2003-2005 жылдар кезеңіне арналған көші-қон саясатының аймақтық бағдарламасы туралы

Астана қаласы мәслихатының 2003 жылғы 8 сәуірдегі N 225/42-II шешімі. Астана қалалық Әділет басқармасында 2003 жылғы 16 мамырда N 266 тіркелді. Күші жойылды - Астана қаласы мәслихатының 2006 жылғы 21 қыркүйектегі N 285/35-ІІІ шешімімен

Ескерту - Астана қаласы мәслихатының
2006 жылғы 21 қыркүйектегі N 285/35-ІІІ шешімінен
Үзінді:

Заңнамалық нормалардың өзгеруiне және жекелеген шешiмдердiң қолданыс мерзiмдерiнiң өтуiне байланысты Астана қаласының мәслихаты шешiм қабылдады:
1. Қосымшаға сәйкес Астана қаласы мәслихатының кейбiр шешiмдерiнiң күшi жойылған деп танылсын.
2. Осы шешiм қабылданған күннен бастап күшiне енедi.

Астана қаласы мәслихатының
сессия төрағасы

Астана қаласы мәслихатының
хатшысы

Астана қаласы мәслихатының
2006 жылғы 21 қыркүйектегi
N 285/35-IIІ шешiміне қосымша

Астана қаласы мәслихатының күшiн жойған кейбiр
шешiмдерiнiң тiзiмi

...
6. Астана қаласы мәслихатының 2004 жылғы 8 сәуiрдегi N 225/42-II "Көшi-қон саясатының 2003-2005 жылдарға арналған аймақтық бағдарламасы туралы" шешiмi (Нормативтiк-құқықтық актiлердi мемлекеттiк тiркеу реестрiнде 266 нөмiрмен тiркелген, 2003 жылғы 30 желтоқсанда "Астана ақшамы" газетiнде жарияланды);
...

Астана қаласы мәслихатының хатшысы
____________________________________________________

Астана қаласының әкімдігі ұсынған 2003-2005 жылдар кезеңіне арналған көші-қон саясатының аймақтық бағдарламасын қарап, Қазақстан Республикасы Конституциясының 86-бабын және Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" Заңының 6-бабын басшылыққа ала отырып Астана қаласының мәслихаты былай деп шешті:

1. Қоса беріліп отырған 2003-2005 жылдар кезеңіне арналған көші-қон саясатының аймақтық бағдарламасы бекітілсін.

Астана қаласы мәслихаты
сессиясының төрағасы

Астана қаласы мәслихатының
хатшысы

Келісілген:

Астана қаласы бойынша Көші-қон және
демография басқармасының
бастығы

Тұрғын үй департаментінің
директоры

"Астанагенплан" МКК директоры

Қазақстан Республикасы
еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау Министрлігінің Астана қаласы
бойынша департаментінің
директоры

Экономика және шағын бизнесті дамыту
департаментінің директоры

Сәулет және қала құрылысы
департаментінің директоры

Тұрмысы төмен азаматтарды қолдау
жөніндегі Астана қалалық қорының
директоры

Алматы ауданының әкімі

Сарыарқа ауданының әкімі

Коммуналдық меншік басқармасының
бастығы

Көші-қон полициясы басқармасының
бастығы

Қаржы департаментінің бастығы

Ақпарат және қоғамдық келісім
басқармасының бастығы

Мәдениет департаментінің директоры

"Ақбота" қоғамдық қорының
атқарушы директоры

Астана қаласы мәслихатының
2003 жылғы 8 сәуірдегі
N 225/42-II шешімімен
бекітілген

2003-2005 ЖЫЛДАР КЕЗЕҢІНЕ АРНАЛҒАН
КӨШІ-ҚОН САЯСАТЫНЫҢ АЙМАҚТЫҚ БАҒДАРЛАМАСЫ

1. Бағдарламаның төлқұжаты

Атауы 2003-2005 жылдар кезеңіне арналған көші-қон саясатының
аймақтық бағдарламасы (әрі қарай - Бағдарлама).

Негізгі
әзірлеуші Астана қаласы бойынша Көші-қон және демография
басқармасы.

Бағдарла. Қазақстан Республикасының "Халықтың көші-қоны туралы"
маны әзір. 1997 жылғы 13 желтоқсандағы N 204-1 Заңы , Қазақстан
леу қажет. Республикасының "Қазақстан Республикасының "Халықтың
тілігінің көші-қоны туралы" Заңына өзгерістер енгізу туралы"
негізі 2002 жылдың 27 наурызындағы N 313-II ҚРЗ Заңы ,
"Қазақстан Республикасы Үкіметінің "Қазақстан
Республикасындағы көші-қон саясатының 2001-2010 жылдарға
арналған салалық бағдарламасын бекіту туралы" 2001 жылғы
29 қазандағы N 1371 қаулысы , 2005 жылдар кезеңіне
дейінгі Астана қаласының әлеуметтік-экономикалық
дамуының "Астананың гүлденуі - Қазақстанның гүлденуі"
мемлекеттік бағдарламасы, 2010 жылдар кезеңіне дейінгі
Астана қаласы дамуының Стратегиялық жоспары .

Мақсаты Көші-қон ағымдарын басқару, көші-қон ағымдарын
реттеудегі негізгі заңнамалық және нормативтік
актілердің орындалуын қамтамасыз ету, көшіп-қонушылардың
құқықтарын іске асыруға жағдайлар жасау.

Міндеттері Аймақтық көші-қон саясатының басымдықтарын есепке ала
отырып шаралар әзірлеу және жүзеге асыру.
Көшіп-қонушылардың еңбекпен қамтулық, тұрғын үй және
мәдени-тұрмыстық аялардағы мәселелер бойынша
әлеуметтік-экономикалық жағдайдың мониторингі.
Оралмандардың жайласуына жағдайлар жасау және қолдау.
Көшіп келушілік бақылаудың жүйесін жетілдіру.
Оралмандарға, көшіп келушілерге, босқындарға көмек
жасайтын қоғамдық ұйымдармен бірігіп іс-әрекет ету.

Бағдарла. Көші-қондық ағымдарды тәртіпке келтіру үшін Қазақстан
маны жүзе. Республикасының "Халықтың көші-қоны туралы" Заңының
ге асыру. шеңберінде ұйымдастырушылдық, құқықтық және экономикалық
дың әдіс. реттеулер қамтамасыз етіледі. Аймақта көші-қондық
тері мәселелерді тиімді шешуге әсер ететін оң қоғамдық пікір
қалыптастырылады. Аймақтық көші-қон саясатын жүзеге
асыруға жергілікті басқару органдарын, қоғамдық ұйымдар
мен бірлестіктердің күш-әрекеттерін біріктіру. Аймақта
қалыптасқан қоғамдық-саяси жағдайда көші-қон ағымдарын
мемлекет қауіпсіздігіне әсер етер негізгі себептердің
бірі ретінде есептеу және көшіп-қонушылардың құқықтарын
іске асыруға жағдайлар жасау.

Қаржылан. Бағдарламаны қаржылық қамтамасыз ету жергілікті
дыру көз. бюджеттің, қоғамдық және Қазақстан Республикасының
дері заңдарымен тыйым салынбаған мемлекеттік емес ұйымдардың,
демеушілік көмектердің және басқа да көздердің
қаражаттарымен қаралады.
Бағдарламаны қаржыландыру көлемі жыл сайын келесі жылдың
бюджетін әзірлегенде анықталып отырады.

Күтілетін Бағдарламаның шараларын жүзеге асыру Астана қаласына
нәтижелер жоғары білікті мамандарды, кәсіпкер-әлуетті
инвесторларды, бұрын тұрақты тұруға, немесе еңбек
келісім шарттарымен шекарадан ары өткен отандастарды
тарту арқылы реттелмелі көші-қон есебінен Астана
қаласында халық санының өсуін қамтамасыз етеді.
Көшіп-қонушылардың, оралмандардың саяси, азаматтық және
экономикалық құқықтарын іске асыруға, қоғамдық-саяси
тұрақтылықты және ұлттық қауіпсіздікті нығайту.

2. Кіріспе

Астана қаласының көші-қон саясатының Бағдарламасы Қазақстан Республикасының "Халықтың көші-қоны туралы" 1997 жылғы 13 желтоқсандағы N 204-I Заңымен , ел Президентінің "Қазақстан - 2030" Қазақстан халқына Жолдауымен , Қазақстан Республикасы Үкіметінің "Қазақстан Республикасының көші-қон саясатының тұжырымдамасы туралы" 2000 жылғы 5 қыркүйектегі N 1346 және Қазақстан Республикасы Үкіметінің "Қазақстан Республикасы Көші-қон саясаттарының" 2001-2010 жылдарға арналған салалық бағдарламасын бекіту туралы" 2001 жылғы 29 қазандағы N 1371 қаулыларымен сәйкестендіріліп әзірленді.
Бағдарлама, оны әзірлеуге Астана қаласының ынталы ұйымдарын, қоғамдық бірлестіктері мен мекемелерін қатыстыру арқылы, республиканың салалық бағдарламасын дайындау тәжірибесін ескере отырып жасалды.
Бағдарламаны әзірлеу Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық саясатының аса маңызды құрамдас бөлігі ретінде орташа және ұзақ мерзімді перспективаға арналған көші-қон саясатын және іс жүзінде жүзеге асыру үшін негіз болуға тиіс көші-қон саясатындағы негізгі бағытты белгілеуді, Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтарын мүлтіксіз сақтау жолымен Қазақстан халқының белсенді ықпалдасу саясатын жүргізуді, жұмыспен қамту, кәсіби және қызметтік өсу, білім алу, әлеуметтік қорғау, дін ұстану бостандығын, мәдени қажеттіліктерді қанағаттандыру, ұлттық дәстүрлерді сақтау саласында ұлтына қарамастан тең мүмкіндіктер беруді көздейді.
Осыдан екі жыл бұрын Еуропалық одақтың (әрі қарай - ЕО) Қазақстанға нарықты ел мәртебесін беруі орталықазиялық аймақ көші-қонына жаңа үрдіс берді, республикаға, бірінші кезекте оның елордасы-өре дамып келе жатқан Астанаға көшіп келушілер легін тартты. Кез-келген мемлекеттің елордасы дәстүрлі түрде оның еліне баға берер бет-белгісі болып танылады. Осы тұрғыдан алғанда "Қазақстан Республикасының көші-қон саясаты Бағдарламасын" Астана қаласында жүзеге асыру ерекше мағыналы болмақ.

