1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1. 2003 жылғы 20 маусымдағы Қазақстан Республикасының Жер кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 13, 99-құжат; 2005 ж., № 9, 26-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; № 3, 22-құжат; № 11, 55-құжат; № 12, 79, 83-құжаттар; № 16, 97-құжат; 2007 ж., № 1, 4-құжат; № 2, 18-құжат; № 14, 105-құжат; № 15, 106, 109-құжаттар; № 16, 129-құжат; № 17, 139-құжат; № 18, 143-құжат; № 20, 152-құжат; № 24, 180-құжат; 2008 ж., № 6-7, 27-құжат; № 15-16, 64-құжат; № 21, 95-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 2-3, 18-құжат; 13-14, 62-құжат; № 15-16, 76-құжат; № 17, 79-құжат; № 18, 84, 86-құжаттар; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 24, 146-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 5, 43-құжат; № 6, 49, 50-құжаттар):
1) бүкіл мәтін бойынша «(республикалық маңызы бар қаланың, астананың), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың)», «(республикалық маңызы бар қала, астана), аудандар (облыстық маңызы бар қалалар)», «(республикалық маңызы бар қаланың, астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың)», «облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)», «облыс (республикалық маңызы бар қала, астана)», «Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)», «облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)», «Облыстар (республикалық маңызы бар қала, астана)», «облыстардың (республикалық маңызы бар қала, астана)», «Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)», «(облыстық маңызы бар қалалардың)», «(облыстық маңызы бар қаланың)» деген сөздер тиісінше «, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың», «, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың», «облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың», «Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың», «облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың», «Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың», «, облыстық маңызы бар қалалардың», «, облыстық маңызы бар қаланың» деген сөздермен ауыстырылсын;
2) мынадай мазмұндағы мазмұнмен толықтырылсын:
«Мазмұны
1-бөлiм. Негізгі ережелер
1-тарау. Жалпы ережелер
1-бап. Қазақстан Республикасының жер қоры
2-бап. Жердi санаттарға жатқызу, оларды бiр санаттан басқасына ауыстыру
3-бап. Жерге меншiк
4-бап. Жер заңнамасының қағидаттары
5-бап. Жер заңнамасының мiндеттерi
6-бап. Жер заңнамасы
7-бап. Халықаралық шарттар
8-бап. Жердi аймақтарға бөлу
9-бап. Жер үшiн төленетiн төлемдер
10-бап. Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкалары және жер учаскесiнiң кадастрлық (бағалау) құны
11-бап. Жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерi
12-бап. Кодексте пайдаланылатын негiзгi ұғымдар
2-тарау. Мемлекеттік органдардың жер қатынастары саласындағы құзыреті
13-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыретi
14-бап. Орталық уәкілетті органның және оның аумақтық органдарының құзыреті
14-1-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың уәкілетті органдарының құзыреті
15-бап. Жергiлiктi өкiлдi органдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарының құзыретi
16-бап. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының құзыреті
17-бап. Аудандық (қалалардағы аудандардан басқа) атқарушы органның құзыретi
18-бап. Облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органының құзыреті
19-бап. Аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округтер әкiмдерiнiң құзыретi
19-1-бап. Арнайы экономикалық аймақ әкімшілігінің құзыреті
2-бөлiм. Жерге меншік құқығы, жер пайдалану құқығы және жерге өзге де заттық құқықтар
3-тарау. Жерге меншік құқығы
20-бап. Жерге меншiк құқығының түрлерi
21-бап. Меншiк құқығының мазмұны
22-бап. Жер учаскесiне меншiк құқығының туындауы
23-бап. Азаматтар мен заңды тұлғалардың жер учаскелерiне меншiгi
24-бап. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерге меншiк құқығы
25-бап. Жеке меншiк құқығын iске асыру
26-бап. Жерге мемлекеттiк меншiк
27-бап. Мемлекеттiк меншiк құқығын iске асыру
4-тарау. Жер пайдалану құқығы
28-бап. Жер пайдалану құқығының режимі
29-бап. Жер пайдалану құқығының түрлерi
30-бап. Жер пайдалану құқығының субъектiлерi
31-бап. Жер пайдалану құқығының туындауы
32-бап. Жер пайдалану құқығын табыстау
33-бап. Жер пайдалану құқығын беру
34-бап. Тұрақты жер пайдалану құқығы
35-бап. Уақытша жер пайдалану құқығы
36-бап. Уақытша өтеусiз жер пайдалану құқығы
37-бап. Уақытша өтеулi жер пайдалану (жалдау) құқығы
38-бап. Кейiнгi жер пайдалану (қосалқы жалдау) құқығы
39-бап. Мемлекеттiк жер пайдаланушылардың құқықтық жағдайының ерекшелiктерi
40-бап. Жер пайдалану құқығының әмбебап құқықтық мирасқорлық тәртiбiмен ауысуы
41-бап. Қызметтiк жер телiмi
5-тарау. Жер учаскесі - меншік құқығының, жер пайдалану құқығының және өзге де заттық құқықтардың объектісі ретінде
42-бап. Жер учаскесiне құқық шектерi
43-бап. Жер учаскесiне құқықты табыстау тәртiбi
44-бап. Жер учаскелерiн объектiлер құрылысы үшiн беру
45-бап. Құрылысқа байланысты емес жер учаскелерiн беру
46-бап. Оралмандарға жер учаскелерiн беру
47-бап. Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiне құқықтар алу
48-бап. Мемлекеттiк меншiктегi жер учаскелерiне құқықтарды сауда-саттықта (конкурстарда, аукциондарда) алу
49-бап. Мемлекет меншiгiндегi жер учаскелерiн төлеу мерзiмiн ұзартып сату кезiнде оларға құқықтар алу
49-1-бап. Жер учаскесінің нысаналы мақсатын өзгерту тәртібі
49-2-бап. Жерді резервте қалдыру
50-бап. Жер учаскелерiн беру нормалары
51-бап. Бөлiнетiн және бөлiнбейтiн жер учаскелерi
52-бап. Жер учаскесiне құқық және онда орналасқан үйге (құрылысқа, ғимаратқа) құқық
53-бап. Жер учаскесiне ортақ меншiк немесе ортақ жер пайдалану
54-бап. Ортақ меншiктегi немесе ортақ жер пайдаланудағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесiн пайдалану тәртiбi
55-бап. Ортақ үлестiк меншiктегi ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер үлестерiмен жасалатын мәмiлелер
56-бап. Ортақ үлестiк меншiктегi немесе ортақ үлестiк жер пайдаланудағы жер үлесiн айқындау тәртiбi
57-бап. Ортақ үлестiк меншiктегi (ортақ үлестiк жер пайдаланудағы) жер учаскесiн бөлісу және одан үлестi бөлiп шығару
58-бап. Ортақ бiрлескен меншiктегi (ортақ бiрлескен жер пайдаланудағы) жер учаскесiн бөлiсу
59-бап. Бөлiнбейтiн деп танылған жер учаскесiн бөлуге жол берiлмейтiндiгi
60-бап. Жер учаскесiне ерлi-зайыптылардың ортақ меншiгi
61-бап. Ортақ жер учаскесiндегi жылжымайтын мүлiкке меншiк құқығы
62-бап. Бiрнеше пәтерi және (немесе) кiсi тұрмайтын үй-жайлары бар үйдiң жанындағы және кондоминиумның басқа да объектiлерiндегi жер учаскесiне құқық
63-бап. Жеке меншiктегi жер учаскесiнен және жер пайдалану құқығынан өндіріп алу
6-тарау. Жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылардың жер учаскелерін пайдалану кезіндегі құқықтары мен міндеттері
64-бап. Жер учаскелерiнiң меншiк иелерi мен жер пайдаланушылардың жер учаскелерiн пайдалануға құқықтары
