Ескерту. Күші жойылды - ҚР Туризм және спорт министрінің 02.11.2023 № 279 және ҚР Денсаулық сақтау министрінің 06.11.2023 № 161 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрығымен.
Ескерту. Бірлескен бұйрықтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Мәдениет және спорт министрінің 30.09.2022 № 284 және ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 30.09.2022 № ҚР ДСМ-109 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрығымен.
"Туристiк салаларды дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2002 жылғы 29 желтоқсандағы N 1445 қаулысына сәйкес Бұйырамын:
1. Қocа берiлiп отырған Барлық туристiк инфрақұрылым объектiлерiнде мүгедектігі бар туристердiң демалысын қамтамасыз ету үшiн техникалық және санитарлық жағдайларды сақтау нормалары мен талаптары бекiтiлсiн.
Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Мәдениет және спорт министрінің 30.09.2022 № 284 және ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 30.09.2022 № ҚР ДСМ-109 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрығымен.2. Осы нормалар мен талаптар Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде тiркелген күнiнен бастап күшiне енедi.
|
Қазақстан Республикасының Туризм және спорт жөнiндегi агенттігі Төрағасының міндетiн атқарушы |
|
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау министрi |
Барлық туристiк инфрақұрылым объектiлерiнде мүгедектігі бар туристердiң демалысын қамтамасыз ету үшiн техникалық және санитарлық жағдайларды сақтау нормалары мен талаптары
Ескерту. Нормалары мен талаптары жаңа редакцияда – ҚР Мәдениет және спорт министрінің 30.09.2022 № 284 және ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 30.09.2022 № ҚР ДСМ-109 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрығымен.
1-тарау. Жалпы ереже
1. Барлық туристiк инфрақұрылым объектiлерiнде мүгедектігі бар туристердiң демалысын қамтамасыз ету үшiн техникалық және санитарлық жағдайларды сақтау нормалары мен талаптары (бұдан әрi – нормалар) меншiк нысанына қарамастан, қызметi мүгедектігі бар туристердiң демалысы үшiн барлық туристiк инфрақұрылым (бұдан әрi – объектiлер) түрлерiнiң ғимараттарын жобалаумен, салумен, қайта жаңартумен және пайдаланумен байланысты заңды және жеке тұлғаларға арналған.
2. Осы нормалар мен талаптарда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:
1) туризм – туристің тұрақты тұрғылықты жерін ауыстыруға байланысты емес саяхатта уақытша болуы;
2) мүгедектігі бар адам – тұрмыс-тіршілігінің шектелуіне және оны әлеуметтік қорғау қажеттігіне әкеп соқтыратын, ауруларға, мертігулерге (жаралануға, жарақаттарға, контузияларға), олардың зардаптарына, кемістіктерге байланысты организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы нашарлаған адам;
3) пандус – жолдың көлденең бетінің бір деңгейінен екіншісіне, оның ішінде кресло-арбамен ауысуға арналған қозғалыс бағыты бойынша тегіс көлбеуі бар құрылыс.
3. Туристiк демалысқа тiреу-қозғалыс аппараты бұзылған және ауыратын, оның iшiнде кресло-арбамен немесе басқа да көмекшi құралдардың көмегiмен қозғалатын; көзi нашар көретiн және естуi нашар, оның iшiнде жетекшi-иттiң көмегiмен ілесіп жүретін, мүгедектіктің нақты түрі көрсетілген тұлға үшін оның қауiпсiздiгi туралы медициналық қорытындысы бар мүгедектігі бар адамдарға рұқсат етiледi.
2-тарау. Аумаққа қойылатын талаптар
4. Мүгедектігі бар туристер үшiн туристiк объектiлер жеке ұйымдар түрiнде болуы немесе тұрғындар үшiн туристiк объектiнiң құрамына кiруi мүмкiн. Туристiк объектiлер мүгедектігі бар балаларға, үлкендерге немесе аралас, оның ішінде отбасы демалысына да арналуы мүмкiн.
5. Объектiлер оқшауланған учаскелерде, көгалдандырылған аудандарда, тұрғын үй корпустарынан магистралды көшелердiң қызыл сызығына дейінгі ара қашықтық кемiнде 30 метр болатын жерлерде орналасуға тиiс.
6. Объектiлердiң учаскелерiнде қажеттi жүрiп-тұратын жерлерi бар тұрғын үй, бақ-парк, спорттық дене шынықтыру қоғамдық және шаруашылық аймақтар көзделуге тиiс. Учаскеде оған функционалдық байланысы жоқ объектiлердi орналастыруға тыйым салынады. Туристiк объектiлердiң жер учаскесi кемiнде 1,6 метр болатын биiктiкте қоршалуға тиiс.