3. Аймақтағы көші-қон ағымдарына талдау

Елдің экономикалық өсуін қамтамасыз ететін халқы оның басты стратегиялық ресурсы болып табылады. 2000 жылдың қорытындылары бойынша Астана Қазақстан Республикасының ірі бес қаласының соңында болса, қазіргі күні республика бойынша халық санының ең көп өсуі Астана қаласында (қалалықтардың жалпы саны 2001 жылдың 1 қаңтарына 440,8 мың, 2002 жылдың 1 желтоқсанына 507,1 мың адам болды).
Астана қаласының елорда мәртебесін алуымен түбегейлі өзгерістер жүре бастады. Бұл біріншіден демографиялық ахуалға және өтіп жатқан көші-қон ағымдарына әсер етті. Егер 1997 жылдың қыркүйегіне дейін Ақмола қаласында көші-қонның теріс сальдосы қалыптасқан болса, қазан айынан бастап жоғарғы басқару органдары мен билік басындағылардың көшіп келуіне байланысты халықтың келуі күрт өсті, жыл аяғына көші-қонның оң сальдосы орын алды. Халықтың негізгі легі республиканың басқа облыстарынан байқалады, 1999-2001 жылдар кезеңінде келушілер саны 186,6 мың адамға жетті.
2001 жылы Астана қаласының аумағына келушілер саны мен қала сыртына көшіп кетуші иммигранттардың санының айырмашылығы бұрынғымен салыстырғанда оң сальдоны көрсетті: +51223 адам. Бұл көрсеткіш 2003 жылдың қаңтар-қыркүйек арасында табиғи деңгейіне түсіп, +9389 адам болды.
Көші-қон кемулері (көшіп кетушілер санының көшіп келушілерден асуы) алыс шетел мемлекеттерімен 1,0 мың (2002 жылдың 9 айында 583) адамды, жақын шетел мемлекеттерімен 2,7 мың (2002 жылдың 9 айында 1624) адамды құрайды. ТМД елдеріне халықтың көшіп кету ағынында төмендеу белең алды (1 таблица).
1999-2001 жылдар кезеңінде аймақтағы негізгі көші-қон легі облысаралық көшіп-қону есебінен және жақын шетелдермен көшіп-қонушыларды айырбастау нәтижесінде жүрді. Халықтың келу легі негізінен Ақмола, Қостанай және Қарағанды облыстарының ауыл тұрғындарынан қалыптасты.
Облысаралық көші-қонда жергілікті халық белсендірек: жалпы көлемнен қазақтар 74,6% құрайды, орыстардың белсенділігі төмендеген, олардың үлесі 15,6% аса.
Аталған кезеңде жақын және алыс шетелдермен көші-қондық алмасуларда көші-қондық теріс сальдо бар. Сыртқы көші-қонда кетушілер ішінде орыстар - 63,9%, немістер - 13,9%, украиндар - 9,6%, белорустар - 3,9%, татарлар - 2,4%. Орыстардың келуі мен кетуі негізінен ТМД елдері мен көші-қондық алмасулар шеңберінде өтті. 2001 жылы көшіп келу 1287-ге артып, көшіп кету алдыңғы жылмен салыстырғанда айтарлықтай 5922-ден 4561-ге тһмендеді.
Алыс шетелдермен көші-қон легінің жартысынан көбі Ресейден 58,0%, Монғолия 6,3% мен Өзбекстаннан 11,4%-дан, Украинадан - 4,5%, Әзірбайжаннан - 1,4%.
Республикадағы көші-қон саясаты мәселелерінің бірі болып, республиканың геосаяси орналасуы, ТМД елдерімен шекараның ашықтығы, достастық елдерінің бірауыздан келісілген саясатының жоқтығы және заңнамалық негіздердің жетілмегендігі нәтижесінде туындаған заңсыз көшіп-қону саналады.
Қазақстан Республикасы көші-қон және демография Агенттігінің мәліметтері бойынша, заңсыз көшіп-қонушылар көбінесе Қытайдан, Турциядан, Ираннан, Ауғанстаннан, Пәкістаннан және басқа елдерден келгендер.
Кейбір шетелдік азаматтар, көбінесе заңсыз амал-тәсілдермен аймақта тұрақтанып қалуға тырысады. Осы мақсатта олар елімізде қалуға қол жеткізеді, азаматтығы болмаса да азаматтармен жалған некелесуге барады, жоғары және басқа оқу орындарына түседі, басым көпшілігі сауда-саттықпен айланысады, әр түрлі коммерциялық фирмалар, компаниялар, кәсіпорындар ашады.
Республиканың басқа аймақтарымен салыстырғанда Қазақстан Республикасындағы орын алған заңсыз көші-қон мәселелері бойынша Астана қаласында жағдай дұрысырақ деп бағалауға болады.
ІІББ көші-қон полициясы басқармасының құрамында шетелдіктердің қалаға кіруін, қала ішінде, негізгі автомагистральдарда және әуежайларда жүріп-тұруын қадағалауын қамтамасыз ететін тәртіп және бақылау бөлімі құрылып, жұмыс істеуде.
Осы басқарманың мәліметтері бойынша 2002 жылда Астана қаласына 24321 шетел азаматы тіркелген, оның ішінде әкімшілік жауапкершілікке тартылғаны - 1347 адам, шеттетілгені - 483 адам;
ТМД елдерінен - 16535 адам, оның ішінде әкімшілік жауапкершілікке тартылғаны - 1231 адам және шеттетілгені - 418 адам.
Соныменен, елордадағы көші-қонның оң ағымдарына көп әсер еткен мына факторлар:
Саяси:
ел ордасының Астана қаласына көшірілуі.
Әлеуметтік-экономикалық:
өндіріс орындарының істеп тұрғандарын қайта жаңарту және жаңа өндірістерді ашу есебінен өнеркәсіп өнімдерінің өсуі;
инвестициялық жобаларды іске асыру арқылы халықтың еңбекпен қамтамасыз етілуі;
шағын бизнес пен кәсіпкерлік аясының дамуы;
экономиканың альтернативті секторларында еңбекпен қамтылудың кеңейтілуі;
орта айлық жалақының айтарлықтай жоғары деңгейі;
инфрақұрылым және өмірді қамтамасыз ету жүйелерінің жақсаруы.

4. Аймақтағы көші-қон саясатының мақсаты мен
негізгі міндеттері

Астана қаласы бойынша көші-қон саясатының негізгі мақсаты болып көші-қон ағымдарын басқару, тұрақты демографиялық дамытуды қамтамасыз ету, мемлекеттің қауіпсіздігін нығайту және көшіп-қонушылардың құқықтарының жүзеге асырылуына қажетті жағдайлар жасау, Қазақстан Республикасының негізгі заңнамалық және нормативтік актілерімен кепілденілген бірқатар шараларды орындау жатады.
Көші-қон саясатының міндеттеріне жататындар:
қаладағы көші-қон ағымдарына тиімді, әрі пәрменді басқару тетіктерін жасау;
аймақта көшіп-қонушылардың құқықтарын жүзеге асыру үшін қажетті ұйымдастырушылдық-экономикалық шаралардың кешенін белгілеу;
амалсыз, оның ішінде заңсыз көшіп-қонудың легінің, оның аймаққа келтіретін теріс салдарының алдын алу және болдырмау;
заңдылықтарға сәйкес оралмандарды жайластыруға және қабылдауға қажетті жағдайлар жасау.
Астана қаласы бойынша көші-қон және демография басқармасы қойылған мақсаттарға жету үшін өзінің іс-әрекеттерінде мына қағидаларды жетекке алады:
демографиялық және көші-қондық саясаттарды Астана қаласының дамуы Стратегиялық жоспарының ережелерімен сәйкестендіру, оның ішінде қала халқының санын әрі қарай өсіру, оның сапалық құрамын жақсартуға жағдайлар жасау;
елорда тұрғындарының әл-ауқатын және өмір сапасын көтеру бойынша шаралар қабылдау, репатрианттарға көмек көрсеткенде жергілікті халықтың ішінде наразылық фактілерін болдырмау;
аймаққа өмірлік, кәсіптік тәжірибесі қаланың қоғамдық өміріне оң әсерін тигізетін барынша белсендірек халықты, көбінесе жақсы оқып жетілген, жоғары білікті жастарды, тәжірибелі мамандарды республиканың басқа аймақтарынан тарту;
көшіп келушілердің жаңа ортаға тез бейімделуі үшін жағдайларды қамтамасыз ету;
аймақта пәрменді көшіпкелушілік бақылау құру;
халықтың көшіп-қонуының оң сальдосына қол жеткізу;
көшіп келу квотасын жүзеге асыру;
қоғамдық ұйымдардың көші-қон сұрақтарына бірігіп іс-әрекет жасауға қатысуларын қолдау.
Шетелдік азаматтардың заңсыз жүріп-тұруын болдырмау - көші-қондық ағымдарды аймақта реттеудің басты міндеттерінің бірі болып саналады.
Тұрғындардың аймақтағы қауіпсіздігін, азаматтық келісім ағымын сақтау, тұрақтылықты қамтамасыз етуге қажетті шаралар:
көші-қон қызметін, кеден, құқық қорғау органдарының бірігіп жұмыс жасауын әрі қарай жетілдіру;
көші-қон полициясын байланыс құралдарымен, автокөліктермен және бейнеаппаратуралармен техникалық қамтамасыз ету;
аймақта көші-қондық ағымдарды түгел қадағалау мақсатында бірегей мәліметтер қорын жасау.