65-бап. Жер учаскелерiнiң меншiк иелерi мен жер пайдаланушылардың жер учаскелерiн пайдалану жөнiндегi мiндеттерi
66-бап. Осы Кодекске орай жер учаскесiне құқықтар тиесiлi болмайтын жер учаскелерiнiң меншiк иелерi мен жер пайдаланушылардың құқықтары мен мiндеттерi
7-тарау. Сервитуттар
67-бап. Сервитут туындауының негiздерi
68-бап. Жеке тұлғаның бөтен жер учаскелерiнде болу және солар арқылы өту құқығы
69-бап. Көршi немесе өзге де жер учаскесiн шектеулi пайдалану құқығы
70-бап. Уақытша (маусымдық) пайдаланылатын мал айдау жолдары
71-бап. Жер учаскелерiн iздестiру жұмыстары үшiн пайдалану
72-бап. Басқа да сервитуттар
73-бап. Жер учаскесiне құқық ауысқан кезде сервитуттың сақталуы
74-бап. Сервитуттың тоқтатылуы
75-бап. Сервитутты тiркеу
8-тарау. Жер учаскесі мен жер пайдалану құқығын кепілге салу
76-бап. Кепiлдiң нысанасы
77-бап. Жер учаскесiн және жер пайдалану құқығын кепiлге салуды шектеу
78-бап. Үйлер (құрылыстар, ғимараттар) бар жер учаскесiн немесе сондай жер учаскесiне жер пайдалану құқығын кепiлге салу
79-бап. Жер учаскелерiн және жер пайдалану құқығын кепiлге салу тәртiбi
80-бап. Жер учаскесiн немесе жер пайдалану құқығын кепiлге салуды тiркеу
9-тарау. Жер учаскесіне меншік құқығын, жер пайдалану құқығын және өзге де заттық құқықтарды тоқтату
81-бап. Жер учаскесiне жеке меншiк құқығын немесе жер пайдалану құқығын тоқтату негiздерi
82-бап. Жеке меншiк құқығынан немесе жер пайдалану құқығынан бас тарту
83-бап. Меншiк иесiнiң немесе жер пайдаланушының мiндеттемелерi бойынша жер учаскесiнен немесе жер пайдалану құқығынан өндiрiп алу
84-бап. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесiн мәжбүрлеп иеліктен шығарудың жалпы ережелері мен қағидаттары
85-бап. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесiн мәжбүрлеп иеліктен шығару
86-бап. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесiн мәжбүрлеп иеліктен шығару кезіндегі меншiк иесiнiң немесе мемлекеттiк емес жер пайдаланушының құқықтары
87-бап. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесiн мәжбүрлеп иеліктен шығару кезінде оның құнын өтеу
88-бап. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесiн сот шешiмi бойынша алып қою
89-бап. Мемлекет мұқтажы үшiн жер учаскесiн мемлекеттiк жер пайдаланушыдан алып қою
90-бап. Жекелеген санаттағы жердi алып қоюды шектеу
91-бап. Төтенше жағдайлар кезiнде жер учаскесiн уақытша алып қою
92-бап. Мақсаты бойынша пайдаланылмаған жер учаскесiн меншiк иесiнен және жер пайдаланушыдан мәжбүрлеп алып қою
93-бап. Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып пайдаланылған жер учаскесiн меншiк иесiнен және жер пайдаланушыдан мәжбүрлеп алып қою
94-бап. Мақсаты бойынша пайдаланылмаған не Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып пайдаланылған жер учаскесiн мәжбүрлеп алып қою тәртiбi
95-бап. Тәркiлеу
96-бап. Меншiк құқығы немесе жер пайдалану құқығы тоқтатылған жағдайда жер учаскесiн бағалау
3-бөлiм. Жер санаттары
10-тарау. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер
97-бап. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер ұғымы және оның құрамы
98-бап. Ауыл шаруашылығы алқаптарын бiр түрден екiншiсiне ауыстыру тәртiбi
99-бап. Инженерлiк тұрғыда әзiрленген суармалы жердi пайдалану
100-бап. Арнайы жер қоры
101-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзуге арналған жер учаскелерi
102-бап. Өзiндiк қосалқы шаруашылыққа, бағбандыққа және саяжай құрылысына арналған жер учаскелерi
103-бап. Жекешелендiрiлетiн мемлекеттiк ауыл шаруашылығы ұйымдарының жер учаскесiн бөлiсу
104-бап. Ұзақ мерзiмдi пайдаланылатын мал айдау жолдары
105-бап. Ауыл шаруашылығы өндiрiсiндегi шығасының орнын толтыру
106-бап. Ауыл шаруашылығы өндiрiсiндегi шығасыны өтеу тәртiбi
11-тарау. Елді мекендер жері
107-бап. Елдi мекендер жерi ұғымы мен оның құрамы
108-бап. Елдi мекендердiң шекарасын (шегiн) белгiлеу және өзгерту
109-бап. Елдi мекендердiң жерiн пайдалану
110-бап. Қала маңындағы аймақтар
12-тарау. Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс жері және ауыл шаруашылығынан өзге мақсатқа арналған жер
111-бап. Өнеркәсiп, көлiк, байланыс жерi және ауыл шаруашылығынан өзге мақсатқа арналған жер ұғымы және оның құрамы
112-бап. Өнеркәсiп жерi
113-бап. Көлiк жерi
114-бап. Темiр жол көлiгiнiң жерi
115-бап. Автомобиль көлiгiнiң жерi
116-бап. Теңiз және iшкi су көлiгiнiң жерi
117-бап. Әуе көлiгiнiң жерi
118-бап. Құбыр тасымалы көлiгiнiң жерi
119-бап. Байланыс және энергетика жерi
120-бап. Қорғаныс қажеттерiне арналған жер
121-бап. Жердi ерекше шарттармен пайдалану аймақтары
13-тарау. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері, сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жер
122-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерi
123-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың күзет аймақтарының жерлерi
124-бап. Жердi ерекше қорғалатын табиғи аумақтар санатына жатқызу
125-бап. Сауықтыру мақсатындағы жер
126-бап. Рекреациялық мақсаттағы жер
127-бап. Тарихи-мәдени мақсаттағы жер
14-тарау. Орман қорының жері
128-бап. Орман қорының жерi ұғымы және оның құрамы
129-бап. Орман қорының жерiн ауыл шаруашылығы мақсаттары үшiн жер пайдалануға беру
130-бап. Орман қорының жерiн жердiң басқа санаттарына ауыстырудағы шектеулер
131-бап. Орман шаруашылығы өндiрiсiндегi шығасыны өтеу
15-тарау. Су қорының жері
132-бап. Су қорының жерi ұғымы және оның құрамы
133-бап. Су қорының жерiне меншiк құқығы
134-бап. Су айдындары жағалауынан су қорғау аймақтары мен белдеулерiне жер бөлiп шығару
135-бап. Су қоры жерiнiң құрамынан жер учаскелерiн беру
136-бап. Су қорының жерiн пайдалану тәртiбi
136-1-бап. Су қорының жерлерін басқа санаттағы жерлерге ауыстыру тәртібі
16-тарау. Босалқы жер
137-бап. Босалқы жер құрамы
138-бап. Босалқы жердi беру
4-бөлiм. Жерді қорғау, мемлекеттік бақылау, жерге орналастыру, мониторинг және жер кадастры
17-тарау. Жерді қорғау
139-бап. Жердi қорғаудың мақсаттары мен мiндеттерi
140-бап. Жердi қорғау
141-бап. Топырақта зиянды заттардың жол берiлетiн шектегi қоспаларының нормативтерi
142-бап. Жердiң жай-күйiне әсер ететiн үйлердi (құрылыстарды, ғимараттарды) және басқа да объектiлердi жобалау мен пайдалануға беруге қойылатын экологиялық, санитариялық-гигиеналық және өзге де арнайы талаптар
143-бап. Радиоактивтi ластануға ұшыраған және ядролық қару сынақтары өткiзiлген жер
18-тарау. Жерді пайдалану мен қорғауды мемлекеттік бақылау
144-бап. Жердi пайдалану мен қорғауды мемлекеттiк бақылаудың мiндеттерi
145-бап. Жердi пайдалану мен қорғауды мемлекеттiк бақылауды ұйымдастыру және оны жүзеге асыру тәртiбi
146-бап. Жердi пайдалану мен қорғауды мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар
147-бап. Жердi пайдалану мен қорғауды мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын органның функциялары
148-бап. Жердi пайдалану мен қорғауды мемлекеттiк бақылауды жүзеге асыратын органдардың лауазымды адамдарының құқықтары мен мiндеттерi
19-тарау. Жерге орналастыру, мемлекеттік жер кадастры және жер мониторингі
149-бап. Жерге орналастырудың мақсаты мен мазмұны
