ИПС "Әділет"

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 13.07.2023 № 560 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 30-бабының 4-тармағына, 33-бабының 2-тармағына, 33-2-бабының 3-тармағына, "Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 4-бабының 1-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 17.03.2023 № 236 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Осы қаулыға 1-қосымшаға сәйкес Ғылыми сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу, сондай-ақ ғылыми құқықтық сарапшыларды іріктеу қағидалары бекітілсін.

2. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 02.06.2022 № 355 қаулысымен.

3. Осы қаулыға 2-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің күші жойылды деп танылсын.

4. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

А. Мамин

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2021 жылғы 8 маусымдағы
№ 386 қаулысына
1-қосымша
Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2021 жылғы 8 маусымдағы
№ 386 қаулысымен
бекітілген

Ғылыми сараптаманы ұйымдастыру мен жүргізу, сондай-ақ ғылыми құқықтық сарапшыларды іріктеу қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Ғылыми сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу, сондай-ақ ғылыми құқықтық сарапшыларды іріктеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – "Құқықтық актілер туралы" заң) 30-бабының 4-тармағына, 33-бабының 2-тармағына, 33-2-бабының 3-тармағына, "Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – "Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы" заң) 4-бабына сәйкес әзірленді және сыбайлас жемқорлыққа қарсы ғылыми сараптама жүргізуді қоспағанда, нормативтік құқықтық актілердің, Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттардың жобаларына, сондай-ақ ратификациялауға жататын халықаралық шарттардың жобаларына (бұдан әрі – халықаралық шарт немесе халықаралық шарттың жобасы) ғылыми сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу, сондай-ақ ғылыми құқықтық сарапшыларды іріктеу тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) ғылыми сараптама қорытындысы – жүргізілген ғылыми сараптаманың нәтижелерін көрсететін, заңнаманың және осы Қағидалардың талаптарына сәйкес ресімделген құжат;

2) сараптама комиссиясы – ғылыми сараптама жүргізу мақсатында құрылған құрамында кемінде екі сарапшы бар топ.

3. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ғылыми сараптама "Құқықтық актілер туралы" Заңның 30-бабы 2-тармағында, 33-бабының 1-тармағында көрсетілген мақсаттарда жүргізіледі.

Халықаралық шарттың немесе халықаралық шарт жобасының ғылыми сараптамасы "Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы" Заңның 4-бабының 3-тармағында көрсетілген мақсаттарда жүргізіледі.

4. Қазақстан Республикасы Үкіметінің (бұдан әрі – Үкімет) заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленген және Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің (бұдан әрі – Парламент Мәжілісі) қарауына енгізілетін нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша ғылыми құқықтық, ғылыми лингвистикалық, ғылыми экономикалық және басқа да сараптамалар жүргізіледі.

Ғылыми сараптама жүргізбеуге болатын Қазақстан Республикасы Президентінің (бұдан әрі – Президент) заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленген заңнамалық актілердің жобалары енгізілетін жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасы Парламентінің (бұдан әрі – Парламент) қарауына енгізілетін нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша олар реттейтін қоғамдық қатынастарға қарай ғылыми сараптама жүргізу міндетті.

Халықаралық шарт немесе халықаралық шарттың жобасы бойынша ғылыми сараптама (құқықтық, лингвистикалық және басқа да) құқықтық қатынастарға қарай жүргізіледі.

5. Ғылыми сараптама жүргізуді ұйымдастыру:

заң жобаларының, халықаралық шарттардың немесе халықаралық шарттар жобаларының ғылыми құқықтық және ғылыми лингвистикалық сараптамалары бойынша – Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне (бұдан әрі – Әділет министрлігі);

заң жобаларының ғылыми экономикалық сараптамасы бойынша –Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігіне (бұдан әрі – Ұлттық экономика министрлігі) жүктеледі.

6. Нормативтік құқықтық актілер жобаларының ғылыми сараптамасын қаралатын жобаның мазмұнына қарай ғылыми мекемелер, уәкілетті ұйым, ғалымдар мен мамандар қатарынан тартылатын сарапшылар жүргізеді. Сараптама жүргізу бір немесе бірнеше сарапшыға (сараптама комиссиясына) тапсырылуы мүмкін.

Ғылыми ұйымдар, сарапшылар ретінде басқа мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардан мамандар тартылуы мүмкін. Нормативтік құқықтық актінің жобасы ғылыми сараптама үшін шетелдік және халықаралық ұйымдарға жіберілуі мүмкін.

7. Уәкілетті ұйым ғылыми құқықтық сараптаманы "Құқықтық актілер туралы" Заңның 33-2-бабы, "Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары туралы" Заңның 4-бабының 2-2-тармағы негізінде ғылыми құқықтық сараптаманы жүзеге асыруды үйлестіру және сарапшылардың ғылыми құқықтық сараптаманы жүзеге асыруы үшін жағдайлар жасау жөніндегі қызмет арқылы қамтамасыз етеді.

8. Ғылыми құқықтық сараптама жүргізу талаптары қолданыстағы заңнамада, осы Қағидаларда, Қазақстан Республикасы Әділет министрінің нормативтік құқықтық бұйрықтарында, сондай-ақ ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге арналған шартта айқындалады.

9. Ғылыми ұйым, уәкілетті ұйым, сарапшылар Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес:

1) ғылыми сараптама жүргізуге, оның ішінде ғылыми сараптама жұмысын жүргізу барысында туындайтын мәселелер бойынша да барлық қажетті ақпаратты, материалдарды алады;

2) уәкілетті органмен келісу бойынша олардың алдына қойылған мәселелер бойынша ғана емес, сондай-ақ өз құзыреті шегінде нормативтік құқықтық актілердің жобаларынан туындайтын өзге де мәселелер бойынша қорытындылар береді;

3) әзірлеушілердің (әзірлеуші органдардың) статистикалық деректерін пайдалана алады (егер статистика жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның және әзірлеушінің статистикалық деректері сәйкес келмеген жағдайда, бұл сараптамалық қорытындыда көрсетілуге тиіс);

4) егер шартта өзгеше көзделмесе, ғылыми сараптаманы жүзеге асыру кезінде оны орындауға үшінші тұлғаларды тартуы мүмкін;

5) нормативтік құқықтық актілердің жобаларынан туындайтын, сондай-ақ олардың алдына уәкілетті орган қойған мәселелер бойынша дәлелді, ғылыми негізделген, объективті және толық қорытынды береді;

6) ғылыми сараптама жүргізу барысында өз кінәсінен жіберілген кемшіліктерді өз күшімен, өз есебінен және уәкілетті орган белгілеген мерзімде жояды;

7) ғылыми сараптама жүргізу нысанасына, оның орындалу барысына және ғылыми нәтижелеріне қатысты мәліметтердің құпиялылығын қамтамасыз етеді;

8) орындаған жұмысы үшін сыйақы алады;

9) шартта белгіленген өзге де міндеттерді атқарады.

10. Нормативтік құқықтық актілердің жобалары, халықаралық шарттар немесе халықаралық шарттардың жобалары бойынша дербес, комиссиялық, кешенді ғылыми сараптамалар, ал қажет болған кезде қайталама ғылыми сараптамалар жүргізілуі мүмкін.

Бұл ретте заң жобалары бойынша қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама осы Қағидалардың 75-тармағында айқындалған тәртіппен жүргізіледі.

Ескерту. 10-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

11. Әрқилы түрдегі дербес ғылыми сараптама нормативтік құқықтық актінің жобасын, халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын бір білім саласы негізінде зерттеу қажет болған жағдайларда жүргізіледі.

12. Комиссиялық ғылыми сараптаманы бір мамандықтың сараптамалық тобы жүргізеді.

13. Кешенді ғылыми сараптама нормативтік құқықтық актінің жобасын, халықаралық шартты немесе халықаралық шарттың жобасын білімнің әртүрлі салалары негізінде зерттеу қажет болған жағдайларда жүргізіледі.

14. Қайталама ғылыми сараптама бастапқы ғылыми сараптама нәтижелері бойынша ғылыми сараптама қорытындысы негізді болмаған жағдайларда жүргізіледі.

15. Заң жобасына ғылыми сараптама жүргізу туралы шешімді:

1) Президент немесе оның тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің (бұдан әрі – Президент Әкімшілігі) Басшысы, заң шығару бастамасы тәртібімен жобаны Парламент Мәжілісіне енгізетін Парламент депутаттары және Үкімет;

2) уәкілетті орган;

3) егер әзірлеуші органның регламентiнде немесе өзге де нормативтік құқықтық актілерде осы тұлғаларға және құрылымдық бөлiмшелерге осындай құқық берiлген болса, әзірлеуші орган қабылдай алады.

Халықаралық шарт бойынша немесе халықаралық шарт жобасы бойынша ғылыми сараптама жүргізу туралы шешім:

1) Қазақстан Республикасы Президентінің, Президент Әкімшілігі Басшысының, Премьер-Министрінің (бұдан әрі – Премьер-Министр), Қазақстан Республикасы Үкіметі Аппараты (бұдан әрі – Үкімет Аппараты) Басшысының тапсырмасы негізінде;

2) Парламент депутаттарының бастамасы бойынша;

3) халықаралық шарт жасасу туралы ұсыныс беретін орталық мемлекеттік органның бастамасы бойынша, сондай-ақ халықаралық шарттың немесе халықаралық шарт жобасын келісуді жүзеге асыратын басқа да орталық мемлекеттік органдардың ұсыныстары бойынша қабылдануы мүмкін.

Ескерту. 15-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 17.03.2023 № 236 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

16. Заң жобаларын ғылыми сараптамаға жіберуді оның әзірлеушісі жүзеге асырады.

Бұл ретте Парламент депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленетін заң жобалары олардың шешімімен ғылыми сараптамаға жіберіледі.

Халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын ғылыми сараптама жүргізуге жіберу әзірлеуші органға жүктеледі.

17. Әзірлеуші (әзірлеуші орган) ғылыми сараптама жүргізу үшін ұсынылған нормативтік құқықтық акт жобасы, халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы мәтінінің нормативтік құқықтық актінің, халықаралық шарттың немесе халықаралық шарт жобасының мәтініне сәйкестігін оны әзірлеу мен келісудің әрбір сатысында қамтамасыз етеді.

18. Ғылыми сараптама қорытындысы ғылыми сараптаманың мәні бойынша ғылыми негізделген, толық, объективті және дәлелді тұжырымдарды қамтуға тиіс.

19. Егер ғылыми сараптама қорытындысының тұжырымдарына қатысты әзірлеушіде (әзірлеуші органда) немесе ғылыми сараптама жүргізуге бастама жасаған тұлғаларда сұрақтар туындаған жағдайда, олар тиісті түсіндірмелер алу үшін сарапшыға, ғылыми ұйымға, уәкілетті ұйымға жүгіне алады.

20. Ғылыми сараптама жүргізу үшін бірнеше заң жобасы, халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы ұсынылған жағдайда, уәкілетті ұйым, ғылыми ұйым немесе сарапшы әрбір заң жобасы, халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы бойынша ғылыми сараптама жүргізеді және қорытынды жасайды.

21. Ғылыми сараптама қорытындысы сарапшының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және оның біліктілігі көрсетіле отырып, ғылыми сараптама жүргізген ұйымның ресми бланкісінде дайындалады.

22. Ғылыми сараптама қорытындысына ғылыми ұйымның бірінші басшысы не оны алмастыратын адам және ғылыми сараптама жүргізген сарапшылар қол қояды, ал ғылыми лингвистикалық сараптама бойынша – уәкілетті ұйымның бірінші басшысы не оны алмастыратын адам және ғылыми сараптама жүргізген сарапшылар қол қояды.

23. Ғылыми сараптама қорытындысы ұсынымдық сипатта болады.

24. Ғылыми сараптама қорытындысында заң жобасына ескертулер және/немесе ұсыныстар болған кезде әзірлеуші ғылыми сараптама қорытындысының ескертулерімен және/немесе ұсыныстарымен келіскен жағдайда, заң жобасын пысықтау туралы шешім қабылдайды.

Заң жобасы және ол бойынша ғылыми сараптама қорытындысы Қазақстан Республикасы Үкіметінің қарауына енгізілген кезде әзірлеуші ғылыми сараптама қорытындысын алғаннан кейін 15 (он бес) жұмыс күні ішінде заң жобасы бойынша ұсынымдарды қабылдамау себептерінің дәлелді негіздемелерін ұсынады. Әзірлеуші тиісті негіздемелердің көшірмесін ғылыми ұйымға немесе сарапшыға не уәкілетті ұйымға бір мезгілде ұсынады.

Егер ғылыми сараптама қорытындысында әзірлеушінің (әзірлеуші органның) құзыретіне жатпайтын ескертулер және/немесе ұсыныстар болған жағдайда, әзірлеуші (әзірлеуші орган) оларды заң жобасымен, халықаралық шартпен немесе халықаралық шарт жобасымен бір мезгілде ғылыми сараптама қорытындысында қозғалатын мәселелерді қарау құзыретіне кіретін мемлекеттік органдарға пысықтау және тиісті ұстанымды қалыптастыру үшін жібереді.

Халықаралық шартты немесе халықаралық шарттың жобасын ратификациялау/ қол қою туралы құқықтық акт және ол бойынша ғылыми сараптама қорытындысы Қазақстан Республикасы Үкіметінің не Әділет министрлігінің қарауына енгізілген кезде әзірлеуші орган халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы бойынша сараптама қорытындысында қамтылған ұсынымдарды қабылдамау себептерінің дәлелді негіздемелерін ұсынуға тиіс. Әзірлеуші орган тиісті дәлелдердің көшірмесін бір мезгілде уәкілетті ұйымға береді.

