Об утверждении Правил дорожного движения Республики Казахстан, Основных положений по допуску транспортных средств к эксплуатации и обязанностей должностных лиц и участников дорожного движения по обеспечению безопасности дорожного движения и Перечня оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам

Постановление Правительства Республики Казахстан от 25 ноября 1997 года № 1650. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 13 ноября 2014 года № 1196

      Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 13.11.2014 № 1196 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      В целях приведения нормативных правовых актов Республики Казахстан в сфере дорожного движения в соответствие с требованиями международной Конвенции о дорожном движении, а также во исполнение статьи 92 части 4 Конституции Республики Казахстан и статьи 12  Закона Республики Казахстан от 15 июля 1996 г. "О безопасности дорожного движения" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

      1. Утвердить и ввести в действие с 1 января 1998 года:
      Правила дорожного движения Республики Казахстан (приложение 1);

      Основные положения по допуску транспортных средств к эксплуатации и обязанности должностных лиц и участников дорожного движения по обеспечению безопасности дорожного движения (приложение 2);

      Перечень оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам (приложение 3).

      2. Предоставить Министерству внутренних дел Республики Казахстан право размещения заказа по изданию (переизданию) Правил дорожного движения Республики Казахстан, Основных положений по допуску транспортных средств к эксплуатации и обязанностей должностных лиц и участников дорожного движения по обеспечению безопасности дорожного движения.

      3. Министерству внутренних дел Республики Казахстан в срок до 15 декабря 1997 года обеспечить издание указанных нормативных документов массовым тиражом и освещение в печати, по радио и телевидению их требований.

      Премьер-Министр
  Республики Казахстан

                                   Приложение 1
                           к постановлению Правительства
                               Республики Казахстан
                            от 25 ноября 1997 г. N 1650

Оглавление

ПРАВИЛА
ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

      Сноска. В тексте слово "милиции" заменено словом "полиции" - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

                             1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

      1.1. Настоящие Правила дорожного движения Республики Казахстан (далее - Правила) устанавливают единый порядок дорожного движения на всей территории Республики Казахстан. Другие нормативные и правовые акты, касающиеся дорожного движения, должны основываться на требованиях Правил и не противоречить им.

      1.2. В Правилах используются следующие основные понятия:
      автомагистраль - дорога, обозначенная знаком 5.1. и имеющая для каждого направления движения проезжие части, отделенные друг от друга разделительной полосой, а при ее отсутствии - дорожным ограждением без пересечений в одном уровне с другими дорогами, железнодорожными или трамвайными путями, пешеходными или велосипедными дорожками;
      Сноска. Здесь и далее приводится нумерация дорожных знаков согласно приложению 1.
      автобус - автотранспортное средство, предназначенное для перевозки пассажиров и багажа, имеющее более восьми мест для сидения, исключая место водителя;
      автопоезд - механическое транспортное средство, сцепленное с прицепом (прицепами);
      багаж - имущество пассажира, упакованное и перевозимое в багажном отделении автобуса, микроавтобуса или в багажном автомобиле, сопровождающем автобус, микроавтобус, в пределах норм, установленных Правилами перевозки пассажиров и багажа, а также в такси на основании дополнительного соглашения с перевозчиком;       

      безопасность дорожного движения - состояние дорожного движения, отражающее степень защищенности его участников и государства от дорожно-транспортных происшествий и их последствий;

      велосипед - транспортное средство, кроме инвалидных колясок, имеющее два колеса или более и приводимое в движение мускульной силой людей, находящихся на нем;

      водитель - лицо, управляющее транспортным средством, погонщик, ведущий по дороге вьючных, верховых животных или стадо. К водителю приравнивается обучающий вождению;

      вынужденная остановка - прекращение движения транспортного средства из-за его технической неисправности или опасности, создаваемой перевозимым грузом, состоянием водителя (пассажира) или появлением препятствия на дороге;

      главная дорога - дорога, обозначенная знаками 2.1, 2.3.1-2.3.3 или 5.1 по отношению к пересекаемой (примыкающей), или дорога с твердым покрытием (асфальто- и цементобетон, каменные материалы и тому подобное) по отношению к грунтовой. Наличие на второстепенной дороге непосредственно перед перекрестком участка с покрытием не делает ее равной по значению с пересекаемой;

      газон (клумба) - участок земли с четко определенными границами, который в городском реестре земли определен как "газон" ("клумба");

      дорога - автомобильная дорога общего пользования, хозяйственная автомобильная дорога, улица города и населенного пункта, подлежащие государственному учету и представляющие комплекс инженерных сооружений, предназначенных для движения транспортных средств. Дорога включает в себя одну или несколько проезжих частей, а также трамвайные пути, тротуары, обочины и разделительные полосы при их наличии;

      дорожное движение - совокупность общественных отношений, возникающих при перемещении людей и грузов по дорогам с использованием транспортных средств либо без них (пешеходы), а также в процессе регулирования условий этого перемещения;

      дорожно-транспортное происшествие - событие, возникшее в процессе движения по дороге транспортного средства и с его участием, при котором погибли или ранены люди, повреждены транспортные средства, сооружения, грузы, либо причинен иной материальный ущерб;

      железнодорожный переезд - пересечение дороги с железнодорожными путями на одном уровне. Границей переезда является участок дороги, ограниченный воображаемой линией на расстоянии 10 м от ближайшего рельса;

      край проезжей части - определяется линией разметки, а при ее отсутствии условной линией, проходящей по кромке дорожного покрытия, а также в месте примыкания проезжей части к трамвайным путям у края дороги. При невозможности определить кромку дорожного покрытия, в том числе и по дорожным условиям край проезжей части определяется самим водителем по краю накатанной полосы;
      крупногабаритное транспортное средство - транспортное средство с грузом или без груза, имеющее превышение габаритных размеров, установленных нормативными правовыми актами;

      жилая зона - участок, застроенная территория или массив, обозначенные знаком 5.38;

      маневрирование - начало движения от остановки (стоянки), остановка, поворот (разворот), перестроение, торможение и движение транспортного средства задним ходом;

      маршрутное транспортное средство - транспортное средство общего пользования (автобус, троллейбус, трамвай), предназначенное для перевозки по дорогам пассажиров и движущееся по установленному маршруту с обозначенными остановочными пунктами (остановками);

      масса без нагрузки - масса транспортного средства без экипажа, пассажиров и груза, но с полным запасом топлива и необходимым комплектом инструмента;

      масса с нагрузкой - фактическая масса груженого транспортного средства, экипажа и пассажиров;

      механическое транспортное средство - транспортное средство, кроме мопеда, приводимое в движение двигателем. Термин распространяется также на любые тракторы и самоходные машины;

      мопед - двух- или трехколесное транспортное средство, приводимое в движение двигателем с рабочим объемом не более 50 см 3 и имеющее максимальную конструктивную скорость не более 50 км/ч. К мопедам приравниваются велосипеды с подвесным двигателем, мокики и другие транспортные средства с аналогичными характеристиками;

      мотоцикл - двухколесное механическое транспортное средство с боковым прицепом или без него. К мотоциклам приравниваются трех и четырехколесные механические транспортные средства, имеющие массу в снаряженном состоянии не более 400 кг;

      населенный пункт - застроенная территория, въезды на которую и выезды с которой обозначены знаками 5.22 - 5.25;

      недостаточная видимость - видимость дороги менее 300 м в условиях тумана, дождя, пыли, снегопада и тому подобного, а также в сумерки;

      нерегулярные перевозки пассажиров и багажа - транспортные услуги, оказываемые перевозчиками с использованием автобусов, микроавтобусов, по заказам (заявкам) физических и юридических лиц;

      обгон - опережение движущегося впереди на минимальной безопасной дистанции транспортного средства или состава транспортных средств, связанное с выездом из занимаемой полосы;

      обочина - грунтовая или укрепленная покрытием полоса между бровкой (или бордюрным камнем) и краем проезжей части на одном с ней уровне;
      опасный груз - груз, который в силу присущих ему свойств и особенностей при перевозке, производстве погрузочно-разгрузочных работ и хранении может послужить причиной взрыва, пожара или повреждения технических средств, устройств, зданий, строений и сооружений, а также гибели, травмирования или заболевания людей, животных, нанести вред окружающей среде;

      опасность для движения - внезапное изменение в дорожном движении, угрожающее его безопасности и требующее изменения скорости и (или) маневрирования транспортного средства;

      организация дорожного движения - комплекс организационно-технических мероприятий и распорядительных действий по управлению движением на дорогах;

      организованная пешая колонна - группа движущихся по дороге пешеходов, организованная и обозначенная в соответствии с требованиями пункта 3.2 Правил;

      организованная транспортная колонна - группа из трех и более механических транспортных средств, следующих непосредственно друг за другом по одной и той же полосе движения с постоянно включенными фарами в сопровождении головного транспортного средства с включенным проблесковым маячком синего цвета или маячками синего и красного цветов;

      остановка - преднамеренное прекращение движения транспортного средства на время до 5 минут, а также на большее, если это необходимо для посадки или высадки пассажиров либо загрузки или разгрузки транспортного средства;
      Примечание. Не считается остановкой (стоянкой) необходимость прекращения движения транспортного средства, обусловленная организацией дорожного движения.

      пассажир - лицо, находящееся в (на) транспортном средстве и не управляющее им;

      перекресток - место пересечения, примыкания или разветвления дорог на одном уровне, ограниченное воображаемыми линиями, соединяющими соответственно противоположные, наиболее удаленные от центра перекрестка начала закруглений проезжих частей. Не считаются перекрестками места пересечения (примыкания) с полевыми, лесными и другими второстепенными дорогами, перед которыми не установлены знаки приоритета;

      перестроение - смена занимаемой транспортным средством полосы движения с сохранением первоначального направления движения;

      пешеход - лицо, находящееся вне транспортного средства на дороге и не производящее на ней работу. К пешеходам приравниваются лица, передвигающиеся в инвалидных колясках без двигателя, ведущие велосипед, мопед, мотоцикл, везущие санки, тележку, детскую или инвалидную коляску;

      пешеходный переход - участок проезжей части, обозначенный знаками 5.16.1, 5.16.2 и (или) разметкой 1.14.1 - 1.14.3 и выделенный для движения пешеходов через дорогу. При отсутствии разметки ширина пешеходного перехода определяется расстоянием между знаками 5.16.1 и 5.16.2 по оси дороги;
      Сноска. Здесь и далее приводится нумерация дорожной разметки согласно приложению 2.

