Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту жөнiндегi жеделдетiлген шаралардың 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 12 мамырдағы N 450 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Yкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:

1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту жөнiндегi жеделдетiлген шаралардың
2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлiгi, басқа мүдделi министрлiктер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президентiне тiкелей бағынысты және есеп беретiн мемлекеттiк органдар Бағдарламаны iске асыру жөнінде шаралар қабылдасын.

3. Бағдарламаны iске асыруға жауапты мемлекеттiк органдар мен мүдделi ұйымдар жыл сайын 5 қаңтарға және 5 шiлдеге дейiн Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлiгiне Бағдарламаның орындалуы туралы есептердi ұсынсын.

4. Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлiгi жарты жылда бiр рет есептi кезеңнен кейiнгi айдың 25 күнiнен кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Yкiметiне Бағдарламаның iске асырылу барысы туралы ақпарат ұсынсын.

5. Бағдарламаның орындалуын қамтамасыз етудi бақылау және үйлестiру Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлiгiне жүктелсiн.

6. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Yкiметінiң
2005 жылғы 12 мамырдағы
N 450 қаулысымен
бекітiлген

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА
КӘСIПКЕРЛIКТI ДАМЫТУ ЖӨНIНДЕГI ЖЕДЕЛДЕТIЛГЕН
ШАРАЛАРДЫҢ 2005-2007 ЖЫЛДАРҒА АРНАЛҒАН
БАҒДАРЛАМАСЫ

1. Бағдарламаның паспорты

Бағдарламаның атауы Қазақстан Республикасында шағын және орта
кәсіпкерлiкті дамыту жөнiндегi жеделдетілген
шаралардың 2005-2007 жылдарға арналған
бағдарламасы

Бағдарламаны Қазақстан Республикасы Президентiнiң
әзірлеу үшiн "Қазақстан экономикалық, әлеуметтiк және
негіздемелер саяси жедел жаңару жолында" атты 2005 жылғы
18 ақпандағы Қазақстан халқына Жолдауы ,
"Шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту мен
қолдау мәселелерi жөніндегi жұмыс топтарын
құру туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-
Министрiнiң 2004 жылғы 8 желтоқсандағы
N 358-ө өкiмi

Әзiрлеушi Қазақстан Республикасы Экономика және
бюджеттік жоспарлау министрлiгi

Бағдарламаның Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлер
мақсаты қызметi саласын барынша кеңейтуге және
оларды жандандыруға бағытталған
институционалдық жағдайларды жетiлдiру
есебiнен Қазақстанның бәсекеге қабiлеттiлiгін
арттыру

Бағдарламаның Шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту үшiн
мiндеттерi барынша ашық заңнамалық негіз құру;
экономиканы бюрократиясыздандыру және
әкiмшілiк кедергiлердi жою;
шағын және орта кәсiпкерлiктe көлеңкелi
айналымды қысқарту;
мемлекетке бейiндi емес функцияларды
рыноктік ортаға, бiрiншi кезекте, шағын және
орта кәсiпкерлiкке беру;
кластерлік-желілiк ұстаным негiзiнде өмiр
сүруге қабілетті инфрақұрылымдық жүйе құру
және қамтамасыз ету;
инновациялық экономикада кәсiпкерлiктің
қатысуы.

Iске асыру мерзiмдерi 2005-2007 жылдар

Қаржыландыру көлемi 2005 жыл - 11 181,12;
мен көздерi 2006 жыл - 10 215,12;
2007 жыл - 10 000.
Көрсетілген мақсатқа жыл сайын бөлiнетiн
қаражат шегінде республикалық бюджет
қаражаты және Қазақстан Республикасының
заңнамасы тыйым салмайтын басқа да көздер
есебiнен.
Бұл ретте, қаржыландыру көлемi белгiленген
тәртiппен тиiстi жыл бюджетiн қалыптастыру
мен нақтылау кезiнде нақтыланады. Шағын және
орта бизнес субъектiлерiн қаржыландыруға
ұлттық компаниялардың қаражаты тартылады.

Күтілетін нәтижелер Бағдарламаны iске асырудың нәтижесiнде:
2005-2006 жылдары Қазақстан Республикасының
бiрқатар заңнамалық кесiмдерi әзiрленедi
және қабылданады;
2005 жылы шағын және орта кәсiпкерлiк
саласында мемлекеттiк органдардың бақылау
және қадағалау функцияларын қысқарту мен
жүйелендiру жөнiнде шаралар қабылданады;
2005 жылы кластерлiк-желілiк ұстаным
негiзiнде шағын және орта кәсiпкерлiктi
дамытудың экономикалық моделi әзiрленедi;
2005 жылы Үлкен қаржылық маркет құрылады;
бастапқы кезеңде 2005 жылы негізiнен аудан
орталықтар мен шағын қалаларда 160
микрокредиттiк ұйымдар құрылады;
2005-2006 жылдары кезеңiмен мемлекеттiң
бейiндi емес функцияларын шағын және орта
кәсіпкерлiкке беру жүргiзiледi;
үш жыл iшiнде шағын және орта бизнес
субъектілерiне кредит беру 95 млрд. теңгеге
дейiн ұлғаяды;
мемлекеттiң жеке сектормен өзара
iс-әрекетiнің жаңа идеологиясы жасалады.

2. Кiрiспе

Осы Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту жөнiндегi жеделдетiлген шаралардың 2005-2007 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрi - Бағдарлама) Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Қазақстан экономикалық, әлеуметтiк және саяси жедел жаңару жолында" атты 2005 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан халқына Жолдауына , Қазақстан Республикасы Премьер-Министрi Д.К.Ахметовтың жетекшiлiгімен өткен кеңестiң 2005 жылғы 19 ақпандағы N 007-222 хаттамасының 11-тармағына сәйкес әзiрлендi.
"Шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту мен қолдау мәселелерi жөнiндегi жұмыс топтарын құру туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң 2004 жылғы 8 желтоқсандағы N 358-ө өкiмiмен төрт жұмыс тобы құрылды, олардың жұмыстарының мақсаты шағын және орта кәсiпкерлiкте жұмыстардың жаңа нысандарын айқындауға, оның жедел дамуы, кәсiпкерлiк пен мемлекет арасындағы өзара iс-әрекет тиiмдiлiгi үшiн жағдайлар жасауға, сондай-aқ кәсiпкерлiктi қолдаудың мемлекеттiк саясатын қалыптастыруға жаңа ұстанымдар әзiрлеуге бағытталған.
Осы уақытқа дейiн Қазақстанда шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдау белгiлi бiр қысқа мерзiмдi тиiмдiлiк берген салық жеңiлдiктерiн беруге және мемлекеттiк қаржы есебiнен жеңiлдiкпен қаржыландыруға назар аударылды, бiрақ жүйесiз жүргізiлдi. Бұл, шағын кәсiпкерлiктi дамытудың перспективалары мен мiндеттерi ұзақ мерзiмдi перспективаға арналған мемлекеттiң экономикалық дамуының мақсаттары мен басымдықтарының жалпы жүйесiмен өзара байланыссыз оның өз проблемалары тұрғысында қаралуымен түсiндiрiледi.
Негiзгi мақсаты елдiң бәсекеге қабiлеттiлігін арттыру болып табылатын 2015 жылға дейiнгi индустриялық-инновациялық даму стратегиясының қабылдануы мен iске асырылуын ескере отырып, шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың мемлекеттiк саясатын қайта қарау және мемлекет пен жеке сектордың өзара iс-әрекетiнiң жаңа идеологиясын жолға қою қажет.
Бүгінде шағын және орта кәсiпкерлiк инновациялық экономикада өз орнын жедел iздеу үшiн өзiнiң икемдiлiгiн, ұтқырлығын, рыноктiк объективтiлігін пайдалануы қажет жағдай пiсiп жетiлдi. Мемлекет, өз кезегiнде кәсiпкерлiк ортаның бастамаларын iске асыру үшiн қолайлы жағдай жасауы және өз көмегiн шағын және орта кәсiпкерлiктiң бәсекеге қабiлеттiлiгi тұрғысынан едәуiр әлеуетi бар кәсiпорындарға және елдiң ғылыми-технологиялық әлеуетiн арттыруға бағыттауы тиiс.
Алға қойылған мiндеттердi iске асыру үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытудың жедел шараларын қабылдауда. Осы бағдарлама кластерлiк-желілік ұстаным негiзінде шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамытудың жаңа мемлекеттік саясатына және мемлекет пен бизнестiң өзара қатынасының жаңа идеологиясына көшудiң өтпелi кезеңi ретiнде қаралады.

3. Шағын және орта кәсiпкерлiктiң қазiргi жағдайы
мен дамуын талдау

Параграф 1. Жалпы ережелер

Елдегi әлеуметтік-экономикалық жағдайдың тұрақтылығы шағын және орта кәсiпкерлiктiң дамуына оң ықпал еттi.
Қазақстан Республикасы Статистика агенттiгiнiң мәлiметтерi бойынша 2005 жылғы 1 қаңтарда республикада 208,4 мың заңды тұлғалар тіркелген, оның 195,7 мың шағын кәсiпорындар құрайды, орта кәсiпорындар - 10,67 мың. Бұл ретте, шағын кәсiпкерлiк субъектілерi жалпы санының 93,9%-ын құрайды.
Шағын кәсіпкерлікте (заңды тұлғалар) жұмыспен қамтылған азаматтардың саны 2005 жылғы 1 қаңтарда 524,6 мың адамға жетті, өсу 2003 жылғы тиiстi күнiне 8,7%-ды құрады.
Шағын кәсiпкерлiктiң ЖIӨ-ге қосқан үлесi 2003 жылы 16,2%-ды құрады, яғни салыстырмалы түрде шағын және орта кәсiпкерлiк шамамен 25%-ды бередi.
Заңды тұлғалар - шағын кәсiпкерлiк субъектілерiнiң тауарлар мен қызметтердi сатудан түскен кiрiстерiнiң артуы 2004 жылы 2003 жылға қарағанда 8,7 %-ды құрады.
Шағын кәсiпорындардың қалыптасқан салалық құрылымы соңғы жылдары мүлдем дерлік өзгерген жоқ. Белсендi заңды тұлғалар - шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң жалпы санынан сауда, автомобиль жөндеу және үйде қолданатын бұйымдар саласы - 40,5%-ы басым жағдайды иеленген, шағын кәсiпкерлiк саласында белсендi халықтың жиынтық саны 163,6 мыңы жұмыспен қамтылған (шағын кәсiпкерлiкте жұмыспен қамтылғандардың жалпы санынан 31 %-ы).
2003 жылы көлеңкелi экономиканың үлесi ЖIӨ-ден 22,6%-ды құрады, әйтседе 1992 жылдан 1998 жылдар кезеңiнде аталған көрсеткiш орташа 30-38%-ға дейiнгi аралықта бағаланды.
Бүгiнгi күнде кәсiпкерлер қос бухгалтерлiк жүргiзе отырып, астыртын өндiрiспен және жалған мәмiлелермен айналысып не басқа да көлеңкелі операцияларға қатысып өз қызметтерiн салықтардан жасыруға тырысады.

Параграф 2. Шағын және орта кәсiпкерлiк саласындағы
заңнамаға талдау

Бүгiнде Қазақстандағы экономикалық өзгерiстер құқық саласындағы қайта құрылымдауды басып озуда. Мұндай жағдай шағын және орта кәсiпкерлiк саласында да қалыптасқан.
Мысалы, қолданыстағы құқық жүйесiнде "де юре" әрекет етуiн жалғастырып жатыр, кейiн қабылданған нормативтiк құқықтық кесiмдерге қайшы келетiн, қайшылықтар туғызатын не құқықтық мәнiн жоғалтып, ескiрген кiшi заңи кесiмдер бар.
Жоғарыда аталғандар, уәкiлеттi органдар тарапынан өздерiнiң нормативтiк құқықтық кесiмдерiне және басқа да мемлекеттiк органдардың олардың бастамасы бойынша қабылданған кесiмдерiне тұрақты мониторинг жүргiзбегендiктен.
2004 жылғы 15 желтоқсандағы жағдай бойынша 10 195 Yкiмет қаулылары, оның iшiнде жою және өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу бойынша қолданыста деп есептеледi. Yкiметтiң қолданыстағы қаулыларының 420-сы дербес нормативтiк құқық кесiмдер тiкелей кәсiпкерлiк қызметтi реттейдi.
Оларды қарау қорытындысы бойынша Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 2005 жылғы 9 ақпандағы N 124 қаулысымен Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетiнiң, Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 357 қаулысының күші жойылды деп танылды.
Бір жағынан қолданыстағы заңнаманың қолданыстағы заңнама жүйесiнен заңсыз кесiмдердi "болдырмауды" қамтамасыз ететiн тетiктерi жоқ.
Шағын және орта кәсiпкерлiк мәселелерi бойынша нормативтiк құқықтық кесiмдi қабылдау қажеттiгiн негіздеу кезiнде орындылығын жан-жақты талдау және шағын және орта кәсiпкерлiктiң жекелеген проблемаларын мемлекеттiк реттеудiң одан әрі тиiмдiлігі жүзеге асырылмайды.
Бұдан басқа, қазiргi уақытта нормативтiк құқықтық кесiмдер әрекетiнiң одан әрi нәтижелiлiгiн қадағалап отыру тетiгi мүлдем дерлiк жоқ, мұндай нәтижелiлiктiң көрсеткiштерi мен өлшемдерi айқындалмаған.
Әкiмшiлiк кедергiлер жеткiлiктi кездесетiн шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң тыныс тiршiлiгiн үш кезеңге бөлуге болады;
тiркеу және қайта тiркеу;
әрекет етуi және дамуы;
тарату.
Жоғарыда аталған әрбiр кезеңде шағын және орта кәсiпкерлiктiң икемдiлiгiне, белсендiлiгiне және ұтқырлығына әсер ететiн көптеген проблемалар кездеседi, нәтижесiнде олардың дамуын тежейдi.
Тiркеу, қайта тiркеу және тарату кезеңдерiнде.
216 заңнамалық кесiмдердi қамтитын рұқсат ету жүйесiнiң қолданыстағы заңнамалық базаны ерекше айта кету керек және бизнес жүргiзу жөнiндегi жоғары шегерiмдердiң себебi болып табылады.
Қолданыстағы заңнамаға сәйкес тiркеу және қайта тiркеу рәсiмдерi әр жерде орналасқан, түрлi ұйымдар беретiн көптеген құжаттарды қажет етедi. Рыноктiң конъюнктурасына байланыстығын ескере отырып, шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерi қызмет түрлерiн үнемi өзгертiп отырады. Бұл, құрылтай құжаттарға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзуге және тiркеушi органға хабарлауға, сондай-ақ рұқсаттардың көптеген түрлерiн алуға әкелiп соғады.
Көптеген елдерде шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілері қызметiн қолдау үшiн "бip терезе" қағидаты бойынша тiркеу мен қайта тiркеуге жағдай жасалған. Мысалы, 2,4 млн. шағын және орта бизнес субъектілері бар Францияда тiркеу процесі 24 сағатты құрайды, қалған заңды тұлғалар "бip терезе" қағидаты бойынша 10 күн iшiнде тiркеледi. Бүгінде Қазақстанда бизнес - қоғамдастық құптаған осындай жүйе енгiзiлдi.
Әрекет етуi мен даму кезеңiнде.
Кәсiпкерлердiң қызметiнде көпшiлiк жағдайларда негізiнен әкiмшілiк бұзушылықтар орасан көп бақылау-қадағалау функцияларға ие мемлекеттiк органдар жүргiзетiн тексерулердiң нәтижесiнде анықталады.
Мұнда:
тексеру, бақылау және қадағалау мәселелерiн реттейтiн құқықтық нормалар әртүрлi нормативтік құқықтық кесiмдерде және бұл мәселе бойынша бiрыңғай заңнамалық кесiм жоқ;
заңнамалық кесiмдерде ( Салық , Әкiмшiлiк кодекстерде, кейбiр мемлекеттiк органдардың мәртебесiн айқындайтын заңдарда және т.б) шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерін тексеруге ерекше ұстанымдар көзделмеген және сондықтан да мемлекеттік органдардың кәсiпкерлерге қатынасы олардың қызметiнiң ауқымына қарамастан бiрдей;
тексеру, бақылау және қадағалау мәселелерi бойынша рәсiмдердiң нақты бiрыңғай сипаты мен бiрыңғай глоссарилерi жоқ. Әртүрлi мемлекеттiк органдар тексерулердiң түрлi сыныптамасын (рейдтiк, кешендi, қарама-қарсы, жоспарлы, жоспардан тыс, хронометражды, ағымдағы және т.б) қолданады;
бақылау-қадағалау органдары жұмысының тиiмдiлігін бағалаудың қазiргі практикасы анықталған бұзушылықтар мен салынған айыппұлдардың санына байланысты;
кәсiпкерлiк субъектiлердiң қызметiнде төтенше жағдай туындағанда (ғимараттың құлауы, жаппай улану, кiсi өлiмi және т.б) аталған объектiге тексеру жүргізген лауазымды тұлғаның жауапкершілігі бiр мезетте қаралмайды.
Қазақстан Республикасы Әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар туралы кодекстiң жекелеген ережелерi шағын және орта кәсiпкерлiктiң тұрақты дамуына кедергi келтiредi.
Атап айтқанда, салық салу саласындағы әкiмшiлiк құқық бұзушылықтар үшiн айыппұлдарды қоспағанда, әкiмшiлiк айыппұлдардың еселенген мөлшерi шағын кәсiпкерлiк үшiн де және iрi бизнес үшiн де бiрдей белгіленген.
Лауазымды тұлғаның барынша аз және барынша көп мөлшерде (5-тен 2000 айлық есептiк көрсеткiшке дейiн) белгіленген айыппұлдың сомасын өз қалауы бойынша таңдау мүмкіндігі әрбір құқық бұзушыға қатысты жемқорлықтың туындауына әкеліп соғады.
Сонымен қатар, айыппұлдардың жоғары ставкасы кәсiпкерлердiң өзiн заңға сәйкес айыппұл төлеу не "аз" пара берiп құтылуды таңдауға итермелейдi.
Лицензиялауға, акредаттауға, стандарттауға, сертификаттауға жататын жұмыстардың, тауарлар мен қызмет түрлерiнiң қазiргi кең көлемдi тiзбесi iскерлiк белсендiлiктiң, кәсiпкерлiк бастаманың өсуiне кедергі келтiредi. Бұдан басқа, лицензияны беру ретiнде, және одан әрi лицензиялық қызметтi негiздейтiн қосымша рұқсат беру жүйесi (рұқсат беру, қорытындылау, келiсу) бар. Бұл iс жүзiнде елде кәсiпкерлiктiң және әсiресе шағын және орта кәсiпкерлiктiң қызмет етуi мен дамуын тежейдi.
Осылайша, әкiмшiлiк кедергiлердiң ауыртпалығы негiзгi кемшiлiк болып табылады:
тiкелей әрекет етпейтiн кесiмдер, көптеген кiшi заңи кесiмдер бар;
мәнi бойынша мемлекеттiк функциялар берiлген, мемлекеттiк органдар уәкiлеттiк еткен көптеген мемлекеттiк кәсiпорындар, акционерлiк қоғамдар қызмет етедi;
шектен тыс статистикалық және салықтық есептiлiк бар;
жекелеген мемлекеттiк органдар өздерiнiң бақылау-қадағалау, рұқсат беру және келiсу функциялары мен өкiлеттiктерiн қысқартуға дайын емес.
Мемлекеттiк мұқтаждықтар үшiн тауарларды (жұмыстар мен қызметтердi) жеткiзiп беруде шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң ашықтығын және олардың барынша көп қатысуын қамтамасыз етуi тиiс "Мемлекеттiк сатып алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының аясында мемлекет пен шағын және орта кәсiпкерлiктiң өзара қатынасын жеке атап өту керек. Алайда, практикада мемлекеттiк тапсырыс берушiлер шағын және орта кәсiпкерлiк үшiн заңда көзделген жеңiлдiктердi мүлдем дерлiк қолданбайды.