7. Мүгедектігі бар адамдардың учаскелерде қауiпсiз және кедергiсiз қозғалысы үшiн тиiстi алаңмен ғимаратқа кiруi; туристiк серуенге және бағытқа шығатын учаске алаңы ыңғайлы жайғасуға тиiс. Көзi нашар көретiн, көзi көрмейтiн және естiмейтiн туристер үшiн учаскелер жарықтық, түрлi-түстi, фактуралық (жүрiп өткенше) дыбыстық бағдарлар жүйесiмен жабдықталуға тиiс.
8. Қоғамдық пайдалану орындары, үйлер мен ғимараттар, туристік және серуендеу маршруттары ақпараттық белгi жүйесiмен жабдықталуға тиiс, ол мыналарды:
1) үйлер мен ғимараттардың кiре берiсiнде, туристiк бағыттың басында, барысында және аяғында, демалыс үшiн жабдықталған алаңдардың, қоғамдық көлiк аялдамаларының, автотұрақтың, сервистiк құрылғылар мен автоматтардың жанында және аумағында орнатылған, түсiнуге жеңiл көрсеткiштердi;
2) маршруттардың жолында және жаяу жүргiншiлер жолында құрылыс кедергiлерiнiң, қауiптi учаскелердiң бар екендiгі туралы, сондай-ақ қозғалыс бағытының кенеттен өзгеретiн жерiнде немесе ылдый жерлерде ескерту белгiлерiн;
3) тәулiк уақыты, әр түрлi бағыттағы объектiлердің орналасқан жерлерi мүгедектігі бар адамдардың қатысуымен өткiзiлетiн жоспарланған iс-шаралар, сервистiк құрылғылар мен автоматтарды пайдалану ережелерi туралы мәлiметтер бар ақпараттық стендiлер мен қондырғыларды қамтиды.
9. Объектiлердiң аумағында аллеяның, жолдардың, ашық алаңдар мен функционалдық аймақтардың үздiксiз жүйесi көзделуге тиiс, онда мүгедектігі бар туристердiң қозғалысы (серуенi) үшiн жақсылап жабдықтау құралдары арқылы жағдайлар жасалынады және үнемi қолдап отырылады.
10. Ағаштар мен бұталы өсімдiктер бордюрлiк тастан немесе бордюрсiз жүргiншiлер жолының шетiнен кемiнде 0,9 метр қашықтықта орналастырылуға тиiс. Көгалдандыру үшiн биiктiгi 0,5 метр аласа және 1,1 метр биiк бұталы өсiмдiктердi пайдалануға рұқсат етiлмейдi. Көгалдандыру үшiн тiкенек өсiмдiктердi пайдалануға тыйым салынады. Ағаш көшеттерiн бүкiл аумаққа еркiн шолу бағдарын қамтамасыз ету үшiн аллея және кiшiгiрiм топтар түрiнде отырғызу керек.
11. Тротуарлық плиткалар немесе жаяу жүретiн жолдардың басқа да бүркеншiктерi (бортик немесе бордюр болмаған кезде) жердiң үстiңгi қабатынан кемiнде 2,5 сантиметр биiктiкте қалануға тиiс. Адамдар жүретiн жолдарда ағаштар, бағаналар, шағын сәулет нысандары орналасқан жағдайда, арнаулы түрлi-түстi белгiсi бар қоршаулы бордюрлер немесе бұталы өсiмдiктерден, шөп гүлзәрлерiнен жасалған "жұмсақ бөгеттер", жұмыр тастардан төсенiштер салыну керек. Көздерi нашар көретiндер бөгеттiң бар екендiгi туралы ескертiлуге тиiс белгiлер кемiнде 1,5-2,0 метр ара қашықтықта көзделуге тиiс.
12. Жаяу жүретiн жолдар мен тротуарлардың енi кресло-арбалармен екi жақты қозғалыс кезiндегi қауiпсiздiгi үшiн кемiнде 1,8 метр болуға тиiс.
13. Жаяу жүретiн жолдар мен тротуарлардың ұзына бойы – 5%-тен, көлденеңi – 2%-тен аспауға тиiс. Егер рельефтiң шарттары бойынша көрсетiлген шектеулердi қамтамасыз ету мүмкiн болмаған жағдайда, ылдыйды бойлай көлденең алаңдар орналастыра отырып, кемiнде 12 метр созылатын жолға ұзындықты 10 %-кe дейiн көбейтуге рұқсат етiледi, кресло-арбаларды пайдаланатын мүгедектігі бар адамдар үшiн арнаулы жолдарды немесе пандустарды қарастыру керек.
