"Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 42-бабы 6-тармағының үшінші бөлігіне, "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" 2003 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабы 1-тармағының 5) тармақшасына және "Мемлекеттік статистика туралы" 2010 жылғы 19 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабы 3-тармағының 2) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдарын қоспағанда) үшін мынадай пруденциалдық нормативтер және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттер белгіленсін:
1) пруденциалдық нормативтер:
консервациялық буферді ескере отырып, мәні 8 (сегіз) пайыз құрайтын, резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілігі коэффициенті – 10 (он) пайыз;
бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғары мөлшері, оның мәні:
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалымен ерекше қатынастармен байланысты тұлғалар болып табылатын қарыз алушылар үшін – 0,10;
басқа қарыз алушылар үшін – 0,25 (оның ішінде бланктік қарыздар, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің филиалында қарыз алушының алдында не ағымдағы және келесі 2 (екі) ай ішінде қарыз алушыға талаптар туындайтын үшінші тұлғалардың пайдасына қарыз алушы үшін қамтамасыз етілмеген шартты міндеттемелер бойынша, Standard & Poor's агенттігінің рейтингі немесе Moody's Investors Service және Fitch рейтингтік агенттіктерінің Қазақстан Республикасының тәуелсіз рейтингінен кемінде 1 (бір) тармаққа төмен осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резиденттеріне және Standard & Poor' s агенттігінің "А" - дан төмен емес рейтингі немесе Moody's Investors Service және Fitch рейтингтік агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне қойылатын талаптарды қоспағанда, тиісті қарыз алушылардың міндеттемелері бойынша);
"Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамы үшін – 0,5 құрайды;
ең төмен мәндері мыналарды құрайтын өтімділік коэффициенттері:
k4 – 0,3;
k4-1 – 1;
k4-2 – 0,9;
k4-3 – 0,8;
k4-4 – 1;
k4-5 – 0,9;
k4-6 – 0,8;
ең төмен мәндері мыналарды құрайтын өтімділікті өтеу және нетто тұрақты қорландыру коэффициенттері:
өтімділікті өтеу коэффициенті:
2022 жылғы 1 қаңтарға дейін – 0,9;
2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 1;
нетто тұрақты қорландыру коэффициенті – 1;
Қазақстан Республикасы бейрезиденттері алдындағы міндеттемелерге Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын капиталдандыру, оның ең жоғары мәні 1 болады;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру бойынша коэффициент, оның ең төмен мәні 1 болады;
2) сақталуы міндетті өзге де нормалар:
резерв ретінде қабылданатын активтердің ең төмен мөлшері, оның мәні 10 000 000 000 (он миллиард) теңгені құрайды;
3) лимиттер:
ашық валюталық позиция лимиттері, оның мәндері:
Standard & Poor's агенттiгiнiң "А"-дан төмен емес тәуелсiз рейтингi бар немесе Moody's Investors Service және Fitch агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердiң шетел валюталары және "еуро" валютасы, сондай-ақ тазартылған бағалы металдар бойынша ашық валюталық позиция (ұзақ және қысқа) лимитi – резерв ретінде қабылданатын активтері шамасының 12,5 (он екі бүтін оннан бес) пайызынан;
Standard & Poor's агенттiгiнiң "А"-дан төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе Moody's Investors Service және Fitch агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң шетел валюталары бойынша ашық валюталық позиция (ұзақ және қысқа) лимитi – резерв ретінде қабылданатын активтері шамасының 5 (бес) пайызынан;
валюталық нетто-позиция лимитi – резерв ретінде қабылданатын активтері шамасының 25 (жиырма бес) пайызынан аспайды.
2. Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары үшін мынадай пруденциалдық нормативтер және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттер белгіленсін:
1) пруденциалдық нормативтер:
консервациялық буферді ескере отырып мәні 8 (сегіз) пайыз құрайтын, резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілігі коэффициенті – 10 (он) пайыз;
бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғары мөлшері, оның мәні:
Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалымен ерекше қатынастармен байланысты тұлғалар болып табылатын қарыз алушылар үшін k3-1 – 0,10;
басқа қарыз алушылар үшін – 0,25 (оның ішінде бланктік қарыздар, Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкінің филиалында қарыз алушының алдында не ағымдағы және келесі 2 (екі) ай ішінде қарыз алушыға талаптар туындайтын үшінші тұлғалардың пайдасына қарыз алушы үшін қамтамасыз етілмеген шартты міндеттемелер бойынша, Standard & Poor s агенттігінің рейтингі немесе Moody's Investors Service және Fitch рейтингтік агенттіктерінің Қазақстан Республикасының тәуелсіз рейтингінен кемінде 1 (бір) тармаққа төмен осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резиденттеріне және Standard & Poor's агенттігінің "А" - дан төмен емес рейтингі немесе Moody's Investors Service және Fitch рейтингтік агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне қойылатын талаптарды қоспағанда, тиісті қарыз алушылардың міндеттемелері бойынша);
"Қазақстанның Даму Банкі" акционерлік қоғамы үшін – 0,5 құрайды;
ең төмен мәндері мыналарды құрайтын өтімділік коэффициенттері:
k4 – 1;
k4-1 – 1;
k4-2 – 0,9;
k4-3 – 0,8;
k4-4 – 1;
k4-5 – 0,9;
k4-6 – 0,8;
Қазақстан Республикасы бейрезиденттері алдындағы міндеттемелерге Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалын капиталдандыру, оның ең жоғары мәні 1 болады;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру бойынша коэффициент, оның ең төмен мәні 1 болады;
2) сақталуы міндетті өзге де нормалар:
резерв ретінде қабылданатын активтердің ең төмен мөлшері, оның мәні 10 000 000 000 (он миллиард) теңгені құрайды;
3) лимиттер:
ашық валюталық позиция лимиттері, олардың мәндері:
Standard & Poor's агенттiгiнiң "А"-дан төмен емес тәуелсiз рейтингi бар немесе Moody's Investors Service және Fitch агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердiң шетел валюталары және "еуро" валютасы, сондай-ақ тазартылған бағалы металдар бойынша ашық валюталық позиция (ұзақ және қысқа) лимитi – резерв ретінде қабылданатын активтері шамасының 12,5 (он екі бүтін оннан бес) пайызынан;
Standard & Poor's агенттiгiнiң "А"-дан төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе Moody's Investors Service және Fitch агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң шетел валюталары бойынша ашық валюталық позиция (ұзақ және қысқа) лимитi – резерв ретінде қабылданатын активтері шамасының 5 (бес) пайызынан;
валюталық нетто-позиция лимитi – резерв ретінде қабылданатын активтері шамасының 25 (жиырма бес) пайызынан аспайды.
3. Мыналар:
1) осы қаулыға 1-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары) үшін пруденциалдық нормативтердің және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттердің нормативтік мәндері;
2) осы қаулыға 2-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары) үшін пруденциалдық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді есептеу әдістемесі;
3) осы қаулыға 3-қосымшаға сәйкес Резерв ретінде қабылданатын Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктері филиалдарының) активтерін қалыптастыру қағидалары бекітілсін.
4. Қаржы ұйымдарының әдіснамасы және пруденциялық реттеу департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:
1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;
2) осы қаулыны ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;
3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген іс-шараның орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.
5. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Төрағасының жетекшілік ететін орынбасарына жүктелсін.
6. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту Агенттігінің Төрағасы |
М. Абылкасымова |
"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі
"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасы
Стратегиялық жоспарлау
және реформалар агенттігінің
Ұлттық статистика бюросы
Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка от 12 февраля 2021 года № 23 Қаулыға 1-қосымша |
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары) үшін пруденциалдық нормативтердің және сақталуға міндетті өзге де нормалар мен лимиттердің нормативтік мәндері
№ | Пруденциалдық нормативтердің, сақталуға міндетті өзге де нормалар мен лимиттердің атауы | Нормативтік мәні |
Пруденциалдық нормативтер: | ||
1 | Резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілігі коэффициентінің ең төмен мәні, k1: | |
1) | резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілігі коэффициенті, k1 | 8% |
2) | консервациялық буферді ескере отырып, резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілігі коэффициенті | 10% |
2 | Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) бір қарыз алушысына тәуекелдің ең жоғары мөлшері, k3: | |
1) | Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалымен (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалымен) ерекше қатынастармен байланысты тұлғалар болып табылатын қарыз алушылар үшін, k3-1 | 0,10 |
2) | басқа қарыз алушылар үшін, k3 | 0,25 |
3) | басқа қарыз алушылар үшін бланктік қарыздар, Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкінің филиалында қарыз алушының алдында не ағымдағы және келесі 2 (екі) ай ішінде қарыз алушыға талаптар туындайтын үшінші тұлғалардың пайдасына қарыз алушы үшін шартты міндеттемелер бойынша, Standard & Poor' s агенттігінің рейтингі немесе Moody' s Investors Service және Fitch рейтингтік агенттіктерінің Қазақстан Республикасының тәуелсіз рейтингінен 1 (бір) тармаққа төмен емес осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резиденттеріне және Standard & Poor' s агенттігінің "А" - дан төмен емес рейтингі немесе Moody' s Investors Service және Fitch рейтингтік агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне қойлатын талаптарды қоспағанда, тиісті қарыз алушылардың міндеттемелері бойынша | 0,10 |
4) | "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамы үшін | 0,5 |
3 | Ағымдағы өтімділік коэффициентінің ең төмен мәндері: | |
1) | Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы үшін, k4 | 0,3 |
2) | Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы үшін, k4 | 1 |
4 | Қазақстан Республикасының бейрезидент – банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) мерзімді өтімділік және мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттерінің ең төменгі мәндері): | |
1) | k4-1 | 1 |
2) | k4-2 | 0,9 |
3) | k4-3 | 0,8 |
4) | k4-4 | 1 |
5) | k4-5 | 0,9 |
6) | k4-6 | 0,8 |
5 | Өтімділікті өтеу коэффициентінің ең төмен мәні: | |
1) | 2022 жылғы 1 қаңтарға дейін | 0,9 |
2) | 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап | 1 |
6 | Нетто тұрақты қорландыру коэффициентінің ең төмен мәні | 1 |
7 | Қазақстан Республикасы бейрезиденттері алдындағы міндеттемелерге Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкінің филиалын) капиталдандырудың ең жоғары мәні, k7 | 1 |
8 | Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру бойынша коэффициентінің ең төмен мәні | 1 |
Өзге нормалар: | ||
9 | Резерв ретінде қабылданатын Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) активтерінің ең төмен мөлшері | 10 000 000 000 (он миллиард) теңге |
Лимиттер: | ||
10 | Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) ашық валюталық позиция лимиттері резерв ретінде қабылданатын активтердің шамасынан аспайды: | |
1) | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А" төмен емес тәуелсiз рейтингi бар немесе Moody's Investors Service және Fitch агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердiң шетел валюталары және "еуро" валютасы, сондай-ақ тазартылған қымбат металдар бойынша ашық валюталық позиция (ұзақ және қысқа) лимитi | 12,5% |
2) | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А" төмен емес тәуелсiз рейтингi бар немесе Moody's Investors Service және Fitch агенттіктерінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердiң шетел валюталары бойынша ашық валюталық позиция (ұзақ және қысқа) лимитi | 5% |
3) | валюталық нетто-позиция лимитi | 25% |
Қаулыға 2-қосымша |
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары) үшін пруденциалдық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді есептеу әдістемесі
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары) үшін пруденциалдық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді есептеу әдістемесі (бұдан әрі – Әдістеме) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Заң) 42-бабы 6-тармағының үшінші бөлігіне сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары) үшін пруденциалдық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді есептеу әдістемесін белгілейді.
2-тарау. Резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткiлiктiлiгі коэффициентін есептеу әдістемесі
1-параграф. Резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткiлiктiлiгі коэффициентін есептеу
2. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) резерв ретінде қабылданатын активтерінің k1 жеткiлiктiлiгі коэффициенті мынадай формула бойынша есептеледі:
РҚА –Әдістеменің осы тарауының 2-параграфына сәйкес есептелген резерв ретінде қабылданатын активтер;
А1 – Әдістеменің осы тарауының 3-параграфына сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша есептелген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер;
А2 – Әдістеменің осы тарауының 4-параграфына сәйкес нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер;
ОТ – Әдістеменің осы тарауының 5-параграфына сәйкес есептелген операциялық тәуекел.
3. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) активтері, тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген, резерв ретінде қабылданатын активтердің k1 жеткіліктілік коэффициентінің есебіне қабылданатын шартты және ықтимал міндеттемелер халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) шегергенде енгізіледі
2-параграф. Резерв ретінде қабылданатын активтерді есептеу
4. Резерв ретінде қабылданатын активтер (РҚА):
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары) үшін пруденциалдық нормативтердің және сақталуға міндетті өзге де нормалар мен лимиттердің нормативтік мәндерінің (бұдан әрі – Нормативтер) 1-тармағында көзделген резерв ретінде қабылданатын активтердің, және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі салымдарының ең төмен мөлшерінің сомасы ретінде есептелетін бас офистің шоттарының;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) өткен жылдардағы қызметінің нәтижелері (таза кірістер);
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ағымдағы жылғы қызметінің нәтижелері (таза кірістер);
негізгі құралдарды қайта бағалау резервтері және өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша ескерілетін бағалы қағаздардың құнын қайта бағалау резервтері;
өзге жиынтық кіріс арқылы әділ құны бойынша ескерілетін қарыздар құнын қайта бағалау резервтері;
мынадай реттеушілік түзетулерді шегергенде:
гудвиллді қоса алғанда, материалдық емес активтерді;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) өткен және ағымдағы жылғы қызметінің нәтижелері (таза шығындары);
басқа да қайта бағалау бойынша резервтердің;
шегерілетін уақыт айырмаларына қатысты танылған, кейінге қалдырылған салық активтері бөлігін қоспағанда, кейінге қалдырылған салық активінің;
мұндай міндеттеме бойынша кредиттік тәуекелдің өзгеруіне байланысты қаржылық міндеттеменің әділ құнының өзгеруінен түсетін кірістердің немесе болатын зияндардың;
Әдістеменің осы тармағының үшінші бөлігінде көрсетілген инвестициялардың сомасы шегеріледі.
5. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент ислам банкі филиалының) акцияларға (жарғылық капиталға қатысу үлестеріне), мерзімсіз қаржы құралдарына, қаржылық есептілігі Қазақстан Республикасы бейрезидент- банкінің (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің) халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес жасалған кезде шоғырландырылмайтын заңды тұлғалардың реттелген борышына (бұдан әрі-қаржы құралдары) инвестициялар резерві ретінде қабылданатын активтерден шегеру мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:
егер Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалы) орналастырылған акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) кемінде 10 (он) пайызына ие қаржы ұйымдарының қаржы құралдарына Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) инвестициялары жиынтығында Әдістеменің 4-тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулер қолданылғаннан кейін Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) резерв ретінде қабылданатын активтерінен 10 (он) пайыздан асатын болса, артылған сома резерв ретінде қабылданатын активтерден шегерілуге тиіс;
егер Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) орналастырылған акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызына ие қаржы ұйымының жай акцияларына Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) инвестициялары жиынтығында Әдістеменің 4-тармағында және осы тармағының бірінші бөлігінің екінші абзацында көрсетілген реттеуіш түзетулер қолданылғаннан кейін резерв ретінде қабылданатын активтерінің 10 (он) пайызынан асатын болса, артылған сома резерв ретінде қабылданатын активтерден шегерілуге тиіс;
егер шегерілетін уақытша айырмаларға қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерінің бір бөлігі Әдістеменің 4-тармағында және осы тармағының бірінші бөлігінің екінші абзацында көрсетілген реттеуіш түзетулерді қолданғаннан кейін резерв ретінде қабылданатын активтердің 10 (он) пайызынан асатын болса, асып кету сомасы резерв ретінде қабылданатын активтерден шегерілуге тиіс;
егер Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) орналастырылған акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызына ие қаржы ұйымының жай акцияларына Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) инвестициялары және шегерілетін уақытша айырмаларға қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерінің бір бөлігі жиынтығында Әдістеменің осы тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулерді қолданғаннан кейін резерв ретінде қабылданатын активтер айырмасының 17,65 (он жеті бүтін жүзден алпыс бес) пайызынан және Әдістеменің 4-тармағының бірінші бөлігінің екінші, үшінші және төртінші абзацтарында көрсетілген резерв ретінде қабылданатын активтерден шегерімге жататын сомадан асатын болса, асып кету сомасы резерв ретінде қабылданатын активтерден шегеруге жатады;
Әдістеменің осы тармағының бірінші бөлігінің бесінші абзацына сәйкес есептелген асып кету сомасы Әдістеменің осы тармағының бірінші бөлігінің екінші, үшінші және төртінші абзацтарында көрсетілген резерв ретінде қабылданатын активтерден шегерілуге жататын сомаларға азайтылады;
Әдістеменің осы тармағының бірінші бөлігінің екінші абзацында көрсетілген қаржы құралдарына инвестицияларды шегеру қаржы құралдарына инвестициялардың жалпы сомасындағы инвестициялар үлесіне байланысты резерв ретінде қабылданатын активтерден жүзеге асырылады;
Әдістеменің 4-тармағына және осы тармағының төртінші, бесінші және алтыншы абзацтарына сәйкес шегерімді есептеу мақсаттары үшін кейінге қалдырылған салық активтері, гудвилді қоса алғанда, материалдық емес активтерге қатысты танылған кейінге қалдырылған салық міндеттемелерін қоспағанда, шегерілетін уақытша айырмаларға қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтері мен өзге де кейінге қалдырылған салық активтері арасындағы тепе-тең негізде кейінге қалдырылған салық міндеттемелерінің сомасына азайтылады;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) шығарылған акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан да көп пайызына ие қаржы ұйымдарының мерзімсіз қаржы құралдарына Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) инвестициялары резерв ретінде қабылданатын активтерден шегеруге жатады;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) шығарылған акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан да көп пайызына ие қаржы ұйымдарының реттелген борышына Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) инвестициялары резерв ретінде қабылданатын активтерден шегеруге жатады;
резерв ретінде қабылданатын активтер есебінен шегерілмейтін инвестициялар Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалы активтерінің кестесіне және Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалы активтерінің кестесіне сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді.
3 - параграф. Активтерді, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша шартты және ықтимал міндеттемелерді есептеу
6. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалын қоспағанда) активтері, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша есептелген шартты және ықтимал міндеттемелері мынадай формула бойынша есептеледі:
А1 – активтер, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша есептелген шартты және ықтимал міндеттемелер;
А – Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент- банкі филиалы активтерінің кестесінде көзделген активтер және халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес олар бойынша құрылған провизиялар (резервтер) сомасын шегергендегі кепілсіз тұтынушылық қарыздар;
МТ – Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент- банкі филиалы активтерінің кредиттік тәуекел дәрежесі не Әдістемеге 3-қосымшаға сәйкес борыштық жүктеме коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндерімен көзделген кредиттік тәуекел дәрежесі (кепілсіз тұтынушылық қарыздар жағдайында);
ШЫ – халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес олар бойынша құрылған провизиялар (резервтер) сомасы шегеріле отырып, Әдістемеге 4-қосымшаға сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесінде көзделген шартты және ықтимал міндеттемелер;
КК – Әдістемеге 4-қосымшаға сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесінде көзделген конверсия коэффициенті;
ТД – Қазақстан Республикасының бейрезидент банкінің филиалы кредиттік тәуекелдерді көтеретін Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкі филиалының активтері кестесінде көзделген контрагенттің санатына сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі;
Қ – своптардың, фьючерстердің, опциондардың, форвардтардың нарықтық құны (алмастыру құны) (сатып алуға арналған мәмілелер бойынша-қаржы құралының ағымдағы нарықтық құнының осы қаржы құралының нақтылы келісімшарттық құнынан асып кету шамасы (көрсетілген қаржы құралдарының құны, олар бухгалтерлік есептің тиісті шоттарында мәмілелер жасалған күні көрсетілген); Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкінің филиалында талаптар қалыптастырылатын валюта (бивалюталық қаржы құралдары үшін). Егер қаржы құралының ағымдағы нарықтық құны оның номиналды келісімшарттық құнынан аз немесе оған тең болса, нарықтық құны (ауыстыру құны) 0 (нөлге) тең болады); сатуға арналған мәмілелер бойынша-қаржы құралының номиналды келісімшарттық құнының осы қаржы құралының ағымдағы нарықтық құнынан асып кету шамасы. Егер қаржы құралының номиналды келісімшарттық құны оның ағымдағы нарықтық құнынан аз немесе оған тең болса, нарықтық құны (ауыстыру құны) 0 (нөлге) тең болады); бивалюталық қаржы құралдары бойынша (талап пен міндеттеме әртүрлі шетел валюталарында көрсетілген қаржы құралдары бойынша) – есептілікті жасау күніндегі бағам бойынша айқындалған міндеттемелердің теңгемен баламасынан талаптардың теңгемен баламасының асып кету шамасы. Егер талаптардың теңгемен баламасының шамасы міндеттемелердің теңгемен баламасынан аз немесе оған тең болса, нарықтық құны (ауыстыру құны) 0 (нөлге) тең болады));
КТ – Әдістемеге 5-қосымшаға сәйкес туынды қаржы құралдары үшін кредиттік тәуекел коэффициенттерінің кестесінде көзделген кредиттік тәуекел коэффициентіне своптардың, фьючерстердің, опциондардың не форвардтардың нақтылы келісімшарттық құнының туындысы (пайызбен) ретінде есептелетін және своп, фьючерс, опцион немесе форвард операциялары бойынша көрсетілген қаржы құралдарын өтеу мерзімімен айқындалатын кредиттік тәуекел.
7. Қазақстан Республикасының бейрезидент банкі филиалының кредиттік тәуекелі ескеріле отырып мөлшерленген шартты және ықтимал міндеттемелер есебіне мыналар:
сатылған опциондар;
орындалуы Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкі филиалының үшінші тұлғалар алдындағы міндеттемелерін орындауына толық байланысты және олар бойынша Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалында қосымша кредиттік тәуекелдер туындамайтын Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкі филиалының шартты және ықтимал міндеттемелері енгізілмейді.
8. Қазақстан Республикасының резидент емес ислам банкі филиалының активтері, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша шартты және ықтимал міндеттемелер мынадай формула бойынша есептеледі:
А1 – активтер, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша есептелген шартты және ықтимал міндеттемелер;
А – халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес олар бойынша құрылған провизиялардың (резервтердің) сомасын шегергенде Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент- ислам банкі филиалы активтерінің кестесінде көзделген активтер;
МТ – Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент- ислам банкі филиалының активтер кестесінде көзделген активтердің кредиттік тәуекел дәрежесі;
ШЫ – халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес олар бойынша құрылған провизиялар (резервтер) сомасы шегеріле отырып, Әдістемеге 4-қосымшаға сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесінде көзделген шартты және ықтимал міндеттемелер;
КК – Әдістемеге 4-қосымшаға сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесінде көзделген конверсия коэффициенті;
ТД – Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы активтерінің кестесіне сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі, ол бойынша Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының кредиттік тәуекелі болады.
9. Кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтердің есебіне Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі) филиалының осы тармақта көзделген активтері мынадай тәртіппен енгізіледі:
1) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) түзетілген құны аталған активтер көлемінің 50 (елу) пайызынан кем емес қамтамасыз етуі (Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының активтері кестесінің 1, 2, 3, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19 және 20-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі не Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының активтері кестесінің 1, 2, 3, 11, 12 және 13-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі) бар сауда делдалы ретіндегі сауда қызметін қаржыландыру кезінде салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған бағалы қағаздар (исламдық бағалы қағаздар), қарыздар, коммерциялық кредиттер Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) осы тармаққа сәйкес түзетілген қамтамасыз ету құнын анықтауға мүмкіндік беретін барабар есепке алу жүйесі болған кезде түзетілген қамтамасыз ету құнын шегергендегі тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтер есебіне енгізіледі.
Түзетілген қамтамасыз ету құны (Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының активтері кестесінің 1, 2, 3, 10, 11, 12, 15, 16, 17, 18, 19 және 20-жолдарында не Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының активтері кестесінің 1, 2, 3, 11, 12 және 13-жолдарында көрсетілген активтер түріндегі) мыналарға:
салымдардың, оның ішінде осы Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалындағы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалындағы) қамтамасыз ету ретінде ұсынылған салымдар сомасының 100 (бір жүз) пайызына;
қамтамасыз етуге берілген бағалы қағаздардың (исламдық бағалы қағаздардың) нарықтық құнының 95 (тоқсан бес) пайызына;
қамтамасыз етуге берілген тазартылған бағалы металдардың нарықтық құнының 85 (сексен бес) пайызына тең болады.
Салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған бағалы қағаздардың (исламдық бағалы қағаздардың) қамтамасыз етілмеген бөлігі салымдарға, дебиторлық берешекке, сатып алынған бағалы қағаздарға (исламдық бағалы қағаздарға) сәйкес келетін тәуекел дәрежесі бойынша Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалы активтерінің кестесіне не Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалы активтерінің кестесіне сәйкес мөлшерленеді.
Осы тармақшаның бірінші бөлігінде көрсетілген, Қазақстан Республикасының:
офшорлық аймақтар аумағында заңды тұлға ретінде тіркелген;
жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 (бес) пайыздан астамын иеленуші офшорлық аймақтар аумағында тіркелген заңды тұлғаға тәуелді немесе офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысы бойынша еншілес болып табылатын;
офшорлық аймақтар азаматтары болып табылатын бейрезиденттеріне ұсынылған салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған бағалы қағаздар (исламдық бағалы қағаздар);
осы тармақшаның бірінші бөлігінде көрсетілген қамтамасыз етудің болуына қарамастан, Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалы активтерінің кестесіне не Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалы активтерінің кестесіне сәйкес тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді.
Қазақстан Республикасының мынадай бейрезиденттеріне ұсынылған, осы осы тармақшаның бірінші абзацында көрсетілген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған бағалы қағаздар (исламдық бағалы қағаздар):
офшорлық аймақтар аумағында заңды тұлға ретінде тіркелген, бірақ Standard & Poor's агенттігінің "АА-"-тен төмен емес борыштық рейтингі бар немесе Moody's Investors Service және Fitch рейтингтік агенттіктердің (бұдан әрі – басқа рейтингтік агенттіктер) осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етілуіне аталған деңгейден төмен емес борыштық рейтингі бар бас ұйымның тиісті кепілдігі барларына;
офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары не Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы ақпарат алмасу жөнінде міндеттеме қабылдамаған офшорлық аумақтар тізбесіне енгізген мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғалар немесе олардың азаматтары болып табылатын Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне немесе жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 (бес) пайыздан астамын иеленуші не көрсетілген офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысы бойынша еншілес болып табылатын ұйымдарға қойылатын талаптарды қоспағанда, жекелей алғанда жарғылық капиталдың 5 (бес) пайызынан астамын иеленуші, офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға тәуелді немесе офшорлық аймақ аумағында тіркелген заңды тұлғаға қатысы бойынша еншілес болып табылатын, бірақ аталған деңгейден төмен емес рейтингі бар немесе рейтингі аталған деңгейден төмен емес бас ұйымның тиісті кепілдігіне сәйкес келетіндеріне міндеттемелерінің барлық сомасының қамтамасыз етуіне;
тәуекелдің нөл дәрежесі бойынша мөлшерленеді;
2) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) банкте экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемі жөніндегі міндеттемелерді даусыз және қайтарып алынбайтын орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарты түрінде қамтамасыз етуі бар сауда делдалы ретіндегі сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі (Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы үшін) қарыздар (кредиттер), коммерциялық кредиттер қарыздар көлемінің кемінде 50 (елу) пайызын өтейтін сома қамтамасыз етудің түзетілген құнын шегере отырып, тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтердің есебіне кіреді.
Экспортты қолдау жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемі жөніндегі міндеттемелерді даусыз және қайтарып алынбайтын орындау туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарты түрінде түзетілген қамтамасыз ету құны сақтандыру шартының 95 (тоқсан бес) пайызына тең болады;
3) контрагенттен төмен тәуекел дәрежесі бар ұйымдар кепілдік берген (сақтандырылған) банк инвестициялары есебіне енгізілмеген салымдар, дебиторлық берешек, сатып алынған бағалы қағаздар (исламдық бағалы қағаздар), қарыздар, сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі коммерциялық кредиттер (Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы үшін), Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) инвестициялар есебіне енгізілмеген инвестициялар тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген (салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған бағалы қағаздардың (исламдық бағалы қағаздардың), қарыздардың, инвестициялар есебіне енгізілмеген инвестициялардың кепілдік берген (сақтандырылған) сомасын шегергендегі) активтердің есебіне борышкердің тәуекел дәрежесі бойынша енгізіледі.
