Алматы 1997 жылғы 27 ақпанда жасалған Қазақстан Республикасы мен
Түрікменстанның арасындағы Консулдық шарт бекітілсін.
Қазақстан Республикасының
Президенті
Қазақстан Республикасы мен Түркіменстанның арасындағы
Консулдық шарт
(ҚР халықаралық шарттары бюллетені, 2001 ж., N 3, 22-құжат)
(2000 жылғы 10 сәуірде күшіне енді - "Дипломатия жаршысы" ж.,
Арнайы шығарылым N 2, 2000 жылғы қыркүйек, 95 бет)
Бұдан әрi "Уағдаласушы Тараптар" деп аталатын Қазақстан Республикасы
мен Түркiменстан,
өздерiнiң консулдық қарым-қатынастарын дамыту екi мемлекеттiң,
сондай-ақ олардың азаматтарының құқықтары мен мүдделерiн қорғауға,
Уағдаласушы Тараптардың арасындағы достық пен ынтымақтастықты нығайтуға
жәрдемдесу ниетiн басшылыққа ала отырып,
1963 жылғы 24 сәуiрдегi Консулдық қатынастар туралы Вена
конвенциясының ережелерiн негiзге ала отырып,
осы Шартты жасауды ұйғарды және төмендегілер жөнiнде уағдаласты:
I БӨЛIМ
АНЫҚТАМАЛАР
1-БАП
Осы Шартта төменде келтiрiлген терминдердiң мағынасы мынадай:
1) "консулдық мекеме" - кез келген бас консулдықты, консулдықты, вицеконсулдықты немесе консулдық агенттiктi бiлдiредi;
2) "консулдық округ" - консулдық функцияларды орындау үшiн консулдық мекемеге бөлiнiп берiлген ауданды бiлдiредi;
3) "консулдық мекеменiң басшысы"- осы сапада әрекет ету тапсырылған адамды бiлдiредi;
4) "консулдық қызмет адамы" - консулдық мекеменiң басшысын қоса алғанда, осы сапада консулдық функцияларды орындау тапсырылған кез келген адамды бiлдiредi;
5) "консулдық қызметкер" - консулдық мекемеде әкiмшiлiк және техникалық мiндеттердi орындайтын кез келген адамды бiлдiредi;
6) "қызмет көрсетуші персоналдың қызметшісі" - Консулдық Мекемеге қызмет көрсету жөнiндегi мiндеттердi орындайтын кез келген адамды бiлдiредi;
7) "консулдық мекеменің қызметшiлерi" - консулдық қызмет адамдарын, консулдық қызметкерлердi және қызмет көрсетушi персоналдың қызметшiлерiн бiлдiредi;
8) "отбасы мүшесi" - әйелiн (ерiн), консулдық мекеме қызметкерлерiнiң балаларын, ата-аналарын, сондай-ақ солармен бiрге тұрып жатқан және олардың асырауындағы басқа да адамдарды бiлдiредi;
9) "жеке үй қызметшiсi" - консулдық мекеме қызметкерiнiң жеке үй қызметiнде жүрген адамды ғана бiлдiредi;
10) "азамат" - өкiлдiгiн жiберген мемлекетке немесе консулдық орналасқан мемлекетке осы мемлекеттердiң заңдарына сәйкес тиiстi кез келген адамды бiлдiредi;
11) "консулдық үй-жайлар" - консулдық мекеменiң мақсаттары үшiн ғана пайдаланылатын үйдi немесе үйдiң бөлiгiн және осы үйге немесе үйдiң бiр бөлiгiне, оларға меншiк құқығы кiмге тиесiлі болса да, қызмет көрсететін жер учаскесiн бiлдiредi;
12) "консулдық архивтер"- барлық қағаздарды, құжаттарды, хат-хабарларды, кiтаптарды, фильмдердi, ақпаратты толықтырудың және пайдаланудың техникалық құралдарын, шифрлар мен кодтарды, картотекаларды және олардың сақталуын немесе сақтауды қамтамасыз етуге арналған жабдықтардың кез келгенiн бiрге алғанда консулдық мекеменiң тiзiлiмдерiн бiлдiредi;
13) "кеме"- өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң жалауын көтеруге құқығы бар кез келген азаматтық кеменi бiлдiредi;
14) "әуе кемесi"- өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң тану белгiлерi бар кез келген азаматтық ұшу аппаратын бiлдiредi.
II БӨЛIМ
КОНСУЛДЫҚ ҚАТЫНАСТАР ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
2-БАП
КОНСУЛДЫҚ МЕКЕМЕНIҢ АШЫЛУЫ
1. Консулдық мекеме өзi орналасатын мемлекеттiң аумағында осы мемлекеттiң келiсiмiмен ғана ашыла алады.
2. Консулдық мекеменiң орналасатын жерi, оның дәрежесi және консулдық округ, сондай-ақ осыған қатысты кез келген өзгерiстер өкiлдiгiн жiберген мемлекет пен консулдық орналасқан мемлекеттiң арасындағы уағдаластықтармен ғана анықталады.
3-БАП
КОНСУЛДЫҚ МЕКЕМЕЛЕРДІҢ БАСШЫЛАРЫН ТАҒАЙЫНДАУ
ЖӘНЕ РҰҚСАТ ЕТУ
1. Консулдық мекеменiң басшысын тағайындау үшiн өкiлдiгiн жiберген мемлекет консулдық орналасқан мемлекеттiң алдын ала келiсiмiн алуға тиiс. Егер консулдық орналасқан мемлекет бұған келiспесе онда ол өз шешiмiнiң себептерiн хабарлауға мiндеттi емес.
2. Өкiлдiгiн жiберген мемлекет консулдық орналасқан мемлекеттiң Сыртқы iстер министрлiгiне консулдық мекеме басшысының тағайындалғаны туралы консулдық патенттi немесе мәлiмдеменi табыс етедi.
3. Консулдық патент табыс етiлген соң консулдық орналасқан мемлекет мүмкiндiгiнше қысқа мерзiмде консулдық мекеменiң басшысына экзекватура бередi.
4. Консулдық мекеменiң басшысы өзiнiң мiндеттерiн орындауға консулдық орналасқан мемлекет оған экзекватураны берген соң кiрiсе алады.
5. Консулдық орналасқан мемлекет экзекватураны бергенге дейiн консулдық мекеме басшысына уақытша өз мiндеттерiн орындауға рұқсат ете алады.
6. Консулдық мекеменiң басшысына экзекватураны немесе өз мiндеттерiн уақытша орындауға рұқсат берген соң консулдық орналасқан мемлекет консулдық округтiң өкiмет орындарына жедел хабар бередi және консулдық мекеменiң басшысына өз мiндеттерiн орындау және осы Шартта көзделген барлық құқықтармен, жеңiлдiктермен, артықшылықтармен және иммунитеттермен пайдалану мүмкiндiгiн жасау үшiн барлық қажеттi iс-шараларды қабылдайды.
4-БАП
КОНСУЛДЫҚ МЕКЕМЕ БАСШЫСЫНЫҢ
ФУНКЦИЯЛАРЫН УАҚЫТША ОРЫНДАУ
1. Егер консулдық мекеменiң басшысы өз функцияларын орындай алмаса немесе егер консулдық мекеме басшысының қызмет орны уақытша бос болса, консулдық мекеме басшысының функцияларын консулдық мекеме басшысының мiндеттерiн атқарушы уақытша орындай алады.
2. Консулдық мекеме басшысының мiндеттерiн атқарушының толық аты мен тегiн консулдық орналасқан мемлекеттiң Сыртқы iстер министрлiгiне консулдық мекеменiң басшысы немесе егер оның мұны iстейтiн жағдайы болмаса өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң кез келген құзыреттi органы хабарлайды. Жалпы қағида ретiнде бұл хабарлау алдын ала жасалады.
3. Консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары консулдық мекеме басшысының мiндеттерiн атқарушыға көмек және қорғау көрсетедi. Ол консулдық мекеме басшысының функцияларын атқарып жатқан кезде оған осы Шарт ережелерiнiң күшi консулдық мекеменiң басшысына жүргендей дәрежеде қолданылады.
5-БАП
ТАҒАЙЫНДАУ, КЕЛУ ЖӘНЕ КЕТУ ТУРАЛЫ КОНСУЛДЫҚ
ОРНАЛАСҚАН МЕМЛЕКЕТКЕ МӘЛIМДЕУ
Өкiлдiгiн жiберген мемлекет консулдық орналасқан мемлекеттiң Сыртқы iстер министрлiгiне өзiнiң құзыреттi органдары арқылы мына төмендегiлер туралы күнiбұрын жазбаша мәлiмдейдi:
1) консулдық мекеме қызметкерлерiнiң тегі, аты, азаматтығы, дәрежесi, қызметi, олардың келу және түпкiлiктi кету күнi, немесе олардың функцияларын тоқтатқаны, сондай-ақ консулдық мекемедегi жұмыс iстеген кездерiнде олардың мәртебесiнiң кез келген өзгерiсi туралы;
2) консулдық мекеменiң әрбiр қызметкерiнiң отбасы мүшелерiнiң тегi, аты, азаматтығы, келу күнi, түпкiлiктi кету күнi, сондай-ақ сол немесе өзге бiр адамның отбасы мүшесi болатыны немесе болмайтыны туралы.
Консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары консулдық мекеменiң қызметкерлерiне және олардың отбасы мүшелерiне, консулдық орналасқан мемлекеттiң азаматтары болып табылатындарды немесе онда тұрақты тұратындарды қоспағанда, осы мемлекетте белгiленген тәртiпке сәйкес тегiн куәлiк бередi.
6-БАП
КОНСУЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ АДАМДАРЫНЫҢ АЗАМАТТЫҒЫ
Консулдық қызмет адамдары өкiлдiгін жiберген мемлекеттiң азаматтары болуға тиiс.
7-БАП
ҚҰРМЕТТI КОНСУЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ АДАМДАРЫ
Уағдаласушы Тараптардың әрқайсысы құрметтi консулдық қызмет адамдарын тағайындауды немесе қабылдауды шешуге ерiктi.
Құрметтi консулдық қызмет адамын тағайындау оның мәртебесiн және функционалдық мiндеттерiн анықтау мәселелерiн Уағдаласушы Тараптар дипломатиялық арналар арқылы шешедi.
8-БАП
"PERSONA NON GRATA" НЕМЕСЕ ҚОЛАЙСЫЗ
ДЕП ТАНЫЛҒАН АДАМДАР
Консулдық орналасқан мемлекет кез келген уақытта өкiлдiгiн жiберген мемлекетке, консулдық қызмет адамының сол бiр немесе өзгесiнiң "persona non grata" болып табылатыны немесе кез келген консулдық қызметкер, қызмет көрсетушi персоналдық қызметшiнiң қолайсыз деп танылғаны туралы өз шешiмiн дәлелдеуге мiндеттi болмай-ақ мәлiмдей алады. Мұндай жағдайда өкілдiгiн
жiберген мемлекет консулдық мекеменiң тиiстi адамын керi шақырып алуға
тиiс. Егер өкiлдiгiн жiберген мемлекет ақылға сыйымды мерзiм iшiнде өзiнiң
мiндеттемелерiн орындамаса, онда консулдық орналасқан мемлекет мұндай
адамды консулдық мекеменiң қызметкерi деп танудан бас тарта алады немесе
осы адамның экзекватурасының күшiн жоя алады.
III БӨЛІМ
КОНСУЛДЫҚ ФУНКЦИЯЛАР
9-БАП
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
Консулдық қызмет адамының құқықтары:
1. Өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң, оның азаматтарының, сондай-ақ заңды тұлғаларының құқықтары мен мүдделерiн қорғау, оларға көмек пен жәрдем көрсету.
2. Өкiлдiгiн жiберген мемлекет пен консулдық орналасқан мемлекеттiң арасындағы сауда, экономикалық, құқықтық, туристiк, экологиялық, ғылымитехникалық, ақпараттық, мәдени және гуманитарлық байланыстардың дамытылуына жәрдемдесу, сондай-ақ олардың арасындағы достық қатынастардың дамуына өзге де жолдармен жәрдемдесу.
3. Консулдық орналасқан мемлекеттiң сауда, экономикалық, мәдени, ғылыми өмiрiнiң жағдайларын және оқиғаларын барлық заңды жолдармен анықтау, бұлар туралы өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң үкiметiне хабарлау.
4. Өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық мекемесiне жүктелген, консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдарымен және ережелерiмен тыйым салынбайтын басқа да функцияларды орындау.
10-БАП
АЗАМАТТЫҚ ЖӘНЕ АЗАМАТТЫҚ ХАЛ
МӘСЕЛЕЛЕРI ЖӨНIНДЕГI ФУНКЦИЯЛАР
1. Консулдық қызмет адамы:
1.1. өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматтарының есебiн жүргiзуге;
1.2. азаматтық мәселелер жөнiндегi кез келген өтiнiштердi қабылдауға;
1.3. өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматтарының туғаны және қайтыс болғандығы туралы консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдарынан хабарлар алуға, осындай азаматтардың тууын және өлiмiн тiркеу және тиiстi актiлердi жасауға;
1.4. өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматтарының арасындағы жасалған некелердi тiркеуге;
1.5. өкiлдiгін жiберген мемлекет азаматтарының арасындағы некелердiң бұзылуын өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң заңдарына сәйкес тiркеуге құқылы.
2. Осы баптың 1-тармағының ережелерi мүдделi адамдарды консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiн сақтау мiндеттерiнен босатпайды.
11-БАП
ПАСПОРТТАР МЕН ВИЗАЛАР МӘСЕЛЕЛЕРI
ЖӨНIНДЕГI ФУНКЦИЯЛАР
Консулдық қызмет адамы:
1. өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматтарына паспорттарды беруге, қайта қалпына келтiруге, жарамсыз деп тануға, олардың қолданыс мерзiмiн ұзартуға, оларға қажеттi белгiлердi енгiзуге, сондай-ақ азаматтарға шекараны кесiп өтуге құқық беретiн басқа да құжаттарды беруге;
2. өкiлдiгiн жiберген мемлекетке келу визаларын беруге, ұзартуға, күшiн жоюға, сондай-ақ оның аумағы арқылы транзиттiк өту үшiн виза беруге құқылы.
12-БАП
РЕСМИЛЕНДIРУ ЖӘНЕ КУӘЛАНДЫРУ
1.Консулдық қызмет адамы мына келесi iс-әрекеттердi жүргiзуге құқылы:
1.1. кез келген азаматтың өтiнiшi бойынша өкiлдiгiн жiберген мемлекетте және одан тысқары жерлерде пайдалану үшiн актiлер мен құжаттар жасау;
1.2. өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң немесе консулдық орналасқан мемлекеттiң тiлiне ресми актiлер мен құжаттарды аудару және осы аудармалардың түпнұсқаға сәйкес келетiнiн куәландыру;
1.3. ресми құжаттарды, көшiрмелердi және үзiндiлердi, сондай-ақ осы құжаттардың аудармаларын ресмилендiру;
1.4. өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң құзыреттi өкiмет органдары берген құжаттардағы қойған қолдар мен мөрлердi және консулдық орналасқан мемлекеттiң Сыртқы iстер министрлiгінiң қойған қолдары мен мөрлерiн куәландыру;
1.5 өкiлдiгiн жiберген мемлекет тапсырған басқа да кез келген нотариалдық функцияларды орындау.
