Қазақстан Республикасында әлеуметтiк реформаларды одан әрi тереңдетудiң 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2004 жылғы 30 қарашадағы N 1241 Қаулысы

      Әлеуметтік реформаларды одан әрi тереңдету мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметі  ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында әлеуметтік реформаларды одан әрi тереңдетудiң 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

      2. Орталық және жергiлiкті атқарушы органдар, Қазақстан Республикасының Президентiне тiкелей бағынатын және есеп беретiн мемлекеттiк органдар (келiсiм бойынша) Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлiгiне Бағдарламаны iске асырудың барысы туралы жарты жылдық қорытындылары бойынша жылына екi рет, 15 қаңтарда және 10 шiлдеде ақпарат ұсынсын.

      3. Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлiгi Қазақстан Республикасының Үкiметiне Бағдарламаны iске асырудың барысы туралы жарты жылдық қорытындылары бойынша жылына екi рет, 30 қаңтарда және 25 шілдеде жиынтық ақпарат ұсынсын.

      4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшiне енедi.

       Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы 
Yкiметiнiң       
2004 жылғы 30 қарашадағы
N 1241 қаулысымен  
бекітілген       

  Қазақстан Республикасында әлеуметтiк реформаларды
одан әрi тереңдетудiң 2005-2007 жылдарға арналған
БАҒДАРЛАМАСЫ

  Бағдарламаның паспорты

       Ескерту. Паспортқа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006 жылғы 13 қаңтардағы  N 40 Қаулысымен.

Бағдарламаның атауы      Қазақстан Республикасында әлеуметтік
                         реформаларды одан әрi тереңдетудiң
                         2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасы.

Әзiрлеу үшін негiздеме   Қазақстан Республикасы Президентiнiң
                         "Бәсекеге қабiлеттi Қазақстан үшін,
                         бәсекеге қабiлетті экономика үшін,
                         бәсекеге қабiлеттi халық үшін" Қазақстан
                         халқына 2004 жылғы 19 наурыздағы  жолдауы
                         Қазақстан Республикасы Премьер-Министрінің
                         2004 жылғы 20 ақпандағы N 44-ө  өкімі .
 
Әзiрлеушілер             Қазақстан Республикасының Еңбек және
                         халықты әлеуметтік қорғау министрлігі,
                         Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң
                         2004 жылғы 20 ақпандағы N 44-ө өкiмiмен
                         құрылған жұмыс тобы.
 
Бағдарламаның мақсаты    Негізгі сипаттамасы қаржылық тұрақтылық
                         және мемлекет, жұмыс беруші және қызметкер
                         арасындағы жауапкершілiктi бөлу болып
                         табылатын әлеуметтiк қамсыздандырудың үш
                         деңгейлi жүйесiн құру.
 
Мiндеттерi               Мемлекеттік әлеуметтiк стандарттар жүйесiн
                         халықаралық стандарттарға кезең-кезеңiмен
                         жақындастыру;
                           негізгі әлеуметтiк қатерлердi әлеуметтiк
                         сақтандыруды дамыту (қарттықтың басталуы,
                         еңбек қабiлетiнен айрылу, асыраушысынан
                         айрылу, жұмысынан айрылу);
                           әлеуметтік көмектi ұйымдастыруды
                         жетiлдiру (кедейлiкті азайту);
                           әлеуметтiк қызметтердiң қол жетiмдiлігін
                         кеңейту және сапасын арттыру;
                           мүгедектердi әлеуметтік оңалтуды
                         жетiлдiру;
                           заңды (ресми) сектордағы еңбек
                         өнiмділігiне уәждемелеудi күшейту жөнiндегi
                         еңбек заңдарын одан әрi жетілдiру және
                         жалақының өсуiнiң еңбек өнiмділігінiң
                         өсуiне байланысын белгiлеу үшiн жағдайлар
                         жасау;
                           халықты әлеуметтiк қамсыздандырумен
                         кеңiрек қамту және әлеуметтiк қамсыздандыру
                         схемасын жеке таңдауға мүмкiндiктерiн беру
                         үшiн жағдайлар жасау;
                           жүйенiң барлық субъектiлерiн (мемлекет,
                         қызметкерлер мен жұмыс берушілер,
                         алушылар) әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiн
                         басқаруға қатыстыру тетiктерiн жасау;
                           әлеуметтік қамсыздандыру жүйесiнiң жұмыс
                         iстеуiн қамтамасыз ететiн институттарды
                         одан әрi дамыту;
                           ақпараттық қамтамасыз етудi және
                         әлеуметтiк статистиканы жетiлдiру;
                           әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiнiң
                         мамандарын даярлауды және олардың
                         біліктілiгін арттыруды қамтамасыз ету;
                           жергілiктi атқарушы органдардың
                         Бағдарламаның өңiрлiк аспектілерiн iске
                         асыру үшiн жауапкершілігiн арттыру;
                           әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiнiң
                         нормативтік құқықтық базасын жетiлдiру.
 
Iске асыру мерзiмi       2005-2007 жылдар
 
Қаржыландыру көлемi      Қаржыландыру көздерi - мемлекеттiк
мен көздерi              бюджеттiң қаражаты, жұмыс берушiнiң
                         және/немесе қызметкерлердiң мiндеттi
                         және ерiктi жарналары болып табылады.
                         Бағдарламаны iске асыруға мемлекеттiк
                         бюджеттен барлығы 994599,9 млн. теңге
                         сомасында қаражат талап етiледi, оның
                         iшiнде республикалық бюджеттен:
                          2005 жылы - 276230,5 млн. теңге;
                          2006 жылы - 341203,4 млн. теңге;
                          2007 жылы - 363736,9 млн. теңге;
                        жергiлiктi бюджеттен:
                         2006 жылы - 6519,0 млн. теңге;
                         2007 жылы - 6910,1 млн. теңге.
                           Республикалық бюджет қаражаты есебiнен
                         қаржыландырылатын iс-шаралар бойынша
                         шығыстардың көлемi тиiстi қаржы жылына
                         арналған "Республикалық бюджет туралы"
                         Қазақстан Республикасының  Заңына  сәйкес
                         белгiленетiн (нақтыланатын) болады.
                         Жергiлiктi бюджеттерден шығыстарды
                         жергiлiктi өкiлдi органдар белгілейтiн
                         болады.
 
Күтiлетiн нәтижелер      Бағдарламаны iске асыру:
                           мемлекеттік бюджет қаражаты, жұмыс
                         берушiнiң және/немесе қызметкерлердiң
                         мiндетті және ерiкті жарналары есебiнен
                         халықты әлеуметтiк қамсыздандыру деңгейiн
                         арттыруға;
                           халықты әлеуметтік қамсыздандыру ауқымын
                         кеңейтуге;
                           кедейлiк деңгейiн азайтуға;
                           еңбек жағдайлары мен еңбек қауiпсiздiгiн
                         жақсартуға;
                           көлеңкелi жұмыспен қамтуды азайтуға;
                           жұмыссыздық деңгейiн азайтуға;
                           көрсетілетiн әлеуметтік қызметтердiң
                         сапасын apттыруға;
                           әлеуметтiк қатерлердi сақтандыруды және
                         сақтандыру рыногын дамытуға;
                           әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiнде
                         әлеуметтiк төлемдер мен аударымдар есебiнiң
                         және оларды бақылаудың бiрыңғай дербес
                         жүйесiн құруға ықпал етеді.

  Кiрiспе

      Әлеуметтiк қамсыздандыруды реформалау, өнiмдi жұмыспен қамтуға жәрдемдесу, халықтың тұрмыс деңгейiн арттыру мемлекеттің әлеуметтiк-экономикалық саясатының маңызды бағыттары болып табылады.
      Елдi дамытудың әрбiр сатысында әлеуметтік қамсыздандыру деңгейi оның экономикалық және қаржылық мүмкiндiктерiмен айқындалады.
      Инфляцияның жоғарылығымен, өндiрiстiң құлдырауымен және жұмыссыздықпен сипатталған экономикалық қиындықтар мен дағдарыстың алғашқы жылдарында әлеуметтiк саланы дамытудың мүмкiндiктерi бiршама шектеліп қалған болатын. Осы жылдары мемлекет азаматтардың тұрмыс деңгейiнiң күрт құлдырап кетуiнiң зардаптарын жеңiлдетуге және халықтың мейлiнше аз қамтылған топтарын қорғауға бағытталған шаралар қабылдаған едi.
      Тоқсаныншы жылдардың екiншi жартысында басталған экономикалық өсу белсендi әлеуметтiк саясат жүргізу үшiн алғышарттар жасады. Жаңа жағдайларда әлеуметтiк қорғау жүйесiн реформалаудың еңбек қатынастарын реттеу жөнiндегi заңдар шығаруға және оларды iске асыруға, жұмыспен қамтуға белсене жәрдемдесуге, жинақтаушы зейнетақы жүйесiне көшуге және атаулы әлеуметтік көмек көрсетуге бағытталды.
      Алайда әлi де орын алып отырған кедейлiк, жұмыссыздық, халықтың қартаң тартқан қатарының көбеюi, рыноктарды жаһандандыру, сондай-ақ биресми сектордың көбеюi әлеуметтiк реформаларды одан әрi тереңдете түсудi талап етедi. Бұл осы Бағдарламаны әзiрлеу қажеттігін тудырды. Осы Бағдарламаны әзiрлеу үшiн негіздеме Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабiлетті экономика үшiн, бәсекеге қабiлетті халық үшін" 2004 жылғы 19 наурыздағы Қазақстан халқына  жолдауы , Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң 2004 жылғы 20 ақпандағы N 44-ө  өкiмi  болып табылады.

  I бөлiм. Әлеуметтік қамсыздандырудың қазiргi
жағдайын талдау

      Қазақстанда қазiргі уақытта қолданылып жүрген  әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесi  мемлекеттің басым қатысуымен сипатталады. Зейнеткерлерді, мүгедектердi, асыраушысынан айрылған адамдарды және халықтың өзге де санаттарын әлеуметтік қамсыздандыру мемлекеттік бюджеттiң есебiнен жүзеге асырылады.
       Бүгінде әлеуметтік қамсыздандырумен 3,5 млн. артық адам (немесе барлық халықтың 23,6%) қамтылған.
      2004 жылы әлеуметтiк қамсыздандыруға арналған шығыстар (жоспар) 1999 жылмен салыстырғанда бiр жарым еседен астамға көбейді.
       Бұл халықтың табысының едәуiр көбеюiне   мүмкiндiк бердi, оны мынадай индикаторлардың өсуiнен көруге болады. 1999 жыл мен 2004 жыл аралығында
      - жалақының ең төменгi мөлшерi 2,5 eceгe (2605 теңгеден 6600 теңгеге дейiн);
      - зейнетақының ең төменгi мөлшерлерi - 1,9 eceгe (3000 теңгеден 5800 теңгеге дейiн);
      - орташа жалақы - шамамен 2 eceгe (11864 теңгеден 26048 теңгеге дейiн);
      - зейнетақының орташа мөлшерi - 2 eceгe (4104 теңгеден 8529 теңгеге дейiн);
      - ең төмен күнкөрiс деңгейi - 1,5 есеге (3394 теңгеден 5394 теңгеге дейiн);
      - мемлекеттiк әлеуметтiк жәрдемақылардың орташа мөлшерi - 1,3 есеге (3441 теңгеден 4670 теңгеге дейiн) өсті.
      Маңызды әлеуметтiк игіліктердiң жалпыға бiрдей қол жетiмділігін және қоғамдық жағынан қолайлы сапасын қамтамасыз ету мақсатында реформалау барысында  мемлекеттiк ең төменгi әлеуметтік стандарттар:  ең төмен күнкөріс деңгейi, жалақы мен зейнетақының ең төменгi мөлшерi, еңбек жағдайларының стандарттары мен еңбекақы төлеу, әлеуметтiк қызметтерді ұсыну нормативтері және т.б. белгiлендi және қазiргі уақытта пайдаланылып жүр.
       Алайда қазiргi қолданылып жүрген мемлекеттiк әлеуметтiк стандарттар өзгерiп жатқан әлеуметтiк-экономикалық жағдайларды көрсетпейтiн болды  және олардың арасында қажеттi жүйелi өзара байланыс жоқ. Әлеуметтік төлемдердi есептеудiң экономикалық негізделген нормативтерінің және олардың еңбекке ақы төлеудiң жүйесімен өзара байланысының жоқтығынан жұмыс iстейтiн адамдар мен әлеуметтік төлемдер алатын адамдар табысының арасындағы тиiстi байланыстар жоғалып кеткен. Осыған байланысты мемлекеттік әлеуметтiк стандарттарды жетiлдiру жөнiндегі жұмыс басталып та кетті.
       Әлеуметтiк қамсыздандыруда зейнетақы жүйесi ерекше орын алады. Елде реформалау нәтижесiнде аралас зейнетақы жүйесі құрылды.
      Бір жарым миллионнан астам зейнеткерлер ынтымақты негiзде зейнетақы төлемдерiмен қамсыздандырылады. Жыл сайын зейнетақыны арттыру жүргізіледi және соңғы жылдары зейнетақы төлемдерінiң нақты өсiмi тұтыну бағалары индексiнiң өсiмiнен озып кеттi.
      2003 жылы индекстеуден басқа зейнетақыларды саралап арттыру жүзеге асырылды. Бiрiншi маусымнан бастап 1055,0 мың адамның зейнетақысы көбейтiлдi, ең төменгi зейнетақы алатын зейнеткерлердiң саны үш есе қысқарды, ал 450 мыңнан астам адам ең жоғары зейнетақы ала бастады. Нәтижесiнде 2004 жылдың 4 қаңтарында зейнетақының ең төменгi мөлшерi 5800 теңгенi, ал зейнетақының орташа мөлшерi 8335 теңгенi құрады.
      Алайда осыншама оң өзгерiстер бола тұрса да зейнетақыларды саралап көбейту  проблемалардың бәрiн шешпейдi . Ең бастысы - зейнетақымен қамсыздандырудың деңгейi салыстырмалы түрде алсақ, әлі де төмен күйiнде қалып отыр.
       Ынтымақты зейнетақы жүйесiмен қатар  1998 жылдан бастап қатысушылар арасында ынтымақсыз жинақтау қағидатына негiзделген қамсыздандырудың жалғыз түрi  жинақтаушы зейнетақы жүйесi  енгізiлуде және дамып келер. Қазiргі уақытта  жинақтаушы зейнетақы қоры  азаматтардың 6,5 млн. теңге жеке жинақтаушы шоттарымен (жинақтаушы зейнетақы қорларының деректерi бойынша) сипатталады. Зейнетақылық қызметтер рыногында Мемлекеттік жинақтаушы зейнетақы қоры мен 15 мемлекеттік емес зейнетақы қоры бар. Жұмыс iстегелi берi оларда 415,2 млрд. теңге зейнетақы жинақтары, соның iшiнде 115,7 млрд. теңге есептелген инвестициялық кiрiс жинақталды.
      Сонымен бiрге жинақтаушы зейнетақы жүйесiнде де бiрқатар проблемалар баршылық: жинақтаушы зейнетақы қорының қызметтерiмен халық әлі де жеткілікті қамтылмай отыр, зейнетақы жарналары бойынша кемалым азая түскенімен, ол әлi де жоғары күйiнде қалуда, зейнетақы жинақтарын инвестициялау тиiмділігi де ойдағыдай емес.
       400 мыңнан астам мүгедекті мемлекет әлеуметтiк қамсыздандыруға  алып отыр. Бұл ретте әрбiр үшiншi мүгедек еңбекке жарамды жаста, мүгедек балалар 40 мыңнан асады, олардың көпшiлiгiнiң кемiстігі туа бiткен. Алғаш рет мүгедектiкке ұшырау деңгейi азайғанымен, әлі де жоғары күйiнде қалып отыр.      
      1998 жылдың 1 қаңтарына дейiн қолданылып келген зейнетақы заңдарына сәйкес жалпы ауруы салдарынан мүгедектiгiне байланысты зейнетақы жалақысы ескеріле отырып, мүгедектiк басталған уақыттағы еңбек өтілі болғанда; еңбек жарақатынан немесе кәсiби ауруына байланысты зейнетақы - еңбек өтіліне қарамастан, бiрақ жалақысы ескеріле отырып тағайындалатын еді.
      1998 жылдан бастап "Қазақстан Республикасында мүгедектігі бойынша, асыраушысынан айрылуы жағдайы бойынша және жасына байланысты берілетін мемлекеттiк әлеуметтiк жәрдемақылар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мүгедектiгі бойынша жәрдемақылардың мөлшерi еселенген айлық есептік көрсеткiшке (одан әрі - АЕК) сәйкес белгіленедi, ал олардың өсуi оны индекстеу есебiнен жүргізiледi.
      Жалпы аурудан мүгедектiгi бойынша жәрдемақының мөлшерi 2004 жылы: I топтағы мүгедектер үшін 7720 теңгенi; II топтағы мүгедектер үшін - 5882 теңгенi; III топтағы мүгедектер үшiн 3309 теңгенi құрайды.
      Президенттiң тапсырмасына сәйкес 2005 жылы жәрдемақылардың едәуiр арттырылуы жүргізіледі: I топтағы мүгедектерге - 3 AEК (2895 теңгеге); II топтағы мүгедектерге - 2,5 АЕК-ке (2412,5 теңгеге); III топтағы мүгедектерге - 2 АЕК-ке (1930 теңгеге); 16 жасқа дейiнгі мүгедектерге 3 АЕК-ке (2895 теңгеге). Нәтижесiнде 2005 жылы мемлекеттiк әлеуметтік жәрдемақылардың орташа мөлшерi 6700 теңгеге дейiн немесе 50%-ға арттырылады. Сонымен қатар Ұлы Отан соғысы мүгедектерi мен қатысушыларына арнаулы мемлекеттiк жәрдемақылардың мөлшерi 15 AEK дейiн арттырылады және 30 мың теңге мөлшерiнде материалдық көмек көрсетiледi.
      Алайда, мүгедектер үшiн күн көрiстiң жалғыз көзi болып табылатын жәрдемақыларды арттыруды ескергеннiң өзiнде мардымсыз. Бұл проблема мiндетті әлеуметтiк сақтандыруға көшу кезiнде де мүгедектiгi бойынша жәрдемақы алып жүргендер үшiн де, биресми секторда жұмыс iстеп жүргендер үшiн де сақталып қалады.
      XEҰ, ТАСИС, ЮСАИД ұсынымдарына сәйкес әлеуметтік қамсыздандыру және мүгедектердi оңалту жүйесiн жақсарту мақсатында облыстар мен Алматы және Астана қалалары әкiмдiктерi жанындағы медициналық-әлеуметтiк сараптама (МӘС) қызметі Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлігіне берілді.
      Алайда, әлеуметтік жетiспеушілiктi жеңу үшін қазiргi қолданылып жүрген шаралар мүгедектерге олардың жоғалтқан тiршiлiк ету функцияларының орнын толтыра алмайды. Мүгедектiктің алдын алуға жеткілiкті көңiл бөлiнбейдi, мүгедектердi оңалту көрсеткiштерi де төмен күйiнде қалып отыр. Сондықтан да қазiргi уақытта МӘС қызметiн нығайту, бiрыңғай оңалту технологиясын жасау жөнiнде бағдарламалар әзiрлендi және жұмыс басталды, оны iске асыру мүгедектердiң қоғам өмiрiне басқа азаматтармен теңдей қатысуына мүмкiндiктер жасауға жәрдемдеседi.
       Халықтың өзге санаттары да:  асыраушысынан айрылған адамдар, жаппай саяси қуғын-сүргiндер, Семей сынақ полигонындағы ядролық сынақтардың құрбандары, Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектерi; Чернобыль АЭС-ындағы аварияның зардаптарын жоюға қатысушылар және басқалар да әлеуметтік қамсыздандырумен қамтылған.
      Оларға әлеуметтiк осалдықты жеңуiне мүмкiндiк бермейтiн әлеуметтік қамсыздандырудың негiзгi проблемасы халықтың осы топтарының әлеуметтiк жәрдемақылар деңгейiнiң төмендiгi болып табылады.
      Бұл жағдайда  мемлекет кедейлiктi азайту үшiн аз қамтылған отбасыларына  материалдық көмек пен қолдау көрсетедi. Елде әлеуметтік қамсыздандыру жүйесiн реформалау барысында барлық адамдар үшін патернализмнен аз қамтылғандарға атаулы қамқорлық жасауға ауысу жүзеге асырылды. 2002 жылы елде жан басына шаққандағы табысы кедейлiк деңгейiнен де төмен (кедейлiк шегi күнкөрiс деңгейiне қарай анықталады және қазiргі уақытта оның мөлшерiнiң 40% құрайды) отбасыларына атаулы әлеуметтік көмек (бұдан әрi - АЕК) көрсетудiң әмбебап жүйесі енгізілді. Аз қамтылған азаматтар - AEK алушылардың есебiн жүргiзу ретке келтiрілдi, және АЕК автоматтандырылған тағайындау жүйесiн және аз қамтылған отбасылар бойынша бөлiнген дерек қор жасалды.
      "Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы" Қазақстан Республикасының  Заңын  iске асыру нәтижесiнде жан басына шаққандағы табысы кедейлiк деңгейiнен де төмен аз қамтылған азаматтардың саны азайды (2002 жылдың басындағы 10,2%-тен 2004 жылдың 1 қаңтарында 6,6%-ке (немесе 859,8 мың адам).
      Кедейлiк, жұмыссыздық және АӘК көрсету проблемаларының жүйелiк байланысы бекiтілдi. АӘК алушылардың басым бөлiгі балалар (2003 жылы олардың үлесi 60,3% немесе 518,6 мың адамды құрады). АӘК алушы басқалардың арасында балаларға күтiм жасаумен айналысатындар, жұмыссыздар, мүгедектер, зейнеткерлер, өз бетiмен жұмыспен қамтылғандар, жұмыс істейтiндер бар.
      Аз қамтылған азаматтардың әрбiр санатына қатысты тиiстi шаралар: баяу - материалдық көмек; белсендi - жұмыспен қамтуға жәрдемдесу, кедей халықтың еңбекке қабілетті бөлігін рынок талаптарына бейiмдеу қолданылады.
      Аз қамтылған азаматтар құрамында балалардың үлесi басым екендiгін ескерсек,  аналар мен балаларды қолдау  шаралары ерекше маңызға ие болады. Бұл үшін 2003 жылғы 1 қаңтардан бастап бала туғанда отбасының табысына қарамастан республикалық бюджеттің қаражаты есебiнен 15 АЕК мөлшерiнде біржолғы жәрдемақы төлеу енгізілдi. Қосымша балалар жәрдемақыларын енгiзу жөнiнде ұсыныстар әзiрленуде.
      Соңғы жылдары  еңбек рыногының жағдайы  жұмыспен қамтудың өсiп, жұмыссыздық деңгейiнiң тиiсiнше азайып келе жатқанымен сипатталады. Республика экономикасында 2004 жылғы қаңтарда 6862,8 мың адам еңбек қызметiмен қамтылды, оның iшiнде жалданып iстеушiлердiң саны 4219,8 мың адамды құрайды. Жұмыспен қамтылғандардың жартысынан астамы iрi және орта кәсiпорындарда iстейдi.
      Қазақстан Республикасы Статистика жөніндегі агенттігінiң деректерi бойынша 1999 жыл мен 2003 жылдар аралығындағы кезеңде жұмыссыздық 4,7% азайды және ағымдағы жылдың басында 8,8%-ды құрады. Жұмыспен қамту мәселелерi жөнiндегi уәкілетті органдар тiркеген жұмыссыздар саны азайып келедi. Мәселен, 2004 жылғы 1 қаңтарда 2002 жылмен салыстырғанда ресми жұмыссыздық 25% астамға азайды. Жұмыссыздар құрылымында әрбiр екiншi адам - әйел, әрбiр үшiншiсi 15-39 жастағылар. Жұмыспен қамту проблемасы бiржақты өнеркәсiбi бар қалалар мен күйзелiске ұшыраған ауылдық аймақтарда әсiресе өткiр.
      Республикадағы еңбек рыногы жағдайының мониторингін жасау үшiн облыстар, қалалар мен аудандар бөлiнiсiнде жұмыс күшiне деген нақты ұсыныс пен сұранысты көрсететін  деректер базасы жасалды.   Қазiргi күнi ұсыныстың  сапасы мен кәсiптiк-бiлiктiлiк құрылымының сәйкессіздiгi және халықтың оңтайлы жұмысқа қабiлетiнiң төмендiгi  себебiнен жұмыс күшi жергілiктi еңбек рыноктарында тапшы бола тұрса да оған Қазақстанда жеткілiктi сұраныс бар екенiн талдау көрсетiп отыр. Жұмыспен қамту мәселелерi жөнiндегі органдардың бос жұмыс орындарының ай сайынғы банкi 15-17 мың бiрлiктi құрайды. Алайда кәсiби белгісi бойынша жұмыс күшiне сұраныс пен ұсыныстың сәйкес келмейтіндігінен бір бос жұмыс орнына айына орташа 9-10 жұмыссыз үміттенеді.
      Бiлiм беру қызметiн көрсету рыногы сұраныстың өзгеруiне жедел ілесе алмайтын болып шықты, ал бұл бiлiктi жұмысшы кадрларға тапшылық проблемасын шешуге және жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсыныстың арасындағы үйлеспеушілікті жоюға мүмкiндiк бермейдi.
      Кедейлiкті азайтудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасын, Ауыл жылын өткiзу жөнiндегi iс-шаралардың жоспарын iске асыру барысында жұмыспен қамтуға белсендi жәрдемдесудiң нәтижелерi жақсарды. 2003 жылы  елде 244,3 мың жұмыс орны  (2002 жылы - 211,5 мың), соның ішінде 60% ауылдық жерлерде құрылды. Жұмыспен қамту жөнiндегi органдардың жәрдемiмен  өтiнiш жасағандардың  (2002 жылғы 148,6 мың адаммен салыстырғанда 154,6 мың адам)  әрбiр екiншiсi жұмысқа орналастырылды.  2002 жылмен салыстырғанда ауылдық жерлерде жұмысқа орналасқандардың саны 20,6%-ға көбейдi. Жұмыспен қамту жөнiндегi уәкілетті органдарға өтiнiш жасағандардың жартысынан астамы  қоғамдық жұмыстарға  қатысады.
      Жұмыссыздардың бiраз бөлiгi  оқуға, қайта даярлауға және бiлiктiлiгiн арттыруға  жiберiледi. 2003 жылдың өзiнде ғана 25 мыңнан астам адам оқуды және қайта даярлықты аяқтады.
       Елде заңсыз жұмыспен қамту проблемасы бар.  Жұмыссыздық тиісінше тіркелмей жүзеге асырылатын кiрiс әкелетiн қызметтің түрлерін дамытуды туындатып отыр. Жұмыспен қамтудың биресми секторы еңбек көші-қоны, ең алдымен заңсыз көші-қонның есебiнен кеңейтiп келедi.
      Жұмыспен қамтуға жәрдемдесу саясатын iске асыруда белгiлi бір проблемалар бар, ол жұмыспен қамту жөнiндегi уәкілеттi органдар тiркейтiн жұмыссыздық деңгейi шын мәнiндегi деңгейден әлдеқайда төмен. Жаңа жұмыс орындарын құру қарқыны жұмысқа орналастырылған жұмыссыздар санының көбеюiмен сәйкес келе бермейді, қайта оқудан өткен жұмыссыздардың үштен бiрiнен астамы еңбек рыногында өз орнын таба алмай жүр, қоғамдық жұмыстар түрiнiң бәрi бiрдей экономикалық жағынан тиiмдi емес. Биресми сектордағы жұмыспен қамтуды заңдастыру жөнiнде қабылданып жатқан шаралардың тиiмділігі аз.
      Реформалар жүргізілген жылдар ішінде  еңбек қатынастарын реттелуге тұжырымдамалық тәсiлдер  заңды түрде бекiтiлдi. Ол өнiмдi еңбекпен қамтуға жәрдемдесуге, азаматтардың еңбек бостандығына және қауiпсiз еңбек жағдайларына конституциялық құқығын қамтамасыз етуге бағытталған. Қазiргі уақытта заң актілерiнің тұтас пакетi қолданылуда, ол: " Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы ", " Ұжымдық шарттар туралы ", " Кәсіптiк одақтар туралы ", " Ұжымдық еңбек даулары және ереуiлдер туралы ", " Қазақстан Республикасындағы әлеуметтiк әрiптестік туралы " және т.б.
      Осы заң актілерiн қабылдаудың нәтижесiнде еңбек қатынастарын бұрынғыдай орталықтан басқарудың нормалары жойылды, бiрiн-бiрi қайталайтын ережелер алып тасталды, еңбек қатынастарын шарттар арқылы реттеу кеңейтілдi, әлеуметтік әрiптестiктi дамытуға, еңбек қауiпсiздігі және еңбектi қорғауды, халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге арналған құқықтық база жасалды.
      Сонымен бiрге:
      -  қолданыстағы еңбек туралы заңдардың көптеген ережелерi бүгiнгi күннiң ақиқатына сәйкес келмейдi.  Еңбек қатынастары тым орталықтандырыла регламенттелiп, оларды шартпен реттеу негізсiз шектелiп келедi, қызметкерлер үшiн жоғары еңбек өнiмділігіне тиiстi ынта туғызылмай келедi, биресми еңбек қатынастарын заңдастырудың пәрмендi шаралары жоқ;
      - еңбек және еңбектi қорғау туралы заңдарда жүйелілiк жоқ, еңбек құқығының қолданыстағы нормалары келiсiлмеген, ал кей жағдайларда олар бiр-бiрiне қайшы келедi.
      Осының бәрi еңбек  заңдарын жетiлдiру жөнiнде жұмыстар  жүргiзуге әкеп отыр.  Қолданылып жүрген нормативтiк құқықтық актiлердi түгендеу  жүргiзiлдi, " Еңбек қауiпсiздігі және еңбектi қорғау туралы " Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, Қазақстан Республикасындағы еңбек туралы кодекс (бұдан әрi - Еңбек кодексi) әзiрленуде.
      2001 жылы қайта құрылған  Мемлекеттiк еңбек инспекциясы  еңбек туралы және еңбектi қорғау туралы заңдарды бақылайды және оны бұзудың алдын алады. Жыл сайын мемлекеттік еңбек инспекторлары бiр жарым мыңнан астам тексеру жүргізедi, оның барысында еңбек заңдарын бiршама бұзушылықтар анықталады. Жарақаттану мен кәсiби аурулар азайғанымен де, олардың деңгейi әлi де жоғары күйiнде қалып отыр.
       Еңбек заңдарын негiзгi бұзушылықтар мыналар:  жеке еңбек шарттарын жасасуды ресiмдеуде бұзушылық, өндiрiстiң дұрыс ұйымдастырылмауы, қауiпсiздiк техникасы нормаларының сақталмауы, қызметкерлердiң жұмыстан заңсыз шығарылуы, жалақыны төлеудiң кешіктiрiлуi, жұмыс уақыты мен демалыс уақыты режимiнiң сақталмауы және тағы басқалар болып табылады.
      Бұзушылықтың алдын алу және еңбек қатынастары субъектілерiнiң мүдделерiн келiсу тетiктерiнiң бiрi  әлеуметтiк сұхбатты  дамыту болып табылады. "Қазақстан Республикасындағы әлеуметтiк әрiптестік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Тараптардың Бас келiсiм бойынша қабылданған мiндеттемелердi орындауын қамтамасыз ету жөнiнде үш жақты ынтымақтастықтың барлық деңгейiнде әлеуметтiк әрiптестермен сындарлы сұхбат жүргiзiледi.
       Еңбекақы саласында  республикада еңбекақыға белгіленген ең аз мөлшерден төмен емес мемлекеттік кепiлдiкті, бюджет саласы қызметкерлерiнiң жалақысын реттеудi, ұжымдық шарттар мен келiсiмдер арқылы қызметкерлер, жұмыс берушілер және кәсіподақтар арасында еңбекақы деңгейiн реттеудiң шарттық қағидатын енгiзудi айқындайтын құқықтық база құрылды және жетiлдiрiлуде.
      Халықтың еңбекақы және ақшалай табыстарының өсу саясаты тұрмыс деңгейiнiң экономикалық өсумен байланыстылығы ескеріліп құрылады, ал  ұзақ мерзiмдi жоспарда әлеуметтiк қамсыздандыру деңгейiн арттыру үшін негіз құрайды.
      2002 жылғы 1 қаңтардан бастап мемлекеттiк қызметшілер болып табылмайтын бюджеттiк сала қызметкерлерi  еңбекақысының  жаңа жүйесi енгiзiлдi. Бюджеттік сала қызметкерлерiнiң еңбекақысын өсiру жөнiнде шаралар қолданылуда.
      Алайда,  еңбекақы төлеуде мынадай проблемалар бар:
      - еңбекақының салыстырмалы төмен деңгейi;
      - жалақы өсуiнiң еңбек өнiмділігінiң өсуiмен байланысты болмауы;
      - өңiрлiк және салалық бөлiнiстерде жалақыдағы негізсiз жоғары саралаудың қалыптасуы.

