Аудандық мәслихаттың (IY сайланған XXX сессиясы) 2010 жылғы 23 желтоқсандағы N 231-4/30 "2011 - 2013 жылдарға арналған аудан бюджеті туралы" шешіміне өзгерістер енгізу туралы

Мерзімі біткен

Павлодар облысы Железин аудандық мәслихатының 2011 жылғы 25 қазандағы N 299-4/38 шешімі. Павлодар облысының Әділет департаментінде 2011 жылғы 09 қарашада N 12-6-123 тіркелді. Мерзімі өткендіктен қолданыс тоқтатылды

      Қазақстан Республикасының 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Бюджет кодексінің 109-бабы 5-тармағына, Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Заңының 6-бабы 1-тармағының 1)-тармақшасына, Павлодар облыстық мәслихатының (IV сайланған XXXVIII сессиясы) 2011 жылғы 14 қазандағы "Облыстық мәслихаттың (IV сайланған XXIX сессиясы) 2010 жылғы 13 желтоқсандағы "2011 - 2013 жылдарға арналған облыстық бюджет туралы" N 324/29 шешіміне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" N 394/38 шешіміне сәйкес аудандық мәслихат ШЕШІМ ЕТЕДІ:

      1. Железинка аудандық мәслихаттың (IY сайланған XXX сессиясы) 2010 жылғы 23 желтоқсандағы N 231-4/30 "2011 - 2013 жылдарға арналған аудан бюджеті туралы" шешіміне (нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу Тізілімінде N 12-6-103 болып тіркелген, 2011 жылғы 15 қаңтардағы аудандық "Родные просторы" газетінің N 3 жарияланған) келесі өзгерістер енгізілсін:

      көрсетілген шешімнің 1 қосымшасы осы шешімнің қосымшасына сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

      2. Осы шешімнің орындалуын бақылау аудандық мәслихаттың әлеуметтік-экономикалық даму және бюджеттік тұрақты комиссиясына жүктелсін.

      3. Осы шешім 2011 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

Аудан мәслихатының


сессиясының төрағасы

Б. Аипов

Аудан мәслихатының хатшысы

В. Крутиков


  Железинка аудан мәслихатының
2011 жылғы 25 қазандағы
IV шақырылымның кезектен
тыс XXXVIII сессиясы
N 299-4/38 шешіміне
қосымша

2011 жылғы аудан бюджеті

Санаты

Барлығы (мың теңге)


Сыныбы



Ішкі сыныбы




Атауы

1

2

3

4

5




I. КІРІСТЕР

2046784

1



Салықтық түсімдер

343714


01


Табыс салығы

127679



2

Жеке табыс салығы

127679


03


Әлеуметтiк салық

100622



1

Әлеуметтік салық

100622


04


Меншікке салынатын салықтар

101828



1

Мүлікке салынатын салықтар

75200



3

Жер салығы

1697



4

Көлік құралдарына салынатын салық

13535



5

Бірыңғай жер салығы

11 396


05


Тауарларға, жұмыстарға және қызметтер көрсетуге салынатын ішкі салықтар

12230



2

Акциздер

1668



3

Табиғи және басқа ресурстарды пайдаланғаны үшiн түсетiн түсiмдер

8479



4

Кәсіпкерлік және кәсіби қызметті жүргізгені үшін алынатын алымдар

2083


08


Заңдық мәнді іс-әрекеттерді жасағаны және (немесе) оған уәкілеттігі бар мемлекеттік органдар немесе лауазымды адамдар құжаттар бергені үшін алынатын міндетті төлемдер

1355



1

Мемлекеттік баж

1355

2



Салықтық емес түсiмдер

5968


01


Мемлекеттік меншіктен түсетін кірістер

1053



5

Мемлекет меншігіндегі мүлікті жалға беруден түсетін кірістер

933



9

Мемлекеттің меншігінен түсетін өзгеде кірістер

120


02



Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуінен түсетін түсімдер

1 122



1

Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелердің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өткізуінен түсетін түсімдер

1 122


06


Басқа да салықтық емес түсiмдер

3793



1

Басқа да салықтық емес түсiмдер

3793

3



Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер

877


01


Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату

30



1

Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату

30


03


Жердi және материалдық емес активтердi сату

847



1

Жердi сату

700



2

Материалдық емес активтерді сату

147

4



Трансферттердің түсімдері

1 696 225


02


Мемлекеттік басқарудың жоғары тұрған органдарынан түсетін трансферттер

1 696 225



2

Облыстық бюджеттен түсетін трансферттер

1 696 225


Функционалдық топ

Барлығы (мың теңге)