      полоса движения - любая из продольных полос проезжей части, обозначенная или не обозначенная разметкой и имеющая ширину, достаточную для движения автомобилей в один ряд;

      преимущество (приоритет) - право на первоочередное движение в намеченном направлении по отношению к другим участникам движения;

      препятствие для движения - неподвижный объект на полосе движения, не позволяющий продолжить движение по этой полосе. Не является препятствием затор или транспортное средство, остановившееся на этой полосе движения в соответствии с требованиями Правил;

      прицеп - транспортное средство, не оборудованное двигателем и предназначенное для движения в составе с механическим транспортным средством. Термин распространяется на полуприцепы и прицепы-роспуски;

      проезжая часть - элемент дороги, предназначенный для движения безрельсовых транспортных средств;

      разделительная полоса - конструктивно выделенный элемент дороги, разделяющий смежные проезжие части и не предназначенный для движения или остановки безрельсовых транспортных средств и пешеходов, за исключением вынужденной остановки пешеходов при пересечении дороги вне населенного пункта;

      разрешенная максимальная масса - масса снаряженного транспортного средства с грузом, водителем и пассажирами, установленная предприятием-изготовителем в качестве максимально допустимой. За разрешенную максимальную массу состава транспортных средств, то есть сцепленных и движущихся как одно целое, принимается сумма разрешенных максимальных масс транспортных средств, входящих в состав;

      регулировщик - сотрудник органов внутренних дел (полиции), военной автомобильной полиции или военнослужащий дорожно-комендантского подразделения, работник Комитета транспортного контроля Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (далее - Комитет транспортного контроля), работник дорожно-эксплуатационной службы, дежурный на железнодорожном переезде, паромной переправе, имеющие соответствующее удостоверение и экипировку (форменную одежду или отличительный знак - нарукавную повязку, жезл, диск с красным сигналом либо световозвращателем, красный фонарь или флажок), уполномоченные выполнять распорядительные действия по управлению движением на дорогах;

      стоянка - преднамеренное прекращение движения транспортного средства на время более 5 минут по причинам, не связанным с посадкой или высадкой пассажиров либо загрузкой или разгрузкой транспортного средства;

      темное время суток - промежуток времени от конца вечерних сумерек до начала утренних сумерек;

      транспортное средство - устройство, предназначенное для перевозки по дорогам людей, грузов или оборудования, установленного на нем;

      тротуар - элемент дороги, предназначенный для движения пешеходов, примыкающий к проезжей части или отделенный от нее газоном;
      тяжеловесное транспортное средство - транспортное средство с грузом или без груза, полная масса или распределение нагрузки по осям которого превышает величины предельно допустимых нагрузок для данной категории дорог и сооружений на них;

      уступить дорогу (не создавать помех) - требование, означающее, что участник дорожного движения не должен начинать, возобновлять или продолжать движение, осуществлять какой-либо маневр, если это может вынудить других участников движения, имеющих по отношению к нему преимущество, изменить направление движения или скорость;

      участник дорожного движения - лицо, принимающее непосредственное участие в процессе движения в качестве водителя, пешехода, пассажира транспортного средства. <*>
      Сноска. Пункт 1.2. с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 26.05.1999 N 643; от 12.10.2005 N 1021; от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2); от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      1.3. На территории Республики Казахстан установлено правостороннее движение транспортных средств.

      1.4. Необходимые изменения и ограничения в организации дорожного движения вводятся в установленном порядке в рамках Правил только при помощи дорожных знаков, дорожной разметки, сигналов светофоров и регулировщиков, а также распоряжениями лиц, уполномоченных регулировать движение.

      1.5. Участники дорожного движения обязаны знать и выполнять относящиеся к ним требования Правил, сигналов светофоров или регулировщиков, знаков и разметки, а также выполнять требования сотрудников органов внутренних дел.

      1.6. Участники дорожного движения должны действовать таким образом, чтобы не создавать опасности для движения и не причинять вреда.
      Запрещается повреждать или загрязнять покрытие дорог, снимать, загораживать, повреждать, самовольно устанавливать дорожные знаки, светофоры и другие технические средства организации движения, оставлять на дороге предметы, создающие помехи для движения. Лицо, создавшее помеху, обязано принять все возможные меры для ее устранения, а если это невозможно, то доступными средствами обеспечить информирование участников движения об опасности и сообщить в органы внутренних дел.

      1.7. Лица, нарушившие настоящие Правила, несут ответственность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. ОБЩИЕ ОБЯЗАННОСТИ ВОДИТЕЛЕЙ

      2.1. Водитель механического транспортного средства обязан:

      2.1.1. Иметь при себе и по требованию уполномоченных на то должностных лиц органов внутренних дел (полиции) передавать им для проверки:
      водительское удостоверение (временное удостоверение, выданное взамен водительского удостоверения, и документ, удостоверяющий личность водителя) на право управления транспортным средством;
      регистрационные документы на транспортное средство;
      документ, подтверждающий право владения или пользования, или распоряжения данным транспортным средством, - в случае управления транспортным средством в отсутствие его владельца;
      документ о прохождении государственного или обязательного технического осмотра;
      в установленных законодательством случаях страховой полис по обязательному страхованию гражданско-правовой ответственности владельцев транспортных средств и/или страховой полис по обязательному страхованию гражданско-правовой ответственности перевозчика перед пассажирами;
      в установленных случаях путевой лист и документы на перевозимый груз.

      В случаях, предусмотренных законодательством, предъявлять для проверки работникам Комитета транспортного контроля специальное разрешение, разрешение и лицензию (или учетный документ) при осуществлении международных перевозок. При отсутствии специального разрешения и разрешения передавать работникам Комитета транспортного контроля для их оформления и получения водительское удостоверение (удостоверение, выданное взамен водительского удостоверения, и документ, удостоверяющий личность водителя) на право управления транспортным средством, регистрационные документы на транспортное средство, путевой лист и документы на перевозимый груз.
      Сноска. Пункт 2.1.1 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 26.05.1999 N 643; от 12.10.2005 N 1021; от 09.01.2007 N 6 (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2); от 26.10.2009 № 1682 (порядок введения в действие см. п. 2); от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      2.1.2. При движении на транспортном средстве, оборудованном ремнями безопасности, быть пристегнутым и не перевозить пассажиров, не пристегнутых ремнями.
      При управлении мотоциклом быть в застегнутом мотошлеме и не перевозить пассажиров без застегнутого мотошлема.
      Сноска. Пункт 2.1.2 в редакции постановления Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      2.2. Водитель механического транспортного средства, участвующий в международном дорожном движении, обязан:
      иметь при себе регистрационные документы на транспортное средство и водительское удостоверение, соответствующие Конвенции о дорожном движении;
      иметь на транспортном средстве регистрационный и отличительный знаки государства, в котором оно зарегистрировано.

      2.3. Водитель транспортного средства обязан:

      2.3.1. Перед выездом проверить и в пути обеспечить исправное состояние транспортного средства в соответствии с Основными положениями по допуску транспортных средств к эксплуатации и обязанностями должностных лиц и участников дорожного движения по обеспечению безопасности дорожного движения .
      Сноска. В дальнейшем - Основные положения .
      В пункт 2.3.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      2.3.2 По требованию сотрудника органов внутренних дел (полиции), поданному в соответствии с пунктом 5.3, остановиться и выполнить его указания.

      2.3.3. Проходить по требованию сотрудника органов внутренних дел освидетельствование на состояние опьянения.

      2.3.3-1. Проходить проверку знаний Правил в случаях, установленных Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях. <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 2.3.3-1 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      2.3.4. Не покидать транспортное средство без принятия мер, исключающих самопроизвольное движение транспортного средства или его использование посторонними лицами.

      2.3.5. Предоставлять транспортное средство:
      медицинским работникам, следующим в попутном направлении для оказания медицинской помощи, а также, независимо от направления движения, медицинским работникам, сотрудникам органов внутренних дел, и органов национальной безопасности для транспортировки граждан, нуждающихся в срочной медицинской помощи, в лечебные учреждения;
      сотрудникам органов внутренних дел для транспортировки поврежденных при авариях транспортных средств, проезда к месту стихийного бедствия, а также сотрудникам органов внутренних дел, Службы охраны Президента Республики Казахстан, и органов национальной безопасности, в иных, не терпящих отлагательства случаях, предусмотренных законодательством.
      Примечания:
      1. Требование о предоставлении транспортного средства не распространяется на транспортные средства представительств иностранных государств и международных организаций, обладающих дипломатическим иммунитетом.
      2. Лица, воспользовавшиеся транспортным средством, должны по требованию водителя выдать справку или сделать запись в путевом листе (с указанием продолжительности поездки, пройденного расстояния, своей фамилии, должности, номера служебного удостоверения, наименования своей организации).
      3. Расходы, связанные с предоставлением транспортного средства вышеперечисленным сотрудникам государственных организаций, по требованию владельца транспортного средства возмещаются этими организациями в установленном порядке. <*>

      Сноска. В пункт 2.3.5 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 19 декабря 2002 г. N 1329 ; от 12 октября 2005 г.  N 1021 .

      2.4. Лица, обладающие правом проверять у водителя транспортного средства документы или использовать транспортное средство, обязаны предъявить по требованию водителя служебное удостоверение.

      2.5. При дорожно-транспортном происшествии водитель, причастный к нему, обязан:
      немедленно остановить (не трогать с места) транспортное средство, включить аварийную световую сигнализацию и выставить знак аварийной остановки (мигающий красный фонарь) в соответствии с требованиями пункта 7.2 Правил, не перемещать предметы, имеющие отношение к происшествию;
      принять возможные меры для оказания доврачебной медицинской помощи пострадавшим, вызвать "скорую медицинскую помощь", а в экстренных случаях отправить пострадавших на попутном, а если это невозможно, доставить на своем транспортном средстве в ближайшее лечебное учреждение, сообщить свою фамилию, регистрационный знак транспортного средства (с предъявлением документа, удостоверяющего личность, или водительского удостоверения и регистрационного документа на транспортное средство) и возвратиться к месту происшествия;
      сообщить незамедлительно о случившемся в ближайший орган внутренних дел, записать фамилии и адреса очевидцев и ожидать прибытия сотрудников органов внутренних дел;
      освободить проезжую часть, если движение других транспортных средств невозможно;
      при необходимости освобождения проезжей части или доставки пострадавших на своем транспортном средстве в лечебное учреждение предварительно зафиксировать в присутствии свидетелей положение транспортного средства, следов и предметов, относящихся к происшествию, принять все возможные меры к их сохранению и обеспечить объезд места происшествия.

      2.6. Если в результате дорожно-транспортного происшествия нет пострадавших, водители при взаимном согласии в оценке обстоятельств случившегося могут, предварительно составив схему происшествия и подписав ее, прибыть на ближайший пост дорожной полиции или в подразделение органов внутренних дел для оформления происшествия. <*>
      Сноска. В пункт 2.6 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      2.7. Водителю запрещается:

      2.7.1. Управлять транспортным средством в состоянии опьянения (алкогольного, наркотического или иного); под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание; в болезненном или утомленном состоянии, ставящем под угрозу безопасность дорожного движения.

      2.7.2. Эксплуатировать неисправное или не прошедшее государственный или обязательный технический осмотр транспортное средство.
      Сноска. Пункт 2.7.2 в редакции постановления Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      2.7.3. Эксплуатировать транспортное средство, владелец которого в установленных законодательством случаях не заключил договор обязательного страхования ответственности владельцев транспортных средств и/или договор обязательного страхования ответственности перевозчика перед пассажирами. <*>
      Сноска. Пункт 2.7.3 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

       2.7.3-1. Эксплуатировать транспортное средство в случаях отсутствия государственных регистрационных номерных знаков или их несоответствия регистрационным документам. <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 2.7.3-1 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .     

      2.7.4. Передавать управление транспортным средством лицам, находящимся в состоянии опьянения, под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание, в болезненном или утомленном состоянии, а также лицам, кроме обучаемых вождению, не имеющим при себе водительское удостоверение (временное удостоверение, выданное взамен водительского удостоверения, и документ, удостоверяющий личность водителя) на право управления транспортным средством данной категории или не указанным в путевом (маршрутном) листе. <*>
      Сноска. Пункт 2.7.4. с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 12.10.2005 N 1021 ; от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      2.7.5. Пересекать организованные (в том числе и пешие) колонны и занимать место в них.

