Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етiлген өсiмдiктердi қорғау кұралдарының тіркелуiн сынауларын жүргізудің, мемлекеттік тiркеудiң және қайта тiркеудiң ережелерiн бекiту туралы

Күшін жойған

Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгiнің 1999 жылғы 30 желтоқсандағы N 226 бұйрығы. Күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрлiгiнің 2002 жылғы 26 желтоқсандағы N 432 бұйрығымен.

"Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi туралы ереженi бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1999 жылғы 16 қарашадағы N 1731 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi туралы ереженiң 10 тармағының 7) тармақшасына және 11 тармағының 7) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берiлiп отырған "Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етiлген өсiмдiктердi қорғау құралдарының тiркеулiк сынауларын жүргiзудiң, мемлекеттiк тiркеудiң және қайта тiркеудiң ережелерi" бекiтiлсiн.
2. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелген күнiнен бастап күшiне енедi.

Министрдің міндетін
атқарушы

Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрлiгiнің
1999 жылғы 30 желтоқсандағы N 226
Бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етiлген өсiмдiктердi қорғау құралдарының тiркеулiк сынауларын
жүргiзудiң, мемлекеттiк тiркеудiң және қайта тiркеудiң
ережелерi

1. Осы Ережелер "Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi туралы ереженi бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1999 жылғы 16 қарашадағы N 1731 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi туралы ережеге сәйкес дайындалған.
2. Өсiмдiктердi қорғау құралдарының тiркеулiк сынауларын ұйымдастыруды, мемлекеттiк тiркеудi және қайта тiркеудi жүзеге асыратын мемлекеттiк орган болып Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi (бұдан әрi - Ауылшарминi) табылады.
Ауыл шарминнiң өсiмдiктердi қорғау қүралдарының тiркеулiк сынауларын ұйымдастаруды, мемлекеттiк тiркеудi және қайта тiркеудi тiкелей жүзеге асыратын құрылымдық бөлiмше болып Егiншiлiк департаментiнiң Өсiмдiктердi қорғау мен карантин басқармасының Өсiмдiктердi қорғау құралдарын өндiрудi және қолдануды бақылау, мемлекеттiк тiркеу бөлiмi табылады.

Осы Ережелерде пайдаланылатын терминдер мен ұйғарымдар

Зиянды организм - өсiмдiктердiң өнiмдiлiгiн және оның сапасын азайтатын организм.
Өсiмдiктердi қорғау - зиянды организмдерден келетiн шығындарды кемiтудiң және алдын алудың әдiстерi мен теориялық негiздерiн әзiрлейтiн қолданбалы биологияның бөлiмi, сондай-ақ осы әдiстердi қолдануды жүзеге асыратын ауыл шаруашылығы өндiрiсiнiң бөлiмi.
Пестицид (препарат) - өсiмдiк өнiмдерiн өндiру, қайта өңдеу, сақтау, тасымалдау процессiнде залал келтiретiн кез келген зиянды организмдердiң санын реттеу мен (немесе) жою үшiн; жануарлардың эктопаразиттерi мен синантропты зиянды организмдерiне қарсы күресте пайдалану үшiн; феромондар, өсiмдiктердiң өсуiн реттегiштер, дефолианттар, десиканттар ретiнде пайдалану үшiн арналған химиялық зат, қосынды, олардың қоспалары, микробиологиялық Препарат.
Әсер етушi зат - препаративтi формадағы Препараттың биологиялық активтi бөлiгi.
Тыйым салынған пестицид - Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң немесе мемлекеттiк санитарлық қадағалау органдарының шешiмдерiмен пайдаланудың барлық тiркелген түрлерiне тыйым салынған Препарат.
Құрамдастырылған пестицид - құрамында екi және одан көп әсер етушi заты бар Препарат.
Қолданылуы шектелген пестицид - қолданудың тек жекелеген түрлерi рұқсат етiлген Препарат.
Жалпы қабылданған атауы - Препараттың әсер етушi затына стандарттау жөнiндегi халықаралық ұйыммен берiлген немесе стандарттаудың ұлттық органдарымен туыстық (топтық) немесе жекелiк (тек белгiлi бiр әсер етушi затқа) атау ретiнде қолдануға қабылданған атауы.
Қауiп - адамға және қоршаған ортаға қолайсыз әсер келтiру мүмкiндiгi.
Айырмашылық (саудалық) атауы - аталған Препараты жасаушы осы атаумен этикеткалайтын, тiркейтiн және жарнамалайтын, егер ол ұлттық заңдармен қорғалатын болса, өнiмдi дәл сол әсер етушi заты бар басқа Препараттардан айырықша ету мақсатымен тек оны жасаушы пайдалануы мүмкiн болған атау.
Қайта тiркеу - Препаратты тiркеулiк куәлiктiң күшiнде болу мерзiмi өткен соң қайта тiркеу.
Тiркелушi (өтiнiш берушi) - Препаратты тiркеуге өтiнiш берушi заңды немесе жеке тұлға.
Тiркеу - нәтижелерi бойынша тiркеу саласындағы әукiлеттi орган Препаратты өндiруге, әкелуге, сауда жасауға, қолдануға және жарнамалауға рұқсат беретiн рәсiм.
Пестицидтердiң тiркеулiк сынаулары - Препараттың биологиялық тиiмдiлiгiнiң, қоршаған табиғи орта мен адамға қауiптiлiгiн, ғылыми және тәжiрибелiк бағалануын зерттеудiң регламенттiк жүйесi.
Қолдаудың регламентi - Препаратты қолданудың шарттары мен тәртiбiне қойылатын мiндеттi талаптарды белгiлейтiн ереже.
Қатер - оны қолданудың белгiлi бiр жағдайларында Препараттың мүмкiн болған қауiптiлiк дәрежесi.

Пестицидтердің тiркеулiк сынаулары

3. Жаңа пестицидтердiң тiркеулiк сынаулары биологиялық тиiмдiлiгiн, токсикологиялық-гигиеналық және экологиялық қауiпсiздiгiн бағалау мен оларды қолданудың регламенттерiн белгiлеу мақсатында жүзеге асырылады.
Пестицидтердiң тiркеулiк сынаулары тiркеулiк сынаулардың жүйесiне кiретiн ғылыми-зерттеу және басқа мекемелермен, Ауылшарминi бекiткен бiрыңғай әдiстемелiк нұсқаулар бойынша, ал санитарлы-гигиеналық, токсикологиялық және экологиялық сынаулар - Қазақстан Республикасы Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiнiң стандартизация, метрология және сертификация комитетiмен аталған жұмыстарды жүргiзуге аттестацияланған мекемелермен жүргiзiледi. Зерттеу жұмыстарын атқарушылар Ауылшарминiмен белгiленетiн тәртiппен айқындалады.
Тiркеулiк сынауларды орындаушылар Ауыл шаруашылығы министрлiгiне препараттарды тiркеу мүмкiндiгi туралы қорытындылар мен нақты ұсыныстары бар осы сынаулардың нәтижелерi туралы есептер тапсырады. Тiркеулiк сынауларды жүргiзудiң сапасын бақылау Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң аумақтық басқармаларына жүктеледi.
Жекелеген жағдайларда пестицидтердiң тiркелген шығын мөлшерiн анықтау мақсатында олардың биологиялық тиiмдiлiгiн тексеру жүргiзiлуi мүмкiн. Аталған тексеру Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң бастамасымен ғалымдарды, ғылыми-зерттеу және басқа мекемелер мен ұйымдардың қызметкерлерiн тартумен, Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң орталық аппараты мен аумақтық басқармаларының қызметкерлерiнен құрылатын комиссиямен жүргiзiледi.
Ескерту: 3-тармақ толықтырылды - ҚР Ауыл шаруашылық министрлігінің 11.07.2000 ж. бұйрығымен .
4. Тiркеулiк сынаулардың мiндеттi талабы 30 сәуiрге дейiн препаратың сынау жоспарына енуi. Тiркеулiк сынауларды енгiзу туралы өтiнiштер ағымдағы жылдың 1 наурызына дейiн қабылданады. Егер қажет болған жағдайда өтiнiштердi қабылдау мерзiмi ұзартылып, тек егiс танабындағы, лабораториялық тәжiрбие жүмыстарының басталуына 15 күн қалғанда тоқтатылады.
5. Сынау жоспарына аймақтардың саны, аймақтардағы тәжiрбиелердiң саны қаралады. Тәжiрбие схемасы өтiнiш жасауымен келiсiлiп және одан кейiн анықталған жұмысты орындаушы мекемемен келiсiм шарт жасалады.
6. Пестицидтердiң динамикалық қалдықтар мөлшерi, тiркеу сынағы, арнайы экспериментi жүзiнде анықталған биологиялық регламентпен қолданылған аймақта зерттеледi.
7. Қазақстан Республикасының Денсаулық қорғау iстерi жөнiндегi агенттiгiнiң мекемелерiмен жаңа белгiсiз әсер етушi заттары бар пестицидтердiң тiркеулiк сынауларын өткiзгеннен соң, көрсетiлген препараттарды тiркеу үшiн гигиеналық негiздеме берiледi және гигиеналық нормативтерi мен регламенттерi дайындалады.
8. Тiркеулiк сынауларды жүргiзгенде Қазақстан Республикасы Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiнiң стандартизация, метрология және сертификация комитетiмен аттестацияланған лабораториялар препараттардың қалдықты мөлшерiн айқындау жөнiндегi әдiстемелiк нұсқаулар дайындалады, қолда бар әдiстемелердi Қазақстанның токсикологиялық лабораторияларының жағдайына бейiмдейдi, сондай-ақ оларды мақұлдайды.
9. Пестицидтердiң тiркеулiк сынауларын жүргiзу үшiн өсiмдiктердi қорғау құралдарын өндiрушi фирма (бұдан әрi - Тiркелушi) пестицидтiң тәжiрибелiк партиясын, әсер етушi заттарының талдау стандарттарын және қажет болған жағдайда - метаболиттерiнiң стандарттары. Оларды сынау өткiзу орынына жеткiзу Тiркелушiнiң есебiнен жүргiзiледi.
10. Сынау танабынан алынған өнiм жойылады немесе мемлекеттiк санитарлық қадағалау органдарының рұқсаты және онда пестицидтердiң қалдықты мөлшерi жоқ болуы туралы мәлiметтер болғанда пайдалануға жiберiлуi мүмкiн.
11. Жаңа әсер етушi заты бар препараттардың тiркеулiк сынаулары үш толық вегетациялық кезең бойында жүргiзiледi: бiрiншi мен екiншi жылдары - далалық сынау, үшiншi жыл - өндiрiстiк сынау. Қажет болған жағдайда Ауыл шаруашылығы министрлiгi тiркеулiк сынауларды жүргiзудiң мерзiмiн бiр жылға ұзартуы мүмкiн.
Далалық сынаулардың нәтижелерi бойынша Ауыл шаруашылығы министрлiгi өндiрiстiк сынауларды жүргiзудiң аймақтары мен алаңдарын айқындайды, ал өндiрiсте сыналып жатқан препаратардың тұрақты биологиялық тиiмдiлiгi расталмаған жағдайда далалық сынауларды жалғастыру туралы шешiм қабылдайды.
Ескерту: 11-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ауыл шаруашылық министрлігінің 11.07.2000 ж. бұйрығымен .
12. Бұрын тiркелген препараттардың құрамына кiретiн әсер етушi заттардан тұратын препараттар үшiн, сондай-ақ әсер етушi затының пайыздық мөлшерiнiң өзгеруi және қолданудың аясын кеңейту кезiнде далалық сынаулардың мерзiмi бiр вегетациялық кезеңге дейiн қысқартылуы мүмкiн. Аталған препараттардың өндiрiстiк сынаулары Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң келiсуi бойынша далалық тәжiрибелермен қатар жүргiзiлуi мүмкiн.
Ескерту: 11-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Ауыл шаруашылық министрлігінің 11.07.2000 ж. бұйрығымен .
13. Мемлекеттiк санитарлық бақылау мекемелерiнiң қалыптасқан және дайындалған нормативтiк актi құжаттарын пестицидтердi бақылау әдiстемелерiн Ауылшарминi бекiтедi.
14. Тiркеу сынағы жүргiзiлген отчеттың нәтижесi қосымшадағы 22 үлгi бойынша қабылданады.
15. Пестицидтердiң тiркеулiк сынаулары жөнiндегi ғылыми-зерттеу жұмыстарын каржыландыру тiркелушiмен, атқарушылармен Ауылшарминiнiң тiркеулiк сынаулар жоспарына сәйкес жасалынған келiсiмдер бойынша жүзеге асырылады.