Кіші функция



Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі




Бағдарлама





Атауы

1

2

3

4

5

6





II. ШЫҒЫНДАР

2 128 257

01




Жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер

208 861


1



Мемлекеттiк басқарудың жалпы функцияларын орындайтын өкiлдi, атқарушы және басқа органдар

183 177



112


Аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихатының аппараты

14 631




001

Аудан (облыстық маңызы бар қала) мәслихатының қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер

14 455




003

Мемлекеттік органдардың күрделі шығыстары

176



122


Аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімінің аппараты

50548




001

Аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімінің қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер

50 548



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

117 998




001

Қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің қызметін қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер

115 441




022

Мемлекеттік органдардың күрделі шығыстары

2 557


2



Қаржылық қызмет

9 469



452


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) қаржы бөлімі

9 469




001

Аудандық бюджетті орындау және коммуналдық меншікті басқару (облыстық маңызы бар қала) саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

8 423




003

Салық салу мақсатында мүлікті бағалауды жүргізу

159




011

Коммуналдық меншікке түскен мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау және сату

537




018

Мемлекеттік органдардың күрделі шығыстары

350


5



Жоспарлау және статистикалық қызмет

16 215



453


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) экономика және бюджеттік жоспарлау бөлімі

16 215




001

Экономикалық саясатты, мемлекеттік жоспарлау жүйесін қалыптастыру және дамыту және аудандық (облыстық маңызы бар қаланы) басқару саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

16 215

02




Қорғаныс

7 502


1



Әскери мұқтаждар

7 502



122


Аудан (облыстық маңызы бар қала) әкімінің аппараты

7 502




005

Жалпыға бірдей әскери міндетті атқару шеңберіндегі іс-шаралар

7 502

04




Бiлiм беру

1 299 158


1



Мектепке дейiнгi тәрбие және оқыту

69 217



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

69 217




004

Мектепке дейінгі тәрбие ұйымдарын қолдау

68 917




025

Мектеп мұғалімдеріне және мектепке дейінгі ұйымдардың тәрбиешілеріне біліктілік санаты үшін қосымша ақының көлемін ұлғайту

300


2



Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта бiлiм беру

1 195 311



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

6 925




005

Ауылдық (селолық) жерлерде балаларды мектепке дейін тегін алып баруды және кері алып келуді ұйымдастыру

6 925



464


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім бөлімі

1 188 386




003

Жалпы білім беру

1 181 666




006

Балаларға қосымша білім беру

6 720


9



Бiлiм беру саласындағы өзге де қызметтер

34 630



464


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) білім бөлімі

34 630




001

Жергілікті деңгейде білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

13 337




005

Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мемлекеттiк бiлiм беру мекемелер үшiн оқулықтар мен оқу-әдiстемелiк кешендерді сатып алу және жеткiзу

8 119




007

Аудандық (қалалық) ауқымдағы мектеп олимпиадаларын және мектептен тыс іс-шараларды өткiзу

3 319




015

Қорғаншыларға (қамқоршыларға) жетім баланы (жетім балаларды) және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы (балаларды) қамтамасыз етуге ай сайын ақшалай қаражат төлеуге

6 955




020

Үйде оқытылатын мүгедек балаларды құрал-жабдықтармен, бағдарламалық жинақпен қамтамасыз етуге

2 900

05




Денсаулық сақтау

281


9



Денсаулық сақтау саласындағы өзге де қызметтер

281



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

281




002

Ерекше жағдайларда сырқаты ауыр адамдарды дәрігерлік көмек көрсететін ең жақын денсаулық сақтау ұйымына жеткізуді ұйымдастыру

281

06




Әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамсыздандыру

90 087


2



Әлеуметтiк көмек

70 654



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

11 933




003

Мұқтаж азаматтарға үйінде әлеуметтiк көмек көрсету

11 933



451


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі

58 721




002

Еңбекпен қамту бағдарламасы

14 376




005

Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек

1 943




006

Тұрғын үй көмегі

321




007

Жергілікті өкілетті органдардың шешімі бойынша мұқтаж азаматтардың жекелеген топтарына әлеуметтік көмек

26 219




010

Үйден тәрбиеленіп оқытылатын мүгедек балаларды материалдық қамтамасыз ету

774




014

Мұқтаж азаматтарға үйде әлеуметтiк көмек көрсету

1 773




016

18 жасқа дейінгі балаларға мемлекеттік жәрдемақылар

2 289




017

Мүгедектерді оңалту жеке бағдарламасына сәйкес, мұқтаж мүгедектерді міндетті гигиеналық құралдармен қамтамасыз етуге, және ымдау тілі мамандарының, жеке көмекшілердің қызмет көрсету