150-бап. Жерге орналастыруды жүргiзу
151-бап. Жерге орналастыру процесi
152-бап. Мемлекеттiк жер кадастры
153-бап. Мемлекеттiк жер кадастрының мазмұны
154-бап. Жер учаскелерiн тiркеу мақсаты үшiн есепке алу
155-бап. Қазақстан Республикасының аумағын кадастрлық бөлу
156-бап. Жер-кадастр құжаттамасы
157-бап. Мемлекеттiк жер кадастрын жүргiзу тәртiбi
158-бап. Мемлекеттiк жер кадастрының мәлiметтерiн беру және кадастр ақпаратын пайдалану
159-бап. Жер мониторингi
160-бап. Жер мониторингiнiң мiндеттерi
161-бап. Жер мониторингiн жүргiзу
162-бап. Жер мониторингi ақпаратын алу мен пайдалану әдiстерi
163-бап. Жер қатынастарын жүзеге асыруды қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларды қаржыландыру
5-бөлiм. Жер заңнамасының орындалуын қамтамасыз ету және қорытынды ережелер
20-тарау. Меншік құқығы мен жер пайдалану құқығын қорғау және шығынды өтеу
164-бап. Меншiк құқығы мен жер пайдалану құқығын қорғау
164-1-бап. Жер учаскесін бөгденің заңсыз иеленуінен қайтаруды талап ету
165-бап. Меншiк иелерiне немесе жер пайдаланушыларға келтiрiлген шығынды өтеудiң негiздерi
166-бап. Шығынды өтеу тәртiбi
167-бап. Жер даулары
168-бап. Қазақстан Республикасының жер заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылық
21-тарау. Қорытынды ережелер
169-бап. Осы Кодекстiң қолданылу тәртiбi»;
3) 2-баптағы «, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкімі» деген сөздер алып тасталсын;
4) 8-бап мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Елді мекендерде жерді аймақтарға бөлу бағалау аймақтарының шекараларын және жер учаскелеріне төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерін айқындау мақсатында жүргізіледі.»;
5) 9-бапта:
3-тармақтың бірінші бөлігінде:
бірінші абзацтағы «Жер учаскелерiн мемлекеттiк меншiктен жеке меншiкке беру өтеулі негізде» деген сөздер «Жер учаскелерiн мемлекеттiк меншiктен жеке меншiкке өтеулі негізде сату» деген сөздермен, «не төлеу мерзімін ұзартып сату арқылы жүргізіледі» деген сөздер «не төлеу мерзімі ұзартылып жүзеге асырылады» деген сөздермен ауыстырылсын;
2-2) тармақша «тізбесін» деген сөзден кейін «және тізбеге енгізу үшін таңдау критерийлерін» деген сөздермен толықтырылсын;
5) тармақта:
бірінші бөлік «нысаналы мақсаты өзгерген жағдайда» деген сөздерден кейін «, осы Кодекстің 44-бабының 6-тармағында белгіленген шартпен елді мекеннің бас жоспарында көзделген объектілерді салу үшін берілген жер учаскесін қоспағанда,» деген сөздермен толықтырылсын;
мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Жергілікті атқарушы орган осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген ерекше жағдайда жер учаскесінің нысаналы мақсаты өзгергенде жер учаскесінің бюджетке төлеуге жатпайтын кадастрлық (бағалау) құнының сомасын жер учаскесінің орналасқан жері бойынша жергілікті өкілді органмен келіседі.»;
6) 10-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелері жеке меншікке берілген, оларды мемлекет немесе мемлекеттiк жер пайдаланушылар жалға берген кезде жер учаскелерi үшiн төлемақының базалық ставкаларын, жалдау құқығын сату төлемақысының мөлшерiн және мемлекеттік меншіктегі және жер пайдалануға берілмеген жер учаскелеріне жекеше сервитут белгілеу үшін төлемақының мөлшерін Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi.
Жер учаскелерi жеке меншiкке берiлген кезде олар үшiн төлемақының базалық ставкалары облыс орталықтарында, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада, облыстық және аудандық маңызы бар қалаларда, кенттер мен ауылдық елді мекендерде жергілікті жағдайлар мен ерекшеліктерге қарай облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың өкілді және атқарушы органдарының бірлескен шешімдерімен белгiленедi.
Бұл ретте жер учаскелерiн пайдалану төлемақысының ставкалары жер салығы ставкаларының мөлшерiнен төмен болып белгiленбейдi.
Жалдау құқығын сату төлемақысы нақты жер учаскесiнiң кадастрлық (бағалау) құнына қарай сараланып белгiленедi.»;
7) 11-баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде:
«Түзету коэффициенттерi мен аудандық маңызы бар қалалардағы, кенттер мен ауылдық елдi мекендердегi аймақтардың шекаралары» деген сөздер «Аудандық маңызы бар қалалардағы, кенттер мен ауылдық елдi мекендердегi бағалау аймақтарының шекаралары және жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттерi» деген сөздермен ауыстырылсын;
«(республикалық маңызы бар қалада, астанада) - облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың)» деген сөздер «, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада - облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың» деген сөздермен ауыстырылсын;
8) 12-бап мынадай мазмұндағы 4-1) тармақшамен толықтырылсын:
«4-1) бағалау аймақтарының шекарасы – инфрақұрылымның даму деңгейіне қарай мемлекет беретін жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкаларына түзету коэффициенттері белгіленетін елді мекендер аумағының бір бөлігінің шекарасы;»;
9) 13-бапта:
4) тармақшадағы «құжаттардың» деген сөз «сәйкестендіру құжаттарының» деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 7-1) және 7-2) тармақшалармен толықтырылсын:
«7-1) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді ұтымды пайдалану қағидаларын бекіту;
7-2) аумақтық сулар алып жатқан жер учаскелерін жасанды ғимараттар салу үшін беру қағидаларын бекіту;»;
9) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«9) бір облыстың, республикалық маңызы бap қаланың, астананың аумағындағы жерді басқа облысқа, республикалық маңызы бap қалаға, астанаға ұзақ мерзімді пайдалануға беру бөлігінде жер қатынастарын реттеу;»;
10) 14-бапта:
1-тармақта:
мынадай мазмұндағы 2-1) тармақшамен толықтырылсын:
«2-1) агроөнеркәсіптік кешенді дамыту саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді ұтымды пайдалану қағидаларының жобаларын әзірлеу және оны Қазақстан Республикасы Үкіметінің бекітуіне енгізу;»;
4) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«4) жерге орналастыру, мемлекеттiк жер кадастры және жер мониторингі жөнiндегi нормативтiк құқықтық актiлер мен нормативтік құжаттарды, әдістемелерді әзірлеу және бекiту;»;
мынадай мазмұндағы 13-1) және 16-1) тармақшалармен толықтырылсын:
«13-1) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін шетелдіктерге, азаматтығы жоқ адамдарға және шетелдік заңды тұлғаларға беру мәселелері жөніндегі ұсыныстарын келісу;»;
16) тармақшадағы «бекіту жатады.» деген сөздер «бекіту;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 16-1) тармақшамен толықтырылсын:
«16-1) көтермелеудің салалық жүйесін әзірлеу және бекіту жатады.»;
2-тармақтың 5) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«5) осы Кодекстің 148-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген мәселелер бойынша сотқа талап-арыз дайындау және ұсыну;»;
11) 14-1-бапта:
1-тармақта:
1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«1) облыстың жергiлiктi атқарушы органының жер қойнауын пайдалану (өндіру жөніндегі; бірлескен барлау және өндіру жөніндегі; барлаумен және (немесе) өндірумен байланысты емес жерасты құрылыстарын салу және (немесе) пайдалану жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін), магистральды құбырлар, мұнай және газ өңдеу объектiлерiн, жаңартылатын энергия көздерін пайдалану жөніндегі объектілерді салу (реконструкциялау), жергiлiктi маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру және кеңейту мақсаттары үшін жер учаскелерiн беру жөнiндегi, сондай-ақ пайдалы қазбалардың кен орындары табылғанда және қазу үшін, магистральды құбырлар салу (реконструкциялау), жергiлiктi маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру және кеңейту, «Инвестициялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес инвестициялық стратегиялық жобаларды іске асыру үшін жер учаскелерiн мемлекет мұқтажына мәжбүрлеп иелiктен шығару жөнiндегi ұсыныстары мен шешiмдерiнiң жобаларын дайындау;»;
мынадай мазмұндағы 2-1) тармақшамен толықтырылсын:
«2-1) аумақтық сулар алып жатқан жер учаскелерін жасанды ғимараттар салу үшін беру жөніндегі облыстың жергілікті атқарушы органының ұсыныстарын және шешімдерінің жобаларын дайындау;»;
3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«3) жерді резервте қалдыру жөніндегі ұсыныстарды дайындау;»;
10) тармақша «және жасалған шарттар талаптарының орындалуын бақылауды жүзеге асыру» деген сөздермен толықтырылсын;
2-тармақта:
4) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«4) жерді резервте қалдыру жөніндегі ұсыныстарды дайындау;»;
7) тармақша алып тасталсын;
10) тармақша «және жасалған шарттар талаптарының орындалуын бақылауды жүзеге асыру» деген сөздермен толықтырылсын;
3-тармақта:
мынадай мазмұндағы 2-1) тармақшамен толықтырылсын:
«2-1) жер қойнауын пайдаланудың мемлекеттік геологиялық зерттеуге және барлауға байланысты мақсаттары үшін жер учаскелерін беру жөніндегі аудандық атқарушы органның ұсыныстары мен шешімдерінің жобаларын дайындау;»;
14) тармақша алып тасталсын;
16) тармақша «және жасалған шарттар талаптарының орындалуын бақылауды жүзеге асыру» деген сөздермен толықтырылсын;
18) тармақшадағы «дайындау жатады.» деген сөздер «дайындау;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 19) тармақшамен толықтырылсын:
«19) жерді резервке қалдыру жөніндегі ұсыныстарды дайындау жатады.»;
12) 15-баптың 1-тармағының 2) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«2) облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдарының, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімдерінің қарамағына берiлген ауыл шаруашылығы алқаптарын қоса алғанда, елдi мекендер аумағының жер-шаруашылық орналастыру жобаларын бекiту;»;
13) 16-бапта:
1-тармақта:
1) тармақшадағы «облыстық (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) өкілді органның» деген сөздер «облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың өкілді органының» деген сөздермен ауыстырылсын;
2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«2) жер қойнауын пайдалану (өндіру жөніндегі; бірлескен барлау және өндіру жөніндегі; барлаумен және (немесе) өндірумен байланысты емес жерасты ғимараттарын салу және (немесе) пайдалану жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін), магистральды құбырлар, мұнай және газ өңдеу объектiлерiн, жаңартылатын энергия көздерін пайдалану жөніндегі объектілерді салу (реконструкциялау) мақсаттары үшiн жер учаскелерiн беру, сондай-ақ пайдалы қазбалардың кен орындары табылғанда және қазу үшін, магистральдық құбырлар салу (реконструкциялау), «Инвестициялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес инвестициялық стратегиялық жобаларды іске асыру үшін жер учаскелерiн мемлекет мұқтажына мәжбүрлеп иелiктен шығару;»;
мынадай мазмұндағы 5-1) тармақшамен толықтырылсын:
«5-1) су қорын пайдалану және қорғау, сумен жабдықтау, су бұру саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша жасанды құрылыстар салу үшін аумақтық сулар алып жатқан жер учаскелерін беру;»;
6) және 8) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:
«6) осы Кодекстің 49-2-бабына сәйкес жерді резервте қалдыру;»;
«8) бір ауданның, облыстық маңызы бар қаланың аумағындағы жерді басқа ауданға, облыстық маңызы бар басқа қалаға ұзақ мерзімді пайдалануға беру бөлігінде жер қатынастарын реттеу;»;
мынадай мазмұндағы 9-1) және 10-1) тармақшалармен толықтырылсын:
«9-1) осы Кодекстің 69-бабына сәйкес қауымдық сервитуттар белгілеу;»;
«10-1) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін шетелдіктерге, азаматтығы жоқ адамдарға және шетелдік заңды тұлғаларға беру мәселелері жөніндегі ұсыныстарды орталық уәкілетті органның келісуіне ұсыну;»;
2-тармақта:
2-2) тармақша алып тасталсын;
3) тармақшадағы «жоспарларын» деген сөз «жобаларын» деген сөзбен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 3-1), 5-1), 5-2) және 5-3) тармақшалармен толықтырылсын:
«3-1) осы Кодекстің 69-бабына сәйкес қауымдық сервитуттар белгілеу;»;
«5-1) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін шетелдіктерге, азаматтығы жоқ адамдарға және шетелдік заңды тұлғаларға беру мәселелері жөніндегі ұсыныстарды орталық уәкілетті органның келісуіне ұсыну;
5-2) елдi мекендердің аумақтарын жер-шаруашылық орналастырудың бекітілген жобаларын тұрғындар үшін қолжетімді орындардағы арнаулы ақпараттық стендтерде орналастыру;
5-3) осы Кодекстің 49-2-бабына сәйкес жерді резервте қалдыру;»;
14) 17-бапта:
мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:
«1-1) жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерделеумен және барлаумен байланысты жер қойнауын пайдалану мақсаттары үшін жер учаскелерін беру;»;
4) тармақшадағы «жоспарларын» деген сөз «жобаларын» деген сөзбен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 4-1), 5-1) және 5-2) тармақшалармен толықтырылсын:
«4-1) осы Кодекстің 49-2-бабына сәйкес жерді резервте қалдыру;»;
«5-1) осы Кодекстің 69-бабына сәйкес қауымдық сервитуттар белгілеу;
5-2) елдi мекендердің аумақтарын жер-шаруашылық орналастырудың бекітілген жобаларын тұрғындар үшін қолжетімді орындардағы арнаулы ақпараттық стендтерде орналастыру;»;
15) 18-бапта:
4) тармақшадағы «жоспарларын» деген сөз «жобаларын» деген сөзбен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 4-1), 5-1) және 5-2) тармақшалармен толықтырылсын:
«4-1) осы Кодекстің 49-2-бабына сәйкес жерді резервте қалдыру;»;
«5-1) осы Кодекстің 69-бабына сәйкес қауымдық сервитуттар белгілеу;
5-2) елдi мекендердің аумақтарын жер-шаруашылық орналастырудың бекітілген жобаларын тұрғындар үшін қолжетімді орындардағы арнаулы ақпараттық стендтерде орналастыру;»;
16) 19-бапта:
мынадай мазмұндағы 1-1) тармақшамен толықтырылсын:
«1-1) осы Кодекстің 69-бабына сәйкес қауымдық сервитуттар белгілеу;»;
2-1) тармақша алып тасталсын;
17) 23-баптың 4-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Тауарлы ауыл шаруашылығы өндiрiсiн жүргiзуге және орман өсiруге арналған жердi қоспағанда, осы баптың 3-тармағында көрсетілген мақсаттар үшін жер учаскелерi шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың және шетелдiк заңды (мемлекеттiк емес) тұлғалардың жеке меншiгiнде болуы мүмкiн.