2. Консулдық қызмет адамы жасаған, ресмилендiрген немесе куәландырған құжаттар, егер олар консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдарына және нормаларына қайшы келмесе, осы мемлекеттiң құзыреттi органдары жасаған немесе куәландырған құжаттар сияқты заңды күшке ие болады.
13-БАП
ҰСТАЛҒАНЫ, ТҰТҚЫНДАЛҒАНЫ, ҚАМАУҒА АЛЫНҒАНЫ ЖӘНЕ
БАРЫП ТҰРУ ТУРАЛЫ МӘЛIМДЕУ
1. Өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматының ұсталғаны немесе тұтқындалғаны не болмаса өзге бiр нысанда бас бостандығының шектелгенi туралы консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыретті органдары кідіртпей, бiрақ үш тәулiктен кешiктiрмей тиiстi консулдық қызмет адамына мәлiмдейдi. Мұнымен бiр мезгiлде консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi өкiмет орындары осы адамның консулдық мекеменiң атына жiберген кез келген хабарын дереу тапсырады.
2. Консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң азаматы ұсталғаны, тұтқындалғаны немесе өзге бiр нысанда бас бостандығының шектелгендiгi туралы мәлiмдеген сәттен бастап төрт күн iшiнде консулдық қызмет адамының осындай азаматпен, оған қажеттi құқықтық көмек берудi қоса алғанда, қатынасуын, барып тұруын немесе байланыс жасау құқықтарын қамтамасыз етедi.
3. Консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң тиiстi азаматына оның осы баптың 1 және 2-тармақтарына сәйкес құқықтары туралы мәлiмдейдi.
4. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетiлген құқықтар консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiне сәйкес жүзеге асырылады, бiрақ аталған заңдар мен ережелер осы бапқа сәйкес көзделген құқықтар арналған мақсаттардың толық жүзеге асуына көмектесуге тиiс.
14-БАП
ӨКIЛДIГIН ЖIБЕРГЕН МЕМЛЕКЕТТІҢ
АЗАМАТТАРЫНА КӨМЕК КӨРСЕТУ
1.Консулдық қызмет адамы:
1.1. өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық округтiң аумағында жүрген кез келген азаматымен қатынасуға және оған барып тұруға, ал консулдық орналасқан мемлекет өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматтары мен консулдық мекеменiң арасындағы қатынастарға кедергі келтiрмейдi және олардың консулдық мекемеге кiру еркiндiгiне шек қоймайды;
1.2. өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң кез келген адамының мүлкiн, ақшалай қаражаттарын, құнды заттарын және құжаттарын, егер бұл консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiне қайшы келмесе, уақытша сақтауға қабылдауға;
1.3. консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдарына өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматтарының қатысы бар, нәтижесiнде материалдық зиян келтiрiлген және адам өлiмi болған, кез келген оқиға, автокөлiктердiң ұсталғаны және жазатайым оқиғаларға қатысты ақпаратты дереу беру туралы сұрау салуға;
1.4. өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң хабар-ошарсыз жоғалып кеткен азаматтарын iздестiруге консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдарынан жәрдем сұрауға құқылы.
2. Егер өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң азаматы өзiнiң құқықтары мен мүдделерiн өз уақытында қорғай алмаса, онда консулдық қызмет адамы консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiне сәйкес осы азаматтың атынан консулдық орналасқан мемлекеттiң соттары мен басқа құзыреттi органдарында өкiлдiк етедi немесе осы азамат өзiнiң өкiлеттi адамдарын тағайындағанға дейiн немесе өзiнiң құқықтары мен мүдделерiн өзi қорғай алатын болғанша оның тиiстi өкiлдiгiн қамтамасыз етедi.
15-БАП
ҚАМҚОРШЫЛЫҚ ПЕН ШАПАҒАТШЫЛЫҚ
1. Консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары консулдық мекемеге өкiлдiгін жiберген мемлекеттiң еңбекке жарамсыз немесе өз атынан iс-қимыл жасау үшiн әрекет iстеу қабiлетi шектеулi азаматына қамқоршылықты немесе шапағатшылықты тағайындаудың қажеттiгi туралы кiдiртпей хабарлайды.
2. Консулдық қызмет адамы консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiне сәйкес өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң еңбекке жарамсыз немесе өз атынан iс-қимыл жасауға әрекет iстеу қабiлетi шектеулi азаматының құқықтары мен мүдделерiн, бұл қажет болғанда, осындай адамға қамқоршыны немесе шапағатшыны ұсынуға немесе тағайындауға және қамқоршылық пен шапағатшылыққа қатысты iс-қимылдарды бақылауға құқылы.
16-БАП
ҚАЙТЫС БОЛҒАНЫ ТУРАЛЫ ХАБАР
Өкілдiгiн жiберген мемлекет азаматы консулдық орналасқан мемлекетте қайтыс болған жағдайда, консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары бұл туралы тез арада консулдық мекемеге хабарлайды және оның өтiнiшi бойынша оған қайтыс болғаны туралы куәлiктi немесе қайтыс болғанға қатысты басқа да құжаттарды бередi.
17-БАП
МҰРАҒА ҚАТЫСТЫ ФУНКЦИЯЛАР
1. Егер өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң азаматы консулдық орналасқан мемлекетте қайтыс болса, оның осы мемлекетте мұрасы қалған және де осы мемлекетте мұрагерлерi болмаған жағдайда бұл туралы консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары консулдық мекемеге кiдiртпей хабарлайды.
2. Консулдық қызмет адамы осы баптың I-тармағында аталған мұра бар болған жағдайда консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары мүлiктiң тiзiмiн жасайтын және оған сүргi салатын кезде қатысуға құқылы.
3. Өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық орналасқан мемлекеттiң аумағында қайтыс болған азаматының мұрасы ашылған жағдайда, оның азаматтығына қарамастан консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары бұл туралы консулдық мекемеге кiдiртпей хабарлайды.
4. Егер өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматының консулдық орналасқан мемлекеттегi мұраны алу құқығы болса не алу құқығына талас бiлдiрсе, бiрақ оның өзi немесе оның өкiлi мұра жөнiндегi iстiң қаралуына қатыса алмайтын жағдайда консулдық қызмет адамы өзi немесе өз өкiлi арқылы консулдық орналасқан мемлекеттiң соттарында немесе басқа да құзыреттi органдарында осы азаматтың атынан өкiлдiк ете алады.
5. Консулдық қызмет адамы өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық орналасқан мемлекетте тұрақты тұрмайтын азаматының атынан осы азаматқа табыс ету үшін соған тиесiлi мұраның қай түрiн болса да консулдық орналасқан мемлекеттен алуға құқылы.
6. Өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық орналасқан мемлекетте тұрақты тұрмайтын азаматы осы мемлекетте қайтыс болған жағдайда және консулдық орналасқан мемлекетте туыстары немесе оның өкiлi жоқ болса, консулдық қызмет адамы қайтыс болған адамның құжаттарын, ақшалай қаражаттарын және жеке мүлкiн мұрагерлерге, реттеушiге немесе басқа да өкiлеттi адамдарға тапсыру үшiн дереу уақытша сақтауға алуға құқылы.
7. Осы баптың 4, 5, 6-тармақтарында аталған функцияларды орындау кезiнде консулдық қызмет адамы консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiн ұстануға мiндеттi.
