Осы Заң ұрпақтар бiрлiгi мен сабақтастығы жылына байланысты, адамгершілік принциптерін басшылыққа ала отырып, шығарылды.
1-бап. Белгіленген жазалау шарасына қарамастан мынадай сотталғандар:
1) бұрын тәрбиелеу колонияларында ұсталмаған кәмелетке толмағандар және қылмыс жасау кезiнде кәмелетке толмаған адамдар;
2) 16 жасқа толмаған балалары немесе І және ІІ топтағы мүгедек балалары бар әйелдер, сондай-ақ жүкті әйелдер;
3) 16 жасқа толмаған балалары немесе І және ІІ топтағы мүгедек балалары бар болып, олардың аналары, қамқоршылары (қорғаншылары) болмаған жағдайда, ер адамдар;
4) 50 жастан асқан әйелдер мен 55 жастан асқан ер адамдар;
5) еңбекке жарамды басқа балалары жоқ болған жағдайда 63 жастан асқан ата-аналары (олардың біреуі) бар әйелдер мен ер адамдар;
6) 1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектері, сондай-ақ оларға теңестірілген адамдар;
7) әскери және интернационалдық борышын атқару кезінде қаза тапқан әскери қызметшілердің жесірлері, күйеулері соғыс мүгедектері және оларға теңестірілген адамдар болып табылатын әйелдер;
8) І және ІІ топтағы мүгедектер, сондай-ақ онкологиялық ауруы бар науқастар (екінші, үшінші және төртінші клиникалық топтар);
9) туберкулездің белсенді нысанымен ауыратын науқастар (диспансерлік есептің бірінші тобының "А" және "Б" топшалары және бесінші тобының "А" топшасы);
10) тәртіптік әскери бөлімде ұстауға немесе қамауға алуға сотталған әскери қызметшілер бас бостандығынан айыру түріндегі жазадан және бас бостандығынан айырумен байланысты емес басқа да жазалардан босатылсын.
2-бап. Осы Заңның 1-бабының күші қолданылмайтын, қоса есептегенде бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға сотталған, жаза мерзімінің кемінде үштен бірін өтеген, кәмелетке толмағандар бас бостандығынан айыру түріндегі жазадан босатылсын.
3-бап. Осы Заңның 1-бабының күші қолданылмайтын, онша ауыр емес және орташа ауырлықтағы қылмыстары үшін қоса есептегенде бес жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға бірінші рет сотталған адамдар жазадан босатылсын.
4-бап. Осы Заңның 1-3-баптарының күші қолданылмайтын, қоса есептегенде алты жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға бірінші рет сотталған, жаза мерзімінің кемінде үштен бірін өтеген адамдар жазадан босатылсын.
5-бап. Осы Заңның 1-4-баптарының күші қолданылмайтын, жазасының өтелмеген бөлігі алты айдан кем болатын сотталғандар жазадан босатылсын.
6-бап. Осы Заңның 1-5-баптарының күші қолданылмайтын, қоса есептегенде үш жылға дейінгі мерзімге бас бостандығынан айыруға сотталған, жаза мерзімінің кемінде үштен бірін өтеген адамдар жазадан босатылсын.
7-бап. Осы Заңның 1-6-баптарының күші қолданылмайтын, оң мінездемесі болған сотталғандарға арналған колония-қоныстарға көшірілген, жаза мерзімінің кемінде жартысын өтеген сотталғандар жазадан босатылсын.
8-бап. Бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазалау шараларына сотталған адамдар, егер бұл жаза негiзгi жаза түрiнде қолданылып, бас бостандығынан айырумен ауыстырылмаса, жазадан босатылсын.
9-бап. Абайсызда жасалған қылмыстар үшiн сотталған, жаза мерзiмiнiң кемiнде үштен бiрiн өтеген адамдар жазадан босатылсын.
10-бап. Онша ауыр емес және ауырлығы орташа әскери қылмыстар жасаған әскери қызметшiлер, сондай-ақ әскери қызметке шақырылудан жалтарған әскери мiндеттiлер жазадан босатылсын.
11-бап. Осы Заңның 1 және 2-баптары негiзiнде босатуға жатпайтын, қоса есептегенде бес жылға дейiнгi мерзiмге бас бостандығынан айыруға сотталған кәмелетке толмағандарға жазасының өтелмеген бөлiгiнiң жартысы қысқартылсын.
12-бап. Осы Заңның 1 және 3-6-баптары негiзiнде босатуға жатпайтын, бас бостандығынан айыруға:
1) онша ауыр емес және ауырлығы орташа қасақана қылмыстары үшiн сотталған;
2) Осы Заң күшiне енетін күнге тағайындалған жаза мерзiмiнiң кемiнде жартысын өтеген, ауыр қылмыстары үшiн сотталған адамдарға жазасының өтелмеген бөлiгiнiң жартысы қысқартылсын.
13-бап. Бас бостандығынан айыруға бұрын бiр реттен артық сотталмаған, осы Заңның 1-10-баптарының күшi қолданылмайтын, жаза мерзiмiнiң кемiнде үштен бiрiн өтеген адамдарға жазасының өтелмеген бөлiгiнiң үштен бiрi қысқартылсын.
14-бап. Осы Заңның 1 және 9-баптарының күшi қолданылмайтын, абайсызда қылмыстар жасаған адамдарға жазасының өтелмеген бөлiгiнiң үштен екісі қысқартылсын.
15-бап. Осы Заңның 1-14-баптарының күшi қолданылмайтын, жаза мерзiмiнiң жартысын өтеген кәмелетке толмағандар мен әйелдерге жазасының өтелмеген бөлiгiнің жартысы қысқартылсын.