Пестицидтердi мемлекеттiк тiркеу

16. Мемлекеттiк тiркеуге, қажеттi тұрақты және есептiк санитарлық-гигиеналык, нормативтерi және оларды қолдануды бақылау әдiстерiн қоса алғанда қолданудың регламенттерi дайындалған отандық және шетелдiк өндiрiсi пестицидтерiнiң препаративтi формалары жатады.
Жаңа белгiсiз әсер етушi заттары бар пестицидтердi мемлекеттiк тiркеу Ауылшарминiмен Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау iстерi жөнiндегi агенттiгiнiң мiндеттi түрде мемлекеттiк гигиеналық тiркеуiнен және гигиеналық негiздеме алынуынан кейiн жасалады.
Мемлекеттiк тiркеуге Қазақстан Республикасында формуляцияланатын, оларды шығаруға техникалық шарттар, сондай-ақ ыдыс этикеткасының үлгiсiн белгiленген тәртiппен дайындауды және бекiтудi қажет ететiн препараттар да жатады. Мемлекеттiк тiркеуге ерекше уытты және жоғары уытты препараттарға жататын пестицидтер қабылданбайды.
17. Пестицидтердi мемлекеттiк тiркеу үшiн Тiркелушi Ауылшарминге мынадай құжаттарды тапсырады:
1-қосымшаға сәйкес мәлiметтерi бар пестицидтердi мемлекеттiк тiркеуге өтiнiш - 2 дана;
- пестицидке материалдар - 2 дана;
- отандық препараттар мен формуляция үшiн - Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау iстерi жөнiндегi агенттiгiмен және Қазақстан Республикасы Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiнiң стандартизация, меторология және сертификация комитетiмен келiсiлген техникалық шарттар;
- пестицидтiң тiркеулiк сынауларының нәтижелерi - 2 дана;
Ауыл шарминiмен бекiтiлген пестицидтiң ауыл шаруашылығы өнiмдерiнiң және қоршаған ортаның объектiлерiндегi қалдықты мөлшерiн айқындау әдiстемелерi;
ауыл шаруашылығы өнiмдерiнде және қоршаған объектiлерде пестицидтердiң санитарлық-гигиеналық нормасы;
қазақ және орыс тiлдерiндегi ақпараты бар ыдыс этикеткасының үлгiсi.
18. Тiркелуге берiлген өтiнiш Тәртiптегi талаптарға сай болуы тиiс, мазмұны нақты негiзгi Препарат жайлы беруi тиiс. Iс қағаздарының жинағы қазақ немесе орыс тiлiнде берiледi. Сонымен бiрге Тiркелушi қысқаша орыс тiлiнде өтiнiш беруге мiндеттi. Препаратты тiркеуге өтiнiш 1 үлгедегi формамен толтырылады.
19. ТМД мемлекеттерiнде жүргiзiлген сынақтардың нәтежесiмен берiлген мәлiметтер. Сынақ жайындағы есептер, препараттың қолдануы жайлы нұсқаулар, ыдыс этикеткасы, бейiмделген микромөлшердегi бақылау, және қажеттiлiгiне қарай басқа да құжаттар талап етiледi.
20. Препаратты қайта тiркеуге берген өтiнiште препараттың саудалық атауы, әсерлi заты, препаративтiк формасы және қолдану регламентi болуы тиiс.
21. Тiркелушi қолдану аумағы кеңейтiлетiн Препараттың мәлiметтерiн 1 қосымшаға сәйкес, ал саудалық атауы және өндiрушiсi өзгерген жағдайда - Қосымша 2, 7б сәйкес бередi.
22. Препаратың препаративтiк формасы өзгерген жағдайда, Тiркелушi мынандай мәлiметтер қосымшадағы 3, 6в, 7б, 14 формаға сай, ал Қазақстанда немесе ТМД елдерiнде әсерлi заты белгiлi препарат шығаратындар - қосымшадағы 3, 13, 14 сәйкес бередi.
23. Әсерлi зат құрамы белгiлi, құрамдас Препараттарды Тiркелушi мәлiметтердi қосымшадағы 4, 7б, 14 үлгiге сай бередi.
24. Микробиологиялық препараттардың титрi өзгергенде, препаративтiк формасы ауысқанда Тiркелушi мәлiметтердi қосымшадағы 5(3, 5, 6, 9, 17, 20, бөлiмдерiн қоспағанда) 14, 15б, 15в үлгiге сай бередi.
25. Жаңа белгiсiз әсер етушi заты бар, ТМД мемлекеттерiнде тiркеуде жоқ, бiрақ Халықаралық анықтамаға енген Препарат, Тiркелушi мәлiметтердi Қосымшадағы 3, 6, 12, 14 және 20 үлгiге сай бередi. Препаратты тiркеу Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау iстерi жөнiндегi агенттiгi, Қазақстан Республикасы табиғи ресурстары және Қоршаған ортаны қорғау министрлiгiмен келiсiп жүргiзiледi.
26. Жаңа белгiсiз әсер етушi заты бар, ТМД елдерiнде өндiрiлетiн препаратқа Тiркелушi мәлiметтердi қосымшадағы 3, 6 - 14 және 20 үлгiге сай бередi. Препаратты тiркеу Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау iстерi жөнiндегi агенттiгi, Қазақстан Республикасы табиғи ресурстары және қоршаған ортаны қорғау министрiлiгiмен келiсiп жүргiзiледі.
27. Микробиологиялық жаңа препаратты тiркеуге, Тiркелушi мәлiметтердi қосымшадағы 5, 11, 12, 14, 15 және 20 үлгiге сай бередi. Препаратты тiркеу Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау iстерi жөнiндегi агенттiгi, Қазақстан Республикасы табиғи ресурстары және қоршаған ортаны қорғау министрiлiгiмен келiсiп жүргiзiледі.
28. Санитарлық - гигиеналық нормативтi, тәртiптi өндiрiсте препаратты пайдалануды белгiлеу қосымша 16 көрсетiлген.
29. Ауыл шаруашылығы өнiмдерiне және қоршаған орта объектiлерiнде кездесетiн метаболитпен олардың қалдықтары құрамын зерттеу, Препаратқа есеп беру қосымша 17 көрсетiлген.
30. Ауыл шаруашылығы өнiмдердiнде және қоршаған орта объектiлерiнде кездесетiн қалдықтары мөлшерi және метоболиттерiн анықтаудың бiрыңғай талабы Қосымша 18 көрсетiлген.
31. Препараттардың микромөлшерi, олардың метоболиттерiн анықтап бейiмдеп, мақұлдап және бекiтудiң тәртiбiн iстеу Қосымша 19 көрсетiлген.
32. Белгiлi себебтермен Препараттың iс қағаздар жинағы толық болмай қысқаша болсада қабылданады. Егер Препаратты тiркеуге дұрыс шешiм қабылданған болса Тiркелушi 3 ай аралығында мiндеттi түрде толық iс қағаздар жинаған өткiзу керек. Орындалмаған жағдайда тiркеуден алынып тасталуы.
33. Тiркеуге берiлген материалдар қабылданып Ауылшарминi арқылы қаралып экспертиза жүргiзiледi. Экспертизаның жалпы мерзiмi бiр Препарат үшiн 30 күннен аспауы керек.
34. Жаңа белгiсiз әсер етушi заты бар пестицидтiң санитарлық-гигиеналық сараптамасының нәтижелерi Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттiк санитарлық дәрiгерiмен, экологиялық сараптамасының нәтижелерi Қазақстан Республикасының табиғи ресурстары және қоршаған ортаны қорғау министрлiгiмен бекiтiледi.
Әсер етушi заттары белгiлi және Қазақстан немесе ТМД мемлекеттерiнде тiркелген пестицидтердiң тiркеулiк материалдары жоғарыда көрсетiлген министрлiктер мен ведомстволарда келiсуден өтедi.
Ыдыс этикеткасының үлгiсi бекiтiлгеннен соң тiркелген пестицидке мемлекеттiк тiркеулiк нөмiр берiледi, Тiркелушiге қосымша 21 сәйкес нысан бойынша тiркеулiк куәлiк берiледi. Тiркеудiң нөмiрi және қайта тiркеудiң күнi арнайы тiзiмдемеге тiркеледi және Ауылшарминi бекiткен Қазақстан Республикасының ауыл және орман шаруашылықтарында қолдануға рұқсат етiлген зиянкестермен, өсiмдiктер ауруларымен және арамшөптермен күресудiң биологиялық және химиялық құралдарының, дефолианттардың және өсiмдiктердiң өсуiн реттегiштерiнiң тiзiмiнде көрсетiледi.
Пестицидтi мемлекеттiк тiркеу туралы шешiм, тiркеулiк куәлiк берiлген күннен бастап күшiне енедi. Мемлекеттiк тiркеудiң күшiнде болу мерзiмi 5 жыл.
Өсiмдiктердi қорғаудың химиялық құралдарын мемлекеттiк тiркеу препараттардың далалық тiркеулiк сынауларының нәтижелерi өндiрiсте расталғаннан кейiн жүргiзiледi. Препараттардың өндiрiстiк сынаулардың нәтижелерi Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң аумақтық басқармаларының басшылары қол қойған актiлермен расталуы керек.
Ескерту: 34-тармақ толықтырылды - ҚР Ауыл шаруашылық министрлігінің 11.07.2000 ж. бұйрығымен .
35. Пестицидтердi мемлекеттiк тiркеу күнiне толық көлемде ақпарат берілуi мүмкiн емес, бiрақ олардың токсикологиялық-гигиеналық қасиеттерi мен қолдану сферасы тәуекелдiк маңызды емес деп есептеуге мүмкiндiк беретiн болса, 2 жылдық мерзiмге уақытша тiркелуi мүмкiн.
36. Пестицид уақытша тiркелген жағдайда, Ауылшарминi арқылы препараттың қолдануы,объектiнiң мақсаты және жалпы өсiру алаңы мен дақылдардың жалпы көлемi анықталады.
37. Пестицидтiң қауiптiлiгi туралы бұрын белгiсiз мәлiметтер алынған кезде мемлекеттiк тiркеу, тiркеудiң мерзiмi аяқталғанға дейiн тоқтатылуы мүмкiн, ол туралы Ауылшарминi сондай шешiм қабылданғаннан кейiн 10 күндiк мерзiмде жазбаша түрде Тiркелушiнi, мүдделi министрлiктер мен ведомстволарды хабардар етедi.
Егер пестицидтi өндiрудiң технологиясы немесе рецептурасы өзгертiлген болса тiркеу бесжылдық мерзiм өткенше тоқтатылуы немесе шектелуi мүмкiн.
Пестицидтерге тыйым салу туралы мәлiметтер Қазақстан Республикасының ауыл және орман шаруашылықтарында қолдануға рұқсат етiлген зиянкестермен, өсiмдiктер ауруларымен және арамшөптермен күресудiң биологиялық және химиялық құралдарының, дефолианттардың және өсiмдiктердiң өсуiн реттегiштерiнiң тiзiмiне жылда жасалатын толықтыруларда көрсетiледi.

