Қазақстан Pecпубликасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Pecпубликасы арасындағы Тату көршілiк, достық және ынтымақтастық туралы шартты бекiту туралы" Қазақстан Pecпубликасы Заңының жобасы Қазақстан Pecпубликасының Парламентi Мәжiлiсiнiң қарауына енгізілсін.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
жоба
Қазақстан Республикасының Заңы Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Тату көршілiк, достық және ынтымақтастық туралы шартты бекiту туралы
Пекинде 2002 жылғы 23 желтоқсанда жасалған Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Тату көршiлiк, достық және ынтымақтастық туралы шарт бекiтiлсiн.
Қазақстан Республикасының
Президентi
Қазақстан Pecпубликасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Тату көршілiк, достық және ынтымақтастық туралы Шарт
Бұдан әрi қарай Уағдаласушы Тараптар деп аталатын Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Pecпубликасы,
олардың арасындағы тату көршілік, достық және барлық салалардағы өзара тиімді ынтымақтастықты нығайту екі ел халықтарының түбегейлi мүдделерiне жауап бередi және Азия мен бүкiл әлемде бейбiтшiлiк, қауіпсiздік пен тұрлаулылықты сақтауға ceптігін тигізетіндігіне сене отырып,
1993-1999 жылдары қол қойылған Бiрлескен Қазақстан-Қытай декларацияларының eкіжақты қатынасты дамыту зор маңызы бар екенiн тағы да мәлiмдей отырып,
Бiрiккен Ұлттар Ұйымының Жарғысы және өздерi қатысушы болып табылатын басқа да халықаралық шарттар бойынша өз мiндеттемелерiн қуаттай отырып,
eкі ел халықтарының арасындағы дәстүрлі достық рухында қазiргi бар жан-жақты ынтымақтастық қатынастарын одан әрi дамытуға және нығайтуға деген ұмтылыстан шыға отырып,
Төмендегілер туралы уағдаласты:
1-бап
Уағдаласушы Тараптар бiр-бiрiне басып кiрмеу, бiр-бiрінің ішкі iстерiне араласпау, теңдiк пен өзара тиімділік, бейбiт өмiр сүру, егемендік пен жер тұтастығын өзара құрмет тұтудың қағидаттарына, халықаралық құқықтың жалпы танымал қағидаттары мен нормаларына сәйкес тату көршілік, достық және өзара тиiмдi ынтымақтастықты белсендi түрде дамытады және нығайтады.
2-бап
Уағдаласушы Тараптар Қазақстан-Қытай мемлекеттік шекарасын делимитациялаудың және демаркациялаудың тарихи мәні бар екенiн атап көрсетедi. Уағдаласушы Тараптаp жер тұтастығына қолсұқпаушылық пен шекаралар мызғымастығының халықаралық қағидаттарын басшылыққа ала отырып, екi ел арасындағы шекара туралы тиiстi шарттарды бұлжытпай орындайды, сондай-ақ шекара аймағында екi жақ арасындағы ұрпақтан ұрпаққа беріліп келе жатқан мәңгілік татулық пен достықты қолдауға бекем бел байлайды.
3-бап
Қазақстандық Уағдаласушы Тарап әлемде тек бiр ғана Қытай бар, Қытай Халық Республикасының Үкiметi бүкiл Қытайдың атынан шығатын бiрден бiр заңды үкімет, ал Тайвань Қытайдың ажырамас бөлігі деп растайды. Қазақстандық Уағдаласушы Тарап "екi Қытай" немесе "бiр Қытай, бiр Tайвань" құру әрекетіне қарсы шығады, "Тайванның тәуелсiздiгiне" және оның тек қана егемендi мемлекеттер қатыса алатын қандай да болсын халықаралық және аймақтық ұйымдарға қатысуына қарсы. Қазақстандық Уағдаласушы Тарап Тайванмен ресми қатынастар орнатпайтынын және онымен қандай түрде болмасын ресми байланыcтap жасамайтынын растайды.