25. Заң жобасына, халықаралық шартқа немесе халықаралық шарт жобасына ғылыми сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу ғылыми ұйымға немесе сарапшыға, ал ғылыми лингвистикалық сараптама бойынша – уәкілетті ұйымға ұсынылған күннен бастап 15 (он бес) жұмыс күнінен аспайтын мерзім ішінде жүзеге асырылады. Ғылыми экономикалық сараптама заң жобасы ғылыми ұйымға немесе сарапшыға ұсынылған күннен бастап күнтізбелік 25 (жиырма бес) күн ішінде жүргізіледі.

"Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 17-1-бабы 15-тармағына сәйкес әзірленген заңдардың жобалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің заң күші бар уақытша қаулыларының жобалары бойынша ғылыми экономикалық сараптаманы қоса алғанда, ғылыми сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу ғылыми ұйымға немесе сарапшыға, ал ғылыми лингвистикалық сараптама бойынша – уәкілетті ұйымға ұсынылған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күннен аспайтын мерзім ішінде жүзеге асырылады.

Қарыздар туралы халықаралық шартқа немесе халықаралық шарт жобасына ғылыми құқықтық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу күнтізбелік 10 (он) күннен аспайтын мерзімде жүзеге асырылады.

Ғылыми сараптама жүргізу мерзімі аяқталғаннан кейін әзірлеушіге (әзірлеуші органға) осы Қағидаларға сәйкес дайындалған ғылыми сараптама қорытындысы жіберіледі.

Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

26. Қажет болған кезде ғылыми сараптама жүргізу мерзімі Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі, Қазақстан Республикасының Үкіметі басшылығының оны жүргізу қажеттігі туралы тапсырмасы болған жағдайларды қоспағанда, әзірлеушінің (әзірлеуші органның), Әділет министрлігінің, Ұлттық экономика министрлігінің келісуімен, ал ғылыми құқықтық сараптама бойынша – осы Қағидалардың 44, 65-тармақтарында айқындалған тәртіппен ұзартылуы мүмкін.

Бұл талап "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 17-1-бабының 15-тармағына сәйкес әзірленген заңдардың жобаларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің заң күші бар уақытша қаулыларының жобаларына қолданылмайды.

Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

27. Халықаралық шарттарға немесе халықаралық шарттардың жобаларына (ғылыми құқықтық және ғылыми лингвистикалық сараптаманы қоспағанда) ғылыми сараптамалардың өзге түрлерін жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалады.

2. Заң жобаларына ғылыми құқықтық сараптама жүргізу, сондай-ақ ғылыми құқықтық сарапшыларды іріктеу тәртібі

28. "Құқықтық актілер туралы" Заңның 17-бабының талаптарына сәйкес Парламент депутаттары, Президент Әкімшілігі, Үкімет, өзге де мемлекеттік органдар, ұйымдар және азаматтар олармен келісу бойынша заң жобаларын әзірлеушілер болып табылады.

29. Заң жобалары бойынша ғылыми құқықтық сараптаманы жүзеге асыратын сарапшылар екі топқа бөлінеді.

Бірінші топтың сарапшысына қойылатын талаптар:

1) "Құқық" мамандықтар тобы бойынша жоғары заңгерлік білім, ғылыми дәрежесі не философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор дәрежесі;

2) заңгер мамандығы бойынша кемінде бес жыл жалпы жұмыс өтілі.

Екінші топтың сарапшысына қойылатын талаптар:

1) "Құқық" мамандықтар тобы бойынша жоғары заңгерлік білім/академиялық дәрежесі;

2) заңгер мамандығы бойынша кемінде он жыл жалпы жұмыс өтілі.

Бірінші және екінші топтардың сарапшылары заңнамаға сәйкес құқықтар мен міндеттерге ие болады және тең құқықтық негізде ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге тартылады.

30. Заң жобаларына ғылыми құқықтық сараптаманы ғылыми құқықтық сарапшылар тізілімінде (бұдан әрі – сарапшылар тізілімі) тұрған сарапшы немесе сараптама комиссиясы жүргізеді.

31. Сарапшыға қойылатын талаптар және сарапшылар тізіліміне енгізу тәртібі туралы ақпарат уәкілетті ұйымның ресми интернет-ресурсында жарияланады.

32. Сарапшы болуға кандидатты (бұдан әрі – кандидат)/сарапшыны сарапшылар тізіліміне енгізу/енгізуден бас тарту/ алып тастау туралы шешімді Комиссия қорытындысы негізінде уәкілетті ұйым қабылдайды.

Комиссия құрамы уәкілетті ұйымның бұйрығымен бекітіледі. Комиссияның қызметі Қазақстан Республикасы Әділет министрінің бұйрығымен бекітілетін комиссия туралы ережеде айқындалады.

Комиссия кандидаттардың құжаттарын кандидаттың сарапшыға қойылатын талаптарға сәйкестігі/сәйкес еместігі, шартты бұзу негіздерінің болуы/болмауы тұрғысынан қарайды.

Сарапшының қызметін тоқтата тұру туралы шешімді уәкілетті ұйым қабылдайды.

Комиссияның қорытындысы негізінде сарапшымен ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге арналған шарт жасалады/бұзылады.

33. Сарапшылар тізіліміне енгізу үшін кандидат Қазақстан Республикасы Әділет министрінің бұйрығымен айқындалатын тізбеге сәйкес құжаттарды ұсынады.

34. Осы Қағидалардың 29, 56-тармақтарында сарапшыға қойылатын талаптарға сәйкес келетінін растайтын құжаттар тізбесін толық ұсынбау кандидатты сарапшылар тізіліміне енгізуден бас тарту үшін негіз болып табылады.

35. Сарапшылар тізілімін жүргізу және пайдалану тәртібі Қазақстан Республикасы Әділет министрінің бұйрығымен айқындалады.

36. Заң жобаларына ғылыми құқықтық сараптама заң жобасын әзірлеудің мынадай сатыларында:

1) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 6 қаңтардағы № 10 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің Регламентіне сәйкес заң жобасы Үкімет Аппаратына енгізілгенге дейін сараптама қорытындыларын алу үшін қоғамдық кеңестерге, сараптама кеңестеріне, Қазақстан Республикасының Ұлттық Кәсіпкерлер палатасына бір мезгілде жіберілген кезде;

2) заң жобасына Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің немесе Үкімет Аппаратының ескертулері бойынша пысықтау нәтижесінде оған тұжырымдамалық өзгерістер енгізілген жағдайда жүргізіледі.

Көрсетілген талаптар Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары бастама жасаған заң жобаларына қолданылмайды.

Ескерту. 36-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 236 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

37. Заңдардың жобалары бойынша ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін әзірлеуші қазақ және орыс тілдеріндегі заң жобасын және оған қоса берілетін материалдарды (электрондық жеткізгіштерде):

1) әзірлеушінің бірінші басшының орынбасары не оны алмастыратын тұлға қол қойған ресми бланкідегі ілеспе хатты (қазақ тілінде);

2) заң жобасына түсіндірме жазбаны (қазақ және орыс тілдерінде);

3) қолданыстағы заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізілген кезде енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың тиісті негіздемесімен заң жобасына салыстырма кестені (қазақ және орыс тілдерінде);

4) заңдардың жобалары Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасының Парламенті депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленген жағдайларды қоспағанда, Заң жобалау қызметі мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссия мақұлдаған реттеушілік саясаттың консультативтік құжатын (қазақ және орыс тілдерінде);

5) зерделенетін проблема бойынша статистикалық деректерді (бар болса);

6) қарауға ұсынылатын заң жобасын іске асыру үшін қабылданатын заңға тәуелді актілердің жобаларын (бар болса) (қазақ және орыс тілдерінде);

7) ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін толық және анық деректерді ұсыну мақсатында өзге де материалдарды (бар болса) ұсынады.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

38. Уәкілетті ұйым осы Қағидалардың 37-тармағына сәйкес әзірлеуші ұсынған заң жобасының және оған қоса берілетін материалдардың толықтығын тексереді.

39. Әзірлеуші осы Қағидалардың 37-тармағында көзделген ғылыми құқықтық сараптама материалдарының тізбесін толық ұсынбаған жағдайда, уәкілетті ұйым 2 (екі) жұмыс күні ішінде оларды қарамай қайтарады және әзірлеушіні хабардар етеді.

40. Әзірлеуші уәкілетті ұйымның хабарламасында көрсетілген себептерді жойғаннан кейін заң жобасын және оған қоса берілетін материалдарды ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін қайта ұсынады.

41. Уәкілетті ұйымның сұрау салуы бойынша әзірлеуші 2 (екі) жұмыс күні ішінде заң жобасында қозғалған мәселелерге қатысты өзге де материалдарды ұсынады.

42. Сарапшының немесе уәкілетті ұйымның сараптама тобының соңғы мүшесінің заң жобасын және оған қоса берілетін материалдарды қарауға қабылдағаны туралы хабарлама алған кезі ғылыми құқықтық сараптама жүргізудің басталуы болып есептеледі. Сарапшының ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге қатысуын болғызбайтын мән-жайлар болған кезде сарапшыға ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін материалдар жіберілген кезден бастап 2 (екі) жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде сарапшы уәкілетті ұйымды ғылыми құқықтық сараптама жүргізуден бас тартатыны және себептері туралы хабардар етеді.

43. Сарапшы заң жобасын қарауға қабылдау/қабылдау мүмкін еместігі туралы, ғылыми құқықтық сараптама жүргізуден бас тарту туралы уақтылы хабарламаған/хабарламаған жағдайда, уәкілетті ұйым заң жобасын және оған қоса берілетін материалдарды басқа сарапшыға жібереді.

44. Қажет болған жағдайда ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін белгіленген мерзім әзірлеушімен келісу бойынша 5 (бес) жұмыс күніне дейін ұзартылуы мүмкін, уәкілетті ұйым, Әділет министрлігі дереу хабардар етіледі.

45. Сарапшы, сараптама комиссиясы осы Қағидаларға сәйкес қазақ және орыс тілдеріндегі ғылыми құқықтық сараптаманың қорытындысын 10 (он) жұмыс күні ішінде береді. Ғылыми құқықтық сараптама қорытындысының қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің теңтүпнұсқалылығын сарапшы қамтамасыз етеді.

Сарапшылардың бірі бірыңғай қорытындыда жазылған тұжырымдармен келіспеген жағдайда, ол ерекше пікірін баяндай алады және оны бірыңғай қорытындыға қоса бере алады.

46. Уәкілетті ұйым 5 (бес) жұмыс күні ішінде осы Қағидалардың 49-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес сарапшының немесе сараптама комиссиясының қорытындысын тексеруді жүргізіп, кейіннен оны әзірлеушіге жібереді.

47. Заң жобасына қайталама ғылыми құқықтық сараптама осы Қағидалардың 42-тармағында айқындалатын заң жобасына ғылыми құқықтық сараптама жүргізу басталған кезден бастап 5 (бес) жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүргізіледі.

Ескерту. 47-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

48. Ғылыми құқықтық сараптаманың қорытындысында жазылған ескертулерді және/немесе ұсыныстарды әзірлеушімен келіскеннен кейін 2 (екі) жұмыс күні ішінде уәкілетті ұйым Қазақстан Республикасы Әділет министрінің бұйрығымен бекітілетін ғылыми құқықтық сараптаманың құнын бағалау өлшемшарттарына сәйкес қорытындыны бағалауды жүргізеді.

49. Заң жобасының ғылыми құқықтық сараптамасының қорытындысында:

1) сарапшының, сараптама комиссиясы мүшелерінің тегін, атын, әкесінің атын (болған кезде), ғылыми дәрежесін (болған кезде), ғылыми атағын (болған кезде), әзірлеушінің атауын, уәкілетті ұйымның атауын, ғылыми құқықтық сараптаманың нысанасы мен мақсаттарын, заң жобасының атауын, оның межелі мақсатын, заң жобасының ғылыми құқықтық сараптама жүргізілген ғылым саласын және заң жобасының құрылымын, сондай-ақ оған қоса берілетін материалдарды қамтитын жалпы ережелер;

2) заң жобасы шешуге бағытталған проблемалық мәселелердің сипаттамасы, оның ішінде заң жобасын қабылдаудың ғылыми негізділігі мен уақтылығын бағалау;

3) заңның қабылдануы шешілуіне бағытталған проблемалық мәселелерді шешудің, оның ішінде әртүрлі тарихи кезеңдерде, шетелдік практикада қолданылған барлық белгілі және тиімді тәсілдерін, тетіктерін, тәсілдерін сипаттау, сондай-ақ құқықтық қатынастардың сабақтас салаларын және оларға заңды қабылдаудың салдары түрінде ықпал етуді сипаттау;

4) қойылған проблемалық мәселелерді шешудің заң жобасында ұсынылатын әдістерін, тетіктерін, тәсілдерін, проблемалық жағдайларды шешудің қандай да бір тәсілдерін қабылдаудың ықтимал салдарын талдау:

заң жобасының Қазақстан Республикасының Конституциясына (бұдан әрі – Конституция), жоғары деңгейдегі нормативтік құқықтық актілерге, Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелеріне сәйкестігін тексеру;

заң жобасын қабылдаудың құқықтық, әлеуметтік, экономикалық және өзге де салдарын, оның ішінде әлеуметтік шиеленістің ықтимал тәуекелдері бөлігінде бағалау;

заң жобасын қабылдауға байланысты қылмыстық және әкімшілік құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайлардың болуын айқындау, сондай-ақ олардың жасалуының алдын алуға оның әсерін бағалау;

заң жобасын қабылдауға байланысты гендерлік теңдік құқығына нұқсан келтіруге ықпал ететін себептер мен жағдайлардың болуын айқындау;

заң жобасы қабылданған жағдайда нақтылауға жататын нормативтік құқықтық актілердің тізбесін айқындау;

заңнамалық базаны жақсарту бойынша ғылыми негізделген ұсыныстар әзірлеу;

тиісті құқық саласының қағидаттарына ықтимал қайшылықтарды анықтау;

заң жобасында қамтамасыз етілетін анық немесе жасырын ведомстволық немесе топтық мүддені анықтау;

заң жобасынан туындайтын өзге де сұрақтарға жауап алу қамтылуға тиіс.