      2.7.6. Выбрасывать на проезжую часть мусор, предметы, создающие опасность для движения. Это требование также распространяется на других участников дорожного движения. <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 2.7.6 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
       2.7.7. Пользоваться при управлении транспортным средством телефоном либо радиостанцией, за исключением случаев применения наушников или громкой связи.
      Сноска. Правила дополнены пунктом 2.7.7. в соответствии с постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      2.8. Запрещается движение транспортного средства с недействующей рабочей тормозной системой или рулевым управлением, неисправным сцепным устройством (в составе поезда), а в темное время суток на дорогах без искусственного освещения или в условиях недостаточной видимости - с негорящими (отсутствующими) фарами и (или) задними габаритными огнями, во время дождя или снегопада - с неисправным стеклоочистителем со стороны водителя.
      Примечание. Недействующими считаются рабочая тормозная система или рулевое управление, которые не позволяют остановить транспортное средство или осуществить маневр при движении с минимальной скоростью.
      При возникновении в пути прочих неисправностей и условий , с которыми Основными положениями запрещена эксплуатация транспортных средств и которые водитель в состоянии обнаружить, он должен устранить их, а если это невозможно, то может следовать к месту стоянки или ремонта с соблюдением необходимых мер предосторожности. <*>
      Сноска. В пункт 2.8 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

3. ОБЯЗАННОСТИ ПЕШЕХОДОВ

      3.1. Пешеходы должны двигаться по тротуарам или пешеходным дорожкам, а при их отсутствии - по обочинам, а также в соответствии с требованиями пунктов 17.1 и 17.4 Правил.
      Пешеходы, перевозящие или переносящие громоздкие предметы, а также лица, передвигающиеся в инвалидных колясках без двигателя, могут двигаться по краю проезжей части (на дорогах с разделительной полосой - по внешнему краю проезжей части), если их движение по тротуарам или обочинам создает помехи для других пешеходов.
      При отсутствии тротуаров, пешеходных дорожек или обочин, а также в случае невозможности двигаться по ним пешеходы могут двигаться по велосипедной дорожке или идти в один ряд по краю проезжей части (на дорогах с разделительной полосой - по внешнему краю проезжей части).
      Вне населенных пунктов при движении по проезжей части пешеходы должны идти навстречу движению транспортных средств.

      Лица, передвигающиеся в инвалидных колясках без двигателя, ведущие мотоцикл, мопед, велосипед по краю проезжей части, должны следовать по правой стороне дороги по ходу движения транспортных средств.

      3.2. Движение организованных пеших колонн по проезжей части разрешается только по направлению движения транспортных средств по правой стороне не более чем по четыре человека в ряд. Спереди и сзади колонны с левой стороны должны находиться сопровождающие с красными флажками, а в темное время суток и в условиях недостаточной видимости - с включенными фонарями: спереди - белого цвета, сзади - красного.

      Группы детей разрешается водить только по тротуарам и пешеходным дорожкам, а при их отсутствии - и по обочинам, но лишь в светлое время суток и только в сопровождении взрослых.

      3.3. Пешеходы должны пересекать проезжую часть по пешеходным переходам, в том числе по подземным и надземным, а при их отсутствии в пределах видимости - на перекрестках по линии тротуаров или обочин.
      При отсутствии в зоне видимости перехода или перекрестка разрешается пересекать дорогу под прямым углом к краю проезжей части там, где она хорошо просматривается в обе стороны. Запрещается переходить проезжую часть вне пешеходного перехода при наличии разделительной полосы в населенном пункте, а также в местах, где установлены пешеходные или дорожные ограждения.
      Сноска. Пункт 3.3 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      3.4. В местах, где движение регулируется, пешеходы должны руководствоваться сигналами регулировщика или пешеходного светофора, а при его отсутствии - транспортного светофора.

      3.5. На нерегулируемых пешеходных переходах пешеходы могут выходить на проезжую часть после того, как оценят расстояние до приближающихся транспортных средств, их скорость и убедятся, что переход будет для них безопасен. При пересечении проезжей части вне пешеходного перехода пешеходы, кроме того, не должны создавать помех для движения транспортных средств и выходить из-за стоящего транспортного средства или иного препятствия, ограничивающего обзорность, не убедившись в отсутствии приближающихся транспортных средств.
      Примечание. Понятия регулируемого и нерегулируемого пешеходного перехода аналогичны понятиям регулируемого и нерегулируемого перекрестка, установленным в пункте 13.4. Правил.

      3.6. Выйдя на проезжую часть, пешеходы не должны задерживаться или останавливаться, если это не связано с обеспечением безопасности движения. Пешеходы, не успевшие закончить переход, должны остановиться на линии, разделяющей транспортные потоки противоположных направлений. Продолжать переход можно лишь убедившись в безопасности дальнейшего движения и с учетом сигналов светофора (регулировщика). 
      Сноска. В пункт 3.6 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      3.7. При приближении транспортных средств с включенными синим проблесковым маячком и специальным звуковым сигналом пешеходы обязаны воздержаться от перехода проезжей части, а находящиеся на ней должны уступить дорогу этим транспортным средствам и по возможности освободить проезжую часть.

      3.8. Ожидать маршрутное транспортное средство и такси разрешается только на приподнятых по отношению к проезжей части посадочных площадках, а при их отсутствии - на тротуаре или обочине. На остановочных пунктах, не оборудованных приподнятыми посадочными площадками, разрешается выходить на проезжую часть для посадки в транспортное средство лишь после его остановки. После высадки необходимо не задерживаясь освободить проезжую часть.
      При движении через проезжую часть к остановочному пункту или от него пешеходы должны руководствоваться требованиями пунктов 3.4-3.7 Правил.

4. ОБЯЗАННОСТИ ПАССАЖИРОВ

      4.1. Пассажиры обязаны:
      при поездке на транспортном средстве, оборудованном ремнями безопасности, быть пристегнутыми ими (с учетом пункта 2.1.2), а при поездке на мотоцикле - быть в застегнутом мотошлеме;
      посадку и высадку производить со стороны тротуара или обочины и только после полной остановки транспортного средства.
      Если посадка и высадка невозможна со стороны тротуара или обочины, она может осуществляться со стороны проезжей части при условии, что это будет безопасно и не создаст помех другим участникам движения.

      4.2. Пассажирам запрещается:
      отвлекать водителя от управления транспортным средством во время его движения;
      при поездке на грузовом автомобиле с бортовой платформой стоять, сидеть на бортах или на грузе выше бортов;
      открывать двери, а также высовываться в оконные проемы и люки транспортного средства во время его движения.
      Сноска. Пункт 4.2 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

5. СИГНАЛЫ СВЕТОФОРА И РЕГУЛИРОВЩИКА

      Сноска. Изображения сигналов светофоров и регулировщика приведены на рис.1

      5.1. СИГНАЛЫ СВЕТОФОРА

      5.1.1. Для регулирования дорожного движения применяются светофоры, имеющие вертикальное или горизонтальное расположение.
      В светофорах применяются световые сигналы зеленого, желтого, красного и бело-лунного цвета.
      В светофорах с вертикальным расположением сигналов красный сигнал размещается вверху, а зеленый - внизу; при горизонтальном расположении сигналов - красный размещается слева, зеленый - справа.
      В зависимости от назначения сигналы светофора могут быть круглые, в виде стрелки (стрелок), силуэта пешехода или велосипеда и Х-образные.
      Светофоры с круглыми сигналами могут иметь одну или две дополнительные секции с сигналами в виде зеленой стрелки (стрелок), которые располагаются на уровне зеленого круглого сигнала.

      5.1.2. Круглые сигналы светофора имеют следующие значения:
      зеленый сигнал разрешает движение;
      зеленый мигающий сигнал разрешает движение и информирует, что время его действия истекает и вскоре будет включен запрещающий сигнал (для информирования водителей и пешеходов о времени в секундах, оставшемся до выключения зеленого сигнала, могут применяться цифровые табло);
     желтый сигнал запрещает движение, кроме случаев, предусмотренных пунктом 5.6 Правил, и предупреждает о предстоящейсмене сигналов;
     желтый мигающий сигнал информирует о наличии нерегулируемого светофором перекрестка или пешеходного перехода, предупреждает об опасности;
     красный сигнал, в том числе мигающий, запрещает движение. Сочетание красного и желтого сигналов запрещает движение и информирует о предстоящем включении зеленого сигнала.

      5.1.3. Сигналы светофора, выполненные в виде стрелок красного, желтого и зеленого цветов , имеют то же значение, что и круглые сигналы соответствующего цвета, но их действие распространяется только на направление (направления), указываемое стрелками. При этом стрелка, разрешающая поворот налево, разрешает и разворот, если это не запрещено соответствующим дорожным знаком.
      Сноска. Вместо красных и желтых стрелок в том же значении могут использоваться круглые красные и желтые сигналы с нанесенными на них черными контурными стрелками.
       Такое же значение имеет и зеленая стрелка в дополнительной секции. Выключенный сигнал дополнительной секции означает запрещение движения в направлении, регулируемом этой секцией.

      5.1.4. Если на основной зеленый сигнал светофора нанесена черная контурная стрелка (стрелки), то она информирует водителей о наличии дополнительной секции светофора и указывает иные разрешенные направления движения, чем сигнал дополнительной секции.

      5.1.5. Если сигнал светофора выполнен в виде силуэта пешехода (велосипеда), то его действие распространяется только на пешеходов (велосипедистов). При этом зеленый сигнал разрешает, а красный запрещает движение пешеходов (велосипедистов).
      Для регулирования движения велосипедистов может использоваться также светофор с круглыми сигналами уменьшенного размера, дополненный прямоугольной табличкой белого цвета размером 300х200 мм с изображением велосипеда черного цвета.

      5.1.6. Для информирования слепых пешеходов о возможности пересечения проезжей части световые сигналы светофора могут быть дополнены звуковым сигналом.

      5.1.7. Для регулирования движения транспортных средств по полосам проезжей части, в частности по тем, направления движения по которым может изменяться на противоположное, применяются реверсивные светофоры с красным Х-образным сигналом и зеленым сигналом в виде стрелы, направленной вниз. Эти сигналы соответственно запрещают или разрешают движение по полосе, над которой они расположены.
      Основные сигналы реверсивного светофора могут быть дополнены желтым сигналом в виде стрелы, наклоненной по диагонали вниз направо или налево, включение которой информирует о предстоящей смене сигнала и необходимости перестроиться на полосу, на которую указывает стрела.
      При выключенных сигналах реверсивного светофора, который расположен над полосой, обозначенной с обеих сторон разметкой 1.9, въезд на эту полосу запрещен.

      5.1.8. Для регулирования движения трамваев, а также других маршрутных транспортных средств, движущихся по выделенной для них полосе, могут применяться светофоры одноцветной сигнализации с четырьмя круглыми сигналами бело-лунного цвета, расположенными в виде буквы "Т". Движение разрешается только при включении одновременно нижнего сигнала и одного или нескольких верхних, из которых левый разрешает движение налево, средний - прямо, правый - направо.

      5.1.9. Круглый бело-лунный мигающий сигнал, расположенный на железнодорожном переезде, разрешает движение транспортных средств через переезд. При выключенных мигающих бело-лунном и красном сигналах движение разрешается при отсутствии в пределах видимости приближающегося к переезду поезда (локомотива, дрезины).

5.2. СИГНАЛЫ РЕГУЛИРОВЩИКА

      Сигналами регулировщика служат положения его корпуса и жесты руками, в том числе с жезлом, которые имеют следующие значения:

      руки вытянуты в стороны или опущены:
      со стороны левого и правого бока - разрешено движение трамваю прямо, безрельсовым транспортным средствам прямо и направо, пешеходам разрешено переходить проезжую часть;
      со стороны груди и спины - движение всех транспортных средств и пешеходов запрещено.

      правая рука вытянута вперед:
      со стороны левого бока - разрешено движение трамваю налево, безрельсовым транспортным средствам во всех направлениях;
      со стороны груди - всем транспортным средствам разрешено движение только направо;
      со стороны правого бока и спины - движение всех транспортных средств запрещено;
      пешеходам разрешено переходить проезжую часть за спиной регулировщика.