5. Аймақтағы көші-қон саясатының бағыттары
мен жүзеге асырудың негізгі тетіктері

Сыртқы көші-қонның ортамерзімдік келешегінде (2003-2005 жылдар) негізгі іс-әрекет ел азаматтарының елден тысқары кетуін қысқартуға бағытталады.

5.1. Эмиграцияны төмендету

Ел азаматтарының одан тысқары кетуін азайтудағы негізгі құрал болып эмиграцияны мыналар арқылы азайту жатады:
өзінің кәсіптік деңгейімен аймақтағы еңбек рыногы сұранымына жауап бере алатын мамандарды шақыра отырып, еңбек көші-қонын мемлекеттік тәртіпке келтіру;
бос орындарды және жұмыс күшінің тепе-теңдігін анықтау, еңбек көші-қонын болжау мақсатында аймақтағы еңбек рыногы жағдайын ұдайы талдап отыру;
аймақтық саясатты, қалыпсыз еңбек рыногы мен көші-қон ағымдарының анықтығын күшейту;
әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси жағдайдың өзгеруіне байланысты стихиялық және ретсіз көші-қон ағымдарын жою;
көші-қон ағымдарын оқып-білу және талдау бойынша мемлекеттік емес ұйымдармен (әрі қарай - МЕҰ) бірігіп әрекеттесу;
аймақта "Біз Отанымызға оралдық", "Біздің шетте жүрген отандастарымыз", "Біз Қазақстанда туғанбыз" және тағы басқа ұрандармен көші-қон саясаты бойынша ақпараттық науқан өткізу.

5.2. Көшіп келуді реттеу және бақылау

Көшіп келуді реттеу мен бақылау келесі құралдармен жүргізіледі:
заңсыз көші-қонның алдын алу және елдің бұрынғы азаматтарының Қазақстан Республикасына оралуына жәрдемдесу;
өзінің тарихи Отанына оралушы бұрынғы отандастарды қабылдау, жаңа мекен жайларға орналастыру, жайластыру үшін барлық шараларды қолдану;
экономикалық мүмкіндіктер, аймақта әлеуметтік-экономикалық дамудың деңгейі, саяси жағдай ескеріліп, көшіп келу ауқымын реттеу;
заңсыз көші-қонды болдырмау.
Аймақта "Оралмандар" кіші жүйесін дамыту жолдары:
оралмандарды ұйымдасқан түрде көшіріп әкелу, қабылдау және әлеуметтік жайластыру;
оларды, әсіресе жастарды дер кезінде әрі бір жерге орналастыру және қоныстандыру, кәсіби оқыту және қайта дайындау;
оларға шағын бизнес және кәсіпкерлік іс-әрекетте жәрдемдесу;
көшіп келу квотасы бойыша келген оралмандарға мемлекеттік қолдау көрсету;
тұрғын үй, жер телімдерін алуға қаражат, үй салуға ұзақ мерзімдік жеңілдетілген ссудалар бөлу;
белгілі заңдылықтарға сәйкес мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек көрсету.
"Босқындар" кіші жүйесін дамыту жолдары:
босқындар бойынша ақпараттық мәліметтер қорын құру;
босқындарға олардың шыққан мемлекеттеріне қайтуына жәрдемдесу;
"1951 жылғы босқындар мәртебесі туралы Конвенцияға", Қазақстан Республикасында ратификацияланған "1961 жылғы босқындар мәртебесіне тиесілі Хаттамаға" және де басқа халықаралық келісімдерге сәйкес босқындардың құқықтарын қамтамасыз ету.
Еңбекке байланысты көшіп-қонудың кіші жүйесін дамыту жолдары:
ішкі еңбек рыногын қорғау мақсатында сыртқы еңбекке байланысты көшіп келуді реттеу;
еңбекке байланысты көшіп келу шеңберінде келген шетел азаматтарының еңбек іс-әрекеттерін лицензиялау және квоталау;
заңсыз еңбек көші-қонын болдырмау, шетелдіктермен салыстырғанда бірдей кәсіпті және білікті қазақстандық азаматтардың бос лауазымдарға тұруына басым құқықтарды қамтамасыз ету үшін шаралар қолдану.

6. 2003-2005 жылдарда Астана қаласындағы
халықтың көші-қонына болжамдық баға

Қала халқының көшіп-қонуында қалыптасқан орта оң сальдо№N 3 тармақтағы келтірілген талдаулар көрсеткендей соңғы үш жылдағы жыл сайын 55,0 мың шамасында болып отыр. Осыған орай қала халқының саны 2005 жыл соңына дейін 200,0 мың адамға өсуін межелеуге негіз бар. Оның 97,0% облысаралық көшіп-қону құраса, 3,0% алыс және жақын шетелдермен көшіп-қонуға тиеді.
Бірақ, халық санының күрт өсуі қаланың шекарасын кеңейту мен соңғы жылдары халық санын нақтылауға байланысты бірмезгілдік шаралардың нәтижесі болып отыр. Сондықтан және қалалықтар санының 2002 жылғы 11 айда 13,5 мыңға өсуі негізінде халық санының жыл сайынғы 15,0 мың адамға өсуі дәлірек. Осыған сүйенсек, 2005 жыл соңына қалалықтардың күтілетін саны 550-600 мыңға жетпекші.
Қазақстан Республикасы Президентінің тапсырмаларына сәйкес Қазақстан Республикасының көші-қон және демография бойынша Агенттігінде 100 мың отбасын, немесе 500 мың этникалық қазақтарды репатриациялауды көздейтін көшіп келу квотасының жақын болашақтағы жобасы әзірленді. Осы келу квотасына сәйкес 2003-2005 жылдары Астана қаласына 558 (жобамен 2790 адам) оралмандар отбасыларының көшіп келуі болжануда. Қазақстан Республикасының "Халықтың көші-қоны туралы" 1997 жылғы желтоқсандағы қабылдаған Заңына сәйкес көшіп келу квотасы бойынша оралушы репатрианттарға қаралатын көмектер: оралмандарды шекарадан кедендік төлемдер мен салықтар төлетпей өткізу; тұрақты, немесе уақытша мекен жайларына тегін жетуі және мүліктерін тегін әкелуі; тұрғын үй беру; отағасына 15 есе төменгі есеп көрсеткіші көлемінде және басқа отбасы мүшелеріне 10 есе біржолғы жәрдемақылар төлеу; жаңа орында бейімделуге байланысты сұрақтарын дер кезінде шешу; басқа да жеңілдіктер, компенсациялар және атаулы көмек түрлері.
Осы келтірілген болжамдық есептерге сүйене отырып қала халқының саны алдағы уақытта тұрақты түрде өсетіндігін межелеуге болды.

7. Қаржылық қамтамасыз ету, қаржыландыру көздері

Қаржылық қамтамасыз ету - осы Бағдарламаны жүзеге асырудағы шешуші факторлардың бірі болып табылады.
Бағдарламаны қаржылық қамтамасыз ету жергілікті бюджет, қоғамдық және Қазақстан Республикасының заңнамаларымен тыйым салынбаған мемлекеттік емес ұйымдардың, демеушілік көмектердің және басқа да қаражат көздерімен қаралады. Бағдарламаны қаржыландыру көлемі жыл сайын келесі жылдың бюджетін әзірлегенде анықталып отырады.
2003-2005 жылдары көшіп келу квотасы бойынша Астана қаласында Бағдарламаның іс кезеңінде 558 оралман отбасын көшіріп әкелу шараларына республикалық бюджеттен қаралатыны:
1. Жәрдемақылар төлеуге - 38067,23 мың теңге, оның ішінде:
2003 ж. - 94 отбасы - 470 адам - 6413,15 мың теңге
2004 ж. - 184 отбасы - 920 адам - 12552,48 мың теңге
2005 ж. - 280 отбасы - 1400 адам - 19101,60 мың теңге

2. Отбасын және үй мүлкін көшіріп әкелуге - 17298,0 мың теңге, оның ішінде:
2003 ж. - 94 отбасы - 470 адам - 2914,0 мың теңге
2004 ж. - 184 отбасы - 920 адам - 5704,0 мың теңге
2005 ж. - 280 отбасы - 1400 адам - 8680,0 мың теңге

3. Оралман отбасыларына тұрғын үй алуға - 1512560,0 мың теңге, оның ішінде:
2003 ж. - 94 отбасы - 470 адам - 139120,0 мың теңге
2004 ж. - 184 отбасы - 920 адам - 544640,0 мың теңге
2005 ж. - 280 отбасы - 1400 адам - 828800,0 мың теңге

4. Оралмандардың бейімдеу орталығының қажеттіліктеріне - 2430,0 мың теңге, оның ішінде:
2003 ж. - 810,0 мың теңге, 2004 ж. - 810,0 мың теңге, 2005 ж. - 810,0 мың теңге.
Барлығы, көшіріп әкелу шараларына республика бюджетінен 2003-2005 жылдар кезеңіне 1570355,23 мың теңге қаражат қажет.

