Ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 19 мамырдағы № 314-V ҚРЗ.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесінде туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) әлеуметтік құқықтар – Қазақстан Республикасының Конституциясында және Қазақстан Республикасының заңдарында бекітілген, мемлекет кепілдік берген әлеуметтік саладағы құқықтар;

2) әлеуметтік кепілдіктер – мемлекеттің Қазақстан Республикасының Конституциясында және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген, әлеуметтік құқықтарды іске асыруға бағытталған міндеттемелері;

3) ең төмен әлеуметтік стандарт – әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз ететін, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген көрсетілетін қызметтердің, ақшалай төлемдердің және өзге де талаптардың ең аз көлемі;

4) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесі – еңбек, әлеуметтік қамсыздандыру, білім беру, отбасы және балалар, денсаулық сақтау, мәдениет, дене шынықтыру және спорт, мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету салаларындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар жиынтығы;

5) нормалар – ең төмен әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз етуге қойылатын сандық және сапалық талаптар;

6) нормативтер – ең төмен әлеуметтік стандарттарды қаржыландыру көлемдерін айқындау үшін пайдаланылатын шамалардың белгіленген өлшемдері;

7) уәкілетті органдар – өз құзыреті шегінде ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесінде басшылықты жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік органдары.

2-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

1. Осы Заңның күші осы Заңға сәйкес ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесінде туындайтын қатынастарға қолданылады.

2. Осы Заңның күші Қазақстан Республикасының стандарттау саласындағы заңнамасында айқындалған стандарттау жөніндегі құжаттарға, сондай-ақ қаржылық есептілік стандарттарына қолданылмайды.

Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-бап. Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік-құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарт қағидалары қолданылады.

3. Осы Заңның ережелері ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі құқықтық нормаларды белгілейтін нормативтік-құқықтық актілерді әзірлеу мен қабылдау үшін базалық ережелер болып табылады.

4-бап. Осы Заңның мақсаттары мен міндеттері

1. Мыналар:

1) әлеуметтік құқықтар мен әлеуметтік кепілдіктерді іске асыру;

2) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі мемлекеттік саясатты іске асыру;

3) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі қағидаттарды айқындау осы Заңның мақсаттары болып табылады.

2. Мыналар:

1) әлеуметтік мұқтаждықтарға арналған бюджет қаражатын және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерді қалыптастыру мен пайдалануды нормативтік қамтамасыз ету;

2) әлеуметтік саланы дамытуды мемлекеттік қолдауды қамтамасыз ету;

3) халықтың өмір сүру деңгейін бағалау осы Заңның міндеттері болып табылады.

5-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі қағидаттар

Ең төмен әлеуметтік стандарттар мынадай қағидаттарға негізделеді:

1) заңдылық;

2) қолжетімділік;

3) әлеуметтік құқықтардың сақталуы;

4) мемлекеттің экономикалық мүмкіндіктері, материалдық-техникалық базасы, ғылыми-техникалық әлеуеті негізге алына отырып, ең төмен әлеуметтік стандарттардың негізділігі;

5) жариялылық және халықпен кері байланысты қамтамасыз ету мақсатында халықтың ең төмен әлеуметтік стандарттар туралы хабарландырылуы;

6) ең төмен әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз ету бойынша шығыстарды бюджеттік қаржыландырудың транспаренттілігі;

7) ең төмен әлеуметтік стандарттардың нысаналы және атаулы қаржыландырылуы;

8) Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылау;

9) әлеуметтік әріптестік.

6-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттармен қамтамасыз етілу құқықтары

1. Азаматтардың:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ең төмен әлеуметтік стандарттарға қол жеткізуге;

2) ең төмен әлеуметтік стандарттар туралы толық және анық ақпарат алуға;

3) ең төмен әлеуметтік стандарттардың сақталуын талап етуге;

4) ең төмен әлеуметтік стандарттардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті жеке және заңды тұлғалардың шешімдеріне шағым жасауға;

5) ең төмен әлеуметтік стандарттар салаларындағы бұзылған құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау туралы талап арызбен сотқа жүгінуге құқығы бар.

2. Ең төмен әлеуметтік стандарттармен Қазақстан Республикасының азаматтары қамтамасыз етіледі.

Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар, егер Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, азаматтар үшін белгіленген ең төмен әлеуметтік стандарттармен қамтамасыз етіледі.

7-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттарды қаржылық қамтамасыз ету

1. Орталық және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ өзге де мемлекеттік ұйымдар Қазақстан Республикасының Конституциясымен және Қазақстан Республикасының заңдарымен, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік-құқықтық актілерімен өздеріне бекітілген өкілеттіктер шегінде бюджет қаражаты есебінен ең төмен әлеуметтік стандарттардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

2. Жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де көздер есебінен ең төмен әлеуметтік стандарттардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

2-тарау. ЕҢ ТӨМЕН ӘЛЕУМЕТТІК СТАНДАРТТАР ЖҮЙЕСІНДЕГІ
МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

8-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және оның жүзеге асырылуын ұйымдастырады;

2) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесінің жұмыс істеуін және оны дамытуды қамтамасыз етеді;

3) алып тасталды – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
4) алып тасталды - ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Уәкілетті органдардың құзыреті

Уәкілетті органдар өз құзыреті шегінде:

1) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі мемлекеттік саясатты қалыптастырады және оның іске асырылуын қамтамасыз етеді;

2) Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

3) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган бекіткен үлгілік нысан негізінде ең төмен әлеуметтік стандарттарды әзірлейді және бекітеді;

4) нормативтік-құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

5) Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасына және ең төмен әлеуметтік стандарттардың көлемі мен сапасының сақталуына мониторинг жүргізеді;

6) халықты ең төмен әлеуметтік стандарттар туралы ақпараттандыруды қамтамасыз етеді;

7) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесі туралы ақпараттың Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында жарты жылда бір реттен сиретпей жариялануын және өздерінің интернет-ресурстарында орналастырылуын қамтамасыз етеді;

8) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. ЕҢ ТӨМЕН ӘЛЕУМЕТТІК СТАНДАРТТАР ЖҮЙЕСІ

10-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттарды белгілеу және қолдану салалары

Ең төмен әлеуметтік стандарттар мынадай салаларда белгіленеді және қолданылады:

1) еңбек;

2) әлеуметтік қамсыздандыру;

3) білім беру;

4) отбасы және балалар;

5) денсаулық сақтау;

6) мәдениет;

7) дене шынықтыру және спорт;

8) мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету.