Пестицидтердi қайта тiркеу

38. Қайта тiркеуге бұрын тiркелген, тiркеу мерзiмi өтiп кеткен пестицидтер жатады. Қайта тiркеу үшiн Ауылшарминiне 2 дана өтiнiш және бұрын берiлген тiркеу материалдарына енгiзiлмеген жаңа материалдар тапсырылады.
Қайта тiркеу пестицидтердi мемлекеттiк тiркеу үшiн көзделген тәртiппен жүзеге асырылады.
39. Қайта тiркеуге олардың қауiпсiздiгi немесе жеткiлiксiз тиiмдiлiгi туралы бұрын белгiсiз мәлiметтер алынған пестицидтер жатпайды.
40. Тiркеушi Ауылшарминiне препараттың құрамындағы барлық өзгерiстер туралы және оның қауiптiлiгi жөнiнде жаңа мәлiметтердiң пайда болуы туралы ақпарат беруге мiндеттi.
41. Препаративтiк форманың компоненттерiнiң құрамы мен мазмұны өзгерiп соған байланысты тiркелген шығын мөлшерiн анықтау қажеттiлiгi туындаған жағдайда Ауылшарминi қосымша зерттеулер өткiзудi талап етуi мүмкiн. Осы зерттеулердi қаржыландыру Тiркелушiнiң есебiнен жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасында қолдану үшiн рұқсат етiлген
пестицидтердiң тiзiмiн баспадан шығару

42. Мемлекеттiк тiркеу нәтижелерi бойынша Ауылшарминi Қазақстан Республикасында қолдану үшiн рұқсат етiлген пестицидтердiң тiзiмiн 5 жылда бiр рет, жаңа тiркелген пестицидтер туралы, сондай-ақ пайдалануға тиым салынған немесе қолдануы шектелген препараттар туралы оған толықтыруларды жыл сайын әзiрлейдi және баспадан шығарады.

Кесте 1

Пестицидтердi пайдаланудың сипаттамасы

____________________________________________________________________
|Саудалық атауы,|Препараттың|Дақыл, |Зиянды§§|Өңдеу |Өнімді
N |препаративтік | қолдану |өңделетін|организм|мезгілі|жинаған.
р/н|формасы,әсерлі |мөлшері |объекті §| |тәсілі,|ғадейін.
|заты,фирмасы |(л/т,л/га | | |шектелуі|гі, соң
| |кг/т,кг/га)| | | |санының
| | | | | ималдығын
| | | | | |көрсетеді
___|_______________|___________|_________|________|_______|________
|
|
|
|
____________________________________________________________________

Қосымша 1

1. Тiркелушiнiң өтiнiшi.
2. Тiркелушi (атауы, мекен-жайы, телефондары, факсы)
3. Қолдану аясы (қандай дақылдарда тiркеу көзделедi, зиянды
объект, латынша атауы).
4. Ұсынылған қолдану мөлшерi және қолдану тәсiлi.
5. Ұсынылған қолдану регламенттерi (өңдеудi жүргiзу мерзiмi,
өңдеу арасындағы интервал).
6. Ұсынылған күту мерзiмi (өнiмдi жинауға дейiн күнмен есептегенде).
7. Биологиалық және шаруашылық тиiмдiлiгi (далалық сынауларда).
8. Басқа елдердегi қалдық мөлшерiн айқындаудың нәтижелерi,
және биологиялық бағалау нәтижерелi (егер бар болса).
9. Ауыл шаруашылық өнiмдерiнде препараттың қалдығын анықтаудың
әдiстемесi (тiркеуге арналған дақылға).
10. Препараттың ауыл шаруашылығы азықтарындағы максималды мүмкiн деңгейi (қандай дақылдарға тiркеу көзделедi).
11. Басқа мемлекеттердегi нәтежелерi (керектiгiнне қарай).

Қосымша 2

1. Тiркелушiнiң өтiнiшi.
2. Тiркелушi (атауы, мекен-жайы, телефондары, факсы).
3. Өнiмдi өндiрушi және әсерлi заты (атауы, мекен-жайы, телефондары, факсы).
4. Айырмашлық атауы (саудалық), белгiлi синонимы.
5. Препаративтiк формасы және әсерлi затының құрамы (г/л немесе г/кг).
6. Қолдану аясы (қандай дақылдарда тiркеу көзделедi, зиянды
объект, латынша атауы).
7. Ұсынылған қолдану мөлшерi және қолдану тәсiлi.
8. Ұсынылған қолдану регламенттерi (өңдеудi жүргiзу мерзiмi, өңдеу арасындағы интервал).
9. Ұсынылған күту мерзiмi (өнiмдi жинауға дейiн күнмен есептегенде).
10. Биологиалық және шаруашылық тиiмдiлiгi (далалық сынауларда).
11. Басқа елдердегi қалдықты мөлшерiн айқындаудың нәтежелерi, және биологиялық бағалау нәтежелерi (егер бар болса).

Қосымша 3

1. Тiркелушiнiң өтiнiшi.
2. Тiркелушi (атауы, мекен-жайы, телефондары, факсы).
3. Өнiмдi өндiрушi және әсерлi заты (атауы, мекен-жайы, телефондары, факсы).
4. Айырмашлық атауы (саудалық).
5. Препаративтiк формасы және әсерлi затының құрамы (г/л немесе г/кг).
6. Қолдану аясы (қандай дақылдарда тiркеу көзделедi, зиянды объект, латынша атауы).
7. Ұсынылған қолдану мөлшерi және қолдану тәсiлi.
8. Ұсынылған қолдану регламенттерi (өңдеудi жүргiзу мерзiмi, өңдеу арасындағы интервал).
9. Ұсынылған күту мерзiмi (өнiмдi жинауға дейiн күнмен есептегенде).
10. Биологиалық және шаруашылық тиiмдiлiгi (далалық сынауларда).
11. Дақылдық фитотоксичносы, толерантносы.
12. Басқа Препаратпен қосылуы.
13. Басқа елдердегi қалдықты мөлшерiн айқындаудың нәтежелерi, және биологиялық бағалау нәтежелерi (егер бар болса).

Қосымша 4

1. Тiркелушiнiң өтiнiшi.
2. Тiркелушi (атауы, мекен-жайы, телефондары, факсы).
3. Әсерлi заты және өнiмдi өндiрушi (атауы, мекен-жайы, телефондары, факсы).
4. Айырмашлық атауы (саудалық).
5. Әр әсерлi затының қолдануы.
6. Препаративтiк формасы және әсерлi затының құрамы (г/л немесе г/кг).
7. Препарат құрамы (% құрамы, толықтырғыштар, эмульгаторлар,
стабилизаторлар, ерiткiштер).
8. Қолдану аясы (қандай дақылдарда тiркеу көзделедi, зиянды объект, латынша атауы).
9. Ұсынылған қолдану мөлшерi және қолдану тәсiлi.
10. Ұсынылған қолдану регламенттерi (өңдеудi жүргiзу мерзiмi, өңдеу арасындағы интервал).
11. Ұсынылған күту мерзiмi (өнiмдi жинауға дейiн күнмен есептегенде).
12. Биологиалық және шаруашылық тиiмдiлiгi (далалық сынауларда).
13. Басқа елдердегi қалдықты мөлшерiн айқындаудың нәтежелерi, және биологиялық бағалау нәтижелерi (егер бар болса).

Қосымша 5

МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ПРЕПАРАТТАР

Препаративтiк формасы және белсендi ингредиенттiң құрамы және қасиетi туралы мәлiмет (бактериальды, саңырауқұлақ, вирус, микроспороидалды препараттар, азық есебiнде өмiр сүруге қабiлеттi микроорганизмдер).
Штамма-продуцента қасиетi.
1. Микроорганизмнiң түрлiк атауы (латынша атауы).
2. Штамма атауы немесе нөмерi (изолята).
3. Штамма бөлiну көзi
4. Культуральды-морфологиялық және биохимиялық қасиеттерiн тесты арқылы теңестiру, дұрыстау (мекемесiн көрсету теңестiрген)
5. Зиянды объектiге қатысты патогенность немесе қарама-қайшылық.
6. Бұрыннан белгiлi штамма түрiнен айырмашылығы (оның iшiнде шетелде).
7. Сол түрдегi микроорганизмдердiң басқа штамма клеткалары
лизирующии фагаға қатысы.
8. Штаммаларды сақтаудың ортасы және жағдайы тәсiлi.
9. микрооганизмдердiң көбею ортасы және жағдайы тәсiлi.
10. Микробты ассоциацияда қоршаған ортада және биоматериалда
микроорганизмдердi табудың тәсiлi.
11. Азық, синтезделген штамма (химиялық құрлысы, структуралық
формуласы, тұрақтылығы, қалдығын анықтау тәсiлi).
12. Препарат құрамы: әсерлi құрам басы (титр тiрi клетка немесе тiршiлiкке бейiмденген азық, вирустық өнiм, кiрiстiру) көмекшi заттың және оның қолдануы.
13. Агрегаттық күйi.
14. Сулануы.
15. Ылғалды ұстауы.
16. Бөтен микрофлораны ұстауы.
17. Әрекет басы анықтау тәсiлi.
18. Сақтау мезгiлi және жағдайы.
19. Жұмыс сұйықтығын әзерлеу тәсiлi.
20. Жарамсыз техникалар және препараттар, төгiлген шашылған препараттар олардың ыдыстары, жұмысқа киiлген киiмдердi тазарту
тәсiлi.
21. Басқа пестицидтермен араласуы.

Қосымша 6

ФИЗИКА-ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТI

а) Физико-химиялық қасиетi әсерлi заты.
1.Әсерлi заты (ISО, IUРАК, N САS бойынша).
2. Структуралық формуласы (оптикалық изомерiн көрсету).
3. Эмпирическалық формуласы.
4. Молекулярлық массасы.
5. Агрегаттық күйi.
6. Иiсi, түсi.
7. Бу қысымы мм. сын. бағ. t - 20' С және 40' С.
8. Суда еруi.
9. Органикалық ерiткiштерде еруi, мг/100 мл.
10. Бөлiну коэффициентi п-октанол/су.
11. Температура балқуы.
12. Қайнау температурасы және қатуы.
13. Тұтану температурасы және жалындауы.
14. Сулы ертiндiнiң тұрақтылығы (рН 3-5,7, 10) t - 20' С,
аралығында оның iшiнде төменгi құрамада (1 мг/дм ³ кем емес).
15. Тығыздығы (заттың газ күйiндегi жағдайы) көрсетуi t - 0' С
және 760 мм сын. бағ.
б) Техникалық азықтағы физика-химиялық қасиетi.
1. Техникалық азық тазалығы, қоспаның сандық сапалық қоспасы.
2. Агрегаттық күйi.
3. Иісі, түсі.
4. Температура балқуы.
5. Тұтану температурасы және жалындауы.
6. Тығыздығы (Заттың газ күйiндегi жағдайы тығыздық көрсету
t - 0' С және 760 мм. сын. бағ.).
7. Жылу - және сурет тұрақтылығы.
8. Техникалық азықтағы тазалықты анықтаудың аналитикалық тәсiлi, азықтағы құрамдарды анықтау, изомерлер, қоспалар құрамдарды
анықтау мүмкiндiгi.
в) Препаративтiк форманың физика-химиялық қасиетi.
1. Агрегаттық күйi.
2. Иiсi, түсi.
3. Сулы эмульсия немесе суспензия тұрақтылығы.
4. рН.
5. Ылғалдық құрамы (%).
6. Жабысқақтық.
7. Дисперсность.
8. Тығыздығы.
9. Бөлшек размерi (ұнтақ, түйiршiк т.б).
10. Сулануы.
11. Тұтану температурасы.
12. Кристалдану температурасы, суыққа төзiмдiлiгi.
13. Ұшпалық.
14. Нығыздығы жайлы мәлiметтер.
15. Коррозииялық қасиетi.
16. Сандық және сапалық қоспа құрамы.
17. Сақтау кезiндегi тұрақтылық.