3 583




023

Жұмыспен қамту орталықтарының қызметін қамтамасыз ету

7 443


9



Әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамтамасыз ету салаларындағы өзге де қызметтер

19 433



451


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі

19 433




001

Жергілікті деңгейде халық үшін әлеуметтік бағдарламаларды жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуді іске асыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

19 144




011

Жәрдемақыларды және басқа да әлеуметтік төлемдерді есептеу, төлеу мен жеткізу бойынша қызметтерге ақы төлеу

289

07




Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық

180 932


1



Тұрғын үй шаруашылығы

86 014



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

380




007

Аудандық маңызы бар қаланың, кенттік,ауылдық (селоның), ауылдық (селолық) округтің мемлекеттік тұрғын үй қорының сақталуын ұйымдастыру

380



458


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі

2 680




004

Азаматтардың жекелеген санаттарын тұрғын үймен қамтамасыз ету

2 440




005

Авариялық және ескі тұрғын үйлерді бузу

240



472


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс, сәулет және қала құрылысы бөлімі

82 954




003

Мемлекеттік коммуналдық тұрғын үй қорының тұрғын үй құрылысы және (немесе) сатып алу

68 600







018

Жұмыспен қамту-2020 бағдарламасы шеңберінде инженерлік-коммуникациялық инфрақұрылымдарды дамыту

14 354


2



Коммуналдық шаруашылық

76 309



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

866




014

Елді мекендерді сумен жабдықтауды ұйымдастыру

866



458


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі

1 898




012

Сумен жабдықтау және су бөлу жүйесінің қызмет етуі

1 898



472


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс, сәулет және қала құрылысы бөлімі

73 545




005

Коммуналдық шаруашылығын дамыту

73 545


3



Елді-мекендерді көркейту

18 609



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

18 609




008

Елді мекендерде көшелерді жарықтандыру

7 793




009

Елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету

8 368




010

Жерлеу орындарын күтіп-ұстау және туысы жоқ адамдарды жерлеу

106




011

Елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыру

2 342

08




Мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістiк

195 565


1



Мәдениет саласындағы қызмет

133 940



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

29 934




006

Жергілікті деңгейде мәдени-демалыс жұмыстарын қолдау

29 934



457


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімі

104 006




003

Мәдени-демалыс жұмысын қолдау

101 601




015

Тарихи-мәдени мұра ескерткіштерін сақтауды және оларға қол жетулікті қамтамасыз ету

2 405


2



Спорт

3 458



457


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімі

3 458




009

Аудандық (облыстық маңызы бар қалалық) деңгейде спорттық жарыстар өткiзу

3 458


3



Ақпараттық кеңiстiк

39 714



456


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) ішкі саясат бөлімі

7 495




002

Газеттер мен журналдар арқылы мемлекеттік ақпараттық саясат жүргізу жөніндегі қызметтер

6 854




005

Телерадио хабарларын тарату арқылы мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу жөніндегі қызметтер

641



457


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімі

32 219




006

Аудандық (қалалық) кiтапханалардың жұмыс iстеуi

31 927




007

Мемлекеттік тілді және Қазақстан халықтарының басқа да тілдерін дамыту

292


9



Мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңiстiктi ұйымдастыру жөнiндегi өзге де қызметтер

18 453



456


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) ішкі саясат бөлімі

6 837




001

Жергілікті деңгейде ақпарат, мемлекеттілікті нығайту және азаматтардың әлеуметтік сенімділігін қалыптастыру саласында мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

6 170




003

Жастар саясаты саласындағы өңірлік бағдарламаларды iске асыру

492




006

Мемлекеттік органдардың күрделі шығыстары

175



457


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімі

11 616




001

Жергілікті деңгейде мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

8 116




014

Мемлекеттік органдардың күрделі шығыстары

3500

10




Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны және жануарлар дүниесін қорғау, жер қатынастары

66 386


1



Ауыл шаруашылығы

15 071



453


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) экономика және бюджеттік жоспарлау бөлімі

3 356




099

Ауылдық елді мекендер саласының мамандарын әлеуметтік қолдау шараларын іске асыру

3 356



472


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс, сәулет және қала құрылысы бөлімі