11-бап. Еңбек саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Еңбек саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) еңбекке ақы төлеуге;

2) жұмыс уақыты мен демалыс уақытының ұзақтығына әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Еңбек саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) "Айлық жалақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) алып тасталды - ҚР 23.11.2015 № 415-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

3) "Күнделікті жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы" ең төмен әлеуметтік стандарты;

4) "Жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы" ең төмен әлеуметтік стандарты болып табылады.

3. Еңбек саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 23.11.2015 № 415-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

12-бап. "Айлық жалақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты

1. "Айлық жалақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) бір айдағы жұмыс уақытының нормасын;

2) бірінші разрядты қызметкердің қалыпты жағдайлардағы еңбек нормаларын (еңбек міндеттерін) қамтиды.

2. Жыл сайын Қазақстан Республикасының тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңында белгіленетін айлық жалақының ең төмен мөлшері ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен болмауға тиіс.

13-бап. "Еңбекке ақы төлеудің ең төмен стандарты" ең төмен әлеуметтік стандарты

Ескерту. Алып тасталды - ҚР 23.11.2015 № 415-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

14-бап. "Күнделікті жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Күнделікті жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы" ең төмен әлеуметтік стандарты бір күндегі (ауысымдағы) сағатпен есептелген жұмыс уақыты ұзақтығының нормаларын қамтиды.

15-бап. "Жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы" ең төмен әлеуметтік стандарты жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы ұзақтығының нормаларын қамтиды.

16-бап. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар әлеуметтік қамсыздандыруға әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) "Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) "Зейнетақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты;

3) "Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты болып табылады.

3. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-бап. "Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы" ең төмен әлеуметтік стандарты

1. "Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы" ең төмен әлеуметтік стандарты жыл сайын инфляцияның болжамдық деңгейі ескеріле отырып айқындалатын және тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының нормативін қамтиды және:

1) алып тасталды – ҚР 26.12.2018 № 203-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

2) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін;

3) мүгедектігі бойынша, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларды белгілеу үшін негіз болып табылады.

2. Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасын есептеу тәртібін халықты әлеуметтік қорғау саласындағы және мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органдар бірлесіп бекітеді.

Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.08.2015 № 342-V (01.07.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 203-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңыдарымен.

18-бап. Ең төмен күнкөрiс деңгейi

1. Ең төмен күнкөрiс деңгейi – шамасы бойынша ең төмен тұтыну себетiнiң құнына тең, бiр адамға арналған ең төмен ақшалай кiрiс.

Ең төмен тұтыну себетi адамның тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету үшін қажетті тамақ өнімдерінің, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің заттай және құн түріндегі ең төмен жинағын білдіреді және:

1) азық-түлік себетінен;

2) азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге жұмсалатын шығыстардың тіркелген үлесінен тұрады.

2. Азық-түлік себетін мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылық саласындағы уәкілетті орган бекітетін тамақ өнімдерін тұтынудың ғылыми негізделген физиологиялық нормалары бойынша есептеп шығарады.

3. Азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге шығыстардың тіркелген үлесін халықты әлеуметтік қорғау саласындағы және мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органдар ең төмен тұтыну себетінің құнына арақатынасы арқылы бірлесіп белгілейді.

4. Ең төмен күнкөріс деңгейі тоқсан сайын республика бойынша және өңірлер бойынша орта есеппен:

1) халықтың жан басына;

2) халықтың жыныстық-жас топтары бойынша есептеп шығарылады.

5. Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасы бойынша орта есеппен халықтың негізгі жыныстық-жас топтары бойынша халықтың жан басына шаққандағы ең төмен күнкөріс деңгейі, азық-түлік себетінің құны және кірістері осы өлшемшарттардан төмен халықтың үлесі туралы мәліметтерді мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялауға тиіс.

19-бап. Ең төмен күнкөріс деңгейін қолдану

Ең төмен күнкөріс деңгейі жыл сайынғы:

1) халықтың өмір сүру деңгейін бағалау;

2) әлеуметтік саясаттың бағыттарын айқындау және халықты әлеуметтік қолдау жөніндегі шараларды жүзеге асыру үшін қолданылады.

20-бап. "Зейнетақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Зейнетақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің ең төмен мөлшерінің нормативін қамтиды.

Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда– ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21-бап. "Арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж адамдар (отбасылар) үшін ұсынылатын арнаулы әлеуметтік қызметтер нормативтерін қамтиды.

Ескерту. 21-бап жаңа редакцияда– ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

22-бап. Білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар білім беруге әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты;

3) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты;

4) конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандарты болып табылады.

3. Білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

23-бап. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандарты

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарындағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуды жан басына шаққандағы қаржыландыру нормативін;

2) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын;

3) мүмкіндіктері шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзетумен қолдау нормаларын;

4) санитариялық-эпидемиологиялық талаптар нормаларын қамтиды.

Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.07.2017 № 88-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

24-бап. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты

Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) мемлекеттік білім беру ұйымдары желісінің нормативін;

2) орта, сондай-ақ арнаулы білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын;

3) мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, жан басына шаққандағы орташа кірісі ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасынан төмен отбасылардан шыққан балаларды, жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды, төтенше жағдайлар салдарынан шұғыл көмекті қажет ететін отбасылардан шыққан балаларды орта білім беру ұйымдарында тегін тамақтандыруды қамтамасыз ету нормаларын;

4) ауылдық мектептердің оқушыларын тасу нормаларын;

5) орта білім беру ұйымдарын оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз ету нормаларын;

6) мүмкіндіктері шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзетумен қолдау нормаларын;

7) мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, жан басына шаққандағы орташа кірісі ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасынан төмен отбасылардан шыққан балаларға және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға, төтенше жағдайлар салдарынан шұғыл көмекті қажет ететін отбасылардан шыққан балаларға сауықтыру демалысын беру нормаларын;

8) денсаулық жағдайына байланысты ұзақ уақыт бойы жалпы орта білім беру ұйымына бара алмайтын білім алушыларды үйде немесе стационарлық көмек, қалпына келтіру емін және медициналық оңалтуды көрсететін ұйымдарда жеке-дара тегін оқыту нормаларын;

8-1) бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқытудың жан басына шаққандағы қаржыландыру нормативін;

9) санитариялық-эпидемиологиялық талаптар нормаларын қамтиды.

Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.07.2017 № 88-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

25-бап. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарына қабылдау кезіндегі мемлекеттік білім беру тапсырысының нормаларын;

2) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын;

3) техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында білім алып жатқан жетім балалардың және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың киім-кешегі нормаларын;

4) мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушыларға арналған стипендияның нормативін (мөлшерін);

5) мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алушылардың жеңілдікпен жол жүру нормативтерін;

6) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарын оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз ету нормаларын;

7) санитариялық-эпидемиологиялық талаптар нормаларын;

8) мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, жан басына шаққанда орташа кірісі ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасынан төмен отбасылардан шыққан, мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алушыларды, жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды, төтенше жағдайлар салдарынан шұғыл көмекті қажет ететін отбасылардан шыққан балаларды жатақханада орындармен қамтамасыз ету жөніндегі нормаларды;

9) егер білім алушы бір мамандық шеңберінде жұмысшы біліктілігін немесе жұмысшы біліктіліктерін алғаш рет алса, түлектерге оны (оларды) бере отырып, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімге кепілдік беру нормативтерін қамтиды.

Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 172-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

26-бап. Конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандарты

Конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) жоғары оқу орындарына қабылдау кезіндегі мемлекеттік білім беру грантының нормативін (мөлшерін);

2) мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушыларға арналған стипендияның нормативін (мөлшерін);

3) мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушылардың жеңілдікпен жол жүру нормативін;

4) жоғары білім беру ұйымдарына оқуға түсу кезіндегі қабылдау нормативін (квотасын);

5) санитариялық-эпидемиологиялық талаптар нормативін;

6) мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушыларды жатақханада орындармен қамтамасыз ету жөніндегі нормаларды қамтиды.

27-бап. Отбасы және балалар саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт

1. Отбасы және балалар саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт отбасы және балалар мүдделерінің қорғалуына әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. "Отбасына тәрбиелеуге (асырап алуға, қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа, баланы қабылдайтын отбасына) берілген жетім балалардың, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты отбасы және балалар саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт болып табылады.

3. Отбасы және балалар саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 09.04.2016 № 501-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

28-бап. "Жетім балалардың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, отбасына тәрбиелеуге (асырап алуға, қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа)берілген балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Жетім балалардың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, отбасына тәрбиелеуге (асырап алуға, қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа) берілген балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) патронат тәрбиешілерге берілген баланы (балаларды) күтіп-бағуға арналған ақшалай қаражат төлемінің нормативін (мөлшерін);

2) қорғаншыларға немесе қамқоршыларға жетім баланы (жетім балаларды) және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы (балаларды) күтіп-бағуға арналған жәрдемақы төлемінің нормативін (мөлшерін);

3) жетім баланы және (немесе) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы асырап алуға байланысты біржолғы ақшалай төлемнің нормативін (мөлшерін);

4) баланы қабылдайтын ата-аналарға берілген жетім баланы немесе ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған баланы күтіп-бағуға арналған төлем нормативін (мөлшерін) қамтиды.

Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 09.04.2016 № 501-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

29-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемiне әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Мыналар:

1) "Тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемi" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) "Денсаулық сақтаудың көрсетілетін қызметтерінің халыққа қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар болып табылады.

3. Денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

30-бап. "Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес берілетін медициналық көмектің көлемін қамтиды.

Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда – ҚР 07.07.2020 № 361-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

31-бап. "Денсаулық сақтаудың көрсетілетін қызметтерінің халыққа қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Денсаулық сақтаудың көрсетілетін қызметтерінің халыққа қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсететін, Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау ұйымдары желісінің мемлекеттік нормативін қамтиды.

32-бап. Мәдениет саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Мәдениет саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар мәдени құндылықтарға қол жеткізуге әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Мыналар:

1) "Мемлекеттік мәдениет ұйымдары көрсететін қызметтердің қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) "Мемлекеттік мәдениет ұйымдары өткізетін мәдени, мәдени-бұқаралық, ойын-сауық мәдени-бұқаралық іс-шараларға мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуін қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты мәдениет саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар болып табылады.