Параграф 3. Кәсiпкерлiктi қолдаудың инфрақұрылымдары

Экономикалық дамудың осы кезеңiнде мемлекеттiң негiзгi рөлi кәсiпкерлiктi қолдаудың инфрақұрылымдарын жасау болуы тиiс.
Кәсiпкерлiктi қолдаудың инфрақұрылымы - бұл субъектiлердiң дамуына жәрдемдесетiн және оларға кәсiпкерліктің дамуы үшiн қажеттi қызмет көрсететiн және кәсiпкерлiк ортаның тыныс тiршiлiгiне орта мен жағдайды қамтамасыз ететiн ұйымдар мен бiрлестiктердiң жиынтығы.
Қазiргi уақытта кәсiпкерлiктi қолдау саласында көптеген түрлi институттар бар, қолдаудың базалық қағидаттары, нысандары мен тетiктерi қалыптасқан.
Институттардың құрылымының функционалдық бағытына байланысты инфрақұрылымдар былай айқындалады:
қаржы институттары;
қоғамдық ұйымдар, салалық қауымдастықтар;
бизнес-инкубаторлар, индустриялық және технологиялық парктер;
ақпараттық-талдамалық маркетингтiк, консалтингтік, оқыту орталықтары;
халықаралық институттар.
Мемлекет бастамасы бойынша құрылған қаржы институттары мынадай ұйымдардан көрiнедi:
"Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" акционерлiк қоғамы және оның өңiрлiк бөлiмшелерi;
лизингтiк компаниялар;
микрокредиттік және микроқаржы ұйымдары.
"Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" (бұдан әрi - Қор).
Қор қызметiнiң негiзгi мақсаты - өз қаржы қаражатын және мемлекеттiң шағын кәсiпкерлiктi дамытуға бөлген қаражатты тиiмдi пайдалану.
Қордың барлық облыс орталықтарында және Астана қаласында бөлiмшелерi бар. Қордың несие портфелi өз қаражаты, республикалық бюджет қаражаты және Еуропа Қайта Құру және Даму Банкi және Азия Даму Банкi қарыздары есебiнен 2005 жылғы 1 қаңтарда 15,4 млрд. теңге құрады. ЕҚКДМ-мен қарыз туралы келiсiмге сәйкес 2005 жылы үлкен қаржы ресурстары кетуi күтiлуде.
Қордың қаражаты шағын кәсiпкерлiктiң қалыптасу процесiнде оң рөл атқарды, бiрақ соңғы қарыз алушы үшiн пайыздық ставкаларды нақты төмендетудi қамтамасыз етпедi және ұзақ мерзiмдi өндiрiстiк жобаларды iске асыруға жәрдемдеспедi.
Қор қызметi басталғаннан берi қазiргi уақытта тек ғана өз қаражаты есебiнен 6,3 млрд. теңге сомаға 577 жоба қосымша қаржыландырылды. Аталған қаражат бойынша ағымдағы берешек 5,9 млрд. теңге құрайды.
Берiлген қаражаттың салалық құрылымы мынадай: қаржыландырудың негiзгi көлемi өнеркәсiптiк өндiрiске - 39 %, ауыл шаруашылығы және ауыл шаруашылығы өнiмдерiн қайта өңдеуге - 29,5 %, қызметтер мен көлiк саласына - 23 % келедi.
Қордың шағын кәсiпкерлiк субъектілерін қаржылай қолдауы республиканың барлық өңiрлерiнде 250 мың жұмыс орнын құруға мүмкiндiк бердi.
Қордың проблемалары: бұл - оларда кепiлдiк қаражаттың жеткiлiксiздiгi салдарынан шағын кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн инвестициялық қаражаттың қолжетiмсiздігі.
Микрокредиттiк және микроқаржы ұйымдары елдiң кредит беру жүйесiнiң 3-шi деңгейi болып табылады және банк секторы мүдделілігінiң бiрқатар объективті факторларын (мол әкiмшiлiк шығыстар, кредиттiк тарихтың, рентабелдi жобалар және өтімділіктi қамтамасыз етудiң болмауы) қамтымаған кәсiпкерлердiң қаржы қызметтерiне қажеттілігін қанағаттандыруға тартылған. Ұсақ кәсiпкерлер үшiн өз капиталы, гранттары мен бағдарламаларға қатысушылардың жарналары есебiнен кредит берудi жүзеге асыратын микрокредиттік және микроқаржы ұйымдары кредиттiк қатынастар жүйесi деңгейiн мемлекет тарапынан аз реттелушi болып табылады. Сонымен қатар, жоғары операциялық және үстеме шығыстар, қарыз берушiлердiң нысаналы топтарына қызмет етумен байланысты тәуекелдердi ескере отырып, аталған операциялардың қызметi басқа кредиттiк мекемелердiң қызметiмен салыстырғанда шығын көлемi көп болып табылады. Сондай-ақ микрокредиттiк және микроқаржы ұйымдары өз қызметiнде микро кредиттер берумен қатар өз тәуекелдерiн төмендету үшiн әлеуеттi қарыз алушыларды шағын бизнестi жүргiзу жөнiнде оқытумен және консультациялық көмектер көрсетумен айналысады. Осылайша экономикалық мiндеттердi шешумен қатар микрокредиттiк және микроқаржы ұйымдары кәсiпкерлiк бастаманы дамытуға, халықтың экономикалық белсендi бөлiгінiң өз-өзiн жұмыспен қамтуын қамтамасыз етуге оның жалпы өмiр сүру деңгейiн арттыру мен кредиттiк мәдениетке баулуға бағытталған әлеуметтiк мiндеттердi шешуге тартылған. Сондай-ақ микрокредит беру саласын дамыту мiндеттерiнiң бiрi ұсақ қаржы делдалдарын заңдастыру және көлеңкелi сектордан шығару болып табылады.
Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк статистикалық тiзiлiм мәлiметтерi бойынша микрокредиттiк ұйымдардың саны 2005 жылғы 1 қаңтарда 177 бiрлiкті құрады, олардың нақты жұмыс iстейтiндерi
40,7 % (72 бiрлiк) құрайды, уақытша бостары - 10,2 % (18 бірлiк), бiр ұйым тарау процесiнде, қалғандары қалыптасу сатысында.
Микрокредиттiк және микроқаржы ұйымдарының проблемалары - осы уақытқа дейiн микрокредит беру жүйесiнiң дамуын тежейтін негiзгi факторлар микрокредит беру жүйесiнiң дамуына тұжырымдамалық қағидаттарды, әлеуеттi инвесторлар үшiн микрокредиттiк ұйымдардың одан әрі тартымдылығын арттыру үшiн аталған саланы мемлекет тарапынан кешендi қолдаудың болмауы.
Микрокредит беру саласын дамыту проблемалары, бұл:
одан әрi орналастыру үшiн қорлардың тапшылығы мен қымбаттылығы;
микрокредиттiк ұйымдарының қаражатының жеткiлiксiздiгi;
микрокредиттiк ерекшелiкпен таныс бiлiктi кадрлардың жетiспеушiлiгi;
микрокредиттiк жүйеге қатысушылар үшiн әдiстемелер мен оқыту бағдарламаларының болмауы;
техникалық және ресурстық базаның болмауы;
микроқаржы саласының жағдайын, үрдiстерi мен оның дамуының перспективаларын, олардың дамушы құрылымына жетекшiлiк ететiн бiрыңғай органның және оларды бағалау әдiсiнiң болмауы;
дамыған мониторинг жүйесiнiң, iшкi бақылаудың болмауы;
қаржы ресурстарын тартуға қиындықтар туғызатын отандық банктер мен басқа да банктiк емес ұйымдардың микрокредиттеу ұйымдарымен әлсiз өзара іс-әрекеті;
микрокредиттiк ұйымдардың мемлекеттiк басқару органдармен және мемлекеттiк даму институттарымен ынтымақтастығының пысықталмаған кестесi.
Қоғамдық ұйымдар мен салалық бiрлестiктер (қауымдастықтар) азаматтық қоғам қалыптастыру мәселелерiнде әлеуметтiк проблемаларды шешуде мемлекет пен азаматтар арасындағы байланыстырушы рөл атқарады және кәсiпкерлiк ортада қоғамдық қатынастарды реттеу тетiктерiнiң бiрi болып табылады.
Қазақстандық үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдар салыстырмалы түрде әлi жас. Қазiргi ұйымдардың көпшілігі соңғы бес жылдың iшiнде тiркелген және кәсiпкерлiктi дамыту жобаларын iске асыруда жеткiлiктi тәжiрибе жинақтаған жоқ, мемлекеттiк органдар үшін де, және нысаналы аудитория үшiн де байсалды әрiптестiк имидж құрған жоқ.
Сондықтан үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдар бытыраңқы, бiр-бiрiмен байланыссыз әрекет етедi, олардың қызметi бiр бiрiне қайшы келедi. Қазақстандық үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдардың едәуiр бөлiгi шетелдiк және халықаралық донорлық ұйымдардың гранттары үшiн бәсекелеседi, осыған байланысты олар шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерiнiң нақты проблемалары мен қажеттiлiктерiне емес донордың миссиялары мен бағдарламаларымен үндес жобаларды әзiрлейдi және iске асырады.
Қазiргi уақытта экономиканың басым салаларын дамытуда және нақты шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерін алғанда мемлекет мүддесiнiң жүйесiне жалғауға қабiлеттi барабар үкiметтiк емес ұйым жоқ. Осыған байланысты, YEҰ-ның қызметi қалың бұқарада нақты жобаға бекiтусiз және мiндеттердiң нақты қорытындамасынсыз жалпы мәселелердi шешуге тiреледi, жергілiктi атқарушы органдар үкiметтiк емес қоғамдық ұйымдарды тең құқықты әрiптес ретiнде қарамайды және шешiм қабылдаудың нақты процесiне тартпайды.
Бизнес-инкубаторлар, индустриялық және технологиялық парктер. Қазiргi уақытта Қазақстанда 44 бизнес-инкубатор мен инновациялық орталықтар қызмет етедi. Олардың мүлдем барлығы дерлігі жергілiктi атқарушы органдардың бастамасы бойынша құрылды және өздерiнiң қалыптасу кезеңiнде.
Бизнес-инкубаторлар - өз алаңдарына арнайы жеңілдiк жағдайда iріктелген шағын кәсiпорындарды орналастыратын және оларға консалтингтік, оқыту, бухгалтерлiк және офистік қызметтер, оқыту бойынша қызмет көрсететiн құрылым. Бизнес-инкубаторлардың негiзгi мақсаты оның аумағында орналасқан шағын кәсiпорындардың орнықты қызмет етуiн қамтамасыз ету болып табылады.
Негізiнен жоғары оқу орындарының базасында немесе ғылыми-зерттеу институттарының базасында осы жоғары оқу орындарының ғылыми әлеуетiн пайдалану және технопарк аумағында орналасқан инновациялық кәсiпорындарды құру және дамыту арқылы әзiрленген технологияларды коммерциализациялау мақсатында құрылған технопарктер бар.
Көптеген бизнес-инкубаторлар инфрақұрылымның аталған нысанын құру тұжырымдамасының халықаралық практикасына сәйкес емес: офистiк және өндiрiстiк үй-жай ұсынумен заңды тұлғаны ұйымдастырумен шектеледi және өзiнiң нақты мiндетiн әлсiз орындайды не мүлде орындамайды:
бизнес-инкубаторлардың менеджерлерi мен ұйымдастырушыларының теориялық және практикалық даярлығының әлсiздігіне;
билiктiң жергілiкті органдары тарапынан бизнес-инкубаторларды түсiну мен қажеттi қолдаудың болмауына;
қаржы қаражаты мен ақпараттың болмауына әкелiп соғады.
Технопарктер қаржылық дербестікке жеткен жоқ және мемлекет пен басқа ұйымдар тарапынан қолдауды қажет етедi.
Ақпараттық-талдамалық, маркетингтiк, консалтингтiк, оқыту орталықтары.
Шағын және орта кәсiпкерлiк құрылудың бiрiншi кезеңiнде бiрқатар проблемалармен түйiседi, олар: шағын және орта кәсiпкердi тiркеу куәлiгiн қалай алу, қандай салық режимiн таңдау, қаржыландыру мәселесi бойынша қайда бару керек. Сондықтан осы кезеңде негiзгi рөл консалтингтiк компанияларға берiлетiн болады.
Консалтингтiк компаниялар шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне мынадай бағыттар бойынша қызметтер көрсетедi:
құқықтық қамтамасыз ету:
аудит және бухгалтерия;
маркетингтiк зерттеулер;
бизнес-жоспарлау;
салық заңнамасы;
кедендiк рәсiмдер және т.б.
Консалтингтiк компаниялардың қызметтерi қымбат және әрбiр шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң оларды пайдалануға мүмкiндігі жоқ. Консалтингтiк қызметтер рыногi тiптi iрi қалаларда толық емес, ал орталықтан алыс өңiрлерде мүлдем дерлік жоқ.
Халықаралық институттар. Бүгiнгі күнде қазақстандық шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне ресурстық, әдiстiк және ақпараттық қолдау көрсететiн Қазақстан Республикасының аумағында 150 астам акредиттелген шетелдiк халықаралық ұйымдар әрекет етуде.
Қазақстанда халықаралық ұйымдар мен шетелдiк қорлардың өкiлдiктерi іске асыратын жобалар мен бағдарламалардың көп түрлігінен хабардар және талдайтын және Қазақстан Республикасының Үкiметi мен қолдаудың шетелдiк институттары арасындағы тиiмдi керi байланысты қолдайтын бiрыңғай орган жоқ.
Көптеген шетелдiк ұйымдар үшiн олардың жұмыстарының басты нәтижесi тапсырыс берушіге бөлiнген қаражатты "игеру" нәтижелерi туралы сындарлы есеп болып табылатыны практикаға айналды (бұл ретте тапсырыс берушiден басқа ешкiмге жұмыстардың нәтижелерi ұсынылмайды, орындалатын жұмыстар туралы тек органдар, яғни қандайда бiр жоба оған қатысты iске асырылса ғана ақпарат алады). Қазақстанда түрлі шетелдiк және халықаралық институттар бастамашы болған қайталанатын жобаларды халықаралық ұйымдар жиi iске асырады.
Құрамына мемлекеттік органдар мен республикалық қоғамдық бiрлестiктердiң өкiлдерi кiретiн Қазақстан Республикасының Үкiметi жанынан 2002 жылы Шағын және орта кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегі комиссия (бұдан әрi - Комиссия) құрылды. Комиссия консультативтiк-кеңес орган болып табылады және оның шешiмi ұсынымдық сипат алады.
2002-2003 жылдары мемлекеттiк органдар жанынан құрамына олардың қызметкерлерi және кәсiпкерлер қауымдастықтары мен қоғамдық бiрлестiктерiнiң өкiлдерi кiретiн Шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамыту мәселелерi бойынша сараптама кеңесi (бұдан әрi - Кеңес) құрылды. Кеңестiң шешiмi ұсынымдық сипат алады.
Комиссия мен Кеңестiң негiзгi мiндеттерi шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамыту жөнiнде ұсыныстар мен ұсынымдар әзiрлеу болып табылады.
Шағын және орта кәсiпкерлiктiң субъектілері мен қолдаудың инфрақұрылымдары арасындағы негiзгі проблема - бұл қатысушылар арасында өзара iс-әрекеттi бастайтын және ұйымдастыратын бiрыңғай үйлестірушi орган немесе институттың болмауы.