14. Тротуарлар мен жаяу жүретiн жолдардың бүркемелерi тайғанақтауға жол бермейтiн қатты және төзiмдi материалдардан жасалуға тиiс. Себiндi, шамадан тыс кедiр-бұдырланған немесе құрылыс материалдарын пайдалануға тыйым салынады. Бетон плиталарынан жасалған бүркенiштер биiктiгi жағынан ысырылып төгiлмеуге тиiс, плиталар арасындағы жiктердiң енi 1,5 cантиметр аспауға тиіс.
15. Тротуарлар мен жаяу жүретiн жолдардың бүркенiштерi айналадағы жердiң бетiнен түсi мен материалы жағынан ерекше болуға тиiс. Тротуарлар мен жаяу жүретiн жолдардың жиегiнде (бойында) қозғалыс бағыттарының көрсеткiштерi болуға тиiс. Олар тротуарлардың деңгейiнен 10 сантиметр шығып тұратын бордюрлiк тастан жасалынады.
16. Парк аллеялары мен жолдарға жанасып жатқан және демалысқа арналған алаңдарда орындықтар орнатылуға, ал кресло-арбалардағы мүгедектігі бар адамдар үшiн қосымша бос жер (алаң) бөлiнуге тиiс. Орындықтарды аллеяның бойын жағалай орналастыру кезiнде аллеяның бойында кемiнде 0,9 метр және қақ ортасында 1,2 метр және аллеяның немесе жолдың ось сызығына 45о жоғары бұрыштық орындықтарды орналастыру кезiнде 1,5 метр және 1,6 метр болатын бос кеңiстiк болуға тиiс.
17. Көзi нашар көретiн мүгедектігі бар адамдар үшін жаяу жүретiн жолдар дыбыстық және шолу ақпараттарымен сүйемелденуге тиiс. Көзi көрмейтiндер үшiн сезiм ақпараттары тротуарларға орналастырылады және жiңiшке таяқпен немесе аяқты тигiзу арқылы сезiледi.
18. Жарық беретiн құрылғылар, фонарлар, жер бетiндегi судың ағуына арналған су тартқыштар мен торлар жаяу жүретiн жолдың бiр жағына орнатылуы керек.
19. Көпшiлiк болатын қоғамдық орындардағы негiзгi жаяу жүретiн жолдардың бойында бір-бірінен 400 метрден аспайтын ара қашықтықта орындықтары мен таксофондары бар демалыс алаңдары орналастырылуға тиiс.
20. Көпшiлiк пайдаланатын жерлерде орналасқан таксофондардың кемiнде бiреуi алаңның бүркенiш деңгейiнен 0,8 метрден артық болмайтын биiктiкке орнатылуға тиiс.
21. Почта жәшiгiнiң қабылдау ойығының деңгейiн жаяу жүретiн жолдың үстiнен 1,3 метрден артық болмайтын биiктiкке орналастыру керек.
22. Жағажайда көлеңкелi қалқасы бар және өте биiк емес сәндi қоршалған шағын учаскелер жабдықталуға тиiс. Учаскелер қатты бүркенiшi бар, енi кемiнде 65 сантиметр болатын суға жалғасатын жолмен қосылуға тиiс.
23. Суға түсу кезiнде және шомылатын аймақта биiктiгi 90 сантиметр болатын және мүгедектігі бар адамдардың суға толық батуына жеткiлiктi ұзындықта тiреуiш тұтқасы қондырылуы керек. Шомылатын аймақтағы судың түбi балдырлардан, iрi тастардан тазартылуға тиiс және топырақты болуы керек.
24. Қоғамдық әжетханалар кресло-арбалардағы мүгедектігі бар адамдар оңай және кедергiсiз жете алатындай аумақта орналастырылуға тиiс. Қоғамдық әжетханалардағы кiреберiстерде табалдырықтар болмау керек.
25. Аумақ таза ұсталынуға тиiс, қоқыстарды жинауға арналған урналар орналастырылады. Қыста аумақ қардан және мұздан тазартылуға, жазда суарылуға тиiс. Қақпағы бар қоқыс жинағыштар ғимараттан 25 метр қашықтықта цементтен немесе асфальттан бүркенiшi бар немесе кемiнде 1,5 метр биiктiкте қоршалған алаңда орналастырылуға тиiс. Қоқысты шығару 213 көлемде толған кезде, тәулiгiне бiр рет жүзеге асырылады.