3. Мәдениет саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. "Мемлекеттік мәдениет ұйымдары көрсететін қызметтердің қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Мемлекеттік мәдениет ұйымдары көрсететін қызметтердің қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты мемлекеттік мәдениет ұйымдары желісінің ең төмен нормативін қамтиды.

34-бап. "Мемлекеттік мәдениет ұйымдары өткізетін мәдени-ойын-сауық іс-шараларына мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуін қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Мемлекеттік мәдениет ұйымдары өткізетін мәдени-ойын-сауық іс-шараларына мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуін қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты бюджет қаражаты есебінен мемлекеттік мәдениет ұйымдары өткізетін мәдени-ойын-сауық іс-шараларына мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуі нормаларын қамтиды.

Ескерту. 34-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Денешынықтыру және спорт саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт

1. Денешынықтыру және спорт саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт жеке тұлғалардың денешынықтыру және спорт саласындағы әлеуметтік кепілдіктері мен әлеуметтік құқықтарының іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. "Мемлекеттік меншіктегі дене шынықтыру-сауықтыру және спорт ғимараттарының қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты дене шынықтыру және спорт саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт болып табылады.

3. Денешынықтыру және спорт саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

36-бап. "Мемлекеттік меншіктегі спорт ғимараттарының қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Мемлекеттік меншіктегі спорт ғимараттарының қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) азаматтардың мемлекеттік меншіктегі спорт ғимараттарын "Дене шынықтыру және спорт туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес белгіленетін азаматтар санаттарының тізбесіне орай пайдалануы;

2) мүгедектігі бар адамдардың мемлекеттік меншіктегі спорт құрылысжайларын Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес пайдалануы нормативтерін қамтиды.

Ескерту. 36-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-бап. Мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар құқықтық ақпарат беруге, құқықтық консультация беруге, адвокаттардың, заң консультанттарының жеке тұлғалардың мүдделерін қорғауы мен білдіруіне әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) "Құқықтық ақпарат беру" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) "Құқықтық консультация беру" ең төмен әлеуметтік стандарты;

3) "Адвокаттардың, заң консультанттарының жеке тұлғалардың мүдделерін қорғауы мен білдіруі" ең төмен әлеуметтік стандарты болып табылады.

3. "Құқықтық ақпарат беру" ең төмен әлеуметтік стандарты "Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда мемлекеттік органдардың өз құзыреті шегінде құқықтық ақпарат беру тәртібін белгілейтін нормаларды қамтиды.

4. "Құқықтық консультация беру" ең төмен әлеуметтік стандарты "Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда адвокаттардың, заң консультанттарының құқықтық консультация беру тәртібін белгілейтін нормаларды қамтиды.

5. "Адвокаттардың, заң консультанттарының жеке тұлғалардың мүдделерін қорғауы мен білдіруі" ең төмен әлеуметтік стандарты Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда адвокаттардың, заң консультанттарының соттарда, қылмыстық қудалау органдарында, өзге де мемлекеттік органдарда және мемлекеттік емес ұйымдарда жеке тұлғалардың мүдделерін қорғауы мен білдіруі тәртібін белгілейтін нормаларды қамтиды.

Ескерту. 37-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 05.07.2018 № 177-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.06.2022 № 128-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

38-бап. Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

38-1-бап. Өтпелі ережелер

Ескерту. 4-тарау 38-1-баппен толықтырылды - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.07.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР 28.12.2018 № 208-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

39-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң, 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін, 25-баптың 9) тармақшасын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

2. "Ең төмен күнкөріс деңгейі туралы" 1999 жылғы 16 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1999 ж., № 23, 918-құжат; 2005 ж., № 23, 98-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2014 ж., № 19-І, 19-ІІ, 96-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының Президенті

Н. Назарбаев

О минимальных социальных стандартах и их гарантиях

Закон Республики Казахстан от 19 мая 2015 года № 314-V ЗРК.

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано ОГЛАВЛЕНИЕ.
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст.39

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, возникающие в системе минимальных социальных стандартов.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) социальные права – гарантированные государством права в социальной сфере, закрепленные в Конституции Республики Казахстан и законах Республики Казахстан;

2) социальные гарантии – предусмотренные Конституцией Республики Казахстан и законами Республики Казахстан обязательства государства, направленные на реализацию социальных прав;

3) минимальный социальный стандарт – минимальный объем услуг, денежных выплат и иных требований, установленных законами Республики Казахстан, обеспечивающий реализацию социальных гарантий и социальных прав;

4) система минимальных социальных стандартов – совокупность минимальных социальных стандартов в сферах труда, социального обеспечения, образования, семьи и детей, здравоохранения, культуры, физической культуры и спорта, оказания гарантированной государством юридической помощи;

5) нормы – количественные и качественные требования к обеспечению минимальных социальных стандартов;

6) нормативы – установленные параметры величин, используемые для определения объемов финансирования минимальных социальных стандартов;

7) уполномоченные органы – центральные государственные органы Республики Казахстан, осуществляющие в пределах своей компетенции руководство в системе минимальных социальных стандартов.

Статья 2. Сфера действия настоящего Закона

1. Действие настоящего Закона распространяется на отношения, возникающие в системе минимальных социальных стандартов, в соответствии с настоящим Законом.

2. Действие настоящего Закона не распространяется на документы по стандартизации, определенные законодательством Республики Казахстан в сфере стандартизации, а также стандарты финансовой отчетности.

Сноска. Статья 2 с изменением, внесенным Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 3. Законодательство Республики Казахстан о минимальных социальных стандартах и их гарантиях

1. Законодательство Республики Казахстан о минимальных социальных стандартах и их гарантиях основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

3. Положения настоящего Закона являются базовыми для разработки и принятия нормативных правовых актов, устанавливающих правовые нормы в системе минимальных социальных стандартов.