Параграф 4. Кәсiпкерлiктi қолдаудың әлемдік тәжiрибесi

Жаңа жұмыс орындарын құру мен экономиканың тұрақты дамуын қамтамасыз ету басымдығы тұрғысынан шетелдерде шағын кәсiпкерлiктiң дамуына үлкен мән берiледi.
БҰҰ-ның даму бағдарламасы бойынша шағын кәсiпорындардың саны барлық кәсiпорындардың жалпы санынан 95 %-ға артық. Әлемдiк экономикада мұндай кәсiпорындардың үлесiне жұмыспен қамтылғандардың 60 % астамы келедi, ал олардың ЖIӨ-дегі үлесi 50 %-ға жетедi.
Рыноктiк қатынастардың қалыптасуы кезiнде әсiресе шағын кәсiпкерлiк мемлекеттiк қолдауға мұқтаж болатындығына әлемдiк тәжiрибе куә. Бұл ретте, тiреледi бизнестi бәсекеден қорғауға немесе ол үшiн ерекше "жұмсақ" жағдайлар құруға емес технологиялық жетілдірудiң генерациясы фирмаiшiлiк процестi үнемi ынталандыратын және фирманың бәсекеге қабілеттігін арттыру үшiн оқытатын жағдайларды қамтамасыз етушi шағын және орта кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдаудың нысаны мен мақсаты шешушi мәнге ие. Мұны соңғы уақытта экономикада iлгерiлiк жасаған көптеген елдердiң тәжiрибесi көрсетедi.
Шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау шаралары:
жаңа технологияларға (технологиялар мен экономикалық ақпараттар ұсыну, консультация және оқыту) қол жетiмдiлiктi жеңiлдетуге;
рынок капиталына (салық жеңiлдiктерi, амортизацияның ерекше нормалары, мемлекеттiк субсидиялар, рыноктiк және жеңiлдiктi кредиттi ставкалар арасындағы айырмашылықты қаржыландыру түрiндегi жеңiлдiкпен кредит беру) қол жетiмдiлiктi жеңiлдету;
кәсiпкерлiктiң инфрақұрылымын дамытуға жәрдемдесетiн кластерлiк-желiлiк ұстанымды енгiзу арқылы шағын компаниялар мәселесi бойынша туындайтын проблемаларды шешуге бағытталған.
Кластерлiк-желiлiк ұстаным негiзiнде шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау бағдарламасы iске асырылған елдер - бұл Италия, АҚШ, Жапония, Германия, Корея, Дания, Ұлыбритания, Франция, Мексика, Чили, Бразилия. Бiрқатар дамыған және дамушы елдерде кластерлiк-желiлiк ұстанымға негiзделген шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау бағдарламасын iске асыруды мысалға келтiремiз.
1. Италия. Бiрiншi рет кластерлiк-желiлiк ұстаным Италияда 70 жылдар қолданылған. Шағын және орта бизнеске кластерлiк-желiлiк ұстаным тұрғысынан осы ұстанымның дамуы бастау алатын "үшiншi Италия" ¹ деген атқа ие болған Италияның тәжiрибесi қызық. 70 жылдардың соңында "бiрiншi" және "екiншi" Италия экономикалық дағдарысты басынан өткiздi, елдiң солтүстiк-шығыс және орталық бөлiгi экономикалық өсудiң жоғары түрiн көрсеттi. Негiзiнен шағын және орта кәсiпорындар әрекет ететiн (тоқыма және былғары өндiрiсi, аяқ киiм, керамика және жиһаз өндiрiсi) бiрқатар салаларда қалыптасқан кластерлер шеңберiнде шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi тек ғана жаңа жұмыс орындарын ғана құрып қоймай, экспорт рыногына да шыға алды. Сол уақытта Германия мен Ұлыбританияның iрi кәсiпорындары құлдырауды басынан өткiзiп жатты, "үшiншi Италияның" шағын және орта кәсiпкерлiк кластерлерi өндiрiс пен экспортты арттырды. Бұдан басқа, шағын және орта кәсiпкерлiк кластерлерi өндiрiстiк процеске инновацияларды енгiзуге қабiлеттi болып шықты.
____________________________
¹ "Бiрiншi Италия" - Италияның дәстүрлi бай солтүстiк-батыс бөлiгi, "екiншi Италия" - елдiң кедей оңтүстік бөлiгi.
2. АҚШ. ЖҰӨ-нiң 50 %-нан астамы, инновациялардың жартысынан астамы, ұлттық жұмысшы күшiнiң 2/3 астамы шағын кәсiпкерлiкке тартылған. AҚШ-та шағын кәсiпкерлiк ел экономикасын оңалтуда шешушi рөл атқарды. Бұл үшiн АҚШ-та аталған сектордың дамуына көмек беретiн құрылым - АҚШ шағын бизнес әкiмшiлiгi (1953 жылы құрылған) бар. Сапалы, клиентке бағытталған кең ауқымды бағдарламалар қалыптастыру және кәсiпкерлер қоғамдастығын барлық жаңалықтар туралы уақтылы хабардар ету - қызметтiң мәнi.
3. Жапония. Шағын және орта кәсiпкерлiктiң үлесi барлық компаниялар санының 99,6 %-ын, ЖIӨ-нiң 55 %-ын және өнеркәсіпке жұмыспен қамтылғандардың 80 %-ын құрайды. Шағын кәсiпорындарға қатысты мемлекеттiк саясатты iске асыру үшiн шағын және орта кәсiпкерлiкке қатысты мемлекеттік саясатты iске асыратын мамандандырылған органдар желiсi құрылды.
Жапонияда шағын және орта кәсiпкерлiкті қолдаудың негiзгi шаралары:
ШОБ-ты жаңғырту үшiн кредиттер мен жеңiлдiктi кредиттерге кепiлдiк беру және сақтандыру жүйесі арқылы қаржыландыру қол жетiмділiктi жеңiлдету (20 жылға 1,05 %-дық ставкамен);
бизнес-инкубаторлар құру, салық салу, және менеджмент, персоналды басқару және рыноктағы ахуал туралы ақпарат, сондай-ақ оқыту бағдарламаларын ұсыну мәселелерi бойынша қысқа мерзiмдi негізде мамандарды ұсынумен инвестициялық жобаларды бағалау арқылы бизнесті қолдау жүйесiн құру;
техникалық көмек, қаржылық және заңнамалық қолдау арқылы жаңа және венчурлық бизнес құруды ынталандыру;
жаңа әзiрлемелердi коммерциализациялауды қолдау мен ғылыми oртa, бизнес және үкiмет арасындағы ынтымақтастықты ынталандыру арқылы технологиялардың дамуын қолдау;
пайыздық төмен ставкалар бойынша субсидиялау және кредит беру арқылы бизнесте инновацияларды қолдау, венчурлық жобаларға мемлекеттiң қатысуы және зерттеу кәсiпорындары үшiн патенттiк төлемдердi төмендету.
Жапонияда зерттеулердi дамыту деңгейi бойынша жетекшi рөлдi технопарктер алады. 70 % шамасында жапондық технопарктер өңiрлердегi шағын кәсiпкерлiк кәсiпорындарын қолдау үшiн құрылды, бұл ретте, 58 %-ы жоғары технологиялы өнiмдер өндiруге бағытталған.
4. Германия. Германдық кластерлiк-желiлiк ұстанымды қолдаудың негізгi қағидаттары - бұл мынадай рыноктiк тетiктерге:
мемлекеттік қолдауға емес шағын және орта кәсіпкерліктің дербестігіне басымдыққа;
тиiмсiз кәсiпорындар рыноктан кетуi керек;
шағын және орта кәсіпкерлікке мемлекеттiң қаржылай көмек беруi үшiн негiзгi талап - кредитке қабiлеттiлiкке тiрек болады.
5. Корея. Барлық компаниялардың 99,5 %-ын құрайтын 3 млн. шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi бар. Соның iшiнде шағын компаниялардың үлесi 97 % құрайды. Оңтүстік Кореяда шағын компаниялар жұмысқа орналастырудың маңызды көзi болып табылады, өйткенi онда елдiң экономикалық белсендi халқының 87 %-ы жұмыспен қамтылған (10 млн. астам). Шағын және орта кәсiпкерлiктiң үлесiне елдiң ЖIӨ-нiң жартысы және оңтүстiккореялық экспорттың 43 % тиесiлi.
6. Израиль. Қолдау инфрақұрылымының объектілерi құрылған, олардың көпшiлiгi мемлекеттiк. Кәсiпорындарды қаржыландыруға көмек беретiн мемлекеттiк және бiрнеше жеке қорлар бар, ал мемлекеттiк субсидия бизнестi жүргiзу үшiн қажеттi қаражаттың 3/4-iн құрайды, 1/4-i - кәсiпкердiң салған қаражаты.
Бизнес-инкубаторларды қолдайтын венчурлық қорлар бар, оларда алдымен жаңа инновациялық жобалар жасалады.
Осылайша, технопарктер мен бизнес-инкубаторлар мемлекет ғылыми-техникалық салалардың дамуын қолдайтын және мұндай саясаттың алдына шаруашылық жүйенi оңтайландыру мен ғылыми-техникалық прогресс жетiстiктерiне бейiмдеу мiндетi қойылған елдерде жақсы дамыған.
Ғылыми-өнеркәсiптiк парктер болашақтағы технополистердiң - озық технологиялар, ғылыми зерттеулер мен жобалау-құрастыру әзiрлемелерi қалаларының қазiргі үлгiлерi болып табылады. Өтпелi экономикалы көптеген дамушы мемлекеттер мен елдер үшiн ғылыми-өнеркәсіптік парктердi дамыту басымдығының стратегиясы - бұл жоғары технологиялық деңгейдiң өңiрлiк орталықтар желiсiн дамыту, барлық ұлттық шаруашылықты зияткерлендiру негiзiнде қызметтің жаңа салаларында iлгерiлеу.
Технополистерде ғылым, жоғары технологиялар, дәстүрлі ұлттық мәдениет үйлесім тапқан және шығармашыл, жан жақты дамыған адамдардың жаңа қоғамы құрылады.

Параграф 5. Бәсекелi ортаға берiлетiн қызмет түрлерiн талдау

"Республикалық мемлекеттiк кәсiпорындардың тiзбесi туралы" Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң 1996 жылғы 25 маусымдағы N 790 қаулысына сәйкес мемлекеттiк органдардың қарамағында 400-ден астам республикалық мемлекеттiк кәсiпорындар бар, алайда алдын ала жүргiзiлген сараптама олардың саны бүгінде 509 құрайтынын көрсеттi.
Мемлекеттiк органдардың мәлiметтерi бойынша республикалық коммуналдық меншiкте барлығы 4892 кәсiпорын бар.
Заңды тұлғалар тiзбесiнде (акционерлiк қоғамдар мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктер) орталық атқарушы органдардың атынан жарғылық капиталында мемлекеттiң қатысуымен 178 ұйым бар. Жергiлiктi атқарушы органдар 1061 акционерлiк қоғамдар мен жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiктердiң құрылтайшылары және қоса құрылтайшылары болып табылады.
Мемлекеттiң қатысуымен кәсiпорындардың қызметiне алдын ала жүргiзiлген талдау олардың қызметiнiң бүгiнгi күннiң жағдайларына сәйкес келмейтiнiн көрсеттi. Кәсiпорындар iс жүзiнде рыноктi мемлекеттiк монополияға айырбастап, мемлекетке сәйкес келмейтiн кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыруда. Әсiресе мұндай тәжiрибе мемлекеттiк тапсырыс есебiнен өз қызметiн жүзеге асыратын мемлекеттік кәсiпорындарға тән. Бiр қатар мемлекеттiк кәсiпорындар рыноктік ортаға кең ұсынылған қызметтi жүзеге асырады: сауда - делдалдық қызмет, көлiк қызметтерi, сервистiк сипаттағы қызметтер, құрылыс, баспаханалық және басып шығару қызметi, абаттандыру, ғимараттар мен құрылыстарға қызметтер көрсету, ұйымдастыру техникасына қызмет көрсету және бағдарламалық өнiм жасау және т.б. Iрi мегахолдингтер құрамында жоғарыда айтылған қызметтi жүзеге асыратын және холдингтің негiзгi қызметiне қатысты бейiндi емес болып табылатын еншiлес ұйымдары бар екендігін айту керек.
Құрылтай құжаттарда көрсетiлген мемлекеттiк кәсiпорындардың мақсаты мен мәнi заңнамада нормалардың нақты жазылмауы салдарынан әрқашан тура мағынасы негiзгi мақсатқа сәйкес келе бермейдi не кез келген қызмет түрлерiмен айналысу мүмкiндiгін көздейдi.

4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

Қазақстан 2030 даму стратегиясы , Қазақстан Республикасы Президентінің "Қазақстан экономикалық, әлеуметтiк және саяси жедел жаңару жолында" атты 2005 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан халқына Жолдауы басымдықтары тұрғысынан Бағдарламаның басты мақсаты шағын және орта кәсiпкерлік субъектiлерi қызметiн барынша кеңейтуге және олардың қызметін жандандыруға бағытталған институционалдық жағдайларды жетiлдiру есебінен Қазақстанның бәсекеге қабiлеттiлігін арттыру болып табылады.
Шағын және орта кәсiпкерлiктің қазiргi жағдайы мен дамуының талдамасының нәтижелерiн және шетелдiк тәжiрибенi ескере отырып, алға қойылған мақсатқа жету үшiн аталған бағытта мынадай мiндеттердi iске асыру көзделуде:
Шағын және орта кәсiпкерлiктiң дамуы үшiн заңнамалық негіздің барынша ашықтығын құру;
экономиканы бюрократиясыздандыру және әкiмшiлiк кедергiлердi жою;
шағын және орта кәсiпкерлiкте көлеңкелi айналымды қысқарту;
мемлекетке бейiндi емес функцияларды рыноктiк ортаға, бiрiншi кезекте шағын және орта кәсiпкерлiкке беру;
кластерлiк-желілік ұстаным негiзiнде тiршiлiкке қабiлетті инфрақұрылымдық жүйелердi құру және қамтамасыз ету;
инновациялық экономикаға кәсiпкерлiктiң қатысуы.
Жоғарыда аталған мiндеттер мынадай негiзгi шараларды жүзеге асыру арқылы жүзеге асырылады:
2005 жылы:
тексеру жүргiзу, Қазақстан Республикасының бiр қатар заңнамалық және нормативтiк құқықтық кесiмдерiн әзiрлеу және қабылдау;
шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту саласында заңнамалық негіздің барынша ашықтығын қамтамасыз етудi әзiрлеу;
шағын және орта кәсiпкерлiк саласында мемлекеттiк органдардың бақылау және қадағалау функцияларына талдау жүргiзу;
шағын және орта кәсiпкерлiк саласында мемлекеттiк органдардың бақылау және қадағалау функцияларын қысқарту және жүйелендiру жөнiнде шаралар қабылдау;
шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне кредит беру көлемiн 10 млрд. теңгеге қосымша ұлғайтуды қамтамасыз ету;
шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiн қаржылай қолдау бөлiгінде "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" АҚ рөлiнiң күшеюiн қамтамасыз ету;
Yлкен қаржы маркетiн құру жөнiнде жұмыстар ұйымдастыру.
2006 жылы:
мемлекеттiң қатысуымен мемлекеттiң және акционерлiк компаниялардың бейiндi емес функцияларына талдау жүргiзу және шағын және орта кәсiпкерлiкке беру;
шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерiне кредит беру көлемiн 10 млрд. теңгеге қосымша ұлғайтуды қамтамасыз ету.
2007 жылы:
шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерiне кредит беру көлемiн 10 млрд. теңгеге қосымша ұлғайтуды қамтамасыз ету.
Мемлекеттiң жеке сектормен өзара iс-әрекетiнiң жаңа идеологиясын жасауды аяқтау.
Кластерлiк-желiлiк ұстаным негiзiнде шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытудың экономикалық моделiн әзiрлеу шағын және орта кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қолдаудың жаңа стратегиясына және мемлекет пен бизнестiң өзара қатынасының жаңа идеологиясына көшудi бiлдiруi қажет. Шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау мен дамыту үшiн мемлекеттің бұдан әрi қолданатын шаралары (нормативтiк құқықтық базаны жетiлдiру, салық салу, кредит беру, инфрақұрылымды дамыту және т.б) осы ұстанымды iске асыру тұрғысынан және осы экономикалық модел шеңберiнде қолданылады.