16-бап. Осы Заңның 1 және 10-баптарында көрсетiлген адамдар осы Заң күшiне енгенге дейiн жасаған қылмыстар туралы, сондай-ақ бес жылға дейiн бас бостандығынан айыру немесе бас бостандығынан айырумен байланысты емес жаза көзделген қылмыс жасағаны үшiн қылмыстық жауапқа тартылуға тиiстi адамдарға қатысты жүргiзiлiп жатқан барлық қылмыстық iстер мен соттарда қаралмаған iстердiң жүргiзiлуi тоқтатылсын.
17-бап. Мынадай болып белгiленсiн:
1) осы Заңның 1-бабының 1) тармақшасында аталған адамдарға сотталған болса да тәрбиелеу колониясында ұсталмаған кәмелетке толмағандар жатады;
2) Осы Заңның 1-бабының 2) тармақшасында аталған адамдарға аналық құқығынан айрылмаған және осы Заң күшiне енетiн күнге 16 жасқа толмаған, соның iшiнде асырап алған не қамқорлыққа алған балалары бар немесе жасына қарамастан І және II топтардағы мүгедек балалары бар әйелдер; осы Заң күшiне енетiн күнге жүктi болған әйелдер жатады;
3) осы Заңның 1-бабының 4) тармақшасында аталған адамдарға осы Заң күшiне енгенге дейiн 55 жасқа толған және жасы одан асқан ер адамдар мен 50 жасқа толған және жасы одан асқан әйелдер жатады. Бұл орайда осы Заңның 1-бабының 4) тармақшасында көрсетiлген жасқа жеткен адамдардың туған күнi мен айын растайтын құжаттар болмаған жағдайда 1950 жылғы 1 қаңтарға дейiн туған әйелдер мен 1945 жылғы 1 қаңтарға дейiн туған ер адамдар есептелуi керек;
4) осы Заңның 1-бабының 6) тармақшасында аталған адамдарға: Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектері және оларға теңестірілген:
Ұлы Отан соғысы кезеңiнде, сондай-ақ бұрынғы КСР Одағын қорғау жөнiндегi басқа да ұрыс операциялары кезiнде майдандағы армия құрамына кiрген әскери бөлiмдерде, штабтар мен мекемелерде қызмет атқарған әскери қызметшiлер, Ұлы Отан соғысының партизандары мен астыртын қимыл жасаушылары;
1945 жылы Жапонияға қарсы ұрыс қимылдарына қатысқан бұрынғы КСР Одағы Қарулы Күштерi бөлiмдерi мен құрамаларының әскери қызметшiлерi мен ерiктi жалданушылары;
Ұлы Отан соғысы кезеңiнде қорғанысқа қатысуы майдандағы армия бөлiмдерiнiң әскери қызметшiлерiне белгiленген жеңiлдiктi жағдайларда зейнетақы тағайындау үшiн еңбек сiңiрген жылдарына есептелетiн қалаларда қызмет атқарған әскери қызметшілер, сондай-ақ бұрынғы КСР Одағы iшкi iстер және мемлекеттiк қауiпсiздiк органдарының басшы және қатардағы құрамының адамдары;
Кеңес Армиясының, Әскери-Теңiз Флотының, бұрынғы КСР Одағының iшкi iстер және мемлекеттiк қауiпсiздiк әскерлерi мен органдарының ерiктi жалдамалы құрамының Ұлы Отан соғысы кезеңiнде майдандағы армияның құрамына енген әскери бөлiмдерiнде, штабтары мен мекемелерiнде штаттық лауазымдарда болған не тиiстi кезеңдерде қорғанысқа қатысуы майдандағы армия бөлiмдерiнiң әскери қызметшiлерiне белгiленген жеңiлдiктi жағдайларда зейнетақы тағайындау үшiн еңбек сiңiрген жылдарына есептелетiн қалаларда болған адамдар;
Ұлы Отан соғысы кезеңiнде майдандағы армия мен флоттың құрамына енген әскери бөлiмдердiң, штабтар мен мекемелердiң құрамында полк балалары (тәрбиеленушiлерi) және юнгалар ретiнде болған адамдар;
екiншi дүниежүзiлiк соғыс жылдарында шетелдер аумағында партизан отрядтарының, астыртын қимыл жасаушы топтардың және басқа да антифашистiк құрамалардың құрамында фашистiк Германия мен оның одақтастарына қарсы ұрыс қимылдарына қатысқан адамдар;
бұрынғы КСР Одағы мемлекеттiк органдарының шешiмiне сәйкес басқа мемлекеттер аумағында ұрыс қимылдарына қатысқан Кеңес Армиясының, Әскери-Теңiз Флотының, Мемлекеттiк қауiпсiздiк комитетiнiң әскери қызметшiлерi, бұрынғы КСР Одағы Iшкi iстер министрлiгiнің қатардағы және басшы құрамының адамдары (әскери мамандар мен кеңесшiлердi қоса алғанда);
ұрыс қимылдарын жүргізу кезеңiнде оқу жиындарына шақырылып, Ауғанстанға жiберiлген әскери мiндеттiлер;
ұрыс қимылдарын жүргiзу кезеңiнде Ауғанстанға жүк жеткiзу үшiн сол елге жiберiлген автомобиль батальондарының әскери қызметшiлерi;
бұрынғы КСР Одағы аумағынан Ауғанстанға жауынгерлiк тапсырмалармен ұшқан ұшқыштар құрамының әскери қызметшiлерi;
Ауғанстандағы кеңес әскери контингентiне қызмет көрсеткен, жарақаттанған, жарымжан болған немесе зақымданған, не ұрыс қимылдарын қамтамасыз етуге қатысқаны үшiн бұрынғы КСР Одағының ордендерiмен және медальдарымен марапатталған жұмысшылар мен қызметшiлер;
Кеңес Одағының Батырлары және Даңқ орденiнiң үш дәрежесiмен марапатталған адамдар, Социалистiк Еңбек Ерлерi;