Статья 4. Цели и задачи настоящего Закона

1. Целями настоящего Закона являются:

1) реализация социальных прав и социальных гарантий;

2) реализация государственной политики в системе минимальных социальных стандартов;

3) определение принципов в системе минимальных социальных стандартов.

2. Задачами настоящего Закона являются:

1) нормативное обеспечение формирования и использования бюджетных средств и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан, на социальные нужды;

2) обеспечение государственной поддержки развития социальной сферы;

3) оценка уровня жизни населения.

Статья 5. Принципы в системе минимальных социальных стандартов

Минимальные социальные стандарты основываются на следующих принципах:

1) законности;

2) доступности;

3) соблюдения социальных прав;

4) обоснованности минимальных социальных стандартов исходя из экономических возможностей, материально-технической базы, научно-технического потенциала государства;

5) гласности и информирования населения о минимальных социальных стандартах в целях обеспечения обратной связи с населением;

6) транспарентности бюджетного финансирования расходов по обеспечению минимальных социальных стандартов;

7) целевого и адресного финансирования минимальных социальных стандартов;

8) государственного контроля за соблюдением законодательства Республики Казахстан о минимальных социальных стандартах и их гарантиях;

9) социального партнерства.

Статья 6. Права на обеспечение минимальными социальными стандартами

1. Граждане имеют право на:

1) доступ к минимальным социальным стандартам в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) получение полной и достоверной информации о минимальных социальных стандартах;

3) требование соблюдения минимальных социальных стандартов;

4) обжалование решений физических и юридических лиц, обязанных обеспечивать соблюдение минимальных социальных стандартов;

5) обращение в суд с иском о защите нарушенных прав, свобод и законных интересов в сферах минимальных социальных стандартов.

2. Минимальными социальными стандартами обеспечиваются граждане Республики Казахстан.

Иностранцы и лица без гражданства обеспечиваются минимальными социальными стандартами, установленными для граждан, если иное не предусмотрено Конституцией Республики Казахстан, законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Статья 7. Финансовое обеспечение минимальных социальных стандартов

1. Центральные и местные исполнительные органы, а также иные государственные организации в пределах полномочий, закрепленных за ними Конституцией Республики Казахстан и законами Республики Казахстан, иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан, обязаны обеспечивать соблюдение минимальных социальных стандартов за счет бюджетных средств.

2. Физические и юридические лица в соответствии с законодательством Республики Казахстан обязаны обеспечивать соблюдение минимальных социальных стандартов за счет собственных средств и иных источников, не противоречащих законодательству Республики Казахстан.

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ В СИСТЕМЕ МИНИМАЛЬНЫХ
СОЦИАЛЬНЫХ СТАНДАРТОВ

Статья 8. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:

1) разрабатывает основные направления государственной политики в системе минимальных социальных стандартов и организует ее осуществление;

2) обеспечивает функционирование и развитие системы минимальных социальных стандартов;

3) исключен Законом РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
4) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска Статья 8 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 9. Компетенция уполномоченных органов

Уполномоченные органы в пределах своей компетенции:

1) формируют и обеспечивают реализацию государственной политики в системе минимальных социальных стандартов;

2) осуществляют государственный контроль за соблюдением законодательства Республики Казахстан о минимальных социальных стандартах и их гарантиях;

3) разрабатывают и утверждают минимальные социальные стандарты на основании типовой формы, утвержденной центральным уполномоченным органом по государственному планированию;

4) разрабатывают и утверждают нормативные правовые акты;

5) проводят мониторинг законодательства Республики Казахстан о минимальных социальных стандартах и их гарантиях и соблюдения объема и качества минимальных социальных стандартов;

6) обеспечивают информирование населения о минимальных социальных стандартах;

7) обеспечивают опубликование не реже одного раза в полугодие в периодических печатных изданиях, распространяемых на всей территории Республики Казахстан, и размещение на своих интернет-ресурсах информации о системе минимальных социальных стандартов;

8) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска Статья 9 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. СИСТЕМА МИНИМАЛЬНЫХ СОЦИАЛЬНЫХ СТАНДАРТОВ

Статья 10. Сферы установления и применения минимальных социальных стандартов

Минимальные социальные стандарты устанавливаются и применяются в следующих сферах:

1) труда;

2) социального обеспечения;

3) образования;

4) семьи и детей;

5) здравоохранения;

6) культуры;

7) физической культуры и спорта;

8) оказания гарантированной государством юридической помощи.

Статья 11. Минимальные социальные стандарты в сфере труда

1. Минимальные социальные стандарты в сфере труда обеспечивают реализацию социальных гарантий и социальных прав на:

1) оплату труда;

2) продолжительность рабочего времени и времени отдыха.

2. Минимальными социальными стандартами в сфере труда являются:

1) минимальный социальный стандарт "Минимальный размер месячной заработной платы";

2) исключен Законом РК от 23.11.2015 № 415-V (вводится в действие с 01.01.2016);

3) минимальный социальный стандарт "Продолжительность ежедневной работы (рабочей смены)";

4) минимальный социальный стандарт "Основной оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск".

3. Минимальные социальные стандарты в сфере труда устанавливаются и применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.11.2015 № 415-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 12. Минимальный социальный стандарт "Минимальный размер месячной заработной платы"

1. Минимальный социальный стандарт "Минимальный размер месячной заработной платы" содержит:

1) норму рабочего времени в месяц;

2) нормы труда (трудовые обязанности) работника первого разряда в нормальных условиях.