50. Ғылыми құқықтық сараптаманың қорытындысы Қазақстан Республикасы Әділет министрінің бұйрығымен бекітілетін нысан бойынша дайындалады, ресми бланкіде ресімделеді және оған уәкілетті ұйымның басшысы немесе оны алмастыратын адам қол қояды. Қорытындыға уәкілетті ұйым басшысының немесе оны алмастыратын адамның қойған қолы, шығыс нөмірі мен күні уәкілетті ұйымның қорытындыны жібергенін растайды.

51. Заң жобасының ғылыми құқықтық сараптамасының қорытындысы ашық нормативтік құқықтық актілердің интернет-порталында жарияланады.

Заң жобасының ғылыми құқықтық сараптамасының қорытындысын жариялау оны әзірлеушіге жіберумен бір мезгілде жүргізіледі. "Қызмет бабында пайдалану үшін", "Баспасөзде жарияланбайды", "Баспасөзге арналмаған" деген белгілері бар материалдарды жариялау жүргізілмейді.

52. Ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге арналған шарттан туындайтын даулар, уәкілетті ұйымның әрекеттері мен шешімдеріне шағым жасау міндетті түрде сотқа дейінгі реттеуге жатады.

Уәкілетті ұйым жанында өтініш берушілердің қарсылықтарын сотқа дейін қарау жөніндегі Наразылықты қарау кеңесі құрылады.

Наразылықты қарау кеңесі өз қызметінде Қазақстан Республикасының Конституциясын, Қазақстан Республикасының заңдарын, осы Қағидаларды және Қазақстан Республикасы Әділет министрінің бұйрығымен бекітілетін Наразылықты қарау кеңесі туралы ережені басшылыққа алады.

3. Халықаралық шарттарға немесе халықаралық шарттардың жобаларына ғылыми құқықтық сараптама жүргізу, сондай-ақ ғылыми құқықтық сарапшыларды іріктеу тәртібі

53. Міндетті ғылыми құқықтық сараптама ратификациялауға жататын:

1) Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттар бойынша – оларды ратификациялау немесе оларға ратификациялау жолымен қосылу туралы шешім қабылданғанға дейін;

2) халықаралық шарттардың жобалары бойынша – оларға қол қойылғанға дейін жүргізіледі.

54. Халықаралық шарттарды жасасу туралы ұсыныс беретін орталық мемлекеттік орган халықаралық шарттарды әзірлеуші орган болып табылады.

Әзірлеуші органдар ғылыми құқықтық сараптамаға халықаралық шартты немесе халықаралық шарттың жобасын жібереді.

55. Халықаралық шарттарға, сондай-ақ халықаралық шарттардың жобаларына ғылыми құқықтық сараптама Әділет министрлігі заңдық сараптама жүргізгеннен кейін жүзеге асырылады.

56. Халықаралық шарттардың немесе халықаралық шарттар жобаларының ғылыми құқықтық сараптамасын сарапшылар тізілімінде тұрған сарапшы немесе сараптама комиссиясы жүргізеді.

Оның құрамына мынадай:

1) жоғары заңгерлік білімінің;

2) ғылыми дәрежесінің, философия докторы (PhD), "Халықаралық құқық" мамандығы бойынша /"Құқық" мамандықтар тобы бойынша ("Халықаралық құқық" мамандығы басым болып табылады) бейіні бойынша доктор дәрежесінің;

3) заңгер мамандығы бойынша кемінде үш жыл жалпы өтілінің болуы талаптарына сәйкес келуге тиіс сарапшылар кіреді.

Ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге:

1) "Халықаралық құқық" мамандығы бойынша/ "Құқық" мамандықтар тобы бойынша ("Халықаралық құқық" мамандығы басым болып табылады) жоғары заңгерлік білімі және магистр академиялық дәрежесі және заңгер мамандығы бойынша кемінде үш жыл жұмыс тәжірибесі бар; немесе

2) "Халықаралық құқық" мамандығы бойынша/ "Құқық" мамандықтар тобы бойынша ("Халықаралық құқық" мамандығы басым болып табылады) жоғары заңгерлік білімі/бакалавр академиялық дәрежесі және заңгер мамандығы бойынша кемінде он жыл жұмыс тәжірибесі бар сарапшы да тартылады.

57. Сарапшыға қойылатын талаптар және Сарапшылар тізіліміне енгізу тәртібі туралы ақпарат уәкілетті ұйымның ресми интернет-ресурсында жарияланады.

58. Кандидатты сарапшылар тізіліміне енгізу/енгізуден бас тарту не сарапшыны Сарапшылар тізілімінен шығару тәртібі осы Қағидалардың 32-34-тармақтарымен реттеледі.

59. Уәкілетті ұйым әзірлеуші орган ұсынған халықаралық шарттың немесе халықаралық шарт жобасының және оған қоса берілетін материалдардың толықтығын осы Қағидалардың 70-тармағына сәйкес тексереді.

60. Әзірлеуші орган ғылыми құқықтық сараптама материалдарының толық тізбесін ұсынбаған жағдайда, уәкілетті ұйым 5 (бес) жұмыс күні ішінде оларды қарамай қайтарады және әзірлеуші органды хабардар етеді.

Әзірлеуші орган уәкілетті ұйымның хабарламасында көрсетілген себептерді жойғаннан кейін халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын және оған қоса берілетін материалдарды ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін қайта ұсынуға құқылы.

61. Уәкілетті ұйымның сұрау салуы бойынша әзірлеуші орган 5 (бес) жұмыс күні ішінде халықаралық шартта немесе халықаралық шарттың жобасында қозғалған мәселелерге қатысты өзге де материалдарды ұсынады.

62. Халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы және оған қоса берілетін материалдар қабылданған жағдайда, уәкілетті ұйым ғылыми құқықтық сараптаманы жүргізу үшін қажетті сарапшылар санын айқындайды, оларға электрондық түрде халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы, сондай-ақ қоса берілетін материалдар жіберіледі.

Сарапшы халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын және оған қоса берілетін материалдарды зерделеуге және ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге сарапшының қатысуын болғызбайтын мән-жайлар болмаған жағдайда, оларды қарауға қабылдауға міндетті.

63. Сарапшының ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге қатысуын болғызбайтын мән-жайлар болған кезде, сарапшы өзіне ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін материалдар жіберілген кезден бастап 2 (екі), ал қарыз алу туралы халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы бойынша 1 (бір) жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде уәкілетті ұйымды хабардар ете отырып, оны жүргізуден бас тартуға міндетті.

64. Сарапшының немесе сараптама комиссиясының соңғы мүшесінің уәкілетті ұйымды халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын және оған қоса берілетін материалдарды қарауға қабылдағаны туралы хабардар еткен кезі ғылыми құқықтық сараптама жүргізудің басталуы болып есептеледі. Сарапшының ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге қатысуын болғызбайтын мән-жайлар болған кезде сарапшыға ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін материалдар жіберілген кезден бастап 2 (екі) жұмыс күнінен, ал қарыз алу туралы халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы бойынша күнтізбелік 1 (бір) күннен кешіктірілмейтін мерзімде сарапшы уәкілетті ұйымды ғылыми құқықтық сараптама жүргізуден бас тарту себептері туралы хабардар етуге міндетті.

Сарапшы халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын қарауға қабылдау/қабылдау мүмкін еместігі туралы, ғылыми құқықтық сараптама жүргізуден бас тарту туралы уақтылы хабарламаған/хабарламаған жағдайда, уәкілетті ұйым халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын және оған қоса берілетін материалдарды басқа сарапшыға жіберуге құқылы.

65. Қажет болған жағдайда ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін белгіленген мерзім уәкілетті ұйымды, Әділет министрлігін дереу хабардар ете отырып, әзірлеуші органмен келісу бойынша 5 (бес) жұмыс күніне дейін ұзартылуы мүмкін.

66. Сарапшы, сараптама комиссиясы ғылыми құқықтық сараптаманың қорытындысын 10 (он) жұмыс күні, ал қарыз алу туралы халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы бойынша күнтізбелік 6 (алты) күн ішінде қазақ және орыс тілдерінде береді және оны уәкілетті ұйымға танысу және келісу үшін жібереді. Ғылыми құқықтық сараптама қорытындысының қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің теңтүпнұсқалылығын сарапшы қамтамасыз етеді.

Сарапшылардың бірі бірыңғай қорытындыда баяндалған тұжырымдармен келіспеген жағдайда, ол ерекше пікірін баяндай алады және оны бірыңғай қорытындыға қоса бере алады.

67. Уәкілетті ұйым 5 (бес) жұмыс күні, ал қарыз алу туралы халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы бойынша күнтізбелік 4 (төрт) күн ішінде кейіннен оны әзірлеуші органға жібере отырып, осы Қағидалардың 71-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес сараптама комиссиясының қорытындысын тексеруді жүргізеді.

68. Қайталама ғылыми құқықтық сараптама сарапшыға халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы мен оған қоса берілетін материалдар ұсынылған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүргізілуге тиіс.

69. Уәкілетті ұйым әзірлеуші органға ғылыми құқықтық сараптаманың қорытындысы жіберілгеннен кейін 2 (екі) жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Әділет министрінің бұйрығымен бекітілген ғылыми құқықтық сараптаманың құнын бағалау өлшемшарттарына сәйкес қорытындыны бағалауды жүргізеді.

70. Халықаралық шарт немесе халықаралық шарт жобасы бойынша ғылыми құқықтық сараптама жүргізу үшін әзірлеуші орган уәкілетті ұйымға мынадай материалдарды (қағаз және электрондық жеткізгіштерде):

1) әзірлеуші органның бірінші басшысының орынбасары не оны алмастыратын адам қол қойған ресми бланкідегі ілеспе хатты (қазақ тілінде);

2) Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шартты, сондай-ақ ратификациялауға жататын халықаралық шарт жобасын әзірлеуші органның бірінші басшысының орынбасары не оны алмастыратын адам дәйектеген қазақ және орыс тілдеріндегі жобасын не әзірлеуші мемлекеттік органның лауазымды адамы куәландырған қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы қоса беріле отырып, қол қойылатын тілдердегі халықаралық шарттың Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі (бұдан әрі – Сыртқы істер министрлігі) растаған мәтінін;

3) қарыз алу туралы халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын қоспағанда, Әділет министрлігінің заңдық сараптамасы қорытындысының көшірмесін ұсынады. Сарапшыға Әділет министрлігінің заңдық сараптамасы қорытындысының көшірмесін жіберуге жол берілмейді.

71. Халықаралық шарттың немесе халықаралық шарт жобасының ғылыми құқықтық сараптамасының қорытындысында мыналар:

1) ғылыми құқықтық сараптама жүргізген сарапшылардың тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), ғылыми/академиялық дәрежесі (бар болса) және ғылыми атағы (бар болса);

2) ғылыми құқықтық сараптама жүргізілген ғылым салалары;

3) уәкілетті ұйымның атауы;

4) халықаралық шарттың немесе халықаралық шарт жобасының атауы;

5) ғылыми құқықтық сараптама жүргізу кезінде пайдаланылған халықаралық шарттар мен құжаттар;

6) ғылыми құқықтық сараптаманың нысанасы мен мақсаттары;

7) негізделген ұсынымдар мен ұсыныстар;

8) әзірлеуші (әзірлеуші орган) қойған сұрақтарға жауаптар;

9) халықаралық шартқа немесе халықаралық шарт жобасына ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге байланысты өзге де мәселелер қамтылуға тиіс.

72. Ғылыми құқықтық сараптаманың қорытындысы Қазақстан Республикасы Әділет министрінің бұйрығымен бекітілетін нысан бойынша дайындалады, ресми бланкіде ресімделеді және оған уәкілетті ұйымның басшысы немесе оны алмастыратын адам қол қояды. Қорытындыға уәкілетті ұйым басшысының немесе оны алмастыратын адамның қойған қолы, шығыс нөмірі мен күні уәкілетті ұйымның қорытындыны жібергенін растайды.

73. Халықаралық шартқа немесе халықаралық шарт жобасына ғылыми құқықтық сараптама жүргізуге арналған шарттан туындайтын, сондай-ақ сарапшылар тізіліміне енгізуден бас тартуға шағым жасау туралы даулар осы Қағидалардың 52-тармағында айқындалған тәртіппен міндетті түрде сотқа дейінгі реттелуге жатады.

4. Ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу тәртібі

74. Міндетті ғылыми лингвистикалық сараптама:

1) Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленген, Қазақстан Республикасы Парламентінің қарауына енгізілетін заңдардың жобалары бойынша;

2) Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттар бойынша, сондай-ақ ратификациялауға жататын халықаралық шарттардың жобалары бойынша жүргізіледі.

Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленген заңдардың жобалары бойынша ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізілмеуі мүмкін.

Ғылыми лингвистикалық сараптама мынадай сатыларда:

1) заңдардың жобалары бойынша Президент Әкімшілігімен, Үкімет Аппаратымен келісілгеннен кейін олар Парламенттің қарауына енгізілгенге дейін;

2) халықаралық шарттар бойынша – олар ратификацияланғанға дейін немесе ратификациялау арқылы оларға қосылғанға дейін, ал халықаралық шарттардың жобалары бойынша – оларға қол қойылғанға дейін жүргізіледі.

