Ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2015 жылғы 19 мамырдағы № 314-V ҚРЗ.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесінде туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) әлеуметтік құқықтар – Қазақстан Республикасының Конституциясында және Қазақстан Республикасының заңдарында бекітілген, мемлекет кепілдік берген әлеуметтік саладағы құқықтар;

2) әлеуметтік кепілдіктер – мемлекеттің Қазақстан Республикасының Конституциясында және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген, әлеуметтік құқықтарды іске асыруға бағытталған міндеттемелері;

3) ең төмен әлеуметтік стандарт – әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз ететін, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген көрсетілетін қызметтердің, ақшалай төлемдердің және өзге де талаптардың ең аз көлемі;

4) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесі – еңбек, әлеуметтік қамсыздандыру, білім беру, отбасы және балалар, денсаулық сақтау, мәдениет, дене шынықтыру және спорт, мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету салаларындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар жиынтығы;

5) нормалар – ең төмен әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз етуге қойылатын сандық және сапалық талаптар;

6) нормативтер – ең төмен әлеуметтік стандарттарды қаржыландыру көлемдерін айқындау үшін пайдаланылатын шамалардың белгіленген өлшемдері;

7) уәкілетті органдар – өз құзыреті шегінде ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесінде басшылықты жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық мемлекеттік органдары.

2-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

1. Осы Заңның күші осы Заңға сәйкес ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесінде туындайтын қатынастарға қолданылады.

2. Осы Заңның күші Қазақстан Республикасының стандарттау саласындағы заңнамасында айқындалған стандарттау жөніндегі құжаттарға, сондай-ақ қаржылық есептілік стандарттарына қолданылмайды.

Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-бап. Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік-құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарт қағидалары қолданылады.

3. Осы Заңның ережелері ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі құқықтық нормаларды белгілейтін нормативтік-құқықтық актілерді әзірлеу мен қабылдау үшін базалық ережелер болып табылады.

4-бап. Осы Заңның мақсаттары мен міндеттері

1. Мыналар:

1) әлеуметтік құқықтар мен әлеуметтік кепілдіктерді іске асыру;

2) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі мемлекеттік саясатты іске асыру;

3) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі қағидаттарды айқындау осы Заңның мақсаттары болып табылады.

2. Мыналар:

1) әлеуметтік мұқтаждықтарға арналған бюджет қаражатын және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерді қалыптастыру мен пайдалануды нормативтік қамтамасыз ету;

2) әлеуметтік саланы дамытуды мемлекеттік қолдауды қамтамасыз ету;

3) халықтың өмір сүру деңгейін бағалау осы Заңның міндеттері болып табылады.

5-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі қағидаттар

Ең төмен әлеуметтік стандарттар мынадай қағидаттарға негізделеді:

1) заңдылық;

2) қолжетімділік;

3) әлеуметтік құқықтардың сақталуы;

4) мемлекеттің экономикалық мүмкіндіктері, материалдық-техникалық базасы, ғылыми-техникалық әлеуеті негізге алына отырып, ең төмен әлеуметтік стандарттардың негізділігі;

5) жариялылық және халықпен кері байланысты қамтамасыз ету мақсатында халықтың ең төмен әлеуметтік стандарттар туралы хабарландырылуы;

6) ең төмен әлеуметтік стандарттарды қамтамасыз ету бойынша шығыстарды бюджеттік қаржыландырудың транспаренттілігі;

7) ең төмен әлеуметтік стандарттардың нысаналы және атаулы қаржыландырылуы;

8) Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылау;

9) әлеуметтік әріптестік.

6-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттармен қамтамасыз етілу құқықтары

1. Азаматтардың:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ең төмен әлеуметтік стандарттарға қол жеткізуге;

2) ең төмен әлеуметтік стандарттар туралы толық және анық ақпарат алуға;

3) ең төмен әлеуметтік стандарттардың сақталуын талап етуге;

4) ең төмен әлеуметтік стандарттардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті жеке және заңды тұлғалардың шешімдеріне шағым жасауға;

5) ең төмен әлеуметтік стандарттар салаларындағы бұзылған құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау туралы талап арызбен сотқа жүгінуге құқығы бар.

2. Ең төмен әлеуметтік стандарттармен Қазақстан Республикасының азаматтары қамтамасыз етіледі.

Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар, егер Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, азаматтар үшін белгіленген ең төмен әлеуметтік стандарттармен қамтамасыз етіледі.

7-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттарды қаржылық қамтамасыз ету

1. Орталық және жергілікті атқарушы органдар, сондай-ақ өзге де мемлекеттік ұйымдар Қазақстан Республикасының Конституциясымен және Қазақстан Республикасының заңдарымен, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік-құқықтық актілерімен өздеріне бекітілген өкілеттіктер шегінде бюджет қаражаты есебінен ең төмен әлеуметтік стандарттардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

2. Жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де көздер есебінен ең төмен әлеуметтік стандарттардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

2-тарау. ЕҢ ТӨМЕН ӘЛЕУМЕТТІК СТАНДАРТТАР ЖҮЙЕСІНДЕГІ
МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ

8-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді және оның жүзеге асырылуын ұйымдастырады;

2) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесінің жұмыс істеуін және оны дамытуды қамтамасыз етеді;