Салымдардың, дебиторлық берешектің, сатып алынған бағалы қағаздардың (исламдық бағалы қағаздардың), сауда делдалы ретінде сауда қызметін қаржыландыру кезіндегі коммерциялық кредиттердің, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) инвестициялар есебіне енгізілмеген инвестициялардың кепілдік берген (сақтандырылған) сомасы тиісті кепілгердің (сақтандырушының) дебиторлық берешегінің тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленеді.
10. Егер бағалы қағаздың (исламдық бағалы қағаздың) арнайы борыштық рейтингі болса, онда Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) активтерін кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу кезінде бағалы қағаздардың рейтингі ескеріледі.
11. Әдістеменің 6-тармағына (Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы үшін) және Әдістеменің 8-тармағына (Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы үшін) сәйкес нарықтық тәуекелді ескеріле отырып активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне енгізілген активтер валюталардың айырбас бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарының есебіне енгізілген активтерді қоспағанда, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің есебіне енгізілмейді.
12. Әдістеменің 4-тармағына сәйкес нарықтық тәуекелді ескеріле отырып активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне енгізілген шартты және ықтимал міндеттемелер валюталардың айырбас бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарының есебіне енгізілген шартты және ықтимал міндеттемелерді қоспағанда, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің есебіне енгізілмейді.
4-параграф. Нарықтық тәуекелді ескере отырып активтерді, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелерді есептеу
13. Активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалын қоспағанда) нарықтық тәуекелі ескеріле отырып, мынадай формула бойынша есептеледі:
k1– 12,5-ке (он екі бүтін оннан беске) тең келтіру коэффициенті;
Т1 – Әдістеменің 14-тармағына сәйкес есептелген, сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел;
Т2 – Әдістеменің 15-тармағына сәйкес есептелген, базалық активтері акциялар немесе акциялардың индекстері болып табылатын акциялардың және туынды қаржы құралдарының нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел;
Т3 – Әдістеменің 16-тармағына сәйкес есептелген, валюталардың айырбастау бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел.
Нарықтық тәуекел ескерілген активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне (валюталардың айырбастау бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарын қоспағанда) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы нарықтық (әділ) құны бойынша есепке алатын (бұдан әрі – нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары) және мынадай талаптардың кез келетін сәйкес келетін активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер енгізіледі:
1) сатып алу құны мен сату құны арасындағы айырмадан көрсетілген кезеңде табыс алу үшін оларды сатып алған жылдан кейінгі 3 (үш) жыл ішінде сату мақсатында сатып алынған;
2) нарықтық тәуекелі бар басқа қаржы құралдары бойынша нарықтық тәуекелдерді хеджирлеу мақсатында сатып алынған.
14. Сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел (Т2) мынадай формула бойынша есептеледі:
Т1 = ЕПТ + ЖПТ, мұндағы:
ЕПТ – ерекше пайыздық тәуекел, ол сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, осы тармақтың жетінші бөлігіне сәйкес ерекше пайыздық тәуекелдің коэффициенттері бойынша мөлшерленген бiрыңғай қаржы құралдары (мынадай талаптарға сәйкес келетін қаржы құралдары: бір эмитент шығарған; кірістілігінің тең мөлшері бар; олардың нарықтық құны бірдей валютамен көрсетілген; өтегенге дейін тең мерзімі бар) бойынша ашық позициялардың сомасы ретінде есептеледі.
Ерекше пайыздық тәуекелді (ЕПТ) есептеу мақсатында сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар бiрыңғай қаржы құралдары бойынша ашық (ұзақ немесе қысқа) позиция:
сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, сондай-ақ сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарын сатуға талаптарды білдіретін қаржы құралдарының сомасы;
сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, сыйақы мөлшерлемесінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарын сатуға міндеттемелерді білдіретін қаржы құралдарының сомасы арасындағы айырма ретінде есептеледі.
Опциондар есептi кезеңнiң соңғы жұмыс күнiндегі жағдай бойынша қалыптасқан опциондардың нарықтық құны мөлшерiндегi ашық позицияның (ұзақ немесе қысқа) есебiне қосылады.
Сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар бiрыңғай қаржы құралдары бойынша ашық позиция (ұзақ немесе қысқа) көрсетілген қаржы құралдарының нарықтық құны айқындалған валюталар бойынша есептеледi.
Сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар бiрыңғай қаржы құралдары бойынша ашық позициялар ерекше пайыздық тәуекел коэффициенттерi бойынша мынадай тәртiппен мөлшерленеді:
1) 0 (нөл) пайыздық коэффициент бойынша – Қазақстан Республикасының Үкiметi және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі (бұдан әрі – Ұлттық Банк) шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бағалы қағаздары, Қазақстан Республикасы Үкiметiнің кепілдігі бар бағалы қағаздар, тәуелсiз рейтингi Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен емес немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердiң орталық үкiметтерi және орталық банктерi шығарған мемлекеттiк мәртебесi бар бағалы қағаздар, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы шығарған бағалы қағаздар түрiндегi, сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар қаржы құралдары;
2) 0,25 (нөл бүтін жүзден жиырма бес) пайыз коэффициенті бойынша - Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқару органдары шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бағалы қағаздары, тәуелсiз рейтингi Standard & Poor's рейтингтік агенттігінің "А+" пен "ВВВ-" аралығындағы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейіндегі рейтингі бар шет мемлекеттердiң орталық үкiметтерi және орталық банктерi шығарған мемлекеттiк мәртебесi бар бағалы қағаздар, тізбесі Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15886 болып "Пруденциалдық қалыптардың қалыптық және өзге де орындалуы мiндеттi нормалар мен лимиттердi маңызы мен есептеу әдiстемелерiн, белгiлi бір күнге шектi банк капиталының мөлшерiн және Ашық валюталық позицияларды есептеу қағидалары мен олардың лимиттерiн белгiлеу туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 13 қыркүйектегі № 170 қаулысында (бұдан әрі – № 170 қаулы) айқындалған халықаралық қаржы ұйымдары (бұдан әрі – халықаралық қаржы ұйымдары) шығарған бағалы қағаздар, Қазақстан Республикасының сауда-саттықты ұйымдастырушыларының және тізбесі № 170 қаулыда айқындалған халықаралық қор биржалары болып танылатын сауда-саттықты ұйымдастырушылар (бұдан әрі – халықаралық қор биржалары болып танылатын сауда-саттықты ұйымдастырушылар) тiзiмiнде көрсетiлген халықаралық қор биржалары танитын сауда-саттықты ұйымдастырушылардың ресми тiзiмiне енгiзiлген бағалы қағаздар түріндегі өтеу мерзiмi 6 (алты) айдан кем сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар қаржы құралдары;
3) 1 (бір) пайыздық коэффициент бойынша – Әдістеменің осы тармағы алтыншы бөлігінің 2) тармақшасында көрсетiлген сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар, өтеу мерзiмi 6 (алты) айдан 24 (жиырма төрт) айға дейiнгi қаржы құралдары;
4) 1,6 (бір бүтін оннан алты) пайыздық коэффициент бойынша - Әдістеменің осы тармағы алтыншы бөлігінің 2) тармақшасында көрсетiлген сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар, өтеу мерзiмi 24 (жиырма төрт) айдан асатын қаржы құралдары;
5) 8 (сегіз) пайыздық коэффициент бойынша – Әдістеменің осы тармағы алтыншы бөлігінің 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында көрсетiлгенді қоспағанда, сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар қаржы құралдары.
Туынды қаржы құралдары ерекше пайыздық тәуекел есебiне қосылмайды.
ЖПТ – жалпы пайыздық тәуекел, ол:
әрбір уақыт аралығындағы мөлшерленген жабық позициялар сомасының 10 (он) пайызының;
1-аймақтың мөлшерленген жабық позициясы мөлшерiнiң 40 (қырық) пайызының;
2-аймақтың мөлшерленген жабық позициясы мөлшерiнiң 30 (отыз) пайызының;
3-аймақтың мөлшерленген жабық позициясы мөлшерiнiң 30 (отыз) пайызының;
1 және 2-аймақтар аралығындағы мөлшерленген жабық позиция мөлшерiнiң 40 (қырық) пайызының;
2 және 3-аймақтар аралығындағы мөлшерленген жабық позиция мөлшерiнiң 40 (қырық) пайызының;
1 және 3-аймақтар аралығындағы мөлшерленген жабық позиция мөлшерiнiң 100 (бір жүз) пайызының;
қалған мөлшерленген ашық позиция мөлшерiнiң 100 (бір жүз) пайызының сомасы ретінде есептеледі.
Жалпы операциялық тәуекелді есептеу мақсатында мөлшерленген позициялар мынадай тәртiппен есептеледi:
1) сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты қаржы құралдары бойынша ашық позиция мөлшерiн айқындау.
Ашық позицияның мөлшерiн айқындау кезiнде сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты қаржы құралдары (фьючерстiк келiсiмшарттар, форвардтық келiсiмшарттар, пайыздық мөлшерлемедегi форвардтық келiсiмшарт) (бұдан әрi – сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты туынды қаржы құралдары) мөлшері тиiстi базистiк активтердiң нарықтық құнымен көрсетiлетiн ұзақ және қысқа позициялардың комбинациясы ретiнде қарастырылады.
Сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты туынды қаржы құралдарын өтеу мерзiмi туынды қаржы құралдарын жеткiзуге немесе орындауға дейінгі мерзім мен олардың базистік активінің айналыста болу мерзімінің сомасы ретiнде есептеледi (базистiк активтi жеткiзу талабы бар туынды қаржы құралының жағдайында - ұзақ позицияға қосылатын туынды қаржы құралын өтегенге дейiнгi мерзiм қосылады, базистiк активтi жеткiзу мiндеттемесi бар туынды қаржы құралының жағдайында - қысқа позицияға қосылатын туынды қаржы құралын өтегенге дейiнгi мерзiм қосылады).
Своп ашық позициясының мөлшерiн айқындау кезiнде келiсiмшарттар базистiк активтер айқындайтын өтеу мерзiмдері бар тиiстi базистiк активтермен көрсетiлген ұзын және қысқа позициялардың комбинациясы ретiнде қаралады.
Ашық позицияны есептеу кезiнде мынадай талаптарға сәйкес келетiн борыштық бағалы қағаздарды сатып алуға арналған талапты немесе сатуға мiндеттеменi білдіретін, сыйақы мөлшерлемесiнің өзгеруіне байланысты мерзiмдi туынды қаржы құралдары арасындағы өзара қарама-қарсы позицияларды есепке алуға рұқсат етіледі:
борыштық бағалы қағаздарды бiр эмитенттің шығаруы;
борыштық бағалы қағаздардың белгiлi бiр шетел валютасындағы немесе теңгедегі нарықтық құнының тең болуы;
борыштық бағалы қағаздардың өзгермелі сыйақы мөлшерлемесінің тең болуы;
борыштық бағалы қағаздардың өтегенге дейiнгi мерзiмiнің тең болуы;
2) ашық позицияларды уақыт аралықтары бойынша бөлу Әдістемеге 6-қосымшаға сәйкес Ашық позицияларды уақыт аралықтары бойынша бөлуге және мынадай талаптарға сәйкес жүзеге асырылады:
сыйақы мөлшерлемесiнің өзгеруіне, белгiленген сыйақы мөлшерлемесiне байланысты қаржы құралдары кезектi төлем жасау күнiне дейiн қалған мерзiмге қарай уақыт аралықтары бойынша бөлiнедi;
сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне, өзгермелi сыйақы мөлшерлемесiне байланысты қаржы құралдары сыйақы мөлшерлемесiн қайта қарау күнiне дейiн қалған мерзiмге қарай уақыт аралықтары бойынша бөлiнедi;
орындалу мерзiмi 2 (екi) уақыт аралығының шегінде тұрған қаржы құралдары неғұрлым ерте уақыт аралығында бөлiнедi;
конвертацияланбайтын артықшылықты акциялар уақыт аралықтары бойынша дивидендтерді төлеу мерзiмiне қарай бөлiнедi, ал дивидендтер төлеу туралы ақпарат болмаған жағдайда, уақыт аралығы есептілік жасалған күннен бастап жылдық дивидендтердi төлеудің заңды тұлға белгiлеген күнiне дейiн айқындалады;
3) әрбір уақыт аралығы iшiнде барлық ұзақ және қысқа ашық позициялар қосылады;
4) әрбір уақыт аралығы бойынша жиынтық ұзақ және жиынтық қысқа позициялар уақыт аралығына сәйкес келетiн коэффициент бойынша мөлшерленеді;
5) мөлшерленген ашық және мөлшерленген жабық позициялар әрбір уақыт аралығы бойынша айқындалады.
Әрбір уақыт аралығының мөлшерленген ұзақ және қысқа позициялары өзара есепке алынады.
Толық өзара есепке алынуға тиiс әрбір уақыт аралығы бойынша мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялар бөліктерінің сомасы уақыт аралығының мөлшерленген жабық позициясын бiлдiредi. Өзара есепке алынуға тиiс емес немесе өзара есепке алынбай қалған мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялардың бөлiгi уақыт аралығының мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позицияларын жасай отырып жиынтықталады.
Уақыт аралықтары мына аймақтар бойынша топтастырылады:
1-аймақ кемінде 1 (бір) жылдық 4 (төрт) уақыт аралығынан тұрады, оның iшiнде кемінде 1 (бір) ай, 1(бір) айдан 3 (үш) айға дейiн, 3 (үш) айдан 6 (алты) айға дейiн, 6 (алты) айдан 12 (он екі) айға дейiн;
2-аймақ 1 (бiр) жыл мен 4 (төрт) жыл аралығындағы 3 (үш) уақыт аралығынан тұрады, оның iшiнде 1 (бір) жылдан 2 (екі) жылға дейiн, 2 (екі) жылдан 3 (үш) жылға дейiн, 3 (үш) жылдан 4 (төрт) жылға дейiн;
3-аймақ 4 (төрт) жылдан асатын 6 (алты) уақыт аралығынан тұрады, оның iшiнде 4 (төрт) жылдан 5 (бес) жылға дейiн, 5 (бес) жылдан 7 (жеті) жылға дейiн, 7 (жеті) жылдан 10 (он) жылға дейiн, 10 (он) жылдан 15 (он бес) жылға дейiн, 15 (он бес) жылдан 20 (жиырма) жылға дейін, 20 (жиырма) жылдан астам.
Әрбiр аймақтың уақыт аралықтары бойынша мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялар өзара есепке алынуға жатады. Толық өзара есепке алынуға жататын әрбiр аймақтағы уақыт аралықтарының ұзақ немесе қысқа позициялары бөлiктерiнiң сомасы аймақтың мөлшерленген жабық позициясын бiлдiредi.
Өзара есепке алынуға жатпайтын немесе өзара есепке алынбай қалған әрбiр аймақтағы түрлi уақыт аралықтарының мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позицияларының бөлiгi әрбiр аймақтың мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позицияларын құрай отырып жинақталады;
6) аймақтар арасындағы мөлшерленген ашық және жабық позициялар айқындалады.
1-аймақтың мөлшерленген ұзақ (қысқа) позициясы 2-аймақтың мөлшерленген қысқа (ұзақ) позициясымен өзара есепке алынады.
Толық өзара есепке алынуға жатқан 1 және 2-аймақтардың мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялары мөлшерлерi бөлiктерiнiң сомасы 1 және 2-аймақтардың арасындағы мөлшерленген жабық позицияны бiлдiредi.
2-аймақтың мөлшерленген ұзақ (қысқа) позициясы 3-аймақтың мөлшерленген қысқа (ұзақ) позициясымен өзара есепке алынады.
Толық өзара есепке алынуға жататын 2 және 3-аймақтардың мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялары мөлшерлерi бөлiктерiнiң сомасы 2 және 3-аймақтардың арасындағы мөлшерленген жабық позицияны бiлдiредi.
1-аймақтың мөлшерленген ашық ұзақ (қысқа) позициясы 3-аймақтың мөлшерленген қысқа (ұзақ) позицияларымен өзара есепке алынады.
Толық өзара есепке алынуға жататын 1-аймақтың және 3-аймақтың мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялары мөлшерлерi бөлiктерiнiң сомасы 1 және 3-аймақтар арасындағы мөлшерленген жабық позицияны бiлдiредi.
Аймақтар арасындағы өзара есепке алынғаннан кейiн қалған мөлшерленген ашық позициялар қалған мөлшерленген ашық позицияны құрай отырып жиынтықталады.
15. Базалық активі акциялар немесе акцияларға индекс (Р2) болып табылатын акциялардың және туынды қаржы құралдарының нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел акцияларға ерекше тәуекелдің және акцияларға жалпы тәуекелдің сомасы ретінде айқындалады және мынадай формула бойынша есептеледі:
Т2 = АЕТ + АЖТ, мұндағы:
АЕТ – акциялардың нарықтық құнының немесе акциялар индексінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша ашық позициялардың (ұзақ және қысқа) сомасына 0,08-ге (нөл бүтін жүзден сегіз) тең ерекше тәуекел коэффициентінің туындысы;
АЖТ – белгілі бір акциялардың немесе акциялардың белгілі бір индексінің нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша ұзақ позициялар сомасы мен қысқа позициялар сомасы арасындағы айырмаға 0,08-ге (нөл бүтін жүзден сегіз) тең жалпы тәуекел коэффициентінің туындысы.
Акциялардың ерекше тәуекелiнің және акциялардың жалпы тәуекелiнің есебiне базистiк активтерi акциялар немесе акциялар индексi болып табылатын акциялардың нарықтық құнының және туынды қаржы құралдарының нарықтық құнының өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар мынадай қаржы құралдары қосылады:
акциялар (сыйақы мөлшерлемесiнiң өзгеруiне байланысты нарықтық тәуекелi бар қаржы құралдары бойынша тәуекелді есептеуге қосылатын конвертацияланбайтын артықшылықты акцияларды қоспағанда);
конвертацияланатын бағалы қағаздар (конвертацияланатын облигациялар және конвертацияланатын артықшылықты акциялар);
осы тармақтың екінші бөлігінің екiншi және үшiншi абзацтарында көрсетiлген, базистiк активi бағалы қағаздар болып табылатын туынды қаржы құралдары немесе көрсетiлген бағалы қағаздардың индексi.
Ерекше тәуекелді және жалпы тәуекелді есептеу үшін Қазақстан Республикасының сауда-саттықты ұйымдастырушысының немесе халықаралық қор биржалары болып танылатын сауда-саттықты ұйымдастырушылардың сауда жүйесiнде саудаланатын акциялардың нарықтық құнының немесе акциялар индексiнің өзгеруiне байланысты әрбір қаржы құралы бойынша ашық (ұзақ немесе қысқа) позициялар айқындалады.
Акциялардың нарықтық құнының немесе акциялар индексiнiң өзгеруiне байланысты қаржы құралдары бойынша ашық (ұзақ немесе қысқа) позицияны есептеу кезiнде базистiк активi белгiлi бiр акциялар немесе акциялардың белгiлi бiр индекстері болып табылатын қаржы құралдары базистiк активтердiң нарықтық құнына қайта есептеледі, оның iшiнде:
базистiк активi акциялар болып табылатын фьючерстiк және форвардтық келiсiмшарттар көрсетілген фьючерстiк және форвардтық келiсiмшарттардың нарықтық құны бойынша көрсетiледi;
базистiк активi акциялар индексi болып табылатын фьючерстiк келiсiмшарттар индекс құрамына кiретiн акциялардың нарықтық құны бойынша қайта есептеледі;
базистiк активi акциялар индекстерi болып табылатын своптық келiсiмшарттар индекс құрамына кiретiн акциялардың нарықтық құны сомасына қайта есептелген позицияны бiлдiретiнi ескеріле отырып, базистiк активтердiң көрсетілген позицияларға сәйкес келетін нарықтық құны бойынша қайта есептелген ұзақ және қысқа позициялар комбинациясы ретiнде қаралады;
базалық активi акциялар немесе акциялар индекстерi болып табылатын опциондық келiсiмшарттар олардың есептi кезеңнiң соңғы жұмыс күнiндегі нарықтық құны мөлшерiндегi акциялардың жалпы тәуекелiн есептеуге қосылады.
Белгiлi бір акциялардың немесе акциялардың белгiлi бір индексiнiң нарықтық құнының өзгеруiне байланысты қаржы құралдары бойынша ашық (ұзақ немесе қысқа) позиция белгiлi бір акциялардың немесе акциялардың белгiлi бір индексiнiң нарықтық құнының өзгеруiне байланысты (оның ішінде белгілі бір акцияларды сатуға қойылатын талаптарды немесе акциялардың белгілі бір индексі бойынша төлемдерді жүзеге асыруға қойылатын талаптарды білдіретін немесе акциялардың белгілі бір индекстерінің нарықтық бағасының өзгеруіне байланысты қаржы құралдарының сомасы мен, оның ішінде белгілі бір акцияларды сатуға міндеттемелерді немесе акциялардың белгілі бір индексі бойынша төлемдерді жүзеге асыруға міндеттемені білдіретін) қаржы құралдарының сомасы арасындағы айырма ретінде айқындалады..
16. Шетел валюталарының айырбас бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел (Р3) мынадай формула бойынша есептеледі:
k2– 0,08-ге (нөл бүтін оннан сегіз) тең валюталық тәуекел коэффициенті;
АҚ – Әдістеменің 84-тармағына сәйкес есептелген әрбір шетел валютасы бойынша ашық қысқа позициялардың сомасы (абсолюттік мәнде);
АҰҚ – Әдістеменің 84-тармағына сәйкес есептелген бағалы металдар бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) позициялардың сомасы (абсолюттік мәнде);
ОД – Әдістеменің 84-тармағына сәйкес есептелген әрбір шетел валютасы бойынша ашық ұзын позициялардың сомасы (абсолюттік мәнде).
Әрбір шетел валютасы (бағалы металл) бойынша ашық (ұзын немесе қысқа) позицияның есебіне шетел валютасында (бағалы металдарда) көрсетілген немесе тіркелген активтер, міндеттемелер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер, оның ішінде:
шетел валютасында есептелген сыйақыны қоса алғанда, шетел валютасында (бағалы металда) көрсетілген (тіркелген) активтер мен міндеттемелердің нарықтық (әділ) құны арасындағы айырма;
форвард немесе фьючерс және опцион операциялары бойынша алынатын және төленетін шетел валютасының (бағалы металдың) мөлшері арасындағы айырма;
шетел валютасында көрсетілген (белгіленген) алынған және берілген кепілдіктер арасындағы айырма.
Көрсетілген айырмалардың оң мәндері шетел валютасы (бағалы металл) бойынша ашық ұзақ позицияларды, ашық теріс мәндер - шетел валютасы (бағалы металл) бойынша қысқа позицияларды білдіреді.
Шетел валютасын немесе бағалы металды сатуға арналған форвард операциялары форвард операциясының базалық активі көлемінің есепті кезеңнің соңғы жұмыс күнінде қалыптасқан базалық активтің нарықтық бағасына көбейтіндісі ретінде есептелетін конвертацияланатын мөлшердегі ашық валюталық позиция есебіне қосылады.
17. Шетел валюталарының айырбас бағамының (бағалы металдардың нарықтық құнының) өзгеруіне байланысты активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) шегергенде ашық валюталық позиция есебіне енгізіледі.
18. Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының нарықтық тәуекелін ескере отырып, активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер мынадай формула бойынша есептеледі:
k1– келтіру коэффициенті 12,5-ке (он екі бүтін оннан бес) тең;
Т1 – тауар-материалдық қорлардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты тауар-материалдық қорлар бойынша тәуекел Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы сауда делдалы ретінде коммерциялық кредит беру арқылы сауда қызметін қаржыландыру мақсатында коммерциялық кредит беру туралы шартқа немесе Әдістеменің 19-тармағына сәйкес есептелген лизинг (жалға беру) талаптарымен инвестициялық қызметті жүзеге асыру мақсатында мүліктің лизингі (жалға беру) туралы шартқа сәйкес қайта сатуға арналған бағалы металдарды (шетел валюталарының айырбастау бағамының өзгеруіне байланысты активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер бойынша тәуекелдің есебіне алынатын алтын мен күмісті қоспағанда) қоса алғанда, активтерді тауар-материалдық қорлар түрінде ұстаған кезде туындайды;
Т2 – Әдістеменің 20-тармағына сәйкес есептелген, сату мақсатында сатып алынған акциялардың, ислам бағалы қағаздарының нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел;
Т3 – Әдістеменің 72-тармағына сәйкес есептелген валюталардың айырбастау бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел.
Нарықтық тәуекелді ескере отырып, активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің есебіне (валюталардың айырбастау бағамдарының және бағалы металдар бағамдарының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекелді қоспағанда) сатып алу құны мен сату құны арасындағы айырмадан көрсетілген кезеңде табыс алу үшін оларды сатып алған жылдан кейінгі 3 (үш) жыл ішінде сату мақсатында сатып алынған Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары нарықтық құны бойынша ескеретін активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер (бұдан әрі – нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары) енгізіледі.
19. Тауар-материалдық қорлардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты тауар-материалдық қорлар бойынша тәуекел (Т1) мынадай формула бойынша есептеледі:
ТП – тиісті тауар (тауар тобы) бойынша ұзын және қысқа позициялар арасындағы айырма ретінде есептелетін әрбір тауар (тауар тобы) бойынша таза позиция);
БП – позиция белгісін есепке алмағанда, тиісті тауар (тауар тобы) бойынша ұзын және қысқа позициялардың сомасы ретінде есептелетін әрбір тауар (тауар тобы) бойынша брутто-позиция.
Әрбір тауар (тауар тобы) бойынша ұзын және қысқа позициялар барлық ұзын және қысқа позицияларды жиынтықтау арқылы есептеледі.
Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкінің филиалы үшін валюталық тәуекелдері бар тауар позицияларын қаржыландыру резерв ретінде қабылданатын активтерді есептеу нысанасы болып табылады және резерв ретінде қабылданатын активтерге қойылатын талап валюталық тәуекелге сәйкес айқындалады.
20. Сату мақсатында сатып алынған акциялардың, исламдық бағалы қағаздардың нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша тәуекел (Т2) мына формула бойынша есептеледі:
Т2 = АЕТ + АОТ, мұнда:
АЕТ – акциялардың нарықтық құнының немесе акцияларға индекстің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдарымен ерекше тәуекел;
АОТ – акцияларға жалпы тәуекел.
Акцияларға ерекше тәуекелдің және акцияларға жалпы тәуекелдің есебіне нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар мынадай қаржы құралдары енгізіледі:
акциялар (артықшылықты акцияларды қоспағанда);
исламдық бағалы қағаздар;
осы тармақтың екінші бөлігінің екінші және үшінші абзацтарында көрсетілген бағалы қағаздарға индекс.
21. Акциялардың нарықтық құнының немесе акциялар индексінің өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша ерекше тәуекел (АЕТ) мына формула бойынша есептеледі:
АЕТ = АЕТ1 + АЕТ2, мұнда:
АЕТ1 – 0,08-ге (нөл бүтін жүзден сегізге) тең ерекше тәуекел коэффициенті бойынша мөлшерленген қаржы құралдары бойынша ашық позициялардың (ұзақ және қысқа) сомасы;
АЕТ2 – нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар исламдық бағалы қағаздар бойынша ашық позициялар сомасы ерекше тәуекел коэффициенттері бойынша мынадай тәртіппен мөлшерленеді:
1) 0 (нөл) пайыз коэффициенті бойынша – нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, оригинатор – ұлттық холдинг, ұлттық басқарушы холдинг құрған ислам арнайы қаржы компаниясы шығарған исламдық бағалы қағаздар, Standard & Poor’s агенттігінің "АА"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осындай деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері және орталық банктері шығарған исламдық бағалы қағаздар түріндегі қаржы құралдары;
2) 0,25 (нөл бүтін жүзден жиырма бес) пайыз коэффициенті бойынша – нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, оригинатор – дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) 100 (бір жүз) пайызы ұлттық басқарушы холдингке тиесілі заңды тұлға құрған ислам арнайы қаржы компаниясы шығарған исламдық бағалы қағаздар, Standard & Poor's агенттігінің "А+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері және орталық банктері шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар, халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар Қазақстан Республикасының сауда-саттықты ұйымдастырушыларының және халықаралық қор биржалары болып танылатын сауда-саттықты ұйымдастырушылардың ресми тізіміне енгізілген исламдық бағалы қағаздар түріндегі 6 (алты) айдан кем өтеу мерзімі бар қаржы құралдары;
3) 1 (бір) пайыз коэффициенті бойынша – нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, Әдістеменің осы тармағының бірінші бөлігі үшінші абзацының 2) тармақшасында көрсетілген, 6 (алты) айдан 24 (жиырма төрт) айға дейінгі өтеу мерзімі бар қаржы құралдары;
4) 1,6 (бір бүтін оннан алты) пайыз коэффициенті бойынша – нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар, Әдістеменің осы тармағының бірінші бөлігі үшінші абзацының 2) тармақшасында көрсетілген, 24 (жиырма төрт) айдан асатын өтеу мерзімі бар қаржы құралдары;
5) 8 (сегіз) пайыз коэффициенті бойынша – Әдістеменің осы тармағының бірінші бөлігі үшінші абзацының 1), 2), 3) және 4) тармақшаларында көрсетілгендерді қоспағанда, нарықтық құнның өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары.