Бұрынғы КСР Одағы Қатынас жолдары халық комиссариатының арнаулы құрамаларының, кәсiпшiлiк және көлiк кемелерiнiң жүзу құрамы мен кәсiпшiлiк және көлiк кемелерiнiң ұшу-көтеру құрамының, авиацияның ұшу-көтеру құрамының, бұрынғы КСР Одағы Балық өнеркәсiбi халық комиссариатының, Теңiз және өзен флотының, Солтүстiк теңiз жолы бас басқармасы авиациясының ұшу-көтеру құрамының Ұлы Отан соғысы кезеңiнде әскери қызметшiлер жағдайына көшiрiлген және ұрысқа қатысушы майдандардың тылдағы шекаралары мен флоттың жедел қимылдар шегiндегi аймақтарында майдандағы армия және флот мүдделерi үшiн мiндеттер атқарған қызметкерлерi, сондай-ақ Ұлы Отан соғысының басында басқа мемлекеттердiң порттарында ерiксiз ұсталған көлiк флоты кемелерi экипаждарының мүшелерi;
екiншi дүниежүзiлiк соғыс кезеңiнде фашистер құрған концентрациялық лагерьлердiң геттолардың және басқа да ерiксiз қамауда ұстау орындарының бұрынғы кәмелетке толмаған тұтқындары;
Ленинград қаласындағы қоршау кезеңiнде қаланың кәсiпорындарында, мекемелерi мен ұйымдарында жұмыс iстеген және "Ленинградты қорғағаны үшiн" медалiмен марапатталған азаматтар және "Қоршаудағы Ленинград тұрғыны" белгiсiмен марапатталған адамдар;
Ұлы Отан соғысы жылдарында тылдағы ерлiк еңбегi мен мiнсiз әскери қызметi үшiн бұрынғы КСР Одағы ордендерiмен және медальдарымен марапатталған адамдар;
1979 жылғы 1 желтоқсан - 1989 жылғы желтоқсан аралығындағы кезеңде Ауғанстанға және ұрыс қимылдары жүргізілген басқа да елдерге жұмысқа жiберiлген жұмысшылар мен қызметшiлер;
бұрынғы КСР Одағы Мемлекеттiк қауiпсiздiк комитетiнiң Ауғанстан аумағында уақытша болған және кеңес әскерлерiнiң шектеулi контингентiнiң құрамына кiрмеген жұмысшылары мен қызметшiлерi;
Чернобыль атом электр станциясындағы апат пен Семей ядролық полигонындағы жарылыстардың салдарынан зардап шеккен және мүгедек болып қалған азаматтар;
Ұлы Отан соғысы кезеңiнде майданда әскери қимылдар ауданында, темiр жолдардың майдан маңындағы учаскелерiнде, қорғаныс шептерi, әскери-теңiз базалары мен аэродромдар құрылыстарында жарақаттану, жарымжан болу, зақымдану немесе сырқаттану салдарынан мүгедек болып қалған Ұлы Отан соғысының майдандағы армиясының әскери қызметшілері, партизандары мен астыртын қимыл жасаушылары, сондай-ақ тиiстi санаттардағы жұмысшылары мен қызметшiлерi және зейнетақымен қамсыздандыру жөнiнен әскери қызметшiлерге теңестiрiлгендер;
1945 жылы Жапониямен соғыс барысында жарақаттану, жарымжан болу, зақымдану немесе сырқаттану салдарынан мүгедек болып қалған бұрынғы КСР Одағы Қарулы Күштерiнiң әскери қызметшiлерi мен ерiктi жалданушылары;
бұрынғы КСР Одағын қорғау кезiнде, басқа кезеңдерде әскери қызметтiң өзге де мiндеттерiн атқару кезiнде алған жарақаттану, жарымжан болу, зақымдану салдарынан немесе майданда болуына байланысты сырқаттану салдарынан, сондай-ақ Ауғанстанда немесе ұрыс қимылдары жүргiзiлген басқа да мемлекеттерде әскери қызмет өтеген кезде мүгедек болып қалған әскери қызметшiлер;
қызмет мiндеттерiн атқару кезiнде жарақаттану, жарымжан болу, зақымдану салдарынан не майданда болуына немесе ұрыс қимылдары жүргiзiлген мемлекеттерде қызмет мiндеттерiн атқаруына байланысты сырқаттану салдарынан мүгедек болып қалған бұрынғы КСР Одағы iшкi iстер және мемлекеттiк қауiпсiздiк органдарының қатардағы және басшы құрамының адамдары;
басқа елдерде iс-қимылдар жасаған әскери контингенттерге қызмет көрсеткен және ұрыс қимылдарын жүргiзу кезеңiнде жарақаттану, жарымжан болу, зақымдану не сырқаттану салдарынан мүгедек болып қалған жұмысшылар мен тиiстi санаттағы қызметшiлер қатарындағы адамдар жатады;
5) осы Заңның 1-бабының 7) тармақшасында аталған адамдарға:
жауынгерлiк немесе қызметтiк борышын атқару кезiнде қаза тапқан немесе хабар-ошарсыз кеткен Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң, Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң әскери қызметшiлерiнiң, Iшкi iстер министрлiгiнiң, бұрынғы КСР Одағы Қарулы Күштерi мен тиiстi органдарының қатардағы және басшы құрамының басқа тiркелген некеге тұрмаған жесiрлерi;
соғыс мүгедектерi мен оларға теңестiрiлген адамдардың әйелдерi;