3) алып тасталды – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
4) алып тасталды - ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Уәкілетті органдардың құзыреті

Уәкілетті органдар өз құзыреті шегінде:

1) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесіндегі мемлекеттік саясатты қалыптастырады және оның іске асырылуын қамтамасыз етеді;

2) Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасының сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

3) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті орган бекіткен үлгілік нысан негізінде ең төмен әлеуметтік стандарттарды әзірлейді және бекітеді;

4) нормативтік-құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

5) Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасына және ең төмен әлеуметтік стандарттардың көлемі мен сапасының сақталуына мониторинг жүргізеді;

6) халықты ең төмен әлеуметтік стандарттар туралы ақпараттандыруды қамтамасыз етеді;

7) ең төмен әлеуметтік стандарттар жүйесі туралы ақпараттың Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында жарты жылда бір реттен сиретпей жариялануын және өздерінің интернет-ресурстарында орналастырылуын қамтамасыз етеді;

8) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. ЕҢ ТӨМЕН ӘЛЕУМЕТТІК СТАНДАРТТАР ЖҮЙЕСІ

10-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттарды белгілеу және қолдану салалары

Ең төмен әлеуметтік стандарттар мынадай салаларда белгіленеді және қолданылады:

1) еңбек;

2) әлеуметтік қамсыздандыру;

3) білім беру;

4) отбасы және балалар;

5) денсаулық сақтау;

6) мәдениет;

7) дене шынықтыру және спорт;

8) мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету.

11-бап. Еңбек саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Еңбек саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) еңбекке ақы төлеуге;

2) жұмыс уақыты мен демалыс уақытының ұзақтығына әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Еңбек саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) "Айлық жалақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) алып тасталды - ҚР 23.11.2015 № 415-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

3) "Күнделікті жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы" ең төмен әлеуметтік стандарты;

4) "Жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы" ең төмен әлеуметтік стандарты болып табылады.

3. Еңбек саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 23.11.2015 № 415-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

12-бап. "Айлық жалақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты

1. "Айлық жалақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) бір айдағы жұмыс уақытының нормасын;

2) бірінші разрядты қызметкердің қалыпты жағдайлардағы еңбек нормаларын (еңбек міндеттерін) қамтиды.

2. Жыл сайын Қазақстан Республикасының тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңында белгіленетін айлық жалақының ең төмен мөлшері ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен болмауға тиіс.

13-бап. "Еңбекке ақы төлеудің ең төмен стандарты" ең төмен әлеуметтік стандарты

Ескерту. Алып тасталды - ҚР 23.11.2015 № 415-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

14-бап. "Күнделікті жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Күнделікті жұмыстың (жұмыс ауысымының) ұзақтығы" ең төмен әлеуметтік стандарты бір күндегі (ауысымдағы) сағатпен есептелген жұмыс уақыты ұзақтығының нормаларын қамтиды.

15-бап. "Жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы" ең төмен әлеуметтік стандарты жыл сайынғы негізгі ақылы еңбек демалысы ұзақтығының нормаларын қамтиды.

16-бап. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар әлеуметтік қамсыздандыруға әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) "Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) "Зейнетақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты;

3) "Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты болып табылады.

3. Әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-бап. "Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы" ең төмен әлеуметтік стандарты

1. "Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасы" ең төмен әлеуметтік стандарты жыл сайын инфляцияның болжамдық деңгейі ескеріле отырып айқындалатын және тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының нормативін қамтиды және:

1) алып тасталды – ҚР 26.12.2018 № 203-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

2) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін;

3) мүгедектігі бойынша, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларды белгілеу үшін негіз болып табылады.

2. Ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасын есептеу тәртібін халықты әлеуметтік қорғау саласындағы және мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органдар бірлесіп бекітеді.

Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.08.2015 № 342-V (01.07.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2018 № 203-VI (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңыдарымен.

18-бап. Ең төмен күнкөрiс деңгейi

1. Ең төмен күнкөрiс деңгейi – шамасы бойынша ең төмен тұтыну себетiнiң құнына тең, бiр адамға арналған ең төмен ақшалай кiрiс.

Ең төмен тұтыну себетi адамның тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету үшін қажетті тамақ өнімдерінің, тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің заттай және құн түріндегі ең төмен жинағын білдіреді және:

1) азық-түлік себетінен;

2) азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге жұмсалатын шығыстардың тіркелген үлесінен тұрады.

2. Азық-түлік себетін мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылық саласындағы уәкілетті орган бекітетін тамақ өнімдерін тұтынудың ғылыми негізделген физиологиялық нормалары бойынша есептеп шығарады.

3. Азық-түлік емес тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге шығыстардың тіркелген үлесін халықты әлеуметтік қорғау саласындағы және мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органдар ең төмен тұтыну себетінің құнына арақатынасы арқылы бірлесіп белгілейді.

4. Ең төмен күнкөріс деңгейі тоқсан сайын республика бойынша және өңірлер бойынша орта есеппен:

1) халықтың жан басына;

2) халықтың жыныстық-жас топтары бойынша есептеп шығарылады.

5. Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасы бойынша орта есеппен халықтың негізгі жыныстық-жас топтары бойынша халықтың жан басына шаққандағы ең төмен күнкөріс деңгейі, азық-түлік себетінің құны және кірістері осы өлшемшарттардан төмен халықтың үлесі туралы мәліметтерді мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялауға тиіс.