22. Акцияларға жалпы тәуекел (АЖТ) мына формула бойынша есептеледі:
АЖТ = АЖТ1 + АЖТ2, мұнда:
АЖТ1 – акцияларға жалпы тәуекел 0,08-ге тең жалпы тәуекел коэффициентінің белгілі бір акциялардың немесе акциялардың белгілі бір индексінің нарықтық құнының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелі бар қаржы құралдары бойынша ұзақ позициялар сомасы мен қысқа позициялар сомасының арасындағы айырмасына көбейтіндісін білдіреді;
АЖТ2 – исламдық бағалы қағаздар бойынша жалпы нарықтық тәуекел:
әр уақыт аралығындағы мөлшерленген жабық позициялар сомасының 10 (он) пайызының;
1-аймақтың мөлшерленген жабық позициясы мөлшерiнiң 40 (қырық) пайызының;
2-аймақтың мөлшерленген жабық позициясы мөлшерiнiң 30 (отыз) пайызының;
3-аймақтың мөлшерленген жабық позициясы мөлшерiнiң 30 (отыз) пайызының;
1 және 2-аймақтар аралығындағы мөлшерленген жабық позиция мөлшерiнiң 40 (қырық) пайызының;
2 және 3-аймақтар аралығындағы мөлшерленген жабық позиция мөлшерiнiң 40 (қырық) пайызының;
1 және 3-аймақтар аралығындағы мөлшерленген жабық позиция мөлшерiнiң 100 (бір жүз) пайызының;
қалған мөлшерленген ашық позиция мөлшерiнiң 100 (бір жүз) пайызының сомасын білдіреді.
Мөлшерленген позициялар мынадай тәртiппен есептеледi:
1) нарықтық бағаның өзгеруіне байланысты исламдық бағалы қағаздар бойынша ашық позиция мөлшері айқындалады;
2) ашық позицияларды уақыт аралықтары бойынша бөлу Әдістемеге 6-қосымшаға сәйкес жүзеге асырылады:
нарықтық құнның өзгеруіне байланысты исламдық бағалы қағаздар кезекті төлем күніне дейін қалған мерзімге байланысты уақыт аралығы бойынша бөлінеді;
нарықтық құнның өзгеруіне байланысты исламдық бағалы қағаздар кірістілік мөлшерлемесін қайта қарау күніне дейін қалған мерзімге байланысты уақыт аралығы бойынша бөлінеді;
орындалу мерзiмi екi уақыт аралығының шегінде тұрған исламдық бағалы қағаздар неғұрлым ерте уақыт аралығына бөлiнедi;
3) әр уақыт аралығы iшiнде барлық ұзақ және қысқа ашық позициялар қосылады;
4) әр уақыт аралығы бойынша жиынтықты ұзақ және жиынтықты қысқа позициялар уақыт аралығына сәйкес келетiн коэффициент бойынша мөлшерленеді;
5) мөлшерленген ашық және мөлшерленген жабық позициялар әр уақыт аралығы бойынша айқындалады.
Әр уақыт аралығының мөлшерленген ұзақ және қысқа позициялары өзара есепке алынады.
Толық өзара есепке алынуға тиiс әр уақыт аралығы бойынша мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялар бөліктерінің сомасы уақыт аралығының мөлшерленген жабық позициясын бiлдiредi. Өзара есепке алынуға тиiс емес немесе өзара есепке алынбай қалған мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялардың бөлiгi уақыт аралығының мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позицияларын жасай отырып жиынтықталады.
Уақыт аралықтары мына аймақтар бойынша топтастырылады:
1-аймақ кемінде 1 (бір) жылдық 4 (төрт) уақыт аралығынан тұрады, оның iшiнде кемінде 1 (бір) ай, 1(бір) айдан 3 (үш) айға дейiн, 3 (үш) айдан 6 (алты) айға дейiн, 6 (алты) айдан 12 (он екі) айға дейiн;
2-аймақ 1 (бiр) жыл мен 4 (төрт) жыл аралығындағы 3 (үш) уақыт аралығынан тұрады, оның iшiнде 1 (бір) жылдан 2 (екі) жылға дейiн, 2 (екі) жылдан 3 (үш) жылға дейiн, 3 (үш) жылдан 4 (төрт) жылға дейiн;
3-аймақ 4 (төрт) жылдан асатын 6 (алты) уақыт аралығынан тұрады, оның iшiнде 4 (төрт) жылдан 5 (бес) жылға дейiн, 5 (бес) жылдан 7 (жеті) жылға дейiн, 7 (жеті) жылдан 10 (он) жылға дейiн, 10 (он) жылдан 15 (он бес) жылға дейiн, 15 (он бес) жылдан 20 (жиырма) жылға дейін, 20 (жиырма) жылдан астам.
Әрбiр аймақтың уақыт аралықтары бойынша мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялар өзара есепке алынуға жатады. Толық өзара есепке алынуға жататын әрбiр аймақтағы уақыт аралықтарының ұзақ немесе қысқа позициялары бөлiктерiнiң сомасы аймақтың мөлшерленген жабық позициясын бiлдiредi.
Өзара есепке алынуға жатпайтын немесе өзара есепке алынбай қалған әрбiр аймақтағы түрлi уақыт аралықтарының мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позицияларының бөлiгi әрбiр аймақтың мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позицияларын құрай отырып жинақталады;
6) аймақтар арасындағы мөлшерленген ашық және жабық позициялар айқындалады.
1-аймақтың мөлшерленген ұзақ (қысқа) позициясы 2-аймақтың мөлшерленген қысқа (ұзақ) позициясымен өзара есепке алынады.
Толық өзара есепке алынуға жатқан 1-аймақтың және 2-аймақтың мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялары мөлшерлерi бөлiктерiнiң сомасы 1 және 2-аймақтардың арасындағы мөлшерленген жабық позицияны бiлдiредi.
2-аймақтың мөлшерленген ұзақ (қысқа) позициясы 3-аймақтың мөлшерленген қысқа (ұзақ) позициясымен өзара есепке алынады.
Толық өзара есепке алынуға жататын 2-аймақтың және 3-аймақтың мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялары мөлшерлерi бөлiктерiнiң сомасы 2 және 3-аймақтардың арасындағы мөлшерленген жабық позицияны бiлдiредi.
1-аймақтың мөлшерленген ашық ұзақ (қысқа) позициясы 3-аймақтың мөлшерленген қысқа (ұзақ) позицияларымен өзара есепке алынады.
Толық өзара есепке алынуға жататын 1-аймақтың және 3-аймақтың мөлшерленген ұзақ немесе қысқа позициялары мөлшерлерi бөлiктерiнiң сомасы 1 және 3-аймақтар арасындағы мөлшерленген жабық позицияны бiлдiредi.
Аймақтар арасындағы өзара есепке алынғаннан кейiн қалған мөлшерленген ашық позициялар қалған мөлшерленген ашық позицияны құрай отырып жиынтықталады.
Ерекше тәуекелді және жалпы тәуекелді есептеу үшін Қазақстан Республикасының сауда-саттықты ұйымдастырушысының немесе халықаралық қор биржалары танитын сауда-саттықты ұйымдастырушылардың сауда жүйесiнде сатылатын акциялардың нарықтық құнының немесе акциялар индексiнің өзгеруiне байланысты әрбір қаржы құралы бойынша ашық (ұзақ немесе қысқа) позициялар айқындалады.
Белгілі бір акциялардың немесе акциялардың белгілі бір индексінің нарықтық құнының өзгеруіне байланысты қаржы құралдары бойынша ашық (ұзақ немесе қысқа) позиция белгілі бір акциялардың немесе акциялардың белгілі бір индексінің нарықтық құнының өзгеруіне байланысты (оның ішінде белгілі бір акцияларды сатуға қойылатын талаптарды немесе акциялардың белгілі бір индексі бойынша төлемдерді жүзеге асыруға қойылатын талаптарды білдіретін қаржы құралдарының сомасы мен белгілі бір акциялардың немесе акциялардың белгілі бір индекстерінің нарықтық бағасының өзгеруіне байланысты қаржы құралдарының, оның ішінде белгілі бір акцияларды сатуға міндеттемелерді немесе акцияларға белгілі бір индекс бойынша төлемдерді жүзеге асыру міндеттемесін білдіретін) қаржы құралдарының сомасы арасындағы айырмашылық ретінде айқындалады.
23. Шетел валюталарының айырбастау бағамының және бағалы металдар бағамының өзгеруіне байланысты нарықтық тәуекелмен қаржы құралдары бойынша тәуекел (Т3) мына формула бойынша есептеледі:
k2– 0,08-ге (нөл бүтін жүзден сегіз) тең валюталық тәуекел коэффициенті;
АҚ – әрбір шетел валютасы бойынша ашық қысқа позициялар (абсолюттік мәні бойынша);
АҰҚ – бағалы металдар бойынша ашық (ұзақ немесе қысқа) позициялар (абсолюттік мәні бойынша);
АҰ – әрбір шетел валютасы бойынша ашық ұзақ позициялар (абсолюттік мәні бойынша).
Әрбір шетел валютасы бойынша ашық валюталық позиция Әдістеменің 84-тармағына сәйкес есептеледі.
Әрбір шетел валютасы (бағалы метал) бойынша ашық (ұзақ немесе қысқа) позициясының есебіне шетел валютасында (бағалы металмен) көрсетілген немесе тіркелген активтер, міндеттемелер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер, оның ішінде:
шетел валютасында (бағалы металмен) көрсетілген (тіркелген) активтер мен міндеттемелердің нарықтық (әділ) құнының арасындағы айырма;
форвард, немесе фьючерс және опцион операциялары бойынша алынатын және төленетін шетел валютасының (бағалы металдың) мөлшерлері арасындағы айырма;
шетел валютасында көрсетілген (тіркелген) алынған және бөлінген кепілдіктердің арасындағы айырма кіреді.
Көрсетілген айырмалардың оң мәндері шетел валютасы (бағалы метал) бойынша ашық ұзақ позициялар, ашық теріс мәндері – шетел валютасы (бағалы метал) бойынша қысқа позициялар туралы растайды.
Шетелдік валюталардың айырбастау бағамының (бағалы металдардың нарықтық құны) өзгеруіне байланысты активтер, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелер халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) шегере отырып, ашық валюталық позицияның есебіне қосылады.
5-параграф. Операциялық тәуекелді есептеу
24. Қазақстан Республикасының бейрезидент банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкінің филиалының) операциялық тәуекелі келесі формула бойынша есептеледі:
ОТ – Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) операциялық тәуекелі;
k1– 12,5-ке (он екі бүтін оннан бес) тең келтіру коэффициенті;
– соңғы өткен 3 (үш) жыл iшiндегi жылдық жалпы кірістің орташа шамасы осы жылдардың әр жылы сайын Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) таза кіріс алған соңғы өткен 3 (үш) жылдағы жылдық жалпы кіріс сомасының Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) таза кіріс алған жылдарының санына қатынасы ретiнде есептеледi;
k2– 0,08-ге (нөл бүтін жүзден сегіз) тең операциялық тәуекел коэффициенті.
Жаңадан ашылған Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) операциялық тәуекелі қаржы жылының аяқталуы бойынша есептеледi және жылдық жалпы кiрiстiң орташа мәні өткен жылдар санын ескере отырып есептеледi.
Соңғы өткен 3 (үш) жыл iшiндегi жылдық жалпы кірістің орташа шамасын айқындау мақсатында жылдық жалпы кіріс:
жиынтық кірістің, корпоративтік табыс салығының, резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстардың;
жиынтық шығыстарды, провизияларды (резервтерді) қалпына келтіруден түскен кірістерді шегергендегі сомасы ретінде айқындалады.
Операциялық тәуекел есебіне Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) зиян шеккен, бірақ провизияларды (резервтерді) қалпына келтіруден болған кірістерді шегергенде резервтерді (провизияларды) қалыптастыруға арналған шығыстарды ескере отырып, оң жалпы кіріс алынған жыл енгізіледі.
Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражатқа Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы кепілдік бермейді және мұндай зиян Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының кінәсі бойынша туындаған жағдайды қоспағанда, инвестициялардан келтірілген кез келген зиянды инвестициялық депозиттерді ұстаушылар көтереді. Мұндай активтер бойынша коммерциялық тәуекел Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы үшін резерв ретінде қабылданатын активтерді құруды талап етпейді. Инвестициялық депозит туралы шарт бойынша тартылған қаражат есебінен қаржыландырылатын активтер тәуекел деңгейі бойынша сараланатын активтер есебінен алып тасталады.
6-параграф. Резерв ретінде қабылданатын активтердің буферлерін есептеу
25. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалын қоспағанда) резерв ретінде қабылданатын активтердің k1 жеткіліктілік коэффициентінің мәніне қосымша ретінде резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілік коэффициенті буферлерінің мынадай мәндері қолданылады:
консервациялық буферге қойылатын талап тұрақты негізде орындалады және 2 (екі) пайызды құрайды;
контрциклдік буфер, оның мөлшері мен енгізу мерзімі контрциклдік буферді есептеу басталатын күнге дейін кемінде 12 (он екі) ай бұрын Нормативтермен белгіленеді. Контрциклдік буфер мөлшерінің диапазоны тәуекелдерді ескере отырып, мөлшерленген активтер, шартты және ықтимал міндеттемелер сомасының 0 (нөл) пайызынан 3 (үш) пайызына дейін құрайды.
реттеуші буфер халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес Әдістеменің 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43 және 44-тармақтарына сәйкес есептелген провизиялар (резервтер) және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) бухгалтерлік есебінде қалыптастырылған және көрсетілген провизиялардың (резервтердің) арасындағы оң айырманың (бұдан әрі – оң айырма):
активтердің, кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген шартты және ықтимал міндеттемелердің;
нарықтық тәуекелді ескере отырып есептелген активтердің, шартты және ықтимал талаптар мен міндеттемелердің;
операциялық тәуекелдің сомасына қатынасы ретінде есептеледі.
Оң айырманы есептеу мақсаты үшін Әдістеменің 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43 және 44-тармақтарына сәйкес есептелген провизиялардың (резервтердің) сомасы Әдістеменің 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43 және 44-тармақтарына сәйкес провизияларды (резервтерді) есептеудің соңғы күнінен кейін толық өтелген және (немесе) есептен шығарылған қарыздар және дебиторлық берешек бойынша провизиялар (резервтер) сомасына ай сайын азайтылады.
Оң айырма Әдістеменің 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43 және 44-тармақтарына сәйкес есептелген провизиялар (резервтер) оларды есептеудің соңғы күніне есептелген қарыздар және дебиторлық берешек бойынша есептеледі.
Оң айырманы есептеу кезінде Әдістеменің 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43 және 44-тармақтарына сәйкес есептелген провизиялар (резервтер) сомасы провизияларды (резервтерді) есепке алмағандағы қарыз бойынша берешектен және (немесе) дебиторлық берешектен аспайтын мөлшерде қосылады.
Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның (бұдан әрі – уәкілетті орган) тексеру нәтижелері бойынша түзетілген оң айырма реттегіш буферді есептеу кезінде есепті айдан кейінгі есепті күннен бастап ескеріледі.
26. Әдістемеге сәйкес қалыптасқан қарыздар бойынша провизиялар (резервтер) сомасы қарыз бойынша жалпы баланстық берешек пен қарыз бойынша күтілетін дисконтталған болашақтағы ақша ағыны арасындағы айырма ретінде есептеледі.
Егер халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған провизиялар (резервтер) Әдістемеге сәйкес қалыптастырылған провизиялардан (резервтерден) артық болса онда халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған провизиялар (резервтер) танылады.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) активтері бойынша провизияларды (резервтерді) есептеу Әдістемеге сәйкес алты айда кемінде 1 (бір) рет кезеңділікпен жүзеге асырылады.
27. Провизиялар (резервтер) сомасын есептеу:
құнсыздаған жеке қарыздар бойынша жеке;
құнсызданбаған жеке қарыздар бойынша, сондай-ақ біртекті қарыздар бойынша ұжымдық негізде жүзеге асырылады.
Кредиттік тәуекелдің ұқсас сипаттамалары бар қарыздар тобы біртекті қарыздар деп түсініледі.
28. Қарыздар, егер есепті күні жалпы берешек активтер мен міндеттемелер туралы есептің деректеріне сәйкес резерв ретінде қабылданатын активтердің 0,2 (нөл бүтін оннан екі) пайызынан артық болса, бірақ кемінде 50 (елу) миллион теңгеден аз болмаса жеке қарыздарға жатқызылады.
29. Банктерге және халықаралық қаржы ұйымдарына берілген қарыздар берешек сомасына қарамастан жеке қарыздарға жатқызылады.
30. Есепті күндегі провизияларды (резервтерді) шегергенге дейін қарыз құны (негізгі борыш, есептелген сыйақы және қарыз шарты шеңберінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қарыз алушыға қоятын өзге талаптары) жалпы берешек ретінде түсіндіріледі. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) және қарыз алушының арасында бірнеше талаптар болған кезде аталған талаптардың жиынтық сомасы жалпы берешек ретінде түсіндіріледі.
(негізгі борыш, есептелген сыйақы және қарыз шарты шеңберінде банктің қарыз алушыға қоятын өзге талаптары) жалпы берешек ретінде түсіндіріледі. Банк пен қарыз алушы арасында бірнеше талаптар болған кезде аталған талаптардың жиынтық сомасы жалпы берешек ретінде түсіндіріледі.
31. Банкте қарыз алушыға қоятын бірнеше талап болған кезде талаптардың біреуі бойынша құнсызданудың объективті растамасының болуы банктің қарыз алушыға қоятын барлық талаптары бойынша құнсызданудың болуын растайды.
32. Қарыздар, егер:
қарыздар жеке қарыздарға жатқызылмаса;
не құнсызданудың объективті белгілері анықталмаса;
не құнсызданудың объективті белгілері анықталса, және келешектегі ақша ағынының келтірілген құны қарыздың провизияларды (резервтерді) шегергенге дейінгі құнынан артық болса ұжымдық негізде бағаланады.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) жеке қарыздарға жатқызылмайтын, құнсыздану белгісі бар біртекті қарыздарының портфельдерін қалыптастыруына жол беріледі.
33. Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне (бұдан әрі – Ұлттық Банк), ұлттық басқарушы холдингтерге және олардың еншілес ұйымдарына Қазақстан Республикасы Үкіметінің, ұлттық басқарушы холдингтерінің және оның еншілес ұйымдарының кепілдігімен берілген қарыздар бойынша қойылатын талаптар бойынша провизиялар (резервтер) сомасы есептелмейді.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген талаптар бойынша халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған провизиялар (резервтер) мөлшерінен кем емес мөлшердегі провизиялардың (резервтердің) мөлшерін мойындайды.
34. Жеке қарыздар бойынша құнсызданудың объективті растамасы болып табылатын мынадай кез келген оқиғалардың болуы бағаланады:
1) қарыз алушыда (қоса қарыз алушыда) банктің ішкі әдістемесіне (ішкі модельдеріне) сәйкес құнсыздану деңгейіне сәйкес келетін ішкі рейтингінің (балдың) болуы;
2) мынадай белгілерге сәйкес қарыз алушыда біршама қаржылық қиындықтардың болуы:
жеке тұлғалар үшін:
қарыз бойынша төлемдерді тұрақты және (немесе) уақтылы жүзеге асыру мүмкіндігінің болмауы;
қарыз алушының (қоса қарыз алушының) кірістілік немесе төлем қабілеттілігі деңгейінің тұрақты және біршама нашарлауы;
кредиттік досьесінің болмауы;
қарыз алушының (қоса қарыз алушының) соңғы 5 (бес) жылдағы кредиттік тарихы немесе қарыз алушының (қоса қарыз алушының) төлем қабілеттілігі туралы өзге де ақпарат қарыз алушының (қоса қарыз алушының) банк алдындағы міндеттемелерін уақтылы орындамағаны немесе негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша мерзімін өткізу сомасы 5 000 (бес мың) теңгеден аспайтын (аспаған) және (немесе) мерзімін өткізудің ең көп мерзімі күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен аспайтын (аспаған) жағдайларды қоспағанда, төлем жасауға қабілетсіздігі туралы куәландырады;
еңбекпен қамтылмауы немесе коммерциялық қызметінің болмауы;
қарыз алушыға (қоса қарыз алушыға) материалдық зиян келтірген немесе оған өзге коммерциялық қызметті жалғастыруға мүмкіндік бермейтін факторлардың болуы;
қарыз алушының (қоса қарыз алушының) банкпен өз міндеттемелері бойынша есептеспеу ықтималдылығының көп болуы.
заңды тұлғалар үшін:
қарыз алушының (борышкердің, қоса қарыз алушының) қаржылық есептілігін талдаудан, ақша қаражатының қозғалысы бойынша үзінді-көшірмелерден, мониторингтік есептерден және өзге жалпыға қол жетімді дереккөздерден байқалатын қаржылық жағдайының тұрақты және (немесе) біршама нашарлауы;
өткен кезеңдегі шығындардың өсу серпінінің кемінде 12 (он екі) ай болуы;
қарыз алушының қаржылық жағдайын бағалау бойынша Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ішкі әдістемесіне сәйкес есептелген коэффициенттердің тиімсіз мәні, төлем қабілеттілігі деңгейінің төмен болуы, қарыз қаражатына қатты мұқтаждық;
теріс меншікті капиталының болуы;
нарықтық үлесінің тұрақты төмендеуі (ақпарат болса), Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) қарыз алушы (борышкер, қоса қарыз алушы) қабылдаған шаралардың қаржылық жағдайды тұрақтандыру үшін тиімді болуына сенімділіктің болмауы;
қарыз алушының (борышкердің, қоса қарыз алушының) қаржылық жағдайының нашарлауына байланысты бұрын ұсынылған қарызды өтеу мақсатында қарыз алушыға (борышкерге, қоса қарыз алушыға) қарыз беру;
кредит қаражатын "инвестициялық мақсаттарға" (инвестициялық қарыз) нысаналы пайдаланатын заңды тұлғалар үшін:
қарыз алушының (қоса қарыз алушының) қаржылық ахуалының үнемі және (немесе) айтарлықтай нашарлауы, яғни кредиттеудің басынан кірістер, төлем қабілеттілігі және зияндар деңгейі борышкердің бизнес-жоспарында көзделген деңгейден айтарлықтай жағымсыз ауытқулары бар және бизнес-жоспарды іске асыруға ықпал етеді;
нарықтық үлестің төмендеуі (ақпарат болса);
қарыз алушы (қоса қарыз алушы) қабылдайтын шаралар қаржылық ахуалын тұрақтандыру үшін тиімсіз;
1 (бір) жылдан аспайтын мерзімге санкциялардың болуы;
төтенше жағдайлардың, сондай-ақ қарыз алушыға (қоса қарыз алушыға) зиян келтірген, алайда оның қызметін тоқтатуға әкелмеген өзге де жағдайлардың болуы.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) рейтингтік бағалаудың үлгісін жасау саласындағы халықаралық ұйымдардың (сарапшылардың) немесе олардың мамандандырылған бөлімшелерінің (Standard & Poor’s Financial Services LLC, Fitch Ratings Inc., Moody’s Investors Service, Fair, Isaac and Company (FICO), Experian plc., Deloitte Touche Tohmatsu Limited, Ernst & Young Global Limited, KPMG, PricewaterhouseCoopers International Limited) қатысуымен әзірленген және тестілеуден өткен ішкі рейтинг үлгісі болған кезде, қарыз алушының айтарлықтай қаржылық қиындықтарының бар екендігін анықтау мақсаты үшін ішкі рейтингті пайдаланады;
3) негізгі борыш және (немесе) сыйақы бойынша 90 (тоқсан) күнтізбелік күннен астам мерзімі өткен берешегінің болуы;
4) соңғы 12 (он екі) ай ішінде қарызды бір және одан көп рет қайта құрылымдау. Қарызды қайта құрылымдау деп қарыз алушының қаржылық жағдайының нашарлауына байланысты қарыз шартының тәртібі мен талаптарының кез келген өзгеруі түсініледі. Қайта құрылымдауға мына жағдайлардың кез келгені жатады:
қарыз бойынша төлемдер кестесінің өзгеруі, оның ішінде негізгі борыш және (немесе) сыйақыны өтеу үшін қарыз бойынша төлемдер бойынша жеңілдік беру не ұзарту, қарыз мерзімін ұзарту, қарыз бойынша бір немесе одан да көп төлемнің мерзімін кейінге қалдыру, қарыз бойынша негізгі борыштың және (немесе) сыйақының бөлігін есептен шығару немесе кешіру, сыйақы бойынша мерзімі өткен төлемдерді капиталдандыру, қарыз валютасын сыйақы бойынша мерзімі өткен берешекті капиталдандыра отырып, бір валютадан басқа валютаға өзгерту (конвертация);
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалындағы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалыдағы), оның ішінде басқа банктердегі қолданыстағы қарыз бойынша берешекті төлеу үшін жаңа қарыз беру. Жаңа және қолданыстағы қарыздарда қайта құрылымдау түріндегі құнсыздану белгісі болады;
мерзімі өткен берешек болған жағдайда кредиттік лимитті ұлғайту;
қарыз бойынша сыйақы мөлшерлемесін төмендету;
қарыз бойынша берешекті кепілмен қамтамасыз ету есебінен төмендету.
Осы тармақшаның мақсаты үшін мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру мақсатында жүргізілген қайта құрылымдау қарыздың құнсыздануын объективті түрде растайтын оқиға болып танылмайды.
Осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген рейтингтік бағалаудың үлгісін жасау саласындағы халықаралық ұйымдардың (сарапшылардың) және олардың мамандандырылған бөлімшелерінің қатысуымен әзірленген және тестілеуден өткен ішкі рейтингтік үлгі болған кезде, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) осы тармақшаның мақсаттары үшін қарыз алушының қаржылық жай-күйінің нашарлауымен соңғы 12 (он екі) айдағы ішкі кредиттік рейтингтің нашарлау серпінімен жиынтықта кредиттік рейтингті таниды; (тең қарыз алушының) басқа банктерде күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам;
6) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) берген қарызды (айналым қаражатын толықтыруға берілген қарыздарды қоспағанда) нысаналы пайдаланбау;
7) ақпаратты Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ішкі құжаттарына сәйкес ұсыну үшін белгіленген есепті күннен бастап 6 (алты) ай ішінде қарыз алушы (қоса қарыз алушы) заңды тұлғаның қаржылық ахуалын анықтауға мүмкіндік беретін ақпараттың болмауы;
8) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) төтенше жағдайлар, сондай-ақ қарыз алушыға (қоса қарыз алушыға) айтарлықтай материалдық зиян әкелген немесе оған өз қызметін жалғастыруға мүмкіндік бермеген өзге де жағдайлар туралы ақпараттың болуы;
9) қарыз алушының (қоса қарыз алушының) банкротқа ұшырауының немесе басқалай түрдегі қаржылай қайта құрылуының, сондай-ақ оның қаржылық ахуалын нашарлататын соттың қарауына тартуының жоғары ықтималдығы;
10) 3 (үш) жылдан астам мерзімге берілген қарыз бойынша негізгі борышты және сыйақыны өтеу қарыз мерзімінің соңында жүзеге асырылады;
11) жеке тұлға қарыз алушының (қоса қарыз алушының) қайтыс болғаны туралы ақпараттың болуы;
12) жеке тұлға қарыз алушының (қоса қарыз алушының) еңбекпен қамтылмағаны немесе коммерциялық (кәсіпкерлік) қызметінің болмауы туралы ақпараттың болуы.
Тең қарыз алушы дегеніміз қарыз алушымен бірге қарыз (кредит) шартына қол қоятын және қарыз (кредит) шарты бойынша алған ақшаны қайтару бойынша міндеттемелерді орындауға ортақ жауап беруші ретіндегі жеке немесе заңды тұлғаны білдіреді.
Инвестициялық қарыз (кредит) мынадай талаптарға сәйкес келетін қарызды (кредитті) білдіреді:
қарыз (кредит) мерзімі 5 (бес) және одан астам жылды құрайды;
қарыз (кредит) шартының талаптарымен мерзімінен бұрын толық өтеуге тыйым белгіленген. Қарызды ішінара өтеу қарыз алушының бизнес-жоспарында көзделген мерзімде және тәртіппен жүзеге асырылады;
қарыз (кредит) заңды тұлғаға материалдық өндірісті, өндірістік және көлік инфрақұрылымын құруға, кеңейтуге және жаңғыртуға бағытталған іс-шаралар кешенін іске асыруды көздейтін оның бизнес-жоспарына сәйкес беріледі.
35. Құнсызданудың объективті растамасы анықталған әрбір жеке қарыз бойынша болашақ ақша ағындары есептеледі және қарыз бойынша сыйақының бастапқы тиімді мөлшерлемесі бойынша дисконтталған болашақ ақша ағындарының келтірілген құны айқындалады.