  II бөлiм. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

      Бағдарламаның мақсаты:
      мемлекет, жұмыс берушi және қызметкер арасындағы жауапкершілiктi бөле отырып, әлеуметтік қамсыздандырудың қаржылық тұрақты, экономикалық тиiмдi, әлеуметтiк әдiл үш деңгейлi жүйесiн құру болып табылады.
      Мақсатына сәйкес Бағдарлама әлеуметтік көмектiң атаулылығын күшейтуге; өнiмдiлiгi жоғары еңбектi ынталандыруға; азаматтардың ресми сектордағы еңбекке ынтасын арттыруға және көлеңкелi жұмыспен қамтуды заңдастыру үшiн жағдайлар жасауға бағытталған.
      Осы мақсаттарға орай Бағдарлама мыналарды көздейдi:
      - мемлекеттік әлеуметтiк стандарттарды халықаралық стандарттарға кезең-кезеңiмен жақындату;
      - негiзгi әлеуметтiк қатерлердi (қарттықтың басталуы, еңбек қабілетінен айрылу, асыраушысынан айрылу, жұмысынан айрылу) әлеуметтiк сақтандыруды дамыту;
      - әлеуметтiк көмектi ұйымдастыруды жетілдiру;
      - әлеуметтiк қамсыздандыру мен әлеуметтiк қызметтердiң қол жетiмділігін кеңейту;
      - мүгедектердi әлеуметтік оңалтуды жетілдіру;
      - ресми сектордағы өнiмдi еңбекке уәждемелеу жөнiндегi еңбек заңдарын одан әрi жетілдiру және жалақы өсiмiнiң еңбек өнiмдiлiгінiң өсiмiне қатыстылығын белгiлеу үшiн жағдайлар жасау;
      - халықты әлеуметтік қамсыздандырумен қамтуды кеңейту және жеке таңдау мүмкiндiгiн жақсарту үшiн жағдайлар жасау;
      - негiзгi субъектiлердi (мемлекет, қызметкерлер мен жұмыс берушiлер, алушылар) әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiн басқаруға қатыстырудың тетiктерiн жетiлдiру;
      - әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн институттарды одан әрi дамыту;
      - ақпараттық қамсыздандыру мен әлеуметтік статистиканы дамыту;
      - әлеуметтік қамсыздандыру жүйесiнiң мамандарын даярлау мен қайта даярлауды қамтамасыз ету;
      - жергiлiктi атқарушы органдардың Бағдарламаның өңiрлiк аспектілерiн iске асыруға жауаптылығын арттыру;
      - әлеуметтік қамсыздандыру жүйесiнiң нормативтiк құқықтық базасын жетілдiру.

  III бөлiм. Бағдарламаны iске асырудың
негiзгі бағыттары мен тетiгi

       3.1. Мемлекеттік әлеуметтiк стандарттарды жетiлдiру
      Мемлекеттiк әлеуметтiк стандарттарды жетілдiру жүйесi мыналарды көздейдi:
      - әлеуметтік нормативтер мен стандарттардың бiрлiгін және бiрдейлiгін қамтамасыз етуге мүмкiндiк беретiн  базалық әлеуметтiк нормативтi (индикаторды) айқындау және бекiту ;
      - стандарттардың өзара байланысы мен оның құрылымдық элементтерiнiң қатар бағынуын көздейтiн жүйесiн қалыптастыру;
      - базалық конституциялық кепiлдiктердi iске асыру үшiн жағдайлар жасау.
      Адамның денсаулығын сақтауға және оның тiршiлігін қамтамасыз етуге қажетті ең төмен тұтыну себетi құнының негiзiнде анықталатын  ең төменгi күнкөріс деңгейi бiрыңғай базалық әлеуметтiк индикатор   болуға тиiс. Еңбекақы төлеу, зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтiк көмек беру саласында басқа ең төменгі мемлекеттік әлеуметтiк стандарттарды айқындау ең төменгі күнкөрiс деңгейi негiзiнде жүзеге асырылатын болады, бұл ең төменгi қажеттіліктердi қанағаттандыруға мемлекеттің кепiлдiгін iске асыруға мүмкiндiк бередi және олардың жүйелiк байланысын қамтамасыз етедi. Мемлекеттiк әлеуметтік қызметтер көрсету стандарттары да бiрыңғай және қатар бағыну ескерiле отырып айқындалатын болады.
      Мемлекеттiк әлеуметтік стандарттар жүйесi бiрте-бiрте жетілдiріліп, халықаралық стандарттарға жақындатылатын болады.
       Ол үшiн:
      - ең төменгi күнкөрiс деңгейiн айқындау әдiстемесiне өзгерiс енгізу қажет. Оның негiзi тұрмыстық игілiктер мен қызметтердiң ең төменгi әлеуметтiк қажетті деңгейiн көрсететiн тұтыну бюджетi болмақ;
      - айлық жалақының ең төменгі мөлшерiн ең төменгi күнкөрiс деңгейiнен төмен емес деңгейде белгiлеу, бұл, ең қарапайым біліксiз еңбек жұмыскерiне қатысты жұмыс күшін молайтудың мемлекеттiк кепiлдiгін iске асыруды қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi;
      - ең төменгi күнкөрiстi мемлекеттiк базалық әлеуметтiк жәрдемақыларды есептеу үшiн негiзгi стандарт ретiнде белгiлеу (2006 жылдан бастап);
      - ең төменгі күнкөрiс деңгейiн толық немесе iшiнара мемлекеттік қамтамасыз етілетiн (медико-стационарлық мекемелер, мектепке дейiнгi балалар мекемелерi және басқалары) азаматтарға  жұмсалатын мемлекеттің шығыстарын құрау тәртiбiн және халықтың ең аз қорғалған жiктерiн қолдауға бағытталған АӘК мөлшерiн айқындау үшiн қолдануды қамтамасыз ету қажет.
       Мемлекеттiк әлеуметтiк стандарттарды жетiлдiру жөнiндегi iс-шараларды iске асыру  халықтың әртүрлi топтарына бiркелкi әдiс-амалдарын қалыптастыруға, әлеуметтiк қорғаудың әдiл сипатын қамтамасыз етуге және ел азаматтарын қамтамасыз етудiң конституциялық кепiлдiктерiн iске асыруға мүмкiндiк бередi.
       Ескерту. 3.1-кіші бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006 жылғы 13 қаңтардағы  N 40 Қаулысымен.

       3.2. Әлеуметтік қамсыздандыру жүйесiн жетілдiру
      Әлеуметтік реформаларды одан әрi тереңдету әлеуметтiк қамсыздандырудың үш деңгейлi жүйесiн құруды көздейдi:
       бiрiншi деңгей (негізгi)  - мемлекет кепілдiк беретін әлеуметтік жәрдемақылардың ең төменгi мөлшерi. Бұл халықтың әлеуметтiк осал жiктерiнiң барлық санатына еңбек еткен жылдары мен жалақыларына қарамастан, бiрдей әлеуметтiк қатер жағдайында, деңгейi бойынша ең төменгі төлемдер алуға тең құқықтарын iске асыруды қамтамасыз етедi;
       екiншi деңгей (мiндеттi)  - жұмыс iстейтiн (жұмыс iстеген) адамдарды мiндетті әлеуметтiк сақтандыру есебiнен жүзеге асырылатын әлеуметтiк төлемдер. Жұмыс берушiлердiң және/немесе қызметкерлердiң мiндетті сақтандыру жарналары мiндетті әлеуметтiк төлемдердiң көзi болып табылады. Бұл жағдайда, әлеуметтiк қамсыздандыру деңгейi әр адамның сақтандыру жүйесiне қатысуының ұзақтығы мен мөлшерiне байланысты;
       үшiншi деңгей (қосымша)  - әлеуметтік төлемдердiң ерiктi аударымдар есебiнен жүзеге асырылуын пайымдайды. Аударымдар бұл жағдайда, жеке, жинақтаушы, ерiктi және/немесе кәсіптiк болып табылады.

       3.2.1 Әлеуметтiк қамсыздандырудың негiзгi деңгейi
      Қазақстан Республикасының барлық азаматтары негiзгi әлеуметтiк қатерлер туындаған жағдайда, еңбек стажы мен жалақысына қарамастан, негізгі әлеуметтiк жәрдемақы алу құқығына ие болады.
      Әлеуметтiк қамсыздандырудың негiзгі деңгейiне мынадай әлеуметтiк төлемдер кiретiн болады:
      - қартаюына қарай мемлекеттiк негiзгi зейнетақы төлемдерi;
      - мүгедектiгi бойынша мемлекеттiк негiзгi жәрдемақы;
      - асыраушысынан айырылуы бойынша мемлекеттiк негiзгi жәрдемақы.     
      Әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесінің негiзгi деңгейiн қалыптастыру үшін:
      - мемлекеттік бюджет қаражаты есебiнен жәрдемақылар мөлшерiн (жасы, мүгедектігі, асыраушысынан айрылуы бойынша) есептеудiң әдiстемесiн кезеңiмен өзгерту жоспарлануда. Жәрдемақылардың мөлшерi ең төменгi күнкөрiс деңгейiне қатысты айқындалатын болады.
      - 2005 жылғы 1 маусымнан бастап негiзгi зейнетақыны Қазақстан Республикасының барлық азаматтары үшiн зейнетақы жасына жеткен кезде  кезең-кезеңімен  енгiзу.
       Бiрiншi кезеңде  (2005-2007 жж.) тек қана ынтымақты зейнетақы жүйесiнiң қатысушылары үшiн негізгi зейнетақы төлемдерiнiң мөлшерi 3000 теңге мөлшерінде белгiленетiн болады. Келесi кезеңдерде жасына байланысты мемлекеттiк жәрдемақы төлеу жойылады және республиканың барлық азаматтары қарттықтың басталуы кезiнде негiзгi зейнетақы төлемiн алатын болады, негiзгi зейнетақы төлемдерiнiң мөлшерi КМ-нiң 75%-iне дейiн жеткiзiледi.
      -  жұмыстан айрылу қатерi басталған кезде мемлекет кепiлдiк беретiн  әлеуметтiк қамсыздандырудың негізгi деңгейi материалдық көмек нысаны (АӘК), сондай-ақ еңбекке орналасуға жәрдемдесу, кәсiби қайта даярлық және жергілiктi бюджеттер қаражаты есебiнен ақы төленетiн қоғамдық жұмыстар ұсыну болып табылады.
       Ескерту. 3.2.1-тарауға өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006 жылғы 13 қаңтардағы  N 40 Қаулысымен.

       3.2.2. Негiзгi әлеуметтік қатерлердi әлеуметтiк сақтандыруды дамыту (қарттықтың басталуы, еңбек ету қабiлетiнен айрылу, асыраушысынан айрылу, жұмысынан айрылу)
      Әлеуметтік қамсыздандыру жүйесiн дамыту негiзгi деңгейге қосымша әлеуметтiк қатерлердi сақтандырудың мiндетті және epiкті схемаларын енгiзу негiзiнде жүзеге асырылатын болады.
       А. Қарттықтың басталуы кезiнде әлеуметтiк сақтандыру жүйесiне қатысушылар үшiн:
      ынтымақты зейнетақы жүйесi бөлiгiнде
      - тұтыну бағаларының өсуiн және қолданыстағы заңнамаға сәйкес төлемдер бойынша шектеудi ескере отырып, Зейнетақы төлеу жөнiндегi мемлекеттік орталықтан (бұдан әрi - ЗТМО) зейнетақы төлемдерi мөлшерiн кезең-кезеңiмен арттыру;
       мiндеттi жинақтаушы зейнетақымен қамсыздандыру бөлiгiнде
      - жинақтаушы зейнетақы қорларынан (бұдан әрi - ЖЗҚ) және сақтандыру ұйымдарынан төленетiн зейнетақы төлемдерiнiң тетігiн жетілдiру;
      - зейнетақы аннуитетiн мынадай жастағы зейнеткерлердiң: әйелдер үшiн - 67 жаста, еркектер үшiн - 70 жаста, зейнетақы жинақтары жеткiлiктi болған жағдайда мiндетті сатып алуын енгізу (2006 жыл);
      - ерлі-зайыптылар (бiрлескен) аннуитетiн енгiзу тетігін әзiрлеу (2007 жыл);
      -  салық салуға жатпайтын  зейнетақы төлемдерiнің сомасын ең төменгі зейнетақы мөлшерiне дейiн ұлғайту мүмкiндігін қарау (2005 жыл);
      - мiндеттi зейнетақы жарналарын мемлекеттiк субсидиялау мүмкiндігін жүктілігі және босануы, бiр жасқа дейiн баланы күтуi бойынша демалыста болған жалдау бойынша жұмыс iстейтiн әйелдердiң пайдасына шешудi зерделеу;
      - "бiр салымшы - бiр қор" деген заңмен белгiленген қағидатты  iске асыру мақсатында (2005 жыл) жинақтаушы зейнетақы жүйесi төлемдерiн оңтайландыру (ЗТМО арқылы);
      - мемлекеттік мiндеттемелердiң мүмкiн болатын сомаларын есептеу мақсатында инфляция деңгейiн ескере отырып, түскен мiндетті зейнетақы жарналарының мониторингi жүйесiн жасау;
      - қаржылық орнықтылық пен сенiмдiлiк талаптарын арттыру бөлiгiнде жинақтаушы зейнетақы жүйесi субъектiлерiнiң одан әрi дамуын қамтамасыз ету;
      - инфляцияның деңгейi бойынша индекстелген айналым мерзiмi 10 жыл және одан да асатын мемлекеттiк бағалы қағаздарды шығару apқылы iшкi рынокта мемлекеттiк қарыз алудың ұзақ мерзiмдi саясатын әзiрлеу;
      - зейнетақы активтерiн инвестициялау үшiн сенiмдi қаржы құралдары шеңберiн кеңейту жөнiндегi жұмысты жалғастыру;
      - ЖЗҚ салымшысына ай сайынғы инвестициялық кiрiстер (шығындар), ай сайынғы жарналар мен комиссиялық сыйақылар сомалары туралы мәлiметтердi ұсына отырып, жыл сайынғы мiндетті ақпарат форматын кеңейту;
      - зейнетақы активтерiн сақтандыру қорын құру жөнiнде ЖЗҚ-мен жұмыс жүргiзу;
       ерiктi жинақтаушы зейнетақымен қамсыздандыру бөлiгiнде
      - ерiктi және кәсiби зейнетақы схемаларын ынталандыру; ұйым қызметкерлерiнiң, оның iшiнде кәсiптерi Қызметкерлер кәсiптерiнiң тiзбесiне енгізiлген, пайдасына салымшылар меншiктi қаражаты есебiнен epiкті кәсiби зейнетақы жарналарын жүзеге асыратын бюджеттiк ұйымдардың да пайдасына ерiктi кәсiби зейнетақы жарналарын қаржыландыру жөнiнде шаралар әзiрлеу;
      - кәсiптiк одақтармен, үкiметтік емес ұйымдармен және қоғамдық бiрлестiктермен сақтандырудың ерiктi және кәсiби схемаларын қалыптастыру жөнiнде бiрлескен iс-қимылдар жүргiзу көзделедi.
       Б. Еңбек ету қабiлетiнен айрылу, асыраушысынан айрылу, жұмысынан айрылу кезiнде әлеуметтiк сақтандыру жүйесiне қатысушылар үшiн:
       мiндеттi әлеуметтiк сақтандыру бөлiгiнде
      - мүгедектiк мәртебесiн белгiлеу және аурулар мен мүгедектердi куәландырудың жаңа ережелерiн енгізу жөнiнде нормативтiк құқықтық кесiмдердi жетiлдiрудi қамтамасыз ету (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап);
      - еңбек ету қабiлетiнен, асыраушысынан айрылуы бойынша әлеуметтiк төлемдердi және Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорынан жұмыс алушылар үшiн әлеуметтiк төлемдердiң тетігін әзiрлеу;
      - жұмыс берушi әлеуметтiк аударымдар жүргiзетiн қызметкердiң ең көп табысының мөлшерiн айқындау;
       қосымша әлеуметтiк сақтандыру деңгейi бөлiгiнде
      - қызметкерлердiң өмiрi мен денсаулығына оған еңбек (қызмет) мiндеттерiн атқару кезiнде зиян келтiргенi үшiн "жалпы сақтандыру" саласы және "өмiрдi сақтандыру" саласы бойынша сақтандыру қызметiн жүзеге асыратын сақтандыру ұйымдарын қатыстыра отырып, жұмыс берушiнiң мiндеттi сақтандыруға жауапкершілiгiн енгiзу (2006 жыл);
      - әлеуметтiк қатерлердi сақтандырудың ерiктi жинақтаушы схемаларын дамытуды ынталандыру шараларын әзiрлеу;
      - мемлекеттiк аннуитеттiк компанияны құру мәселесiн қарау көзделедi. Мемлекеттік аннуитеттiк компанияның жұмыс iстеуi сақтандыру рыногында бар сұранысты қанағаттандыруға және азаматтарға зейнетақымен қамсыздандыру туралы  заңнамаға  сәйкес берілген құқықтарды олардың iске асыруын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
       Ескерту. 3.2.2-тарауға өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006 жылғы 13 қаңтардағы  N 40 Қаулысымен.