Ұлы Отан соғысының қайтыс болған мүгедектерi мен оларға теңестiрілген мүгедектердiң әйелдерi (күйеулерi), сондай-ақ қайтыс болған соғысқа қатысушылардың, партизандар мен астыртын қимыл жасаушылардың, Ленинград қаласында қоршау кезеңiнде қаланың кәсiпорындарында, мекемелерi мен ұйымдарында жұмыс iстеген және "Ленинградты қорғағаны үшiн" медалiмен, "Қоршаудағы Ленинград тұрғыны" белгiсiмен марапатталған, жалпы ауруының, жұмыс кезiнде жарақаттануы және басқа да себептер нәтижесiнде мүгедек деп танылған азаматтардың (мүгедектiгi құқыққа қарсы әрекет салдарынан болғандардан басқа) басқа тiркелген некеге тұрмаған әйелдерi (күйеулерi) жатады;
6) осы Заңның 1-бабының 8) тармақшасында аталған адамдарға осы Заң күшiне енгенге дейiн белгiленген тәртiппен I және II топтағы мүгедектер деп танылғандар, сондай-ақ осы Заң күшiне енгенге дейiн берiлген тиiстi медициналық қорытындының негiзiнде есепте тұрған онкологиялық аурулары бар науқастар және осы Заңның орындалу мерзiмi iшiнде онкологиялық ауруы бар деп танылған адамдар жатады;
7) осы Заңның 1-бабының 9) тармақшасында аталған адамдарға осы Заң күшiне енгенге дейiн белсендi нысандағы туберкулезбен ауыратындар болып танылған және осы Заң күшiне енгенге дейiн берiлген тиiстi медициналық қорытынды негiзiнде диспансерлiк есептiң бiрiншi және бесiншi тобында тұрған адамдар мен осы Заңды орындау мерзiмi iшiнде белсендi нысандағы туберкулезбен ауыратындар болып танылған адамдар жатады;
8) осы Заңның 1-бабының 1) тармақшасында және 2-бабында аталған адамдарға осы Заң күшiне енетiн күнге 18 жасқа толмаған еркектер мен әйелдер, сондай-ақ осы Заңның күшiне ену кезiнде 18 жасқа толған, бiрақ қылмыс жасаған кезде кәмелетке толмаған адамдар жатады;
9) осы Заңның 2-бабында аталған адамдарға бұрын екi реттен кеп сотты болмаған және тәрбиелеу колонияларында ұсталған кәмелетке толмағандар жатады. Бұл орайда:
бұрын бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазалау шараларына сотталған;
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 63-бабына (Қазақ ССР Қылмыстық кодексiнiң 40-бабына) сәйкес бас бостандығынан айыруға сотталған;
сот үкiмi заңды күшiне енгенге дейiн уақытша ұстау изоляторларында немесе тергеу изоляторларында болған адамдарды бұрын тәрбиелеу колонияларында ұсталғандар ретiнде қарауға болмайды.
18-бап. Осы Заң:
1) сот үкiмi бойынша бас бостандығынан айыру түрiндегi жаза Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 63-бабы (Қазақ ССР Қылмыстық кодексiнiң 40-бабы) қолданыла отырып белгiленген сотталғандарға;
2) бас бостандығына айыруға сотталып, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 72-бабына сәйкес сот үкiмiнiң орындалуы кейiнге қалдырылған жүктi әйелдер мен жас балалары бар әйелдерге;
3) егер осы Заң күшiне енгеннен кейiн алты айдан кешiкпей әскери комиссариаттардың таяу жердегi органдарына, әскери-тергеу органдарына, әскери прокуратураларға және әскери полицияға кiнәсiн мойындап келген жағдайда әскери қызметке шақырудан жалтарған әскери мiндеттiлер және осы Заң күшiне енгенге дейiн онша ауыр емес немесе ауырлығы орташа қылмыстар жасаған әскери қызметшiлерге қолданылады.
19-бап. Осы Заң:
1) сот үкiмi бойынша ерекше қауiптi қылмыскерлер деп танылған, сондай-ақ қауiптi не ерекше қауiптi деп танылған қайталанған қылмыс жасаған;
2) кешiрiм жасау тәртiбiмен өлiм жазасы бас бостандығынан айырумен ауыстырылған сотталған;
3) ауыр қылмыс және аса ауыр қылмыс жасағаны үшiн бұрын екi және одан көп соттылығы болған, сондай-ақ бұған дейiн рақымшылық немесе кешiрім жасалған және қайта қасақана қылмыс жасаған;
4) жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн әдейi бұзған және жазасын өтеу мерзiмiнде қасақана қылмыс жасаған;
5) Қазақ ССР Қылмыстық кодексiнде көзделген мынадай қылмыстар: отанға опасыздық (50-бап); шпиондық (51-бап); террорлық акт (52-бап); шетелдiк мемлекеттiң өкiлiне қарсы террорлық акт (53-бап); диверсия (54-бап); соғысты насихаттау (57-бап); ұлттық және нәсiлдiк тең құқықтылықты бұзу (60-баптың үшiншi бөлiгi); жалдамалылық (62-2-баптың екiншi бөлiгi); бандитизм (63-бап); еңбекпен түзеу мекемелерiнiң жұмысына iрiткi салатын әрекеттер (63-1-бап); қылмыстық топты не қылмыстық қоғамдастықты ұйымдастыру немесе басқару, қылмыстық қоғамдастыққа қатысу (63-2-баптың екiншi бөлiгi); контрабанда (64-баптың екiншi, үшiншi және төртiншi бөлiктерi); жаппай тәртiпсiздiк (65-бап); жылжымалы темiр жол составын, әуе, теңiз немесе өзен кемелерiн айдап әкету не басып алу (72-1-баптың екiншi және үшiншi бөлiктерi); жасанды