5. Бағдарламаны iске асырудың негiзге бағыттары
және тетiктерi

Параграф 1. Шағын және орта кәсiпкерлiк саласындағы
заңнаманы жетiлдiру

Шағын және орта кәсiпкерлiк саласындағы заңнама. Соңғы он жылдық iшiнде қалыптасқан кәсiпкерлiк салада болған өзгерiстер кәсiпкерлiк мәселелерiн реттейтiн қолданыстағы нормативтiк құқықтық кесiмдердiң және бар қарама-қайшыларды жою, экономика дамуының қазiргi замандағы жағдайының талаптарына сәйкестендiру және шағын және орта кәсiпкерлiк саласындағы барынша ашық заңнаманы құру тұрғысына тексерiс жүргiзу қажеттiгiн бiрiншi кезекке қояды.
Сондай-ақ құқық аясынан ескi және тиiмсiз құқық нормаларын алып тастау мақсатында заңға тәуелдi кесiмдердiң үнемi мониторингін өткiзу жөнiндегi барлық мемлекеттiк органдардың және "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" АҚ-тың, оның iшiнде ведомстволық сипаттағы мiндетiн заң деңгейiнде бекiту орынды.
Бұл заңдардағы, басқа да нормативтік құқықтық кесiмдердегi немесе құқықпен реттелетiн қоғамдық қатынастардағы өзгерiстерге мемлекеттік органдардың тиiстi әсер етуiнiң қосымша тетiгi болады.
Бұдан басқа:
"Нормативтiк құқықтық актiлер туралы" Заңға және Үкiмет Регламентiне құзыреттерiнiң аясына кiретiн қолданыстағы заңға тәуелдi кесiмдердiң үнемi мониторингiн өткiзуге барлық мемлекеттiк органдарды мiндеттейтiн түзетулер енгізу;
өткiзiлетiн мониторингтің нәтижелерi бойынша жоғарыда тұрған инстанцияларға мемлекеттiк органдардың кезеңдi (жарты жылда бiр рет) есептілігін енгiзу;
әрбiр нормативтiк құқықтық кесiмдi, оның iшiнде заңдарды заң актiлерiне сәйкестендiрудi немесе қолданыстарын тоқтату бойынша шаралар қолдануды уақтылы өткiзуге мiндетті болатын нақты уәкiлеттi мемлекеттiк органға бекiту қажет.
Көрсетiлген мониторингтi жүргiзудiң егжей-тегжейлi тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындауы қажет.
Бұл шаралар пайдаланылатын нормативтiк құқықтық кесiмдердiң заңдылығын қамтамасыз етуге және қолданыстағы заңнама жүйесiнде қазiргі уақытта қалыптасқан жағдайды болдырмауға мүмкiндiк бередi.
Кәсiпкерлiк қызметiн артықшылықты және тиiмсiз мемлекеттiк реттеудi жою мақсатында шағын және орта кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегі нормативтiк құқықтық кесiмдердiң жобаларын әзiрлеу кезiнде регламенттелетiн қоғамдық қатынастар шеңберiнде нормативтiк құқықтық кесiмнің тұрақты әсер етуiн егжей-тегжейлi жоспарлауды жүргiзу қажет.
Осыған байланысты шағын және орта кәсiпкерлiк мәселелерiн қозғайтын нормативтiк құқықтық кесiм жобасын әзірлеу кезiнде заң шығарушы деңгейде:
нормативтiк құқықтық кесiмдi қабылдау арқылы шешу ұсынылып отырған проблеманың жан-жақты талдауын жүргізу бойынша мiндетті талаптар енгiзу;
нормативтiк құқықтық кесiмдi қабылдау арқылы проблеманы мемлекеттiк ретке келтiру қажеттiгінiң негіздемесiн егжей-тегжейлi көрсету;
қабылданатын нормативтiк құқықтық кесiмнiң нәтижелiгiн қамтамасыз ететiн нақты тетiктер мен iс-шаралар көздеу;
экономикалық, құқықтық және әлеуметтiк зардаптар жоспарларын, қажеттi шығыстар мен шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілері және мемлекет үшiн көзделетiн табыстардың қаржылық есептерiн ұсыну;
нормативтiк құқықтық кесiмдердi қабылдау мақсаттарына жетудiң таңдалған әдiстерi және тетiктерi басымдықтарын негiздеу;
қабылдануының мақсаты болып табылған шағын және орта кәсіпкерлiк мәселелерi бойынша нормативтiк құқықтық кесiмнiң нәтижелiгінiң көрсеткiштерiн және өлшемдерiн көрсету. Көзделген көрсеткiштердi орындамау нормативтiк құқықтық кесiмдi қайта қарауға немесе күшi жойылды деп тану үшiн негiз бола алады;
бұқаралық ақпарат құралдары арқылы шағын және орта кәсiпкерлiк мәселелерiн қозғайтын нормативтiк құқықтық кесiмдi мiндеттi ұжымдық талқылауды енгiзу;
мемлекеттiк органдар жанында қалыптасқан Шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау жөнiндегi тиiстi сараптамалық кеңестерде шағын және орта кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегi нормативтiк құқықтық кесiмнiң мiндеттi қаралуын енгізу;
нормативтiк құқықтық кесiмдi Үкiметке енгізген кезде мiндеттi түрде кәсiпкерлiк жөнiндегi сараптама кеңесiнiң сараптамалық қорытындысы қоса берiледi.
Бұл ретте кiшi заңи кесiмдердiң кейiнгi нәтижелiлiгiн қадағалау жөнiндегi iс-шараларға шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi және мемлекеттiк әлеуметтiк тапсырысты орналастыру мүмкiндiгiмен олардың бiрлестiктерiнiң өкiлдерi, сондай-ақ "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" АҚ тартылады.
Сондай-ақ нәтижелiктi қадағалау қандай iс-шаралардан тұратынын және кiшi заңи кесiмнiң нәтижелiлiгi туралы есепте қандай көрсеткiштер көрiнуi керектігін айқындау қажет.
Бұдан басқа, шағын және орта кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегi заңға тәуелдi кесiмдердi қолданысқа енгiзудiң мiндеттi шарты олардың жариялануы болып табылатынын белгілеу қажет.
Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң тексерiсiн өткiзу мәселелерi жөнiнде:
бақылау-қадағалау органдары кәсiпкерлiк субъектiлерiн тексеру жөнiндегi қызметiн тек заңнамалық кесiмдермен айқындалған тәртiппен және шартпен жүзеге асырулары қажет. Оларда тексерiс жүргiзу мәселелерiн регламенттейтiн кiшi заңи кесiмдердi шығаруға мемлекеттiк органдардың құзыретi алып тасталуы қажет. Яғни, тексерiстер жүргiзу тәртiбi кiшi заңи кесiмдермен - Үкiметтiң, министрлердiң, әкiмдердiң және т.б. нормативтiк құқықтық шешiмдерiмен айқындалмауы қажет;
тексерiстер жүргiзу мәселелерiн реттейтiн құқықтық нормаларды бақылау-қадағалау органдарының мәртебесiн айқындайтын заңнамалық кесiмдерiнде көздеу қажет;
бақылау-қадағалау органдарының мәртебесiн айқындайтын заңнамалық кесiмдерде дамуының әлеуметтiк мәнiн ескере, шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiн тексеруге ерекше тәсiлдер көздеу керек;
шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн әкiмшiлiк алып қоюлардың репрессивтi сипатын алып тастау.
"Мемлекеттiк құқықтық статистика және арнайы есепке алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес құқықтық статистика
(прокуратуралар) органдары тексерулер белгілеу кезінде заңдардың бұзылғандығы анықталған жағдайларда шаруашылық жүргізуші субъектілерге тексерулер белгілеу туралы кесiмдердi тiркеуден бас тартуға құқылы.
Заңнаманы жетiлдiру мақсатында бақылау-қадағалау функцияларын регламенттейтiн барлық нормалар нақты көрсетілетін "Кәсіпкерлiк туралы" және кәсiпкерлiк қызметті лицензиялау жөнiндегi нақты нормаларды белгiлейтiн " Лицензиялау туралы ", сондай-ақ шағын және орта кәсiпкерлік субъектiлерi үшін әкiмшiлiк алып қоюлардың репрессивті сипатын алып тастау мақсатында "Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы Қазақстан Республикасының кодексiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" заң жобалары әзiрленедi.

Параграф 2. Экономиканы төрешiлдiктен арылтудың тиiмдi тетiктерiн пысықтау және әкiмшiлiк кедергiлердi жою

Экономиканы және әкiмшiлiк кедергiлердi төрешiлдiктен арылту жөнiндегi негізгі күш салулар шағын және орта кәсiпкерлік субъектiлерi үшiн барынша көп қолайлы режимдi, барынша аз реттеуiш аясын құруға бағытталатын болады.
Экономиканы бюрократиясыздандыру саласында.
"Жеке кәсiпкерлiк туралы" заң жобасында кәсіпкерлiк қызметтi реттеу, оны мемлекеттiк қолдаудың негiзгi қағидаттары, кәсiпкерлiк проблемалары жөнiнде консультативтiк-кеңесшi мәселелерi, кәсiпкерлiк субъектiлерiн тiркеу және жою тетiктерi, оның iшiнде шағын және орта, кәсiпкерлiк қызметтi мемлекеттік әкiмшілендiру мәселелерi жөнiндегi мемлекеттік органдардың, бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру кезiнде жауапты мемлекеттік органдардың құзыреттерi және билiктiң бизнес - қоғамдастықпен өзара iс-әрекет нақты көрсетілетiн болады.
Сондай-ақ тексерудi өткiзу мәселелерiн регламенттейтiн әр заңнамалық кесiмiнде қандай-да бiр бақылаушы-қадағалаушы орган орындайтын мiндеттер ерекшелiгiн ескере оларды тағайындау үшiн негiздемелердiң толық тiзбесi көзделетiн болады, өйткенi осындай нақты тiзбенiң жоқ болуы көптеген бақылаушы-қадағалаушы органдарға қолданыстағы заңды формальды түрде бұзбай өз тексерiстерiн көп рет белгiлеу мүмкiндiгiн бередi.
Қазақстан Республикасының Үкiметi оларды азайту мақсатында әкiмшілiк кедергiлерге талдау және оларға мониторинг жүргізу құралдарын жақсартатын болады.
Әкiмшiлiк айыппұлдар мөлшерлерiнiң өрiстерi қысқартылатын болады. Айыппұлдар мөлшерлерi бизнес ауқымына байланысты белгiленетiн, бiрiншi рет жасалған құқық бұзушылық үшiн айыппұл мөлшерi азайтылатын болады.
Әкiмшiлiк кедергiлердi жою саласында.
Мемлекеттiң бюрократиялық жүйесiнiң негiзiн рұқсат беру жүйесi құрайды. Сондықтан кәсiпкерлiк қызмет түрлерiн мемлекеттiк реттеудiң рұқсат беру жүйесiн нақты регламенттеу үшiн:
мемлекеттiк монополия саласында "мемлекеттiк монополия" терминiн нақты айқындайтын мемлекеттік монополия саласын регламенттейтiн бiрыңғай заң актiсi әзiрленетiн болады.
лицензиялау саласында тiкелей қолданылатын "Лицензиялау туралы" жаңа Заң әзiрленетiн болады, оның шеңберiнде лицензияланатын қызмет түрлерiнiң толық тiзілiмi ұсынылады;
лицензиялау түрлерiн заңға тәуелдi деңгейде кеңейтуге тыйым салынады;
лицензиялық тәртiптiң қажеттi қол жетiмдiгін, ашықтығын қамтамасыз ететiн лицензиялау саласындағы мемлекеттiк функцияларды нақты регламенттеу жүргізiлдi;
олардың үнемдiлiгiн қамтамасыз ететiн бiлiктiлiк талаптар жеңiлдетiлдi.
Сертификаттау саласында қауiпсiздiктерiнiң көрсеткiштерi тұрғысына ғана өнiмнiң, жұмыстардың (процестердiң) және қызметтердiң жекелеген атаулары сертификатталатын болады және Дүниежүзiлiк Сауда Ұйымының ережесi бойынша халықаралық заңнама негізiнде сертификаттау процесi жүзеге асырылатын болады.
Стандарттау саласында - стандарттауды халықаралық құқық пен халықаралық сапа стандарттарының нормаларына сәйкестендiру жүзеге асырылды.
Аккредиттеу саласында. Аккредиттеу рәсiмi тек ерiктi сипатта болады және оны мемлекеттiк емес, коммерциялық емес қоғамдық бiрлестiктер жүзеге асырады, ал оның бөлiгі лицензиялау санатына берiледi.
Мемлекеттiк сатып алу саласында әкiмшiлiк кедергiлердi алып тастау үшiн сондай-ақ мемлекеттiк мұқтаждар үшін тауарларды (жұмыстарды және қызметтердi) жеткiзуге шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiн барынша тарту жұмысы жалғастырылатын болады.
Кәсiпкерлiк қызметіне еркiндiк құқығының кепiлдiгiн iске асыру мемлекеттен ғана емес, кәсiпкерлердiң өздерiне және олардың қоғамдық бiрлестіктерiне де байланысты. Әрбiр iскер қазақстандық осы ортаға кiрiгiп, инновациялық экономикадағы өз орнын табуға тиiс.