       3.2.3. Әлеуметтік көмекті ұйымдастыруды жетiлдiру
      Әлеуметтiк сақтандыруға көшу жағдайында кедейлiктi жеңу үшiн АӘК көрсету жалғастырылады.
      Әлеуметтік көмектi ұйымдастыруды жетілдiру мынадай шараларды көздейдi:
       А. Балалы отбасыларға бала тууына байланысты берiлетiн бiржолғы жәрдемақы төлемiне қосымша:
      2006 жылғы 1 қаңтардан бастап - жан басына шаққандағы орташа кiрiсi азық-түлiк себетiнiң құнынан төмен, аз қамтылған отбасылардағы 18 жасқа дейiнгi балаларға арналған жәрдемақы;
      2006 жылғы 1 шiлдеден бастап - отбасының кiрiсiне қарамастан, бала бiр жасқа толғанға дейiн бала күтiмi бойынша жәрдемақы төленетiн болады. Жәрдемақы мөлшерi балалардың санына қарай сараланып белгiленетiн болады.
       Б. Мүгедектерге.
      Мүгедектерге сурдо-тифлотехника және протездiк-ортопедиялық бұйымдар сатып алу шығындарын өтеуге кезең-кезеңiмен көшу мүмкiндiгі қарастырылатын болады.
       В. Аз қамтылған отбасыларына:
      - АӘК ұсынудың өлшемдерi жетілдiрілетін;
      - тұрғын үйге және коммуналдық қызметтерге ақы төлеу жүйесiн одан әрi жетілдірудi ecкepe отырып, тұрғын үй көмегін ұсынуды оңтайландыру жүргiзiлетiн болады.
       Г. Халықтың өзге әлеуметтік осал топтарына:
      Арнаулы мемлекеттiк жәрдемақы және жерасты әрi ашық кен жұмыстарында, еңбек жағдайлары ерекше зиянды және ерекше ауыр жұмыстарда iстеген адамдарға берiлетiн мемлекеттiк арнаулы жәрдемақы мөлшерi арттырылатын болады.
       Ескерту. 3.2.3-кіші бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006 жылғы 13 қаңтардағы  N 40 Қаулысымен.

       3.3. Мүгедектердi оңалту жүйесін жетілдіру
      Мүгедектердi оңалту  жүйесiн  құру денсаулық сақтау, білiм беру, еңбек, жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау мекемелерi қызметiн кiрiктiрудi көздейтiн, мүгедектiктiң алдын алуды, белгілеу мен оңалтуды қамтитын оңалту процесiнiң бiрыңғай технологиясын әзiрлеудi қажет етедi, ол Мүгедектердi оңалтудың 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы шеңберiнде жүзеге асырылатын болады.
       Алдын алуды жақсарту үшiн  сараптамалық-оңалту диагностикасының әдiстемесi қайта қаралатын болады, бұл адам органдарына немесе ағзасына аурулардың әсер ету деңгейiне  қатысты оңалту жөнiндегi шараларды  саралауға және белгілеуге мүмкiндiк бередi.
      Аурулардың ауырлығы, мүгедектiкке әкеп соқтыратын патологияның жай-күйi сандық жағынан өлшенедi. Бұл мақсатта тiршілiк әрекетiнiң және денсаулықтың шектелуiнiң функционалдық сыныптарын анықтаудың халықаралық әдiстемесi кезең-кезеңiмен енгiзілетiн болады. Медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізу нәтижелерiнiң қорытындысы бойынша, мүгедектердi медициналық, әлеуметтiк және кәсiби оңалту мақсатында оңалту шараларын жүргiзудi көздейтiн  оңалтудың жеке бағдарламасы (ОЖБ)  әзiрленедi. Бұл процестiң негізi  кепілдік берiлетiн медициналық және әлеуметтiк қызмет көрсетулердiң мемлекеттiк стандарттары  болуға тиiс. Кепiлдiк берiлетiн әлеуметтік қамсыздандырумен қатар мүгедектерге жұмыс берушiлердiң де және олардың белсендi қызмет ету кезеңiндегi азаматтардың өздерiнiң де есебiнен қаржыландырылатын әлеуметтiк көмек көрсетудiң қосымша түрлерi iске қосылатын болады. Әр түрлi ведомстволар мен меншiк нысандары ұйымдарының ОЖБ-ны орындауының мiндеттілiгі тиiстi нормативтiк құқықтық кесiмдерде бекітілетiн болады.
       Оңалтуды жүргiзу тиiмдiлiгiн  бағалаудың әдiстемесiн әзiрлеу және өлшемiн анықтау алда тұр. ОЖБ-ны iске асырудың нәтижелерiн бақылау мен бағалау МӘС-ке жүктелетiн болады.
       Оңалтудың әзiрленетiн технологиясы  аурулар мен мүгедектерге аурулардың немесе жарақаттардың зардаптарын, қоғамнан мүгедектердiң барынша шеттеуiн болдырмауға немесе азайтуға бағытталған дәйектi өзара байланысты қызмет көрсету кешенiн ұсынудың үздiксiз процесi болып табылады.
       Әлеуметтiк оңалтуды жүргiзу үшiн  әлеуметтік қызмет көрсетудiң мемлекеттік стандарттары әзiрленедi. Мемлекет кепiлдiк берген әлеуметтік қызметтер азаматтарға тегiн, ал қосымша қызмет көрсету iшiнара және толық ақы төлеу жағдайларында ұсынылатын болады.
      Мүгедектердiң деректер базасын құру өтемдiк техникалық құралдар мен жүрiп-тұру құралдарына мүгедектердiң қажеттілiктерiн анықтауға мүмкiндiк бередi. Протездiк-ортопедиялық бұйымдарды шығару және сурдо көмек көрсету жөнiндегі зертханалар көмекші құралдардың сапасы мен тиiмдiлігін арттыруды қамтамасыз ететiн жаңа технологияларды әзiрлеу мен енгiзу жөнiндегі орталықтарға айналады. Ортопедиялық және сурдо көмек көрсету кезiндегі инфрақұрылымды және сервистiк қызмет көрсетудi жақсарту алда тұр.
      Интернат үйлерiндегі егде жастағы және мүгедек азаматтарды әлеуметтiк қамсыздандыру саласындағы қызметтi ұйымдастыру мамандандырылған көмек көрсетуге бағытталатын болады. Бұл үшiн интернат үйлерiн шағынданады, сыйымдылығы аз үйлер ашылады және мамандандырылған тұрақты мекемелер құрылады.
      Өзiне-өзi қызмет көрсетуге қабiлетiн жеткiлiктi дәрежеде сақтаған қарт азаматтар мен мүгедектерге үй жағдайларында тұру: әлеуметтiк қызметтердi көрсету, тұрақты және жартылай тұрақты күтiм жасау жөнiнде аумақтық орталықтарды дамыту, үйде әлеуметтік қызмет көрсету, жедел әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк-консультациялық көмек көрсету үшiн қажеттi жағдайлар жасау болжануда. Осы жұмысқа қоғамдық бiрлестiктер мен үкiметтiк емес ұйымдардың өкiлдерi кеңiнен тартылатын болады.
      Әлеуметтiк оңалту мақсатында мүгедектер үшiн әлеуметтік инфрақұрылым, көлiк, байланыс және ақпарат объектілерiне қол жетiмдiлiк қамтамасыз етiледi.
       Кәсiби оңалту  үшiн жағдайларды жақсарту орта және кәсiптiк бiлiмдi, кәсiби даярлықты және қайта даярлықты, өзiн-өзi жұмыспен қамтуды ұйымдастыруды және мүгедектердi еңбекке орналастыруды (мамандандырылған оқу-өндiрiстiк кәсiпорындарын құру, үйдегi жұмыс, икемдi жұмыс орындары, әлеуметтiк жұмыс орындары, мүгедектер үшiн жұмыс орындары квотасын белгiлеу) жетiлдiрудi көздейдi.
      Мектептегі бiлiм беру жүйесiнде әдеттегі және арнаулы мектептерде, үйде мүгедектердi оқыту үшiн (жеке бағдарламалар бойынша) қажеттi жағдайлар жасалады. Жоғары және орта кәсіптiк оқу орындарында мемлекеттiк тапсырыс негізiнде мүгедектердi оқыту квотасы белгіленiп, мүгедектердi бос еңбек рыногына тарту үшiн қосымша шаралар енгізiлетiн болады. Мүгедектердi мемлекеттiк ұйымдарда еңбекке орналастырудың квотасын 3% мөлшерiнде белгілеу, жергіліктi бюджеттен жеңiлдiктi кредиттер ұсынуды (кәсiпкерлiктi қолдау бағдарламаларының шеңберiнде), нысаналы еңбекке орналастыруды қарастыру көзделедi.
      Мүгедектердi әлеуметтiк қорғауға жаңа көзқарастарға сәйкес МӘС қызметiнiң әдiстемелiк және нұсқаулық-әдiстемелiк базасы қайта қаралатын болады.
      Бұл МӘС өткен азаматтар үшін азаматтардың орталықтандырылған деректер банкi, мүгедектiк және оңалту проблемасы бойынша ақпараттық-анықтамалық бағдарлама құрылады.
      Аурулар мен мүгедектердi оңалту жүйесiн жетілдiрудiң негiзгі бағыттарын iске асыру кезең-кезеңiмен жүзеге асырылатын болады.

       3.4. Әлеуметтiк қызмет көрсету жүйесiн жетілдiру
      Ұсынылатын әлеуметтік қызмет көрсету сапасын жақсарту әлеуметтiк қызмет көрсетудiң мемлекеттiк стандарттарын әзiрлеу, ұсынылатын қызметтер тiзбесiн кеңейту мен олардың жетімділігін қамтамасыз ету негiзiнде жүзеге асырылатын болады.
      Осыған байланысты:
       5 жасқа дейiнгі балалар  үшiн мектепке дейiнгі жастағы балалар тәрбиешiлерiн жалдау жөнiндегі агенттіктер желiсiн құру мен дамыту;
      үйде әлеуметтiк көмек желілерiн, оңалту орталықтары мен  мүгедек балалар мен кемтар балалар  үшін әлеуметтік, медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау көрсете отырып, психологиялық-педагогикалық түзеу кабинеттерiн дамыту;
       зорлық-зомбылыққа ұшыраған балалар мен жасөспiрiмдер  үшiн жетімханалар ашу, кейiннен осы балаларды балалар үйлерiне немесе арнаулы интернат үйлерiне орналастыру;
       мүгедектер мен егде жастағы адамдар  үшін әлеуметтік және медициналық қызметтер ұсынатын оңалту мекемелерi желісiн дамыту;
       өмiрi қиын жағдайға душар болған адамдар  үшiн әлеуметтік-психологиялық және консультациялық көмек көрсетуге арналған дағдарыс орталықтарын, бейiмделу орталықтарын құру және дамыту.
       Мүгедектер үшiн ұсынылатын өтемдiк техникалық құралдар сапасын жақсартуға  протездiк-ортопедиялық бұйымдарды шығарудың қазiргі заманғы технологияларын енгiзу, сатып алынатын сурдо-тифло құралдардың сапасын арттыру, аймақтарда мүгедектерге сервистiк қызмет көрсетудiң инфрақұрылымын одан әрi дамыту  есебiнен қол жеткiзілетiн болады.
      Әлеуметтік қызметтер көрсетуге  қол жетiмдiлiк:
      - әлеуметтік қызметтердi көрсетуге мемлекеттік тапсырысты қалыптастыру және мемлекеттiк сатып алуды жүргiзу рәсiмдерiн жетілдiру;
      - орта кәсiптiк білiмi бар мүгедектерге МӘС-тiң қорытындысына сәйкес оқуға қарсылық болмайтын жоғары және орта оқу орындарына түсу үшін квоталар бөлу негiзiнде қамтамасыз етіледi.
      Әлеуметтiк қызметтердi ұсынатын ұйымдардың желiсiн құру мен дамыту үкiметтік емес ұйымдар мен қоғамдық бiрлестіктердiң белсендi қатысуымен жүзеге асырылатын болады.

       3.5. Халықты өнiмдi жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және еңбек қатынастарын реттеудi жетiлдiру
      3.5.1. Заңды секторда халықты өнiмдi жұмыспен қамтуға жәрдемдесу.
       Өнiмдi жұмыспен қамтуға жәрдемдесу саясатының мақсаты  тиiмдi жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету, жұмыссыздық деңгейiн азайту, жұмыс күшінiң сапасын, жұмыс күшiн ұсынудың теңгерiмділiгiн және жұмыс орындарының санын арттыру, ұлттық еңбек рыногын қорғау болып табылады.
      Оны iске асыру басы артық еңбек өнiмдiлiгi төмен жұмыспен қамтудан жұмыссыздықтың төмен деңгейiн жаңа жұмыс орындарын құру және өндiрiстiң техникалық және технологиялық жарақтандырылуын жетiлдiру арқылы ұштастыруға ауысуды көздейтiн әзiрленiп жатқан  Қазақстан Республикасының халқын жұмыспен қамтудың 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасының  шеңберiнде жүзеге асырылатын болады.
      Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудiң ұлттық саясатын iске асыру мынадай шаралардың жиынтығын көздейдi:
       - еңбек рыногы мониторингi жүйесiн дамыту  және олардың еңбек рыногына әсер етуi мен қаржылық шығындар тұрғысынан жұмыспен қамтуға жәрдемдесудiң iске асырылатын бағдарламасының тиiмділігін бағалау. Қазiргi кездегi бар "республикалық бос жұмыс орындары және еңбек рыногы", "Халықты еңбекке орналастырудың ақпараттық жүйесi", "Оралман деректер базасы" кеңейтiлiп,  әрбiр сала бойынша және жасы бойынша жұмыс күшiнiң кәсiби және бiлiктiлiк құрамы жөнiнде   бiрыңғай автоматтандырылған  дерек қоры құрылады;
      - кәсiптер мен мамандықтардың iрiленген топтары бойынша, экономикалық қызмет түрлерi мен жекелеген аймақтар бойынша еңбек рыногындағы сұраныстың және ұсыныстың қысқа, орта әрi ұзақ мерзiмдi перспективаларын ескере отырып, жұмысшылар мен мамандарға қажеттілік болжамын жасау құрылатын болады. Жұмыспен қамту саласындағы барлық кешендi және өңiрлiк бағдарламалар жалпы мемлекеттiк әлеуметтiк-экономикалық мiндеттер тұрғысынан жүзеге асырылу үшiн бiрыңғай байланыста болады;
      -  білім беру жүйесiн жетiлдiру , оның жұмыс берушілер қажеттiлiктерiне және еңбек рыногындағы ұсыныс пен сұраныстың өзгеруiне бағдарлануы. Бұл ретте оқу орындарының, жұмыспен қамту қызметтерiнiң, жұмыс берушілердiң, кәсiподақтар мен билiк органдарының кадрлар даярлауға мүдделi қатысуының нормалары заңмен бекiтiлетiн болады;
      -  еңбек рыногында белсендi саясат стратегиясын  және елдiң әлеуметтiк-экономикалық дамуының ерекшелiктерiн ескере отырып, оның басымдықтарын әзiрлеу. Бұрынғы жұмыс орындарын сақтау және жаңаларын құру жөнiнде шаралар қабылданады;
      -  жұмыс күштерiн жұмылдыруды арттыру. Iшкi еңбек көшi-қоны ағындарын  реттеу көші-қон процестерiн мемлекеттiк басқаруды, әлеуметтік-экономикалық даму болжамдарын ескере отырып, жұмыс күшін аумақтық еңбекке жұмылдыруды одан әрi арттыруды қажет етедi.
       Сыртқы еңбек көшi-қонын  реттеу және ішкi еңбек рыногын қорғау жұмыс күшін енгiзуге және шығаруға квота белгілеу және уақытша келген елдерiнде, сондай-ақ қайтып келгенде көшiп келушілердiң құқықтары мен мүдделерiн қорғаудың шараларын көздейтiн халықаралық келiсiмдер жасасу арқылы; жасырын еңбек көші-қонының, жұмыс күшінiң республика шегінен тыс жерлерге заңсыз әкетілуінің жолын кесу және иммиграциялық бақылауды ұйымдастыру арқылы жүзеге асырылады.
      Республикалық деректер банкiнiң негiзiнде еңбек рыногындағы сұраныс пен ұсыныстың жай-күйi туралы  халықты хабардар ету жүйесiн дамыту  жөнiндегі шаралар қабылданып, жұмыс берушілердiң бос жұмыс орындары туралы толық және анық деректер ұсынуы үшін жауапкершілiгi арттырылатын болады. Ақпараттық-консультациялық қызметтер желiсi құрылады, еңбек делдалдығының тиiмділігі бiршама арттырылады, жұмысты белсендi іздестіруге уәждеменi күшейту жөнiнде арнаулы экономикалық және әлеуметтiк шаралар қабылданады.
       Жұмыспен қамтуда әлеуметтік кепілдiктердi қамтамасыз ету мақсатында  еңбек рыногында бәсекеге қабілеттілiктi арттыру және жастардың, әйелдердiң, жұмысынан айырылған адамдардың еңбекке орналасуына жәрдемдесу жөнiнде шаралар қабылданады. Жастар бағдарламаларын әзiрлеу мен iске асыруға, кәсiпкерлiк қызметті қолдау мен өзiн-өзiн жұмыспен қамтуды дамытуға ерекше назар аударылатын болады.
      Еңбек рыногында  бәсекеге қабілетсiз  азаматтарды (мүгедектер, зейнеткерлiк жас алдындағы адамдар және басқалары) әлеуметтiк қорғауды iске асыру үшін бейiмделудiң, еңбекке орналасудың, кәсiби бағдар мен кәсiптiк оқытудың арнаулы бағдарламалары әзiрленiп, iске асырылатын болады.  Халықтың нысаналы топтары үшiн жұмыс орындарын квоталау және субсидиялау  жүйесiн қалпына келтiру көзделедi. Жұмыссыздықты азайту және дербес жалақы алу мүмкiндігін  жұмыспен қамтудың икемдi нысандарын  (толық емес жұмыс күнiмен көмекшi жұмыстарда жұмыс орындарын құру) қамтамасыз етедi. Бұл орайда халыққа тұрып жатқан жерiнe, жынысы мен жасына қарамастан, жұмыспен қамту қызметтерiнiң жүйесi арқылы ұсынылатын әлеуметтік қызмет көрсетулердiң қол жетімділігін арттыру қажет.

       3.5.2. Еңбек қатынастарын жетілдiру және әлеуметтік әріптестікті дамыту
      Қазiргi кезеңдер  еңбек қатынастарын реттеудің мақсаты  республиканың қоғамдық келiсiмiн және экономикалық дамуын қамтамасыз етуге бағытталған демократиялық, құқықтық және әлеуметтік тетiктердi одан әрi дамыту болып табылады.
      Еңбек кодексiнде әлеуметтік қорғаумен және экономикалық пайымдылықпен оңтайлы ұштасқан  еңбек қатынастарын құқықтық реттеудің жаңа моделi  әзiрленiп, заңдық тұрғыдан бекiтілетін болады. Ол:
      - еңбек рыногының тұрақты жұмыс iстеуi;
      - жұмыс берушілердiң мүдделерiн ескере отырып, қызметкерлердiң еңбек ету және әлеуметтiк құқықтарын нақты қорғау;
      - жоғары еңбек өнiмділiгін уәждемелеу;
      - еңбек қауiпсiздiгiн және оны қорғауды жақсарту үшiн жауапкершiлiкті арттыру;
      - еңбек қатынастарын заңдастыру үшiн жағдайлар жасауға бағытталады.
      Еңбек қатынастарын реттеудiң жаңа моделiнiң маңызды ерекшелiгi  еңбек қатынастарын заңдық (мемлекеттiк) және шарттық реттеудi ұштастыру  болып табылады.
      Еңбек қатынастарын нарықтық экономика жағдайында ырықтандыру экономикалық саланы  мемлекеттiң құқықтық реттеу функциясын  сақтай отырып, осы салаға мемлекеттің араласу шектерiн регламенттеумен жүзеге асырылады. Мемлекет азаматтардың негiзгi құқықтары мен еңбек қатынастарын iске асырудың кепілi болуға тиiс (қызметті таңдап алуға еркiндiк, еңбекке орналасуға жәрдемдесу, еңбектi қорғау құқығы және оның қауiпсiз жағдайлары және ең төменгі мемлекеттiк стандарттардың сақталуы.  Үлгілік нормалар мен еңбек нормативтерiн белгiлеу құқығы  да оған беріледі.
      Қызметкерлердiң еңбек ету құқықтарын қорғай отырып, еңбек заңнамасының сақталуын мемлекеттiк қадағалау мен бақылау да сақталады. Еңбек заңнамасының мониторингi және олардың сақталуын талдау жүйесi енгізiледi, еңбек, еңбектiң қауiпсiздігі мен оны қорғау туралы заңнаманы бұзушылықтардың алдын алу мен жолын кесу мақсатында еңбек қатынастары субъектілерiне экономикалық және әкiмшiлiк ықпал ету шаралары әзiрленедi.
      Еңбек қатынастарын реттеудiң жаңа моделi қызметкер мен жұмыс берушiнiң, қызметкерлер мен жұмыс берушілер немесе олардың қоғамдық бiрлестiктерi арасында туындайтын  еңбек қатынастарын жеке және ұжымдық құқықтық әрi шарттық реттеудiң рөлi мен маңызын арттырады.  Қазiргi кезде әзiрленiп жатқан Еңбек кодексiндегi арнаулы ережелер әлеуметтiк әрiптестiк рөлiн арттыруға,  қызметкерлер мен жұмыс берушiлердiң бастамашылдықтарын дамыту үшін қажеттi жағдайлар жасауға , оларға еңбек қатынастарымен байланысты мәселелердi дербес шешу мүмкiндiгiн ұсынуға өзара ыңғайлы шешiмдердi шарттық негiзде жасауға бағытталатын болады. Ұжымдық шарт әлеуметтiк сұхбаттың басым нысанына айналады. Онда бiрлестiктер бостандықтарының және келiссөздер жүргiзуге олардың құқықтарын тану қағидаттары бекiтілетiн, тараптардың жауапкершілігі айқындалатын болады. Еңбек қатынастарын peттeугe кәсiптiк одақтармен қатар еңбек ұжымдарының кеңестерi қатысады. Реттеудiң осындай тәртiбi еңбек қатынастарының барлық субъектілерiнiң мүдделерiне сай келедi, қоғамдық тұрақтылығы едәуір арттырып, нығайтады.
       Ұжымдық шарттардың жасалуы мен орындалуын қамтамасыз ететiн институттар жұмысын жетiлдiру , ұжымдық еңбек дауларын шешу мен ұжымдық келiсiм талаптарын орындау ұйғарылады. Екi деңгейлi жүйенi: жұмыс берушi мен қызметкерлер арасындағы келiсiм бойынша құрылатын келiсу комиссиясының не еңбек төрелiгінің деңгейiн және екiншi деңгейдi - соттық деңгейдi қолдану мүмкiндiгi көзделетiн болады.
       Жұмыс берушiлердiң еңбектi қорғау және қауiпсiздiк жағдайларын сақтауы  үшін өндiрiстiк объектілердi мiндетті аттестаттау енгiзіледi. Еңбек қауiпсiздігінiң, еңбектi қорғау мен гигиенасының негiзгі қағидаттары, олардың мазмұны, өнеркәсіп аварияларының алдын aлу жөнiндегi шаралар заңдық тұрғыдан бекiтiледi; кәсіпорындар мен ұйымдарда мiндетті түрде еңбек қауiпсiздiгi мен еңбекті қорғау қызметтерi құрылатын болады.
      Шарт талаптары негiзiнде жұмыс берушiнiң қаражаты есебiнен азаматтарды озық кәсiби даярлау, қайта даярлау және еңбекке орналастыру жөнiнде шаралар қабылданатын болады. Кәсiби даярлық бiлiм беру ұйымдарында да, тiкелей кәсiпорындарда да жүзеге асырылатын болады.  Еңбекке орналастырудың құқықтық кепiлдiктерiн  iске асыру үшiн мемлекеттiң жұмыспен қамтуға жәрдемдесуiнiң,  еңбек делдалдығының  және  жұмыс берушілердiң  қатысуының (жаңа жұмыс орындарын құру, өндiрiсішілiк оқыту) белсендi әдiстерiн пайдалану көзделдi.
       Әлеуметтiк сұхбатты дамыту және әлеуметтiк әрiптестiктiң рөлiн арттыру үшiн :
      - үш және екi жақты ынтымақтастықтың өкілеттiктерi нақтыланады;
      - атқарушы билiк органдарының, қызметкерлер мен жұмыс берушілердiң, құзыретi және жауапкершілiк деңгейлерi анықталады;
      - әлеуметтiк сұхбаттың басым бағыттары кеңейтіледi;
      - қызметкерлер мен жұмыс берушілердiң өңiрлiк және салалық деңгейлердегi бiрлестiктерiнiң одан әрi қауымдасуы үшін жағдайлар жасалатын болады.
      Қабылданатын мiндеттемелердi үш жақты ынтымақтастық тараптарына теңдей жүктей отырып, үш жылдық кезеңге арналған бас келiсiм жасалатын болады.
      Республиканың еңбек заңнамасы кезең-кезеңiмен халықаралық стандарттарға сәйкес келтiрiлетiн болады. Мұның өзi халықаралық ынтымақтастықты кеңейту және тереңдету үшін қажетті жағдайлар жасайды, республикадағы еңбек қатынастары жүйесiн Дүниежүзілiк Сауда Ұйымына кiруге бейiмдеуге мүмкiндiк бередi.