18-БАП
ӨКIЛДIГІН ЖIБЕРГЕН МЕМЛЕКЕТТIҢ
КЕМЕЛЕРIНЕ КӨРСЕТIЛЕТIН КӨМЕК
1. Консулдық қызмет адамы өз консулдық округінiң шегiнде консулдық орналасқан мемлекеттiң iшкi суларында немесе аумақтық суларында жүрген өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң кемелерiне, капитанына және осы кемелердiң экипаж мүшелерiне көмек көрсетуге құқылы, сондай-ақ:
1.1. кеменiң бортына көтерiлуге, капитаннан және экипаждың кез келген мүшесiнен жауап алуға, сондай-ақ кеменiң қызметi, жүзуi және оның жүгi туралы ақпарат алуға;
1.2. консулдық орналасқан мемлекеттiң құқықтарына нұқсан келтiрмей, жүзу кезiнде болған кез келген жазатайым оқиғаны тергеуге;
1.3 жалдау туралы келiсiм-шартта көзделген жалақыға және мiндеттемелерге қатысты дауларды қоса алғанда, капитан мен экипаж мүшелерi арасындағы дауларды шешуге, сондай-ақ кеменiң бортындағы қауiпсiздiк жөнiндегi iс-шараларды қабылдауға;
1.4. кеме капитанын және экипаждың кез келген мүшесiн дәрiгерлiк көмекпен қамтамасыз ету немесе елге қайтару жөнiндегi iс-шараларды қабылдауға;
1.5. кемеге қатысты құжаттарды қабылдауға, қарауға, жасауға, қол қоюға немесе куәландыруға;
1.6. өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң тапсырмасы бойынша кемеге қатысты басқа да проблемаларды шешуге құқылы.
2. Капитан мен экипаждың мүшелерi консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiн сақтай отырып, тiкелей консулдық қызмет адамымен байланысуға қақылы.
19-БАП
ӨКIЛДIГIН ЖIБЕРГЕН МЕМЛЕКЕТТIҢ КЕМЕСIНЕ ҚАРСЫ
МӘЖБYР ЕТУШIЛIК ШАРАЛАРЫНАН ҚОРҒАУ
1. Егер консулдық орналасқан мемлекеттiң соттары және басқа да құзыреттi органдары өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң кемесiне қатысты мәжбүр етушiлiк шараларын жүзеге асыруды немесе оның бортында қандай да бiр тергеу жүргiзудi көздеген болса, онда олар осындай iс-шараларды жүзеге асыру барысында консулдық қызмет адамының немесе оның өкiлi қатыса алуы үшiн бұл туралы күнiбұрын консулдық мекемеге мәлiмдейдi. Егер мәселенiң шұғыл болуына байланысты консулдық мекемеге күнiбұрын мәлiмдеу мүмкiн болмаса, онда консулдық мекемеге консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары жүзеге асырылған iс-шаралар туралы, ал консулдық қызмет адамының өтiнiшi бойынша қабылданған iс-шаралардың нәтижелерi туралы да дереу мәлiмделуге тиiс.
2. Осы баптың 1-тармағы ережелерiнiң консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары құрғақта кеме капитанына немесе экипаж мүшелерiнiң бiрiне қатысты қабылдаған iс-шараларға да тиiстi түрде қатысы бар.
3. Осы баптың I және 2-тармақтарының ережелерi кеден қызметтерiнiң, порттардың әкiмшiлiктерi, карантин, шекаралық бақылау жүйесi бойынша жүргiзiлетiн әдеттегi инспекцияларға, сондай-ақ теңiздегi навигацияның қауiпсiздiгiн немесе сулардың ластануын болдырмауға бағытталған iс-шараларды қабылдау барысында қолданылмайды.
4. Өзара келiсiм бойынша немесе өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық қызмет адамының келiсiмi бойынша жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары егер консулдық орналасқан мемлекеттiң тыныштығын, қауiпсiздiгi мен қоғамдық тәртiбiн бұзбаған болса, өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң кемесiнiң iшкi iстерiне араласа алмайды.
5.Осы бап Уағдаласушы Тараптардың өздерi қатысушылары болып табылатын көп жақты шарттардан туындайтын олардың құқықтары мен мiндеттерiн қозғамайды.
20-БАП
IШКI СУЛАРДА ЖӘНЕ АУМАҚТЫҚ СУЛАРДА АПАТҚА
ҰШЫРАҒАН КЕМЕЛЕРГЕ КӨМЕК КӨРСЕТУ
1. Егер өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң кемесi апатқа ұшыраса, қайраңға отырып қалған немесе қандай да бiр себептермен өз бетiмен жүзудi жалғастыра алмайтын болса, консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары кеменiң бортындағы адамдарды, жүктi немесе басқа да мүлiктi құтқару жөнiндегi қабылданған iс-шаралар туралы кiдiртпей консулдық мекемеге мәлiмдейдi.
2. Консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары апатқа ұшыраған, қайраңға отырған немесе әлде бiр себептер бойынша өз бетiмен жүзуiн жалғастыра алмайтын кеменi құтқаруға байланысты шаралар қабылдауы кезiнде консулдық қызмет адамына қажеттi көмек көрсетедi.
3. Егер өкілдiгiн жiберген мемлекеттiң кемесi апатқа ұшыраған, қайраңға отырған немесе әлде бiр себептерге байланысты өз бетiнше жүзуiн жалғастыра алмайтын жағдайда немесе кемеге тиесiлi әлдебiр зат, сондай-ақ жүк консулдық орналасқан мемлекеттiң жағалауынан табылса немесе сол мемлекеттiң портына жеткiзiлсе және кеменiң капитаны да немесе иесi де, кеме агентi де немесе сақтандыру компаниясының өкiлi де сол жерде мүлiктердi сақтау немесе иелiк ету жөнiнде қатыса алмаса немесе шаралар қабылдай алмайтын болса, онда консулдық қызмет адамы олардың атынан қажеттi шаралар қабылдай алады.
4. Өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң апатқа ұшыраған, қайраңға отырған немесе әлде бiр себептерге байланысты өз бетiнше жүзуiн жалғастыра алмайтын кемесiнен, олардың консулдық орналасқан мемлекетте сатылуы немесе пайдалануы жағдайларын қоспағанда, жүк үшiн немесе кеменiң мүлкi үшiн ешқандай да кеден салықтары алынбайды.
5. Консулдық қызмет адамы кеменiң апатқа ұшыраған, қайраңға отырған немесе оның өз бетiнше жүзуiн жалғастыра алмаған жағдайында оның себептерiн консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдарының анықтауы кезiнде қатысуға құқылы.
21-БАП
ӨКIЛДIГIН ЖIБЕРГЕН МЕМЛЕКЕТТIҢ ӘУЕ КЕМЕСI
Өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң кемелерiне қатысты осы Шарттың ережелерi олардың өкiлдiгiн жiберген мемлекет пен консулдық орналасқан мемлекет арасындағы екi жақты басқа келiсiмдерiнiң немесе екi мемлекет те қатысушысы болып табылатын көп жақты келiсiмдерiнiң ережелерiне қайшы келмеген жағдайда өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң әуе кемелерiне де қолданылады.
22-БАП
ҚҰҚЫҚ ҚҰЖАТТАРЫН БЕРУ
Консулдық қызмет адамы, егер бұған консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерi рұқсат ететiн болса, сот немесе сотқа қатысты емес құжаттарды беруге құқылы. Егер өкiлдiгiн жiберген мемлекет пен консулдық орналасқан мемлекет арасында басқа шарттар қолданылатын болса, онда сол ережелер қолданылуы қажет.
23-БАП
КОНСУЛДЫҚ МIНДЕТТЕРДI ОРЫНДАУ
ҮШIН БӨЛIНГЕН АУМАҚ
Консулдық қызмет адамы консулдық округ шегiнде консулдық мiндеттерiн атқара алады. Консулдық орналасқан мемлекеттiң келiсiмi бойынша ол өз мiндеттерiн консулдық округтен тысқары жерде де атқара алады.