19-бап. Ең төмен күнкөріс деңгейін қолдану

Ең төмен күнкөріс деңгейі жыл сайынғы:

1) халықтың өмір сүру деңгейін бағалау;

2) әлеуметтік саясаттың бағыттарын айқындау және халықты әлеуметтік қолдау жөніндегі шараларды жүзеге асыру үшін қолданылады.

20-бап. "Зейнетақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Зейнетақының ең төмен мөлшері" ең төмен әлеуметтік стандарты республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің ең төмен мөлшерінің нормативін қамтиды.

Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда– ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21-бап. "Арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж адамдар (отбасылар) үшін ұсынылатын арнаулы әлеуметтік қызметтер нормативтерін қамтиды.

Ескерту. 21-бап жаңа редакцияда– ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

22-бап. Білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар білім беруге әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты;

3) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты;

4) конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандарты болып табылады.

3. Білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

23-бап. Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандарты

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарындағы балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуды жан басына шаққандағы қаржыландыру нормативін;

2) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын;

3) мүмкіндіктері шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзетумен қолдау нормаларын;

4) санитариялық-эпидемиологиялық талаптар нормаларын қамтиды.

Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.07.2017 № 88-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

24-бап. Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты

Бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) мемлекеттік білім беру ұйымдары желісінің нормативін;

2) орта, сондай-ақ арнаулы білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын;

3) мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, жан басына шаққандағы орташа кірісі ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасынан төмен отбасылардан шыққан балаларды, жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды, төтенше жағдайлар салдарынан шұғыл көмекті қажет ететін отбасылардан шыққан балаларды орта білім беру ұйымдарында тегін тамақтандыруды қамтамасыз ету нормаларын;

4) ауылдық мектептердің оқушыларын тасу нормаларын;

5) орта білім беру ұйымдарын оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз ету нормаларын;

6) мүмкіндіктері шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзетумен қолдау нормаларын;

7) мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, жан басына шаққандағы орташа кірісі ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасынан төмен отбасылардан шыққан балаларға және жетім балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға, төтенше жағдайлар салдарынан шұғыл көмекті қажет ететін отбасылардан шыққан балаларға сауықтыру демалысын беру нормаларын;

8) денсаулық жағдайына байланысты ұзақ уақыт бойы жалпы орта білім беру ұйымына бара алмайтын білім алушыларды үйде немесе стационарлық көмек, қалпына келтіру емін және медициналық оңалтуды көрсететін ұйымдарда жеке-дара тегін оқыту нормаларын;

8-1) бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқытудың жан басына шаққандағы қаржыландыру нормативін;

9) санитариялық-эпидемиологиялық талаптар нормаларын қамтиды.

Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.07.2017 № 88-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

25-бап. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарына қабылдау кезіндегі мемлекеттік білім беру тапсырысының нормаларын;

2) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарын жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын;

3) техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында білім алып жатқан жетім балалардың және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың киім-кешегі нормаларын;

4) мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушыларға арналған стипендияның нормативін (мөлшерін);

5) мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алушылардың жеңілдікпен жол жүру нормативтерін;

6) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарын оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамтамасыз ету нормаларын;

7) санитариялық-эпидемиологиялық талаптар нормаларын;

8) мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар отбасылардан, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек алмайтын, жан басына шаққанда орташа кірісі ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасынан төмен отбасылардан шыққан, мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алушыларды, жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды, төтенше жағдайлар салдарынан шұғыл көмекті қажет ететін отбасылардан шыққан балаларды жатақханада орындармен қамтамасыз ету жөніндегі нормаларды;

9) егер білім алушы бір мамандық шеңберінде жұмысшы біліктілігін немесе жұмысшы біліктіліктерін алғаш рет алса, түлектерге оны (оларды) бере отырып, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімге кепілдік беру нормативтерін қамтиды.

Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2018 № 172-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

26-бап. Конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандарты

Конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) жоғары оқу орындарына қабылдау кезіндегі мемлекеттік білім беру грантының нормативін (мөлшерін);

2) мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушыларға арналған стипендияның нормативін (мөлшерін);

3) мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушылардың жеңілдікпен жол жүру нормативін;

4) жоғары білім беру ұйымдарына оқуға түсу кезіндегі қабылдау нормативін (квотасын);

5) санитариялық-эпидемиологиялық талаптар нормативін;

6) мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушыларды жатақханада орындармен қамтамасыз ету жөніндегі нормаларды қамтиды.

27-бап. Отбасы және балалар саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт

1. Отбасы және балалар саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт отбасы және балалар мүдделерінің қорғалуына әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. "Отбасына тәрбиелеуге (асырап алуға, қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа, баланы қабылдайтын отбасына) берілген жетім балалардың, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты отбасы және балалар саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт болып табылады.