Қосымша 7

ТОКСИКОЛОГИЯ-ГИГИЕНАЛЫҚ СИПАТТАМА

а) Әсерлi затқа токсикологиялық сипаттама (техникалық өнiм)
1. Пероралды өткiр улы (тышқан, егеуқұйрық) ЛД қатты әсер ету басы 50
(ТМД елдерiнде өндiрiлетiн препараттарға арналған),
2. Терiге улылығы өткiрлiгi - ЛД .
⁵⁰
3. Ингалациалық өткiр улылығы - СL . Қатты әсер ету басы (ТМД
⁵⁰
елдерiнде өндiрiлетiн препараттарға арналған).
4. Интоксикациялық созылмалы өткiр клиникалық уланудың пайда болу механизмi (мүше - нысаналары).
5. Тыныс жолдары және терiнi тiркендiру.
6. Бiртiндеп тауықтың нерв жүйелерiне әсер етуi
(фосфорорганикалық пестицидтерге арналған басқаларға талапқа сай).
7. Пероралды астыөткiр улы (кумулятивтi қасиеттi) кумуляция
коээфициентi (ТМД елдерiнде өндiрiлетiн препараттарға арналған
Кагана тәсiлiмен).
8. Терiасты өткiр улануы.
9. Иммунотоксичность, сескену әсерi.
10. Созылмалы улану (тиiмсiз мөлшердiң басы).
11. Жануарлардың екi түрiне онкогендiк агенттi сынау (тышқан,
егеуқұйрық) екi жыл аралығында тексерiлген материалдардың
тiршiлiк қабiлетiне қарай (кесте, қисық сызықпен); қатерлi
және қатерсiз iсiктердiң жиiлгi барлық гистологиялық түрi және
таратпаушылығын тиiмдiлiгiне қарай санын анықтап (жануарлардың
саны, алғашқы iсiк пайда бола бастағанға дейiнгi тiрi қағаны)
интеркурренттi өлiм (Каплана-Мейера); тарихи экспериментальды
мәлiметi бойынша.
12. Жемiстегi анамалии және улылығы, әдiстеменi пайдалана отырып тератогенносы және эмбриотоксичносын анықтау.
13. Репродуктивтi улылық екi ұрпақ тәсiлiмен және гонадотоксичность.
14. Мутагендік:
- гендік мутация метаболиттік активация және активациясыз Эймса тестісі;
- цитогенетикалық тест in vitro дақылда адам қанында периферическ лимфоциттiк (хромосомды аберрация);
- цистогенетикалық тест in vivо кемiрушiлердiң сүйек миы
(хромосомдар, аберрации, микроядра). Басқа тестiлер жiберіледi, үштен кем емес, Эймса және сүт қоректiлерге in vivо тест қосқанда.
15. Сүт қоректiлер организмiндегi метаболизм, негiзгi метаболиттер, олардың улылығы, токсикокинетика және мүмкiндiгiне қарай токсикодинамика.
16. Зиянды әсердiң шектелу көрсеткiшi.
17. Адам салмағы денесiне, тәулiктiк рұқсат мөлшерi (ТРМ) мг/кг.
18. Қоршаған орта объектiлерi, оның iшiнде ауыл шаруашылығы
өсiмдiктерi метаболизмi.
б) Препаративтiк формаға токсикологиялық сипаттама.
1. Пероралды өткiр улы (тышқан, егеуқұйрық) - ЛД .
⁵⁰
2. Терiге өткір улылығы - ЛД .
⁵⁰
3. Ингаляциалық өткiр улылығы - ЛД .
⁵⁰
4. Тыныс жолдары және терiнi тiркендiру.
5. Пероралды астыөткiр улы (кумулятивтi қасиеттi) кумуляция
коэффициентi.
6. Терi үстi әсер ететiн астыөткiр (жабын терiлерге қауiп тудыратып препараттар үшiн).
7. Ингаляциялық өткiр улылық (ингаляциялық қауiп тудыратын
препараттар үшiн).
8. Түршiгу әрекетi.
9. Препаративтiк форманың токсикологиялық сыңарларына сипаттама (толықтырғыш, эмульгаторлар, стабилизаторлар, ерiткiштер т.б.).
Препарат құрамында улы заттар болған жағдайда әсерлi затына
қарағанда, Препараттың токсикологиялық мәлеметтерi, әсер ету
заттарының қоспалары және сыңарларына препаративтiк формасы
сонымен бiрге метаболизмiне.
в) Препаративтiк форманың гигиеналық сипаттамасы
1. Гигиеналық нормативi және күту мезгiлi.
2. Препараттың қауiптiлiгiне баға бұл мәлiметтер эксперттер
тобы ФАО/ВОЗ, ЕРА, Европалар одағының мәжiлiсiнен алынды.
3. Жұмыс iстеу кезiнде, сақтау, тасымалдауда, өндiруде сақтанудың ұсынылған жолдары (Егер препарат ТМД елдедерiнде өндiрiлсе).
4. Қатты улану кезiнде, емдеу және диагностика жасау оның iшiнде уланған жағдайда көрсетiлетiн алғашқы көмек, антидоты жайлы ұсыныс сипаттама.
Препараттың күту мезгiлi жаңа әсерлi заты бар болса онда
Қазақстанда анықталады.

Қосымша 8

МАЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ БАЛ АРАСЫНА ПРЕПАРАТТЫҢ
ҚАУIПТIЛIГI ЖАЙЛЫ ВЕТЕРИНАРЛЫҚ - САНИТАРЛЫҚ
ЭКОТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА

Бал арасына лабораториялық улылықты анықтау (тұқым дәрiлеу, көшет материалдары) жер бетiне шыққанға дейiнгi қолданған гербицид Препараттарына қажет емес.
1. Дала жағдайында бал арасына қауiптiлiк класы (ұсынылған тәртiппен оны практикада пайдалану).
2. Сипаттамада ұсынылған тәртiптiң бал арасына қауiптi болатын қатердi азайтады.
3. Қыстаған бал арасы азығындағы қалдық мөлшерi МЖШ.
4. Жылы қандыларға, жануарларға және құстарға Препараттың параметрi және улылық класы: клиникалық белгiлерi улылықтың, симптомы улануы.
5. Ауыл шаруашылығы малдары және құстар азығындағы Препарат
қалдықтары мөлшерiн анықтау тәсiлi (шөп, сабан, дәндi дақылдар,
тамыржемiстiлер) (тоуарға арналған азықтарды зерттеулердiң әдiстемелерi қабылданады).
6. МЖШ ауыл шаруашылығы малдары және құстар азықтарында (шөп, сабан, дәндi дақылдар, тамыржемiстiлер (тоуарға арналған азықтардың нормативiне жасалынған).
7. Препарат МЖШ жоғарлағанда ауыл шаруашылығы малдары және құстар азығындағы ыластану денгейiн төмендету мүмкiндiгiне түсiнiктеме сипаттама.
Т. 4-7. Жемдiк азыққа арналған дақылдарды өңдеуге бағытталған.

Қосымша 9

БАЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ - ПРЕПАРАТҚА ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА

1. Препараттың судағы әсерлi затын анықтаудың әдiстемесi.
2. Препараттың сулы ортадағы тұрақтылығы рН 7-8 (уақыт 50 және 95 % ыдырау). Метаболиттердiң пайыздық қатары және құрамы, әсерлi заты суда ыдырағанда пайда болады.
3. Препараттың орташа өлтiретiн құрамасының (ЛД )балықтың 50
⁵⁰
% -тiн 96 сағат iшiнде жояды.
4. Препараттың орташа өлтiру құрмасы ( ЛД )бекiре балықтың 50 ⁵⁰
% личинкасын немесе балықтардың басқа түрлерiн 48 сағатта жояды.
5. Препарат және оның метаболиттерi судағы ерiгiштiгi төзiмдiлiгi детоксикация мерзiмi.
6. Препараттың улылығын зоопланктонндық организмдерге массы түрде тiршiлiкке бейiмдiлiгi және тұқымдылығын шаянның 2-4 ұрпағына,
сонымен бiрге физиология-биохимиялық, морфологиялық аномалиiне
тiркеу жасалады. Эксперимент 30-40 тәулiкке созылады.
7. Препараттың балықтарға улылығы:
- материалды немесе физиологиялық кумуляцияға баға;
- бекiре балық немесе басқа балықтардың уылдырықтарының даму әсерiне баға (өмiрсүргiштiк, өсiм, морфологиялық анамалия);
- шабақтар және үлкен балықтар (тұқы балық, бақтақ балықтары, албырт балықтары), өмiрсүру бейiмдiлiгiнiң физиология-биохимиялық,
морфологиялық және басқа өзгерiстерi. Экспериментiң үзақтығы 1-6 ай.
8. Гидробионтардың мұтагендiк әсерi (керектiгiне қарай).
9. Гидробионтардың гонадотоксикалық әсерi (керектiгiне қарай).
10. Иммунологиялық әсерi гидробионт үшiн (керектiгiне қарай).
11. Гидробионтарға канцерогендiк әсерi ( керектiгiне қарай).
Бұл, бөлiм 1-11 әсерлi затын (техникалық азығын) және препаративтiк форма мәлiметiн көрсетедi. Егер мәлiметтер тіркелеуші арқылы берілмесе, онда ТМД елдерiндегi ғылыми-зерттеу мекемелерi арқылы жүргiзiледi.
1-4 бөлiмнiң мәлiметтерi негiзi бойынша суда, балық шаруашылығы су қоймаларындағы әсер ету қауiпсiздiк денгей әсерi
есептеледi. (ӘКДӘ) (әсер етуi екi жыл).
1-11 бөлiмнiң мәлiметтерi негiзi бойынша шегiне жеткен мүмкiн
концентрация (ШЖК) Препаратты суда балық шаруашылығы су қоймаларында жасалады.

Қосымша 10

ПРЕПАРАТҚА ЭКОЛОГО-ТОКСИКОЛОГИЯЛЬIҚ БАҒА

1. Әсерлi заттың ыдырау жылдамдығы (Т және Т ) топырақта
^{50 90}
дала жағдайында.
2. Әсерлi заттың топырақтағы ыдырау кезiндегi, метаболиттердiң
құрылымының және кұрамының пайыздық құрамы.
3. Әсерлi заттың топырақтағы қалдығының пайыздық құрамы
4. Әсерлi заттың топыраққа сiңiрілуi белгiлi бөлiгiнiң бөлiнiп шығуы.
5. Әсерлi заттың топырақта дала жағдайында ауысу миграция көрсеткiшi.
6. Әсерлi заттың топырақтан булану көрсеткiшi (ұшатын препараттарға).
7. Препараттың құстарға улылығы ( ЛД ).
⁵⁰
8. Препараттың жауын құртына улылығы (ЛК ).
⁵⁰
9. Препараттың топырақтағы микроорганизмдерге улылығы.
10. Препараттың ауыспалы егiске және өсiмдiкте жылжу кезiндегi
фитотоксичносы.
11. Күрштiң суғармалы элементiндегi препараттың бет алысы:
11.1. Атыз танабы (су қабаты толы және топырақтағы динамика құрамы);
11.2. Тоспа-дренажды тор (күрiштiң суғармалы жүйесi арқылы
Препараттың жоғарғы және жер асты ағысы тор жағалауы сыртындағы
шығымның көлемiн анықтау);
11.3. Түбiне дейiн жетiп жауған жаңбырдың әсерiнен топыраққа сiңу, қайта бөлiнiп шығуының көрсетiшi.
Бұл бөлiмдегi 1-6 мәлiмет әсерлi затын көрсетедi, ал бөлiмдегi 11.1.- 11.3., 7-10 - препаративтiк, формасын көрсетедi.
Қазақстан Республикасы аумағында мiндеттi түрде Препараттың бет алысын 1-11-шi және 5-шi бөлiммен тексердi.
Егер 1-11-шi бөлiм мәлiметтерi Тiркелушiлер арқылы берiлмесе, одна ТМД елдерiндегi ғылыми-зерттеу мекемелерi арқалы жүргiзiледi.

Қосымша 11

ПРЕПАРАТ ҚАЛДЫҒЫ МӨЛШЕРIН АНЫҚТАУДЫҢ
ӘДIСТЕМЕЛIК КӨРСЕТКIШI

Ауыл шаруашылығы азық-түлiктерi, шикiзаттарында, қоршаған орта объектiлерiндегi, Препарат қалдығы мөлшерiн анықтаудың әдiстемелiк көрсеткiшi (азық, оларды өңдеуде).
Бейiмделген әдiстеме берiледi.
Препараттың топырақта, суда және ауадағы қалдық мөлшерiн анықтаудың әдiстемелiк көрсеткiшi.
Бейiмделген әдiстеме берiледi.