24-БАП
КОНСУЛДЫҚ ОРНАЛАСҚАН МЕМЛЕКЕТТІҢ
ӨКIМЕТ ОРГАНДАРЫМЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС
Консулдық қызмет адамы - консулдық округтiң жергiлiктi өкiмет орындарына, ал дипломатиялық өкiлдiк жоқ жерде - бұған консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары, ережелерi және әдет-ғұрыптары рұқсат еткен шекте консулдық орналасқан мемлекеттiң орталық құзыреттi өкiмет орындарына өтiніш жасай алады.
25-БАП
КОНСУЛДЫҚ ОРНАЛАСҚАН МЕМЛЕКЕТТIҢ ЗАҢДАРЫНДАҒЫ
ӨЗГЕРIСТЕР ТУРАЛЫ МӘЛIМДЕУ
Консулдық орналасқан мемлекет консулдық мекемеге өкiлдiгiн жiберген мемлекет азаматтарының құқықтары мен мүдделерiне қатысты болуы мүмкiн өзiнің заңдарындағы өзгерiстер туралы мәлiмдейдi.
IV-БӨЛІМ
ЖЕҢІЛДIКТЕР, АРТЫҚШЫЛЫҚТАР ЖӘНЕ ИММУНИТЕТТЕР
26-БАП
КОНСУЛДЫҚ МЕКЕМЕ МЕН КОНСУЛДЫҚ МЕКЕМЕ
ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРIНIҢ ЖЕҢIЛДIКТЕРI
1. Консулдық орналасқан мемлекет консулдық мекеменiң өзiне жүктелген мiндеттерiн атқаруы үшiн сол консулдық мекемеге барлық мүмкiндiктердi жасайды.
2. Консулдық орналасқан мемлекет консулдық мекеменiң қызметкерлерiне тиiсiнше көңiл бөледi және осы Шартқа сәйкес олардың өз мiндеттерiн атқаруын қамтамасыз ету үшiн қажеттi шаралар қабылдайтын болады.
3. Консулдық орналасқан мемлекет консулдық қызмет адамы мен өзге де консулдық мекеме қызметкерлерiнiң, сондай-ақ оларға заңды негiзде сонда тұруға рұқсат етiлген өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң азаматтары болып табылатын олардың отбасы мүшелерiнiң жеке басына, бостандығына немесе ар-намысына қандай да болмасын қол сұғушылықтың алдын алу үшiн барлық тиiстi шараларды қабылдайтын болады.
27-БАП
КОНСУЛДЫҚ ЖӘНЕ ТҰРҒЫН ҮЙ ЖАЙЛАР
1. Өкiлдiгiн жiберген мемлекет консулдық орналасқан мемлекет заңдарының талаптарына сәйкес консулдық үй-жайлар ретiнде және консулдық мекеме басшысының резиденциясы ретiнде пайдалануы үшiн жер учаскесiн, үй-жайды немесе үй-жайдың бiр бөлiгiн өз меншiгiне сатып ала немесе жалға ала алады, үй-жай сала және оны қайта жаңарта алады және жер учаскелерiн көркейте алады.
2. Консулдық орналасқан мемлекет сондай-ақ қажет болған жағдайда консулдық мекемеге оның қызметкерлерi үшiн тұрғын үй-жайлар алуына көмектеседi.
3. Осы баптың 1-тармағының ережелерi өкiлдiгiн жiберген мемлекеттi жер қатынастары құқығын, үй-жайлардың орналасуы мен құрылымын, сондай-ақ қалалық жоспарлау мен аудандарға бөлудi реттейтiн консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiн сақтау жауапкершiлiгiнен босату ретiнде түсiндiрiлмеуге тиiс.
28-БАП
МЕМЛЕКЕТТІК ЖАЛАУ МЕН ЕЛТАҢБАНЫ ПАЙДАЛАНУ
1. Консулдық мекеме консулдық мекеменiң үй-жайында, консулдық мекеме басшысының резиденциясында, өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң елтаңбасы бейнеленген және өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң тiлiнде және консулдық орналасқан мемлекет тiлiнде консулдық мекеменiң аты жазылған консулдық қалқан орнатуға құқылы.
2. Консулдық мекеме консулдық мекеменiң үй-жайында және консулдық мекеме басшысының резиденциясында өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң мемлекеттiк жалауын қадап қоюға құқылы. Консулдық мекеменiң басшысы өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң жалауын көлiк құралдарында оларды қызмет мақсатында пайдалану кезiнде қадап қоюға құқылы.
29-БАП
КОНСУЛДЫҚ YЙ-ЖАЙЛАР МЕН КОНСУЛДЫҚ МЕКЕМЕ
ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРIНIҢ ТҰРҒЫН YЙЛЕРIНЕ ТИIСПЕУШIЛIК
1. Консулдық үй-жайлар мен консулдық мекеме қызметкерлерiнiң тұрғын үйлерiне тиiсуге болмайды. Консулдық орналасқан мемлекеттiң өкiмет орындары бұған консулдық орналасқан мемлекеттегi өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық мекеме басшысының немесе дипломатиялық өкiлдiк басшысының рұқсатынсыз немесе олардың бiреуi тағайындаған адамның келiсiмiнсiз консулдық мекемеге және консулдық мекеме қызметкерлерiнiң тұрғын үйлерiне кiре алмайды. Әйтсе де консулдық мекеме басшысының келiсiмi жедел түрде сақтандыру шараларын талап ететiн өрт немесе басқа да табиғат апаттары болған жағдайда берiлуi мүмкiн. Мұндай кезде консулдық архивке тиiспеушiлiк принциптерi қатаң сақталады.
2. Консулдық орналасқан мемлекет консулдық үй-жайлар мен консулдық мекеме қызметкерлерiнiң тұрғын үйлерiн кез келген баса-көктеп кiруден немесе залал келтiруден қорғау жөнiнде және консулдық мекеменiң тыныштығын кез келген бұзушылықты немесе оның қасиетiн қорлауды болдырмау үшiн барлық қажеттi шараларды қабылдайтын болады.
30-БАП
КОНСУЛДЫҚ ҮЙ-ЖАЙЛАРДЫ РЕКВИЗИЦИЯЛАУҒА
ҚАРСЫ ИММУНИТЕТТЕР
Консулдық үй-жайлар, консулдық мекеменiң барлық мүлкi, сондай-ақ оның көлiк құралдары мемлекеттiк қорғаныс немесе қоғамдық сұраныс мақсаттарында қандай да болмасын реквизиция түрлерiне қарсы иммунитетпен пайдаланады. Жоғарыда аталған мақсаттарда үй-жайларды иелiгiнен алу қажеттiлiгi туған жағдайда консулдық мiндеттердi атқару үшiн кедергiлердi жою жөнiнде барлық шаралар қолданылады.
31-БАП
КОНСУЛДЫҚ АРХИВТЕРГЕ ТИIСПЕУШIЛIК
Консулдық архивтерге кез келген уақытта және олардың орналасқан жерiне қарамастан тиiсуге болмайды.
32-БАП
ЖҮРIП-ТҰРУ ЕРКIНДIГI
Консулдық орналасқан мемлекет бұл мемлекеттiк қауiпсiздiкке байланысты кiруге тыйым салынған немесе кiру тәртiбi реттелiп отыратын аймақтар туралы заңдар мен ережелерге қайшы келмейтiндей ретте өзiнiң аумағында консулдық мекеменiң барлық қызметкерлерiнiң жүрiп-тұруы және сапарға шығуы еркiндiгiн қамтамасыз етуге тиiстi. Алайда қандай жағдайда болмасын, консулдық орналасқан мемлекет консулдық қызмет адамына оның өзiнiң қызметтiк мiндетiн атқаруына мүмкiндiк жасайды.