Қазақстан Республикасының шекаралық аймағында және шекаралық белдеуінде орналасқан жер учаскелерін шетелдіктерге, азаматтығы жоқ адамдарға және шетелдік заңды тұлғаларға жеке меншікке беруге жол берілмейді.»;
18) 24-бапта:
1-тармақта:
екінші бөлік алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
«Шетелдіктер, азаматтығы жоқ адамдар, шетелдік заңды тұлғалар, сондай-ақ жарғылық капиталындағы шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік заңды тұлғалардың үлесі елу пайыздан асатын заңды тұлғалар ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін он жылға дейiнгі мерзімге жалдау шарттарымен уақытша жер пайдалану құқығында ғана иелене алады.»;
2-тармақ мынадай мазмұндағы төртінші және бесінші бөліктермен толықтырылсын:
«Мәмiлелер жасалған кезде қолданыста болған Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаруа немесе фермер қожалығын және тауарлы ауыл шаруашылығы өндiрiсiн жүргiзу үшiн жер учаскесiне тұрақты жер пайдалану құқығын (ұзақ мерзiмдi жер пайдалану құқығын) мемлекеттен бұған дейiн сатып алған Қазақстан Республикасының азаматтары мен мемлекеттiк емес заңды тұлғалары, осы Кодекс қолданысқа енгiзiлген кезден бастап осы Кодексте белгiленген жер учаскелерi нормаларының шегiнде жеке меншiк құқығын сатып алуға қосымша төлемақы алынбай, жер учаскелерiнiң меншiк иелерiне айналады.
Аталған тұлғалардың жер учаскесiне жеке меншiк құқығын iске асыруы осы баптың 3-тармағында көзделген тәртiппен жүзеге асырылады.»;
4 және 5-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген жер учаскелерiн сатып алған кезде оның сомасын төлеу осы Кодекстің 49-бабында белгіленген тәртіппен төлеу мерзiмiн ұзарту арқылы жүргiзiлуi мүмкiн.
5. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесiнiң меншiк иесi Қазақстан Республикасының азаматтығынан шыққан кезде, азаматтықтан шыққан кезден бастап үш ай ішінде меншік иесінің таңдауы бойынша жер учаскесi иеліктен шығарылуға тиіс немесе жер учаскесiне құқық он жылға дейiнгі мерзімге жалдау шартымен уақытша жер пайдалану құқығына қайта ресiмделуге тиiс не жергiлiктi атқарушы органның келісімімен жер учаскесi осы учаскенi мемлекеттен (меншік иесінен) сатып алған баға бойынша жер учаскесiнiң бағасы төлене отырып, мемлекет меншiгiне қайтарылады.»;
мынадай мазмұндағы 6-тармақпен толықтырылсын:
«6. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасының күзетiлетiн аймағына тікелей іргелесіп жатқан (үш шақырымдық аймақ) ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерi, егер Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасы туралы заңнамасында өзгеше көзделмесе, оларды делимитацияланғанға және демаркацияланғанға дейiн Қазақстан Республикасының азаматтары мен заңды тұлғаларына ғана уақытша жер пайдалану құқығымен берiледi.»;
19) 26-бапта:
2-тармақ мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Жердің қандай да бір санатқа тиесілігі жерді аймақтарға бөлуге сәйкес нысаналы мақсатына және рұқсат етілген пайдаланылуына қарай айқындалады.»;
3-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Азаматтар мен мемлекеттiк емес заңды тұлғалардың бөлек меншiгiне және жер пайдалануына:»;
4-тармақтағы «магистральды құбырларды,» деген сөздерден кейін «байланысты, жер қойнауын пайдалануды» деген сөздермен толықтырылсын;
20) 32-баптың 3-тармағының бірінші бөлігіндегі «мемлекеттiк емес» деген сөздер алып тасталсын;
21) 33-баптың 1-тармағы алтыншы бөлігінің 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«1) кепiлге беру кезінде, оның ішінде кепіл беруші өз міндеттемелерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған жағдайда кепіл ұстаушының кепілге салынған затты сатуы кезінде, сондай-ақ шаруашылық серiктестiгiнiң жарғылық капиталына салым ретiнде, акционерлiк қоғам акцияларының төлемiне немесе өндiрiстiк кооперативке жарна ретiнде беру кезiнде;»;
22) 35-бапта:
3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Уақытша өтеулі жер пайдаланудың (жалдаудың) шекті мерзімдері осы Кодексте белгіленген уақытша жер пайдалану мерзімдеріне сәйкес жер учаскесiн нысаналы пайдалану ерекшеліктері ескеріле отырып, жалдаушының өтініші негізінде белгiленедi.»;
мынадай мазмұндағы 5-тармақпен толықтырылсын:
«5. Жер пайдалану құқығында берілген жер учаскесін мемлекеттік меншікке қайтару жасалған жер учаскесін жалдау шартына немесе уақытша өтеусіз жер пайдалану шартына сәйкес жүзеге асырылады.»;
23) 43-бапта:
9-тармақта:
екінші бөліктің екінші сөйлеміндегі «құқық иеленушi туралы жазба енгiзедi» деген сөздер «жер учаскесіне құқықтардың ауысуы туралы мәліметтерді жер-кадастрлық кітапқа және бірыңғай мемлекеттік жер тізіліміне енгізеді» деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
«Жер учаскесіне құқықтардың ауысуы туралы мәліметтерді енгізу жылжымайтын мүлікке құқықтарды мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын орган беретін материалдардың негізінде жүргізіледі.»;
мынадай мазмұндағы 10-1 және 14-тармақтармен толықтырылсын:
«10-1. Азаматтар мен заңды тұлғаларға осы Кодекс қолданысқа енгiзiлгенге дейiн бұрын қолданылып жүрген Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берiлген жер учаскелерiне құқық белгілейтін және сәйкестендіру құжаттары Қазақстан Республикасының жер заңнамасында жер учаскелерiне белгiленген құқықтардың өзгеруi ескерiле отырып, заңдық күшiн сақтайды.
Мұндай құжаттарды осы Кодекске сәйкес жер учаскелерiне меншiк құқығын немесе жер пайдалану құқығын куәландыратын құжаттарға ауыстыру құқық иеленушілердiң қалауы бойынша жүзеге асырылады.»;
«14. Жергілікті атқарушы органдар жер учаскесін алған адамдардың тізімі бар ақпаратты тұрғындар үшін қолжетімді орындардағы арнайы ақпараттық стендтерде тоқсанына кемінде бір рет орналастырып отыруға міндетті.»;
24) 48-бапта:
1-тармақ мынадай мазмұндағы 10-1) тармақшамен толықтырылсын:
«10-1) аумақтық сулар алып жатқан су қоры жерлерінің құрамынан жасанды ғимараттар салу үшін;»;
3-тармақтың төртінші абзацы алып тасталсын;
25) 49-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«49-бап. Мемлекет меншiгiндегi жер учаскелерiн төлеу мерзiмiн
ұзартып сату кезiнде оларға құқықтар алу
1. Мемлекет меншігіндегі жер учаскесі сатып алу-сату шартын жасасу арқылы сатып алушының жазбаша өтініші бойынша он жыл мерзімге төлеу мерзімі ұзартылып сатылады.
2. Сатып алушы сатып алу-сату шартын жасасқан күннен бастап он жұмыс күні ішінде жер учаскесі құнының кемінде бес пайызын құрайтын мөлшерде аванс төлеуге тиіс. Бұдан кейін сатып алушы жер учаскесі үшін төлемді сатып алу-сату шартына қоса берілетін және оның ажырамас бөлігі болып табылатын төлем кестесіне сәйкес ай сайын төлеп отырады. Жер учаскесі үшін төлем қолма-қол есеп айырысу арқылы да, сатушының сатып алу-сату шартында көрсетілген шотына аудару арқылы да жүзеге асырылуы мүмкін.
