ИПС "Әділет"

Сноска. По всему тексту Закона слова "Министерства финансов Республики Казахстан", "Министерство финансов Республики Казахстан", "Министерством финансов Республики Казахстан", "Министерстве финансов Республики Казахстан", "Министерству финансов Республики Казахстан" заменены словами "уполномоченного органа по исполнению бюджета", "уполномоченный орган по исполнению бюджета", "уполномоченным органом по исполнению бюджета", "уполномоченном органе по исполнению бюджета", "уполномоченному органу по исполнению бюджета" - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Настоящий Закон регулирует отношения, возникающие в процессе государственного заимствования уполномоченными органами Республики Казахстан и негосударственного заимствования резидентами Республики Казахстан, обеспечиваемого государственными гарантиями, а также в процессе управления государственным и гарантированным государством долгом.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия

В настоящем Законе используются следующие понятия:
1) аваль - вексельная гарантия, при которой лицо, ее совершившее, принимает на себя обязательство по осуществлению платежа по векселю (полностью или в части) за другое лицо, обязанное по векселю;
2) валовый внешний долг - сумма на определенную дату полученных (освоенных) и непогашенных государственных и негосударственных внешних займов, а также долговых обязательств резидентов Республики Казахстан по контрактам с нерезидентами Республики Казахстан;
3) внешний заем - отношения займа, в которых заимодателем выступает нерезидент Республики Казахстан, а заемщиком - Правительство Республики Казахстан или резидент Республики Казахстан;
4) внешний государственный долг - составная часть государственного долга по внешним государственным займам и другим долговым обязательствам Правительства и Национального банка Республики Казахстан перед кредиторами-нерезидентами Республики Казахстан;
5) внутренний заем - отношения займа, в которых заимодателем выступает резидент Республики Казахстан, а заемщиком - Правительство Республики Казахстан или резидент Республики Казахстан;
6) внутренний государственный долг - составная часть государственного долга по внутренним государственным займам и другим долговым обязательствам Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов и Национального банка Республики Казахстан перед кредиторами-резидентами Республики Казахстан;
7) выпуск государственных эмиссионных ценных бумаг - процесс принятия решения и юридического оформления долговых обязательств Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов или Национального банка Республики Казахстан в виде совокупности ценных бумаг, предлагаемых заимодателям, обеспечивающих одинаковые права владельцам и имеющих одинаковые условия размещения, погашения и обслуживания;
8) государственная (правительственная, суверенная) гарантия Республики Казахстан - обязательство Правительства Республики Казахстан перед кредитором полностью или частично погасить задолженность в случае неуплаты заемщиком-резидентом Республики Казахстан причитающейся с него суммы в установленный срок;
9) гарантированный государством долг - сумма на определенную дату полученных и непогашенных негосударственных займов, имеющих государственные гарантии Республики Казахстан;
10) гарантированный государством заем - негосударственный заем, по которому имеется государственная гарантия Республики Казахстан;
11) государственный долг - сумма правительственного долга, долга Национального банка Республики Казахстан и местных исполнительных органов на определенную дату;
12) государственный заем - отношения займа, в которых заемщиком выступает Национальный банк Республики Казахстан, Правительство или местный исполнительный орган Республики Казахстан;
13) государственная эмиссионная ценная бумага - эмиссионная ценная бумага, удостоверяющая имущественные права ее держателя в отношениях займа, в которых заемщиком выступает Правительство Республики Казахстан, местный исполнительный орган или Национальный банк Республики Казахстан;
14) денежный рынок - рынок краткосрочных (до одного года), ликвидных финансовых инструментов;
15) договор (соглашение) о займе - документ, фиксирующий правоотношения, в силу которых заемщик получает средства займа и несет обязательства перед заимодателем по их возврату и по выплате вознаграждения (интереса), а также других выплат, связанных с займом;
16) долг Национального банка Республики Казахстан - сумма полученных и непогашенных Национальным банком Республики Казахстан государственных займов, а также отнесенных законодательными актами на долг Национального Банка Республики Казахстан долговых обязательств на определенную дату;
17) заимствование - процесс, включающий в себя процедуры принятия решения о необходимости привлечения заемных средств, определения порядка и условий привлечения, использования, погашения и обслуживания займа, процедуры переговоров, обеспечения и гарантий исполнения обязательств, оформления и подписания соответствующих документов по займу, ратификацию договора займа (при государственном внешнем заимствовании), получение, использование средств займа, погашение и обслуживание займа, включая процедуры учета, контроля и анализа исполнения обязательств сторонами;
18) банковская гарантия - обязательство банка (банков) второго уровня или иностранного банка (банков) перед уполномоченным органом по исполнению бюджета по погашению задолженности по негосударственному займу в случае неуплаты заемщиком причитающейся с него суммы по договору (соглашению) о займе в установленный срок;
19) лимит долга местного исполнительного органа - планируемая в местном бюджете на соответствующий год фиксированная сумма полученных и непогашенных займов местного исполнительного органа, которую не должен превышать фактический долг местного исполнительного органа на заданную дату (на конец финансового года);
20) лимит внешнего долга Национального банка Республики Казахстан - планируемая фиксированная сумма полученных и непогашенных внешних займов Национального банка Республики Казахстан, которую не должен превышать фактический внешний долг Национального банка Республики Казахстан на заданную дату (на конец финансового года);
21) (исключен - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 )
22) лимит правительственного долга - планируемая в республиканском бюджете на соответствующий год фиксированная сумма полученных и непогашенных правительственных займов, которую не должен превышать фактический долг Правительства Республики Казахстан на заданную дату (на конец финансового года);
23) лимит предоставления государственных гарантий - фиксированная сумма, утверждаемая в составе республиканского бюджета на соответствующий финансовый год, в пределах которой могут быть выданы государственные гарантии Республики Казахстан;
24) мониторинг долга - деятельность государства в лице уполномоченных им органов по отслеживанию, анализу и контролю процесса формирования, изменения и обслуживания долга;
25) негосударственный заем - отношения займа, в которых заемщиком выступает резидент Республики Казахстан, за исключением Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов и Национального банка Республики Казахстан;
26) нефиксированная (плавающая) ставка вознаграждения (интереса) - ставка вознаграждения (интереса) по кредитам, займам или доход по ценным бумагам с вознаграждением (интересом), подверженная изменениям в зависимости от рыночной конъюнктуры;
27) обслуживание долга - совокупные выплаты в определенном периоде времени вознаграждения (интереса), комиссионных, штрафов и иных платежей, вытекающих из условий заимствования;
28) обслуживание займа - деятельность уполномоченного органа или банка по учету использования средств займа на счетах заемщика и осуществлению заемщиком платежей в погашение основного долга, вознаграждения (интереса), комиссионных и прочих платежей в соответствии с условиями займа;
29) погашение долга - возврат (амортизация) заемщиком полученных сумм займов в установленном договорами (соглашениями) с кредиторами (заимодателями) порядке, выполнение в установленном порядке других составляющих долг обязательств;
30) программные займы - займы, предоставляемые Правительству Республики Казахстан или Национальному банку Республики Казахстан международными финансовыми организациями на условиях выполнения согласованных с Правительством Республики Казахстан и Национальным банком Республики Казахстан мероприятий по развитию и реформированию экономики Республики Казахстан;
31) размещение государственных эмиссионных ценных бумаг - отчуждение государственных эмиссионных ценных бумаг Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов или Национального банка Республики Казахстан первым владельцам путем заключения гражданско-правовых сделок;
32) резиденты Республики Казахстан - юридические лица, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, с местом нахождения в Республике Казахстан, а также их филиалы и представительства, с местом нахождения в Республике Казахстан и за ее пределами;
32-1) реструктуризация займа - изменение по соглашению сторон сроков, финансовых и иных условий исполнения ими обязательств по договору (соглашению) о займе;
33) рынок ссудного капитала - система экономических отношений, обеспечивающих аккумуляцию свободных денег, превращение их в ссудный капитал и его перераспределение между участниками процесса воспроизводства, осуществляющих свою деятельность в разных странах;
34) ссудный капитал - денежный капитал, предоставляемый на условиях возвратности за плату в виде вознаграждения (интереса);
35) сумма основного долга - подлежащая погашению сумма полученного и невозвращенного кредитору займа без учета начисляемых по ней сумм вознаграждения (интереса), комиссионных и штрафов.
Сноска. В статью 1 внесены изменения и дополнения - Законами Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 ; от 2 июля 2003 года N 443 ; Законом Республики Казахстан от 9 июля 2003 года N 482 .

Статья 2. Объекты регулирования настоящего Закона

Объектами регулирования данного Закона являются заимствование, осуществляемое Правительством Республики Казахстан, местными исполнительными органами и Национальным банком Республики Казахстан, заимствование, осуществляемое резидентами Республики Казахстан, обеспечиваемое государственными гарантиями Республики Казахстан, а также управление образуемым в результате такого заимствования государственным и гарантированным государством долгом.

Статья 3. Законодательство Республики Казахстан о
государственном и гарантированном государством
заимствовании и долге

Законодательство Республики Казахстан о государственном и гарантированном государством заимствовании и долге основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из норм Гражданского кодекса Республики Казахстан, настоящего Закона и иных нормативных правовых актов.
Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены законодательством Республики Казахстан о государственном и гарантированном государством заимствовании и долге, то применяются правила международного договора.
Заимствование местных исполнительных органов регулируется исключительно законодательством Республики Казахстан.
Негосударственное заимствование регулируется настоящим Законом, другими законодательными актами Республики Казахстан и нормативными правовыми актами Правительства Республики Казахстан и Национального банка Республики Казахстан.

Статья 4. Полномочия государственных органов в области
заимствования и управления долгом

1. Парламент Республики Казахстан осуществляет возложенные на него Конституцией Республики Казахстан и иными законодательными актами Республики Казахстан полномочия по утверждению республиканского бюджета и ратификации международных договоров по вопросам государственных займов.
2. Правительство Республики Казахстан:
1) принимает решения о необходимости привлечения Правительством Республики Казахстан займов, предоставления государственных гарантий по негосударственным займам резидентов Республики Казахстан;
2) устанавливает компетенцию центральных и местных исполнительных органов в области государственного и гарантированного государством заимствования и управления государственным и гарантированным государством долгом;
3) определяет порядок заключения Правительством и местными исполнительными органами Республики Казахстан договоров (соглашений) о займе, выпуска, размещения, обслуживания и погашения ими государственных эмиссионных ценных бумаг отдельно по каждому виду государственных эмиссионных ценных бумаг, отбора инвестиционных проектов для предоставления государственных гарантий, предоставления Правительством Республики Казахстан государственных гарантий по негосударственным займам, порядок получения, использования, погашения и обслуживания государственных и гарантированных государством займов, их регистрации и учета, порядок мониторинга и управления государственным и гарантированным государством долгом;
4) разрабатывает и вносит на рассмотрение Парламента Республики Казахстан и Президента Республики Казахстан проекты законодательных и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан по заимствованию Правительством и местными исполнительными органами Республики Казахстан, управлению государственным и гарантированным государством долгом.
3. Национальный банк Республики Казахстан:
1) принимает решения о необходимости привлечения государственных займов Национальным банком Республики Казахстан, в том числе, по согласованию с Правительством Республики Казахстан, внешних займов;
2) определяет финансовые условия привлечения таких займов;
3) заключает договоры (соглашения) по таким займам;
4) выпускает государственные эмиссионные ценные бумаги Национального банка Республики Казахстан;
5) получает, использует, погашает и обслуживает займы Национального банка Республики Казахстан, осуществляет покупку и продажу эмитированных им государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг, мониторинг и управление долгом Национального банка Республики Казахстан;
6) осуществляет обязательную для всех резидентов Республики Казахстан регистрацию договоров о негосударственных внешних займах, не имеющих государственных гарантий, и дальнейший их мониторинг, а также формирует оценку валового внешнего долга Республики Казахстан.
4. Уполномоченный орган по исполнению бюджета:
1) (исключен - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 )
2) определяет финансовые условия правительственных займов, согласовывает привлечение займов местными исполнительными органами;
3) по поручению Правительства Республики Казахстан ведет переговоры, подписывает договоры правительственных займов, выпускает государственные эмиссионные ценные бумаги Правительства Республики Казахстан, предоставляет государственные гарантии по негосударственным займам резидентов Республики Казахстан;
4) получает, использует, погашает и обслуживает правительственные займы, осуществляет покупку и продажу эмитированных им государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг и управление правительственным долгом;
5) обеспечивает выполнение обязательств по государственным гарантиям негосударственных займов резидентов Республики Казахстан;
6) по согласованию с уполномоченным государственным органом по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций уполномачивает банки второго уровня на обслуживание правительственных и негосударственных внешних займов, имеющих государственные гарантии;
7) осуществляет регистрацию всех государственных займов и государственных гарантий, мониторинг и управление государственным и гарантированным государством долгом;
8) (исключен - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 ).
4-1. Уполномоченный орган по бюджетному планированию:
1) участвует в разработке политики государственного и гарантированного государством заимствования и долга;
2) осуществляет планирование и анализ государственного и гарантированного государством заимствования и долга.
5. Местный представительный орган принимает решения о необходимости и условиях привлечения займов местным исполнительным органом.
6. Местный исполнительный орган:
1) вносит в местный представительный орган предложения о необходимости привлечения внутренних займов для финансирования местных инвестиционных проектов, а также на другие цели, предусмотренные бюджетным законодательством Республики Казахстан;
2) проводит переговоры, согласование, оформление и подписание займов местного исполнительного органа, выпускает государственные эмиссионные ценные бумаги;
3) по согласованию с уполномоченным государственным органом по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций определяет банки второго уровня, привлекаемые для обслуживания внутренних займов местного исполнительного органа;
4) в порядке исполнения местного бюджета получает и использует средства займов местного исполнительного органа, погашает и обслуживает такие займы, осуществляет покупку и продажу эмитированных им государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг;
5) регистрирует займы местного исполнительного органа и осуществляет мониторинг и управление долгом местного исполнительного органа;
6) вносит предложения в Правительство Республики Казахстан по вопросам заимствования местными исполнительными органами, управления государственным долгом и долгом местных исполнительных органов.
Сноска. В статью 4 внесены изменения и дополнения - Законами Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 ; от 2 июля 2003 года N 443 ; от 10 июля 2003 года N 483 (вводится в действие с 1 января 2004 года).