ақшаны немесе бағалы қағазды қолдан жасау немесе өткiзу (73-баптың екiншi бөлiгi); ұрлық (76-баптың үшiншi бөлiгi); тонау (76-1-баптың екiншi және үшiншi бөлiктерi); шабуыл жасап тонау (76-2-бап); алаяқтық (76-3-баптың үшiншi бөлiгi); бөгде мүлiктi меншiктену немесе жұмсап қою жолымен немесе қызмет бабын терiс пайдаланып қиянат жасау жолымен талан-таражға салу (76-4-баптың үшiншi бөлiгi); қорқытып алу (76-7-баптың екiншi және үшiншi бөлiктерi); бөгде мүлiктi қасақана бүлдiру немесе жою (82-бап); қасақана кiсi өлтiру (88-бап); дененi ауыр дәрежеде қасақана жарақаттау (93-бап); әйелдi зорлау (101-баптың екiншi, үшiншi және төртiншi бөлiктерi); еркек пен еркектiң жыныс қатынасын жасасуы (104-баптың екiншi бөлiгi); адамды кепiлге алу және кепiлдiкте ұстау (115-1-бап); адам ұрлау (116-бап); өкiмет билiгiнiң немесе қызмет өкiлдiгiнiң шегiнен шығу (144-баптың екiншi бөлiгi); пара алу (146-бап); iшкi iстер органдары қызметкерiнiң, халық жасақшысының, анықтама жүргiзушi адамның, тергеушiнiң, прокурордың, судьяның немесе халық заседателiнiң өмiрiне қастық әрекет (173-1-бап); куәнi, жәбiрленушiнi, эксперттi немесе аудармашыны өтiрiк жауап беруге зорлау (187-1-баптың үшiншi бөлiгi);
әдiлетсiз үкiм, шешiм, ұйғарым немесе қаулы шығару (191-баптың екiншi бөлiгi); анықтама жүргiзушi адамға, тергеушiге, прокурорға, судьяға немесе халық заседателiне қатысты қауiп төндiру (191-2-бап); еңбекпен түзеу мекемесi әкiмшілiгiнiң талаптарына қасақана бағынбау (199-2-баптың екiншi бөлiгi); бұзақылық (200-баптың екiншi бөлігi) атылатын қару-жарақты, оқ дәрiнi немесе жарылғыш заттарды ұрлау (203-бап); наркотик заттарды ұрлау (213-1-баптың екiншi және үшiншi бөлiктерi); наркотик заттарды қолдануға азғыру (213-2-баптың екiншi бөлiгi); наркотик заттарды заңсыз жасау, алу, сақтау, тасу, жiберу немесе өткiзу (214-баптың екiншi, үшiншi, төртiншi және бесiншi бөліктерi); притон ұстау және жеңгетайлық (215-1-баптың бесiншi бөлiгi); көлік құралдарын айдап әкету (221-баптың екiншi және үшiншi бөлiктерi); бағынбау (225-баптың "в" тармағы); бұйрықты орындамау (226-баптың "в" тармағы); бастыққа қарсылық көрсету немесе оны қызмет мiндеттерiн бұзуға зорлау (227-баптың "б" және "в" тармақтары); бастыққа зорлық әрекеттер жасау (229-баптың "б" тармағы); бiр-бiрiне бағынбайтын әскери қызметшiлердiң өзара қарым-қатынастың уставтық ережелерiн бұзуы (231-баптың "в" тармағы); дезертирлiк (234-баптың "г" тармағы); ұрыс жағдайында бөлiмдi өз бетiмен тастап кету (235-бап); өзiнiң дене мүшесiне зақым келтiру жолымен немесе басқа тәсiлмен әскери қызметтен бұлтару (236-баптың "б" тармағы); қарауыл қызметiнiң уставтық ережелерiн бұзу (242-баптың "е" тармағы); жауынгерлiк кезекшілік атқару ережелерiн бұзу (244-баптың "в" және "г" тармақтары); соғыс құпиясын жариялау немесе соғыс құпиясы жазылған документтердi жоғалту (246-баптың "в" тармағы); әкiмдiктi пайдаланып, қиянат жасау, әкiмдiктiң шегiнен шығу немесе мiндеттi қызметiн атқармау (247-баптың "б" және "в" тармақтары); соғыс жүргiзу құралдарын жауға беру немесе тастап кету (248-бап); суға батып бара жатқан соғыс кемесiн тастап кету (249-бап); өз еркiмен тұтқынға берiлу (251-бап); тонау (253-бап); соғыс жүрiп жатқан аудандағы халыққа зорлық жасау (254-бап); сондай-ақ Қазақ КСР Қылмыстық кодексiнiң 1995 жылғы 12 мамырға дейiнгi редакциясындағы: тонау (133-баптың екiншi, үшiншi және төртiншi бөлiктерi); шабуыл жасап тонау (134-бап); қорқыту арқылы талап ету (135-баптың екiншi және үшiншi бөлiктерi); мүлiктi қасақана жою немесе бүлдiру (141-баптың екiншi бөлігi) үшiн сотталған;
6) Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексiнде көзделген мынадай қылмыстар: адам өлтiру (96-бап); денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтiру (103-бап); ауыстырып салу не өзгедей пайдалану үшiн адамның органдарын немесе тiнiн алуға мәжбүр ету (113-баптың 2 және 3-бөлiктерi); зорлау (120-баптың 2 және 3-бөлiктерi); нәпсiқұмарлық сипатындағы күш қолдану (121-баптың 2 және 3-бөлiктері); адамды ұрлау (125-бап); бас бостандығынан заңсыз айыру (126-баптың 3-бөлiгi); адамдарды пайдалану үшiн азғырып-көндiру (128-баптың 3-бөлiгi); кәмелетке толмаған адамды қылмыстық iске тарту (131-баптың 3 және 4-бөлiктерi); кәмелетке толмағандарды саудаға салу (133-баптың 3-бөлiгi); басқыншылық соғысты жоспарлау, әзірлеу, тұтандыру