8. Бағдарламаны іске асырудан күтілетін нәтижелер

Ұсынылып отырған Бағдарламаның шараларын жүзеге асыру Астана қаласына жоғары білікті мамандарды, кәсіпкер-әулетті инвесторларды, бұрын тұрақты тұруға, немесе еңбек келісім шарттарымен шекарадан ары өткен отандастарды тарту арқылы реттемелі көші-қон есебінен Астана қаласында халық санының өсуін қатамасыз етеді.
2002 жылдың 1 желтоқсанына 507,1 мың адам санақта екенін ескерсек, аталған Бағдарламаны жүзеге асыру мерзімі соңына Қазақстан Республикасының елордасында 550-600 мың адам саны межесіне шығу көзделуде.
Оның ішінде:
2003 жылдың аяғында - 525,0 мың адам
2004 жылдың аяғында - 540,0 мың адам
2005 жылдың аяғында - 550,0-600,0 мың адам
Көшіп-қонушылардың, оралмандардың саяси, азаматтық және экономикалық құқықтарын іске асыруға, қоғамдық-саяси тұрақтылықты және ұлттық қауіпсіздікті нығайтуға қол жетеді. Осыған орай елорда тұрғындарын тұрақты жұмыспен кепілді қамту, олардың әрқилы талаптарын қанағаттандыру, қазіргі заманға сәйкес барынша әлеуметтік қорғалуын қамтамасыз ету, адам ресурстарын тек сақтап қалып қана қоймай, оған жаңа өндіріс күштерін тарту - осы Бағдарламаның басты мақсаты. Астана қаласының көші-қон саясатының 2003-2005 жылдар кезеңіне арналған Бағдарламасын орындауға екпінді де жылдам дамып келе жатқан Астана қаласында нақты мүмкіндіктер баршылық.

Астана қаласы мәслихатының
2003 жылғы 8 сәуірдегі N 225/42-II
"2003-2005 жылдар кезеңіне
арналған көші-қон саясатының
аймақтық бағдарламасына"
N 1 қосымша

1 таблица

1999-2002 жылдар кезеңінде қаладағы халықтың
көші-қон ағымының динамикасы (адам)

------------------------------------------------------------------
Қозғалыс мәтіні 1999 ж. 2000 ж. 2001 ж. 2002 ж. 1999-2002 ж.ж.
(9 айда)
------------------------------------------------------------------
Барлық келгендер 61704 68950 62134 15153 207941
Барлық кеткендер 8342 10780 10941 5764 35797
Көші-қон сальдосы +53362 +58170 +51223 +9389 +172144
Алыс шетелдермен
халықаралық
көші-қон:
Келгендер 226 110 236 51 623
Кеткендер 1110 1089 1266 589 4054
Көші-қон
сальдосы -884 -979 -1030 -538 -3431
ТМД елдерімен
көші-қон:
Келгендер 529 522 1809 371 3231
Кеткендер 4054 5922 4561 1995 16532
Көші-қон
сальдосы -3525 -5400 -2752 -1624 -13301
Елдің басқа
аймақтарынан:
Келгендер 60489 67646 58464 14731 201330
Кеткендер 2718 3097 3459 3180 12454
Көші-қон
сальдосы +57771 +64549 +55005 +11551 +188876
------------------------------------------------------------------

Астана қаласы мәслихатының
2003 жылғы 8 сәуірдегі N 225/42-II
"2003-2005 жылдар кезеңіне
арналған көші-қон саясатының
аймақтық бағдарламасына"
N 2 қосымша

2003-2005 жылдар кезеңіне арналған Көші-қон
саясатының аймақтық Бағдарламасын жүзеге асырудың
ІС-ШАРАЛАРЫ

-------------------------------------------------------------------
Рет Шаралар Аяқталу Орындауға Орындалу
N қалпы жауаптылар мерзімі
-------------------------------------------------------------------

1. Ұйымдастырушылық және әдістемелік қамтамасыз ету

1. Қала құрылымдарымен Қала әкімінің Көші-қон және де. үшінші
бірлескен ақпарат жүйесін үкімі мография басқар. тоқсан,
құру жолы арқылы көші-қон масы 2003 ж.
ахуалын талдау, әлеумет.
тік зерттеулер жүргізу
және көші-қон ағымдарын,
халықтың эмиграциялық
көңіл-күйін және т.б.
пайымдау:
А) автоматтандырылған Орталықтың Көші-қон демогра. 2003 ж.
талдау орталығын ұйымдас. ұйымдық құра. фия басқармасы
тыру; мы
Б) автоматтандырылған Жоба Көші-қон және де. 2003 ж.
талдау орталығын жобалау; мография басқармасы,
"Астанабасжоба" КММ
В) автоматтандырылған тал.Қала әкімді. "Астанабасжоба" КММ 2003 ж.
дау жүйесін құру; гіне ақпарат
Г) автоматтандырылған тал.Қала әкімінің Көші-қон және де. 2004 ж.
дау орталығы мен Астана шешімі мография басқармасы,
қаласының ҚАЖ өзара бай. "Астанабасжоба" КММ
ланысын қамтамасыз ету;
Д) Барлық ынталы мекеме. Қала әкімінің Көші-қон және де. 2004 ж.
лердің автоматтандырыл. шешімі мография басқармасы,
ған жүйеге ықпалдасу сұл. "Астанабасжоба" КММ
басын жасау.

2. Қазақстан Республика. Қала әкімінің Көші-қон және демо. Тұрақты
сының "Халықтың көші-қоны өкімі графия басқармасы,
туралы" Заңының 16 бабына Көші-қон полициясы
сәйкес босқындар мәртебе. басқармасы
сін анықтау бойынша қала.
лық комиссия құру.

3. Тіркелу және визалық Тексеру акті. Көші-қон полициясы Наурыз,
тәртіп талаптарының сақ. лері, қала басқармасы, Көші- маусым,
талуын мақсат тұта оты. әкімдігіне қон және демография қыркүй.
рып, елорда аумағында ақпарат басқармасы, ҚР Ең. ек, жел.
жүрген шетелдіктерге бек және халықты тоқсан
бақылаулық тексерулер әлеуметтік қорғау
жүргізу. Халықаралық министрлігінің
міндеттерді ескере оты. Астана қаласы
рып заңсыз көшіп-қону. бойынша департа.
шыларды жер аудару. менті
Заңсыз көшіп-қонуды
бақылаудың жүйесін
әзірлеу.

4. Еңбек көшіп-қонуын Әкімдікке Көші-қон полициясы. Жыл
реттеу, шетелдік мамандар есеп ның басқармасы, ҚР сайын,
мен жұмысшыларды тарту, Еңбек және халықты желтоқ.
жүру мерзімі бойынша мін. әлеуметтік қорғау сан,
деттемелердің орындалуын министрлігінің Ас. тоқсан
және Қазақстан Республи. тана қаласы бойынша сайын
касы азаматтарымен алмас. департаменті, Ас.
тыру бойынша белгіленген тана қаласының еңбек,
квотаның орындалуын халықты жұмыспен
бақылау. қамту және әлеумет.
тік қорғау департа.
менті

5. Көшіп келушілердің Әкімдікке ақ. Көші-қон полициясы Тұрақты
Қазақстан Республикасының парат басқармасы, Көші-
азаматтығын алуына жәр. қон және демография
демдесу. басқармасы

6. Көшіп келушілер үшін Заңгерлік "Сары Арқа" корпо. 2003 жыл
қысқаша заңгерлік анықта. анықтама ративтік қоры,
малық шығару. Көші-қон және демо.
графия басқармасы

7. Оралмандарды Қазақстан Әкімдікке "Сары Арқа" корпо. Тұрақты
Республикасы заңнамалық. ақпарат ративтік қоры,
тарының құқықтық нормалары Көші-қон және демо.
негіздеріне оқыту. графия басқармасы

2. Көші-қон ағымдарын экономикалық реттеулер

8. Көшіп келушілердің кә. Әкімдікке Көші-қон және де. Тұрақты
сіпкерлік іс-әрекеттеріне ақпарат мография басқармасы,
жәрдемдесу, ұлттық қол. Экономика және шағын
өнерді жандандыру, ХТТ бизнесті дамыту
тауарларды өндіру және департаменті, Аз
ауылшаруашылық өнімдерін қамтылған азамат.
өңдеу бойынша шағын биз. тарды қолдаудың
нес аясындағы жобаларды аймақтық қоры
қолдау мақсатында микро.
кредиттер бөлу.