Статья 5. Публикация сведений о состоянии
государственного и гарантированного
государством долга

Сведения о текущем состоянии государственного долга Республики Казахстан, о сумме средств, выплаченных в счет погашения государственного долга, а также о выданных государственных гарантиях Республики Казахстан и суммах средств, выплаченных по гарантиям, являются открытыми и подлежат ежеквартальному официальному опубликованию уполномоченным государственным органом в форме статистического отчета.

Глава 2. Государственное заимствование и долг

Статья 6. Цели государственного заимствования

Государственное заимствование в Республике Казахстан осуществляется Правительством Республики Казахстан, Национальным банком Республики Казахстан и местными исполнительными органами Республики Казахстан.
Заимствование Правительством Республики Казахстан осуществляется в целях финансирования дефицита республиканского бюджета.
Заимствование Национальным банком Республики Казахстан осуществляется в целях поддержки платежного баланса Республики Казахстан и пополнения золотовалютных активов Национального банка Республики Казахстан, а также на другие цели, определяемые проводимой в Республике Казахстан денежно-кредитной политикой.
Государственное заимствование местными исполнительными органами осуществляется в целях финансирования местных инвестиционных проектов, а также в других целях, предусмотренных бюджетным законодательством Республики Казахстан.
Сноска. В статью 6 внесены изменения и дополнения - Законами Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 ; от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 7. Виды и формы государственных займов

1. Государственные займы по отношению к заемщику подразделяются на:
1) займы Правительства Республики Казахстан;
2) займы Национального банка Республики Казахстан;
3) займы местных исполнительных органов Республики Казахстан.
2. По рынкам ссудного капитала государственные займы делятся на:
1) внешние государственные займы;
2) внутренние государственные займы.
3. По форме заимствования государственные займы делятся на:
1) эмиссию государственных ценных бумаг;
2) заключение договоров (соглашений) о займе.
4. Государственные эмиссионные ценные бумаги по сроку действия подразделяются на:
1) краткосрочные, со сроком обращения до 1 года;
2) среднесрочные, со сроком обращения от 1 до 10 лет;
3) долгосрочные, со сроком обращения свыше 10 лет.
Государственные эмиссионные ценные бумаги могут выпускаться в документарной и бездокументарной форме. Государственные эмиссионные ценные бумаги на предъявителя могут выпускаться только в документарной форме.
Государственные эмиссионные ценные бумаги могут выпускаться по номинальной и дисконтированной стоимости, с фиксированной и нефиксированной (плавающей) ставкой вознаграждения (интереса).

Статья 8. Порядок привлечения государственных займов

1. Порядок проведения переговоров, подписания договоров (соглашений) о займе Правительства Республики Казахстан, порядок выпуска, размещения, обращения, погашения и обслуживания государственных эмиссионных ценных бумаг, эмитируемых от его имени, устанавливаются Правительством Республики Казахстан.
Привлечение займов от имени Правительства Республики Казахстан осуществляется уполномоченным органом по исполнению бюджета на основании решения Правительства Республики Казахстан по каждому отдельному договору (соглашению) о займе или виду государственных эмиссионных ценных бумаг.
Эмитентом государственных ценных бумаг Правительства Республики Казахстан является уполномоченный орган по исполнению бюджета, которое определяет объемы, сроки и условия каждой эмиссии таких государственных ценных бумаг.
2. Порядок привлечения займов Национальным банком Республики Казахстан определяется законодательством о Национальном банке Республики Казахстан.
3. Привлечение займа местным исполнительным органом в форме заключения договора (соглашения) о займе производится с обязательной правовой экспертизой договора (соглашения) о займе местных исполнительных органов, осуществляемой Министерством юстиции Республики Казахстан, и финансовой экспертизой условий займа, осуществляемой уполномоченным органом по исполнению бюджета.
При положительных результатах экспертизы Министерства юстиции и уполномоченного органа по исполнению бюджета, привлечение займа местного исполнительного органа Республики Казахстан, включая проведение переговоров, оформление и подписание договоров (соглашений)о займе осуществляется местным исполнительным органом.
Привлечение займа местным исполнительным органом в форме эмиссии государственных эмиссионных ценных бумаг производится в установленном Правительством Республики Казахстан порядке, при обязательном согласовании с уполномоченным органом по исполнению бюджета сроков, финансовых и иных условий каждой эмиссии государственных эмиссионных ценных бумаг.
Сноска. Статья 8 с изменениями и дополнениями - Законом Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 .

Статья 9. Ограничения государственного заимствования

1. Государственное заимствование Правительством Республики Казахстан ограничивается установленными Законом Республики Казахстан о республиканском бюджете на соответствующий год лимитом правительственного долга и объемом средств, направляемых на обслуживание правительственного долга.
2. Государственное внешнее заимствование Национальным банком Республики Казахстан ограничивается лимитом внешнего долга Национального банка Республики Казахстан, который устанавливается на уровне не более 50 процентов его чистых золотовалютных активов, кроме случаев привлечения Национальным банком Республики Казахстан программных займов от международных финансовых организаций.
3. Государственное заимствование местным исполнительным органом ограничивается установленными лимитом долга местного исполнительного органа на конец соответствующего финансового года и объемом средств местного бюджета, направляемых на погашение и обслуживание долга местного исполнительного органа.
Лимит долга местного исполнительного органа не должен превышать 25 процентов доходов местного бюджета на соответствующий финансовый год. Объем расходов на погашение и обслуживание долга местного исполнительного органа не должен превышать 10 процентов доходов местного бюджета на соответствующий год.
Не допускается привлечение местными исполнительными органами внешних займов.
Сноска. В статью 9 внесены изменения и дополнения - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 10. Порядок использования государственных займов

1. Средства, полученные по правительственным займам, направляются на финансирование дефицита республиканского бюджета и используются в порядке исполнения республиканского бюджета на соответствующий год.
2. Средства, полученные по займам Национального банка Республики Казахстан, используются на цели поддержки платежного баланса Республики Казахстан и пополнения золотовалютных активов Национального банка Республики Казахстан в порядке, установленном законодательством о Национальном банке Республики Казахстан.
3. Средства, полученные по займам местного исполнительного органа, направляются на финансирование местных инвестиционных проектов, а также на другие цели, предусмотренные бюджетным законодательством Республики Казахстан, и используются в порядке исполнения местного бюджета на соответствующий год.
За использованием средств займа местного исполнительного органа осуществляется контроль в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан.
Сноска. В статью 10 внесены изменения и дополнения - Законами Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 ; от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 11. Погашение и обслуживание государственного
долга, покупка государственных эмиссионных
ценных бумаг на организованном рынке ценных
бумаг

1. Погашение и обслуживание правительственного долга Республики Казахстан, покупка эмитированных уполномоченным органом по исполнению бюджета государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг осуществляются уполномоченным органом по исполнению бюджета за счет средств, предусмотренных в Законе Республики Казахстан о республиканском бюджете на соответствующий год через Национальный банк Республики Казахстан.
2. Погашение и обслуживание долга Национального Банка Республики Казахстан, покупка эмитированных им государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг осуществляется Национальным Банком Республики Казахстан за счет активов, находящихся в его распоряжении.
3. Погашение и обслуживание государственного долга местного исполнительного органа Республики Казахстан, покупка эмитированных им государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг осуществляются им за счет средств, предусмотренных в местном бюджете на соответствующий год, через привлекаемые местным исполнительным органом по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан банки второго уровня.
Сноска. Статья 11 с изменениями и дополнениями - Законом Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 .

Статья 12. Учет государственного долга

Все государственные займы подлежат регистрации и учету в уполномоченном органе по исполнению бюджета в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
Для учета государственного долга Республики Казахстан Национальный банк Республики Казахстан и местные исполнительные органы в согласованном порядке представляют уполномоченному органу по исполнению бюджета информацию об условиях, получении, обслуживании и погашении своих займов.

Статья 13. Обязательства Республики Казахстан по
погашению и обслуживанию государственного
долга

1. Правительство Республики Казахстан несет обязательства по погашению и обслуживанию правительственного долга, которые обеспечиваются средствами республиканского бюджета Республики Казахстан.
2. Национальный банк Республики Казахстан несет обязательства по погашению и обслуживанию долга Национального банка Республики Казахстан, которые обеспечиваются всеми активами, находящимися в его распоряжении.
3. Местные исполнительные органы несут обязательства по погашению и обслуживанию их долга, которые обеспечиваются имуществом, финансовыми ресурсами и другими активами, находящимися в распоряжении местных исполнительных органов на правах собственности.
4. Государственный долг считается погашенным при возврате кредиторам суммы основного долга и выплате в полном объеме платежей по обслуживанию долга.
Правительство Республики Казахстан, Национальный банк Республики Казахстан и местные исполнительные органы имеют право досрочного погашения обязательств по договору (соглашению) о займе, досрочного выкупа государственных эмиссионных ценных бумаг в случае, если это предусмотрено условиями такого договора (соглашения), условиями выпуска таких бумаг.
Сноска. Статья 13 с изменениями - Законом Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 .