Параграф 3. Шағын және орта кәсiпкерлiкте көлеңкелi
айналымды қысқарту

Кәсiпкерлердiң көлеңкелi бизнеске кетулерiнiң негізгі себептерiнiң бiрi заңды бизнестi жүргізудiң жоғары шығындары болып табылады. Осыған байланысты әкiмшiлiк кедергiлердi алып тастау, мүлiктi заңдандыруды өткiзу, кредит ресурстарына жеткiлiктi қол жетiмдiгі бойынша жағдайлар құру, шағын орта бизнестi қолдау инфрақұрылымының толық дамуына жету жөнiндегі iс-шаралар және шағын және орта кәсiпкерлiктегі менеджменттің сана сезiмдiгін жоғарлату жөнiндегі iс-шаралар кешенiн өткiзу қажет.
Осы Бағдарламада әкiмшiлiк кедергiлердi алып тастау, кредит ресурстарына жеткiлiктi қол жетiмдiк бойынша жағдайлар құру, шағын және орта кәсiпкерлiкті қолдау инфрақұрылымын дамыту, сондай-ақ шағын және орта кәсiпкерлiктегi менеджменттiң сана сезiмдiгiн жоғарлату саласында шағын және орта кәсiпкерліктiң дамуын қолдаудың жедел шаралары көзделген.
Мүлiктi заңдастыру iс-шараларын өткiзу мақсатында "Мүліктi заңдастыруға байланысты амнистия туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданатын болады.
Қазақстан Республикасының Yкiметi әкiмшілендiрудi және шағын бизнеске салық салу режимiн жеңiлдету бөлiгінде салық заңнамасына өзгерiстердi дайындады.
Атап айтқанда, 2006 жылдан бастап жеңiлдетiлген декларация негiзiнде арнаулы салық режимiн қолдану аясы:
жеке кәсiпкерлер үшiн - жалданатын қызметкерлердiң санын 15-тен 25 адамға дейiн және шектi кiрiсті 4,5-тен 9 млн. теңгеге дейiн ұлғайта отырып;
заңды тұлғалар үшiн - жалданатын қызметкерлердiң санын 25-тен 50 адамға дейiн және шектi кiрiстi 9-дан 20 млн. теңгеге дейiн ұлғайта отырып кеңейтiледi.
Сондай-ақ ҚҚС бойынша мiндеттi есепке алу үшiн iске асыру жөнiндегі барынша аз айналымның мөлшерi 12000 орта айлық көрсеткiштен (11,7 млн. теңге) 15000 АЕК-ке дейiн (14,5 млн. теңге) көтерiледi. Әлемдiк экономикада жұмыспен қамтылғандардың 60 пайыздан астамы шағын кәсiпкерліктің үлесiнде, ЖIӨ-дегi олар шығаратын өнiмдердiң үлесi 50 пайызға жеттi.
Халықаралық практикада жаңа жұмыс орындарын құру және тұрақты экономикалық өсудi қамтамасыз ету басымдығы тұрғысында шағын кәсiпкерлiктiң дамуына үлкен мән берiледi.
Қазақстанда 2003 жылғы ЖIӨ-ге шағын кәсiпкерлiк субъектiлерінiң салған ресми үлесi 16 пайызды құрады.
Қалыптасқан жағдайға сүйене отырып, мемлекет шағын кәсiпкерлiк субъектілер қызметтерi аясын барынша көбiрек кеңейту және оларды белсендету үшін қолайлы жағдайлар құруы керек, осыған байланысты, заң жобасы жоғарыда көрсетiлген шараларды ұсынады, бұл олардың ЖІӨ-дегi үлесiн көбейтуге жол бередi.
Шағын және орта кәсiпкерлiкке инвестициялық салық преференцияларын алу тәртiбiн жеңiлдету үшiн "Инвестициялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерiстер енгiзу.
Жоғарыда көрсетілген шаралар Қазақстан Республикасының тиiстi нормативтiк құқықтық кесiмдерiне өзгерiстер енгiзудi талап етедi.
Негiзгi сипаттарына байланысты тауарды егжей-тегжейлi суреттеумен кедендiк органдарда бағалық ақпарат қалыптастыру үшiн "Бағалық ақпаратты қалыптастыру әдiсi" өзгертiледi.
Шағын бизнес кәсіпорындарының сауданың ұйымдастырылған нысандарына көшуiн ынталандыру бойынша шаралар әзірлеу және
тауарлардың iшкi рыногын дамыту мақсатында құрылым және "қапшықтау" саудасының каналдары бойынша жүзеге асырылатын сыртқы сауда операциялар мөлшерiн бағалау жөнiндегi зерттеулер ұсынылады.
Көрсетiлген шаралар барлық бақылаушы өзара iс-әрекетiнiң нақты схемасын қалыптастыруға, Қапшықтау саудасы рыногiн нақты зерттеу жүргiзуге, оның көлемiн және мемлекеттiң төлеу теңгерiмiне әсерiн бағалауға мүмкiндiк бередi.
Көлеңкелi сектор мөлшерiн және қолма-қол айналым мен көлiктегi, құрылыстағы және саудадағы формальсыз еңбекпен қамтылу көлемiн қысқарту мақсатында орта мерзiмдi перспективада:
кооперацияларды ынталандыру - қайта құрылымдау, бiрiктiру және одақтарға, бюро және т.б. iрiлендiру,;
формальсыз экономикадан ресмиге еңбек ресурстарының ағымы үшiн жағдайлар туғызу;
қолма-қол төлеу нысанынан бiртiндеп электронды, автоматталғанға көшу қажет.
Төлем карталарын пайдалану арқылы төлемдер қабылдауға мiндеттi сауда (қызмет көрсететiн) ұйымдардың санатын белгiлей отырып тауарлар мен қызметтер үшiн қолма-қол жасалмайтын есептесулер нысанын кеңейту көзделедi.
Атап айтқанда мейрамхана, бар, мейманхана, жол жүру құжаттарын сату кассалар және т.б. қызметiн көрсететiн ұйымдар үшiн карточка терминалдарын мiндеттi пайдалану көзделедi.
Сауда саласындағы көлеңкелi экономиканың құрамында маңызды үлестi фальсифицирленген және контрафактiлiк өнiмдi өндiрудiң қалыпша дамыған жүйесi бар елдерден күдiкті сапалы тауарларды әкелудi және сатуды, сондай-ақ отандық өндiрушiлердiң ұқсас өнiмiн, төмен сапалы өнiмдi және халық денсаулығына қауiп әкелетiн санитария талаптарына қарсы жағдайларда iске асыруды енгiзетiн "қапшықтау", дала; базар саудасы; кiшкентай сауда нүктелерi құрайды.
Азық-түлiк, сондай-ақ әлеуметтiк қамсыздандыру жүйесiнен тыс формальсыз еңбекпен қамтылу қауiпсiздiгiн жоғарлату мақсатында сауданың ұйымдастырылмаған түрлерiнiң сауданың өте өркениетті нысандарына бiртiндеп көшу жөнiндегi жағдайлар мен ынталар құру қажет. Рыноктарда сауда нүктелерінің әлеуметтiк танымдылығын арттыру, сауданың әлемдiк нормаларын және ережесiн, рыноктық сауданы сауда орталықтарына айналдыра оларға өркениеттi нысан бере қызмет көрсету стандарттарын енгiзу қажет.
Өнеркәсiптiк және азаматтық құрылыс объектiлерiнiң қауiпсiздiгiн жоғарлату, объектілердi тұрғызуға құрылыс материалдарын шығыстау нормаларын сақтау жөнiндегі құрылыс ұйымдарына талаптарды күшейту үшiн өңiрлер үшiн белгіленген нормативтік үлестiк көрсеткiштерге сай келетін негiзгi техникалық-экономикалық көрсеткiштерi бар үлгiлi жобалар бойынша әлеуметтік инфрақұрылым объектілерiн салуға мемлекет тапсырысын орындау жүйесiне көшудi жүзеге асыру қажет.
Құрылыстағы формальсыз еңбекпен қамтуды (ең төменгі жалақымен маусымдық және бiлiктiлiгi төмен жұмысқа көршілес елдерден тiркеусiз адамдарды тартуды) қысқарту жөніндегі шара ретiнде жұмыс күшін импорттауға жалпы республика және оның өңiрлерi бойынша экономикада болып жатқан өзгерiстерге жедел жауап беруге мүмкiндiк беретін ерекшелiкке, ауқымдыққа бағытталған квота берудiң жеңiл жүйесiн енгізу ұсынылып отыр.
Қолма-қол есептесуге жолаушы билеттерiн сатудан автоматтандырылғанға бiртiндеп көшудi жүзеге асыру қажет.
Қазақстан Республикасы аумағы бойынша автомобильдi тасымалдауларды бiрыңғай кешендi бақылауды жүзеге асыру және тиiмділiгін арттыру мақсатында көлiк бекеттерiнiң оңтайлы санын айқындай отырып автотасымалдауларды бақылаудың қолданыстағы жүйесiн жетiлдiру ұсынылып отыр.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Қылмыстық және Әкiмшiлiк кодекстерiне заңсыз табыс алу мақсатында лауазымды тұлғаларға пара беретiн тұлғаларды жауапқа тарту бөлiгiнде өзгерiстер мен толықтырулар енгізіледi.

Параграф 4. Мемлекетке үйлеспейтiн функцияларды рыноктық салаға, бiрiншi кезекте шағын және орта кәсiпкерлiкке беру

Қазақстан Республикасы Президентiнің "Қазақстан экономикалық, әлеуметтiк және саяси жедел жаңару жолында" атты 2005 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан халқына Жолдауы Қазақстан халқына жолдауында мемлекеттiк кәсiпорындар мен мегахолдингтердiң, ең алдымен iрi мемлекеттiк компаниялар мен монополиялардың өздерiне үйлеспейтiн мiндеттерiн шағын және орта бизнеске беру жөнiндегі жұмысты тындыру мәселесi қойылды, бұл Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Жалпыұлттық iс-шаралар жоспарын, мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметтерi түрлерiн түгендеудi өткiзуден тұратын Жолдауды iске асыру жөнiндегi бөлiгі болып табылады.
Бұл жұмысты өткiзу кезiнде шаруашылық субъектілерінiң қарым-рыноктық қатынастарына мемлекет қатысуын азайту негiзгi қағидат болады және мынадай ұстанымдарға негізделетiн болады:
мемлекеттiк кәсiпорындардың iс жүзiндегі санын анықтау;
мемлекеттік кәсiпорынның құрылтай құжаттарының iс-жүзiндегі тағайындауларына сәйкес келуiн тексеру;
шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсiпорындарды құру заңдылығын айқындау;
шаруашылық жүргізу құқығындағы мемлекеттік кәсiпорындардың шаруашылық-экономикалық қызметiнiң экономикалық орындылығын және тиiмдiлiгін айқындау;
мемлекеттік кәсiпорындарды бәсекелестiк аясына беру мүмкiндiгi жөнiнде негізделген ұсыныстар дайындау;
мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметтерi түрлерiне талдау жасау үшiн әдiстемелiк ұсынымдарды әрi қарай әзірлеу.
Жоғарыда баяндалған қағидаттарға сүйене Қазақстан Республикасының Үкiметi мемлекеттiк кәсiпорындарды алдын ала талдауды жүргізiлдi, ол ағымдағы жылда-ақ 4892 кәсiпорындардың iшiнен рыноктық ортаға 1186 немесе 2414-ын беру мүмкiн екендiгiн көрсетедi.
Мемлекетке үйлеспейтiн функцияларды рыноктық салаға, бiрiншi кезекте шағын және орта кәсiпкерлiкке беру мақсатында мынадай жұмыстар өткiзiледi:
мемлекеттiк кәсiпорындардың және мемлекеттiң қатысуы бар акционерлiк қоғамдардың қызметтерi түрлерiн талдауды жүзеге асыру үшiн әдiстемелік ұсынымдарды әзірлеу;
тек мемлекеттік органдар, мекемелер және кәсiпорындар атқаратын мемлекеттік функцияларды рыноктық ортаға үйлеспейтiн мемлекеттiк функцияларды берудi қоса нақты белгілеу;
мемлекеттiк кәсіпорындардың және табиғи монополистердiң, ұлттық компаниялардың құрылтайшы құжаттарын, табиғи монополиялардың субъектiлерiн және оларға еншiлес, тәуелдi және бiрлесiп бақыланатын ұйымдарды үйлеспейтiн функцияларын табу тұрығысынан оларды шағын және орта кәсiпкерлiктiң бәсекелес ортасына беру үшiн қызметтерi түрлерiне түгендеу жүргізу;
кейбiр акционерлiк қоғамдар мен жауапкершілiгi шектеулi серiктестіктердегі мемлекеттің қатысу орындылығына талдау жүргiзу;
кейбiр акционерлiк қоғамдар мен жауапкершілiгi шектеулі серiктестiктерге қатысу орындылығына талдау жүргiзу;
компанияның қаржы-шаруашылық қызметiнiң жеткiлiктi деңгейде ашықтығын құру;
бiрқатар стратегиялық маңызды мемлекеттiк компаниялар акцияларының пакеттерін басқаруды арнайы құрылатын мемлекеттiк холдинг компаниясына берудi жүзеге асыру;
бәсекелестiк рыногына беруге жататын мемлекеттiк кәсiпорындардың және мемлекеттiк мекеме болып қайта құрылатын мемлекеттiк кәсiпорындардың тiзбесiн айқындау;
мемлекеттік мекеме болып қайта құрылатын мемлекеттiк кәсiпорындардың тiзбесiн айқындау;
мемлекеттік кәсiпорындардың қызметiне уәкілеттi мемлекеттiк органдар тарапынан бақылауды жүзеге асыру.

Параграф 5. Кластерлік-желiлік ұстаным негiзiнде өмiр сүруге
қабiлеттi инфрақұрылымдық жүйелердi құруды қамтамасыз ету