9. Оралмандарға "Шеберлер Қала әкімінің Көші-қон және де. 2003-
ауылын" құруға жәрдемдесу,қаулысы мография басқарма. 2005ж.ж.
басқа халықтық-қолөнерлік сы, Экономика және
орталықтармен іскерлік шағын бизнес депар.
байланыстар орнату. таменті, Сәулет
және қала құрылысы
департаменті, Шағын
бизнес орталығы,
аудан әкімдері

10. Көшіп-қонудың құқық. Ұсыныстар жо. Көші-қон және демо. Жыл
тық және экономикалық басы графия басқармасы, сайын,
реттеу бойынша ҚР көші- Көші-қон полициясы желтоқ.
қон және демография жө. басқармасы сан
ніндегі Агенттігіне,
қала мен аудандар әкім.
шіліктеріне ұсыныстар
жасау және енгізу.

3. Әлеуметтік-еңбектік бейімдеу мәселелері

11. Репатрианттардың, ре. Әкімдіктің Көші-қон және демо. 2003 жыл
эмигранттардың және бос. қаулысы, есеп графия басқармасы,
қын мәртебесін алғандар. Коммуналдық меншік
дың бейімдеу орталығын басқармасы, Қаржы
кеңейту, оның негізінде департаменті
медициналық скрининг, тір.
кеу және алғашқы бейімдеу
жұмыстарын өткізу.

12. Оралмандарды тұрақ. Әкімдікке ақ. Көші-қон және демо. Тұрақты
тық-тұрмыстық жайластыру парат графия басқармасы,
және әлеуметтік қолдау. Еңбек, жұмыспен қам.
ту және халықты әл.
еуметтік қорғау
департаменті, Тұрғын
үй департаменті

13. "Астана қаласындағы Ұсыныстар Көші-қон және демо. 2003 жыл
ипотекалық несие бөлулер. графия басқармасы,
ді дамыту мен үй құрылыс. Сәулет және қала
тары" Бағдарламасын іске құрылысы департамен.
асыруға көшіп-қонушылар. ті, Қаржы департа.
дың мүмкін боларлық қаты. менті, Астана қаласын
суларын саралау. дамыту бағдарламала.
рына әкімшілік ету
департаменті

14. Оралмандардың тұрғын Қала әкіміне Көші-қон және демо. 2003-
үй салу үшін жер телімде. ұсыныс-хат графия басқармасы, 2005
рін алуларына жәрдемдесу. Сәулет және қала жылдар
құрылысы департа.
менті

4. Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамдық
келісімді нығайту мәселелері

15. Эмиграцияны төмендету Мәліметтерді Көші-қон және демо. Тұрақты
мақсатында экономикалық талдау, Қа. графия басқармасы,
белсенді халықтың көшіп зақстан ха. Ақпарат және қоғам.
кетушілік ағынына әсер лықтары кіші дық келісім басқар.
етер себептерді оқып- Ассамблеясы масы, БАҚ
білуді жүргізу. БАҚ арқы. отырысына
лы әлеуметтік-экономика. баяндама,
лық дамудың болашағын, БАҚ мақалалар
рухани бірлік идеяларын,
халықтар достығын, қо.
ғамдық және ұлтаралық
келісімдерді насихаттау.

16. Көші-қон саясатының Ғылыми-практи.Көші-қон және демо. Жыл
басымдықтарын жүзеге калық конфе. графия басқармасы, сайын
асыру мәселелері бойынша ренция Ақпарат және қоғам.
барлық ынталы қызметтерді, дық келісім басқар.
қоғамдық ұйымдарды шақыра масы
отырып, ғылыми-практикалық
конференция дайындау және
өткізу.

17. Адамдарды шетелдерге Қала Мәслиха. Көші-қон полициясы 2003
сатудың (трафик) алдын тының сессия. басқармасы, Еңбек жыл,
алу. сы және халықты әлеу. шілде
меттік қорғау Минис.
трлігінің Астана
қаласы бойынша Де.
партаменті (келісім
бойынша), Еңбек,
жұмыспен қамту
және халықты әлеумет.
тік қорғау департа.
менті

18. Реэмигранттардың қа. Радио, теле. Көші-қон және демо. Жыл
тысуымен "дөңгелек үстел. хабарлар графия басқармасы, сайын
дер" өткізу. Ақпарат және қоғам.
дық келісім басқар.
масы

5. Ұйымдастырушылық-мәдени шаралар

19. "Біз Отанымызға орал. БАҚ ақпарат. Мәдениет департа. Тоқсан
дық", "Біздің шетелдегі тар, қала менті, Көші-қон сайын
отандастарымыз". әкімдігіне және демография
есеп басқармасы, қала
әкімінің баспасөз
қызметі

20. "Оралмандар күнін" Қала әкімді. Көші-қон және демо. Тоқсан
өткізу. гіне есеп графия басқармасы, сайын
аудан әкімдері

21. Өнерлі жастармен және Қала әкімді. "Ақ бота" қоғамдық Қаңтар,
студент-оралмандармен гіне есеп қоры, "Астана" қоры,шілде
кездесулер ұйымдастыру. Аз қамтылған азамат.
Балалардың ертеңгілікте. тарды қолдау қоры
рін және басқа да мәдени-
бұқаралық шараларды өткі.
зу.
-------------------------------------------------------------------

О Региональной программе миграционной политики на 2003-2005 годы

Решение Маслихата города Астаны от 8 апреля 2003 года N 225/42-II. Зарегистрировано Управлением юстиции города Астаны от 16 мая 2003 года N 266. Утратило силу - решением Маслихата города Астаны от 21 сентября 2006 года N 285/35-III

Извлечение из решения Маслихата города Астаны
от 21 сентября 2006 года N 285/35-III

В связи с изменением норм законодательства и истечением срока действия отдельных решений Маслихат города Астаны РЕШИЛ:

1. Признать утратившими силу некоторые решения маслихата города Астаны согласно приложению.
2. Настоящее решение вступает в силу со дня принятия.

Перечень
утративших силу некоторых решений маслихата города Астаны

...
6. Решение маслихата города Астаны от 8 апреля 2004 года N 225/42-II "О Региональной программе миграционной политики на 2003-2005 годы" (зарегистрировано в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 266, опубликовано в газете "Астана акшамы" 30 декабря 2003 года).
...

Секретарь маслихата
города Астаны В. Редкокашин
_________________________________________________________

Рассмотрев представленную акиматом города Астаны Региональную программу миграционной политики на 2003-2005 годы, руководствуясь статьей 86 Конституции Республики Казахстан и статьей 6 Закона Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении в Республике Казахстан", маслихат города Астаны решил:

1. Утвердить прилагаемую Региональную программу миграционной политики на 2003-2005 годы.

Председатель сессии
маслихата города Астаны К.Н.Анасова

Секретарь маслихата
города Астаны В.Г.Лукьянец

Согласовано:

Начальник управления
миграции и демографии
по городу Астане Г.С.Сыздыкова

Директор
департамента жилья А.И.Лукин

Директор КГП
"Астанагенплан" Б.Ф.Досмагамбетов

Директор департамента
Министерства труда и
социальной защиты
населения Республики
Казахстан по г.Астане С.С.Оразова

Начальник департамента
труда, занятости и
социальной защиты населения А.С.Демеува

Директор департамента
экономики и развития
малого бизнеса Т.И.Яковлева

Директор департамента
архитектуры и
градостроительства В.А.Лаптев

Директор фонда
по поддержке
малообеспеченных граждан Ж.М.Киргенев

Аким района "Алматы" К.Н.Касенгалиев

Аким района "Сарыарка" А.Х.Акчурин

Начальник управления
коммунальной собственностью А.В.Сухотин

Начальник управления
миграционной полиции С.Б.Султанов

Начальник департамента
финансов А.Н.Тусупбеков

Начальник управления
информации и
общественного согласия Н.Н.Мальцев

Директор департамента
культуры Б.Т.Байсагатов

Исполнительный директор
общественного фонда
"Акбота" Б.А.Сыздыкова

Утверждена
решением маслихата
города Астаны
от 8 апреля 2003 года
N 225/42-II

Региональная программа
миграционной политики на период
2003-2005 годы

1. Паспорт Программы

Наименование Региональная программа миграционной политики
на период 2003-2005 годы.

Основной Управление миграции и демографии по
разработчик городу Астане.

Основание Закон Республики Казахстан "О миграции необходимости населения" от 13 декабря 1997 года N 204-I ЗРК, разработки Закон Республики Казахстан "О внесении изменений
Программы и дополнений в Закон Республики
Казахстан "О миграции населения" от 27 марта
2002 года N 313-II ЗРК, Постановление
Правительства Республики Казахстан от 29 октября
2001 года N 1371 "Об утверждении отраслевой
Программы миграционной политики Республики
Казахстан на 2001-2010 годы", Государственная
программа социально-экономического развития
города Астаны на период до 2005 года "Расцвет
Астаны - расцвет Казахстана", Стратегический
план развития города Астаны на период до 2010
года.

Цель Управление миграционными процессами, обеспечение
выполнения основных законодательных и
нормативных актов в области регулирования
миграционных процессов, создание условий для
реализации прав мигрантов.