      рука поднята вверх:
      движение всех транспортных средств и пешеходов запрещено во всех направлениях, кроме случаев, предусмотренных пунктом 5.6 Правил.
      Регулировщик может подавать жестами рук и другие сигналы, понятные водителям и пешеходам.
      Для лучшей видимости сигналов регулировщик может применять жезл или диск с красным сигналом (световозвращателем).

      5.3. Требование об остановке транспортного средства подается с помощью громкоговорящего устройства или жестом руки, направленной на транспортное средство с одновременным сигналом свистка. Водитель обязан остановиться в указанном ему месте. Сотрудник органов внутренних дел (полиции), остановивший транспортное средство в соответствии с пунктом 2.3.2, обязан незамедлительно подойти к водителю и назвать причину остановки. 
      Сноска. В пункт 5.3 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021.

      5.4. Дополнительный сигнал свистком подается для привлечения внимания участников движения.

      5.5. При запрещающем сигнале светофора (кроме реверсивного) или регулировщика водители обязаны остановиться перед стоп-линией (знаком 5.33), а при ее отсутствии:
      на перекрестке - перед пересекаемой проезжей частью (с учетом пункта 13.8 Правил), не создавая помех пешеходам;
      перед железнодорожным переездом - в соответствии с пунктом 15.4 Правил;
      в других местах - перед светофором или регулировщиком, не создавая помех транспортным средствам и пешеходам, движение которых разрешено.

      5.6. Водителям, которые при поднятии регулировщиком руки или включении желтого сигнала в случаях, если режим работы светофорной сигнализации не обеспечивает мигание зеленого сигнала непосредственно перед его выключением, не могут остановиться, не прибегая к экстренному торможению, в местах, определенных пунктом 5.5 Правил, разрешается дальнейшее движение.
      Пешеходы, которые при поднятии регулировщиком руки или включении желтого сигнала находились на проезжей части, должны освободить ее, а если это невозможно - остановиться на линии, разделяющей транспортные потоки противоположных направлений. <*>
      Сноска. В пункт 5.6 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      5.7. Водители и пешеходы должны выполнять требования сигналов и распоряжения регулировщика, даже если они противоречат сигналам светофора, требованиям дорожных знаков или разметки.

      5.8. На железнодорожных переездах одновременно с красным мигающим сигналом светофора может подаваться звуковой сигнал, дополнительно информирующий участников движения о запрещении движения через переезд.

6. ПРИМЕНЕНИЕ СПЕЦИАЛЬНЫХ СИГНАЛОВ

      6.1. Водители транспортных средств оперативных и специальных служб с включенным проблесковым маячком синего цвета, выполняя неотложное служебное задание, могут отступать от требований разделов 5 (кроме сигналов регулировщика), 8-18 Правил, приложения 1 и 2 к Правилам при условии обеспечения безопасности движения.       
      Для получения преимущества перед другими участниками движения водители таких транспортных средств должны включить проблесковый маячок синего цвета и специальный звуковой сигнал. Воспользоваться приоритетом они могут только убедившись, что им уступают дорогу.
      Этим же правом пользуются водители транспортных средств, сопровождаемых транспортными средствами оперативных и специальных служб в случаях, установленных настоящим пунктом Правил.
      На транспортных средствах Службы охраны Президента, Комитета национальной безопасности, военной автомобильной полиции Вооруженных Сил Республики Казахстан и дорожной полиции при сопровождении ими других транспортных средств дополнительно к проблесковому маячку синего цвета может быть включен проблесковый маячок красного цвета.
      Сноска. В пункт 6.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 30 января 2004 г. N 115; от 12 октября 2005 г. N 1021.

      6.2. При приближении транспортных средств с включенными проблесковым маячком синего цвета и специальным звуковым сигналом водители обязаны уступить дорогу для обеспечения беспрепятственного проезда этих и сопровождаемых ими других транспортных средств.

      6.3. Приближаясь к стоящему транспортному средству с включенным проблесковым маячком синего цвета, водитель должен снизить скорость, чтобы иметь возможность немедленно остановиться в случае необходимости.

      6.4. Водители транспортных средств с включенным проблесковым маячком оранжевого или желтого цвета при выполнении строительных, ремонтных или уборочных работ, мобильных групп оперативного реагирования частных охранных организаций на дороге могут отступать от требований дорожных знаков (кроме знаков 2.2, 2.4-2.6, 3.11-3.14, 3.17.2, 3.20) и разметки, а также пунктов 9.4-9.8 и 16.1 Правил при условии обеспечения безопасности движения. Водители других транспортных средств не должны препятствовать их работе.
      Проблесковый маячок оранжевого или желтого цвета не дает преимущества в движении и служит для предупреждения других участников движения об опасности. 
      Сноска. Пункт 6.4 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 12.10.2005 N 1021; от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

       7. ПРИМЕНЕНИЕ АВАРИЙНОЙ СИГНАЛИЗАЦИИ
И ЗНАКА АВАРИЙНОЙ ОСТАНОВКИ

      7.1. Аварийная световая сигнализация должна быть включена:
      при дорожно-транспортном происшествии;
      при вынужденной остановке в местах, где остановка запрещена; - при движении задним ходом;
      при ослеплении водителя светом фар;
      при буксировке (на буксируемом механическом транспортном средстве);
      при остановке и стоянке на неосвещенных участках дорог или в условиях недостаточной видимости при неисправных габаритных огнях;
      вне населенного пункта при остановке на обочине в случае, когда ее ширина недостаточна для полного съезда с проезжей части или ширину обочины определить в данных дорожных условиях не представляется возможным.

      Аварийная световая сигнализация должна быть включена и в других случаях для предупреждения участников движения об опасности, которую может создать транспортное средство.

      7.2. После включения аварийной световой сигнализации, а также при ее неисправности или отсутствии должен быть незамедлительно выставлен на проезжей части со стороны наибольшей опасности знак аварийной остановки (или мигающий красный фонарь):
      при дорожно-транспортном происшествии;
      при вынужденной остановке в местах, где она запрещена, или в местах с видимостью дороги менее 100 м хотя бы в одном направлении.
      Этот знак (или фонарь) устанавливается на расстоянии, обеспечивающем в конкретной обстановке своевременное предупреждение других водителей об опасности. Однако это расстояние должно быть не менее 15 м от транспортного средства в населенных пунктах и 30 м - вне населенных пунктов.

      7.3. При отсутствии или неисправности аварийной световой сигнализации на буксируемом механическом транспортном средстве сзади должен быть закреплен знак аварийной остановки.

8. МАНЕВРИРОВАНИЕ

      8.1. Перед началом выполнения маневра водитель обязан подавать сигналы световыми указателями соответствующего назначения, а если они отсутствуют или неисправны - рукой. При этом маневр должен быть безопасен и не создавать помех другим участникам движения.

      8.2. Сигналом маневра в левую сторону является включенный световой указатель левого поворота либо вытянутая в сторону левая рука либо правая, вытянутая в сторону и согнутая в локте под прямым углом вверх. Сигналом маневра в правую сторону является включенный световой указатель правого поворота либо вытянутая в сторону правая рука либо левая, вытянутая в сторону и согнутая в локте под прямым углом вверх. Сигнал торможения подается стоп-сигналом либо поднятой вверх рукой. Сигнал движения задним ходом подается включением фонарей заднего хода и аварийной сигнализации.
      Подача сигнала указателями поворота или рукой должна производиться заблаговременно до начала выполнения маневра и прекращаться немедленно после его завершения (подача сигнала рукой может быть закончена непосредственно перед выполнением маневра). При этом сигнал не должен вводить в заблуждение других участников движения.
      Подача сигнала не дает водителю преимущества и не освобождает его от принятия мер предосторожности. <*>
      Сноска. В пункт 8.2 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021.

      8.3. При выезде на дорогу со второстепенной дороги водитель должен уступить дорогу транспортным средствам и пешеходам, движущимся по ней, а при съезде с дороги - пешеходам и велосипедистам, путь движения которых он пересекает.
      Сноска. Пункт 8.3 в редакции постановления Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      8.4. При подъезде к месту остановки или стоянки водитель должен уступить дорогу движущимся по краю проезжей части или обочине пешеходам, водителям велосипедов, мопедов, гужевых повозок, погонщикам верховых и вьючных животных.

      8.5. При перестроении водитель должен уступить дорогу транспортным средствам, движущимся попутно без изменения направления движения. При одновременном перестроении транспортных средств, движущихся попутно, водитель должен уступить дорогу транспортному средству, находящемуся справа.
      Запрещается перестроение, в результате которого между движущимися транспортными средствами создается опасная дистанция.

      8.6. Перед поворотом направо, налево или разворотом водитель обязан заблаговременно занять соответствующее крайнее положение на проезжей части и на полосе, предназначенной для движения в данном направлении, кроме случаев, когда совершается поворот при въезде на перекресток, где организовано круговое движение.
      Если на дороге установлены знаки 5.8.1 или 5.8.2, то указанные маневры разрешаются по соответствующим полосам движения; при этом запрещается занимать некрайние полосы движения при свободных крайних.
      При наличии слева трамвайных путей попутного направления, расположенных на одном уровне с проезжей частью, поворот налево и разворот должны выполняться с них, если знаками 5.8.1 или 5.8.2 не предписаны направления движения по полосам проезжей части. При этом водитель должен уступить дорогу трамваю.

      8.7. Поворот должен осуществляться таким образом, чтобы при выезде с пересечения проезжих частей транспортное средство не оказалось на стороне встречного движения.

      8.8. Если транспортное средство из-за своих габаритов или по другим причинам не может выполнить поворот на перекрестке и вне его или разворот на перекрестке с соблюдением требований пункта 8.6 Правил, допускается сместиться частично, а при необходимости и полностью, на соседнюю полосу при условии обеспечения безопасности движения и если это не создаст помех другим транспортным средствам.

      8.9. При повороте налево или развороте вне перекрестка водитель безрельсового транспортного средства обязан уступить дорогу встречным транспортным средствам.
      Если при развороте вне перекрестка ширина проезжей части недостаточна для выполнения маневра из крайнего левого положения, его допускается производить только от правого края проезжей части (с правой обочины). При этом водитель обязан уступить дорогу попутным и встречным транспортным средствам.

      8.10. В случаях, когда траектории движения транспортных средств пересекаются, а очередность проезда не определена Правилами, дорогу обязан уступить водитель, к которому транспортное средство приближается справа.

      8.11. При наличии полосы торможения водитель, намеревающийся повернуть, обязан своевременно перестроиться на эту полосу и снижать скорость только на ней.
      При наличии в месте въезда на дорогу полосы разгона водитель обязан двигаться по ней и перестраиваться на соседнюю полосу, уступая дорогу транспортным средствам, движущимся по этой дороге.

      8.12. Разворот запрещается:
      на пешеходных переходах и на перекрестках по линии тротуаров или обочин;
      в тоннелях;
      на мостах, путепроводах, эстакадах и под ними;
      на железнодорожных переездах;
      в местах с видимостью дороги хотя бы в одном направлении менее 100 м;
      в местах расположения остановочных пунктов.

      8.13. Движение транспортного средства задним ходом разрешается при условии, что этот маневр будет безопасен и не создаст помех другим участникам движения. При необходимости водитель должен прибегнуть к помощи других лиц.
      Движение задним ходом запрещается на перекрестках и в местах, где запрещен разворот согласно пункту 8.12 Правил.      