       3.5.3. Көлеңкелi жұмыспен қамтуды заңдастыру шаралары
       Көлеңкелi жұмыспен қамту  қазiргi кезде еңбекшілер мен жұмыс берушілер бейресми кәсiпорындарда өз бетiмен жұмыспен қамтылған қызметті; жалдамалы жұмысшылардың нақты сектор кәсiпорындарындағы бейресми жұмыс орындарында жұмыспен қамтылуын, үй шаруашылықтарында өз бетiмен жұмыспен қамтылуын да бiлдiредi.
      Бейресми жұмыс орындары тұрақты емес, кездейсоқ сипаты бар, зиянды еңбек шарттарымен ерекшеленедi, әлеуметтiк қамсыздандыруға және әлеуметтiк көмекке құқық бермейдi.
      Көлеңкелi жұмыспен қамтуды заңдастыру мақсатында мынадай шаралар қабылданатын болады:
       экономикалық шаралар:
      - көлеңкелi экономикаға қатысу шығындарымен салыстырғанда ресми сектор субъектілерi үшін шығындарды азайтуға бағытталған еңбек және әлеуметтiк заңнаманы жетiлдiру;
      - кәсiпкерлiк қызметтi ынталандыру, шағын кредит беру практикасын кеңейту, мұның өзi көлеңкелi жұмыспен қамтуға балама жасауға мүмкiндiк бередi;
      - еңбек көші-қоны ағындарын мемлекеттiк реттеу, салалар мен аумақтар арасында еңбек ресурстарын қайта бөлу үшiн жағдайлар жасау, жұмыс көп аймақтардан еңбек көшi-қонын ынталандыру;
      - еңбек рыногы мониторингi жүйесiн дамыту, үй шаруашылығы жай-күйiнiң демографиялық, мүлiктік көрсеткіштерi бар әлеуметтiк картаны пайдалануды жетiлдiру және кеңейту;
      - өндiрiс пен қызметтер көрсету саласын дамытудың басым қажеттілiктерiне қатаң байланыста жұмыс күшін әкелуге квотаны айқындау және құрылымдау.
       әлеуметтiк шаралар:
      - мемлекеттің, жұмыс берушілер мен қызметкерлердiң арасында жауапкершілiктi оңтайлы бөлудi көздейтiн, жұмыспен қамту уәждемесiн ынталандыратын әлеуметтiк қамсыздандырудың үш деңгейлi жүйесiн қалыптастыру.
       әкiмшілiк шаралар:
      - еңбек заңнамасының, халықты жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау заңнамасының сақталуын бақылауды күшейту;
      - көлеңкелi экономикамен айналысатын және салықтар мен әлеуметтiк төлемдер төлеуден жалтаратын азаматтарға (жұмыс берушiлерге, жалдамалы қызметкерлерге, өзiн-өзi жұмыспен қамтылғандарға) әкiмшiлiк шаралар қолдану;
      - атқарушы, өкiлдi, құқық қорғау және бақылаушы органдардың заңсыз (жасырын) қызметтi, жасырын (көлеңкелi немесе астыртын) қызметті және бейресми өндiрiстi жария ету жөнiндегi бiрлескен жұмыстарын күшейту;
      - басқарушылық функцияларды, атап айтқанда, сыртқы еңбек көшi-қонын реттеудегi, жұмыспен қамтуға жәрдемдесудегi функцияларын одан әрi орталықсыздандыру.

       3.6. Әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiн басқаруды жетiлдiру
       3.6.1. Әлеуметтiк реформаларды тереңдетудiң өңiрлiк аспектісi
      Әлеуметтiк реформаларды тереңдету орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдар арасында әлеуметтік қамсыздандыру жүйесiн басқару функцияларын одан әрi оңтайландыруды және қайта бөлудi қажет етедi.
      Бағдарламаны iске асыру барысындағы мiндеттер:
      Орталық атқарушы органның міндеттерi әлеуметтiк қамсыздандырудың ұлттық саясатын қалыптастыру, аймақтарда ұсынылатын әлеуметтiк қызметтер көрсетудiң қол жетiмділік жағдайларын кезең-кезеңiмен теңестiру әдiстерiн әзiрлеу, аймақтардың әлеуметтiк даму бағдарламаларын әзiрлеу мен iске асыруға әдiснамалық көмек көрсету болып табылады;
       жергілiктi атқарушы органдардың мiндеттерi  - кеңiнен түсiндiру жұмыстарын жүргiзу және iс-шаралар жоспарлары мен әлеуметтік даму бағдарламаларын әзiрлеу, олар мыналарды қамтиды:
      а)  әлеуметтiк сақтандыруды дамыту бөлiгiнде  - үш жақты аймақтық келiсiмдер негізiнде әлеуметтік қамсыздандырудың ерiктi және кәсiби схемаларын дамытуды ынталандыру жөнiнде шаралар қабылдау;
      б)  әлеуметтiк көмек көрсету бөлiгiнде  - АӘК, тұрғын үй көмегi, сондай-ақ aз қамтылған отбасыларына 18 жасқа дейiнгi балалар жәрдемақысы жергiлiктi бюджет есебiнен қаржыландырылатын болады.
      Көрсетiлетiн материалдық көмектiң атаулылығын күшейту үшiн әлеуметтiк картаны енгiзу және аз қамтылған отбасыларының дерекқорын жасау аяқталатын болады, бұл кедейлiк мониторингiнiң сапасын жоғарылатады, аз қамтылған отбасыларының жиынтық табысын нақты белгілеу, кедейлiктi жеңудiң белсендi әдiстерiн дамыту үшiн жағдайлар жасайды.
      Бұл мiндеттердi жүзеге асыру ауылдық, аудандық және облыстық әкiмдiктердi тиiстi техникалық жарақтандырумен және мемлекеттің азаматтарына электронды қызмет көрсетудiң бiрыңғай жүйесi шеңберiнде аймақтарды ақпараттық қамтамасыз етудiң кiрiктiрілген жүйесiн құрумен қоса жүретiн болады;
      в)  мүгедектiктiң алдын алу бөлiгiнде мүгедектерге медициналық, әлеуметтiк және білім беру қызметтерiне қол жетiмдiгiн қамтамасыз eту және оларды оңалту жүйелерiн жетiлдiру
      оңалтудың кешендi және облыстық бағдарламаларына қосымша оңалту қызметтерiне мүгедектердiң қол жетiмдiгiн қамтамасыз етуге және олардың тұрғылықты жерiне жақындатуға, әлеуметтік инфрақұрылым объектілерiне қол жетiмділiктi қамтамасыз етуге, оңалту және мүгедектердi еңбекке орналастыру мекемелерiнiң желiсiн дамыту жөнiндегi нақты шаралар әзiрленедi.
       г)   әлеуметтiк қызметтер көрсету бөлiгiнде
      қызметтерге мұқтаж халықтың жекелеген санаттары үшін әлеуметтiк қызметтердiң тұтастай жүйесiн кезең-кезеңiмен құру көзделедi;
      д)  еңбек қатынастарын дамыту және жұмыспен қамтуға жәрдемдесу бөлiгiнде
      жұмыспен қамтудың белсендi саясатын iске асыру жөнiндегi жұмыстар жалғастырылады: еңбек рыногы мониторингінің негiзiнде жаңа жұмыс орындарын құру, кәсiби даярлықты ұйымдастыру, еңбек рыногында нысаналы топтардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру мақсатында кәсiби даярлау, қайта даярлау және қоғамдық жұмыстардың экономикалық тұрғыдан тиiмдi түрлерiн дамыту және пайдалану.

       3.6.2. Ақпараттық қамтамасыз етудi және әлеуметтiк статистиканы жетiлдiру
      Ақпараттық қамтамасыз етудi жетiлдiру азаматтарға электронды қызмет көрсетудiң бiрыңғай жүйесiн құру шеңберiнде жүзеге асырылатын болады және ол мыналарды қамтиды:
      - әлеуметтік төлемдердi және әлеуметтiк қамсыздандыру мен әлеуметтiк төлемдер жүйесiне қатысушылар аударымдарын есепке алу мен бақылаудың бiрыңғай дербестендiрiлген жүйесiн құру;
      - аз қамтылған отбасыларының олардың сандық, сапалық сипаттамасын және әлеуметтiк жағдайын көрсететiн дерекқорын жасау;
      - мүгедектердiң саны, мүгедектiктiң жай-күйi мен себептерi, мүгедектердiң қажеттiлiктерi мен оларды қанағаттандыру туралы ақпараты бар мүгедектердiң дерекқорын жасау;
      - әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiне әкiмшiлiк етудiң тиiмдiлігін жақсарту мақсатында әлеуметтiк төлемдер (Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорынан зейнетақылар, мемлекеттік жәрдемақылар, әлеуметтiк төлемдер) iстерiнiң электрондық мұрағатын жасау (2005 жыл), кейiннен зейнетақылар мен жәрдемақыларды (2007 жыл) электрондық тағайындау тетiгін енгiзу;
      - iрi кәсiпорындардың (еңбектi қорғау және оның қауiпсiздігін сақтау, өндiрiстiк жарақаттану мен кәсiптік аурулар деңгейi) дерекқорын құру.
      Қазiргі бар ақпараттық жүйе және жасалған дерекқоры негiзiнде деректер алмасудың бiрыңғай форматы, ақпараттық кiшi жүйелер мен дерекқорының өзара iс-қимылдары бар ауылдық, аудандық, облыстық және республикалық деңгейдi қамтитын сатылас құрылымы болатын кiрiккен ақпараттық жүйе жасалатын болады.
      Ұлттық ақпараттық инфрақұрылымды қалыптастырудың және дамытудың мемлекеттік бағдарламасы шеңберiнде жасалатын "Қазақстан ресурстары", "Жеке тұлғалар", "Заңды тұлғалар" дерекқорының интерфейсi әзiрленiп, iске асырылатын болады.
      Әлеуметтік қамсыздандырудың ақпараттық жүйесiнiң кiрiккен моделi әлеуметтiк статистиканы дамыту үшiн негiз болып табылады.

       3.6.3. Кадрмен қамтамасыз ету
      Әлеуметтік реформаларды одан әрi тереңдетудiң негiзгi бағыттарын iске асыру әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесi кадрларын даярлауды және біліктілігiн арттыруды қажет етедi.
      Осыған байланысты:
      - жоғары және орта кәсiптiк оқу орындарында арнаулы факультеттер мен бөлiмшелердi аша отырып, әлеуметтiк қызметкерлердi;
      - білiкті актуарийлердi қайта даярлаудың жүйесiн ұйымдастыру қажет.
      Қызметкерлердiң білiктiлiгiн арттыруды және кадрларды қайта даярлауды қамтамасыз ету үшiн:
      - сарапшы дәрiгерлердiң білiктiлігін арттыру циклдарын Алматы мемлекеттiк дәрiгерлердi жетiлдiру институтында және бейiндi ғылыми-зерттеу институттарында және ғылыми орталықтарда ұйымдастыру;
      - орталық, аумақтық және жергілiкті атқарушы органдар әлеуметтiк қызметкерлерi үшiн жоғары және орта кәсiптiк оқу орындары мен "Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлігі кадрларының бiлiктiлiгiн арттыру курстары" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны базасында арнаулы бағдарламаларын әзiрлеу;
      - әлеуметтік қамсыздандыру мәселелерiмен айналысатын үкiметтік емес ұйымдарды және халықаралық институттарды тарта отырып, әлеуметтік саясаттың негізгi бағыттары бойынша арнаулы курстар ұйымдастыру;
      - әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiн актуарлық талдау мәселелерi жөнiндегi озық орталықтарда тағылымдамадан өтудi пайдалана отырып, ұлттық актуарийлердi даярлауды қарастыру көзделедi.

       3.7. Бағдарламаны iске асыру тетiктерi
      Бағдарламаны орындау оны iске асыру жөнiндегі іс-шаралар жоспарының негізiнде жүзеге асырылатын болады.
      Iс-шаралар жоспары әлеуметтік қамсыздандыру жүйесiн жетілдiру, еңбек қатынастарын реттеу, жемiсті жұмыспен қамтуға және ұсынылатын әлеуметтiк қызметтер сапасын арттыруға жәрдемдесу жөніндегi негізгі бағыттарды айқындайды.
      Кешендi iс-шаралар Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік реформаларды тереңдетудiң негізгі бағыттары бойынша мақсатты және келiсiлген iс-қимылдарды қамтамасыз етудегi атқарушы органдардың барлық деңгейлерiндегі қызметтi үйлестіруге және жұмылдыруға мүмкiндiк бередi.
      Қазақстан Республикасының Үкiметi Бағдарламаны iске асыру жөнiндегі іс-шараларды орындау барысын бақылау арқылы Бағдарламаны iске асырудың тұрақты мониторингiн және тиiмділігiн бағалауды жүзеге асыратын болады.

       IV бөлiм. Қажетті ресурстар және қаржыландыру көздерi

      Мемлекеттік бюджеттің қаражаты, жұмыс берушінiң және/немесе қызметкерлердiң мiндетті және epiкті жарналары қаржыландырудың көздерi болып табылады.
      Бағдарламаны iске асыруға мемлекеттiк бюджеттен барлығы 994599,9 млн. теңге сомасында қаражат талап етiледi, оның iшiнде республикалық бюджеттен:
      2005 жылы - 276230,5 млн. теңге;
      2006 жылы - 341203,4 млн. теңге;
      2007 жылы - 363736,9 млн. теңге,
жергiлiктi бюджеттен:
      2006 жылы - 6519,0 млн. теңге;
      2007 жылы - 6910,1 млн. теңге.
      Мемлекеттiк бюджет қаражаты есебiнен қаржыландырылатын iс-шаралар шығыстарының көлемi тиiстi қаржы жылына арналған "Республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасының  Заңына  сәйкес белгіленетiн (нақтыланатын) болады. Жергілікті бюджеттерден шығыстарды жергілiктi өкiлдi органдар белгiлейтiн болады.

V бөлiм. Бағдарламаны iске асырудан
күтілетiн нәтижелер

      Бағдарламаны iске асыру:
      мемлекеттік бюджет қаражаты, жұмыс берушілердiң және/немесе қызметкерлердiң мiндеттi жарналары мен ерiктi қаражаты есебiнен халықты әлеуметтiк қамсыздандырудың деңгейiн арттыруға:
      халықты әлеуметтік қамсыздандырумен қамтуды кеңейтуге;
      кедейлiк деңгейiн азайтуға;
      еңбек жағдайлары мен қауiпсiздiгiн жақсартуға;
      көлеңкелi жұмыспен қамтуды қысқартуға;
      жұмыссыздық деңгейiн азайтуға;
      ұсынылатын әлеуметтiк қызметтер көрсету сапасын арттыруға;
      әлеуметтiк қатерлердi сақтандыруды және сақтандыру рыногын дамытуға;
      әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiнде есепке алудың бiрыңғай дербестендiрілген жүйесiн және әлеуметтiк төлемдер мен аударымдарды бақылау жүйесiн құруға ықпал ететiн болады.
      Әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiн жетілдiру және халықтың табысын ұлғайту төлем қабілетіне сұраныстың артуына әкеп соғады және ол экономикалық өсудiң серпiнi болып табылады.

VI бөлiм. Қазақстан Республикасында әлеуметтiк
реформаларды одан әрi тереңдетудің 2005-2007 жылдарға
арналған бағдарламасын іске асыру жөнiндегi
Iс-шаралар жоспары

       Ескерту. VI бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2006 жылғы 13 қаңтардағы  N 40 Қаулысымен.

____________________________________________________________________
p/c|     Iс-шаралар      | Аяқталу  |Орындалуы| Орын- | Бол- |Қаржы-
 N |                     | нысаны   | (iске   | далу  |жамды |ланды-
   |                     |          |асырылуы)| (iске |шығыс-| ру
   |                     |          |  үшiн   | асыру)| тар, |көзi
   |                     |          |жауапты- |мерзімi| млн. |
   |                     |          |  лар    |       |теңге |
___|_____________________|__________|_________|_______|______|______
     1. Мемлекеттiк әлеуметтік стандарттарды жетілдіру
____________________________________________________________________
1.1.   Ең төмен күнкөрiс  Ведомство- ЕХҚМ,    2005   Талап
       көлемін айқындау   лық норма- СА,      жылғы  етіл-
       әдiстемесiн        тивтiк     ДСМ,       І    мейді
       жетiлдiру          құқықтық   БҒМ      тоқсан 
                          кесiмдер               
                          жобасы

1.2.   Ең төмен мемле-    Қазақстан  ЕХҚМ,    2005   Талап
       кеттiк әлеуметтік  Республи-  ДСМ, БҒМ жылғы  етіл-
       стандарттарды      касы                 ІІІ   мейді
       белгілейтін, жәр-  Заңдарының          тоқсан
       демақылар мен      жобалары
       басқа да әлеумет-
       тік төлемдердiң
       мөлшерін айқындай-
       тын нормативтік
       құқықтық кесiмдер-
       дiң түгендемесiн
       жүзеге асыру және
       оларды "Ең төменгi
       күнкөрiс деңгейi
       туралы" Қазақстан
       Республикасы
        Заңымен  сәйкес
       келтiру

1.3.   Ең төмен күнкөрiс   Қазақстан ЕХҚМ,    Тоқсан Талап
       көлемiн айқындау    Республи- МАСМ,    сайын  етіл-
       әдiстемесін халық-  касының   облыс-          мейді
       аралық тәжiрибе     Үкiметiне тардың,
       негізiнде және      ақпарат   Астана
       халықаралық ұйым-             және
       дармен бірлесіп               Алматы
       жетілдіру жөнінде             қалала-
       жүргiзiлетін жұмыс            рының
       туралы халық                  әкімдері
       арасында түсіндіру
       жұмыстарын жүргi-
       зудi қамтамасыз
       ету
____________________________________________________________________
        2. Әлеуметтік қамсыздандыру жүйесін жетілдіру
____________________________________________________________________
      2.1. Әлеуметтік қамсыздандырудың базалық деңгейі
____________________________________________________________________
2.1.1. Әлеуметтік қамсыз- Қазақстан  ЕХҚМ,    2005-  2005 ж.-  Рес-
       дандырудың базалық Республи-  ЭБЖМ     2007   82483,0   пуб-
       деңгейін енгізу    касы                жылдар 2006 ж.-  лика-
       жөніндегі норма-   Заңдары-                   121371,2  лық
       тивтік құқықтық    ның                        2007 ж.-  бюд-
       кесімдердің жоба-  жобалары                   126636,7  жет
       ларын әзiрлеу
____________________________________________________________________
    2.2. Негізгi әлеуметтiк тәуекелдердi сақтандыруды дамыту
____________________________________________________________________
2.2.1. Зейнетақы төлеу    Қазақстан  ЕХҚМ     Жыл    2005 ж.-  Рес-
       жөнiндегі мемле-   Республи-           сайын  180050,6  пуб-
       кеттiк орталық-    касының             IV     2006 ж.-  лика-
       тан төленетiн      Үкіметі             тоқсан 193348,2  лық
       зейнетақы төлемде- қаулысы-                   2007 ж.-  бюд-
       рiнің мөлшерiн     ның                        199757,5   жет
       кезең-кезеңiмен    жобасы
       арттыруды қамта-
       сыз ету

2.2.2. "Қазақстан Респуб- Қазақстан  ЕХҚМ,    2005   Талап
       ликасында зейнет-  Республи-  ҚҚА      жылғы  етілмей-
       ақымен қамсыздан-  касы       (келiсім   І     ді
       дыру туралы"       Заңының    бойын-   тоқсан
       Қазақстан Респуб-  жобасы     ша),
       ликасының  Заңына :             ҚарМ
       - жинақтаушы
       зейнетақы қорлары
       мен сақтандыру
       ұйымдарынан төле-
       нетін зейнетақы
       төлемдерінің
       тетігін жетілдіру
       бойынша өзгерiстер
       мен толықтырулар
       eнгізу

2.2.3. "Салық және        Қазақстан  ЕХҚМ,    2005   Талап
       бюджетке төленетiн Республи-  ҚҚА      жылғы  етілмей-
       басқа да мiндетті  касының    (келiсім  ІІІ    ді
       төлемдер туралы"   Үкіметіне  бойын-   тоқсан
       Қазақстан Респуб-  ұсыныс     ша),
       ликасының Кодексi-            ЭБЖМ,
       не жинақтаушы                 ҚарМ
       зейнетақы схема-
       ларын дамытуды
       ынталандыру бойын-
       ша өзгерiстер
       енгiзу жөнiнде
       ұсыныстар енгізу

2.2.4. Жалдану бойынша    Қазақстан  ЕХҚМ,    2007   Талап     Рес-
       жұмыс iстейтiн,    Республи-  ҚҚА      жылғы  етілмей-  пуб-
       жүктілігі, босануы касының    (келiсім  ІІ      ді      лика-
       және бір жасқа     Үкіметіне  бойын-   тоқсан           лық
       дейiнгі балаға     ұсыныс     ша),                      бюд-
       күтім жасау бойын-            ЭБЖМ                      жет
       ша демалыста
       жүрген әйелдердiң
       пайдасына мiндетті
       зейнетақы жарнала-
       рын мемлекеттiк
       субсидиялау мүм-
       кiндiгiн қарастыру

2.2.5. Зейнетақы төлеу    Қазақстан  ЕХҚМ,    2005-  2006 ж.-  Рес-
       жөнiндегi мемле-   Республи-  ҚҚА      2007   250,0;    пуб-
       кеттiк орталық     касы       (келiсiм жылдар 2007 ж.-  лика-
       арқылы жинақтаушы  Заңының    бойын-          249,8     лық
       зейнетақы жүйесін- жобасы,    ша), ҰБ                   бюд-
       дегі төлемдердi    Қазақстан  (келiсiм                  жет
       одан әрі оңтайлан- Республи-  бойынша)
       дыруды қамтамасыз  касының
       ету. Міндетті      Үкіметі
       зейнетақы жарна-   қаулысы-
       ларына мониторинг  ның
       жүйесiн енгiзу     жобасы,
                          ведомство-
                          лық норма-
                          тивтік
                          құқықтық
                          кесімнің
                          жобасы

2.2.6. Зейнетақы актив-   Қазақстан  ҚҚА      Жыл    Талап
       терін инвестиция-  Республи-  (келiсiм сайын  етілмей-
       лау үшін қаржы     касының    бойын-           ді
       құралдарының       Үкiметiне  ша),
       тізбесін дамыту    ақпарат    ҚарМ,
       және кеңейту                  ЕХҚМ, ҰБ
       жөніндегi жұмысты             (келiсiм
       жалғастыру                    бойын-
                                     ша),
                                     ЭБЖМ,
                                     салалық
                                     мемле-
                                     кеттік
                                     органдар

2.2.7. Ай сайынғы инвес-  Ведомст-   ҚҚА      2005   Талап
       тициялық табыстар  волық      (келісім жылғы  етіл-
       (зияндар), ай      норматив-  бойынша)  ІІІ   мейді
       сайынғы жарналар   тік                 тоқсан
       мен комиссиялық    құқықтық
       сыйақы сомалары    кесімнің
       туралы жинақтаушы  жобасы
       зейнетақы қорлары-
       ның міндетті жыл
       сайынғы ақпараты-
       ның форматын
       ұлғайту

2.2.8. Зейнетақы активте- Қазақстан  ҚҚА      2007   Талап
       рін сақтандыру     Республи-  (келiсім жылғы  етіл-
       қорын құрудың      касының    бойын-    II    мейді
       орындылығы туралы  Үкiметіне  ша),     тоқсан
       мәселенi қарау     ұсыныс     ЕХҚМ,
                                    Қазақстан
                                     қаржы-
                                     герлері-
                                     нің
                                     қауым-
                                     дастығы
                                     (келiсім
                                     бойынша)

2.2.9. Әлеуметтiк тәуе-   Қазақстан  ЕХҚМ,    2005   Талап
       келдердi сақтанды- Республи-  ҚҚА      жылғы  етіл-
       рудың ерiктi және  касының    (келiсім қаңтар мейді
       кәсіптік схемала-  Үкіметіне  бойын-
       рын ынталандыру    ұсыныс     ша),
       жөніндегi шаралар-            Қарм
       ды әзiрлеу

2.2.10. Еңбек ету қабіле- Ведомст-   ЕХҚМ,    2005   Талап
        тiнен айрылу      волық      ДСМ      жылғы  етілмей-
        дәрежесiн куәлан- норматив-           қаңтар ді
        дыру және белгі-  тік
        леу ережесін      құқықтық
        әзiрлеу және      кесімнің
        бекiту            жобасы

2.2.11. Жұмыс бepуші мін- Қазақстан  ЕХҚМ,    2005   Талап
        детті әлеуметтік  Республи-  ҚарМ, ҰБ жылғы  етілмей-
        аударымдар жүргi- касының    (келiсім  ІІІ    ді
        зетін қызметкер   Үкіметіне  бойын-   тоқсан
        табысының ең      ұсыныс     ша),
        жоғары мөлшерiн              ЭБЖМ
        анықтау жөнiнде
        ұсыныстар енгізу

2.2.12. Мемлекеттік анну- Қазақстан  ЕХҚМ,    2004   Талап
        итеттiк компания  Республи-  ҚарМ,    жылғы  етіл-
        құру мәселесiн    касының    ҚҚА       IV    мейді
        қарау             Үкіметіне  (келiсім тоқсан
                          ұсыныс     бойын-
                                     ша), ҰБ
                                     (келiсу
                                     бойын-
                                     ша),
                                     ЭБЖМ
____________________________________________________________________
       2.3. Әлеуметтiк көмектi ұйымдастыруды жетілдiру
____________________________________________________________________
2.3.1. "Балалы отбасы-    Қазақстан  ЕХҚМ,    2004   2006 ж.-  Рес-
       ларға берілетін    Республи-  ЭБЖМ,    жылғы  6339,7;   пуб-
       мемлекеттік жәр-   касы       облыс-    ІІІ   2007 ж.-  лика-
       демақылар туралы"  Заңының    тардың,  тоқсан 14335,8   лық
       Қазақстан Респуб-  жобасы     Астана                    бюд-
       ликасы Заңының                және                      жет
       жобасын әзірлеу               Алматы          ______________
                                     қалала-         2006 ж.-  Жер-
                                     рының           6519,0;   гі-
                                     әкімдері        2007 ж.-  лікті
                                                     6910,1    бюд-
                                                               жет

