Об утверждении Программы по управлению коммунальными отходами города Караганды на 2025 – 2029 годы

Решение Карагандинского городского маслихата от 26 февраля 2025 года № 229

      В соответствии с подпунктом 1 пункта 3 статьи 365 Экологического Кодекса Республики Казахстан, Законом Республики Казахстана "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан", Карагандинский городской маслихат РЕШИЛ:

      1. Утвердить Программу по управлению коммунальными отходами города Караганды на 2025 – 2029 годы в соответствии с приложением;

      2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

      Председатель городского маслихата А.Букенов

  Приложение
к решению Карагандинского
городского маслихата
от 26 февраля 2025 года № 229

ПРОГРАММА ПО УПРАВЛЕНИЮ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ ГОРОДА КАРАГАНДЫ 2025 – 2029 гг.

СОДЕРЖАНИЕ

СОДЕРЖАНИЕ

2

ВВЕДЕНИЕ

3


Основные характеристики региона

3


Обоснование необходимости разработки программы управления коммунальными отходами на плановый период

3


Национальные стратегические, программные документы, планы развития территории и др., в которых заложены мероприятия по управлению коммунальными отходами

4

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ

5


1.1 Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в регионе

5



Общие сведения по состоянию инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами (раздельный сбор, специализированная техника по транспортировке отходов, мощности по сортировке, переработке, полигоны ТБО и т.п.)

5



Морфологический состав коммунальных отходов

10



Полигоны твердых бытовых отходов в Караганды

10



Уличные емкости для мусора – урны

12


1.2 Анализ управления коммунальными отходами в динамике за последние три года

12


1.3 Имеющая нормативная база по образованию и накоплению коммунальных отходов

15


1.4 Описание и анализ выделенных средств (местный и республиканский бюджеты, внебюджетные) в динамике за последние три года

16

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ

18


2.1 Цели и задачи Программы

18


2.2 Пути достижения поставленных целей и задач наиболее эффективными и экономически обоснованными методами

19


2.3 Целевые показатели Программы

21

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ

23

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

27

5. МОНИТОРИНГ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

27

6. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

28

ВВЕДЕНИЕ.

      Программа по управлению коммунальными отходами для Караганды на период 2025-2029 гг. разрабатывается на основании приказа Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18.05.2023г. №154 "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами".

      Программа разрабатывается в соответствии с Экологическим Кодексом Республики Казахстан, в частности согласно принципу иерархии, установленному статьей 329 Кодекса.

      В Программе представляется описание (характеристика) коммунальных отходов, образующихся в городе Караганда, включая сведения об объеме и составе, скорости образования, классификации, способах накопления, сбора, транспортировки, сортировки, обезвреживания, восстановления и удаления коммунальных отходов, существующей инфраструктуры по обращению с коммунальными отходами.

Основные характеристики региона.

      Город Караганды административный центр Карагандинской области. Город находится в центральной части Казахстана. Является крупным индустриально-промышленным, научным и культурным центром. Территория Караганды составляет 498км2, в том числе 279км2 – непосредственно город Караганды. Административно город делиться на 2 района – район имени Казыбек би и район имени Әлихан Бөкейхана. Город Караганды является центром Карагандинской агломерации.

      Динамика численности населения принята по данным Бюро национальной статистики. Среднегодовая численность населения в 2024 году в городе Караганде составило 520 467человек.

      Среднегодовая численность населения в Караганде за период 2019 – 2024гг. представлена в таблице 1.

      Таблица 1 – Среднегодовая численность населения в Караганды за период 2019-2024гг.

Численность населения в Караганды

2019

2020

2021

2022

2023

2024*

Тысяч человек


Городское

497,711

499,777

500,921

511,860

519,8

525,3

Сельское

0,194

0,177

0,174

0,203

0,203

-

      *(В соответствии "Комплексным планом развития Карагандинской агломерации на 2025 – 2029 годы" - Постановление Правительства Республики Казахстан от 14 февраля 2025 года № 71)

      Рост населения за период с 2020 по 2024год (за 5 лет) составил 5%.

      В Караганде проживает 45% населения области.

      Обоснование необходимости разработки программы управления коммунальными отходами на плановый период.

      Разработка программы необходима для повышения эффективности, надежности, экологической и социальной приемлемости комплекса услуг по сбору, транспортировке, утилизации, переработке и захоронению твердых бытовых отходов, увеличение доли переработки ТБО, а также обеспечение безопасного захоронения отходов.

      Программа разрабатывается согласно Приказа Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 18 мая 2023 года № 154-п – "Об утверждении Методических рекомендаций местным исполнительным органам по разработке программы по управлению коммунальными отходами" на плановый период на срок не менее 5 лет.

      Программа разработана на основании следующих нормативных документов:

     

Экологический Кодекс Республики Казахстан - № 400-VI от 02.01.2021г.

     

Об утверждении правил управления коммунальными отходами - Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508.

     

Об утверждении Требований к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности - Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482.

     

Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления" - Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020.

      И другие нормативные документы, действующие на территории Республики Казахстан. Все мероприятия и рекомендации, разработанные в данной программе, учитывают требования данных нормативных документов в области сбора, вывоза, использования и депонирования коммунальных отходов.

      Национальные стратегические, программные документы, планы развития территории и др., в которых заложены мероприятия по управлению коммунальными отходами.

      Мероприятия по управлению коммунальными отходами рассматриваются в следующих Национальных стратегиях и планах развития:

      "Стратегия достижения углеродной нейтральности" - Указ Президента Республики Казахстан от 2.02.023г.

      Раздел "Управление отходами":

      Раздел 3.3.1.4 Управление отходами

      1) сокращение объемов образования отходов;

      2) ускоренное внедрение полного охвата сбором и сортировкой ТБО;

      3) увеличение доли перерабатываемых и компостируемых отходов.

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ

1.1 Оценка текущего состояния управления коммунальными отходами в регионе.

Общие сведения по состоянию инфраструктуры в сфере управления коммунальными отходами (раздельный сбор, специализированная техника по транспортировке отходов, мощности по сортировке, переработке, полигоны ТБО и т.п.)

      В международной практике ТБО классифицированы на три части, которые соответствуют трем "потокам отходов", входящих в общий состав ТБО, но отличающихся между собой способом переработки и/или захоронения.

      Коммунальные отходы. Согласно ст. 365 Экологического Кодекса Республики Казахстан, коммунальными отходами являются следующие отходы потребления: смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованные электрическое и электронное оборудование, батареи и аккумуляторы. Смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Коммунальные отходы не включают отходы производства, сельского хозяйства, лесного хозяйства, рыболовства, септиков и канализационной сети, а также от очистных сооружений, включая осадок сточных вод, вышедшие из эксплуатации транспортные средства или отходы строительства. Твердые бытовые отходы (ТБО) – коммунальные отходы в твердой форме.

      Крупногабаритные отходы – отходы потребления и хозяйственной деятельности (бытовая техника, мебель и другое), утратившие свои потребительские свойства и по своим размерам исключающие возможность транспортировки на специализированных транспортных средствах. Определения дано согласно Приказа и.о. Министра экологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2.12.2021г. – "Требования к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности".

      Строительные отходы. Под строительными отходами понимаются отходы, образующиеся в процессе сноса, разборки, реконструкции, ремонта (в том числе капитального) или строительства зданий, сооружений, промышленных объектов, дорог, инженерных и других коммуникаций. Статья 376 п. 1 Экологического Кодекса Республики Казахстан.

      Стихийные свалки – размещение отходов вне мест предназначенных для их накопления и захоронения. Под ликвидацией стихийных свалок понимаются сбор, транспортировка и передача отходов, размещенных вне специально установленных мест, предназначенных для их накопления или захоронения, специализированным организациям для сортировки, обезвреживания, переработки, утилизации или захоронения (статья 366 п.1 Экологического Кодекса Республики Казахстан).

      Сведения по текущему состоянию управления коммунальными отходами в городе Караганды получены из официальных источников (https://stat.gov.kz/ru/, https://taldau.stat.gov.kz/ru, данных местных исполнительных органов и Департамента экологии).

      Предприятия города Караганды, получившие талон на транспортировку неопасных отходов:

Наименование субъекта предпринимательства

Наименование деятельности в сфере управления отходами

Примечание

1

ТОО "ГорКомТранс города Караганды"

сбор, сортировка и (или) транспортировка отходов, восстановление и (или) уничтожение ТБО

Данные организации осуществляют вывоз коммунальных отходов с контейнерных площадок, согласно публичных договоров, с 2017года

2

ТОО "Ресайклинг"

сбор, сортировка и транспортировка отходов

3

ТОО "ЭкоАлем Казахстан"

сбор, сортировка и транспортировка отходов

4

ИП "Eco Lider"

сбор и транспортировка отходов


5

ИП "Вторсырье Караганда"

сбор и транспортировка отходов


6

ТОО "КазРемШина"

переработка и утилизация неопасных отходов


7

ТОО "Клининговая компания "ЭкоКомфорт"

сбор, сортировка и переработка неопасных отходов


8

ТОО "Промышленные отходы"

сбор, транспортировка неопасных отходов


9

ТОО "ЭкоИмпульс"

сбор, сортировка и (или) транспортировка отходов, восстановление и (или) уничтожение неопасных отходов


10

ТОО "Казахстанский оператор по управлению отходами"

сбор, сортировка и (или) транспортировка отходов, восстановлению и (или) уничтожению неопасных отходов


11

ТОО "Ресайклинг ТК"

сбор, сортировка и транспортировка отходов


12

ТОО "NLB"

сбор неопасных отходов


13

ТОО "EcoProfKZ"

сбор, сортировка и (или) транспортировка отходов


14

ТОО "Эко Тазалык Караганда"

сбор, сортировка и транспортировка отходов


15

ТОО "Центр Утилизации Отходов" ЭкоЛидер"

переработка и уничтожение неопасных отходов


16

ТОО "ВАЮМ"

сбор, сортировка и (или) транспортировка, переработка неопасных отходов


17

ТОО "АлТемир"

сбор, сортировка и (или) транспортировка, переработка неопасных отходов


18

ТОО "Тристан-2018"

сбор, сортировка и (или) транспортировка, переработка неопасных отходов


19

ТОО "Ресайклинг Сервис"

сбор, сортировка и транспортировка неопасных отходов


20

ТОО "RecyclingCompany"

сбор, сортировка и (или) транспортировка отходов, восстановление и (или) уничтожение неопасных отходов


      Объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по городу Караганда в период с 2020 года представлен в таблице 1.1. Объем представлен с учетом отходов предприятий, осуществляющих самостоятельный вывоз отходов на полигоны.

      С контейнерных площадок города, согласно публичным договорам, вывоз осуществляется 3 предприятиями:

      ТОО "ГорКомТранс города Караганды"

      ТОО "ЭкоАлем Казахстан"

      ТОО "Караганда - Ресайклинг"

      В таблице 1.2 Представлен объем собранных и транспортированных отходов предприятиями, осуществляющими вывоз коммунальных отходов от контейнерных площадок города Караганды.

      Таблица 1.1 – Объем собранных и транспортированных коммунальных отходов по Караганде с 2021 по 2023 год, с учетом отходов предприятий, осуществляющих самостоятельный вывоз на полигоны.

 год

2021

2022

2023

Тонн

собранные коммунальные отходы

210 404

231 216

230 725

      Таблица 1.2 – Объем собранных и транспортированных отходов с контейнерных площадок города Караганды, осуществленный предприятиями, согласно публичных договоров на вывоз отходов, за 2023год.

№пп

Название предприятия

Объем отходов в 2023г, м3

Объем отходов в 2023г. всего, м3

Средняя плотность коммунальных отходов

Масса отходов в 2023г. тонны

1

ТОО "ГорКомТранс города Караганды"

609 594

662 137

0,25

165 534,25

2

ТОО "ЭкоАлем Казахстан"

34 575

3

ТОО "Караганда - Ресайклинг"

17 968

      Таким образом, непосредственно с контейнерных площадок города Караганды в 2023году было вывезено 165 534,25тонн коммунальных отходов.

      Остальные 65 190,75тонн были транспортированы предприятиями, имеющими разрешение на вывоз коммунальных отходов или по отдельным договорам.

      Таблица 1.1.1 – Прогнозный расчет образования отходов на 2029 год.

Параметр

ед. изм.

значение

прогнозируемая численность населения в 2029 году (увеличение численности на 5%)

Тыс.чел

551,565

установленный норматив образования отходов на 1 человека минимальный

м3

1,76

установленный норматив образования отходов на 1 человека максимальный

м3

2,26

фактическая скорость образования отходов на 1 человека на 2023год (расчетная)

тонна

0,45

плотность отходов, принимаемая для расчетов

тонн/ м3

0,25

Наименьшие прогнозируемый объем

Тыс.тонн в год

242,688

Максимальный прогнозируемый объем

Тыс.тонн в год

311,634

Наиболее вероятное образование

Тыс.тонн в год

248,2

      Таблица 1.3 – Объем видов отсортированных из всех собранных коммунальных отходов по городу Караганда с 2021 по 2023году*.

№пп

Наименование компонента (фракции)

Отсортировано, тонны

Направлено на переработку, тонны

Отсортировано, тонны

Направлено на переработку, тонны

Отсортировано, тонны

Направлено на переработку, тонны

2021

2022

2023

1

Макулатура, картон, отходы бумаги

Сбор данных проводился по общему объему сортировки

Сбор данных проводился по общему объему сортировки

51 023

51 023

55 644

55 644

2

Стеклобой

19 948

19 944

19 068

19 068

3

Отходы пластмассы, пластика и т.п.

59 685

59 485

66 926

66 650

4

металлы

4 781

4 781

4 494

4 494

5

Отходы рынков

-

-

4 162

4 162

6

Прочие смешанные отходы

43 336

43 336

34 399

34 399

Всего

176 487

176 224

178 773

178 569

184 693

184 417

      *В данные объемы не входят те фракции коммунальных отходов (картон, пластик, стекло), которые были собраны предприятиями по сбору вторсырья на пунктах приема и контейнерах по приему вторсырья.

      Таким образом, масса коммунальных отходов, отсортированных и отправленных на переработку составила в 2023году 184 417тонн.

      Количество контейнерных площадок в районе имени Казыбек би составляет 595 единиц.

      В 2024 году в районе имени Казыбек би проведен ремонт, замена ограждения и твердого покрытия на 392 контейнерных площадках. Для них закуплено и установлено 1778 контейнеров (114 пластиковые евробаки, 1664 оцинкованные).

      Количество контейнерных площадок в районе имени Әлихан Бөкейхан 304 единицы.

      В 2024году в районе имени Әлихан Бөкейхан проведены работы по благоустройству 64 контейнерных площадок. Приобретено и установлено 1000 оцинкованных евроконтейнеров.

      Правоустанавливающие документы по 2-м районам города получены на 204 земельных участка.

      Количество контейнеров обслуживаемых ТОО "ГорКомТранс города Караганды" составляет 6550 единиц, у ТОО "Караганда Ресайклинг" - контейнеров емкостью 1,1 м3 – 80 штук, емкостью 0,75 м3 – 295 штук и емкостью 0,24 м3 – 524 штук. ТОО "ЭкоАлем Казахстан" обслуживает 250 контейнеров емкостью 2м3 и 1300контейнеров емкостью 0,75м3, расположенные в поселках Курьяновский, Рабочий и часть Сортировки.

      Основные предприятия, осуществляющие вывоз коммунальных отходов от населения в городе Караганды и их техническое оснащение:

      ТОО "ГорКомТранс города Караганды" - 87ед. мусоровывозящей техники (63 – мусоровозы мультилифты, 9 – самосвалы, 2 – бульдозер компактор, 13 – прочая техника). Из них вывоз отходов от контейнерных площадок города Караганды в 2023году осуществляли 55 специальных машин (мусоровозов).

      ТОО "Караганда - Ресайклинг" - 15 единиц техники. Из них вывоз отходов от контейнерных площадок города Караганды в 2023году осуществляли 4 специальных машины (мусоровоза).

      ТОО "ЭкоАлем Казахстан" - 21 единиц техники. Из них вывоз отходов от контейнерных площадок города Караганды в 2023году осуществляли 3 специальных машины (мусоровоза).

      В 2022-2023 году в городе Караганды закуплено 40 контейнеров для сбора опасных составляющих коммунальных отходов (ртутьсодержащие отходы, батарейки и др.) – в районе имени Казыбек-би – 26 единиц, районе имени Әлихан Бөкейхана – 14 единиц (контейнеры сняты, в связи с актами вандализма находятся в ведении акиматов, до принятия решения по их установке и обслуживанию).

      Компания ТОО "Вторичное Сырье Караганда" имеет установленные контейнеры для вторичного сырья в количестве 500 единиц, в городе Караганда (в основном контейнеры расположены в районах Юго-Восток и Новый город).

      Пункты приема вторсырья, расположенные в Караганде представлены в таблице 1.3 (в таблице не указаны предприятия, оказывающие услуги по ремонту, обслуживанию или продаже оборудования с заменой и приемом отработавшего оборудования – аккумуляторов, шин, электронного лома).

      Таблица 1.3 – Пункты приема вторичного сырья в г.Караганды.

Название предприятия

адрес пункта приема

фракции вторичного сырья

ТОО "Вторичное сырье Караганда"

ул.Пригородная, 2

макулатура, разные виды пластика, металл, стекло

ул.Алиханова,35/5

ул.Язева, 8а

ул.Затаевича ст.10/2к6

12-й мкр., 2/1

22-й мкр. Ст.27/61

ул.Карла Маркса, 5/6

ул.Ержанова 23/2

ул. Кужанова, 21а/2

6-й мкр. Ст.14/1

ул.Мануильского 21/3

70-й кв. 3/1

ТОО "METAL RECYCLING SERVICES"

132-й уч.кв., 1

черный, цветной металл

ТОО "ГорКомТранс города Караганды"

мусоросборочный пункт - Абдирова 38

пластик, макулатура

Пункт №1 - ул. Дюсембекова, 53/2

Пункт №2 - 141 учетный квартал

Пункт №4 - ул.Сатыбалдина 30

ТОО "Карагандинский Целлюлозно-бумажный комбинат"

068-й уч. Кв. участок 31

макулатура

ИП Айдарханов

пер. Хвойный, 134

черный и цветной металл

ТОО "ЭКО ПЛАСТ КЗ"

пр. С.Сейфуллина, 39

макулатура

ТОО "Sxematika-serebro"

пр. Бухар-Жырау, 50

радиолом

"Scraptraffic" - ООО "Протон Чамберс Линкс"

ООО "Урал-Олово"

ул. Складская 2

радиолом

TACO

ул.Алиханова, 8

VTM-KZ

Саранское шоссе, 8А

ТОО "METALCOM"

ул. Камская, 87/1

черный лом

ИП Джамбик

12мкр., стр.14а

металлолом

ТОО "MAGNET LTD" металлопрокатная компания

Защитная 109

металлолом

KAZCHERMET группа компаний

Складская 1

металлолом

ТОО "Азия-Транзит"

089-й учетный квартал, уч.114

металлолом

ТОО "Гурда"

Саранское шоссе 8/1

металлолом

Новошоссейная, 12

ТОО "Интермет"

Северная промзона уч.028

металлолом

ТОО "Ecocity karaganda"

ул. пригородная, ст-е 2

ПЭТ-бутылки, пластиковые крышки

      В городе Караганда действуют 17 контейнерных площадок "ташкентского типа" от ТОО "ГорКомТранс города Караганды", которые осуществляют раздельный сбор отходов и сортировку отходов на месте работником предприятия. Данные площадки расположены по следующим адресам:

     

Ул. Волочаевская, 45;

     

Ул. Муканова, 30;

     

Ул. Сарыарка, 19;

     

Пр. Шахтеров, 60;

     

Ул. Ержанова, 39;

     

Пр. Н.Абдирова, 44/2;

     

Ул. Момышулы, 28;

     

Ул. Б.Ашимова, 24;

     

Мкр. Шапагат, 7;

     

Пр. Н.Абдирова, 38;

     

Пр. Шахтеров, 74;

     

Ул. Таттимбета, 16/1;

     

Мкр. Орбита 1, д.2;

     

Ул. Муканова, 51/2;

     

Мкр. Степной 4, д.30;

     

Ул. Университетская, д.19/2;

     

Пр. Строителей, 13.

      Компанией ТОО "ГорКомТранс города Караганды" в 2019 году введена в эксплуатацию мусороперегрузочная станция Майкудук. Задача мусороперегрузочной станции обеспечение приемки собранного с района мусора, его предварительная сортировка и перегрузка на более габаритный транспорт и перевозка на мусоросортировочный завод. Данная технология позволяет снизить пробеги мусоровозов с участка сбора ТБО до мусоросортировочного завода или полигона. Сократить время обслуживание участка, сократить время работы экипажа.

      Для сбора вторсырья ТОО "ГорКомТранс города Караганды" задействованы две отдельные машины мусоровозы. Данные машины специально переоборудованы для погрузки сетчатых контейнеров, установленных на контейнерных площадках и предназначенные для сбора вторсырья. Контейнера опустошаются по мере их наполнения. Собранное вторсырье перевозится на мусоросортировочный завод для повторной пересортировки по категориям и видам сырья, затем чистое вторсырье подается в пресс для брикетирования. На вторсырье работает отдельно мастер и два водителя с грузчиками.

Морфологический состав коммунальных отходов

      Морфологический состав коммунальных отходов представлен в таблице 1.4.

      Таблица 1.4 – Морфологический состав ТБО в г.Караганды.

компоненты

ноябрь-декабрь

май

июль

среднее

%

Стекло

8

7,2

8,0

7,74

Пластик

27

30,6

29,3

28,98

Бумага

23

24,3

21,4

22,9

Пищевые отходы

34

33,2

37,4

34,86

Металл

3

3,5

0,5

2,33

Текстиль

3

0,5

1,5

1,66

Остатки растительности

1,9

0,4

0,9

1,07

Прочие отходы

0,1

0,4

0,9

0,45

      Морфологический состав коммунальных отходов определен на основании проведенных исследований в ноябре - декабре 2023года, в мае и июле 2024года в городе Караганды. Фракция "Прочие отходы" представляет собой остатки после выбора остальных фракций отходов, включая фракции, пригодные к использованию. Морфологически представляют собой смесь мелких обрывков, остатков и крошева, неподдающегося определению состава. Фракция "кости" входит в состав пищевых отходов. Фракция "Дерево", "Кожа" при проведении исследований не выявлены. Опасные отходы (батарейки и ртутьсодержащие лампы) в составе образуют менее 0,01%

Полигоны твердых бытовых отходов в Караганды.

      В целом по городу Караганды имеется 2 полигона ТБО имеющих экологическое разрешение на воздействие.

      ТОО "ГорКомТранс города Караганды"

      ТОО "ГорКомТранс города Караганды" осуществляет вывоз коммунальных отходов от населения района имени Казыбек би (многоквартирный и частный сектор), части района имени Әлихан Бөкейхана, осуществляет прием коммунальных и твердых бытовых отходов от компаний города Караганды. Предприятие осуществляет сортировку отходов, а также депонирование на полигоне ТБО.

      Адрес предприятия – г. Караганды, ул. Пригородная 7 строение 3.

      Предприятие имеет мусоросортировочный комплекс расположенный по адресу 165уч.кв. земельный участок 3. Осуществляется полуавтоматизированная сортировка отходов, мощность линии – 200 000 тонн в год. Из коммунальных отходов осуществляется отсортировывание ПЭТ, картона, макулатуры, пластика, полиэтилена, алюминиевых банок, жестяных банок, стеклобоя.

      Действует линия по переработке ПЭТ сырья – продукция – флекс.

      Линия по переработке пленки 234 т/год. продукция – гранулы пленки.

      Полигон для депонирования коммунальных отходов расположен по адресу 109 учетный квартал, земельный участок 65. Экологическое разрешение на воздействие № KZ63VCZ00662931 от 11.09.2020г. Срок действия разрешения до 31.12.2024 года. Площадь полигона составляет 20,1 га (площадь дана с учетом закрытой карты – 3,8 га, новой карты – 14га и административно-хозяйственной зоны - 2,3 га).

      Экологическое разрешение на воздействие № KZ32VCZ03254262 от 06.06.2023г. Срок действия разрешения до 31.12.2034 года. Новая карта 14 га. Новая карта полигона была введена в эксплуатацию в 2021 году и позволяет размещать на ней отходы на срок до 2035 года.

      У ТОО "ГорКомтранс Караганда" имеется согласованный проект СЗЗ (заключение № М.10.X.KZ53VBZ00016364 от 18.05.2020) с обязательствами озеленения СЗЗ до 40% (согласно Санитарных правил).

      На полигоне ТБО установлена система сбора свалочного газа для дегазации полигона, состоящая из газосборных скважин, газопроводных труб, газосборной станции, газокомпрессорной станции и высокотемпературной факельной установки. Данная система позволяет осуществлять дегазацию полигона путем откачки и сжигания свалочного газа.

      Учет поступления отходов на размещение на полигоне ТБО ведется по автомобильным весам с автоматическим внесением данных в электронную базу. Данные передаются в режиме онлайн в офис компании и хранятся в электронной базе непосредственно на полигоне.