3. Отбасы және балалар саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 09.04.2016 № 501-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

28-бап. "Жетім балалардың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, отбасына тәрбиелеуге (асырап алуға, қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа)берілген балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Жетім балалардың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, отбасына тәрбиелеуге (асырап алуға, қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа) берілген балалардың құқықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) патронат тәрбиешілерге берілген баланы (балаларды) күтіп-бағуға арналған ақшалай қаражат төлемінің нормативін (мөлшерін);

2) қорғаншыларға немесе қамқоршыларға жетім баланы (жетім балаларды) және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы (балаларды) күтіп-бағуға арналған жәрдемақы төлемінің нормативін (мөлшерін);

3) жетім баланы және (немесе) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы асырап алуға байланысты біржолғы ақшалай төлемнің нормативін (мөлшерін);

4) баланы қабылдайтын ата-аналарға берілген жетім баланы немесе ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған баланы күтіп-бағуға арналған төлем нормативін (мөлшерін) қамтиды.

Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 09.04.2016 № 501-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

29-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемiне әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Мыналар:

1) "Тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемi" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) "Денсаулық сақтаудың көрсетілетін қызметтерінің халыққа қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар болып табылады.

3. Денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

30-бап. "Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі" ең төмен әлеуметтік стандарты "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес берілетін медициналық көмектің көлемін қамтиды.

Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда – ҚР 07.07.2020 № 361-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

31-бап. "Денсаулық сақтаудың көрсетілетін қызметтерінің халыққа қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Денсаулық сақтаудың көрсетілетін қызметтерінің халыққа қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсететін, Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау ұйымдары желісінің мемлекеттік нормативін қамтиды.

32-бап. Мәдениет саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Мәдениет саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар мәдени құндылықтарға қол жеткізуге әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Мыналар:

1) "Мемлекеттік мәдениет ұйымдары көрсететін қызметтердің қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) "Мемлекеттік мәдениет ұйымдары өткізетін мәдени, мәдени-бұқаралық, ойын-сауық мәдени-бұқаралық іс-шараларға мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуін қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты мәдениет саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар болып табылады.

3. Мәдениет саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. "Мемлекеттік мәдениет ұйымдары көрсететін қызметтердің қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Мемлекеттік мәдениет ұйымдары көрсететін қызметтердің қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты мемлекеттік мәдениет ұйымдары желісінің ең төмен нормативін қамтиды.

34-бап. "Мемлекеттік мәдениет ұйымдары өткізетін мәдени-ойын-сауық іс-шараларына мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуін қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Мемлекеттік мәдениет ұйымдары өткізетін мәдени-ойын-сауық іс-шараларына мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуін қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты бюджет қаражаты есебінен мемлекеттік мәдениет ұйымдары өткізетін мәдени-ойын-сауық іс-шараларына мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуі нормаларын қамтиды.

Ескерту. 34-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Денешынықтыру және спорт саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт

1. Денешынықтыру және спорт саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт жеке тұлғалардың денешынықтыру және спорт саласындағы әлеуметтік кепілдіктері мен әлеуметтік құқықтарының іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. "Мемлекеттік меншіктегі дене шынықтыру-сауықтыру және спорт ғимараттарының қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты дене шынықтыру және спорт саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт болып табылады.

3. Денешынықтыру және спорт саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленеді және қолданылады.

Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

36-бап. "Мемлекеттік меншіктегі спорт ғимараттарының қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты

"Мемлекеттік меншіктегі спорт ғимараттарының қолжетімді болуын қамтамасыз ету" ең төмен әлеуметтік стандарты:

1) азаматтардың мемлекеттік меншіктегі спорт ғимараттарын "Дене шынықтыру және спорт туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес белгіленетін азаматтар санаттарының тізбесіне орай пайдалануы;

2) мүгедектігі бар адамдардың мемлекеттік меншіктегі спорт құрылысжайларын Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес пайдалануы нормативтерін қамтиды.

Ескерту. 36-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VІІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-бап. Мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар

1. Мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар құқықтық ақпарат беруге, құқықтық консультация беруге, адвокаттардың, заң консультанттарының жеке тұлғалардың мүдделерін қорғауы мен білдіруіне әлеуметтік кепілдіктер мен әлеуметтік құқықтардың іске асырылуын қамтамасыз етеді.

2. Мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар:

1) "Құқықтық ақпарат беру" ең төмен әлеуметтік стандарты;

2) "Құқықтық консультация беру" ең төмен әлеуметтік стандарты;

3) "Адвокаттардың, заң консультанттарының жеке тұлғалардың мүдделерін қорғауы мен білдіруі" ең төмен әлеуметтік стандарты болып табылады.

3. "Құқықтық ақпарат беру" ең төмен әлеуметтік стандарты "Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда мемлекеттік органдардың өз құзыреті шегінде құқықтық ақпарат беру тәртібін белгілейтін нормаларды қамтиды.

4. "Құқықтық консультация беру" ең төмен әлеуметтік стандарты "Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда адвокаттардың, заң консультанттарының құқықтық консультация беру тәртібін белгілейтін нормаларды қамтиды.

5. "Адвокаттардың, заң консультанттарының жеке тұлғалардың мүдделерін қорғауы мен білдіруі" ең төмен әлеуметтік стандарты Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда адвокаттардың, заң консультанттарының соттарда, қылмыстық қудалау органдарында, өзге де мемлекеттік органдарда және мемлекеттік емес ұйымдарда жеке тұлғалардың мүдделерін қорғауы мен білдіруі тәртібін белгілейтін нормаларды қамтиды.