33-БАП
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ЕРКIНДIГI
1. Консулдық орналасқан мемлекет барлық ресми мақсаттар үшiн консулдық мекеме қарым-қатынастарының еркiндiгiне рұқсат беруге және қорғауға тиiс. Өкiлдiгiн жiберген мемлекеттің үкіметімен, дипломатиялық өкiлдiгiмен, сондай-ақ басқа да консулдық мекемелерiмен қарым-қатынас жасаған кезде консулдық мекеме кодталған және шифрленген хабарламаларды, дипломатиялық немесе консулдық курьерлердi, дипломатиялық немесе консулдық вализдердi қоса алғанда барлық қолда бар байланыс құралдарын пайдалана алады. Алайда, консулдық мекеме радиохабарлағышты тек қана консулдық орналасқан мемлекеттiң келiсiмiмен орната алады және пайдалана алады.
2. Консулдық мекеменiң ресми хат-хабарларына тиiсуге болмайды. Ресми хат-хабар деп консулдық мекемеге және оның қызметiне қатысты барлық хат-хабар түсiнiледi. Консулдық вализа ашып-қаралмауға немесе ұсталып-тоқтатылмауға тиiс. Консулдық вализа мөрленуге және оның сипатын бiлдiретiн, көзге көрiнерлiктей ,сыртқы белгiлерi болуға тиiс және оның iшiнде консулдық мекеменiң ғана ресми пайдалануына арналған тек қана ресми хат-хабарлар, құжаттар және заттар салуға болады. Егер консулдық орналасқан мемлекеттiң құзыреттi органдары вализада хат-хабардан, құжаттардан немесе заттардан басқа бөгде заттар бар деуге сенiмдi негiз тапқан жағдайда, олар өздерiнiң көзiнше вализаны өкiлдiгiн жiберген мемлекет өкiлiнiң ашуын талап ете алады. Егер өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң өкiмет орындары бұл талапты орындаудан бас тартқан жағдайда вализа өзiнiң жөнелтiлген орнына керi қайтарылады.
3. Тек өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық орналасқан мемлекетте тұрақты тұрмайтын азаматы ғана консулдық курьер бола алады. Ол консулдық орналасқан мемлекеттiң аумағында болған кезiнде дипломатиялық курьермен бiрдей құқықтармен, артықшылықтармен және иммунитеттермен пайдаланады. Консулдық курьер консулдық орналасқан мемлекет келiсiм берген жағдайларды қоспағанда, онда оның мәртебесi және консулдық вализаны құрайтын орындардың саны көрсетiлетiн ресми құжатпен қамтамасыз етіледi.
4. Өкiлдiгiн жiберген мемлекет, оның дипломатиялық өкiлдiктерi және консулдық мекемелерi консулдық курьерлердi ad hос тағайындай алады. Мұндай жағдайларда осы баптың 3-тармағының ережелерi, онда айтылған иммунитеттер осындай курьердiң өзiне сенiп тапсырылған консулдық вализаны тиiстi жерiне жеткiзген сәтiнде тоқтатылатынын қоспағанда, қолданылады.
5. Консулдық вализа өкiлдiгiн жiберген мемлекет кемесiнiң капитанына немесе әуе кемесiнiң командирiне тапсырыла алады. Бұл соңғысы консулдық вализаны құрайтын орындар саны көрсетiлген ресми құжатпен қамтамасыз етiледi, әйтсе де ол консулдық курьер болып саналмайды. Консулдық орналасқан мемлекеттiң тиiстi өкiметiмен келiсiм бойынша консулдық қызмет адамы консулдық вализаны кеме капитанына немесе азаматтық ұшаққа тiкелей және еркiн түрде тапсыра алады және олардан қабылдай алады.
34-БАП
КОНСУЛДЫҚ АЛЫМДАР МЕН
БАЖ САЛЫҚТАРЫ
1. Консулдық мекеме консулдық орналасқан мемлекеттiң аумағында консулдық қызмет жасағаны үшiн өкiлдiгін жiберген мемлекеттiң заңдары мен ережелерiнде көзделген алымдар мен баж салықтарын жинай алады.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген алымдар мен баж салықтары консулдық орналасқан мемлекетте барлық салықтар мен алымдардан босатылады.
3. Консулдық орналасқан мемлекет консулдық мекемеге осындай жолмен жиналған алымдар мен баждарды оның ресми банктiк есеп-шотына салуына рұқсат етедi.
35-БАП
КОНСУЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ АДАМЫНЫҢ
ЖЕКЕ БАСЫНА ТИIСПЕУШIЛIК
Консулдық қызмет адамдары мен олардың отбасы мүшелерi жеке басына тиiспеушiлiкпен пайдаланады және оларды ұстауға немесе тұтқындауға болмайды. Консулдық орналасқан мемлекет олардың бостандығына және ар-намысына қол сұғушылықты болдырмау үшiн барлық қажеттi шараларды қабылдауға мiндеттi.
36-БАП
ЮРИСДИКЦИЯҒА ҚАРСЫ ИММУНИТЕТ
1. Консулдық қызмет адамдары 1961 жылғы 16 сәуiрдегi Дипломатиялық қатынастар туралы Вена конвенциясының ережелерiне сәйкес дипломатиялық агенттер тәрiздi толық көлемде дипломатиялық артықшылықтармен және иммунитеттермен пайдаланады.
2. Консулдық қызметкерлер және консулдық мекеменiң қызмет көрсетушi персоналының қызметшiлерi өздерiнiң қызметтiк мiндеттерiн атқаруына байланысты жасайтын iс-әрекеттерiне қатысты консулдық орналасқан мемлекеттiң юрисдикциясына жатпайды.
3. Осы баптың 2 тармағының ережелерi мынадай азаматтық талаптарға қатысты қолданылмайды:
а) ол бойынша өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң агентi ретiнде тiкелей немесе жанама түрде өзiне мiндеттеме алмаған консулдық қызметкер немесе консулдық мекеменiң қызмет көрсетушi персоналының қызметшiсi жасасқан шарттан туындайтын;
б) өтемiн үшiншi бiр адам талап етiп отырған, консулдық орналасқан мемлекетте, жол көлiгi құралдары, кеме немесе ұшақ келтiрген шығындардың салдарынан туындайтын талаптар.
37-БАП
КУӘГЕРЛIК ЖАУАП БЕРУ МIНДЕТКЕРЛIГI
1. Консулдық қызмет адамдары куәгерлiк жауап беруге мiндеттi емес.
2. Консулдық қызметкерлер мен қызмет көрсетушi персоналдың қызметшiлерi консулдық орналасқан мемлекетте сот немесе әкiмшiлiк процедураларында куәгер ретiнде жауап беру үшiн шақыртыла алады. Олар осы баптың 3-тармағында айтылған жағдайларды қоспағанда, жауап беруден бас тарта алмайды.
3. Консулдық қызметкерлер мен қызмет көрсетушi персоналдың қызметшiлерi өздерiнiң мiндеттерiн атқаруға байланысты мәселелер жөнiнде жауап беруге немесе өздерiнiң мiндетiне қатысты ресми хат-хабарларды немесе құжаттарды тапсыруға мiндеттi емес. Егер бұған консулдық мекеме басшысы келiсiм берген жағдайда, олар өкiлдiгін жiберген мемлекеттiң заңдарына қатысты сарапшылар ретiнде куәгерлiк жауап бере алады. Алайда олар сарапшы ретiнде куәгерлiк жауап беруден бас тартуға қақылы.
4. Өздерiне әлдебiр консулдық қызметкердiң немесе қызмет көрсетушi персоналдың қызметшiсi жауап беруi қажет болған консулдық орналасқан мемлекеттiң құзiреттi өкiметi бұл адамның өз мiндеттерiн атқаруына кедергi келтiрмеуi тиiс. Осы өкiмет орындары бұлайша ету мүмкiн болған жағдайда бұл адамның өз үйiнде немесе консулдық мекеме үйiнде оның берген жауабын тыңдай алады немесе одан жазбаша жауап қабылдай алады.