4-бап
Уағдаласушы Тараптардың ешқайсысы қандай да болмасын одақтар мен блоктарға қатыспайды, үшінші мемлекетпен бiр-бiрiнiң егемендiгiне, қауiпсiздiгiне және жер тұтастығына нұқсан келтiретiн шарттар жасасу сияқты қандай да болмасын осы тұрғыдағы iс-әрекеттерге бармайды. Уағдаласушы Тараптардың eшқайсысы басқа Уағдаласушы Тараптың мемлекеттiк егемендігіне, қауіпсіздігіне және жер тұтастығына нұқсан келтіpeтін мақсатта өз жер аумағын үшінші мемлекеттің қолдануына жол бермейдi.
Уағдаласушы Тараптардың ешқайсысы өз жерінде басқа Уағдаласушы Тараптың егемендігіне, қауіпсiздiгiне және жер тұтастығына нұқсан келтіретін ұйымдар мен топтардың құрылуына және белсенділiк танытуына жол бермейдi.
5-бап
Қытайлық Уағдаласушы Тарап Қазақстан Республикасының ядролық қаруы жоқ мемлекет ретінде Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа қосылуын жоғары бағалайды және Қытайдың ешқашан және қандай да бiр жағдайда болмасын ядролық қаруды бiрiншi қолданбайтынын, ядролық қаруды қолдануға немесе оны ядролық қарусыз мемлекеттерге немесе ядролық қарусыз аймақтарға қарсы қолданатындығымен қорқытуға бармайтынын растайды және басқа да ядролық қарулы мемлекеттердi осындай ұстанымда болуға шақырады.
Қазақстан Уағдаласушы Тарап жоғарыда аталған Қытайлық Уағдаласушы Тараптың ұстанымын жоғары бағалайды да, онымен бөлiседi, ҚХР Yкiметiнің 1995 жылдың ақпанында жариялаған Қазақстанға қауіпсiздiк кепiлдiгiн беру туралы мәлімдемесінің тарихи маңыздылығын атап өтедi және ғаламдық және аймақтық тұрлаулылық пен қауіпсiздікті үздiксiз нығайту мүддесiне сай Қытайлық Уағдаласушы Тараппен өзара iс-әрекеттесуге өзiнiң дайындығын растайды.
6-бап
Уағдаласушы Тараптар бұрын қол қойылған келісімдер мен қол жеткен уағдаластықтар негiзiнде үшінші мемлекеттерге қарсы бағытталмаған әскери және әскери-техникалық ынтымақтастық жасайды, Уағдаласушы Тараптардың әрбiрiнiң жеке қауіпсiздігін нығайту мақсатында әскери салада сенiм шараларын кеңейтiп, тереңдететiн болады. Осы мақсатта Уағдаласушы Тараптар әртүрлi деңгейлердегi әскери алмасуларды, қорғаныс ведомствалары, әскери мекемелер және екi елдің қарулы күштерiнiң жеке құрамдары арасындағы байланыстарды көбейтедi, әскери кадрлар мен мамандарды оқыту және дайындауда бiр-бiрiне көмек пен жәрдем көрсетедi.
7-бап
Уағдаласушы Тараптар екi мемлекеттегі экономикалық реформаларды табысты жүзеге асыруда мүдделілік таныта отырып, екi елдің сауда-экономикалық ынтымақтастығын кеңейтуге және тереңдетуге күш-жігеp жұмсайды және өздерінің заңнамалары мен халықаралық келiсiмдердің шарттарына сәйкес осыларға қажеттi қолайлы жағдай жасайды.
8-бап
Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң халықаралық міндеттемелерiне, сондай-ақ екi елдің әрқайсысында қолданылатын заңнамаларына сәйкес Уағдаласушы Тараптың аумағында басқа Уағдаласушы Тараптың заңды және тұлғалардың заңды құқықтары мен мүдделерiне кепілдік беретiн пәрмендi шаралар қолданады, сондай-ақ Уағдаласушы Тараптар қол қойған тиiстi шарттарға сәйкес азаматтық және қылмыстық iстерде бiр-бiрiне құқықтық көмек көрсетеді.