Ескерту. 37-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 05.07.2018 № 177-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.06.2022 № 128-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

38-бап. Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

38-1-бап. Өтпелі ережелер

Ескерту. 4-тарау 38-1-баппен толықтырылды - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.07.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР 28.12.2018 № 208-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

39-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң, 2019 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін, 25-баптың 9) тармақшасын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

2. "Ең төмен күнкөріс деңгейі туралы" 1999 жылғы 16 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1999 ж., № 23, 918-құжат; 2005 ж., № 23, 98-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2014 ж., № 19-І, 19-ІІ, 96-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының Президенті

Н. Назарбаев

On minimum social standards and their guarantees

The Law of the Republic of Kazakhstan dated 19 May 2015 № 314-V.

Unofficial translation

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS

Article 1. Basic concepts used in this Law

The following basic concepts shall be used in this Law:

1) social rights - rights guaranteed by the state in the social sphere, fixed in the Constitution of the Republic of Kazakhstan and laws of the Republic of Kazakhstan;

2) social guarantees - obligations of the state, envisaged by the Constitution of the Republic of Kazakhstan and the laws of the Republic of Kazakhstan aimed at realization of social rights;

3) minimum social standard - minimum amount of services, cash payments and other requirements, established by the laws of the Republic of Kazakhstan, ensuring the implementation of social guarantees and social rights;

4) system of minimum social standards - a set of minimum social standards in the areas of labor, social security, education, family and children, healthcare, culture, physical culture and sports, provision of state-guaranteed legal aid;

5) norms - quantitative and qualitative requirements to ensure minimum social standards;

6) standards - established parameters of values, ​​used to determine the amount of financing of minimum social standards;

7) authorized bodies - central state bodies of the Republic of Kazakhstan, managing the system of minimum social standards within their competence.

Article 2. The scope of effect of this Law

1. This Law shall apply to relations arising in the system of minimum social standards, in accordance with this Law.

2. This Law shall not apply to standardization documents determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan for standardization, as well as financial reporting standards.

Footnote. Article 2 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan No. 184-VI dated 05.10.2018 (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Article 3. Legislation of the Republic of Kazakhstan on minimum social standards and their guarantees

1. The legislation of the Republic of Kazakhstan on minimum social standards and their guarantees shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consist of this Law and other normative legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. If an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes other rules than those contained in this Law, the rules of the international treaty shall apply.

3. The provisions of this Law shall be basic for development and adoption of regulatory legal acts that establish legal norms in the system of minimum social standards.

Article 4. Goals and objectives of this Law

1. The goals of this Law shall be:

1) realization of social rights and social guarantees;

2) realization of state policy in the system of minimum social standards;

3) determination of principles in the system of minimum social standards.

2. The objectives of this Law shall be:

1) regulatory support for the formation and use of budgetary funds and other sources not prohibited by the legislation of the Republic of Kazakhstan for social needs;

2) provision of state support for the development of social sphere;

3) an estimation of a standard of living of the population.

Article 5. Principles in the system of minimum social standards

Minimum social standards shall be based on the following principles:

1) legality;

2) accessibility;

3) observance of social rights;

4) validity of minimum social standards based on economic opportunities, material and technical base, scientific and technical potential of the state;

5) publicity and informing the population about minimum social standards in order to provide feedback to the public;

6) transparency of budgetary financing of expenditures to ensure minimum social standards;

7) aimed and targeted financing of minimum social standards;

8) state control over observance of the legislation of the Republic of Kazakhstan on minimum social standards and their guarantees;

9) social partnership.

Article 6. Rights for ensuring minimum social standards

1. Citizens shall have the right to:

1) access to minimum social standards in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

2) obtain complete and reliable information on minimum social standards;

3) requirement to comply with minimum social standards;

4) appeal against decisions of individuals and legal entities obliged to ensure compliance with minimum social standards;

5) apply to the court for the protection of violated rights, freedoms and legitimate interests in the spheres of minimum social standards.

2. Citizens of the Republic of Kazakhstan shall be provided with minimum social standards.

Foreigners and stateless persons shall be provided with minimum social standards established for citizens, unless otherwise provided by the Constitution of the Republic of Kazakhstan, laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

Article 7. Financial provision of minimum social standards

1. Central and local executive bodies, as well as other state organizations, within the powers assigned to them by the Constitution of the Republic of Kazakhstan and laws of the Republic of Kazakhstan, other normative legal acts of the Republic of Kazakhstan, shall be obliged to ensure compliance with minimum social standards at the expense of budgetary funds.