2. Минимальный размер месячной заработной платы, устанавливаемый ежегодно законом Республики Казахстан о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год, не должен быть ниже прожиточного минимума.

Статья 13. Минимальный социальный стандарт "Минимальный стандарт оплаты труда"

Сноска. Статья 13 исключена Законом РК от 23.11.2015 № 415-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 14. Минимальный социальный стандарт "Продолжительность ежедневной работы (рабочей смены)"

Минимальный социальный стандарт "Продолжительность ежедневной работы (рабочей смены)" содержит нормы продолжительности рабочего времени в один день (смену) в часах.

Статья 15. Минимальный социальный стандарт "Основной оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск"

Минимальный социальный стандарт "Основной оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск" содержит нормы продолжительности основного оплачиваемого ежегодного трудового отпуска.

Статья 16. Минимальные социальные стандарты в сфере социального обеспечения

1. Минимальные социальные стандарты в сфере социального обеспечения обеспечивают реализацию социальных гарантий и социальных прав на социальное обеспечение.

2. Минимальными социальными стандартами в сфере социального обеспечения являются:

1) минимальный социальный стандарт "Величина прожиточного минимума";

2) минимальный социальный стандарт "Минимальный размер пенсии";

3) минимальный социальный стандарт "Гарантированный объем специальных социальных услуг".

3. Минимальные социальные стандарты в сфере социального обеспечения устанавливаются и применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 16 с изменением, внесенным Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 17. Минимальный социальный стандарт "Величина прожиточного минимума"

1. Минимальный социальный стандарт "Величина прожиточного минимума" содержит норматив величины прожиточного минимума, определяемой и устанавливаемой ежегодно с учетом прогнозного уровня инфляции законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год, и является основой для установления:

1) исключен Законом РК от 26.12.2018 № 203-VI (вводится в действие с 01.01.2019);

2) государственной базовой пенсионной выплаты;

3) государственных социальных пособий по инвалидности, по случаю потери кормильца.

2. Порядок расчета величины прожиточного минимума утверждается совместно уполномоченными органами в области социальной защиты населения и в области государственной статистики.

Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными законами РК от 02.08.2015 № 342-V (вводится в действие с 01.07.2018); от 26.12.2018 № 203-VI (вводится в действие с 01.01.2019).

Статья 18. Прожиточный минимум

1. Прожиточный минимум – минимальный денежный доход на одного человека, равный по величине стоимости минимальной потребительской корзины.

Минимальная потребительская корзина представляет собой минимальный набор продуктов питания, товаров и услуг, необходимых для обеспечения жизнедеятельности человека, в натуральном и стоимостном выражении и состоит из:

1) продовольственной корзины;

2) фиксированной доли расходов на непродовольственные товары и услуги.

2. Продовольственная корзина рассчитывается уполномоченным органом в области государственной статистики по научно обоснованным физиологическим нормам потребления продуктов питания, утверждаемым уполномоченным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия по согласованию с уполномоченным органом в области здравоохранения.

3. Фиксированная доля расходов на непродовольственные товары и услуги устанавливается совместно уполномоченными органами в области социальной защиты населения и в области государственной статистики в соотношении к стоимости минимальной потребительской корзины.

4. Прожиточный минимум рассчитывается ежеквартально по республике и по регионам в среднем:

1) на душу населения;

2) по половозрастным группам населения.

5. Сведения о прожиточном минимуме в целом по Республике Казахстан в среднем на душу населения по основным половозрастным группам населения, стоимости продовольственной корзины и доле населения, имеющего доходы ниже этих критериев, подлежат официальному опубликованию в средствах массовой информации уполномоченным органом в области государственной статистики.

Статья 19. Применение прожиточного минимума

Прожиточный минимум применяется для ежегодных:

1) оценки уровня жизни населения;

2) определения направлений социальной политики и осуществления мер по социальной поддержке населения.

Статья 20. Минимальный социальный стандарт "Минимальный размер пенсии"

Минимальный социальный стандарт "Минимальный размер пенсии" содержит норматив минимального размера государственной базовой пенсионной выплаты, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Сноска. Статья 20 - в редакции Закона РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 21. Минимальный социальный стандарт "Гарантированный объем специальных социальных услуг"

Минимальный социальный стандарт "Гарантированный объем специальных социальных услуг" содержит нормативы специальных социальных услуг, предоставляемых для лиц (семей), нуждающихся в специальных социальных услугах.

Сноска. Статья 21 - в редакции Закона РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 22. Минимальные социальные стандарты в сфере образования

1. Минимальные социальные стандарты в сфере образования обеспечивают реализацию социальных гарантий и социальных прав на образование.

2. Минимальными социальными стандартами в сфере образования являются:

1) минимальный социальный стандарт дошкольного воспитания и обучения;

2) минимальный социальный стандарт начального, основного среднего и общего среднего образования;

3) минимальный социальный стандарт технического и профессионального, послесреднего образования;

4) минимальный социальный стандарт высшего образования, получаемого на конкурсной основе.

3. Минимальные социальные стандарты в сфере образования устанавливаются и применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 23. Минимальный социальный стандарт дошкольного воспитания и обучения

Минимальный социальный стандарт дошкольного воспитания и обучения содержит:

1) подушевой норматив финансирования дошкольного воспитания и обучения детей, находящихся в организациях дошкольного образования;

2) нормы оснащения оборудованием и мебелью организаций дошкольного образования;

3) нормы социальной и медико-педагогической коррекционной поддержки детей с ограниченными возможностями;

4) нормы санитарно-эпидемиологических требований.