Статья 14. Управление государственным долгом

Управление государственным долгом включает в себя:
1) ежегодную оценку состояния и прогноз на предстоящий трехлетний период государственного и гарантированного государством заимствования и долга с ежегодным уточнением и определением показателей, в соответствии с которыми устанавливаются объемы погашения и обслуживания, лимиты правительственного долга и долга местных исполнительных органов, предоставления государственных гарантий. Подготовка этого документа осуществляется уполномоченным органом по бюджетному планированию совместно с уполномоченным органом по исполнению бюджета и Национальным Банком Республики Казахстан на основе среднесрочного прогноза экономического развития страны, объемов и структуры накопленного государственного и гарантированного государством долга, прогнозов изменений на рынках ссудного капитала;
2) осуществляемое уполномоченным органом по исполнению бюджета определение объемов, форм и условий заимствования Правительством Республики Казахстан, лимитов и объемов погашения и обслуживания правительственного долга, лимитов долга местных исполнительных органов, утверждаемых в республиканском и местных бюджетах на соответствующий год. По займам Национального банка Республики Казахстан эти процедуры осуществляются Национальным банком Республики Казахстан;
3) регистрацию уполномоченным органом по исполнению бюджета займов Национального банка Республики Казахстан, Правительства и местных исполнительных органов Республики Казахстан, контроль и мониторинг условий правительственных займов и займов местных исполнительных органов и их изменений;
4) осуществляемый уполномоченным органом по исполнению бюджета контроль и мониторинг получения, погашения и обслуживания займов Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов, государственного долга Республики Казахстан;
5) подготовку и реализацию мероприятий по оптимизации структуры долга, в том числе по государственным ценным бумагам, по покупке и продаже эмитентом государственных эмиссионных ценных бумаг на организованном рынке ценных бумаг, по реструктуризации государственного долга, управлению рисками государственного заимствования.
Сноска. В статья 14 внесены изменения и дополнения - Законами Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 ; от 2 июля 2003 года N 443 .

Глава 3. Гарантированное государством
заимствование и долг

Статья 15. Негосударственное заимствование

1. Негосударственное заимствование осуществляется резидентами Республики Казахстан самостоятельно в любом размере, в любой валюте и в любой форме с учетом ограничений, установленных законодательством Республики Казахстан.
Государственные учреждения и казенные предприятия не вправе осуществлять негосударственное заимствование.
2. Негосударственные займы могут привлекаться юридическими лицами под государственные гарантии Республики Казахстан. Негосударственные займы, привлекаемые под государственные гарантии, должны иметь форму договора (соглашения) о займе.
Сноска. Статья 15 с дополнениями - Законом Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 .

Статья 16. Предоставление государственных гарантий

Государственные гарантии предоставляются кредиторам в качестве обеспечения выполнения резидентами Республики Казахстан обязательств по полученным ими негосударственным займам.
Исключительным правом предоставления гарантий от имени Республики Казахстан по займам обладает Правительство Республики Казахстан.
Национальный банк Республики Казахстан, местные исполнительные органы не вправе выдавать гарантии по займам от имени Республики Казахстан.
По поручению Правительства Республики Казахстан предоставление государственных гарантий осуществляется уполномоченным органом по исполнению бюджета.
Сноска. В статью 16 внесены изменения - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 17. Обязательства Правительства Республики
Казахстан по выполнению государственных
гарантий

Правительство Республики Казахстан несет обязательства по выполнению государственных гарантий в случае неуплаты заемщиком причитающихся с него платежей согласно договору (соглашению) о займе.
Обязательства Правительства Республики Казахстан по выполнению государственной гарантии прекращаются в случае уплаты заемщиком причитающихся с него согласно договору (соглашению) о займе сумм или в случае выплаты Правительством Республики Казахстан сумм, причитающихся с заемщика, согласно действующей государственной гарантии займа, а также в других случаях, предусмотренных законодательством и международными договорами Республики Казахстан.

Статья 18. Ограничения предоставления государственных
гарантий

Государственные гарантии предоставляются в пределах лимита, устанавливаемого Законом Республики Казахстан о республиканском бюджете на соответствующий год.
Объем лимита предоставления государственных гарантий может быть использован только в пределах соответствующего года, на который установлен данный лимит.
Государственные гарантии не могут предоставляться в качестве обеспечения займов местных исполнительных органов.
Сноска. Статья 18 с дополнениями - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 19. Условия предоставления государственных
гарантий

Государственные гарантии предоставляются на основании постановлений Правительства Республики Казахстан по каждому инвестиционному проекту.
Предоставление государственных гарантий осуществляется на условиях возвратности заемщиком бюджетных средств, расходуемых Правительством Республики Казахстан при выполнении обязательств гаранта, и требований в соответствии со статьей 20 настоящего Закона.
За предоставление государственной гарантии по негосударственному займу взимается с конечного заемщика предварительная единовременная плата (сбор) в размере 0,2 процента от суммы государственной гарантии для юридических лиц, образованных со стопроцентным участием государства, и в размере 2 процентов от суммы государственной гарантии для прочих юридических лиц.

Статья 20. Требования, предъявляемые к лицам,
претендующим на получение государственной
гарантии

1. К юридическим лицам, претендующим на получение государственной гарантии по займам, в которых эти юридические лица выступают в качестве заемщика, предъявляются следующие требования:
1) быть резидентом Республики Казахстан, осуществляющим предпринимательскую деятельность;
2) осуществлять реализацию проектов, включенных в перечень инвестиционных проектов, предлагаемых к финансированию за счет средств негосударственных займов под государственные гарантии Республики Казахстан на соответствующий период;
3) иметь банковскую гарантию, удовлетворяющую требованиям обеспечения возвратности займов, устанавливаемым уполномоченным органом по исполнению бюджета по согласованию с уполномоченным органом в области банковского надзора;
3-1) иметь положительное заключение отраслевого уполномоченного органа;
3-2) иметь положительное заключение уполномоченного органа по исполнению бюджета;
3-3) иметь положительное заключение уполномоченного органа по экономическому планированию;
3-4) иметь положительное заключение уполномоченного органа по бюджетному планированию;
4) не иметь задолженности по погашению и обслуживанию ранее полученных под государственные гарантии негосударственных займов, сроки платежей по которым наступили, а также иной просроченной задолженности перед кредиторами;
5) обеспечить обязательства по софинансированию предлагаемого инвестиционного проекта в случае привлечения займа, не покрывающего общую стоимость проекта.
Юридические лица, претендующие на получение государственной гарантии, представляют заявку в уполномоченный орган по экономическому планированию, а также необходимую документацию в отраслевой уполномоченный орган и уполномоченный орган по исполнению бюджета для подготовки ими заключений. При этом отраслевой уполномоченный орган и уполномоченный орган по исполнению бюджета обязаны направить соответствующие заключения юридическим лицам, представившим документацию, и в уполномоченный орган по экономическому планированию, который осуществляет свод и экономический анализ представленных заключений.
2. Правительством Республики Казахстан могут устанавливаться дополнительные требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение государственной гарантии, в зависимости от условий негосударственного займа и риска инвестиционного проекта.
Сноска. В статью 20 внесены изменения и дополнения - Законами РК от 6 ноября 2001 года N 252 ; от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 21. Отбор инвестиционных проектов для
предоставления государственных гарантий

Отбор инвестиционных проектов для предоставления государственных гарантий производится путем ежегодного формирования уполномоченным органом по экономическому планированию перечня инвестиционных проектов, предлагаемых к финансированию за счет средств негосударственных займов под государственные гарантии Республики Казахстан в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.
Перечень инвестиционных проектов, предлагаемых к финансированию за счет средств негосударственных займов под государственные гарантии Республики Казахстан, утверждается Правительством Республики Казахстан и подлежит опубликованию.
Сноска. Статья 20 в новой редакции - Закона РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 22. Форма государственной гарантии

1. Государственная гарантия должна иметь форму:
письменно оформленного договора о предоставлении государственной гарантии (договора гарантии), заключенного уполномоченным органом по исполнению бюджета с кредитором, либо
письменного уведомления кредитора о принятии уполномоченным органом по исполнению бюджета обязательств гаранта по негосударственному займу (гарантийного обязательства).
При наличии договора о предоставлении государственной гарантии Республики Казахстан по негосударственным внешним займам уполномоченный орган по исполнению бюджета в установленном законодательными актами порядке вправе авалировать обязательства заемщика. Аваль оформляется в виде подписи авалиста на векселе должника или добавочном листе к нему либо отдельным актом с указанием места, где он был дан.
Государственной гарантией может быть признан только такой документ, который соответствует требованиям настоящей статьи и статье 23 настоящего Закона. Никакие акты или иные документы государственных органов Республики Казахстан и их должностных лиц не имеют юридической силы государственной гарантии.
2. Договор гарантии вступает в силу со дня его подписания сторонами, если иное не предусмотрено договором.
Гарантийное обязательство или аваль вступают в силу со дня их выдачи.
3. Договор гарантии, гарантийное обязательство по каждому инвестиционному проекту, аваль по каждому обязательству заемщика подписывается Министром финансов Республики Казахстан.

Статья 23. Содержание государственной гарантии
Республики Казахстан

1. В договоре гарантии или гарантийном обязательстве указываются:
1) реквизиты постановления Правительства Республики Казахстан, согласно которому предоставляется государственная гарантия;
2) наименование и местонахождение заемщика;
3) стороны договора (соглашения) о займе и содержание основного обязательства заемщика;
4) гарантируемая сумма займа, прочие гарантируемые обязательства по займу, на которые распространяется действие выдаваемой государственной гарантии;
5) срок действия государственной гарантии;
6) должностное лицо, подписавшее договор гарантии (гарантийное обязательство).
2. Для аваля в форме отметки на векселе должника указывается должностное лицо-авалист.
3. При отсутствии в договоре гарантии, гарантийном обязательстве условий, предусмотренных подпунктами 4), 5) пункта 1 настоящей статьи, считается, что:
1) государственная гарантия обеспечивает исполнение всех обязанностей должника по займу;
2) государственная гарантия выдана на срок действия договора (соглашения) о займе.
При отсутствии в договоре гарантии и гарантийном обязательстве требования, предусмотренного подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, либо их подписании, а также авалировании обязательств заемщика неуполномоченным лицом в нарушение пункта 3 статьи 22 настоящего Закона государственная гарантия считается недействительной.

Статья 24. Учет предоставления государственных гарантий
и гарантируемых ими займов

Предоставляемые государственные гарантии и гарантируемые ими займы подлежат регистрации и учету в уполномоченном органе по исполнению бюджета.
уполномоченный орган по исполнению бюджета осуществляет мониторинг и управление гарантированным государством долгом.
Сноска. В статью 24 внесены изменения - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 25. Исполнение государственной гарантии

Если иное не предусмотрено условиями договора (соглашения) о займе, гарантия подлежит исполнению после наступления даты платежа, по требованию кредитора в случае, если обеспеченный гарантией заем не будет погашен заемщиком полностью или частично на день наступления срока платежа, и в пределах средств, предусмотренных республиканским бюджетом на соответствующий год.
Правительство Республики Казахстан вправе осуществлять в соответствии с условиями договора (соглашения) о займе и с согласия кредитора досрочное погашение гарантированного государством займа за заемщика, признанного банкротом и (или) ликвидированного в соответствии с законодательством Республики Казахстан, путем исполнения государственной гарантии за счет средств, предусмотренных в республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.
Сноска. Статья 25 дополнена частью второй - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 25-1. Реструктуризация гарантированных
государством займов

Реструктуризация гарантированного государством займа осуществляется по соглашению кредитора и заемщика в случае принятия решения Правительством Республики Казахстан.
При реструктуризации гарантированного государством займа по требованию кредиторов ранее выданная государственная гарантия может быть подтверждена Правительством Республики Казахстан или заменена. Гарантируемая при этом сумма займа не может превышать сумму займа по ранее выданной государственной гарантии. На вновь выданную государственную гарантию не распространяются ограничения, установленные в части первой статьи 18 настоящего Закона.
Сноска. Закон дополнен новой статьей 25-1 Законом Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 .

Статья 25-2. Замена заемщика по гарантированному
государством займу

Замена заемщика по гарантированному государством займу допускается по соглашению сторон договора (соглашения) о займе в случае принятия решения Правительства Республики Казахстан.
В случае замены заемщика по гарантированному государством займу государственная гарантия может быть заменена или подтверждена уполномоченным органом по исполнению бюджета по требованию кредитора на основании решения Правительства Республики Казахстан.
Гарантируемая при этом сумма займа не может превышать сумму займа по ранее выданной государственной гарантии. На вновь выданную государственную гарантию не распространяются ограничения, установленные частью первой статьи 18 настоящего Закона.
Сноска. Закон дополнен новой статьей 25-2 Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 26. Основания прекращения действия
государственной гарантии

Государственная гарантия прекращает свое действие, если:
1) полностью исполнены заемщиком или гарантом обязательства по займу, гарантированному Правительством Республики Казахстан;
2) истек указанный в договоре гарантии (гарантийном обязательстве) срок гарантии, если в нем не оговорено иное;
3) в случаях, специально оговоренных в договоре (соглашении) о займе и (или) в договоре гарантии (гарантийном обязательстве);
4) она заменена на новую при реструктуризации займа и (или) замене заемщика по гарантированному государством займу;
5) Правительством Республики Казахстан осуществлено досрочное погашение гарантированного государством займа в соответствии с частью второй статьи 25 настоящего Закона.
Сноска. В статью 26 внесены изменения и дополнения - Законами Республики Казахстан от 6 ноября 2001 года N 252 ; от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 27. Ограничения на использование средств,
полученных под государственную гарантию

Запрещается использование средств, полученных под государственную гарантию на цели, не предусмотренные договором (соглашением) о займе, а также на кредитование государственных органов Республики Казахстан.