немесе жүргiзу (156-бап); жаппай қырып-жою қаруын өндiру немесе тарату (158-бап); соғыс жүргiзудiң тыйым салынған құралдары мен әдiстерiн қолдану (159-бап); геноцид (160-бап); экоцид (161-бап); жалдамалылық (162-бап); халықаралық қорғау аясындағы адамдарға немесе ұйымдарға шабуыл жасау (163-бап); мемлекеттiк опасыздық (165-бап); шпионаж (166-бап); мемлекет немесе қоғам қайраткерiнiң өмiрiне қастандық жасау (167-бап); өкiметтi күшпен басып алу немесе өкiметтi күшпен ұстап тұру (168-бап); қарулы бүлiк (169-бап); диверсия (171-бап); ұрлық (175-баптың 3-бөлiгi); сенiп тапсырылған бөтен мүлiктi иеленiп алу немесе ысырап ету (176-баптың 3-бөлiгi); алаяқтық (177-баптың 3-бөлiгi); тонау (178-баптың 2 және 3-бөлiктерi); қарақшылық (179-бап); ерекше құнды заттарды ұрлау (180-бап); қорқытып алушылық (181-баптың 2 және 3-бөлiктерi); автомобильдi немесе өзге де көлiк құралдарын ұрлау мақсатынсыз заңсыз иелену (185-баптың 2, 3, 4-бөлiктерi); бөтен адамның мүлкiн қасақана жою немесе бүлдiру (187-баптың 3-бөлiгi); жалған ақша немесе бағалы қағаздар жасау немесе сату (206-баптың 2 және 3-бөлiктерi); экономикалық контрабанда (209-баптың 3-бөлiгi); терроризм (233-бап); адамды кепiлге алу (234-бап); ұйымдасқан қылмыстық топты немесе қылмыстық қауымдастықты (қылмыстық ұйымды) құру және оны басқару қылмыстық қоғамдастыққа қатысу (235-бап); заңсыз әскерилендiрiлген құраманы ұйымдастыру (236-баптың 1-бөлiгi); бандитизм (237-бап); үйлердi, құрылыстарды, қатынас және байланыс құралдарын басып алу (238-баптың 2 және 3-бөлiктерi); әуе немесе су көлiгiн не жылжымалы темiр жол составын айдап әкету, сонымен бiрдей қолға түсiру (239-бап); теңiз қарақшылығы (240-бап); жаппай тәртiпсiздiктер (241-баптың 1 және 2-бөлiктерi); радиоактивтi материалдарды ұрлау немесе қорқытып алу (248-баптың 2 және 3-бөлiктерi); айналыстан алынған заттардың немесе айналысы шектенген заттардың контрабандасы (250-баптың 2 және 3-бөлiктерi); қаруды, оқ дәрiлердi, жарылғыш заттарды және жарылғыш құрылғыларды заңсыз сатып алу, беру өткiзу, сақтау, тасымалдау немесе алып жүру (251-баптың 3-бөлiгi); қаруды заңсыз жасау (252-баптың 3-бөлiгi); қаруды, оқ-дәрiнi, жарылғыш заттар мен жару құрылғыларын ұрлау не қорқытып алу (255-бап); бұзақылық (257-баптың 3-бөлiгi); есiрткi заттарды немесе жүйкеге әсер ететiн заттарды заңсыз дайындау, алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту немесе сату (259-баптың 2, 3 және 4-бөлiктерi); есiрткi заттарды немесе жүйкеге әсер ететiн заттарды ұрлау не қорқытып алу (260-бап); есiрткi заттарды немесе жүйкеге әсер ететiн заттарды тұтынуға көндiру (261-баптың 2 және 3-бөлiктерi); құрамында есiрткi заттар бар, өсіруге тыйым салынған өсiмдiктердi заңсыз өсiру (262-баптың 2-бөлiгi); есiрткi заттарды немесе жүйкеге әсер ететiн заттарды дайындау үшiн пайдаланылатын шикiзаттың, аспаптардың немесе жабдықтардың заңсыз айналымы (263-баптың 2-бөлiгi); есiрткi заттарды немесе жүйкеге әсер ететiн заттарды тұтыну үшiн притондар ұйымдастыру немесе ұстау (264-баптың 2-бөлiгi); қызмет өкiлеттiгiн терiс пайдалану (307-баптың 3-бөлiгi); билiктi немесе қызметтiк өкiлеттiктi асыра пайдалану (308-баптың 3-бөлiгi); пара алу (311-баптың 2, 3 және 4-бөлiктерi); өкiмет өкiлiне қатысты күш қолдану (321-баптың 2-бөлiгi); сот төрелiгiн немесе алдын ала тергеудi жүзеге асырушы адамның өмiрiне қол сұғу (340-бап); сот төрелiгiн жүзеге асыруға немесе алдын ала тергеу жүргiзуге байланысты қорқыту немесе күш көрсету әрекеттерi (341-баптың 4-бөлiгi); көрiнеу кiнәсiз адамды қылмыстық жауаптылыққа тарту (344-баптың 2-бөлiгі); көрiнеу заңсыз ұстау, қамауға алу немесе қамауда ұстау (346-баптың 3-бөлiгi); жауап беруге мәжбүр ету (347-баптың 2-бөлiгi); көрiнеу әдiлетсiз сот үкiмiн, шешiмiн немесе өзгедей сот актiсiн шығару (350-баптың 2-бөлiгi); көрінеу жалған сөз жеткiзу (351-баптың 3-бөлiгi); жалған жауап беруге немесе жауап беруден жалтаруға, жалған қорытынды беруге не қате аударуға сатып алу не мәжбүр ету (354-баптың 4-бөлiгi); бас бостандығынан айыру орнынан, тұтқындаудан немесе қамаудан қашу (358-баптың 2-бөлiгi); қылмыстық-атқару мекемесi әкiмшiлiгiнiң талаптарына қасақана бағынбау (360-бап); қоғамнан оқшаулауды қамтамасыз ететiн мекемелердiң қалыпты қызметiнiң тәртiбiн бұзу (361-бап); бұйрыққа бағынбау немесе оны өзгедей орындамау (367-баптың 