Сноска. Статья 23 с изменением, внесенным Законом РК от 05.07.2017 № 88-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 24. Минимальный социальный стандарт начального, основного среднего и общего среднего образования

Минимальный социальный стандарт начального, основного среднего и общего среднего образования содержит:

1) норматив сети государственных организаций образования;

2) нормы оснащения оборудованием и мебелью организаций среднего, а также специальных организаций образования;

3) нормы обеспечения бесплатным питанием в организациях среднего образования для детей из семей, имеющих право на получение государственной адресной социальной помощи, а также из семей, не получающих государственную адресную социальную помощь, в которых среднедушевой доход ниже величины прожиточного минимума, детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, детей из семей, требующих экстренной помощи в результате чрезвычайных ситуаций;

4) нормы подвоза учащихся сельских школ;

5) нормы обеспечения учебниками и учебно-методическими комплексами организаций среднего образования;

6) нормы социальной и медико-педагогической коррекционной поддержки детей с ограниченными возможностями;

7) нормы предоставления оздоровительного отдыха детям из семей, имеющих право на получение государственной адресной социальной помощи, а также из семей, не получающих государственную адресную социальную помощь, в которых среднедушевой доход ниже величины прожиточного минимума, и детям-сиротам, детям, оставшимся без попечения родителей, детям из семей, требующих экстренной помощи в результате чрезвычайных ситуаций;

8) нормы индивидуального бесплатного обучения на дому или в организациях, оказывающих стационарную помощь, восстановительное лечение и медицинскую реабилитацию обучающихся, которые по состоянию здоровья в течение длительного времени не могут посещать организации общего среднего образования;

8-1) подушевой норматив финансирования обучения в организациях образования, реализующих общеобразовательные учебные программы начального, основного среднего и общего среднего образования;

9) нормы санитарно-эпидемиологических требований.

Сноска. Статья 24 с изменением, внесенным Законом РК от 05.07.2017 № 88-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25. Минимальный социальный стандарт технического и профессионального, послесреднего образования

Минимальный социальный стандарт технического и профессионального, послесреднего образования содержит:

1) нормы государственного образовательного заказа при приеме в организации технического и профессионального, послесреднего образования;

2) нормы оснащения оборудованием и мебелью организаций технического и профессионального, послесреднего образования;

3) нормы обмундирования детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, обучающихся в организациях технического и профессионального образования;

4) норматив (размер) стипендии для обучающихся на основе государственного образовательного заказа;

5) нормативы льготного проезда обучающихся по государственному образовательному заказу;

6) нормы обеспечения учебниками и учебно-методическими комплексами организаций технического и профессионального, послесреднего образования;

7) нормы санитарно-эпидемиологических требований;

8) нормы по обеспечению местами в общежитии обучающихся по государственному образовательному заказу из семей, имеющих право на получение государственной адресной социальной помощи, а также из семей, не получающих государственную адресную социальную помощь, в которых среднедушевой доход ниже величины прожиточного минимума, детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, детей из семей, требующих экстренной помощи в результате чрезвычайных ситуаций;

Примечание РЦПИ!
Подпункт 9) вводится в действие с 01.01.2019.

9) нормативы гарантирования технического и профессионального, послесреднего образования с присвоением выпускникам рабочей квалификации или рабочих квалификаций в рамках одной специальности, если обучающийся получает ее (их) впервые.

Сноска. Статья 25 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2018 № 172-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 26. Минимальный социальный стандарт высшего образования, получаемого на конкурсной основе

Минимальный социальный стандарт высшего образования, получаемого на конкурсной основе, содержит:

1) норматив (размер) государственного образовательного гранта при приеме в высшие учебные заведения;

2) норматив (размер) стипендии для обучающихся на основе государственного образовательного заказа;

3) норматив льготного проезда обучающихся на основе государственного образовательного заказа;

4) норматив (квоту) приема при поступлении на учебу в организации высшего образования;

5) норматив санитарно-эпидемиологических требований;

6) нормы по обеспечению местами в общежитии обучающихся на основе государственного образовательного заказа.

Статья 27. Минимальный социальный стандарт в сфере семьи и детей

1. Минимальный социальный стандарт, в сфере семьи и детей обеспечивает реализацию социальных гарантий и социальных прав на защиту интересов семьи и детей.

2. Минимальным социальным стандартом в сфере семьи и детей является минимальный социальный стандарт "Обеспечение защиты прав и интересов детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, переданных на воспитание в семью (усыновление, опеку или попечительство, патронат, приемную семью)".

3. Минимальный социальный стандарт в сфере семьи и детей устанавливается и применяется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 27 с изменением, внесенным Законом РК от 09.04.2016 № 501-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 28. Минимальный социальный стандарт "Обеспечение защиты прав и интересов детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, переданных на воспитание в семью (усыновление, опеку или попечительство, патронат)"

Минимальный социальный стандарт "Обеспечение защиты прав и интересов детей-сирот, детей, оставшихся без попечения родителей, переданных на воспитание в семью (усыновление, опеку или попечительство, патронат)" содержит:

1) норматив (размер) выплаты денежных средств на содержание ребенка (детей), переданного патронатным воспитателям;

2) норматив (размер) выплаты пособия опекунам или попечителям на содержание ребенка-сироты (детей-сирот) и ребенка (детей), оставшегося без попечения родителей;

3) норматив (размер) единовременной денежной выплаты в связи с усыновлением ребенка-сироты и (или) ребенка, оставшегося без попечения родителей;

4) норматив (размер) выплаты на содержание ребенка-сироты или ребенка, оставшегося без попечения родителей, переданного приемным родителям.

Сноска. Статья 28 с изменением, внесенным Законом РК от 09.04.2016 № 501-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 29. Минимальные социальные стандарты в сфере здравоохранения

1. Минимальные социальные стандарты в сфере здравоохранения обеспечивают реализацию социальных гарантий и социальных прав на гарантированный объем бесплатной медицинской помощи.