9. РАСПОЛОЖЕНИЕ ТРАНСПОРТНЫХ
СРЕДСТВ НА ПРОЕЗЖЕЙ ЧАСТИ

      9.1. Количество полос движения для безрельсовых транспортных средств определяется разметкой или знаками 5.8.1, 5.8.2, 5.8.7, 5.8.8, а если их нет, то самими водителями с учетом ширины проезжей части, габаритов транспортных средств и необходимых интервалов между ними. При этом стороной, предназначенной для встречного движения, считается половина ширины проезжей части (либо дорожного полотна при невозможности определения края проезжей части), расположенная слева, если организацией дорожного движения не определен иной порядок движения. При определении условной линии, отделяющей сторону, предназначенную для встречного движения, не должно приниматься во внимание местное уширение проезжей части (дорожного полотна).

      9.2. На дорогах с двусторонним движением, имеющих четыре полосы или более, запрещается выезжать на сторону дороги, предназначенную для встречного движения.

      9.3. На дорогах с двусторонним движением, имеющих три полосы, обозначенные разметкой (за исключением разметки 1.9), из которых средняя используется для движения в обоих направлениях, разрешается выезжать на эту полосу только для обгона, объезда, поворота налево или разворота. Выезжать на крайнюю левую полосу, предназначенную для встречного движения, запрещается.

      9.4. Вне населенных пунктов, а также в населенных пунктах на дорогах, обозначенных знаками 5.1 и 5.3, или где разрешено движение со скоростью более 80 км/ч, водители транспортных средств должны вести их по возможности ближе к правому краю проезжей части. Запрещается занимать левые полосы движения при свободных правых.
      В населенных пунктах с учетом требований настоящего пункта и пунктов 9.5, 16.1 и 24.2 Правил движение разрешается по любой полосе, однако водители транспортных средств, движущиеся по левым полосам со скоростью меньше разрешенной, должны по возможности освободить занимаемую ими полосу с перестроением вправо транспортным средствам, приближающимся сзади по той же полосе с более высокой скоростью и подающим предупредительные сигналы в соответствии с пунктом 19.12.

      На любых дорогах, имеющих для движения в данном направлении три полосы и более, занимать крайнюю левую полосу разрешается только при интенсивном движении, когда заняты другие полосы, а также для обгона, поворота налево или разворота, а грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой более 3,5 т - только для поворота налево или разворота. Выезд на левую сторону дороги с односторонним движением для остановки и стоянки осуществляется в соответствии с пунктом 12.1 Правил.
      Движение транспортных средств по одной полосе со скоростью большей, чем по соседней полосе, не считается обгоном.

      9.5. Транспортные средства, скорость движения которых не должна превышать 40 км/ч или которые по техническим причинам не могут развивать такую скорость, должны двигаться по крайней правой полосе, предназначенной для движения данного транспортного средства в нужном ему направлении, кроме случаев объезда, обгона, перестроения перед поворотом налево, разворотом или остановкой (стоянкой) в разрешенных случаях на левой стороне дороги.

      9.6. Разрешается движение по трамвайным путям попутного направления, расположенным слева на одном уровне с проезжей частью, когда заняты все полосы данного направления, а также при объезде, обгоне, повороте налево или развороте с учетом пункта 8.6 Правил. При этом не должно создаваться помех трамваю. Запрещается выезжать на трамвайные пути встречного направления, а также движение через перекресток по трамвайным путям, если на дороге установлены знаки
5.8.1 или 5.8.2.

      9.7. Если проезжая часть разделена на полосы линиями разметки, движение транспортных средств должно осуществляться строго по обозначенным полосам. Наезжать на прерывистые линии разметки разрешается лишь при перестроении.

      9.8. При повороте на дорогу с реверсивным движением водитель должен вести транспортное средство таким образом, чтобы при выезде с пересечения проезжих частей транспортное средство заняло крайнюю правую полосу. Перестроение разрешается только после того, как водитель убедится, что движение в данном направлении разрешается и по другим полосам.

      9.9. Запрещается движение транспортных средств по обочинам, тротуарам и пешеходным дорожкам (за исключением случаев, предусмотренных в пунктах 12.1 и 24.2 Правил), а в населенных пунктах - кроме того, вне проезжей части. Допускаются движение машин дорожно-эксплуатационных и коммунальных служб, а также подъезд по кратчайшему пути транспортных средств, подвозящих грузы к объектам, расположенным непосредственно у обочин, тротуаров или пешеходных дорожек, при отсутствии других возможностей подъезда. При этом должна быть обеспечена безопасность движения.

      9.10. Водитель в зависимости от скорости движения обязан соблюдать такую дистанцию до движущегося впереди транспортного средства, которая позволит избежать столкновения, а также необходимый боковой интервал, обеспечивающий безопасность движения. <*>
      Сноска. В пункт 9.10 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      9.11. Вне населенных пунктов на дорогах с двусторонним движением, имеющих две полосы, водители транспортных средств, для которых установлено ограничение скорости, а также транспортных средств (состава транспортных средств) длиной более 7 м обязаны поддерживать между своим и движущимся впереди транспортным средством такую дистанцию, чтобы обгоняющие их транспортные средства могли без помех перестроиться на ранее занимаемую ими полосу. Это требование не действует, если водитель готовится к выполнению обгона, а также при интенсивном движении и при движении в организованной транспортной колонне. <*>
      Сноска. В пункт 9.11 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      9.12. На дорогах с двусторонним движением, при отсутствии разделительной полосы островки безопасности, тумбы и элементы дорожных сооружений (опоры мостов, путепроводов и тому подобное), находящиеся на середине проезжей части, водитель обязан объезжать справа, если знаки и разметка не предписывают иное. <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 9.12 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .     

10. СКОРОСТЬ ДВИЖЕНИЯ

      10.1. Водитель должен вести транспортное средство со скоростью, не превышающей установленного ограничения, учитывая при этом интенсивность движения, особенности и состояние транспортного средства и груза, дорожные и метеорологические условия, в частности видимость в направлении движения. Скорость должна обеспечивать водителю возможность постоянного контроля за движением транспортного средства для выполнения требований Правил.
      При возникновении препятствия и (или) опасности для движения, которые водитель в состоянии обнаружить, он должен принять меры к снижению скорости вплоть до остановки транспортного средства или безопасному для других участников движения объезду препятствия.

      10.2. В населенных пунктах разрешается движение транспортных средств со скоростью не более 60 км/ч, за исключением специальных режимов движения, установленных соответствующими дорожными знаками, но не более 90 км/ч, а в жилых зонах и дворовых территориях - не более 20 км/ч. <*>
      Сноска. Пункт 10.2 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 30.01.2004 N 115 ; от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      10.3. Вне населенных пунктов разрешается движение:
      легковым автомобилям и мотоциклам на автомагистралях - со скоростью не превышающей, установленной соответствующим дорожным знаком 3.24, но не более 140 км/час, на остальных дорогах не более 110 км/час;     

      грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой не более 3,5 т, междугородним автобусам, микроавтобусам на автомагистралях - не более 110 км/ч, на остальных дорогах не более 90 км/ч;     

      другим автобусам, в том числе осуществляющим организованные перевозки групп детей, легковым автомобилям при буксировке прицепа, грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой более 3,5 т на автомагистралях не более 90 км/ч, на остальных дорогах не более 70 км/ч.
       Сноска. Пункт 10.3. в редакции постановления Правительства РК  от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      10.4. Скорость движения транспортных средств не должна превышать:
      60 км/ч - при перевозке пассажиров в кузове грузового автомобиля;
      50 км/ч - при буксировке механических транспортных средств;
      предписанной величины - при согласовании условий перевозки опасных, тяжеловесных и крупногабаритных грузов.     

      10.4-1. (исключен постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      10.5. Водителю запрещается:
      превышать максимальную скорость, определенную технической характеристикой транспортного средства;
      превышать скорость, указанную на опознавательном знаке "Ограничение скорости", установленном на транспортном средстве;
      Сноска. Здесь и далее опознавательные знаки указаны в соответствии с Основными положениями .
      создавать помехи другим транспортным средствам, двигаясь без необходимости со слишком малой скоростью;
      резко тормозить, если это не требуется для предотвращения дорожно-транспортного происшествия.

11. ОБГОН, ВСТРЕЧНЫЙ РАЗЪЕЗД

      11.1. Прежде чем начать обгон, водитель обязан убедиться в том, что:
      полоса движения, на которую он намерен выехать, свободна на достаточном для обгона расстоянии и этим маневром он не создаст помех встречным и движущимся позади по этой полосе транспортным средствам, в том числе и подающим предупредительные сигналы в соответствии с пунктами 19.11 и 19.12;
      транспортное средство, следующее позади по той же полосе, не начало обгон;
      водитель транспортного средства, движущегося впереди по той же полосе, не подал сигнал о маневрировании налево;
      по завершении обгона с выездом на полосу (сторону) встречного движения он сможет, не создавая помех обгоняемому транспортному средству, вернуться на ранее занимаемую полосу.

      11.2. Обгонять безрельсовое транспортное средство разрешается с левой стороны. Однако обгон транспортного средства, водитель которого подал сигнал поворота налево и приступил к выполнению маневра, производится с правой стороны.

      11.3. По завершении обгона с выездом на полосу (сторону) встречного движения водитель обязан вернуться на ранее занимаемую полосу движения.

      11.4. Водителю обгоняемого транспортного средства запрещается препятствовать обгону повышением скорости движения или иными действиями.

      11.5. Обгон запрещен:
      на регулируемых перекрестках с выездом на полосу встречного движения, а также на нерегулируемых перекрестках при движении по главной дороге, меняющей направление (за исключением разрешенного обгона справа), и по дороге, не являющейся главной (за исключением обгона на перекрестках с круговым движением, обгона двухколесных транспортных средств без бокового прицепа и разрешенного обгона справа);
      на пешеходных переходах при наличии на них пешеходов;
      на железнодорожных переездах и ближе 100 м перед ними;
      транспортного средства, производящего обгон или объезд;
      в конце подъема и на других участках дорог с ограниченной видимостью с выездом на полосу встречного движения.

      11.6. Водитель тихоходного или крупногабаритного транспортного средства вне населенных пунктов в случаях, когда обгон этого транспортного средства затруднен, обязан принять как можно правее, а при необходимости и остановиться, чтобы пропустить скопившиеся за ним транспортные средства.

      11.7. Если встречный разъезд затруднен и приоритетность разъезда не определена знаками 2.6 и 2.7, то водитель, на стороне которого имеется препятствие, должен уступить дорогу. На уклонах, обозначенных знаками 1.13 и 1.14, при наличии препятствия уступить дорогу обязан водитель транспортного средства, движущегося на спуск.

12. ОСТАНОВКА И СТОЯНКА

      12.1. Остановка и стоянка транспортных средств разрешается на правой стороне дороги на обочине, а при ее отсутствии - на проезжей части у ее края.
      На левой стороне дороги остановка и стоянка разрешаются в населенных пунктах на дорогах с одной полосой движения для каждого направления без трамвайных путей посередине и на дорогах с односторонним движением (грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой более 3,5 т на левой стороне дорог с односторонним движением разрешается лишь остановка для загрузки или разгрузки).

      12.2. Ставить транспортное средство на проезжей части разрешается в один ряд параллельно краю проезжей части, за исключением тех мест, конфигурация (местное уширение проезжей части) которых допускает иное расположение транспортных средств. Двухколесные транспортные средства без бокового прицепа допускается ставить в два ряда.
      Стоянка на краю тротуара, граничащего с проезжей частью, с полным или частичным заездом на него, разрешается только легковым автомобилям, мотоциклам, мопедам и велосипедам при условии, что это не будет препятствовать движению пешеходов.