3 және 5-бөлiктерi); бастыққа қарсылық көрсету немесе оны қызметтiк мiндеттерiн бұзуға мәжбүр ету (368-баптың 2 және 3-бөлiктерi); бастыққа қатысты күш қолдану iс-әрекеттерi (369-баптың 2 және 3-бөлiктерi); бiр-бiрiнiң арасында бағыныштылық қатынастары болмаған кезде әскери қызметшiлердiң арасындағы өзара қарым-қатынастардың жарғылық ережелерiн бұзу (370-баптың 3-бөлiгi); бөлiмдi немесе қызмет орнын өз бетiмен тастап кету (372-баптың 5 және 6-бөлiктерi); қашқындық (373-баптың 2 және 3-бөлiктерi); дене мүшесiне зақым келтiру жолымен немесе өзге тәсiлмен әскери қызметтен жалтару (374-баптың 2 және 3-бөлiктерi); жауынгерлiк кезекшiлiктi атқарудың ережелерiн бұзу (375-баптың 2 және 3-бөлiктерi); қарауыл (вахта) қызметiн атқарудың жарғылық ережелерiн бұзу (377-баптың 2-бөлiгi); билiктi терiс пайдалану, билiктiң асыра қолданылуы немесе әрекетсiздiгi (380-баптың 2 және 3-бөлiктерi); құрып бара жатқан әскери кеменi тастап кету (382-баптың 2-бөлiгi); жауға соғыс жүргiзу құралдарын беру немесе тастап кету (383-бап); тұтқынға өз еркімен берілу (384-бап); тонаушылық (385-бап); әскери құпияны жария ету немесе әскери құпиясы бар құжаттарды жоғалту (386-баптың 3-бөлiгi) үшiн сотталған және қылмыстық жауапкершілiкке тартылған адамдарға қолданылмайды.
20-бап. Осы Заңның күшi:
1) осы Заңның 3 және 4-баптарында аталған, шартты соттау қолданыла отырып немесе жазасын өтеуi кейiнге қалдырылып, бұрын бас бостандығынан айыруға сотталған;
2) осы Заңның 7-бабында аталған, Қазақстан Республикасы Қылмыстық Кодексiнiң 63 және 72-баптары (Қазақ ССР Қылмыстық кодексiнiң 40 және 41-1-баптары) қолданыла отырып бас бостандығынан айыруға сотталған, сот кейiннен шартты соттаудың немесе үкiмнiң орындалуын кейiнге қалдырудың күшiн жойып, жазалауды бас бостандығынан айыру түрiнде орындауға қаулы шығарған адамдарға қолданылмайды.
21-бап. Осы Заңның орындалуы:
1) бас бостандығынан айыру орындарындағы сотталғандарға қатысты - жазаның орындалуын басқаратын органдарға;
2) қылмыстары жөнiндегi iстерi мен материалдары анықтау және алдын ала тергеу органдарында жүргiзiлiп жатқан адамдарға қатысты - осы органдарға;
3) мыналарға қатысты:
қылмыстары туралы iстерi мен материалдары соттардың қарауында жатқан және осы Заң күшiне енгенге дейін қаралмаған, сондай-ақ қылмыстары туралы iстерi қаралған, бiрақ үкiмдерi заңды күшiне енбеген адамдарға;
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 63-бабына (Қазақ ССР Қылмыстық кодексiнің 40-бабына) сәйкес шартты түрде сотталған және үкiмдерiнiң орындалуы Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексiнiң 72-бабында көзделген тәртiппен кейiнге қалдырылғандарға;
негiзгi жаза түрiнде айыппұл тағайындалған адамдарға, егер осы Заң күшiне енгенге дейiн айыппұл өндiрiлiп алынбаса (рақымшылық жасауды үкiм шығарған сот шешедi);
жазадан шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатылған және осы Заң күшiне енгенге дейiн жазаның өтелмеген бөлiгi неғұрлым жеңiлiрек жазамен ауыстырылған (рақымшылық жасауды қолдану туралы мәселенi шартты түрде мерзiмiнен бұрын босату немесе жазаның өтелмеген бөлiгiн неғұрлым жеңiлiрек жазамен ауыстыру туралы қорытынды шығарған сот шешедi) адамдарға қатысты - соттарға;
4) мына адамдарға қатысты:
үкiмдерi заңды күшiне енген, бас бостандығынан айыруға сотталған, бiрақ қамауға алынбаған;
түзеу жұмыстары, белгiлi бiр лауазымды иелену немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру түрiндегi жазаны өтеп жүрген адамдарға қатысты - iшкi iстер органдарына;
5) жазасын тәртiптiк әскери бөлiмдерде ұстау немесе гауптвахтаға қамау арқылы өтеуге сотталған әскери қызметшiлерге қатысты - тәртiптiк әскери бөлiмдер мен гауптвахталардың командирлерiне жүктелсiн.
Осы Заң орындалмаған немесе тиiсiнше орындалмаған жағдайда осы бапта аталған органдардың тиiстi лауазымды адамдары Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауапкершiлiкте болады.
22-бап. Осы Заңды қолдану - еңбекпен түзеу мекемесi бастығының прокурор санкция берген қаулысы бойынша, ал тәртiптiк әскер бөлiмi мен гауптвахтада командирдiң әскери прокурор санкция берген қаулысы бойынша жүргiзiледi. Осы тармақта аталған қаулыға:
1) көтермелеулер мен жазалаулар туралы анықтама;
2) сотталған адамның жеке iсi;
3) рақымшылық жасауды қолдану туралы мәселенi шешуге қажеттi басқа да құжаттар қоса тiркеледi.