3-тарау. Ғимаратқа қойылатын талаптар
26. Туристiк инфрақұрылымдардың қоғамдық үйлерi мен ғимараттары (қонақ үй, спорттық ғимараттар, көпшiлiк тамақтанатын кәсiпорындар, сауда орындары) қолданыстағы құрылыс нормалары мен ережелерiне, санитарлық нормалар мен ережелерге сәйкес келуге тиiс.
Мүгедектігі бар туристерге арналған барлық бөлмелер бiр қабатты ғимараттарда немесе көп қабатты ғимараттың бiрiншi қабатында орналастырылуға тиiс. Кресло-арбалармен қозғалатын мүгедектігі бар адамдарға арналған бөлмелерде пандустар болуға тиiс. Жетектеп жүретiн иттерi бар көздерi көрмейтiн мүгедектігі бар адамдар үшiн иттердi ұстауға арналған орындар көзделуге тиiс.
27. Объектiнiң ғимаратында қолданыстағы құрылыс нормалары мен ережелерiне және санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларға сәйкес шаруашылық ауыз суы және ыстық су, жылу, жарық канализация болуға тиіс.
28. Сатыларда кемiнде үш басқыш болуға тиiс. Сатылар саңылаусыp, тегiс, томпақ, шығыңқы жерсiз, үстiңгi қабаты бұдырмақты болуға тиiс. Басқыштың қабырғасы 5 cантиметрден артық болмайтын радиуста жұмырлау болуға тиiс. Қабырғаға жанаспайтын иiрiлмелi басқыштың екi алаңша арасындағы бөлiгiнiң қапталындағы жиегiнде аяқтың, таяқтың, балдақтың тайып кетпеуiн болдырмау үшiн биiктiгi кемiнде 2сантиметр болатын бортиктер болуға тиiс. Сатылар үшiн шығыңқы жерлердiң енi кемiнде 40 cантиметр, басқыштар өрiнiң биiктiгi 12 сантиметрден артық болмауға тиiс.
29. Соқырлар мен көзi нашар көретiндер үшiн жоғарыға көтерiлетiн және төменге түсетiн сатылар, сатылардың бiрiншi және соңғы басқыштарының тұтқалары кедiр-бұдырлы етiп жасалынуға және қарама-қарсы түстермен белгiленуге тиiс.
30. Пандустың әрбiр өрiнiң басына және аяғына енi кемiнде пандустың енiндей және ұзындығы кемiнде 1,5 метр болатын көлденең алаңдар орналастыру керек. Пандус бағыты өзгерген кезде алаңның енi кресло-арбаның бұрылуына мүмкiндiктi қамтамасыз етуге тиiс.
31. Пандус пен алаңның сыртқы қапиталының жиегi бойынша биiктiгi кемiнде 5 сантиметр болатын бортиктер көзделуге тиiс.
32. Пандустың екi жағында немесе мүгедектігі бар туристердiң қозғалуына арналған иiрiлмелi басқыштың екi алаңша арасындағы бөлiгiнде тұтқасы бар биiктiгi кемiнде 0,9 метр болатын қоршау көзделуге тиiс. Мұндай жағдайларда тұтқалар екi жақты көзделуi керек, бiреуi биiктiгi кемiнде 0,7 және 0,9 метр болатын жасы үлкен мүгедектігі бар туристерге арналған тұтқа, екiншiсi биiктiгi 0,5 метр болатын мектеп жасына дейiнгi балаларға арналған тұтқа. Тұтқалардың ұзындығы пандустың немесе сатылар бөлiгiнiң ұзындығынан үлкен болуға тиiс, олардың әрбiр жақтары кемiнде 0,3 метр болады. Тұтқалар диаметрi кемiнде 3 сантиметр болатын және 5 сантиметр артық болмайтын дөңгелектеп қиылуға немесе қалыңдығы 4 сантиметр артық болмайтын тiкбұрыштап қиылуға тиiс.
33. Мүгедектігі бар туристерге арналған үйлер мен ғимараттарға кiреберiстер атмосфералық жауын-шашыннан қорғалуы керек және кiреберiсте мөлшерi кемiнде 1,0x,5 метр болатын құрғататыны бар және жергiлiктi климаттық жағдайларға байланысты жылытатыны бар алаңдар көзделуге тиiс.