2. Individuals and legal entities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be obliged to ensure compliance with minimum social standards at their own expense and other sources that do not contradict the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 2. STATE REGULATION IN THE SYSTEM OF MINIMUM SOCIAL STANDARDS

Article 8. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan

The Government of the Republic of Kazakhstan shall:

1) develop the main directions of state policy in the system of minimum social standards and organize its implementation;

2) ensure functioning and development of a system of minimum social standards;

3) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.11.2021 No. 75-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).
4) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).
Footnote Article 8 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.11.2021 No. 75-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 9. Competence of authorized bodies

Authorized bodies within their competence shall:

1) form and ensure the implementation of state policy in the system of minimum social standards;

2) implement state control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on minimum social standards and their guarantees;

3) develop and approve minimum social standards on the basis of a standard form approved by the central authorized body for state planning;

4) develop and approve regulatory legal acts;

5) monitor the legislation of the Republic of Kazakhstan on minimum social standards and their guarantees and compliance with the scope and quality of minimum social standards;

6) provide information to the population about minimum social standards;

7) ensure publication at least once every six months in periodicals, distributed throughout the territory of the Republic of Kazakhstan and posting information about the system of minimum social standards on their Internet resources;

8) exercise other powers stipulated by this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote Article 9 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.11.2021 No. 75-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 3. SYSTEM OF MINIMUM SOCIAL STANDARDS

Article 10. Scope of establishment and application of minimum social standards

Minimum social standards shall be established and applied in the following areas:

1) labor;

2) social security;

3) education;

4) families and children;

5) health care;

6) culture;

7) physical culture and sports;

8) provision of state-guaranteed legal aid.

Article 11. Minimum social standards in the area of labor

1. Minimum social standards in area of labor shall ensure realization of social guarantees and social rights in:

1) payment of labor;

2) length of working and rest time.

2. Minimum social standards in the area of labor shall be:

1) minimum social standard "Minimum monthly wage";

2) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.22.2015, No. 415-V (shall be enforced from 01.01.2016);

3) minimum social standard "Duration of daily work (shift work)";

4) minimum social standard "Main paid annual work leave".

3. Minimum social standards in the area of labor shall be established and applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 11 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11.2015 No. 415-V (shall be enforced from 01.01.2016).

Article 12. Minimum social standard "Minimum monthly wage"

1. Minimum social standard "Minimum monthly salary" shall contain:

1) standard of working time per month;

2) labor standards (labor duties) of a first-class employee under normal conditions.

2. Minimum monthly wage, established annually by the law of the Republic of Kazakhstan on the republican budget for the relevant fiscal year, should not be lower than the subsistence level.

Article 13. Minimum social standard "Minimum wage standard"

Footnote. Article 13 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.11. 2015, No. 415-V (shall be enforced from 01.01.2016).

Article 14. Minimum social standard "Duration of daily work (working shift)"

Minimum social standard "Duration of daily work (working shift)" shall contain the norms of working hours in a day (shift) in hours.

Article 15. Minimum social standard "Main paid annual work leave"

Minimum social standard "Main paid annual work leave" shall contain the norms of duration of main paid annual work leave.

Article 16. Minimum social standards in the field of social security

1. Minimum social standards in the field of social security shall ensure realization of social guarantees and social rights to social security.

2. Minimum social standards in the field of social security shall be:

1) minimum social standard "The amount of subsistence minimum";

2) the minimum social standard "Minimum pension";

3) minimum social standard "Guaranteed volume of special social services".

3. Minimum social standards in the field of social security shall be established and applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 17. Minimum social standard "The amount of subsistence minimum"

1. Minimum social standard "The amount of subsistence minimum" shall contain the standard of subsistence minimum, determined and established annually, taking into account the forecasted level of inflation by the law on Republican budget for the corresponding fiscal year, and shall be the basis for establishing:

1) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan No. 203-VI dated 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019);

2) state basic pension benefit;

3) state social disability allowances, for the loss of breadwinner.

2. The procedure for calculating the amount of subsistence minimum shall be approved jointly by the authorized bodies in the field of social protection of the population and in the field of state statistics.

Footnote. Article 17 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan No. 342-V dated 02.08.2015 (shall be enforced from 01.07.2018); No. 203-VI dated 26.12.2018 (shall be enforced from 01.01.2019).

Article 18. Subsistence minimum

1. Subsistence minimum - minimum cash income per person, equal to the value of the minimum consumer basket.

The minimum consumer basket is a minimum set of food products, goods and services needed to support human life, in physical and financial terms, and shall consist of:

1) a food basket;

2) a fixed share of expenditures on non-food products and services.

2. The food basket shall be calculated by the authorized body in the field of state statistics on scientifically based physiological norms for the consumption of food products approved by the authorized body in the field of sanitary and epidemiological welfare in agreement with the authorized body in the field of public health.

3. Fixed share of expenditures for non-food goods and services shall be established jointly by the authorized bodies in the field of social protection of population and in the field of state statistics in relation to the cost of the minimum consumer basket.

4. The subsistence minimum shall be calculated quarterly for the republic and for regions in average:

1) per capita;

2) by sex and age groups of the population.

5. Information on the subsistence minimum in general for the Republic of Kazakhstan, in average per capita for the main sex and age groups of the population, the cost of the food basket and the share of the population having incomes below these criteria shall be subject to official publication in mass media by the authorized body in the field of state statistics.

Article 19. Application of the subsistence minimum

The subsistence minimum shall be applied for the annual:

1) assessing the living standards of the population;

2) determining the directions of social policy and implementing measures for social support of the population.

Article 20. Minimum social standard "Minimum pension"

The minimum social standard "Minimum pension" contains the standard of the minimum amount of the state basic pension payment established for the corresponding financial year by the law on the republican budget.

Footnote. Article 20 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 21. Minimum social standard "Guaranteed volume of special social services"

The minimum social standard "Guaranteed volume of special social services" contains standards of special social services provided for persons (families) in need of special social services.