Ескерту. 74-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен; өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 17.03.2023 № 236 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

75. Халықаралық шарттар немесе халықаралық шарттардың жобалары бойынша қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізілуі мүмкін.

Қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама Үкімет Аппараты мен Президент Әкімшілігінің ескертулері бойынша халықаралық шарт жобасына өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда жүргізіледі.

"Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 17-1-бабының 15-тармағына сәйкес әзірленген заңдардың жобалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің заң күші бар уақытша қаулыларының жобалары бойынша қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізілмейді.

Ескерту. 75-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен; өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 17.03.2023 № 236 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама заң жобасына, халықаралық шарт жобасына өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда, Премьер-Министр Кеңсесінің және Президенті Әкімшілігінің ескертулері бойынша жүргізіледі.

76. Заң жобаларын, халықаралық шарттарды немесе халықаралық шарттардың жобаларын, сондай-ақ оларға материалдарды әзірлеуші (әзірлеуші орган) уәкілетті ұйымға ғылыми лингвистикалық сараптамаға электрондық құжат айналымы арқылы және қағаз жеткізгіштерде жібереді. Бұл ретте электрондық нұсқалар қағаз жеткізгіштердегімен бірдей болуы және сол күні енгізілуі тиіс.

77. Заң жобасына ғылыми лингвистикалық сараптама заң жобасы Президент Әкімшілігімен, Үкімет Аппаратымен келісілгеннен кейін олар Парламенттің қарауына енгізілгенге дейін жүргізіледі. Оны жүргізу үшін әзірлеуші орган уәкілетті ұйымға:

1) әзірлеуші органның ресми бланкісіндегі ілеспе хатты;

2) қазақ және орыс тілдеріндегі заң жобасын;

3) келісу парағының көшірмесін ұсынады.

Ескерту. 77-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен; өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 17.03.2023 № 236 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

78. Халықаралық шартқа немесе халықаралық шарттың жобасына бастапқы ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу үшін әзірлеуші орган уәкілетті ұйымға:

1) әзірлеуші органның ресми бланкісіндегі ілеспе хатты;

2) әзірлеуші органның басшысы не оны алмастыратын адам қол қойған халықаралық шартты немесе халықаралық шарттың қазақ және орыс тілдеріндегі жобасын не әзірлеуші органның лауазымды адамы куәландырған қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы қоса беріле отырып, халықаралық шарттың немесе халықаралық шарт жобасының қол қойылған тілдердегі Сыртқы істер министрлігі растаған мәтінін;

3) Әділет министрлігінің заң сараптамасы қорытындысының көшірмесін ұсынады.

79. Алып тасталды - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

80. Парламент депутаттары бастама жасаған заңдардың жобаларына ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу үшін Әділет министрлігіне және/немесе уәкілетті ұйымға:

1) ресми бланкідегі (электрондық түрде) ілеспе хат;

2) қазақ және орыс тілдеріндегі заң жобасы (электрондық түрде) жіберіледі.

Ескерту. 80-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

81. Әділет министрлігі Парламент депутаттары бастама жасаған заң жобаларын алғаннан кейін оларды ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу үшін электрондық құжат айналымы арқылы немесе қағаз жеткізгіштерде уәкілетті ұйымға жібереді.

Бұл ретте ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу мерзімі заң жобасы уәкілетті ұйымға келіп түскен кезден бастап есептеледі.

82. Халықаралық шартқа немесе халықаралық шарттың жобасына қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу үшін әзірлеуші орган мыналарды:

1) Үкімет Аппараты мен Президент Әкімшілігінің құрылымдық бөлімшелерінде пысықталғаннан кейін қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу қажеттігі көрсетілген әзірлеуші органның ресми бланкісіндегі ілеспе хатты;

2) қазақ және орыс тілдеріндегі халықаралық шартты немесе халықаралық шарттың жобасын;

3) Үкімет Аппараты мен Президент Әкімшілігінің құрылымдық бөлімшелерінде пысықталғаннан кейін халықаралық шарт немесе халықаралық шарттың жобасы бойынша материалдардың көшірмесін береді.

Ескерту. 82-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 17.03.2023 № 236 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

83. Уәкілетті ұйымның сұрау салуы бойынша әзірлеуші орган халықаралық шартта немесе халықаралық шарттың жобасында қозғалған мәселелерге қатысты өзге де материалдарды беруі мүмкін.

84. Осы Қағидалардың 87–94-тармақтарында санамаланған материалдарды ұсынбау уәкілетті ұйымның ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізуден бас тартуы үшін негіз болып табылады.

85. Ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу талаптары Әділет министрлігі мен уәкілетті ұйым арасында жасалған азаматтық-құқықтық шартта (бұдан әрі – шарт) айқындалады.

86. Ғылыми лингвистикалық сараптама мынадай кезеңдерді қамтиды:

1) уәкілетті ұйымның заң жобасының, халықаралық шарттың немесе халықаралық шарт жобасының материалдарын (қағаз және электрондық жеткізгіштерде) қабылдауы;

2) заң жобасына, халықаралық шартқа немесе халықаралық шарт жобасына ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу;

3) ғылыми лингвистикалық сараптаманың қорытындысын дайындау;

4) ғылыми лингвистикалық сараптаманың қорытындысын әзірлеушіге, әзірлеуші органға жіберу.

87. Заң жобаларының, халықаралық шарттардың немесе халықаралық шарттар жобаларының қазақ және орыс тілдеріндегі мәтіндерінің сәйкес келуіне әзірлеуші (әзірлеуші орган) жауапты болады.

88. Ғылыми лингвистикалық сараптама уәкілетті ұйым заң жобасын, халықаралық шартты немесе халықаралық шарт жобасын және оларға материалдарды ұсынған күннен бастап 15 (он бес) жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүргізілуге тиіс.

"Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 17-1-бабының 15-тармағына сәйкес әзірленген заңдардың жобалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің заң күші бар уақытша қаулыларының жобалары бойынша ғылыми лингвистикалық сараптама уәкілетті ұйым заң жобасын және оларға материалдарды ұсынған күннен бастап күнтізбелік 3 (үш) күннен аспайтын мерзімде жүргізілуге тиіс.

Бұл ретте қарыздар туралы халықаралық шарттардың жобалары бойынша бастапқы ғылыми лингвистикалық сараптама күнтізбелік 10 (он) күннен аспайтын мерзімде жүргізілуге тиіс.

Ескерту. 88-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

89. Халықаралық шартқа немесе халықаралық шарт жобасына қайталама ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу мерзімі әзірлеуші (әзірлеуші орган) оларды ұсынған келесі жұмыс күнінен бастап 5 (бес) жұмыс күнінен аспауға тиіс.

Ескерту. 89-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

90. Ғылыми лингвистикалық сараптама сарапшысының жоғары филологиялық және/немесе заңгерлік білімі немесе құқық және/немесе халықаралық құқық және/немесе филология және/немесе аударма ісі (заңгер, аудармашы) салаларындағы жұмыс тәжірибесі және (немесе) филология және/немесе құқықтану және/немесе халықаралық құқық салаларындағы ғылыми дәрежесі болуға тиіс.

91. Заң жобасына, халықаралық шартқа немесе халықаралық шарт жобасына жүргізілген ғылыми лингвистикалық сараптаманың нәтижелері бойынша ғылыми лингвистикалық сараптаманың қорытындысы жасалады, онда уәкілетті ұйымның ғылыми лингвистикалық сараптаманың нысанасы бойынша дәлелді, ғылыми негізделген, объективті және толық тұжырымдары қамтылуға тиіс.

Жобаны әзірлеушіде (әзірлеуші органда) ғылыми лингвистикалық сараптаманың қорытындысына қатысты сұрақтар туындаған жағдайда, ол тиісті түсіндірмелер алу үшін уәкілетті ұйымға жүгіне алады.

92. Заң жобасына, халықаралық шартқа немесе халықаралық шарт жобасына ғылыми лингвистикалық сараптама қорытындысында мынадай деректер:

1) ғылыми лингвистикалық сараптаманың негізі;

2) ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу мақсаты;

3) ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізудің әдістемелік негіздері;

4) ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізу нәтижелері;

5) қорытынды көрсетілуге тиіс.

93. Ғылыми лингвистикалық сараптаманың қорытындысы қазақ және орыс тілдерінде уәкілетті ұйымның ресми бланкісінде дайындалады, оған оның басшысы не оны алмастыратын адам, ғылыми лингвистикалық сараптама жүргізген сарапшылар қол қояды және уәкілетті ұйымның мөрімен расталады.

94. Ғылыми лингвистикалық сараптама қорытындысы ұсынымдық сипатта болады.

5. Заңдардың жобаларына ғылыми экономикалық сараптама жүргізу тәртібі

95. Ғылыми экономикалық сараптама заң жобасын әзірлеудің мынадай сатыларында:

1) сонымен қатар мемлекеттік органдарға, оның ішінде Ұлттық экономика министрлігіне келісуге жіберу кезінде;

2) Президент Әкімшілігінің немесе Үкімет Аппаратының ескертулері бойынша оны пысықтау нәтижесінде заң жобасына тұжырымдамалық өзгерістер енгізілген жағдайда жүргізіледі.

Ескерту. 95-тармаққа өзгерістер енгізілді - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 236 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

96. Ғылыми экономикалық сараптама жүргізу үшін әзірлеуші заң жобасын заң жобасы бойынша материалдарды электрондық жеткізгіште Ұлттық экономика министрлігіне жібереді. Ұлттық экономика министрлігі заң жобасы бойынша материалдарды ғылыми экономикалық сараптама жүргізу үшін тартылған ғылыми ұйымға, сарапшыға жібереді.

Сарапшының жоғары білімі және ғылыми дәрежесі, арнайы білімі, ғылыми экономикалық сараптама саласында тәжірибесі болуы тиіс.

97. Әзiрлеушi заң жобасының (қазақ және орыс тiлдерiндегі) көшiрмесiмен бiрге ғылыми экономикалық сараптамаға мынадай материалдардың көшiрмелерiн (электрондық түрде) ұсынады:

1) заң жобасына түсiндiрме жазба (қазақ және орыс тiлдерiнде);

2) қолданыстағы заңнамалық актілерге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзілген кезде енгiзiлетiн өзгерiстер мен толықтырулардың тиiстi негiздемесiмен заң жобасына салыстырма кесте (қазақ және орыс тiлдерiнде);

3) бар болса, зерделеніп отырған проблема бойынша статистикалық деректер;

4) заңдардың жобалары Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасының Парламенті депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленген жағдайларды қоспағанда, Заң жобалау қызметі мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссия мақұлдаған реттеушілік саясаттың консультативтік құжаты (қазақ және орыс тілдерінде);

5) қарауға ұсынылатын заң жобасын іске асыру үшін қабылданатын заңға тәуелді актілердің жобалары (бар болса);

6) осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша заң жобасын әзірлеуші орган басшысының жетекшілік ететін орынбасары электрондық түрде қол қойған қабылданатын заң жобасы қолданысының әлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау жөніндегі паспорт (қазақ және орыс тілдерінде) (бұдан әрі – паспорт).

Парламент депутаттарының заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленетін заңдардың жобаларын ғылыми экономикалық сараптамаға жіберген кезде паспортқа заң жобасын әзірлеуге бастама жасаған Парламент депутаты/депутаттары қол қояды;

7) мемлекеттік кірістерді қысқартуды немесе мемлекеттік шығыстарды ұлғайтуды көздейтін нормативтік құқықтық актілердің жобалары бойынша Республикалық бюджет комиссиясы үшін қаржылық есеп-қисаптар.

Ескерту. 97-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 28.12.2022 № 1082 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

98. Осы Қағидалардың 97-тармағында көзделген материалдарды ұсынбау ғылыми экономикалық сараптама жүргізуден бас тарту үшін негіз болып табылады.

99. Сарапшының не Ұлттық экономика министрлігінің сұрау салуы бойынша әзірлеуші заң жобасында қозғалған мәселелерге қатысты өзге де материалдарды 2 (екi) жұмыс күні iшiнде ұсынады.

100. Әзірлеуші заң жобасын ғылыми ұйымның немесе сарапшының ұсыныстары бойынша пысықтаған жағдайда ғылыми экономикалық сараптаманы жүргізу мерзімдері жаңартылған заң жобасы ұсынылған күннен бастап белгіленеді.

101. Ғылыми экономикалық сараптама жүргізудің шарттары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Ұлттық экономика министрлігі мен ғылыми ұйым немесе сарапшы арасында жасалған азаматтық-құқықтық шартта айқындалады.

102. Қайталама ғылыми экономикалық сараптама заң жобасы және оның материалдары ғылыми ұйымға немесе сарапшыға ұсынылған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүргізілуге тиіс.

103. Заң жобасының ғылыми экономикалық сараптамасының қорытындысында мыналарды көрсету қажет:

1) жалпы ережелер:

әзiрлеушi;

ғылыми сараптаманы жүргiзген ұйым арқылы тартылған ұйым және/немесе тұлға;

заң жобасының жалпы сипаттамасы;

заң жобасының атауы;

заң жобасының межелі мақсаты;

заң жобасының құрылымы;

заң жобасының жаңалығы;

2) заң жобасы шешуге бағытталған проблемалық мәселелердi сипаттау;

3) заң жобасын қабылдау оларды шешуге бағытталған проблемалық мәселелердiң шешiмін табудың барлық белгiлi және тиiмдi, оның iшiнде әртүрлi тарихи кезеңдерде, халықаралық практикада қолданылған тәсiлдерiн, тетіктерін, жолдарын сипаттау;

4) алға қойылған проблемалық мәселелердiң шешімін табудың заң жобасында ұсынылатын тәсiлдерiн, тетіктерін, жолдарын, проблемалық жағдайларды шешудiң қандай да бiр тәсiлдерiн қабылдаудың ықтимаал салдарын талдау, оның iшiнде жоба ережелерiнiң макроэкономикалық тиiмдiлiкке, әлеуметтiк дамуға, кәсiпкерлiктiң дамуына, саланың және/немесе елдiң экономикалық қауiпсiздiгiне ықпал етуiн бағалау;

5) жалпы тұжырым.