Задачи Разработка и реализация мероприятий с учетом
приоритетов региональной миграционной политики.
Мониторинг социально-экономической ситуации в
регионе по вопросам занятости, жилья и культурно-
бытовой сферы мигрантов.
Создание условий для обустройства и поддержки
оралманов.
Совершенствование системы иммиграционного
контроля.
Взаимодействие с общественными организациями,
оказывающими помощь оралманам, переселенцам,
беженцам.

Методы реализации В целях упорядочения миграционных потоков
Программы обеспечивается организационное, правовое и
экономическое регулирование в рамках Закона Республики Казахстан "О миграции населения".
Формирование позитивного общественного мнения,
способствующего эффективному решению
миграционных проблем в регионе.
Консолидация усилий местных органов управления,
общественных организаций и объединений в
реализации региональной миграционной политики.
Учет миграционных процессов в сложившейся
общественно-политической обстановке в регионе
как одного из основных факторов воздействия на
государственную безопасность и создание условий
для реализации прав мигрантов.

Источники Финансовое обеспечение программы
финансирования предусматривается из местного бюджета, средств
общественных фондов и неправительственных
организаций, спонсорской помощи и иных
источников, не запрещенных законодательством
Республики Казахстан. Объем финансирования
Программы будет уточняться ежегодно при
формировании бюджета на очередной финансовый год.

Ожидаемые Реализация мероприятий Региональной программы
результаты обеспечит рост численности населения города
Астаны за счет регулируемой миграции путем
привлечения высокопрофессиональных специалистов,
предпринимателей - потенциальных инвесторов,
соотечественников, ранее выехавших за границу на
постоянное место жительства или по трудовым
контрактам.
Создание необходимых условий для реализации
политических, гражданских и экономических прав
мигрантов, оралманов, укрепление общественно-
политической стабильности и национальной
безопасности.

2. Введение

Программа миграционной политики по городу Астане разработана в соответствии с Законом Республики Казахстан от 13 декабря 1997 года N 204-I "О миграции населения", Посланием Президента страны народу Казахстана "Казахстан-2030", Постановлением Правительства Республики Казахстан от 5 сентября 2000 года N 1346 "О концепции миграционной политики Республики Казахстан", Постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 октября 2001 года N 1371 "Об утверждении отраслевой Программы миграционной политики Республики Казахстан на 2001-2010 годы".
Программа разработана при участии заинтересованных организаций и учреждений города Астаны, общественных объединений, с учетом опыта подготовки отраслевой Программы республики.
Региональная Программа миграционной политики определяет основные направления в области миграции для формирования и практического осуществления миграционной политики на перспективу как важнейшей части социально-экономической политики, проведение политики активной интеграции казахстанского народа, путем неукоснительного соблюдения прав граждан Республики Казахстан, предоставления всем гражданам равных возможностей в области занятости, профессионального и служебного роста, образования, социальной защиты, свободы вероисповедания, удовлетворения культурных потребностей, соблюдения национальных традиций.
Принятое менее года назад решение Европейского Союза (далее - ЕС) о присвоении Казахстану статуса страны с рыночной экономикой придает новый импульс миграционным процессам в центрально-азиатском регионе, привлекая в республику и, в первую очередь, в ее новую столицу приток иммигрантов. В этой связи практическая реализация "Программы миграционной политики Республики Казахстан" в городе Астане имеет особое значение.

3. Анализ миграционных процессов в регионе

Главным стратегическим ресурсом страны является его население, способное обеспечить экономический рост государства. Если по итогам 2000 года Астана замыкала пятерку крупнейших городов Казахстана, то на сегодня самый большой рост численности населения по республике в городе Астане (общая численность горожан на 1.01.2001 года составило 440.8 тыс. человек, на 1.12.2002 года составило 507.1 тыс. человек).
С приобретением статуса столицы в городе Астане произошли кардинальные изменения. В первую очередь, это повлияло на демографическую ситуацию и происходящие миграционные процессы. Если до сентября 1997 года по г. Акмоле складывалось отрицательное сальдо миграции, то с октября, в связи с передислокацией высших органов управления и власти, резко возрос приток населения и на конец года имело место положительное сальдо миграции. Основной приток населения наблюдается из других областей республики, число прибывших только за период с 1999 по 2001 годы составило 186,6 тысяч человек.
В 2001 году сальдо миграции, т.е. разность между числом прибывших на территорию города Астаны и числом выбывших за пределы города, также как и в предыдущие годы являются положительными (+51223). Данный показатель за период с января месяца по сентябрь месяц 2002 года снижается до естественного уровня и составляет 9389 человек.
Миграционные потери (превышение числа эмигрантов над иммигрантами) с государствами дальнего зарубежья составили 1,0 тысяч человек (за 9 месяцев 2002 года 583 человека), с государствами ближнего зарубежья - 2,7 тысяч человек (за 9 месяцев 2002 года 1624 человека). Отток населения как в страны СНГ, так и в страны дальнего зарубежья имеет тенденцию к снижению (таблица 1).
Основные миграционные потоки формировались в регионе за период 1999-2001 годы в основном за счет межобластной миграции и в результате обмена мигрантами со странами ближнего зарубежья. Приток населения в основном формировался за счет сельского населения из Акмолинской, Костанайской и Карагандинской областей.
Наиболее подвижно в межобластной миграции коренное население: казахи составляли более 74,6% в общем объеме, снизилась активность среди русских, их доля составила более 15,6%.
В миграционном обмене со странами дальнего и ближнего зарубежья за указанный период сложилось отрицательное сальдо миграции. Из числа выбывших по внешней миграции русские составили 63,9%, немцы - 13,9%, украинцы - 9,6%, белорусы - 3,9%, татары - 2,4%. Выбытие и прибытие русских происходили, главным образом, в рамках миграционного обмена со странами СНГ. В 2001 году при увеличении прибытия на 1287 человек, заметно снижено выбытие, которое составило 4561 человек, против 5922 человек за предыдущий год.
В миграционных потоках со странами зарубежья больше половины иммигрантов из России (58,0%), из Монголии (6,3%) и из Узбекистана - 11,4%, из Украины - 4,5%, из Азербайджана - 1,4%.
Одной из проблем миграционной политики в городе является нелегальная миграция, вызванная геополитическим расположением Казахстана, прозрачностью границ со странами СНГ, отсутствием единой согласованной политики и несовершенством законодательной базы стран содружества.
По данным Агентства Республики Казахстан по миграции и демографии, особенно много незаконных мигрантов прибыли в нашу республику из Китая, Турции, Ирана, Афганистана, Пакистана и других стран.
Некоторые иностранные граждане любыми способами, чаще всего незаконными, стремятся обосноваться в регионах. С этой целью они добиваются разрешения на пребывание в стране, заключают фиктивные браки с гражданами нашей республики, не имея гражданства, поступают в вузы и другие учебные заведения, занимаются преимущественно торговлей, создают различные коммерческие фирмы, компании, предприятия.
Существующие проблемы нелегальной миграции по г. Астане можно оценить как относительно благоприятные, в сравнении с другими регионами республики.
В структуре Управления миграционной полиции ГУВД создан и функционирует отдел режима и контроля за въездом иностранцев, обеспечивающий контроль за пребыванием иностранных граждан непосредственно в городе, на основных автомагистралях и в аэропорту.
По данным этого управления, в течение 2002 года в г. Астане зарегистрировано 24321 иностранных гражданина, из них привлечены к административной ответственности - 1347 человек, выдворен - 483 человек;
из стран СНГ - 16535 человека, из них привлечено к административной ответственности - 1231 человек и выдворено - 418 человек.
Таким образом, на положительные миграционные процессы в столице большое влияние оказали следующие факторы:
политический:
перенос столицы государства в г.Астану;
социально-экономические:
рост промышленного производства за счет реконструкции действующих и создания новых производств;
обеспечение занятости населения через осуществление инвестиционных проектов;
развитие сферы малого бизнеса и предпринимательства;
расширение занятости в альтернативных секторах экономики;
достаточно высокий уровень среднемесячной заработной платы;
улучшение инфраструктуры и системы жизнеобеспечения.

4. Цель и основные задачи миграционной политики в регионе

Основной целью миграционной политики по городу Астане являются: управление миграционными процессами, обеспечение устойчивого демографического развития, укрепление государственной безопасности и создание необходимых условий для реализации прав мигрантов, выполнение ряда мер, гарантированных основными законодательными и нормативными актами Республики Казахстан.
Задачами миграционной политики являются:
создание эффективно действующих механизмов управления миграционными процессами в городе;
определение комплекса организационных и социально-
экономических мер в регионе с целью создания необходимых условий для реализации прав мигрантов;
предупреждение и предотвращение потоков вынужденной миграции, в том числе незаконной, и негативных последствий, вызываемых ею в регионе;
создание необходимых условий для обустройства и поддержки оралманов в соответствии с действующим законодательством.
Управление миграции и демографии по городу Астане для достижения поставленных целей в своей деятельности руководствуется следующими принципами:
согласование демографической и миграционной политики с положениями Стратегического плана развития г. Астаны, в том числе создание условий для дальнейшего увеличения численности населения города, улучшение его качественного состава;
принятие мер по повышению благосостояния и качества жизни жителей столицы, недопущение фактов недовольства среди местного населения при оказании помощи репатриантам;
привлечение в регион наиболее активного населения, преимущественно хорошо обученной, высокопрофессиональной молодежи из других регионов республики, опытных специалистов, чей жизненный профессиональный опыт сможет оказать благотворное влияние на общественную жизнь города;
обеспечение условий для скорейшей адаптации мигрантов в новой среде;
создание действенного иммиграционного контроля на территории региона;
реализация квоты иммиграции;
поддержка участия общественных организаций в совместной деятельности по вопросам миграции.
Одной из важнейших задач регулирования миграционного процесса в регионе является недопущение незаконного пребывания иностранных граждан.
В целях сохранения безопасности жителей в регионе, сохранения атмосферы гражданского согласия, обеспечения стабильности необходимы следующие меры:
дальнейшее совершенствование совместной деятельности миграционной службы, таможни, органов охраны правопорядка;
техническое оснащение миграционной полиции средствами связи, автотранспортом, компьютерной и видеоаппаратурой;
создание единого банка данных в целях оперативного отслеживания миграционных процессов в регионе.