Уағдаласушы Тараптардың тиiстi органдары заңнамалар негiзiнде Уағдаласушы Тараптың заңды және жеке тұлғаларының басқа Уағдаласушы Тараптың аумағында ынтымақтастық пен шаруашылық қызметте туындаған мәселелер мен дауды өз мемлекеттерінiң аумағында қарастырады және шешеді.
Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң ұлттық және өздерi қатысушы болып табылатын халықаралық шарттарға сәйкес зияткерлiк меншікті, оның ішінде патентке, сауда белгісiн иемдену құқығын, авторлық және басқа да бiрiккен құқықтарды қорғауды қамтамасыз етеді.
9-бап
Уағдаласушы Тараптар теңдiк және өзара тиімдiлiк негізiнде сауда-экономикалық, ғылыми-техникалық, көліктік, космостық, авиациялық, ақпараттық байланыстар технологиясы және басқа да өзара мүдделi салаларда ынтымақтастықты дамытады.
Уағдаласушы Тараптар энергетика саласындағы екi ел ынтымақтастығының стратегиялық мәнi бар екенiн сезiне отырып, энергетика саласындағы өзара тиімді ынтымақтастықтың орасан зор әлеуеттiк мүмкіндіктерiн толық пайдалануға талпына отырып, екi Уағдаласушы Тараптардың энергетикалық жобалар бойынша ынтымақтастығын жеделдете дамытуға бiрлесе күш-жiгер жұмсайды.
10-бап
Уағдаласушы Тараптар тиiстi халықаралық шарттарға сәйкес қоршаған ортаны ластандырмауды болдырмау, табиғатты рационалды пайдалануды қамтамасыз ету үшін қажетті шаралар қолданады және орнықты даму саясатын әзiрлеуде және оны Орталық Азия субаймағында iс жүзiнде жүзеге асыруда пәрмендi шараларды қолданады. Олар қоршаған ортаны қорғау саласында, соның ішінде хайуанаттар әлеміндегі сан алуан түрлілігін, шаң тозаңды бұрқасын профилактикасы, экологиялық мониторинг, экологиялық апаттардың салдарларымен және олардың қоршаған ортаға әсерiмен күрес, тиiстi қазақстан-қытай екіжақты келісімдер негізінде трансшекаралық өзендердi пайдалану мен қорғау салаларында ынтымақтастықты дамытады.
11-бап
Уағдаласушы Тараптар мәдениет, бiлiм, туризм, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау, дене шынықтыру мәдениетi мен спорт саласындағы жан-жақты байланыстардың кеңеюiне, екi елдiң жастар ұйымдары арасындағы алмасуларды ұйымдастыруға зор маңызды мән бередi. Уағдаласушы Тараптар Шанхай ынтымақтастық ұйымының шеңберiндегi мәдениет, спорт және туризм саласындағы ынтымақтастықты дамытатын болады.
12-бап
Уағдаласушы Тараптар Орталық Азия аумағындағы бейбiтшiлiк, тұрлаулылық пен дамуды сақтау, екiжақты және аймақтық экономикалық ынтымақтастықты нығайту тек қана барлық елдер халықтарының жалпы көздегендерi мен түпкілікті мүдделеріне жауап беріп қана емес, Азиядағы, сондай-ақ бүкiл әлемдегi бейбiтшiлiктi cақтaу үшiн де зор маңызды мәнi бар екенiн атап өтедi.
Уағдаласушы Тараптар аймақтағы қауіпсiздiктi, тұрлаулылықты және өзара сенiм шараларын саласында бұрынырақта қол жеткiзiлген барлық уағдаластықтарды ұстанатын болады және осы бағыттағы ынтымақтастықты соның iшiнде Шанхай ынтымақтастық ұйымы шеңберiнде де дамытуға өздерiнiң дайын екендiктерiн қуаттайды. Азия-тынық мұхит аймағындағы бейбiтшіліктi, қауіпсiздiк пен тұрлаулылықты қамтамасыз ету мақсатында Уағдаласушы Тараптар азиялық қауіпсіздік бойынша Азиядағы өзара сенiм және ықпалдастық шаралары кеңесi шеңберінде сындарлы диалог жүргiзетiн болады.