      12.3. Стоянка в целях длительного отдыха, ночлега и тому подобное вне населенного пункта разрешается только на предусмотренных для этого площадках или за пределами дороги.

      12.4. Остановка запрещается:
      в непосредственной близости от трамвайных путей, если это создает помехи движению трамваев;
      на железнодорожных переездах, в тоннелях;
      на эстакадах, мостах, путепроводах (если для движения в данном направлении имеется менее трех полос) и под ними (независимо от количества полос);
      в местах, где расстояние между остановившимся транспортным средством и сплошной линией разметки (кроме обозначающей край проезжей части) или противоположным краем проезжей части, или стоящим у противоположного края проезжей части транспортным средством меньше 3 метров, если это создает помехи движению транспортных средств;
      на пешеходных переходах и ближе 5 м перед ними;
      на проезжей части вблизи опасных поворотов и выпуклых переломов продольного профиля дороги при видимости дороги менее 100 м хотя бы в одном направлении;
      на пересечении проезжих частей и ближе 30 м от края пересекаемой проезжей части, за исключением стороны напротив бокового проезда трехсторонних пересечений (перекрестков), имеющих сплошную линию разметки или разделительную полосу;
      на остановочных площадках и ближе 15 м к ним, а при их отсутствии - ближе 15 м от указателя остановки маршрутных транспортных средств или такси;
      в местах, где транспортное средство закроет от других водителей сигналы светофора, дорожные знаки или сделает невозможным движение (въезд или выезд) других транспортных средств, или создаст помехи для движения других транспортных средств (заторы) и пешеходов;
      на клумбах, детских и спортивных площадках. 
      Сноска. Пункт 12.4. с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 12.10.2005 N 1021 ; от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2); от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      12.5. Стоянка запрещается:
      в местах, где запрещена остановка;
      на эстакадах, мостах, путепроводах;
      вне населенных пунктов на проезжей части дорог, обозначенных знаком 2.1;
      ближе 50 м от железнодорожных переездов;
      механических транспортных средств с работающим двигателем в населенных пунктах, если это создает неудобства жителям;
      на клумбах, детских и спортивных площадках.
       Сноска. Пункт 12.5. с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      12.6. При вынужденной остановке в местах, где остановка запрещена, водитель обязан принять все возможные меры для отвода транспортного средства из этих мест.

      12.7. Запрещается открывать двери транспортного средства, оставлять их открытыми или выходить на проезжую часть дороги, не убедившись, что это не создаст помехи или опасности для других участников движения.

13. ПРОЕЗД ПЕРЕКРЕСТКОВ

      13.1. При повороте направо или налево водитель обязан уступить дорогу пешеходам, переходящим проезжую часть дороги по его направлению движения, на которую он поворачивает, велосипедистам, пересекающим ее по велосипедной дорожке, и маршрутным транспортным средствам, движущимся по полосе, обозначенной знаком 5.9 (с учетом пункта 18.2).
      Сноска. Пункт 13.1 в редакции постановления Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      13.2. Запрещается выезжать на перекресток или пересечение проезжих частей, если образовался затор, который вынудит водителя остановиться, создав препятствие для движения транспортных средств в поперечном направлении.

      13.3. Запрещается опережение движущихся в попутном направлении транспортных средств, ограничивающих водителю обзор.
      Если на перекрестке или перед ним остановилось транспортное средство, то водители других транспортных средств, движущихся по соседним полосам, могут продолжать движение лишь убедившись, что это будет безопасно.

      13.4. Перекресток, где очередность движения определяется сигналами светофора или регулировщика, считается регулируемым.
      При желтом мигающем сигнале, неработающих светофорах или отсутствии регулировщика перекресток считается нерегулируемым и водители обязаны руководствоваться правилами проезда нерегулируемых перекрестков и установленными на перекрестке знаками приоритета.

Регулируемые перекрестки

      13.5. При повороте налево или развороте по разрешающему сигналу светофора водитель безрельсового транспортного средства обязан уступить дорогу транспортным средствам, движущимся со встречного направления прямо или направо, в том числе и въезжающих на перекресток в соответствии с пунктом 5.6 Правил. Таким же правилом обязаны руководствоваться между собой водители трамваев.

      13.6. При движении в направлении стрелки, включенной в дополнительной секции одновременно с желтым или красным сигналом светофора, водитель обязан уступить дорогу транспортным средствам, движущимся с других направлений.

      13.7. Если сигналы светофора или регулировщика разрешают движение одновременно трамваю и безрельсовым транспортным средствам, то трамвай имеет преимущество независимо от направления его движения. Однако при движении в направлении стрелки, включенной в дополнительной секции одновременно с красным или желтым сигналом светофора трамвай должен уступить дорогу транспортным средствам, движущимся с других направлений.

      13.8. Водитель, въехавший на перекресток при разрешающем сигнале светофора, обязан выехать в намеченном направлении независимо от сигналов светофора на выезде с перекрестка. Однако, если на перекрестке перед светофорами, расположенными на пути следования водителя, имеются стоп-линии и (или) знаки 5.33, водитель обязан руководствоваться сигналами каждого светофора.

      13.9. При включении разрешающего сигнала светофора водитель обязан уступить дорогу транспортным средствам, завершающим движение через перекресток, и пешеходам, не закончившим переход проезжей части данного направления.

      13.10. На перекрестке, где движение регулируется светофором с дополнительной секцией, водитель, находящийся на полосе, с которой производится поворот, должен продолжить движение в направлении, указанном включенной стрелкой, если его остановка создаст помеху транспортным средствам, следующим за ним по той же полосе.

Нерегулируемые перекрестки

      13.11. На перекрестке неравнозначных дорог водитель транспортного средства, движущегося по второстепенной дороге, обязан уступить дорогу транспортным средствам, приближающимся по главной, независимо от направления их дальнейшего движения, в том числе осуществляющих разворот. Водитель, движущийся по главной дороге, имеющей разделительную полосу, перед завершением на перекрестке разворота должен убедиться, что транспортные средства, приближающиеся к перекрестку по второстепенной дороге, уступают ему дорогу. <*>
      Сноска. В пункт 13.11 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      13.12. В случае, когда главная дорога на перекрестке меняет направление, водители, движущиеся по главной дороге, обязаны руководствоваться между собой правилами проезда перекрестков равнозначных дорог. Этими же правилами обязаны руководствоваться водители, движущиеся по второстепенным дорогам.

      13.13. На перекрестке равнозначных дорог водитель безрельсового транспортного средства обязан уступить дорогу транспортным средствам, приближающимся справа. Этим же правилом обязаны руководствоваться между собой водители трамваев.
      На таких перекрестках трамвай имеет преимущество перед безрельсовыми транспортными средствами независимо от направления его движения.

      13.14. При повороте налево или развороте водитель безрельсового транспортного средства обязан уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по равнозначной дороге со встречного направления прямо или направо. Этим же правилом должны руководствоваться между собой водители трамваев.

      13.15. Если водитель не может определить наличие покрытия на дороге (темное время суток, грязь, снег и тому подобное), а знаков приоритета нет, он должен считать, что находится на второстепенной дороге.

14. ПЕШЕХОДНЫЕ ПЕРЕХОДЫ И ОСТАНОВКИ
МАРШРУТНЫХ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

      14.1. Водитель транспортного средства обязан уступить дорогу пешеходам, переходящим проезжую часть его направления движения по нерегулируемому пешеходному переходу.
      14.2. Если перед нерегулируемым пешеходным переходом остановилось или замедлило движение транспортное средство, то водители других транспортных средств, движущихся по соседним полосам, могут продолжать движение лишь убедившись, что перед остановившимся или замедлившим движение транспортным средством нет пешеходов.
      14.3. На регулируемых пешеходных переходах при включении разрешающего сигнала светофора водитель обязан уступить дорогу пешеходам, заканчивающим переход проезжей части его направления движения.
      14.4. Запрещается въезжать на пешеходный переход, если за ним образовался затор, который вынудит водителя остановиться на пешеходном переходе.
      14.5. Во всех случаях, в том числе и вне пешеходных переходов, водитель обязан пропустить слепых пешеходов, подающих сигнал белой тростью.
      14.6. Водитель должен уступить дорогу пешеходам, идущим к стоящему на остановке маршрутному транспортному средству или от него (со стороны дверей), если посадка и высадка производятся с проезжей части или с посадочной площадки, расположенной на ней.
      14.7. Приближаясь к остановившемуся транспортному средству, имеющему опознавательный знак "Перевозка детей", водитель обязан снизить скорость, при необходимости остановиться и пропустить группу детей.

15. ДВИЖЕНИЕ ЧЕРЕЗ ЖЕЛЕЗНОДОРОЖНЫЕ
ПУТИ

      15.1. Водители транспортных средств могут пересекать железнодорожные пути только по железнодорожным переездам, уступая дорогу поезду (локомотиву, дрезине).

      15.2. При подъезде к железнодорожному переезду водитель обязан руководствоваться требованиями дорожных знаков, светофоров, разметки, положением шлагбаума и указаниями дежурного по переезду, и, кроме того, убедиться в отсутствии приближающегося поезда (локомотива, дрезины).

      15.3. Запрещается выезжать на переезд:
      при закрытом или начинающем закрываться шлагбауме (независимо от сигнала светофора);
      при запрещающем сигнале светофора (независимо от положения и наличия шлагбаума);
      при запрещающем сигнале дежурного по переезду (дежурный обращен к водителю грудью или спиной, в поднятой вверх руке - жезл, красный фонарь или флажок, либо с вытянутыми в стороны руками);
      если за переездом образовался затор, который вынудит водителя остановиться на переезде;
      если к переезду в пределах видимости приближается поезд (локомотив, дрезина);

      Кроме того, запрещается:
      переезжать железнодорожные пути вне железнодорожных переездов;
      объезжать с выездом на полосу встречного движения стоящие перед переездом транспортные средства;
      самовольно открывать шлагбаум;
      перемещать через переезд в нетранспортном положении сельскохозяйственные, дорожные, строительные и другие машины и механизмы;
      без разрешения начальника дистанции пути железной дороги движение тихоходных машин, скорость которых менее 8 км/ч, а также тракторных саней-волокуш.

      15.4. В случаях, когда движение через переезд запрещено, водитель должен остановиться у стоп-линии, знака 2.5 или светофора, а если их нет - у границы железнодорожного переезда.

      15.5. При вынужденной остановке на переезде водитель обязан немедленно высадить пассажиров и принять меры для освобождения переезда. Одновременно водитель обязан:
      при имеющейся возможности послать двух человек вдоль путей в обе стороны от переезда на 1000 м (если одного, то в сторону худшей видимости пути), объяснив им правила подачи сигнала остановки машинисту приближающегося поезда (локомотива, дрезины);
      оставаться возле транспортного средства и подавать сигналы общей тревоги;
      при появлении поезда бежать ему навстречу, подавая сигнал остановки.
      Примечание. Сигналом остановки служит круговое движение руки (днем с лоскутом яркой материи или каким-либо хорошо видимым предметом, ночью - с факелом или фонарем). Сигналом общей тревоги служат серии из одного длинного и трех коротких звуковых сигналов.

16. ДВИЖЕНИЕ ПО АВТОМАГИСТРАЛЯМ

      16.1. На автомагистралях запрещается:
      нахождение пешеходов, а также домашних животных вне транспортного средства, движение велосипедов, мопедов, тракторов и самоходных машин, а также иных транспортных средств, скорость которых по технической характеристике или их состоянию меньше 40 км/ч;
      движение грузовых автомобилей с разрешенной максимальной массой более 3,5 т далее второй полосы;
      остановка вне специальных площадок для стоянки, обозначенных знаками 5.15 или 6.11;
      разворот и въезд в технологические разрывы разделительной полосы;
      движение задним ходом;
      учебная езда.