104. Ғылыми сараптама жүргізуді қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен республикалық бюджетте көзделген қаражат есебінен жүзеге асырылады.

105. Уәкілетті ұйымның сарапшылардың ғылыми құқықтық сараптаманы жүзеге асыруы үшін жағдайлар жасау жөніндегі қызметі ағымдағы жылдың 15 желтоқсаны өткеннен кейін келесі жылы бөлінетін республикалық бюджет қаражаты есебінен қамтамасыз етіледі.

Ғылыми сараптаманы
ұйымдастыру және жүргізу,
сондай-ақ ғылыми құқықтық
сарапшыларды іріктеу
қағидаларына
қосымша

Ғылыми экономикалық сараптамаға ұсыну үшін Қазақстан Республикасының қабылданатын заң жобалары қолданысыныңәлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау жөніндегі паспорт

Ескерту. Паспортқа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 14.10.2021 № 739 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

*Паспорттың бөлімдерін толтыруға толық нұсқаулық қабылданатын заң жобалары қолданысының әлеуметтік-экономикалық салдарын бағалау жөніндегі әдістемелік ұсынымдарда берілген

1. Жалпы ақпарат

Әзірлеуші мемлекеттік орган

Заң жобасының атауы

Әзірлеуші – орындаушының байланыс ақпараты

Т.А.Ә. (бар болса):
Лауазымы:
Тел.:
Электрондық пошта мекенжайы:

Заңнама саласы

Құқықтық реттеу мәні

2. Заң жобасын әзірлеудің негізділігі және уақтылылығы

2.1 Заң жобасы шешуге бағытталған проблема
(Проблема айқындалуға және барынша нақты тұжырымдалуға тиіс. Шектен тыс кең көлемде не нақты емес тұжырымдаудан аулақ болған дұрыс)
Проблеманы тұжырымдау:
Проблеманың сапалық және сандық сипаттамасы:
(проблеманың мәнін және ауқымын: аумақтық және салалық қырларда сапалы ашу, сондай-ақ проблеманың дамуының қарқыны туралы ақпарат беру: уақыт өте келе проблеманың ұлғаюы, азаюы немесе маңыздылығының өзгермеуі)
Проблеманың болуына байланысты туындайтын теріс әсерлер:
(зиян келтірілгені, оның ақшалай мәндегі мөлшері туралы мәліметтерді; азаматтар мен ұйымдардың құқықтары мен мүдделерін бұзу туралы сандық мәліметтерді; реттеудің болмауы салдарынан әрекеттерді, функцияларды не көрсетілетін қызметтерді алудың мүмкін еместігі туралы мәліметтерді (деректер және залалды, жіберіп алған пайданы бағалау және басқалар); азаматтар мен ұйымдардың өтініштері, шағымдары туралы деректерді және т.б. ұсына отырып, проблеманың болу салдары болып табылатын теріс әсерді сипаттау)
Өзіне қатысты проблема қозғалатын тұлғалар:
(нысаналы топтар қозғаған проблеманы сипаттау: азаматтар, кәсіпорындар, ұйымдар, мемлекет)
Проблемаға әкеп соғатын себептер:

2.2 Проблемалық саладағы ағымдағы жағдайды талдау және мемлекеттік реттеу
(реттелетін саланы, экономика секторын дамытудың негізгі өлшемдері, статистикалық деректердің және халықаралық рейтингтік бағалаулардың талдауын пайдалана отырып, бәсекеге қабілеттілікті бағалау, қазіргі уақытта қолданыстағы заңнама, бағдарламалық құжаттар шеңберінде проблемаларды шешу үшін қолданылатын шаралар, қол жеткізілген нәтижелер)

2.3 Заң жобасының мақсаты мен міндеттері
(заң жобасын енгізуден қажет етілетін нәтиже)

Мақсаты	(қол жеткізу үшін заң жобасы әзірленетін ұзақ мерзімді әлеуметтік және (немесе) экономикалық мақсаттарды белгілеу)
Міндеттері (мақсатқа қол жеткізілуін тексеруді жүзеге асыру үшін істердің болашақ жай-күйін айқындауға тиіс)	Міндеттерді шешу нәтижелерінің сандық өлшемдік көрсеткіштері (міндеттерді шешу дәрежесін сипаттайтын көрсеткіштер (редакциялық түзетулерді қамтитын және құқықтық олқылықтар мен коллизияларды жоюға бағытталған нормаларға қолданылмайды)
1.	1.
	2.
	3.
2.	1.
	2.
	3.
….

2.4 Заң жобасы мақсаттарының мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына сәйкестігі
(құжаттардың нақты ережелері мен олардың атауларын көрсете отырып, ұсынылып отырған реттеу мақсатының ҚР Президентінің жыл сайынғы жолдауларының, "Қазақстан-2050" стратегиясының, стратегиялық және бағдарламалық құжаттардың мақсаттарымен келісілгендігін көрсету)

Мемлекеттің стратегиялық мақсаттары	Заң жобасы мақсатының мемлекеттің стратегиялық мақсаттарына сәйкестігін сипаттау
"…."
"…"

2.5 Реттеудің ұқсас проблемаларын шешудің халықаралық тәжірибесі
(әртүрлі елдерде реттеудің белгіленген проблемасын шешу мысалдарын сипаттау)

2.6 Заң жобасын әзірлеу кезеңінде қаралған проблеманы шешудің барлық нұсқаларын сипаттау және таңдалған нұсқаны негіздеу
(проблеманы шешудің әртүрлі нұсқаларының механизмдерін, артықшылықтарын, кемшіліктерін, іске асыру тәуекелдерін сипаттау, сондай-ақ басқа нұсқаларды қабылдамау себебін сипаттай отырып, проблеманы шешудің ұсынылған тәсілін таңдауды негіздеу)

3. Нысаналы топтар үшін пайданы және шығасыларды талдау әдісін қолдана отырып, әлеуметтік-экономикалық салдарды талдау
(ұсынып отырған заң жобасы тікелей немесе жанама әсер етуі мүмкін нысаналы топтарды айқындау, оларға сапалық және сандық сипаттама беру, сондай-ақ олар үшін барлық күтілетін салдарды (оң және теріс) талдау)

I. Халық

Нысаналы топты сипаттау	Нысаналы топты сандық бағалау	Пайданы сапалық және сандық сипаттау	Шығасыларды сапалық және сандық сипаттау

II. Кәсіпкерлік субъектілері

Нысаналы топты сипаттау	Нысаналы топты сандық бағалау	Пайданы сапалық және сандық сипаттау	Шығасыларды сапалық және сандық сипаттау

Ш. Мемлекет

Нысаналы топты сипаттау	Нысаналы топты сандық бағалау	Пайданы сапалық және сандық сипаттау	Шығасыларды сапалық және сандық сипаттау

*осы бөлімдерге арналған ықтимал есептердің мысалдары әдістемелік ұсынымдардың 3-бөлімінде бар

4. Іске асыру тәуекелдері
(заң жобасын іске асыру кезінде оның мақсаттарына қол жеткізуге кедергі жасайтын теріс салдар, әлеуетті күрделіліктер, мән-жайлар)

5. Заң жобасының мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізу құралдары
(қол жеткізу құралдары және бекітілген бюджеттік бағдарламалар шеңберінде болжамды сома, бекітілген сомадан артық қосымша қаржыландыру немесе басқа да көздерден бөлінген қаражат көрсетіледі. Бұл ретте қаржыландыру көздері: республикалық, жергілікті бюджеттер, Ұлттық қор және өзге де көздер, сондай-ақ салық мөлшерлемелерінің және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің күші жойылған немесе төмендетілген жағдайда бюджет шығыны, салық жеңілдіктерін енгізу, шегерімдер және басқалары көрсетіледі)

	Республикалық бюджет	Жергілікті бюджет	Ұлттық қор	Өзге де көздер (көздердің атауы)
Жоспарланған бюджет бағдарламасы шеңберіндегі сома (атауы)
Бюджеттен қосымша бөлінген қаражат сомасы
Басқа да көздерден бөлінген сома
Бюджет шығыны

6. Заң жобасын қоғамдық талқылау нәтижелері

7. Қосымша
(талдау нәтижелерін суреттермен безендіруге арналған қосымша материалдар)

Т.А.Ә._____________________________________________________________

(заң жобасын әзірлеуші мемлекеттік орган басшысының жетекшілік ететін орынбасарының/заң жобасын әзірлеуге бастама жасаған Парламент депутатының/депутаттарының қолы)

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2021 жылғы 8 маусымдағы
№ 386 қаулысына
2-қосымша

Қазақстан Республикасы Үкіметінің күші жойылған кейбір шешімдерінің тізбесі

1. "Қазақстан Республикасы қатысушы болуға ниеттенетін халықаралық шарттар бойынша, сондай-ақ халықаралық шарттардың жобалары бойынша ғылыми сараптама жүргізу қағидасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2010 жылғы 14 қыркүйектегі № 938 қаулысы.

2. "Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 27 мамырдағы № 590 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 5-тармағы.

3. "Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының мәселелері жөніндегі Ведомствоаралық комиссия құру туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 30 сәуірдегі № 436 және "Қазақстан Республикасы қатысушысы болуға ниеттенетін халықаралық шарттар бойынша, сондай-ақ халықаралық шарттардың жобалары бойынша ғылыми сараптама жүргізу қағидаларын бекіту туралы" 2010 жылғы 14 қыркүйектегі № 938 қаулыларына өзгерістер енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 21 мамырдағы № 513 қаулысының 1-тармағының 2) тармақшасы.

4. "Нормативтік құқықтық актілердің жобаларына ғылыми сараптама жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 31 тамыздағы № 497 қаулысы.

5. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы ғылыми сараптама жүргізудің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 16 шілдедегі № 451 қаулысының 1-тармағының 2) тармақшасымен бекітілген өзгерістер мен толықтырулардың 2-тармағы.

Unofficial translation

Footnote. Abolished by the Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 07/13/2023 No. 560 (effective after ten calendar days after the date of its first official publication).

In accordance with paragraph 4 of Article 30, paragraph 2 of Article 33, paragraph 3 of Article 33-2 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On legal acts," paragraph 1 of Article 4 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On international treaties of the Republic of Kazakhstan," the Government of the Republic of Kazakhstan hereby RESOLVED as follows:

Footnote. The preamble - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 17.03.2023 N 236 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

1. To approve the Rules for the organization and conduct of scientific expertise, as well as the selection of scientific legal experts in accordance with Annex 1 to this Resolution.

2. Recognized as invalid by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 02.06.2022 N 355.

3. To recognize as invalidated some decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan in accordance with Annex 2 to this Resolution.

4. This Resolution shall come into effect upon the expiration of ten calendar days from the date of its first official publication.

Prime Minister
of the Republic of Kazakhstan

A. Mamin

	Annex 1 to Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated June 8, 2021 No. 386
	Approved by Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated June 8, 2021 No. 386

Rules for the organization and conduct of scientific expertise, as well as the selection of scientific legal experts 1. General Provisions

1. These Rules for organization and conduct of scientific expertise, as well as the selection of scientific legal experts (hereinafter referred to as the Rules) have been developed in accordance with paragraph 4 of Article 30, paragraph 2 of Article 33, paragraph 3 of Article 33-2 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts" (hereinafter referred to as the Law "On Legal Acts"), with Article 4 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On International Treaties of the Republic of Kazakhstan" (hereinafter referred to as the Law "On International Treaties of the Republic of Kazakhstan") and shall determine the procedure for organizing and conducting scientific examination of draft regulatory legal acts, international treaties to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, as well as draft international treaties subject to ratification (hereinafter referred to as the International treaty or Draft international treaty), and the selection of scientific legal experts, with the exception of scientific anti-corruption expertise.

2. The following concepts shall be used in these Rules:

1) conclusion of scientific expertise - a document drawn up in accordance with the requirements of the legislation and these Rules, reflecting the results of the scientific expertise;

2) expert commission - a group of at least two experts, created to conduct scientific expertise.

3. Scientific expertise of draft normative legal acts shall be carried out for the purposes specified in paragraph 2 of Article 30, paragraph 1 of Article 33 of the Law "On Legal Acts".

Scientific examination of an international treaty or a draft international treaty shall be carried out for the purposes specified in paragraph 3 of Article 4 of the Law "On International Treaties of the Republic of Kazakhstan".

4. Scientific legal, scientific linguistic, scientific economic and other examinations shall be carried out on draft normative legal acts developed as a legislative initiative of the Government of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Government) and submitted for consideration by the Mazhilis of the Parliament of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Mazhilis of the Parliament).

For draft regulatory legal acts submitted for consideration by the Parliament of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Parliament), scientific expertise shall be mandatory, depending on the social relations regulated by them, except for cases when draft legislative acts are submitted in the manner of a legislative initiative of the President of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the President), when scientific expertise may not be carried out.

According to an international treaty or a draft international treaty, scientific expertise (legal, linguistic and other) shall be carried out, depending on the legal relationship.

5. The organization of scientific expertise shall be assigned to:

Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Ministry of Justice) - on scientific legal and scientific linguistic expertise of draft laws, international treaties or draft international treaties;

The Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Ministry of National Economy) - on scientific economic expertise of draft laws.

6. Scientific expertise of draft normative legal acts shall be carried out by scientific institutions, an authorized organization, and experts involved from among scientists and specialists, depending on the content of the project under consideration. The examination may be entrusted to one or several experts (expert committee).

Specialists from other states and international organizations may be involved as scientific organizations and experts. A draft normative legal act may be sent for scientific expertise to foreign and international organizations.

7. The authorized organization ensures the conduct of scientific legal expertise based on Article 33-2 of the Law "On Legal Acts", paragraph 2-2 of Article 4 of the Law "On International Treaties of the Republic of Kazakhstan" through activities to coordinate and create conditions for the implementation of scientific legal expertise by experts.

8. The conditions for conducting scientific legal expertise shall be determined by the current legislation, these Rules, regulatory legal orders of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan, as well as an agreement on conducting scientific legal expertise.

9. Scientific organization, authorized organization, an expert in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on public procurement:

1) receive all the necessary information, and materials for conducting scientific expertise, including on issues arising in the course of conducting scientific expert work;

2) in agreement with the authorized body, give opinions not only on the issues put before them, but also on other issues arising from draft regulatory legal acts, within their competence;

3) may use the statistical data of developers (developing bodies) (if the statistical data of the authorized state body on statistics and the developer do not match, this should be reflected in the expert opinion);

4) when carrying out scientific expertise, they may involve third parties in its execution, unless otherwise provided by the contract;

5) give a motivated, scientifically substantiated, objective and complete opinion on issues arising from draft regulatory legal acts, as well as put before them by the authorized body;

6) on their own, at their own expense and within the time limits established by the authorized body, eliminate the deficiencies made through their fault in the course of scientific expertise;

7) ensure the confidentiality of information relating to the subject of scientific expertise, the progress of its implementation and scientific results;

8) receive remuneration for the work performed;

9) perform other duties established by the agreement.

10. Independent, commission, complex scientific expertise, and, if necessary, repeated scientific expertise, may be carried out on draft regulatory legal acts, international treaties or draft international treaties.

Herewith, a repeated scientific linguistic examination of draft laws shall be carried out in accordance with paragraph 75 of these Rules.

A second scientific examination shall not be carried out on draft laws, as well as on draft temporary resolutions of the Government of the Republic of Kazakhstan that shall have the force of the Law, developed in accordance with paragraph 15 of Article 17-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts."

Footnote. Paragraph 10 as amended by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

11. Independent scientific expertise of various types shall be carried out in cases where it is necessary to investigate a draft normative legal act, an international treaty or a draft international treaty based on one branch of knowledge.

12. Commission scientific expertise shall be carried out by an expert commission of one speciality.

13. Comprehensive scientific expertise shall be carried out in cases where it is necessary to study a draft normative legal act, an international treaty or a draft international treaty based on various branches of knowledge.

14. A repeated scientific examination shall be carried out in cases where the conclusion of a scientific examination based on the results of the initial scientific examination is unreasonable.

15. The decision to conduct a scientific examination of a draft law may be taken by:

1) the President or, on his instructions, by the Head of the Administration of the President of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Presidential Administration), deputies of Parliament and the Government, submitting a draft to the Majilis of Parliament in the manner of a legislative initiative;

2) an authorized body;

3) the developer, if such a right is granted to these persons and structural subdivisions by the regulations of this body or other regulatory legal acts.

The decision to conduct scientific expertise under an international treaty or a draft international treaty may be taken:

1) on the basis of the instructions of the President, Head of the Presidential Administration, Prime Minister of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Prime Minister), Head of the Government Apparatus of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Government Apparatus);

2) on the initiative of the deputies of the Parliament;

3) on the initiative of the central state body submitting a proposal to conclude an international treaty, as well as on the proposals of other central state bodies carrying out the coordination of an international treaty or a draft international treaty.

Footnote. Paragraph 15 as amended by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 17.03.2023 No. 236 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

16. The direction of draft laws for scientific expertise shall be carried out by its developer (developing body).

Herewith, draft laws developed as a legislative initiative of the deputies of the Parliament shall be sent, upon their decision, for scientific expertise.

The direction for conducting a scientific examination of an international treaty or a draft international treaty shall be assigned to the developing body.

17. Compliance with the text of a draft regulatory legal act, an international treaty or a draft international treaty submitted for scientific expertise at each stage of its development and approval shall be ensured by the developer (developing body).

18. The conclusion of scientific expertise must contain scientifically substantiated, complete, objective and motivated conclusions on the subject of scientific expertise.

19. If the developer (developing body) or the persons who initiated the scientific examination have questions regarding the conclusions of the scientific examination report, they may apply to the expert, scientific organization, or authorized organization for appropriate explanations.

20. In the case of submission for scientific examination of several draft laws, international treaties or draft international treaties, the authorized organization, scientific organization or expert shall conduct scientific examination and draw up a conclusion on each draft law, international treaty or draft international treaty.

21. The conclusion of the scientific examination shall be prepared on the official letterhead of the organization that conducted the scientific examination, indicating the last name, first name, patronymic (if any) of the expert and his/her qualifications.

22. The conclusion of the scientific expertise shall be signed by the first head of the scientific organization or agent in charge, and the experts who conducted the scientific expertise, and for the scientific linguistic expertise - by the head of the authorized organization or the agent in charge, and the experts.

23. The conclusion of scientific expertise shall be recommendatory in nature.

24. If there are comments and/or proposals to the draft law in the opinion of the scientific expertise, the developer (developing body) shall decide to finalize the draft law in case of agreement with the comments and/or proposals of the opinion of the scientific expertise.

When submitting a draft law and the conclusion of scientific expertise on it for consideration by the Government, the developer shall, within 15 (fifteen) working days after receiving the conclusion of scientific expertise, substantiate the reasons for not accepting the recommendations. The developer shall simultaneously submit a copy of the relevant justifications to the scientific organization or an expert or an authorized organization.

If the conclusion of scientific expertise contains comments and/or proposals that are not within the competence of the developer (developing body), then the developer (developing body) shall send them simultaneously with the draft law, international treaty or draft international treaty to state bodies within the competence which includes the consideration of issues raised in the conclusion of scientific expertise, for the development and formation of an appropriate position.

When submitting a legal act on the ratification/signing of an international treaty or a draft international treaty and concluding scientific expertise on it for consideration by the Government or the Ministry of Justice, the developing body must provide a reasoned justification for the reasons for not accepting the recommendations contained in the conclusion of the scientific expertise on an international treaty or a draft international treaty. A copy of the relevant justifications is simultaneously provided by the developing body to the authorized organization.

25. Organization and conduct of scientific examination of a draft law, international treaty or draft international treaty shall be carried out within a period not exceeding 15 (fifteen) working days from the date of submission to a scientific organization or expert, and according to scientific linguistic examination - an authorized organization. Scientific economic examination shall be carried out within 25 (twenty-five) calendar days from the date of submission to the scientific organization or expert of the draft law.

The organization and conduct of scientific expertise, including scientific economic expertise, according to draft laws, as well as draft temporary government resolutions with the force of the Law, developed in accordance with paragraph 15 of Article 17-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts," shall be carried out within a period not exceeding 3 (three) calendar days from the date of submission to a scientific organization or expert, and according to scientific linguistic expertise - an authorized organization.

The organization and conduct of scientific legal expertise of an international treaty or draft international loan agreement shall be carried out within a period not exceeding 10 (ten) calendar days.

At the end of the scientific examination period, the developer (development body) shall be sent a scientific examination conclusion prepared in accordance with these Rules.

Footnote. Paragraph 25 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

26. If necessary, the period for conducting a scientific examination can be extended with the consent of the developer (developer body), the Ministry of Justice, the Ministry of National Economy, and according to scientific legal examination - in the procedure determined by paragraphs 44, 65 of these Rules, except for cases when there shall be an order from the President of the Republic of Kazakhstan, the leadership of the Presidential Administration of the Republic of Kazakhstan, the Government of the Republic of Kazakhstan on the need to conduct it.

This requirement shall not apply to draft laws, as well as to draft temporary resolutions of the Government that have the force of the Law, developed in accordance with paragraph 15 of Article 17-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts."

Footnote. Paragraph 26 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

27. The procedure for conducting other types of scientific expertise of international treaties or draft international treaties (except for scientific legal and scientific linguistic expertise) shall be determined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. The procedure for conducting scientific legal expertise of draft laws, as well as the selection of scientific legal experts

28. Draft laws shall be developed by deputies of Parliament, the Presidential Administration, the Government, other state bodies, organizations and citizens in agreement with them in accordance with the requirements of Article 17 of the Law "On Legal Acts".

29. Experts who carry out scientific legal expertise on draft laws shall be divided into two groups.

The requirements for the expert of the first group shall be:

1) higher legal education, academic degree or degree of Doctor of Philosophy (PhD), a doctor in profile in the group of "Law" specialities;

2) a total work experience in the legal speciality of at least five years.

The requirements for the expert of the second group:

1) higher legal education/academic degree in the group of "Law" specialities;

2) a total work experience in the legal speciality of at least ten years.

Experts of the first and second groups shall have rights and obligations in accordance with the law and shall be involved in scientific legal expertise on an equal basis.

30. Scientific legal expertise of draft laws shall be carried out by an expert included in the register of scientific legal experts (hereinafter referred to as the Register of experts), or by an expert commission.

31. Information on the requirements for an expert and the procedure for inclusion in the register of experts shall be published on the official Internet resource of the authorized organization.

32. The decision to include/refuse to include/exclude a candidate for expert (hereinafter referred to as the Candidate)/expert shall be taken by an authorized organization based on the conclusion of the commission.

The composition of the commission shall be approved by the order of the authorized organization. The activities of the commission shall be determined by the regulation on the commission, approved by the order of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan.

The commission shall examine the documents of candidates for compliance/non-compliance of the candidate with the requirements for an expert, and the presence/absence of grounds for terminating the contract.

The decision to suspend the activities of an expert shall be made by an authorized organization.

Based on the conclusion of the commission, an agreement shall be concluded/terminated with an expert for conducting scientific legal expertise.

33. For inclusion in the register of experts, the candidate shall submit documents in accordance with the list determined by the order of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan.

34. The reason for refusal to include a candidate in the register of experts shall be the failure to submit a complete list of documents confirming compliance with the requirements for an expert in paragraphs 29, and 56 of these Rules.

35. The procedure for maintaining and using the register of experts shall be determined by the order of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan.

36. Scientific legal expertise of draft laws shall be carried out at the following stages of development of a draft law:

1) at the same time sent to public councils, expert councils, the National Chamber of Entrepreneurs of the Republic of Kazakhstan to receive expert opinions before submitting a draft law to the Government Apparatus in accordance with the Regulations of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan of January 6, 2023 No. 10;

2) in the event of conceptual amendments to the draft law, as a result of its revision according to the comments of the Presidential Administration or the Apparatus of the Government of the Republic of Kazakhstan.

These requirements shall not apply to draft laws initiated by the deputies of the Parliament.

Footnote. Paragraph 36 as amended by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 17.03.2023 No. 236 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

37. To conduct a scientific legal examination on draft laws, the developer shall submit a draft law in Kazakh and Russian and the materials attached to it (on electronic media):

1) a cover letter on the developer's official letterhead signed by the deputy first manager or a person replacing him (in the Kazakh language);

2) explanatory note to the draft law (in Kazakh and Russian);

3) comparative table to the draft law when making amendments and additions to the current legislative acts with the corresponding justification of the amendments and additions (in Kazakh and Russian);

4) an advisory document of regulatory policy (in Kazakh and Russian) approved by the Interdepartmental Commission on Legislative Activities, with the exception of cases of drafting laws in accordance with the legislative initiative of the President of the Republic of Kazakhstan, deputies of the Parliament of the Republic of Kazakhstan;

5) statistical data on the problem under study (if any);

6) draft by-laws (in Kazakh and Russian) adopted for implementation of the proposed draft law (if any);

7) other materials in order to provide complete and reliable data for scientific legal examination (if any).

Footnote. Paragraph 37 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

38. The authorized organization shall check the completeness of the draft law submitted by the developer and the materials attached to it in accordance with paragraph 37 of these Rules.

39. If the developer submits an incomplete list of materials of scientific legal expertise, provided for in paragraph 37 of these Rules, the authorized organization shall within 2 (two) working days return them without consideration and notify the developer.

40. The developer, after eliminating the reasons specified in the notification of the authorized organization, shall re-submit the draft law and the materials attached to it for scientific legal expertise.

41. At the request of the authorized organization, the developer shall, within 2 (two) working days, submit other materials relating to the issues raised in the draft law.

42. The beginning of scientific legal expertise shall be considered the moment when the expert or the last member of the expert commission notifies the authorized organization about the acceptance of the draft law and the materials attached to it for consideration. If there are circumstances excluding the participation of an expert in conducting a scientific legal examination, within a period not later than 2 (two) working days from the date of sending the materials to the expert for conducting a scientific legal examination, the expert shall notify the authorized organization of the refusal to conduct scientific legal examination and its reasons.

43. In case of untimely notification/failure to notify the expert about the acceptance/impossibility of accepting the draft law for consideration, about the refusal to conduct scientific legal expertise, the authorized organization shall send the draft law and the materials attached to it to another expert.

44. If necessary, the period established for conducting scientific legal expertise may be extended up to 5 (five) working days in agreement with the developer with immediate notification of the authorized organization, the Ministry of Justice.