Кластерлiк-желiлiк ұстаным. "Кластер" ұғымы экономикалық әдебиетте құнды құрудың бiрыңғай тiзбектiгі шеңберiнде бiр-бiрiмен өзара iс-әрекет жасайтын рыноктық институттар мен тұтынушыларды байланыстыратын өндiрiстiк және/немесе қызмет көрсетушi фирмаларды, технологиялар және ноу-хау құрушыларды аумақтық шоғырландыру базасында қалыптасқан индустриалды кешен ретiнде анықталады.
Кластерлiк-желілік ұстанымның негiзiнде "ұжымдық тиiмдiлiктiң" қағидаты жатыр. Кластерлiк-желiлiк ұстаным: кластер құру (тiк және көлденең интеграция);
ортақ iс мүдделерi негiзiнде фирмааралық кооперация;
икемдi мамандандыру арқылы шағын және орта кәсiпкерлiктiң тұйықталуынан озуға бағытталған.
Тек кластерлiк-желілік ұстаным одан әрi мемлекеттік қолдаудың негiзi болуы және шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiн бiрыңғай желiге жалғау арқылы (оның iшiнде өздерi арасында және кластер негiздерiн қалыптастыра) - шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау инфрақұрылымының институттары - қоғамдық үкiметтiк емес ұйымдар - мемлекеттік органдар жанындағы шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау жөнiндегi сарапшы кеңесшiлер - iрi жүйе құратын бизнес - билiк органдары "тiзбектiк реакцияны" бастамашылық етуге тиiс.
Кластерлiк-желiлiк ұстаным шағын және орта кәсiпкерлiк кәсiпорындарына өз күштерiн бiрiктiру, тұйықталудан озу және фирмааралық кооперацияны дамыту арқылы өз әлеуетiн iске асыруға мүмкiндiк бередi. Тек кластерлiк-желiлiк ұстаным шағын және орта кәсiпкерліктi дамытуда оларды экспорттық рыноктарға шығаруға және сол жерде ұтымды бәсекелесуге жәрдемдеседi.
Бұл мәселенi шешу үшiн ұлттық диаспоралар арасында шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi жөнiнде ақпаратпен алмасудың тиiмдi тетiгiн құру арқылы Қазақстан Халықтарының Ассамблеясының әлеуетiн тартуға болады, соңында қайтарымды кооперация үшiн база құрылады.
Сондай-ақ озықты технологияларды, инвесторларды тарту, сыртқы рыноктарға шығу жолдарын құру үшiн диаспорлардың тарихи отандармен байланыстарын пайдалану.
Дамушы елдердiң тәжiрибесi фирмааралық кооперация кәсiпорындар бiр-бiрiне жақын орналасқан және сату рыноктар, инфрақұрылымға қол жетiмдiк, шетелдiк бәсекелер сияқты ортақ iскерлiк мүдделерi бар болған жағдайда орнын табатындығын көрсетедi. Осындай кластерлер шеңберiнде кәсiпорындардың бiрлескен бастамалары мүдделi тараптардың өте көп болуы, ресурстарды жинақтаушы технологияларды пайдаланудан ғана өте күштi, өйткенi тiркелген шығындар тараптар, үйлестiру және келiсу күштерi арасында, шетелдiк бәсеке тұлғасы алдында айрықша таратылады.
Бұл мәселенi шешу үшiн қолда бар шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiн қолдау инфрақұрылымын тиiмдi пайдалануды жоғарлату бойынша және инфрақұрылым дамуында функционалдық және аумақтық айырмашылықтарды озу бойынша шаралар қолдану жұмысты жалғастыру және кластерлiк-желiлiк ұстаным негiзiнде шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытудың экономикалық моделiн әзірлеу қажет.
Үлкен қаржы маркетi. "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" акционерлiк қоғамы (бұдан әрi - Қор) мемлекеттiк қолдаудың жүйеқұраушы элементi ретiнде оның аумақтық бөлiмшелерi жанында, аудандық деңгейдi қоса алғанда және микрокредиттiк ұйымдардың қатысуымен шағын кәсiпкерлiкке көмек көрсету үшiн оның жанында кәсiпкерлiктi қолдау орталықтарын құру (бұдан әрi - орталықтар) арқылы "бiр терезе" қағидаты бойынша Үлкен қаржы маркетi болады.
Орталықтар базасында мынадай қызметтер көрсетiледi:
бухгалтерлiк есеп;
салық салу;
құқықтық мәселелер және адвокатура;
шағын кәсiпкерлiк инфрақұрылымын дамытуда ұйымдастырушылық және әдiстемелiк көмек;
оқу өткiзу, ақпараттық-талдамалық және кеңестiк қолдау;
экономикалық мәселелер;
қауiпсiздiк техникасы, еңбектi қорғау, өрт қауiпсiздiгi және т.б. мәселелер;
жергiлiктi кәсiпкерлiк қызметке қызмет көрсетулердi жақындату мақсатында елде кәсiпкерлiк дамуының деңгейi және үрдiсi жөнiнде әлеуметтiк зерттеулер бойынша қызметтер көрсетiлетiн болады.
Бұдан кейiн бұл қызметтер рыноктық ортаға берiлетiн болады.
Бұл ретте бухгалтерлiк есеп және салық салу бойынша қызметтердi бухгалтерлiк және салық есептiлiгiн қоса алғанда тәжiрибелi бухгалтерлер орталықтандыра көрсетедi.
Құқықтық кеңестер және адвокатура бойынша қызметтердi өндiрiстiк емес шығыстарды және шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң уақытын барынша азайтуға әкелетiн, өзiне мiндеттердi алғаны үшiн толық материалдық және моральдiк жауап беретiн кәсiби мамандар тобы орталықтандырылған заң қызметi жүзеге асырады.
Бұдан басқа орталықтар қаржылық және құқықтық әдебиеттерi бар кiтапханаларды және шағын кәсiпкерлiк субъектiсi немесе Қаржы супермаркетiнiң клиентi интернет қызметiн, Қордың интернет-каталогын пайдалана алатын, web-сайттарға тапсырыс бере алатын Интернет-орталықтарды ұстайды.
Орталықтар шағын кәсiпкерлiк субъектiлерiне шетелдiк немесе отандық компаниялармен, құрал-жабдықтарды жеткiзушілермен, өнiмдi тұтынушылармен және франчайзерлермен байланысты қалыптастыруға жәрдемдеседi.
Мұндай орталықтандырылған алаңдар штаттарында бухгалтерлердi, аудиторларды және заңгерлердi үнемi ұстау бойынша субъектілердiң шектелген қаражатын айтарлықтай үнемдеуге және теңестіре пайдалануға мүмкiндiк бередi.
Жалпы, Қор:
300 микрокредиттік ұйымдарға кредит беру арқылы Қаржы супермаркетiнiң жүрегi болатын микрокредиттiк ұйымдар желiсiн дамыту;
1-кезеңде 2005 жылы, көбiнесе аудандық орталықтарда және шағын қалаларда 160-қа жуық микрокредиттiк ұйымдар құрылады;
шағын кәсіпкерлiк субъектілеріне екiншi деңгейлi банктер берген кредиттердi кепiлдендiру жүйесiн құру;
Қордың меншіктi қаражаты есебiнен жүзеге асырылатын лизингтiк операциялар, жобалық қаржыландыру есебiнен кредит беру жүйесiн жетілдiру арқылы кәсiпкерлiкке қаржылық көмек көрсетудi одан әрi жалғастырады.
Қор жеке кәсiпорындарға сапаның халықаралық стандарттарына көшуге жәрдемдеседi және оларды енгізу жөнiндегi шығыстардың 50%-ын өтейдi.
Шағын кәсiпкерлiк субъектілерiн жаппай қолдаумен қатар, Қазақстан Республикасының экономикасын әртараптандыру процесiнде маңызды рөл атқара алатын орта бизнес жобаларының айтарлықтай перспективалығын iздеу және таңдау тетiгi құрылады.
Қаржыландыру көзi ретiнде қордың барынша тиiмдi жұмыс iстеу үшiн Қордың кәсiпорындардың қаржылық талдауы, маркетингтік зерттеулер, жобаны инвестициялау алдында дайындау, жобаларды iске асыру, персоналды басқарудың озық жүйелерiне оқыту бойынша қол жетiмдi қызметтер ұсынатын үкiметтік емес ұйымдармен кооперациясы орынды.
Бұл ретте шағын және орта кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қаржыландыру басымдығы кластерлiк-желiлiк ұстаным негiзiнде шағын және орта бизнесті дамытудың экономикалық моделiн iске асыру шеңберiнде айқындалатын болады.
Микрокредиттiк ұйымдар географиялық қамту және соңғы қарыз алушылардың қаржы қызметтерiнiң әртүрлi нысандарына, микрокредиттеуден бастап жобалық қаржыландыруға және лизингке дейiн қол жетiмдiктi кеңейту саясатын жүзеге асыратын болады. Микрокредиттік ұйымдар желiсi және олардың өкілеттiктерi "терең аудандарда" Қаржы супермаркетi бөлiмшесiнiң функциясын жүзеге асыра "бip терезе" қағидатын республиканың алыстаған өңiрлерiнде жүзеге асыратын болады. Бұдан әрi, микрокредиттiк ұйымдар желiсi әртүрлi қаржы институттарымен, оның iшiнде екiншi деңгейдегi банктермен өзара iс-әрекет есебiнен қызметтердi кеңейтетiн болады.
Микрокредиттiк ұйымдарды құру шағын кәсiпкерлiкке кредит берудi жүзеге асыратын қаржы институттарының халықаралық қаржы институттарының қаржы ресурстарына (Дүниежүзiлiк Банк, Еуропа Қайта Құру және Даму Банкi, Азия Даму Банкi, Ислам Даму Банкi және т.б.) қол жетiмдiгiн кеңейтедi қаржы институттарына қолдау көрсету (рәсiмдердi жеңiлдету, капиталдар жетiмдiгi көрсеткiшiн азайту) жолымен жүзеге асырылады;
Құқықтық ақпарат кабинеттерi.
Кабинеттер жергiлiктi атқарушы органдармен және Әдiлет министрлiгінiң өңiрлердегi аумақтық органдарымен бiрлесе отырып "жалғыз терезе" қағидаты бойынша құрылады және олар:
кәсiпкерлiк қызмет орындарына қызметтi жақындату мақсатында "құқықтық ақпарат кабинеттерiн" құру арқылы кәсiпкерлiк субъектiлерінің құқықтық ақпараттандырылуын жоғарлату жөнiндегі жұмыстарды;
одан әрi ақпараттың бәсекеге қабiлеттігін және оның қызметiн талдау жөнiндегi кеңестерге берумен республиканың аудандары және қалалары бойынша көрсетiлетiн қызметтер сапасын, санын, қол жетiмдiгiн бағалауды жүзеге асыру үшiн шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау инфрақұрылымының субъектiлерi қызметтерiне жыл сайынға мониторингтар жүргiзiлетiн болады.
Мемлекеттiң жеке сектормен өзара iс-әрекетінiң түбiрiнен жаңа идеологиясын құру бөлігінде.
Мемлекеттің атқарушы билігінiң саясатты шешiмдер қабылдау билiктiң орталық органдарына, ал iске асырушылық тиiстi Комитеттерге және жергiлiктi атқарушы органдарға кейiннен жүктелетiн өткiзілген әкiмшiлiк реформасына байланысты. Билiк пен бизнес-қоғамдастықтардың өзара қатынасының моделi де реформалауды талап етедi.
Өңiрлiк деңгейде:
жергiлiктi атқарушы органдары жанында қызмет ететiн шағын және орта бизнестi қолдау жөнiндегі сарапшы кеңестер кәсiпкерлiк, оның iшiнде шағын және орта кәсiпкерлiктiң бастамаларын қолдауда негiзгi рөлдi берумен түбiрiнен жаңа деңгейге шығарылады.
Жергілiктi атқарушы органдары жанындағы шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау жөнiндегi сарапшы кеңестер орта мерзiмдi перспективада Бәсекелестікке қабiлеттiлiк жөнiндегi кеңестерге қайта құрылулары тиiс, яғни олар қалыптасқан жағдайды талдау мен сараптаумен айналыспай, шағын және орта кәсiпкерлiк алдында тұрған мәселенi шешетiн болады.
Орталық атқарушы органдар деңгейiнде:
Акредиттелген салалық кәсiпкерлер қауымдастығының өкiлдерiнің қатысуымен орталық атқарушы органдар жанынан сарапшы кеңестерi құрылады. Одан әрi акредиттелмеген қауымдастықтарының қатысуымен кәсiпкерлердiң жалпы ұлттық одағы құрылады.
Республикалық деңгейде:
Кәсiпкерлердiң жалпыұлттық одағының атқарушы органы Қазақстан Республикасы Президентi жанындағы Iскер адамдар кеңесi болады, оның жұмыс органы өңiрлiк Бәсекеге қабілеттiлiк жөнiндегі кеңестерден, Шағын және орта кәсiпкерлiкті дамыту және қолдау мәселелерi жөнiндегi комиссиядан, Мемлекеттiк органдар жанындағы шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау жөнiндегі сарапшы кеңестерден, қоғамдық үкiметтiк емес ұйымдардан ұсыныстарды, жалпы саясатты қалыптастыратын мәселелердің жүйелiк құрылымына трансформалай отырып жинақтайтын кәсіпкерлiк мәселелерi жөнiндегі мемлекеттiк уәкілеттi орган бiрлесе отыра болады.
Шағын және орта кәсiпкерлiк дамуына жауапкершіліктің орталық деңгейден өңiрлiк деңгейлерге ауысуын қамтамасыз ету қажет. Осындай ауысудың шеңберінде шағын және орта кәсiпкерлiктi қолдау жөнiндегi негiзгi миссия жергілiкті атқарушы органдарда болады. Қазақстан Республикасының Үкiметi бұл ретте үйлестiретiн рөлдi басты түрде жүзеге асыратын болады.
Мемлекеттің жеке сектормен өзара iс-әрекетiнiң түбiрiнен жаңа идеологиясы мынадай түрде құрылатын болады.
Бәсекеге қабiлеттiлiк жөнiндегi кеңестер бизнес ортаның ұсыныстарын топтастырады және оларды Қазақстан Республикасы Президентi жанындағы Iскер адамдар кеңеске ұсынады. Iскер адамдар кеңесi Орталық атқарушы органдар жанындағы сарапшы кеңестердiң ұсыныстарын топтастырады және шешiмдер қабылдаудың нақты тетiктерiн пысықтайды.
Iскер адамдар кеңесiнiң жұмысының тиiмдiлігін жоғарлату мақсатында Үкiметке енгiзілген кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiндегi мемлекеттік органдар әзiрлеген нормативтiк құқықтық актілердiң жобалары бойынша кеңестер өткiзiлетiн болады.
Бәсекеге қабілеттiлiк кеңесi және Қаржы супермаркеттерi арқылы шешiм қабылдау жағдайда шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерiне жеткiзiледi.
Шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытудағы Ұлттық компаниялардың қатысуын атап кету қажет. Үкiмет оларды дамыту Жоспарларын бекiту кезiнде шағын кәсіпкерлiктiң инфрақұрылымдық жобаларына Ұлттық компанияларды мiндеттi тарту көзделедi, бұл өңiрлерде шағын және орта бизнестің дамуына алғы шарттар құрады.
Бұл шағын және орта кәсiпкерлiктi Ұлттық компаниялар iске асыратын iрi ауқымды жобаларға беру және тартудың өзiнше мысалы болады.
Осылай "Қазатомөнеркәсiп" ұлттық компаниясы мынадай жұмысты ұйымдастырды.
"Қазатомөнеркәсiп - Демеу" коммерциялық емес ұйымы (бұдан әрi - Компания) "Қазатомөнеркәсiп" ЖАҚ ҰК-ның директорлары кеңесiнiң шешiмiне сәйкес, елдi мекендерге тұрып жатқан персоналдың өмiрi сапасын жоғарлату арқылы "Қазатомөнеркәсiп" ҰК-ның қалашықты кәсiпорындарында мамандарды тарту және ұстап қалудың стратегиялық мәселелерiн шешу үшiн құрылды.
Компания өз миссиясын кәсiпорын қызметкерлерi және олардың Таукент, Шиелi, Қыземшек кенттерiнде тұратын жанұялары үшiн лайық өмiр жағдайларын құруда көрiп тұр, осыған байланысты, қазiргi уақытта Компания осы кенттерде шағын және орта бизнестi дамыту бағдарламаларын әзiрлеп, iске асырып жатыр.
Барлық жоғарыда көрсетілген шаралар шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiне бәсекеге қабiлеттiктерiн, сондай-ақ Қазақстанның бәсекеге қабiлеттігін жоғарлатуға көмектеседi.

Параграф 6. Кәсiпкерлiктiң инновациялық экономикаға қатысуы

2015 жылға дейiнгі индустриалдық-инновациялық стратегияны тиiмдi iске асыру және оған шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерінің барынша көбірек қатысуы мақсатында инновациялық жобаларды iске асырудың алғы шарттары құрылады, оның негiзi отандық және шетелдiк ғылым әлеуетiн пайдалану негiзiнде бәсекеге қабiлеттi соңғы өнім құруды қамтамасыз ететiн ашық үлгiдегі жаңа инновациялық жүйе болады.
Жаңа инновациялық жүйе ғылыми әлеуеттi дамытады, көпдеңгейлi инновациялық инфрақұрылымды қалыптастырады, берiлетiн гранттар түрлерiн кеңейту және венчурлiк қорларды құру бөлігінде қаржы инфрақұрылымдарының элементтерiн және тетiктерiн дамытады.
Осы бастамаларды ұтымды iске асыру үшiн Ұлттық инновациялық Қордың өсу әлеуетi жоғары жобаларды iске асыруға шағын және орта кәсiпкерлiктi тарту жөнiндегi рөлi жандандырылады. Бұл іс-шаралар шетелдiк венчурлiк қорларды тартумен венчурлiк инвестициялау арқылы iске асырылады, бұл озықты шетелдiк тәжiрибенi алуды қамтамасыз етуi керек.
Технологиялық бизнес инкубаторларды - технологиялық инновацияларды құратын және iске асыратын және оларға консалтингтiк, заңгерлік, лизингтік және өзге де қызметтер көрсететiн арнаулы пысықталған жеке және заңды тұлғаларды өз алаңдарында белгiлi бiр мерзімге орналастыратын құрылымдарды құру.
Коммерциялық тиiм жағынан әлеуеттi перспективалы болып табылатын жаңа технологияларды, тауарларды, жұмыстар мен қызметтердi құруға бағытталған қолданбалы ғылыми зерттеулiк және тәжiрибелi конструкторлық әзiрлемелердiң гранттарын беру жүйесi қайта қаралады.
Мынадай гранттардың нысандары қайта қаралады:
шағын гранттар - ғылыми зерттеулік және тәжiрибелi конструкторлық әзiрлемелердi өткiзу үшiн 7,2 млн. теңгеден (55 мың АҚШ доллары) кем емес сомаға тартылатын;
жоба алдындағы гранттар - құжаттардың толық пакетiн дайындау үшін (ТЭН, бизнес жоспар және т.б.) 650 мың теңгеден кем емес (5 мың АҚШ доллары);
үлкен гранттар - зерттеулердi аяқтау және пайдалы моделге немесе ойлап шығаруға жеткiзу үшiн 33 млн. теңгеден кем емес (250 мың АҚШ доллары);
патенттеу үшін гранттар - шетелдегі патенттi рәсімдеу үшiн 13,2 млн. теңгеден кем емес (100 мың АҚШ доллары) сомаға.
2005-2015 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының Ұлттық инновациялық жүйесiн қалыптастыру және дамыту жөнiндегi Бағдарлама шеңберiнде ұлттық технологиялық парктердi, ақпараттық аймақтарды, ядролық технологиялар мен биотехнологиялар аймақтарын, жаңа материалдар паркін, мұнай-химиялық технопарктi құру көзделедi.

6. Қажеттi ресурстар және қаржыландыру көздерi

2005-2007 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерінiң бастамаларын қолдау жөнiндегі жеделдетілген шаралар бағдарламасын қаржылық қамтамасыз ету көрсетілген мақсаттарға көзделіп жыл сайын бекітілетін республикалық бюджет қаражаты шегiнде және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбайтын көздер есебiнен жүзеге асырылатын болады.
Осы Бағдарламада баяндалған жеделдетiлген шараларды iске асыру үшiн 2005 жылы республикалық бюджеттен 11181,12 млн. теңге, 2006 жылы - 10215,12 млн. теңге, 2007 жылы - 10000,0 млн. теңге бөлiнедi.
Бұл ретте мемлекеттiк бюджеттен қаржыландыру мөлшерi белгiленген тәртiппен тиiстi жылдың бюджетiн қалыптастыру және нақтылау кезiнде жыл сайын нақтыланатын болады.

7. Бағдарламаны iске асырудан күтiлетiн нәтижелер

Бағдарламаны iске асыру нәтижесiнде:

2005-2006 жылдары Қазақстан Республикасының бiрқатар заңнамалық кесiмдер әзiрленедi және қабылданады;
2005 жылы шағын және орта кәсiпкерлiк саласындағы мемлекеттік органдардың бақылау және қадағалау функцияларын қысқарту және жүйелендiру жөнiнде шаралар қабылданады;
2005 жылы кластерлiк-желілік ұстаным негізiнде шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытудың экономикалық моделi әзiрленедi;
2005 жылы Үлкен қаржы маркетi құрылады;
2005 жылдың бастапқы кезеңiнде негiзiнен аудан орталықтары мен шағын қалаларда 160 микрокредиттік ұйымдар құрылады;
2005-2006 жылдары мемлекет қатысатын кәсіпорындар мен акционерлiк қоғамдардың бейінді емес функцияларын нарықтық ортаға, бiрiншi кезекте шағын және орта кәсiпкерлiкке кезең-кезеңiмен беру жүргiзіледi;
үш жыл iшiнде шағын және орта бизнес субъектiлерiне кредит беру 95 млрд. теңгеге дейiн ұлғаяды;
жалпы мемлекеттiң жеке сектормен өзара iс-әрекетінiң жаңа идеологиясы құрылады.

8. 2005-2007 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында
шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерінің бастамаларын
қолдау жөніндегі жеделдетілген шаралар бағдарламасын
iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары

Ескерту. 8-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.17. N 1040 , 2007.07.04. N 572 қаулыларымен.

