РҚАО-ның ескертпесі!
Келісімнің қолданысы тоқтатылды - ҚР 24.12.2014 № 266-V Заңымен.
Алматыда 1997 жылғы 7 тамызда жасалған Қазақстан Республикасының
Үкіметі, Қырғыз Республикасының Үкіметі және Өзбекстан Республикасының
Үкіметі арасындағы халықтың көші-қон процестерін реттеу туралы келісім
бекітілсін.
Қазақстан Республикасының
Президенті
ПРЕМЬЕР-МИНИСТРЛЕР КЕҢЕСI
Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қырғыз Республикасының
Үкіметі және Өзбекстан Республикасының Үкіметі арасындағы
халықтың көші-қон процестерін реттеу туралы келісім
Бұдан былай Тараптар деп аталатын Қазақстан Республикасының Yкiметi, Қырғыз Республикасының Yкiметi және Өзбекстан Республикасының Yкiметi,
1997 жылы 10 қаңтарда Бiшкек қаласында қол қойылған Қазақстан Республикасының, Қырғыз Республикасының және Өзбекстан Республикасының арасындағы мәңгiлiк достық туралы шартты негiзге ала отырып;
халықаралық құқық нормаларын басшылыққа алып;
өз азаматтарының құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғауды қамтамасыз етудi басым мiндет деп санай отырып;
халықтың көшi-қон процестерiн реттеу саласында Тараптардың ынтымақтастығы үшiн құқықтық негiздi қамтамасыз етуге ұмтыла отырып;
Тараптар мемлекеттерiнiң аумағында заңсыз көшi-қонның алдын алу мен
жолын кесу жөнiндегi ынтымақтастықты көшi-қон процестерiн реттеудiң
маңызды бағытының бiрi ретiнде қарастыра отырып;
төмендегiлер туралы келiсiмге келдi:
1-бап
Осы Келiсiм көшi-қон процестерiн реттеу саласындағы Тараптардың
ынтымақтастығының негiзгi бағыттарын белгiлейдi.
Оның күшi Тараптар мемлекеттерiнiң азаматтарына қолданылады, олар
өздерiнiң тұрып жатқан елдерiне қарамастан, Тараптар мемлекеттерiнiң
азаматтығын куәландыратын құжатты көрсету арқылы басқа Тараптар
мемлекеттерiнiң аумағына келе алады немесе одан кете алады.
Тараптар адамдарды кез келген көшi-қонға мәжбүрлеуге жол бермеудi
таниды.
2-бап
Осы Келiсiмде қолданылатын терминдердiң мынадай мағынасы бар:
Көшiп-қонушы - өзiнiң тұрақты тұрып жатқан мемлекетiн өз еркiмен тастап кетушi және басқа мемлекеттiң аумағына келетiн мемлекеттiң бекiтiлген квотасы шегiнде келуiне рұқсат алушы адам.
Көшiп-қонушының отбасы мүшелерi - жұбайы (зайыбы), олардың ата-анасы,
кәмелетке толмаған балалары, оның iшiнде асырап алған балалары, сондай-ақ
ата-аналары немесе қамқоршылары жоқ, кәмелетке толмаған аға-iнiлерi,
апа-сiңлiлерi, қарындастары және басқа да оның асырауындағы еңбек етуге
қабiлетсiз туған-туыстары.
Кететiн мемлекет - көшiп-қонушының бұрынғы тұрақты тұрған мемлекетi.
Келетiн мемлекет - көшiп-қонушы аумағына келген мемлекет.
3-бап
Осы Келiсiм:
а) босқындарға;
б) көшiп-қонушы еңбекшiлерге;
в) бейбiтшiлiкке және адамзатқа қарсы қылмыс жасаған адамдарға;
г) соңғы 15 жылда ауыр қылмыс жасаған адамдарға немесе егер оларға
қатысты қылмыстық iс қозғалған болса;
д) СПИД жұқтырған, маскүнемдiк пен нашақорлықтан азап шегетiн және
ерекше жұқпалы ауру жұқтырған адамдарға;
е) мемлекеттiк, кооперативтiк, қоғамдық немесе өзге де ұйымдар мен
мекемелер, жеке адамдар алдындағы өздерiнiң мүлiктiк және қызметтiк
мiндеттемелерiн орындағанға дейiн келуi кейiнге қалдырылған адамдарға;
ж) халықаралық ұйымдардағы немесе дипломатиялық өкiлдiктердегi
жұмысына, сондай-ақ оқуына, жеке және iскерлiк (қызметтік) сапарларына
байланысты кез келген Тарап аумағында уақытша жүрген адамдарға
қолданылмайды.
4-бап
Көшiп-қонушыларға келетiн мемлекеттiң заңдарына және халықаралық
құқық нормаларына сәйкес рұқсат берiледi.
5-бап
Әрбiр Тарап әрбiр күнтiзбелiк жылға көшiп келу квотасын белгiлеуге құқылы болады, ол көшiп келушiлердiң шектi санын, оларды қабылдауға, жайғастыруға, көндiктiру мен жұмысқа орналастыруға қажеттi материалдық-қаржылық ресурстарды, сондай-ақ олар қоныстануға тиiстi аймақтарды белгiлейдi.
Тараптар бiр мемлекеттiң аумағына өз бетiмен қоныстанатын адамдардың құқығын таниды. Өз бетiмен қоныстанушы адамдарға осы Келiсiмнiң ережелерi қолданылмайды.
6-бап
Тараптар өз аумағында көшiп келушiлердiң және олардың отбасы мүшелерiн зорлық-зомбылық және қорқыту нысанындағы кез келген әрекеттен, сондай-ақ жынысының, нәсiлiнiң, тiлiнiң, дiнi мен нанымының, саяси және өзге көзқарастарының, ұлттық, этникалық немесе әлеуметтiк тегiнiң белгiсi, экономикалық, мүлiктiк және отбасылық жағдайы бойынша лауазымды адамдар тарапынан да және жеке адамдардың, топтардың, қоғамдық бiрлестiктер мен басқа да ұйымдардың өзге де әрекеттерiнен Тараптар мемлекеттерiнiң заңдарына сәйкес қорғауды қамтамасыз өтедi.
7-бап
Көшiп-қонушы мен оның отбасы мүшелерiнiң:
а) көшiп кететiн мемлекеттiң заңдарына сәйкес оның ұлттық игiлiгi болып табылатын, мәдени құндылықтарға жататын шектеулердi есепке ала отырып, көшiп кететiн мемлекеттен көшiп кеткенге дейiнгi өздерiнiң жеке меншiгiндегi мәлiмденген барлық жылжымайтын мүлiктердi әкетуге;
б) өздерiнiң жеке меншiгi болып табылатын мүлiктердi сатуға немесе өзгеше билiк етуге және кететiн мемлекеттен әкетуге, сондай-ақ кететін мемлекеттiң валюталық реттеу саласындағы заңдарына сәйкес, мәлiмденген тәртiппен алынған ақшалай қаражатты келетiн мемлекетке әкелуге;
в) кететiн мемлекеттiң банк мекемелерiнде орналастырылған жеке ақша салымдары мен активтердi келетiн мемлекеттiң банк мекемелерiне кететiн мемлекеттiң заңдарына сәйкес аударуға;
г) көшiп кететiн мемлекеттiң аумағында өзiне меншiк құқығымен тиесiлi жылжымалы және жылжымайтын мүлiктердi, ақшалай салымдар мен активтердi қалдыруға, оларды иеленуге, пайдалану мен билiк етуге қатысты құқықты жүзеге асыруға құқығы бар.
Жылжымалы және жылжымайтын мүлiктi оның меншiк иесi мемлекеттiң шегiнен тыс тұрақты тұратын адам болып табылады немесе көшiп кеткен мемлекеттiң азаматы болып табылмайды деген негiзбен, көшiп кеткен мемлекеттiң заңдарында көзделгеннен өзге жағдайларда көшiп кеткен мемлекеттiң өкiмет билiгi орындары иелiктен ала алмайды.
8-бап
Мемлекеттiк, муниципальдық (коммуналдық) немесе ведомстволық тұрғын үйге қатысты көшiп кеткен елдiң мемлекетi көшiп-қонушылар мен олардың отбасы мүшелерiне нақты иеленiп отырған тұрғын үйдi жекешелендiруге және көшiп кеткен мемлекеттiң заңына сәйкес жеке және заңды тұлғалармен мәмiлелер жасауға құқығын бередi.
Мәмiлелер нәтижесiнде алынған қаражат тиiстi салықтар мен алымдарды төлегеннен кейiн көшiп-қонушының меншiгi болып табылады.
Көшiп-қонушылар меншiгiне жататын мүлiкке иелiк етудi, пайдалануды және билiк етудi жүзеге асырады.
Бiр жағынан, көшiп-қонушылар мен олардың отбасы мүшелерiнiң, екiншi жағынан, мүдделi адамдардың арасындағы көшiп кеткен мемлекет аумағында тұрған меншiкке қатысты азаматтық-құқықтық даулар көшiп кететiн мемлекеттiң аумағында және оның заңдары мен осы Келiсiмге сәйкес сот тәртiбiмен шешiледi.
Көшiп келетiн мемлекеттiң құзыреттi органдары аталған дау бойынша көшiп кеткен мемлекеттiң соттарының заңды күшiне енген шешiмiн, оның ішiнде көшiп келген мемлекеттiң аумағында орындалуға мақсат қойылған шешiмдi таниды.
9-бап
Көшiп кеткен мемлекет көшiп қонушыларға және оның отбасы мүшелерiне өздерiнiң меншiгiндегi тұрғын үй мен басқа мүлiктi сатуға немесе басқа нысанда билiк етуге кедергi келтiрмейдi.
Тараптар көшiп-қонушыларға Тараптар мемлекеттерiнiң заңдарында белгiленген тәртiпке сәйкес жасалатын тұрғын үйлердi алмастыруға кедергi келтiрмейдi.
10-бап
Тараптар көшiп-қонушыларды және олардың отбасы мүшелерiн өз жеке мүлiктерiн әкелуге және әкетуге шектеуден босатуды қамтамасыз етедi (көшiп кеткен мемлекеттiң заңымен әкетуге және көшiп келген мемлекеттiң заңымен әкелуге тыйым салынған заттарды қоспағанда).
Кеден баждарына, салықтарға және осыған байланысты алымдарға
жасалатын төлемдер Тараптар мемлекеттерiнiң заңдарына сәйкес жүргiзiледi.
Әкетiлетiн ақша қаражаттары мен аударылатын ақшалай салымдар мен
активтер, аударым бойынша қызметтерге ақы төлегендерiн қоспағанда, алымдар
мен баждардан босатылады.
11-бап
Тараптар көшi-қон процестерiн реттеуге бағытталған өздерiнiң ұлттық
заңдары мен нормативтiк актiлерiн жақындастыруға шаралар қабылдайды.
Тараптар өз қызметтерiн:
- шекаралардағы бақылау линияларындағы ынтымақтастық;
- көшiп келушiлердiң статистикалық есебiн жүргiзудегi ақпараттық
өзара ықпалдастық;
- заңсыз көшi-қонның алдын алу мен жолын кесуге бiрыңғай көзқараспен
келу салаларында жандандырады.
12-бап
Тараптар бiр-бiрiн:
- көшi-қон саласындағы ұлттық заңдар мен басқа да нормативтiк актiлер
туралы;
- Тараптар мемлекеттерiнiң аумағына кетуге рұқсат беру үшiн
құжаттарды ресiмдеуге қойылатын талаптардың өзгерiстерi туралы хабардар
етедi.
13-бап
Көшi-қон жөнiндегi жұмыстарды үйлестiру және осы Келiсiмдi сақтауға
бақылау жасауды Тараптар:
Қазақстан Республикасы - Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты
әлеуметтiк қорғау министрлiгiне;
Қырғыз Республикасы - Қырғыз Республикасының Еңбек және әлеуметтiк
қорғау министрлiгiне;
Өзбекстан Республикасы - Өзбекстан Республикасының Еңбек
министрлiгiне жүктейдi.
14-бап
Осы Келiсiмдi түсiндiруге және қолдануға байланысты барлық мәселелер Тараптардың консультациялары мен келiссөздерi арқылы шешiледi. Тараптардың өзара келiсiмi бойынша осы Келiсiмге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлуi мүмкiн, олар осы Келiсiмнiң ажырағысыз бөлiгi болып табылатын
хаттамалармен ресiмделедi.
15-бап
Осы Келiсiм оны күшiне енгiзу үшiн қажетті оған қол қойған
Тараптардың iшкi мемлекеттiк рәсiмдердi орындауы туралы соңғы хабарламаны
депозитарийге сақтауға берген күнiнен бастап күшiне енедi және 5 жыл бойы
күшiнде болады. Өзара уағдаластық бойынша Тараптар оның қолданылу мерзiмiн
ұзарта алады.
Әрбiр Тарап Келiсiмнен өзiнiң шығу ниетi туралы кемiнде 6 ай бұрын
депозитарийге ресми жазбаша хабарлама жiберу арқылы өзiнiң Келiсiмге
қатысуын тоқтата алады.
1997 жылдың 7 тамызында Алматы қаласында орыс тiлiндегi бiр дана
түпнұсқада жасалды.
Түпнұсқа дана Қазақстан Республикасының, Қырғыз Республикасының және
Өзбекстан Республикасының Мемлекетаралық Кеңесiнiң Атқару комитетiнде
сақтаулы тұрады, ол әрбір қатысушы мемлекетке оның куәландырылған
көшiрмесiн жiбередi.
Қазақстан Қырғыз Өзбекстан
Республикасының Республикасының Республикасының
Yкiметi үшiн Yкiметi үшiн Yкiметi үшiн
Мамандар:
Қасымбеков Б.А.
Икебаева Ә.Ж.