45. The expert, the expert commission, within 10 (ten) working days, shall give the conclusion of the scientific legal expertise in the Kazakh and Russian languages in accordance with these Rules. The authenticity of the texts of the conclusion of scientific legal expertise in the Kazakh and Russian languages shall be ensured by the expert.

If one of the experts disagrees with the conclusions set out in the unified opinion, he/she may state a dissenting opinion and attach it to the unified opinion.

46. Within 5 (five) working days, the authorized organization shall check the conclusion of an expert or an expert commission in accordance with the requirements established by paragraph 49 of these Rules, followed by sending it to the developer.

47. A repeated scientific legal examination of the draft law shall be carried out within a period not exceeding 5 (five) working days from the date of the beginning of the scientific legal examination of the draft law determined by paragraph 42 of these Rules.

According to draft laws, as well as draft provisional resolutions of the Government with the force of the Law, developed in accordance with paragraph 15 of Article 17-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts," a second scientific legal examination shall not be carried out.

Footnote. Paragraph 47 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

48. Within 2 (two) working days after agreeing with the developer of the comments and/or proposals set out in the conclusion of the scientific legal expertise, the authorized organization ырфдд evaluate the conclusion in accordance with the criteria for assessing the cost of scientific legal expertise, approved by the order of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan.

49. The conclusion of the scientific legal expertise of the draft law must contain:

1) general provisions, which include the last name, first name, patronymic (if any), academic degree (if any), academic title (if any) of the expert, members of the expert commission, name of the developer, name of the authorized organization, subject and goals of scientific legal expertise, the name of the draft law, its purpose, the branches of science for which scientific legal expertise has been carried out, and the structure of the draft law, as well as the materials attached to it;

2) description of the problematic issues that the draft law is aimed at, including an assessment of the scientific validity and timeliness of the adoption of the draft law;

3) description of all known and effective methods, mechanisms, and approaches to resolving problematic issues, the solution of which is aimed at the adoption of the law, including those used at different historical stages, and foreign practice, as well as a description of related areas of legal relations and the impact on them in the form of consequences from the adoption of the law;

4) analysis of the methods, mechanisms, approaches to resolving the problematic issues proposed by the draft law, and possible consequences from the adoption of certain methods of resolving problematic situations:

checking for compliance of the draft law with the Constitution of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the Constitution), normative legal acts of higher levels, and international obligations of the Republic of Kazakhstan;

assessment of the legal, social, economic and other consequences of the adoption of the draft law, including regard to possible risks;

determining the existence of causes and conditions conducive to the commission of criminal and administrative offences in connection with the adoption of a draft law, as well as assessing its impact on preventing their commission;

determining the existence of causes and conditions that contribute to the infringement of the right to gender equality in connection with the adoption of the draft law;

determining the list of normative legal acts subject to clarification subject to the adoption of the draft law;

development of evidence-based proposals for improving the legislative framework;

identification of possible contradictions to the principles of the relevant branch of law;

identification of explicit or hidden departmental or group interests provided by the draft law;

obtaining answers to other questions arising from the draft law.

50. The conclusion of the scientific legal expertise shall be prepared in the form approved by the order of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan, shall be drawn up on an official form and signed by the head of the authorized organization or agent in charge. The signature of the head of the authorized organization or agent in charge, the outgoing number and the date shall confirm the sending of the conclusion by the authorized organization.

51. The conclusion of the scientific legal expertise of the draft law shall be published on the Internet portal of open regulatory legal acts.

The publication of the conclusion of the scientific legal expertise of the draft law shall be carried out simultaneously with sending it to the developer. Publication of materials marked "For official use", "Without publication in the press", and "Off the record" shall not be made.

52. Disputes arising from the contract for the conduct of scientific legal expertise, and appeal against the actions and decisions of the authorized organization shall be subject to mandatory pre-trial settlement.

Under the authorized organization, a Claims Council shall be formed for pre-trial consideration of the applicants' objections.

In its activities, the Claims Council shall be guided by the Constitution, the laws of the Republic of Kazakhstan, these Rules and the Regulations on the Claims Council, approved by order of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan.

3. The procedure for conducting scientific legal expertise of international treaties or draft international treaties, as well as the selection of scientific legal experts

53. Mandatory scientific legal expertise shall be carried out on the following subject to ratification:

1) international treaties, to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party - until a decision is made on their ratification or accession to them by ratification;

2) draft international treaties - before they are signed.

54. The developing body of international treaties shall be the central state body that submits proposals for the conclusion of international treaties.

The developing bodies shall send an international treaty or a draft international treaty for scientific legal expertise.

55. Scientific legal expertise of international treaties, as well as draft international treaties, shall be carried out after legal expertise by the Ministry of Justice.

56. Scientific legal expertise of international treaties or draft international treaties shall be carried out by an expert or an expert commission included in the register of experts.

It shall consist of experts who must meet the following requirements:

1) higher legal education;

2) academic degree, Doctor of Philosophy (PhD), a doctor in the "International Law" speciality /in the group of "Law" specialities (the "International Law" speciality shall be a priority);

3) total experience in the legal speciality of at least three years.

Scientific legal expertise shall also include an expert with:

1) higher legal education and an academic Master's degree in the "International Law" speciality /in the group of "Law" specialities (the "International Law" speciality shall be a priority) and at least three years of work experience in the legal speciality; or

2) higher legal education/academic Bachelor's degree in the "International Law" speciality/in the group of "Law" specialities (the "International Law" speciality shall be a priority) and at least ten years of work experience in the legal speciality.

57. Information on the requirements for an expert and the procedure for inclusion in the register of experts shall be published on the official Internet resource of the authorized organization.

58. The procedure for including/refusing to include a candidate in the register of experts or exclusion of an expert from the register of experts shall be regulated by paragraphs 32 - 34 of these Rules.

59. The authorized organization shall check the completeness of the international treaty or draft international treaty submitted by the developing body and the attached materials in accordance with paragraph 70 of these Rules.

60. If the developing body submits an incomplete list of materials of scientific legal expertise, the authorized organization shall return them without consideration within 5 (five) working days and notify the developing body.

The developing body, after eliminating the reasons specified in the notification of the authorized organization, shall have the right to re-submit an international treaty or a draft international treaty and the attached materials for scientific legal expertise.

61. At the request of the authorized organization, the developing body within 5 (five) working days shall provide other materials relating to issues raised in an international treaty or a draft international treaty.

62. If an international treaty or a draft international treaty and the attached materials are adopted, the authorized organization shall determine the number of experts required for scientific legal expertise, to whom the international treaty or draft international treaty, as well as the attached materials, shall be sent in electronic form.

The expert is obliged to study an international treaty or a draft international treaty and the attached materials, and in the absence of circumstances precluding the participation of an expert in the conduct of scientific legal expertise, accept them for consideration.

63. If there are circumstances excluding the participation of an expert in conducting scientific legal expertise, the expert is obliged to refuse to conduct it by notifying the authorized organization no later than 2 (two) working days, and under international agreements or draft international agreements on loans - no later than 1 (one) calendar day from the moment of sending him/her the materials for scientific legal expertise.

64. The beginning of the scientific legal expertise shall be considered the moment when the expert or the last member of the expert commission of the authorized organization notifies the acceptance of an international treaty or a draft international treaty and the materials attached to it for consideration. In the presence of circumstances excluding the participation of an expert in the conduct of scientific legal expertise, no later than 2 (two) working days, and for international agreements or draft international loan agreements - no later than 1 (one) calendar day, from the moment the expert is sent materials for conducting scientific legal expertise, the expert is obliged to notify the authorized organization of the reasons for refusing to conduct scientific legal expertise.

In case of untimely notification/non-notification by an expert of the acceptance/impossibility of accepting an international treaty or a draft international treaty for consideration, refusing to conduct a scientific legal examination, the authorized organization shall have the right to send an international treaty or a draft international treaty and the attached materials to another expert.

65. If necessary, the period established for conducting scientific legal expertise may be extended up to 5 (five) working days in agreement with the developer (developing body) with immediate notification of the authorized organization, the Ministry of Justice.

66. An expert, an expert commission, within 10 (ten) working days, shall give an opinion of scientific legal expertise, and for international agreements or draft international loan agreements - within 6 (six) calendar days in Kazakh and Russian languages and send it to an authorized organization for familiarization and agreement. The authenticity of the texts of the conclusion of scientific legal expertise in the Kazakh and Russian languages shall be ensured by the expert.

If one of the experts disagrees with the conclusions set out in the unified opinion, he/she may state a dissenting opinion and attach it to the unified opinion.

67. Within 5 (five) working days, and under international agreements or draft international agreements on loans within 4 (four) calendar days, the authorized organization shall check the conclusion of the expert commission in accordance with the requirements established by paragraph 71 of these Rules, followed by sending its developing body.

68. Repeated scientific legal expertise should be carried out within a period not exceeding 5 (five) working days from the date of submission to the expert of an international treaty or a draft international treaty and materials to it.

69. Within 2 (two) working days after sending the conclusion of scientific legal expertise to the developer (developing body), the authorized organization shall evaluate the conclusion in accordance with the criteria for assessing the cost of scientific legal expertise, approved by order of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan.

70. To conduct scientific legal expertise under an international treaty or a draft international treaty, the developing body shall submit to the authorized organization the following materials (on paper and electronic media):

1) a cover letter on the official letterhead of the developing body, signed by the deputy first head or agent in charge (in the Kazakh language);

2) an international treaty, to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, as well as a draft international treaty subject to ratification, in the Kazakh and Russian languages, initialled by the deputy first head or by the agent in charge, of the developing body, or certified by the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as Ministry of Foreign Affairs) the text of the international agreement in the languages of signing with the translation into Kazakh and Russian, certified by an official of the state body-developer;

3) a copy of the conclusion of the legal expertise of the Ministry of Justice, except for international agreements or draft international agreements on loans. Sending the expert a copy of the opinion of the legal expertise of the Ministry of Justice shall be prohibited.

71. The conclusion of the scientific legal expertise of an international treaty or a draft international treaty must contain:

1) last name, first name, patronymic (if any), academic/advanced degrees (if any) and academic title (if any) of the experts who conducted the scientific legal expertise;

2) branches of science for which scientific legal expertise has been carried out;

3) the name of the authorized organization;

4) the name of the international treaty or draft international treaty;

5) international treaties and documents used in the course of scientific legal expertise;

6) the subject and goals of scientific legal expertise;

7) reasonable recommendations and proposals;

8) answers to questions posed by the developer (developing body);

9) other issues related to the scientific legal expertise of an international treaty or a draft international treaty.

72. The conclusion of the scientific legal expertise shall be prepared in the form approved by the order of the Minister of Justice of the Republic of Kazakhstan, drawn up on an official form and signed by the head of the authorized organization or agent in charge. The signature of the head of the authorized organization or agent in charge shall confirm the direction of the conclusion by the authorized organization.

73. Disputes arising out of an agreement to conduct scientific legal expertise of an international treaty or a draft international treaty, as well as appealing against a refusal to be included in the register of experts, are subject to mandatory pre-trial settlement in the manner determined by paragraph 52 of these Rules.

4. The procedure for conducting scientific linguistic expertise

74. Mandatory linguistic examination shall be carried out:

1) on draft laws after agreement with the Presidential Administration, the Government Apparatus before their submission to the Parliament;

2) under international treaties to which the Republic of Kazakhstan shall intend to become a party, as well as under draft international treaties subject to ratification.

According to draft laws developed as part of the legislative initiative of the President of the Republic of Kazakhstan, scientific linguistic examination may not be carried out.

Scientific linguistic examination shall be carried out at the following stages:

1) on draft laws after agreement with the Presidential Administration, the Office of the Prime Minister before their submission to the Parliament;

2) on international treaties - before their ratification or accession to them by ratification, and on draft international treaties - before their signing.

Footnote. Paragraph 74 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 17.03.2023 No. 236 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

75. Under international treaties or draft international treaties, repeated scientific linguistic examination may be carried out.

A repeated scientific linguistic examination shall be carried out in the event of amendments and additions to the draft international treaty based on the comments of the Government Apparatus and the Presidential Administration.

According to draft laws, as well as draft provisional resolutions of the Government with the force of the Law, developed in accordance with paragraph 15 of Article 17-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts," repeated scientific linguistic examination shall not be carried out.

Footnote. Paragraph 75 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 17.03.2023 No. 236 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

76. Draft laws, international treaties or draft international treaties, as well as materials to them, shall be sent for scientific linguistic expertise by the developer (developing body) to the authorized organization through electronic document management and on paper. Herewith, electronic versions must be identical to paper media and made on the same day.

77. The scientific linguistic examination of the draft law shall be carried out after the approval of the draft law with the Presidential Administration, the Government Apparatus before its submission to the Parliament. To carry it out, the developer body shall submit to the authorized organization:

1) cover letter on the official form of the developer body;

2) draft law in Kazakh and Russian;

3) a copy of the approval sheet.

Footnote. Paragraph 77 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 17.03.2023 No. 236 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

78. To conduct an initial scientific linguistic examination of an international treaty or a draft international treaty, the drafting body shall submit to the authorized organization:

1) a cover letter on the official letterhead of the developing body;

2) an international treaty or a draft international treaty in the Kazakh and Russian languages, initialled by the head or agent in charge, of the developing body, or the text of an international treaty or a draft international treaty certified by the Ministry of Foreign Affairs in the languages of signing with the translation into Kazakh and Russian attached, certified by an official of the "developing body";

3) a copy of the conclusion of the legal expertise of the Ministry of Justice.

79. Excluded by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

80. The following shall be sent to the Ministry of Justice and/or authorized organization for scientific linguistic examination of draft laws initiated by members of Parliament:

1) cover letter on the official form (in electronic form);

2) a draft law in Kazakh and Russian (in electronic form).