2.3.2. "Meмлекеттік       Қазақстан  ЕХҚМ,    2004   Талап
       атаулы әлеуметтiк  Республи-  ЭБЖМ,    жылғы  етілмей-
       көмек туралы"      касы       облыс-    ІІІ    ді
       Қазақстан Респуб-  Заңының    тардың,  тоқсан
       ликасының Заңына   жобасы     Астана
       өзгерiстер мен                және
       толықтырулар енгi-            Алматы
       зу туралы"                    қалала-
       Қазақстан Респуб-             рының
       ликасы Заңының                әкімдері
       жобасын әзiрлеу

2.3.3.  (Алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2006.01.13.  N 40 Қаулысымен)

2.3.4  Тұрғын үй көмегін  Қазақстан  ИСМ,     2006   Талап
       берудi оңтайланды- Республи-  ЕХҚМ,    жылғы  етіл-
       ру жөнiнде ұсыныс  касының    ЭБЖМ,     IV    мейді
       енгiзу             Үкiметіне  ТМРА     тоқсан
                          ұсыныс     (келiсім
                                     бойын-
                                     ша),
                                     облыс-
                                     тардың,
                                     Астана
                                     және
                                     Алматы
                                     қалала-
                                     рының
                                     әкімдері

2.3.5. Мүгедектердiң      Қазақстан  ЕХҚМ,    2007   Талап
       сурдо-тифлотехни-  Республи-  ЭБЖМ,    жылғы  етіл-
       ка және протез-    касының    ҚарМ      ІV    мейді
       ортопедиялық       Үкіметіне           тоқсан
       бұйымдарын сатып   ұсыныс
       алуға арналған
       шығындарын өтеуге
       кезең-кезеңімен
       көшудің мүмкінді-
       гін қарастыру

2.3.6. Ұлы Отан соғысының Қазақстан  ЕХҚМ,    2005   2005 ж.-  Рес-
       қатысушылары мен   Республи-  ЭБЖМ     жылғы  12582,3;  пуб-
       мүгедектерi, кә-   касы                  І    2006 ж.-  лика-
       мелетке толмаған,  Заңының             тоқсан 19891,4;  лық
       бірге тұратын 4    жобасы              2006   2007 ж.-  бюд-
       немесе одан да көп                     жылғы  20716,9   жет
       балалары бар көп                      І тоқсан
       балалы отбасылар,
       "Алтын алқа",
       "Күмiс алқа" белгi-
       лерiмен немесе I
       және II дәрежелi
       "Ана даңқы" орденi-
       мен марапатталған
       аналар үшін арнайы
       мемлекеттiк жәрдем-
       ақылардың мөлшерін
       2006 жылғы 1 қаңтар-
       дан бастап 4000 тең-
       геге дейiн арттыруды                            
       қамтамасыз ету
 

  2.3.7. Қазақстан Респуб-  Қазақстан  ЕҚХМ,    2005   2005 ж.-  Рес-
       ликасы Президентi- Республи-  ЭБЖМ,    жылғы  1109,6    пуб-
       нiң 2004 жылғы 19  касының    облыс-     І              лика-
       наурыздағы  Жолдау - Үкіметі    тардың,  тоқсан          лық
       ына сәйкес Ұлы     қаулысының Астана                    бюд-
       Отан соғысының     жобасы     және                      жет
       қатысушылары мен              Алматы
       мүгедектерiне                 қалала-
       бiржолғы көмек                рының
       көрсетудi қамтама-            әкімдері
       сыз ету
____________________________________________________________________
            3. Мүгедектерді оңалту жүйесін жетілдіру
____________________________________________________________________
3.1.   Функционалдық      Қазақстан  ДСМ,     2005   Талап
       сыныптарды тірші-  Республи-  ЕХҚМ     жылғы  етіл-
       лiк пен денсаулық- касының              ІV    мейді
       ты шектеу қызметi- Үкіметіне           тоқсан
       нiң халықаралық    ұсыныс
       жіктемесi негізiн-
       де анықтау әдiсте-
       месiн кезең-кезе-
       ңімен енгiзу
       жөнiнде ұсыныс
       енгізу

3.2.   Мүгедектердi       Қазақстан  ЕХҚМ,    2005            Бағ-
       оңалтудың 2006-    Республи-  ДСМ,     жылғы          дарлама
       2008 жылдарға      касының    БҒМ,      ІV             пара-
       арналған бағдарла- Үкіметі    ЭБЖМ     тоқсан          метр-
       масының жобасын    қаулысы-                            леріне
       әзiрлеу            ның                                 сәйкес
                          жобасы                              респу-
                                                              блика-
                                                              лық
                                                              және
                                                              жергі-
                                                              лікті
                                                              бюд-
                                                              жеттер

3.3.   Протез-ортопедия-  Қазақстан  ЕХҚМ,    2005   Талап
       лық көмек берудi,  Республи-  ИСМ,     жылғы  етіл-
       мүгедектердi       касының    ДСМ,      І     мейді
       сурдо-тифло құрал- Үкiметiне  БҒМ      тоқсан
       дармен қамтамасыз  ұсыныс
       етудi және әлеу-   енгізу
       меттiк қызметтер
       көрсетуді жетiлдi-
       ру жөнiнде ұсыныс-
       тар енгізу

3.4.   Әлеуметтiк қызмет- Ведомст-   ЕХҚМ,    2005-  Талап
       тер көрсетудiң     волық      ДСМ,     2007   етіл-
       мемлекеттiк стан-  норматив-  БҒМ      жылдар мейді
       даттарын әзiрлеу   тік
                          құқықтық
                          кесімнің
                          жобасы

3.5.   Жұмыс iстеп тұрған Қазақстан ЕХҚМ,     2005   Талап
       интернат мекемеле- Республи- облыс-    жылғы  етіл-
       рi жүйесін ықшам-  касының   тардың,    ІІ    мейді
       дау мақсатымен     Үкіметіне Астана    тоқсан
       шағын интернат     ұсыныс    және
       мекемелерін ашу              Алматы
       жөнінде ұсыныстар            қалала-
       енгізу                       рының
                                    әкімдері

3.6    Жалғызіліктi қарт  Қазақстан ЕХҚМ,     2005   Талап
       азаматтар мен      Республи- облыс-    жылғы  етіл-
       мүгедектерге әлеу- касының   тардың,    ІІІ   мейді
       меттiк қызмет      Үкіметіне Астана    тоқсан
       көрсетудiң аумақ-  ұсыныс    және
       тық орталықтары              Алматы
       желiсiн кеңейту              қалала-
       жөнiнде ұсыныстар            рының
       енгiзу                       әкімдері
____________________________________________________________________
            4. Әлеуметтiк қызметтер жүйесін жетілдіру
____________________________________________________________________
4.1.   Әлеуметтiк қызмет- Қазақстан ЕХҚМ,     2005   Талап    Жергі-
       тер көрсететiн     Республи- ДСМ,      жылғы  етіл-    лікті
       ұйымдар жүйесiн    касының   БҒМ,       ІІІ   мейді    бюд-
       кеңейту жөнiнде    Үкіметіне ЭБЖМ,     тоқсан          жет
       ұсыныстар енгiзу   ұсыныс    облыс-
                          енгізу    тардың,
                                    Астана
                                    және
                                    Алматы
                                    қалала-
                                    рының
                                    әкімдерi,
                                    ҮЕҰ (келісім
                                    бойынша)

4.2.   Әлеуметтік         Қазақстан ЕХҚМ,     2005   Талап
       қызметтер көрсе-   Республи- Қаржымині жылғы  етіл-
       туге арналған      касының              ІІІ   мейді
       мемлекеттік тапсы- Үкіметіне           тоқсан
       рысты қалыптастыру ұсыныс
       және мемлекеттiк
       сатып алуды
       жүргізу рәсiмдерін
       жетілдіру жөнінде
       ұсыныс енгізу

4.3.   Мүгедектердiң      Қазақстан  БҒМ,     2005   Талап
       жоғары және орта   Республи-  ЕХҚМ     жылғы  етіл-
       кәсіптiк оқу орын- касының               ІІ   мейді
       дарына түсуі үшін  Үкіметіне           тоқсан
       квота белгілеу     ұсыныс
       жөнінде ұсыныс
       енгізу

4.4.   Мүгедек балаларға  Қазақстан  ЕХҚМ,    2005   Талап
       арналған интернат  Республи-  БҒМ,     жылғы  етіл-
       мекемелерiнiң      касы       облыс-    IV    мейді
       базасында және     Үкiметіне  тардың,  тоқсан
       арнаулы білім      ұсыныс     Астана
       берудiң түзеу                 және
       ұйымдарында оңалту            Алматы
       бөлімшелерiн,                 қалала-
       күндiзгі немесе 5             рының
       күндiк бөлімшеле-             әкiмдерi
       рін ашу жөнінде
       ұсыныстар енгізу
____________________________________________________________________
       5. Халықтың жұмыспен қамтылуының нәтижелi болуына
     жәрдемдесу және еңбек қатынастарын реттеуді жетілдіру
____________________________________________________________________
       5.1. Халықтың заңды секторда жұмыспен өнімдi
                    қамтылуына жәрдемдесу
____________________________________________________________________
5.1.1. Қазақстан Респуб-  Қазақстан  ЕХҚМ,    2004   Талап
       ликасының халқын   Республи-  ОӘIҰК    жылғы  етіл-
       жұмыспен қамтудың  касының   (келiсім    IV   мейді
       2005-2007 жылдарға Үкіметі    бойын-   тоқсан
       арналған бағдар-   қаулысының   ша),
       ламасын әзiрлеу    жобасы     ИСМ,
                                     ЭБЖМ,
                                     облыс-
                                     тардың,
                                     Астана
                                     және
                                     Алматы
                                     қалала-
                                     рының
                                     әкімдepi

5.1.2  ТМД, ЕурАзЭҚ,      Халықара-  ЕХҚМ,    2005-  Талап
       ЕЭҚ шеңберiндегі   лық        СIМ      2007   етіл-
       еңбек көші-қоны    келісім-            жылдар мейді
       мәселелерi жөнiнде дердің
       халықаралық келi-  жобалары
       сiмдер жобаларын
       әзiрлеуге қатысу
____________________________________________________________________
       5.2. Еңбек қатынастарын жетiлдiру және әлеуметтік
                      әрiптестiкті дамыту
____________________________________________________________________
5.2.1. Қазақстан Респуб-  Қазақстан  ЕХҚМ     2004   Талап
       ликасы Еңбек       Респуб-             жылғы  етіл-
       кодексінiң жобасын ликасы               IV    мейді
       әзiрлеу            Еңбек               тоқсан
                          кодексінің
                          жобасы

5.2.2  Уақытша еңбекке    Қазақстан  ЕХҚМ     2005   2007 ж.-
       жарамсыздығы       Республи-           жылғы  2037,2
       бойынша жәрдемақы- касының              IV
       ның мөлшерін арт-  Үкіметіне           тоқсан
       тыру жөнiнде ұсы-  ұсыныс
       ныстар енгізу

5.2.3. Өндiрiстiк объек-  Ведомст-   ЕХҚМ,    2005   Талап
       тiлердi еңбек      волық      ДСМ      жылғы  етіл-
       жағдайлары бойынша норматив-           қаңтар мейді
       аттестаттауды      тік
       жүргізу ережесін   құқықтық
       әзірлеу            кесімнің
                          жобасы

5.2.4. Қолданылып жүрген  Қазақстан  ЕХҚМ     2005   Талап
       үлгiлік нормалары  Республи-           жылғы  етіл-
       мен еңбек норма-   касының              IV    мейді
       тивтерін түгендеу- Үкіметіне           тоқсан
       дi жүргізу         ұсыныс

5.2.5. Қазақстан Респуб-  Келісімнің ЕХҚМ,    2005   Талап
       ликасының Үкіметi, жобасы     респуб-  жылғы  етіл-
       республикалық                 ликалық  қаңтар мейді
       кәсіподақтар бір-             кәсіп-
       лестіктері мен                одақтар
       республикалық                 бірлес-
       жұмыс берушілер               тіктері
       бiрлестiктерi ара-            мен
       сында 2005-2007               респуб-
       жылдарға арналған             ликалық
       Бас келiсiмнiң                жұмыс
       жобасын әзiрлеу               берушілер
                                     бірлес-
                                     тіктері
____________________________________________________________________
  5.3. Көлеңкелi жұмыспен қамтуды заңдастыру жөнiндегi шаралар
____________________________________________________________________
5.3.1. "Халықты жұмыспен  Қазақстан  ЕХҚМ     2004   Талап
       қамту туралы"      Республи-           жылғы  етіл-
       Қазақстан Респуб-  касы                 IV    мейді
       ликасының Заңына   Заңының             тоқсан
       өзгерiстер енгізу  жобасы

5.3.2. Кәсіпкерлік қыз-   Қазақстан  ИСМ,     2005-  Талап
       меттi қорғау мен   Республи-  ЭБЖМ,    2007   етіл-
       ынталандыру жөнiн- касы       ЕХҚМ,    жылдар мейді
       де шаралар әзiрлеу Үкіметіне  облыс-
                          ұсыныс     тардың,
                                     Астана
                                     және
                                     Алматы
                                     қалала-
                                     рының
                                     әкімдері

5.3.3. Қазақстан          Қазақстан  ЕХҚМ     жыл    Талап
       Республикасының    Республи-           сайын  етіл-
       аумағында еңбек    касының              І     мейді
       қызметiн жүзеге    Үкіметі             тоқ-
       асыру үшін шетел-  қаулысының          санда
       дiк жұмыс күшін    жобасы
       тартуға квота
       белгілеу

5.3.4. Қазақстан Респуб-  Қазақстан  ЕХҚМ     2005   Талап
       ликасының "Әкімші- Республи-           жылғы  етіл-
       лік құқық бұзушы-  касының              ІІІ   мейді
       лықтар туралы"     Үкіметіне           тоқсан
       кодексіне көлеңке- ұсыныс
       лi экономикада
       жұмыспен қамтылған
       және салықтар мен
       әлеуметтік төлем-
       дердi төлеуден
       жалтаратын азамат-
       тардың жауапкерші-
       лігін белгілеу
       бойынша толықтыру-
       лар енгізу туралы
       ұсыныстар енгізу
____________________________________________________________________
     6. Әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесін басқаруды жетілдіру
____________________________________________________________________
6.1. Әлеуметтік реформаларды тереңдетудің өңiрлiк аспектілері
____________________________________________________________________
6.1.1. Халықты әлеумет-   Қазақстан  ЕХҚМ,    Жыл    Талап
       тік қорғау жүйесiн Республи-  облыс-   сайын  етіл-
       өңiрлiк деңгейде   касының    тардың,         мейді
       басқаруды жетiлдi- Үкіметіне  Астана
       ру жөнінде шаралар ақпарат    және
       қабылдау                      Алматы
                                     қалала-
                                     рының
                                     әкiмдері
____________________________________________________________________
6.2. Ақпараттық қамтамасыз етудi және әлеуметтiк статистиканы
                               жетiлдiру
____________________________________________________________________
6.2.1. Әлеуметтiк қамсыз- Қазақстан  ЕХҚМ,    2005-  Бөлінетін Рес-
       дандырудың кiрiк-  Республи-  БИА      2007   қаражат   пуб-
       тiрілген ақпарат-  касының             жылдар шегінде   лика-
       тық жүйесін құру   Үкіметіне                            лық
                          ақпарат                              бюд-
                                                               жет
____________________________________________________________________
                 6.3. Кадрмен қамтамасыз ету
____________________________________________________________________
6.3.1. Арнайы факультет-  Қазақстан  БҒМ,     2005
       тер мен бөлiмшелер Республи-  ЕХҚМ     жылғы
       ашу арқылы жоғары  касының              IV
       және орта кәсіптік Үкіметіне           тоқсан
       оқу орындарында    ақпарат
       әлеуметтiк қызмет-
       керлердi даярлау
       жүйесiн ұйымдастыру

6.3.2. "Қазақстан Респуб- Қазақстан  ЕХҚМ     2005-  2005 ж.-  Рес-
       ликасы Еңбек және  Республи-           2007    5;       пуб-
       халықты әлеуметтік касының             жылдар 2006 ж.-  лика-
       қорғау министрлi-  Үкіметіне                   2,9;     лық
       гінің Кадрлар      ақпарат                    2007 ж.-  бюд-
       бiлiктілігін                                   3,1      жет
       арттыру курстары"
       РМҚК базасында
       халықты әлеумет-
       тік қорғау
       жүйесi қызметкер-
       лерiнiң біліктілі-
       гін арттыруды
       қамтамасыз ету

6.3.3. Алматы мемлекеттік Ведомст-   ДСМ,     2006-  Талап     Рес-
       дәрігерлердiң      волық,     ЕХҚМ     2007   етіл-     пуб-
       білімiн жетілдіру  норма-              жылдар мейді     лика-
       институтында және  тивтік                               лық
       бейiндiк ҒЗИ,      құқықтық                             бюд-
       FО-да сарапшы-     кесімнің                             жет
       дәрігерлердiң      жобасы
       біліктілігін
       арттыру циклдарын
       ұйымдастыру

6.3.4. Ұлттық актуарийлер Қазақстан  ЕХҚМ,    2005
       даярлау жүйесiн    Республи-  БҒМ,     жылғы
       ұйымдастыру жөнiн- касының    ҰБ, ҚҚА   ІІІ
       де ұсыныс енгiзу   Үкіметiне  (келiсiм тоқсан
                          ұсыныс     бойынша)
____________________________________________________________________

      Ескертпе:
      1. Мемлекеттiк бюджеттен барлығы - 994599,9 млн. теңге қаражат талап етiледi, оның iшiнде республикалық бюджеттен:
      2005 жылы - 276230,5 млн. теңге;
      2006 жылы - 341203,4 млн. теңге;
      2007 жылы - 363736,9 млн. теңге,
      жергiлiктi бюджеттен:
      2006 жылы - 6519,0 млн. теңге;
      2007 жылы - 6910,1 млн. теңге.
       Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2006.01.13.   N 40 Қаулысымен.
      2. Қазақстан Республикасында әлеуметтік реформаларды одан әрi тереңдетудiң 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыруға көзделген шығыстар республикалық және жергілiкті бюджеттердi тиiсті жылға қалыптастыру кезiнде түзетілетін болады.
      3. Әріп аббревиатураларының толық жазылуы:
      ЕХҚМ - Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгі; ДСМ - Денсаулық сақтау министрлігі; БҒМ - Білім және ғылым министрлігі; ЭБЖМ - Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлігі; ҚарМ - Қаржы министрлігі; ИСМ - Индустрия және сауда министрлігі; CIM - Сыртқы iстер министрлiгі; СА - Статистика агенттігі; ҚҚА - Қаржы рыногын және қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау жөнiндегi агенттік; TMPA - Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестiктi қорғау жөніндегі агенттiк; МСА - Мемлекеттiк сатып алу жөніндегi агенттiк; МАСМ - Мәдениет, ақпарат және спорт министрлігі; АБА - Ақпараттандыру және байланыс жөніндегi агенттiк; ОӘIҰК - Отбасы мен әйелдер істерi жөніндегі ұлттық комиссия; ҰБ - Ұлттық Банк; YEҰ - үкіметтiк емес ұйымдар.

Об утверждении Программы дальнейшего углубления социальных реформ в Республике Казахстан на 2005-2007 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 ноября 2004 года N 1241

      В целях дальнейшего углубления социальных реформ Правительство Республики Казахстан  ПОСТАНОВЛЯЕТ :

      1. Утвердить прилагаемую Программу дальнейшего углубления социальных реформ в Республике Казахстан на 2005-2007 годы (далее - Программа).

      2. Центральным и местным исполнительным органам, государственным органам, непосредственно подчиненным и подотчетным Президенту Республики Казахстан (по согласованию), представлять информацию о ходе реализации Программы в Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан два раза в год, к 15 января и 10 июля, по итогам полугодия.

      3. Министерству труда и социальной защиты населения Республики Казахстан представлять сводную информацию о ходе реализации Программы в Правительство Республики Казахстан два раза в год, к 30 января и 25 июля, по итогам полугодия.

      4. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

       Премьер-Министр 
      Республики Казахстан

                                                 Утверждена
                                      постановлением Правительства 
                                           Республики Казахстан 
                                      от 30 ноября 2004 года N 1241

                      Программы дальнейшего углубления 
               социальных реформ в Республике Казахстан 
                         на 2005-2007 годы
 

                            Паспорт Программы  <*>

     Сноска. В Паспорт внесены изменения - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 .

Наименование       Программа дальнейшего углубления социальных
Программы          реформ в Республике Казахстан на 2005-2007 годы. 
 
                 Основание           Послание Президента Республики Казахстан
для разработки     народу Казахстана от 19 марта 2004 года 
                   "К конкурентоспособному Казахстану,
                   конкурентоспособной экономике,   
                   конкурентоспособной нации".
                    Распоряжение Премьер-Министра Республики
                   Казахстан от 20 февраля 2004 года N 44-р.
 
  Разработчики       Министерство труда и социальной защиты населения                    
                   Республики Казахстан, рабочая группа, созданная
                   в соответствии с  распоряжением Премьер-Министра
                   Республики Казахстан от 20 февраля 2004 года
                   N 44-р.
 
       Цель Программы     Создание трехуровневой системы социального                          
                   обеспечения, основными характеристиками
                   которой являются финансовая устойчивость и
                   распределение ответственности между
                   государством, работодателем и работником.
 
  Задачи             Поэтапное приближение системы государственных   
                   социальных стандартов к международным
                   стандартам;                      
                   развитие социального страхования основных
                   социальных рисков (наступление старости, потеря
                   трудоспособности, потеря кормильца, потеря
                   работы);
                   совершенствование организации социальной
                   помощи (снижение бедности);
                   расширение доступности и повышение
                   качества социальных услуг;
                   совершенствование социальной реабилитации
                   инвалидов;
                   дальнейшее совершенствование трудового 
                   законодательства по усилению мотивации к     
                   производительному труду в легальном (формальном)
                   секторе и создание условий для установления
                   зависимости роста заработной платы от роста
                   производительности труда;
                   создание условий для расширения охвата
                   населения социальным обеспечением и 
                   предоставление возможностей для индивидуального
                   выбора схем социального обеспечения;
                   создание механизмов участия всех субъектов
                   системы (государства, работников и 
                   работодателей, получателей) в управлении
                   системой социального обеспечения;
                   дальнейшее развитие институтов,
                   обеспечивающих функционирование системы
                   социального обеспечения;
                   совершенствование информационного
                   обеспечения и социальной статистики;
                   обеспечение подготовки и повышения
                   квалификации специалистов системы социального
                   обеспечения;
                   повышение ответственности местных
                   исполнительных органов за реализацию
                   региональных аспектов Программы;
                   совершенствование нормативной правовой    
                   базы системы социального обеспечения.
 
  Срок реализации    2005-2007 годы 
 
  Объемы и источники    Источниками финансирования являются средства
финансирования     государственного бюджета, обязательные
                   и добровольные взносы работодателя и/или
                   работников.
                      Всего на реализацию Программы из 
                   государственного бюджета потребуется средств
                   на сумму 994599,9 млн. тенге, в том числе из 
                   республиканского бюджета:
                      в 2005 году - 276230,5 млн. тенге;
                      в 2006 году - 341203,4 млн. тенге;
                      в 2007 году - 363736,9 млн. тенге; 
                   из местного бюджета:
                      в 2006 году - 6519,0 млн. тенге;
                      в 2007 году - 6910,1 млн. тенге.
                      Объемы расходов по мероприятиям,
                   финансируемым за счет средств республиканского
                   бюджета, будут определяться (уточняться) в
                   соответствии с Законом Республики Казахстан "О
                   республиканском бюджете" на соответствующий                         
                   финансовый год. Расходы из местных бюджетов
                   будут определяться местными представительными
                   органами.
 
  Ожидаемые          Реализация Программы будет способствовать:
результаты         повышению уровня социального обеспечения
                   населения за счет средств государственного
                   бюджета, обязательных и добровольных взносов
                   работодателя и/или работников;
                   расширению охвата населения социальным
                   обеспечением;
                   снижению уровня бедности;
                   улучшению условий и безопасности труда;
                   сокращению теневой занятости;
                   снижению уровня безработицы;
                   повышению качества предоставляемых
                   социальных услуг;
                   развитию страхования социальных рисков и
                   страхового рынка;
                   созданию в системе социального обеспечения
                   единой персонифицированной системы учета и                          
                   контроля социальных выплат и отчислений.

                                   Введение

      Реформирование социального обеспечения, содействие продуктивной занятости и повышение жизненного уровня населения являются важнейшими направлениями социально-
экономической политики государства.
      Уровень социального обеспечения на каждом этапе развития страны определяется ее экономическими и финансовыми возможностями.
      В первые годы экономических трудностей и кризиса, которые характеризовались высоким уровнем инфляции, спадом производства и безработицей, возможности развития социальной сферы были значительно ограничены. В эти годы государство предпринимало меры, направленные на смягчение отрицательных последствий резкого падения уровня жизни граждан и защиту наименее обеспеченных групп населения.
      Начавшийся во второй половине девяностых годов экономический рост создал предпосылки для проведения активной социальной политики. В новых условиях реформирование системы социальной защиты было направлено на создание и реализацию законодательства по регулированию трудовых отношений, активное содействие занятости, переход к накопительной пенсионной системе и оказание адресной государственной помощи.
      Однако сохраняющаяся бедность, безработица, старение населения, глобализация рынков, а также рост так называемого неформального сектора требуют дальнейшего углубления социальных реформ. Это и вызвало необходимость разработки настоящей Программы.
      Основанием для разработки настоящей Программы являются  Послание Президента Республики Казахстан народу Казахстана от 19 марта 2004 года "К конкурентоспособному Казахстану, конкурентоспособной экономике, конкурентоспособной нации",  распоряжение Премьер-Министра Республики Казахстан от 20 февраля 2004 года N 44-р.