38-БАП
МIНДЕТКЕРЛIКТЕРДЕН БОСАТУ
Консулдық мекеме қызметкерлерi консулдық орналасқан мемлекетте барлық жеке басының, қоғамдық жұмыс мiндеткерлiктерiнен және әскери қызмет борышынан, сондай-ақ шетелдiк азаматтарды тiркеуге және мекен-жайға рұқсат алуға байланысты консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiнде көзделген қандай да бiр талаптарды орындаудан босатылады.
39-БАП
КОНСУЛДЫҚ ЖӘНЕ ТҰРҒЫН ҮЙЛЕРДІ, ҚОЗҒАЛМАЛЫ
МҮЛІКТІ ЖӘНЕ КӨЛІК ҚҰРАЛДАРЫН САЛЫҚТАР
МЕН АЛЫМДАРДАН БОСАТУ
1. Консулдық орналасқан мемлекет салықтар мен алымдардан мыналарды босатады:
1.1. өкiлдiгiн жiберген мемлекет немесе оның өкiлi иесi немесе жалға алушысы болып табылатын консулдық үйлер мен консулдық мекеме қызметкерлерiнiң тұрғын үйлерi, сондай-ақ осыларға байланысты шарттар мен актiлер;
1.2. консулдық мекеменiң қызметтiк мақсаттар үшiн заңды түрде сатып алған қозғалмалы мүлкi мен көлiк құралдары, сондай-ақ оларды сатып алу, иелiк ету немесе ұстау.
2. Осы баптың 1-тармағының ережелерi мыналарға қатысты қолданылмайды:
2.1. арнаулы қызметтер үшiн төлем ретiнде алынатын салықтар мен алымдар;
2.2. өкiлдiгiн жiберген мемлекетпен немесе оның өкiлiмен шарт жасасқан адамнан консулдық орналасқан мемлекеттің заңдары мен ережелеріне сәйкес алынатын салықтар мен алымдар.
40-БАП
КОНСУЛДЫҚ МЕКЕМЕ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРIН
САЛЫҚ ТӨЛЕУДЕН БОСАТУ
1. Консулдық мекеме қызметкерлерi, сондай-ақ олармен бiрге тұратын отбасының мүшелерi жеке бас және мүлiктiк, мемлекеттiк, аудандық және муниципальдық салықтары мен баж салықтарының барлық түрлерiнен босатылады, бұған мыналар жатпайды:
1.1. әдетте тауарлар мен көрсетiлетiн қызметтер құнына қосылатын жанама салықтар;
1.2. 39-бапта көзделгендердi есептемегенде консулдық орналасқан мемлекеттiң аумағындағы қозғалмайтын жеке меншiк мүлiкке салынатын салықтар мен баж салықтары;
1.3. 44-баптың 2-тармағының ережелерiнде көзделгендердi есептемегенде мұрагерлiкке салынатын салықтар мен баж салықтары және мұралық мүлiкке меншiк құқығын аударуға салынатын салықтар;
1.4. түсiм көзi консулдық орналасқан мемлекетте болып табылатын капиталдан түсетiн табысты қоса алғанда жеке табысқа салынатын салықтар мен баждар, сондай-ақ консулдық орналасқан мемлекеттегi коммерциялық және қаржы кәсiпорындарына жұмсалатын күрделi қаржыға салынатын салықтар;
1.5. қызмет көрсетудiң нақты түрлерi үшiн алынатын салықтар мен баждар, сондай-ақ 39-баптың ережелерiнде көзделгендердi есептемегенде тiркеу, қызметтiк және реестрлiк баж салықтары, ипотекалық және елтаңбалық алымдар.
2. Консулдық мекеме қызметкерлерi консулдық мекемеде өздерiнiң iстеген жұмысы үшiн алатын еңбек жалақысына салынатын салықтардан, баждардан және алымдардан босатылады.
3. Консулдық орналасқан мемлекетте еңбек жалақысы табыс салығынан босатылмаған адамдарды жалға алған консулдық мекеме қызметкерлерi табыс салығын алуға байланысты осы мемлекеттiң заңдары мен ережелерi жалдаушыларға жүктеген мiндеттемелердi орындайды.
41-БАП
КЕДЕНДІК БАҚЫЛАУ МЕН БАЖ САЛЫҒЫНАН БОСАТУ
1. Консулдық орналасқан мемлекет ондағы қабылданған заңдар мен ережелерге сәйкес әкелу мен әкетуге рұқсат етедi, сонымен қатар сақтауға, тасымалдауға және осындай қызмет түрлерiне алымдарды қоспағанда, барлық мынадай кедендiк баж салықтарынан босатады:
1.1. консулдық мекеменiң ресми пайдалануына арналған заттар;
1.2. консулдық қызмет адамының жеке пайдалануына арналған заттар;
1.3. тұрмыстық сипаттағы заттарын қоса алғанда, консулдық қызметкерлер мен консулдық мекеменiң қызмет көрсетушi персонал қызметшiлерiнiң алғашқы келуiне байланысты әкелiнген заттар.
2. Осы баптың 1-тармағының 1.2 және 1.3-тармақшаларында көрсетiлген заттар тиiстi адамдардың жеке пайдалануына қажеттi санынан аспауы керек.
3. Консулдық қызмет адамының, сондай-ақ оның отбасы мүшелерiнiң жеке жүктерi кедендiк тексерiстен босатылады. Егер консулдық орналасқан мемлекеттiң құзiреттi органдары жүк iшiнде осы баптың 1-тармағының 1.2-тармақшасында көрсетiлгендерден басқа заттардың бар екендiгiн орынды негiзде шамаласа, немесе консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiнде тасып әкелуi мен әкетiлуiне тыйым салынған заттар немесе карантиндiк ережелерiне жататын жағдайларда ғана заттардың тексерiлуi мүмкiн. Мұндай жағдайда тексерiс тиiстi консулдық қызмет адамының немесе оның өкiлiнiң қатысуымен жүргiзiлуге тиiс.
42-БАП
ОТБАСЫ МYШЕЛЕРIНIҢ АРТЫҚШЫЛЫҚТАРЫ
МЕН ИММУНИТЕТТЕРI
1. Консулдық мекеме қызметкерлерiнiң отбасы мүшелерi осы Шарттың 36 бабының негiзiнде тиiсiнше артықшылықтарымен және иммунитеттерiмен пайдаланады.
2. Осы баптың 1-тармағының ережелерi консулдық орналасқан мемлекеттiң азаматтары болып табылатын немесе осы мемлекетте тұрақты тұратын, немесе консулдық орналасқан мемлекетке пайда табу мақсатында кәсiби немесе коммерциялық қызметпен айналысатын отбасы мүшелерiне қолданылмайды.
43-БАП
АРТЫҚШЫЛЫҚТАР МЕН ИММУНИТЕТТЕРДI
ПАЙДАЛАНБАЙТЫН АДАМДАР
1. Консулдық орналасқан мемлекеттiң азаматтары болып табылатын немесе осы мемлекетте тұрақты тұратын консулдық қызметкерлер мен консулдық мекеменiң қызмет көрсетушi персоналының қызметшiлерi 37-баптың 3-тармағында көрсетiлгендердi қоспағанда, осы Шартта көзделген артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланбайды.
2. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген адамдардың отбасы мүшелерi осы Шартта көзделген артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланбайды.
3. Консулдық орналасқан мемлекет осы баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетiлген адамдарға қатысты юрисдикцияны консулдық мекеменiң қызметiне кедергi келтiрiлмейтiндей жағдайда жүзеге асырады.