      На сортировочной линии учет проводиться путем взвешивания и внесения в журнал, при отгрузке вторичного сырья выдается накладная.

      ТОО "Караганда-Ресайклинг"

      Осуществляет вывоз коммунальных отходов в районе имени Әлихан Бөкейхана.

      Полигон расположен по адресу ул. Старгородская 44. Экологическое разрешение на воздействие №KZ65VCZ03166174 от 29.12.022г. Срок действия разрешения до 31.12.2032г.

      Осуществляется раздельный сбор отходов, на полигоне действует ручная сортировочная линия. Мощность линии – 5000 тонн/год.

      Установлены дробильные установки для пластика и деревянных отходов.

      Сведения о наличии проекта санитарно-защитной зоны и ее озеленения отсутствуют.

      Требования к полигонам ТБО описываются следующими нормативными документами Республики Казахстан:

      - Кодекс Республики Казахстан от 2 января 2021 года № 400-VI "Экологический кодекс Республики Казахстан" - глава 25 (ст. 348356)

      - СН РК 1.04-15-2013 – Полигоны для твердых бытовых отходов (с изменениями от 20.12.2019г.) – 32 стр.

      - Приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-331/2020 – "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к сбору, использованию, применению, обезвреживанию, транспортировке, хранению и захоронению отходов производства и потребления"" - Глава 5 Санитарно-эпидемиологические требования к хранению и захоронению отходов

      - Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 378 – "Об утверждении Методики по проведению газового мониторинга при эксплуатации полигона"

      - Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 22 августа 2022 года № 579 – "Об утверждении Правил формирования оператором полигона ликвидационного фонда"

      - Приказ Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 7 сентября 2021 года № 361 – "Об утверждении перечня видов отходов для захоронения на полигонах различных классов"

      Как промышленные предприятия, полигоны ТБО подпадают под требования Санитарно-эпидемиологического и экологического законодательства, общие для всех промышленных предприятий.

      Учитывая имеющиеся у действующих полигонов разрешения на воздействие, общие требования законодательства к полигонам ТБО выполняются. Однако необходимо дооснащение полигонов, а также внесение изменений в технологии приема и захоронения отходов.

Выявлено и ликвидировано стихийных свалок коммунальных и других видов отходов.

      В 2023году по городу Караганда выявлено 141 свалок (район имени Казыбек Би – 24, район имени Әлихан Бөкейхан - 117).

      Местным бюджетом в 2023 году предусмотрено 100 млн.тенге на ликвидацию свалок.

      В 2023 году ликвидировано 89 свалок:

     

Район имени Казыбек Би - ликвидировано 13 свалок,

     

Район имени Әлихан Бөкейхан – 76 свалок.

      Остались не ликвидированными на сентябрь 2023года – 52 свалки (район имени Казыбек Би – 11, район имени Әлихан Бөкейхан - 41).

      В 2024 году в районе имени Казыбек би ликвидировано 39 стихийных свалок. В районе имени Әлихан Бөкейхан – 116 свалок (все выявленные).

      Таблица 1.5– Ликвидировано несанкционированных свалок.

Районы

2021

2022

2023

2024

1

г. Караганды (районы имени Казыбек би, район имени Әлихан Бөкейхан)

350

162

89

155

      Под ликвидацией стихийных свалок понимаются сбор, транспортировка и передача отходов, размещенных вне специально установленных мест, предназначенных для их накопления или захоронения, специализированным организациям для сортировки, обезвреживания, переработки, утилизации или захоронения (статья 366 п.1 Экологического Кодекса Республики Казахстан).

      Порядок управления бесхозяйными отходами, признание их бесхозяйными и передача в коммунальную собственность для дальнейшего управления осуществляется согласно ст. 340 Экологического Кодекса Республики Казахстан, и на основании Приказа Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 373 – "Об утверждении Правил управления бесхозяйными отходами".

      Согласно Меморандума о взаимопонимании и сотрудничестве между акиматом города Караганды и ТОО "ГорКомТранс города Караганды" по улучшению системы управления твердо-бытовыми отходами от 02.04.2025г. ТОО "ГорКомТранс города Караганды" обязуется оказывать содействие в ликвидации несанкционированных свалок на территории обслуживания (15 несанкционированных свалок ежегодно).

      Согласно Меморандума о взаимопонимании и сотрудничестве между акиматом города Караганды и ТОО "Ресайклинг ТК" по улучшению системы управления твердо-бытовыми отходами от 02.04.2025г. ТОО "Ресайклинг ТК" обязуется оказывать содействие в ликвидации несанкционированных свалок на территории обслуживания (2 несанкционированных свалки ежегодно).

      Согласно Меморандума о взаимопонимании и сотрудничестве между акиматом города Караганды и ТОО "ЭкоАлем Казахстан" по улучшению системы управления твердо-бытовыми отходами от 02.04.2025г. ТОО "ЭкоАлем Казахстан" обязуется оказывать содействие в ликвидации несанкционированных свалок на территории обслуживания (5 несанкционированных свалок ежегодно).

      При этом в местах рекреации (особенно стихийных), а также в частном секторе продолжается накопление коммунальных отходов в несанкционированных местах, которые перерастают в свалки. Особенно, если места отдыха не обеспечены контейнерными площадками и приводятся в порядок разовыми волонтерскими акциями.

     


      Рис. 1.2 – Несанкционированная свалка в районе Федоровского водохранилища 49044’51,9”C 73004’07,8”В возраст свалки более 4-х лет.

Уличные емкости для мусора – урны.

      Примеры уличных емкостей для мусора, установленных в городе Караганды приведены в Приложении 3.

      Обеспеченность мест отдыха (парки культуры и отдыха и скверы) уличными емкостями для сбора мусора достаточная. Урны периодически опустошаются. Для рынков и мест торговли обеспеченность урнами недостаточная, так их наполняемость в течение дня превышает вместимость во много раз. Урны на остановках общественного транспорта также неудобны для использования и опустошения, их количество на центральных остановках недостаточно. Также не все магазины и бутики имеют уличные емкости для сбора мусора. Согласно действующих Правил благоустройства территорий городов и населенных пунктов Карагандинской области (Изменения, согласно Решения XV сессии Карагандинского областного маслихата от 21 июня 2022 года №205), на остановочных павильонах должно располагаться не менее 2-х урн, также для каждого павильона торговли при входе должно располагаться не менее 2-х урн. Их обслуживание и содержание находиться в ответственности организации на территории которых они расположены. На пешеходных улицах и местах прохода пешеходов, согласно правилам благоустройства, урны должны располагаться на расстоянии 50-100 м., что не соблюдается. Однако, в целом обеспеченность городской территории урнами считаем приемлемой.

      Форма и конструкция урн нормативными документами не регламентируется.

1.2 Анализ управления коммунальными отходами в динамике за последние три года.

      Раздел представляет собой анализ собранных материалов, оценку существующего положения, а также составлен на основе опроса заинтересованных лиц, населения города и мониторинга Средств Массовой Информации (СМИ) и социальных сетей.

      Согласно имеющимся данным на 1 жителя Караганды образуется 1,23 кг отходов в сутки. Или 1,8 м3 в год на 1 жителя.

      При этом согласно утвержденных норм образования (решение ХLIII сессии Карагандинского городского маслихата от 28 ноября 2019 года № 459) для благоустроенного сектора норма составляет1,76 м3, для неблагоустроенного сектора – 2,26 м3.

      Тариф на вывоз ТБО утвержден 7.04.2021 и составляет 380 тенге.

      В г.Караганды есть районы (в частности Юго-Восток) в которых есть площадки с раздельным сбором отходов. При этом не соблюдается требование маркировки контейнеров по цвету и надписям.

      Раздельный вывоз вторичного сырья по видам осуществляется специализирующимися на таком сборе фирмами (например, ТОО "Вторичное Сырье Караганда"). ТОО "ГорКомТранс города Караганды" осуществляет совместный вывоз, без дифференциации на фракции.

      Население, не имея возможности размещать фракции вторсырья в специальные контейнеры, складирует картон, крупногабаритный пластик, мебель и другие крупногабаритные отходы радом с контейнерными площадками, но за их территорией. Уборка данных отходов и поддержание санитарного состояния прилегающих к контейнерным площадкам территорий осуществляется подрядными организациями акиматов, или собственниками квартир (при расположении контейнерной площадки внутри дворовой территории). Такие склады отходов могут существовать несколько месяцев, а то и лет, пополняясь за счет новых крупногабаритных и несортированных отходов, что приводит к ухудшению санитарного состояния территории. Поддержание санитарного состояния контейнерной площадки, согласно Приказа и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508 находиться в ответственности у мусоровывозящей организации. Поддержание санитарного состояния территории вокруг контейнерной площадки – ответственность управляющей компании (согласно СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" – п.4.2 – "Управляющая компания в районах многоэтажной жилой застройки проводят планово-регулярную санитарную очистку как покрытия контейнерной площадки, так и прилегающей территории к контейнерной площадке в радиусе до 2,5 м от края площадки по мере необходимости").

      Согласно правилам благоустройства городов и населенных пунктов Карагандинской области, а также нормам градостроительства расстояние от контейнерной площадки до детских игровых площадок или до медицинских учреждений должно составлять не менее 25 м. Для большинства контейнерных площадок Караганды данное требование выполняется. Для того что бы избежать ситуаций с передачей земельных участков, на которых расположены контейнерные площадки под застройку, или другое использование, а также их обозначение на генеральном плане города, необходимо юридическое оформление участков, с указанием целевого использования. Участки должны оформляться районными акиматами.

      Одна из основных проблем управления коммунальными отходами Караганды – крупногабаритные отходы. Население не вывозит старую мебель или другие подобные отходы на полигоны или специализированные предприятия, так как это сопряжено с расходами или временными затратами. Крупногабаритные отходы складируются населением около контейнерных площадок, но за территорией площадки. Их вывоз осуществляется при уборке территории и в рамках работ по содержанию внутриквартальных проездов подрядными организациями акиматов районов. Крупногабаритный мусор из внутри дворовых территорий вывозиться только по заказу жильцов и образуют внутри дворовые свалки.

      Строительный мусор от ремонта квартир, население выбрасывает в контейнеры для коммунальных отходов или размещает рядом с площадками и удаляются только при приведении в порядок внутри дворовых территорий. Таким образом, строительные отходы, попадают на полигоны в составе несортированного мусора.

      Серьезная проблема для города Караганды – заключение договоров на обслуживание и организация вывоза коммунальных отходов в частном секторе города. Существующая схема оказания услуг такова, что владельцы частных домов устанавливают контейнеры, находящиеся у них в частной собственности и по мере заполнения контейнера, должны звонить в мусоровывозящую компанию для его вывоза. На практике жители частного сектора или не могут купить контейнер, или у мусоровоза нет возможности проехать по узким улицам частного сектора. Чаще всего, жители частного сектора вывозят отходы на контейнерные площадки многоэтажных микрорайонов, что приводит к переполнению контейнеров и возникновению конфликтов.

      Контейнерные площадки в городе не соответствуют требованиям Приказа и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482 "Требования к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности", и Стандарту СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов", а также не соответствуют климатическим особенностям региона. Нет защиты от ветра (которое необходимо, согласно требованиям стандарта и СП №КР ДСМ-331/2020г), существующее стандартное сеточное ограждение не мешает выносу компонентов отходов за территорию площадки порывами ветра.

      Полигоны размещения коммунальных отходов в летний период подвержены возгоранию тела отходов, что приводит к аварийным эмиссиям в атмосферный воздух и свидетельствует о нарушении технологии депонирования отходов.

      Более ранние попытки внедрить в Караганде раздельный сбор отходов не получились по следующим причинам: отсутствие раздельного вывоза контейнеров с разными фракциями (сбор всех отходов в один общий мусоровоз), а также отсутствие рынков сбыта вторичного сырья.

      В настоящее время собранные фракции вторичного сырья передаются на предприятия Алматинской области. В Карагандинской области также действуют предприятия, использующие вторичное сырье (например, ТОО "Завод Гофрокартон" и др.), которые осуществляют сбор вторичного сырья самостоятельно.

      Реализуются следующие фракции: металл всех видов, макулатура, некоторые виды пластика. Не имеют сбыта: текстиль, некоторые виды пластика. Из 10 фракций, возможных для переработки, используется только 3.

      У мусоровывозящих компаний нет данных о количестве жителей на обсуживаемых участках, что приводит к неправильному начислению оплаты за услуги компаний. Договора на вывоз отходов являются публичными, а не персональными.

      Исходя из приведенных данных определены следующие положительные и проблемные моменты обращения с коммунальными отходами.

      Положительные (сильные) стороны:

      -единичное внедрение раздельного сбора "у источника";

      -наличие пунктов приема вторсырья и контейнеров для сбора вторсырья;

      -существуют предприятия по сбору вторичного сырья с организованным сбором, вывозом и использованием (ТОО "Вторичное Сырье Караганда" и др.);

      -сортировка отходов на мусоросортировочном комплексе ТОО "ГорКомТранс города Караганды" и ТОО "Караганда-Ресайклинг";

      -проводятся работы по оформлению земельных участков под контейнерными площадками;

      -уменьшение объемов ежегодного депонирования (% от образования).

      Существующие проблемы (слабые стороны):

      - мусоровозящие компаний не имеют данных о количестве населения, проживающего в обслуживаемых микрорайонах;

      -отсутствие раздельного вывоза отсортированных фракций отходов с контейнерных площадок;

      -нет инфраструктуры для сбора и утилизации крупногабаритных и строительных отходов (не создана инфраструктура для населения и мусоровывозящих компаний);

      -строительные компании, не все вывозят строительные отходы на предприятия по их утилизации/использованию;

      -часть районов города не охвачена пунктами приема вторичного сырья или контейнерами по сбору вторичного сырья, или к ним нет свободного доступа (расположены "за забором");

      -при сортировке смешанных отходов большой процент фракций, которые можно было бы использовать вторично, выбраковываются из-за загрязнения или других повреждений;

      -пищевые отходы в настоящее время депонируются на полигонах, без использования;

      -остаточная часть отходов, после сортировки не используется и размещается на полигонах;

      -на существующих полигонах ТБО происходит раздувание депонированных отходов и происходит самовозгорание отходов;

      -население не охвачено информационной компанией по сортировке и сбору отходов, что приводит к актам вандализма и попыткам извлечь собранные отходы 1 класса опасности из контейнеров;

      -полностью отсутствует система сбора отходов в местах массового отдыха горожан на пляжах и других местах, которые не находятся в чем-либо управлении (неорганизованный отдых), что приводит к замусориванию рекреационных территорий;

      -нет унифицированного подхода к охвату частного сектора вывозом коммунальных отходов;

      -большинство уличных урн неудобны для использования и обслуживания, в местах торговли урн недостаточное количество;

      -износ мусоровывозящей техники;

      -недостаточная сортировка отходов непосредственно на полигонах;

      -нет подтверждения данных о собранных, вывезенных и депонированных отходах;

      -нехватка ответственных и квалифицированных кадров в мусоровывозящих компаниях и предприятиях осуществляющих сортировку отходов.

1.3 Имеющая нормативная база по образованию и накоплению коммунальных отходов.

      Действующие решения местных маслихатов по объемам образования отходов и утверждения тарифов на их вывоз:

     

Об утверждении норм образования и накопления коммунальных отходов по городу Караганде - Решение ХХI сессии VI созыва Карагандинского городского маслихата от 22 декабря 2017 года № 249.

     

Об утверждении тарифов на сбор, вывоз, утилизацию, переработку и захоронение твердых бытовых отходов в городе Караганде. Решение Карагандинского городского маслихата от 7 апреля 2021 года № 39.

      План мероприятий по реализации Плана развития Карагандинской области на 2021-2025 годы - (Утвержден постановлением акимата Карагандинской области от 06.01.2023 г. №01/02) включает в себя мероприятия по управлению коммунальными и медицинскими отходами.

      План мероприятий по охране окружающей среды на 2022-2024 годы – решение Карагандинского областного маслихата от 9.12.2021г. №129.

1.4 Описание и анализ выделенных средств (местный и республиканский бюджеты, внебюджетные) в динамике за последние три года.

      Согласно Плана мероприятий по охране окружающей среды на 2022-2024 годы – решение Карагандинского областного маслихата от 9.12.2021г. №129 (с изменениями от 25.04.2024г. №167). Предусмотрены следующие мероприятия по управлению отходами г.Караганды и планы финансирования согласно таблице 1.8. Выделенные средства по району имени Казыбек би представлены в таблице 1.9. Выделенные средства по району имени Әлихан Бөкейхана представлены в таблице 1.10.

      Таблица 1.8 – Мероприятия с планами финансирования (тыс.тенге) по управлению отходами, предусмотренные в плане мероприятий по охране окружающей среды Карагандинской области.

№ п/п

Наименование мероприятия

Ответствен-ные за исполнение

Срок испол-нения

2022

2023

2024

Источник финансиро-вания

11

Установка контейнеров для сбора опасные составляющие коммунальных отходов (электронное и электрические оборудование, ртутьсодержащие отходы, батарейки, аккумуляторы и прочие опасные компоненты) и других видов контейнеров в городах Караганды, Темиртау, Балхаш, Сарань, Шахтинск, Абай

УЭЖКХ, Акиматы городов

2022-2024

32 172

75 000

1 418 196

Областной бюджет

      Таблица 1.9 – Мероприятия и планы финансирования (тыс. тенге) мероприятий по управлению отходами района имени Казыбек би.

год

Мероприятие

Источник финансирования

Сумма, тыс. тенге

2021

Приобретение контейнеров

-

-

Ремонт контейнерных площадок

-

-

Оформление земельных участков под контейнерными площадками

-

-

Ликвидация несанкционированных свалок

Местный бюджет

27 000

2022

Приобретение контейнеров

-

-

Ремонт контейнерных площадок

-

-

Оформление земельных участков под контейнерными площадками

Местный бюджет

3 689,4

Ликвидация несанкционированных свалок

Местный бюджет

27 000

2023

Приобретение контейнеров

Местный бюджет

84 123

Ремонт контейнерных площадок

-

-

Оформление земельных участков под контейнерными площадками

Местный бюджет

53 557,8

Ликвидация несанкционированных свалок

Местный бюджет

50 000

2024

Приобретение контейнеров

Областной бюджет

8 659

Ремонт контейнерных площадок

Местный бюджет

349 535

Ремонт контейнерных площадок и закуп контейнеров

Областной бюджет

308 929

Оформление земельных участков под контейнерными площадками

Местный бюджет

36 000

Ликвидация несанкционированных свалок

Местный бюджет

50 000

      Таблица 1.10 – Мероприятия и планы финансирования (тыс. тенге) мероприятий по управлению отходами района имени Әлихан Бөкейхана.

год

Мероприятие

Источник финансирования

Сумма, тыс. тенге

Бюджетная программа

2021

Приобретение контейнеров

-

-

-

Ремонт контейнерных площадок

-

-

-

Оформление земельных участков под контейнерными площадками

-

-

-

Ликвидация несанкционированных свалок

Местный бюджет

3 000

Бюджет народного участия

2022

Приобретение контейнеров

-

-

-

Ремонт контейнерных площадок

-

-

-

Оформление земельных участков под контейнерными площадками

-

-

-

Ликвидация несанкционированных свалок

-

42 600

Обеспечение санитарии населенных пунктов

2023

Приобретение контейнеров

Местный бюджет

-

-

Ремонт контейнерных площадок

-

-

-

Оформление земельных участков под контейнерными площадками

Местный бюджет

15 000

-

Ликвидация несанкционированных свалок

-

50 000

Обеспечение санитарии населенных пунктов

2024

Приобретение контейнеров

-

260 000


Ремонт контейнерных площадок

Областной бюджет

103 032

Обеспечение санитарии населенных пунктов

Оформление земельных участков под контейнерными площадками

-

-

-

Ликвидация несанкционированных свалок

Местный бюджет

50 000

-

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ

2.1 Цели и задачи Программы.

      Цель данной программы – предложить способы снижения нагрузки на окружающую среду, образуемую коммунальными отходами, уменьшения количества образования отходов, повышение извлекаемости вторичных ресурсов, повышение эффективности использования коммунальных отходов и уменьшение доли депонируемых на полигонах отходов, и восстановление площадей, подвергнутых изъятию для целей депонирования отходов.

      Управление отходами регламентируется разделом 19 Экологического Кодекса Республики Казахстан.

      Основные принципы в области управления отходами описаны в ст.328:

      - принцип иерархии;

      - принцип близости к источнику;

      - принцип ответственности образователя отходов;

      - расширенных обязательств производителей отходов.

      Принцип иерархии, согласно ст.329 ЭК РК, подразумевает следующие меры по обращению с отходами:

      1. Предотвращение образования отходов;

      2. Подготовка отходов к повторному использованию;

      3. Переработку отходов;

      4. Утилизацию отходов;

      5. Удаление отходов.

      Исходя из цели программы и принципы иерархии отходов предлагаются следующие задачи программы:

      – Сокращение объемов образования коммунальных отходов, за счет уменьшения количества упаковки товаров, оптимизации систем продаж, пропаганды рационального потребления.

      – Сортировка отходов "у источника", раздельный вывоз компонентов.

      – Организация и увеличение количества пунктов приема вторсырья и увеличение наименований принимаемых отходов, пункты могут быть мобильными.

      – Юридическое оформление земельных участков под контейнерными площадками.

      – Организация контейнерных площадок согласно требованиям законодательства, климатическим особенностям региона, а также с учетом потребностей населения (согласно СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" и требований СП №КР ДСМ-331/2020г.).

      – Организация раздельного вывоза компонентов вторсырья с контейнерных площадок.

      – Заключение договоров с частными домовладениями по организованному вывозу коммунальных отходов, с оплатой, согласно действующих тарифов.

      – Организация контейнерных площадок и регулярного вывоза отходов из частного сектора.

      – Организация отдельного сбора и вывоза золошлака из районов с печным отоплением.

      – Сортировка отходов при приеме на полигон.

      – Максимальное доизвлечение полезных компонентов на полигоне или мусоросортировочных линиях.

      – Использование органической части отходов для биокомпостирования или получения биогаза или энергетической утилизации (выбор способа производиться после технико-экономических расчетов и обоснования).

      – Разработка механизмов сбора и использования строительных отходов от населения и от строительных компаний.

      – Приобретение дробильных установок для нужд полигонов.

      – Установка сортировочных линий непосредственно на полигонах.

      – Проведение работы по выбору технологии термической/микроволновой переработки несортированных отходов.

      – Энергетическая утилизация отходов, не подлежащих сортировке.

      – Депонирование остаточной части коммунальных отходов, согласно требованиям экологического и эпидемиологического законодательства РК.

      – Рекультивация отработанных карт полигонов и несанкционированных свалок.

      – Предоставление в свободном доступе отчета о рекультивации несанкционированных свалок.

      – Организация сети наблюдения по камерам за участками, на которых постоянно образуются несанкционированные свалки.

      – Рассмотреть возможности строительства нового полигона ТБО для города Караганды, с учетом требований экологического законодательства, а также начать реализацию данного проекта (разработать проектно-сметную документацию и сделать расчет материальных затрат).

2.2 Пути достижения поставленных целей и задач наиболее эффективными и экономически обоснованными методами.

      Достижение задачи по сокращению объемов образования коммунальных отходов возможно только на уровне повышения экологической ответственности и финансовой грамотности населения. То есть достичь данной цели можно при изменении структуры продаж (включая значительное сокращение числа упаковочных материалов, внедрения оборотной тары, изменения структуры продаж весовых товаров и т.д.) и повышения экологической ответственности населения, когда спонтанные покупки сводятся к минимуму и население также стремиться к сокращению отходов. Это можно достигнуть при внедрении программ по обучению школьников на уроках экологии и естествознания, а также уроках повышения финансовой грамотности и труда. А также необходимо повысить экологическую пропаганду минимизации образования отходов и осознанного потребления среди населения. Согласно Экологического Кодекса Республики Казахстан (2 января 2021 года № 400-VI) ст.191 п.1 "Под экологической культурой понимается система знаний, навыков и ценностных ориентаций, выражающая и определяющая характер отношений между человеком и природой, меру и способ включенности человека в деятельность по сохранению и развитию природной среды", согласно п. 3 – "Привитие основ экологической культуры является одной из основополагающих задач общественных отношений, связанных с семейным воспитанием, воспитанием (просвещением) в организациях образования, корпоративной культурой, общественных отношений в условиях системы жилищно-коммунального хозяйства". В ст.192 ЭК РК определены цель, субъекты и объекты экологического образования, куда входят организации образования, в частности, а так же "формирование активной жизненной позиции каждого и повышение экологической культуры в обществе в целом, основанный на принципах устойчивого развития".

      Создание дополнительных пунктов приема вторичного сырья от населения (или специальных контейнеров для приема вторсырья) и увеличение объемов приема отходов позволит сократить количество отходов, которые будут образованы жителями области. Корме того, это позволит сократить выбраковку вторичного сырья, связанную с его загрязнением. Пункты должны принимать максимально возможное наименование отходов, пригодных к переработке.