Footnote. Article 21 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 22. Minimum social standards in the field of education

1. Minimum social standards in the field of education shall ensure the implementation of social guarantees and social rights to education.

2. Minimum social standards in the field of education shall be:

1) minimum social standard of preschool education and training;

2) minimum social standard of primary, basic secondary and general secondary education;

3) minimum social standard of technical and vocational, post-secondary education;

4) minimum social standard of higher education, obtained on a competitive basis.

3. Minimum social standards in the field of education shall be established and applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 23. The minimum social standard of preschool education and training

Minimum social standard of preschool education and training shall contain:

1) per capita standard for financing preschool education and training of children in pre-school education organizations;

2) standards for provision with equipment and furniture of pre-school education organizations;

3) norms of social and medico-pedagogical correctional support for children with disabilities;

4) standards of sanitary and epidemiological requirements.

Footnote. Article 23 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05. 07. 2017 No. 88-VI (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 24. Minimum social standard of primary, basic secondary and general secondary education

Minimum social standard of primary, basic secondary and general secondary education shall contain:

1) standard of the network of state educational organizations;

2) standards for provision with equipment and furniture of medium-sized organizations, as well as special educational organizations;

3) the norms for providing with free meals in secondary education for children from families eligible for state targeted social assistance, as well as from families not receiving state targeted social assistance, in which the per capita income is lower than the subsistence minimum, orphans, children, left without parental care, children from families, needed emergency care as a result of emergency situations;

4) norms of transportation of pupils of rural schools;

5) norms for providing secondary schools with textbooks, teaching and methodological complexes;

6) norms of social and medico-pedagogical correctional support for children with disabilities;

7) norms for providing with health-related rest to children from families eligible for state targeted social assistance, as well as from families not receiving state targeted social assistance, in which per capita income is lower than the subsistence minimum, and orphans, children left without parental care, children from families, needed emergency assistance as a result of emergency situations;

8) norms of individual free education at home or in organizations providing in-patient care, rehabilitation treatment and medical rehabilitation of students who, for health reasons, cannot attend general secondary education for a long time;

8-1) per capita standard for financing education in educational organizations implementing general educational curricula of primary, basic secondary and general secondary education;

9) norms of sanitary and epidemiological requirements.

Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05. 07. 2017 No. 88-VI (shall be enforced upon expiry of 10 days after its first official publication).

Article 25. Minimum social standard of technical and vocational, post-secondary education

Minimum social standard of technical and vocational, post-secondary education shall contain:

1) norms of the state educational order for admission to the organization of technical and professional, post-secondary education;

2) norms for providing with equipment and furniture of technical and vocational organizations, post-secondary education;

3) norms of uniform for orphans and children left without parental care, trained in technical and vocational education organizations;

4) standard (amount) of scholarship for the students on the basis of state educational order;

5) standards for preferential travel of students on the state educational order;

6) norms of providing of technical and vocational, post-secondary education with textbooks, teaching and methodological complexes;

7) norms of sanitary and epidemiological requirements;

8) norms for providing with places in the hostel for students, studying on the basis of the state educational order from families eligible for state targeted social assistance, as well as from families not receiving state targeted social assistance, in which the average per capita income is lower than the subsistence minimum, orphans, children left without parental care, children from families, needed emergency care as a result of emergency situations;

Note RCLI!
Subparagraph 9) shall be enforced from 01.01.2019.

9) normative standards for guaranteeing technical and professional, post-secondary education with award graduates of working qualification or working qualifications within one specialty if the trainee receives it (them) for the first time.

Footnote. Article 25 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan No. 172-VІ dated 04.07.2018 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 26. Minimum social standard of higher education, obtained on a competitive basis

Minimum social standard of higher education, obtained on a competitive basis, shall contain:

1) standard (amount) of state educational grant for admission to higher educational institutions;

2) standard (amount) of scholarships for students on the basis of the state educational order;

3) the standard of preferential travel for students on the basis of the state educational order;

4) standard (quota) of admission upon entering to study in a higher education organization;

5) norms of sanitary and epidemiological requirements;

6) norms for providing with places in the hostel for students, studying on the basis of the state educational order.

Article 27. Minimum social standard in the sphere of family and children

1. Minimum social standard in the sphere of family and children shall ensure the implementation of social guarantees and social rights to protect interests of the family and children.

2. Minimum social standard in the sphere of family and children shall be minimum social standard "Ensuring the protection of rights and interests of orphans, children left without parental care, transferred for upbringing to the family (adoption, custody or guardianship, patronage, foster family)."

3. Minimum social standard in the sphere of family and children shall be established and applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 27 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09. 04. 2016 No. 501-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 28. Minimum social standard "Ensuring the protection of rights and interests of orphans, children left without parental care, transferred for upbringing to the family (adoption, custody or guardianship, patronage)"

Minimum social standard "Ensuring the protection of rights and interests of orphans, children left without parental care, transferred for upbringing to the family (adoption, custody or guardianship, patronage)" shall contain:

1) standard (amount) of money payment for the maintenance of the child (children) transferred to foster parents;

2) standard (amount) of allowances payment to guardians or trustees for the maintenance of an orphan (orphans) and a child (children) left without parental care;

3) standard (amount) of a one-time cash payment in connection with adoption of an orphan and (or) a child left without parental care;

4) standard (amount) of payment for the maintenance of an orphan or a child left without parental care, transferred to foster parents.