Статья 28. Контроль и ответственность за использование
средств, полученных по договору (соглашению)
о займе, имеющему государственную гарантию

За использованием средств, полученных по договору (соглашению) о займе, имеющему государственную гарантию, осуществляется контроль в порядке, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан.
Заемщик по займу, имеющему государственную гарантию, и банк, предоставивший гарантию, несут ответственность, предусмотренную законодательством Республики Казахстан за нецелевое использование средств, полученных по займу, гарантированному Правительством Республики Казахстан, и за возврат средств, использованных для исполнения уполномоченным органом по исполнению бюджета обязательств по государственной гарантии в случае невыполнения заемщиком долговых обязательств по займу.
Сноска. В статью 28 внесены изменения - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Глава 4. Защита интересов кредиторов

Статья 29. Недопустимость аннулирования или отсрочки
обязательства перед кредитором

Обязательства перед кредитором, в том числе обязательства, вытекающие из государственных гарантий Республики Казахстан, не могут быть аннулированы или отсрочены в одностороннем порядке.

Статья 30. Защита от незаконных действий
государственных органов и должностных лиц

Акты государственных органов и их должностных лиц, принятые в нарушение законодательства Республики Казахстан и ухудшающие условия привлечения, использования или погашения государственных и гарантированных государством займов, не имеют юридической силы.

Статья 31. Компенсация и возмещение убытков иностранным
кредиторам

Иностранным кредиторам, чьим интересам в Республике Казахстан был причинен ущерб в результате войны или другого вооруженного конфликта, революции, чрезвычайного положения, гражданских столкновений или подобных обстоятельств, а также в связи с принятием незаконных нормативных правовых актов и судебных решений или осуществлением незаконных действий должностными лицами государственных органов, предоставляется режим не менее благоприятный, чем применяемый в отношении юридических и физических лиц Республики Казахстан при возмещении ущерба, понесенного ими в результате вышеуказанных обстоятельств, и (или) выплате компенсаций.

Глава 5. Заключительные положения

Статья 32. Разрешение споров

1. Споры и разногласия, возникающие в связи с договорами (соглашениями) о займе, эмиссией государственных ценных бумаг, правительственными гарантиями или связанной с ними деятельностью, включая управление государственным, правительственным долгом, долгом местных исполнительных органов или гарантированным государством долгом, решаются, по возможности, путем переговоров либо, в соответствии с ранее согласованными процедурами разрешения споров, установленными в договорах (соглашениях) о займе, правилах выпуска государственных ценных бумаг.
2. Если споры, указанные в пункте 1 настоящей статьи, не могут быть разрешены в течение трех месяцев со дня первого обращения одной стороны к другой, то любая из сторон спора вправе при наличии письменного согласия другой стороны обратиться для разрешения спора:
1) в судебные органы Республики Казахстан, уполномоченные в соответствии с законодательством Республики Казахстан рассматривать подобные споры, или
2) если участником выступает нерезидент - в один из следующих арбитражных органов:
Международный центр по урегулированию инвестиционных споров (далее - Центр), созданный в соответствии с Конвенцией по урегулированию международных споров между государствами и гражданами других государств, открытой для подписания в Вашингтоне 18 марта 1965 года (Конвенция ИКСИД), если государство инвестора является участником этой Конвенции;
дополнительное учреждение Центра (функционирующее по правилам дополнительного органа), если государство инвестора не является участником Конвенции ИКСИД;
арбитражные органы, учреждаемые в соответствии с Арбитражным регламентом Комиссии Организации Объединенных Наций по международному торговому праву (ЮНСИТРАЛ);
арбитражные органы при Арбитражном институте международной торговой палаты в Стокгольме.
3. В случае, когда инициатором разрешения спора выступает уполномоченный государственный орган, а иностранный кредитор уклоняется от выбора той или иной процедуры рассмотрения споров, уполномоченный орган вправе передать рассмотрение спора в судебные органы Республики Казахстан по истечении трех месяцев с даты первого письменного обращения уполномоченного государственного органа к иностранному кредитору с целью мирного урегулирования спора.
Суд, рассматривающий дело, прекращает его производство в случае предоставления иностранным кредитором письменного заявления о выборе иной процедуры разрешения спора, предусмотренной пунктом 2 настоящей статьи.
4. Все остальные споры, не охватываемые рамками пункта 1 настоящей статьи, включая споры иностранного кредитора с юридическими лицами и гражданами Республики Казахстан, разрешаются судами Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан, если иное не предусмотрено соглашением сторон.

Статья 33. Ответственность за нарушение
законодательства по государственному и
гарантированному государством заимствованию и
долгу

Нарушение настоящего Закона влечет ответственность в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.
Сноска. В статью 33 внесены изменения - Законом РК от 2 июля 2003 года N 443 .

Статья 34. Порядок применения норм настоящего Закона к
правоотношениям, возникшим до его введения в
действие

По правоотношениям, возникшим до введения в действие настоящего Закона и продолжающимся после его введения в действие, нормы настоящего Закона применяются в части, не противоречащей условиям договоров (соглашений) о займах, ранее подписанных и вступивших в силу в установленном законом порядке.

Президент
Республики Казахстан

ЕСКЕРТУ. Тақырыбында сөздер өзгерді - Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 02 шілдедегі N 443 Заңымен .
Осы Заң Қазақстан Республикасы уәкілетті органдарының мемлекеттік қарыз алуы және Қазақстан Республикасы резиденттерінің мемлекеттік кепілдіктермен қамтамасыз етілген мемлекеттік емес қарыз алуы процесінде, сондай-ақ мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борышты басқару процесінде туындайтын қатынастарды реттейді.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Негізгі ұғымдар

      Осы Заңда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
      1) аваль - вексель кепiлдiгi, соған орай оны жасаған тұлға вексель бойынша мiндеттi басқа тұлға үшiн вексель жөнiндегi төлемдi жасауға (толық немесе бiр бөлiгiн) өзiне мiндеттеме қабылдайды;
      2) жалпы сыртқы борыш - алынған (игерілген) және өтелмеген мемлекеттік және мемлекеттік емес сыртқы заемдардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасы резиденттерінің Қазақстан Республикасы резидент еместерімен келісім-шарттары бойынша берешектік міндеттемелерінің белгілі бір күнгі сомасы;
      3) сыртқы заем - Қазақстан Республикасының резидент емесi - заем берушi, ал Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе Қазақстан Республикасының резидентi заем алушы болатын заем қатынастары;
      4) сыртқы мемлекеттiк борыш - Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң және Ұлттық Банкiнiң Қазақстан Республикасының резидент емес кредит берушiлерi алдындағы сыртқы мемлекеттiк заемдар мен басқа да борыштық мiндеттемелерi бойынша мемлекеттiк борышының құрамдас бөлiгi; <*>
      5) iшкi заем - Қазақстан Республикасының резидентi - заем берушi, ал Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе Қазақстан Республикасының резидентi заем алушы болатын заем қатынастары;
      6) iшкi мемлекеттiк борыш - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң, жергiлiктi атқарушы органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң Қазақстан Республикасының кредит берушi-резиденттерi алдындағы iшкi мемлекеттiк заемдар мен басқа да борыштық мiндеттемелерi бойынша мемлекеттiк борыштың құрамдас бөлiгi;
      7) мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар шығару - Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң, жергiлiктi атқарушы органдардың немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң заем берушiлерге ұсынатын, иелерiне бiрдей құқықтарды қамтамасыз ететiн әрi орналастыру, өтеу және қызмет көрсету шарттары бiрдей бағалы қағаздардың жиынтығы түрiндегi борыштық мiндеттемелерiнiң шешiм қабылдау және заң жүзiнде ресiмдеу процесi;
      8) Қазақстан Республикасының мемлекеттік (үкiметтiк, егемен) кепілдiгi - Қазақстан Республикасының заем алушы-резидентi одан алынуға тиесiлi соманы белгiленген мерзiмде төлемеген жағдайда Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң кредит берушiлер алдындағы берешектi толық немесе iшiнара өтеуге мiндеттемесi;
      9) мемлекет кепілдiк берген борыш - Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерi бар, алынған және өтелмеген мемлекеттiк емес заемдардың белгiлi бiр күнгi сомасы;
      10) мемлекет кепiлдiк берген заем - Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiгi бар мемлекеттiк емес заем;
      11) мемлекеттiк борыш - белгiлi бiр күнге үкiметтiк борыштың, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi мен жергiлiктi атқарушы органдар борышының сомасы;
      12) мемлекеттiк заем - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi, Қазақстан Республикасының Yкiметi немесе жергiлiктi атқарушы органы заем алушы болатын заем қатынастары;
      13) мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаз - Қазақстан Республикасының Үкiметi, жергiлiктi атқарушы орган немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi заем алушы болатын заемға қатысты оны ұстаушының мүлiктiк құқықтарын куәландыратын эмиссиялық бағалы қағаз;
      14) ақша рыногы - қысқа мерзiмдi (бiр жылға дейiн), өтiмдi борыштық қаржылық құралдар рыногы;
      15) заем туралы шарт (келiсiм) - заем алушы сол арқылы заем қаражатын алатын және заем берушiнiң алдында оны қайтару жөнiнде әрi сыйақыны (мүдденi) сондай-ақ заемға байланысты басқа да төлемдердi төлеу жөнiнде мiндеттемелер алатын құқық қатынастарын тiркейтiн құжат;
      16) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң борышы - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi алған және өтемеген мемлекеттiк заемдардың, сондай-ақ заң актiлерiмен белгілi бiр күнге Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң борышына жатқызылған борыштық мiндеттемелердің сомасы;
      17) қарыз алу - заем қаражатын тарту қажеттiгi туралы шешiмдер қабылдау, заемды тартудың, пайдаланудың, өтеудiң және оған қызмет көрсетудiң тәртiбi мен шарттарын анықтау рәсiмдерiн, келiссөздер, мiндеттемелердi қамтамасыз етудi және атқарылуына кепiлдiк беру, заем бойынша тиiстi құжаттарды ресiмдеу және қол қою, заем шарттарын бекiту (мемлекеттiк сыртқы қарыз алу кезiнде) рәсiмдерiн, тараптардың мiндеттемелердi орындауын есепке алу, бақылау және талдау рәсiмдерiн қоса алғанда, заем қаражатын алуды, пайдалануды, заемды өтеудi және оған қызмет көрсетудi қамтитын процесс;
      18) банктің кепiлдiгi - заем алушы заем туралы шарт (келiсiм) бойынша өзi төлеуге тиесiлi соманы белгiленген мерзiмде төлемеген жағдайда екiншi деңгейдегi банктiң (банктердің) немесе шетелдiк банктiң (банктердiң) бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органның алдындағы мемлекеттiк емес заем бойынша берешектi өтеу жөнiндегi мiндеттемесi; <*>
      19) жергілiктi атқарушы органның борыш лимиті - тиiстi жылға арналған жергілiктi бюджетте жоспарланған жергiлiктi атқарушы органның алған және өтелмеген заемдарының тiркелген сомасы, белгiлi бiр уақыттағы (қаржы жылының аяғындағы) жергiлiктi атқарушы органның нақты борышы одан аспауға тиiс;
      20) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң сыртқы борыш лимитi - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi алған және өтелмеген сыртқы заемдарының жоспарлы тiркелген сомасы, белгiлi бiр уақытта (қаржы жылының аяғында) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нақты сыртқы борышы одан аспауға тиiс;
      21) <*>
      22) үкiметтiк борыш лимитi - тиiстi жылға арналған республикалық бюджетте жоспарланып отырған, үкiметтiк заемдардың алынған және өтелмеген тiркелген сомасы, белгiлi бiр уақытта (қаржы жылының аяғында) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң нақты борышы одан аспауға тиiс;
      23) мемлекеттiк кепілдіктер беру лимитi - тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджеттiң құрамында бекiтiлетiн, соның шегiнде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерi берiлуi мүмкiн тiркелген сома;
      24) борыш мониторингi - борыштың қалыптасуы, өзгеруi және оған қызмет көрсету процесiн қадағалау, талдау және бақылау бойынша мемлекеттiң өзi уәкiлеттiк берген органдардың атынан атқаратын қызметi;
      25) мемлекеттiк емес заем - Қазақстан Республикасының Үкiметiн, жергiлiктi атқарушы органдарды және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiн қоспағанда, Қазақстан Республикасының резидентi заем алушы болатын заем қатынастары;
      26) сыйақының (мүдденiң) тiркелмеген (өзгермелi) ставкасы - рыноктық конъюнктураға байланысты өзгерiстерге бейiм кредиттер, заемдар бойынша сыйақының (мүдденiң) ставкасы немесе сыйақымен (мүддемен) бiрге бағалы қағаздар бойынша кiрiс;
      27) борышқа қызмет көрсету - белгiлi уақыт кезеңiнде қарыз алу шарттарынан туындайтын сыйақы /мүдде/, комиссиялық, айыппұл және басқа да төлемдердi жинақтап төлеу;
      28) заемға қызмет көрсету - заем алушының шоттарындағы заем қаражаттарын пайдалануды есепке алу және заем шарттарына сәйкес негiзгi борышты өтеуге төлемдердi, сыйақыны /мүдденi/, комиссиялық және басқа төлемдердi заем алушының жүзеге асыруы жөнiндегi уәкiлеттi органның немесе банктiң қызметi;
      29) борышты өтеу - заем алушының алынған заемдар сомасын кредит берушiлермен (заем берушiлермен) шарттарда (келiсiмдерде) белгiленген тәртiппен қайтаруы (амортизациясы), борышты құрайтын басқа да мiндеттемелердi белгiленген тәртiппен орындауы;
      30) бағдарламалық заемдар - Қазақстан Республикасының Үкiметiмен және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен келiсілген Қазақстан Республикасы экономикасын дамыту және реформалау жөнiндегi шараларды орындау талаптарымен халықаралық қаржы ұйымдарының Қазақстан Республикасының Үкiметiне немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiне беретiн заемдары;
      31) мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды орналастыру - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң, жергiлiктi атқарушы органдардың немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарын азаматтық-құқықтық мәмiлелер жасасу жолымен алғашқы иеленушiлерге беру;
      32) Қазақстан Республикасының резиденттерi - Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасында орналасқан орны бар заңды тұлғалар, сондай-ақ олардың Қазақстан Республикасында және одан тыс жерлерде орналасқан орны бар филиалдары мен өкiлдiктерi;
      32-1) заем құрылымын өзгерту - тараптардың келiсiмiмен өздерiнiң заем туралы шарт (келiсiм) бойынша мiндеттемелердi орындау мерзiмдерiн, қаржылық және өзге де талаптарын өзгертуi;
      33) несие капиталының рыногы - бос ақшаның жинақталуын қамтамасыз ететiн экономикалық қатынастар жүйесi, оларды несие капиталына айналдыру және оны өз қызметiн түрлi елдерде жүзеге асыратын молықтыру процесiне қатысушылардың арасында қайта бөлу;
      34) несие капиталы - сыйақы (мүдде) түрiндегi ақы үшiн қайтарымдылық шарттарында берiлетiн ақша капиталы;
      35) негiзгi борыш сомасы - алынған заемның өтелуге тиiстi және кредит берушiге қайтарылмаған, ол бойынша есептелетiн сыйақы (мүдде), комиссиялық төлемдер мен айыппұлдар сомасы есепке алынбаған сома.
       ЕСКЕРТУ. 1-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.
      ЕСКЕРТУ. 1-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.
      ЕСКЕРТУ. 1-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.09. N 482-II Заңымен.