Қарыз алушыда 2 (екі) және одан да көп қарыз болған кезде қарыз бойынша жалпы ақша ағынын есептеуді жүзеге асыруға және уәкілетті орган тексеру жүргізуі шеңберінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) есептеу әдісін қабылдаған кезде есептеу күнгі негізгі борыштың қалдығы бар әрбір жеке қарыз бойынша сыйақының бастапқы тиімді мөлшерлемесін есептеу арқылы есептелетін сыйақының орташа алынған бастапқы тиімді мөлшерлемесі бойынша дисконттауға жол беріледі.
36. Кепіл мүлкін сатудан ағындардың дисконтталған құнын есептеген кезде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ішкі құжаттарында белгіленген кепіл мүлкін сату мерзімі, алайда кепіл мүлкінің мына түрлері үшін кемінде 24 (жиырма төрт) ай ескеріледі:
1) жылжымайтын мүлік;
2) жабдық және негізгі құрал-жабдықтар;
3) әуе, су көлігі, теміржол жылжымалы құрамы, көлік құралдары;
4) жер қойнауын пайдалану құқығы;
5) тауар-материалдық құндылықтар;
6) ауылшаруашылығы жануарлары, өсімдік өсіру өнімдері.
37. Күтілетін болашақ ақша ағындарын есептеу кезінде мыналар ескеріледі:
1) қарыз алушының ақша қозғалысы бойынша үзінді-көшірмелер;
2) қарыз алушының (кепілдік берушінің, кепілгердің) қаржылық жағдайының мониторингтік есептері;
3) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) бөлімшелерінің (кредит бөлімшесінің, кредит тәуекелдерін басқару бөлімшесінің, экономикалық қауіпсіздік бөлімшесінің немесе заң бөлімшесінің) қорытындылары (сараптамалары);
4) кепілмен қамтамасыз етуді бағалау бойынша қорытындылар;
5) қарыз алушының (қоса қарыз алушының) және (немесе) кепілдік берушінің негізі қызметі бойынша шарттар, олар бойынша тұрақты болып табылатын ақша ағынының түсуі және растайтын құжаттардың болуын көздейді;
6) кепіл мүлкін сатып алу-сату шарттары;
7) соттың мүлікті сату есебінен берешекті өндіріп алуға арналған шешімдері;
8) осы мүліктің болуын растау кезінде, соттың кепілмен қамтамасыз ету болып табылмайтын мүлікті өндіріп алуға арналған шешімдері.
38. Қарыз алушының (қоса қарыз алушының) және (немесе) кепілдік берушінің негізгі қызметінен ақша ағындары провизияларды (резервтерді) есептеген кезде мынадай жағдайларда:
1) егер қарыз алушы (қоса қарыз алушы) жеке тұлға болып табылса;
2) қарыз алушының (қоса қарыз алушының) және (немесе) кепілдік берушінің негізгі қызметі, қаржылық ахуалы бойынша дәйекті ақпарат болмаса не ұсынылмаса не негізгі қызмет расталмаса ескерілмейді. Қарыз алушының қаржылық есептілігіндегі жол берілетін айырма мөлшері валюта балансынан 1 (бір) пайыздан аспайды;
3) объективті себептер болмаған жағдайда қарыз алушы (қоса қарыз алушы) заңды тұлғаның қаржылық ахуалына есепті күннен бастап соңғы 6 (алты) айға мониторингтің болмауы;
4) егер қарыз алушының (қоса қарыз алушының) негізгі қызметінен кірістер біржолғы болып табылса және тұрақты (белгіленген шарттық қатынастар шеңберінде) болмаса;
5) негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша 180 (жүз сексен) күнтізбелік күннен астам мерзімі өткен берешегі бар болған жағдайда ескерілмейді.
Осы тармақтың мақсат үшін провизияларды (резервтерді) есептеген кезде кепілгер болып табылатын жеке тұлғадан ақша ағындары ескерілмейді.
Егер қарыз алушының (қоса қарыз алушының) операциялық қызметінен кіріс көздері осы кепілді қамтамасыз етуді сатуға байланысты болса, провизияларды (резервтерді) есептеген кезде кепілді қамтамасыз етуді сатудан және қарыз алушының (қоса қарыз алушының) операциялық қызметінен ақша ағындарын бір мезгілде есепке алуға болмайды.
39. Қамтамасыз етуді сатудан түскен күтулі ақша ағындарын есептеу кезінде кепілдің тұрақсыз түрлерінің құны қосылмайды.
Кепілдің тұрақсыз түрлері – болашақта түсетін мүлік және ақша (Әдістеменің 40-тармағының бірінші бөлігінде көзделген банктік қарыз шарты бойынша кепіл болып табылатын, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жасалған мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты бойынша инвестициялық шығындардың өтемақысын есептеуге арналған шотқа аударылатын ақшалай түсімдер бойынша мемлекеттік әріптеске қойылатын талаптар құқықтарын, сондай-ақ осы Әдістеменің 41-тармағында көзделген талаптарға сәйкес банктік қарыз шарты бойынша кепіл болып табылатын келісімшарт бойынша болашақта off-take бойынша түсетін ақшаны қоспағанда), оның ішінде үлестік қатысу шарттары бойынша (мемлекет қатысатын компаниялармен (квазимемлекеттік сектор субъектілерімен) жасалған шарттар бойынша түсетін ақшаны қоспағанда), сақтандыру шарттары (Standard&Poor' s рейтингтік агенттігінің "ВВ+" – тен төмен емес рейтингі немесе Moody's Investors Service және Fitch агенттіктерінің рейтингі бар сақтандыру ұйымдарымен (бұдан әрі-басқа рейтингтік агенттіктер) жасалған міндеттемелердің сөзсіз және қайтарып алынбайтын орындалуы туралы тармақтарды қамтитын сақтандыру шарттарын, талаптары Әдістеменің 40-тармағының екінші және үшінші бөліктерінде көзделген сақтандыру шарттарын қоспағанда), жеке немесе заңды тұлғалардың кепілдіктері (Standard&Poor ' s рейтинг агенттігінің "ВВ+"-тен төмен емес кредиттік рейтингі немесе басқа рейтинг агенттіктерінің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар заңды тұлғалардың кепілдіктерін, Standard&Poor ' s рейтинг агенттігінің немесе басқа рейтинг агенттіктерінің "В-"-тен төмен емес кредиттік рейтингі бар екінші деңгейдегі банктердің кепілдіктерін, сондай-ақ ұлттық басқарушы холдингтер мен олардың еншілес ұйымдары берген кепілдіктерді қоспағанда), Қазақстан Республикасының сауда-саттық ұйымдастырушыларының және (немесе) халықаралық қор биржалары танитын сауда-саттықты ұйымдастырушылардың ресми тізіміне енгізілмеген материалдық емес активтер, жарғылық капиталға қатысу үлестері немесе бағалы қағаздар (айналым қаражатын қаржыландырумен байланысты емес мақсаттарға берілген қарыздар бойынша берешектің есептелген сыйақыларды, салық аударымдарын және есептелген амортизацияны (EBITDA) төлеу жөніндегі шығыстар шегерілгенге дейінгі пайдаға қатынасы 4) аспайтын заңды тұлғалардың жарғылық капиталындағы қатысу үлестерін және (немесе) бағалы қағаздарын кепілдікпен қамтамасыз етуге қабылданғандарды қоспағанда), Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі қағаз астық қолхаттары, кепілмен қамтамасыз ету (Еуразиялық Экономикалық Одақ елдеріндегі кепілмен қамтамасыз етуді қоспағанда, кепілмен қамтамасыз етудің тиісінше ресімделгенін растайтын көрсетілген елдердің құқығына сәйкес Заң консультанттарының немесе банктің еншілес ұйымдары мамандарының қорытындысы болған кезде).
Off-take келісімшарты дегеніміз өндіруші (жеткізуші) мен тапсырыс берушінің арасында жеткізудің құны, саны (көлемі) және мерзімдері бойынша алдын ала келісілген талаптармен болашақта жеткізумен тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді сату туралы жасалған келісімді білдіреді.
Осы тармақтың үшінші бөлігінде көрсетілген ұғым Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалдарына қолданылмайды.
40. Банктік қарыз шарты Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты шеңберінде заңды тұлғамен жасасады және мынадай талаптарға сәйкес келеді:
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын іске асырудың инвестициялық кезеңі 36 (отыз алты) айдан аспайды. Инвестициялық кезең банктік қарыз шартын (кредит желісін беру (ашу) туралы келісім) жасасқан күннен бастап инвестициялық шығындардың өтемақысы төлемінің басталған күні аралығы болып табылады;
мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасын қарыз (кредит желісінің шеңберінде берілген қарыз) сомасы шеңберінде кезең-кезеңмен қаржыландыру мынадай тәртіппен жүзеге асырылады:
кезең-кезеңмен қаржыландыру сомасы инвестициялық кезеңнің төрттен бірінде жалпы қарыз (кредит желісінің шеңберінде берілген қарыз) мөлшерінің 30 (отыз) пайызынан аспайды;
кезең-кезеңмен қаржыландыру сомасы инвестициялық кезеңнің жартысында жалпы қарыз (кредит желісінің шеңберінде берілген қарыз) мөлшерінің 50 (елу) пайызынан аспайды;
құрылыс нысанына техникалық қадағалауды мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты негізінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы таңдаған заңды тұлға жүзеге асырады.
Әдістеме мақсатында Standard&Poor' s рейтингілік агенттігінің немесе басқа рейтингілік агенттіктердің "ВВ+" - тен төмен емес рейтингі бар сақтандыру ұйымымен жасалған сақтандыру шартында сақтандырушыға пайда алушыға (Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалына (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалына) сақтандыру төлемінен (сақтандыру төлемін) бас тартуға (жүзеге асырмауға) мүмкіндік беретін тек қана мынадай:
сақтанушының (сақтандырылушының, пайда алушының) зияндардың орнын толтыру туралы талаптары сақтандыру сомасының мөлшерінен асуы;
залалдың немесе шығындардың ядролық жарылыстың, радиацияның немесе радиоактивті улану, әскери іс-қимылдар, азаматтық соғыс, түрлі сипаттағы халық толқулары, жаппай тәртіпсіздік немесе ереуілдер нәтижесінде пайда болуы;
банктік қарыз шартының жарамсыз болып танылуы;
осындай өзгерістерді сақтандырушының жазбаша келісімінсіз банктік қарыз шартына, кепіл шартына, кепілдеме шартына немесе кепілдемеге айтарлықтай өзгерістер енгізілуі;
пайда алушының (Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) сақтандырушыға сақтандыру нысаны, сақтандыру тәуекелі, сақтандыру жағдайы және оның салдарлары туралы жалған мәліметтер хабарлауы;
пайда алушының (Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) зиян үшін жауапты тұлғадан немесе үшінші тараптан зиянның толық өтемін алуы;
пайда алушының (Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталуының мән-жайын тексеруге және келтірілген зиянның мөлшерін белгілеуге кедергі жасауы;
пайда алушының (Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) сақтанушыға, оның ішінде сот немесе соттан тыс тәртіпте банктік қарыз шарты бойынша өзінің талап ету құқықтарынан бас тартуы жағдайларынан ғана тұрады.
Сақтандыру шартында сот жарамсыз деп таныған кепіл шартын есепке алмай (шегеріп) сақтандыру төлемін жүзеге асыру талаптарын көрсетуге жол беріледі. Бұл жағдайда сақтандыру шарты сот жарамсыз деп таныған кепіл шартын шегере отырып қамтамасыз ету ретінде ескеріледі.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) қамтамасыз ету ретінде қабылдаған кезде сақтандыру шарты сөзсіз франшизаны шегере отырып қабылданады.
Осы тармақтың бірінші бөлігінің талабы Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдарына қолданылмайды.
41. Off-take келісімшарты бойынша болашақта түсетін ақша мынадай талаптар сақталған жағдайларда:
1) мыналар тапсырыс беруші болғанда:
дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) 50 (елу) пайызынан астамы мемлекетке немесе ұлттық басқарушы холдингке тікелей немесе жанама тиесілі заңды тұлға, не;
мемлекеттік мекеме, не;
облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы;
Standard & Poor's рейтингтік агенттігінің немесе басқа рейтингтік агенттіктердің "ВВ-" -тен төмен емес рейтингі бар заңды тұлға, не;
ірі жүйе құраушы кәсіпорын, не;
осы тармақшаның екінші, үшінші, төртінші, бесінші және алтыншы абзацтарында көрсетілген тұлғалар соңғы 2 (екі) жыл ішінде кірісінің кем дегенде 70 (жетпіс) пайызын қалыптастыратын заңды тұлға;
2) келісімшарттың талаптарында өндіруші (жеткізуші) келісімшарт бойынша қабылдаған міндеттемелерді тиісінше орындаған кезде тапсырыс берушінің өндірушінің (жеткізушінің) алдындағы өзінің міндеттемелерін міндетті орындауы көзделгенде;
3) өндіруші (өнім беруші) - қарыз алушыда кредиттік бюроның деректері бойынша соңғы 2 (екі) жылда күнтізбелік 30 (отыз) күннен астам мерзімі өткен берешектің жоқ екенін білдіретін оң кредиттік тарихы кепілдің тұрақсыз түрлерінен шығарылады.
Ірі жүйе құраушы кәсіпорындарға мынадай өлшемшарттарға сәйкес келетін кәсіпорындар жатады:
өнімді сатудан (қызмет көрсетуден) түскен түсімі соңғы 2 (екі) жылда жыл сайын кемінде 50 (елу) миллиард теңгені құрайтын;
салық аударымдары соңғы 2 (екі) жылда жыл сайын кемінде 3 (үш) миллиард теңгені құрайтын.
Осы тармақтың талабы Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдарына қолданылмайды.
42. Ақша ағындарын бағалау кезінде қарыз алушының (қоса қарыз алушының) және (немесе) кепілдік берушінің банктің талаптарын өтеу үшін жеткілікті таза ақша ағындарын, оның ішінде банкте осындай ақпарат бар болса, басқа кредиторлар алдындағы міндеттемелерін өтеуді ескере отырып жинақтау мүмкіндігін талдайды.
43. Қамтамасыз етуді сатудан күтілетін болашақ ақша ағындарының келтірілген құнының есебі қамтамасыз етуді сату ықтималы бар-жоқтығына қарамастан қамтамасыз етуге өндіріп алу өтініші салдарынан туындайтын ақша ағындарын көрсетеді.
Қамтамасыз етуді сатудан ақша ағынын есептеген кезде ақша ағыны есептелетін сатудан осы кепілмен қамтамасыз етілген өзге де талаптардың болуы ескеріледі. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) осы кепілмен қамтамасыз етілген өзге де талаптар бар болған кезде көрсетілген талаптардың баланстық құнының арақатынасы пропорциясын негізге ала отырып қамтамасыз етуді сатудан ағыны есептеледі.
44. Қарыздар бойынша провизияларды (резервтерді) ұжымдық негізде есептеу Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің уәкілетті органы бекіткен Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ішкі әдістемесі негізінде ұжымдық негізде әрбір портфель бойынша жеке жүзеге асырылады.
Егер ұжымдық негізде бағаланатын жеке қарыз бойынша Әдістеменің 34-тармағына сәйкес құнсызданудың объективті растамасы болып табылатын бір немесе бірнеше оқиғаның болуы туралы ақпарат қолжетімді болса, осындай қарыз ұжымдық негізде бағаланатын қарыз портфелінен алып тасталады және провизияларды (резервтерді) есептеу құнсызданған жеке қарыздар ретінде жүзеге асырылады.
Егер резерв ретінде қабылданатын активтердің k1 жеткіліктілік коэффициентінің нақты мәні Нормативтердің 1-тармағының 1) тармақшасында айқындалған резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілік коэффициентінің мәнінен төмен болмаса, бірақ резерв ретінде қабылданатын активтердің k1 жеткіліктілік коэффициенті буферлерінің мәндерін ескере отырып, резерв (реттеуіш буферді қоспағанда) ретінде қабылданатын активтердің k1 жеткіліктілік коэффициентінің мәнінен төмен болса, онда Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қызмет нәтижелерін пайдалануға Әдістемеге 7-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қызмет нәтижелерін шектеудің ең аз мөлшеріне сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкіне кірістер жіберу бөлігінде шектеу қойылады.
Оң айырмасы бар Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалына (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалына) және k1 резерві ретінде қабылданатын, Нормативтердің 1-тармағының 1) тармақшасында айқындалған, резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілік коэффициентінің мәніне сәйкес белгіленгеннен төмен емес, бірақ бұл ретте k1 резерві ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілік коэффициенті буферлерінің мәндерін ескере отырып, k1 резерві ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілік коэффициентінің мәнінен төмен, Әдістемеге 7-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкіне кірістер жіберу бөлігінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қызмет нәтижелерін шектеудің ең аз мөлшеріне сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалы) қызметінің нәтижелерін пайдалануға шектеу қойылады.
Резерв ретінде қабылданған активтердің k1 жеткіліктілік коэффициентінің мәні, резерв ретінде қабылданатын активтердің буферлерін ескере отырып, Әдістеменің 4-тармағында көзделген резерв ретінде қабылданған активтердің құрауыш бөліктері ретінде жетіледі.
Әдістеменің талаптарына сәйкес есептелген резерв ретінде қабылданған активтердің буферлерінің мөлшері бухгалтерлік есепте көрсетілмейді.
3-тарау. Бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғары мөлшерiн есептеу әдістемесі
1-параграф. Бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғары мөлшерiн есептеу
45. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалымен (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалымен) айрықша қатынастармен байланысты тұлғалар болып табылатын қарыз алушылар үшін k3-1 k3 бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің мөлшерi мынадай түрде айқындалады:
БТМ – Әдістеменің 2-тарауының 2-параграфына сәйкес есептелген бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің мөлшерi;
РҚА – Әдістеменің 2-тарауының 2-параграфына сәйкес есептелген резерв ретінде қабылданатын активтер.
Басқа қарыз алушылар үшін k3 бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің мөлшерi мынадай түрде айқындалады:
БТМ – Әдістеменің 2-тарауының 2-параграфына сәйкес есептелген бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің мөлшерi;
РҚА – резерв ретінде қабылданатын активтер.
Қарыз алушының алдында шартты міндеттемелермен қамтамасыз етілмеген бланкілік қарыздар бойынша басқа да қарыз алушылар үшін не тиісті қарыз алушылардың міндеттемелері бойынша ағымдағы және кейінг 2 (екі) айдың ішінде қарыз алушыға олар бойынша Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) талаптар туындайтын үшінші тұлғалардың пайдасына қарыз алушы үшін, Standard & Рооr's агенттігінің рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе Қазақстан Республикасының егеменді тәуелсіз рейтингінінің 1 (бір) тармағынан аспайтын және Standard & Poor's рейтингілік агенттігінің немесе басқа рейтингілік агенттіктердің "А" - дан төмен емес рейтингі бар Қазақстан Республикасының бейрезиденттеріне талаптарды қоспағанда, бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің ең жоғары мөлшерi кемінде 0,10 (нөл бүтін жүзден он) болады.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалымен (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) айрықша қатынастармен байланысты қарыз алушылар бойынша тәуекелдердің жиынтық сомасы резерв ретінде қабылданған активтердің мөлшерінен аспайды.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) бір қарыз алушыға келетін тәуекелдерінің жиынтық сомасы, резерв ретінде қабылданған активтердің 10 (он) пайызынан аспайтын әр қайсының тәуекелінің мөлшері, резерв ретінде қабылданған активтердің мөлшерінен 5 (бес) еседен аспайды.
Тиісті қарыз алушылар дегеніміз Банктер турады заңның 8-1-бабының 2-тармағында көзделген талаптардың біреуіне сәйкес келетін қарыз алушы заңды тұлғаларды қоспағанда, барлық қарыз алушыларды – заңды тұлғаларды білдіреді.
Бір қарыз алушыны оған Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) талаптары бар немесе Әдістеменің 51-тармағында көрсетілген талаптар туындауы мүмкін әрбір жеке немесе заңды тұлға деп түсіну керек. 2 (екi) немесе одан да көп қарыз алушылардан тұратын топ үшін тәуекел мөлшерi, егер қарыз алушылардың әрқайсысының тәуекел мөлшерi банктiң резерв ретінде қабылданатын активтерінен 0,05 (нөл бүтін жүзден бес) пайызынан асатын болса, сондай-ақ мынадай жағдайлардың бiрi болғанда 1 (бiр) қарыз алушыға ретінде жиынтықты түрде есептеледi:
1) қарыз алушылардың бiрi басқа қарыз алушының iрi қатысушысы (акционерлiк қоғамда, жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiкте немесе қосымша жауапкершiлiгi бар серiктестiкте iрi қатысушы; коммандиттiк серiктестiкте толық серіктес; толық серiктестiкке қатысушы), үлестес тұлғасы, жақын туысы (ата-анасы, баласы, асыраушысы, асырап алған баласы, туған және туысқан ағасы-інісі немесе апасы-қарындасы (сіңлісі), атасы, әжесi, немересi), жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы, бiрiншi басшысы не басқа қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлға болып табылады;
2) бiр қарыз алушының iрi қатысушысы, үлестес тұлғасы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бiрiншi басшысы не бiр қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлға басқа қарыз алушының iрi қатысушысы, үлестес тұлғасы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бiрiншi басшысы не басқа қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлға болып табылады;
3) бiр қарыз алушының iрi қатысушысы, үлестес тұлғасы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бiрiншi басшысы не бiр қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлға басқа қарыз алушының не басқа қарыз алушымен мәмiле жасауға мүдделi тұлғаның iрi қатысушысының, үлестес тұлғасының, жақын туысының, жұбайының (зайыбының), жұбайы (зайыбы) жақын туысының немесе бiрiншi басшысының iрi қатысушысы, үлестес тұлғасы, жақын туысы, жұбайы (зайыбы), жұбайының (зайыбының) жақын туысы немесе бiрiншi басшысы не мәмiле жасауға мүдделi тұлғасы болып табылады;
4) қарыз алушылардың бiрi өзі Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалынан (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалынан) қарызға алған қарызды беретін қарыз алушының меншiктi капиталынан асатын мөлшерде басқаға пайдалануға бергенiн растайтын жеткiлiктi негіздер бар;
5) қарыз алушылар Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалынан (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалынан) қарызға алған қаражатын Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қарыз алушысы болып табылмайтын сол үшiншi тұлғаға осы қарыз алушылардың жиынтық меншiктi капиталынан асатын мөлшерде бiрлесiп немесе жекелей бергенiн растайтын жеткiлiктi негіздер бар;
6) қарыз алушылар қарыз алушылардың бірі (Қазақстан Республикасының банктерін қоспағанда) басқа қарыз алушының міндеттемелері бойынша жасалған шарттарға сәйкес оның активтерінің 10 (он) пайызынан асатын сомада ортақ немесе субсидиарлық жауап беретіндей түрде байланысты;
7) бiр қарыз алушының лауазымды тұлғасы Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) басқа қарыз алушыларының қызметiне қаржылық жағынан мүдделi;
8) қарыз алушылар бiр-бiрiмен бiрлескен қызмет туралы шартпен не бiрлескен қызмет туралы шарттың белгiлерi бар өзге құжатпен байланысты;
9) қарыз алушылар бiр-бiрiмен бiрлескен Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген басқа негіздер бойынша байланысты;
10) қарыз алушылар жылжымайтын мүлiк құрылысы жөнiндегi жобаның тапсырыс берушiсін, салынып жатқан объект құрылысы бойынша үлескерлiк қатысушыларды және үлескерлiк қатысушылардың кепілгерлерін қоса алғанда жылжымайтын мүлiк құрылысы жөнiндегi жобаның қатысушылары болып табылады. Осы тармақшада аталған қарыз алушылар тобы құрған бiр қарыз алушыға келетін тәуекелдің мөлшерi салынып жатқан объектiнiң құрылысы бойынша үлескерлiк қатысушылар - жеке тұлғалардың және (немесе) үлескерлiк қатысушылар кепілгерлерінің қатысуымен құрылған топ үшiн Әдістеменің осы тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларына сәйкес бiр қарыз алушыға ретінде келетін тәуекел мөлшерiнiң жиынтық есебiне қабылданбайды.
46. Егер мемлекет (уәкiлеттi орган, мемлекеттік мүлік жөніндегі уәкілетті орган арқылы) 2 (екi) және одан да көп заңды тұлғаның iрi қатысушысы болып табылса, осындай топқа қатысты тәуекел мөлшерi, егер басқа iрi қатысушылар, сондай-ақ Әдістеменің 45-тармағында белгiленген, қарыз алушылардың осы тобына қатысты тәуекелдiң мөлшерiн бiр қарыз алушыға келетін тәуекел мөлшерi ретiнде жиынтықты түрде есептеу қажет болатын өзге де жағдайлар болмаса, бiр қарыз алушыға келетін тәуекел мөлшерi ретiнде есептелмейдi.
47. Әдістеменің 45-тармағының қарыз алушылар тобын тану жөніндегі талаптары акцияларының мемлекеттік пакеті (қатысу үлесі) "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының жарғылық капиталын және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының жарғылық капиталын төлеуге берілген заңды тұлғаларға қолданылмайды.
"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы дауыс беретін акцияларының 25 (жиырма бес) және одан астам пайызына тікелей иелік ету (Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалдары) бойынша – жанама) нәтижесінде үлестес болып табылатын 2 (екі) және одан көп ұйым (оның ішінде банктер) бір қарыз алушы және (немесе) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалымен (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалымен) айрықша қатынастармен байланысты тұлға ретінде танылмайды.
Жоғарыда көрсетілген ұйымдардың бірімен үлестес немесе көрсетілген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалдарының) бірімен айрықша қатынастармен байланысты заңды және (немесе) жеке тұлғалар да басқа ұйымның немесе көрсетілген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалдарының) басқаларымен айрықша қатынастармен байланысты тұлғаның үлестес тұлғаларымен бірге бір қарыз алушы ретінде танылмайды.
"Стресстік активтер қоры" акционерлік қоғамының және (немесе) "Стресстік активтер қоры" акционерлік коғамының арнайы қаржы компаниясының көрсетілген қарыз алушылардың акцияларын (қатысу үлестерін) иеленуі нәтижесінде үлестес болып табылатын қарыз алушылар бір қарыз алушы ретінде танылмайды.
48. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қарыз алушыға қоятын талаптарының олар туындаған күнгi жалпы көлемi Әдістемеде белгiленген шектеулер шегiнде болса, бiрақ кейіннен соңғы 3 (үш) ай iшiнде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) резерв ретінде қабыллданған активтерінің деңгейi 5 (бес) пайыздан артық төмендеуiне байланысты көрсетілген шектеулерден асып кеткен жағдайда не соңғы 3 (үш) ай iшiнде қарыз алушыға қойылатын талаптар 10 (он) пайыз деп көрсетiлген теңгенiң шетел валютасымен орташа алынған биржалық бағамының ұлғаюынан Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қарыз алушыға қоятын талаптарының өсуiне байланысты бiр қарыз алушыға келетін тәуекел нормативiнiң ең жоғары мөлшерi орындалды деп есептеледi.
49. Егер Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қарыз алушысы Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) алдында міндеттемелер туындаған кезде Егер Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалымен (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалымен) айрықша қатынастармен байланысты тұлға болып табылмаған, бірақ кейіннен осындай болса, онда Нормативтердің 2-тармағының 1) тармақшасында белгіленген осындай қарыз алушыға келетін тәуекел мөлшері асып кеткен жағдайда, көрсетілген асып кету мынадай талаптарға сәйкес келген кезде:
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) Әдістеменің 51-тармағының он алтыншы абзацына сәйкес қарыз алушының қосымша қамтамасыз етуді ұсыну немесе норматив мөлшерін сақтау үшін қажетті мөлшерге дейінгі Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалы) талаптарының бөлігін орындау жөніндегі қабілеттілігін растай отырып және уәкілетті орган белгілеген мерзімдерде осы бұзушылықты жою жөнінде міндеттемелер қабылдай отырып осындай асып кету туралы уәкілетті органға дереу хабарласа, бұзушылық ретінде қаралмайды.
50. Әдістеменің 49-тармағының талаптары, егер қарыз алушылар мiндеттемелер туындаған сәтте бiр қарыз алушы ретiнде қаралмай, бірақ кейіннен осындай болған жағдайда да қолданылады.
2-параграф. Бір қарыз алушыға тәуекел мөлшерін есептеу
51. Бір қарыз алушыға (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) тәуекел мөлшері мынадай формула бойынша есептеледі:
БТМ = ҚСДБ + ШЫМ + СА + СП + СФОФ + К + КШ – П, мұндағы:
БТМ – бір қарыз алушыға тәуекелдің мөлшері;
ҚСДБ – қарыздар, салымдар, дебиторлық берешек, бағалы қағаздар түріндегі талаптар (Әдістеменің 5-тармағында көрсетілген инвестицияларды қоспағанда);
ШЫМ – Әдістемеге 4-қосымшаға сәйкес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесіне сәйкес есептелген шартты және ықтимал міндеттемелер түріндегі талаптар;
СА – Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкінің филиалында) секьюритилендірудің шектеулі тәсілін қолдануға уәкілетті органның жазбаша растауы жоқ қарыз алушыларға жататын секьюритилендірілген активтер түріндегі талаптар;
СП – секьюритилендіру позициялары түріндегі талаптар;
СФОФ – кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін, көрсетілген қаржы құралдарының нарықтық құнының және олар бойынша кредиттік тәуекелдің сомасы ретінде есептелген своптар, фьючерстер, опциондар, форвардтар түріндегі талаптар.