13-бап
Уағдаласушы Тараптар БҰҰ Жарғысының мақсаттары мен қағидаттары, сондай-ақ халықаралық құқықтың жалпыға танымал басқа да нормалары негiзiнде БҰҰ мен басқа халықаралық ұйымдардың шеңберiндегі екi ел ынтымақтастығын нығайтады, өзара қызығушылық танытатын ғаламдық және аймақтық мәселелер бойынша пікірлермен алмасатын болады.
14-бап
Бейбiтшілікке немесе Уағдаласушы Тараптардың бiрінің қауіпсіздік мүдделерiне қатер төндiруi мүмкін халықаралық және аймақтық ахуал шиеленіскенде немесе дағдарыс жағдайының туындағанын Уағдаласушы Тараптар консультациялар өткізу және қатердің көзiн жоюға бағытталған шаралар әзiрлеу мақсатында бір-бiрiмен жедел түрде байланыс жасайтын болады.
15-бап
Уағдаласушы Тараптар өздерiнiң ұлттық заңнамасы мен халықаралық міндеттемелерiне сәйкес әрқайсысы екіжақты және көпжақты негiзде халықаралық терроризмге, сепаратизм мен экстремизмге, сондай-ақ ұйымдасқан қылмысқа, заңсыз көші-қонға, eciрткі заттардың, қарудың заңсыз айналымына және қылмыстың басқа түрлерiне қарсы бiрлесіп күресудегі ынтымақтастықты дамытатын болады.
16-бап
Уағдаласушы Тараптар халықаралық қаржылық мекемелердегi, экономикалық ұйымдардағы және форумдардағы ынтымақтастығын жалғастыратын болады, сондай-ақ осындай мекемелердiң, ұйымдардың және форумдардың жарғылық құжаттарындағы ережелерге сәйкес екiншi Уағдаласушы Тарап қатысушысы болып табылатын олардың бiрiне Уағдаласушы Тараптардың бiрiнiң eнуіне жәрдемдесетін болады.
Уағдаласушы Тараптар қазiргі бар халықаралық ұйымдардың, сондай-ақ болашақта құрылуы мүмкін ұйымдардың шеңберiнде көп жақты үлгідегі экономикалық ынтымақтастықты дамытатын болады.
17-бап
Осы Шарт Уағдаласушы Тараптардың басқа мемлекеттермен қазiргi бар eкі жақты және көп жақты шарттарынан туындайтын қандай да бiр құқықтарын, сондай-ақ мiндеттемелерiн қозғамайды және үшінші мемлекеттерге қарсы бағытталмаған.
18-бап
Уағдаласушы Тараптардың өзара келiсiмi бойынша осы Шартқа өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлуi мүмкін, олар осы Шарттың ажырамас бөлiгi табылатын xaттамалармен ресiмделедi. Осы Шарттың ережелерiн iске асыру мақсатында Уағдаласушы Тараптар қажет болған жағдайда жекелеген келiсiмдер жасасатын болады.
19-бап
Осы Шарт бекiтілуге жатады және бекiту грамоталарымен алмасқан күнінен бастап күшіне енеді.
Осы Шарттың жиырма жыл бойы күшінде болады. Егер Уағдаласушы Тараптардың бiрi Шарттың қолданысының тиiстi кезеңi аяқталардан кем дегенде бiр жыл бұрын оның қолданысын тоқтату ниетi туралы екiншi Уағдаласушы Тарапқа жазбаша нысанда хабарламаса, осы Шарттың қолданыс мерзiмi келесi бесжылдық кезеңдерге өздiгiнен ұзартылады.
Пекин қаласында 2002 жылғы 23 желтоқсанда әрқайсысы қазақ, қытай және орыс тілдерінде екі дана болып жасалды және де барлық мәтiндердiң күші бiрдей.
Қазақстан Республикасы Қытай Халық Республикасы
үшін үшін