Сатып алушы өзінің міндеттемелерін толық көлемінде де, ішінара да мерзімінен бұрын өтеуге құқылы. Міндеттемелерді ішінара өтеген жағдайда төлем кестесі қайтадан бекітілуге тиіс.
3. Жер учаскесі үшін ай сайынғы төлемді кешіктірген жағдайда сатып алушы сатушыға кешіктірген әрбір күн үшін жер учаскесінің төленбеген сатып алу бағасының 0,1 пайызы мөлшерінде тұрақсыздық айыбын төлейді.
Егер сатып алушы жер учаскесі үшін қатарынан үш ай бойы, ал ауыл шаруашылығы мақсатына арналған жер учаскесі үшін қатарынан екі жыл бойы төлем жасамаса, сатушы сатып алу-сату шартын бұзуға және сатылған жер учаскесiн қайтарып беруді талап етуге құқылы, бұған сатып алушыдан алынған төлем сомасы жер учаскесiнiң сатып алу бағасының жартысынан асып түскен жағдайлар қосылмайды.
4. Жерді кепілге беруді қоспағанда, төлеу мерзімі ұзартылып сатылған жер учаскесіне қатысты оның сатып алу бағасы толық төленгенше мәміле жасасуға тыйым салынады.
Жеңілдікті бағамен төлеу мерзімі ұзартылып сатылған жер учаскесімен мәміле жасасу құқығына осы Кодекстің 24-бабының 3-тармағында көзделген жер учаскесімен мәміле жасасуға шектеу қойылған және оның сатып алу бағасы толық төленген кезден бастап есептелетін мерзім аяқталған соң жол беріледі.
5. Сатып алушының төлеу мерзімін ұзартып сатқан жер учаскесін кепілге беруге оның сатып алу бағасының кемінде елу пайызын төлеген жағдайда жол беріледі. Бұл ретте жер учаскесінің сатып алу бағасы төленген бөлігі ғана кепіл нысанасы бола алады.
6. Төлеу мерзiмi ұзартылып сатылған жер учаскесiмен мәмiлелер жасасу бойынша шектеулер жер учаскесiн сатып алу-сату шартында және жер учаскесiне арналған сәйкестендіру құжатында көрсетiледi. Жер учаскесiнің сатып алу бағасын төлеу туралы құжат сатып алу-сату шартындағы және жер учаскесiне арналған сәйкестендіру құжатындағы осы шектеудi алып тастауға негiз болады.»;
26) 49-1-бапта:
1-тармақтағы «, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердiң, ауылдардың (селолардың), ауылдық (селолық) округтердiң әкiмдерi» деген сөздер алып тасталсын;
2-тармақтағы «, аудандық маңызы бар қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтiң әкiмiне» деген сөздер алып тасталсын;
5-тармақтың бірінші бөлігіндегі «, органының, аудандық маңызы бар қаланың, кенттiң, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтiң әкiмi» деген сөздер «органы» деген сөзбен ауыстырылсын;
27) мынадай мазмұндағы 49-2-баппен толықтырылсын:
«49-2-бап. Жерді резервте қалдыру
1. Жерді резервте қалдыру елді мекендердің дамуын қамтамасыз ету, жоспарланып отырған инженерлік, көліктік және әлеуметтік инфрақұрылымдар объектілерін, стратегиялық объектілерді, қорғаныс және қауіпсіздік, ғарыш қызметі объектілерін орналастыру, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру, оның ішінде қорғаныш ағаш екпелерін егу мақсатында, жайылымдық және шабындық алқаптарды халықтың жеке ауласын ұстау және бақша өсіру жөніндегі мұқтажын қанағаттандыру мақсатында пайдалану үшін, сондай-ақ пайдалы қазбалардың кен орындарын игеру үшін мемлекет меншігіндегі жерлерде резервтік аумақтар құру жолымен жүзеге асырылады.
2. Аумақтарды қала құрылысы үшін жоспарлаудың белгіленген тәртіппен бекітілген кешенді схемалары, елді мекендердің бас жоспарлары, автомобиль жолдары мен темір жолдар өтуінің жобалары (схемалары), мемлекеттік бағдарламалар жерді резервте қалдыру үшін негіздер болып табылады.
3. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру жағдайларын қоспағанда, жерді резервте қалдыруды облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары, ал республикалық маңызы бар қалаларды, астананы қоспағанда, елді мекендердің шекараларында - аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары жиырма жылға дейінгі мерзімге жүзеге асырады.
Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар үшін жерді резервте қалдыру Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
4. Жергілікті атқарушы органдардың жерді резервте қалдыру туралы шешімінде резервте қалдырудың мақсаттары мен мерзімдері, жердің жалпы алаңы мен санаты, сондай-ақ жерді пайдалануда қойылатын шектеулер көрсетілуге тиіс. Жер пайдалану немесе шектеулі нысаналы пайдалану құқығымен бұрын берілген жер учаскелерін резервте қалдыру кезінде жер пайдаланушылар мен сервитут иелері көрсетіледі.
5. Осы баптың 3-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген жергілікті атқарушы органдар жерді резервте қалдыру туралы шешім қабылданған кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде учаскелері резервте қалдырылған жердің құрамына енгізілген жер пайдаланушылар мен сервитут иелерін хабардар етуге, сондай-ақ тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністің аумағында таратылатын мерзімді баспа басылымдарында жариялау арқылы жерді резервте қалдыру туралы ақпараттың қолжетімді болуын қамтамасыз етуге міндетті.
6. Жерді резервте қалдыру жер учаскелері резервте қалдырылған жердің құрамына енгізілген жер пайдаланушылардың жер пайдалану құқығын тоқтатуға әкеп соқтырмайды.