Своп, фьючерс, опцион және форвард операциялары бойынша кредиттік тәуекел көрсетілген қаржы құралдарының нақтылы құнының Әдістемеге 5-қосымшаға сәйкес Туынды қаржы құралдарына арналған кредиттік тәуекел коэффициенттерiнiң кестесiнде көрсетілген және көрсетілген қаржы құралдарын өтеу мерзімімен айқындалатын кредиттік тәуекел коэффициентіне көбейтіндісі ретінде есептеледі.
Әдістеменің осы тармағында көрсетілген қаржы құралдарының нарықтық құны (ауыстыру құны):
сатып алуға арналған мәмілелер бойынша - қаржы құралының нақтылы келісімшарттық құнынан осы қаржы құралының ағымдағы нарықтық құнының асу шамасын білдіреді. Егер қаржы құралының ағымдағы нарықтық құны оның нақтылы келісімшарттық құнынан аз немесе оған тең болса, ауыстыру құны 0 (нөлге) тең болады;
сатуға арналған мәмілелер бойынша – қаржы құралының ағымдағы нарықтық құнынан осы қаржы құралының нақтылы келісімшарттық құнының асу шамасын білдіреді. Егер қаржы құралының нақтылы келісімшарттық құны оның ағымдағы нарықтық құнынан аз немесе оған тең болса, ауыстыру құны 0 (нөлге) тең болады.
Бивалюталық қаржы құралдары (талабы мен міндеттемесі түрлі шетел валюталарында көрсетілген қаржы құралдары) бойынша ауыстыру құны есептілікті құру күніне белгіленген бағам бойынша айқындалған міндеттемелердің теңгемен баламасынан талаптардың теңгемен баламасының асу шамасы ретінде айқындалады. Егер талаптардың теңгемен баламасының шамасы міндеттемелердің теңгемен баламасынан аз немесе оған тең болса, ауыстыру құны 0 (нөлге) тең болады.
Осы тармақта көрсетілген қаржы құралдарының нақтылы келісімшарттық құны бухгалтерлік есептің тиісті шоттарында мәмілелер жасалған күні көрсетілген қаржы құралдарының құнын білдіреді. Бивалюталық қаржы құралдарының нақтылы келісімшарттық құны ретінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) талаптар қалыптастырылатын валюта алынады.
Сатылған опциондар бір қарыз алушыға келетін тәуекел мөлшеріне енгізілмейді;
К – "Стрестік активтер қоры" акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясымен секьюритилендіру мәмілелері бойынша қарыздар (кредиттер) түріндегі талаптар;
КШ – корреспонденттік шоттар бойынша Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктеріне, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктеріне және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктеріне қойылатын, Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген банк активтерінің кестесіне сәйкес және Әдістемеге 2-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалының активтерінің кестесіне сәйкес кредиттік тәуекел ескеріле отырып мөлшерленген талаптар;
П – халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған провизиялардың (резервтердің) сомаларды, сондай-ақ қарыз алушының міндеттемелері бойынша:
осы міндеттемені қамтамасыз ету ретінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) иелігіне берілген салымдар;
Қазақстан Республикасының Үкіметі мен Ұлттық Банк шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздары;
Standard & Poor’s агенттігінің халықаралық шкаласы бойынша "АА"-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметі шығарған мемлекеттік бағалы қағаздары;
тазартылған қымбат металдар;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің кепілдіктері;
экспортқа қолдау көрсету бойынша функцияларды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар ұлттық компаниямен жасалған сақтандыру төлемі жөніндегі міндеттемелерді сөзсіз және қайтарымсыз орындау туралы тармақтары бар сақтандыру шарттары түріндегі қамтамасыз ету сомалары шегерілген талаптардың сомасы түрінде есептеледі.
Бір қарыз алушыға келетін тәуекел есебіне мыналар кірмейді:
Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Ұлттық Банкіне, кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының бір жүз пайызы Ұлттық Банкіне тиесілі заңды тұлғаға, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамына, "Стресстік активтер қоры" акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясына қойылатын талаптар, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалының) активтер мен міндеттемелер туралы есептен шығарылған Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалының) қарыз алушыға қоятын талаптары, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес провизиялардың (резервтердің) бір жүз пайызы қалыптастырылған Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалының) қарыз алушыға қоятын талаптары;
Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар бағалы қағаздар бойынша талаптар;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) бұрын еншілес банк болып табылған, қайта құрылымдауды және активтер мен міндеттемелерді Банктер туралы заңға сәйкес бас банкке бір мезгілде беру операциясын жүзеге асырған заңды тұлғаға талаптар.
4- тарау. Өтімділік коэффициенттерін есептеу әдістемесі
52. Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) өтімділігі мынадай коэффициенттермен сипатталады:
ағымдағы өтімділік коэффициенті k4;
k4-1, k4-2 және k4-3 мерзімді өтімділік коэффициенттері;
k4-4, k4-5 және k4-6 мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттері.
53. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ағымдағы өтімділік коэффициенті (Қазақстан Республикасы-бейрезидент ислам банкінің филиалын қоспағанда) k4 мынадай формула бойынша есептеледі:
ОӨА – Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының орташа айлық өтімділігі жоғары активтері;
ТМО – есептелген сыйақыны ескере отырып, талап етілгенге дейінгі міндеттемелердің орташа айлық мөлшері.
Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының ағымдағы өтімділік коэффициенті k4 мынадай формула бойынша есептеледі:
ОӨА – Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының орташа айлық өтімділігі жоғары активтері;
ТМО – талап еткенге дейінгі міндеттемелердің орташа айлық мөлшері.
Ағымдағы өтімділік коэффициентін есептеу кезінде талап етуге дейінгі міндеттемелердің мөлшеріне барлық талап етуге дейінгі міндеттемелер, оның ішінде есеп айырысуды жүзеге асыру мерзімі белгіленбеген міндеттемелер, банктің еншілес ұйымдарының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалымен үлестес заңды тұлғалардың сыртқы қарыздарды тарту кезінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалымен секьюритилендіру бойынша мәмілелері шеңберінде берілген кредитордың осы қарыздар бойынша борышкер міндеттемелерін мерзімінен бұрын өтеуді талап ету құқығымен Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалымен қамтамасыз етілмеген кепілдіктері мен кепілдемелері, оның ішінде:
өтеуге дейін 3 (үш) жылдан аз қалған мерзімі бар, 50 (елу) пайызға тең конверсия коэффициентіне көбейтілген банктің k1 резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткiлiктiлiгі коэффициентінің ең төмен мәні;
k4 нормативінің есебіне енгізілетін қарыздарды тарту кезінде берілген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының кепілдіктері мен кепілдемелерін қоспағанда, өтеуге дейін 3 (үш) жыл және одан көп қалған мерзімі бар, 100 (жүз) пайызға тең конверсия коэффициентіне және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының k1 резерв ретінде қабылданатын активтердің жеткіліктілігі коэффициентінің ең төмен мәніне көбейтілгендер, сондай-ақ басқа банктерден алынған "овернайт" қарыздары мен Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі бір түнге тартқан салымдар және кредитордың міндеттемелерді мерзімінен бұрын өтеуді талап ету құқығымен мерзімді міндеттемелер, оның ішінде жеке және заңды тұлғалардың мерзімді және шартты депозиттерін, тазартылған бағалы металдарды қоспағанда, басқа банктердің мерзімді және шартты депозиттері қосылады.
54. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-1 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi мынадай формула бойынша есептеледі:
ОӨА – өтiмдiлігі жоғары активтердiң орташа айлық мөлшерi;
ӨМ – өтеуге дейін қоса алғанда күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейін қалған мерзімі бар мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерi.
55. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-2 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi мынадай формула бойынша есептеледі:
ӨАО – өтiмдiлігі жоғары активтердi қоса алғанда, өтеуге дейін қоса алғанда 1 (бір) айға дейін қалған мерзімі бар өтімді активтердің орташа айлық мөлшерi;
МО – өтеуге дейін қоса алғанда 1 (бір) айға дейін қалған мерзімі бар мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерi.
56. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-3 мерзімді өтiмдiлiк коэффициентi мынадай формула бойынша есептеледі:
ӨАО – өтiмдiлігі жоғары активтердi қоса алғанда, өтеуге дейін қоса алғанда 1 (бір) айға дейін қалған мерзімі бар өтімді активтердің орташа айлық мөлшерi;
МО – өтеуге дейін қоса алғанда 3 (үш) айға дейін қалған мерзімі бар мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерi.
57. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-4 мерзімді валюталық өтімділік коэффициенті мынадай формула бойынша есептеледі:
ӨАО – шетел валютасындағы өтiмдiлігі жоғары активтердiң орташа айлық мөлшерi;
МО – осы шетел валютасындағы, өтеуге дейін қоса алғанда күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейін қалған мерзімі бар мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерi.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-4 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентін есептеу кезінде шетел валютасындағы, өтеуге дейін күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейін қалған мерзімі бар мерзімді мiндеттемелердің мөлшеріне Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) шетел валютасындағы, өтеуге дейін күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейін қалған мерзімі бар, 100 (бір жүз) пайызға тең конверсиялау коэффициентіне көбейтілген мерзімді мiндеттемелері қосылады.
58. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-5 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентi мынадай формула бойынша есептеледі:
ӨАО – өтiмдiлігі жоғары активтердi қоса алғанда, шетел валютасындағы, өтеуге дейін қоса алғанда 1 (бір) айға дейін қалған мерзімі бар мерзімді өтiмдi активтердiң орташа айлық мөлшерi;
МО – осы шетел валютасындағы, өтеуге дейін қоса алғанда 1 (бір) айға дейін қалған мерзімді міндеттемелердің орташа айлық мөлшерi.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-5 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентін есептеу кезінде шетел валютасындағы, өтеуге дейін қоса алғанда 1 (бір) айға дейін қалған мерзімі бар міндеттемелердің мөлшерiне Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) шетел валютасындағы, өтеуге дейін 1 (бір) айға дейін қалған мерзімі бар 90 (тоқсан) пайызға тең конверсиялау коэффициентіне көбейтілген мерзімді мiндеттемелер қосылады.
59. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-6 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентi мынадай формула бойынша есептеледі:
ӨАО – өтiмдiлігі жоғары активтердi қоса алғанда, шетел валютасындағы, өтеуге дейін қоса алғанда 3 (үш) айға дейін қалған мерзімі бар өтімді активтердің орташа айлық мөлшерi;
МО – осы шетел валютасындағы, өтеуге дейін қоса алғанда 3 (үш) айға дейін қалған мерзімі бар мерзімді мiндеттемелердің орташа айлық мөлшерi.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) k4-6 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентін есептеу кезінде шетел валютасындағы, өтеуге дейін қоса алғанда 3 (үш) айға дейін қалған мерзімі бар мерзімді мiндеттемелердің мөлшерiне Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) шетел валютасындағы, өтеуге дейін 3 (үш) айға дейін қалған мерзімі бар, 80 (сексен) пайызға тең конверсиялау коэффициентіне көбейтілген мерзімді мiндеттемелер қосылады.
60. Мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттері Standard & Рооr's агенттігінің "А-дан" төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жиынтығында шетел валюталары және "еуро" валютасы бойынша есептеледі, оларда алдыңғы есепті айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшері Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) алдыңғы есепті айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшерінің 1 (бір) пайызынан кем болмайды.
Standard & Рооr's агенттігінің "А-дан" төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің шетел валюталары бойынша мерзімді валюталық өтімділік коэффициенттері әрбір шетел валютасы бойынша есептеледі, онда алдыңғы есепті айдағы міндеттемелердің орташа айлық мөлшері Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) алдыңғы есепті айдағы міндеттемелерінің орташа айлық мөлшерінің 1 (бір) пайызынан кем болмайды.
61. Өтімділігі жоғары активтердің есебіне:
1) қолма-қол ақша;
2) орталық депозитарийдің шоттарындағы ақша;
3) клирингтік ұйымның (орталық контрагенттің) кепілдік немесе резервтік қорларындағы жарналар, маржалық жарналар, қор биржасының сауда жүйесінде ашық сауда-саттық және (немесе) орталық контрагенттің қатысуымен жасалған мәмілелер бойынша міндеттемелердің орындалуын толық және (немесе) ішінара қамтамасыз ету болып табылатын Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ақшасы;
4) тазартылған бағалы металдар;
5) Қазақстан Республикасының Үкіметі және Ұлттық Банк шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағалы қағаздары, "Самұрық-Қазына" Ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы және "Бәйтерек" Ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы шығарған бағалы қағаздар, кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының жүз пайызы Ұлттық Банкке тиесілі заңды тұлға шығарған бағалы қағаздар;
6) Қазақстан Республикасы Үкіметінің мемлекеттік кепілдігі бар бағалы қағаздар;
7) Ұлттық Банктегі, Қазақстан Республикасының басқа банктердегі, сондай-ақ бейрезидент-банктеріндегі Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-дан" төмен емес ұзақ мерзімді борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар талап етуге дейінгі салымдар;
8) Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-дан" төмен емес ұзақ мерзімді борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының басқа банктерінде, сондай-ақ бейрезидент-банктерінде бір түнге орналастырылған салымдар;
9) Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 16149 болып тіркелген, "Облигацияларын банктер және банк холдингтері меншікке сатып алатын халықаралық қаржы ұйымдарының тізбесін және банктер мен банк холдингтері меншікке сатып алатын облигацияларға қойылатын талаптарды белгілеу туралы" Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2017 жылғы 29 қарашадағы № 234 қаулысымен белгіленген деңгейден төмен емес егеменді ұзақ мерзімді рейтингі бар елдердің мемлекеттік бағалы қағаздары;
10) "ВВВ-" төмен емес (Standard & Poor's және (немесе) Fitch) рейтинговых агенттіктерінің жіктеулері бойынша немесе "ВааЗ" төмен емес (Moody's Investors Service рейтинг агенттігінің жіктеуі бойынша) рейтингі бар шетелдік эмитенттердің облигациялары;
11) Ұлттық Банкіндегі күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейін өтеу мерзімі бар мерзімді депозиттер;
12) Standard & Poor's рейтингтік агенттігінің "ВВВ-дан" төмен емес ұзақ мерзімді борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент және бейрезидент-банктеріне берілген "овернайт" қарыздары қосылады.
62. Әдістеменің 61-тармағында көрсетілген бағалы қағаздар, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) кері сатып алу талаптарымен сатқан немесе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кепілген берілген немесе басқалай түрде ауыртпалық алынған бағалы қағаздарды қоспағанда, өтiмдiлігі жоғары активтердiң есебіне қосылады.
63. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) баланстық шоттарында есепке алынатын валюталық своп операциялары бойынша талаптардың сомасы, егер осы мәмілелер бойынша міндеттемелер Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) баланстық шоттарында есепке алынған және мерзімді өтімділік коэффициенттерінің есебіне алынған жағдайда, өтiмдiлігі жоғары активтердiң есебіне қосылады және мерзімді өтімділік коэффициенттерінің есебіне қосылған.
64. Өтiмдi активтер есебiне халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптасқан провизиялар (резервтер) шегеріле отырып, өтімділігі жоғары активтердi қоса алғанда, барлық қаржылық активтер қосылады. Қарыздар қарыз шартына сәйкес өтеу кестелерi бойынша қосылады.
Әдістеменің 61-тармағының 5), 8) және 9) тармақшаларында көрсетілген, өтiмдiлігі жоғары активтердiң есебіне қосылмайтын бағалы қағаздар, мұнда осы бағалы қағаздар міндеттемелер мөлшерінің есебіне қосылатын міндеттемелердің қамтамасыз ету болып табылған жағдай кезінде өтімді активтердің есебіне қосылады.
Осы бағалы қағаздарды бағалы қағаздар бойынша өтеуге дейін қалған мерзім ретінде өтімді активтердің есебіне қосу кезінде осы бағалы қағаздар бойынша қамтамасыз ету болатын міндеттемелерді өтеуге дейін мерзім қабылданады.
65. Мерзімді міндеттемелердің есебіне есеп айырысуларды жүзеге асырудың мерзімі белгіленген барлық міндеттемелер қосылады. Бұл ретте k4-1 мерзімді өтімділік коэффициентін және k4-4 мерзімді валюталық өтімділік коэффициентін өтеуге дейін қоса алғанда күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейін қалған мерзімі бар мерзімді мiндеттемелердің мөлшеріне есептеу кезінде өтеуге дейін қоса алғанда күнтізбелік 7 (жеті) күнге дейін қалған мерзімі бар Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) кері сатып алу талаптарымен сатқан бағалы қағаздармен қамтамасыз етілген мiндеттемелер қосылмайды.
Талап етуге дейін міндеттемелер, сондай-ақ басқа банктерден алынған займы "овернайт" қарыздары және басқа банктерден бір түнге тартылған салымдар мерзімді міндеттемелер есебіне қосылмайды.
66. Өтімділік коэффициенттерін есептеу кезінде өтімділігі жоғары активтерді қоса алғанда, өтімді активтердің және мерзімді міндеттемелердің мөлшеріне есептелген сыйақы, дисконттар, сыйлықақылар, әділ құнды оң (теріс) түзету шоттары қосылады.
67. Өтімділік нормативтері орташа айлық негізде айқындалатын өтімділік коэффициенттерінің есептік мәндеріне қарамастан, өтімділік нормативтері есепті кезеңде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалында) кредиторлар мен салымшылар алдында мерзімі өткен міндеттемелер болған жағдайда орындалмаған деп есептеледі.
5-тарау. Өтімділікті өтеу коэффициенттері және нетто тұрақты қорландыруды есептеу әдістемесі
68. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалын қоспағанда) өтімділігін өтеу коэффициенті мынадай формула бойынша есептеледі:
ӨӨК – өтімділікті өтеу коэффициенті;
СӨА – Әдістеменің 69-тармағына сәйкес есептелген есептеу күніндегі жағдай бойынша сапасы жоғары өтімді активтер;
АҚНӘ – өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент банкі филиалының операциялары бойынша ақша қаражатының нетто әкетілуі.
Өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу мақсатында сапасы жоғары өтімді активтер деп мынадай талаптарға сай келетін активтер танылады:
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының иелігінде болады және активтермен операциялар жүргізу (репо, своп операциялары бойынша және тартылатын ақша бойынша қамтамасыз етуге сату, беру) арқылы ақшаны дереу алу мүмкіндігін қамтамасыз етеді;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының міндеттемелері бойынша қамтамасыз ету болып табылмайды және репо, своп операциялары және қайтарымдылық негізде жасалатын өзге де операциялар бойынша берілген бағалы қағаздар қосылмайды;
кассадағы қолма-қол ақшаны сақтаудың ең аз қалдығын қамтамасыз етуге немесе Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының қызметін қамтамасыз ету шығыстарын жүзеге асыруға арналмаған;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының меншігінде болады, оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының бағалы қағаздарды репо, своп операциялары шеңберінде, оларды қайтару міндеттемелерін орындау мерзімі басталғанға дейін тартылатын қаражат бойынша қамтамасыз етумен сату, беру құқықтарына шектеулер болмаған жағдайда қайтарымды негізде жасалатын операциялар (кері репо, своп операциялары және басқа да операциялар) шеңберінде алынған не орналастырылған қаражат және туынды қаржы құралдарымен мәмілелер жөніндегі міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету ретінде алынған бағалы қағаздар. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы бағалы қағаздарды орналастырылған қаражат, кері репо операциялары немесе туынды қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша қамтамасыз етуге басқа контрагентке берген жағдайда, бағалы қағаздар бастапқы меншік иесі өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде оларды қайтаруы мүмкін болмаған кезде сапасы жоғары өтімді активтердің есебіне қосылады.
69. Сапасы жоғары өтімді активтер (СӨА) Әдістеменің 70-тармағында көзделген, Әдістеменің 8-қосымшасына сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының жоғары сапалы өтімді активтері кестесінде айқындалған коэффициенттерге көбейтілген бірінші деңгейдегі жоғары сапалы өтімді активтердің және осы Әдістеменің 8-қосымшасына сәйкес Қазақстан Республикасы-бейрезидент банкі филиалының жоғары сапалы өтімді активтері кестесінде белгіленген коэффициенттерге көбейтілген екінші деңгейдегі жоғары сапалы өтімді активтердің сомасы ретінде есептеледі. Бірінші және екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер әділ (нарықтық) құны бойынша сапасы жоғары өтімді активтердің есебіне қабылданады.
70. Бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер деп Әдістеменің 68-тармағында көзделген талаптарды қанағаттандыратын активтер және:
1) қолма-қол ақша;
2) Ұлттық Банктегі депозиттер;
3) Қазақстан Республикасының Үкiметiне, Ұлттық Банкке қойылатын талаптар, оның ішінде Қазақстан Республикасының Үкiметi, Ұлттық Банк кепілдік берген бағалы қағаздар, сондай-ақ кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының жүз пайызы Ұлттық Банкке тиесілі заңды тұлға шығарған бағалы қағаздар;
4) шет мемлекеттердің орталық үкіметтеріне және шет мемлекеттердің орталық банктеріне, халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар, оның ішінде тізбесі № 170 қаулымен айқындалған халықаралық қор биржалары деп танылатын, сауда-саттықты ұйымдастырушылардың тізімінде көрсетілген шет мемлекеттердің үкіметтері мен шет мемлекеттердің орталық банктері, халықаралық қаржы ұйымдары кепілдік берген халықаралық қор биржаларында еркін айналымдағы бағалы қағаздар (бұдан әрі – Халықаралық қор биржалары танитын сауда-саттықты ұйымдастырушылардың тізімі):
Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы активтерiнiң кестесiне сәйкес 0 (нөл) пайыз кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің бірінші тобына жатады;
қаржы ұйымдарының немесе олармен үлестес ұйымдардың міндеттемелері болып табылмайды;
5) егер шет мемлекеттердің орталық үкіметтеріне және шет мемлекеттердің орталық банктеріне талаптар Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының активтерiнiң кестесiне сәйкес 20 (жиырма) пайыз кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген жағдайда шет мемлекеттердің орталық үкіметтеріне және шет мемлекеттердің орталық банктеріне эмитент елдің валютасымен номинирленген бағалы қағаздар түріндегі талаптар.
71. Екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер деп Әдістеменің 68-тармағында көзделген талаптарды қанағаттандыратын және:
1) Қазақстан Республикасының жергілікті атқару органдарына қойылатын талаптар, оның ішінде Қазақстан Республикасының жетілікті атқарушы органдары шығарған (Нұрсұлтан және Алматы қалаларының жергілікті атқарушы органдары шығарған) мемлекеттік бағалы қағаздармен Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының активтерiнiң кестесiне сәйкес 20 (жиырма) пайыз кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін талаптар;
2) шет мемлекеттердің орталық үкіметтеріне және шет мемлекеттердің орталық банктеріне, шет мемлекеттердің жергілікті билік органдарына, халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар, оның ішінде шет мемлекеттердің үкіметтері және шет мемлекеттердің орталық банктері, шет мемлекеттердің жергілікті билік органдары, халықаралық қаржы ұйымдары кепілдік берген, Халықаралық қор биржалары болып танылатын сауда-саттықты ұйымдастырушылардың ресми тiзiмiнде көрсетілген халықаралық қор биржаларында еркін айналыстағы және мынадай талаптардың әрқайсысына сай келетін бағалы қағаздар:
Әдістемеге 1-қосымшаға сәйкес, Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы активтерiнiң кестесiне сәйкес 20 (жиырма) пайыз кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін активтердің екінші тобына жатады;
соңғы 10 (он) жыл бойы ішінде нарық құнын төмендетуде көрсетілген күнтізбелік 30 (отыз) күннің 10 (он) және одан көп пайызға құнсыздану фактілері толық болмаған;
қаржы ұйымдарының немесе олармен үлестес ұйымдардың міндеттемелері болып табылмайды;
3) қаржы ұйымдары немесе олармен үлестес ұйымдар болып табылмайтын эмитенттердің бағалы қағаздары түріндегі талаптар;
4) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының немесе олармен үлестес ұйымдардың міндеттемесі болып табылмайтын туынды қаржы құралдарын және реттелген борышты қоспағанда, ипотекалық бағалы қағаздар түріндегі талаптар.
Әдістеменің осы тармағының 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген талаптар мынадай талаптардың әрқайсын қанағаттандырады:
Standard & Poor’s рейтинг агенттігінің "АА-" төмен емес ұзақ мерзімді кредиттік рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі не Standard & Poor’s агенттігінің тиісті қысқа мерзімді рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар;
тізбесі № 170 қаулымен айқындалған Халықаралық қор биржалары деп танылатын сауда-саттықты ұйымдастырушылардың тізімінде көрсетілген халықаралық қор биржаларында еркін айналыстағы.
соңғы 10 (он) жыл бойы ішінде нарық құнын төмендетуде көрсетілген күнтізбелік 30 (отыз) күннің 10 (он) және одан көп пайызға құнсыздану фактілері толық болмаған.
Екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтердің үлесі сапасы жоғары өтімді активтердің 40 (қырық) пайызынан аспайды. Егер екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтердің үлесі сапасы жоғары өтімді активтердің 40 (қырық) пайызынан асатын болса, онда екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер сапасы жоғары өтімді активтердің 40 (қырық) пайызынан аспайтын мөлшердегі сапасы жоғары өтімді активтердің құрамына қосылады.
Егер сапасы жоғары өтімді активтердің есебіне енгізілген активтер Әдістеменің 70-тармағында және (немесе) осы тармағының бірінші бөлігінде айқындалған талаптарды қанағаттандырудан тоқтатылса, көрсетілген активтер көрсетілген талаптарға сәйкессіздік туындаған күннен бастап күнтізбелік 30 (отыз) күннен аспайтын мерзім ішінде сапасы жоғары өтімді активтердің есебіне енгізілуін жалғастырады.
72. Өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент банкі филиалының операциялары бойынша ақша қаражатының нетто әкетілуі (АҚНӘ) мынадай формула бойынша есептеледі:
егер АК>0,75хАӘ болған жағдайда, АҚНӘ=АӘ–0,75хАӘ;
егер АК<0,75хАӘ болған жағдайда, АҚНӘ =АӘ-АК, мұнда:
АҚНӘ – ақша қаражатының нетто әкетілуі;
АӘ – Әдістеменің 73-тармағына сәйкес есептелген ақшаның әкетілуі;
АК – Әдістеменің 74-тармағына сәйкес есептелген ақшаның келуі.
73. Ақшаның әкетілуі Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының мынадай міндеттемелері бойынша Әдістемеге 9-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ақша әкетілуі мен әкелінуінің кестесінде белгіленген әкетілу коэффициенттері қолданыла отырып, өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішіндегі ақшаның әкетілу сомасы ретінде есептеледі:
1) жеке тұлғалар алдындағы міндеттемелер бойынша ақшаның әкетілуі (ағымдағы шоттар, талап еткенге дейінгі салымдар, мерзімді және шартты салымдар бойынша, өтеу мерзімі белгіленбеген міндеттемелер бойынша). Жеке тұлғалардың мерзімді салымдарын мерзімінен бұрын алу мүмкіндігі болған жағдайда мұндай міндеттемелер олардың орындалу мерзіміне қарамастан өтімділікті жабу коэффициентінің есебіне толық көлемде қосылады. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы берген қарыздар бойынша қамтамасыз ету түріндегі салымдар тиісті қарыздың өтеу мерзіміне сәйкес өтімділікті жабу коэффициентінің есебіне қосылады;
2) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының активтерімен қамтамасыз етілмеген, белгіленген орындалу мерзімі жоқ не толық орындалу мерзімі 1 (бір) айдан аспайтын немесе өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде заңды тұлғалар, шағын кәсіпкерлік субъектілері алдындағы міндеттемелер бойынша (басқа кредиторлық берешекті қоспағанда, депозиттер, кредиттер, бағалы қағаздар бойынша), оның ішінде заңды тұлғалар, шағын кәсіпкерлік субъектілердің бастамасы бойынша ақшаның әкетілуі;
3) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының активтерімен қамтамасыз етілген, орындалу мерзімі 1 (бір) айдан аспайтын немесе өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде заңды тұлғалар алдындағы міндеттемелер бойынша (басқа кредиторлық берешекті қоспағанда, депозиттер, кредиттер, бағалы қағаздар, қарыз операциялары бойынша) ақшаның әкетілуі;
4) егер міндеттемелерді орындау өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде көзделетін болса, толық орындалу мерзімі өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде не олардың толық орындалу мерзіміне қарамастан шартты және ықтимал міндеттемелер бойынша қосымша ақшаның әкетілуі.
Тұрақты депозиттер "Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегi банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" 2006 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының (бұдан әрі – Депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы заң) 18-бабында белгіленген мөлшерде жеке тұлғалардың кепілдік берілетін депозиттерін қамтиды.
Тұрақтылығы төмен депозиттер Депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы заңның 18-бабында белгіленген мөлшерден асатын сомада жеке тұлғалардың кепілдікті болып табылмайтын, не кепілдікті болып табылатын депозиттерін қамтиды.
Жеке тұлғалардың депозиттерін жіктеу кезінде депозиттер әрбір клиент бойынша ұлттық және шетел валюталарындағы депозиттер бойынша жеке есепке алынады.
Заңды тұлғалардың, шағын кәсіпкерлік субъектілерінің алдындағы Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының активтерімен қамтамасыз етілмеген міндеттемелер бойынша ақшаның әкетілуі заңды тұлғалардың, шағын кәсіпкерлік субъектілерінің алдындағы банктің қамтамасыз етілмеген міндеттемелерін және клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдарды қамтиды.
Егер клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты банктік салым шартында кем дегенде күнтізбелік 30 (отыз) күн бұрын банктік салым шартының бұзылуы туралы алдын ала хабардар ету талабы көзделетін болса, не осы талап болмаған жағдайда банктік салым шартын бұзу салым мөлшерінің 2 (екі) пайызынан асатын мөлшерде айыппұл төлеуге әкеп соқтыратын болса, клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар ақша әкетілуінің есебіне қосылады.
Клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар бойынша міндеттемелер клиенттің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жеткілікті банктік шоттағы ақшаның ең аз қалдығына тең мөлшерде айқындалады.
Клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар ретінде, сондай-ақ бір мезгілде мынадай талаптарға сәйкес келетін ағымдағы шоттардағы және (немесе) талап етуге дейінгі салымдардағы қаражаттың бір бөлігі танылады:
банктік шот ашылған және клиент төлемдер және (немесе) ақша аударымдары үшін кемінде 24 (жиырма төрт) ай немесе одан аз қолданады;
тартылған ақша бойынша сыйақы мөлшерлемесі:
ағымдағы шоттар бойынша – 0 (нөл) пайыздан;
талап етуге дейінгі салымдар бойынша - 0,1 (нөл бүтін оннан бір) пайыздан аспайды.
Егер банктік шот ашылған және төлемдер және (немесе) ақша аударымдары үшін 24 (жиырма төрт) айдан аз қолданылатын болса, онда клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар ретінде тану мақсатында, мынадай талаптарды қосымша қанағаттандыруы қажет:
ағымдағы шот немесе талап етуге дейінгі салым ретінде қолданылады;
банк алдында айналымдарды және (немесе) банктік шоттағы ақшаның ең аз қалдығын қолдау жөніндегі міндеттемесі бар.
Банктік шот ашылған және төлемдер және (немесе) ақша аударымдары үшін үшін 24 (жиырма төрт) айдан аз қолданылған жағдайда клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымның мөлшері ағымдағы шоттағы немесе міндеттеменің туындаған күнінен талап етуге дейінгі салымдағы қалдықтардың орташа шамасы ретінде есептеледі.
Филиал банка-Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы банктік шоттағы қалдықтардың орташа шамасын есептеуге негізделген клиенттің қажеттіліктерін қанағаттандыруы үшін жеткілікті банктік шоттағы ақшаның ең аз қалдығын айқындау әдістемесін әзірлейді.
Заңды тұлғалардың алдындағы Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының активтерімен қамтамасыз етілмеген міндеттемелер бойынша, сондай-ақ бағалы қағаздар қарызының шарттары бойынша ақшаның әкетілуі бірінші және екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтермен қамтамасыз етілген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының міндеттемелерін, Нормативтерге 1-қосымшаға сәйкес Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы активтерінің кестесіне сәйкес 20 (жиырма) пайыздан аспайтын кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарының және халықаралық қаржы ұйымдарының алдындағы міндеттемелерді және қамтамасыз етілуі және бірінші немесе екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді актив болып табылмайтын өзге де міндеттемелерді қамтиды.
Шартты және ықтимал міндеттемелер бойынша қосымша ақшаның әкетілуі Әдістемеге 9-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ақша әкетілуі мен әкелінуінің кестесінде көзделген шартты міндеттемелер және өзге де операциялар бойынша әкетілу сомасын қамтиды. Шартты міндеттемелер, туынды қаржы құралдарымен мәмілелер және өзге де операциялар бойынша қосымша ақшаның әкетілуі мыналарды қамтиды:
егер шарттың талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ағымдағы рейтингінен 1 (бір), 2 (екі) не 3 (үш) сатыға дейін Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ұзақ мерзімді немесе қысқа мерзімді кредиттік рейтингі төмендеуі қосымша қамтамасыз ету үшін өтімділікті тарту, ақша төлемі, шарт бойынша міндеттемелерді мерзімінен бұрын орындау түрінде қосымша қажеттілікке әкеп соғатын болса, шартты міндеттемелер, туынды қаржы құралдарымен мәмілелер және өзге де операциялар бойынша өтімділіктегі толық көлемдегі қосымша қажеттілік;
нарықтық құны өзгерген кезде ақша аударуды болжамдайтын туынды қаржы құралдары және өзге де операциялар бойынша позицияларды нарықтық бағалаудың өзгеруіне байланысты өтімділіктегі қосымша қажеттілік. Ақшаның әкетілуі есебінде алдыңғы 24 (жиырма төрт) айдағы көрсетілген кезеңде ақшаның келуін шегергендегі ақшаның әкетілуіне тең ең көп 30 (отыз) күндік ақшаның нетто әкетілуі есепке алынады;
бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді актив болып табылмайтын, Әдістемеге 8-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының сапасы жоғары өтімді активтерінің кестесінде белгіленген есептеу коэффициенті қолданыла отырып және алынған қамтамасыз ету шегеріле отырып есептелген актив құнынан 20 (жиырма) пайыз мөлшерінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы ұсынған қамтамасыз етуді не өзге де операциялар бойынша ұсынылуға жататын қамтамасыз етуді бағалаудың (әлеуетті құнының) өзгеруіне байланысты өтімділіктегі қосымша қажеттілік. Егер қамтамасыз ету бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді актив болып табылса, өтімділіктегі қосымша қажеттілік талап етілмейді;
қажетті көлемді қамтамасыз етуге берілген көлемнен артық болуға негізделген қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалына берілген қамтамасыз етуді клиенттің артық толық көлемде дереу қайтару құқығына байланысты әкетілу;
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының қамтамасыз етуді ұсынуы көзделетін операциялар бойынша өтімділікке деген қосымша қажеттілік және егер қамтамасыз ету ұсынылмаған жағдайда, шарттың талаптарына сәйкес контрагенттің қамтамасыз етуді талап ету құқығы;
қамтамасыз етуді сапасы жоғары өтімді активтер болып табылмайтын активтерге банкпен келіспей ауыстыру көзделетін операциялар бойынша өтімділікке деген қосымша қажеттілік.
Қосымша ақшаның әкетілуін есептеу мақсатында шартты міндеттемелер, көрсетілген міндеттемелер қайтарусыз болып табылған жағдайда, пайдаланылмаған кредиттік желілер мен өтімділік желілерін қамтиды.
Өтімділік желілері деп Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының мынадай міндеттемелері түсініледі:
клиенттің бұдан бұрын шығарған бағалы қағаздарын өтеу үшін клиентке ақша ұсыну бойынша;
бағалы қағаздарды бастапқы орналастыру және (немесе) қайталама нарықта клиенттің бағалы қағаздарымен операциялар бойынша міндеттемелер шеңберінде клиенттің бағалы қағаздарын сатып алу бойынша.
Қосымша әкетілуді есептеу мақсатында шартты міндеттемелер өтімділіктің желісі ретінде клиенттің шығарылған бағалы қағаздар бойынша міндеттемелерінің мөлшерінен аспайтын, өтімділікті жабу коэффициенті есептелген күннен кейінгі күнтізбелік айдың ішінде орындалуға тиісті мөлшерде қосылады. Пайдаланылмаған шартты міндеттеменің қалған бөлігі, сондай-ақ қаржы емес ұйымдарға айналым қаражатын толықтыруға берілетін міндеттемелер шартты міндеттемелер бойынша қосымша әкетілу есебіне кредиттік желі ретінде қосылады.
Пайдаланылмаған кредиттік желілер мен өтімділік желілері қамтамасыз етуге берілген не қамтамасыз етуге берілуге жататын және мынадай талаптардың әрқайсысын қанағаттандыратын активтерді шегеру ескеріле отырып, қосымша ақшаның әкетілу есебіне қосылады:
бірінші және екінші деңгейлердегі сапасы жоғары өтімді активтер болып табылады;
банктің сапасы жоғары өтімді активтерінің құрамына енгізілмеген;
қайтарымдылық негізінде жасалатын операцияларды жүргізу үшін қолжетімді;
мерзімінен бұрын қайтару туралы талап қою құқығы жоқ.
Егер Әдістемеге 9-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ақшаның әкетілуі мен әкелінуі кестесінің 20, 21, 22, 23 және 24-жолдарында ескерілмеген өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде жеке тұлғалар және қаржылық ұйымдарды (қаржылық емес ұйымдарды) қоспағанда, ұйымдар алдындағы міндеттемелер бойынша қосымша ақшаның әкетілулері өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде жеке тұлғалар және қаржылық емес ұйымдардан ақшаның келуінің 50 (елу) пайызынан асатын болса, асып кету сомасы Әдістемеге 9-қосымшаның Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ақша әкетілуі мен әкелінуі кестесінің 29-жолына сәйкес 100 (бір жүз) пайыз ақшаның әкетілу коэффициенті қолданыла отырып ақшаның әкетілуінде есепке алынады.
74. Ақшаның әкелінуі Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының мынадай активтері бойынша Әдістемеге 9-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ақшасының әкетілуі мен әкелінуінің кестесінде белгіленген ақшаның әкеліну коэффициенттері қолданыла отырып, өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішіндегі әкеліну сомасы ретінде есептеледі:
қайтарымдылық негізінде жасалатын операцияларды (кері репо, своп операциялары және өзге де операциялар) қоса алғанда, қамтамасыз етілген қарыз операциялары;
негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша мерзімі өткен берешегі бар қарыздарды қоспағанда, жеке және заңды тұлғаларға, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне берілген қарыздар;
туынды қаржы құралдары;
өзге ақшаның әкелінуі.
Сапасы жоғары өтімді активтер бойынша ақшаның әкелінуі ақшаның әкелінуін есептеу кезінде есепке алынбайды.
Қамтамасыз етілген қарыз операциялары бойынша ақшаның әкелінуі өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде өтеу мерзімі бар, бірінші және екінші деңгейлердегі сапасы жоғары өтімді активтермен және бірінші және екінші деңгейлердегі сапасы жоғары өтімді активтер болып табылмайтын өзге де активтермен қамтамасыз етілген қарыз операцияларын, сондай-ақ қамтамасыз етуге бағалы қағаздарды сатып алу-сатуды жасау үшін (маржалық мәмілелер) берілген қарыздарды қамтиды.
75. Өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу нәтижелері уәкілетті органға ай сайынғы негізде ұсыныла отырып, айдың соңғы жұмыс күнінде есептеледі.
76. Нетто тұрақты қорландыру коэффициенті мынадай формула бойынша есептеледі:
НТҚ – нетто тұрақты қорландыру коэффициенті;
ҚТҚ – қолжетімді тұрақты қорландырудың мөлшері;
ТТҚ – талап етілетін тұрақты қорландыру.
Қолжетімді тұрақты қорландырудың мөлшері активтер мен міндеттемелер туралы есеп деректеріне сәйкес міндеттемелердің және Әдістеменің 5-тармағында көрсетілген инвестицияларды шегергенге дейін резерв ретінде қабылданатын, Әдістемеге 10-қосымшаға сәйкес Қолжетімді тұрақты қорландыру міндеттемелерінің кестесінде белгіленген қолжетімді тұрақты қорландыру коэффициенттеріне көбейтілген активтердің сомасы ретінде есептеледі.
Жеке тұлғалардың депозиттері Әдістеменің 73-тармағының екінші және үшінші бөліктеріне сәйкес тұрақты және аздап тұрақсыз депозиттер ретінде қолжетімді тұрақты қорландыру есебіне енгізіледі.
Клирингтік, кастодиандық қызметке, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар ретінде ағымдағы шоттар және Әдістеменің 73-тармағының сегізінші, тоғызыншы, оныншы және он бірінші бөліктеріне сәйкес келетін талап етілгенге дейінгі салымдар танылады.
Талап етілетін тұрақты қорландырудың мөлшері жиынтығында Әдістемеге 11-қосымшаға сәйкес Талап етілетін тұрақты қорландыру активтерінің кестесінде белгіленген талап етілетін тұрақты қорландыру коэффициенттеріне көбейтілген активтер мен міндеттемелері туралы есеп деректеріне сәйкес активтер және Әдістемеге 12-қосымшаға сәйкес Талап етілетін тұрақты қорландырудың шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесінде белгіленген талап етілетін тұрақты қорландыру коэффициентіне көбейтілген талап етілетін тұрақты қорландырудың шартты және ықтимал міндеттемелері ретінде есептеледі.
6 -тарау. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарын (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдарын) Қазақстан Республикасы бейрезиденттері алдындағы міндеттемелерге капиталдандыруды есептеу әдістемесі
77. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарын (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдарын) Қазақстан Республикасы бейрезиденттері алдындағы міндеттемелерге капиталдандыру k7 коэффициентімен сипатталады.
78. K7 коэффициенті мынадай формула бойынша есептеледі:
ҚМ – Қазақстан Республикасының бейрезиденттері алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелердің сомасы;
РҚА – Әдістеменің 2-тарауының 1-параграфына сәйкес есептелген резерв ретінде қабылданатын активтер.
K7 коэффициентін есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының бейрезиденттері алдындағы міндеттемелер сомасына мыналар кіреді:
1) Қазақстан Республикасы бейрезиденттері алдындағы талап етілгенге дейінгі міндеттемелер, оның ішінде есеп айырысуды жүзеге асыру мерзімі белгіленбеген міндеттемелер;
2) Қазақстан Республикасы бейрезиденттері алдындағы бастапқы өтеу мерзімі қоса алғанда 1 (бір) жылға дейінгі мерзімді міндеттемелер;
3) кредитордың міндеттемелерді мерзімінен бұрын өтеуді талап ету шартсыз құқығымен Қазақстан Республикасының бейрезиденттері алдындағы мерзімді міндеттемелер, оның ішінде жеке және заңды тұлғалардың мерзімді және шартты депозиттерін қоспағанда, Қазақстан Республикасының бейрезидент банктері филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент ислам банктері филиалдарының) мерзімді және шартты депозиттері.
K7 коэффициентін есептеу мақсатында Қазақстан Республикасының бейрезиденттері алдындағы міндеттемелер сомасынан мыналар алып тасталады:
1) Қазақстан Республикасының бейрезидент заңды тұлғаларының ағымдағы шоттары;
2) өз қызметін Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14365 болып тіркелген Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 31 тамыздағы № 203 қаулысымен бекітілген Экономика секторларының және төлемдер белгілеу кодтарын қолдану қағидаларына сәйкес экономиканың "басқа қаржы ұйымдары - коды 5", "мемлекеттік қаржылық емес ұйымдар - коды 6", "мемлекеттік емес қаржылық емес ұйымдар - коды 7" және "үй шаруашылықтарына қызмет көрсететін коммерциялық емес ұйымдар - коды 8" секторларына кіретін шетел компанияларының филиалдары мен өкілдіктері алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелер;
3) халықаралық қаржы ұйымдары болып табылатын Қазақстан Республикасының бейрезиденттері алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелер;
4) халықаралық есеп айырысу жүйелері (ClearstreamBanking S.A. және EuroclearBankSA/NV) болып табылатын Қазақстан Республикасының бейрезиденттері алдындағы қысқа мерзімді міндеттемелер.
7-тарау. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктерінің филиалдары) қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру коэффициенттерін есептеу әдістемесі
79. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктер филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктер филиалдары) меншікті және тартылған қаражатын есепті ай ішінде ішкі активтерге мынадай формула бойынша орналастырады:
ІАК - Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктер филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктер филиалдары) қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру коэффициенті;
– халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған резервтер (провизиялар) ескеріле отырып, есепті айда қалыптасқан ішкі активтердің орташа айлық шамасы;
– Әдістеменің 84-тармағының екінші бөлігінде айқындалған ішкі міндеттемелердің есепті айда қалыптасқан орташа айлық шамасының сомасы;
– активтер мен міндеттемелер туралы есеп деректеріне сәйкес резерв ретінде қабылданатын активтердің ең аз мөлшерінің есепті айда қалыптасқан орташа айлық шамасы;
– активтер мен міндеттемелер туралы есеп деректеріне сәйкес резерв ретінде қабылданатын активтер мөлшерінің есепті айда қалыптасқан орташа айлық шамасы.
80. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктер филиалдары (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктер филиалдары) есепті ай ішінде меншікті және тартылған қаражатын күн сайын ішкі активтерге мынадай формулаға сәйкес орналастырады:
– халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптастырылған резервтерді (провизияларды) ескере отырып, ағымдағы күннің соңындағы ішкі активтер шамасы;
– Әдістеменің 84-тармағының екінші бөлігінде айқындалған ішкі міндеттемелердің есепті айдың алдындағы айда қалыптасқан орташа айлық шамасының сомасы;
– активтер мен міндеттемелер туралы есеп деректеріне сәйкес резерв ретінде қабылданатын активтердің ең аз мөлшерінің есепті айдың алдындағы айда қалыптасқан орташа айлық шамасы;
– активтер мен міндеттемелер туралы есеп деректеріне сәйкес резерв ретінде қабылданатын активтер мөлшерінің есепті айдың алдындағы айда қалыптасқан орташа айлық шамасы.
81. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктер филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктері филиалдарының) ішкі активтері активтерді (ақшаны) және Қазақстан Республикасының резиденттеріне талаптарды (орналастырылған салымдар, берілген қарыздар, үлестік және борыштық бағалы қағаздар, дебиторлық берешек), Қазақстан Республикасының резиденттері - заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуды, материалдық емес активтерді және тазартылған бағалы металдарды, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан (тұрған) жылжымалы және жылжымайтын мүлікті білдіреді.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктер филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктері филиалдарының) ішкі міндеттемелері Қазақстан Республикасының резиденттері алдындағы міндеттемелерді білдіреді.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктер филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктері филиалдарының) қаражатының бір бөлігін ішкі активтерге орналастыру бойынша коэффициентті есептеу мақсаттары үшін Әдістеменің 79 және 80-тармақтарына сәйкес төмендегілердің:
активтер мен міндеттемелер туралы есеп деректеріне сәйкес резерв ретінде қабылданатын активтердің ең аз мөлшері, не
резерв ретінде қабылданатын активтердің 0,75-ке көбейтілген ең аз шамасы пайдаланылады.
82. Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) ішкі активтерінің, ішкі міндеттемелерінің орташа айлық шамасы мерзімі өткен берешек, есептелген сыйақы, дисконттар, сыйлықақылар, оң (теріс) түзетулер ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) ішкі активтерінің, ішкі міндеттемелерінің жалпы сомасының тиісті есепті айдағы жұмыс күндерінің санына қатынасы ретінде есептеледі.
Резерв ретінде қабылданатын активтердің ең аз мөлшерінің (резерв ретінде қабылданатын активтердің) орташа айлық шамасы резерв ретінде қабылданатын активтердің ең аз мөлшерінің (резерв ретінде қабылданатын активтердің) жалпы сомасының тиісті есепті айдағы жұмыс күндерінің санына қатынасы ретінде есептеледі.
8-тарау. Ашық валюталық позиция лимиттерін есептеу әдістемесі
83. Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) ашық валюталық позициясының лимиттері мынадай формула бойынша есептеледі:
ВП1 – Standard & Poor's агенттігінің "А"-дан төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингілік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің шетел валюталары және "еуро" валютасы, сондай-ақ тазартылған қымбат металдар бойынша ашық валюталық позиция (ұзақ және қысқа);
РҚА – Әдістеменің 2-тарауының 1-параграфына сәйкес есептелген резерв ретінде қабылданатын активтердің шамасы;
ВП2 – Standard & Poor's агенттігінің "А"-дан төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингілік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің шетел валюталары бойынша ашық валюталық позиция (ұзақ және қысқа) ;
РҚА – Әдістеменің 2-тарауының 1-параграфына сәйкес есептелген резерв ретінде қабылданатын активтердің шамасы;
ВП3 – валюталық нетто-позиция;
РҚА – Әдістеменің 2-тарауының 1-параграфына сәйкес есептелген резерв ретінде қабылданатын активтердің шамасы.
84. Ашық валюталық позиция – бұл Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) талаптарының (міндеттемелерінің) жеке шет мемлекеттің (шет мемлекеттер тобының) валютасында немесе тазартылған бағалы металда сол шетел валютасында немесе тазартылған бағалы металда Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) міндеттемелерінен (талаптарынан) асып кетуі.
Ұзақ валюталық позиция – талаптар (активтер мен шартты талаптардың жиынтық сомасы) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) сол шетел валютасында немесе тазартылған бағалы металда міндеттемелерінен (міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің жиынтық сомасынан) асып кететін жеке шет мемлекеттің (шет мемлекеттер тобының) валютасындағы немесе тазартылған бағалы металдағы ашық валюталық позиция.
Қысқа валюталық позиция – міндеттемелер (міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің жиынтық сомасы) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) сол шетел валютасында немесе тазартылған бағалы металда талаптарынан (активтер мен шартты талаптардың жиынтық сомасынан) асып кететін жеке шет мемлекеттің (шет мемлекеттер тобының) валютасындағы немесе тазартылған бағалы металдағы ашық валюталық позиция.
Валюталық позициялар есебіне мөлшері валюталардың айырбастау бағамының (тазартылған бағалы металдар құнының) өзгеруімен анықталатын, теңгемен көрсетілген талаптар (активтер мен шартты талаптардың жиынтық сомасы), міндеттемелер (міндеттемелер мен шартты міндеттемелердің жиынтық сомасы) енгізіледі.
Мөлшері бір шетел валютасынан артық айырбастау бағамының өзгеруімен анықталатын, теңгемен көрсетілген талаптар (активтер, шартты және ықтимал талаптардың жиынтық сомасы), міндеттемелер (міндеттемелердің, шартты және ықтимал міндеттемелердің жиынтық сомасы) Әдістеменің 85-тармағында белгіленген ашық валюталық позицияның ең төмен лимитін иеленетін шетел валютасындағы валюталық позициялар есебіне енгізіледі.
Әрбір шетел валютасы бойынша және әрбір тазартылған бағалы металл бойынша ашық валюталық позиция жеке есептеледі.
Жекелеген шет мемлекеттердің (шет мемлекеттер топтарының) валюталары (тазартылған бағалы металдар) бойынша ашық валюталық позицияларын есептеу кезінде бірінші кезекте активтер шоттарында халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптасқан резервтерді шегергенде және Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) міндеттемелері шоттарында ашылған әрбір шетел валютасы (тазартылған бағалы металы) бойынша шоттардың сальдосы есептеледі. Одан кейін халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес қалыптасқан резервтерді шегергенде, шартты талаптар шоттарында және шартты міндеттемелер шоттарында ашылған осы шетел валютасы (тазартылған бағалы металл) бойынша шоттар сальдосы анықталады.
Міндеттемелерден (талаптардан) шетел валютасындағы (тазартылған бағалы металдағы) талаптардың (міндеттемелердің) асып кетуін көрсететін сальдо жиынтықталады, ал алынған нәтиже Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) шетел валютасы (тазартылған бағалы металы) бойынша ашық позициясының мөлшерін және түрін анықтайды.
Шартты талаптар шоттарында және шартты міндеттемелер шоттарында ашылған жекелеген шет мемлекеттің (шет мемлекеттер тобының) валютасындағы туынды қаржы құралдары бойынша Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ашық ұзақ және (немесе) қысқа позициясы резерв ретінде қабылданатын активтер мөлшерінің 50 (елу) пайызынан аспайды.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ашық ұзақ және (немесе) қысқа позициясын есептеу мақсаттары үшін туынды қаржы құралдарының тізбесіне Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) жасаған мәміле споты енгізілмейді.
Туынды қаржы құралдары бойынша Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) ашық ұзақ және (немесе) қысқа позициясын есептеу мақсаттары үшін олар бойынша Ұлттық Банктің қарсы агенті болып табылатын туынды қаржы құралдарымен мәмілелер, 2 (екі) күн және одан аз валюталау күнімен валюталық құралдармен айырбастау операциялары, 2 (екі) күн және одан аз валюталау күнімен валюталық своп операциялары, базалық активтері ұлттық валютадан тұрмайтын валюталық жұп болып табылатын туынды қаржы құралдары енгізілмейді.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) валюталық нетто-позициясы Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) барлық шетел валюталары (тазартылған бағалы металдары) бойынша ұзақ позициясының жиынтық сомасы мен барлық шетел валюталары (тазартылған бағалы металдары) және барлық шетел валюталары бойынша қысқа позициясының жиынтық сомасы арасындағы айырма ретінде есептеледі.
Шетел валютасында көрсетілген талаптар және міндеттемелер осы талаптар және міндеттемелер көрсетілген (белгіленген) шетел валюталары бөлігіндегі валюталық позициясы есебіне енгізіледі.
Мәмілені жасаған күн болып табылмайтын, болашақ валюталау күні бар валюталық операцияларды жүргізу кезінде осы сияқты валюталық операциялар осындай мәмілені жасаған күннен бастап валюталық позиция есебіне енгізіледі.
85. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы форвардтық келісімшарттарды Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының валюталық тәуекелін басқару мақсатында жасаған кезде және форвардтық келісімшарт бойынша контрагент мынадай талаптардың біріне сәйкес келген кезде олармен операциялар жасайды:
1) өз қызметін уәкілетті орган берген лицензияға сәйкес жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының резидент-қаржы ұйымы болып табылады;
2) Қазақстан Республикасының өзінің орналасқан жерінің елінде банк, сақтандыру ұйымы, инвестициялық компания, инвестициялық холдинг, инвестициялық банк, брокерлік компания, басқарушы компания, сенімгерлік басқару компаниясы, биржада қаржы құралдарымен немесе туынды қаржы құралдарымен сауда бойынша мүшелігі бар компания мәртебесі бар және Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына мүше мемлекеттердің аумағында тіркелген бейрезидент заңды тұлғасы болып табылады;
3) Standard & Poor's рейтинг агенттігінің "ВВ"-ден төмен емес кредиттік рейтингі немесе басқа рейтинг агенттіктерінің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар және тізбесі Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20095 болып тіркелген, "Банктік және сақтандыру қызметінің, бағалы қағаздар рыногының кәсіби қатысушылары қызметінің және бағалы қағаздар рыногында лицензияланатын басқа да қызмет түрлерінің, акционерлік инвестициялық қорлар және микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдар қызметінің мақсаттары үшін офшорлық аймақтардың тізбесін белгілеу туралы" Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 2020 жылғы 24 ақпандағы № 8 қаулысымен белгіленген оффшорлық аймақтарда тіркелмеген Қазақстан Республикасының бейрезиденті-заңды тұлғасы болып табылады;
4) өзінің қаржы-шаруашылық қызметі үшін форвардтық келісімшарт жасасқан Қазақстан Республикасының резиденті-заңды тұлғасы болып табылады (контрагенттің төлем қабілеттілігіне, форвардтық келісімшарттың нысаналы мақсатына Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының жүргізген талдаумен, контрагенттің шоттары бойынша айналымдармен және (немесе) форвардтық келісімшарт жасасу мақсатын растайтын өзге де құжаттармен расталады);
5) дауыс беретін акцияларының немесе жарғылық капиталға қатысу үлестерінің 50 (елу) пайызынан астамы мемлекетке тиесілі Қазақстан Республикасының резиденті-заңды тұлғасы болып табылады.
Әдістеменің осы тарауының мақсаттары үшін форвардтық келісімшарт мынадай факторлар (бірақ олармен шектелмей) негізінде валюталық тәуекелді басқару мақсатында жасалған деп танылады:
мәміле Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының активтерін немесе міндеттемелерін валюта бағамдарының қолайсыз қозғалысынан қорғауға бағытталған құрал болып табылады;
мәміле бойынша оны орындау үшін негіздер бар;
мәміле оның мазмұнына, экономикалық орындылығына немесе ресімделуіне объективті сұрақтар тудырмайды.
86. Ашық валюталық позицияның лимиттерi есепті апта ішінде кез келген шетел валютасы (тазартылған қымбат металл) бойынша шектен асып кеткен кезде кейiнгi 3 (үш) апта iшiнде бұзушылық жіберген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалы) үшін бұзылған валюталар (тазартылған қымбат металдар) бойынша ашық валюталық позицияларының лимиттерi Әдістеменің 10-тармағында белгiленген ашық валюталық позиция лимиттерiнен 5 (бес) пайыздық тармаққа кемуiмен айқындалады.
Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) жеке алынған шетел валютасы (тазартылған қымбат металл) бойынша ашық валюталық позиция лимиттерінің бұзылуы мыналар болып есептелмейді:
0,09 (нөл бүтін жүзден тоғыз) пайыз шегінде;
Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің филиалына (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам Банкінің филиалына) қатыссыз себептер бойынша Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент- ислам банкінің филиалы) берген қарыз валютасының сот шешімі бойынша өзгеруі бөлігінде.
Егер Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалына (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалына) қатыссыз, сот шешімі бойынша Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалыа (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалыа) берген қарыз валютасының өзгеру бөлігінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалы) ашық валюталық позицияларының лимиттерін асырған болса, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалы) ол туралы тез арада уәкілетті органға хабарлап, көрсетілген шектен асып кету айқындаған күннен бастап 3 (үш) ай ішінде жою бойынша міндеттемелер қабылдайды. Егер осы шектен асып кету көрсетілген мерзiмде жойылмаған жағдайда онда валюталар бойынша ашық валюталық позиция лимиттерiнiң асып кетуі көрсетілген асып кету анықталған күннен бастап мұндай қалыптың бұзылуы ретінде қарастырылады.
Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы активтерiнiң кестесi
№ | Баптардың атауы | Тәуекел дәрежесi пайызбен |
I топ | ||
1 | Қолма-қол теңге | 0 |
2 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес тәуелсiз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң қолма-қол шетел валютасы | 0 |
3 | Тазартылған бағалы металдар | 0 |
4 | Қазақстан Республикасының Үкiметiне берiлген қарыздар | 0 |
5 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкiметтерiне берiлген қарыздар | 0 |
6 | Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне берiлген қарыздар | 0 |
7 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiне берiлген қарыздар | 0 |
8 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына берiлген қарыздар | 0 |
9 | "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына берілген қарыздар | 0 |
10 | Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегi салымдар және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне өзге де талаптар | 0 |
11 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiндегi салымдар | 0 |
12 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен емес борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар, Еуразиялық Даму Банкіндегі Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен салымдар | 0 |
13 | Қазақстан Республикасы Үкіметінің дебиторлық берешегі | 0 |
14 | Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарының салықтар мен бюджетке төленетін басқа да төлемдер бойынша дебиторлық берешегi | 0 |
15 | Қазақстан Республикасының Үкiметi мен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бағалы қағаздары | 0 |
16 | Нұр-Сұлтан және Алматы қалаларының жергілікті атқарушы органдары шығарған Қазақстан Республикасының мемлекеттiк бағалы қағаздары | 0 |
17 | Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар рыногы туралы заңнамасына сәйкес "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамы шығарған бағалы қағаздар, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры", "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі", "Проблемалық кредиттер қоры" акционерлік қоғамдары шығарған бағалы қағаздар және Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен номинирленген Еуразиялық даму банкі шығарған бағалы қағаздар | 0 |
18 | Кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының жүз пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкке тиесілі заңды тұлға шығарған бағалы қағаздар | 0 |
19 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар шет мемлекеттердiң орталық үкiметтерi шығарған мемлекеттiк мәртебесi бар бағалы қағаздар | 0 |
20 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен емес борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар | 0 |
21 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ" төмен емес ұзақ мерзімді рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар банктерге ашық корреспонденттік шоттар бойынша талаптар | 0 |
22 | Тәуекелдің І тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы | 0 |
II топ | ||
23 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен тәуелсiз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң және тиiстi рейтингтiк бағасы жоқ елдердiң қолма-қол шетел валютасы | 20 |
24 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкіметтерiне берiлген қарыздар | 20 |
25 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiне берiлген қарыздар | 20 |
26 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына берiлген қарыздар | 20 |
27 | Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдарына берiлген қарыздар | 20 |
28 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердің жергiлiктi билiк органдарына берiлген қарыздар | 20 |
29 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдарға берiлген қарыздар | 20 |
30 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiндегі салымдар | 20 |
31 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар | 20 |
32 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен емес борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдардағы салымдар | 20 |
33 | Тәуекелдің І тобына жатқызылған дебиторлық берешекті қоспағанда, Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдарының дебиторлық берешегi | 20 |
34 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдардың дебиторлық берешегі | 20 |
35 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердің орталық үкiметтерi шығарған мемлекеттiк мәртебесi бар бағалы қағаздар | 20 |
36 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар | 20 |
37 | Нұр-Сұлтан және Алматы қалаларының жергілікті атқарушы органдары шығарған мемлекеттік бағалы қағаздарын қоспағанда Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдары шығарған мемлекеттік бағалы қағаздар | 20 |
38 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-"-тен төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң жергiлiктi билiк органдары шығарған бағалы қағаздар | 20 |
39 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдар шығарған бағалы қағаздар | 20 |
40 | Банк активтер мен міндеттемелер туралы есепте көрсететін және Standard & Poor's агенттiгiнің "ААА"-тен "АА-"-ке дейiнгі кредиттік рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi немесе Standard & Poor's агенттiгiнің ұлттық шкаласы бойынша "kzAAA"-тен "kzAA-"-ке дейінгі рейтингтік бағасы немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар секьюритилендіру позициялары | 20 |
41 | Тәуекелдің ІІ тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы | 20 |
III топ | ||
42 | Тазартылмаған бағалы металдар | 50 |
43 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкiметтерiне берiлген қарыздар | 50 |
44 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiне берiлген қарыздар | 50 |
45 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына берiлген қарыздар | 50 |
46 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiн төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің жергілікті билік органдарына берiлген қарыздар | 50 |
47 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдарға берілген қарыздар | 50 |
48 | Мынадай талапқа сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары: берілген ипотекалық тұрғын үй қарызы сомасының кепіл құнына қатынасы қоса алғанда кепіл құнының 50 (елу) пайызынан аспайды | 35 |
49 | Кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының жүз пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі заңды тұлғаның сатып алу үшін белгіленген талаптарына сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары, сондай-ақ олар бойынша сыйақылар | 35 |
50 | Кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын, акцияларының жүз пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі заңды тұлғаға қайта берілген ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша талаптар | 35 |
51 | Мынадай талаптарға сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары: берілген ипотекалық тұрғын үй қарызы сомасының кепіл құнына қатынасы қоса алғанда кепіл құнының 51 (елу бір) пайызынан 85 (сексен бес) пайызына дейін қоса алғандағы шекте болады | 50 |
52 | Басқа да ипотекалық тұрғын үй қарыздары | 100 |
53 | Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес 35 (отыз бес) пайыздан аз провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздар | 100 |
54 | Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес 35 (отыз бес) пайыздан көп және 50 (елу) пайыздан аз провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне (жеке тұлғаларға берілген кепілсіз тұтынушылық қарыздар) берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздар | 75 |
55 | Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес 50 (елу) пайыздан көп провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне (жеке тұлғаларға берілген кепілсіз тұтынушылық қарыздарды қоспағанда) берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздар | 50 |
56 |
Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 29 қазандағы Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес шағын немесе орта кәсіпкерлікке жатқызылған субъектілерге берілген, мынадай өлшемшарттарға сәйкес келетін қарыздар: | 75 |
57 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiндегі салымдар | 50 |
58 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар | 50 |
59 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдардағы салымдар | 50 |
60 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдардың дебиторлық берешегі | 50 |
61 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкiметтерi шығарған мемлекеттiк мәртебесi бар бағалы қағаздар | 50 |
62 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар | 50 |
63 | Standard & Poor's агенттігінің "А+"-тен бастап "А-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған бағалы қағаздар | 50 |
64 | Standard & Poor's агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар ұйымдар шығарған бағалы қағаздар | 50 |
65 | Банк активтер мен міндеттемелер туралы есепте көрсететін және Standard & Poor's агенттiгiнің "А+"-тен "А-"-ке дейiнгі кредиттік рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi немесе Standard & Poor's агенттiгiнің ұлттық шәкілі бойынша "kzA+"-тен "kzA-"-ке дейінгі рейтингтік бағасы немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар секьюритилендіру позициялары | 50 |
66 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-" до "ВВ-" дейін (қоса алғанда) борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент банктеріне немесе Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-" до "ВВ+" дейін (қоса алғанда) борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент-банкке ашылған корреспонденттік шоттар бойынша талаптар | 50 |
67 | "Қазақстан қор биржасы" акционерлік қоғамына талаптар | 50 |
68 | Тәуекелдің III тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы (осы кестенің 49 және 50-жолдарында көрсетілген активтер бойынша есептелген сыйақыны қоспағанда) | 50 |
IV топ | ||
69 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық үкіметтеріне берілген қарыздар | 100 |
70 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық банктеріне берілген қарыздар | 100 |
71 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдарына берiлген қарыздар | 100 |
72 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің жергілікті билік органдарына берiлген қарыздар | 100 |
73 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А-"-тен төмен борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар резидент ұйымдарға, тиісті рейтингтік бағасы жоқ резидент ұйымдарға және Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+" до "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар бейрезидент-ұйымдарға берiлген қарыздар | 100 |
74 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық банктерiндегі салымдар | 100 |
75 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар | 100 |
76 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А-"-тен төмен борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар резидент ұйымдардың, тиісті рейтингтік бағасы жоқ резидент ұйымдардағы және Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар бейрезидент ұйымдардағы салымдар | 100 |
77 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А-"-тен төмен борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар резидент ұйымдардың, тиісті рейтингтік бағасы жоқ резидент ұйымдардың және Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар бейрезидент ұйымдардың дебиторлық берешегі | 100 |
78 | Жеке тұлғалардың дебиторлық берешегі | 100 |
79 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық үкіметтері шығарған мемлекеттік мәртебесі бар бағалы қағаздар | 100 |
80 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің жергілікті билік органдары шығарған бағалы қағаздар | 100 |
81 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ+"-тен "В-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар | 100 |
82 | Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтинг агенттіктерінің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар резидент ұйымдар, тиісті рейтингтік бағасы жоқ резидент ұйымдар және Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі борыштық рейтингі немесе басқа рейтинг агенттіктерінің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент ұйымдар шығарған бағалы қағаздар | 100 |
83 | Банк активтер мен міндеттемелер туралы есепте көрсететін және Standard & Poor's агенттiгiнің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгі кредиттік рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi немесе Standard & Poor's агенттiгiнің ұлттық шкаласы бойынша "kzBBB+"-тен "kzBBB-"-ға дейінгі рейтингтік бағасы немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар секьюритилендіру позициялары | 100 |
84 | "Стресстік активтер қоры" акционерлік қоғамының арнайы қаржы компаниясы шығарған бағалы қағаздар | 100 |
85 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ-" төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар Қазақстан Республикасының резидент банктеріне немесе Standard & Poor's агенттігінің "ВВ+" төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент-банкке ашылған корреспонденттік шоттар бойынша талаптар | 100 |
86 | IV тәуекелдер тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы | 100 |
87 | Төлемдер бойынша есептеулер | 100 |
88 | Негізгі құрал-жабдықтар | 100 |
89 | Материалдық қорлар | 100 |
90 | Сыйақы және шығыстар сомасын алдын ала төлеу | 100 |
V топ | ||
91 | Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің қаржылық есептілігін халықаралық қаржы есеп стандарттарына сәйкес жасаған кезде қаржылық есептілігі шоғырландырылатын заңды тұлғалардың акцияларына (жарғылық капиталдағы қатысу үлесіне), мерзімсіз қаржы құралдарына, реттелген борышына банктің инвестициялары | 100 |
92 | Әрқайсысы Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің қаржылық есептілігін жасаған кезде қаржылық есептілігі шоғырландырылмайтын заңды тұлғаның шығарылған акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерiнің) 10 (оннан) кем пайызын құрайтын, резерв ретінде қабылданатын активтердің 10 (он) пайызынан аспайтын банктің барлық инвестицияларының сомасы | 100 |
93 | Банк шығарылған акциялардың (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызы және Әдістеменің 8-тармағында көрсетілген реттеуіш түзетулер қолданылғаннан кейін банктің резерв ретінде қабылданатын активтері айырмасының және Әдістеменің 8-тармағының үшінші, төртінші және бесінші абзацтарында көрсетілген резерв ретінде қабылданатын активтерден шегерілуі тиіс соманың жиынтығында 17,65 (он жеті бүтін жүзден алпыс бес) пайызынан аспайтын шегерілетін уақыт айырмаларына қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерінің бөлігі бар қаржы ұйымының жай акцияларына банктің инвестицияларының сомасы | 250 |
94 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "В-"-тен төмен тәуелсiз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар елдердiң орталық үкiметтерiне берiлген қарыздар | 150 |
95 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "В-"-тен төмен тәуелсiз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар елдердiң орталық банктерiне берiлген қарыздар | 150 |
96 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "В-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарына берiлген қарыздар | 150 |
97 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ-"-тен төмен тәуелсiз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар елдердiң жергілікті билік органдарына берiлген қарыздар | 150 |
98 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар бейрезидент-ұйымдарға және тиісті рейтингтік бағасы жоқ бейрезидент-ұйымдарға берiлген қарыздар | 150 |
99 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "В-"-тен төмен тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттіктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар елдердiң орталық банктерiндегi салымдар | 150 |
100 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "В-"-тен төмен борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттіктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдарындағы салымдар | 150 |
101 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттіктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингі бар бейрезидент ұйымдардағы, және тиiстi рейтингтік бағасы жоқ бейрезидент ұйымдардағы салымдар | 150 |
102 |
Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарындағы салымдар:1) Андорра Князьдігі; | 150 |
103 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттіктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар бейрезидент-ұйымдардың және тиiстi рейтингтік бағасы жоқ бейрезидент-ұйымдардың дебиторлық берешегi | 150 |
104 |
Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдарының дебиторлық берешегі: | 150 |
105 | Standard & Poor's агенттігінің "В-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің орталық үкіметтері шығарған бағалы қағаздар | 150 |
106 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ-"-тен төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған бағалы қағаздар | 150 |
107 | Standard & Poor's агенттігінің "В-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған бағалы қағаздар | 150 |
108 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ-"-тен төмен борыштық рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент ұйымдар және тиісті рейтингтік бағасы жоқ бейрезидент ұйымдар шығарған бағалы қағаздар | 150 |
109 |
Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген Қазақстан Республикасының бейрезидент ұйымдары шығарған бағалы қағаздар: | 150 |
110 | Банк активтер мен міндеттемелер туралы есепте көрсететін және Standard & Poor's агенттігінің "ВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі кредиттік рейтингі немесе басқа рейтингтiк агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi немесе Standard & Poor's агенттiгiнің ұлттық шкаласы бойынша "kzBB+"-тен "kzBB-"-ке дейінгі рейтингтік бағасы немесе басқа рейтингтiк агенттiктердiң бірінің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициялары | 350 |
111 | V тәуекелдер тобына енгізілген активтер бойынша есептелген сыйақы | 150 |
Салымдардың кредиттiк тәуекел дәрежесi бойынша мөлшерленген Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы активтерiнiң кестесi
№ | Баптардың атауы | Пайызбен кредиттік тәуекел дәрежесі |
I топ | ||
1 | Қолма-қол теңге | 0 |
2 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес тәуелсiз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң қолма-қол шетел валютасы | 0 |
3 | Тазартылған бағалы металдар | 0 |
4 | Қазақстан Республикасының Үкiметiне қойылатын талаптар | 0 |
5 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкiметтерiне қойылатын талаптар | 0 |
6 | Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне қойылатын талаптар | 0 |
7 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiне қойылатын талаптар | 0 |
8 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар | 0 |
9 | Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарына салықтар және бюджетке төленетін басқа төлемдер бойынша талаптар | 0 |
10 | "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына қойылатын талаптар | 0 |
11 | Оригинатор-ұлттық холдинг, Қазақстан Республикасының ұлттық басқарушы холдингі құрған арнайы исламдық қаржы ұйымы шығарған исламдық бағалы қағаздар | 0 |
12 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар шет елдердiң орталық үкiметтерi шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар | 0 |
13 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар | 0 |
14 | Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар рыногы туралы заңнамасына сәйкес "Қазақстан Даму Банкі" акционерлік қоғамы шығарған бағалы қағаздар, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры", "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі", "Проблемалық кредиттер қоры" акционерлік қоғамдары шығарған бағалы қағаздар және Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен номинирленген Еуразиялық Даму Банкі шығарған бағалы қағаздар | 0 |
15 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ" төмен емес ұзақ мерзімді рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар банктерге ашық корреспонденттік шоттар бойынша талаптар | 0 |
II топ | ||
16 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "АА-" төмен тәуелсiз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң және тиiстi рейтингтiк бағасы жоқ елдердiң қолма-қол шетел валютасы | 20 |
17 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкіметтерiне талаптар | 20 |
18 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiне талаптар | 20 |
19 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына талаптар | 20 |
20 | Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдарына талаптар | 20 |
21 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердің жергiлiктi билiк органдарына талаптар | 20 |
22 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдарға талаптар | 20 |
23 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкiметтерi шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар | 20 |
24 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар | 20 |
25 | Дауыс беретін акцияларының (қатыссу үлестерінің) 100 (бір жүз) пайызы ұлттық басқарушы холдингіне тиесілі оригинатор-заңды тұлға құрған арнайы исламдық қаржы компаниясы шығарған исламдық бағалы қағаздар | 20 |
26 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердің жергiлiктi билiк органдарына шығарған исламдық бағалы қағаздар | 20 |
27 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-" төмен емес рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдар шығарған исламдық бағалы қағаздар | 20 |
III топ | ||
28 | Тазартылмаған бағалы металдар | 50 |
29 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкiметтерiне қойылатын талаптар | 50 |
30 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық банктерiне қойылатын талаптар | 50 |
31 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар | 50 |
32. | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiн төмен емес тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің жергілікті билік органдарына қойылатын талаптар | 50 |
33 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдарға талаптар | 50 |
34 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ"-ден "ВВ-"-ке дейiнгi (қоса алғанда) борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктеріне немесе Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ-"-тен "ВВ+"-ке дейiнгi (қоса алғанда) борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар бейрезидент-банкке ашылған корреспонденттік шоттар бойынша талаптар | 50 |
35 | Мынадай талапқа сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары: берілген ипотекалық тұрғын үй қарызы сомасының кепіл құнына қатынасы қоса алғанда кепіл құнының 50 (елу) пайызынан аспайды | 35 |
36 | Мынадай талаптарға сәйкес келетін ипотекалық тұрғын үй қарыздары: берілген ипотекалық тұрғын үй қарызы сомасының кепіл құнына қатынасы қоса алғанда кепіл құнының 51 (елу бір) пайызынан 85 (сексен бес) пайызына дейін қоса алғандағы шекте болады | 50 |
37 | Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес 35 (елу) пайыздан кем провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын қоспағанда) берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар талаптар | 100 |
38 | Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес 35 (отыз бес) пайыздан көп және 50 (елу) пайыздан аз провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын қоспағанда) берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар талаптар | 75 |
39 | Олар бойынша қарыздардың өтелмеген бөлігінен халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес 50 (елу) пайыздан көп провизиялар (резервтер) қалыптастырылған Қазақстан Республикасының резиденттеріне (ипотекалық тұрғын үй қарыздарын қоспағанда) берілген, негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік 90 (тоқсан) күннен астам мерзімі өткен берешегі бар талаптар | 50 |
40 |
Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 29 қазандағы Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес шағын немесе орта кәсіпкерлікке жатқызылған субъектілерге берілген, мынадай өлшемшарттарға сәйкес келетін қарыздар: | 75 |
41 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң орталық үкiметтерi шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар | 50 |
42 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар | 50 |
43 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi тәуелсіз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердің жергiлiктi билiк органдарына шығарған исламдық бағалы қағаздар | 50 |
44 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А+"-тен "А-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар ұйымдар шығарған исламдық бағалы қағаздар | 50 |
45. | "Қазақстан қор биржасы" акционерлік қоғамына қойылатын талаптар | 50 |
IV топ | ||
46 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық үкіметтеріне қойылатын талаптар | 100 |
47 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық банктеріне қойылатын талаптар | 100 |
48 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдарына берiлген талаптар | 100 |
49 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің жергілікті билік органдаарына қойылатын талаптар | 100 |
50 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "А-"-тен төмен рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар резидент ұйымдарға немесе Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар бейрезидент-ұйымдарға қойылатын талаптар | 100 |
51 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ"-тен төмен борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктеріне немесе Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен төмен борыштық рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар бейрезидент-банкке ашылған корреспонденттік шоттар бойынша талаптар | 100 |
52 | Басқа ипотекалық тұрғын үй қарыздары | 100 |
53 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi тәуелсiз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердiң және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің орталық үкіметі шығарған, мемлекеттік мәртебесі бар исламдық бағалы қағаздар | 100 |
54 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейiнгi тәуелсіз рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар елдердің және тиісті рейтингтік бағасы жоқ елдердің жергілікті билік органдары шығарған исламдық бағалы қағаздар | 100 |
55 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "ВВ+"-тен "В-"-ке дейiнгi рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары және тиісті рейтингтік бағасы жоқ халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар | 100 |
56 | Standard & Poor's агенттігінің "А-" төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар резидент ұйымдар және тиісті рейтингтік бағасы жоқ резидент ұйымдар немесе Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ+" төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар бейрезидент-ұйымдар шығарған исламдық бағалы қағаздар | 100 |
57 | Төлемдер бойынша есептеулер | 100 |
58 | Негізгі құрал-жабдықтар | 100 |
59 | Материалдық қорлар | 100 |
V топ | ||
60 | Банктің инвестицияларын қоспағанда, акциялар бөлігіндегі (жарғылық капиталындағы қатысу үлесі) әділ құн бойынша есепке алынатын инвестициялар | 100 |
61 | Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі қаржылық есептілігін жасаған кезде қаржылық есептілігі шоғырландырылмайтын заңды тұлғаның шығарылған акцияларынан (жарғылық капиталындағы қатысу үлестерiнен) әрбіреуі 10 (оннан) кем пайызды құрайтын, резерв ретінде қабылданатын активтердің 10 (он) пайызынан аспайтын банктің барлық инвестицияларының сомасы | 100 |
62 | Банк шығарылған акцияларының (жарғылық капиталында қатысу үлестерінің) 10 (он) және одан көп пайызын иеленген қаржы ұйымының жай акцияларына банктің инвестициялар сомасы және жиынтығында осы Әдістеменің 8-тармағының екінші бөлігінде көрсетілген реттеуші түзетулерді қолданғаннан кейін банктің резерв ретінде қабылданатын активтерінің айырмасының 17,65 (он жеті бүтін жүзден алпыс бес) пайызынан аспайтын, шегерілетін уақытша айырмаларға қатысты танылған кейінге қалдырылған салық активтерінің бөлігі және Әдістеменің 2-тармағының үшінші бөлігінің екінші, үшінші және төртінші абзацтарында көрсетілген резерв ретінде қабылданатын активтерден шегерілеуге тиіс сомалар | 250 |
63 | Standard & Poor's агенттігінің "В-" төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің орталық үкіметтеріне қойылатын талаптар | 150 |
64 | Standard & Poor's агенттігінің "В-" төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің орталық банктеріне қойылатын талаптар | 150 |
65 | Standard & Poor's агенттігінің "В-" төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар | 150 |
66 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ-" төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің жергілікті билік органдарына қойылатын талаптар | 150 |
67 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ-" төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар бейрезидент ұйымдарға және тиісті рейтингтік бағасы жоқ бейрезидент ұйымдарға қойылатын талаптар | 150 |
68 | Standard & Poor's агенттігінің "В-" төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің орталық үкіметтері шығарған исламдық бағалы қағаздары | 150 |
69 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ-" төмен тәуелсіз рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар елдердің жергілікті билік органдары шығарған исламдық бағалы қағаздар | 150 |
70 | Standard & Poor's агенттігінің "В-" төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар халықаралық қаржы ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар | 150 |
71 | Standard & Poor's агенттігінің "ВВ-" төмен рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бірiнiң осыған ұқсас деңгейдегі рейтингi бар бейрезидент-ұйымдар және тиісті рейтингтік бағасы жоқ бейрезидент-ұйымдар шығарған исламдық бағалы қағаздар | 150 |
72 |
Төменде көрсетілген шет мемлекеттердің аумағында тіркелген заңды тұлғаларға немесе олардың азаматтары болып табылатын Қазақстан Республикасының бейрезидент-ұйымдары шығарған исламдық бағалы қағаздар: | 150 |
Борыш жүктемесі коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәукел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндері
1-кесте. Ресми растауы бар кірістің негізінде борыш жүктемесі коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәукел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициентінің мәні
Берешек сомасы бойынша санаты, теңгемен | Артық төлеу деңгейі (ЖТСМ) | |
0-30 % | 30 %-дан көп | |
Пайызбен кредиттік тәуекел дәрежесі | ||
120 АЕК-тен аз | 100 % | 110 % |
120 - 200 АЕК | 110 % | 120 % |
200 -400 АЕК | 120 % | 130 % |
400 - 800 АЕК | 130 % | 140 % |
800 - 2 000 АЕК | 140 % | 150 % |
2 000 АЕК-тен астам | 150 % | 200 % |
2-кесте. Ресми растауы жоқ кірістің негізінде борыш жүктемесі коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәукел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәні
Берешек сомасы бойынша санаты, теңгемен | Артық төлеу деңгейі (ЖТСМ) | |
0-30 % | 30%-дан көп | |
Пайызбен кредиттік тәуекел дәрежесі | ||
120 АЕК-тен аз | 100 % | 110 % |
120 - 200 АЕК | 110 % | 120 % |
200 -400 АЕК | 120 % | 130 % |
400 - 800 АЕК | 140 % | 150 % |
800 - 2 000 АЕК | 150 % | 200 % |
2 000 АЕК-тен астам | 250 % | 300 % |
Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленуге тиіс
кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндерін есептеу
1. Берешек сомасы бойынша санат банктер, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдар жеке тұлғаға берген кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша бүкіл берешекті, оның ішінде өтелмеген қарыз бойынша мерзімі өткен төлемдердің сомасын, қарыз алушыға ашылған, талаптарымен қарыз алушыны кредиттеу көзделген және жеке тұлғаға кепілсіз тұтынушылық қарыз беру туралы шешім қабылдау сәтінде айқындалатын кредиттік желі және (немесе) төлем картасы шеңберіндегі кредиттік лимиттің пайдаланылған бөлігінің сомасын қамтиды.
Кепілсіз тұтынушылық қарыз – мыналарды қоспағандағы тұтынушылық қарыз:
берілетін қарыз сомасын толығымен өтейтін жылжымайтын мүлікке құқықтар кепілімен, міндетті мемлекеттік тіркелуге тиіс жылжымалы мүлік кепілімен қамтамасыз етілген қарыздар;
тіркелуге тиіс, берілетін қарыз сомасын толығымен өтейтін эмиссиялық бағалы қағаздар бойынша құқықтар кепілімен қамтамасыз етілген қарыздар;
берілетін қарыз сомасын толығымен өтейтін тұрғын үй құрылысына үлестік қатысу шарттары бойынша талап ету құқығы кепілімен қамтамасыз етілген қарыздар;
берілетін қарыз сомасын толығымен өтейтін ақша қамтамасыз етуі болатын қарыздар;
білім беруді кредиттеу жүйесі шеңберінде берілетін қарыздар;
тұрғын үй құрылысы жинақ ақшасы жүйесінің шеңберінде берілетін қарыздар.
2. Қарыз алушының өтелмеген қарызы бойынша мерзімі өткен төлемдердің сомасы мерзімі өткен негізгі борыштың, мерзімі өткен сыйақының сомасын және банктің, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның балансынан есептен шығарылған берешектің сомасын қамтиды.
3. Қарыз алушыға бұрын жасалған банктік қарыз шартын қайта қаржыландыру мақсатында қарыз берілген жағдайда, өтелмеген қарыз бойынша берешектің қайта қаржыландырылуға тиіс сомасы берешектің жалпы сомасын есептеуге қосылмайды.
4. "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының салымшылардың (алушылардың) мiндеттi зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша дерекқоры және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының дерекқоры, және (немесе) орталық атқарушы органдардың және оларға тиесілі не қарасты заңды тұлғалардың дерекқоры, және (немесе) жалақы сомасы және жұмыс берушіден өзге кірістер түсетін банктік шот бойынша үзінді көшірме, және (немесе) зейнетақы төлемдерi, және (немесе) зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандыру төлемдерi, және (немесе) "Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы" 2005 жылғы 7 ақпандағы Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес жасалған аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемдерi, және (немесе) жеке тұлға - дара кәсіпкердің мынадай салық аударымдары негізінде есептелген кірісі түсетін банктік шоттан үзінді көшірме ресми кірісті растау көздері болып табылады:
1) патент негізінде арнайы салық режимі қолданылған кезде салық салынатын кірістің 5 (бес) пайызы;
2) жеңілдетілген декларация негізінде арнайы салық режимі қолданылған кезде салық салынатын кірістің 15 (он бес) пайызы;
3) белгіленген шегерім пайдаланыла отырып арнайы салық режимі қолданылған кезде салық салынатын кірістің 20 (жиырма) пайызы.
5. Ресми растауы бар кірістің негізінде борыш жүктемесі коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндері мақсатында Салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеуге жататын кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәнінің есебінің 4-тармағында көрсетілген ресми расталған кіріс пайдаланылады.
Басқа жағдайларда ресми растауы жоқ кірістің негізінде борыш жүктемесі коэффициентін есептеу кезінде кепілсіз тұтынушылық қарыздар бойынша салымдардың кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерлеу коэффициенттерінің мәндері пайдаланылады.
6. Артық төлеу деңгейі жылдық көрсетуде мына формула бойынша есептеледі:
мұнда:
VTM – негізгі борыш пен сыйақы бойынша қарыз алушының барлық төлемдерін, сондай-ақ банктік қарыз шартын қолданудың бүкіл кезеңіндегі қарызды беруге (оған қызмет көрсетуге) тікелей немесе жанама байланысты комиссиялар мен өзге төлемдерді, оның ішінде қарыз алушының үшінші тұлғалардың пайдасына төлемдерін қамтитын банктік қарыз шарты бойынша өтелуге тиіс жалпы сома;
V – банктік қарыз шартын жасасу күніндегі қарыздың бастапқы сомасы;
t – қарыз мерзімі (күндермен).
7. Әдістеменің мақсаттары үшін қарыз шарты бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін (ЖТСМ) есептеуде негізгі борыш пен сыйақы бойынша қарыз алушының барлық төлемдері, сондай-ақ банктік қарыз шартын қолданудың бүкіл кезеңіндегі қарызды беруге (оған қызмет көрсетуге) тікелей немесе жанама байланысты комиссиялар мен өзге төлемдер, оның ішінде қарыз алушының үшінші тұлғалардың пайдасына төлемдері қамтылады.
8. Банк артық төлеу деңгейі мен ЖТСМ-ді оны беру туралы шешімді қабылдау сәтінде берілетін кепілсіз тұтынушылық қарыз бойынша есептейді.
9. Банк берешек сомасы бойынша санатқа және артық төлеу деңгейіне байланысты тәуекелдің пайыздағы тиісті дәрежесін қолданады.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесі
№ | Баптардың атауы | Конверсия коэффициенті, пайызбен |
I топ | ||
1 | Міндеттемелері толығымен: Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің,"Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының, Standard & Poor's агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейіндегі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық банктері мен орталық үкіметтерінің қарсы кепілдіктерімен (кепілдемелерімен); банктің басқаруына берілген ақшамен немесе тазартылған бағалы металдармен; Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының, Standard & Poor's агенттігінің "АА-"-тен төмен емес тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің бағалы қағаздарымен қамтамасыз етілген Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) (бұдан әрі – банк) кепілдіктері мен кепілдемелері. | 0 |
2 |
Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамы, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы шығарған бағалы қағаздарды немесе Standard & Poor's агенттігінің | 0 |
3 | Банктің қаржы міндеттемелерінсіз; міндеттемелері Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының, Standard & Poor's агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейдегі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттерінің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің кепілдіктерімен (кепілдемелерімен); Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамының, "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамының, Standard & Poor's агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейдегі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің бағалы қағаздарымен; банкке берілген ақшамен немесе тазартылған бағалы металдармен қамтамасыз етілген банк аккредитивтері | 0 |
4 | Келешекте банктің талабы бойынша кез келген кезде жойылуға жататын қарыздар мен салымдарды банктің орналастыруы бойынша ықтимал (шартты) міндеттемелер | 0 |
5 | Берілген қарызды қамтамасыз ету үшін банк қабылдаған кепілдіктер | 0 |
II топ | ||
6 | Банктің келешекте өтеу мерзімі 1 (бір) жылдан кем қарыздар мен салымдарды орналастыруы бойынша ықтимал (шартты) міндеттемелер | 20 |
7 | Міндеттемелері толығымен: Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен "АА-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің қарсы кепілдіктерімен (кепілдемелерімен); Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен "АА-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің бағалы қағаздарымен қамтамасыз етілген банк кепілдіктері мен кепілдемелері | 20 |
8 | Міндеттемелері Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен "АА-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттерінің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің кепілдіктерімен (кепілдемелерімен); Standard & Poor's агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейдегі борыш рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктердің кепілдіктерімен (кепілдемелерімен), Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен "АА-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттерінің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің бағалы қағаздарымен, Standard & Poor's агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейдегі борыш рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктердің бағалы қағаздарымен қамтамасыз етілген банк аккредитивтері | 20 |
9 | Банк шартты міндеттемелер шоттарында ұстайтын және Standard & Poor's агенттігінің "ААА"-тен "АА-"-ке дейінгі кредит рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе Standard & Poor's агенттігінің ұлттық шкаласы бойынша "kzAAA"-дан "kzAA-"-ға дейін рейтингтік бағалауы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициясы | 20 |
III топ | ||
10 | Банктің келешекте 1 (бір) жылдан астам өтеу мерзімі бар қарыздар мен салымдарды орналастыруы бойынша ықтимал (шартты) міндеттемелер | 50 |
11 | Міндеттемелері толығымен: Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-"-тен "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің қарсы кепілдіктерімен (кепілдемелерімен); Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен "АА-"-ке дейінгі борыш рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктердің кепілдіктерімен (кепілдемелерімен); Standard & Poor`s агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейдегі борыш рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осындай деңгейдегі рейтингі бар заңды тұлғалардың кепілдіктерімен (кепілдемелерімен) және сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру полистерімен; Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-"-тен "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің бағалы қағаздарымен; Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен "АА-"-ке дейінгі борыш рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктердің бағалы қағаздарымен; Standard & Poor`s агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейдегі борыш рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осындай деңгейдегі рейтингі бар заңды тұлғалардың бағалы қағаздарымен қамтамасыз етілген банк кепілдіктері мен кепілдемелері | 50 |
12 | Міндеттемелері толығымен: Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-"-тен "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің қарсы кепілдіктерімен (кепілдемелерімен); Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен "АА-"-ке дейінгі борыш рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктердің кепілдіктерімен (кепілдемелерімен); Standard & Poor`s агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейдегі борыш рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осындай деңгейдегі рейтингі бар заңды тұлғалардың кепілдіктерімен (кепілдемелерімен) және сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының сақтандыру полистерімен; Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ-"-тен "А-"-ке дейінгі тәуелсіз рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар шет мемлекеттердің орталық үкіметтері мен орталық банктерінің бағалы қағаздарымен; Standard & Poor's агенттігінің "А-"-тен "АА-"-ке дейінгі борыш рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар банктердің бағалы қағаздарымен; Standard & Poor`s агенттігінің "АА-" және одан жоғары деңгейдегі борыш рейтингі немесе басқа рейтингтік агенттіктердің бірінің осындай деңгейдегі рейтингі бар заңды тұлғалардың бағалы қағаздарымен қамтамасыз етілген банк аккредитивтері | 50 |
13 | "Қазақстан ипотекалық компаниясы" акционерлік қоғамынан ипотекалық тұрғын үй қарыздары бойынша талап ету құқықтарын кері сатып алу бойынша ықтимал (шартты) міндеттемелер | 50 |
14 | Банк шартты міндеттемелер шоттарында ұстайтын және Standard & Poor's агенттігінің "А+"-тен "А-"-ке дейінгі кредит рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе Standard & Poor's агенттігінің ұлттық шкаласы бойынша "kzA+"-дан "kzA-"-ға дейін рейтингтік бағалауы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициясы | 50 |
IV топ | ||
15 | Банкке қаржы құралдарын сату туралы және банктің оларды кері сатып алу міндеттемесі туралы келісім | 100 |
16 | Банктің өзге де кепілдіктері (кепілдемелері) | 100 |
17 | Банктің өзге де аккредитивтері | 100 |
18 | Банк шартты міндеттемелер шоттарында ұстайтын және Standard & Poor's агенттігінің "ВВВ+"-тен "ВВВ-"-ке дейінгі кредит рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе Standard & Poor's агенттігінің ұлттық шкаласы бойынша "kzВВВ+"-тен "kzВВВ-"-ке дейін рейтингтік бағалауы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициясы | 100 |
19 | Банктің өзге де шартты (ықтимал) міндеттемелері | 100 |
20 | Банк шартты міндеттемелер шоттарында ұстайтын және Standard & Poor's агенттігінің "ВВ+"-тен "ВВ-"-ке дейінгі кредит рейтингі бар немесе басқа рейтингтік агенттіктердің осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар немесе Standard & Poor's агенттігінің ұлттық шкаласы бойынша "kzВВ+"-дан "kzВВ-"-ға дейін рейтингтік бағалауы немесе басқа рейтингтік агенттіктердің ұлттық шкаласы бойынша осыған ұқсас деңгейдегі рейтингі бар секьюритилендіру позициясы | 350 |
Туынды қаржы құралдарына арналған кредиттік тәуекел коэффициенттерiнiң кестесі (пайызбен)
Өтеуге дейiн қалған мерзiм | Сыйақы мөлшерлемелерімен байланысты операциялар | Валюта және алтын бағамдарының өзгеруiне байланысты операциялар | Акциялармен байланысты операциялар | Алтыннан басқа бағалы металдармен байланысты операциялар | Бағалы металдардан басқа құндылықтармен байланысты операциялар |
1 (бір) жыл және одан аз | 0 | 1 | 6 | 7 | 10 |
1 (бір) жылдан 5 (бес) жылға дейiн | 0,5 | 5 | 8 | 7 | 12 |
5 (бес) жылдан көп | 1,5 | 7,5 | 10 | 8 | 15 |
Ескертпе:
Осы кестеде көрсетiлген санаттардың ешбiріне жатпайтын туынды қаржы құралдарымен операциялар "Бағалы металдардан басқа құндылықтармен байланысты операциялар" санатында көрсетiлген кредиттік тәуекел коэффициенттерi бойынша мөлшерленуге тиіс.
Ашық позицияларды уақыт аралықтары бойынша бөлу
Аймақтар | Уақыт аралықтары | Ашық позициялар | Мөлшерлеу коэффициенті | Мөлшерленген ашық позициялар | Мөлшерленген жабық позициялар | Жиынтық мөлшерленген ашық позициялар | ||||
ұзақ | қысқа | ұзақ | қысқа | ұзақ | қысқа | |||||
1 | 1 айдан аз | 0,00 | ||||||||
1-3 ай | 0,002 | |||||||||
3-6 ай | 0,004 | |||||||||
6-12 ай | 0,007 | |||||||||
1-аймақ жиынтығы | ||||||||||
2 | 1-2 жыл | 0,0125 | ||||||||
2-3 жыл | 0,0175 | |||||||||
3-4 жыл | 0,0225 | |||||||||
2-аймақ жиынтығы | ||||||||||
3 | 4-5 жыл | 0,0275 | ||||||||
5-7 жыл | 0,0325 | |||||||||
7-10 жыл | 0,0375 | |||||||||
10-15 жыл | 0,0450 | |||||||||
15-20 жыл | 0,0525 | |||||||||
20 жылдан астам | 0,06 | |||||||||
3-аймақ жиынтығы | ||||||||||
Аймақтар бойынша жиынтығы |
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалы (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалы) қызметінің нәтижелерін шектеудің ең төменгі мөлшері
Буфердің қажетті мөлшерінен пайызбен k1 ең төменгі мәнінің асып кету сомасы | Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қызметінің шектеуге (пайызбен) жататын нәтижелерінің ең төменгі мөлшері |
[< 25%] | [100%] |
[25% - 50%] | [80%] |
[50% - 75%] | [60%] |
[75% - 100%] | [40%] |
[> 100%] | [0%] |
Ескертпе: Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қызметінің шектеуге (пайызбен) жататын нәтижелерінің ең төменгі мөлшері барынша көп мәні бойынша пайдаланылады.
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының жоғары өтімді активтерінің кестесі
№ | Баптардың атауы | Есеп коэффициенті пайызбен |
Бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер | ||
1 | Қолма-қол ақша | 100 |
2 | Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі депозиттер | 100 |
3 | Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, акцияларының жүз пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкке тиесілі, кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес жеке тұлғалардың ипотекалық қарыздарын сатып алуды жүзеге асыратын заңды тұлғаға шет мемлекеттердің орталық үкiметтерiне, шет мемлекеттердің орталық банктерiне және халықаралық қаржы ұйымдарына 0 (нөл) пайыз кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін талаптар | 100 |
4 | Кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша 0 (нөл) пайыздан жоғары мөлшерленген жағдайда, шет мемлекеттердiң орталық үкiметтерiне және шет мемлекеттердiң орталық банктерiне тиісті елдердің валютасында номинирленген талаптар | 100 |
Екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер | ||
5 | 20 (жиырма) пайыз кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарына қойылатын талаптар | 85 |
6 | 20 (жиырма) пайыз кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін, шет мемлекеттердiң орталық үкiметтерiне, шет мемлекеттердiң орталық банктерiне, шет мемлекеттердің жергілікті билік органдарына, халықаралық қаржы ұйымдарына қойылатын талаптар | 85 |
7 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес ұзақмерзімді рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар қаржылық емес ұйымдардың бағалы қағаздары | 85 |
8 | Standard & Poor's агенттiгiнiң "AA-"-тен төмен емес ұзақ мерзімді рейтингi немесе басқа рейтингтік агенттiктердiң бiрiнiң осыған ұқсас деңгейдегi рейтингi бар банктің міндеттемелері болып табылмайтын ипотекалық бағалы қағаздар | 85 |
Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының ақша әкетілуі мен әкелінуінің кестесі
№ | Баптардың атауы | Ақша әкетілуі (әкелінуі) коэффициенті пайызбен |
Жеке тұлғалардың алдындағы міндеттемелер бойынша ақшаның әкетілуі | ||
1 | Тұрақты депозиттер | 5 |
2 | Тұрақтылығы төмен депозиттер | 10 |
3 | Жеке тұлғалар алдындағы міндеттемелер бойынша осы кестенің 1 және 2-жолдарына енгізілмеген өзге де ақшаның әкетілуі | 100 |
Заңды тұлғалардың, шағын кәсіпкерлік субъектілерінің алдындағы банктің активтерімен қамтамасыз етілмеген міндеттемелер бойынша ақшаның әкетілуі | ||
4 | Толық көлемі баламасында Америка Құрама Штаттарының 1 (бір) миллион долларынан аспайтын, шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын қаржылық емес ұйымдар орналастырған салымдар | 10 |
5 | Клирингтік, кастодиандық қызметпен, өтімділікті басқару қызметімен байланысты салымдар | 25 |
6 | Қаржылық емес ұйымдардың, Қазақстан Республикасы Үкіметінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарының, халықаралық қаржы ұйымдарының, шет мемлекеттердің орталық үкіметтерінің, шет мемлекеттердің орталық банктерінің, шет мемлекеттердің жергілікті билік органдарының депозиттері | 40 |
7 | Қаржылық емес ұйымдардың (бір заңды тұлға басқа заңды тұлғаның ірі қатысушысы болып табылған, бұл ретте әрбір заңды тұлғаның міндеттемелерінің мөлшері банктің резерв ретінде қабылданатын активтерінің 0,5 (нөл бүтін оннан бес пайызынан асатын жағдайларда қаржылық емес ұйымдар топтарының) депозиттері банк міндеттемелері сомасының 5 (бес) пайызынан асатын сомада | 60 |
8 | Өзге заңды тұлғалардың алдындағы міндеттемелер | 100 |
Заңды тұлғалардың алдындағы банктің активтерімен қамтамасыз етілген міндеттемелер бойынша ақшаның әкетілуі | ||
9 | Бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтермен қамтамасыз етілген міндеттемелер | 0 |
10 | Қазақстан Республикасының Үкіметі және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банктің алдындағы міндеттемелер | 0 |
11 | Екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтермен қамтамасыз етілген міндеттемелер | 15 |
12 | Кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша 20 (жиырма) пайыздан жоғары емес мөлшерленетін, бірінші және екінші деңгейлердегі сапасы жоғары өтімді активтер болып табылмайтын активтермен қамтамасыз етілген Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарының, халықаралық қаржы ұйымдарының алдындағы міндеттемелер | 25 |
13 | Өзге қамтамасыз етілген міндеттемелер | 100 |
Шартты және ықтимал міндеттемелер бойынша қосымша ақшаның әкетілуі | ||
14 | Банктің ағымдағы рейтингінен 1 (бір), 2 (екі) не 3 (үш) сатыға дейін төмендеген кезде шартты міндеттемелер және өзге де операциялар бойынша өтімділіктегі қосымша қажеттілік толық көлемде | 100 |
15 | Туынды қаржы құралдары немесе өзге де операциялар бойынша позицияларды нарықтық бағалаудың өзгеру кезінде қосымша өтімділікке қажеттілік | Алдыңғы 24 (жиырма төрт) айдағы ең көп 30 (отыз) күндік ақшаның нетто әкетілуі |
16 | Туынды қаржы құралдары мен өзге де операциялар бойынша қамтамасыз етуді қайта бағалау кезінде қосымша өтімділікке қажеттілік (бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтерді қоспағанда) | 20 |
17 | Кез келген уақытта қайтарып алу көзделген туынды қаржы құралдары бойынша позицияны қолдауға байланысты банк ұстап қалатын қамтамасыз етудің асып кету мөлшері | 100 |
18 | Егер қамтамасыз ету ұсынылмаған жағдайда шарттың талаптарына сәйкес контрагенттің талап етуі бойынша банктің қамтамасыз етуді ұсынуы көзделетін операциялар бойынша қосымша өтімділікке қажеттілік | 100 |
19 | Қамтамасыз етуді сапасы жоғары өтімді активтер болып табылмайтын активтерге ауыстыру мүмкіндігімен байланысты қосымша өтімділікке қажеттілік | 100 |
20 | Жеке тұлғаларға және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне берілген кредиттік желілер мен өтімділік желілерінің пайдаланылмаған бөлігі | 5 |
21 | Қаржылық емес ұйымдарға, Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарына және халықаралық қаржы ұйымдарына берілген кредиттік желілердің пайдаланылмаған бөлігі | 10 |
22 | Қаржылық емес ұйымдарға, Қазақстан Республикасының Үкіметіне, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіне, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарына және халықаралық қаржы ұйымдарына берілген өтімділік желілерінің пайдаланылмаған бөлігі | 30 |
23 | Басқа банктерге берілген кредиттік желілер мен өтімділік желілерінің пайдаланылмаған бөлігі | 40 |
24 | Банктер болып табылмайтын қаржы ұйымдарына берілген кредиттік желілердің пайдаланылмаған бөлігі | 40 |
25 | Банктер болып табылмайтын өзге қаржы ұйымдарына берілген өтімділік желілерінің пайдаланылмаған бөлігі | 100 |
26 | Өзге заңды тұлғаларға берілген кредиттік желілер мен өтімділік желілерінің пайдаланылмаған бөлігі | 100 |
27 | Тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің экспортын және импортын қаржыландыруға байланысты міндеттемелер (факторинг және форфейтинг операцияларын жүргізуге байланысты кепілдіктер мен кепілдемелер, аккредитивтер бойынша) | 5 |
28 | Тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің экспортын және импортын қаржыландыруға байланысты емес кепілдіктер мен кепілдемелер, аккредитивтер бойынша міндеттемелер | 10 |
29 | Осы кестенің 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27 және 28-жолдарға енгізілмеген міндеттемелер бойынша өзге де ақшаның әкетілуі | 100 |
Ақшаның әкелінуі | ||
30 | Бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтермен қамтамасыз етілген қарыз операциялары | 0 |
31 | Екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтермен қамтамасыз етілген қарыз операциялары | 15 |
32 | Сапасы жоғары өтімді активтерге жатпайтын активтерді қамтамасыз етуге бағалы қағаздарды сатып алу-сатуды жасау үшін (маржалық мәмілелер) ұсынылған қарыздар | 50 |
33 | Өзге активтермен қамтамасыз етілген қарыз операциялары | 100 |
34 | Басқа банктер берген кредиттік желілер, өтімділік желілері | 0 |
35 | Басқа қаржы ұйымдарындағы клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар | 0 |
36 | Негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша мерзімі өткен берешегі бар қарыздарды қоспағанда, оның ішінде мыналарға берілген кредиттер бойынша ақшаның әкелінуі: | |
жеке тұлғаларға және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне | 50 | |
қаржылық емес ұйымдарға | 50 | |
қаржы ұйымдарына | 100 | |
37 | Туынды қаржы құралдары бойынша ақшаның әкелінуі | 100 |
38 | Өтімділікті өтеу коэффициентін есептеу күнінен кейінгі күнтізбелік ай ішінде ақшаның әкелінуі күтілетін шарттар бойынша операциялардан түсетін өзге де ақшаның әкелінуі | 100 |
Қолжетімді тұрақты қорландыру міндеттемелерінің кестесі
№ | Баптардың атауы | Қолжетімді тұрақты қорландыру коэффициенті, пайызбен |
1 | Әдістеменің 8-тармағында көрсетілген резерв ретінде қабылданған активтер Әдістеменің 8-тармағының үшінші бөлігінде белгіленген шегерімдерге дейін қосылады. | 100 |
2 | Өзге құралдары және 1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар міндеттемелер | 100 |
3 | Тұрақты депозиттер | 95 |
4 | Аздап тұрақсыз депозиттер | 90 |
5 | Қаржылық емес ұйымдар берген 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар міндеттемелер | 50 |
6 | Клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар | 50 |
7 | Шет мемлекеттердің орталық үкіметтері, шет мемлекеттердің жергілікті билік органдары және халықаралық қаржы ұйымдары ұсынған 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар міндеттемелер | 50 |
8 | Заңды тұлғалардың салымдарын қоса алғанда 6 (алты) айдан көп және 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар міндеттемелердің өзге түрлері | 50 |
9 | Заңды тұлғалардың 6 (алты) айдан аз қалған өтеу мерзімі бар салымдары. | 0 |
10 | Шартсыз мерзімінен бұрын алу мүмкіндігі бар заңды тұлғалардың салымдары | 0 |
11 | Өзге мiндеттемелер, оның ішінде мерзімсіз мiндеттемелер (мерзімі кейінге қалдырылған салық мiндеттемелері үшін ерекше режим белгілеумен) | 0 |
12 | Егер мiндеттемелер мөлшері туынды қаржы құралдары бойынша активтердің мөлшерінен асқан жағдайда, туынды қаржы құралдары бойынша активтерді шегергенде туынды қаржы құралдары бойынша міндеттемелер бойынша нетто тұрақты қорландыру коэффициенті | 0 |
13 | Сатып алу күнінде қаржы құралдарын, шетел валютасын сатып алудан туындайтын төлемдер | 0 |
Талап етілетін тұрақты қорландыру активтерінің кестесі
№ | Баптардың атауы | Талап етілетін тұрақты қорландыру коэффициенті, пайызбен |
1 | Қолма-қол ақша | 0 |
2 | Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне қойылатын талаптар | 0 |
3 | 6 (алты) айдан аз қалған өтеу мерзімі бар шет мемлекеттердің орталық банктеріне қойылатын талаптар | 0 |
4 | Сату күнінде қаржы құралдарын, шетел валютасын сатудан туындайтын ақшаның әкелінуі | 0 |
5 | Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкіндегі ақша қаражатын және резервтерді қоспағанда, ауыртпалық салынбаған бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер | 5 |
6 | Қаржы ұйымдарына берілген 6 (алты) айдан аз қалған өтеу мерзімі бар, банк кепілге қайта беруі мүмкін бірінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтермен қамтамасыз етілген, ауыртпалық салынбаған қарыздар | 10 |
7 | Қаржы ұйымдарына берілген 6 (алты) айдан аз қалған өтеу мерзімі бар, ауыртпалық салынбаған өзге қарыздар | 15 |
8 | Ауыртпалық салынбаған екінші деңгейдегі сапасы жоғары өтімді активтер | 15 |
9 | Өтеуге дейін 1 (бір) жылдан аз қалған мерзімі бар "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамына берілген қарыздар, Қазақстан Республикасының Үкіметі кепілдік берген қарыздар | 25 |
10 | Өтеуге дейін 1 (бір) жыл және одан көп қалған мерзімі бар "Самұрық-Қазына" ұлттық әл-ауқат қоры" акционерлік қоғамына және "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамына берілген қарыздар, Қазақстан Республикасының Үкіметі кепілдік берген қарыздар | 30 |
11 | 6 (алты) айдан көп және 1 (бір) жылдан аз кезеңге ауыртпалық салынған сапасы жоғары өтімді активтер | 50 |
12 | 6 (алты) айдан көп және 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар қаржы ұйымдарына, шет мемлекеттердің орталық банктеріне берілген қарыздар | 50 |
13 | Басқа банктердегі клирингтік, кастодиандық қызметпен, клиенттің өтімділігін басқару қызметімен байланысты салымдар | 50 |
14 | Қаржылық емес ұйымдарға қарыздарды, тұтынушылық қарыздарды, шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда, сапасы жоғары өтімді активтер болып табылмайтын, 1 (бір) жылдан аз қалған өтеу мерзімі бар өзге активтер | 50 |
15 | 1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар, 35 (отыз бес) пайыздан көп емес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін ауыртпалық салынбаған ипотекалық кредиттер | 65 |
16 | 1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар, 35 (отыз бес) пайыздан көп емес кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін, қаржы ұйымдарына берілген қарыздарды қоспағанда, ауыртпалық салынбаған өзге қарыздар | 65 |
17 | Туынды қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша бастапқы маржа ретінде қамтамасыз ету болып табылатын ақша, бағалы қағаздар мен өзге активтер, орталық қарсы агентке міндетті төлем ретінде берілген ақша немесе өзге активтер | 85 |
18 | Негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша мерзімі өткен берешегі бар қарыздарды қоспағанда, қаржы ұйымдарына берілген қарыздарды қоспағанда, 35 (отыз бес) пайыздан көп кредиттік тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленетін және 1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар ауыртпалық салынбаған кредиттер | 85 |
19 | 1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзімі бар, сапасы жоғары өтімді активтер болып табылмайтын және қор биржаларында айналыстағы ауыртпалық салынбаған бағалы қағаздар (акциялар) | 85 |
20 | Тазартылған алтынды қоса алғанда, қор биржаларында айналыстағы тауарлар | 85 |
21 | 1 (бір) жыл және одан көп кезеңге ауыртпалық салынған активтер | 100 |
22 | Егер активтердің мөлшері туынды қаржы құралдары бойынша міндеттемелердің мөлшерінен асқан жағдайда, туынды қаржы құралдары бойынша міндеттемелерді шегергенде, туынды қаржы құралдары бойынша активтер бойынша нетто тұрақты қорландыру коэффициенті | 100 |
23 | 1 (бір) жыл және одан көп қалған өтеу мерзiмi бар қаржы ұйымдарына берілген жұмыс істемейтін кредиттерді, қарыздарды қоса алғанда, өзге активтер | 100 |
24 | Қор биржаларында айналыста жоқ акциялар, материалдық активтер, банктің резерв ретінде қабылданатын активтерінен шегерілген баптар, жинақталған сыйақы, сақтандыру активтері, мерзімі өткен борыш бойынша пайыздық мөлшерлеме | 100 |
Талап етілетін тұрақты қорландырудың шартты және ықтимал міндеттемелерінің кестесі
Қаулыға 3-қосымша |
Резерв ретінде қабылданатын Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктері филиалдарының) активтерін қалыптастыру қағидалары
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы Резерв ретінде қабылданатын Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктері филиалдарының) активтерін қалыптастыру қағидалары "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының 42-бабы 6-тармағының үшінші бөлігіне сәйкес әзірленген және резерв ретінде қабылданатын Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктері филиалдарының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банктері филиалдарының) активтерін қалыптастыру тәртібін айқындайды.
2-тарау. Резерв ретінде қабылданатын активтерді қалыптастыру тәртібі
2. Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) қаржылық орнықтылығын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі) резерв ретінде қабылданатын Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) активтерін қалыптастырады.
3. Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкі (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі) Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкінің филиалын) есептік тіркеуден кейін 3 (үш) жұмыс күннен кешіктірмей Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасы бейрезидент-ислам банкі филиалының) активтерін қалыптастырады.
4. Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкінің жаңадан ашылатын филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) резерв ретінде қабылданатын активтері теңгемен қалыптастырылады.
5. Қазақстан Республикасының бейрезидент- банкінің жаңадан ашылатын филиалының (оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-ислам банкі филиалының) резерв ретінде қабылданатын активтері Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде ашылған корреспонденттік шотта орналастырылады.