2-бап. Осы Заң реттейтiн объектiлер

Осы Заң реттейтiн объектілер Қазақстан Республикасының Yкiметi, жергiлiктi атқарушы органдар мен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi жүзеге асыратын қарыз алу, Қазақстан Республикасының резиденттерi жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiмен қамтамасыз етiлетiн қарыз алу, сондай-ақ осындай қарыз алу нәтижесiнде құрылатын мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борышты басқару болып табылады.

       3-бап. Мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген
             қарыз алу мен борыш туралы Қазақстан
             Республикасының заңдары

      Мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыш туралы Қазақстан Республикасының заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiнiң нормаларынан, осы Заң мен өзге де нормативтiк құқықтық актiлерден тұрады.
      Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта Қазақстан Республикасының мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыш туралы заңдарында көзделгеннен өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.
      Жергiлiктi атқарушы органдардың қарыз алуы тек қана Қазақстан Республикасының заңдарымен реттеледi.
      Мемлекеттiк емес қарыз алу осы Заңмен, Қазақстан Республикасының басқа да заң актiлерiмен және Қазақстан Республикасы Үкiметi мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiмен реттеледi.

4-бап. Мемлекеттiк органдардың қарыз алу мен борышты
басқару саласындағы өкiлеттiгi

      1. Қазақстан Республикасының Парламентi өзiне Қазақстан Республикасының Конституциясы және Қазақстан Республикасының өзге де заң актiлерi жүктеген республикалық бюджеттi бекiту және мемлекеттiк заемдардың мәселелерi бойынша халықаралық шарттарды бекiту жөнiндегi өкiлеттiктi жүзеге асырады.
      2. Қазақстан Республикасының Yкiметi:
      1) Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң заемдарды тарту, Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң мемлекеттiк емес заемдары бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер беру қажеттiгi туралы шешiмдер қабылдайды;
      2) орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борышты басқару саласындағы құзыретiн белгiлейдi;
      3) Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдарының заем туралы шарттарды (келiсiмдердi) жасасу, олардың мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздардың әрбiр түрi бойынша жеке мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар шығару, орналастыру, оларға қызмет көрсету және өтеу, мемлекеттiк кепiлдiктер беру үшiн инвестициялық жобаларды iрiктеу, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң мемлекеттiк емес заемдар бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер беру тәртiбiн, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген заемдарды алу, пайдалану, өтеу және оларға қызмет көрсету, оларды тiркеу және есепке алу тәртiбiн, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борыштың мониторингi мен басқару тәртiбiн белгілейдi;
      4) Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдарының қарыз алуы, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борышты басқару жөнiндегi Қазақстан Республикасының заң және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнiң жобаларын әзiрлейдi және Қазақстан Республикасының Парламентi мен Қазақстан Республикасы Президентiнiң қарауына енгiзедi.
      3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi:
      1) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң мемлекеттiк заемдарды, оның iшiнде Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң келiсiмiмен сыртқы заемдарды тарту қажеттiгi туралы шешiмдер қабылдайды;
      2) осындай заемдарды тартудың қаржылық шарттарын белгiлейдi;
      3) осындай заемдар бойынша шарттар (келiсiмдер) жасасады;
      4) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарын шығарады;
      5) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң заемдарын алады, пайдаланады, өтейдi және оларға қызмет көрсетедi, ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногында олар эмиссиялаған мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алу мен сатуды, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi борышының мониторингiн және оны басқаруды жүзеге асырады;
      6) Қазақстан Республикасының барлық резиденттерi үшiн мiндеттi мемлекеттiк кепiлдiктерi жоқ, мемлекеттiк емес сыртқы заемдар туралы шарттарды тiркеудi және олардың әрi қарай мониторингiн жүзеге асырады, сондай-ақ Қазақстан Республикасының жалпы сыртқы борышын бағалауды түзедi.
      4. Бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган:
      1) <*>
      2) үкiметтiк заемдардың қаржылық шарттарын белгiлейдi, жергiлiктi атқарушы органдардың заемдарды тартуын келiседi;
      3) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң тапсыруымен келiссөздер жүргiзедi, үкiметтiк заемдардың шарттарына қол қояды, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарын шығарады, Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң мемлекеттiк емес заемдары бойынша мемлекеттiк кепiлдiктер бередi;
      4) үкiметтiк заемдарды алады, пайдаланады, өтейдi және оларға қызмет көрсетедi, ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногында олар эмиссиялаған мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алу мен сатуды және үкiметтiк борышты басқаруды жүзеге асырады;
      5) Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң мемлекеттiк емес заемдарының мемлекеттiк кепiлдiктерi бойынша мiндеттемелерiнiң орындалуын қамтамасыз етедi;
      6) қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органның келiсiмi бойынша үкiметтiк және мемлекеттiк кепiлдiктерi бар мемлекеттiк емес сыртқы заемдарға қызмет көрсетуге екiншi деңгейдегi банктерге уәкiлдiк бередi; <*>
      7) барлық мемлекеттiк заемдарды және мемлекеттiк кепiлдiктердi тiркеудi, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борыштың мониторингiн және оны басқаруды жүзеге асырады;
      8) <*>
      4-1. Бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi орган:
      1) мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борыш саясатын әзiрлеуге қатысады;
      2) мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз алу мен борышты жоспарлау мен талдауды жүзеге асырады.
      5. Жергiлiктi өкiлдi орган жергiлiктi атқарушы органның заемдарды тартудың қажеттiгi мен шарттары туралы шешiмдер қабылдайды.
      6. Жергiлiктi атқарушы орган:
      1) жергiлiктi өкiлдi органға жергiлiктi инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшiн, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бюджет заңдарында көзделген басқа да мақсаттарға iшкi заемдарды тарту қажеттiгi туралы ұсыныстар енгiзедi; <*>
      2) келiссөздер, жергiлiктi атқарушы органның заемдарын келiсудi, ресiмдеудi және қол қоюды жүргiзедi, мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар шығарады;
      3) қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу және қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органның келiсiмi бойынша жергiлiктi атқарушы органның ішкі заемдарына қызмет көрсету үшiн тартылатын екiншi деңгейдегi банктердi анықтайды; <*>
      4) жергiлiктi бюджеттi атқару тәртiбiмен жергiлiктi атқарушы органдардың заем қаражаттарын алады және пайдаланады, осындай заемдарды өтейдi және оларға қызмет көрсетедi, ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногында олар эмиссиялаған мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алу мен сатуды жүзеге асырады;
      5) жергiлiктi атқарушы органның заемдарын тiркейдi және жергiлiктi атқарушы органның борыш мониторингi мен оны басқаруды жүзеге асырады;
      6) Қазақстан Республикасының Үкiметiне жергiлiктi атқарушы органдардың қарыз алуы, мемлекеттiк борышты және жергiлiктi атқарушы органдардың борышын басқару мәселелерi жөнiнде ұсыныстар енгiзедi.
       ЕСКЕРТУ. 4-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.
      ЕСКЕРТУ. 4-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.
      ЕСКЕРТУ. 4-бап өзгерді - Қазақстан Республикасының 2003.07.10. N 483 Заңымен .

5-бап. Мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген
борыштың жай-күйi туралы мәлiметтердi жариялау

Қазақстан Республикасы мемлекеттiк борышының ағымдағы жай-күйi туралы, мемлекеттiк борышты өтеу есебiне төленген қаражаттың сомасы туралы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының берiлген мемлекеттiк кепiлдiктерi және кепiлдiктер бойынша төленген қаражаттың сомасы туралы мәлiметтер ашық болып табылады әрi оларды уәкiлеттi мемлекеттiк орган статистикалық есеп нысанында тоқсан сайын ресми жариялап тұруға тиiс.