Footnote. Article 28 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 09. 04. 2016 No. 501-V (shall be enforced upon expiry of 10 calendar days after its first official publication).

Article 29. Minimum social standards in the field of healthcare

1. Minimum social standards in the field of healthcare shall ensure the implementation of social guarantees and social rights for a guaranteed amount of free medical care.

2. Minimum social standards in the field of healthcare shall be:

1) minimum social standard "Guaranteed volume of free medical care";

2) minimum social standard "Ensuring the accessibility of public health services".

3. Minimum social standards in the field of healthcare shall be established and applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 30. Minimum social standard "Guaranteed volume of free medical care"

Minimum social standard "Guaranteed volume of free medical care" contains the amount of medical care provided in accordance with the Code of the Republic of Kazakhstan "On Public Health and Healthcare System".

Footnote. Article 30 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.07.2020 No. 361-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 31. Minimum social standard "Ensuring the availability of public health services"

Minimum social standard "Ensuring the availability of public health services" shall contain the state normative of the network of health organizations of the Republic of Kazakhstan, providing a guaranteed volume of free medical care.

Article 32. Minimum social standards in the sphere of culture

1. Minimal social standards in the sphere of culture shall ensure the implementation of social guarantees and social rights for access to cultural values.

2. Mminimum social standards in the sphere of culture shall be:

1) minimum social standard "Ensuring accessibility of services of state cultural organizations";

2) the minimum social standard "Ensuring access of persons with disabilities to cultural, mass cultural, spectacular cultural events held by state cultural organizations.

3. Minimum social standards in the sphere of culture shall be established and applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 32 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 33. Minimum social standard "Ensuring accessibility of services of state cultural organizations"

Minimum social standard "Ensuring accessibility of services of state cultural organizations" shall contain a minimum standard of the network of state cultural organizations.

Article 34 Minimum social standard "Ensuring access of persons with disabilities to cultural and entertainment events held by state cultural organizations"

Minimum social standard “Ensuring access of persons with disabilities to cultural and entertainment events held by state cultural organizations” shall contain the norms for access of persons with disabilities to cultural and entertainment events held by state cultural organizations at the expense of budgetary funds.

Footnote. Article 34 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.07.2022 No. 129-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 35. Minimum social standard in the field of physical culture and sports

1. Minimum social standard in the field of physical culture and sports shall ensure the implementation of social guarantees and social rights of individuals in the field of physical culture and sports.

2. The minimum social standard in the field of physical culture and sports is the minimum social standard "Ensuring the accessibility of sports and recreation and sports facilities owned by the state".

3. Minimum social standard in the field of physical culture and sports shall be established and applied in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 35 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 36. Minimum social standard "Ensuring the availability of sports facilities, being in state ownership"

Minimum social standard "Ensuring the availability of sports facilities, being in state ownership" shall contain standards of:

1) the use of sports facilities, being in state ownership by the citizens in accordance with the list of categories of citizens, established in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On Physical Culture and Sport";

2) use of sports facilities owned by the state by persons with disabilities in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on social protection.

Footnote. Article 36 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 37. Minimum social standards in the field of provision of state-guaranteed legal aid

1. Minimum social standards in the field of provision of state-guaranteed legal assistance shall ensure the implementation of social guarantees and social rights for legal information, legal advice, protection, and representation of individuals’ interests by lawyers, and legal consultants.

2. Minimum social standards in the field of provision of state-guaranteed legal aid shall be:

1) minimum social standard "Legal informing";

2) minimum social standard "Legal counseling";

3) minimum social standard "Protection and representation of individuals’ interests by lawyers, and legal consultants".

3. Minimum social standard "Legal informing" shall contain the norms, establishing the procedure of legal informing by state authorities within their competence in the cases provided by the Law of the Republic of Kazakhstan "On advocacy and legal assistance" and other Laws of the Republic of Kazakhstan.

4. Minimum social standard "Legal consultancy" shall contain the norms establishing the procedure for legal consultancy by lawyers, and legal consultants in cases provided for by the Law of the Republic of Kazakhstan "On advocacy and legal assistance" and other laws of the Republic of Kazakhstan.

5. Minimum social standard "Protection and representation of individuals’ interests by lawyers, and legal consultants" shall contain the rules establishing the procedure for protection and representation of individuals’ interests in the courts, criminal investigation bodies, other state bodies, and non-governmental organizations by lawyers, legal consultants, in cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 37 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan No. 177-VI dated 05.07.2018 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 20.06.2022 No. 128-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 4. FINAL PROVISIONS

Article 38. Responsibility for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on minimum social standards and their guarantees

Violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on minimum social standards and their guarantees shall entail responsibility in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 38-1. Transitory Provisions

Footnote. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.2018 № 208-VI (shall be enforced from 01.01.2020).

Article 39. Procedure for enactment of this Law

1. This Law shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication, with the exception of subparagraph 9) of Article 25, which shall be enforced from 01. 01. 2019.

2. To recognize as invalid the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16. 11. 1999 "On the Subsistence Minimum" (Statements of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 1999, No. 23, Article 918, 2005, No. 23, Article 98, 2010, No. 5, Article 23, 2014, No. 19-I, 19-II, Article 96).

The President of the Republic of Kazakhstan

N.NAZARBAYEV