      Для достижения задачи сортировки отходов "у источника образования" необходимо внедрение раздельного сбора коммунальных отходов. Согласно экологического законодательства Республики Казахстан (Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482 – "Об утверждении Требований к раздельному сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору с учетом технической, экономической и экологической целесообразности", а также Приказ и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508 – "Об утверждении правил управления коммунальными отходами") необходимо обустройство контейнерных площадок контейнеров для разделения коммунальных отходов как минимум на 2 фракции – "Сухая" и "мокрая", а также предусмотреть возможность установки контейнера для сбора отходов 1 класса (батарейки, ртутьсодержащие приборы и т.д.), а также контейнеры для сбора крупногабаритных отходов. Необходимо организация разъяснительной и информационной работы с населением по раздельному сбору отходов. Контейнерные площадки должны быть обустроены в соответствии с СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов".

      Частный сектор должен быть охвачен организованным вывозом коммунальных отходов, путем заключения договоров (на общих условиях) и организаций контейнерных площадок, с охватом определенной территории (не менее 1 площадки на 10 га), а также с удобными логистическими решениями.

      Полигоны коммунальных отходов, согласно экологического законодательства Республики Казахстан должны быть оснащены дополнительными сортировочными комплексами, шредерами и дробильными установками для дополнительного до извлечения полезных компонентов отходов, с последующим их использованием или передачей вторичного сырья заинтересованным производителям. Собственники полигона должны принимать меры по обеспечению снижения выбросов в атмосферу путем дегазации полигонов и извлечения свалочного газа (биогаза).

      Органические отходы (включая пищевые) должны быть, направлены на компостирование или извлечение биогаза. При достаточном технико-экономическом обосновании и имеющихся технических возможностях возможна энергетическая утилизация органических, а также отходов, для которых невозможна сортировка.

      Использование для нужд полигона инертных отходов (строительных отходов, фаянса, керамики и других) после предварительной переработки (дробления).

      Если не предусматривается энергетическая утилизация остаточной части отходов, она должна быть размещена на полигоне ТБО (депонирована), согласно требованиям экологического и санитарно-эпидемиологического законодательства РК (включая СП №КР ДСМ-331/2020г.).

      Заполненные карты полигона должны быть подвержены рекультивации, согласно разработанных проектов рекультивации.

      Для оперативного отслеживания образующихся несанкционированных свалок коммунальных отходов необходимо организовать общественный мониторинг свалок, а также отслеживание по существующим камерам видеонаблюдения, согласно Плана развития Карагандинской области (утвержден решением ХХІ сессии Карагандинского областного маслихата от 8 декабря 2022 года № 275), к декабрю 2025 года в городе Караганде должно быть обеспечено "Ковровое" покрытие системой видеонаблюдения.

2.3 Целевые показатели Программы.

      Исходя из целей и задач Программы предлагается установление следующих Целевых показателей программы.

№пп

Наименование показателя

Ед.изм.

Плановый период

Исх. значение

2025

2026

2027

2028

2029

1

Организация дополнительных пунктов приема вторсырья в г. Караганды

Шт.

37*

39

40

41

42

43

2

Информационные сообщения о важности разумного потребления с целью уменьшения образования отходов в местных и региональных СМИ и социальных сетях

% охвата населения города

0

15

25

35

45

55

3

Разработка и проведение мероприятий для школьников о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

% охвата детей школьного возраста

0

35

45

55

65

75

4

Оформление правоустанавливающих документов на землю под контейнерными площадками в районе имени Әлихан Бөкейхана

Шт.

67

117

167

217

267

304

5

Оформление правоустанавливающих документов на землю под контейнерными площадками в районе имени Казыбек би

Шт.

137

237

337

437

537

595

6

Обустройство контейнерных площадок в районе имени Әлихан Бөкейхан

Шт

0

50

100

150

200

304

7

Обустройство контейнерных площадок в районе имени Казыбек би

Шт

0

50

100

250

350

450

8

Утилизация органических и пищевых отходов на полигонах ТБО с помощью биокомпостирования или переработки на биогаз или энергетической утилизации

% от всего объема органических и пищевых отходов

0

0**

2

7

10

15

9

Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

% от обнаруженных

99

100

100

100

100

100

10

Уменьшение депонирования (захоронения на полигонах ТБО) отходов за счет использования и передачи на переработку

% депонирования от всего поступившего объема отходов

32,8***

32

31,5

31

30,5

30

11

Обеспечение населения города Караганды организованным, постоянным вывозом коммунальных отходов

%

85

86,7

88,4

90,2

92

95

12

Установка контейнеров для опасных отходов (ртутьсодержащих ламп и приборов и батареек) о всех районах города

Шт.

0

10

20

30

40

50

13

Организация контейнерных площадок и вывоза коммунальных отходов с мест отдыха населения в черте города

%

0

20

40

60

80

100

      В таблице показаны итоговые значения на конец календарного года (с нарастающими значениями)

      * - исходное значение по пунктам приема любой из фракций вторичного сырья (или в комплексе нескольких фракций).

      ** - так как в первый год реализации предполагается предварительная работа (проведение исследований, закуп оборудования и оформление документов) достижение показателя принимается за 0.

      *** - усредненное значение за 3 года по количеству вывезенных и депонированных на полигонах отходов

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ

      Пункты приема в областном центре (г.Караганды) должны быть рассредоточены в разных районах города. Сведения о работе пунктов приема должны быть доступны в справочных системах города.

      Для достижения целей экологического просвещения и пропаганды необходимо изготовление видеосюжетов социальной направленности, освещающих необходимость ресурсосбережения и "осознанного потребления", отказа от дополнительной упаковки и выбора в пользу качественных товаров долгосрочного пользования. Данные ролики необходимо размещать на региональных и местных телеканалах в перерывах между основным вещанием.

      Информация о пунктах приема вторичного сырья от населения должна быть доступна на информационных экранах города, а также, на информационных стендах государственных органов и в центрах оказания государственных услуг (ЦОНах), в общественном транспорте.

      Пропаганда "разумного потребления" недопущения образования дополнительных отходов, сортировки, а также недопустимости разбрасывания мусора должны обязательно входить в программу дополнительного и внешкольного образования. Мероприятия по данной тематике должны организоваться на постоянной основе в образовательных учреждениях области. Таким образом нужно обеспечить требования Экологического Кодекса Республики Казахстан (2 января 2021 года № 400-VI), а именно Раздела 12 – Экологическая культура, образование и просвещение.

      Раздельный сбор коммунальных отходов должен производиться согласно экологического законодательства Республики Казахстан, и должен включать сортировку как минимум на 2 фракции – "сухую" и "мокрую". Для наилучшего достижения сортировки на следующей стадии желательна установка контейнеров для "несортированных" отходов, а также для отходов 1 класса опасности (лампы, батарейки), контейнера для отходов по уборке улиц и контейнеров для сбора крупногабаритных отходов.

      Проекты контейнерных площадок должны учитывать доступность для населения и удобство проведения погрузочных работ, с учетом особенностей специальной техники для вывоза отходов (Согласно СП №КР ДСМ-331/2020г., Приказа и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 28 декабря 2021 года № 508 и Приказа и.о. Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 2 декабря 2021 года № 482). Кроме того, одна контейнерная площадка может использоваться разными предприятиями по вывозу разных составляющих отходов. В таком случае ответственность за санитарное состояние площадки и территории, непосредственно прилегающей к ней, должны нести все предприятия, которые установили контейнеры.

      На площадке сбора и временного хранения коммунальных отходов в многоквартирном жилом секторе должны устанавливаться следующие виды контейнеров:

      Контейнеры для "мокрой" фракции отходов, которые предназначена для сбора пищевых и органических отходов.

      Контейнеры для "сухой" фракции – незагрязненных пластмассовых составляющих коммунальных отходов, картона, бумаги, стекла и стеклобоя, металлов и смешанных из данных составляющих сложных изделий. А также текстиля. Может производиться разделение и по видам вторсырья (пластик, макулатура/картон, металл).

      Как минимум в каждом микрорайоне должен располагаться контейнер для сбора опасных отходов – батареек, энергосберегающих ламп, отходов оборудования. И контейнер для крупногабаритных отходов. Информация о нахождении такого контейнера в жилом массиве должна быть доступна для населения. Также в информационном блоке нужно указывать, что в контейнере для отходов 1 класса нельзя размещать старые телефоны, и бытовые приборы. Такая информация должна показать, что ценных составляющих данные контейнера не содержат.

      Необходимо заключение договоров с владельцами частных домов о вывозе мусора и оплате за данный вид услуг, как с многоэтажного жилого сектора (по общему тарифу, или дифференцированному с учетом особенностей отопления). Для частного сектора должны быть обустроены контейнерные площадки для сбора коммунальных отходов. Обустройство контейнерных площадок для жителей частного сектора должно проводиться с учетом особенностей работы организации, осуществляющей вывоз отхода от данных образователей. И удобство сбора коммунальных отходов для жителей частного сектора.

      Проекты по обустройству контейнерных площадок для многоквартирного жилого сектора должны быть унифицированы и учитывать интересы предприятий по сбору и вывозу отходов, а также соответствовать санитарным нормативам по сбору коммунальных отходов и требованиям СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов".

      Необходимо оформлять правоустанавливающие документы на земли под контейнерными площадками и внесение данных участков в генеральный план города Караганды.

      Мусоровывозящие компании должны документально подтверждать наличие техники для раздельного вывоза вторичного сырья. Данный автотранспорт должен иметь специальную маркировку, информирующую о видах отходов, которые вывозятся данной машиной.

      Вся техника, использующаяся для вывоза отходов, должна соответствовать нормам экологического и санитарно-эпидемиологического законодательства (СП №КР ДСМ-331/2020г.). При заключении договоров с мусоровывозящими компаниями, они должны предоставлять документы о том, что техника приспособлена для обслуживания контейнеров, установленных на контейнерных площадках и оснащена GPS-трекерами и передача данных трекеров в общую систему наблюдения ("Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан"). Кроме того, необходимо предусмотреть возможность субсидирования/кредитования покупки мусоровывозящей техники для мусоровывозящих компаний города Караганда из средств областного и местного бюджетов.

      Необходимо внести предложение о создании базы сбора информации в онлайн формате (по принципу Автоматической системы мониторинга) о поступивших на полигон отходах.

      Правила сортировки должны быть объяснены и описаны в информационных роликах, и плакатах. Данная информация должна публиковаться на региональных и местных телеканалах, в перерывах между основными программами. А также должна быть размещена на интернет-ресурсах местных исполнительных органов, мусоровывозящих компаний и в социальных сетях и периодически обновляться.

      На контейнерных площадках должно быть предусмотрено место для строительных и крупногабаритных отходов с возможностью их вывоза манипуляторами и крупногабаритной техникой (согласно СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов").

      Рекомендовать при приеме здания или комплекса в эксплуатацию строительным компаниям, и компаниям, занимающимся сносом и ремонтом коммерческих зданий предоставлять пакет документов, подтверждающих вывоз образовавшихся строительных отходов на специализированное лицензированное предприятие.

      Привлечь для выявления стихийных свалок отходов камеры видеонаблюдения и общественный мониторинг.

      При ликвидации стихийных свалок отчеты должны выкладываться на сайте и быть доступны для просмотра и внесения замечаний. В отчете о ликвидации несанкционированной свалки должны содержаться полная информация о том куда и как были вывезены отходы с данного участка.

      Необходимо провести исследование и научное обоснование возможности использования или утилизации несортированных органических отходов с использованием тепловой или микроволновой энергии, насколько существующие технологии могут быть применены в условиях полигонов ТБО Караганды.

      Функционирование и развитие действующих полигонов коммунальных отходов должно включать в себя рекультивацию отработанных (заполненных) карт полигона, с этапами технической рекультивации, обустройством последующего газового мониторинга и мониторинга грунтовых вод, для отслеживания процесса разложения тела отходов и его влияния на окружающую среду. И последующим этапом биологической рекультивации.

      Для проектов строительства полигонов, и экологического проектирования необходимо принимать нормы образования отходов, принятые для того района, в котором намечается реализация проекта, согласно решения местного маслихата.

      Управление крупногабаритными отходами, образующимися у населения города Караганды.

      Согласно п.3.1.1. СТ РК 3780-2022 – на контейнерных площадках обеспечивается "место площадью не менее 12 м с покрытием и ограждением для строительных и крупногабаритных отходов, образующихся у физических лиц (жителей)".

      Согласно п.3.3 – "Юридическим лицам, осуществляющим строительство и (или) ремонт недвижимых объектов, необходимо производить самостоятельный вывоз строительных и крупногабаритных отходов на специальные места или заключать договор с мусоровывозящими организациями". Размещение юридическими лица крупногабаритных и строительных отходов на контейнерных площадках является нарушением.

      Согласно п.4.12 - Вывоз крупногабаритных и строительных отходов осуществляется, в срок не более трех суток с момента их размещения, специализированным предприятием у которого имеется публичный договоров, заключенный с образователем отходов.

      Обращение с крупногабаритными отходами, после передачи специализированной организации должно осуществляется в рамках возможностей данного предприятия – использование в качестве вторичного ресурса с извлечением полезных компонентов или энергетическая утилизация или захоронение.

      В целях дальнейшего развития инфраструктуры по управлению коммунальными отходами в городе Караганда, необходимо разработать технико-экономическое обоснование для нового полигона ТБО, соответствующего требованиям законодательства и включающего в себя комплексы по сортировке отходов с минимальным участием ручного труда, а также оснащенного автоматическими системами учета поступающих отходов, дробильно-сортировочными установками для различного вида строительных и крупногабаритных отходов, и использования пищевых и органических отходов. Начать предпроектную подготовку необходимо в 2025году.

      На полигонах ТБО и площадках перегрузки и сортировки отходов должны быть разработаны планы действия при возникновении чрезвычайных ситуаций (в частности, в случае возгорания тела отходов), и инструкции по действию в чрезвычайных должны располагаться в доступе персонала. Ознакомление с данной инструкцией необходимо проводить при первичном производственном инструктаже.

      План действия при возникновении возгорания или другой чрезвычайной ситуации должен включать следующие этапы действия всего персонала полигона ТБО.

      На полигоне должны действовать локальная система оповещения, которая позволит в кратчайшие сроки провести прогнозирование сложившейся обстановки и принять обоснованное решение по ликвидации. Виды оповещения на полигонах ТБО должны включать, но не ограничиваться следующими видами связи и сигнализации – автоматическая телефонная связь, оперативная диспетчерская связь, автоматическая пожарная сигнализация.

      Каждое рабочее место должно комплектоваться списком должностных лиц, которые подлежат оповещению в случае возникновения чрезвычайной ситуации. Это непосредственный руководитель, аварийно-спасительная служба, пожарная часть, скорая помощь (при необходимости) и другие ответственные лица, согласно согласованного плана реагирования на чрезвычайные ситуации. При передаче, информация должна содержать: дату, время, место, причину возникновения чрезвычайной ситуации, количество пострадавших, в том числе погибших, характеристику и масштабы чрезвычайной ситуации, влияние на работу других отраслей, ущерб жилому фонду, материальный ущерб, возможность справиться собственными силами, ориентировочные сроки ликвидации чрезвычайной ситуации, дополнительные силы и средства, необходимые для ликвидации последствий чрезвычайной ситуации, краткую характеристику работ по ликвидации последствий чрезвычайной ситуации.

      При составлении плана реагирования он должен включать полный порядок действий для ликвидации чрезвычайной ситуации.

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

      Источниками финансирования Программы могут быть бюджеты всех уровней, в том числе в соответствии со статьей 29 Экологического кодекса РК, прямые иностранные и отечественные инвестиции, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) (со средств, поступивших на его банковский счет от производителей и импортеров в виде утилизационного платежа в соответствии с подпунктом 10) пункта 1 статьи 388 Кодекса), гранты отечественных, международных финансовых экономических организаций или стран-доноров, кредиты банков второго уровня, и другие, незапрещенные законодательством Республики Казахстан источники.

5. МОНИТОРИНГ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ

      Согласно гл. 3 Приказа Министра экологии и природных ресурсов РК от 18.05.2023 №154, реализация программы осуществляется посредством выполнения плана мероприятий по ее реализации. Контроль за реализацией Программы осуществляется на постоянной основе заместителем первого руководителя местного исполнительного органа, акимов двух районов города Караганды или их заместителей по курируемым направлениям, ответственных за реализацию государственной политики в области управления коммунальными отходами.

      Отчет по реализации мероприятий, утвержденных данной программой, предоставляется каждым государственным органом или предприятием, ответственным за реализацию мероприятия, в сроки, указанные местными исполнительными органами. На предприятия и организации накладывается ответственность за достоверность предоставляемых данных, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Местный исполнительный орган в целях информирования населения и общественности на своем интернет-ресурсе размещает отчеты о реализации Программы промежуточный, раз в полгода до 15 июля текущего отчетного и годовой до 30 января следующего года. В отчете излагаются реализованные мероприятия, достигнутые результаты и фактические финансовые затраты на их реализацию. А также причины невыполнения мероприятий или отсутствие результатов. В случае невозможности достижения поставленных задач, местный исполнительный орган принимает меры, направленные на повышение эффективности реализации запланированных мероприятий или определение иных мероприятий, принятие мер по выявленным проблемным вопросам.

6. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ.

      План мероприятий по реализации программы управления коммунальными отходами для города Караганды на период 2025-2029 гг.

№ п/п

Наименование мероприятия

Форма завершения

Ответственные за исполнение

Срок исполнения

Предполагаемые расходы /дополнительные источники

Источники финансирования

Ожидаемый экологический эффект от мероприятия

2025

2026

2027

2028

2029

1. Организация дополнительных пунктов приема вторсырья в г. Караганды

1.1

Организация дополнительных пунктов приема вторсырья для районов не охваченных приемом вторсырья

Акт ввода в эксплуатацию

Предприятия осуществляющие прием вторсырья у населения

2025-2029

Согласно проекта

Собственные средства предприятий

Уменьшение количества коммунальных отходов "у источника"

2. Информационные сообщения о важности разумного потребления с целью уменьшения образования отходов в местных и региональных СМИ и социальных сетях, информирование населения и общественности по реализации Программы.

2.1

Разработка пакета информационных материалов и размещение в СМИ и социальных сетях о раздельном сборе отходов

Пакет информационных материалов

Местный исполнительный орган

2025

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Подготовительная работа для организации раздельного сбора отходов "у источника"

Управление природных ресурсов и регулирования природопользования (по согласованию)

2.2

Местный исполнительный орган в целях информирования населения и общественности на своем интернет -ресурсе размещает отчеты о реализации Программы. Промежуточный, раз в полгода до 15 июля текущего отчетного и годовой до 30 января следующего года. Годовой отчет формируется по итогам предыдущего года.

Отчет

Местный исполнительный орган

2025-2029

Не требуются

Не требуется

Информирование населения и общественности по реализации Программы

3. Разработка и проведение мероприятий для школьников о важности сбережения ресурсов на бытовом уровне

3.1

Разработка и проведение мероприятий о раздельном сборе отходов и "разумном потреблении" для школьников

Отчет

Управление природных ресурсов и регулирования природопользования (по согласованию), Отдел образования города Караганды, Местный исполнительный орган

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Не требуется

Информационная работа для детей

4. Оформление правоустанавливающих документов на землю под контейнерными площадками в районе имени Әлихан Бөкейхана

4.1

Оформление правоустанавливающих документов на землю под контейнерными площадками и внесение их в генеральный план города в районе имени Әлихан Бөкейхан

Пакет документов

Акимат района имени Әлихан Бөкейхан

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Контейнерная площадка располагается на участке с целевым назначением и не может быть перенесена без согласования

5. Оформление правоустанавливающих документов на землю под контейнерными площадками в районе им. Казыбек би

5.1

Оформление правоустанавливающих документов на землю под контейнерными площадками и внесение их в генеральный план города в районе имени Казыбек би

Пакет документов

Акимат района имени Казыбек би

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Контейнерная площадка располагается на участке с целевым назначением и не может быть перенесена без согласования

6. Обустройство контейнерных площадок, в соответствии с требованиями СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" в районе имени Әлихан Бөкейхан

6.1

Ремонт и обустройство контейнерных площадок в районе имени Әлихан Бөкейхан (ремонт твердого покрытия, замена ограждения на ветрозащитное)

АВР

Акимат района имени Әлихан Бөкейхан

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Изоляция территории временного хранения отходов от почвенного покрова и защита от раздувания

6.2

Приобретение, маркировка и установка контейнеров для раздельного сбора на фракции "сухое"/"мокрое", в соответствии с законодательством и техническими требования на вывоз на контейнерных площадках района имени Әлихан Бөкейхана

АВР

Акимат района имени Әлихан Бөкейхан

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Выполнение требований законодательства, обеспечение раздельного сбора мусора

6.3

Обустройство мест для крупногабаритных отходов на контейнерных площадках города

АВР

Акимат района имени Әлихан Бөкейхан

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Уменьшение количества неорганизованного складирования крупногабаритных отходов

7. Обустройство контейнерных площадок, в соответствии с требованиями СТ РК 3780-2022 "Общие требования к площадкам размещения контейнеров для организации раздельного сбора коммунальных отходов" региона в районе им. Казыбек би

7.1

Ремонт и обустройство контейнерных площадок в районе имени Казыбек би (ремонт твердого покрытия, замена ограждения на ветрозащитное)

АВР

Акимат района имени Казыбек би

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Изоляция территории временного хранения отходов от почвенного покрова и защита от раздувания

7.2

Приобретение, маркировка и установка контейнеров для раздельного сбора на фракции "сухое"/"мокрое", в соответствии с законодательством и техническими требования на вывоз на контейнерных площадках района имени Казыбек би

АВР

Акимат района имени Казыбек би

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Выполнение требований законодательства, обеспечение раздельного сбора мусора

7.3

Обустройство мест для крупногабаритных отходов на контейнерных площадках города

АВР

Акимат района имени Казыбек би

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Уменьшение количества неорганизованного складирования крупногабаритных отходов

8. Утилизация органических и пищевых отходов на полигонах ТБО с помощью биокомпостирования или переработки на биогаз или энергетической утилизации

8.1

Проведение НИР и выбор метода утилизации несортированных органических отходов

Методические рекомендации

Собственники полигонов, Департамент экологии (по согласованию)

2025-2029

Согласно договора

Собственные средства предприятий

Выбор способа утилизации несортированных органических отходов

8.2

Строительство компостных/биогазовых/инсинераторных (по результатам НИР) установок для пищевых отходов на полигонах

Акт приема в эксплуатацию

Собственники полигонов

2025-2029

Согласно проектно-сметной документации

Собственные средства предприятий

Уменьшение размещения пищевых и несортированных отходов

8.3

Разработка и согласования плана предотвращения и ликвидации чрезвычайных ситуаций на полигоне ТБО (возгорания тела отходов) и плана по реагированию при возникновении таких ситуаций

Утвержденный план предотвращения и реагирования на чрезвычайные ситуации

Собственники полигонов, Департамент экологии (по согласованию)
Департамент по чрезвычайным ситуациям (по согласованию)

2025

Не требуется

Собственные средства предприятий

Четкий и согласованный план действий помогает быстро ликвидировать возгорание и минимизировать ущерб

9. Обнаружение и ликвидация стихийных свалок коммунальных отходов и их составляющих

9.1

Ликвидация стихийных свалок выявленных по данным космического мониторинга

АВР

Местный исполнительный орган

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Ликвидация стихийных свалок

Департамент экологии (по согласованию)

9.2

Размещение отчетов о ликвидации свалок в общем доступе на сайтах и пабликах города с фото и видеоматериалами и возможностью комментариев

Публикация отчета

Местный исполнительный орган, Управление природных ресурсов и регулирования природопользования (по согласованию)

2025-2029

-

-

-

-

-

Не требуется

Снижение социальной напряженности вокруг ликвидации несанкционированных свалок

Департамент экологии (по согласованию)

10. Уменьшение депонирования (захоронения на полигонах ТБО) отходов за счет использования и передачи на переработку

10.1

Приобретение или переоснащение имеющейся техники мусоровывозящих компаний для вывоза раздельнособранных фракций коммунальных отходов непосредственно от контейнерных площадок, оснащение GPS-трекерами

АВР

Мусоровывозящие компании

2025-2029

Согласно проекта

Собственные средства предприятий

Не смешивание раздельно собранных фракций отходов, пригодных для переработки

10.2

Привлечение предпринимателей для организации переработки стеклобоя (как компонента коммунальных отходов), организация линии по переработке стекла

Договор

Местный исполнительный орган

2025-2026

-

-

-

-

-

Не требуется

Использование вторсырья

10.3

Привлечение предпринимателей для организации переработки отходов резинотехнических изделий и шин, организация линии по переработке.