2-тарау. Мемлекеттік қарыз алудың мақсаттары

6-бап. Мемлекеттiк қарыз алудың мақсаттары

      Қазақстан Республикасында мемлекеттiк қарыз алуды Қазақстан Республикасының Үкiметi, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi және Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдары жүзеге асырады.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыз алуы республикалық бюджеттiң тапшылығын қаржыландыру мақсатында жүзеге асырылады.
      Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң қарыз алуы Қазақстан Республикасының төлем балансын қолдау және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң алтын-валюта активтерiн толықтыру мақсатында, сондай-ақ Қазақстан Республикасында жүргiзiлiп отырған ақша-кредит саясатымен айқындалатын басқа да мақсаттарда жүзеге асырылады.
      Жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік қарыз алуы жергілікті инвестициялық жобаларды қаржыландыру мақсатында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бюджет заңдарында көзделген басқа да мақсаттарда жүзеге асырылады. <*>
       ЕСКЕРТУ. 6-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.
      ЕСКЕРТУ. 6-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

7-бап. Мемлекеттiк заемдардың түрлерi мен нысандары

      1. Заем алушыға қатысы бойынша мемлекеттiк заемдар:
      1) Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң заемдары;
      2) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң заемдары;
      3) Қазақстан Республикасы жергiлiктi атқарушы органдарының заемдары болып бөлiнедi.
      2. Несие капиталының рыногы бойынша мемлекеттiк заемдар:
      1) сыртқы мемлекеттiк заемдар;
      2) iшкi мемлекеттiк заемдар болып бөлiнедi.
      3. Қарыз алу нысаны бойынша мемлекеттiк заемдар:
      1) мемлекеттiк бағалы қағаздар эмиссиясы;
      2) заем туралы шарттар (келiсiмдер) жасасу болып бөлiнедi.
      4. Қолданылу мерзiмi бойынша мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар:
      1) айналыс мерзiмi 1 жылға дейiн, қысқа мерзiмдi;
      2) айналыс мерзiмi 1 жылдан 10 жылға дейiн, орта мерзiмдi;
      3) айналыс мерзiмi 10 жылдан астам, ұзақ мерзiмдi болып бөлiнедi.
      Мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар құжаттық және құжатсыз нысанда шығарылуы мүмкiн. Мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар оны ұсынушылар үшiн тек қана құжаттық нысанда шығарылуы мүмкiн.
      Мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар номиналды және дисконтталған құны бойынша, сыйақының (мүдденiң) бекiтiлген және бекiтiлмеген (өзгермелi) ставкасымен шығарылуы мүмкiн.

8-бап. Мемлекеттiк заемдарды тарту тәртiбi

      1. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң заем туралы келiссөздер жүргiзу, шарттарға (келiсiмдерге) қол қою тәртiбiн, оның атынан эмиссияланатын мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды шығару, орналастыру, айналысқа түсiру, өтеу және оларға қызмет көрсету тәртiбiн Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейдi.
      Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң атынан заемдарды тартуды заем туралы әрбiр жеке шарт (келiсiм) немесе мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздардың түрi бойынша Қазақстан Республикасы Үкiметiнің шешiмi негiзiнде бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттік бағалы қағаздар эмитентi бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган болып табылады, ол осындай мемлекеттiк бағалы қағаздардың әрбiр эмиссиясының көлемiн, мерзiмiн және талаптарын белгiлейдi.
      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң заемдарды тарту тәртiбi Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы заңдармен белгiленедi.
      3. Жергiлiктi атқарушы органның заемды тартуы жергiлiктi атқарушы органдардың заем туралы шарт (келiсiм) жасасу нысанында заем туралы шарттарына (келiсiмдерiне) Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi жүзеге асыратын мiндеттi құқықтық сараптама және заем талаптарына бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асыратын қаржылық сараптама жасау арқылы жүргiзіледi.
      Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгi мен Қаржы министрлiгi сараптамасының нәтижелерi оң болған жағдайда, келiссөздер жүргiзудi, заем туралы шарттардың (келiсiмдердiң) ресiмделуi мен оларға қол қоюды, қоса алғанда, Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органының заемдар тартуын жергiлiктi атқарушы орган жүзеге асырады.
      Жергiлiктi атқарушы органның мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздар эмиссиясы нысанында заемды тартуы Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртіппен мемлекеттiк бағалы қағаздардың әрбiр эмиссиясының мерзiмдерiн, қаржылық және өзге де шарттарын бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органмен мiндеттi түрде келiсу арқылы жүргiзiледi.
       ЕСКЕРТУ. 8-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.

9-бап. Мемлекеттiк қарыз алуды шектеу

      1. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк қарыз алуы тиiстi жылға арналған республикалық бюджет туралы Қазақстан Республикасы Заңында белгiленген үкiметтiк борыштың лимитiмен және үкiметтiк борышқа қызмет көрсетуге жұмсалатын қаражаттың көлемiмен шектеледi.
      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң мемлекеттiк сыртқы қарыз алуы Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң мемлекеттiк сыртқы борышының лимитiмен шектеледi, ол Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi халықаралық қаржы ұйымдарынан бағдарламалық заемдар тартатын жағдайларды қоспағанда, оның таза алтын-валюталық активтерiнің 50 процентiнен аспайтын деңгейде белгiленедi.
      3. Жергiлiктi атқарушы органның мемлекеттiк қарыз алуы жергiлiктi атқарушы органның белгiленген тиісті қаржы жылының аяғындағы борыш лимитімен және жергiлiктi атқарушы органның борышын өтеуге және оған қызмет көрсетуге жұмсалатын жергiлiктi бюджет қаражатының көлемiмен шектеледi. <*>
      Жергiлiктi атқарушы орган борышының лимитi тиiстi қаржы жылына арналған жергілiктi бюджет кiрiсiнiң 25 процентiнен аспауға тиiс. Жергiлiктi атқарушы органның борышын өтеуге және оған қызмет көрсетуге арналған шығыс көлемi тиiстi жылға арналған жергiлiктi бюджет кiрiсiнiң 10 процентiнен аспауға тиiс.
      Жергiлiктi атқарушы органдардың сыртқы заемдар тартуына жол берілмейді.
      ЕСКЕРТУ. 9-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

10-бап. Мемлекеттiк заемдарды пайдалану тәртiбi

      1. Үкiметтiк заемдар бойынша алынған қаражат республикалық бюджеттiң тапшылығын қаржыландыруға жұмсалады және тиiстi жылға арналған республикалық бюджеттi атқару тәртiбiмен пайдаланылады.
      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң заемдары бойынша алынған қаражат Қазақстан Республикасының төлем балансын қолдау мақсатына және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы заңдарда белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң алтын-валюта активтерiн толықтыруға пайдаланылады.
      3. Жергілiкті атқарушы органның заемдары бойынша алынған қаражат жергілікті инвестициялық жобаларды қаржыландыруға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бюджет заңдарында көзделген басқа да мақсаттарға жұмсалады және тиісті жылға арналған жергілікті бюджеттің атқарылу тәртібімен пайдаланылады. <*>
      Жергiлiктi атқарушы органдардың заемдары қаражатының пайдаланылуын бақылау Қазақстан Республикасының Yкiметi белгiлейтiн тәртiппен жүзеге асырылады.
       ЕСКЕРТУ. 10-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.
      ЕСКЕРТУ. 10-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

       11-бап. Мемлекеттiк борышты өтеу және оған қызмет
              көрсету, ұйымдастырылған бағалы қағаздар
              рыногында мемлекеттiк эмиссиялық бағалы
              қағаздарды сатып алу

      1. Қазақстан Республикасының үкiметтiк борышын өтеудi және оған қызмет көрсетудi, ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногында бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган эмиссиялаған мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алуды бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган тиiстi жылға арналған республикалық бюджет туралы Қазақстан Республикасының Заңында көзделген қаражат есебiнен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi арқылы жүзеге асырады.
      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң борышын өтеудi және оған қызмет көрсетудi, ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногында олар эмиссиялаған мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алуды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi өзiнiң билiгiндегi активтер есебiнен жүзеге асырады.
      3. Қазақстан Республикасы жергiлiктi атқарушы органдарының мемлекеттiк борышын өтеудi және оған қызмет көрсетудi, ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногында олар эмиссияланған мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алуды олар тиiстi жылға арналған жергiлiктi бюджетте көзделген қаражат есебiнен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң келiсiмi бойынша жергiлiктi атқарушы орган тартқан екiншi деңгейдегi банктер арқылы жүзеге асырады.
       ЕСКЕРТУ. 11-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.

12-бап. Мемлекеттiк борышты есепке алу

Барлық мемлекеттiк заемдар Қазақстан Республикасының Үкiметi белгілеген тәртіппен бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органда тiркелiп, есепке алынуға тиiс.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк борышын есепке алу үшiн Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi мен жергiлiктi атқарушы органдар келiсiлген тәртiппен бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органға өз заемдарының талаптары, алынуы, оларға қызмет көрсетiлуi және өтелуi туралы ақпарат тапсырып отырады.

       13-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттiк
             борышты өтеу және оған қызмет көрсету
             жөнiндегі мiндеттемелерi

      1. Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасы республикалық бюджетiнiң қаражатымен қамтамасыз етiлетiн үкiметтiк борышты өтеу және оған қызмет көрсету жөнiндегi мiндеттемелердi атқарады.
      2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi өзiнiң билiгiндегi барлық активтермен қамтамасыз етiлетiн Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнің борышын өтеу және оған қызмет көрсету жөнiндегi мiндеттемелердi атқарады.
      3. Жергiлiктi атқарушы органдар жергiлiктi атқарушы органдардың билiгiнде тұрған меншiк құқығындағы мүлiкпен, қаржы ресурстарымен және басқа да активтермен қамтамасыз етiлетiн өз борышын өтеу және оған қызмет көрсету жөнiндегi мiндеттемелердi атқарады.
      4. Мемлекеттiк борыш борыштың негiзгi сомасы кредиторларға қайтарылған және борышқа қызмет көрсету жөнiндегi төлемдер толық көлемiнде төленген жағдайда өтелген болып саналады.
      Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң және жергiлiктi атқарушы органдардың осындай шарттың (келiсiмнің) талаптарында, осындай қағаздарды шығару талаптарында көзделген жағдайда, заем туралы шарт (келiсiм) бойынша мiндеттемелердi мерзiмiнен бұрын өтеуге, мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды мерзiмiнен бұрын сатып алуға құқығы бар.
       ЕСКЕРТУ. 13-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.

14-бап. Мемлекеттiк борышты басқару

      Мемлекеттiк борышты басқару мыналарды қамтиды:
      1) өтеу және қызмет көрсету көлемдері, үкіметтік борыш пен жергілікті атқарушы органдар борышының, мемлекеттік кепілдік берудің лимиттері белгіленетін көрсеткіштерді жыл сайын нақтылау және айқындау арқылы мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыштың жай-күйін жыл сайын бағалау және алдағы үш жылдық кезеңге арналған болжам. Бұл құжатты әзірлеуді бюджеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган бюджетті атқару жөніндегі уәкілетті органмен және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен бірлесе отырып, елді экономикалық дамытудың орта мерзімді болжамы, жинақталған мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген борыштың көлемдері мен құрылымы, несие капиталы рыногындағы өзгерістер болжамы негізінде жүзеге асырады; <*>
      Бұл құжатты дайындауды бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiмен және Мемлекеттiк инвестициялар бағдарламасын әзiрлеуге уәкiлеттi органмен бiрлесе отырып, елдi экономикалық дамытудың ұзақ мерзiмдi болжамы, жинақталған мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген борыштың көлемi мен құрылымы, несие капиталы рыногындағы өзгерiстер болжамы негiзiнде жүзеге асырады;
      2) бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асыратын, тиiстi жылға арналған республикалық және жергiлiктi бюджеттерде бекiтiлетiн Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қарыз алу көлемiн, нысандары мен талаптарын, үкiметтiк борыштың лимиттерiн және өтеу мен қызмет көрсету көлемiн, жергiлiктi атқарушы органдардың борышы лимиттерiн анықтау. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң заемдары бойынша бұл рәсiмдердi Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi жүзеге асырады;
      3) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң, Қазақстан Республикасының Yкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдарының заемдарын бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган тiркеуi және үкiметтiк заемдар мен жергiлiктi атқарушы органдар заемдары талаптарының бақылауы мен мониторингi және оларды өзгерту;
      4) Қазақстан Республикасының Үкiметi мен жергiлiктi атқарушы органдардың заемдарын алуды, өтеудi және қызмет көрсетудi, Қазақстан Республикасының мемлекеттiк борышын бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асыратын бақылау мен мониторингi;
      5) Борыштың құрылымын оңтайландыру жөнiндегi, оның iшiнде мемлекеттiк бағалы қағаздар жөнiндегi, ұйымдастырылған бағалы қағаздар рыногында эмитенттің мемлекеттiк эмиссиялық бағалы қағаздарды сатып алу және сату жөнiндегi мемлекеттiк борыштың құрылымын өзгерту, мемлекеттiк қарыз алу тәуекелдерiн басқару жөнiндегi iс-шараларды дайындау мен iске асыру.
       ЕСКЕРТУ. 14-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен .
      ЕСКЕРТУ. 14-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

3-тарау. Мемлекет кепілдік берген қарыз
алу және борыш

15-бап. Мемлекеттiк емес қарыз алу

      1. Мемлекеттiк емес қарыз алуды Қазақстан Республикасының резиденттерi Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген шектеулердi ескере отырып, кез келген мөлшерде, кез келген валютамен және кез келген нысанда дербес жүзеге асырады.
      Мемлекеттiк мекемелердің және қазыналық кәсiпорындардың мемлекеттiк емес қарыз алуды жүзеге асыруға құқығы жоқ.
      2. Мемлекеттiк емес заемдарды Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiмен заңды тұлғалар тартуы мүмкiн. Мемлекеттiк кепiлдiктермен тартылатын мемлекеттiк емес заемдар заем туралы шарттың (келiсiмнiң) нысанында болуға тиiс.
       ЕСКЕРТУ. 15-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.