34. Бөлмелердiң, санитарлық-тұрмыс үйлерiнiң есiктерi ойығының енi кемiнде 1,2 метр болуға тиiс. Үйлердiң кiре берiсi автоматты түрде ашылатын және жабылатын, не ысырылмалы есiктермен жабдықталуға тиiс, дәлiздерде мүгедектігі бар адамдардың жүрiп-тұруы үшiн қабырғаны бойлай тұтқалар жасалынады.
35. Душқа түсетiн бөлмеде еденнiң деңгейiнен 90-130 сантиметр биiктiкте тiк тұтқа, ал ваннаға түсетiн бөлмеде ваннаны пайдалану үшiн көлденең тұтқа көзделуге тиiс.
36. Көпшiлiк пайдаланатын әжетханаларда кресло-арбамен қозғалатын мүгедектігі бар адамдар үшiн қабырғаға құрастырылған қапсырма темiр түрiндегi арнаулы құрылғылармен жабдықталған кемiнде бiр кабина болуға тиiс. Кабиналардың енi кемiнде 1,65 метр және тереңдiгi кемiнде 1,8 метр болуға тиiс.
37. Автокөлiкте (автобус, шағын автобус), темiр жол көлiгiнде арбалармен қозғалатын мүгедектігі бар адамдарды көтеруге, тасымалдауға және одан шығаруға арналған арнаулы құрылғылар болуға тиiс.
Туристiк үлгiдегi темiр жол вагонында арбадағы мүгедектігі бар жолаушыларға арналған орындар вагонға кiреберiсте орнатылуға тиiс. Купе бiр орындық немесе екi орындық (жоғары төсекке мүгедектiгі бар адамды сүйемелдеп жүретiн тұлғаны орналастыра отырып) болуға тиiс және тұтқалармен жабдықталуы керек.
38. Аялдама пункттерiнiң алаңшаларында турникеттармен, платформалармен, пандустармен жабдықталған және ақпараттық белгiмен қамтамасыз етiлген мүгедектігі бар адамдарға арналған арнаулы аймақтар болуға тиiс. Отырғызатын аймақтың енi кемiнде 1,5 метр болуға тиiс. Отырғызатын платформаның биiктiгi автокөлiк құралы еденiнiң деңгейiнде болуға тиiс.
39. Әуежай, темiр жол вокзалдарының және автовокзалдардың ғимараттары мүгедектігі бар адамдар үшiн арнаулы жабдықталған кiреберiстерiмен қамтамасыз етiлуге және тиiстi белгiмен және символмен қамсыздандырылуға тиіс.
40. Вокзалдардың перрондары мүгедектігі бар адамдарды отырғызу орындарына және олардың бағдарларына кедергiсiз тәсiлдердi қамтамасыз етуге тиiс. Аса қауiптi аймақтар арнаулы қоршаулармен, ескерту символдарымен, фактуралық-ақпараттық төсенiштермен, ал қажет болған кезде жарықтық және дыбыстық сигналдарымен жабдықталуға тиiс.
41. Темiр жолдар арқылы өткелдер арнаулы төсенiш төселген пандустармен жабдықталуға тиiс. Өткелдiң енi кемiнде 1,5 метр болуға тиiс. Темiр жол рельсiнiң көтерiңкi бөлiгi өткелдiң бүркенiшiнен 45 миллиметрден аспауға тиiс.
4-тарау. Персоналға қойылатын талаптар
42. Стационарлық туристiк объектiлерде мүгедектігі бар туристерге дәрiгерлiк медициналық көмек көрсету үшiн медикаменттермен жабдықталған медициналық пункттер болуға тиiс. Туристiк жорықтар кезiнде топтарды медицина қызметкерлерi алып жүруге тиiс.
43. Мүгедектігі бар туристерге қызмет көрсететiн барлық персонал халықтың санитарлық-эпидемиологиялық игiлiгi саласындағы уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiпте жұмысқа қосылар кезде алдын ала және одан әрi кезеңдiк медициналық тексеруден өтуге мiндеттi. Әрбiр қызметкерде медициналық тексерудiң нәтижелерi мен гигиеналық оқудан өткенi туралы деректер жазылған жеке медициналық кiтапша болуға тиiс. Медициналық кiтапша жұмыс орынында сақталуға тиiс.
44. Барлық туристiк инфрақұрылым түрлерiнiң персоналы мүгедектігі бар туристердiң демалысын қамтамасыз ету жөнiнде арнаулы дайындықтан өтуге тиіс.