Договор

Местный исполнительный орган

2025-2026

-

-

-

-

-

Не требуется

Использование вторсырья

10.4

Приобретение дробильных установок для строительных отходов на полигоны ТБО

АВР

Собственник полигона

2025-2026

Согласно смете

Собственные средства предприятий

Переработка строительных отходов

10.5

Установка (или увеличение мощности) сортировочной линии для доизвлечения полезных компонентов из отходов на полигонах ТБО города

АВР

Собственник полигона

2025-2029

Согласно проекта

Собственные средства предприятий

Доизвлечение полезных компонентов на полигонах

10.6

Изучение вопроса (проведение НИР) о дегазации полигона исходя из практического выхода биогаза и технических возможностей его утилизации

Отчет

Собственники полигонов

2025-2029






Собственные средства предприятий

Уменьшение эмиссий, использование биогаза от дегазации

10.7

Внести предложение о создании онлайн базы объемов отходов, поступающих на полигоны ТБО для депонирования по автовесам

Онлайн база депонированных отходов

Департамент экологии (по согласованию)

2025-2026

-

-

-

-

-

Не требуется

Достоверная информация о объемах депонированных на полигонах отходов.

10.8

Обеспечить полную сдачу отчетности в надзорные органы по всем предприятиям, осуществляющим операции по обращению с коммунальными отходами и вторсырьем

Отчеты, свод данных

Департамент экологии (по согласованию) Управление природных ресурсов и регулирования природопользования (по согласованию)

2025-2029

-

-

-

-

-

Не требуются

Достоверная информация о объемах собранного вторсырья и транспортированных отходах

11. Обеспечение населения города Караганды организованным, постоянным вывозом коммунальных отходов

11.1

Проведение разъяснительной работы и заключение договоров на вывоз отходов с частными домовладениями

Договора

Мусоровывозящие компании, Местный исполнительный орган

2025-2029






Собственные средства предприятий

Охват частного сектора организованным и постоянным вывозом отходов

11.2

Установка контейнеров в частном секторе с постоянным вывозом коммунальных отходов

Акт приема в эксплуатацию

Мусоровывозящие компании, акиматы районов

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Охват частного сектора организованным и постоянным вывозом отходов

11.3

Сбор и передача (по требованию) мусоровывозящим компаниям информации о количестве жителей на территории обслуживаемых ими участков

База данных о количестве населения

Местный исполнительный орган, Департамент полиции (по согласованию), Государственная корпорация "Правительство для граждан"

2025-2029

-

-

-

-

-

Не требуется

Более справедливая и эффективная оплата за вывоз мусора

12. Установка контейнеров для опасных отходов (ртутьсодержащих ламп и приборов и батареек) о всех районах города

12.1

Приобретение и установка контейнеров для опасных отходов

АВР

Акиматы районов

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Исключение смешивания опасных отходов с остальными фракциями ТБО

12.2

Заключение договора с лицензированными предприятиями на обслуживание контейнеров для опасных отходов

Договор

Акиматы районов

2025-2029

Согласно бюджетной заявке

Местный бюджет

Своевременный вывоз и утилизация опасных составляющих коммунальных отходов

13. Организация контейнерных площадок и вывоза коммунальных отходов с мест отдыха населения в черте города

13.1

Обустройство контейнерных площадок и установка контейнеров в местах отдыха населения, заключение договора с мусоровывозящими организациями на вывоз отходов

АВР

Акиматы районов

2025-2029

Согласно смете

Местный бюджет

Организация вывоза отходов с мест отдыха населения снизит количество несанкционированных свалок и улучшит санитарное состояние мест отдыха

      СМИ – средства массовой информации

      ТБО – твердые бытовые отходы

      АВР – акт выполненных работ

  Приложение 1

Детальный план мероприятий для реализации на 2025год

№Пп

Наименование мероприятия

Ответственные за исполнение

Крайний срок предоставления отчетности

Цель мероприятия

1

Выбор 2-х участков для организации пункта приема вторичного сырья

Акимат района

июн.25

организация пункта приема вторичного сырья

2

Рассылка предложений по организации пункта приема вторичного сырья заинтересованным специализированным организациям

Акимат района

июн.25

3

Организация пункта приема вторичного сырья, в случае заинтересованности

Предприятия, осуществляющие прием вторсырья у населения

дек.25

4

Разработка пакета информационных материалов о раздельном сборе отходов и правилах такого сбора

Управление природных ресурсов и регулирования природопользования (УПР) (по согласованию)

сен.25

Информирование населения о раздельном сборе отходов

5

Распространение информации в СМИ, интернет-пабликах, на досках объявлений, общественном транспорте

УПР (по согласованию), акиматы районов

дек.25

6

Направление в Отдел образования г. Караганды информации о необходимости проведения мероприятий о ресурсосбережении и раздельном сборе отходов

УПР (по согласованию)

апр.25

разработка обучающих мероприятий для школьников

7

Предоставление списка школ для проведения мероприятий о ресурсосбережении и раздельном сборе отходов

Отдел образования г. Караганды

май.25

8

Разработка и проведение мероприятий о ресурсосбережении и раздельном сборе отходов, на уровне школ и образовательных учреждений

Отдел образования г. Караганды

дек.25

9

Организация и проведение внешкольных мероприятий и акций, направленных на ресурсосбережение и раздельный сбор отходов

УПР (по согласованию), акиматы районов

сен.25

10

Подготовка и распространение раздаточных материалов по теме о ресурсосбережении и раздельном сборе отходов

УПР (по согласованию)

дек.25

11

Подготовка пакета документов для оформления земли под контейнерными площадками

Акиматы районов

дек.25

юридическое оформление земли с целевым назначением

12

Внесение участков земли под контейнерными площадками в генеральный план города

Акиматы районов

дек.25

13

Проведение ремонта и благоустройства контейнерных площадок города

Акиматы районов

дек.25

Обеспечение соответствия контейнерных площадок экологическим и санитарным требованиям

14

Обновление/доукомплектование контейнерного парка площадок

УПР (по согласованию), акиматы районов, акимат города

дек.25

15

Маркировка контейнеров. Необходимо указать - собираемая фракция (крупно и цветом), владелец контейнера, мусоровывозящая организация (МВО), телефон МВО

Акиматы районов, МВО

дек.25

16

Строительство (обустройство) площадки для сбора крупногабаритных отходов на контейнерных площадках

Акиматы районов

дек.25

17

Заключение публичного договора на вывоз крупногабаритных отходов

Акимат города, МВО

дек.25

18

Проведение исследований или другое обоснование метода утилизации органических и пищевых отходов на полигонах города

Собственники полигонов

июн.25

выбор способа утилизации пищевых отходов

19

Разработка проектов и согласование с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды

Собственники полигонов, Департамент экологии области (по согласованию)

дек.25

20

Разработка плана реагирования и ликвидации чрезвычайных ситуаций (пожаров) на полигонах захоронения ТБО

Собственники полигонов

май.25

предотвращение и ликвидация аварий

21

Согласование плана предотвращения и ликвидации чрезвычайных ситуаций на полигоне ТБО

Департамент экологии (по согласованию), Департамент по чрезвычайным ситуациям, (по согласованию) местный исполнительный орган

июн.25

22

Обнаружение стихийных свалок коммунальных отходов по данным космического мониторинга, данным непосредственных наблюдений, патрулирования и общественного мониторинга

Местный исполнительный орган, Департамент экологии (по согласованию)

дек.25

ликвидация стихийных свалок

23

Выполнение судебных и законодательных требований для проведения мероприятий по ликвидации свалки

Департамент экологии (по согласованию), местный исполнительный орган

дек.25

24

Сбор, транспортировка и передача отходов, размещенных вне специально установленных мест (на стихийной свалке), предназначенных для их накопления или захоронения, специализированным организациям

Местный исполнительный орган, Департамент экологии (по согласованию)

дек.25

25

Составление и размещение отчета о ликвидированной свалке объеме отходов, способе ликвидации, указанием наименования организации, куда вывезены отходы

Местный исполнительный орган, Департамент экологии (по согласованию)

дек.25

26

Приобретение или переоснащение техники для вывоза раздельно собранных фракций отходов

МВО

дек.25

обеспечение раздельного сбора отходов

27

Оснащение GPS-трекерами

МВО

дек.25

28

Передача данных с трекинга в Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан

МВО

дек.25

29

Организация передачи данных с автовесов полигона в онлайн базу данных

Собственник полигона, Департамент экологии (по согласованию)

дек.25

цифровой сбор данных

30

Определение списка заинтересованных предприятий по организации переработки стеклобоя и РТИ

УПР (по согласованию)

дек.25

привлечение инвесторов в сферу переработки фракций отходов

31

Разработка мер по поддержке и поощрению переработки отходов стекла, РТИ и других составляющих ТБО на местном уровне

Местный исполнительный орган

дек.25

32

Информировать заинтересованные предприятия о разработанных мерах

Местный исполнительный орган

дек.25

33

Разработка проектов площадок временного хранения строительных отходов на полигонах ТБО и их переработки (дробления и доизвлечения полезных компонентов)

Собственник полигона

июл.25

использование строительных отходов

34

Согласование проектов

Собственник полигона

дек.25

35

Выбор участков строительства контейнерных площадок для организованного вывоза коммунальных отходов в частном секторе города

Акиматы районов, МВО

дек.25

охват частного сектора

36

Организация обустройства районов частного сектора контейнерами для раздельного сбора отходов

Акиматы районов МВО

дек.25

37

Маркировка контейнеров. Необходимо указать - собираемая фракция (крупно и цветом), владелец контейнера, мусоровывозящая организация (МВО), телефон МВО

Акиматы районов МВО

дек.25

38

Предоставление доступа к сведениям о регистрации населения для МВО без передачи персональных данных (по требованию)

Местный исполнительный орган, Департамент полиции (по согласованию), Государственная корпорация "Правительство для граждан"

дек.25


39

Определение мест установки контейнеров для опасных составляющих коммунальных отходов, с обеспечением отслеживания состояния контейнера в онлайн формате по камерам слежения

Акиматы районов

июл.25

отдельный сбор опасных составляющих коммунальных отходов

40

Организация конкурса на обслуживание контейнеров для опасных отходов

Акиматы районов

июл.25

41

Заключение договора с лицензированной организацией на обслуживание контейнеров по сбору опасных отходов

Акиматы районов

сен.25

42

Установка контейнеров для сбора опасных отходов на выбранных участках

Акиматы районов

дек.25

43

Выбор участков для организации контейнерных площадок для сбора отходов с популярных мест отдыха граждан (Федоровское водохранилище и др.)

Акиматы районов, МВО

апр.25

обеспечение санитарного состояния мест отдыха

44

Включение данных контейнерных площадок в публичные договора обслуживания МВО

Местный исполнительный орган

май.25

45

Обеспечение своевременного вывоза коммунальных отходов, согласно санитарным правилам

МВО

дек.25

46

Направление информации о реализованных мероприятиях в акиматы районов

Ответственные исполнители

1 июня 15 января

обеспечение отчетности по выполнению программы управления коммунальными отходами

47

Сбор информации о выполнении плана мероприятий по реализации программы управления коммунальными отходами

Акиматы районов

1 июня 15 января

48

Формирование отчетов по выполнению программы управления коммунальными отходами

Акиматы районов

1 июня 15 января

49

Размещение отчета на интернет-ресурсе

Акиматы районов

1 июня 15 января


Қарағанды қаласының коммуналдық қалдықтарын басқарудың 2025-2029 жж. арналған бағдарламасын бекіту туралы

Қарағанды қалалық мәслихатының 2025 жылғы 26 ақпандағы № 229 шешімі

      Қазақстан Республикасының Экологиялық Кодексінің 365-бабының 3-тармағының 1-тармақшасына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Заңына сәйкес, Қарағанды қалалық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

      1. Қарағанды қаласының коммуналдық қалдықтарын басқарудың 2025-2029 жж. арналған бағдарламасы бекітілсін;

      2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қалалық мәслихат төрағасы А.Бөкенов

  Қарағанды қалалық
мәслихатының 2025 жылғы
26 ақпандағы №229 шешіміне
қосымша

Қарағанды қаласының коммуналдық қалдықтар бойынша басқару бағдарламасы 2025 – 2029 жж.

МАЗМҰНЫ

МАЗМҰНЫ

2

КІРІСПЕ

3


Аймақтың негізгі сипаттамалары

3


Жоспарлы кезеңге арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қажеттілігінің негіздемесі

3


Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар құрылған ұлттық стратегиялық, бағдарламалық құжаттар, аумақты дамыту жоспарлары және т.б.

4

1. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

5


1.1 Өңірдегі коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жай-күйін бағалау

5



Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі бойынша жалпы мәліметтер (бөлек жинау, қалдықтарды тасымалдау жөніндегі мамандандырылған техника, сұрыптау, қайта өңдеу жөніндегі қуаттар, ҚТҚ полигондары және т. б.)

5



Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы

11



Қарағандыдағы қатты тұрмыстық қалдықтар полигондары

11



Көшедегі қоқыс жәшіктері-қоқыс жәшіктері

13


1.2 Соңғы үш жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау

14


1.3 Коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуы бойынша нормативтік базасы бар

16


1.4 Соңғы үш жылдағы динамикада бөлінген қаражатты (жергілікті және республикалық бюджеттер, бюджеттен тыс) сипаттау және талдау

17

2. МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕР

19


2.1 Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері

19


2.2 Қойылған мақсаттар мен міндеттерге неғұрлым тиімді және экономикалық негізделген әдістермен қол жеткізу жолдары

20


2.3 Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

22

3. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ЖОЛДАРЫ

25

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

29

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ МОНИТОРИНГІ

29

6. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

30

КІРІСПЕ.

      Қарағанды үшін коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі 2025-2029жж. кезеңіне арналған бағдарлама "Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 18.05.2023 ж. №154 бұйрығы негізінде әзірленеді.

      Бағдарлама Экологиялық кодекске сәйкес, атап айтқанда Кодекстің 329-бабында белгіленген иерархия қағидатына сәйкес әзірленеді.

      Бағдарламада коммуналдық қалдықтардың көлемі мен құрамы, түзілу жылдамдығы, жіктелуі, Жинақтау, жинау, тасымалдау, сұрыптау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері, коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қолданыстағы инфрақұрылым туралы мәліметтерді қоса алғанда, Қарағанды қаласында пайда болатын коммуналдық қалдықтардың сипаттамасы (сипаттамасы) ұсынылады.

      Аймақтың негізгі сипаттамалары.

      Қарағанды қаласы Қарағанды облысының әкімшілік орталығы. Қала Қазақстанның орталық бөлігінде орналасқан. Ірі индустриалды-өнеркәсіптік, ғылыми және мәдени орталық болып табылады. Қарағанды аумағы 498 км2, оның ішінде 279 км2 – тікелей Қарағанды қаласы. Әкімшілік жағынан қала 2 ауданға бөлінеді – Қазыбек би атындағы аудан және Әлихан Бөкейхан атындағы аудан. Қарағанды қаласы Қарағанды агломерациясының орталығы болып табылады.

      Халық санының динамикасы Ұлттық статистика бюросының мәліметтері бойынша қабылданды. 2023 жылдың қыркүйегінде Қарағанды халқының саны 520 467 адамды құрады.

      Қарағандыда 2019-2024 жылдар кезеңінде халықтың орташа жылдық саны 1-кестеде көрсетілген.

      1-кесте-Қарағандыда 2019-2024 жылдар кезеңіндегі халықтың орташа жылдық саны.

Қарағандыдағы халық саны

2019

2020

2021

2022

2023

2024*

Мың адам

Қалалық

497,711

499,777

500,921

511,860

519,8

525,3

Ауылдық

0,194

0,177

0,174

0,203

0,203

-

      *("Қарағанды агломерациясын дамытудың 2025-2029 жылдарға арналған Кешенді жоспарына" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2025 жылғы 14 ақпандағы № 71 Қаулысына сәйкес)

      2020 жылдан 2024 жылға дейінгі кезеңде (5 жыл ішінде) халық санының өсуі 5% құрады.

      Қарағандыда облыс халқының 45%-ы тұрады.

      Жоспарлы кезеңге арналған коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қажеттілігінің негіздемесі.

      Бағдарламаны әзірлеу қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау, тасымалдау, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі қызметтер кешенінің тиімділігін, сенімділігін, экологиялық және әлеуметтік қолайлылығын арттыру, ҚТҚ қайта өңдеу үлесін ұлғайту, сондай-ақ қалдықтарды қауіпсіз көмуді қамтамасыз ету үшін қажет.

      Бағдарлама "коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны әзірлеу жөніндегі жергілікті атқарушы органдарға әдістемелік ұсынымдарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрінің 2023 жылғы 18 мамырдағы № 154-ө бұйрығына сәйкес жоспарлы кезеңге кемінде 5 жыл мерзімге әзірленеді.

      Бағдарлама келесі нормативтік құжаттар негізінде әзірленді:

     

Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі-02.01.2021 ж. № 400-VI.

     

Коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларын бекіту туралы-Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 бұйрығы.

     

Техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып, міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарды бекіту туралы - Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығы.

     

"Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы-Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м. а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығы.

      Және Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын басқа да нормативтік құжаттар. Осы бағдарламада әзірленген барлық іс-шаралар мен ұсынымдар коммуналдық қалдықтарды жинау, әкету, пайдалану және сақтау саласындағы нормативтік құжаттардың талаптарын ескереді.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралар құрылған ұлттық стратегиялық, бағдарламалық құжаттар, аумақты дамыту жоспарлары және т.б.

      Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс шаралар мынадай ұлттық стратегиялар мен даму жоспарларында қаралады:

      "Көміртекті бейтараптыққа қол жеткізу стратегиясы" - Қазақстан Республикасы Президентінің 2.02.023 ж. Жарлығы.

      "Қалдықтарды басқару" бөлімі:

      3.3.1.4-бөлім қалдықтарды басқару

      1) қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту;

      2) ҚТҚ жинау және сұрыптаумен толық қамтуды жеделдетіп енгізу;

      3) қайта өңделетін және компостталатын қалдықтардың үлесін ұлғайту.

1. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

1.1 Аймақтағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау.

Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы инфрақұрылымның жай-күйі бойынша жалпы мәліметтер (бөлек жинау, қалдықтарды тасымалдау жөніндегі мамандандырылған техника, сұрыптау, қайта өңдеу жөніндегі қуаттар, ҚТҚ полигондары және т. б.)

      Халықаралық тәжірибеде ҚТҚ жалпы құрамына кіретін, бірақ қайта өңдеу және/немесе көму тәсілімен ерекшеленетін үш "қалдықтар ағынына" сәйкес келетін үш бөлікке жіктеледі.

      Коммуналдық қалдықтар. Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365 бабына сәйкес коммуналдық қалдықтар ретінде келесі қалдықтар қарастырылады: өзгелермен қатар қағаз бен картонды, шыныны, металдарды, пластмассаны, органикалық қалдықтарды, сүректі, тоқыманы, қаптаманы, пайдаланылған электр және электрондық жабдықтарды, батареялар мен аккумуляторларды қоса алғанда, үй шаруашылықтарының аралас қалдықтары мен бөлек жиналған қалдықтары. Сонымен қатар, егер аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар өзінің сипаты мен құрамы бойынша үй шаруашылықтарының қалдықтарына ұқсас болса, осындай қалдықтар.

      Коммуналдық қалдықтарға өндіріс, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, балық аулау, септиктер мен кәріз желілері, сондай-ақ сарқынды судың тұнбасын қоса алғанда, тазарту құрылысжайлары қалдықтары, пайдаланудан шығып қалған көлік құралдары немесе құрылыс қалдықтары кірмейді.

      Ірі габаритті қалдықтар – өзінің тұтыну қасиеттерін жоғалтқан және өзінің мөлшері бойынша мамандандырылған көлік құралдарымен тасымалдау мүмкіндігін болдырмайтын тұтыну және шаруашылық қызметінің қалдықтары (тұрмыстық техника, жиһаз және басқалар). Түсініктеме "Қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығы ескеріле отырып, міндетті бөлек жинауға жататын қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығы сәйкес келтірілді.

      Құрылыс қалдықтары. Құрылыс қалдықтары деп ғимараттарды, құрылысжайларды, өнеркәсіптік объектілерді, жолдарды, инженерлік және басқа да коммуникацияларды бұзу, бөлшектеу, реконструкциялау, жөндеу (оның ішінде күрделі жөндеу) немесе салу процесінде түзілетін қалдықтар түсініледі. Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 376-бабы 1-тармағы.

      Кездейсоқ қоқыстар – қалдықтарды жинақтауға және көмуге арналған орындардан тыс орналастыру деп танылады. Кездейсоқ қоқыстарды жою деп оларды жинақтауға немесе көмуге арналған арнайы белгіленген орындардан тыс орналастырылған қалдықтарды сұрыптау, залалсыздандыру, қайта өңдеу, кәдеге жарату немесе көму үшін арнайы бейімделген ұйымдарға жинау, тасымалдау және беру түсініледі. (Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 366-бабы 1-тармағы)

      Қарағанды қаласындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайы бойынша мәліметтер Ұлттық статистика бюросының сайтынан алынды https://stat.gov.kz/ru /"Талдау" Ұлттық статистика бюросының ақпараттық талдау жүйесі https://taldau.stat.gov.kz/ru қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның жергілікті атқарушы органдары мен аумақтық бөлімшесі (Қарағанды облысының экология департаменті) ұсынған деректер.

      Барлық деректер ұсынылған ақпаратқа сәйкес келтіріледі, техника мен жабдыққа арналған ілеспе құжаттармен расталмайды.

      Қарағанды қаласындағы коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайы бойынша мәліметтер келесі ресми көздерден алынды: https://stat.gov.kz/ru/, https://taldau.stat.gov.kz/ru және экология департаменті.

      Қауіпті емес қалдықтарды тасымалдауға талон алған Қарағанды қаласының кәсіпорындары:

Кәсіпкерлік субъектісінің атауы

Қалдықтарды басқару саласындағы қызметтің атауы

Ескертпе

1

ТОО "Қараганды қаласының ГорКомТранс "

қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, ҚТҚ қалпына келтіру және (немесе) жою

Бұл ұйымдар 2017 жылдан бастап жария шарттарға сәйкес контейнерлік алаңдардан коммуналдық қалдықтарды шығаруды жүзеге асырады

2

ТОО "Ресайклинг"

қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау

3

ТОО "ЭкоАлем Казахстан"

қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау

4

ИП "Eco Lider"

қалдықтарды жинау және тасымалдау


5

ИП "Вторсырье Караганда"

қалдықтарды жинау және тасымалдау


6

ТОО "КазРемШина"

қауіпті емес қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату


7

ТОО "ЭкоКомфорт" Клининг компаниясы"

қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және қайта өңдеу


8

ТОО "Промышленные отходы"

қауіпті емес қалдықтарды жинау, тасымалдау


9

ТОО "ЭкоИмпульс"

қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қауіпті емес қалдықтарды қалпына келтіру және (немесе) жою


10

ТОО "Казахстанский оператор по управлению отходами"

қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қауіпті емес қалдықтарды қалпына келтіру және (немесе) жою


11

ТОО "Ресайклинг ТК"

қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау


12

ТОО "NLB"

қауіпті емес қалдықтарды жинау


13

ТОО "EcoProfKZ"

қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау


14

ТОО "Эко Тазалык Караганда"

қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау


15

ТОО "Центр Утилизации Отходов" ЭкоЛидер"

қауіпті емес қалдықтарды қайта өңдеу және жою


16

ТОО "ВАЮМ"

қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қайта өңдеу


17

ТОО "АлТемир"

қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қайта өңдеу


18

ТОО "Тристан-2018"

қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қайта өңдеу


19

ТОО "Ресайклинг Сервис"

қауіпті емес қалдықтарды жинау, сұрыптау және тасымалдау


20

ТОО "RecyclingCompany"

қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қауіпті емес қалдықтарды қалпына келтіру және (немесе) жою


      2018 жылдан бастап Қарағанды қаласы бойынша жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың көлемі 1.1-кестеде көрсетілген. Көлемі полигондарға қалдықтарды өз бетінше шығаруды жүзеге асыратын кәсіпорындардың қалдықтарын ескере отырып ұсынылған.

      Жария шарттарға сәйкес қаланың контейнерлік алаңдарынан әкетуді 3 кәсіпорын жүзеге асырады:

      "ГорКомТранс города Караганды" ЖШС

      "ЭкоАлем Қазақстан" ЖШС

      "Қарағанды – Ресайклинг"ЖШС

      1.2-кестеде Қарағанды қаласының контейнерлік алаңдарынан коммуналдық қалдықтарды шығаруды жүзеге асыратын кәсіпорындар жинаған және тасымалдаған қалдықтардың көлемі көрсетілген.

      1.1-кесте – Полигондарға өз бетінше әкетуді жүзеге асыратын кәсіпорындардың қалдықтарын ескере отырып, 2021 жылдан 2023 жылға дейін Қарағанды бойынша жиналған және тасымалданған коммуналдық қалдықтардың көлемі

 жыл

2021

2022

2023

Тонн

жиналған коммуналдық қалдықтар

408 656

231 216

230 725

      1.2-кесте – 2023 жылға арналған қалдықтарды әкетуге арналған жария шарттарға сәйкес кәсіпорындар жүзеге асырған Қарағанды қаласының контейнерлік алаңдарынан жиналған және тасымалданған қалдықтардың көлемі

№пп

Мекеме атауы

2023 жылы қалдықтар көлемі, м3

2023 жылы түзілген барлық қалдықтар көлемі, м3

Коммуналдық қалдықтардың орташа тығыздығы

2023 жылы қалдықтардың массасы, тонна

1

"ГорКомТранс города Караганды" ЖШС

609 594

662 137

0,25

165 534,25

2

"ЭкоАлем Казахстан" ЭШС

34 575

3

"Караганда - Ресайклинг" ЖШС

17 968

      Осылайша, тікелей Қарағанды қаласының контейнерлік алаңдарынан 2023 жылы 165 534,25 тонна коммуналдық қалдықтар шығарылды.

      Қалған 65 190,75 тоннаны коммуналдық қалдықтарды шығаруға рұқсаты бар кәсіпорындар немесе жекелеген шарттар бойынша тасымалдады.

      1.1.1-кесте – 2029 жылға арналған қалдықтардың пайда болуының болжамды есебі.

Параметр

өлшем бірлігі

мағынасы

2029 жылы болжамды халық саны (халық санының 4,5% - ға өсуі)

Мың адам

551,565

1 адамға арналған қалдықтардың пайда болуының белгіленген нормативі ең аз

м3

1,76

1 адамға арналған қалдықтардың пайда болуының белгіленген нормативі ең жоғары

м3

2,26

2023 жылға арналған 1 адамға шаққандағы қалдықтардың нақты түзілу жылдамдығы (есептік)

тонна

0,45

есептеулер үшін қабылданатын қалдықтардың тығыздығы

тонн/ м3

0,25

Ең аз болжамды көлем

жылына мың тонна

242,688

Максималды болжамды көлем

жылына мың тонна

311,634

Ең ықтимал Білім

жылына мың тонна

248,2

      Қазіргі уақытта қоқыс шығаратын компаниялармен қала аудандарына қызмет көрсету туралы жария шарт жасалуда.

      1.3-кесте – 2021 - 2023 жылы Қарағанды қаласы бойынша барлық жиналған коммуналдық қалдықтардан сұрыпталған түрлердің көлемі*

№пп

Компоненттің (фракцияның)атауы

Сұрыпталды, тонна

Қайта өңдеуге тасымалданды, тонна

Сұрыпталды, тонна

Қайта өңдеуге тасымалданды, тонна

Сұрыпталды, тонна

Қайта өңдеуге тасымалданды, тонна

2021

2022

2023

1

Макулатура, картон, қағаз қалдықтары

Деректерді жинау сұрыптаудың жалпы көлемі бойынша жүргізілді

Деректерді жинау сұрыптаудың жалпы көлемі бойынша жүргізілді

51 023

51 023

55 644

55 644

2

Шыны маңдай

19 948

19 944

19 068

19 068

3

Пластмасса, пластик қалдықтары және т. б.

59 685

59 485

66 926

66 650

4

металлдар

4 781

4 781

4 494

4 494

5

Нарық қалдықтары

-

-

4 162

4 162

6

Басқа аралас қалдықтар

43 336

43 336

34 399

34 399

Барлығы

176 487

176 224

178 773

178 569

184 693

184 417

      * Осы көлемдерге қайта шикізатты қабылдау пункттерінде және контейнерлерде қайта шикізатты жинау жөніндегі кәсіпорындар жинаған коммуналдық қалдықтардың (картон, пластик, шыны) фракциялары кірмейді.

      Осылайша, сұрыпталған және қайта өңдеуге жіберілген коммуналдық қалдықтардың массасы 2023 жылы 184 417 тоннаны құрады.

      Қазыбек би атындағы аудандағы контейнерлік алаңдардың саны 595 бірлікті құрайды.

      2024 жылы Қазыбек би атындағы ауданда 392 контейнерлік алаңда қоршау мен қатты жабынды жөндеу, ауыстыру жұмыстары жүргізілді. Олар үшін 1778 контейнер сатып алынды және орнатылды (114 пластикалық еуробактар, 1664 мырышталған).

      Әлихан Бөкейхан атындағы аудандағы контейнерлік алаңдардың саны 304 бірлікті құрады.

      2024 жылы Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда 64 контейнерлік алаңды абаттандыру жұмыстары жүргізілді.1000 мырышталған еуроконтейнер сатып алынды және орнатылды.

      Оның ішінде қаланың 2 ауданы бойынша құқық белгілейтін құжаттар 204 жер учаскесіне алынды.

      "Қарағанды қаласының ГорКомТранс" ЖШС қызмет көрсететін контейнерлер саны 6550 бірлікті құрайды, "Қарағанды Ресайклинг" ЖШС - де сыйымдылығы 1,1 м3 – 80 дана, сыйымдылығы 0,75 м3 – 295 дана және сыйымдылығы 0,24 м3 – 524 дана контейнерлер бар. "ЭкоАлем Қазақстан" ЖШС Курьяновский, Рабочий және сұрыптау бөлігінде орналасқан сыйымдылығы 2м3 250 контейнерге және сыйымдылығы 0, 75м3 1300 контейнерге қызмет көрсетеді.

      Қарағанды қаласында тұрғындардан коммуналдық қалдықтарды әкетуді және оларды техникалық жарақтандыруды жүзеге асыратын негізгі кәсіпорындар:

      "ГорКомТранс г.Караганды" ЖШС – 87 дана қоқыс шығаратын техника (63 – қоқыс таситын мультилифтілер, 9 – самосвалдар, 2 – бульдозер компактор, 13 – өзге де техника). Оның ішінде 2023 жылы Қарағанды қаласының контейнерлік алаңдарынан қалдықтарды шығаруды 55 арнайы машина (қоқыс таситын көлік) жүзеге асырды.

      "Караганда-Ресайклинг" ЖШС – 15 бірлік техника. Оның ішінде 2023 жылы Қарағанды қаласының контейнерлік алаңдарынан қалдықтарды шығаруды 4 арнайы машина (қоқыс тасушы) жүзеге асырды.

      "ЭкоАлем Қазақстан" ЖШС – 21 бірлік техника. Оның ішінде 2023 жылы Қарағанды қаласының контейнерлік алаңдарынан қалдықтарды шығаруды 3 арнайы машина (қоқыс тасушы) жүзеге асырды.

      Қарағанды қаласында тұрғындардан коммуналдық қалдықтарды шығаруды жүзеге асыратын негізгі кәсіпорындар:

      ТОО "Қараганды қаласының ГорКомТранс" - 87д. қоқыс шығару техникасы (63 – қоқыс таситын мультилифтілер, 9 – самосвалдар, 2 – бульдозер компактор, 13-өзге де техника) қайта өңделетін шикізатты жинауға арналған 650 контейнер;

      ТОО "Караганда - Ресайклинг" - 15 бірлік техника;

      ТОО "ЭкоАлем Казахстан" - 21 бірлік техника.

      2022-2023 жылдары Қарағанды қаласында коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін (құрамында сынабы бар қалдықтар, батареялар және т.б.) жинау үшін 40 контейнер сатып алынды – Қазыбек би атындағы ауданда-26 бірлік, Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда – 14 бірлік (контейнерлер вандализм актілеріне байланысты алынып тасталды және оларды орнату және қызмет көрсету туралы шешім қабылданғанға дейін әкімдіктердің қоймаларына орналастырылды).

      "Вторичное Сырье Караганда" ЖШС компаниясында 500 бірлік мөлшерінде қайталама шикізат үшін белгіленген контейнерлер бар, Қарағанды қаласында (негізінен контейнерлер Оңтүстік-Шығыс және жаңа қала аудандарында орналасқан).

      Қарағандыда орналасқан қайталама шикізатты қабылдау пункттері 1.3-кестеде көрсетілген (кестеде пайдаланылған жабдықты – аккумуляторларды, шиналарды, электрондық сынықтарды ауыстыру және қабылдау арқылы жабдықты жөндеу, қызмет көрсету немесе сату бойынша қызмет көрсететін кәсіпорындар көрсетілмеген).

      1.3-кесте-Қарағанды қаласында қайталама шикізатты қабылдау пункттері.

Кәсіпорын атауы

Қабылдау пунктінің мекенжайы

қайталама шикізат фракциялары

"Вторичное Сырье Караганда" ЖШС

ул.Пригородная, 2

макулатура, пластиктің әртүрлі түрлері, металл, шыны

ул.Алиханова,35/5

ул.Язева, 8а

ул.Затаевича ст.10/2к6

12-й мкр., 2/1

22-й мкр. Ст.27/61

ул.Карла Маркса, 5/6

ул.Ержанова 23/2

ул. Кужанова, 21а/2

6-й мкр. Ст.14/1

ул.Мануильского 21/3

70-й кв. 3/1

"METAL RECYCLING SERVICES" ЖШС

132-й уч.кв., 1

қара, түсті металл

"ГорКомТранс города Караганды" ЖШС

қоқыс жинау пункті - Абдирова 38

пластик, макулатура

Пункт №1 - ул. Дюсембекова, 53/2

Пункт №2 - 141 Есептік тоқсан

Пункт №4 - ул.Сатыбалдина 30

"Қарағанды целлюлоза-қағаз комбинаты" ЖШС

068-й уч. Кв. участок 31

макулатура

ЖК Айдарханов

пер. Хвойный, 134

қара, түсті металл

"ЭКО ПЛАСТ КЗ" ЖШС

пр. С.Сейфуллина, 39

макулатура

"Sxematika-serebro" ЖШС

пр. Бухар-Жырау, 50

радиолом

"Scraptraffic" - ООО "Протон Чамберс Линкс"

ООО "Урал-Олово"

ул. Складская 2

радиолом

TACO

ул.Алиханова, 8

VTM-KZ

Саранское шоссе, 8А

"METALCOM" ЖШС

ул. Камская, 87/1

қара лом

ЖК Джамбик

12мкр., стр.14а

металлолом

"MAGNET LTD" ЖШС металл илектеу компаниясы

Защитная 109

металлолом

KAZCHERMET компаниялар тобы

Складская 1

металлолом

"Азия-Транзит" ЖШС

089-й учетный квартал, уч.114

металлолом

"Гурда" ЖШС

Саранское шоссе 8/1

металлолом

Новошоссейная, 12

"Интермет" ЖШС

Северная промзона уч.028

металлолом

"Ecocity karaganda" ЖШС

ул. пригородная, ст-е 2

ПЭТ-бутылкалар, пластик қақпақтар

      Қарағанды қаласында "ГорКомТранс города Караганды" ЖШС-нің "Ташкент үлгісіндегі" 17 контейнерлік алаңы жұмыс істейді, олар кәсіпорын қызметкерінің қалдықтарды бөлек жинауды және қалдықтарды сол жерде сұрыптауды жүзеге асырады. Бұл сайттар келесі мекен-жайларда орналасқан:

     

Ул. Волочаевская, 45;

     

Ул. Муканова, 30;

     

Ул. Сарыарка, 19;

     

Пр. Шахтеров, 60;

     

Ул. Ержанова, 39;

     

Пр. Н.Абдирова, 44/2;

     

Ул. Момышулы, 28;

     

Ул. Б.Ашимова, 24;

     

Мкр. Шапагат, 7;

     

Пр. Н.Абдирова, 38;

     

Пр. Шахтеров, 74;

     

Ул. Таттимбета, 16/1;

     

Мкр. Орбита 1, д.2;

     

Ул. Муканова, 51/2;

     

Мкр. Степной 4, д.30;

     

Ул. Университетская, д.19/2;

     

Пр. Строителей, 13.

      "ГорКомТранс города Караганды" ЖШС компаниясымен 2019 жылы Майқұдық қоқыс тиеу станциясы пайдалануға берілді. Қоқыс тиеу станциясының міндеті ауданнан жиналған қоқысты қабылдауды қамтамасыз ету, оны алдын ала сұрыптау және неғұрлым көлемді көлікке қайта тиеу және қоқыс сұрыптау зауытына тасымалдау. Бұл технология ҚТҚ жинау учаскесінен қоқыс сұрыптау зауытына немесе полигонға дейін қоқыс таситын көліктердің жүгірісін азайтуға мүмкіндік береді. Учаскеге қызмет көрсету уақытын қысқарту, экипаждың жұмыс уақытын қысқарту.

      "ГорКомТранс города Караганды" ЖШС қайта шикізат жинау үшін екі бөлек машина қоқыс таситын машиналар іске қосылды. Бұл машиналар контейнерлік алаңдарда орнатылған және қайта өңдеуге арналған торлы контейнерлерді тиеу үшін арнайы түрлендірілген. Контейнерлер толған кезде босатылады. Жиналған қайта өңделетін шикізат шикізат санаттары мен түрлері бойынша қайта сұрыптау үшін қоқыс сұрыптау зауытына тасымалданады, содан кейін таза қайта өңделетін шикізат брикеттеу үшін пресске беріледі. Қайта өңделетін материалдарда шебер және тасымалдаушылары бар екі жүргізуші бөлек жұмыс істейді.

Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы

      Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы 1.4-кестеде келтірілген.

      1.4-кесте-Қарағанды қаласындағы ҚТҚ морфологиялық құрамы.

компоненттер

қараша-желтоқсан

мамыр

шілде

орташа

%

Шыны

8

7,2

8,0

7,74

Пластик

27

30,6

29,3

28,98

Қағаз

23

24,3

21,4

22,9

Тамақ қалдықтары

34

33,2

37,4

34,86

Металл

3

3,5

0,5

2,33

Тоқыма

3

0,5

1,5

1,66

Өсімдік қалдықтары

1,9

0,4

0,9

1,07

Басқа қалдықтар

0,1

0,4

0,9

0,45

      Коммуналдық қалдықтардың морфологиялық құрамы 2023 жылғы қараша-желтоқсанда, 2024 жылғы мамыр мен шілдеде Қарағанды қаласында жүргізілген зерттеулер негізінде айқындалды. Жүргізілген жұмыс туралы есеп 2-қосымшада ұсынылған. "Басқа қалдықтар" фракциясы пайдалануға жарамды фракцияларды қоса алғанда, қалдықтардың қалған фракцияларын електен өткізгеннен кейінгі қалдықтарды білдіреді.. Морфологиялық тұрғыдан олар ұсақ сынықтардың, қалдықтардың және сынықтардың қоспасы, олардың құрамы анықталмайды. "Сүйектер" фракциясы тамақ қалдықтарының құрамына кіреді. Зерттеу жүргізу кезінде "ағаш", "тері" фракциясы анықталған жоқ. Құрамындағы қауіпті қалдықтар (батареялар және құрамында сынап бар шамдар) 0,01%-дан аз түзеді.

Қарағандыдағы қатты тұрмыстық қалдықтар полигондары

      Жалпы Қарағанды қаласы бойынша әсер етуге экологиялық рұқсаты бар 2 ҚТҚ полигоны бар.

      ТОО "Қарағанды қаласының ГорКомТранс"

      ТОО "Қарағанды қаласының ГорКомТранс" Қазыбек би атындағы ауданның (көппәтерлі және жеке сектор), Әлихан Бөкейхан атындағы ауданның бір бөлігінің тұрғындарынан коммуналдық қалдықтарды шығаруды жүзеге асырады, Қарағанды қаласының компанияларынан коммуналдық және қатты тұрмыстық қалдықтарды қабылдауды жүзеге асырады.Кәсіпорын қалдықтарды сұрыптауды, сондай-ақ ҚТҚ полигонында сақтауды жүзеге асырады.

      Кәсіпорынның мекен-жайы-Қарағанды қ., Пригородная к-сі, 7 ғимарат 3.

      Кәсіпорында 165 кв мекен-жайында орналасқан қоқыс сұрыптау кешені бар.жер учаскесі 3. Қалдықтарды жартылай автоматтандырылған сұрыптау жүзеге асырылады, желінің қуаты – жылына 200 000 тонна. Коммуналдық қалдықтардан ПЭТ, картон, макулатура, пластик, полиэтилен, алюминий банкалар, қалайы банкалар, шыны балғалар сұрыпталады.

      ПЭТ шикізатын өңдеу желісі жұмыс істейді-өнім-флекс.

      Фильмді қайта өңдеу желісі жылына 234 тонна. өнімдер-пленка түйіршіктері.

      Коммуналдық қалдықтарды сақтауға арналған Полигон 109 есептік квартал, 65 жер учаскесі мекенжайында орналасқан. Әсер етуге экологиялық рұқсат № kz63vcz00662931 11.09.2020 ж. рұқсаттың қолданылу мерзімі 31.12.2024 жылға дейін. Полигонның ауданы 20,1 га құрайды (ауданы Жабық карта – 3,8 га, жаңа карта – 14 га және әкімшілік-шаруашылық аймақ - 2,3 га ескеріле отырып берілген).

      Әсер етуге экологиялық рұқсат № kz32vcz03254262 06.06.2023 ж. рұқсаттың қолданылу мерзімі 31.12.2034 жылға дейін. Жаңа карта 14 га. полигонның Жаңа картасы 2021 жылы пайдалануға берілді және оған қалдықтарды 2035 жылға дейін орналастыруға мүмкіндік береді.

      "ГорКомтранс Қарағанды" ЖШС-де СҚА-ның келісілген жобасы (18.05.2020 ж. № м.10.x. kz53vbz00016364 қорытындысы) бар, СҚА-ны көгалдандыру міндеттемелері 40% - ға дейін (санитарлық ережелерге сәйкес).

      ҚТҚ полигонында газ жинау ұңғымаларынан, газ құбырларынан, газ жинау станциясынан, газ компрессорлық станциядан және жоғары температуралы алау қондырғысынан тұратын полигонды газсыздандыру үшін қоқыс газын жинау жүйесі орнатылған. Бұл жүйе полигонды газсыздандыруды қоқыс газын айдау және жағу арқылы жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

      ҚТҚ полигонында орналастыруға қалдықтардың түсуін есепке алу деректерді электрондық базаға автоматты түрде енгізе отырып, автомобиль таразылары бойынша жүргізіледі. Деректер онлайн режимінде компанияның кеңсесіне беріледі және тікелей полигонда электрондық базада сақталады.

      Сұрыптау желісінде есепке алу өлшеу және журналға енгізу жолымен жүргізіледі, қайталама шикізатты тиеп жөнелту кезінде жүкқұжат беріледі.

      ТОО "Караганда-Ресайклинг"

      Элихан Бөкейхан атындағы ауданда коммуналдық қалдықтарды шығаруды ұйымдастырады

      Полигон Старогородская көшесі, 44 мекенжайында орналасқан. Әсер етуге экологиялық рұқсат № kz65vcz03166174 29.12.022 ж. рұқсаттың қолданылу мерзімі 31.12.2032 ж.дейін.

      Қалдықтарды бөлек жинау жүзеге асырылады, полигонда қолмен сұрыптау желісі жұмыс істейді. Желінің қуаты-жылына 5000 тонна.

      Пластмасса мен ағаш қалдықтарына арналған ұсақтау қондырғылары орнатылған.

      Санитариялық-қорғау аймағы жобасының болуы және оны көгалдандыру туралы мәліметтер жоқ.

      ҚТҚ полигондарына қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының мынадай нормативтік құжаттарымен сипатталады:

      - "Қазақстан Республикасының Экология кодексі" Қазақстан Республикасының 2021 жылғы 2 қаңтардағы № 400-VI ҚРЗ Кодексі – 25-тарау (348-356 бабтар)

      - "Қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған полигондар" ҚР ҚН 1.04-15-2013 – 32 б.

      - "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2020 жылғы 25 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-331/2020 бұйрығы - 5-тарау. Қалдықтарды сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар.

      - "Полигонды пайдалану кезінде газ мониторингін жүргізу әдістемесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 378 бұйрығы.

      - "Полигон операторының тарату қорын қалыптастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2022 жылғы 22 тамыздағы № 579 бұйрығы.

      - "Әртүрлі сыныптағы полигондарда көму үшін қалдықтар түрлерінің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 7 қыркүйектегі № 361 бұйрығы.

      Өнеркәсіптік кәсіпорындар ретінде ҚТҚ полигондары барлық өнеркәсіптік кәсіпорындарға ортақ санитарлық-эпидемиологиялық және экологиялық заңнаманың талаптарына сәйкес келеді.

      Қолданыстағы полигондардың әсер ету рұқсаттарын ескере отырып, ҚТҚ полигондарына заңнаманың жалпы талаптары орындалады. Алайда полигондарды қайта жарақтандыру, сондай-ақ қалдықтарды қабылдау және көму технологиясына өзгерістер енгізу қажет.

Коммуналдық және басқа да қалдықтардың санкцияланбаған үйінділері анықталды және жойылды.

      2023 жылы Қарағанды қаласы бойынша 141 қоқыс орны анықталды (Қазыбек Би атындағы аудан – 24, Әлихан Бөкейхан атындағы аудан - 117).

      2023 жылы жергілікті бюджетте полигондарды жоюға 100 млн. теңге қарастырылған.

      2023 жылы 89 қоқыс үйіндісі жойылды:

     

Қазыбек би атындағы ауданында - 13 қоқыс үйіндісі жойылды,

     

Әлихан Бөкейхан ауданында - 76 қоқыс үйіндісі.

      2023 жылғы қыркүйекте 52 қоқыс үйіндісі жойылмай қалды (Қазыбек би – 11 ауданы, Әлихан Бөкейхан атындағы аудан - 41).

      2024 жылы Қазыбек би атындағы ауданда 39 стихиялық қоқыс орны жойылды. Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда-116 қоқыс орны жойылды (барлығы анықталған).

      1.5-кесте – Рұқсат етілмеген қоқыс үйіндісі жойылды.

Районы

2021

2022

2023

2024

1

Қарағанды қ. (Қазыбек би атындағы аудандар, Әлихан Бөкейхан атындағы аудан)

350

162

89

155

      Кездейсоқ қоқыстарды жою деп оларды жинақтауға немесе көмуге арналған арнайы белгіленген орындардан тыс орналастырылған қалдықтарды сұрыптау, залалсыздандыру, қайта өңдеу, кәдеге жарату немесе көму үшін арнайы бейімделген ұйымдарға жинау, тасымалдау және беру түсініледі (Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 366 бабы 1-тармағы)

      Иесіз қалдықтарды басқару, оларды иесіз деп тану және одан әрі басқару үшін коммуналдық меншікке беру тәртібі Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 340-бабына және "Иесіз қалдықтарды басқару қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 373 бұйрығы негізінде жүзеге асырылады.

      Қарағанды қаласының әкімдігі мен "ГорКомТранс города Караганды" ЖШС арасындағы 02.04.2025 ж.қатты тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін жақсарту жөніндегі өзара түсіністік және ынтымақтастық туралы Меморандумға сәйкес "ГорКомТранс города Караганды" ЖШС қызмет көрсету аумағындағы рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерін жоюға жәрдемдесуге міндеттенеді (жыл сайын 15 рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері).

      02.04.2025 ж. бастап Қарағанды қаласының әкімдігі мен "Ресайклинг ТК" ЖШС арасындағы қатты-тұрмыстық қалдықтарды басқару жүйесін жақсарту жөніндегі өзара түсіністік және ынтымақтастық туралы Меморандумға сәйкес "Ресайклинг ТК" ЖШС қызмет көрсету аумағындағы рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерін жоюға жәрдемдесуге міндеттенеді (жыл сайын 2 рұқсат етілмеген қоқыс үйінділері).

      Қарағанды қаласының әкімдігі мен "ЭкоАлем Қазақстан" ЖШС арасындағы 02.04.2025 ж.тұрмыстық қатты қалдықтарды басқару жүйесін жақсарту жөніндегі өзара түсіністік және ынтымақтастық туралы Меморандумға сәйкес "ЭкоАлем Қазақстан" ЖШС қызмет көрсету аумағында рұқсат етілмеген қоқыс тастайтын жерлерді жоюға жәрдемдесуге міндеттенеді (жыл сайын 5 рұқсат етілмеген қоқыс тастайтын орын).

      Бұл ретте рекреация орындарында (әсіресе стихиялық), сондай-ақ жеке секторда рұқсат етілмеген орындарда коммуналдық қалдықтардың жинақталуы жалғасуда, олар полигондарға айналады. Әсіресе, егер демалыс орындары контейнерлік алаңдармен қамтамасыз етілмесе және біржолғы волонтерлік акциялармен ретке келтірілсе.

     


      Рис. 1.2 – Федоров су қоймасы ауданындағы рұқсат етілмеген қоқыс уйіндіссі 49044'51,9" C 73004 '07,8" қоқыс үйіндісіне 4 жылдан асқан.

Көшедегі қоқыс жәшіктері.

      Қарағанды қаласында орнатылған қоқысқа арналған Көше ыдыстарының мысалдары 3-қосымшада келтірілген.

      Демалыс орындарының (мәдениет және демалыс саябақтары мен скверлер) қоқыс жинауға арналған Көше ыдыстарымен қамтамасыз етілуі жеткілікті. Урналар мезгіл-мезгіл босатылады. Базарлар мен сауда орындары үшін урналармен қамтамасыз ету жеткіліксіз, сондықтан олардың күні бойы толтырылуы сыйымдылықтан бірнеше есе асады. Қоғамдық көлік аялдамаларындағы қоқыс жәшіктері де пайдалану және босату үшін ыңғайсыз, олардың орталық аялдамалардағы саны жеткіліксіз. Сондай-ақ, барлық дүкендер мен бутиктерде қоқыс жинауға арналған ашық контейнерлер жоқ. Қарағанды облысының қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандырудың қолданыстағы ережелеріне сәйкес (өзгерістер, Қарағанды облыстық мәслихатының 2022 жылғы 21 маусымдағы XV сессиясының №205 шешіміне сәйкес) аялдама павильондарында кемінде 2 қоқыс жәшігі болуы тиіс, сондай-ақ кіреберістегі әрбір сауда павильоны үшін кемінде 2 қоқыс жәшігі болуы тиіс. Оларға қызмет көрсету және ұстау олар орналасқан ұйымның жауапкершілігінде. Жаяу жүргіншілер көшелерінде және жаяу жүргіншілер өтетін жерлерде абаттандыру ережелеріне сәйкес урналар 50-100 м қашықтықта орналасуы тиіс, бұл сақталмайды. Алайда, жалпы алғанда, қалалық аумақты урналармен қамтамасыз ету қолайлы деп санаймыз.

      Урналардың нысаны мен конструкциясы нормативтік құжаттармен реттелмейді.

1.2 Соңғы үш жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау.

      Бөлім жиналған материалдарды талдау, қолданыстағы жағдайды бағалау болып табылады, сондай-ақ мүдделі тұлғалардың, қала тұрғындарының сауалнамасы және бұқаралық ақпарат құралдарының (БАҚ) және әлеуметтік желілердің мониторингі негізінде құрастырылған.

      Қолда бар деректерге сәйкес Қарағандының 1 тұрғынына тәулігіне 1,23 кг қалдық түзіледі. Немесе 1 тұрғынға жылына 1,8 м3.

      Бұл ретте бекітілген Білім беру нормаларына сәйкес (Қарағанды қалалық мәслихатының 2019 жылғы 28 қарашадағы ХLIII сессиясының № 459 шешімі) абаттандырылған сектор үшін норма 1,76 м3, абаттандырылмаған сектор үшін – 2,26 м3 құрайды.

      ҚТҚ шығару тарифі 7.04.2021 бекітілген және 380 теңгені құрайды.

      Қарағанды қаласында қалдықтарды бөлек жинайтын алаңдары бар аудандар (атап айтқанда Оңтүстік-Шығыс) бар. Бұл ретте контейнерлерді түсі мен жазулары бойынша таңбалау талабы сақталмайды.

      Қайталама шикізатты түрлері бойынша бөлек әкетуді тек осындай жинауға мамандандырылған фирмалар (мысалы, "Вторсырье Қарағанды"ЖШС) жүзеге асырады. "ГорКомТранс Қарағанды" ЖШС фракцияларға сараламай, бірлескен әкетуді жүзеге асырады.

      Халық қайта өңделетін фракцияларды арнайы контейнерлерге орналастыра алмай, картон, ірі көлемді пластик, жиһаз және басқа да ірі көлемді қалдықтарды контейнерлік алаңдармен, бірақ олардың аумағынан тыс жерде сақтайды. Осы қалдықтарды жинауды және контейнерлік алаңдарға іргелес аумақтардың санитарлық жағдайын сақтауды әкімдіктердің мердігер ұйымдары немесе пәтер иелері (контейнерлік алаң аула аумағының ішінде орналасқан кезде) жүзеге асырады. Мұндай қалдықтар қоймалары бірнеше ай, тіпті жылдар бойы болуы мүмкін, жаңа ірі және сұрыпталмаған қалдықтармен толықтырылып, аумақтың санитарлық жағдайының нашарлауына әкеледі. Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің м.а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 бұйрығына сәйкес контейнерлік алаңның санитариялық жай-күйін қолдау қоқыс шығаратын ұйымда жауапкершілікте болуға тиіс. Контейнерлік алаңның айналасындағы аумақтың санитарлық жай – күйін қолдау-басқарушы компанияның жауапкершілігі (ҚР СТ 3780-2022 "коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" – 4.2 т. - " көп қабатты тұрғын үй құрылысы аудандарындағы Басқарушы компания контейнерлік алаңның жабынын да, оған іргелес аумақты да жоспарлы-тұрақты санитарлық тазалауды жүргізеді қажет болған жағдайда алаңның шетінен 2,5 м дейінгі радиуста контейнерлік алаңда").

      Қарағанды облысының қалалары мен елді мекендерін абаттандыру қағидаларына, сондай-ақ қала құрылысы нормаларына сәйкес контейнерлік алаңнан балалар ойын алаңдарына немесе медициналық мекемелерге дейінгі қашықтық кемінде 25 м болуы тиіс. Құрылыс салуға арналған контейнерлік алаңдар орналасқан жер учаскелерін беру немесе басқа да пайдалану, сондай-ақ оларды Қаланың бас жоспарында белгілеу жағдайларын болдырмау үшін нысаналы пайдалануды көрсете отырып, учаскелерді заңды түрде ресімдеу қажет. Учаскелерді аудан әкімдіктері ресімдеуі тиіс.

      Қарағандының коммуналдық қалдықтарын басқарудың негізгі проблемаларының бірі-ірі габаритті қалдықтар. Халық ескі жиһаздарды немесе басқа ұқсас қалдықтарды полигондарға немесе мамандандырылған кәсіпорындарға шығармайды, өйткені бұл шығындар мен уақытты қажет етеді. Ірі қалдықтарды халық контейнерлік алаңдарға жақын жерде, бірақ алаң аумағынан тыс жерде жинайды. Оларды әкету аумақты жинау кезінде және аудан әкімдіктерінің мердігерлік ұйымдары орамішілік жолдарды күтіп ұстау жөніндегі жұмыстар шеңберінде жүзеге асырылады. Аула ішіндегі аумақтардан үлкен көлемдегі қоқыс тек тұрғындардың тапсырысы бойынша шығарылады және аула ішіндегі қоқыс үйінділерін құрайды.

      Пәтерлерді жөндеуден шыққан құрылыс қоқыстарын халық коммуналдық қалдықтарға арналған контейнерлерге тастайды немесе алаңдардың жанына орналастырады және аулаішілік аумақтарды ретке келтірген кезде ғана шығарылады. Осылайша, құрылыс қалдықтары сұрыпталмаған қоқыстың бөлігі ретінде полигондарға түседі.

      Қарағанды қаласы үшін күрделі мәселе – қаланың жеке секторында коммуналдық қалдықтарға қызмет көрсетуге және оларды шығаруды ұйымдастыруға шарттар жасасу. Қызмет көрсетудің қолданыстағы схемасы жеке үйлердің иелері жеке меншігіндегі контейнерлерді орнатады және контейнер толған кезде оны шығару үшін қоқыс шығаратын компанияға қоңырау шалуы керек. Іс жүзінде жеке сектор тұрғындары контейнер сатып ала алмайды немесе қоқыс таситын көліктің жеке сектордың тар көшелерімен жүруге мүмкіндігі жоқ. Көбінесе жеке сектордың тұрғындары көп қабатты шағын аудандардың контейнерлік алаңдарына қалдықтарды шығарады, бұл контейнерлердің толып кетуіне және қақтығыстардың пайда болуына әкеледі.

      Қаладағы контейнерлік алаңдар Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің м. а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 "қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып, міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптар"бұйрығының талаптарына сәйкес келмейді, ҚР СТ 3780-2022 "коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" стандартына сәйкес келмейді. Желден қорғаныс жоқ (стандарт талаптарына және №КР ДСМ-331/2020ж СҚ сәйкес қажет), қолданыстағы стандартты торлы қоршау қалдықтардың құрамдас бөліктерін алаңның сыртына желдің екпінімен шығаруға кедергі келтірмейді.

      Жазғы кезеңде коммуналдық қалдықтарды орналастыру полигондары қалдықтар денесінің өртенуіне ұшырайды, бұл атмосфералық ауаға авариялық эмиссияларға әкеледі және қалдықтарды сақтау технологиясының бұзылғанын көрсетеді.

      Қарағандыда қалдықтарды бөлек жинауды енгізудің бұрынғы әрекеттері мынадай себептер бойынша нәтиже бермеді: әртүрлі фракциялары бар контейнерлерді бөлек шығарудың болмауы (барлық қалдықтарды бір ортақ қоқыс таситын көлікке жинау), сондай-ақ қайталама шикізатты өткізу нарықтарының болмауы.

      Қазіргі уақытта жиналған қайталама шикізат фракциялары Алматы облысының кәсіпорындарына беріледі. Қарағанды облысында қайталама шикізатты пайдаланатын кәсіпорындар да жұмыс істейді (мысалы, "Завод Гофрокартон" ЖШС және т.б.), олар қайталама шикізатты өз бетінше жинауды жүзеге асырады.

      Келесі фракциялар жүзеге асырылады: барлық түрдегі металл, макулатура, пластиктің кейбір түрлері. Өткізілмейді: тоқыма, пластиктің кейбір түрлері. Қайта өңдеуге болатын 10 фракцияның тек 3-і ғана қолданылады.

      Қоқыс шығаратын компанияларда қызмет көрсетілетін учаскелердегі тұрғындар саны туралы мәліметтер жоқ, бұл компаниялардың қызметтері үшін төлемдердің дұрыс есептелмеуіне әкеледі. Қалдықтарды шығаруға арналған шарттар жеке емес, жария болып табылады.

      Жоғарыда келтірілген мәліметтерге сүйене отырып, коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің келесі оң және проблемалық сәттері анықталды.

      Оң (күшті) жақтары:

      - "көзден"бөлек алымды Жеке енгізу;

      - қайта Шикізатты қабылдау пункттерінің және қайта шикізатты жинауға арналған контейнерлердің болуы;

      - ұйымдастырылған жинау, әкету және пайдалану арқылы қайталама шикізат жинау бойынша кәсіпорындар бар ("қайталама шикізат Қарағанды" ЖШС және т. б.);

      - "ГорКомТранс города Караганды" ЖШС және "Қарағанды-Ресайклинг"ЖШС қоқыс сұрыптау кешенінде қалдықтарды сұрыптау;

      - контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу бойынша жұмыстар жүргізілуде;

      - жыл сайынғы депозитке салу көлемінің азаюы (білім беруден%).

      Бар проблемалар (әлсіз жақтары):

      - қоқыс тасымалдаушы компанияларда қызмет көрсетілетін шағын аудандарда тұратын халықтың саны туралы деректер жоқ;

      - контейнерлік алаңдардан сұрыпталған қалдықтар фракцияларын бөлек әкетудің болмауы;

      - ірі және құрылыс қалдықтарын жинауға және кәдеге жаратуға арналған инфрақұрылым жоқ (халық пен қоқыс шығаратын компаниялар үшін инфрақұрылым жасалмаған);

      - құрылыс компаниялары, барлығы құрылыс қалдықтарын кәдеге жарату/пайдалану кәсіпорындарына әкете бермейді;

      - қала аудандарының бір бөлігі қайталама шикізатты қабылдау пункттерімен немесе қайталама шикізатты жинау жөніндегі контейнерлермен қамтылмаған немесе оларға еркін қол жетімділік жоқ ("қоршаудың артында" орналасқан);

      - аралас қалдықтарды сұрыптау кезінде ластану немесе басқа зақымдарға байланысты қайта пайдалануға болатын фракциялардың үлкен пайызы жойылады;

      - қазіргі уақытта тамақ қалдықтары полигондарда пайдаланусыз сақталады;

      - қалдықтардың қалдық бөлігі сұрыпталғаннан кейін пайдаланылмайды және полигондарға орналастырылады;

      - қолданыстағы ҚТҚ полигондарында депозитке салынған қалдықтардың үрленуі және қалдықтардың өздігінен жануы орын алады;

      - халық қалдықтарды сұрыптау және жинау жөніндегі ақпараттық компаниямен қамтылмаған, бұл вандализм актілеріне және контейнерлерден 1-ші дәрежелі қауіпті қалдықтарды шығаруға тырысады;

      -жағажайларда және басқа да басқарылмайтын жерлерде (ұйымдастырылмаған демалыс) қала тұрғындарының жаппай демалу орындарында қалдықтарды жинау жүйесі мүлдем жоқ, бұл рекреациялық аумақтарды қоқысқа тастайды;

      - жеке секторды коммуналдық қалдықтарды шығарумен қамтудың бірыңғай тәсілі жоқ;

      - көшедегі қоқыс жәшіктерінің көпшілігі пайдалану және техникалық қызмет көрсету үшін ыңғайсыз, сауда орындарында қоқыс жәшіктерінің саны жеткіліксіз;

      - қоқыс шығару техникасының тозуы;

      - қалдықтарды тікелей полигондарда сұрыптау жеткіліксіз;

      - жиналған, шығарылған және сақталған қалдықтар туралы деректерді растау жоқ;

      - қоқыс шығаратын компаниялар мен қалдықтарды сұрыптауды жүзеге асыратын кәсіпорындарда жауапты және білікті кадрлардың жетіспеушілігі.

1.3 Коммуналдық қалдықтардың түзілуі мен жинақталуы бойынша нормативтік базасы бар.

      Жергілікті мәслихаттардың қалдықтардың пайда болу көлемі және оларды әкетуге арналған тарифтерді бекіту жөніндегі қолданыстағы шешімдері:

     

Қарағанды қаласы бойынша коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын бекіту туралы - Қарағанды қалалық мәслихатының 2017 жылғы 22 желтоқсандағы VI шақырылған ХХІ сессиясының № 249 шешімі.

     

Қарағанды қаласында қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, әкетуге, кәдеге жаратуға, қайта өңдеуге және көмуге арналған тарифтерді бекіту туралы. Қарағанды қалалық мәслихатының 2021 жылғы 7 сәуірдегі № 39 шешімі.

      Қарағанды облысының 2021-2025 жылдарға арналған даму жоспарын іске асыру жөніндегі іс - шаралар жоспары - (Қарағанды облысы әкімдігінің 06.01.2023 ж. №01/02 қаулысымен бекітілген) коммуналдық және медициналық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды қамтиды.

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі 2022-2024 жылдарға арналған іс – шаралар жоспары-Қарағанды облыстық мәслихатының 2021.12.9. №129 шешімі.

1.4 Соңғы үш жылдағы динамикада бөлінген қаражатты (жергілікті және республикалық бюджеттер, бюджеттен тыс) сипаттау және талдау.

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі 2022-2024 жылдарға арналған іс – шаралар жоспарына сәйкес-Қарағанды облыстық мәслихатының 9.12.2021 ж. №129 шешімі (25.04.2024 ж. №167 өзгерістермен). Қарағанды қаласының қалдықтарын басқару бойынша мынадай іс-шаралар және 1.8-кестеге сәйкес қаржыландыру жоспарлары көзделген. Қазыбек би атындағы аудан бойынша бөлінген қаражат 1.9-кестеде көрсетілген. Әлихан Бөкейхан атындағы аудан бойынша бөлінген қаражат 1.10-кестеде көрсетілген.

      1.8-кесте-Қарағанды облысының қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарында көзделген қалдықтарды басқару жөніндегі қаржыландыру жоспарлары бар іс-шаралар (мың теңге).

№ п/п

Іс-шараның атауы

Орындауға жауаптылар

Орындау мерзімі

2022

2023

2024

Қаржыландыру көзі

11

Қарағанды, Теміртау, Балқаш, Саран, Шахтинск, Абай қалаларында коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін (электрондық және электр жабдықтары, құрамында сынабы бар қалдықтар, батареялар, аккумуляторлар және өзге де қауіпті компоненттер) және контейнерлердің басқа да түрлерін жинауға арналған контейнерлер орнату

УЭИЖКХ, қала әкімдіктері

2022-2024

32 172

75 000

1 418 196

Облыстық бюджет

      1.9-кесте-Қазыбек би атындағы ауданның қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру іс-шаралары мен жоспарлары (мың теңге).

жыл

Іс-шара

Қаржыландыру көзі

Сомасы, мың теңге

2021

Контейнерлерді сатып алу

-

-

Контейнерлік алаңдарды жөндеу

-

-

Контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу

-

-

Рұқсат етілмеген полигондарды жою

Жергілікті бюджет

27 000

2022

Контейнерлерді сатып алу

-

-

Контейнерлік алаңдарды жөндеу

-

-

Контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу

Жергілікті бюджет

3 689,4

Рұқсат етілмеген полигондарды жою

Жергілікті бюджет

27 000

2023

Контейнерлерді сатып алу

Жергілікті бюджет

84 123

Контейнерлік алаңдарды жөндеу

-

-

Контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу

Жергілікті бюджет

53 557,8

Рұқсат етілмеген полигондарды жою

Жергілікті бюджет

50 000

2024

Контейнерлерді сатып алу

Облыстық бюджет

8 659

Контейнерлік алаңдарды жөндеу

Жергілікті бюджет

349 535

Ремонт контейнерных площадок и закуп контейнеров

Облыстық бюджет

308 929

Контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу

Жергілікті бюджет

36 000

Рұқсат етілмеген полигондарды жою

Жергілікті бюджет

50 000

      1.10-кесте-Әлихан Бөкейхан атындағы ауданның қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру іс-шаралары мен жоспарлары (мың теңге).

жыл

Іс-шара

Қаржыландыру көзі

Сомасы, мың теңге

Бюджеттік бағдарлама

2021

Контейнерлерді сатып алу

-

-

-

Контейнерлік алаңдарды жөндеу

-

-

-

Контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу

-

-

-

Рұқсат етілмеген полигондарды жою

Жергілікті бюджет

3 000

Халық қатысатын Бюджет

2022

Контейнерлерді сатып алу

-

-

-

Контейнерлік алаңдарды жөндеу

-

-

-

Контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу

-

-

-

Рұқсат етілмеген полигондарды жою

-

42 600

Елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету

2023

Контейнерлерді сатып алу

Жергілікті бюджет

-

-

Контейнерлік алаңдарды жөндеу

-

-

-

Контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу

Жергілікті бюджет

15 000

-

Рұқсат етілмеген полигондарды жою

-

50 000

Елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету

2024

Контейнерлерді сатып алу

-

260 000


Контейнерлік алаңдарды жөндеу

Облыстық бюджет

103 032

Елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету

Контейнерлік алаңдар астында жер учаскелерін ресімдеу

-

-

-

Рұқсат етілмеген полигондарды жою

Жергілікті бюджет

50 000

-

2. МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕР

2.1 Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері.

      Бұл бағдарламаның мақсаты-Коммуналдық қалдықтардан пайда болатын қоршаған ортаға жүктемені азайту, қалдықтардың пайда болу мөлшерін азайту, қайталама ресурстардың өндірілуін арттыру, коммуналдық қалдықтарды пайдалану тиімділігін арттыру және полигондарда депозиттелген қалдықтардың үлесін азайту және қалдықтарды депозитке салу мақсатында алып қоюға ұшыраған алаңдарды қалпына келтіру тәсілдерін ұсыну.

      Қалдықтарды басқару Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 19 бөлімімен регламенттеледі.

      Қалдықтарды басқару саласындағы негізгі қағидалар 328-бапта сипатталған:

      - иерархия принципі;

      - көзге жақындық принципі;

      - қалдықтарды өндірушінің жауапкершілік принципі;

      - қалдықтарды өндірушілердің кеңейтілген міндеттемелері.

      ҚР ЭК 329-бабына сәйкес иерархия қағидаты қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі мынадай шараларды білдіреді:

      1. Қалдықтардың пайда болуын болдырмау;

      2. Қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау;

      3. Қалдықтарды қайта өңдеу;

      4. Қалдықтарды кәдеге жарату;

      5. Қалдықтарды жою.

      Бағдарламаның мақсаты мен қалдықтар иерархиясының принциптеріне сүйене отырып бағдарламаның келесі міндеттері ұсынылады:

      – Тауарларды орау санын азайту, сату жүйелерін оңтайландыру, ұтымды тұтынуды насихаттау есебінен коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін азайту.

      – "Көзден" қалдықтарды сұрыптау, компоненттерді бөлек шығару.

      – Қайта Шикізатты қабылдау пункттерінің санын ұйымдастыру және ұлғайту және қабылданатын қалдықтардың атауларын ұлғайту, пункттер ұтқыр болуы мүмкін.

      – Контейнерлік алаңдар астындағы жер учаскелерін заңды ресімдеу.

      – Контейнерлік алаңдарды заңнама талаптарына, өңірдің климаттық ерекшеліктеріне сәйкес, сондай-ақ халықтың қажеттіліктерін ескере отырып ұйымдастыру (ҚР СТ 3780-2022 коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" және №ҚР ДСМ-331/2020ж СҚ талаптарына сәйкес ").

      – Контейнерлік алаңдардан қайта шикізат компоненттерін бөлек шығаруды ұйымдастыру.

      – Қолданыстағы тарифтерге сәйкес төлем жасай отырып, коммуналдық қалдықтарды ұйымдасқан түрде әкету бойынша жеке үй иелерімен шарттар жасасу.

      – Контейнерлік алаңдарды ұйымдастыру және жеке сектордан қалдықтарды үнемі шығару.

      – Пешпен жылытылатын аудандардан күл қожын бөлек жинау мен әкетуді ұйымдастыру.

      – Полигонға қабылдау кезінде қалдықтарды сұрыптау.

      – Полигонда немесе қоқыс сұрыптау желілерінде пайдалы компоненттерді барынша көбейту.

      – Қалдықтардың органикалық бөлігін биокомпосттау немесе биогаз алу немесе энергетикалық кәдеге жарату үшін пайдалану (техникалық-экономикалық есептеулер мен негіздемелерден кейін өндірілетін әдісті таңдау).

      – Халықтан және құрылыс компанияларынан құрылыс қалдықтарын жинау және пайдалану тетіктерін әзірлеу.

      – Полигондардың қажеттіліктері үшін ұсақтау қондырғыларын сатып алу.

      – Сұрыптау желілерін тікелей полигондарға орнату.

      – Сұрыпталмаған қалдықтарды термиялық/микротолқынды өңдеу технологиясын таңдау бойынша жұмыс жүргізу.

      – Сұрыптауға жатпайтын қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату.

      – ҚР экологиялық және эпидемиологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес коммуналдық қалдықтардың қалдықтарын сақтау.

      – Пайдаланылған полигон карталарын және рұқсат етілмеген полигондарды қалпына келтіру.

      – Рұқсат етілмеген полигондарды қалпына келтіру туралы есепті еркін қол жетімді ету.

      – Үнемі рұқсат етілмеген полигондар пайда болатын учаскелерді камералар арқылы бақылау желісін ұйымдастыру.

      – Экологиялық заңнаманың талаптарын ескере отырып, Қарағанды қаласы үшін жаңа ҚТҚ полигонын салу мүмкіндіктерін қарастыру, сондай-ақ осы жобаны іске асыруды бастау (жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеу және материалдық шығындарды есептеу).

2.2 Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары неғұрлым тиімді және экономикалық негізделген әдістермен.

      Коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту жөніндегі міндетке халықтың экологиялық жауапкершілігі мен қаржылық сауаттылығын арттыру деңгейінде ғана қол жеткізуге болады. Яғни, бұл мақсатқа сату құрылымын өзгерту арқылы қол жеткізуге болады (орау материалдары санының едәуір қысқаруын, айналым ыдыстарын енгізуді, салмақ тауарларын сату құрылымының өзгеруін және т.б. қоса алғанда) және өздігінен сатып алу минимумға дейін азайған кезде халықтың экологиялық жауапкершілігін арттыру және халық қалдықтарды азайтуға ұмтылады. Бұған экология және жаратылыстану сабақтарында, сондай-ақ қаржылық сауаттылық пен еңбекті арттыру сабақтарында оқушыларды оқыту бағдарламаларын енгізу арқылы қол жеткізуге болады. Сондай-ақ, халық арасында қалдықтардың пайда болуын және саналы тұтынуды азайтудың экологиялық насихатын арттыру қажет. Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексіне (2021 жылғы 2 қаңтар № 400-VI) 191-бап 1-тармақ сәйкес "Экологиялық мәдениет деп адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынастардың сипатын, адамның табиғи ортаны сақтау мен дамыту жөніндегі қызметке қосылу шамасы мен тәсілін білдіретін және айқындайтын білімнің, дағдылар мен құндылыққа бағдарлану жүйесі түсініледі", 3-тармаққа сәйкес "Экологиялық мәдениет негіздерін дарыту отбасылық тәрбиеге, білім беру ұйымдарындағы тәрбиеге (ағартуға), корпоративтік мәдениетке байланысты қоғамдық қатынастардың, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық жүйесі жағдайындағы қоғамдық қатынастардың негіз қалаушы міндеттерінің бірі болып табылады". ҚР ЭК-нің 192-бабында экологиялық білім берудің мақсаты, субъектілері мен объектілері айқындалған, оған білім беру ұйымдары, атап айтқанда, сондай-ақ "тұрақты даму қағидаттарына негізделген әрбір адамның белсенді өмірлік ұстанымын қалыптастыру және тұтастай алғанда қоғамда экологиялық мәдениетті арттыру" кіреді.

      Халықтан қайталама шикізатты қабылдаудың қосымша пункттерін (немесе қайталама шикізатты қабылдауға арналған арнайы контейнерлерді) құру және қалдықтарды қабылдау көлемін ұлғайту облыс тұрғындары түзетін қалдықтар санын қысқартуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, бұл оның ластануына байланысты қайталама шикізатты жоюды азайтады. Пункттер қайта өңдеуге жарамды қалдықтардың барынша ықтимал атауын қабылдауы тиіс.

      "Білім көзінде" қалдықтарды сұрыптау міндетіне қол жеткізу үшін коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды енгізу қажет. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес (Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің м. а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 – "техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып, міндетті түрде бөлек жинауға жататын қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарды бекіту туралы" бұйрығы", сондай-ақ М. А. бұйрығы Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 28 желтоқсандағы № 508 – "коммуналдық қалдықтарды басқару қағидаларын бекіту туралы") коммуналдық қалдықтарды кемінде 2 фракцияға – "құрғақ" және "дымқыл" бөлуге арналған контейнерлердің контейнерлік алаңдарын жайластыру, сондай-ақ 1-сыныпты қалдықтарды жинауға арналған контейнер орнату мүмкіндігін көздеу қажет (батареялар, құрамында сынап бар аспаптар және т.б.), сондай-ақ ірі габаритті қалдықтарды жинауға арналған контейнерлер. Қалдықтарды бөлек жинау бойынша халықпен түсіндіру және ақпараттық жұмысты ұйымдастыру қажет. Контейнерлік алаңдар ҚР СТ 3780-2022 "коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" сәйкес жабдықталуы тиіс.

      Жеке сектор белгілі бір аумақты қамти отырып (10 гектарға кемінде 1 алаң), сондай-ақ ыңғайлы логистикалық шешімдермен шарттар (Жалпы шарттарда) және контейнерлік алаңдар ұйымдарын жасасу жолымен коммуналдық қалдықтарды ұйымдасқан түрде әкетумен қамтылуға тиіс.

      Коммуналдық қалдықтар полигондары, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес, қалдықтардың пайдалы компоненттері алынғанға дейін қосымша сұрыптау кешендерімен, шредерлермен және ұсақтау қондырғыларымен жарақтандырылуы, кейіннен оларды пайдалануы немесе қайталама шикізатты мүдделі өндірушілерге беруі тиіс. Полигон иелері полигондарды газсыздандыру және қоқыс газын (биогаз) алу жолымен атмосфераға шығарындыларды азайтуды қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдауы тиіс.

      Органикалық қалдықтар (оның ішінде тамақ қалдықтары) компост жасауға немесе биогазды алуға бағытталуы керек. Жеткілікті техникалық-экономикалық негіздемемен және қолда бар техникалық мүмкіндіктермен органикалық, сондай-ақ сұрыптау мүмкін емес қалдықтарды энергетикалық кәдеге жарату мүмкін.

      Полигонның қажеттіліктері үшін алдын ала өңдеуден (ұсақтаудан) кейін инертті қалдықтарды (құрылыс қалдықтары, фаянс, керамика және басқалар) пайдалану.

      Егер қалдықтардың қалдықтарын энергетикалық кәдеге жарату көзделмесе, ол ҚР экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес ҚТҚ полигонына орналастырылуы (депозитке салынуы) тиіс (№КР ДСМ-331/2020ж. СҚ қоса алғанда).

      Толтырылған полигон карталары әзірленген рекультивация жобаларына сәйкес рекультивацияға ұшырауы тиіс.

      Пайда болған коммуналдық қалдықтардың рұқсат етілмеген полигондарын жедел бақылау үшін полигондардың қоғамдық мониторингін, сондай-ақ қолданыстағы бейнебақылау камераларын бақылауды ұйымдастыру қажет. Қарағанды облысының даму жоспарына сәйкес (Қарағанды облыстық мәслихатының 2022 жылғы 8 желтоқсандағы ХХІ сессиясының № 275 шешімімен бекітілген), 2025 жылғы желтоқсанға қарай Қарағанды қаласында бейнебақылау жүйесімен "кілем" жабыны қамтамасыз етілуі тиіс.

2.3 Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері.

      Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттеріне сүйене отырып, бағдарламаның мынадай нысаналы көрсеткіштерін белгілеу ұсынылады.

№пп

Көрсеткіштің атауы

Бірлік.

Жоспарлы кезең

Мысырдан шығу. мағынасы

2025

2026

2027

2028

2029

1

Қарағанды қаласында қайталама шикізатты қабылдаудың қосымша пункттерін ұйымдастыру

дана

37*

39

40

41

42

43

2

Жергілікті және өңірлік БАҚ пен әлеуметтік желілерде қалдықтардың түзілуін азайту мақсатында ақылға қонымды тұтынудың маңыздылығы туралы ақпараттық хабарламалар

қала тұрғындарын қамту %

0

15

25

35

45

55

3

Оқушылар үшін ресурстарды тұрмыстық деңгейде үнемдеудің маңыздылығы туралы іс-шаралар әзірлеу және өткізу

мектеп жасындағы балаларды қамту %

0

35

45

55

65

75

4

Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда контейнерлік алаңдар астында жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу

дана

67

117

167

217

267

304

5

Қазыбек би атындағы ауданда контейнерлік алаңдар астында жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу

дана

137

237

337

437

537

595

6

Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда контейнерлік алаңдарды жайластыру

дана

0

50

100

150

200

304

7

Қазыбек би атындағы ауданда контейнерлік алаңдарды жайластыру

дана

0

50

100

250

350

450

8

Биокомпосттау немесе биогазға қайта өңдеу немесе энергетикалық кәдеге жарату арқылы ҚТҚ полигондарында органикалық және тамақ қалдықтарын кәдеге жарату

органикалық және тамақ қалдықтарының жалпы көлемінің %

0

0**

2

7

10

15

9

Коммуналдық қалдықтардың және олардың құрамдас бөліктерінің стихиялық үйінділерін табу және жою

табылған %

99

100

100

100

100

100

10

Пайдалану және қайта өңдеуге беру есебінен қалдықтарды сақтауды (ҚТҚ полигондарында көмуді) азайту

қалдықтардың барлық түскен көлемінен % депозитке салу

32,8***

32

31,5

31

30,5

30

11

Қарағанды қаласының тұрғындарын коммуналдық қалдықтарды ұйымдастырылған, тұрақты әкетумен қамтамасыз ету

%

85

86,7

88,4

90,2

92

95

12

Қаланың барлық аудандары туралы қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерді (құрамында сынабы бар шамдар мен аспаптар мен батареялар) орнату

дана

0

10

20

30

40

50

13

Қала шегінде тұрғындардың демалыс орындарынан контейнерлік алаңдарды және коммуналдық қалдықтарды шығаруды ұйымдастыру

%

0

20

40

60

80

100

      Кестеде күнтізбелік жылдың соңындағы қорытынды мәндер көрсетілген(өсу мәндерімен)

      * - қайталама шикізат фракцияларының кез келгенін (немесе бірнеше фракциялар кешенінде) қабылдау пункттері бойынша бастапқы мән.

      ** - іске асырудың бірінші жылында алдын ала жұмыс (зерттеулер жүргізу, жабдықтар сатып алу және құжаттарды ресімдеу) көзделгендіктен, көрсеткішке қол жеткізу 0-ге қабылданады.

      *** - полигондарда шығарылған және сақталған қалдықтардың саны бойынша 3 жылдағы орташа мәні

3. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ЖОЛДАРЫ

      Облыс орталығындағы (Қарағанды қ.) қабылдау пункттері қаланың әртүрлі аудандарында таратылуы тиіс. Қабылдау пункттерінің жұмысы туралы мәліметтер Қаланың анықтамалық жүйелерінде қолжетімді болуы тиіс.

      Экологиялық ағарту және насихаттау мақсаттарына қол жеткізу үшін ресурстарды үнемдеу және "саналы тұтыну" қажеттілігін, қосымша қаптамадан бас тартуды және ұзақ мерзімді сапалы тауарлардың пайдасына таңдауды қамтитын әлеуметтік бағыттағы бейнесюжеттер дайындау қажет. Бұл роликтерді негізгі хабар тарату арасында аймақтық және жергілікті телеарналарға орналастыру қажет.

      Халықтан қайталама шикізатты қабылдау пункттері туралы ақпарат Қаланың ақпараттық экрандарында, сондай-ақ мемлекеттік органдардың ақпараттық стендтерінде және мемлекеттік қызметтер көрсету орталықтарында (ХҚКО), қоғамдық көлікте қолжетімді болуға тиіс.

      Қосымша қалдықтардың пайда болуына жол бермеуді, сұрыптауды, сондай-ақ қоқысты таратуға жол бермеуді "ақылға қонымды тұтынуды" насихаттау міндетті түрде қосымша және мектептен тыс білім беру бағдарламасына енгізілуі тиіс. Осы тақырып бойынша іс шаралар облыстың білім беру мекемелерінде тұрақты негізде ұйымдастырылуы тиіс. Осылайша, Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің (2021 жылғы 2 қаңтар № 400-VI), атап айтқанда 12-бөлімнің – экологиялық мәдениет, білім және ағарту талаптарын қамтамасыз ету қажет.

      Коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес жүргізілуі тиіс және кемінде 2 фракцияға – "құрғақ" және "дымқыл"сұрыптауды қамтуы тиіс. Келесі кезеңде сұрыптауға ең жақсы қол жеткізу үшін "сұрыпталмаған" қалдықтарға арналған контейнерлерді, сондай-ақ қауіптілігі 1-сыныпты қалдықтарды (шамдар, батареялар), көшелерді жинауға арналған қоқыс контейнерін және ірі көлемді қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді орнатқан жөн.

      Контейнерлік алаңдардың жобалары халық үшін қол жетімділікті және қалдықтарды шығаруға арналған арнайы техниканың ерекшеліктерін ескере отырып, тиеу жұмыстарын жүргізудің ыңғайлылығын ескеруі тиіс (Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м. а. 2021 жылғы 28 желтоқсандағы №508 бұйрығына және Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің м. а. 2021 жылғы 2 желтоқсандағы № 482 бұйрығына сәйкес). Сонымен қатар, бір контейнер алаңын әртүрлі құрамдас қалдықтарды шығаратын әртүрлі кәсіпорындар пайдалана алады. Бұл жағдайда алаңның және оған тікелей іргелес аумақтың санитарлық жағдайына контейнерлер орнатқан барлық кәсіпорындар жауапты болуы керек.

      Көппәтерлі тұрғын үй секторындағы коммуналдық қалдықтарды жинау және уақытша сақтау алаңында контейнерлердің мынадай түрлері белгіленуі тиіс:

      Азық-түлік және органикалық қалдықтарды жинауға арналған "дымқыл" қалдықтар фракциясына арналған контейнерлер.

      "Құрғақ" фракцияға арналған контейнерлер-коммуналдық қалдықтардың, картонның, қағаздың, әйнектің және әйнектің, металдардың және осы құрамдас бөліктерден араласқан Күрделі бұйымдардың ластанбаған пластикалық құрамдас бөліктері. Сондай-ақ тоқыма. Қайта өңдеу түрлері бойынша (пластик, макулатура/картон, металл) бөлуге болады.

      Кем дегенде әрбір шағын ауданда қауіпті қалдықтарды – батареяларды, энергия үнемдейтін шамдарды, жабдық қалдықтарын жинауға арналған контейнер болуы тиіс. Және үлкен қалдықтарға арналған контейнер. Мұндай контейнердің тұрғын алапта болуы туралы ақпарат халық үшін қолжетімді болуы тиіс. Сондай-ақ, ақпараттық блокта ескі телефондар мен тұрмыстық техниканы 1-сыныптағы қоқыс контейнеріне орналастыруға болмайтынын көрсету керек. Мұндай ақпарат контейнер деректерінің құнды компоненттері жоқ екенін көрсетуі керек.

      Жеке үйлердің иелерімен көп қабатты тұрғын үй секторынан (жалпы тариф бойынша немесе жылыту ерекшеліктерін ескере отырып сараланған) қоқыс шығару және осы қызмет түріне ақы төлеу туралы шарттар жасасу қажет. Жеке сектор үшін коммуналдық қалдықтарды жинауға арналған контейнерлік алаңдар жабдықталуы тиіс. Жеке сектор тұрғындары үшін контейнерлік алаңдарды жайластыру осы білім берушілерден қалдықтарды әкетуді жүзеге асыратын ұйым жұмысының ерекшеліктерін ескере отырып жүргізілуге тиіс. Жеке сектор тұрғындары үшін коммуналдық қалдықтарды жинау ыңғайлылығы.

      Көппәтерлі тұрғын үй секторы үшін контейнерлік алаңдарды жайластыру жөніндегі жобалар біріздендірілуі және қалдықтарды жинау және шығару жөніндегі кәсіпорындардың мүдделерін ескеруі, сондай-ақ коммуналдық қалдықтарды жинау жөніндегі санитариялық нормативтерге және "коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" ҚР СТ 3780-2022 талаптарына сәйкес келуі тиіс.

      Контейнерлік алаңдар астындағы жерлерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу және осы учаскелерді Қарағанды қаласының Бас жоспарына енгізу қажет.

      Қоқыс шығаратын компаниялар қайталама шикізатты бөлек әкетуге арналған техниканың бар екендігін құжаттандыруы тиіс. Бұл автокөлікте осы машинамен шығарылатын қалдықтардың түрлері туралы хабарлайтын арнайы таңбалау болуы тиіс.

      Қалдықтарды шығару үшін пайдаланылатын барлық техника экологиялық және санитарлық-эпидемиологиялық заңнама нормаларына сәйкес болуы тиіс (№ ҚРД СМ-331 / 2020ж СҚ). Қоқыс шығаратын компаниялармен келісімшарттар жасасу кезінде олар техниканың контейнерлік алаңдарда орнатылған контейнерлерге қызмет көрсетуге бейімделгені және GPS-трекерлермен, сонымен қатар трекерлердің деректерін жалпы бақылау жүйесіне беру жабдықталғандығы туралы құжаттарды ұсынуы керек ("Қазақстан Республикасының қоршаған ортасымен табиғи ресурстарының жай-күйі туралыҰлттық деректер банкі"). Бұдан басқа, облыстық және жергілікті бюджеттер қаражатынан Қарағанды қаласының қоқыс шығаратын компаниялары үшін қоқыс шығаратын техниканы сатып алуды субсидиялау/кредиттеу мүмкіндігін көздеу қажет.

      Полигонға түскен қалдықтар туралы онлайн форматта (мониторингтің автоматты жүйесі қағидаты бойынша) ақпарат жинау базасын құру туралы ұсыныс енгізу қажет.

      Сұрыптау ережелері ақпараттық роликтер мен плакаттарда түсіндіріліп, сипатталуы керек. Бұл ақпарат негізгі бағдарламалар арасында өңірлік және жергілікті телеарналарда жариялануы тиіс. Сондай-ақ жергілікті атқарушы органдардың, қоқыс шығаратын компаниялардың интернет-ресурстарында және әлеуметтік желілерде орналастырылып, мерзімді түрде жаңартылып отырылуы тиіс.

      Контейнерлік алаңдарда құрылыс және ірі габаритті қалдықтар үшін оларды манипуляторлармен және ірі габаритті техникамен әкету мүмкіндігі бар орын көзделуге тиіс(ҚР СТ 3780-2022 "коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар").

      Құрылыс компанияларын және коммерциялық ғимараттарды бұзумен және жөндеумен айналысатын компанияларды ғимаратты немесе кешенді пайдалануға қабылдау кезінде пайда болған құрылыс қалдықтарын мамандандырылған лицензияланған кәсіпорынға әкетуді растайтын құжаттар пакетін ұсынуды ұсыныс ретінде қарастыру.

      Стихиялық қоқыс үйінділерін анықтау үшін бейнебақылау камераларын және әлеуметтік тапсырыс арқылы қоғамдық мониторингті тарту.

      Стихиялық полигондарды жою кезінде есептер сайтта жарияланып, қарау және ескертулер енгізу үшін қол жетімді болуы керек. Рұқсат етілмеген полигонды жою туралы есепте қалдықтардың осы учаскеден қайда және қалай шығарылғандығы туралы толық ақпарат болуы керек.

      Қарағанды ҚТҚ полигондары жағдайында қолданыстағы технологиялардың қаншалықты қолданыла алатынын жылу немесе микротолқынды энергияны пайдалана отырып, сұрыпталмаған органикалық қалдықтарды пайдалану немесе кәдеге жарату мүмкіндігін зерттеу және ғылыми негіздеу қажет.

      Қолданыстағы коммуналдық қалдықтар полигондарының жұмыс істеуі мен дамуы қалдықтар денесінің ыдырау процесін және оның қоршаған ортаға әсерін бақылау үшін техникалық рекультивация кезеңдерімен, кейіннен газ мониторингі мен жер асты суларының мониторингін ұйымдастырумен полигонның пайдаланылған (толтырылған) карталарын рекультивациялауды қамтуы тиіс. Және биологиялық рекультивацияның келесі кезеңі.

      Полигондар салу және экологиялық жобалау жобалары үшін жергілікті мәслихаттың шешіміне сәйкес жобаны іске асыру көзделіп отырған аудан үшін қабылданған қалдықтардың пайда болу нормаларын қабылдау қажет.

      Қарағанды қаласының тұрғындарында пайда болатын ірі габаритті қалдықтарды басқару.

      ҚР СТ 3780-2022 3.1.1 тармағына сәйкес – Контейнерлік алаңдарда "жеке тұлғаларда (тұрғындарда) түзілетін құрылыс және ірі габаритті қалдықтар үшін жабыны мен қоршауы бар ауданы кемінде 12 м орын қамтамасыз етіледі".

      3.3-тармаққа сәйкес – "Жылжымайтын объектілерді салуды және (немесе) жөндеуді жүзеге асыратын заңды тұлғалар құрылыс және ірі габаритті қалдықтарды арнайы орындарға өз бетінше әкетуі немесе қоқыс шығаратын ұйымдармен шарт жасасуы қажет". Заңды тұлғалардың контейнерлік алаңдарда ірі көлемді және құрылыс қалдықтарын орналастыруы бұзушылық болып табылады.

      4.12-тармаққа сәйкес – Ірі габаритті және құрылыс қалдықтарын шығару қалдықтарды шығарушымен жасалған жария шарттары бар мамандандырылған кәсіпорын оларды орналастырған сәттен бастап үш тәуліктен аспайтын мерзімде жүзеге асырылады.

      Ірі габаритті қалдықтармен жұмыс істеу мамандандырылған ұйымға берілгеннен кейін осы кәсіпорынның мүмкіндіктері шеңберінде жүзеге асырылуы тиіс. Оның ішінде пайдалы компоненттерді алу арқылы қайталама ресурс ретінде пайдалану, энергетикалық кәдеге жарату немесе көму кіреді.

      Қарағанды қаласында коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі инфрақұрылымды одан әрі дамыту мақсатында заңнаманың талаптарына сәйкес келетін және қол еңбегінің ең аз қатысуымен қалдықтарды сұрыптау жөніндегі кешендерді қамтитын, сондай-ақ келіп түсетін қалдықтарды есепке алудың автоматты жүйелерімен, құрылыс және ірі габаритті әртүрлі типтегі ұсақтау-сұрыптау және азық-түлік пен органикалық қалдықтарды пайдалану қондырғыларымен жарақтандырылған ҚТҚ жаңа полигоны үшін техникалық-экономикалық негіздеме әзірлеу қажет. Жоба алды дайындықты 2025 жылы бастау қажет.

      ҚТҚ полигондарында және қалдықтарды қайта тиеу және сұрыптау алаңдарында төтенше жағдайлар туындаған кезде (атап айтқанда, қалдықтар денесі өртеніп кеткен жағдайда) іс-қимыл жоспарлары әзірленуге тиіс және төтенше жағдайларда іс-қимыл жөніндегі нұсқаулықтар персоналдың кіруінде орналастырылуға тиіс. Осы нұсқаулықпен танысу бастапқы өндірістік нұсқаулықта жүргізілуі керек.

      Өрт немесе басқа төтенше жағдай туындаған кездегі іс-қимыл жоспары ҚТҚ полигонының барлық персоналының іс-қимылының мынадай кезеңдерін қамтуға тиіс.

      Полигонда қалыптасқан жағдайды болжауды қысқа мерзімде жүргізуге және жою жөнінде негізделген шешім қабылдауға мүмкіндік беретін жергілікті хабарлау жүйесі жұмыс істеуі тиіс. ҚТҚ полигондарындағы құлақтандыру түрлері мыналарды қамтуы тиіс, бірақ олармен шектелмеуі тиіс: автоматты телефон байланысы, жедел диспетчерлік байланыс, автоматты өрт дабылы.

      Әрбір жұмыс орны төтенше жағдай туындаған жағдайда хабарлауға жататын лауазымды адамдардың тізімімен жинақталуға тиіс. Бұл төтенше жағдайларға ден қоюдың келісілген жоспарына сәйкес тікелей басшы, авариялық-құтқару қызметі, өрт сөндіру бөлімі, жедел жәрдем (қажет болған жағдайда) және басқа да жауапты тұлғалар. Беру кезінде ақпарат: төтенше жағдайдың туындау күнін, уақытын, орнын, себебін, зардап шеккендердің, оның ішінде қаза тапқандардың санын, төтенше жағдайдың сипаттамасы мен ауқымын, басқа салалардың жұмысына әсерін, тұрғын үй қорына келтірілген залалды, материалдық залалды, өз күштерімен күресу мүмкіндігін, төтенше жағдайды жоюдың болжамды мерзімдерін, қосымша күштер мен құралдарды қамтуға тиіс төтенше жағдай салдарын жою үшін қажетті, төтенше жағдай салдарын жою жөніндегі жұмыстардың қысқаша сипаттамасы.

      Әрекет ету жоспарын жасау кезінде төтенше жағдайды жою үшін іс-қимылдың толық тәртібін қамтуы тиіс.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

      Бағдарламаны қаржыландыру көздері ретінде әр түрлі деңгейдегі бюджеттер, оның ішінде ҚР Экологиялық кодексінің 29-бабына сәйкес тікелей шетелдік және отандық инвестициялар, өндірушілердің (импорттаушылардың) Кеңейтілген Міндеттемелерінің Операторы (388-баптың 1-тармағының 10) тармақшасына сәйкес кәдеге жарату төлемі түрінде оның банктік шотына өндірушілер мен импорттаушылардан түскен қаражаттан) болуы мүмкін ), Отандық, халықаралық қаржы экономикалық ұйымдардың немесе донор елдердің гранттары, екінші деңгейдегі банктердің кредиттері және басқалар, Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған дереккөздер.

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ МОНИТОРИНГІ

      ҚР Экология және табиғи ресурстар министрінің 18.05.2023 № 154 бұйрығының 3-тарауына сәйкес бағдарламаны іске асыру оны іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын орындау арқылы жүзеге асырылады. бағдарламаның іске асырылуын бақылауды жергілікті атқарушы органның бірінші басшысының орынбасары, Қарағанды қаласының екі ауданының әкімдері немесе коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға жауапты жетекшілік ететін бағыттар бойынша олардың орынбасарлары тұрақты негізде жүзеге асырады.

      Осы бағдарламамен бекітілген іс-шараларды іске асыру жөніндегі есепті іс-шараны іске асыруға жауапты әрбір мемлекеттік орган немесе кәсіпорын жергілікті атқарушы органдар көрсеткен мерзімдерде ұсынады. Кәсіпорындар мен ұйымдар ұсынатын деректердің дұрыстығы үшін бұл мекемелер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапкершілік жүктеледі.

      Жергілікті атқарушы орган халықты және жұртшылықты ақпараттандыру мақсатында өзінің интернет-ресурсында жарты жылда бір рет ағымдағы есепті жылдың 15 шілдесіне дейін және келесі жылдың 30 қаңтарына дейін жылдық бағдарламаны іске асыру туралы есептерді орналастырады. Есепте іске асырылған іс-шаралар, қол жеткізілген нәтижелер және оларды іске асыруға жұмсалған нақты қаржылық шығындар баяндалады. Сондай-ақ, іс-шаралардың орындалмау себептері немесе нәтижелердің болмауы. Қойылған міндеттерге қол жеткізу мүмкін болмаған жағдайда, жергілікті атқарушы орган жоспарланған іс-шараларды іске асырудың тиімділігін арттыруға немесе өзге де іс-шараларды айқындауға, анықталған проблемалық мәселелер бойынша шаралар қабылдауға бағытталған шаралар қабылдайды.

6. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ.

      Қарағанды қаласы үшін коммуналдық қалдықтарды басқарудың 2024-2028 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

№ п/п

Іс-шараның атауы

Аяқтау нысаны

Орындауға жауаптылар

Орындау мерзімі

Болжалды шығындар / қосымша көздер

Қаржыландыру көздері

Іс-шарадан күтілетін экологиялық әсер

2025

2026

2027

2028

2029

1. Қарағанды қаласында қайталама шикізатты қабылдаудың қосымша пункттерін ұйымдастыру

1.1

Қайта шикізатты қабылдаумен қамтылмаған аудандар үшін қайта шикізатты қабылдаудың қосымша пункттерін ұйымдастыру

Пайдалануға беру актісі

Халықтан қайта шикізат қабылдауды жүзеге асыратын кәсіпорындар

2025-2029

Жобаға сәйкес

Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

"Көзде" коммуналдық қалдықтар санын азайту

2. Жергілікті және өңірлік БАҚ-та және әлеуметтік желілерде қалдықтардың пайда болуын азайту мақсатында ақылға қонымды тұтынудың маңыздылығы туралы ақпараттық хабарламалар, бағдарламаны іске асыру бойынша халықты және жұртшылықты хабардар ету.

2.1

Ақпараттық материалдар пакетін әзірлеу және қалдықтарды бөлек жинау туралы БАҚ пен әлеуметтік желілерде орналастыру

Ақпараттық материалдар пакеті

Жергілікті атқарушы орган

2025

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

"Көзден" қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін дайындық жұмыстары

Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы (келісім бойынша)

2.2

Жергілікті атқарушы орган халықты және жұртшылықты ақпараттандыру мақсатында өзінің интернет-ресурсында Бағдарламаны іске асыру туралы есептерді орналастырады. Аралық, жарты жылда бір рет ағымдағы есепті жылдың 15 шілдесіне дейін және келесі жылдың 30 қаңтарына дейін жылдық. Жылдық есеп өткен жылдың қорытындысы бойынша қалыптастырылады.

Есеп

Жергілікті атқарушы орган

2025-2029

Қажет емес

Қажет емес

Бағдарламаны іске асыру бойынша халықты және жұртшылықты хабардар ету

3. Оқушылар үшін ресурстарды тұрмыстық деңгейде үнемдеудің маңыздылығы туралы іс-шаралар әзірлеу және өткізу

3.1

Оқушылар үшін қалдықтарды бөлек жинау және "ақылға қонымды тұтыну" туралы іс-шараларды әзірлеу және өткізу

Есеп

Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы (келісім бойынша), Қарағанды қаласының білім бөлімі, жергілікті атқарушы орган

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Қажет емес

Балаларға арналған ақпараттық жұмыс

4. Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда контейнерлік алаңдар астында жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу

4.1

Контейнерлік алаңдар астында жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу және оларды Әлихан Бөкейхан атындағы аудандағы Қаланың бас жоспарына енгізу

Құжаттар пакеті

Әлихан Бөкейхан атындағы аудан әкімдігі

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Контейнерлік алаң нысаналы мақсаты бар учаскеде орналасады және оны келісусіз ауыстыруға болмайды

5. Аудандағы контейнерлік алаңдар астында жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу. Қазыбек би

5.1

Контейнерлік алаңдар астында жерге құқық белгілейтін құжаттарды ресімдеу және оларды Қазыбек би атындағы аудандағы Қаланың бас жоспарына енгізу

Құжаттар пакеті

Қазыбек би атындағы аудан әкімдігі

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Контейнерлік алаң нысаналы мақсаты бар учаскеде орналасады және оны келісусіз ауыстыруға болмайды

6. Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда "коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" ҚР СТ 3780-2022 талаптарына сәйкес контейнерлік алаңдарды жайластыру

6.1

Әлихан Бөкейхан атындағы ауданда контейнерлік алаңдарды жөндеу және жайластыру (қатты жабынды жөндеу, қоршауды желден қорғайтын алаңға ауыстыру

ОЖА

Әлихан Бөкейхан атындағы аудан әкімдігі

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Қалдықтарды жер жамылғысынан уақытша сақтау аумағын оқшаулау және үрлеуден қорғау

6.2

Әлихан Бөкейхан атындағы ауданның контейнерлік алаңдарында әкетуге қойылатын заңнамаға және техникалық талаптарға сәйкес " құрғақ "/"дымқыл"фракцияларында бөлек жинауға арналған контейнерлерді сатып алу, таңбалау және орнату

ОЖА

Әлихан Бөкейхан атындағы аудан әкімдігі

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Заңнама талаптарын орындау, қоқысты бөлек жинауды қамтамасыз ету

6.3

Қаланың контейнерлік алаңдарында ірі габаритті қалдықтарға арналған орындарды жайластыру

ОЖА

Әлихан Бөкейхан атындағы аудан әкімдігі

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Ірі габаритті қалдықтарды ұйымдастырылмаған сақтау мөлшерін азайту

7. Қазыбек би атындағы ауданда ҚР СТ 3780-2022 "коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ұйымдастыру үшін контейнерлерді орналастыру алаңдарына қойылатын жалпы талаптар" талаптарына сәйкес контейнерлік алаңдарды жайластыру

7.1

Қазыбек би атындағы ауданда контейнерлік алаңдарды жөндеу және жайластыру (қатты жабынды жөндеу, қоршауды желден қорғайтын алаңға ауыстыру)

ОЖА

Қазыбек би атындағы аудан әкімдігі

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Қалдықтарды жер жамылғысынан уақытша сақтау аумағын оқшаулау және үрлеуден қорғау

7.2

Қазыбек би атындағы ауданның контейнерлік алаңдарында әкетуге қойылатын заңнамаға және техникалық талаптарға сәйкес " құрғақ "/"дымқыл"фракцияларында бөлек жинауға арналған контейнерлерді сатып алу, таңбалау және орнату

ОЖА

Қазыбек би атындағы аудан әкімдігі

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Заңнама талаптарын орындау, қоқысты бөлек жинауды қамтамасыз ету

7.3

Қаланың контейнерлік алаңдарында ірі габаритті қалдықтарға арналған орындарды жайластыру

ОЖА

Қазыбек би атындағы аудан әкімдігі

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес заявке

Жергілікті бюджет

Ірі габаритті қалдықтарды ұйымдастырылмаған сақтау мөлшерін азайту

8. Биокомпосттау немесе биогазға қайта өңдеу немесе энергетикалық кәдеге жарату арқылы ҚТҚ полигондарында органикалық және тамақ қалдықтарын кәдеге жарату

8.1

ҒЗЖ жүргізу және сұрыпталмаған органикалық қалдықтарды кәдеге жарату әдісін таңдау

Әдістемелік ұсынымдар

Полигон иелері, экология департаменті (келісім бойынша)

2025-2029

Шартқа сәйкес

Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

Сұрыпталмаған органикалық қалдықтарды жою әдісін таңдау

8.2

Полигондарда тамақ қалдықтарына арналған компост/биогаз/инсинераторлық (ҒЗЖ нәтижелері бойынша) қондырғылар салу

Пайдалануға қабылдау актісі

Полигон иелері

2025-2029

Жобалау-сметалық құжаттамаға сәйкес

Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

Азық-түлік және сұрыпталмаған қалдықтарды орналастыруды азайту

8.3

ҚТҚ полигонындағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою жоспарын (қалдықтардың өртенуі) және осындай жағдайлар туындаған кезде әрекет ету жөніндегі жоспарды әзірлеу және келісу

Төтенше жағдайлардың алдын алу және әрекет етудің бекітілген жоспары

Полигон иелері, Экология департаменті (келісім бойынша)
Төтенше жағдайлар департаменті (келісім бойынша)

2025

Қажет етілмейді

Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

Нақты және келісілген іс қимыл жоспары өртті тез жоюға және зиянды азайтуға көмектеседі

9. Коммуналдық қалдықтардың және олардың құрамдас бөліктерінің стихиялық үйінділерін табу және жою

9.1

Ғарыштық мониторинг деректері бойынша анықталған стихиялық қоқыстарды жою

ОЖА

Жергілікті атқарушы орган

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Стихиялық полигондарды жою

Экология департаменті (келісім бойынша)

9.2

Размещение отчетов об уничтожении свалок в общем доступе к сайтам и общественности города с Фото-и видеоматериалами и возможностью комментирования

Есепті жариялау

Жергілікті атқарушы орган, Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы (келісім бойынша)

2025-2029

-

-

-

-

-

Қажет емес

Рұқсат етілмеген полигондарды жою төңірегіндегі әлеуметтік шиеленісті азайту

Экология департаменті (келісім бойынша)

10. Пайдалану және қайта өңдеуге беру есебінен қалдықтарды сақтауды (ҚТҚ полигондарында көмуді) азайту

10.1

Коммуналдық қалдықтардың бөлек жиналған фракцияларын контейнерлік алаңдардан тікелей әкету үшін қоқыс шығаратын компаниялардың қолда бар техникасын сатып алу немесе қайта жарақтандыру, GPS-трекерлер орнату

ОЖА

Қоқыс шығаратын компаниялар

2025-2029

Жобаға сәйкес

Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

Қайта өңдеуге жарамды қалдықтардың бөлек жиналған фракцияларын араластырмаңыз

10.2

Шыны тұғырды қайта өңдеуді ұйымдастыру үшін кәсіпкерлерді тарту, әйнекті (коммуналдық қалдықтардың компоненті ретінде) қайта өңдеу желісін ұйымдастыру

Шарт

Жергілікті атқарушы орган

2025-2026

-

-

-

-

-

Қажет емес

Қайта өңделетін заттарды пайдалану

10.3

Резеңке-техникалық бұйымдар мен шиналардың қалдықтарын қайта өңдеуді ұйымдастыру үшін кәсіпкерлерді тарту, қайта өңдеу желісін ұйымдастыру.

Шарт

Жергілікті атқарушы орган

2025-2026

-

-

-

-

-

Қажет емес

Қайта өңделетін заттарды пайдалану

10.4

ҚТҚ полигондарына құрылыс қалдықтары үшін ұсақтау қондырғыларын сатып алу

ОЖА

Полигон иесі

2025-2026

Сметаға сәйкес

Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

Құрылыс қалдықтарын қайта өңдеу

10.5

Қаланың ҚТҚ полигондарында қалдықтардан пайдалы компоненттерді алу үшін сұрыптау желісін орнату (немесе қуатын арттыру)

ОЖА

Полигон иесі

2025-2029

Жобаға сәйкес

Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

Полигондарда пайдалы компоненттерді толық өндіру

10.6

Биогаздың практикалық шығуына және оны кәдеге жаратудың техникалық мүмкіндіктеріне сүйене отырып, полигонды газсыздандыру туралы мәселені зерделеу (ҒЗЖ жүргізу)

Есеп

Полигон иелері

2025-2029






Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

Эмиссияларды азайту, газсыздандырудан биогазды пайдалану

10.7

АВТО салмақтар бойынша депозитке салу үшін ҚТҚ полигондарына түсетін қалдықтар көлемінің онлайн базасын құру туралы ұсыныс енгізу

Депозитке салынған қалдықтардың Онлайн базасы

Экология департаменті (келісім бойынша)

2025-2026

-

-

-

-

-

Қажет емес

Полигондарда сақталған қалдықтардың көлемі туралы сенімді ақпарат.

10.8

Коммуналдық қалдықтармен және қайта шикізатпен жұмыс істеу жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын барлық кәсіпорындар бойынша қадағалау органдарына есептілікті толық тапсыруды қамтамасыз ету

Есептер, мәліметтер жиынтығы

Экология департаменті (келісім бойынша) табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы (келісім бойынша)

2025-2029

-

-

-

-

-

Қажет емес

Жиналған қайта өңделген шикізат пен тасымалданған қалдықтардың көлемі туралы сенімді ақпарат

11. Қарағанды қаласының тұрғындарын коммуналдық қалдықтарды ұйымдастырылған, тұрақты әкетумен қамтамасыз ету

11.1

Жеке үй иелерімен қалдықтарды әкетуге түсіндіру жұмыстарын жүргізу және шарттар жасасу

Шарттар

Қоқыс шығаратын компаниялар, жергілікті атқарушы орган

2025-2029






Кәсіпорындардың меншікті қаражаты

Қалдықтарды ұйымдасқан және тұрақты әкетумен жеке секторды қамту

11.2

Коммуналдық қалдықтарды тұрақты әкететін жеке секторда контейнерлер орнату

Пайдалануға қабылдау актісі

Қоқыс шығаратын компаниялар, аудан әкімдіктері

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Қалдықтарды ұйымдасқан және тұрақты әкетумен жеке секторды қамту

11.3

Қоқыс шығаратын компанияларға олар қызмет көрсететін учаскелер аумағындағы тұрғындардың саны туралы ақпаратты жинау және беру (талап ету бойынша)

Халық саны туралы мәліметтер базасы

Жергілікті атқарушы орган, полиция департаменті (келісім бойынша), "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы "

2025-2029

-

-

-

-

-

Қажет емес

Қоқысты шығару үшін әділ және тиімді төлем

12. Қаланың барлық аудандары туралы қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерді (құрамында сынабы бар шамдар мен аспаптар мен батареялар) орнату

12.1

Қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерді сатып алу және орнату

ОЖА

Аудан әкімдіктері

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Қауіпті қалдықтарды ҚТҚ қалған фракцияларымен араластыруды болдырмау

12.2

Қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерге қызмет көрсетуге лицензиясы бар кәсіпорындармен шарт жасасу

Шарт

Аудан әкімдіктері

2025-2029

Бюджеттік өтінімге сәйкес

Жергілікті бюджет

Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктерін уақтылы шығару және кәдеге жарату

13. Қала шегінде тұрғындардың демалыс орындарынан контейнерлік алаңдарды және коммуналдық қалдықтарды шығаруды ұйымдастыру

13.1

Халықтың демалатын орындарында контейнерлік алаңдарды жайластыру және контейнерлер орнату, қалдықтарды әкетуге қоқыс шығаратын ұйымдармен шарт жасасу

ОЖА

Аудан әкімдіктері

2025-2029

Сметаға сәйкес

Жергілікті бюджет

Халықтың демалыс орындарынан қалдықтарды шығаруды ұйымдастыру рұқсат етілмеген қоқыс үйінділерінің санын азайтады және демалыс орындарының санитарлық жағдайын жақсартады

      БАҚ – бұқаралық ақпарат құралдары

      ҚТҚ – қатты тұрмыстық қалдықтар

      ОЖА – орындалған жұмыстар актісі

  Қосымша 1

2025 жылға арналған іс-шаралардың толық жоспары

№пп

Іс-шара атауы

Орындауға жауаптылар

Есеп берудің соңғы мерзімі

Іс-шара мақсаты

1

Қайталама шикізатты қабылдау пунктін ұйымдастыру үшін 2 учаскені таңдау

Аудан әкімдігі

25 маусым

Қайталама шикізатты қабылдау пунктін ұйымдастыру

2

Мүдделі мамандандырылған ұйымдарға қайталама шикізатты қабылдау пунктін ұйымдастыру жөнінде ұсыныстар жіберу

Аудан әкімдігі

25 маусым

3

Мүдделілік жағдайында қайталама шикізатты қабылдау пунктін ұйымдастыру

Предприятия, осуществляющие прием вторсырья у населения

25 желтоқсан

4

Қалдықтарды бөлек жинау және осындай жинау ережелері туралы ақпараттық материалдар пакетін әзірлеу

Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы (ТРБ) (келісім бойынша)

25 қыркүйек

Қалдықтарды бөлек жинау туралы халықты хабардар ету

5

Бұқаралық ақпарат құралдарында, интернет-пабликтерде, хабарландыру тақталарында, қоғамдық көлікте ақпарат тарату

ТРБ (келісім бойынша), аудандар әкімдіктері

25 желтоқсан

6

Қарағанды қаласының білім бөліміне ресурстарды үнемдеу және қалдықтарды бөлек жинау туралы іс-шараларды өткізу қажеттілігі туралы ақпарат жолдау

ТРБ (келісім бойынша)

25 сәуір

Оқушыларға арналған оқу іс-шараларын әзірлеу

7

Ресурстарды үнемдеу және қалдықтарды бөлек жинау туралы іс-шараларды өткізу үшін мектептердің тізімін ұсыну

Қарағанды қ. Білім басқармасы

25 мамыр

8

Ресурстарды үнемдеу және қалдықтарды бөлек жинау, мектептер мен білім беру мекемелері деңгейінде іс-шаралар әзірлеу және өткізу

Қарағанды қ. Білім басқармасы

25 желтоқсан

9

Ресурстарды үнемдеуге және қалдықтарды бөлек жинауға бағытталған мектептен тыс іс-шаралар мен акцияларды ұйымдастыру және өткізу

ТРБ (келісім бойынша), аудандар әкімдіктері

25 қыркүйек

10

Ресурстарды үнемдеу және қалдықтарды бөлек жинау туралы тақырып бойынша үлестірме материалдарды дайындау және тарату

ТРБ (келісім бойынша)

25 желтоқсан

11

Контейнерлік алаңдар астындағы жерді ресімдеу үшін құжаттар топтамасын дайындау

Аудандар әкімдіктері

25 желтоқсан

Нысаналы мақсаты бар жерді заңды ресімдеу

12

Қаланың бас жоспарына контейнерлік алаңдар астындағы жер учаскелерін енгізу

Аудандар әкімдіктері

25 желтоқсан

13

Қаланың контейнерлік алаңдарына жөндеу және абаттандыру жүргізу

Аудандар әкімдіктері

25 желтоқсан

Контейнерлік алаңдардың экологиялық және санитарлық талаптарға сәйкестігін қамтамасыз ету

14

Алаңдардың контейнерлік паркін жаңарту/толықтыру

ТРБ (келісім бойынша), аудандар әкімдіктері, қала әкімдігі

25 желтоқсан

15

Контейнерлерді таңбалау. Келесі мәліметтер көрсетілу қажет - жиналған фракция (ірі және түсті), контейнер иесі, қоқыс шығаратын ұйым (ҚШҰ), ҚШҰ телефоны

Аудандар әкімдіктері, ҚШҰ

25 желтоқсан

16

Контейнерлік алаңдарда ірі габаритті қалдықтарды жинауға арналған алаң салу (жайластыру)

Аудандар әкімдіктері

25 желтоқсан

17

Ірі габаритті қалдықтарды әкетуге жария шарт жасасу

Қала әкімдігі, ҚШҰ

25 желтоқсан

18

Қала полигондарында органикалық және тамақ қалдықтарын кәдеге жарату әдісіне зерттеулер жүргізу немесе басқа негіздеме келтіру

Полигон иелері

25 маусым

Тамақ қалдықтарын жою әдісін таңдау

19

Жобаларды әзірлеу және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу

Полигон иелері, облыс экология департаменті (келісім бойынша)

25 желтоқсан

20

ҚТҚ көму полигондарында төтенше жағдайларға (өрттерге) ден қою және оларды жою жоспарын әзірлеу

Полигон иелері

25 мамыр

Авариялардың алдын алу және жою

21

ҚТҚ полигонындағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою жоспарын келісу

Экология департаменті (келісім бойынша), Төтенше жағдайлар департаменті (келісім бойынша), жергілікті атқарушы орган

25 маусым

22

Ғарыштық мониторинг, тікелей бақылау, патрульдеу және қоғамдық мониторинг деректері бойынша коммуналдық қалдықтардың стихиялық үйінділерін анықтау

Жергілікті атқарушы орган, Экология департаменті (келісім бойынша)

25 желтоқсан

Стихиялық полигондарды жою

23

Полигонды жою жөніндегі іс-шараларды жүргізу үшін сот және заңнамалық талаптарды орындау

Экология департаменті, жергілікті атқарушы орган

25 желтоқсан

24

Қалдықтарды жинауға немесе көмуге арналған арнайы белгіленген орындардан тыс (стихиялық қоқыс үйіндісінде) мамандандырылған ұйымдарға жинау, тасымалдау және беру

Жергілікті атқарушы орган, Экология департаменті (келісім бойынша)

25 желтоқсан

25

Қалдықтар шығарылған ұйымның атауын көрсете отырып, жойылған қоқыс үйіндісі туралы есепті жасау және орналастыру

Жергілікті атқарушы орган, Экология департаменті

25 желтоқсан

26

Қалдықтардың бөлек жиналған фракцияларын шығару үшін техниканы сатып алу немесе қайта жарақтандыру

Қшұ

25 желтоқсан

Қалдықтарды бөлек жинауды қамтамасыз ету

27

GPS-трекерлермен жарақтандыру

Қшұ

25 желтоқсан

28

Трекингтік мәліметтерді Қазақстан Республикасының қоршаған ортасы мен табиғи ресурстарының жай-күйі туралыұлттық деректер банкіне беру

Қшұ

25 желтоқсан

29

Полигонның авто салмақтарынан деректерді онлайн деректер базасына беруді ұйымдастыру

Полигон иесі, Экология департаменті (келісім бойынша)

25 желтоқсан

Сандық деректерді жинау

30

Шыны және резеңке қалдықтарын қайта өңдеуді ұйымдастыруға мүдделі кәсіпорындардың тізімін анықтау

ТРБ (келісім бойынша)

25 желтоқсан

Қалдықтар фракцияларын қайта өңдеу саласына инвесторларды тарту

31

Жергілікті деңгейде шыны, резеңке қалдықтары және ҚТҚ-ның басқа да құрамдас бөліктерінің қалдықтарын қайта өңдеуді қолдау және көтермелеу жөніндегі шараларды әзірлеу

Жергілікті атқарушы орган

25 желтоқсан

32

Мүдделі кәсіпорындарды әзірленген шаралар туралы хабардар ету

Жергілікті атқарушы орган

25 желтоқсан

33

ҚТҚ полигондарында құрылыс қалдықтарын уақытша сақтау және оларды қайта өңдеу (ұсақтау және пайдалы компоненттерді алу) алаңдарының жобаларын әзірлеу

Полигон иесі

25 шілде

Құрылыс қалдықтарын пайдалану

34

Жобаларды келісу

Полигон иесі

25 желтоқсан

35

Қаланың жеке секторында коммуналдық қалдықтарды ұйымдасқан түрде шығару үшін контейнерлік алаңдар салынатын учаскелерін таңдау

Аудандар әкімдіктері, ҚШҰ

25 желтоқсан

Жеке секторды қамту

36

Жеке сектор аудандарын қалдықтарды бөлек жинауға арналған контейнерлермен жайластыруды ұйымдастыру

Аудандар әкімдіктері ҚШҰ

25 желтоқсан

37

Контейнерлерді таңбалау. Келесі мәліметтер көрсетілу қажет - жиналған фракция (ірі және түсті), контейнер иесі, қоқыс шығаратын ұйым (ҚШҰ), ҚШҰ телефоны

Аудандар әкімдіктері ҚШҰ

25 желтоқсан

38

Дербес деректерді берусіз (талап бойынша) ҚШҰ үшін халықты тіркеу туралы мәліметтерге қол жеткізуді ұсыну

Жергілікті атқарушы орган, Полиция департаменті (келісім бойынша), "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы

25 желтоқсан


39

Бақылау камералары бойынша онлайн форматта контейнердің жай-күйін қадағалауды қамтамасыз ете отырып, коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдас бөліктеріне арналған контейнерлерді орнату орындарын айқындау

Аудандар әкімдіктері

25 шілде

Коммуналдық қалдықтардың қауіпті компоненттерін жеке жинау

40

Қауіпті қалдықтарға арналған контейнерлерге қызмет көрсету конкурсын ұйымдастыру

Аудандар әкімдіктері

25 шілде

41

Қауіпті қалдықтарды жинау жөніндегі контейнерлерге қызмет көрсетуге лицензияланған ұйыммен шарт жасасу

Аудандар әкімдіктері

25 қыркүйек

42

Таңдалған учаскелерде қауіпті қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді орнату

Аудандар әкімдіктері

25 желтоқсан

43

Азаматтардың танымал демалыс орындарынан қалдықтарды жинау үшін контейнерлік алаңдарды ұйымдастыру үшін учаскелерді таңдау (Федоров су қоймасы және т. Б.)

Аудандар әкімдіктері, ҚШҰ

25 сәуір

Демалыс орындарының санитарлық жағдайын қамтамасыз ету

44

Осы контейнерлік алаңдарды ҚШҰ-ға қызмет көрсетудің жария шарттарына қосу

Жергілікті атқарушы орган

25 мамыр

45

Санитарлық ережелерге сәйкес коммуналдық қалдықтарды уақтылы шығаруды қамтамасыз ету

Қшұ

25 желтоқсан

46

Іске асырылған іс-шаралар туралы ақпаратты аудан әкімдіктеріне жолдау

Жауапты орындаушылар

1 маусым 15 қаңтар

Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын орындау бойынша есептілікті қамтамасыз ету

47

Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуы туралы ақпарат жинау

Аудандар әкімдіктері

1 маусым 15 қаңтар

48

Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын орындау бойынша есептерді қалыптастыру

Аудандар әкімдіктері

1 маусым 15 қаңтар

49

Есепті интернет-ресурста орналастыру

Аудандар әкімдіктері

1 маусым 15 қаңтар