Қосымша 12

ПРЕПАРАТТЫ ПАЙДАЛАНУҒА СИПАТТАМА

1. Айырмашылық атауы, фирма (Тiркелушi).
2. Әсерлi заты (ISО бойынша) немесе микроорганизмдер, штамма немесе изолята атауы.
3. Құрамы (г/л немесе г/кг) (тiрi клетканың титрi азықтағы өмiр сүру қаблетi, вирус денесiндегi титр қосқанда).
4. Препаративтiк формасы.
5. Арналуы, қолдану технологиясы, қолдану мөлшерi жұмыс сұйықтығының мөлшерi.
6. Басқа Препаратпен қосылысы.
7. Фитотоксичносы.
8. Резистентностың болу мүмкiндiгi.
9. Пайдалы объектiлер флора және фауналарды қорғауға сипаттама.
10. Препаратпен жұмыс кезiнде сақтық тәсiлi.
11. Уланған жағдайда көрсетер алғашқы көмек.
12. Препаратты сақтау және тасымалдау барысында, жұмыс iстеуде сақтану.
13. Препарат төгiлгенде, шашылғанда залалсыздандыру тәсiлi,
ыдыс-қалдықтарын, препарат қалдықтарын жою, заласыздандыру.

Қосымша 13

ПРЕПАРАТТЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ ШАРТЫНА КЕЛIСIМ ТӘРТIБI

Бұл құжат препарттың Техникалық шартына келiсуге және оларда өзгерiстер болғанда бiрыңғай тәртiпке келтiредi. Тәртiп Қазақстанда және басқа мемлекеттерде ТМД мемлекеттерi және басқа мекемелердiң тәуелсiз жекеменшiгiне қарамай бұл тәртiпке бағынады, және барлық өнiмдерiне қатысты.
1. Препараттың техникалық шарты ұсынады:
- тiркеу сынағын жургізуге тәжiрбие партиясын әкелу;
- уақытша тiркелген жағдайда, өнеркәсiп тәжiрбие партиясын өндiрiске
қолдануға әкелу;
- өнеркәсiптiк жолмен қорғау құралдарын шығару, "Зиянкестер, өсiмдiктер ауруларымен және арамшөптермен күресудiң биологиялық және химиялық құралдарының, дефолианттардың және өсiмдiктердiң өсуiн реттегiштерiнiң Тiзiмiне" енiп (ары қарай текс Тiзiм) тұрақты тiркеледi.
2. Рецептура мiндеттелген қосымшамен ТШ жобасы бiрге техникалық шартымен келiсiледi. Рецептура өндiрушiнiң меншiгi болып табылады, басқа мекемелерге өндiрушiнiң келiсiмiсiз беруге болмайды. Бекiтiлген Техникалық шартпен келiсетiн мекемелерге келiсiмге арнайы түсiнiктеме қағаздармен бiрге жiберiледi.
3. Техникалық шарт жобасы қаралуға барлық мүделi мекемелерге жолданады.
4. Ауылшарминiнiң ұсынысымен техникалық шарт Денсаулық сақтау iстерi жөнiндегi агенттiгiмен келiсiледi.
5. Мүделi мекемелердiң келiсiмiнен соң Ауылшарминi келiседi. Техикалық шарттың жобасын (өзгерiстерi болса) қарау мекемеге құжат түскен күннен есептегенде бiр Препаратқа 30 күннен аспайды.
Келiсушi мекемелердiң мөрi, жеке келiсiлген хаттары (қосымша соңына мiндеттелiп), келiсiмi арнайы толтырылып жетекшi басшы қолы (орынбасары) қойылған арнайы куәлiк берiледi.
6. Техникалық шартқа, әсер ету мезгiлi ұзарса ТШ және оның келiсiмi тәртiппен қойылып, техникалық шарт белгiленген құжат мәлiметтерi келiсiледi.
7. Техикалық шарттың мезгiлiнiң тежелуi мүмкiндiгiне қарай
Ауылшарминмен және Денсаулық сақтау iстерi жөнiндегi агенттiгiмен
келiсiледi.
8. Керек мүмкiндiгiне қарай қосымша зерттеу қажет болса, өндiрушi техникалық шарттың (ТШ) үзартылғанын келiсуге тәжiрбиелiк немесе өнеркәсiптiк тәжiрбие партиясына бередi.
9. Бiр ай мезгiл iшiнде негiзгi түп нұсқамен қол қойылып, мөрмен бекiтiледi де бекiтiлген ТШ бiрiншi данасы (түп нұсқасы) өндiрушi мекемеде қалады. Екiншi данасы бекiтiлген ТШ Ауылшарминге жiберiледi.

Қосымша 14

ЫДЫС ЭТИКЕТКАСЫ

Қолданар алдында көңiл бөлiп оқыңыз!
Фирма өндiрiсi және орамы (почта адресiн нақты көрсету)

1. Айырмашылық атауы, фирма (тiркелушi).
2. Әсерлi заты (ISO бойынша) немесе микроорганизмдер, штамма немесе изолята атауы.
3. Әсерлi зат құрамы г/л немесе г/кг (титр тiрi клеткадағы немесе азықтағы өмiрсүру қаблетi).
4. Препаративтiк форма.
5. Арналуы, қолдану технологиясы, қолдану мөлшерi жұмыс сұйықтығының мөлшерi.
6. Барлық дақылдардағы күту мезгiлi.
7. Шектелуi.
8. Улылығы (қауiптiлiк класын көрсету).
9. Қазақстанда тiркелген ыдыс этикеткасындағы нөмiрi.
Ыдыс этикеткасында барлық ақпараттар бөлiм бойынша болады. Дизайн шектелмейдi.
Егер техникалық мүмкiндiк болса барлық сипаттамаларды ыдыс
этикеткасына бiр құжат есебiнде енгiзуге болады.

Қосымша 15

МИКРООРГАНИЗМГЕ ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА
(бактерия, саңырауқұлақтар)

1. Патогенi (уыттылық, улылық, токсигенiн, диссеминация)
бактерияның, саңырауқұлақтың екi түрлi лабораториада
жануарларда бiр мәрте iшкi құрсақтары, iшкi қарындары тiк
iшектерi, көз тыныс жолдары, жоғарғы тыныс жолдары
арқылы түсетiн мүшелерi зеттеледi.
2. микроорганизмдердiң имундық системаға әсер етуi (түршiгу,
аллергендi, иммунотоксикалық, иммуномодулды) жоғарғы тыныс
жолдары арқылы бiр ай аралығында түседi.
а) МИКРОБ АЗЫҒЫ СИНТЕЗIНЕ ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА.
1. Пероралды өткiр улылықтың (тышқан, егеуқұйрық) - LD ,
⁵⁰
қатты әсер ету тегi (ТМД елдерiнде өндiрiлетiн
препараттарға)
2. Терiге өткiр улылығы LD .
⁵⁰
3. Ингаляциялық өткiр улылығы - СL . Өткiр әсерiнiң шегi
⁵⁰
(ТМД елдерiнде өндiрiлетiн препараттарға).
4. Өткiр интоксикацияның клиникалық айқындалуы.
5. Терi және ауыз шырышты қабықтар, қабаттарын тiркендiру.
6. Пероралды астыөткiр улы (кумулятивтi қасиетi), кумуляция
коэффициентi (ТМД елдерiнде өндiрiлетiн препараттарға
арналған).
7. Терi асты өткiр улылық.
8. Түршiгу әсерi иммуноулылығының.
9. Улану ұзақтығы (шегi тиiмдiлiгi жоқ мөлшер).
10. Онкогенность (алғашқы жинақталған материалдар - iсiк
жылдамдығының тәжiрбие жас алынған жануардың абсолюттiк
өлшемi қатынас тиiмдiлiгi, бiр жануардағы iсiк саны,
гистологиялық iсiк түрлерiнiң саны және жылдамдығы оларды
жою, жануарлардың метастазданған, жануарлардың өмiршеңдiгi,
онкогендiк iсiкке коэффициент қатерi, алғашқы iсiктi
анықтау, эксперимент жануарларға толық тарихи бақылауы және
тәжiрбие мәлiметтерi т.б.).
11. Эмбритоксичность және тератогенді әдістемелерді қолданып,
өсiмдегi аномалиялық уларды өсiмнен шығаруға болады.
12. Гонадотоксичность және улылықтың қалыптасуы екi ұрпақта.
13. Мутагендiк:
- Эймса тест гендiк мутация микросомальды күшейту және күшсiз;
- хромосомдық аберрация (in vivo лабораторияға арналған
жануарларға);
- in vivo адам қанындағы шеткерi лимфоцитiнде.
Басқа тестi жiберiледi, үш жылдан кем тест Эймса қосқанда.
14. Сүт қоректiлердегi метаболизм, метаболиттер негiзiнде, олардың улылығы, токсикокинетика керектiгiне қарай токсикодинамикасы.
15. Улылықтың лимиттiк көрсеткiшi.
16. Тәулiктiк шектелген орташа мөлшерi (ТОМ), мг/кг салмақ адам денесiне.
17. Қосымша ақпараттар.
б) МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ПРЕПАРАТТЫҢ ПРЕПАРАТИВТIК ФОРМАСЫНА
ТОКСИКОЛОГИЯЛЫҚ БАҒА
1. Пероралды өткiр улылығы (тышқан, егеуқұйрық) - LD .
⁵⁰
2. Ингаляциялық өткiр улылығы - СL .
⁵⁰
3. Тiркендiргiш және резорбтивтi (керегiне қарай) терi және шырышты қабықтарға әсерi.
4. Түршiгу әсерi.
5. Кумулятивтiк қасиетi (тiршiлiгi азықта өмiрсүруге арналған).
6. Дисбактериялық әсерi.
7. Контаминатты микрофлора құрамы (вирустық және микроспородиальды препараттар) жылы қандылар патогенi мәлiметi бойынша.
8. Тератогендiк мутагендiк әсер соңының алыстауы (токсинтүзетiн препараттар үшiн) (Эйсма тестiсi).
в) МИКРОБИОЛОГИЯЛЫҚ ПРЕПАРАТ ӨНДIРIСIНДЕ ЖӘНЕ
ОЛАРДЫ ҚОЛДАНУҒА ГИГИЕНАЛЫҚ РЕГЛАМЕНТ БЕКIТУ
1. Пестицидтiң қалдық мөлшерiн, динамикасын талапқа сай керектiгiне қарай Ережедегi мәлеметтерге сүйенiп гигиеналық нормасы
зерттеледi.
2. Препараттың әр түрлi технология және максималды жұмсалу нормасына еңбек жағдайына гигиеналық баға. Жабық жердегi (теплица) еңбек жағдайы ашық жердегi зерттелген еңбек гигиенасының мәлiметтерiне қарамай зерттеледi.
3. Препаратты өндiргенде және қолданғанда тұрғындар мен
жұмысшылардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, гигиеналық нормаларды
негiздеп және жасау (керегiне қарай):
- МЖШ азық-түлiкте;
- ШЖК су көздерiнде санитарлық-тұрмыстық суларды пайдалану;
- ШЖК ауада жұмыс аумағында (ТМД елдерiнде өндiрiлетiн
препараттар);
- ЖҚШӘ және ШЖК (ТМД елдерiнде өндiрiлетiн препараттар) атмосферада ауада;
- ЖҚШӘ ауада жұмыс аймағы (шетелдiк Препараттарға);
- ШЖК топыраққа (күштi Препараттар, өсiмдiк арқылы жылжып басқа орталарға миграциялануы);
- ЖЖК топырақта қалған Препараттарға.

Қосымша 16

ПРЕПАРАТТЫ ӨНДIРГЕНДЕ ЖӘНЕ ҚОЛДАНҒАНДА
САНИТАРЛЫҚ НОРМАСЫ, ГИГИЕНАЛЫҚ НОРМАТИВI ЖӘНЕ ЕРЕЖЕСI

1. Препараттың әр дақылға күту мезгiлiн қалдық мөлшерi мәлiметiне сүйенiп негiздеу.
2. Препараттың максималды мөлшерi бүрку саны, тәсiлi сонымен бiрге жұмыс жағдайының гигиеналық бағасы қолдану кезiн есепке ала
жұмысқа шығудың қауiпсiздiгiн мезгiлiн бекiту. Жабық жердегi
(теплица) еңбек жағдайы ашық жердегi зерттелген еңбек гигиенасының
мәлiметтерiне қарамай зертттеледi.
3. Препаратты өндiргенде және қолданғада тұрғындар мен жұмысшылардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, гигиеналық нормаларды жасау:
- ауыл шаруашылығы шикiзаты және азық-түлiкте максималды жiберу шегi (МЖШ) УМЖШ;
- су көздерiнде санитарлы-тұрмыстық қолдану шектелген жiберу концентрациясы (ШЖК);
- ШЖК ауада жұмыс аймағында (ингаляциялық қаупi бар Препараттарға);
- ЖҚШӘ ауада жұмыс аймағында қалған Препараттарға;
- Жобалау қауiпсiздiк шегi әсерi (ЖҚШӘ) атмосферада ауада (керегiне қарай);
- ШЖК атмосферада ауада (ингаляциялық қаупi бар Препараттарға);
- ШЖК топыраққа (күштi Препараттар жылжып өсiмдiк арқылы басқа ортаға миграциялануы);
- Жобалау жiберу концентрациясы (ЖЖК) топырақта қалған Препараттарға.
4. Препарат қауiптiлiгiне гигиеналық баға.
Гигиеналық нормативтi су, суқоймаларындағы Препараттың әсерi
химиялық құрамы, құбылысы өздiгiнен сулы ортада тазалануы жайлы мәлiметтер ғылыми-зерттеу мекемелерi немесе басқа балық шаруашылығы мекемелерiнiң бағасы, бiрыңғай әдiстемеде зерттеледi. Гигеникалық нормативтi топырақта зерттелгенде Препараттың топырақтағы қолданған жерi ғылыми-зерттеу мекемелерi немесе басқа мекемелер, жүргiзiлген экологиялық бағасы жүруi зерттеуi бiрыңғай әдiстемеде жүргiзiледi.

Қосымша 17

ПРЕПАРАТТЫҢ ҚАЛДЫҚ МӨЛШЕРIН ҚҰРАМЫН ЗЕРТТЕУ
ҰСЫНЫСЫНА ҚҰРЫЛҒАН ОТЧЕТҚА ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР

Егiс танабында Препараттың қалдық мөлшерiнiң динамикасын анықтау, Препараттарды тiркеулiк сынаулары арнайы жасалған әдiстемелiк көрсеткiш арқылы пестицидтер тобының объектiге қолдануы-инсектицидтер, фунгицидтер, гербицидтер т.б. (Алматы-Акмола, 1997).
Зерттеу жұмыстары экспериментiк жолмен арнайы тәжiрбие жүргiзген аймақтардағы препаратты тiркеулiк сынақ өткiзiлiп биологиялық регламентi алықталғанда жүзеге асырылады. Ауыл шаруашылығы азықтарында Препараттың қалдық мөлшерiнiң немесе ыдырау динамикасы 1-2 өсу кезеңi аралығында зертеледi.
Отчеттағы Препараттың динамика қалдық құрамын нәтежесiне қарай
ережеде бөлiмдер қосылады.
1. Тәжiрбиенiң негiзделген мақсаты және есебi.
2. Зерттелетiн Препаратқа оның қолдануына қысқаша сипаттама.
3. Тәжiрбиенiң түрi және үзақтығы, жүргiзiлген орны көрсетiлiген жалпы сипаттама тәжiрбие делянкасының мөлшерi және қайталау саны, үлгi түрi, арқылы Препарттың динамикасының қалдығын анықтауға тәжербиенiң жүргiзiлген орнын көрсеткен жалпы сипаттама.
4. Топыраққа және ауа-райының орташа көпжылдық метеофакторлар және анализдердiң маңызы және жыл сайынғы тәжiрбиенiң анализдерiне
сипаттама.
5. Зерттелушi Препараттың қолдану ерекшелiгi: препараттық формасы, өңдеудiң саны тәсiлi, мезгiлi және қолдану мөлшерi (Препараттың әсерлi заты бойынша).
6. Үлгiнi алудың әдiстемесi және сақтау жағдайы. Үлгiнi алу және оны сақтау арнайы жасалынған "Ауыл шаруашылығы азықтарынан және топырақтан алу, пестицидтiң микромөлшерiн анықтау және тiркеу сынағы өткiзiлгенде өнiмнiң биохимиялық көрсеткiшiне әсерiн
зерттеу" (Алматы-Акмола, 1997) немесе "Ауыл шаруашылығы азықтары,
азық-түлiк, және қоршаған орта объектілерiндегi пестицидтердiң
микромөлшерiнiң бiрыңғайландырылған ережесi" Қазақстан Республикасының бас мемлекеттiк санитарлық дәрiгерi Е.Дурумбетов
бекiткен, N 6.01.001.97 12.08.97 ж.
7. Қалдық мөлшерiн анықтаудың әдiстемесi Препараттың қалдық мөлшерiн анықтауда динамикасы олардың ыдырауы және өнiмдегi элементерiн анықтауға өндiрушi фирманың (Препараттың Тiркелушiсi)
мүмкiндiгiнше мақүлданған бiр акт болса, лабораториялық жағдайға
беймделген әдiстеменi пайдаланады.
8. Хроматографа маркасын көрсету (басқа жабдықтар немесе пластин) табу шегiнiң тәсiлiн толық табу және Препарат үшiн гигиеникалық нормативi.
9. Зертеу объектiсiне максимальды көрсетiлген қолдану мөлшерi және бүрку саны, зерттелетiн Препаратың динамика құрамы қалған
қалдықтары жайлы мәлiмет.
Келесi анализдiң нақты нәтежесi және Прапараттың ыдырау мүмкiндiгi, есебi жылдамдығы анализге үлгiнi мынандай уақыттарда алынады: ____________________________________________________________________
Ұсынылған соңғы өндеудiң мезгiлi Үлгiнi алу мезгiлi (күндер)
(күту мезгiлi)
2-шi күнi 0 * , 1, 2, 3, 4
3-шi күнi 0, 1, 2, 3, 5
7-шi күнi 0, 3, 5, 7, 10
10-шi күнi 0, 4, 8, 10, 12
15-шi күнi 0, 5, 10, 15, 20
21-шi күнi 0, 7, 14, 21, 28
30-шi күнi 0, 10, 20, 30, 40
40-шi күнi 0, 14, 28, 40, 50
50-шi күнi 0, 20, 35, 50, 60
60-шi күнi 0, 20, 40, 60, 70
60 күннен ары өнiмдi жинаған күнi **
____________________________________________________________________
0 * - соңғы күнi, үлгiнi өңделген соң 2-3 сағаттан соң алады.
** - Тұқымды себер алдында қолданылған Препараттар үшiн, тұқымды сепкенге дейiн, тұқымды сепкеннен соң, гулдегенге дейiн (жемiс-жидек дақылдары), өсiмдiктiң өсу барысында, егер соңғы бүрку жұмысы өнiм жинағанға дейiнгi 60 күн қалғанға, ондай жағдайда қалдық тек өнiмiнде анықталады (элементiне қарай).
Көкөнiс дақылдарына ашық алаңдағы, өнiмнен бiрнеше мәрте өсу кезеңiнде (қияр, қызғанақ, баклажан, бұрыш, ерте пiсетiн қырыққабат), үлгi алу мезгiлiн анықтау, өңдеу жұмысы түйiн басталғаннан немесе басы байланғанда сипаттамадаға көрсетекендей соңғы бүрку өнiм жиналуға 7 күн (3-шi жолда жоғарыда келтiрiлген кестеде, 0, 3, 5, 7, 10 күн бүрку жұмысынан соң). Бiрiншi жиналымнан кейiн бүрку және келесiлерiнде жиналған жинам үлгiлерi осы схемада жеке әр жинам үлгiлерiнен 5 әр бүркiлгенде алынады). Өнеркәсiптiк плантацияларда бiр мәрте жасалған бүркуден кейiнгi өнiмнен, үлгiнi жалпы схема бойынша алынады.
Көкөнiс дақылдарына жабық алаңдағы, өнiмнен бiрнеше мәрте өсу кезеңiнде (қияр, қызғанақ, баклажан, бұрыш) үлгi алу мезгiлiн анықтау, өңдеу жұмысы түйiн басталғаннан немесе басы байланғанда сипаттамадағы көрсеткендей соңғы бүрку өнiм жинауға 3 күн қалғанға (2 жолда жоғарыда келтiрiлген кестеде, 0, 1, 2, 3, 5 күн бүрку жүмысынан соң). Бiрiншi бүркудiң соңы және келесi жиналымдар үлгiсi осы схема арқылы жеке әр Қайысынан алынады ( бес үлгi әр бүркуден соң).
Жасыл түстi дақылдарда, жасыл бұршақ, қабықты тасбұршақ, асханалық бұршақ, өсу кезеңi 60 күннен кем емес (шалғам, қызылша, сәбiз т.б.) динамикалық ыдырауы әсерлi заттың мiндеттi зерттеуден жалпы схемада өтедi.
Барлық жағдайда анализ соңғы өнiм азығының элементерi арқылы болады (керегiне қарай азық оны өндiруде). Мал азығына қолданылатын дақылдар немесе жасыл массалар тiкелей малдарға азыққа берілетiн, мiндеттi түрде Препараттың әсерлi затының динамикалық ыдырауын (барлық пестицидтердiң қосылысын әсерлi затын) жоғарғыда келтiрiлген схема және сипаттамамен Тiркелушi соңғы бүркудi
зерттейдi.
Препараттың қалдық мөлшерi аналық тұқымдық арнайы питомниктердегi, дәрiлiк, майлыэфирлi дақылдар, жекелей зат алынатын шикiзат, сонымен бiрге дәрiлiк майлыэфирлi дақылдар, бүрку жұмысы жүргiзiлген соң бiр жылдан кейiн жиналатын, сәндiк дақылдардан қалдық мөлшерiн тексеру талап етiлмейдi.
Анализдiң нәтижесi кесте түрiнде толтырылады:
____________________________________________________________________
Пестицид Үлгiнi Үлгiнi Анализден. Анализдi
(тәжiрбие варианты) алу алған ген объектi. жасаған
бүрку мезгiлi, мезгiлi уақыты дегi заттың уақыты
қолдану мөлшерi құрамы
(оның iшiнде
әсерлi заты
бойынша)
бүрку саны
____________________________________________________________________
10. Эксперемент нәтежесiне қортынды және соңғы түйiнi.
Отчетта орындаушылардың қолы мекеме, жетекшiсiмен және мөрiмен
бекiтiледi (көшiрмесi қабылданбайды).
Отчетқа қосымша тiркеледi:
алынған үлгiнiң актісы (түп түсқасы), барлық вариантардағы типтiк
хроматограмма, объект, үлгiнi алған уақыты, басқа техникалық ақпараты,
опытты дәлелдейтiн нәтиже мәлiметтерi.
Тiркеуге ұсынылған Препараттардың әр қайысына өздiгiнше отчет
дайындалады.
Отчет Ережеде жазылған тәртiппен дайындалады.

Қосымша 18

АЗЫҚТЫҚ ТАҒАМДАРДА ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТАДАҒЫ
ПРЕПАРАТ ҚАЛДЫҚТАРЫ МӨЛШЕРI ЖӘНЕ ОЛАРДАҒЫ
МЕТАБОЛИТТЕР ҚҰРАМЫН АНЫҚТАУДАҒЫ БІРЫҢҒАЙ ТАЛАП

Бұл талапта Препараттың ауада, суда, топырақта, азық-түлiкте, мал азығында, биологиялық материалдағы құрамын анықтау әдiстемелесiне таралады.
Құжат құрлысы бiрыңғай талапқа Препараттың азық-түлiкте, жемде және сыртқы объектi орталарында, құралдарға талаптар, реактив, және нәтежелердi өткiзiп анықтап метрологиалық қамтамасыз етудiң мазмұн құрылымын баяндау әдiстеме арқылы құрылады.

1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕ

1.1. Препарат қалдығын анықтаудың әдiстемелiк көрсеткiшi ауыл шаруашылық шикi заттары, азық-түлiк, мал азықтарында, қоршаған орта объектiлерiнде, ғылыми техникалық ұсынылған құжаты талаптарға сай болуы керек.
1.2. Әдiстемелiк көрсеткiш жаңа Препараттарға жасалады, қолдануға рұқсат етiлген "Тiзiм..." қатарына ұсынылады.
1.3. Әдiстемелiк көрсеткiш мiндетi:
1.3.1. Осы заманға физико-химиялық әдiстердi қарап пайдалану Қазақстан Республикасында мақұлданған, метрологиялық қамтамасыз етiлген;
1.3.2. Мемлекеттiк реестр ұсынған ТМД елдерiнде шығарылған сериялық жабдықтарды қарау.
1.3.3. Пайдаланылған жабдықтар Тiркеуге арналған формаға, статистикалық өңдеуге жарамды, оның iшiнде есептеу құрлысына шыға алатынын қадағалау;
1.3.4. Қосымша тура сондай әдiстемемен дәлдiгiне теңестiрiп тексеру жоғары денгейде болу үшiн жабдықтармен жұмыс iстеп, пайдалана алу (керегiне қарай);
1.3.5. Еңбек қауiпсiзiдiгiн және өндiрiстегi тазалықты қамтамасыз етiп, қадағалау.
1.4. Әдiстеме көрсеткiшiнiң жарамды мезгiлi шектелмейдi. Әдiстеме қайта қаралады және бекiтiледi, мүмкiндiгiне қарай анализ әдiстемесi жаңарып жетiлдiрiлiп отырады.

2. ӘДIСТЕМЕГЕ БIРЫҢҒАЙ ТАЛАП

2.1. Әдiстеме мазмұны кiрiспе бөлiмнен тұруы керек және әдiстеме (немесе әдiстемелер) келесi бөлiмдермен анықталады:
- негiзгi ережеден;
- реактивтер және материалдар (жабдықтар, аппаратура, ыдыстар);
- үлгінi алу;
- анықтауға дайындық;
- анықтаудан өткiзу;
- нәтежелердi өңдеу;
- қауiпсiздiкке талаптар;
- авторлар.
2.2. Әдiстеменiң басында Препараттың әсерлi заттының атауы айқын жазылады (ИСО номенклатурасымен), немесе химиялық тобының аты, объектiге анализ және анықтаудың принципi. Мысалы "Кратэнiң топырақтағы қалдығын жұқа қабықты хромоторгафия мен анықтаудың
әдiстемелiк көрсеткiшi", "Децистiң өсiмдiк объектiлерiндегi қалдығын газды сұйық хромотографиямен анықтаудың әдiстемелiк көрсеткiшi".
2.3. Құжаттың кiрiспе бөлiмiнде әдiстемелердiң мiндетi және қолдану аумағы (әдiстеме) мынандай формулировкамен баяндалады: негiзгi әдiстеме көрсеткiшi ветеринарлық, токсикологиялық - бақылау лабораториясы Ауылшарминнiң және басқа министерства ведомствалары, Препараттардағы Қалдық мөлшерiн анықтау анализi азық-түлiкте, мал
азығы және қоршаған орта объектiлерi, сонымен бiрге санитарлы-эпидемиологиялық бақылау органдары және мекемелерi Денсаулық сақтау iстерi жөнiндегi агенттiгi.
2.3.1. Кiрiспе бөлiмi мазмұны:
- Препаратты өндiрушi-фирма;
- Препараттың саудалық атауы (егер синонимi болса, онда тек
қалдығын анықтауға болатын әдiстi көрсетедi);
- Әсерлi затының атауы ИСО номенклатурасы бойынша
(Халықаралық стандарттау мекемесi);
- Әсерлi заты ИЮПАК номенклатурасы бойнша (ТМД Препараттары жалпы стандартпен);
- структуралық формуласы;
- эмпирическалық формула;
- молекулярлық массасы;
- удельдiк массасы;
- изомерлiк қатары;
- агрегаттық күйi;
- түсі, иісі;
- ұшпалық (бу қысымы мм сын. бағ. 20'С және 40'С;
- суда ергiштiгi және негiзгi органикалық ерiткiш;
- температура балқуы;
- қайнау температурасы және қатуы;
- оталу температурасы және тұтануы;
- бөлiну коэффицентi, егер олар белгiлi болса;
- қысқаша токсикологиялық сипаттама;
- ЖОМ пероралды улылық, терiге өткiр улылығы, ингаляци ондық өткiр улылығы, токсикологиялық ерекше қасиетi (метаболиттiң пайда болу мүмкiндiгi үлген улылығына оларға сипаттама;
- гигиеналық нормативi;
- арналуы Препаратты әсер ету тәсiлi және қолдану объектiсi
(мысалы: картоп танабында гербицид өскiн шыққаннан кейiн);
2.3.2. Құжаттың бiрiншi бөлiм атауы: "Анықтау әдiстемесi (әсерлi зат атауы ИСО бойынша) .. (объект)... тәсiлмен..., мысалы "Конфидорды топырақтан жұқа қабатты хроматографиямен анықтау", "Пикстi мақта
майын-майынан спектрофотометрлiк әдiспен анықтау";
2.3.3. Бөлiмде "Негiзгi ереже" әдiстеменiң негiзi принципi көрсетілуi керек, негiзгi параметрi анықталады және мүмкiндiгiне қарай улы метаболиттердi анықтау. Мысалы," Димилин жұқа силикагелдi қабат хроматография гексанацетон және концентрирленген күкiрт қышқылы экстраты тазалауға әдiстеме негiзделген", "Әдiстеме негiзiнде газахромотографиялық тәсiлмен пиретроидтарды детекторлы жылдамдығы тұрақты рекомбинация жылжымайтын фаза SЕ-30 экстракциядан соң қоспа н-гесан-ацетон және экстрактi колонка силикагелеммен тазалау", "Ертiндiдегi оптикалық тығыздығын анықтауға, пикс құрамдастар".
Егер әсерлi заты басында анықталса метаболиттермен улылық қоспалары, онда оларды тугендеп шығады.
Бөлiмшеге қосу керек:
- метрологиялық сипаттау әдiсi;
- концетрация анықтаудың диапазоны;
- мкг анықтаудың шегi;
- мг/кг, мг/л, мг/куб м. анықтаудың шегi.
Анықтау шегi, арнайы келiсiлген жағдай болмаса, гигеналық
нормативтен аспауы керек;
- үлгiдегi Препараттың стандарттық мөлшерi орташа маңызы
пайыз бойынша;
Дақылдардардағы әртүрлi пайыздық көрсеткiшiн анықтау типтiк анализ, 1 кестенi қарау), қысқа тар аумақтарда Препарат арналған дақылдарға ғана қолдану. Әр ортадан 4 концентрация 6 үлгi өлшенген концентрация шегiмен, барлығы 24 үлгi, стандартқа жеткiлiктi.

Кесте 1
____________________________________________________________________ Субстраттар Типтiк өкiлдерi
____________________________________________________________________
1 2
____________________________________________________________________
Су ас суы және ашық қоймалары
Топырақ үлкен және кiшi сазды топырақ
Ауа жұмыс орны және атмосфера
Жануарладан бұлшық ет ұлпасы (ет),
алынатын азықтар бауыр, май, жұмыртқа, сүт
және сүт өнiмдерi
Дала дақылдары:
- астықтар бидай, қара бидай, жүгерi,
арпа, сұлы, күрiш, бұршақ,
қытай бұршақ
- май өндiрiлетiн күнбағыс, мақта
- техникалық мақта, зығыр,
тоқымаға арналған
- техникалық қант қызылшасы
- жем-шөпке арналған көп жылғы астық тұқымдас
шөптер, жоңышқа, жүгерi
- картоп картоп
- тамыр жемiстiлер сәбiз, қызылша
Көп жылдық жемiс
ағаштары:
- шекiлдеуiктi дақылдар алма, алмұрт
- дәнек жемiстi қараөрiк, шие, өрiк
дақылдар
- шырын жемiстi
дақылдар мандарин, лимон
- жидектер қара және қызыл қарақаттар,
таңкурай, құлпынай
Көкөнiс дақылдары:
- қияр қияр
- қызғанақ қызғанақ
- көксөк аскөк, ақжелек, балдыркөк,
сүтжапырақ, шпинат
- қырыққабат ақбасты қырыққабат
Жабық жердегi
көкөнiстер (теплица) қияр, қызғанақ, бұрыш, жасыл
дақылдар
Бақша дақылдары Қарбыз, қауын, асқабақ
Арнайы дақылдар препараттың қолдану аймағы
анықталып келiсiледi
Есептейдi:
- Әр ортадағы орташа толықтығын пайызбен шығару;
- Сенiм интервалы алты параллельмен (параллель саны);
- анықталған (п) 6 кем болмау);
- ауытқу стандарты S;
- салыстырмалы ауытқу стандарты DS;
- сенiм интервалының орташасы р-0,95 және п= 5.
Орташа стандарттық сандардың мағанасы және сенiм интервалының ортасы төрт концетрацияға есеп жасалынады:
- тең гигиеналық норматив;
- тең қосарланған шектеу табу;
- тең жартылай гигиеналық норматив, онда шектеуден жоғары табылса;
- тең анықтау максимумы.
Егер гигиеналық нормативi қойылмаса, онда орташа көрсеткiшi 4
концентрацияда анықталады белгiлi диапазонда.
Препараттың талғамы әдiсiнiң қатысы, химиялық құрылымына және қолдану аумағына.
Егер қоспада кедергi жасайтын қоспалар болса, онда қонцентрацияны баяндауға мүмкiндiк болып, олардың әсерi анықталады.
2.4. Бөлiмше "Реактивтер және материалдар" қабылданатын реактивтер және материалдар тазалығының дәрежесi стандартқа сай, НТД, сонымен бiрге ертiндiнiң сақталу мерзiмi керектi жүргiзiлетiн зерттеулердiң саны бiр рет жүргiзiлген зерттеулер, немесе сондай мөлшердегi зерттеуллердi пайдалану мүмкiнi әдiстеме бойынша ертiндiлер көлемiн оның iшiнде стандарты дайындау.
Газахроматографиялық әдiстемемен Препараттың қалдық мөлшерiн анықтағанда мiндеттi түрде хроматографаның түрiн, детектор және оның селективтiгi, материал, ұзындығы, хроматографиялық колонка диаметрi, сорбент-таратушы және тұрақты фазалар.
Әдiстемеде Препарат қалдықтарын жұқа қабатты хроматография әдiсiмен анықтауда мiндеттi түрде пластинканың өлшемi көрсетiлуi керек, қабатының қалыңдығы, сорбент маркасы және оның дәнше мөлшерленуi.
Оптикалық әдiспен Препарат қалдығын әдiстеме арқылы анықтауда мiндеттi түрде прибор типi, тип мөлшерi кювет және катодтық лампы типi көрсетiуi керек.
2.5. Бөлiмшеде "Анықтауға дайындық" дайындық жұмыссқа талапқа сай мазмұнды, Препараттың өткен қалдық мөлшерi, оның iшiнде стандарттық дайындалған, градустау және басқа ертiндiлердiң сақталу, мезгiлiн ерiткiштердi тазалау хроматографиялық пластинканы дайындау, хроматографиялық колонкаға нсадок және кондиционир, градус көрсетiлген график жасалынады. Ерiткiштердi тазалау әдiсiн қолданғанда, жалпыға тән өте жақсы толық жазылады.
Топша мiндеттi талапқа сай барлық қондырғыларға керектiлерi анықтауға стандартқа сәйкес НТД, қауiпсiздiк талабы ескерiледi. Анықтайтын заттың құрамы қойылу талабына аналитикалық сигналмен қойылады, градусы көрсетiлген графикпен стандартқа және НТД приборға сай.
Жұқа қабатты хроматография әдiсiн қолданғанда мiндеттi түрде мыналар келтiрледi:
- қозғалмалы ерiткiштi бумен қандырудың тәсiлi және дәрежесi;
- ерiткiштiң жүру өту ұзындығы;
- айқындағыш реактив;
- хроматограмманы өңдеу тәсiлi (қыздыру, сәулеге түсiру, УФ - жарығы т.б,);
- кеңдiгi R (бес анықтаудың ортасы);
^f
- сандық анықтаудың тәсiлi;
- сызықтық диапазонның концентрациясы;
- тұрақтылық уақтша тәсiлдiң дағын хроматограммамен фиксациялау.
Денситометр қолданғанда бөлiмдегi 2.5 негiзгi параметрлерi келтiрiледi.
Препараттың қалдық мөлшерiн анықтауда газды хроматография әдiсi келтiрiледi:
- элюента қатары;
- жылдамдығы оның ағысы;
- детектор типi;
- үлгiнiң қосылу көлемi;
- ұстау уақыты;
- детекирлеудiң сызықтық диапазоны;
- сандық анықтаудың тәсiлi;
- электрометр шкаласының көрсеткiшi;
- өзi жазатын лентаның берiлу жылдамдығы;
Фотоколориметриялық және спектрофотометриялық тәсiлмен анықтау басқыштаушы ерiтдiлердi дайындау әдiсi кесте түрiнде және толқындардың ұзындығы көрсетiлiп, сол арқылы оптикалық тығыздық өлшенедi басқыштаушы ертiндiнiң (кесте 2 қара).

Кесте 2
____________________________________________________________________
Сыңарлары Басқыштаушы ертiндi нөмiрi
Басқыштаушы ертiндi,
оның көлемi 1 2 3 4 5 6 7
____________________________________________________________________
Стандарт ертiндi
пикса, мл 0,0 0,1 0,2 0,4 0,6 0,8 1,0
____________________________________________________________________
Пикстiң құрамы
мкг/мл 0,0 10 20 40 60 80 100
____________________________________________________________________

Препаратты теңестiру жоғары сенiмдi болу үшiн әдiстемеге балама экстрат тазалау қосады.
Газохроматографиалық анықтау калдық мөлшерiн әдiстемеде Препараттың анализi қосу кемiнде екi хроматографиялық колонкада, қозғалмайтын толтырылған фазамен, әртүрлi полярмен қосылады. Әдiстемеде Препараттың қалдық мөлшерiн жұқа қабатты хроматографиямен анықтаудың тәртiбi бойынша хроматографияға баламалы жағдайда қосылады (әртүрлi сорбентер, анықтау реактивi, екiден кем емес жылжымалы ерiткiштер).
2.6. Бөлiмше "нәтиженi өңдеу" алынған мәлiметтердi өңдеу және есептеу формуласы анализдер нәтижесi болуы қажет. Препараттың қалдық құрамы анализделген үлгiде екi-үш параллельдiң ортағын анықтайды.
Әсерi етушi заты бойынша, Препараттың қалдықты мөлшерiн анықтау нәтижелерi бастапқы әсер етушi затқа есептенгендегi улы метаболиттердi анықтау нәтижесiне қосылады.
Улы метаболиттердiң құрамын талданған субстратта жеке анықтайды, бастапқы әсер етушi заттан мынандай жағдайда, егер анализделген құрамы объектiде нормаланатын болса.
2.7. Нормативтiк құжат бөлiмi "Қауiпсiздiк талабы" арнайы техникалық қауiпсiздiктi сақтау мiндеттi қалдық құрамы мөлшерiн анықтау операциясында сәйкестелу "СанЕжН бойынша өсiмдiктердi химиялық жолмен қорғау құралдарын сақтау, тасымалдау, қолданудың ережелерi" Қазақстан Республикасының мемлекеттiк санитарлық бас дәрiгерi N 6.01.003.99 15.02.99 ж. бекiткен.
2.8. "Зерттеушiлер" бөлiмiндегi мазмұнда автор жайлы немесе авторлар ұжымы осы зерттеу әдiстемеге қатысушылар: тегi, аты, әкесiнiң аты, жұмыс орны, почта адресi, телефоны.
Егер зерттеуге бiрнеше авторлар ұжымы қатысқан болса, онда нөмiрленедi тексте әдiстеме сәйкес келетiн бөлiмде араб цифрымен, ал сілтеме жақшаға алынады.
2.9. Құжат мазмұнында әдiстеме жайлы бекiтiлген бұрынғы күшiн жойған (егер бар болса) қайтадан негiзгi әдiстеме көрсеткiшi шыққаны туралы сiлтеменi кездестiру.
Егер әдiстеменiң кейбiр бөлiгi бұрын бекiтiлген болса, онда
бекiтілген нөмiр уақтын және бекіткен мекеменi көрсету.

СТАНДАРТТЫҚ ҮЛГIГЕ ҚОЙЛАТЫН БIРЫҢҒАЙ ТАЛАПТАР (ЭТАЛОН)

Препаратқа стандарттық үлгi (эталон) химиялық құрамы, қатары негiзгi заты бiр тектi 97-99 % кем болмауы керек.
Стандарттық үлгiдегi элементер құрамы өзгермеу керек, өлшеу процесi кезiнде (анализде) сақтаған кезде 2-3 жыл.
Стандарттау титрленген ертiндiде нақты концентрациясы әсерлi заты, реактивi мiндеттi түрде көрсетiледi.

Қосымша 19

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ ШИКIЗАТТАРЫНДА, АЗЫҚ-ТҮЛIКТЕ,
БИОЛОГИЯЛЫҚ ОРТАДА ЖӘНЕ ҚОРШАҒАН ОРТА
ОБЪЕКТIЛЕРIНДЕГI ПРЕПАРАТТЫҢ МИКРОМӨЛШЕРIН
ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ МЕТАБОЛИТТЕРIН АНЫҚТАУ ӘДIСТЕМЕНI
ЖЕТIЛДIРIП БЕЙIМДЕП, МАҚҰЛДАП ЖӘНЕ БЕКIТУДIН
ТӘРТIБI

1. Әдiстеменi бейiмдеу, мақұлдауды жетiлдiру және құжаттарды бектiтуге дайындау келiсiм бойынша өндiрушi - фирма және мекеме арасындағы, келiсiм шарт бойынша жүргiзiледi. Мемлекеттiк стандартизация, метрология және сертификация комитетiмен аттестацияланған "Тiркеулiк сынау системасына қатысатын институттар және мекемелердiң Тiзiмi" қосылады.
2. Әдiстеме нұсқауды жетiлдiру, мақұлдау жұмысы соңында орындаушы Ауылшарминге әдiстеменi бiрыңғай талапқа сай жазылған түрiнде өткiзедi (қосымша 18).
3. Ауылшарминi өндiрушi-фирма берген мақұлдаманы лабораторияның бiрiнiң Денсаулық қорғау iстерi жөнiндегi агенттiгiнiң және бiр токсикологиялық - бақылау лабораториясы Ауылшарминнiң (барлығы екi мақұлдама болады) жiберiледi.
4. Мақұлдаушы қортындысын жетiстiктерi, кемшiлiктерiн әдiстеменiң жазбаша күйде, және практикалық лабораториядағы жағдай өндiрiлдi бұған қоса хроматограмма көшiрмесi немесе басқа техникалық құжаттар анализ нәтижелерi үш үлгiсi, үш қайталау тәжiрбиесi (1-бос, 0,5 ШЖК немесе МЖШ немесе төменгi шектеу анықтауы 2 ШЖК немесе МЖШ, ШЖК немесе МЖШ, немесе үш төменгi) екi одан да күрделi орта.
5. Актi мақұлдауды алған соң әдiстеме Денсаулық қорғау iстерi жөнiндегi агенттiгiмен келiсiледi және Ауылшарминi арқылы ресми түрде бекiтiледi.

Қосымша 20

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
ДЕНСАУЛЫҚ ҚОРҒАУ IСТЕРI ЖӨНIНДЕГI АГЕНТТIГI
Гигиеналық негiздеме N

Химиялық, биологиялық қорғау құралдары және өсiмдiктердiң өсуiн
реттегiштерiне токсикологиялық-гигиеналық баға
Қазақстан Республикасы Денсаулық қорғау iстерi жөнiндегi агенттiгi қараған материалдар токсикологиялық-гигиеналық баға __________________________________________________________________
__________________________________________________________________
тiркелетiн препарат атауы

ауыл шаруашылығында қолдануға санитарлық ереженi, норманы және
гигиеналық нормативтердi сақтағанда рұқсат етiледi
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
қолдану аумағын, шектелуiн көрсету т.б.
және берлiдi N____ Мемлекеттiк гигиеникалық тiркеу.
Бұл Гигиеналық негiздеменiң күшiнде болу мезгiлi ________ жыл
Рецептурасы алу технологиясы қолдану аумағы және жағдайы немесе
препарат қасиетiнде адам денсаулығына қауiптiлiгi анықталғанда, бұл
гигиеналық негiздеме өзгеруi мүмкiн

Гигиеналық негiздеме берiлдi
__________________________________________________________________
мекеме атауы
__________________________________________________________________

Қазақстан Республикасы
Мемлекеттiк бас
санитарлық дәрiгерi ______________________________
"____"_______________ 2000 ж. ______________________________

Қосымша 21

Қазақстан Республикасы Республика Казахстан
Ауыл шаруашылығы Министерство
министрлігі сельского хозяйства

КУӘЛIК

Осы куәлiк берiлдi ________________________________
себебi, Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етiлген
өсiмдiктердi қорғау құралдарының тiркеулiк сынауларын жүргiзудiң,
мемлекеттiк тiркеудiң және тiркеу ережелерiне
_______________________________________________________________
препаративтiк формада

Қазақстан Республикасында тiркелдi
"____"_______________ 2000 ж.____________________________________
_________________________________________________________________
__________________________________________________________________
_________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Бұл куәлiк көрсетiлген препараттарды сатып алуға мiндеттелмейдi

Вице-Министр

Қосымша 22

ТIРКЕУЛIК СЫННАУДЫҢ НӘТЕЖЕСIНЕ
ОТЧЕТ
(Препарат, тiркелушi, мемлекет)

1. Сынақты өткiзушi мекеме атауы.
2. Сынақ жасалған жер.
3. Препарат, препаративтiк форма, әсерлi заты.
4. Дақыл, сорты, екпе ағаштар жасы, отырғызу схемасы.
5. Топырақ (типi, механикалық құрамы, қарашiрiк, рН);
6. Агротехника (алғы дақыл, топырақты өңдеу, тұқымды себу
мезгiлi, себу мөлшерi, қатар аралық енi, егiстi баптау шаралары);
7. Зиянды организмдер;
8. Тәжiрибе вариантары;
9. Тәжiрибе түрi, тәжiрибе мөлдегiнiң ауданы, қайталануы;
10. Препараттың қолдану тәсiлi, және мезгiлi;
11. Бүрiккiштiң түрi, жұмыс сұйықтығының мөлшер шығыны;
12. Ағымдағы жылдың ауа-райы ерекшелiгi (жауын-шашын мөлшерi,
ауаның температурасы);
13. Зиянды организмдерге есепке алудың әдiстемесi;
14. Қосымша әсерiнiң байқалуы;
15. Өнiмдi есепке алудың әдiстемесi;
16. Биологиялық және шаруашылық тиiмдiлiгi (кестелер);
17. Препараттың қалдық мөлшерiнiң құрамы;
18. Препараттың өнiм сапасына биологиялық көрсеткiшiне әсерi.
19. Тәжiрбие нәтежесiн талдау, қортындылау;
20. Қолдану регламентiне, ұсыныс;
Отчетқа тiркеулiк сынауларды жүргiзушiлердiң қолдары қойылады және мекеме жетекшiсiмен бекiтiлiп, гербi бар мөрi басылады.