші-қоны және еңбекші-мигранттарды әлеуметтік қорғау саласындағы ынтымақтастық туралы халықаралық шарттар болған кезде, шығу елдері бойынша шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған квотаны;

3) еңбекші иммигранттарды тартуға арналған квотаны қамтиды.

5. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган шетелдік жұмыс күшін тартуға квотаны еңбек нарығындағы алдағы жылға (жылдарға) арналған сұраныс пен ұсыныс жағдайының болжамын және мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың, сондай-ақ жұмыс берушілердің ұсыныстарын ескере отырып, қалыптастырады және белгілейді.

Ескерту. 32-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2018 № 174-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. Жұмыс берушілердің шетелдiк жұмыс күшiн тартуы

1. Жұмыс берушілер тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің жергілікті атқарушы органдары берген шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсаттар негізінде Қазақстан Республикасында еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартады.

2. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағындағы жергілікті атқарушы органдар жұмыс берушілерге халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бөлген квота шегінде еңбек қызметін жүзеге асыру үшін шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттарды береді немесе ұзартады не рұқсаттарды беруден, ұзартудан бас тартады, сондай-ақ көрсетілген рұқсаттарды тоқтата тұрады және кері қайтарып алады.

3. Жергілікті атқарушы орган берген шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсат басқа жұмыс берушілерге беруге жатпайды, жұмыс берушінің рұқсат алынған шетелдік жұмыскерлерді күнтізбелік бір жыл ішінде жиынтығы күнтізбелік тоқсан күннен аспайтын мерзімге басқа әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумағында орналасқан ұйымдарға іссапарға жіберуін қоспағанда, рұқсатта көрсетілген әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумағында қолданылады.

4. Жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсат халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен және шарттарда, сондай-ақ Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес алымдар төлеген кезде беріледі немесе ұзартылады.

Бір және (немесе) басқа да әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде Қазақстан Республикасына шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсатты алған немесе ұзартқан кезде алым рұқсатта көрсетілген әрбір әкімшілік-аумақтық бірліктің бюджетіне төленеді.

Жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған рұқсатты бергені немесе ұзартқаны үшін алым төлеу бөлігінде осы тармақтың ережесі корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жұмыс істейтін шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға қолданылмайды.

5. Жергілікті атқарушы орган қажетті құжаттар қабылдауды, сондай-ақ жұмыс берушілерге шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттар беруді немесе ұзартуды халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен, оның ішінде рұқсаттар мен хабарламалардың ақпараттық жүйесі арқылы электрондық нысанда жүзеге асырады.

6. Жұмыс беруші рұқсаттар бойынша тартатын шетелдік жұмыс күшінің саны еңбек қызметін персонал беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарт шеңберінде жүзеге асыратын жіберуші тараптың жұмыскерлері ескеріле отырып, халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын қазақстандық кадрлар санының пайыздық арақатынасына сәйкес келуге тиіс.

7. Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметiн жүзеге асыру үшiн жұмыс берушілер тартатын шетелдiк жұмыс күшiнiң бiлiм деңгейi (кәсiби даярлығы) мен практикалық жұмыс тәжiрибесi (өтілі) кәсіптік стандарттарға, Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына және Басшылар, мамандар мен басқа да қызметшілер лауазымдарының біліктілік анықтамалығына, ұйымдардың басшылары, мамандары мен басқа да қызметшілері лауазымдарының үлгілік біліктілік сипаттамаларына сәйкес жұмысшылардың кәсiптерiне және басшылардың, мамандар мен қызметшілердің лауазымдарына қойылатын біліктілік талаптарына сай келуге тиiс.

Ескерту. 33-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.12.2020 № 386-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-бап. Өз бетінше жұмысқа орналасу шеңберінде шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың еңбек қызметін жүзеге асыруы

1. Шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар экономиканың басым салаларында (экономикалық қызмет түрлерінде) сұранысқа ие кәсіптер бойынша өз бетінше жұмысқа орналасу үшін еңбек шартының қолданылу мерзіміне, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге ұзарту құқығымен үш айдан аспайтын мерзімге жергілікті атқарушы органдар берген біліктілік сәйкестігі туралы анықтамалар негізінде Қазақстан Республикасында еңбек қызметін жүзеге асыра алады.

2. Экономиканың басым салаларындағы (экономикалық қызмет түрлеріндегі) сұранысқа ие кәсіптердің тізбесін халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдардың, жергілікті атқарушы органдардың, сондай-ақ жұмыс берушілердің ұсыныстарын ескере отырып айқындайды.

3. Шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам өз бетінше жұмысқа орналасуға біліктілік сәйкестігі туралы анықтама алу үшін Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелеріне Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасу туралы өтініш береді, ол өтініште көрсетілген жергілікті атқарушы органға жіберіледі.

Шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам Қазақстан Республикасында болған жағдайда өз бетінше жұмысқа орналасуға біліктілік сәйкестігі туралы анықтама алу үшін шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам жергілікті атқарушы органға Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасу туралы өтініш береді.

Қазақстан Республикасында өз бетінше жұмысқа орналасқан кезде өз бетінше жұмысқа орналасу үшін біліктілік сәйкестігі туралы анықтама берілген күннен бастап үш ай ішінде шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам оны еңбек шартының қолданылу мерзіміне, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге ұзарту үшін жергілікті атқарушы органға өтініш береді.