5. Основные направления и механизм реализации
миграционной политики в регионе

Основная деятельность в области внешней миграции в среднесрочной перспективе (2003-2005 годы) будет направлена на сокращение выезда граждан страны за ее пределы.

5.1. Снижение эмиграции

Основными инструментами сокращения выезда граждан страны за ее пределы является снижение эмиграции за счет: государственного регулирования трудовой миграции с целью приглашения специалистов, которые по своему профессиональному уровню отвечают спросу рынка труда, специфики развития региона; постоянного анализа состояния регионального рынка труда, в целях выявления сбалансированности вакансий и предложения рабочей силы, прогнозирования трудовой миграции;
укрепление региональной политики, прозрачности неформальных рынков труда и процессов миграции;
упреждение стихийных и неупорядоченных миграционных процессов в связи с изменениями социально-экономической и общественно-
политической ситуации;
сотрудничество с неправительственными организациями (далее - НПО) по изучению и анализу миграционных процессов;
проведение информационной кампании по миграционной политике в регионе путем теле- и радиопередач под рубриками "Мы возвратились на Родину", "Наши соотечественники за рубежом", "Мы родились в Казахстане" и т. д.

5.2. Регулирование и контроль иммиграции

Регулирование и контроль иммиграции предполагают использование следующих инструментов:
предотвращение нелегальной миграции и содействие возвращению бывших граждан страны в Республику Казахстан;
максимальное обеспечение мер по приему, размещению, обустройству на новом месте жительства бывших соотечественников, возвращающихся на свою историческую Родину;
регулирование масштабов иммиграции, исходя из экономических возможностей, уровня социально-экономического развития в регионе, политической обстановки;
пресечение незаконной миграции.
Развитие подсистемы "Оралманы" в регионе путем:
организованного переселения, приема и социального обустройства оралманов;
обеспечения своевременного и компактного их размещения и расселения, профессионального обучения и переподготовки оралманов, особенно молодежи;
содействия им в развитии малого бизнеса и в предпринимательской деятельности;
оказания государственной поддержки оралманам, прибывшим по квоте иммиграции;
выделения средств для приобретения жилья, земельных участков, льготных долгосрочных ссуд для строительства жилья;
оказания государственной адресной социальной помощи в соответствии с действующим законодательством.
Развитие подсистемы "Беженцы" путем:
создания информационного банка данных по беженцам в региональном разрезе;
содействия беженцам по возвращении их в государства происхождения;
обеспечения прав беженцев в соответствии с "Конвенцией о статусе беженцев 1951 года", "Протоколом, касающимся статуса беженцев 1967 года" и другими международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.
Развитие подсистемы "Трудовая иммиграция" путем:
регулирования внешней трудовой иммиграции с целью защиты внутреннего рынка труда;
лицензирования и квотирования трудовой деятельности иностранных граждан, прибывающих в рамках трудовой миграции;
принятия мер по предотвращению нелегальной трудовой миграции, обеспечения приоритетного права казахстанских граждан на занятие вакантных должностей, по сравнению с иностранцами, по одинаковым профессиям и квалификациям.

6. Прогнозная оценка миграции населения в городе Астане
на 2003-2005 годы

Приведенные в разделе N 3 анализы миграционного процесса последних трех лет показывают, что установившееся среднее положительное сальдо миграции населения города составляет в пределах 55,0 тыс. ежегодно. На этом анализе можно было бы предполагать увеличение численности горожан к концу 2005 года на 200 тыс. человек, 97% из которых будет составлять прибывшие по межобластной миграции, а 3% по миграции со странами дальнего и ближнего зарубежья.
Однако, наблюдавшееся резкое увеличение является результатом одномоментных мероприятий, связанных с расширением границ города и уточнений численности горожан в последние годы. Исходя из этого, а также с учетом роста численности горожан за 11 месяцев 2003 года на 13,5 тысяч, ежегодное прогнозное увеличение населения до 15 тыс. является более оптимальным. Исходя из этого можно предполагать, что к концу 2005 года ожидаемая численность горожан составит около 550,0-600,0 тысяч человек.
В соответствии с поручением Президента Республики Казахстан, Агентством Республики Казахстан по миграции и демографии разработан проект квоты иммиграции на ближайший период, который предусматривает репатриацию 100 тысяч семей, или 500 тысяч человек этнических казахов.
Согласно указанному проекту квоты иммиграции в 2003-2005 годы в город Астану прогнозируется переезд 558 семей (примерно 2790 человек) оралманов стран дальнего и ближнего зарубежья.
Согласно принятому в 1997 году Закону Республики Казахстан "О миграции населения" для возвращающихся репатриантов по квоте иммиграции предусматривается:
перемещение оралманов через границу без взимания таможенных платежей и налогов;
бесплатный проезд и бесплатный провоз имущества к временному или постоянному месту жительства;
предоставление жилья;
оплата единовременных пособий в размере 15-кратного минимального расчетного показателя на главу семьи и 10-кратного на остальных членов семьи;
своевременное решение вопросов, связанных с адаптацией на новом месте;
другие льготы, компенсации и формы адресной помощи.
Кроме этого, вне квоты иммиграции ожидается переезд семей оралманов в город Астану.
Ссылаясь на приведенные прогнозные расчеты можно предположить, что численность горожан в прогнозируемом периоде будет неуклонно расти.

7. Финансовое обеспечение, источники финансирования

Одним из решающих факторов реализации данной Программы является финансовое обеспечение.
Финансовое обеспечение программы предусматривается из местного бюджета, средств общественных фондов и неправительственных организаций, за счет спонсорской помощи и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан. Объем финансирования Программы будет уточняться ежегодно при формировании бюджета на очередной финансовый год.
По проекту квоты иммиграции в 2003-2005 годы на переселенческие мероприятия в г. Астану на период действия Программы для 558 семей оралманов предусмотрено:
из средств республиканского бюджета:
I. На выплату пособий - 38067,23 тыс. тенге, в том числе:
2003 г. - 94 семей - 470 человек - 6413,15 тыс. тенге
2004 г. - 184 семей - 920 человек - 12552,48 тыс. тенге
2005 г. - 280 семей - 1400 человек - 19101,60 тыс. тенге.
II. На провоз имущества и перевозку семей 17298,0 тыс. тенге, в том числе:
2003 г. - 94 семей - 470 человек - 2914,0 тыс. тенге
2004 г. - 184 семей - 920 человек - 5704,0 тыс. тенге
2005 г. - 280 семей - 1400 человек - 8680,0 тыс. тенге.
III. Для покупки жилья семьям оралманов 1512560,0 тыс. тенге, в том числе:
2003 г. - 94 семей - 470 человек - 139120,0 тыс. тенге
2004 г. - 184 семей - 920 человек - 544640,0 тыс. тенге
2005 г. - 280 семей - 1400 человек - 828800,0 тыс. тенге.
IV. На содержание пункта адаптации оралманов - 2430,0 тыс. тенге, в том числе:
2003 г. 810,0 тыс. тенге,
2004 г. 810,0 тыс. тенге,
2005 г. 810,0 тыс. тенге.
Всего на проведение переселенческих мероприятий из средств республиканского бюджета на период 2003-2005 годы понадобится 1570355,23 тыс. тенге.

8. Ожидаемые результаты от реализации Программы

В результате реализации мероприятий Региональной программы появятся реальные возможности для обеспечения роста численности населения столицы за счет регулирования миграционных процессов и путем привлечения высокопрофессиональных специалистов, предпринимателей - потенциальных инвесторов новых производств, соотечественников, ранее выехавших за границу на постоянное место жительства или по трудовым контрактам.
Если учесть, что на 1 декабря 2002 года в городе числится 507,1 человек, то к концу периода реализации настоящей Программы намечается выход на рубеж 550,0-560,0 тысячного населения столицы Республики Казахстан. Из них составит к концу:
2003 года - 525,0 тыс. человек.
2004 года - 540,0 тыс. человек.
2005 года - 550,0-600,0 тыс. человек.
Будут созданы условия для реализации политических, гражданских и экономических прав мигрантов. В итоге, это должно привести к укреплению общественно-политической стабильности и национальной безопасности.
В связи с этим, главной целью данной программы является гарантированное обеспечение постоянной работой жителей столицы, удовлетворение их разнообразных интересов, обеспечение максимальной социальной защищенности, отвечающей современным требованиям, возможности не только сохранения имеющихся человеческих ресурсов, но и привлечения новых производительных сил. В стремительно растущей и быстро развивающей Астане есть реальные возможности для выполнения "Программы миграционной политики города Астаны на 2003-2005 годы.