44-БАП
КОНСУЛДЫҚ МЕКЕМЕ ҚЫЗМЕТКЕРІНІҢ
ЖӘНЕ ОНЫҢ ОТБАСЫ МҮШЕСІНІҢ МҰРАҒА
ҚАЛДЫРҒАН МҮЛКІ
Консулдық мекеме қызметкерi немесе оның отбасы мүшесi қайтыс болған жағдайда консулдық орналасқан мемлекет:
1. көрсетiлген адамның қайтыс болған кезiне дейiнгі консулдық орналасқан мемлекетте сатып алған және әкетуге тыйым салынған мүлiктерiн қоспағанда, марқұмның қозғалмалы мүлкiн алып кетуге рұқсат беруге;
2. қайтыс болған адамның қозғалмалы мүлкiн барлық мұралық салықтардан немесе мұрагерлiкке байланысты салынатын баждардан босатуға тиiс.
45-БАП
КОНСУЛДЫҚ АРТЫҚШЫЛЫҚТАР
МЕН ИММУНИТЕТТЕРДIҢ БАСТАЛУЫ
ЖӘНЕ АЯҚТАЛУЫ
1. Консулдық мекеменiң әрбiр қызметкерi өзiнiң тағайындалған орнына барардағы консулдық орналасқан мемлекеттiң аумағына оның кiрген сәтiнен бастап немесе егер, ол осы мемлекеттiң аумағына келiп қойған болса, консулдық мекемедегi өзiнiң мiндетiн орындауға кiрiскен сәттен бастап осы Шартта көзделген артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланады.
2. Консулдық мекеме қызметкерiнiң онымен бiрге тұратын отбасы мүшелерi консулдық орналасқан мемлекеттiң аумағына олардың енген сәтiнен бастап немесе олар оның отбасы мүшелерi болған сәтiнен бастап осы Шартта көзделген артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланады.
3. Консулдық мекеме қызметкерiнiң мiндетi тоқтатылғанда оның артықшылықтары мен иммунитеттерi, сонымен қатар онымен бiрге тұратын отбасы мүшелерiнiң артықшылықтары мен иммунитеттерi, осы адам консулдық орналасқан мемлекеттен кеткен соң немесе мұны iстеу үшiн ақылға сыйымды мерзiм өткеннен кейiн тоқтатылады. Консулдық мекеме қызметкерiнiң отбасы мүшелерiнiң артықшылықтары мен иммунитеттерi олардың оның отбасы мүшелерi болмаған кезде тоқтатылады. Алайда, бұл адамдар консулдық орналасқан мемлекеттен ақылға сыйымды мерзiм iшiнде кетуге ниет бiлдiретiн болса, онда олардың артықшылықтары мен иммунитеттерi олардың кеткен сәтiне дейiн сақталады.
4. Консулдық мекеме қызметкерi қайтыс болған жағдайда онымен бiрге тұратын отбасы мүшелерi өздерiне берiлген артықшылықтар мен иммунитеттердi олардың консулдық орналасқан мемлекеттен кеткен сәтiне дейiн немесе консулдық орналасқан мемлекеттен кету үшiн ақылға сыйымды мерзiм өткенше пайдалануын жалғастырады.
46-БАП
АРТЫҚШЫЛЫҚТАР МЕН ИММУНИТЕТТЕРДЕН БАС ТАРТУ
1. Өкiлдiгiн жiберген мемлекет осы Шарттың 36 және 37 баптарына сәйкес тиiстi адамдар пайдаланатын артықшылықтар мен иммунитеттерден бас тарта алады. Бас тарту барлық жағдайда айқын бiлдiрiлуге тиiс және бұл жайында консулдық орналасқан мемлекетке жазбаша нысанда хабарлануға тиiстi.
2. Осы Шарттың 36-бабына сәйкес консулдық қызмет адамы немесе консулдық қызметшi юрисдикциялық иммунитеттi пайдалана алатын жағдайда оған қатысты сот ісі қозғалғанда ол негізгі талапқа тiкелей байланысты қандай да бiр қарсы талапқа қатысты иммунитетке сiлтеме жасау құқығынан айырылады.
3. Азаматтық немесе әкiмшiлiк iстер жөнiндегi юрисдикциялық иммунитеттен бас тарту бұл үшiн жазбаша нысанда жеке бас тарту қажеттiлiгiне қатысты сот шешiмiн орындауға байланысты иммунитеттен бас тартуды бiлдiрмейдi.
47-БАП
ДИПЛОМАТИЯЛЫҚ ӨКIЛДIКТЕРДIҢ КОНСУЛДЫҚ
МIНДЕТТЕРДI ОРЫНДАУЫ
1. Осы Шарттың ережелерi, сондай-ақ дипломатиялық өкiлдiктердiң консулдық мiндеттердi орындау жағдайларында контекстен туындайтын дәрежеде қолданылады.
2. Дипломатиялық өкiлдiктiң консулдық қызметтi орындау тапсырылған қызметкерлерiнiң тектерi консулдық орналасқан мемлекеттiң Сыртқы iстер министрлiгiне немесе осы министрлiк көрсеткен органға хабарланады.
3. Консулдық қызметiн атқару кезiнде дипломатиялық өкiлдiк:
3.1. консулдық округтың жергiлiктi өкiметтерiне;
3.2. егер ол консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдарына, ережелерi мен дәстүрлерiне немесе тиiстi халықаралық келiсiмдерге қайшы келмейтiн болса, консулдық орналасқан мемлекеттiң орталық өкiмет орындарына өтiнiш жасай алады.
4. Осы баптың 3-тармағында айтылатын дипломатиялық өкілдiк қызметкерлерiнiң артықшылықтары мен иммунитеттерi дипломатиялық қатынастарға қатысты халықаралық құқық қалыптарымен реттелiп отырады.
V БӨЛIМ
КОНСУЛДЫҚ ОРНАЛАСҚАН МЕМЛЕКЕТТІҢ
ЗАҢДАРЫ МЕН ЕРЕЖЕЛЕРIН ҚҰРМЕТТЕУ
48-БАП
1. Осы Шартта көзделген артықшылықтар мен иммунитеттерге зиян келтірместен, осы артықшылықтар мен иммунитеттердi пайдаланатын адамдар жол қозғалысын реттейтiн заңдар мен ережелердi қоса алғанда, консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiн құрметтеуге мiндеттi.
2. Консулдық үй-жайлар консулдық мiндеттердi орындаумен сыйыспайтын мақсатта пайдалануға тиiстi емес.
3. Консулдық мекеме, консулдық мекеме қызметкерлерi мен олардың отбасы мүшелерi көлiк құралдарын сақтандыру жөнiндегi консулдық орналасқан мемлекеттiң заңдары мен ережелерiн сақтауға мiндеттi.
4. Өкiлдiгiн жiберген мемлекеттiң консулдық мекемесiнiң қызметкерлерi ресми мiндеттердi атқаруға байланысты жағдайларды қоспағанда консулдық орналасқан мемлекетте кәсiби немесе коммерциялық қызмет көрсете алмайды.
VI БӨЛIМ. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР
49-БАП
БЕКIТIЛУI, КҮШIНЕ ЕНУI, КҮШIН ЖОЮЫ
1. Осы Шарт бекiтiлуге тиiстi және бекiту грамоталарымен алмасқан күннен кейiн 30 (отызыншы) күнi күшiне енедi.
2. Осы Шарт белгісіз мерзімге жасалып отыр және Уағдаласушы
Тараптардың бірі екінші Уағдаласушы Тарапқа өзінің осы Шартты бұзғысы
келетіні жөнінде жазбаша түрде хабарлаған күнінен бастап 6 (алты) ай
өткенге дейін қолданыста болады.
Алматы қаласында 1997 жылғы 27 ақпанда екі дана етіп, әрқайсысы
қазақ, түркімен және орыс тілдерінде жасалды, сондай-ақ барлық мәтіннің де
күші бірдей. Осы Шарттың ережелерін түсіндіруде пікір алшақтықтары
туындаған жағдайда Уағдаласушы Тараптар орыс тіліндегі мәтінді басшылыққа
алатын болады.
Қазақстан Республикасы үшін Түркіменстан үшін
Мамандар:
Қобдалиева Н.М.
Орынбекова Д.К.