16-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктер беру

      Мемлекеттiк кепiлдiктер кредит берушiлерге Қазақстан Республикасы резиденттерiнiң өздерi алған мемлекеттiк емес заемдар бойынша мiндеттемелерiн орындауын қамтамасыз ету ретiнде берiледi.
      3аемдар бойынша Қазақстан Республикасының атынан кепiлдiктер беруге Қазақстан Республикасы Үкiметiнің айрықша құқығы бар.
      Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң, жергiлiктi атқарушы органдардың заемдар бойынша Қазақстан Республикасының атынан кепiлдiктер беруге құқығы жоқ.
      Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң тапсыруымен мемлекеттiк кепiлдiктер берудi бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
       ЕСКЕРТУ. 16-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

17-бап. Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң мемлекеттiк
кепiлдiктердi орындау жөнiндегi мiндеттемелерi

Қазақстан Республикасының Yкiметi заем алушы заем туралы шартқа (келiсiмге) сәйкес өзiнен алынатын төлемдердi төлемеген жағдайда мемлекеттiк кепiлдiктердi орындау жөнiнде мiндеттемелер алады.
Заем алушы заем туралы шартқа (келiсiмге) сәйкес өзiнен алынатын соманы төлеген жағдайда немесе заем алушыдан алынатын соманы қолданылып жүрген заемның мемлекеттiк кепiлдiгiне сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi төлеген жағдайда, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында және халықаралық шарттарында көзделген басқа да жағдайларда Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң мемлекеттiк кепiлдiктердi орындау жөнiндегi мiндеттемелерi тоқтатылады.

18-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктер берудi шектеу

      Мемлекеттiк кепiлдiктер тиiстi жылға арналған республикалық бюджет туралы Қазақстан Республикасының Заңында белгiленген лимит шегiнде берiледi.
      Мемлекеттік кепілдіктерді беру лимитінің көлемі осы лимит белгіленген тиісті жылдың шегінде ғана пайдаланылуы мүмкін. <*>
      Мемлекеттiк кепiлдiктердi жергілiктi атқарушы органдардың заемдарын қамтамасыз ету ретiнде беруге болмайды.
      ЕСКЕРТУ. 18-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

19-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктердi беру талаптары

      Мемлекеттiк кепiлдiктер әрбiр инвестициялық жоба бойынша Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулылары негізiнде берiледi.
      Мемлекеттiк кепiлдiктердi беру кепiлшiнiң мiндеттемелерiн және осы Заңның 20-бабына сәйкес талаптарды орындау кезiнде Қазақстан Республикасының Үкiметi жұмсаған бюджеттiк қаражатты заем алушының қайтаратын талаптары негiзiнде жүзеге асырылады.
      Мемлекеттiк емес заемдар бойынша мемлекеттiк кепiлдiк берiлгенi үшiн түпкi заем алушыдан мемлекеттiң жүз проценттiк қатысуымен құрылған заңды тұлғалар үшiн мемлекеттiк кепiлдiк сомасының 0,2 процентi мөлшерiнде және өзге заңды тұлғалар үшiн мемлекеттiк кепiлдiк сомасының 2 процентi мөлшерiнде алдын ала бiржолғы ақы (алым) алынады.

20-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктi алуға үмiткер тұлғаларға
қойылатын талаптар

      1. Заемдар бойынша мемлекеттiк кепiлдiк алуға үмiткер заңды тұлғалар заем алушы ретiнде әрекет ететiн болса, бұл заңды тұлғаларға мынадай талаптар қойылады:
      1) Қазақстан Республикасының кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын резидентi болуы;
      2) Қазақстан Республикасының тиісті кезеңге арналған мемлекеттiк кепілдіктepi бар мемлекеттiк емес заемдар қаражатының есебiнен қаржыландыруға ұсынылатын инвестициялық жобалардың тiзбесiне енгiзiлген жобалардың орындалуын жүзеге асыруы;
      3) банктiк қадағалау саласындағы уәкiлеттi органның келiсiмi бойынша бюджетті атқару жөнiндегi уәкілеттi орган белгiлейтiн заемдардың қайтарылуын қамтамасыз ету талаптарын қанағаттандыратын банктiк кепiлдiктiң болуы;
      3-1) салалық уәкiлеттi органның оң қорытындысы болуы;
      3-2) бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органның оң қорытындысы болуы;
      3-3) экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның оң қорытындысы болуы;
      3-4) бюджеттiк жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органның оң қорытындысы болуы;
      4) бұрын мемлекеттiк кепiлдiкпен алынған, төлеу мерзiмi басталған мемлекеттiк емес заемдарды өтеу және оларға қызмет көрсету жөнiнде берешегiнiң, сондай-ақ кредит берушiлер алдында мерзiмi өткен өзге де берешегiнiң болмауы;
      5) жобаның жалпы құнын жаппайтын заем тартылған жағдайда, ұсынылып отырған инвестициялық жобаны қосымша қаржыландыру жөнiндегi мiндеттеменi қамтамасыз етуi тиiс.
      Мемлекеттiк кепiлдiк алуға үмiткер заңды тұлғалар экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкiлеттi органға өтiнiм, сондай-ақ салалық уәкiлеттi органға және бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органға олардың қорытындылар әзiрлеу үшiн қажеттi құжаттар табыс етедi. Бұл орайда салалық уәкiлеттi орган мен бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган құжаттар берген заңды тұлғаларға және ұсынылған қорытындыларды жинақтауды және экономикалық талдауды жүзеге асыратын экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкілеттi органға тиiстi қорытындылар жiберуге мiндеттi.
      2. Қазақстан Республикасының Үкiметi мемлекеттiк емес заем шарттарына және инвестициялық жобаның тәуекелiне байланысты мемлекеттiк кепілдiк алуға үмiткер тұлғаларға қойылатын қосымша талаптар белгiлеуi мүмкiн.
       ЕСКЕРТУ. 20-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.
      ЕСКЕРТУ. 20-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

21-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктер беру үшiн инвестициялық
жобаларды iрiктеу <*>

      Мемлекеттiк кепiлдiктер беру үшiн инвестициялық жобаларды iрiктеудi экономикалық жоспарлау жөнiндегi уәкілеттi орган Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерi бар мемлекеттiк емес заемдар қаражатының есебiнен қаржыландыруға ұсынылатын инвестициялық жобалардың тiзбесiн жыл сайын қалыптастыру жолымен жүргiзедi.
      Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерi бар мемлекеттiк емес заемдар қаражаты есебiнен қаржыландыруға ұсынылатын инвестициялық жобалардың тізбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтедi және ол жариялануға тиіс.
      ЕСКЕРТУ. 21-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

22-бап. Мемлекеттiк кепiлдiк нысаны

      1. Мемлекеттiк кепiлдiк:
      1) бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган кредит берушiмен жасасқан мемлекеттiк кепiлдiк беру туралы жазбаша ресiмделген шарт (кепiлдiк шартты), не
      2) мемлекеттiк емес заемдар бойынша кепiлшiнiң мiндеттемелерiн (кепiлдiк мiндеттмелерiн) Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң қабылдағандығы туралы кредит берушiнiң жазбаша хабарламасы нысанында болуға тиiс.
      Қазақстан Республикасының мемлекеттiк емес сыртқы заемдар бойынша мемлекеттiк кепiлдiгiн беру туралы шарт болған жағдайда бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган заң актiлерiнде белгіленген тәртiппен заем алушының мiндеттемелерiн авальдауға құқылы. Аваль авальшының борышкер векселiне немесе оған қосымша бетке қойған қолы түрiнде не оның берiлген орны көрсетiлген жеке актiмен ресiмделедi.
      Осы баптың және осы Заңның 23-бабының талаптарына сәйкес келетiн құжаттар ғана мемлекеттік кепілдiк деп танылуы мүмкін.
      Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарының және олардың лауазымды адамдарының ешқандай актiлерiнiң немесе өзге де құжаттарының мемлекеттiк кепiлдiк ретiндегi заң күшi болмайды.
      2. Егер шартта өзгеше көзделмесе, кепiлдiк шарты оған тараптар қол қойған күнiнен бастап күшiне енедi.
      Кепiлдiк мiндеттеме немесе аваль олар берiлген күннен бастап күшiне енедi.
      3. Кепілдiк шартына, әрбiр инвестициялық жоба бойынша кепiлдiк мiндеттемеге, заем алушының әрбiр мiндеттемесi бойынша авалiне Қазақстан Республикасының Қаржы министрi қол қояды.

23-бап. Қазақстан Республикасы мемлекеттiк
кепiлдігiнiң мазмұны

      1. Кепiлдiк шартында немесе кепiлдiк мiндеттемеде:
      1) мемлекеттiк кепілдiк беруге негiз болатын Қазақстан Республикасы Yкiметi қаулысының реквизиттерi;
      2) заем алушының атауы және орналасқан жерi;
      3) заем туралы шарттың (келiсiмнiң) тараптары және заем алушының негiзгi мiндеттемелерiнiң мазмұны;
      4) заемның кепiлдiк берiлетiн сомасы, берiлетiн мемлекеттiк кепiлдiктiң күшi қолданылатын, заем бойынша өзге де кепiлдiк берiлетiн мiндеттемелер;
      5) мемлекеттiк кепiлдiктiң қолданылу мерзiмi;
      6) кепiлдiк шартына (кепiлдiк мiндеттемеге) қол қойған лауазымды адам көрсетiледi.
      2. Борышкердiң векселiне соғылған белгi нысанындағы аваль үшiн лауазымды адам-авальшы көрсетiледi.
      3. Кепiлдiк шартында (кепiлдiк мiндеттемеде) осы баптың 1-тармағының 4), 5) тармақшаларында көзделген ережелер болмаған жағдайда:
      1) мемлекеттiк кепiлдiк борышкердiң заемдар бойынша барлық мiндеттемелерiн орындауды қамтамасыз етедi деп;
      2) мемлекеттiк кепілдiк заем қолданылатын мерзiмге берiлген деп саналады.
      Кепiлдiк шарты мен кепiлдiк мiндеттемеде осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген талап болмаған не оларға қол қойылған, сондай-ақ осы Заңның 22-бабының 3-тармағын бұза отырып, заем алушының мiндеттемелерiн уәкiлдiк берiлмеген тұлға авальдандырған жағдайда мемлекеттiк кепілдiк жарамсыз деп саналады.