Резервте қалдырылған жердің құрамындағы жер учаскелері жердің аймақтарға бөлінуіне сәйкес олардың қандай да бір санатқа тиесілігіне және рұқсатпен пайдаланылуына қарай, уақытша объектілерді орналастыру үшін немесе құрылыс салумен байланысты емес мақсаттар үшін резервте қалдыру мерзімінен аспайтын мерзімге уақытша жер пайдалануға берілуі мүмкін.»;
28) 50-бапта:
2-тармақта:
екінші бөліктегі «Жер учаскелерiнiң» деген сөздер «Осы Кодекстің 94-бабының 4-тармағында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, жер учаскелерін» деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
«Өзiндiк қосалқы шаруашылықты (үй маңындағы телiм) жүргiзу және жеке тұрғын үй салу үшiн жер учаскелерін жеке меншікке тегін беру жер учаскелері игерілгеннен кейін жүргізіледі. Жер учаскелерін көрсетілген мақсаттар үшін игеру кезеңіне беру осы Кодекстің 92-бабына сәйкес мұндай жер учаскелерін игерудің талаптары мен мерзімдері белгілене отырып, уақытша өтеулі жер пайдалану (жалдау) құқығында жүргізіледі.»;
3-тармақтағы «облыстық (республикалық маңызы бар қалалардың және астананың) өкiлдi және атқарушы органдардың» деген сөздер «облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың өкілді және атқарушы органдарының» деген сөздермен ауыстырылсын;
4-тармақтың бірінші абзацындағы «облыстық (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) өкiлдi және атқарушы органдарының» деген сөздер «облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың өкілді және атқарушы органдарының» деген сөздермен ауыстырылсын;
29) 64-баптың 1-тармағының 6) тармақшасындағы «жасау құқығы бар.» деген сөздер «жасау;» деген сөзбен ауыстырылып, тармақ мынадай мазмұндағы 7) тармақшамен толықтырылсын:
«7) меншік құқығын, уақытша ұзақ мерзімге өтеулі жер пайдалану (жалдау) құқығын шаруашылық серiктестiгiнiң жарғылық капиталына салым ретiнде, акционерлiк қоғам акцияларының төлемiне немесе өндiрiстiк кооперативке жарна ретiнде беру құқығы бар.»;
30) 66-баптың 1-тармағында:
«бiр жыл» деген сөздер «үш ай» деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген талап орындалмаған жағдайда облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органы жер учаскесін орналасқаны жер бойынша қайтару туралы талап-арыз береді.»;
31) 69-баптың 4-тармағында:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Қауымдық сервитуттар, егер бұл мемлекеттiң және жергiлiктi халықтың мүдделерiн қамтамасыз ету үшiн қажет болса, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдарының, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімдерінің шешімдері негізінде жер учаскелерiн алып қоймастан, олардың жер учаскелерін беру жөніндегі құзыреті шегінде белгiленуi мүмкiн.»;
екінші бөліктің 2) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«2) жер учаскесiн сервитуттар белгіленбейінше қамтамасыз ету мүмкін болмайтын немесе мөлшерлес емес шығыстарды қажет ететін коммуналдық, инженерлiк, электр және басқа да желiлер мен тораптарды, сондай-ақ көлiк инфрақұрылымы объектiлерiн жүргізу мен пайдалану мақсатында пайдалану;»;
32) 71-баптың 2-тармағындағы «облыстық (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) атқарушы органдар» деген сөздер «облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары» деген сөздермен ауыстырылсын;
33) 79-баптың 4-тармағының екінші бөлігіндегі «24-бабының 4-тармағында» деген сөздер «49-бабында» деген сөздермен ауыстырылсын;
34) 92-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«92-бап. Мақсаты бойынша пайдаланылмаған жер учаскесiн меншiк
иесiнен және жер пайдаланушыдан мәжбүрлеп алып қою
1. Егер ауыл шаруашылығы өндiрiсiне не тұрғын үй құрылысына немесе өзге де құрылысқа арналған жер учаскесi екi жыл iшiнде (егер Қазақстан Республикасының заңдарында неғұрлым ұзақ мерзiм көзделмесе) тиiстi мақсатында пайдаланылмаса, ал ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін, оның ішінде шаруа немесе фермер қожалығын жүргізу үшін жер пайдалану құқығында берілген жер учаскесі алғаш рет жер учаскесін мақсаты бойынша пайдаланбау анықталған кезден бастап есептелетін бесжылдық кезеңде жалпы алғанда екі жыл пайдаланылмаса, онда мұндай жер учаскесi осы Кодекстiң 94-бабында көзделген тәртiппен меншiк иесiнен және жер пайдаланушыдан мәжбүрлеп алып қойылуға жатады. Бұл кезеңге осындай жер учаскесін игеруге қажеттi уақыт, сондай-ақ дүлей апаттар салдарынан немесе осылайша пайдалануға мүмкiндiк бермеген өзге де мән-жайларға байланысты көрсетілген учаскенi мақсаты бойынша пайдалану мүмкiн болмаған уақыт кiрмейдi.
2. Жер учаскесін игерудің мерзімі мен шарттарын облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердің, ауылдардың (селолардың), ауылдық (селолық) округтердің әкімдері, ал арнайы экономикалық аймақ аумағында - тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністің жергілікті атқарушы органдары немесе арнайы экономикалық аймақтың әкімшілігі, жер учаскелерін беру жөніндегі осы Кодексте белгіленген өз құзыреті шегінде, осы аумақта жерді аймақтарға бөлуге және қала құрылысы регламенттеріне сәйкес белгіленген берілетін жер учаскесінің нысаналы мақсаты мен жердің құқықтық режиміне қарай айқындайды.
Бұл ретте Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасына сәйкес жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасы бойынша, сондай-ақ жобалау (жобалау-сметалық) құжаттамасынсыз не эскиздер (эскиздік жобалар) бойынша жүзеге асырылатын құрылыс үшін және ауыл шаруашылығы мақсаттары үшін берілген жер учаскесiн игеру кемінде екі жыл мерзімге белгіленеді.»;
35) 93-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«93-бап. Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып
пайдаланылған жер учаскесiн меншiк иесiнен және жер
пайдаланушыдан мәжбүрлеп алып қою
1. Жер учаскесін немесе оның бір бөлігін Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып пайдалану Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.
Жер учаскесін немесе оның бір бөлігін Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып пайдалану жағдайына:
1) жер учаскесін немесе оның бір бөлігін нысаналы мақсатына сәйкес пайдаланбау;
2) жер учаскесін немесе оның бір бөлігін ауыл шаруашылығы жерінің құнарлылығын анағұрлым азайтуға не экологиялық жағдайды едәуір нашарлатуға әкеп соғатындай пайдалану жатады.
2. Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып пайдаланылып жатқан жер учаскесі немесе оның бір бөлігі Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасында көзделген жазалау шаралары қолданылғаннан кейін, осы Кодекстің 94-бабында көзделген тәртіппен меншік иесінен немесе жер пайдаланушыдан мәжбүрлеп алып қойылуға жатады.
3. Төтенше және ырық бермейтін ахуал кезінде (еңсерілмейтін күш әрекеті) туындаған жағдайларды қоспағанда, осы бапта көзделген жағдайларда жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы залалды Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес мемлекетке өтеуге міндетті.»;
36) 94-баптың 4-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Осы Кодекстiң 92 және 93-баптарында көрсетілген негiздер бойынша сот шешiмiмен жер учаскесін меншiк иесiнен немесе жер пайдаланушыдан мәжбүрлеп алып қойған жағдайда жер учаскесiне меншiк құқығы немесе жер пайдалану құқығы (мемлекеттен сатып алынған жер учаскесiне жалдау құқықтарына қатысты) Қазақстан Республикасының азаматтық iс жүргiзу және атқарушылық заңнамасында белгiленген тәртiппен сауда-саттықта (конкурстарда, аукциондарда) сатылады.
Өтеусіз негізде берілген жер учаскесін осы Кодекстің 92-бабында көрсетілген негіздер бойынша сот шешімімен меншік иесінен мәжбүрлеп алып қойған жағдайда, осы жер учаскесі жер учаскесінің меншік иесіне жер учаскесінің құнын өтеместен одан әрі қайта бөлу үшін арнаулы жер қорының есебіне жатқызылады. Бұл ретте мұндай меншік иесінің (алып қойылған жер учаскесі осы Кодекстің 9-бабының 3-тармағы 2) тармақшасының негізінде берілген жағдайда) осы мақсаттар үшін жер учаскесін қайтадан өтеусіз негізде алу құқығы сақталады.