  Раздел I. Анализ современного
состояния социального обеспечения

       Действующая в настоящее время система социального обеспечения в Казахстане характеризуется преобладанием государственного участия. За счет государственного бюджета осуществляется социальное обеспечение пенсионеров, инвалидов, лиц, потерявших кормильца, и иных категорий населения.
      Социальным обеспечением сегодня охвачено более 3,5 млн. человек (или 23,6 % всего населения).
      Расходы на социальное обеспечение в 2004 году (план) в сравнении с 1999 годом увеличились более чем в полтора раза.
      Это позволило значительно  увеличить доходы населения , о чем свидетельствует рост следующих индикаторов. С 1999 по 2004 годы:
      - минимальные размеры заработной платы увеличились в 2,5 раза (с 2605 до 6600 тенге);
      - минимальные размеры пенсий - в 1,9 раза (с 3000 до 5800 тенге);
      - средняя заработная плата - в 2 раза (с 11864 до 26048 тенге);
      - средние размеры пенсий - в 2 раза (с 4104 до 8529 тенге); 
      - прожиточный минимум - в 1,5 раза (с 3394 до 5394 тенге);
      - средний размер госсоцпособий - в 1,3 раза (с 3441 до 4670 тенге).
      В целях обеспечения всеобщей доступности и общественно приемлемого качества важнейших социальных благ в ходе реформирования были установлены и в настоящее время используются  государственные минимальные социальные стандарты : прожиточный минимум, минимальные размеры заработной платы и пенсий, стандарты условий и оплаты труда, нормативы предоставления социальных услуг и др.
       Однако действующие в настоящее время государственные социальные стандарты перестали отражать изменившиеся социально-экономические условия и не имеют необходимой системной взаимосвязи между собой. Из-за отсутствия экономически обоснованных нормативов исчисления социальных выплат и их взаимосвязи с системой оплаты труда потеряна адекватная связь между уровнем доходов работающего населения и получаемыми социальными выплатами. В связи с чем начата работа по совершенствованию государственных социальных стандартов.
       Особое место в социальном обеспечении занимает пенсионная система. В результате реформирования в стране создана смешанная пенсионная система.
      Более полутора миллионов состоявшихся пенсионеров обеспечиваются пенсионными выплатами на солидарной основе. Ежегодно проводится повышение пенсий и в последние годы номинальный рост пенсионных выплат опережал рост индекса потребительских цен.
      Помимо индексации в 2003 году осуществлено дифференцированное повышение пенсий. С первого июня были повышены пенсии 1055,0 тыс. человек, втрое сократилось количество пенсионеров, получающих минимальный размер пенсии, а более 450 тыс. человек стали получать максимальный размер пенсии. В результате на январь 2004 года минимальный размер пенсии составил 5800 тенге, а средний размер пенсии - 8335 тенге.
      Однако при наличии столь очевидных позитивных изменений дифференцированное повышение пенсий не решило всех проблем. Самое главное - уровень пенсионного обеспечения продолжает оставаться относительно низким.
      Наряду с солидарной пенсионной системой с 1998 года внедрена и развивается  накопительная пенсионная система - единственный вид обеспечения, основанный на принципах сбережения без солидарности между участниками. В настоящее время накопительная пенсионная система характеризуется наличием 6,5 млн. индивидуальных накопительных счетов граждан (по данным отчетов накопительных пенсионных фондов). Рынок пенсионных услуг представлен Государственным накопительным пенсионным фондом и 15 негосударственными накопительными пенсионными фондами. За период функционирования в них аккумулировано 415,2 млрд. тенге пенсионных накоплений, в т.ч. 115,7 млрд. тенге начисленного инвестиционного дохода.
      Вместе с тем и в накопительной пенсионной системе имеет место ряд проблем: недостаточный охват населения услугами накопительных пенсионных фондов; по пенсионным взносам снижается, но все еще остается высокой недоимка; инвестирование пенсионных накоплений недостаточно эффективно.
       На государственном социальном обеспечении находится более 400 тысяч инвалидов . При этом каждый третий инвалид является лицом трудоспособного возраста, более 40 тысяч инвалидов - дети, многие из которых имеют врожденную патологию. Снижается, но все еще остается довольно высоким, уровень первичной инвалидности.
      В соответствии с пенсионным законодательством, действовавшим до 1 января 1998 года, пенсии по инвалидности вследствие общего заболевания назначались при наличии трудового стажа ко времени наступления инвалидности с учетом заработной платы; от трудового увечья или профзаболевания - независимо от трудового стажа, но также с учетом заработной платы.
      С 1998 года в соответствии с  Законом Республики Казахстан "О государственных социальных пособиях по инвалидности, по случаю потери кормильца и по возрасту в Республике Казахстан" размер пособий по инвалидности определяется в соответствии с кратностью к месячному расчетному показателю (далее - МРП), а их увеличение происходит за счет его индексации.
      Размер пособий по инвалидности от общего заболевания в 2004 году составляет: для инвалидов I группы - 7720 тенге; для II группы - 5882 тенге; для III группы - 3309 тенге.
      В соответствии с поручением Президента Республики Казахстан в 2005 году будет предпринято значительное повышение пособий: инвалидам I группы - на 3 МРП (на 2895 тенге); инвалидам II группы - на 2,5 МРП (на 2412,5 тенге); инвалидам III группы - на 2 МРП (на 1930 тенге); инвалидам в возрасте до 16 лет - на 3 МРП (на 2895 тенге). В результате в 2005 году средний размер госсоцпособия повысится до 6700 тенге или на 50 %. Одновременно инвалидам и участникам Великой Отечественной войны будут увеличены размеры специальных государственных пособий до 15 МРП и оказана разовая материальная поддержка в размере 30 тысяч тенге.
      Однако и с учетом повышения пособия, являющиеся для инвалидов единственным источником существования, будут относительно небольшими. Данная проблема останется и при переходе к обязательному социальному страхованию, как для состоявшихся получателей пособий по инвалидности, так и для занятых в нелегальном секторе.
      В целях улучшения системы социального обеспечения и реабилитации инвалидов в соответствии с рекомендациями МОТ, ТАСИС, ЮСАИД служба медико-социальной экспертизы (далее - МСЭ), находившаяся при акиматах областей и гг. Алматы и Астаны, была передана Министерству труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.
      Однако меры, предпринимаемые в настоящее время для преодоления социальной недостаточности, не компенсируют инвалидам утраченных функций жизнедеятельности. Недостаточное внимание уделяется профилактике инвалидности, продолжают оставаться низкими показатели реабилитации инвалидов. Поэтому в настоящее время разработаны программы и начата работа по укреплению службы МСЭ, созданию единой реабилитационной технологии, реализация которой позволит создать для инвалидов равные с другими гражданами возможности участия в жизни общества.
      Социальным обеспечением охвачены  и иные категории населения : лица, потерявшие кормильца, жертвы массовых политических репрессий, ядерных испытаний на Семипалатинском испытательном полигоне, участники и инвалиды Великой Отечественной войны, участники ликвидации последствий аварии на Чернобыльской АЭС и др.
      Основной проблемой в социальном обеспечении данных групп населения является низкий уровень социальных пособий, не позволяющий преодолеть их социальную уязвимость.
      В этом случае  для смягчения бедности государство оказывает малообеспеченным семьям материальную помощь и поддержку . В ходе реформирования системы социального обеспечения в стране был осуществлен переход от патернализма для всех к адресной заботе о малообеспеченных. В 2002 году в стране была введена универсальная система оказания адресной социальной помощи (далее - АСП) семьям, среднедушевой доход которых ниже черты бедности (черта бедности определяется в отношении к прожиточному минимуму и составляет в настоящее время 40 % от его величины). Налажен учет малообеспеченных граждан - получателей АСП, созданы автоматизированная система назначения АСП и распределенная база данных по малообеспеченным семьям.
      В результате реализации  Закона Республики Казахстан "О государственной адресной социальной помощи" уменьшилась численность малообеспеченных граждан со среднедушевым доходом ниже черты бедности (с 10,2 % на начало 2002 года до 6,6 % (или 859,8 тыс. человек) на 1 января 2004 года).
      Подтверждена системная связь проблем бедности, безработицы и оказания АСП. В числе получателей АСП преобладают дети (в 2003 году их доля составляла - 60,3 % или 518,6 тыс. чел.). Среди других получателей АСП - лица, занятые уходом за детьми, безработные, инвалиды, пенсионеры, самостоятельно занятые, работающие.
      По отношению к каждой категории малообеспеченных граждан применяются соответствующие меры: пассивные - оказание материальной помощи; активные - содействие занятости, адаптация трудоспособной части бедного населения к требованиям рынка.
      С учетом того, что в составе малообеспеченных граждан (получателей АСП) наибольший удельный вес занимают дети, особое значение приобретают меры поддержки  материнства и детства . Для этого с 1 января 2003 года введены выплаты единовременных пособий при рождении ребенка в размере 15-кратного МРП за счет средств республиканского бюджета независимо от дохода семьи. Разрабатываются предложения по введению дополнительных детских пособий.
       Состояние рынка труда в последние годы характеризуется ростом занятости и соответствующим снижением уровня безработицы. В экономике республики в январе 2004 года были заняты трудовой деятельностью 6862,8 тыс. человек, в т.ч. 4219,8 тыс. - наемные работники. Более половины занятых работают на крупных и средних предприятиях.
      В период с 1999 по 2003 год по данным Агентства Республики Казахстан по статистике уровень безработицы снизился на 4,7 % и составляет на начало текущего года 8,8 %. Уменьшается численность безработных, зарегистрированных уполномоченными органами по вопросам занятости. Так на 1 января 2004 года в сравнении с 2002 годом официальная безработица уменьшилась более чем на 25 %. В структуре безработных каждая вторая - женщина, каждый третий - в возрасте 15-39 лет. Проблема занятости имеет особую остроту в монопромышленных городах и депрессивных сельских регионах.
      Для мониторинга состояния рынка труда в республике создана база данных, отражающая фиксируемый спрос и предложение на рабочую силу в разрезе областей, городов и районов. Анализ свидетельствует, что в настоящее время в Казахстане существует достаточный спрос на рабочую силу при одновременном ее дефиците на локальных рынках труда по причине несоответствия качества и профессионально-квалификационной структуры предложения и низкой трудовой мобильности населения. Ежемесячный банк вакансий органов по вопросам занятости составляет 15-17 тыс. единиц. Однако из-за несоответствия спроса и предложения рабочей силы по профессиональному признаку на одно свободное рабочее место претендует в среднем 9-10 безработных в месяц.
      Рынок образовательных услуг оказался не готов оперативно реагировать на изменение спроса, что не позволяет решить проблему дефицита квалифицированных рабочих кадров и ликвидировать диспропорцию спроса и предложения на рабочую силу.
      В ходе реализации Программы по снижению бедности на 2003-2005 годы, Плана мероприятий по проведению года аула улучшились результаты активного содействия занятости. В 2003 году в стране создано 244,3 тыс. рабочих мест (в 2002 году - 211,5 тыс.), в том числе около 60 % - в сельской местности. При содействии органов по вопросам занятости трудоустроен каждый второй из числа обратившихся (154,6 тыс. человек в сравнении со 148,6 тыс. в 2002 г.). На 20,6 % в сравнении с 2002 годом увеличилось число трудоустроенных на селе. Более половины из числа граждан, обратившихся в уполномоченные органы занятости, принимают участие в общественных работах.
      Значительное количество безработных направляется на обучение, переподготовку и повышение квалификации. Только в 2003 году завершили обучение и переподготовку более 25 тыс. человек.
       В стране существует проблема нелегальной занятости. Безработица порождает развитие различных видов доходной деятельности, осуществляемой без должной регистрации. Сектор неформальной занятости расширяется и за счет трудовой миграции и, прежде всего, нелегальной.
      В реализации политики содействия занятости есть определенные проблемы: уровень безработицы, фиксируемой уполномоченными органами по вопросам занятости, значительно ниже реально существующего. Темпы создания новых рабочих мест далеко не всегда совпадают с увеличением количества трудоустроенных безработных, более трети безработных, прошедших переобучение, не находят себе активного применения на рынке труда, не все виды общественных работ экономически целесообразны. Малоэффективны меры, предпринимаемые по легализации занятости в неформальном секторе.
      За годы реформ законодательно  закреплены концептуальные подходы к регулированию трудовых отношений . Оно направлено на содействие продуктивной занятости, обеспечение конституционного права граждан на свободу и безопасные условия труда. В настоящее время действует целый пакет законодательных актов:  "О труде в Республике Казахстан" ,  "О коллективных договорах" ,  "О профессиональных союзах" ,  "О коллективных трудовых спорах и забастовках" ,  "О социальном партнерстве в Республике Казахстан" и др.
      В результате принятия этих законодательных актов были отменены нормы прежнего централизованного управления трудовыми отношениями, исключены декларативные положения, расширено договорное регулирование трудовых отношений, создана правовая база для развития социального партнерства, обеспечения безопасности и охраны труда, занятости населения.
      Вместе с тем:
      - многие положения действующего трудового законодательства не соответствуют реалиям сегодняшнего дня. Сохраняются чрезмерная централизованная регламентация трудовых отношений, необоснованные ограничения их договорного регулирования, отсутствует должная мотивация работников к высокопроизводительному труду, отсутствуют действенные меры легализации неформальных трудовых отношений;
      - законодательство о труде и охране труда лишено системности, действующие нормы трудового права не согласованы, а в отдельных случаях противоречат друг другу.
      Все это и обусловило работу по совершенствованию трудового законодательства. Проведена инвентаризация действующих нормативных правовых актов, принят  Закон Республики Казахстан "О безопасности и охране труда", готовится Кодекс законов о труде в Республике Казахстан (далее - Трудовой кодекс).
      Воссозданная в 2001 году Государственная инспекция труда контролирует и предупреждает нарушения законодательства о труде и охране труда. Ежегодно государственными инспекторами труда проводится более полутора тысяч проверок, в ходе которых выявляется значительное количество нарушений трудового законодательства. Снижается, но все еще остается значительным уровень травматизма и профессиональных заболеваний.
      Основными нарушениями трудового законодательства являются: нарушения в оформлении индивидуальных трудовых договоров, неудовлетворительная организация производства, несоблюдение норм техники безопасности, незаконные увольнения работников, задержка выплаты заработной платы, несоблюдение режима рабочего времени и времени отдыха и др.
      Одним из механизмов предупреждения нарушений и согласования интересов субъектов трудовых отношений является  развитие социального диалога . В соответствии с Законом Республики Казахстан "О социальном партнерстве в Республике Казахстан" на всех уровнях трехстороннего сотрудничества ведется конструктивный диалог с социальными партнерами по обеспечению выполнения Сторонами принятых обязательств по Генеральным соглашениям.
       В области оплаты труда в республике создана и совершенствуется правовая база, определяющая государственную гарантию на оплату труда не ниже установленного минимального размера, регулирование заработной платы работников бюджетной сферы; введение договорного принципа регулирования уровня оплаты труда между работниками, работодателями и профсоюзами посредством коллективных договоров и соглашений.
      Политика оплаты труда и роста денежных доходов населения строится с учетом того, что уровень жизни связан с экономическим ростом, а в долгосрочном плане создает основу для повышения уровня социального обеспечения.
      С 1 января 2002 года введена новая система оплаты труда работников бюджетной сферы, не являющихся государственными служащими. Предпринимаются меры по увеличению заработной платы работников бюджетной сферы.
      Однако в оплате труда существуют следующие проблемы:
      - относительно низкий уровень оплаты труда;
      - рост заработной платы не связан с ростом производительности труда;
      - в заработной плате сложилась необоснованно высокая дифференциация в региональном и отраслевом разрезах.

                     Раздел II. Цель и задачи Программы 

      Целью Программы является: создание финансово устойчивой, экономически эффективной, социально справедливой трехуровневой системы социального обеспечения с распределением ответственности между государством, работодателем и работником.
      В соответствии с целью Программа направлена на усиление адресности социальной помощи; стимулирование высокопроизводительного труда; повышение мотивации граждан к труду в формальном секторе и создание условий для легализации теневой занятости.
      Исходя из этого, Программа предусматривает:
      - поэтапное приближение системы государственных социальных стандартов к международным стандартам;
      - развитие социального страхования основных социальных рисков (наступление старости, потеря трудоспособности, потеря кормильца, потеря работы);
      - совершенствование организации социальной помощи;
      - расширение доступности социального обеспечения и социальных услуг;
      - совершенствование социальной реабилитации инвалидов;
      - дальнейшее совершенствование трудового законодательства по усилению мотивации к производительному труду в легальном секторе и создание условий для установления зависимости роста заработной платы от роста производительности труда;
      - создание условий для расширения охвата населения социальным обеспечением и улучшения возможностей индивидуального выбора;
      - совершенствование механизмов участия основных субъектов (государства, работников и работодателей, получателей) в управлении системой социального обеспечения;
      - дальнейшее развитие институтов, обеспечивающих функционирование системы социального обеспечения;
      - развитие информационного обеспечения и социальной статистики;
      - обеспечение подготовки и переподготовки специалистов системы социального обеспечения;
      - повышение ответственности местных исполнительных органов за реализацию региональных аспектов Программы;
      - совершенствование нормативной правовой базы системы социального обеспечения.
 

               Раздел III. Основные направления и механизм реализации Программы
 

              3.1. Совершенствование государственных социальных стандартов
 
             Совершенствование системы государственных социальных стандартов предполагает:
      - определение и закрепление базового социального норматива (индикатора), позволяющего обеспечить единство и унификацию социальных нормативов и стандартов;
      - формирование системы стандартов, предполагающей взаимосвязь и соподчинение ее структурных элементов;
      - создание условий для реализации базовых конституционных гарантий.
       Единым базовым социальным индикатором должен стать прожиточный минимум , определяемый на основе стоимости минимальной потребительской корзины, необходимой для сохранения здоровья человека и обеспечения его жизнедеятельности. Определение других минимальных государственных стандартов в сфере оплаты труда, пенсионного обеспечения, предоставления социальной помощи будет осуществляться на основе прожиточного минимума, что позволит реализовать государственные гарантии удовлетворения минимальных потребностей и обеспечит их системную зависимость. С учетом единства и соподчинения будут определены и государственные стандарты оказания социальных услуг.
      Система государственных социальных стандартов будет совершенствоваться поэтапно с приближением ее к международным стандартам.
      Для этого необходимо:
      - внести изменения в методику определения величины прожиточного минимума. Его основой будет выступать потребительский бюджет, отражающий минимальный социально необходимый уровень жизненных благ и услуг;
      - установить минимальный размер месячной заработной платы на уровне не ниже прожиточного минимума, что позволит обеспечить реализацию государственной гарантии воспроизводства рабочей силы работника самого простого неквалифицированного труда;
      - определить прожиточный минимум базовым стандартом для исчисления государственных базовых социальных пособий (с 2006 года);
      - обеспечить применение величины прожиточного минимума для определения порядка формирования расходов государства на содержание граждан, находящихся на полном или частичном государственном обеспечении (медико-стационарные учреждения, детские дошкольные учреждения и т.д.), и размеров АСП, направленной на поддержание наименее защищенных слоев населения.
      Реализация мероприятий по совершенствованию государственных социальных стандартов позволит сформировать единообразный подход к различным группам населения, обеспечить справедливый характер социальной защиты и реализовать конституционные гарантии обеспечения граждан страны.  <*>
      Сноска. В подраздел 3.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 .
 

               3.2. Совершенствование системы социального обеспечения

      Дальнейшее углубление социальных реформ предусматривает создание трехуровневой системы социального обеспечения:
      первый уровень (базовый) - социальные пособия, минимальный размер которых гарантирован государством. Это обеспечит всем категориям социально уязвимых слоев населения реализацию равного права на получение минимальных по уровню выплат при одинаковых социальных рисках, независимо от трудового стажа и заработка;
      второй уровень (обязательный) - социальные выплаты, осуществляемые за счет обязательного социального страхования работающего (работавшего) населения. Источником социальных страховых выплат являются обязательные страховые взносы работодателей и/или работников. Уровень социального обеспечения в данном случае зависит от продолжительности и размеров участия каждого человека в системе страхования;
      третий уровень (дополнительный) - предполагает осуществление социальных выплат за счет добровольных отчислений. В данном случае отчисления являются частными, накопительными, добровольными и/или профессиональными.

       3.2.1. Базовый уровень социального обеспечения

      Все граждане Республики Казахстан при наступлении основных социальных рисков, независимо от трудового стажа и заработка, будут иметь право на базовое социальное пособие.
      Базовый уровень социального обеспечения будет включать следующие социальные выплаты:
      - государственная базовая пенсионная выплата по старости;
      - государственное базовое пособие по инвалидности;
      - государственное базовое пособие по потере кормильца;
      Для формирования базового уровня системы социального обеспечения планируются:
      - поэтапное изменение методики исчисления размеров пособий из средств государственного бюджета (по возрасту, инвалидности, потере кормильца). Размеры пособий будут определяться в отношении к прожиточному минимуму;
      - поэтапное введение с 1 июня 2005 года базовой пенсионной выплаты для всех граждан Республики Казахстан при достижении пенсионного возраста.
      На первом этапе (2005-2007 гг.) только для участников солидарной пенсионной системы размер базовой пенсионной выплаты будет установлен на уровне 3000 тенге. На следующих этапах будет упразднена выплата государственного пособия по возрасту и все граждане республики при наступлении старости будут получать базовую пенсионную выплату, размер базовой пенсионной выплаты будет доведен до 75 % от ПМ;
      - при наступлении риска потери работы базовым уровнем социального обеспечения, гарантированного государством, будет материальная помощь (АСП), а также содействие в трудоустройстве, профессиональной переподготовке и предоставлении оплачиваемых общественных работ за счет средств местных бюджетов.  <*>
      Сноска. В главу 3.2.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 .
 

              3.2.2. Развитие социального страхования основных социальных
             рисков (наступление старости, потеря трудоспособности, 
             потеря кормильца, потеря работы)

      Развитие системы социального обеспечения будет осуществляться на основе введения обязательных и добровольных схем страхования социальных рисков в дополнение к базовому уровню.
      А. Для участников системы социального страхования при наступлении старости предусматриваются:
      в части солидарного пенсионного обеспечения
      - поэтапное повышение размеров пенсионных выплат из Государственного центра по выплате пенсий (далее - ГЦВП) с учетом роста потребительских цен и ограничений по выплатам в соответствии с действующим законодательством;
      в части обязательного накопительного пенсионного обеспечения
      - совершенствование механизма пенсионных выплат из накопительных пенсионных фондов (далее - НПФ) и страховых организаций:
      - введение обязательной покупки пенсионного аннуитета пенсионерами в возрасте: для женщин - 67 лет, для мужчин - 70 лет, при условии достаточности пенсионных накоплений (2006 год);
      - разработка механизма введения супружеских (совместных) аннуитетов (2007 год);
      - рассмотрение возможности увеличения не подлежащей налогообложению суммы пенсионных выплат до размера минимальной пенсии (2005 год);
      - изучение возможности государственного субсидирования обязательных пенсионных взносов в пользу работающих по найму женщин, находящихся в отпуске по беременности и родам, уходу за ребенком в возрасте до одного года;
      - оптимизация платежей накопительной пенсионной системы (через ГЦВП) в целях реализации законодательно установленного принципа "один вкладчик - один фонд" (2005 год);
      - создание системы мониторинга поступивших обязательных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции в целях расчета возможных сумм государственных обязательств;
      - обеспечение дальнейшего развития субъектов накопительной пенсионной системы в части повышения требований к финансовой устойчивости и надежности;
      - разработка долгосрочной политики государственного заимствования на внутреннем рынке посредством выпуска государственных ценных бумаг со сроками обращения 10 лет и более, индексированных по уровню инфляции;
      - продолжение работы по расширению круга надежных финансовых инструментов для инвестирования пенсионных активов;
      - расширение формата ежегодной обязательной информации с представлением " сведений вкладчику НПФ о ежемесячных инвестиционных доходах (убытках), ежемесячных взносах и суммах комиссионных вознаграждений;
      - проведение работы с НПФ по созданию фонда страхования пенсионных активов; 
      в части добровольного накопительного пенсионного обеспечения;
      - разработка мер по стимулированию добровольных и профессиональных пенсионных схем; финансированию добровольных профессиональных пенсионных взносов в пользу работников организаций, в том числе и бюджетных, профессии которых включены в Перечень профессий работников; 
      - проведение совместных действий с профессиональными союзами, неправительственными организациями и общественными объединениями по стимулированию формирования добровольных и профессиональных схем страхования.
      Б. Для участников системы социального страхования при потере трудоспособности, потере кормильца, потере работы предусматривается:
      в части обязательного социального страхования
      - обеспечить совершенствование нормативных правовых актов по установлению статуса инвалидности и введение новых правил освидетельствования больных и инвалидов (с 1 января 2005 года);
      - разработать механизм социальных выплат для получателей по потере трудоспособности, кормильца и работы из Государственного фонда социального страхования;
      - определить размер максимального дохода работника, из которого будут производиться социальные отчисления работодателем;
      в части дополнительного уровня социального страхования
      - ввести обязательное страхование ответственности работодателя за причинение вреда жизни и здоровью работника при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей с участием страховых организаций, осуществляющих страховую деятельность по отрасли "общее страхование" и отрасли "страхование жизни" (2006 год);
      - разработать меры стимулирования развития добровольных накопительных схем страхования социальных рисков;
      - рассмотреть вопрос создания государственной аннуитетной компании. Функционирование государственной аннуитетной компании позволит удовлетворить имеющийся спрос на рынке страхования и обеспечить реализацию прав граждан, предоставленных им в соответствии с законодательством о пенсионном обеспечении.  <*>
      Сноска. В главу 3.2.2 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 .