5 574




010

Ауыл шаруашылығы объектілерін дамыту

5 574



473


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) ветеринария бөлімі

6 141




001

Жергілікті деңгейде ветеринария саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

5 927




005

Мал көмінділерінің (биотермиялық шұнқырлардың) жұмыс істеуін қамтамасыз ету

214


2



Су шаруашылығы

29 802



472


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс, сәулет және қала құрылысы бөлімі

29 802




012

Сумен жабдықтау жүәесін дамыту

29 802


6



Жер қатынастары

7 936



463


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жер қатынастары бөлімі

7 936




001

Аудан (облыстық маңызы бар қала) аумағында жер қатынастарын реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

6 134




004

Жерді аймақтарға бөлу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру

1594




007

Мемлекеттік органдардың күрделі шығындары

208


9



Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы және қоршаған ортаны қорғау мен жер қатынастары саласындағы өзге де қызметтер

13 577



473


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) ветеринария бөлімі

13 577




011

Эпизоотияға қарсы іс-шаралар жүргізу

13 577

11




Өнеркәсіп, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі

8 955


2



Сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі

8 955



472


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) құрылыс, сәулет және қала құрылысы бөлімі

8 955




001

Жергілікті деңгейде құрылыс, сәулет және қала құрылысы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

8 955

12




Көлiк және коммуникация

42 171


1



Автомобиль көлiгi

42 021



123


Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің аппараты

22 775




013

Аудандық маңызы бар қалаларда, кенттерде, ауылдарда (селоларда), ауылдық (селолық) округтерде автомобиль жолдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету

22 775



458


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі

19 246




023

Автомобиль жолдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету

19 246


9



Көлiк және коммуникациялар саласындағы өзге де қызметтер

150



458


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі

150




024

Кентiшiлiк (қалаiшiлiк), қала маңындағы ауданiшiлiк қоғамдық жолаушылар тасымалдарын ұйымдастыру

150

13




Басқалар

27 311


3



Кәсiпкерлiк қызметтi қолдау және бәсекелестікті қорғау

303



454


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) кәсіпкерлік және ауыл шаруашылығы бөлімі

303




006

Кәсіпкерлік қызметті қолдау

303


9



Басқалар

27 008



451


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімі

3 120




022

"Бизнестің жол картасы – 2020" бағдарламасы шеңберінде жеке меншік кәсіпкерлікті қолдауға

3 120



452


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) қаржы бөлімі

1 642




012

Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органының резерві

1 642



454


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) кәсіпкерлік және ауыл шаруашылығы бөлімі

14 040




001

Жергілікті деңгейде кәсіпкерлік, өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

14 040



458


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары бөлімі

8 206




001

Жергілікті деңгейде тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

8 044




013

Мемлекеттік органдардың күрделі шығындары

162

15




Трансферттер

1 048

15

1



Трансферттер

1 048

15

1

452


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) қаржы бөлімі

1 048

15

1

452

006

Нысаналы пайдаланылмаған (толық пайдаланылмаған) трансферттерді қайтару

462




 024

Мемлекеттік органдардың функцияларын мемлекеттік басқарудың төмен тұрған деңгейлерінен жоғарғы деңгейлерге беруге байланысты жоғары тұрған бюджеттерге берілетін ағымдағы нысаналы трансферттер

586





III. Таза бюджеттік кредіт беру

13 440

10




Ауыл ,су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны және жануарлар дүниесін қорғау, жер қатынастары

14 288


 1



Ауыл шаруашылығы

14 288



 453


Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) экономика және бюджеттік жоспарлау бөлімі

14 288




 006

Ауылдық елді мекендердің әлеуметтік саласының мамандарын әлеуметтік қолдау шараларын іске асыру үшін бюджеттік кредиттер

14 288

 5




Бюджеттік кредиттерді өтеу

848


 01



Бюджеттік кредиттерді өтеу

848




 1

Мемлекеттік бюджеттен берілген бюджеттік кредиттерді өтеу

848





IV. Қаржылық активтердін операциялық қалдығы

0





V. Бюджет дефициті

-94 913





VI. Бюджет дефицитін қаржыландыру

94 913


Егер Сіз беттен қате тапсаңыз, тінтуірмен сөзді немесе фразаны белгілеңіз және Ctrl+Enter пернелер тіркесін басыңыз

 

бет бойынша іздеу

Іздеу үшін жолды енгізіңіз

Кеңес: браузерде бет бойынша енгізілген іздеу бар, ол жылдамырақ жұмыс істейді. Көбінесе, ctrl-F пернелері қолданылады