р/р N	Iс-шара	Аяқтау нысаны	Орын- дауға жауап- тылар	Орындау мерзiмi	Бол- жалатын шығыс- тар (млн. теңге)	Қаржы- лан- дыру көзi
1	2	3	4	5	6	7
	1. Шағын және орта кәсiпкерлiк саласындағы заңнаманы жетілдiру
1.	Кәсiпкерлiк мә- селелерiн рет- тейтiн қолданыс- тағы нормативтiк құқықтық кесiм- дерге бар қара- ма-қайшыларды жою, экономика дамуының қазіргi замандағы жағ- дайының талапта- рына сәйкестен- дiру және шағын және орта кәсiп- керлік саласын- дағы барынша ашық заңнаманы құру тұрғысында тексерiс жүргiзу	Қазақстан Республи- касының Үкiметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), Әділет- минi, ЭБЖМ	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
2.	алынып тасталды
3.	Қазақстан Республикасы Үкiметінiң Регламентiне әзірлеушi мем- лекеттік орган- дардың норматив- тік құқықтық кесiмдердiң мониторингiн жүргізу тәртiбi бөлiгiнде өзге- рiстер енгізу	Қазақстан Республи- касы Норма- тивтiк құқықтық кесiмiнiң жобасы	Әдiлет- минi	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
4.	Шағын және орта кәсiпкерлiк мә- селелерiн қоз- ғайтын норматив- тiк құқықтық кесiмдердi әзірлеудiң ерекше тәртiбi және шағын және орта кәсіпкерлік субъектiлерiн тексерудi жүргiзу жөнiнде ұсыныстар енгiзу	Қазақстан Республи- касының Үкiметiне ұсыныс	ИCM (жинақ- тау), орталық мемле- кеттік органдар	2005 жылғы 25 шiлде	Қажет емес
5.	Артықшылықты және кәсiпкерлiк қызметті тиiмсiз мемлекеттік реттеудi жою мақсатында шағын және орта кәсiп- керлiк мәселе- лерi жөнiндегі нормативтiк құқықтық кесiм- дердiң жобаларын әзірлеу кезiнде нормативтiк құ- қықтық кесiмнiң әсер етуiне егжей-тегжейлi болжам жасау қажет	Қазақстан Республи- касының норматив- тік құқықтық кесiмнiң жобасы	ИСМ (жинақ- тау), Әділет- минi, ЭБЖМ	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
6.	Бақылау-қадаға- лау органдары кәсiпкерлiк субъектілерiн тексеру жөнiнде- гi қызметін тек заң кесiмдермен айқындалған тәртiппен және шартпен жүзеге асырулары қажет екендігін заң жүзiнде бекiту	Қазақстан Республи- касы Заңының жобасы	ИСМ (жинақ- тау), орталық мемле- кеттік органдар	2005 жылғы 25 маусым	Қажет емес
7.	"Жеке кәсiпкер- лiк туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасын әзірлеу	Қазақстан Республи- касы Заңының жобасы	ИСМ	2005 жылғы 25 маусым	2005 жыл - 5 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
8.	"Лицензиялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасын әзірлеу	Қазақстан Республи- касы Заңының жобасы	ЭБЖМ (жинақ- тау), ИСМ	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
9.	Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерi үшiн әкiмшілiк жазалардың реп- рессивтi сипатын болдырмау мақса- тында "Әкiмшілiк құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының кодексiне өзге- рiстер мен толықтырулар енгізу	Қазақстан Республи- касы Заңының жобасы	Әділет- мині	2005 жылғы 25 маусым	Қажет емес
10.	Өткiзілген зерт- теулер, оның iшiнде әлеумет- тiк нәтижелері бойынша: кәсіпкерлік қызметті реттеу- дің заңнамалық негізін жетіл- діруге; лицензия, серти- фикаттар, техни- калық жағдайлар алумен, жер учаскелерін бөлуге, мүлікті тіркеумен бай- ланысты рұқсат беру рәсімдерін оңтайландыру; шағын кәсіпкер- лікті қолдау жөнінде одан арғы мемлекеттік саясатты қалып- тастыруға бағыт- талған ұсыныстар енгізу*	Қазақстан Республи- касының Үкiметiне ұсыныс	ИСМ	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
11.	Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерінің өлшемдерін көр- сету бөлігінде статистикалық есептілiктiң бiрыңғай нысанын жетiлдiру жөнiндегі ұсыныстар дайындау*	Қазақстан Республи- касының Үкiметiне ұсыныс	ИСМ (жинақ- тау), Қаржы- мині, СА	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
	2. Экономиканы төрешiлдiктен арылтудың тиімді тетіктерін әзірлеу және әкімшілік кедергілерді жою
1.	Тексерудi өткiзу мәселелерін регламенттейтiн әр заңнамалық кесiмде актісiн- де қандай-да бiр бақылаушы- қадағалаушы орган орындайтын мiндеттер ерекшелiгiн ескере отырып оларды тағайын- дау үшiн негiз- демелердiң толық тiзбесiн көздеу	Қазақстан Республи- касы Заңының жобасы	ИСМ (жинақ- тау), Қаржы- мині	2005 жылғы 25 маусым	Қажет емес
2.	Шағын кәсiпкер- лiк субъектiле- рiне бақылау- қадағалау функцияларын жүзеге асырушы мемлекеттік органдардың тiзбесiн, осындай өкілет- тіктердi жүзеге асыруға негізде- менi көрсете отырып БАҚ-да басып шығару*	БАҚ-да басып шығару	МАСМ (жинақ- тау), Әділет- мині, ИСМ	25 мамыр, жыл сайын	Қажет емес
3.	Әкiмшілiк айып- пұлдар мөлшерле- рiнiң өрiстерiн қысқарту мақса- тында "Әкiмшілiк құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының кодексiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу	Қазақстан Республи- касы Заңының жобасы	Әділет- мині	2005 жылғы 25 маусым	Қажет емес
4.	Өнiмнiң, жұмыс- тардың (процес- тердiң) және қызметтердiң жекелеген атау- ларын олардың қауiпсiздiк көрсеткiштерi тұрғысына ғана сертификаттау бойынша жұмыс жүргiзу және Дүниежүзілiк сауда ұйымының ережесi бойынша халықаралық заңнама негiзін- де сертификат- тау процесiн жүзеге асыру	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ	25 қаңтар, 25 шілде, жыл сайын	Қажет емес
5.	Мемлекеттік мұқтаждар үшiн тауарларды (жұмыстарды және қызметтер- дi) жеткізуге шағын және орта кәсiпкерлік субъектiлерiн барынша тарту жөнiндегi жұмысты жалғастыру	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), Қаржы- мині, мемле- кеттік органдар	25 қаңтар, 25 шілде, жыл сайын	Қажет емес
6.	Сынақ зертхана- ларын бекiту функцияларын мемлекетте сақ- тау және олардың қызметiн бақылау мен осы зертха- налар санының көбеюi мүмкiнді- гін қарау*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
7.	Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілеріне бұл ресурстарды экономикалық қызмет саласына тарту үшiн жер учаскелерiн беру тәртiбiн жеңілдету жөнiндегi ұсыныстар енгізу*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныс	ЖРА (жинақ- тау), ИСМ, облыс- тардың, Астана және Алматы қала- ларының әкімдері	2005 жылғы 25 қыр- күйек	Қажет емес
8.	Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнен сатып алынатын тауарлардың (жұмыстардың мен қызметтер- дiң) мөлшерiне және номенкла- турасына талдау жасау*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), Қаржы- мині, облыс- тардың, Астана және Алматы қала- ларының әкімдері	25 қаңтар, 25 шілде, жыл сайын	Қажет емес
9.	Кепiлдемелердi, оның ішінде шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерінiң ғылыми және инновациялық қызметін ынта- ландыруға бағыт- талғандарын әзірлеу мақса- тында шағын кәсiпкерлiкке салық салу жүйесiн зерт- теудi жүргізу*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныс	ИСМ (жинақ- тау), Қаржы- мині	2006 жылғы 25 қаңтар	ИСМ: 2005 жыл - 5 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
10.	Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілерінен қарыз алушы кәсіпорындарының қаржы жағдайын бағалау крите- рийлерiн, сондай-ақ кре- диттердi қамта- масыз ету түр- лерiне талаптар- ды жеңiлдету мүмкiндігін қарау*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныс	ҚНҚҰРҚА (жинақ- тау), ИСМ, Қаржы- мині, ЭБЖМ, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
11.	Шағын және орта кәсiпкерлiк қызметтерiнiң түрлерi бойынша ақпараттық жүйенiң қызмет етуiн қамтамасыз ету және дамыту және оны мемле- кеттiк қолдау*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ, БАА, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	25 қаңтар, жыл сайын	ИСМ: 2005 жыл - 50 млн. тең- ге, 2006 жыл - 70 млн. теңге**	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
12.	Шағын және орта кәсiпкерлiк саласындағы мамандарға деген мұқтажды айқындау әдiстемесiн әзірлеу	Қазақстан Республи- касының норма- тивтік құқықтық актісінің жобасы	Еңбек- мині (жинақ- тау), БҒМ	2006 жылғы 25 наурыз	Қажет емес
13.	Кәсiпкерлердi оқыту үшiн әдістемелiк құ- ралдарды әзірлеу және басып шығаруды қамтамасыз ету*	Әдісте- мелік құ- ралдарды басып шығару	ИСМ	25 қаңтар, жыл сайын	ИСМ: 2005 жыл - 5 млн. тең- ге, 2006 жыл - 5 млн. теңге**, 2007 жыл - 4,0 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
14.	Шағын және орта кәсiпкерлiк қызметтерiнiң түрлерi және оларды шағын кәсiпкерлiк бойынша мемле- кеттік қолдау механизмi жөнiн- де оқу және ақпараттық-тал- дамалық орталық- тар желiсiнiң қызмет етуiн және дамуын қамтамасыз ету*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ	25 қаңтар, жыл сайын	ИСМ: 2005 жыл - 20 млн. тең- ге, 2006 жыл - 25 млн. теңге**	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
15.	Шағын және орта кәсiпкерлiк қызметiн мемле- кет тарапынан қолдау шараларын одан әрi пысық- тау үшiн қажеттi ғылыми дәленден- ген ұсынымдарды алуға бағыттал- ған зерттеулер өткiзу*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныс	ИСМ	2005, 2006 жыл- дардың 25 қаңтары	ИСМ: 2005 жыл - 15 млн. тең- ге, 2006 жыл - 20 млн. теңге**, 2007 жыл - 4,4 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
16.	Шағын бизнес саласындағы жарнамалық каталогтарды, ақпараттық бюллетеньдерiн, инвестициялық ұсыныстар жинақтарын басып шығаруды қамтамасыз ету*	Жарнама- лық ката- логтарды басып шығару	ИСМ	25 қаңтар, жыл сайын	Қажет емес
17.	Шағын бизнес (кәсiпкерлiк) мәселелерi жөнiнде теле, радио бағдарла- малардың циклiн ұйымдастыру*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	25 қаңтар, жыл сайын	2007 жыл - 9,4 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
18.	Шағын кәсiпкер- лiктi, оның iшiнде мемлекет- тiк тапсырысты орындайтын бұқа- ралық ақпарат құралдары арқылы қолдау бойынша мемлекеттік органдар өткiзе- тін iс-шаралар туралы халықты кең ауқымды ақпараттандыруды қамтамасыз ету*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), МАСМ, министр- ліктер, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	25 қаңтар, 25 шілде, жыл сайын	ИСМ: 2005 жыл - 22,62 млн. тең- ге, 2006 жыл - 25,12 млн. теңге**, 2007 жыл - 28,9 млн. теңге. МАМ: 2007 жыл - 28,2 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
	3. Шағын және орта кәсіпкерліктегі көлеңкелі айналымды қысқарту
1.	"Мүлiкті заңдас- тыруға байланыс- ты амнистия туралы" Қазақстан Республикасының Заңын әзірлеу	Қазақстан Республи- касы Заңының жобасы	Әділет- мині	2006 жылғы 25 наурыз	Қажет емес
2.	Қазақстан Республикасының Салық кодексiне жеңiлдетiлген декларация негі- зiнде арнаулы салық режимiн қолдану аясын кеңейту бөлiгiн- де өзгерiстер енгізу	Қазақстан Республи- касы Заңының жобасы	ЭБЖМ (жинақ- тау), Қаржы- мині	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
3.	Шағын кәсіпкер- лiктi салықтық әкiмшiлендiру жүйесiн жетіл- дiру жөнiнде ұсыныстар енгiзу және шағын кәсiпкерлiк субъектілері қызметiне жыл сайын өткiзіле- тін талдауды ескере отырып салықтық есепті- лікті оңтайлан- дыру (бұдан әрi - ШОК)	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныс	ИСМ (жинақ- тау), Қаржы- мині, ЭБЖМ	25 қаңтар, жыл сайын	Қажет емес
4.	Кеден баждары ставкаларын бiрегейлендiру және 10 белгілiк деңгейде Қазақстан Республикасының кедендiк тарифiн әзірлеу жөнiнде шаралар қабылдау	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	Қаржы- мині	2006 жылғы 25 маусым	Қажет емес
5.	Құндық ақпаратты қалыптастыру әдiсiн өзгерту, кедендiк ресiм- деу кезiнде тауар жайлы ақпарат кеңейту	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	Қаржы- мині	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
6.	Тауарды кедендiк ресiмдеу кезiнде оны дұрыс сынып- тау мақсатында тәуекелдердi басқару жүйесiн әзірлеу	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныс	Қаржы- мині	2006 жылғы 25 наурыз	Қажет емес
7.	Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiне лауазымды тұлғаларға пара беретiн тұлға- ларды жауапқа тарту бөлiгiнде өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу	Қазақстан Республи- касының норматив- тік құ- қықтық актілері- нің жобалары	Әділет- мині (жинақ- тау), ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша)	2005 жылғы 25 маусым	Қажет емес
8.	Қазақстан Республикасының аумағына тауар- лар әкелу кезiн- де кедендiк ресiмдеу кезiнде кәсiпкерлердiң құқықтарының бұзылуына байла- нысты iстердi қараудағы сот тәжiрибесiн жалпылау	Шолу	Жоғарғы Сот (келісім бойынша)	2005 жылғы 25 қыр- күйек	Қажет емес
9.	Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодек- сiне және Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiне жеңiл- дететiн жағдай ретінде шағын және орта бизнес субъектiлерi қызметiне заңсыз араласуды көздеп заңды кәсiпкер- лiк қызметке бөгет жасау үшiн жауапкерші- лiктi күшейту туралы өзгерiс- тер мен толықты- рулар енгiзу туралы ұсынысқа бастамашылық ету	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша)	2005 жылғы 25 қыр- күйек	Қажет емес
10.	Көлеңкелi сектор мөлшерiн және қолма-қол айналым мен көлiктегі, құрылыстағы және саудадағы формальды емес еңбекпен қамтылу көлемiн қысқарту мақсатында: кооперацияларды ынталандыру - қайта құрылым- дау, бiрiктiру және одақтарға, бюроға және т.б. iрілендiру;	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	ИСМ	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
	формальды емес экономикадан ресмиге еңбек ресурстарының ағымы үшiн жағдайлар туғызу;	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	Еңбек- мині	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
	қолма-қол төлеу нысанынан бiр- тiндеп электрон- ды, автоматтал- ғанға көшу жө- нiнде ұсыныстар енгiзу	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	ИСМ (жинақ- тау), Қаржы- мині	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
	4. Мемлекет қатысатын кәсiпорындар мен акционерлік қоғамдардың бейінді емес функцияларын рыноктық салаға, бірінші кезекте шағын және орта кәсіпкерлікке беру
1.	Мемлекеттiк кәсiпорындардың және мемлекеттің қатысуы бар акционерлiк қоғамдардың қызметтерi түр- лерiн талдауды жүзеге асыру үшiн әдiстемелiк ұсынымдарды әзірлеу	Әдістеме жобасы	ЭБЖМ (жинақ- тау), Қаржы- мині	2005 жылғы 25 маусым	Қажет емес
2.	Тек мемлекеттік органдар, меке- мелер және кәсiпорындар атқаратын мемлекеттік функцияларды рыноктық ортаға бере отырып мемлекеттік функцияларды бекiту	Қазақстан Республи- касы Үкі- метінің қаулысы жобасы	ЭБЖМ (жинақ- тау), мемле- кеттік органдар	2005 жылғы 25 маусым	Қажет емес
3.	Мемлекеттiк кәсiпорындардың және табиғи монополиялардың; ұлттық компания- лардың құрылтай- шы құжаттарын, табиғи монопо- лиялардың субъектілерін және оларға еншiлес, тәуелдi және бiрлесiп бақыланатын ұйымдарды бейiндiк емес функцияларын табу тұрғысынан оларды шағын және орта кәсiп- керлiктің бәсе- келес ортасына беру үшiн қыз- меттерi түрле- рiне түгендеу жүргізу	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне есеп	ТМРА, ЭБЖМ (жинақ- тау), ИСМ	2005 жылғы 25 қыр- күйек	Қажет емес
4.	Жекелеген акцио- нерлiк қоғамдар мен жауапкерлiгi шектеулi серiк- тестiктердегi қатысу үлесте- рiне мемлекеттің қатысу орындылы- ғына талдау жүргізу	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне есеп	ЭБЖМ (жинақ- тау), Қаржы- мині	2005 жылғы 25 мамыр	Қажет емес
5.	Бiрқатар страте- гиялық маңызды мемлекеттiк компаниялар акцияларының пакеттерін бас- қаруды арнайы құрылатын мемле- кеттiк холдинг компаниясына берудi жүзеге асыру	Қазақстан Республи- касы Үкі- метінің қаулысы жобасы	ЭБЖМ (жинақ- тау), Әділет- мині	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	Қажет емес
6.	Бәсекелестiк рыногына беруге жататын мемле- кеттік кәсiп- орындардың және мемлекеттiк мекеме болып қайта құрылатын мемлекеттік кәсiпорындардың тiзбесiн айқындау	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне есеп	ЭБЖМ (жинақ- тау), Әділет- мині, Қаржы- мині	2005 жылғы 25 қыр- күйек	Қажет емес
7.	Мемлекеттiк кәсiпорындардың қызметiне уәкi- летті мемлекет- тiк органдар тарапынан бақы- лауды жүзеге асыру жөнiндегi жұмыстар жүргiзу	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне есеп	ЭБЖМ (жинақ- тау), Қаржы- мині, ИСМ, ТМРА	5 қаңтар, 5 шілде, жыл сайын	Қажет емес
	5. Кластерлік-желiлiк ұстаным негiзiнде өмір сүруге қабілетті инфрақұрылымдық жүйелерді құруды қамтамасыз ету
1.	Қолда бар шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiн қолдау инфрақұ- рылымын тиiмдi- лiгін арттыру бойынша жұмысты жалғастыру және инфрақұрылым дамуында функ- ционалдық және аумақтық айырма- шылықтарды жеңу бойынша шаралар қолдану және кластерлiк-желі- лік ұстаным негiзiнде шағын және орта кәсiп- керлiктi дамы- тудың экономи- калық моделiн әзірлеу қажет	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ, ТМРА	25 қаңтар, 25 шілде, жыл сайын	Қажет емес
2.	"Шағын кәсiп- керлiктi дамыту қоры" акционер- лiк қоғамын (бұдан әрi - Қор), Қордың аумақтық бөлiмшелерi жанынан, кәсiп- керлiкті қолдау орталықтарын құру арқылы: бухгалтерлiк есеп; салық салу; құқықтық мәселелер және адвокатура; шағын кәсiпкерлiк инфрақұрылымын дамытуға ұйымдастырушылық және әдiстемелiк көмек; оқу өткiзу; ақпараттық-тал- дамалық және кеңестiк қолдау; экономикалық мәселелер; қауіпсiздiк техникасы, еңбектi қорғау, өрт қауіпсiздiгi және т.б. мәселелер; жергiлiктi кәсiпкерлiк қызметке қызмет көрсетулердi жақындату мақса- тында елде кәсiпкерлiк дамуының деңгейi жәңе үрдiсi жөнiнде әлеуметтiк зерт- теулер бойынша қызметтер көрсе- ту үшiн "жалғыз терезе" қағидаты бойынша Қаржы супермаркетi ретiнде анықтау	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ, ТМРА, ШКДҚ (келісім бойынша)	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
3.	Орталықтар база- сында бухгалтер- лiк есеп, салық салу, құқықтық мәселелер және адвокатура, шағын кәсiпкерлiк инфрақұрылымын дамытуда ұйым- дастырушылық және әдiстемелiк көмек, оқу өткiзу, ақпарат- тық-талдамалық және кеңестiк қолдау, экономи- калық мәселелер; қауiпсiздiк техникасы, еңбектi қорғау, өрт қауiпсiздігі және т.б. мәселелер; жергiлiктi кәсiпкерлiк қызметке қызмет көрсетулердi жақындату мақса- тында елде кәсiпкерлiк дамуының деңгейi және үрдiсi жөнiнде әлеумет- тік зерттеулер бойынша қызмет- тер көрсетудi ұйымдастыру	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ШКДҚ (келісім бойын- ша), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
4.	Кейіннен микрокредиттiк ұйымдарға кредит беру мен шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілері көрсететiн екiншi деңгейлi банктерге кепiлдiк беру жүйесiн құру үшін "Шағын кәсiпкерлiктi дамыту қоры" акционерлiк қоғамын капиталдандыру жөнiнде ұсыныстар енгізу	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныс	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ, Қаржы- мині	2006 жылғы 25 қаңтар	ИСМ: 2005 жыл - 10000 млн. тең- ге, 2006 жыл - 10000 млн. теңге **, 2007 жыл - 9000 млн. теңге**	рес- пуб- лика- лық және жер- гі- лік- ті бюд- жет- тер қа- ра- жаты
5.	ШОК-кe консал- тингтiк, оның iшiнде ШКДҚ-ның жұмыс iстейтiн өңiрлiк орта- лықтары базасын- да инвестиция- лық жобаларды әзірлеу (пысықтау) жөнiндегi қызметтер көрсетудi қамтамасыз ету*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
6.	Ауыл шаруашылығы тауарларын өндiрушiлерге кредит беру үшiн микрокре- диттік ұйымдардың желiсiн дамыту	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	АШМ (жинақ- тау), АҚШҚҚҚ (келісім бойынша)	2005 жылғы 20 жел- тоқсан	2005 жыл - 1000 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
7.	Микрокредиттiк ұйымдар желiсi- нiң әртүрлi қаржы институт- тарымен, оның iшiнде екiншi деңгейдегі банктермен өзара iс-әрекет есебiнен қызмет- тер желiсiн кеңейту	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ШКДҚ (келісім бойынша)	2006 жылғы 25 шілде	Қажет емес
8.	Жергiлiктi атқарушы органдармен және Әділет министрлiгiнiң өңiрлердегi аумақтық органдарымен бiрлесе отырып "құқықтық ақпарат кабинет- терiн" құру	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне есеп	Әділет- мині (жинақ- тау), ИСМ, ШКДҚ (келісім бойын- ша), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2006 жылғы 25 наурыз	Қажет емес
9.	Орталық және жергілiкті атқа- рушы органдар жанындағы шағын және орта биз- несті қолдау және дамыту мәселелерi жө- нiндегi сарапшы кеңестер қызме- тiн жандандыру және оларда кәсiпкерлердiң ұйымдық бiрлес- тiктерiнiң өкiлеттерiнiң қатысуын қамтамасыз ету*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ІІМ, АШМ, Еңбек- мині, ККМ, Әділет- мині, МАСМ, ЭМРМ, ДСМ, Қаржы- мині, ЭБЖМ, БҒМ, ТЖМ, ЭСЖҚА (келісім бойын- ша), ЖРА, ТМРА, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	25 қаңтар, 25 шілде, жыл сайын	Қажет емес
10.	Жергілiктi атқа- рушы органдары жанындағы шағын және орта кәсiп- керлiктi қолдау жөнiндегі сарап- шы кеңестердi өңiрлердегі бә- секелестiк жө- нiндегі кеңес- терге қайта құру	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ	2007 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
11.	Қазақстан Республикасы Президентi жанынан өңiрлiк бәсекелестiк жөнiндегi кеңес- терден, Мемле- кеттік органдар жанындағы шағын және орта кәсiп- керлiктi қолдау жөнiндегi сарап- шы кеңестерден ұсыныстарды, жалпы саясатты қалыптастыру үшін ұсынылған ұсыныстарды жүйелей отырып, топтастырылған Кәсiпкерлер кеңесiн респуб- ликалық деңгейде құру	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
12.	Кәсiпкерлер ке- ңесiнiң, Бәсе- келестiк жөнiн- дегі кеңестiң, Мемлекеттік органдар жанын- дағы шағын және орта кәсiпкер- лiктi қолдау жөнiндегі сарап- шы кеңестiң қызметi тәртiбi туралы үлгілік eреже әзiрлеу	Қазақстан Республи- касы Үкіметі қаулысының жобасы	ИСМ	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
13.	Шағын кәсiпкер- лiктi қолдау инфрақұрылымы- ның, оның iшiнде шағын кәсiпкерлiкке көмек көрсету жөнiндегi өңiр- лiк орталықтар- дың, бизнес инкубаторлардың және технопарк- тердiң одан әрi қызмет етуiн және дамуын қамтамасыз ету*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ, БҒМ, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	25 қаңтар жыл сайын	ИСМ: 2005 жыл - 43,5 млн. тең- ге, 2006 жыл - 39 млн. теңге**	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
14.	Әкiмдiктер жа- нында құрылған шағын кәсiпкер- лiкті қолдау жөнiндегі құры- лымдық бөлiмше- лер туралы үлгі- лiк ереже әзір- леу үшiн ұсыныс- тар енгiзу*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	ИСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2006 жылғы 25 шілде	Қажет емес
15.	Кәсiпкерлiк және өкiлеттіктердiң аражiгiн ажыра- ту, жергілiктi мемлекеттiк өзiн-өзi басқару туралы заң жобаларында шағын және орта кәсiпкерлiктi дамыту үшiн жауапкершілiктің орталық деңгей- ден өңiрлiк деңгейлерге көшуін көздеу	Қазақстан Респуб- ликасы Заңының жобасы	ИСМ	25 қаңтар жыл сайын	Қажет емес
16.	Ұлттық диаспора- лар арасында шағын және орта кәсiпкерлiк субъектілері жөнiнде ақпарат- пен алмасудың тиiмдi тетігін құру арқылы Қазақстан Халықтары Ассамблеясының әлеуетiн тарту	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ШКДҚ (келісім бойын- ша), ШОБДҚ (келісім бойынша)	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
17.	Шағын және орта бизнес жобалары- ның неғұрлым перспективалы жобаларын iздеу және таңдау тетігін құру	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ШКДҚ (келісім бойынша)	2006 жылғы 25 қаңтар	Қажет емес
18.	Шағын және орта кәсiпкерлiк субъектiлерiнiң дистанционды консалтингiнiң жүйесiн құруды қамтамасыз ету*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ, АБА, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	25 қаңтар, жыл сайын	ИСМ: 2006 жыл - 16 млн. теңге**	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
19.	Шағын және орта бизнестiң, сондай-ақ ШОК-тің дамуына қаржылық және техникалық жәрдемдесудiң халықаралық жо- баларын дайындау және iске асыру жөнiндегi қазақ- стандық жобала- рын жүзеге асыру мақсатында донор елдердің, халы- қаралық ұйым- дардың, шетел инвесторларының қаражатын (материалдық, қаржылық) тарту жөнiндегі жұмыс- ты жалғастыру*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне есеп	ЭБЖМ (жинақ- тау), ИСМ, АШМ, ККМ, Қаржы- мині, СІМ	20 жел- тоқсан жыл сайын	Қажет емес
20.	Кәсiпкерлердiң қоғамдық бiрлес- тіктерiн бiрiк- тiру бойынша қоғамдық баста- маны ынталан- дыруға бағыт- талған шаралар әзірлеу*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	25 шілде, жыл сайын	Қажет емес
21.	Өңiрлердiң сала- лық бағыттылы- ғын ескере отырып, шағын кәсiпкерлiкті дамыту және қолдаудың өңiр- лiк бағдарлама- ларын әзірлеу жөнiнде ұсыныс- тар енгiзу	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ұсыныстар	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ, АШМ, ЭМРМ, ККМ, БҒМ, Еңбек- мині, облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2005 жылғы 25 шілде	Қажет емес
22.	Франчайзинг қа- ғидаттарында негізделген тетiктер енгiзу; iрi кәсiпорын- дардың қосалқы бұйымдарды өндiруге және қызмет көрсетуге тапсырыстардың негізгi үлесiн (70-90% кем емес) отандық шағын кәсiпорын- дар арасында орналастыру; ғылымды қажетсi- нетiн (мұнай-газ кешенi, машина жасау, радио- электроника, құрал жасау және т.б.) салалардың өндi- рушi процесте- рiнде шағын кәсiпкерлiктiң қатысуын қамта- масыз ету; шағын кәсiпорын- дарды iрi кәсiпорындардың тиiсті құрылым- дарының жұмыста- рының жабдықтап өндiретiн, маркетингтiк кестелерiне қосу; қосылған құны жоғары тауарларды шыға- руға, тауарларды жеткiзуге және жүйеқұраушы кәсiпорындарға қызмет көрсетуге отандық ШОК-дi тарту арқылы шағын бизнестің iрi кәсiпорын- дармен интегра- циясы жөнiнде ұсыныстар дайындау*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), ЭБЖМ, Қаржы- мині, АШМ, ЭМРМ, ККМ, БҒМ, Еңбек- мині, облыс- тардың, Астана және Алматы қала- рының әкім- дері, ұлттық компа- ниялар (келісім бойынша)	25 қаңтар, жыл сайын	Қажет емес
23.	Шағын және орта кәсiпкерлiкке беру мақсатында тұрып қалған кәсiпорындарды сегменттеу және қайта құрылымдау жөнiнде жұмысты жалғастыру*	Қазақстан Республи- касының Индустрия және сауда министр- лігіне ақпарат	Қаржы- мині (жинақ- тау), облыс- тардың, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	5 қаңтар, 5 шілде, жыл сайын	Қажет емес
24.	Кәсiпкерлiк мәселелерi жөнiнде семинар- лар, конферен- циялар, көрме- лер, конкурстар, "дөңгелек үстел- дер, оның iшiнде әйелдер мен жастар кәсiпкер- лігін насихаттау жөнiнде өткiзудi қамтамасыз ету*	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), БҒМ, Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	25 қаңтар, жыл сайын	ИСМ: 2005 жыл - 7 млн. теңге, 2006 жыл - 7 млн. теңге**, 2007 жыл - 13,4 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
25.	Қазақстан кәсiпкерлерiнiң форумын ұйымдас- тырып, өткiзу*	Қазақстан кәсіпкер- лерінің форумын өткізу	ИСМ (жинақ- тау), Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	қыркүй- ек-қара- ша, жыл сайын	ИСМ: 2005 жыл - 8 млн. теңге, 2006 жыл - 8 млн. теңге**	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет
26.	Шағын және орта кәсiпкерлiктiң қызметі түрлерi бойынша ақпарат алу және т.б. мақсатта кәсiп- керлiктi қолдау жөнiндегi орта- лықтардың деректер базасын құруды қамтама- сыз ету	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне есеп	ИСМ (жинақ- тау), Астана және Алматы қалала- рының әкімдері	2006 жылғы 25 шілде	Қажет емес
	6. Кәсіпкерліктің инновациялық экономикаға қатысуы
1.	Өсу әлеуеті жоғары жобаларды iске асыруға шағын және орта кәсiпкерлiкті тарту жөнiндегi Ұлттық инноваци- ялық Қордың рөлiн жандандыру	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), БҒМ, Ұлттық инно- вация- лық Қор (келісім бойынша)	25 қаңтар, жыл сайын	Қажет емес
2.	Коммерциялық тиiмдiлік жағы- нан әлеуетті перспективалы болып табылатын жаңа технология- ларды, тауарлар- ды, жұмыстар мен қызметтердi құруға бағыттал- ған қолданбалы ғылыми зерттеу- лiк және тәжiри- белi конструк- торлық әзiрлеме- лердiң грантта- рын беру жүйесiн қайта қарау	Қазақстан Республи- касының Үкіметіне ақпарат	ИСМ (жинақ- тау), БҒМ, Ұлттық иннова- циялық Қор (ке- лісім бойынша)	25 қаңтар, жыл сайын	Қажет емес
	Жиынтығы (МБ іс-шараларын ескергенде):				2005 жыл - 11181,12 млн. теңге 2006 жыл - 10215,12 млн. теңге 2007 жыл - 9088,3 млн. теңге	Рес- пуб- лика- лық бюд- жет