      16.2. При вынужденной остановке на проезжей части водитель обязан обозначить транспортное средство в соответствии с требованиями раздела 7 Правил и принять меры для того, чтобы вывести его на предназначенную для этого полосу (правее линии, обозначающей
край проезжей части).

      16.3. Требования данного раздела распространяются также на дороги, обозначенные знаком 5.3.

17. ДВИЖЕНИЕ В ЖИЛЫХ ЗОНАХ

      17.1. В жилой зоне движение пешеходов разрешается как по тротуарам, так и по проезжей части. В жилой зоне пешеходы имеют преимущество, однако они не должны создавать необоснованные помехи для движения транспортных средств.

      17.2. В жилой зоне запрещается:
      сквозное движение транспортных средств;
      движение транспортных средств вне проезжей части;
      учебная езда;
      стоянка с работающим двигателем;
      стоянка грузовых автомобилей с разрешенной максимальной массой более 3,5 т, автобусов вне специально выделенных и обозначенных знаками и (или) разметкой мест;
      подавать звуковой сигнал, включать громкую музыку;
      стоянка на тротуарах, газонах, детских и игровых площадках.
      Сноска. Пункт 17.2 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2).

      17.3. При выезде из жилой зоны водители должны уступить дорогу другим участникам движения.
      17.4. Требования данного раздела распространяются также и на дворовые территории.

18. ПРИОРИТЕТ МАРШРУТНЫХ ТРАНСПОРТНЫХ
СРЕДСТВ
 

      18.1. Вне перекрестков, где трамвайные пути пересекают проезжую часть, трамвай имеет преимущество перед безрельсовыми транспортными средствами, кроме случаев выезда из депо.

      18.2. На дорогах с полосой для маршрутных транспортных средств, обозначенных знаками 5.9, 5.10.1 - 5.10.3, запрещаются движение и остановка других транспортных средств на этой полосе.
      Если полоса, обозначенная знаком 5.9, отделена от остальной проезжей части прерывистой линией разметки, то при поворотах транспортные средства должны перестраиваться на нее. Разрешается также в таких местах заезжать на эту полосу при въезде на дорогу и для посадки и высадки пассажиров у правого края проезжей части при условии, что это не создает помех маршрутным транспортным средствам.

      18.3. В населенных пунктах водители должны уступать дорогу троллейбусам и автобусам, начинающим движение от обозначенной остановки. Водители троллейбусов и автобусов могут начать движение только убедившись, что им уступают дорогу.

19. ПОЛЬЗОВАНИЕ ВНЕШНИМИ СВЕТОВЫМИ
ПРИБОРАМИ И ЗВУКОВЫМИ СИГНАЛАМИ

      19.1. В темное время суток и в условиях недостаточной видимости, независимо от освещения дороги, а также в тоннелях на движущемся транспортном средстве должны быть включены следующие световые приборы:
      на всех механических транспортных средствах и мопедах - габаритные огни и фары дальнего или ближнего света, на велосипедах - фары или фонари, на гужевых повозках - фонари (при их наличии);
      на прицепах и буксируемых механических транспортных средствах - габаритные огни. 
      Сноска. В пункт 19.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      19.2. Дальний свет должен быть переключен на ближний:
      в населенных пунктах, если дорога освещена;
      при встречном разъезде на расстоянии не менее чем за 150 м до транспортного средства, а также и при большем, если водитель встречного транспортного средства периодическим переключением света фар покажет необходимость этого;
      в любых других случаях для исключения возможности ослепления водителей как встречных, так и попутных транспортных средств.
      При ослеплении водитель должен включить аварийную световую сигнализацию и, не меняя полосу движения, остановиться.

      19.3. При остановке и стоянке в темное время суток на неосвещенных участках дорог, а также в условиях недостаточной видимости на транспортном средстве должны быть включены габаритные огни. В условиях недостаточной видимости дополнительно к габаритным огням могут быть включены фары ближнего света, противотуманные фары и задние противотуманные фонари.
      Если габаритные огни неисправны, транспортное средство должно быть отведено за пределы дороги, а если это невозможно, его необходимо обозначить в соответствии с требованиями пунктов 7.1 и
7.2 Правил.

      19.4. Контуры боковых и задних сторон транспортных средств категорий М 2 , М 3 , N 2 , N 3 , O 2 , O 3 , О 4 по ГОСТ 22895-77, за исключением автотранспортных средств, не регистрируемых в дорожной полиции, технологического транспорта, эксплуатируемого на закрытых территориях и не подлежащего эксплуатации на дорогах общего пользования, а также автотранспорта крестьянских и фермерских хозяйств, используемых внутри этих хозяйств, бетоно- и цементовозов, должны быть промаркированы световозвращающим материалом в соответствии с СТ РК ГОСТ Р 51253-2001 и СТ РК ГОСТ Р 41.104-2001.
      Сноска. В пункт 19.4 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 19 декабря 2002 г. N 1329 .

      19.5. Противотуманные фары могут использоваться:
      в условиях недостаточной видимости как отдельно, так и с ближним или дальним светом фар;
      в темное время суток на неосвещенных участках дорог совместно с ближним или дальним светом фар;
      вместо ближнего света фар в условиях, предусмотренных пунктом
19.6 Правил.

      19.5-1. Противотуманные фары должны включаться при включенных габаритных огнях независимо от включенных фар дальнего и (или) ближнего света. <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 19.5-1 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      19.6. При движении в светлое время суток в целях обозначения движущегося транспортного средства ближний свет фар должен быть включен:
      при движении вне населенных пунктов;
      на транспорте общего пользования в городах и других населенных пунктах;
      на мотоциклах и мопедах;
      при движении в организованной транспортной колонне;
      на транспортном средстве, сопровождаемом автомобилем оперативных и специальных служб с включенным проблесковым маячком синего цвета;
      на маршрутных транспортных средствах, движущихся по специально выделенной полосе навстречу основному потоку движения;
      при организованной перевозке групп детей в немаршрутных автобусах или на грузовых автомобилях;
      при перевозке опасных, крупногабаритных и тяжеловесных грузов;
      при буксировке механического транспортного средства (на буксирующем транспортном средстве);
      при объезде в соответствии с требованиями знака 5.34.1 закрытого для движения участка проезжей части на дороге с разделительной полосой.
      Сноска. Пункт 19.6 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 25 мая 2007 г. N 420 .

      19.7. Фарой-прожектором и фарой-искателем разрешается пользоваться только вне населенных пунктов при отсутствии встречных транспортных средств. В населенных пунктах пользоваться такими фарами могут только водители транспортных средств оперативных и специальных служб при выполнении служебного задания.

      19.8. Задние противотуманные фонари могут применяться только в условиях недостаточной видимости. Запрещается подключать задние противотуманные фонари к стоп-сигналам.

      19.9. Опознавательный знак "Автопоезд" должен быть включен при движении автопоезда, а в темное время суток и в условиях недостаточной видимости, кроме того, и на время его остановки или стоянки.

      19.10. Проблесковый маячок оранжевого или желтого цвета должен быть включен на транспортных средствах при выполнении работ по строительству, ремонту или содержанию дорог, погрузке и транспортировке поврежденных, неисправных и иных транспортных средств; на транспортных средствах при осуществлении перевозок тяжеловесных, крупногабаритных грузов; на транспортных средствах, сопровождающих перевозку тяжеловесных, крупногабаритных и опасных грузов; на автобусах, предназначенных для перевозки организованных групп детей; на транспортных средствах мобильных групп оперативного реагирования частных охранных организаций при выезде на несанкционированные проникновения на охраняемые объекты.
      Сноска. Пункт 19.10 в редакции постановления Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      19.11. Звуковые сигналы могут применяться только:
      для предупреждения других водителей о намерении произвести обгон вне населенных пунктов;
      в случаях, когда это необходимо для предотвращения дорожно-транспортного происшествия.

      19.12. Для предупреждения об обгоне, а также в случаях, предусмотренных пунктом 9.4 Правил, может подаваться световой сигнал, который представляет в светлое время суток периодическое кратковременное включение и выключение света фар, а в темное время суток - неоднократное переключение фар с ближнего на дальний свет.

20. БУКСИРОВКА МЕХАНИЧЕСКИХ
ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ

      20.1. Буксировка осуществляется с применением сцепки или путем вывешивания передней части транспортного средства на специальном опорном устройстве буксирующего транспортного средства, или путем его частичной погрузки на платформу буксирующего транспортного средства.

      20.2. Буксировка на жесткой или гибкой сцепке должна осуществляться только при наличии водителя за рулем буксируемого транспортного средства, кроме случаев, когда конструкция жесткой сцепки обеспечивает при прямолинейном движении следование буксируемого транспортного средства по траектории буксирующего.

      20.3. При буксировке на гибкой сцепке должно быть обеспечено расстояние между буксирующим и буксируемым транспортными средствами в пределах 4-6 м, а при буксировке на жесткой сцепке - не более 4 м. Связующие звенья должны удовлетворять требованиям соответственно пунктов 11 и 12 Основных положений.

      20.4. При буксировке на гибкой или жесткой сцепке запрещается нахождение пассажиров в буксируемом автобусе (троллейбусе) и в кузове буксируемого грузового автомобиля, а при буксировке путем вывешивания или частичной погрузки - нахождение пассажиров в кабине или кузове буксируемого транспортного средства, а также в кузове буксирующего.

      20.5. Буксировка запрещается:
      транспортного средства, у которого не действует рулевое управление (допускается буксировка методом вывешивания или частичной погрузки);
      двух и более транспортных средств;
      транспортного средства с недействующей тормозной системой, если его фактическая масса более половины фактической массы буксирующего транспортного средства. При меньшей фактической массе буксировка такого транспортного средства допускается только на жесткой сцепке или методом частичной погрузки;
      мотоциклом без бокового прицепа, а также такого мотоцикла;
      в гололедицу на гибкой сцепке.

21. УЧЕБНАЯ ЕЗДА
 

       21.1. Первоначальное обучение вождению транспортных средств должно проводиться на закрытых площадках или автодромах.

      21.2. Учебная езда на дорогах допускается только с обучающим и при наличии первоначальных навыков управления у обучаемого, при этом в механическом транспортном средстве при индивидуальном обучении не должно быть пассажиров. Обучаемый обязан знать и выполнять требования Правил.

      21.3. Обучающий обязан иметь при себе документ на право обучения вождению транспортного средства данной категории или водительский стаж более 3 лет, а также удостоверение на право управления транспортным средством соответствующей категории, а обучаемый в индивидуальном порядке - документ, удостоверяющий личность, и справку о прохождении медицинского освидетельствования на годность к управлению транспортным средством данной категории. Запрещается обучать вождению в индивидуальном порядке на транспортных средствах категории С, D и Е.

      21.4. Обучаемому на автомобиле должно быть не менее 16 лет, а на мотоцикле - не менее 14 лет.

      21.5. Механическое транспортное средство, на котором проводится обучение, должно быть обозначено опознавательными знаками - "Учебное транспортное средство" и оборудовано зеркалом заднего вида для обучающего. Механическое транспортное средство для обучения вождению, принадлежащее учебной организации, должно быть дополнительно оборудовано в соответствии с требованиями пункта 5 Основных положений.

      21.6. Запрещается учебная езда на дорогах, перечень которых объявляется в установленном порядке.