Footnote. Paragraph 80 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

81. The Ministry of Justice, after receiving the draft laws initiated by the deputies of the Parliament, shall send them to the authorized organization for scientific linguistic expertise through electronic document management or on paper.

Herewith, the period for conducting scientific linguistic expertise shall be calculated from the moment the draft law is received by the authorized organization.

82. To conduct a repeated scientific linguistic examination of an international treaty or a draft international treaty, the drafting body shall submit:

1) a cover letter on the official form of the development body indicating the need for a repeated scientific linguistic examination after study in the structural divisions of the Government Apparatus and the Presidential Administration;

2) an international treaty or a draft international treaty in the Kazakh and Russian languages;

3) a copy of materials under an international treaty or draft international treaty after its development in the structural divisions of the Government Apparatus and the Presidential Administration.

Footnote. Paragraph 82 as amended by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 17.03.2023 No. 236 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

83. At the request of the authorized organization, the developing body may provide other materials relating to issues raised in an international treaty or a draft international treaty.

84. Failure to submit the materials listed in paragraphs 87 - 94 of these Rules shall be the grounds for the refusal of the authorized organization to conduct a scientific linguistic examination.

85. The conditions for conducting scientific linguistic expertise shall be determined by a civil law contract concluded between the Ministry of Justice and an authorized organization (hereinafter referred to as the Contract).

86. Scientific linguistic expertise shall include the following steps:

1) adoption of materials of a draft law, an international treaty or a draft international treaty by an authorized organization (on paper and electronic media);

2) conducting scientific linguistic expertise on a draft law, an international treaty or a draft international treaty;

3) preparation of the conclusion of scientific linguistic expertise;

4) sending the conclusion of scientific linguistic expertise to the developer (developing body).

87. The developer (developing body) shall be responsible for the compliance of the texts of draft laws, international treaties or draft international treaties in Kazakh and Russian.

88. Scientific linguistic examination shall be carried out within a period not exceeding 15 (fifteen) working days from the date of submission to the authorized organization of the draft law, international treaty or draft international treaty and materials thereto.

Scientific linguistic expertise on draft laws, as well as draft temporary resolutions of the Government of the Republic of Kazakhstan having the force of the Law, developed in accordance with paragraph 15 of Article 17-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Legal Acts," must be carried out within a period not exceeding 3 (three) calendar days from the date of submission of the draft law and materials to them to the authorized organization.

At the same time, under the draft international loan agreements, the initial scientific linguistic examination should be carried out within a period not exceeding 10 (ten) calendar days.

Footnote. Paragraph 88 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

89. The period for conducting a repeated scientific linguistic examination of a draft international treaty or a draft international treaty shall not exceed five (5) working days from the next working day of their submission by the developer (development body).

Footnote. Paragraph 89 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

90. An expert in scientific linguistic expertise must have a higher philological and/or legal education, or work experience in the fields of law and/or international law, and/or philology, and/or translation (lawyer, translator) and (or) an academic degree in fields of philology and/or jurisprudence, and/or international law.

91. Based on the results of the scientific linguistic expertise of a draft law, an international treaty or a draft international treaty, a conclusion of scientific linguistic expertise is drawn up, which must contain motivated, scientifically substantiated, objective and complete conclusions of an authorized organization on the subject of scientific linguistic expertise.

If the developer (developing body) of the project has questions regarding the conclusion of the scientific linguistic expertise, they may apply to the authorized organization for appropriate explanations.

92. In the conclusion of the scientific linguistic expertise of a draft law, an international treaty or a draft international treaty, the following data must be indicated:

1) the grounds of scientific linguistic expertise;

2) the purpose of conducting scientific linguistic expertise;

3) methodological grounds for conducting scientific linguistic expertise;

4) the results of the scientific linguistic expertise;

5) output.

93. The conclusion of the scientific linguistic expertise shall be prepared in Kazakh and Russian on the official letterhead of the authorized organization, signed by its head or agent in charge, and the experts who conducted the scientific linguistic expertise and certified by the seal of the authorized organization.

94. The conclusion of scientific linguistic expertise shall be advisory in nature.

5. The procedure for conducting scientific economic expertise of draft laws

95. Scientific economic expertise shall be carried out at the following stages of draft law development:

1) in parallel when sent for approval to state bodies, including the Ministry of National Economy;

2) in the event of conceptual amendments to the draft law, as a result of its revision according to the comments of the Presidential Administration or the Government Apparatus.

Footnote. Paragraph 95 as amended by the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 17.03.2023 No. 236 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

96. To conduct scientific economic expertise, the developer of the draft law shall send materials on the draft law to the Ministry of National Economy on electronic media. The Ministry of National Economy sends materials on the draft law to a scientific organization, an expert involved in conducting scientific economic expertise.

The expert must have higher education and science degree and possess special knowledge and experience in the field of scientific economic expertise.

97. The developer together with a copy of the draft law (in Kazakh and Russian) shall submit copies of the following materials (in electronic form) for scientific economic examination:

1) explanatory note to the draft law (in Kazakh and Russian);

2) comparative table to the draft law when making amendments and additions to the current legislative acts with the corresponding justification of the amendments and additions (in Kazakh and Russian);

3) statistical data on the problem under study, if any;

5) draft by-laws adopted for the implementation of the proposed draft law (if any);

6) passports to assess the socio-economic consequences of the action of the adopted draft law (in Kazakh and Russian), signed in electronic form by the supervising deputy head of the draft law development body (hereinafter referred to as the passport) in form according to the Annex to these Rules.

When sending draft laws developed as a legislative initiative of members of the Parliament for scientific economic expertise, the passport shall be signed by the deputy/deputies of the Parliament who initiated the development of the draft law;

7) financial settlements for the Republican Budget Commission on draft regulatory legal acts providing for a reduction in state revenues or an increase in government spending.

Footnote. Paragraph 97 - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2022 No. 1082 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

98. Failure to submit the materials provided for in paragraph 97 of these Rules shall be the grounds for refusing to conduct the scientific economic examination.

99. At the request of an expert or the Ministry of National Economy, the developer, within 2 (two) working days, shall provide other materials related to the issues raised in the draft law.

100. If the draft law is finalized by the developer on the proposals of a scientific organization or an expert, the deadlines for conducting scientific economic expertise shall be established from the date of submission of the updated draft law.

101. The conditions for conducting scientific economic expertise shall be determined by a civil law contract concluded by the Ministry of National Economy with the scientific organization or an expert in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

102. Repeated scientific economic expertise shall be carried out within a period not exceeding 5 (five) working days from the date of submission of the draft law and materials to it to the scientific organization or expert.

103. In the conclusion of the scientific economic expertise of the draft law, it shall be necessary to indicate:

1. General Provisions:

developer

an organization and/or a person involved by the organization that carried out the scientific expertise;

general description of the draft law;

name of the draft law;

purpose of the draft law;

the structure of the draft law;

the novelty of the draft law;

2) a description of the problematic issues the solution of which is directed by the draft law;

3) a description of all known and effective methods, mechanisms, and approaches to resolving problematic issues, the solution of which is aimed at the adoption of the draft law, including those used at different historical stages, and international practice;

4) analysis of the methods, mechanisms, approaches proposed by the draft law for resolving the problematic issues raised, possible consequences from the adoption of certain methods for resolving problematic situations, including an assessment of the impact of the provisions of the draft law on macroeconomic efficiency, social development, entrepreneurship development, the economic security of the industry and/or countries;

5) general conclusion.

104. Financing of scientific expertise shall be carried out at the expense of funds provided in the republican budget, in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

105. The activities of the authorized organization to create conditions for the implementation of scientific legal expertise by experts after December 15 of the current year shall be provided at the expense of the republican budget allocated in the next year.

Annex to the Rules
for the organization and conduct of
scientific expertise, as well as the selection
of scientific legal experts

Passport for assessing the socio-economic consequences of the adopted draft laws of the Republic of Kazakhstan for submission to scientific economic expertise

Footnote. Passport as amended by Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated October 14, 2021 No. 739 (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

*Detailed guidance on filling out sections of the passport shall be provided in the methodological recommendations for assessing the socio-economic consequences of the adopted draft laws

1. General information

State developing body

Name of the draft law

Contact information of the implementer- developer

Surname, first name, patronymic (if any):
Position:
Tel:
E-mail address:

Branch of legislation

The subject of legal regulation

2. Validity and timeliness of the development of the draft law

2.1 The issue to be solved by the draft law (the issue should be defined and formulated as clearly as possible. Overly broad or non-specific formulations should be avoided).
Issue formulation:
Qualitative and quantitative description of the issue:
(qualitatively reveal the essence and scale of the issue: in the territorial and sectoral aspects, as well as provide information on the dynamics of the issue: increase, decrease or invariance of the severity of the issue over time)
Negative effects arising from the presence of an issue:
(describe the negative effects that are a consequence of the existence of the issue, with the presentation of information about the harm, its size in monetary terms; quantitative information about violations of the rights and interests of citizens and organizations; information about the impossibility of performing actions, functions or receiving services due to the lack of regulation (data and estimates of losses, lost profits, etc.), data on appeals, complaints from citizens and organizations, etc.)
Persons affected by the issue:
(describe the target groups affected by the issue: citizens, enterprises, organizations, and state)
Causes, the existence of which leads to the issue:

2.2 Analysis of the current situation and state regulation in the problematic area (key parameters for the development of the regulated industry, sector of the economy, assessment of competitiveness using the analysis of statistical data and international ratings, measures currently being taken to solve the issue within the framework of the current legislation, policy documents, results achieved)

2.3 Purpose and objectives of the draft law
(desired result from the introduction of the draft law)

Target	(establishment of long-term social and (or) economic goals for the achievement of which a draft law is being developed)
Tasks (should determine the future state of affairs for the verification of the achievement of the goal)	quantitatively measurable indicators of the results of solving issues (indicators characterizing the degree of solving issues; shall not apply to norms containing editorial changes and aimed at eliminating legal gaps and conflicts)
1.	1.
	2.
	3.
2.	1.
	2.
	3.
….

2.4 Compliance of the goals of the draft law with the strategic goals of the state
(to reflect the consistency of the goal of the proposed regulation with the goals of the annual messages of the President of the Republic of Kazakhstan, the Strategy "Kazakhstan-2050", strategic and program documents, indicating the specific provisions of the documents and their names)

Strategic goals of the state	Description of compliance of the goal of the draft law with the strategic goals of the state
"…."
"..."

2.5 International experience in dealing with similar regulatory issues
(description of examples of solving the established issue of regulation in different countries)

2.6 Description of all options for solving the issue considered at the stage of developing the draft law, and justification of the chosen option
(description of the mechanisms, advantages, disadvantages, and risks of implementing various options for solving the issue, as well as the rationale for choosing the proposed method for solving the issue with a description of the reason for excluding other options)

3. Analysis of socio-economic impacts using the method of cost-benefit analysis for target groups
(identify the target groups that may be directly or indirectly affected by the proposed draft law, give them a qualitative and quantitative description, and analyze all the expected consequences for them (positive and negative)

I. Population

Target group description	Target group quantification	Qualitative and quantitative description of benefits	Qualitative and quantitative description of costs

II. Business entities

Target group description	Target group quantification	Qualitative and quantitative description of benefits	Qualitative and quantitative description of costs

III. State

Target group description	Target Quantification groups	Qualitative and quantitative description of benefits	Qualitative and quantitative description of costs

*examples of possible calculations for these sections are in section 3 of the guidelines

4. Realization risks
(negative consequences, potential difficulties, circumstances that may hinder the achievement of the goals of the draft law during its implementation)

5. Means to achieve the goal and objectives of the draft law (the means to achieve and the estimated amount within the framework of the approved budget program, additional funding over the approved amounts of funds allocated from other sources are reflected. The sources of funding are indicated: republican, local budgets, the National Fund and other sources, as well as budget losses in cases of cancellation or reduction of tax rates and other obligatory payments to the budget, introduction of tax benefits, deductions, etc.)

	Republican budget	Local budget	National foundation	Other sources (source name)
The amount under the planned budget program (name)
The amount of additional allocated funds from the budget
The amount allocated from other sources
Losses of the budget

6. Results of public discussion of the draft law

7. Application
(additional materials to illustrate the results of the analysis)

Surname, first name, patronymic. ____________________________________________________________

(signature of the supervising deputy head of the state body

that developed the draft law/deputy/deputies of the Parliament who initiated

the development of the draft law)

Annex 2
to Resolution
of the Government of
the Republic of Kazakhstan
dated June 8, 2021 No. 386

List of some invalidated decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan

1. Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated September 14, 2010 No. 938 "On approval of the Rules for conducting scientific expertise under international treaties, to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, as well as under draft international treaties".

2. Paragraph 5 of the amendments and supplements that have been made to some decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan, approved by Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated May 27, 2011 No. 590 "On amendments and supplements to some decisions of the Government of the Republic of Kazakhstan".

3. Subparagraph 2 of paragraph 1 of Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated May 21, 2014 No. 513 "On amendments to Resolutions of the Government of the Republic of Kazakhstan dated April 30, 2013 No. 436 "On Establishment of the Interdepartmental Commission on International Treaties of the Republic of Kazakhstan" and dated September 14, 2010 No. 938 "On approval of the Rules for conducting scientific expertise under international treaties, to which the Republic of Kazakhstan intends to become a party, as well as under draft international treaties".

4. Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated August 31, 2016 No. 497 "On approval of the Rules for the scientific examination of draft regulatory legal acts".

5. Paragraph 2 of the amendments and supplements approved by subparagraph 2) of paragraph 1 of Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated July 16, 2020 No. 451 "On Certain Issues of Conducting Scientific Anti-Corruption Expertise".

Ғылыми сараптаманы ұйымдастыру мен жүргізудің кейбір мәселелері