        3.2.3. Совершенствование организации социальной помощи

     В условиях перехода к социальному страхованию для преодоления бедности будет продолжено оказание АСП.
      Совершенствование организации социальной помощи предусматривает следующие меры:
      А. Семьям, имеющим детей, наряду с выплатой единовременного пособия в связи с рождением ребенка будут выплачиваться:
      с 1 января 2006 года - пособия на детей до 18 лет из малообеспеченных семей, со среднедушевым доходом ниже стоимости продовольственной корзины;
      с 1 июля 2006 года - пособия по уходу за ребенком до достижения им возраста одного года независимо от дохода семьи. Размер пособия будет установлен дифференцированно в зависимости от количества детей.
       Б. Инвалидам
      Будет рассмотрена возможность поэтапного перехода к возмещению затрат на приобретение инвалидам сурдо-тифлотехники и протезно-ортопедических изделий.
       В. Малообеспеченным семьям
      - будут совершенствоваться критерии предоставления АСП;
      - проведена оптимизация предоставления жилищной помощи с учетом дальнейшего совершенствования системы оплаты жилья и коммунальных услуг.
       Г. Иным социально уязвимым группам населения 
      Будут повышены размеры специального государственного пособия и государственного специального пособия лицам, работавшим на подземных и открытых горных работах, на работах с особо вредными и особо тяжелыми условиями труда.  <*>
      Сноска. В подраздел 3.2.3 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 .

        3.3. Совершенствование системы реабилитации инвалидов

      Создание системы реабилитации инвалидов потребует разработки единой технологии реабилитационного процесса, включающей профилактику, установление и реабилитацию инвалидности, предусматривающей интеграцию деятельности учреждений здравоохранения, образования, труда, занятости и социальной защиты, которая будет осуществляться в рамках Программы реабилитации инвалидов на 2006-2008 годы.
      Для улучшения профилактики будет пересмотрена методика экспертно-реабилитационной диагностики, что позволит дифференцировать и определить мероприятия по реабилитации в зависимости от уровня воздействия болезни на органы или организм человека.
      Тяжесть заболевания, состояние патологии, приводящей к инвалидности, будут измеряться количественно. В этих целях будет поэтапно внедрена методика определения функциональных классов на основе международной классификации функционирования, ограничений жизнедеятельности и здоровья.
      По итогам результатов проведения медико-социальной экспертизы разрабатывается индивидуальная программа реабилитации (ИПР), предусматривающая проведение реабилитационных мероприятий в целях медицинской, социальной и профессиональной реабилитации инвалидов. Основой этого процесса должны стать государственные стандарты оказания гарантированных медицинских и социальных услуг. Наряду с гарантированным социальным обеспечением будут введены дополнительные виды социальной помощи инвалидам, финансируемые как за счет средств работодателей, так и самих граждан в период их активной трудовой деятельности. Обязательность выполнения ИПР организациями различных ведомств и форм собственности будет закреплена в соответствующих нормативных правовых актах.
      Будет разработана методика и определены критерии оценки эффективности проведения реабилитации. Контроль и оценка результатов реализации ИПР будут возложены на службу МСЭ.
      Разрабатываемая технология реабилитации представляет собой непрерывный процесс с предоставлением больным и инвалидам комплекса последовательных взаимосвязанных услуг, направленных на предотвращение или уменьшение последствий болезни или травмы, максимальную реинтеграцию инвалидов в общество.
       Для проведения социальной реабилитации будут разработаны государственные стандарты оказания социальных услуг. Гарантированные государством социальные услуги будут предоставляться гражданам бесплатно, а дополнительные услуги - на условиях частичной и полной оплаты.
      Создание базы данных инвалидов позволит определить потребности инвалидов в компенсаторных технических средствах и средствах передвижения. Лаборатории по выпуску протезно-ортопедических изделий и по оказанию сурдопомощи станут центрами по разработке и внедрению новых технологий, обеспечивающих повышение качества и эффективности вспомогательных средств. Будут усовершенствованы инфраструктура и сервисное обслуживание при оказании ортопедической и сурдопомощи.
      Организация деятельности в сфере социального обслуживания граждан пожилого возраста и инвалидов в домах-интернатах будет направлена на оказание специализированной помощи. Для этого будут разукрупнены дома-интернаты, открыты дома малой вместимости и созданы специализированные стационарные учреждения.
      Престарелым гражданам и инвалидам, сохранившим в достаточной мере способность к самообслуживанию, будут создаваться необходимые условия для проживания в домашних условиях: предполагается дальнейшее развитие территориальных центров по оказанию социальных услуг, стационарное и полустационарное содержание, социальное обслуживание на дому, срочная социальная помощь и социально-консультативная помощь. К этой работе будут широко привлекаться представители общественных объединений и неправительственных организаций.
      В целях социальной реабилитации инвалидам будет обеспечен доступ к объектам социальной инфраструктуры, транспорта, связи и информации.
       Улучшение условий для профессиональной реабилитации предполагает совершенствование среднего и профессионального образования, профессиональной подготовки и переподготовки, организацию самозанятости и трудоустройства инвалидов (создание специализированных учебно-производственных предприятий, работа на дому, гибкие рабочие места, социальные рабочие места, установление квоты рабочих мест для инвалидов).
      В системе школьного образования будут созданы необходимые условия для обучения инвалидов в обычных и специальных школах, на дому (по индивидуальным программам). Будут установлены квоты на обучение инвалидов в высших и средних профессиональных учебных заведениях на основе государственного заказа, приняты дополнительные меры для включения инвалидов в свободный рынок труда. Предполагается установить квоту трудоустройства инвалидов в государственных организациях в размере 3 %, предусмотреть предоставление льготных кредитов из местного бюджета (в рамках программ поддержки предпринимательства), целевое трудоустройство.
      В соответствии с новыми подходами к социальной защите инвалидов будет пересмотрена методологическая и инструктивно-методическая база службы МСЭ.
      Будет создан централизованный банк данных граждан, прошедших МСЭ, информационно-
справочная программа по проблемам инвалидности и реабилитации.
      Реализация основных направлений совершенствования системы реабилитации больных и инвалидов будет осуществлена поэтапно.

        3.4. Совершенствование системы социальных услуг

       Улучшение качества предоставляемых социальных услуг будет осуществляться на основе разработки государственных стандартов социального обслуживания, расширения перечня предоставляемых услуг и обеспечения их доступности.
      В связи с этим предусматривается: 
      создание и развитие сети агентств по найму воспитателей дошкольного возраста для  детей до 5 лет ;
      развитие сети социальной помощи на дому, центров реабилитации и кабинетов психолого-педагогической коррекции с оказанием социальной и медико-педагогической коррекционной поддержки  детям-инвалидам и детям с ограниченными возможностями ;
      открытие приютов для  детей и подростков, подвергшихся насилию , с последующим размещением этих детей в детских домах или в специализированных домах-интернатах;
      развитие сети реабилитационных учреждений, предоставляющих социальные и медицинские услуги  для инвалидов и лиц пожилого возраста ;
      создание и развитие кризисных центров, центров адаптации для оказания социально-психологической и консультативной помощи  лицам, оказавшимся в трудной жизненной ситуации.
      Улучшение качества предоставляемых компенсаторных технических средств для инвалидов будет достигнуто за счет внедрения современных технологий производства протезно-
ортопедических изделий, повышения качества приобретаемых сурдо-тифлосредств, дальнейшего развития инфраструктуры сервисного обслуживания инвалидов в регионах.
       Доступность социальных услуг будет обеспечиваться на основе:
      - формирования государственного заказа на оказание социальных услуг и совершенствования процедур проведения государственных закупок;
      - обеспечения выделения квоты для поступления инвалидов, которым согласно заключению МСЭ не противопоказано обучение, в высшие и средние профессиональные учебные заведения.
      Создание и развитие сети организаций, предоставляющих социальные услуги, будут осуществляться с активным участием неправительственных организаций и общественных объединений.

        3.5. Содействие продуктивной занятости населения и 
           совершенствование   регулирования трудовых отношений

        3.5.1. Содействие продуктивной занятости
             населения в легальном секторе

       Целью политики содействия продуктивной занятости являются обеспечение эффективной занятости, снижение уровня безработицы, повышение качества рабочей силы, сбалансированности предложения рабочей силы и числа рабочих мест, защита национального рынка труда.
      Ее реализация будет осуществляться в рамках разрабатываемой Программы занятости населения Республики Казахстан на 2005-2007 годы, предусматривающей переход от избыточной занятости с низкой производительностью труда к сочетанию низкого уровня безработицы с высокопроизводительной занятостью путем создания новых рабочих мест и совершенствования технической и технологической оснащенности производств.
      Реализация национальной политики содействия занятости предполагает следующую совокупность мер:
      - развитие системы мониторинга рынка труда и оценки эффективности реализуемых программ содействия занятости с точки зрения их влияния на рынок труда и финансовых затрат. Будут расширены существующие в настоящее время базы данных "Республиканские вакансии и рынок труда", "Автоматизированная информационная система трудоустройства населения", "База данных Оралман" и создана единая автоматизированная  база данных рабочей силы по профессиональному и квалификационному составу по каждой отрасли и по возрасту ;
      - составление прогноза потребности в рабочих и специалистах с учетом кратко-, средне- и долгосрочных перспектив спроса и предложения на рынке труда по укрупненным группам профессий и специальностей, по видам экономической деятельности и отдельным регионам. Будут связаны воедино все комплексные и региональные программы развития в сфере занятости для того, чтобы они осуществлялись в контексте общегосударственных социально- экономических задач;
      - совершенствование системы образования, ее ориентация на потребности работодателей и изменения спроса и предложения на рынке труда. При этом будут законодательно закреплены нормы заинтересованного участия в подготовке кадров учебных заведений, служб занятости, работодателей, профсоюзов и органов власти;
      - разработка стратегии активной политики на рынке труда и ее приоритетов с учетом особенностей социально-экономического развития страны. Будут приняты меры по сохранению имеющихся и созданию новых рабочих мест;
      - повышение мобильности рабочей силы. Регулирование потоков внутренней трудовой миграции потребует дальнейшего совершенствования государственного управления миграционными процессами, создания условий для повышения территориальной трудовой мобильности рабочей силы с учетом прогнозов социально-экономического развития.
      Регулирование внешней трудовой миграции и защита внутреннего рынка труда будут осуществляться путем установления квоты на ввоз и вывоз рабочей силы и заключения международных соглашений, предусматривающих меры по обеспечению защиты прав и интересов мигрантов в странах временного пребывания, а также по их возвращению; путем пресечения нелегальной трудовой миграции, незаконного вывоза казахстанской рабочей силы за пределы республики и организации иммиграционного контроля.
      На основе республиканского банка данных будут приняты меры по развитию системы информирования населения о состоянии спроса и предложения на рынке труда, повышена ответственность работодателей за представление полных и достоверных данных об имеющихся вакансиях. Будет создана сеть информационно-консультационных услуг, значительно повышена эффективность трудового посредничества, приняты специальные экономические и социальные меры по усилению мотивации к активному поиску работы.
       В целях обеспечения социальных гарантий занятости будут приняты меры по повышению конкурентоспособности на рынке труда и оказанию содействия в трудоустройстве молодежи, женщин, лиц, потерявших работу. Особое внимание будет уделено разработке и реализации молодежных программ, поддержке предпринимательской деятельности и развитию самозанятости.
      Для реализации социальной защиты неконкурентоспособных на рынке труда граждан (инвалиды, лица предпенсионного возраста и др.) будут разработаны и реализованы специальные программы адаптации, трудоустройства, профессиональной ориентации и профессионального обучения. Предполагается восстановить систему квотирования и субсидирования рабочих мест для целевых групп населения. Уменьшение безработицы и обеспечение возможности получения самостоятельного заработка позволят развить гибкие формы занятости (создание рабочих мест с неполным рабочим днем, на вспомогательных работах). Будет повышена доступность социальных услуг, предоставляемых через систему служб занятости, населению вне зависимости от места проживания, пола и возраста.

        3.5.2. Совершенствование трудовых отношений и развитие социального          
             партнерства

       Целью регулирования трудовых отношений на современном этапе является дальнейшее развитие демократических, правовых и социальных механизмов, направленных на обеспечение общественного согласия и экономического развития республики.
      Будет разработана и законодательно закреплена в Трудовом кодексе новая модель правового регулирования трудовых отношений, оптимально сочетающая социальную защиту и экономическую целесообразность, направленная на создание условий для:
      - устойчивого функционирования рынка труда;
      - реальной защиты трудовых и социальных прав работников с учетом интересов работодателей;
      - мотивации к высокопроизводительному труду;
      - повышения ответственности за улучшение состояния безопасности и охраны труда;
      - легализации трудовых отношений.
      Важной особенностью новой модели регулирования трудовых отношений является  сочетание законодательного (государственного) и договорного регулирования трудовых отношений .
      Либерализация трудовых отношений в условиях рыночной экономики осуществляется с сохранением за государством функции правового регулирования экономической сферы с регламентацией пределов государственного вмешательства в данную сферу. Государство должно выступать гарантом реализации основных прав и свобод граждан (свобода выбора деятельности, право на содействие в трудоустройстве, на охрану труда и его безопасные условия, соблюдение минимальных государственных стандартов). За ним остается право определения Типовых норм и нормативов труда.
      Сохранятся государственный надзор и контроль за соблюдением трудового законодательства с защитой трудовых прав работников. Будет введена система мониторинга и анализа соблюдения трудового законодательства, разработаны экономические и административные меры воздействия на субъектов трудовых отношений в целях предупреждения и пресечения нарушений законодательства о труде, безопасности и охране труда.
      Новая модель регулирования трудовых отношений повысит роль и значение индивидуально- и коллективно правового и договорного регулирования трудовых отношений, возникающих между работником и работодателем, работниками и работодателями или их объединениями. Специальные положения разрабатываемого в настоящее время Трудового кодекса будут направлены на повышение роли социального партнерства, создание условий, необходимых для развития инициативы работников и работодателей, предоставление им возможности самостоятельно решать вопросы, связанные с трудовыми отношениями, вырабатывать на договорной основе взаимоприемлемые решения. Коллективный договор станет доминирующей формой социального диалога. В нем будут закреплены принципы свободы объединений и признания права на ведение переговоров, определена ответственность сторон. Наряду с профессиональными союзами в регулировании трудовых отношений примут участие советы трудовых коллективов. Такой порядок регулирования отвечает интересам всех субъектов трудовых отношений, значительно повышает и укрепляет общественную стабильность.
       Предполагается совершенствовать работу институтов, обеспечивающих заключение и исполнение коллективных договоров , разрешение коллективных трудовых споров и выполнение требований коллективного соглашения. Будет предусмотрена возможность применения двухуровневой системы: уровень согласительной комиссии либо трудового арбитража, создаваемого по соглашению между работодателем и работниками, и второй уровень - судебная инстанция.
      Для  соблюдения работодателями условий охраны труда и безопасности вводится обязательное проведение аттестации производственных объектов. Законодательно закрепляются основные принципы безопасности, гигиены и охраны труда, их содержание, меры по предотвращению промышленных аварий; на предприятиях и в организациях в обязательном порядке будут создаваться службы безопасности и охраны труда.
      Будут приняты  меры по упреждающей профессиональной подготовке, переподготовке и трудоустройству граждан за счет средств работодателя на договорных условиях. Профессиональная подготовка будет осуществляться как в организациях образования, так и на предприятиях непосредственно. Для реализации правовых гарантий трудоустройства предусмотрено использование активных методов содействия занятости государством, трудовое посредничество и участие работодателей (создание новых рабочих мест, внутрипроизводственное обучение).
       Для развития социального диалога и повышения роли социального партнерства будут:
      - уточнены полномочия сторон трех - и двухстороннего сотрудничества;
      - определены компетенции и уровень ответственности органов исполнительной власти, работников и работодателей;
      - расширены приоритетные направления социального диалога;
      - созданы условия для дальнейшего ассоциирования объединений работников и работодателей на региональном и отраслевом уровнях.
      Генеральное соглашение будет заключаться на трехлетний период с осуществлением равномерного возложения принимаемых обязательств на стороны трехстороннего сотрудничества.
       Трудовое законодательство республики поэтапно будет приведено в соответствие с международными стандартами . Это создаст необходимые условия для расширения и углубления международного сотрудничества, позволит адаптировать систему трудовых отношений в республике к вступлению во Всемирную торговую организацию.

        3.5.3. Меры по легализации теневой занятости

       Теневая занятость представлена в настоящее время деятельностью самостоятельно занятых трудящихся и работодателей на неформальных предприятиях; занятостью наемных работников на предприятиях реального сектора, самозанятостью и работой в домашних хозяйствах.
      Неформальные рабочие места неустойчивы, носят случайный характер, отличаются вредными условиями труда, не дают права на социальное обеспечение и социальную помощь.
      С целью легализации теневой занятости будут приняты следующие меры:
       экономические:
      - совершенствование трудового и социального законодательства, направленное на снижение затрат для субъектов формального сектора по сравнению с издержками участия в теневой экономике;
      - стимулирование предпринимательской деятельности, расширение практики микрокредитования, что позволит создать альтернативу теневой занятости;
      - государственное регулирование потоков трудовой миграции, создание условий для перераспределения трудовых ресурсов между отраслями и территориями, стимулирование трудовой миграции из трудоизбыточных регионов;
      - развитие системы мониторинга рынка труда, совершенствование и расширение использования социальной карты, содержащей демографические, имущественные показатели состояния домашних хозяйств;
      - определение и структурирование квоты на ввоз рабочей силы в строгой зависимости от приоритетных потребностей развития сферы производства и услуг;
       социальные:
      - формирование трехуровневой системы социального обеспечения, предполагающей оптимальное перераспределение ответственности между государством, работодателями и работниками, стимулирующей мотивацию к занятости в формальном секторе;
       административные меры:
      - усиление контроля за соблюдением трудового законодательства, законодательства о занятости и социальной защите населения;
      - применение административных мер к гражданам, занятым в теневой экономике (к работодателям, наемным работникам, самозанятым) и уклоняющимся от уплаты налогов и социальных платежей;
      - усиление совместной работы исполнительных, представительных, правоохранительных и контролирующих органов по легализации незаконной (нелегальной) деятельности, скрытой (теневой или подпольной) деятельности и неформального производства;
      - дальнейшая децентрализация управленческих функций, в частности, в регулировании внешней трудовой миграции, содействии занятости.

                     3.6.Совершенствование управления
                   системой социального обеспечения

           3.6.1. Региональный аспект углубления социальных реформ 

       Углубление социальных реформ требует дальнейшей оптимизации и перераспределения функций управления системой социального обеспечения между центральным и местными исполнительными государственными органами.
      В ходе реализации Программы задачами:
      центрального исполнительного органа являются формирование национальной политики социального обеспечения, разработка подходов к поэтапному выравниванию условий доступности предоставляемых в регионах социальных услуг, оказание методологической помощи в разработке и реализации программ социального развития регионов;
      местных исполнительных органов - проведение широкой разъяснительной работы и разработка планов мероприятий и программ социального развития, включающих:
       а) в части развития социального страхования - принятие мер по стимулированию развития добровольных и профессиональных схем социального обеспечения на основе трехсторонних региональных соглашений;
       б) в части оказания социальной помощи - АСП, жилищная помощь, а также детские пособия до 18 лет малообеспеченным семьям будут финансироваться за счет местного бюджета.
      Для усиления адресности оказываемой материальной помощи будут завершены внедрение социальной карты и создание базы данных малообеспеченных семей, что повысит качество мониторинга бедности, создаст условия для более точного определения совокупного дохода малообеспеченных семей, развития активных методов преодоления бедности.
      Осуществление этих задач будет сопровождаться соответствующим техническим оснащением сельских, районных и областных акиматов и созданием интегрированной системы информационного обеспечения регионов в рамках единой системы электронного обслуживания граждан государства;
       в) в части профилактики инвалидности, обеспечения инвалидам доступности медицинских, социальных и образовательных услуг и совершенствования системы реабилитации в дополнение к комплексной и областной программам реабилитации будут разработаны меры, направленные на обеспечение доступности и приближение реабилитационных услуг к месту жительства инвалидов, обеспечение доступа к объектам социальной инфраструктуры, развитие сети реабилитационных учреждений и трудоустройство инвалидов;
       г) в части оказания социальных услуг предусматривается поэтапное создание целостной системы социальных услуг для отдельных категорий населения, нуждающихся в них;
       д) в части развития трудовых отношений и оказания содействия занятости населения будет продолжена работа по реализации активной политики занятости: создание новых рабочих мест на основе мониторинга рынка труда, организация профессиональной подготовки, переподготовки в целях повышения конкурентоспособности на рынке труда целевых групп, развитие и использование экономически целесообразных видов общественных работ.

        3.6.2. Совершенствование информационного обеспечения 
             и социальной статистики

       Совершенствование информационного обеспечения будет осуществляться в рамках создания единой системы электронного обслуживания граждан и включает в себя:
      - создание единой персонифицированной системы учета и контроля социальных выплат и отчислений участников системы социального обеспечения и социальных выплат;
      - создание базы данных малообеспеченных семей, отражающей их количественную, качественную характеристики и социальное положение;
      - создание базы данных инвалидов, содержащей информацию о количестве инвалидов, состоянии и причинах инвалидности, потребности инвалидов и их удовлетворения;
      - создание электронного архива дел социальных выплат (пенсий, государственных пособий, социальных выплат из Государственного фонда социального страхования) в целях повышения эффективности администрирования системы социального обеспечения (2005 год) с последующим внедрением механизма электронного назначения пенсий и пособий (2007 год);
      - создание базы данных крупных предприятий (состояние охраны и безопасности труда, уровень производственного травматизма и профессиональных заболеваний).
      На основе существующей информационной системы и созданных баз данных будет создана интегрированная информационная система, имеющая иерархическую структуру, включающая сельский, районный, областной и республиканский уровни, содержащая единый формат обмена данными, протоколов взаимодействия информационных подсистем и баз данных.
      Будет разработан и реализован интерфейс с создаваемыми в рамках Государственной программы формирования и развития национальной информационной инфраструктуры базами данных "Ресурсы Казахстана", "Физические лица", "Юридические лица".
      Интегрированная модель информационной системы социального обеспечения будет служить основой для развития социальной статистики.
 

                                 3.6.3. Кадровое обеспечение
 
             Реализация основных направлений дальнейшего углубления социальных реформ требует подготовки и повышения квалификации кадров системы социального обеспечения.
      В связи с этим необходимо организовать систему подготовки:
      - социальных работников в высших и средних профессиональных учебных заведениях с открытием специальных факультетов и подразделений;
      - квалифицированных актуариев.
      Для обеспечения повышения квалификации работников и переподготовки кадров предусматривается:
      - организовать циклы повышения квалификации врачей-экспертов в Алматинском государственном институте усовершенствования врачей и профильных научно-исследовательских институтах и научных центрах;
      - разработать специальные программы обучения для социальных работников центральных, территориальных и местных исполнительных органов на базе высших и средних учебных заведений и Республиканского государственного казенного предприятия "Курсы повышения квалификации кадров Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан";
      - организовать специальные курсы по основным направлениям социальной политики с привлечением неправительственных организаций и международных институтов, занимающихся вопросами социального обеспечения;
      - предусмотреть подготовку национальных актуариев с использованием стажировок в передовых центрах по вопросам актуарного анализа системы социального обеспечения.

                    3.7. Механизмы реализации Программы

       Выполнение Программы будет осуществляться на основе плана мероприятий по ее реализации.
      План мероприятий определит основные направления работы по совершенствованию системы социального обеспечения, регулированию трудовых отношений, содействию продуктивной занятости и повышению качества предоставляемых социальных услуг.
      Комплексность мероприятий позволит скоординировать деятельность и мобилизовать возможности всех уровней исполнительной власти на обеспечение целенаправленных и согласованных действий по основным направлениям углубления социальных реформ в Республике Казахстан.
      Правительством Республики Казахстан будет осуществляться постоянный мониторинг и оценка эффективности реализации Программы посредством контроля за ходом исполнения плана мероприятий по реализации Программы.

               Раздел IV. Необходимые ресурсы и источники финансирования

      Источниками финансирования являются средства государственного бюджета, обязательные и добровольные взносы работодателя и/или работников.
      Всего на реализацию Программы из государственного бюджета потребуется средств на сумму 994599,9 млн. тенге, в том числе из республиканского бюджета:
      в 2005 году - 276230,5 млн. тенге;
      в 2006 году - 341203,4 млн. тенге;
      в 2007 году - 363736,9 млн. тенге,
из местного бюджета:
      в 2006 году - 6519,0 млн. тенге;      
      в 2007 году - 6910,1 млн. тенге..
      Объемы расходов по мероприятиям, финансируемым за счет средств республиканского бюджета, будут определяться (уточняться) в соответствии с Законом Республики Казахстан "О республиканском бюджете" на соответствующий финансовый год. Расходы из местных бюджетов будут определяться местными представительными органами.  <*>
      Сноска. В раздел IV внесены изменения - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 .