2. Минимальными социальными стандартами в сфере здравоохранения являются:

1) минимальный социальный стандарт "Гарантированный объем бесплатной медицинской помощи";

2) минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности услуг здравоохранения населению".

3. Минимальные социальные стандарты в сфере здравоохранения устанавливаются и применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 30. Минимальный социальный стандарт "Гарантированный объем бесплатной медицинской помощи"

Минимальный социальный стандарт "Гарантированный объем бесплатной медицинской помощи" содержит объем медицинской помощи, предоставляемой в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О здоровье народа и системе здравоохранения".

Сноска. Статья 30 в редакции Закона РК от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 31. Минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности услуг здравоохранения населению"

Минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности услуг здравоохранения населению" содержит государственный норматив сети организаций здравоохранения Республики Казахстан, оказывающих гарантированный объем бесплатной медицинской помощи.

Статья 32. Минимальные социальные стандарты в сфере культуры

1. Минимальные социальные стандарты в сфере культуры обеспечивают реализацию социальных гарантий и социальных прав на доступ к культурным ценностям.

2. Минимальными социальными стандартами в сфере культуры являются:

1) минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности услуг государственных организаций культуры";

2) минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступа лиц с инвалидностью к культурным, культурно-массовым, зрелищным культурно-массовым мероприятиям, проводимым государственными организациями культуры.

3. Минимальные социальные стандарты в сфере культуры устанавливаются и применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 32 с изменениями, внесенными законами РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 33. Минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности услуг государственных организаций культуры"

Минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности услуг государственных организаций культуры" содержит минимальный норматив сети государственных организаций культуры.

Статья 34. Минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступа лиц с инвалидностью к культурно-зрелищным мероприятиям, проводимым государственными организациями культуры"

Минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступа лиц с инвалидностью к культурно-зрелищным мероприятиям, проводимым государственными организациями культуры" содержит нормы доступа лиц с инвалидностью к культурно-зрелищным мероприятиям, проводимым государственными организациями культуры за счет бюджетных средств.

Сноска. Статья 34 – в редакции Закона РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 35. Минимальный социальный стандарт в сфере физической культуры и спорта

1. Минимальный социальный стандарт в сфере физической культуры и спорта обеспечивает реализацию социальных гарантий и социальных прав физических лиц в области физической культуры и спорта.

2. Минимальным социальным стандартом в сфере физической культуры и спорта является минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности физкультурно-оздоровительных и спортивных сооружений, находящихся в государственной собственности".

3. Минимальный социальный стандарт в сфере физической культуры и спорта устанавливается и применяется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 35 с изменением, внесенным Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 36. Минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности спортивных сооружений, находящихся в государственной собственности"

Минимальный социальный стандарт "Обеспечение доступности спортивных сооружений, находящихся в государственной собственности" содержит нормативы:

1) пользования спортивными сооружениями, находящимися в государственной собственности, гражданами согласно перечню категорий граждан, устанавливаемому в соответствии с Законом Республики Казахстан "О физической культуре и спорте";

2) пользования спортивными сооружениями, находящимися в государственной собственности, лицами с инвалидностью в соответствии с законодательством Республики Казахстан о социальной защите.

Сноска. Статья 147 с изменениями, внесенными законами РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 37. Минимальные социальные стандарты в сфере оказания гарантированной государством юридической помощи

1. Минимальные социальные стандарты в сфере оказания гарантированной государством юридической помощи обеспечивают реализацию социальных гарантий и социальных прав на правовое информирование, правовое консультирование, защиту и представительство адвокатами, юридическими консультантами интересов физических лиц.

2. Минимальными социальными стандартами в сфере оказания гарантированной государством юридической помощи являются:

1) минимальный социальный стандарт "Правовое информирование";

2) минимальный социальный стандарт "Правовое консультирование";

3) минимальный социальный стандарт "Защита и представительство адвокатами, юридическими консультантами интересов физических лиц".

3. Минимальный социальный стандарт "Правовое информирование" содержит нормы, устанавливающие порядок правового информирования государственными органами в пределах их компетенции в случаях, предусмотренных Законом Республики Казахстан "Об адвокатской деятельности и юридической помощи" и иными законами Республики Казахстан.

4. Минимальный социальный стандарт "Правовое консультирование" содержит нормы, устанавливающие порядок правового консультирования адвокатами, юридическими консультантами в случаях, предусмотренных Законом Республики Казахстан "Об адвокатской деятельности и юридической помощи" и иными законами Республики Казахстан.

5. Минимальный социальный стандарт "Защита и представительство адвокатами, юридическими консультантами интересов физических лиц" содержит нормы, устанавливающие порядок защиты и представительства адвокатами, юридическими консультантами интересов физических лиц в судах, органах уголовного преследования, иных государственных органах и негосударственных организациях в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 37 с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2018 № 177-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.06.2022 № 128-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 38. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о минимальных социальных стандартах и их гарантиях

Нарушение законодательства Республики Казахстан о минимальных социальных стандартах и их гарантиях влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 38-1. Переходные положения

Сноска. Исключена Законом РК от 28.12.2018 № 208-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 39. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением подпункта 9) статьи 25, который вводится в действие с 1 января 2019 года.

2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 16 ноября 1999 года "О прожиточном минимуме" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1999 г., № 23, ст. 918; 2005 г., № 23, ст. 98; 2010 г., № 5, ст. 23; 2014 г., № 19-I, 19-II, ст. 96).

Президент Республики Казахстан	Н. НАЗАРБАЕВ