Сатудан түскен сома жер учаскесін мәжбүрлеп алып қою шығыстары шегерiле отырып, жер учаскесінің бұрынғы меншiк иесiне немесе жер пайдаланушыға төленедi. Бiр жыл iшiнде кемiнде үш рет сауда-саттық (конкурстар, аукциондар) жүргізілгеннен кейiн ондай жер учаскесiн немесе оған жер пайдалану құқығын сату мүмкiн болмаған жағдайда жер учаскесi сот шешiмiмен арнаулы жер қорының есебіне жатқызылады.»;
37) 97-бапта:
6-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«3) шетелдіктерге, азаматтығы жоқ адамдарға, шетелдік заңды тұлғаларға, сондай-ақ жарғылық капиталындағы шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдік заңды тұлғалардың үлесі елу пайыздан асатын заңды тұлғаларға он жылға дейiнгі мерзімге жалдау шарттарымен уақытша жер пайдалануға беріледі.»;
7-тармақтың екінші бөлігіндегі «жер ресурстарын басқару жөнiндегi» деген сөздер алып тасталсын;
38) 98-баптың 10-тармағындағы «Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық» деген сөздер «Орталық» деген сөзбен ауыстырылсын;
39) 101-баптың 3-тармағының бірінші бөлігінде:
«шыққан кезде» деген сөздерден кейін «қатысушылардың (мүшелердің) жалпы жиналысының шешімі бойынша» деген сөздермен толықтырылсын;
«өз қалауы бойынша» деген сөздер алып тасталсын;
40) 107-баптың 3-тармағының 8) тармақшасындағы «инженерлiк жүйелер)» деген сөздер «инженерлiк жүйелер, сондай-ақ жылу желілерінің күзет аймақтары мен ортақ пайдаланудағы инженерлік жүйелер)» деген сөздермен ауыстырылсын;
41) 109-бапта:
1-тармақтың екінші бөлігіндегі «мыңнан асатын» деген сөздер «мыңға дейінгі» деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақтың бірінші бөлігіндегі «Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі туралы заңнамалық актіге сәйкес Қазақстан Республикасының астанасы» деген сөздер «Алматы қаласының ерекше мәртебесі және Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі туралы заңнамалық актілерге сәйкес республикалық маңызы бар қала, астана» деген сөздермен ауыстырылсын;
42) 110-баптың 3-тармағының екінші бөлігіндегі «Республикалық маңызы бар қаланың», «республикалық маңызы бар қаланың», деген сөздер тиісінше «Республикалық маңызы бар қалалардың», «республикалық маңызы бар қалалардың» деген сөздермен ауыстырылсын;
43) 113-баптың 2-тармағындағы «Қазақстан Республикасының көлiк туралы заңдарында» деген сөздер «осы Кодексте» деген сөздермен ауыстырылсын;
44) 122-баптың 2-тармағының төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы болған кезде шаруашылық қызметтің шектеулі режимі белгіленген учаскелерді ғана, мемлекеттік бағдарламаларда көзделген туризм объектілерінің, ерекше стратегиялық маңызы бар су шаруашылығы ғимараттарының құрылысы және жұмыс істеуі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасының объектілерін салу, оларды жайластыру және күтіп-ұстау үшін ықтимал орналастырудың басқа жолдары болмаған кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен босалқы жерге ауыстыру жағдайларын қоспағанда, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерін ауыстыруға жол берілмейді.»;
45) 123-баптың 2-тармағының бірінші бөлігіндегі «облыстардың (республикалық маңызы бар қала, астана) атқарушы органдарының» деген сөздер «облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының» деген сөздермен ауыстырылсын;
46) 124-бапта:
тақырыптағы «және оны резервте қалдыру» деген сөздер алып тасталсын;
мәтіндегі «және жердi ерекше қорғалатын табиғи аумақтар үшiн резервте қалдыру Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы заңдарына» деген сөздер «Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы заңнамасына» деген сөздермен ауыстырылсын;
47) 135-баптағы «су ресурстарын басқарудың уәкiлеттi органымен» деген сөздер «су қорын пайдалану және қорғау, сумен жабдықтау, су бұру саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен» деген сөздермен ауыстырылсын;
48) 145-баптың 1-тармағындағы «жер ресурстарын пайдалану жөнiндегi» деген сөздер алып тасталсын;
49) 146-баптың 2-тармағында:
екінші бөліктегі «Жер ресурстарын басқару жөнiндегi орталық» деген сөздер «Орталық» деген сөзбен ауыстырылсын;
үшінші бөліктегі «Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жер ресурстарын басқару жөніндегі аумақтық органдарының басшылары» деген сөздер «Жер ресурстарын басқару жөніндегі аумақтық органдардың басшылары және олардың орынбасарлары» деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы алтыншы бөлікпен толықтырылсын:
«Жердің пайдаланылуы мен қорғалуына мемлекеттік бақылауды тікелей жүзеге асыратын орталық уәкілетті органның және оның аумақтық органдарының өзге де лауазымды адамдары жер пайдалану және оны қорғау жөніндегі мемлекеттік инспекторлар болып табылады.»;
50) 148-баптың 1-тармағының 4) тармақшасында:
«өтеу туралы iстер бойынша» деген сөздер «өтеу туралы, өз мақсатында пайдаланылмай не Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып пайдаланылып жатқан жер учаскелерiн мәжбүрлеп алып қою туралы,» деген сөздермен ауыстырылсын;
«күшiн жою мәселелерi бойынша» деген сөздер «күшін жою туралы» деген сөздермен ауыстырылсын;
«орындау туралы iстер бойынша» деген сөздер «орындау туралы» деген сөздермен ауыстырылсын;
«сотқа жүгінуге» деген сөздер «сотқа талап-арыз дайындауға және беруге» деген сөздермен ауыстырылсын;
51) 149-баптың 3-тармағының 5) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«5) аумақтың жер-шаруашылық орналастыру, бүлiнген жердi жаңғырту мен жаңа жердi игеру жобаларын, сондай-ақ жердi пайдалану мен қорғауға байланысты басқа да жобаларды әзiрлеудi, келісуді, бекітуді және беруді;»;
52) 150-баптың 3-тармағындағы, 156-баптың 3-тармағындағы және 161-баптың 1-тармағындағы «жер ресурстарын басқару жөнiндегi» деген сөздер алып тасталсын;
53) 164-1-баптың 2-тармағының бесінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Жер учаскесiн заңсыз иеленушiнiң жеке басын (деректерiн) анықтау мүмкiн болмаған жағдайда, аумағында осындай жер учаскесі анықталған республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың уәкілетті органы иесі жоқ жылжымайтын зат ретінде есепке қою үшін жылжымайтын мүлікке құқықты мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын органға өтініш жібереді.
Иесі жоқ жылжымайтын зат есепке қойылған күннен бастап бір жыл өткен соң аумағында жер учаскесі анықталған республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың атқарушы органы осы затты мемлекет меншігіне түскен деп тану туралы талаппен сотқа жүгінеді.»;
54) 21-тараудың тақырыбындағы «және өтпелі» деген сөздер алып тасталсын;
55) 170-бап алып тасталсын.
2. «Алматы қаласының ерекше мәртебесі туралы» 1998 жылғы 1 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 14, 200-құжат; № 22, 308-құжат; № 24, 443-құжат; 2001 ж., № 13-14, 173, 176-құжаттар; № 24, 338-құжат; 2003 ж., № 24, 178-құжат; 2004 ж., № 14, 84-құжат; № 23, 142-құжат; 2011 ж., № 5, 43-құжат):
4-бап мынадай мазмұндағы 4-4) және 4-5) тармақшалармен толықтырылсын:
«4-4) ақылы автотұрақтарды (автомобиль қоятын орындарды) ұйымдастыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;
4-5) ақылы автотұрақтарды (автомобиль қоятын орындарды) ұйымдастырады;».
3. «Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы» 2006 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2006 ж., № 16, 96-құжат; 2007ж., № 1, 4-құжат; 2008 ж., № 21, 95-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 18, 84-құжат; 2010 ж., № 1-2, 5-құжат; № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 5, 43-құжат):
1) 7-баптың 6-1) тармақшасы «уәкілетті органның» деген сөздердің алдынан және 8-баптың 4) тармақшасы «республикалық маңызы бар» деген сөздердің алдынан «осы Заңның 23-бабының 2-тармағының екінші бөлігінде белгіленген жағдайларда ғана» деген сөздермен толықтырылсын;
2) 23-баптың 2-тармағының екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы болған кезде шаруашылық қызметтің шектеулі режимі белгіленген учаскелерді ғана, мемлекеттік бағдарламаларда көзделген туризм объектілерінің, ерекше стратегиялық маңызы бар су шаруашылығы ғимараттарының құрылысы және жұмыс істеуі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасының объектілерін салу, оларды жайластыру және күтіп-ұстау үшін ықтимал орналастырудың басқа жолдары болмаған кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен босалқы жерге ауыстыру жағдайларын қоспағанда, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерін ауыстыруға жол берілмейді.».
2-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев
