Ескерту: Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрінің 2005 жылғы 20 мамырдағы N 161 бұйрығымен (бұйрық 2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
Атмосфералық ауаның жылжымалы негiздерiмен
ластанғаны үшiн төлем анықтау әдiстемесi 1. Жалпы ережелер
1.1. Осы әдiстеме кәсiпорындар /бiрлестiктер/ мен ұйымдардың, заңды құқық иелерiне, олардың ведомосын және жеке меншiк түрiне жатуы тәуелдiлiгiнен тыс, сондай-ақ жеке адамдардың атмосфералық ауаны олардың жабдықтарының жылжымалы негiздерiмен жылу двигательдерiнiң зиянды шығарындыларының, автомобильдермен, жол құрылысының, ауыл шаруашылық және өзге де техникалардың, тепловоздардың, өзен және теңiз кемелерiнiң төлем мөлшерiн анықтау үшiн арналған.
1.2. Атмосфералық ауаны жылжымалы негiздермен ластағаны үшiн төлемдер "Табиғат қоры түсiмiнiң" 32 жергiлiктi бюджетi бөлiмiне жiберiледi және белгiленген тәртiппен пайдаланылады.
1.3. Жылжымалы негiздерден зиянды заттардың шығарындыларына лимиттiң болмауына байланысты, зиянды заттарды шығаруға рұқсат
етiлгенге сәйкестi, бiрыңғай мөлшерi белгiленедi.
1.4. Атмосфералық ауаны жылжымалы негiздермен ластағаны үшiн төлемдер шығындалынған отын мөлшерiмен анықталады.
2. Төлем нормативiн анықтау
2.1. Жылжымалы негiздермен ластандыратын заттардың шығарындылары үшiн төлем нормативi мына формула /Р/ бойынша анықталады:
З
Р н = ---- /1/ н
В пр
З - табиғат қорғау жұмыстары бөлiгiндегi жылжымалы негiздермен
қатыстылары үшiн мемлекеттiк бақылауды әкiмшiлiк
аймақтарында қажеттi ұйымдастыруға және жоғары сатыларға
көтеруге шығындар, теңге;
В пр - автомоторлық отынға оның уыты есебiмен келтiрiлген
мөлшерi, шартты /т/.
2.2. Жылжымалы негiздермен ластандыратын заттардың шығарындылары үшiн мемлекеттiк бақылауды ұйымдастыруға және жоғары сатыға көтеруге есеп беру жылына қажеттi шығын /З/ көлемi мына формула бойынша анықталады:
З = W зi /2/
З i - мемлекеттiк бақылауды ұйымдастыру және жоғары сатыға
көтеру жөнiндегi шараларға шығындар, теңге.
2.3. Жылжымалы негiздермен енетiн атмосфералық ауаны ластағаны үшiн мемлекеттiк бақылауды әкiмшiлiк аймақтарында ұйымдастыру және жоғары сатыға көтеру жөнiндегi шаралар:
- пайдаланылған газдардың аспаптарын бақылау және жабдықтарды жөндеу мен толық жетiлдiру, сатып алу, iштен жанатын двигательдердiң шулары мен тербелiстерi, көлiктiк бөлiктерi және толассыздықтар;
- мемлекеттiк бақылаудың бөлiгiндегi жылжымалы негiздерге қатысты толық жетiлдiру мен дамыту жөнiндегi ғылыми-техникалық, жобалау-конструкторлық, тәжiрибелiк-эксперименттiк және ендiру жұмыстарын орындау;
- мемлекеттiк бақылау қызметiнiң маман қызметкерлерiн оқыту және дайындау;
- табиғат қорғау жұмыстары бөлiгiндегi жылжымалы негiздермен қатыстылары үшiн бақылауды ұйымдастыру және жоғары сатыға көтеру мәселелерi бойынша аймақтық және республикалық кеңестер мен конференциялар өткiзу;
- осы әдiстеменiң шеңберiнде бақылау қызметi жұмыстары бойынша әдебиеттердi, плакаттарды, жарнаманы және басқа да бұйымдарды дайындау және шығару;
- жылжымалы негiздерге қатысты мемлекеттiк бақылау қызметiн ұйымдастыру мен жетiлдiруге бағытталған басқа да шаралар.
2.4. Автомоторлық отынның келтiрiлген мөлшерi /В пр / мына формула бойынша анықталады:
В пр = W і В nj К /3/
В i - аумақтағы автомоторлық отынның барлық j түрлерiмен
жабдықтаудың /таратудың/ жылдық мөлшерi, т;
К пj - автомоторлық отын j түрiне коэффициент келтiру.
2.5. Әкiмшiлiк аумақтағы автомоторлық отынның /В i / барлық i түрлерiмен жабдықтау /тарату/ шын мәнiнде бiр жылдағы отынмен жабдықтауда өткен есептеу туралы мәлiмет негiзiнде белгiленедi.
2.6. Отын j - түрiне /К ni / коэффициент келтiру мына формула бойынша есептелiнедi:
М j
К пj = ------- /4/
М jэ
М j - бiр тонна автомоторлық отын j түрiн жаққан кезде пайда
болатын, ластандыратын заттардың шығарындыларының
келтiрiлген массасы, шартты, т;
М jэ - эталон үшiн қабылданған бiр тонна автомоторлық отын
j-түрiн жаққан кезде пайда болатын ластандыратын заттардың
шығарындыларының келтiрiлген массасы, шартты, т.
2.7. Бiр тонна автомоторлық отын j-түрiн жаққан кезде пайда болатын ластандыратын заттардың шығарындыларының меншiктi келтiрiлген массасы мына формула бойынша есептелiнедi:
М j = W mij К ti /5/
mij - бiр тонна автомоторлық отын j-түрiн жаққан кезде пайда болатын i-ластандыратын заттардың меншiктi шығарындысы;
К ti - i ластандыратын заттардың салыстырмалы қауiптiлiгiн ескеретiн уыттылықтың коэффициентi.
2.8. Бiр тонна автомоторлық отын j-түрiн жаққан кезде пайда болатын i-ластандыратын заттардың меншiктi шығарындылары, I кестеде көрсетiлетiндерден анықталды.
I кесте. Бiр тонна автомоторлық отын жаққан кезде ластандыратын
заттардың тоннадағы меншiктi шығарындылары
____________________________________________________________________
Ластандыратын зат | Автомоторлық отынның түрлерi
|_______________________________________________
| Бензин |Дизельдiк|Сұйытылған|Сығылған
|______________|отын |мұнай газ |табиғи
|н/этил | этил | | |газ
____________________|_______|______|_________|__________|___________
Көмiртек оксидi 0,42 0,42 0,047 0,42 0,090
Көмiрсутектер 0,046 0,046 0,019 0,046 0,021
Альдегидтер 0,0012 0,0012 0,0034 0,0012 0,0019
Күйе 0,0011 0,0011 0,0092 0,0011 -
-6 -6 -6 -6 -6
Бенз/а/пирен 0,1*10 0,1*10 0,14*10 0,1*10 0,01*10
Азот оксидтерi 0,027 0,027 0,033 0,027 0,016
Күкiрт диоксидi 0,002 0,002 0,010 0,002 0,0002
-3
Қорғасын қоспалары - 0,37*10 - - -
____________________________________________________________________
2.9. i - ластандыратын заттардың салыстырмалы қауiптiлiгiн
ескеретiн, уыттылықтың өлшемсiз коэффициентiн /К / мына формула
тi
бойынша анықтайды: I
К ti = ----- , /6/
ПДКi
ПДКi - анықтамаға сәйкестiлiгi бойынша анықталатын ластандыратын
2
зат ерiтiндiсiнiң м /м шектi рұқсатының тәулiктiк орташа
3
мөлшерi.
2.10. I т. әртүрлi автомоторлық отын түрлерiн жаққан кезде /5/
формула бойынша келтiрiлген ластандыратын заттардың меншiктi
келтiрiлген массалары есебiнен нәтижелерi 2 кестеде келтiрiлген.
2 кесте. I т. автомоторлық отын жаққан кезде пайда болатын
ластандыратын заттар шығарындыларының келтiрiлген
массалары
____________________________________________________________________
Ластандыратын зат |/6/ | Автомоторлық отын түрлерi
|формула |_______________________________________
|К тi |
|бойынша | Бензин
|анықта. |_______________________________________
|латын | этилденбеген | этилденген
|уыттылық|__________________|____________________
|коэффи. |i-заттың|i-заттың |Вij*|i-зат. |i-зат.
|циентi |меншiктi|меншiктi |Ктi |тың |тыңмен
| |шығарын.|келтiрiл.|шарт|меншiктi|шiктi
| |дысы, Вi|ген шыға.|ты, |шығарын.|келт.
| |шартты,т|рындысы |т |дысы,Вij|шығарын
| | | | |шартты, |дысы
| | | | |т |
___________________|________|________|_________|____|________|______
Көмiртек оксидi 0,33 0,42 0,13860 0,42 0,1386
Көмiрсутектер 0,67 0,046 0,0308 0,046 0,0308
Альдегидтер 283,33 0,0012 0,34
бензинде
дизельдiк отында 271,57
газда
Күйе 24,0 0,0011 0,0264 0,0011 0,0264
-6 -6 -6
Бенз/а/пирен 10 0,1*10 0,1 0,1*10 0,1
Азот оксидi 25,0 0,027 0,675 0,027 0,675
Күкiрт диоксидi 10,0 0,002 0,04 0,002 0,04
-3 -3
Қорғасын қоспалары 0,33*10 0,37*10 1,2321
____________________________________________________________________
Келтiрiлген масса шығарындылар шартты, т
М j = В ij * К тi W
1,3508 1,5829
____________________________________________________________________
Дизельдiк отын |Сұйытылған мұнай газы|Сығылған табиғи газ
__________________________|_____________________|___________________
Вij*Кij|i заттың |i заттың |i заттың |i заттың |i заттың|i заттың
шартты,|меншiктi |меншiктi |меншiктi |меншiктi |меншiктi|меншiктi
т |шығарын. |келт. шы.|шығарын. |келт.шыға.|шығарын.|келт.шыға.
|дысы, Вij|ғарындысы|дысы, Вij,|рындысы, |дысы, |рындысы,
|шартты, т|Вij*Ктi |шартты, т |Вij*Ктi, |Вij, |Вij*Ктi,
| |шартты, т| |шартты, т |шартты,т|шартты, т
_______|_________|_________|__________|__________|________|_________
1. 0,47 0,1155 0,42 0,1386 0,090 0,0297
2. 0,019 0,0127 0,046 0,0308 0,021 0,0141
3. 0,0012 0,24
4. 0,0034 0,4233
5. 0,0012 0,2295 0,0019 0,3633
6. 0 0092 0,2208 0,0011 0,0264
-6 -6 -6
7. 0,14*10 0,14 0,1*10 0,1 0,01*10 0,01
8. 0,033 0,8250 0,027 0,675 0,016 0,4
9. 0,01 0,2 0,002 0,04 0,0002 0,004
____________________________________________________________________
2,3373 1,2403 0,8211
Ескерту: альдегидтер формальдегид және акропинмен берiлген,
шығарындының көлемi және оның ара қатысы атмосфералық
отын түрiне байланысты, оған уыттылық коэффициентiнiң
көлемi әсер етедi.
2.11. Автомоторлық отынның түрлерiне коэффициент келтiру мәнiсi 3 кестеде келтiрiлген /4/ формула бойынша белгiленген. Автомоторлық отынның эталондық түрi үшiн сығылған табиғи газ, ластандыратын заттың шығарындысының келтiрiлген массалық сипатталынатын аз мөлшерi алынған.
3 кесте. Автомоторлық отынның коэффициентiн келтiру мәнiсi
____________________________________________________________________
Автомоторлық отынның|отын j-түрлерi|эталонды отын |коэффициент
түрлерi |шығарындысының|шығарындысының|келтiру, Мi
|келтiрiлген |келтiрiлген | К =------
|массасы, М |массасы, М | пj М
| j | jэ | jэ
____________________|______________|______________|________________
Этилденбеген бензин 1,3508 0,8211 1,35
Этилденген бензин 2,5329 0,8211 3,15
Дизельдiк отын 2,3373 0,8211 2,85
Сұйытылған мұнай 1,2403 0,8211 1,51
Сығылған табиғи газ 0,8211 0,8211 1,0
___________________________________________________________________
3. Есептеу жылындағы таратылған автомоторлық отынның
нақты мөлшерi үшiн төлем бағаларын анықтау
3.1. Iштен жанатын двигательдермен жабдықталған автомобильдер, тепловоздар, тракторлар, өзен және теңiз кемелерi, жол құрылыстары, ауылшаруашылығы және өзге де техникалардан ластандыратын заттар шыққаны үшiн, есеп беру кезеңi /тоқсан, жарты жыл, жыл/ үшiн таратылған автомоторлық отынның нақты мөлшерi үшiн төлем бағасы мына формула бойынша анықталады:
П ф = В ф * Р н /7/
П ф - есеп беру кезеңi үшiн төлем бағасы, теңге;
В ф - есеп беру кезеңi үшiн таратылған автомоторлық отынның
барлық j-түрлерiнiң нақты мөлшерiне келтiрiлген шартты
шама, т;
Р н - жылжымалы негiздермен ластандыратын заттарды шығарындылық
үшiн төлеу нормативi /1/ формула бойынша анықталатын,
шартты т /теңге/.
3.2. Автомоторлық отын /В ф / ның барлық j-түрлерiнiң нақты
мөлшерiнiң келтiрiлген шамасы мына формула бойынша анықталады:
В ф = W В фj * К пj /8/
кезеңi үшiн автомоторлық отынның әрбiр i-түрiн
фj нақты тарату мөлшерi;
К пj - автомоторлық отынның әрбiр j-түрiне коэффициент келтiру.