Приложение 1
к "Региональной программе миграционной
политики на период 2003-2005 годы"
от 8 апреля 2003 года N 225/42-II

Таблица 1

Динамика миграции населения в городе
за период 1999-2002 годы (человек)

____________________________________________________________________
Показатели ! 1999 г. ! 2000 г. ! 2001 г. ! 2002 г. ! 1999-
миграции ! ! ! !(за 9 ! 2002 г.г
! ! ! !месяцев) !
--------------------------------------------------------------------
Всего прибыло 61704 68950 62134 15153 207941
Всего выбыло 8342 10780 10911 5764 35797
Сальдо миграции +53362 +58170 +51223 +9389 +172144

Миграция со
странами
дальнего
зарубежья:
Прибыло 226 110 236 51 623
Выбыло 1110 1089 1266 589 4054
Сальдо миграции -884 -979 -1030 -538 -3431
Миграция по
странам СНГ:
Прибыло 529 522 1809 371 3231
Выбыло 4054 5922 4561 1995 16532
Сальдо миграции -3525 -5400 -2752 -1624 -13301

Из других
регионов страны:
Прибыло 60489 67646 58464 14731 201330
Выбыло 2718 3097 3459 3180 12454

Сальдо миграции +57771 +64549 55005 +11551 +188876
--------------------------------------------------------------------

Приложение N 2
к "Региональной программе миграционной
политики на период 2003-2005 годы"
N 225/42-II от 8 апреля 2003 года

Мероприятия
по реализации Региональной программы миграционной политики
на период 2003-2005 годы

____________________________________________________________________
N ! Мероприятия ! Форма ! Ответственные ! Срок
п/п! ! завершения ! за исполнение ! исполнения
--------------------------------------------------------------------
1. Организационное и методическое обеспечение

1. Анализ миграционной Распоряжение Управление Третий
ситуации, проведение акима города миграции и квартал
социологических демографии 2003 г.
исследований и
изучение миграционных
процессов, эмиграцион-
ного настроения
населения и т. д.,
путем создания с
городскими структурами
единой информационной
системы, что включает
в себя:

а) Организации Организаци- Управление 2003 год
автоматизированного онная струк- миграции и
аналитического тура центра демографии
центра;

б) Проектирования Проект КГП "Астана-
автоматизированной автоматизи- генплан" 2003 год
системы анализа; рованной
системы

в) Создание Информация КГП "Астана-
автоматизированной в акимат генплан" 2003 год
системы анализа; города

г) Обеспечения Решение КГП "Астана- 2004 год
взаимосвязи и акима генплан",
интеграции авто- города Управление
матизированного миграции и
аналитического демографии
центра с ГИС
г. Астаны;

д) Разработки Решение Управление 2004 год
схемы интеграции акима миграции и
всех заинтересован- города демографии,
ных ведомств в КГП "Астана-
автоматизированную генплан"
систему.

2. Создание городской Распоряжение Управление Постоянно
комиссии по опре- акима города миграции и
делению статуса демографии,
беженцев, согласно Управление
ст.16 Закона РК миграционной
"О миграции полиции
населения".

3. Контрольные проверки Акты проверок, Управление Март, июнь,
иностранных граждан, информация в миграционной сентябрь,
находящихся на тер- акимат города полиции, декабрь
ритории столицы, Управление
соблюдению требований мирации и
регистрации и визового демографии,
режима. Депортация Департамент
нелегальных мигрантов Министерства
с учетом международных труда и со-
обязательств. циальной защиты
Разработка системы населения РК
контроля нелегальной по г. Астане
миграции. (по согласова-
нию)

4. Регулирование Отчет в Управление Ежегодно,
трудовой миграции, акимат города миграционной ежеквар-
контроль за соблюде- полиции, тально
нием установленной Департамент
квоты по привлечению Министерства
иностранных специа- труда и соци-
листов и рабочих, альной защиты
выполнением обяза- населения РК
тельств по срокам по г. Астане
пребывания и замеще- (по согласо-
нию гражданами ванию),
Республики Казахстан. Департамент
труда, заня-
тости и социаль-
ной защиты
населения

5. Содействие в Отчет в Управление Постоянно
получении оралманами акимат миграции и
гражданства города демографии,
Республики Казахстан. Управление
миграционной
полиции

6. Выпуск краткого Юридический Корпоративный 2003 год
юридического справочник фонд "Сары-
справочника для Арка",
иммигрантов. Управление
миграции и
демографии

7. Обучение оралманов Информация в Управление Постоянно
основам правовых акимат города миграции и
норм законодатель- демографии,
ства Республики корпоративный
Казахстан. фонд "Сары-
Арка"

2. Экономическое регулирование миграционных процессов

8. Оказание помощи Отчет в Управление Постоянно
мигрантам в пред- акимат города миграции и
принимательской демографии,
деятельности, Департамент
выделении микро- экономики и
кредитов в целях развития
поддержки проектов малого бизнеса,
в сфере малого региональный
бизнеса по возрож- фонд по под-
дению национальных держке мало-
ремесел, производ- обеспеченных
ству ТНП и пере- граждан
работки сельхоз-
продукции.

9. Содействие Постановление Управление 2003-
оралманам в соз- акима города миграции и 2005 гг.
дании "Аула демографии,
мастеров", Департамент
налаживание экономики и
деловых связей развития
с другими центра- малого биз-
ми народно- неса, Депар-
прикладного тамент архи-
искусства. тектуры и
градострои-
тельства,
Сервис-центр
малого бизнеса,
акимы районов

10. Разработка и Проект Управление Декабрь,
внесение в предложений миграции и ежегодно
Агентство РК по демографии,
миграции и демо- Управление
графии, в акиматы миграционной
города и районов полиции
предложений по
правовому и эконо-
мическому регули-
рованию миграции.

3. Вопросы социально-трудовой адаптации

11. Расширение Постановление Управление 2003 год
Центра адаптации акимата, миграции и
для репатриантов, отчет демографии,
вторичных мигрантов Управление
и лиц, получивших коммунальной
статус беженца, собственностью,
проведение на его Департамент
базе необходимых финансов
процедур по меди-
цинскому скринингу,
регистрации и
первоначальной
адаптации.

12. Жилищно-бытовое Информация Управление Постоянно
обустройство, миграции и
содействие в демографии,
трудоустройстве Департамент
и социальная труда, занятости
поддержка и социальной
оралманов. защиты населения,
Департамент
жилья

13. Анализ возможного Предложения Управление 2003 г.
участия мигрантов миграции и
в реализации демографии,
программы "Развитие Департаменты
ипотечного креди- архитектуры и
тования и жилищного градострои-
строительства в тельства, финан-
городе Астане". сов и админист-
рирования прог-
рамм развития

14. Содействие в Письмо- Управление 2003-2005гг.
получении оралма- предложения миграции и
нами земельных Акиму города демографии,
участков для Департамент
строительства архитектуры и
жилья. градострои-
тельства

4. Вопросы укрепления внутриполитической стабильности и общественного согласия

15. В целях снижения Анализ данных. Управление Постоянно
эмиграции провести Доклад на миграции и
изучение причин, заседании демографии,
влияющих на мигра- малой Ассам- Управление
ционный отток эконо- блеи народов информации и
мически активного Казахстана, общественного
слоя населения. материалы в согласия,
Пропаганда через СМИ СМИ
СМИ перспектив
социально-экономи-
ческого развития
города, идей
духовного и меж-
национального
согласия.

16. Подготовка и прове- Научно- Управление Ежегодно
дение научно-прак- практические миграции и
тических конференций конференции демографии,
по вопросам реализа- Управление
ции приоритетов информации и
миграционной поли- общественного
тики с приглашением согласия
всех заинтересован-
ных служб, обществен-
ных организаций.

17. Профилактика трафика Сессия Управление Июль 2003
людей в зарубежье. Маслихата миграционной года
города полиции,
Департамент
Министерства
труда и соци-
альной защиты
населения РК
по г.Астане
(по согласованию),
Департамент
труда, занятости
и социальной
защиты населения

18. Проведение Радио-, Управление Ежегодно
"круглых столов" теле- миграции и
с участием передачи демографии,
реэмигрантов. Управление
информации и
общественного
согласия

5. Организационно культурные мероприятия

19. Проведение теле- Материалы в Департамент Ежеквар-
и радиопередач под СМИ. Отчет культуры, тально
рубрикой "Мы воз- в акимат Управление
вратились на Родину", города миграции и
"Мы родились в демографии,
Казахстане", пресс-служба
"Наши соотечествен- акима города
ники за рубежом",
"На работу за кордон"
и т.д.

20. Проведение Информация в Управление Ежегодно
"Дня оралманов". акимат города миграции и
демографии,
акимы районов

21. Организация встреч Информация Общественный Январь,
с творческой моло- в акимат фонд "Акбота", июль
дежью и студентами города фонд "Астана",
- оралманами. фонд по под-
Проведение детских держке мало-
утренников и других обеспеченных
культурно массовых граждан
мероприятий.
--------------------------------------------------------------------