             Раздел V. Ожидаемые результаты от реализации Программы

       Реализация Программы будет способствовать:
      повышению уровня социального обеспечения населения за счет средств государственного бюджета, обязательных взносов и добровольных средств работодателя и/или работников;
      расширению охвата населения социальным обеспечением;
      снижению уровня бедности;
      улучшению условий и безопасности труда;
      сокращению теневой занятости;
      снижению уровня безработицы;
      повышению качества предоставляемых социальных услуг;
      развитию страхования социальных рисков и страхового рынка;
      созданию в системе социального обеспечения единой персонифицированной системы учета и контроля социальных выплат и отчислений.
      Совершенствование системы социального обеспечения и увеличение доходов населения приведут к повышению платежеспособного спроса и послужат импульсом экономического роста.

           Раздел VI. План мероприятий по реализации Программы 
            дальнейшего углубления социальных реформ 
            в Республике Казахстан на 2005-2007 годы  <*>

     Сноска. В раздел VI внесены изменения - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 .

_____________________________________________________________________
N  | Мероприятия   |Форма   |Ответст-  |Срок ис-|Предпола- |Источник
п\п|               |завер-  |венные за |полнения|гаемые    |финанси-
   |               |шения   |исполнение|(реали- |расходы,  |рования    
   |               |        |(реализа- |зации)  |млн.тенге |
   |               |        |   цию)   |        |          |
____________________________________________________________________
1 |      2        |   3    |     4    |    5   |     6    |   7
____________________________________________________________________      
1. Совершенствование государственных социальных стандартов

                     1.1.Совершенствовать Проекты   МТСЗ,АС,  I        Не тре-  
    методику опре-   ведом-    МЗ, МОН   квартал  буется
    деления величи-  ственных            2005
    ны прожиточного  норма-              года
    минимума         тивных
                     правовых
                     актов  
 
       1.2.Осуществить      Проекты   МТСЗ,МЗ,  III      Не тре-
    инвентаризацию   Законов   МОН       квартал  буется  
    нормативных      Респуб-             2005
    правовых актов,  лики                года
    устанавливающих  Казахстан           
    минимальные
    государствен-
    ные социальные
    стандарты, опре-
    деляющие раз-
    меры пособий и
    других социаль-
    ных выплат
    и привести их
    в соответствие
    с  Законом Рес-
    публики Казах-
    стан "О про-
    житочном мини-
    муме"
 
       1.3.Обеспечить       Инфор-    МТСЗ,     Еже-     Не тре-
    проведение       мация     МКИС,     квар-    буется
    разъяснитель-    Прави-    акимы     тально
    ной работы       тельству  областей,
    среди населения  Респуб-   гг.
    о проводимой     лики      Астаны и
    работе по совер- Казахстан Алматы 
    шенствованию 
    методики опреде-
    ления величины
    прожиточного
    минимума на
    основе между-
    народного опыта
    и совместно с 
    международными
    организациями
 
  2. Совершенствование системы социального обеспечения
 
  2.1. Базовый уровень социального обеспечения
2.1.1.Разработать    Проекты   МТСЗ,     2005-    2005г.-   Рес-
      проекты нор-   Законов   МЭБП      2007     82483,0;  публи- 
      мативных       Респуб-             годы     2006г.-   канский
      правовых       лики                         121371,2;  бюджет
      актов по       Казахстан                    2007г.-
      введению                                    126636,7
      базового
      уровня со-
      циального
      обеспечения
 
  2.2. Развитие страхования основных социальных рисков
 
  2.2.1.Обеспечить     Проект    МТСЗ      IV       2005г.-   Рес-
      поэтапное по-  Постанов-           квартал  180050,6; публи-
      вышение раз-   ления               еже-     2006г.-   канский
      меров пен-     Прави-              годно    193348,2; бюджет
      сионных вып-   тельства                     2007г.-
      лат из         Респуб-                      199757,5
      Государствен-  лики 
      ного центра    Казахстан
      по выплате
      пенсий
 
       2.2.2.Внести изме-   Проект   МТСЗ,      I        Не тре-
      нения и до-    Закона   АФН        квартал  буется
      полнения в     Респуб-  (по        2005
       Закон Респуб- лики     согла-     года
      лики Казах-    Казах-   сованию),
      стан "О пен-   стан     МФ
      сионном обес-
      печении в 
      Республике 
      Казахстан" по:
      - совершенст-
      вованию меха-
      низма пенсион-
      ных выплат из
      накопительных
      пенсионных
      фондов и
      страховых ор-
      ганизаций.
 
       2.2.3.Внести         Предло-   МТСЗ,     III      Не тре-
      предложения    жения     АФН       квартал  буется
      по внесению    Прави-    (по       2005
      изменений в    тельству  согла-    года
       Кодекс Рес-   Респуб-   сованию),
      публики        лики      МЭБП,
      Казахстан      Казахстан МФ
      "О налогах
      и других обя-
      зательных
      платежах в
      бюджет" по
      стимулирова-
      нию развития
      накопительных
      пенсионных
      схем
 
       2.2.4.Рассмотреть    Предло-   МТСЗ,     II       Не тре-
      возможность    жения     АФН       квартал  буется
      государствен-  Прави-    (по       2007
      ного субсиди-  тельству  согла-    года
      рования        Респуб-   сованию),
      обязательных   лики      МЭБП
      пенсионных     Казахстан
      взносов в
      пользу рабо-
      тающих по
      найму женщин,
      находящихся
      в отпуске по
      беременности
      и родам, уходу
      за ребенком
      в возрасте
      до одного года
 
  2.2.5.Обеспечить     Проект     МТСЗ,    2005-    2006 г.   Рес-
      дальнейшую     Закона     АФН      2007     - 250,0;  публи-
      оптимизацию    Респуб-    (по      годы     2007 г.   канский
      платежей в на- лики       согла-            - 249,8   бюджет
      копительной    Казахстан, сованию),
      пенсионной     проект     НБ (по
      системе через  Постанов-  согласо-
      Государствен-  ления      ванию)
      ный центр по   Прави-
      выплате        тельства
      пенсий. Ввести Респуб-
      систему мони-  лики
      торинга обяза- Казахстан,
      тельных        проект
      пенсионных     ведомст-
      взносов        венного
                     норма-
                     тивного
                     правового
                     акта
 
       2.2.6. Продолжить    Инфор-    АФН (по   еже-     Не тре-
       работу по     мация     согласо-  годно    буется
       развитию и    Прави-    ванию),
       расширению    тельству  МФ, МТСЗ,
       перечня       Респуб-   НБ (по 
       финансовых    лики      согласова- 
       инструментов  Казахстан нию), МЭБП, 
       для инвести-            отрасле-  
       рования                 вые госу-
       пенсионных              дарствен- 
       активов                 ные органы 
 
       2.2.7. Расширить     Проект    АФН (по   III      Не тре-
       формат обя-   ведомст-  согласо-  квартал  буется 
       зательной     венного   ванию)    2005
       ежегодной     норма-              года
       информации    тивного
       накопительных правового
       пенсионных    акта
       фондов о 
       ежемесячных
       инвестицион-
       ных доходах
       (убытках),
       ежемесячных
       взносах и
       суммах комис-
       сионного
       вознаграж-
       дения
 
       2.2.8. Рассмотреть   Предло-   АФН (по   II       Не тре-
       вопрос о      жения     согласо-  квартал  буется 
       целесообраз-  Прави-    ванию),   2007 
       ности соз-    тельству  МТСЗ,     года
       дания фонда   Респуб-   Ассоциа-
       страхования   лики      ция 
       пенсионных    Казахстан финансис-
       активов                 тов
                               Казах-
                               стана (по
                               согласо-
                               ванию) 
 
                       2.2.9  Разработать   Предло-   МТСЗ,     Январь   Не тре-
       меры по       жения     АФН (по   2005     буется
       стимулиро-    Прави-    согласо-  год 
       ванию добро-  тельству  ванию), 
       вольных и     Респуб-   МФ
       профессио-    лики 
       нальных схем  Казахстан 
       страхования
       социальных
       рисков
 
       2.2.10  Разработать  Проект    МТСЗ,     Январь   Не тре- 
        и утвердить  ведомст-  МЗ        2005     буется
        Правила      венного             года
        освидетель-  норма-
        ствования и  тивного
        установления правового 
        степени      акта
        утраты
        трудоспособ- 
        ности
 
       2.2.11  Внести пред- Предло-   МТСЗ,     III      Не тре-
        ложения по   жения     МФ,НБ     квартал  буется
        определению  Прави-    (по       2005
        размера мак- тельству  согласо-  года 
        симального   Респуб-   ванию),
        дохода  ра-  лики      МЭБП
        ботника, из  Казахстан
        которого
        производятся
        обязательные
        социальные
        отчисления
        работодателем
 
       2.2.12  Рассмотреть  Предло-   МТСЗ,МФ,  IV       Не тре-
        вопрос соз-  жения     АФН (по   квартал  буется
        дания госу-  Прави-    согласо-  2004
        дарственной  тельству  ванию),   года
        аннуитетной  Респуб-   НБ (по 
        компании     лики      согласо-
                     Казахстан ванию), 
                               МЭБП

2.3. Совершенствование организации социальной помощи
 

  2.3.1.  Разработать  Проект    МТСЗ,     IV       2006 г.   Рес- 
        проект За-   Закона    МЭБП,     квартал  - 6339,7; публи-
        кона Респуб- Респуб-   акимы     2004     2007 г.   канский
        лики Казах-  лики      областей, года     - 14335,8 бюджет
        стан "О го-  Казахстан гг.Астаны            
        сударствен-            и Алматы           2006 г.   Местный
        ных пособиях                              - 6519,0; бюджет
        семьям, име-                              2007 г.
        ющим детей"                               - 6910,1
 
       2.3.2.  Разработать  Проект    МТСЗ,     IV       Не тре-
        проект За-   Закона    МЭБП,     квартал  буется
        кона Респуб- Респуб-   акимы об- 2004 
        лики Казах-  лики      ластей,   года
        стан "О вне- Казахстан гг.Астаны
        сении изме-            и Алматы
        нений и до-
        полнений в
        Закон Рес-
        публики
        Казахстан
        "О госу-
        дарственной 
        адресной
        социальной
        помощи"
 
       2.3.3.   (Исключена - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 ).
 
       2.3.4.  Внести       Предло-   МИТ,МТСЗ, IV       Не тре- 
        предложения  жения     МЭБП,АРЕМ квартал  буется
        по оптими-   Прави-    (по сог-  2006
        зации        тельству  ласова-   года
        предостав-   Респуб-   нию),
        ления        лики      акимы
        жилищной     Казахстан областей,
        помощи                 гг.Астаны 
                               и Алматы
 
       2.3.5.  Рассмотреть  Предло-   МТСЗ,     IV       Не тре-         
        возможность  жения     МЭБП, МФ  квартал  буется
        поэтапного   Прави-              2007
        перехода к   тельству            года
        возмещению   Респуб-
        затрат на    лики
        приобретение Казахстан
        инвалидам
        сурдо-тифло-
        техники и
        протезно-
        ортопеди-
        ческих 
        изделий
 
       2.3.6.  Обеспечить   Проект    МТСЗ,     I        2005г.-  Рес-  
        повышение    Закона    МЭБП      квартал  12582,3; публи-   
        размеров     Респуб-             2005     2006г.-  канский
        специальных  лики                года,    19891,4; бюджет
        госу-        Казахстан           I        2007г.-
        дарственных                      квартал  20716,9 
        пособий для                      2006
        участников                       года
        и инвалидов
        Великой
        Отечественной
        войны, 
        многодетным 
        семьям, 
        имеющим 4-х 
        и более 
        совместно 
        проживающих 
        несовершеннолетних 
        детей, матерям, 
        награжденным 
        подвесками 
        "Алтын алқа", 
        "Күміс алқа" 
        или орденом 
        "Материнская 
        слава" I и II 
        степени, до 
        4000 тенге 
        с 1 января 
        2006 года
 
       2.3.7.  Обеспечить   Проект    МТСЗ,     I        2005г.-   Рес-
        оказание     Поста-    МЭБП,     квартал  1109,6    публи-
        единовремен- новления  акимы     2005               канский
        ной помощи   Прави-    областей, года               бюджет 
        для участ-   тельства  гг.Астаны
        ников и      Респуб-   и Алматы 
        инвалидов    лики
        Великой      Казахстан
        Отечественной 
        войны
        согласно
         Посланию
        Президента
        Республики
        Казахстан
        от 19 марта
        2004 года
 
  3. Совершенствование системы реабилитации инвалидов
 
  3.1.  Внести Предло- Предло-   МЗ,МТСЗ   IV       Не тре-
      жения по       жения               квартал  буется 
      поэтапному     Прави-              2005
      внедрению ме-  тельству            года
      тодики опре-   Респуб-
      деления        лики
      функциональных Казахстан
      классов на
      основе между-
      народной
      классификации
      функциониро-
      вания, огра-
      ничений
      жизнедеятель-
      ности и
      здоровья
 
       3.2.  Разработать    Проект    МТСЗ,     IV                 Рес-
      проект         Поста-    МЗ,МОН,   квартал            публи- 
      Программы      новления  МЭБП      2005               канский
      реабилитации   Прави-              года               и мест-
      инвалидов на   тельства                               ные бюд-
      2006-2008      Респуб-                                жеты в 
      годы           лики                                   соответ-
                     Казахстан                              ствии с
                                                            парамет-
                                                            рами                                                                                       Про-
                                                            граммы

3.3.  Внести пред-   Предло-   МТСЗ,МЗ,  I        Не тре-
      ложения по     жения     МОН,МИТ   квартал  буется
      совершенство-  Прави-              2005
      ванию предо-   тельству            года
      ставления      Респуб-
      протезно-ор-   лики
      топедической   Казахстан
      помощи, 
      обеспечения
      инвалидов
      сурдо-тифло
      средствами и
      оказания
      социальных
      услуг
 
       3.4.  Разработать    Проект    МТСЗ,     2005-    Не тре-
      государствен-  ведом-    МИТ,МЗ,   2007     буется
      ные стандарты  ствен-    МОН       годы
      социального    ного      
      обслуживания   норма-
                     тивного
                     правово-
                     го акта 
 
       3.5.  Внести пред-   Предло-   МТСЗ,     II       Не тре-
      ложения по     жения     акимы     квартал  буется 
      открытию       Прави-    облас-    2005
      малокомплект-  тельству  тей,      года
      ных интернат-  Респуб-   гг.Астаны
      ных учрежде-   лики      и Алматы
      ний с целью    Казахстан
      разукрупнения
      действующей
      сети интернат-
      ных учреждений
 
       3.6.  Внести предло- Предло-   МТСЗ,     III      Не тре-
      жения по       жения     акимы     квартал  буется 
      расширению     Прави-    облас-    2005
      сети террито-  тельству  тей,      года
      риальных       Респуб-   гг.Астаны
      центров со-    лики      и Алматы
      циального      Казахстан
      обслуживания
      для одиноких
      престарелых
      граждан и
      инвалидов
 
  4. Совершенствование системы социальных услуг
 
  4.1.  Внести пред-   Предло-   МТСЗ,МЗ,  III      Не тре-
      ложения по     жения     МОН,МЭБП, квартал  буется
      расширению     Прави-    акимы об- 2005 
      сети органи-   тельству  ластей,   года
      заций, пре-    Респуб-   гг.Астаны
      доставляющих   лики      и Алматы,
      социальные     Казахстан НПО (по
      услуги                   согласо-
                               ванию) 
 
        4.2.  Внести пред-   Предло-   МТСЗ,     III      Не тре-
      ложения по     жения     МФ        квартал  буется
      формированию   Прави-              2005
      государствен-  тельству            года 
      ного заказа    Респуб-
      на оказание    лики
      социальных     Казахстан
      услуг и совер-
      шенствованию
      процедур про-
      ведения госу-
      дарственных
      закупок
 
       4.3.  Внести пред-   Предло-   МОН,      II       Не тре-
      ложения по     жения     МТСЗ      квартал  буется
      определению    Прави-              2005
      квоты для      тельству            года
      поступления    Респуб-
      инвалидов в    лики
      высшие и       Казахстан
      средние про-
      фессиональ-
      ные учебные
      заведения 
 
       4.4.  Внести пред-   Предло-   МТСЗ,     IV       Не тре-
      ложения по     жения     МОН,      квартал  буется
      открытию реа-  Прави-    акимы,    2005
      билитационных  тельству  облас-    года
      отделений,     Респуб-   тей,
      отделений      лики      гг.Астаны
      дневного или   Казах-    и Алматы
      5-дневного     стан
      пребывания на
      базе детских
      инвалидных
      интернатных
      учреждений и в
      специальных
      коррекционных
      организациях
      образования

5. Содействие продуктивной занятости населения и совершенствование
   регулирования трудовых отношений

5.1. Содействие продуктивной занятости населения в легальном секторе
 
  5.1.1.  Разработать  Проект    МТСЗ,     IV       Не тре-
        Программу    Поста-    НКСДЖ     квартал  буется
        занятости    новления  (по сог-  2004
        населения    Прави-    ласова-   года
        Республики   тельства  нию),
        Казахстан    Респуб-   МИТ,МЭБП,
        на 2005-     лики      акимы об-
        2007 годы    Казах-    ластей, 
                     стан      гг.Астаны
                               и Алматы
 
       5.1.2.  Принять      Проекты   МТСЗ,     2005-    Не тре-
        участие в    между-    МИД       2007     буется
        разработке   народных            годы
        проектов     согла-
        международ-  шений
        ных согла-
        шений по
        вопросам
        трудовой
        миграции в
        рамках СНГ,
        ЕврАзЭС,
        ЕЭП
 
  5.2. Совершенствование трудовых отношений и развитие 
     социального партнерства
 
  5.2.1.  Разработать  Проект    МТСЗ      IV       Не тре-
        проект Тру-  Трудо-              квартал  буется
        дового       вого                2004
        кодекса      Кодекса             года
        Республики   Респуб-
        Казахстан    лики
                     Казахстан
 
       5.2.2.  Внести       Предло-   МТСЗ      IV       2007г.-   Рес-
        предложения  жения               квартал  2037,2    публи-
        по повыше-   Прави-              2005               канский         
        нию размера  тельству            года               бюджет
        пособия по   Респуб-
        временной    лики
        нетрудо-     Казах-
        способности  стан
 
       5.2.3.  Разработать  Проект    МТСЗ,МЗ   Январь   Не тре-
        Правила про- ведом-              2005     буется
        ведения      ствен-              года
        аттестации   ного 
        производ-    норма-
        ственных     тивного
        объектов по  правово-
        условиям     го акта
        труда
 
       5.2.4.  Провести     Предло-   МТСЗ      IV       Не тре-
        инвентари-   жения               квартал  буется
        зацию        Прави-              2005
        действующих  тельству            года
        Типовых      Респуб-
        норм и нор-  лики
        мативов      Казахстан
        труда
 
       5.2.5.  Разработать  Проект    МТСЗ,     Январь   Не тре-
        проект Гене- согла-    респуб-   2005     буется
        рального     шения     ликан-    года 
        соглашения             ские
        между Прави-           объеди-
        тельством              нения
        Республики             проф-
        Казахстан,             союзов 
        республикан-           и рес-
        скими объе-            публи-  
        динениями              канские 
        профсоюзов и           объеди-
        республикан-           нения
        скими объе-            работо-
        динениями              дателей
        работодателей
        на 2005-2007
        годы
 
  5.3. Меры по легализации теневой занятости
 
  5.3.1.  Внести изме- Проект    МТСЗ      IV       Не тре-
        нения в      Закона              квартал  буется
        Закон Рес-   Респуб-             2004
        публики      лики                года 
        Казахстан    Казах-
        "О занятости стан
        населения"  
 
         5.3.2.  Разработать  Предло-   МИТ,      2005-    Не тре-
        меры по      жения     МЭБП,     2007     буется
        защите и     Прави-    МТСЗ,     годы  
        стимулиро-   тельству  акимы
        ванию пред-  Респуб-   облас-
        принима-     лики      тей,
        тельской     Казахстан гг.Астаны
        деятель-               и Алматы
        ности
 
       5.3.3.  Установить   Проект    МТСЗ      I        Не тре-
        квоту на     Постанов-           квартал  буется
        привлечение  ления               ежегодно  
        иностранной  Респуб-
        рабочей      лики
        силы для     Казахстан
        осуществ-
        ления
        трудовой
        деятель-
        ности на
        территории
        Республики
        Казахстан
 
       5.3.4.  Внести       Предло-   МТСЗ      III      Не тре-
        предложения  жения               квартал  буется
        о внесении   Прави-              2005
        дополнений   тельству            года
        в Кодекс     Респуб-
        Республики   лики
        Казахстан    Казахстан
        "Об админи-
        стративных
        правонару-
        шениях" по
        установлению
        ответствен-
        ности граж-
        дан, заня-
        тых в тене-
        вой эконо-
        мике и ук-
        лоняющихся
        от уплаты
        налогов и
        социальных
        платежей
 
  6. Совершенствование управления системой социального обеспечения
 
  6.1. Региональный аспект углубления социальных реформ
 
  6.1.1.  Принять ме-  Инфор-    МТСЗ,     Еже-     Не тре-
        ры по со-    мация     акимы     годно    буется
        вершенство-  Прави-    облас-
        ванию        тельству  тей,
        управления   Респуб-   гг.Астаны
        системой     лики      и Алматы
        социальной   Казах-
        защиты на-   стан
        селения на 
        региональ-
        ном уровне
 
  6.2. Совершенствование информационного обеспечения 
     и социальной статистики
 
  6.2.1.  Создать ин-  Инфор-    МТСЗ,     2005-    В пре-    Рес-
        тегрирован-  мация     АИС       2007     лах вы-   публи-
        ную информа- Прави-              годы     деляемых  канский
        ционную      тельству                     средств   бюджет
        систему      Респуб-
        социального  лики
        обеспечения  Казахстан
 
  6.3. Кадровое обеспечение
 
  6.3.1.  Организо-    Инфор-    МОН,      IV
        вать сис-    мация     МТСЗ      квартал
        тему подго-  Прави-              2005
        товки со-    тельству            года
        циальных     Респуб-
        работников   лики
        в высших и   Казахстан
        средних
        профессио-
        нальных
        учебных за-
        ведениях с
        открытием
        специальных 
        факультетов
        и подразде-
        лений
 
       6.3.2.  Обеспечить   Инфор-    МТСЗ      2005-    2005г.-5  Рес-
        повышение    мация               2007     2006г.-   публи-
        квалифика-   Прави-              годы     2,9       канский
        ции работ-   тельству                     2007г.-   бюджет
        ников сис-   Респуб-                      3,1
        темы социа-  лики
        льной защи-  Казах-
        ты населе-   стан
        ния на базе 
        РГКП "Курсы
        повышения
        квалифика-
        ции кадров 
        Министерства
        труда и 
        социальной
        защиты
        населения
        Республики
        Казахстан"
 
       6.3.3.  Внести       Проект    МЗ,МТСЗ   2006-    Не тре-
        предложения  ведом-              2007     буется
        по организа- ствен-              годы
        ции циклов   ного
        повышения    норма-
        квалифика-   тивного
        ции врачей-  право-
        экспертов в  вого
        Алматинском  акта
        государст-
        венном инс-
        титуте
        усовершенст-
        вования
        врачей и
        профильных
        НИИ, НЦ
 
       6.3.4.  Внести пред- Пред-     МТСЗ,     III
        ложения по   ложения   МОН,НБ,   квартал
        организации  Прави-    АФН (по   2005
        системы      тельству  согла-    года 
        подготовки   Респуб-   сованию
        националь-   лики
        ных          Казахстан
        актуариев
____________________________________________________________________
      Примечание:
      1. Всего потребуется средств из государственного бюджета - 994599,9 млн. тенге, в том числе из республиканского бюджета:
      в 2005 году - 276230,5 млн. тенге;
      в 2006 году - 341203,4 млн. тенге;
      в 2007 году - 363736,9 млн. тенге,
из местного бюджета:
      в 2006 году - 6519,0 млн. тенге;
      в 2007 году - 6910,1 млн. тенге.  <*>
      Сноска. Пункт 1 в редакции - постановлением Правительства РК от 13 января 2006 года N 40 .
      2. Расходы, предусмотренные на реализацию Плана мероприятий по реализации Программы по дальнейшему углублению социальных реформ в Республике Казахстан в 2005-2007 годы, будут корректироваться при формировании республиканского и местных бюджетов на соответствующий год.
      3. Расшифровка буквенных аббревиатур:
      МТСЗ - Министерство труда и социальной защиты населения; МЗ - Министерство здравоохранения; МОН - Министерство образования и науки; МЭБП - Министерство экономики и бюджетного планирования; МФ - Министерство финансов; МИТ - Министерство индустрии и торговли; МИД - Министерстве иностранных дел; МКИС - Министерство культуры, информации и спорта; АС - Агентство по статистике; АФН - Агентство по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций; АРЕМ - Агентство по регулированию естественных монополий и защите конкуренции; АГЗ - Агентство по государственным закупкам; АИС - Агентство по информатизации и связи; НКСДЖ - Национальная комиссия по делам семьи и женщин; НБ - Национальный Банк; НПО - неправительственные организации.