3.3. Есеп беру кезеңi /В фj / үшiн автомоторлық отынның әрбiр j-түрiн нақты тарату мөлшерi. Автомоторлық отынды жабдықтаушының әкiмшiлiк ауданына статистикалық есеп беру негiзiнде белгiленедi.
3.4. Автомоторлық отынның /В ф / барлық j-түрлерiнiң келтiрiлген шамасының нақты мөлшерiн есептеу кезiнде осы 3-кестеде келтiрiлген отынға /К пj / коэффициент келтiру сандық мәнiсiн пайдаланады.
4. Есептеу үлгiсi
4.1. Негiзгi мәлiметтер: автомоторлық отынды нақты жеткiзу
/тарату/ өткен есебiнде:
этилденбеген бензин - 15000 т;
этилденген бензин - 25000 т;
дизельдiк отын - 125000 т;
сұйытылған мұнай газы - 5000 т;
сығылған табиғи газ - 1440 т /2000000 нм 3 / құрды.
Есептесу жылындағы әкiмшiлiгi аймағына автомоторлық отын жеткiзуге /таратуға/ нақты мөлшер:
этилденбеген бензин - 25000 т;
этилденген бензин - 35000 т;
дизельдiк отын - 145000 т;
сұйытылған мұнай газы - 6000 т;
сығылған табиғи газ - 1440 т құрды.
Осы "Әдiстеменiң" 2.3 тармағы негiзiнде /2/ формула бойынша анықталынған, табиғат қорғау жұмыстарының бөлiгiне қатысты жылжымалы негiздер үшiн мемлекеттiк бақылауды әкiмшiлiк аймағында ұйымдастыру және жоғары сатыға көрсетуде, есептесу жылындағы қажеттi шығындар 3 = 12000000 теңге құрады.
4.2. Жылына автомоторлық отын В пр жеткiзу /тарату/ санына келтiрiлген мөлшерi, өткен есебiмен /3/ формула бойынша анықталады және құрады:
В пр = 15000 * 1,65 + 25000 * 3,15 + 125000 * 2,85 +
5000 * 1,51 + 1440 * 1,0 = 24750 + 78750 + 356250 + 7550 + 1440 =
468740 шартты т.
Автомоторлық отын коэффициенттер келтiру /К пj / мәнiсi 3 кесте бойынша қабылданады.
4.3. Жылжымалы негiздермен /Р н / ластандыратын заттар шығарындысы үшiн және есептесу жылындағы қаралынатын әкiмшiлiк аймақтары үшiн төлем нормативi /1/ формула бойынша анықталады:
Р н = 12000000 : 468740 = 25,6 теңге/шартты т құрады.
4.4. Әкiмшiлiк аймағына есептесу жылында түскен автомоторлық отынның /В ф / барлық j-түрлерiнiң нақты саны /8/ формула бойынша анықталады және қаралынатын жағдай үшiн келтiрiлген мөлшерi
В ф = 25000 * 1,65 + 35000 * 3,15 + 145000 * 2,85 +
6000 * 1,51 + 1440 * 1,0 = 41250 + 110250 + 413250 + 9060 + 1440 +
+ 57525 шартты т. құрайды.
4.5. Автомоторлық отынның әрбiр j-түрiне коэффициент келтiру мәнiсi 3 кестеде келтiрiлген және
этилденбеген бензин - 1,65;
этилденген бензин - 3,15;
дизельдiк отын - 2,85;
сұйытылған мұнай газы - 1.51;
сығылған табиғи газ - 1,0 құрады.
4.6. Есептесу жылында әкiмшiлiк аймағындағы жылжымалы негiздермен /П ф / ластандыратын заттар шығарындылары үшiн /7/ формула бойынша анықталады және қаралатын жағдай үшiн төлем бағасы
П ф = 575250 * 25,6 = 1426400 теңге құрады.
4.7. Өткен жылғымен салыстыру бойынша есептесу жылындағы /В ф /
автомоторлық отынды жеткiзу /тарату/ көбеюiнен шыққан табиғат қорғау жұмыстарының бөлiгiндегi жылжымалы негiздерге қатысты мемлекеттiк бақылауды ұйымдастыру мен жоғары сатыға көтеруде жоспарланған шығындарға /3/ қатысы бойынша есептесу жылында таратылған автомоторлық отынның нақты мөлшерi үшiн төлем бағалары ластандыратын заттардың /П ф / шығарындылары үшiн артады.