4. Өз бетінше жұмысқа орналасқан жағдайда, анықтамаларды беру немесе ұзарту қағидаларын және шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың біліктілігіне және білім деңгейіне қойылатын талаптарды, сондай-ақ өз бетінше жұмысқа орналасу үшін экономиканың басым салаларының (экономикалық қызмет түрлерінің) және олардағы сұранысқа ие кәсіптердің тізбесін халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік басқарудың тиісті саласына басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органдармен келісу бойынша бекітеді.

Ескерту. 34-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

35-бап. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың еңбек қызметін жүзеге асыруы

1. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жұмыс берушілер тартатын шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар еңбек шартында айқындалған, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге, бір жылға ұзарту құқығымен тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органы корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдік жұмыс күшін тартуға берген рұқсаттар негізінде Қазақстан Республикасында уақытша еңбек қызметін жүзеге асырады.

2. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жүзеге асырылатын шетелдік жұмыс күшін тартуға рұқсаттар беру шарттары мен тәртібін халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

3. Корпоративішілік ауыстыру шеңберінде шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды тартатын жұмыс берушілер, олар Қазақстан Республикасының аумағына кіргеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде жазбаша түрде халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті органға мыналар:

1) шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар тартылатын ел мен ұйым;

2) тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжаттарда көрсетілсе) көрсете отырып, тартылатын шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың саны, әрқайсысының білім деңгейі, біліктілігі, мамандығы және жұмыс тәжірибесі;

3) еңбек қызметін жүзеге асыру мерзімі туралы мәліметтерді қамтитын ақпарат жібереді.

4. Менеджерлерді және мамандарды корпоративішілік ауыстыру халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын шетелдіктер немесе азаматтығы жоқ адамдар санының қазақстандық кадрлар санына пайыздық ара қатынасының сақталуы ескеріле отырып жүзеге асырылады.

5. Жергілікті атқарушы органдар корпоративішілік ауыстыру шеңберінде жұмыс істейтін шетелдіктерді немесе азаматтығы жоқ адамдарды есепке алуды жүргізеді.

8-тарау. ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ХАЛЫҚТЫ ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ ТУРАЛЫ ЗАҢНАМАСЫНЫҢ САҚТАЛУЫН МЕМЛЕКЕТТІК
БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ЕСЕПТІЛІК

Ескерту. 8-тараудың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

36-бап. Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылау

Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті орган және жергілікті атқарушы органдар Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру және профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырады.

Ескерту. 36-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

37-бап. Халықты жұмыспен қамту саласындағы ведомстволық статистикалық байқау

1. Халықты жұмыспен қамту саласындағы жағдайға, сондай-ақ еңбек нарығындағы ахуалға, оның болжануы мен реттелуiне объективтi баға беру үшiн халықты жұмыспен қамту туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ведомстволық статистикалық байқау жүргізіледі.

2. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктері, сондай-ақ шетелдік жұмыс күшін тартатын жұмыс берушілер халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті органға Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасында белгiленген тәртіппен және мерзiмдерде бастапқы статистикалық деректерді беруге мiндеттi.

3. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті орган мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органмен, мемлекеттік кіріс органдарымен, ішкі істер органдарымен және республикалық және өңірлік деңгейдегi басқа да мүдделi мемлекеттік органдармен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен әр тараптың өз функцияларын орындауы үшiн қажет болатын есептiк құжаттамамен және мәлiметтермен өтеусiз негiзде алмасады.

4. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті орган халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі уәкілетті органға Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасында белгiленген тәртiппен және мерзiмде бастапқы статистикалық деректерді береді.

Ескерту. 37-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.04.2018 № 147-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

9-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

38-бап. Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңнамасын бұзған жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

39-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң:

1) 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 1-баптың 30) тармақшасын, 6-баптың 2) тармақшасын, 7-баптың 20), 21), 22) және 23) тармақшаларын, 9-баптың 5) тармақшасын, 31-баптың 3-тармағын, 32-бапты, 33-бапты, 34-бапты және 35-бапты;

2) 2017 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізілетін 15-баптың 1-тармағының 4) тармақшасын, 17-баптың 3-тармағының 3) тармақшасын;

3) 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 10-баптың 4) тармақшасын, 17-баптың 2-тармағының 6) тармақшасын және 3-тармағының 2) тармақшасын, 25-бапты, 28-баптың 1-тармағының 7) тармақшасын және 3-тармағының 5) тармақшасын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

2. 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылатын 7-баптың 5-1) тармақшасын, 10-баптың 4-тармағын, 11-бапты қоспағанда, "Халықты жұмыспен қамту туралы" 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 3, 18-құжат; 2004 ж., № 2, 10-құжат; 2005 ж., № 7-8, 19-құжат; № 17-18, 76-құжат; 2006 ж., № 3, 22-құжат; № 10, 52-құжат; 2007 ж., № 2, 14, 18-құжаттар; № 3, 20-құжат; № 8, 52-құжат; № 9, 67-құжат; № 15, 106-құжат; № 20, 152-құжат; 2009 ж., № 1, 4-құжат; № 9-10, 50-құжат; № 18, 84-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 8, 41-құжат; № 24, 149-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 2, 21-құжат; № 10, 86-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 16, 128-құжат; 2012 ж., № 2, 11, 14-құжаттар; № 5, 35-құжат; № 8, 64-құжат; № 13, 91-құжат; № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 9, 51-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72, 75-құжаттар; № 21-22, 114-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 11, 63, 64-құжаттар; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 118, 122-құжаттар; № 23, 143-құжат; 2015 ж., 19-II, 102, 106-құжаттар; № 20-IV, 113-құжат; № 22-V, 152, 154, 158-құжаттар) күші жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Н. Назарбаев

О занятости населения