24-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктер берудiң және
олар кепiлдiк берген заемдардың есебi

      Берiлетiн мемлекеттiк кепiлдiктер мен олар кепiлдiк беретiн заемдар бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi органда тiркелуге және есепке алынуға тиiс. <*>
      Бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган мемлекет кепiлдiк берген борыштың мониторингiн және оны басқаруды жүзеге асырады.
      ЕСКЕРТУ. 24-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

25-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктiң орындалуы

      Егер заем туралы шарттың (келiсiмнiң) талаптарында өзгеше көзделмесе, кепiлдiкпен қамтамасыз етiлген заемды төлем мерзiмi басталған күнi заем алушы толық немесе iшiнара және тиiстi жылға арналған республикалық бюджетте көзделген қаражаттар шегiнде өтемеген жағдайда, кепiлдiк кредит берушiнiң талап етуi бойынша, төлем күнi басталғаннан кейiн орындалуға тиiс.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi заем туралы шарттың (келiсiмнiң) талаптарына сәйкес және кредитордың келiсiмiмен мемлекет кепiлдiк берген заемды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес банкрот деп танылған және (немесе) таратылған заем алушы үшiн мерзiмiнен бұрын өтеудi тиiстi қаржы жылына арналған республикалық бюджетте көзделген қаражат есебiнен мемлекеттiк кепiлдiктердi орындау жолымен жүзеге асыруға құқылы. <*>
      ЕСКЕРТУ. 25-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

25-1-бап. Мемлекет кепілдiк берген заемдар
құрылымын өзгерту

      Мемлекет кепілдiк берген заем құрылымын өзгерту кредиторлардың және заемшының келiсiмi бойынша Қазақстан Республикасының Yкiметi шешiм қабылдаған жағдайда жүзеге асырылады.
      Мемлекет кепiлдiк берген заем құрылымын өзгерту кезiнде кредиторлардың талап етуi бойынша бұрын берiлген мемлекеттiк кепілдiктi Қазақстан Республикасының Үкiметi растауы немесе ауыстыруы мүмкiн.
      Бұл ретте кепiлдiк берiлетiн заем сомасы бұрын берiлген мемлекеттiк кепiлдiк бойынша заемның сомасынан аспауға тиiс. Жаңадан берiлген мемлекеттiк кепiлдiкке осы Заңның 18-бабының бiрiншi бөлiгiнде белгiленген шектеулер қолданылмайды.
       ЕСКЕРТУ. 25-1-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.

       25-2-бап. Мемлекет кепiлдiк берген заем бойынша заем
                алушыны ауыстыру

      Мемлекет кепiлдiк берген заем бойынша заем алушыны Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi қабылданған жағдайда заем туралы шарт (келiсiм) тараптарының келiсiмi бойынша ауыстыруға жол берiледi.
      Мемлекет кепiлдiк берген заем бойынша заем алушы ауыстырылған жағдайда бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган кредитордың талабы бойынша Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi негiзiнде мемлекеттiк кепiлдiктi ауыстыруы немесе растауы мүмкiн.
      Бұл ретте кепiлдiк берiлетiн заем сомасы бұрын берiлген мемлекеттiк кепiлдiк бойынша заемның сомасынан аспауға тиiс. Жаңадан берiлген мемлекеттiк кепiлдiкке осы Заңның 18-бабының бiрiншi бөлiгiнде белгiленген шектеулер қолданылмайды.
      ЕСКЕРТУ. 25-2-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

26-бап. Мемлекеттiк кепiлдiктердiң қолданылуын
тоқтатудың негiздерi

      Мемлекеттiк кепiлдiк, егер:
      1) Қазақстан Республикасының Үкiметi кепiлдiк берген заем бойынша мiндеттемелердi заем алушы немесе кепiлшi толық орындаса;
      2) егер онда өзгеше айтылмаса, кепiлдiк шартында (кепiлдiк мiндеттемеде) көрсетiлген кепiлдiк мерзiмi бiтсе;
      3) заем туралы шартта (келiсiмде) және /немесе/ кепiлдiк шартында (кепiлдiк мiндеттемеде) арнайы айтылған жағдайларда;
      4) ол заем құрылымын өзгерту және (немесе) мемлекет кепілдiк берген заем бойынша заем алушыны ауыстыру кезiнде жаңасымен ауыстырылса. <*>
      5) Қазақстан Республикасының Үкiметi осы Заңның 25-бабының екiншi бөлiгiне сәйкес мемлекет кепiлдiк берген заемды мерзiмiнен бұрын өтеудi жүзеге асырса, қолданылуын тоқтатады. <*>
      ЕСКЕРТУ. 26-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2001.11.06. N 252-II Заңымен.
      ЕСКЕРТУ. 26-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

27-бап. Мемлекеттiк кепiлдiкпен алынған қаражатты
пайдалануды шектеу

Мемлекеттiк кепiлдiкпен алынған қаражатты заем туралы шартта (келiсiмде) көзделмеген мақсатта, сондай-ақ Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдарына кредит беруге пайдалануға тыйым салынады.

       28-бап. Мемлекеттiк кепiлдiгi бар, заем шарты
             (келiсiмi) бойынша алынған қаражаттың
              пайдаланылуына бақылау жасау және
              жауапкершiлiк

      Мемлекеттiк кепiлдiгi бар заем шарты (келiсiмi) бойынша алынған қаражаттың пайдаланылуын бақылау Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.
      Мемлекеттiк кепiлдiгi бар заем бойынша заем алушы және кепiлдiк берген банк Қазақстан Республикасының Үкiметi кепiлдiк берген заем бойынша алынған қаражаттың мақсатсыз пайдаланылғаны үшiн және заем алушы заем бойынша борыш мiндеттемелерiн орындамаған жағдайда мемлекеттiк кепілдiк жөнiндегi мiндеттемелердi бюджеттi атқару жөнiндегi уәкiлеттi орган орындауы үшiн пайдаланған қаражаттың қайтарылуы үшiн Қазақстан Республикасының заңдарында көзделгендей жауапкершiлiкте болады.
      ЕСКЕРТУ. 28-бап өзгерді - Қазақстан Республикасы 2003.07.02. N 443-II Заңымен.

4-тарау. Кредит берушілердің мүдделерін қорғау

29-бап. Кредит берушi алдындағы мiндеттемелердiң күшi
жойылуына немесе мерзiмiн ұзартуға жол берiлмеуi

Кредит берушiлердің алдындағы мiндеттемелердiң, оның iшiнде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк кепiлдiктерiнен туындайтын мiндеттемелердің, бiр жақты тәртiппен күшiн жоюға немесе мерзiмiн ұзартуға болмайды.

30-бап. Мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдардың
заңсыз әрекеттерiнен қорғау

Мемлекеттiк органдар мен олардың лауазымды адамдарының Қазақстан Республикасының заңдарын бұза отырып қабылдаған, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген заемдарды тарту, пайдалану немесе өтеу жағдайларын нашарлататын актiлерiнiң заң күшi болмайды.

31-бап. Шетелдiк кредит берушiлердiң залалдарын өтеу
және олардың орнын толтыру

Соғыс немесе басқа қарулы жанжал, революция, төтенше жағдай, азаматтардың қақтығыстары немесе сол сияқты мән-жайлар нәтижесiнде, сондай-ақ заңсыз нормативтiк құқықтық актiлер мен сот шешiмдерiнiң қабылдануына немесе мемлекеттiк органдардың лауазымды адамдарының заңсыз әрекеттердi жүзеге асыруына байланысты Қазақстан Республикасында мүдделерiне зиян келтiрiлген шетелдiк кредит берушiлерге жоғарыда аталған мән-жайлар нәтижесiнде келтiрiлген залалдың орнын толтыру және (немесе) өтемақы төлеу кезiнде Қазақстан Республикасының заңды және жеке тұлғалары жөнiнде қолданылатынынан кем емес қолайлы режим жасалады.

5-тарау. Қорытынды ережелер

32-бап. Дауларды шешу

      1. Заем туралы шарттарға (келiсiмдерге), мемлекеттiк бағалы қағаздар эмиссиясына, үкiметтiк кепiлдiктерге немесе мемлекеттiк, үкiметтiк борышты, жергiлiктi атқарушы органдардың борышын немесе соларға байланысты қызметке, оның iшiнде мемлекет кепiлдiк берген борышты басқаруға байланысты туындайтын даулар мен келiспеушiлiктер мүмкiндiгiнше келiссөздер жолымен не заем туралы шарттарда (келiсiмдерде), мемлекеттiк бағалы қағаздарды шығару ережелерiнде белгiленген, дауларды шешудiң бұрын келiсiлген рәсiмдерiне сәйкес шешiледi.
      2. Егер осы баптың 1-тармағында аталған дауларды бiр тарап екiншi тарапқа алғаш рет айтқан күннен бастап үш ай iшiнде шешу мүмкiн болмаса даудағы кез келген тарап екiншi тараптың жазбаша келiсiмi болған жағдайда дауды шешу үшiн:
      1) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес осындай дауларды қарауға уәкiлдiк берiлген Қазақстан Республикасының сот органдарына немесе
      2) егер қатысушы резидент емес болса - мынадай төрелiк органдардың бiрiне:
      - егер инвестордың мемлекетi осы Конвенцияның қатысушысы болса, 1965 жылғы 18 наурызда Вашингтонда қол қойылу үшiн ашылған мемлекеттер мен басқа мемлекеттердiң азаматтары арасындағы халықаралық дауларды реттеу жөнiндегi Конвенцияға (ИКСИД Конвенциясы) сәйкес құрылған Инвестициялық дауларды реттеу жөнiндегi халықаралық орталыққа (бұдан әрi - Орталық);
      - егер инвестордың мемлекетi ИКСИД Конвенциясына қатысушы болмаса, Орталықтың (қосымша органның тәртiптерi бойынша жұмыс iстейтiн) қосымша мекемесiне;
      - Бiрiккен Ұлттар Ұйымының халықаралық сауда құқығы жөнiндегi комиссиясының (ЮНСИТРАЛ) Төрелiк регламентiне сәйкес құрылатын төрелiк органдарына;
      - Стокгольмдегi Халықаралық сауда палатасының төрелiк институты жанындағы төрелiк органдарына жүгiнуге құқылы.
      3. Дауды шешудiң бастамашысы уәкiлеттi мемлекеттiк орган болып, ал шетелдiк кредит берушi дауларды қараудың белгiлi бiр рәсiмiн таңдаудан жалтарған жағдайда, уәкiлеттi орган дауды бейбiт жолмен реттеу мақсатымен шетелдiк кредит берушiге уәкілеттi мемлекеттiк органның бiрiншi жазбаша хабар берген күнiнен бастап үш ай өткен соң Қазақстан Республикасы сот органдарының қарауына беруге құқылы.
      Шетелдiк кредит берушi осы баптың 2-тармағында көзделген дауларды шешудiң өзге рәсiмiн таңдағаны туралы жазбаша өтiнiш берген жағдайда, iстi қараушы сот оны жүргiзудi қысқартады.
      4. Шетелдiк кредит берушiнiң Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларымен және азаматтарымен дауларын қоса алғанда, осы баптың 1-тармағы шеңберiнде қамтылмаған барлық өзге дауларды, егер тараптардың келiсiмдерiнде өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының соттары шешедi.

      33-бап. Мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк берген қарыз
             алу және борыш бойынша заңдардың бұзылғаны үшiн
             жауапкершiлiк

Осы Заңның бұзылуы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен жауап беруге әкеп соғады.

       34-бап. Осы Заңның нормаларын ол күшіне енгізілгенге
              дейін пайда болған құқықтық қатынастарға
              қолдану тәртібі

Осы Заң күшіне енгізілгенге дейін пайда болған және ол күшіне енгізілгеннен кейін жалғасатын құқықтық қатынастар бойынша осы Заңның нормалары заңда белгіленген тәртіппен бұрын қол қойылып, күшіне енген заемдар туралы шарттардың (келісімдердің) талаптарына қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады.

Қазақстан Республикасының
Президенті

О государственном и гарантированном государством заимствовании и долге

Мемлекеттік және мемлекет кепілдік берген қарыз алу мен борыш туралы