23-бап. Соттардың осы Заңды қолдануы кезiнде прокурордың қатысуы мiндеттi.
24-бап. Егер айыпталушы бұған қарсылық бiлдiрсе, анықтау және алдын ала тергеу органдарының рақымшылық жасауды қолдану нәтижесiнде iстi қысқарту туралы қаулысын прокурор бұзуы мүмкiн.
25-бап. Осы Заңның 17-бабының 4) және 5) тармақшаларында аталған адамдарға қатысты рақымшылық жасауды қолдануға осы адамдардың жеңiлдiктерге құқығы бар екендiгiн растайтын құжаттары негiз болып табылады.
26-бап. Осы Заңның 2, 4 - 7, 9, 12 - 15-баптарында көзделген жаза мерзiмiнiң бөлiгiн өтеу рақымшылық жасау актiсiнiң күшiне енетiн күнiне есептелетiн болып белгiленсiн.
27-бап. Бiрнеше қылмыстары болған жағдайда, егер олардың бiреуiне осы Заңның күшi қолданылмаса, рақымшылық жасау қолданылмайды.
28-бап. Егер осы Заң күшiне енетiн күнге қосымша жаза орындалмаған болса, рақымшылық жасау қолданылатын адамдар негiзгi жазадан да, қосымша жазадан да босатылады.
29-бап. Түзеу жұмыстары түрiндегi жазаны өтеу iшкi iстер органдарының рақымшылық жасау актiсiн қолдану туралы прокурор бекiткен қаулысы шыққан күннен баптап тоқтатылады.
30-бап. Осы Заңның 11-15-баптарына сәйкес осы Заң күшiне енетiн күнге өтелмеген жаза мерзiмiнiң бөлiгi қысқартылуға жатады.
31-бап. Жаза мерзiмi кешiрiм немесе рақымшылық жасау тәртiбiмен қысқартылған адамдарға рақымшылық жасауды қолданған кезде осы актiлермен белгiленген жаза мерзiмiн негiзге алу керек.
32-бап. Осы Заңның 19-бабының 3) тармақшасының күшi бұрын жазадан (соттылығы алынуына не жойылуына қарамастан) кешiрiм жасау тәртiбiмен мерзiмiнен бұрын немесе мынадай:
1) 1986 жылғы 6 қарашадағы "Сотталған әйелдердiң кейбiр санаттарын бас бостандығынан айыру орындарынан босату туралы";
2) 1987 жылғы 18 маусымдағы "Ұлы Октябрь Социалистiк революциясының 70 жылдығына байланысты амнистия туралы" актiлер, сондай-ақ КСРО Жоғарғы Кеңесiнiң 1989 жылғы 29 қарашадағы "Ауғанстандағы кеңес әскерлерi контингентiнiң қылмыс жасаған бұрынғы әскери қызметшiлерiне амнистия туралы" қаулысы;
3) 1991 жылғы 16 ақпандағы "Қазақ Кеңестiк Социалистiк Республикасының мемлекеттiк егемендiгi туралы декларацияның қабылдануына байланысты рақымшылық жасау туралы";
4) 1994 жылғы 5 қазандағы "Халықаралық отбасы жылына байланысты рақымшылық жасау туралы";
5) 1996 жылғы 15 шiлдедегi "Қазақстан Республикасы жаңа Конституциясының бiр жылдығына байланысты рақымшылық жасау туралы" рақымшылық актiлерiнiң негiзiнде босатылған адамдарға қолданылады.
33-бап. Рақымшылық жасау актiсiн қолданған кезде заңмен белгiленген тәртiппен алынып тасталған немесе өтелген соттылықтар, сондай-ақ олар үшiн жауапкершiлiк заңмен жойылған қылмыстар үшiн соттылықтар ескерiлмейдi.
34-бап. Рақымшылық жасауды қолдану туралы мәселе осы Заң күшiне енген күннен бастап алты ай мерзiм өткеннен кейiн туындаған жағдайда осы Заңның 21 және 36-баптарында көзделген тәртiпте орындалады.
35-бап. Осы Заңның күшi ол күшiне енгенге дейiн жасалған қылмыстарға және Қазақстан Республикасының (Қазақ КСР-iнiң) соттары соттаған, сондай-ақ Қазақ КСР-i аумағында жасаған қылмыстары үшiн бұрынғы КСР Одағының әскери трибуналдары соттаған адамдарға қолданылады.
36-бап. Қазақстан Республикасының соттары соттаған, бiрақ жазасын одан тысқары жерде өтеп жүрген адамдарға рақымшылық жасауды қолдану жөнiндегi мәселенi Қазақстан Республикасының соттары Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттар негiзiнде сот үкiмiн орындау аумағында жүзеге асырылып жатқан мемлекеттiң құзыреттi органының ұсынуы бойынша шешедi.
37-бап. Қазақстан Республикасының Yкiметi:
1) рақымшылық жасау бойынша жазадан босатылған және туған-туыстары мен жақын жуықтары жоқ мүгедектер мен қарт адамдарды арнаулы интернат-үйлерге орналастыруға;
2) босатылған кәмелетке толмағандарды ата-аналарының, қорғаншы және қамқоршы органдардың қадағалауына беруге не қажет болған жағдайда оларды балалар үйіне, мектеп-интернаттарға немесе өзге де оқу орындарына жiберуге;
3) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған туберкулезбен ауыратындардың емделудi жалғастыруын бақылауды қамтамасыз етуге шаралар қабылдасын.
38-бап. Осы Заң күшіне енген күннен бастап алты ай ішінде орындалуға тиіс.
Қазақстан Республикасының | |
Президенті |