Ескерту:
* - iс-шаралар қолданыстағы Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсiпкерлiктi дамытудың және қолдаудың 2004-2006 жылдарға арналған Мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспарынан;
** - тиiсті жылға республикалық бюджеттi қалыптастырған кезде жыл сайын нақтыланатын қаржыландыру мөлшерлерi

Ескерту : әрiптi аббревиатуралардың толық жазылуы

IIМ - Iшкi iстер министрлігі
ИСМ - Индустрия және сауда министрлігі
МАСМ - Мәдениет, ақпарат және спорт министрлігі
БҒМ - Білім және ғылым министрлiгi
ККM - Көлiк және коммуникация министрлігі
Еңбекминi - Еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау министрлiгi
Қаржыминi - Қаржы министрлiгi
ЭБЖМ - Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгi
Әдiлетминi - Әдiлет министрлігі
ЭМРМ - Энергетика және минералдық ресурстар министрлiгi
АБА - Ақпараттандыру және байланыс агенттігi
ЖРА - Жер ресурстарын басқару агенттігі
ТМРА - Табиғи монополияларды реттеу агенттігi
СА - Статистика агенттігі
ЭҚСЖҚКА - Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа
қарсы күрес агенттігi
ҚНҚҰРҚА - Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен
қадағалау агенттігі
ҰБ - Ұлттық Банк
ШКДҚ - Шағын кәсіпкерлiкті дамыту қоры
АҚШҚҚҚ - Ауылшаруашылығын қаржылық қолдау қоры