22. ПЕРЕВОЗКА ПАССАЖИРОВ

      22.1. К перевозке пассажиров в кузове грузового автомобиля допускаются водители, имеющие удостоверение на право управления транспортными средствами категории "С" (при перевозке более 8 человек, включая пассажиров в кабине, - категории "С" и "Д") и стаж управления транспортными средствами данной категории более 3 лет.
      Примечание. Допуск военных водителей к перевозке пассажиров на грузовых автомобилях осуществляется в установленном порядке.
      К перевозкам пассажиров автобусами, микроавтобусами допускаются водители в возрасте не менее двадцати одного года, имеющие водительское удостоверение соответствующей категории.
      Автобусы и микроавтобусы, используемые для перевозок пассажиров и багажа, должны соответствовать требованиям технических регламентов и стандартов Республики Казахстан.
      Запрещается использование для перевозок в качестве такси автотранспортных средств со специальным управлением, в том числе полностью ручным, а также правосторонним рулевым управлением.
       Сноска. Пункт 22.1. с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      22.2. Перевозка пассажиров в кузове грузового автомобиля с бортовой платформой разрешается, если он оборудован в соответствии с требованиями пункта 4 Основных положений.

      22.3. Перед поездкой водитель грузового автомобиля должен проинструктировать пассажиров о порядке посадки, высадки и размещения в кузове; предупредить, что стоять в кузове и сидеть на бортах во время движения запрещено.
      Начинать движение можно только убедившись, что условия безопасной перевозки пассажиров обеспечены.

      22.4. Проезд в кузове грузового автомобиля с бортовой платформой, не оборудованном для перевозки пассажиров, разрешается только лицам, сопровождающим груз или направляющимся за ним при условии, что они обеспечены местом для сидения, расположенным ниже уровня бортов.

      22.5. (исключен постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      22.6. Водитель обязан осуществлять посадку и высадку пассажиров только после полной остановки транспортного средства, а начинать движение только с закрытыми дверями и не открывать их до полной остановки.

      22.7. Запрещается перевозить пассажиров:
      вне кабины автомобиля (кроме случаев перевозки пассажиров в кузове грузового автомобиля с бортовой платформой или в кузове-фургоне), трактора, самоходной машины, на грузовом прицепе, в прицепе-даче, в кузове грузового мотоцикла и вне предусмотренных конструкцией мотоцикла мест для сидения;
      сверх количества, предусмотренного технической характеристикой транспортного средства, не считая детей до 12-летнего возраста. При этом фактическая масса транспортного средства не должна превышать величины разрешенной максимальной массы, установленной предприятием-изготовителем, и количество детей до 12-летнего возраста не должно превышать числа посадочных мест для пассажиров;
      в состоянии опьянения на заднем сиденье мотоцикла;
      сверх количества оборудованных для сидения мест в кузове грузового автомобиля.

      22.8. Запрещается перевозить детей до 12 лет:
      на заднем сидении мотоцикла;
      на переднем сидении механического транспортного средства при отсутствии специального детского удерживающего устройства.
      Сноска. Пункт 22.8 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      22.9. Перевозка организованных групп детей осуществляется автобусами, имеющими не менее двух дверей, техническое состояние которых отвечает требованиям, установленным Правилами перевозок пассажиров и багажа автомобильным транспортом, в котором должен находиться взрослый (старше 18 лет) сопровождающий.
      Автобусы, при перевозке организованных групп детей, должны быть оборудованы проблесковым маячком желтого цвета. На этих автобусах спереди и сзади должны быть установлены опознавательные знаки "Перевозка детей".
      К перевозкам организованных групп детей допускаются водители в возрасте не менее двадцати пяти лет, имеющие водительское удостоверение соответствующей категории и стаж работы водителем не менее пяти лет.
      Количество перевозимых детей в автобусе не должно превышать количества посадочных мест.
      Колонны из двух и более автобусов, перевозящих детей на загородных дорогах, должны сопровождаться специальными автомобилями дорожной полиции.
       Сноска. Правила дополнены пунктом 22.9. в соответствии с       постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

23. ПЕРЕВОЗКА ГРУЗОВ

      23.1. Перевозка грузов должна осуществляться транспортными средствами и составами транспортных средств, предназначенными для этой цели.
      В автобусах запрещается перевозка груза, в том числе багажа, вне багажного отделения. 
      Сноска. Пункт 23.1 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021.

      23.2. Масса перевозимого груза и пассажиров, распределение нагрузки по осям не должны превышать величин, установленных предприятием-изготовителем для данного транспортного средства.

      23.3. Перед началом и во время движения водитель обязан контролировать размещение, крепление, укрытие и состояние груза во избежание его падения, создания помех для движения.

      23.4. Перевозка груза допускается при условии, что он:
      соответствует категории и типу транспортного средства;
      не ограничивает водителю обзор;
      не затрудняет управление и не нарушает устойчивость транспортного средства;
      не закрывает внешние световые приборы и световозвращатели, регистрационные и опознавательные знаки, а также не препятствует восприятию сигналов, подаваемых рукой;
      не создает шум, не пылит, не загрязняет дорогу и окружающую среду.
      Если состояние и размещение груза не удовлетворяют указанным требованиям, водитель обязан устранить нарушения перечисленных правил перевозки, а если устранение невозможно - прекратить дальнейшее движение.

      23.5. Груз или выступающие за габариты части транспортного средства спереди и сзади более чем на 1 м или сбоку более чем на 0,4 м от внешнего края габаритного огня должны быть обозначены опознавательными знаками "Крупногабаритный груз", а в темное время суток и в условиях недостаточной видимости, кроме того, спереди - фонарем или световозвращателем белого цвета, сзади - фонарем или световозвращателем красного цвета.

      23.6. Перевозка тяжеловесных, крупногабаритных и опасных грузов, движение транспортного средства, габаритные размеры которого с грузом или без груза превышают по ширине - 2,55 м (2,6 м - для изотермических кузовов), по высоте - 4 м от поверхности проезжей части, по длине автопоезда (включая один прицеп) - 20 м, либо с грузом, выступающим сзади за габариты транспортного средства более чем на 2 м, а также движение автопоездов с двумя и более прицепами должны выполняться в соответствии со специальными правилами, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан.

      Транспортное средство должно быть обозначено опознавательными знаками: "Опасный груз" - при перевозке опасных грузов; "Длинномерное транспортное средство" - в случаях, предусмотренных пунктом 8 "Основных положений". <*>
      Сноска. В пункт 23.6 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

24. ДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ТРЕБОВАНИЯ К
ДВИЖЕНИЮ ВЕЛОСИПЕДОВ, МОПЕДОВ,
ГУЖЕВЫХ ПОВОЗОК, А ТАКЖЕ ПРОГОНУ
ЖИВОТНЫХ 

      24.1. Управлять велосипедом, гужевой повозкой (санями), быть погонщиком вьючных, верховых животных или стада при движении по дорогам разрешается лицам не моложе 14 лет, а мопедом - не моложе 16 лет.

      24.2. Велосипеды, мопеды, гужевые повозки (сани), верховые и вьючные животные должны двигаться только по крайней правой полосе в один ряд возможно правее. Допускается движение по обочине, если это не создает помех пешеходам.
      Колонны велосипедистов, гужевых повозок (саней), верховых и вьючных животных при движении по проезжей части должны быть разделены на группы по 10 велосипедистов, верховых и вьючных животных и по 5 повозок (саней). Для облегчения обгона расстояние между группами должно составлять 80-100 м.

      24.3. Водителям велосипеда и мопеда запрещается:
      ездить, не держась за руль хотя бы одной рукой;
      перевозить пассажиров, кроме ребенка в возрасте до 7 лет, на дополнительном сиденье, оборудованном надежными подножками;
      перевозить груз, который выступает более чем на 0,5 м по длине или ширине за габариты, или груз, мешающий управлению;
      двигаться по дороге при наличии рядом велосипедной дорожки;
      поворачивать налево или разворачиваться на дорогах с трамвайным движением и на дорогах, имеющих более одной полосы для движения в данном направлении.
      Запрещается буксировка велосипедов и мопедов, а также велосипедами и мопедами, кроме буксировки прицепа, предназначенного для эксплуатации с велосипедом или мопедом.

      24.4. На нерегулируемом пересечении велосипедной дорожки с дорогой, расположенном вне перекрестка, водители велосипедов и мопедов должны уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по этой дороге.
      Водитель гужевой повозки (саней) при выезде на дорогу со второстепенной дороги в местах с ограниченной обзорностью должен вести животное под уздцы.
      Сноска. Пункт 24.4 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      24.5. Животных по дороге следует перегонять, как правило, в светлое время суток. Погонщики должны направлять животных как можно ближе к правому краю дороги.

      24.6. При прогоне группы животных по дороге или через нее в темное время суток и в условиях недостаточной видимости погонщики должны подавать сигналы для предупреждения водителей о нахождении животных на дороге.
      Примечание. Сигналом служит круговое движение руки с факелом или фонарем, при этом подающий сигнал должен находиться на расстоянии 10-15 метров от группы животных в сторону приближающегося транспортного средства.

      24.7. При прогоне животных через железнодорожные пути стадо должно быть разделено на группы такой численности, чтобы с учетом количества погонщиков был обеспечен безопасный прогон каждой группы.

      24.8. Водителям гужевых повозок (саней), погонщикам и владельцам вьючных, верховых животных и скота запрещается:
      оставлять животных без надзора в случаях, не исключающих их появление на дорогах с твердым покрытием;
      прогонять животных через железнодорожные пути и дороги вне специально отведенных мест, а также в темное время суток и в условиях недостаточной видимости (кроме скотопрогонов на разных уровнях);
      вести животных по дороге с асфальто- и цементобетонным покрытием при наличии иных путей.

ПРИЛОЖЕНИЕ 1         

      Дорожные знаки * (по СТ РК 1125-2002 и СТ РК 1412-2005) <*>

      Сноска. Маркировка дорожных знаков осуществляется в соответствии с законодательством о стандартизации РК.
      Заголовок приложения 1 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 . Внесены изменения постановлением Правительства РК от 25 мая 2007 г. N 420 .

1. Предупреждающие знаки

     Предупреждающие знаки информируют водителей о приближении к опасному участку дороги, движение по которому требует принятия мер, соответствующих обстановке.
 

      1.1 "Железнодорожный переезд со шлагбаумом".
      Сноска. Нумерация дорожных знаков соответствует СТ РК 1125-2002. Наименования и изображения дорожных знаков приведены на рис.2 <*>
      Сноска. В сноску внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      1.2 "Железнодорожный переезд без шлагбаума".
      1.3.1 "Однопутная железная дорога".
      1.3.2 "Многопутная железная дорога". Обозначение необорудованного шлагбаумом переезда через железную дорогу: 1.3.1 - с одним путем, 1.3.2 - с двумя путями и более.
      1.4.1 - 1.4.6 "Приближение к железнодорожному переезду". Дополнительное предупреждение о приближении к железнодорожному переезду вне населенных пунктов.
      1.5 "Пересечение с трамвайной линией".
      1.6 "Пересечение равнозначных дорог".
      1.7 "Пересечение с круговым движением".
      1.8 "Светофорное регулирование". Перекресток, пешеходный переход или участок дороги, движение на котором регулируется светофором.
      1.9 "Разводной мост". Разводной мост или паромная переправа,
      1.10 "Выезд на набережную". Выезд на набережную или берег.
      1.11.1, 1.11.2 "Опасный поворот". Закругление дороги малого радиуса или с ограниченной видимостью: 1.11.1 - направо, 1.11.2 - налево.
      1.12.1, 1.12.2 "Опасные повороты". Участок дороги с опасными поворотами: 1.12.1 - с первым поворотом направо, 1.12.2 - с первым поворотом налево.
      1.13 "Крутой спуск".
      1.14 "Крутой подъем".
      1.15 "Скользкая дорога". Участок дороги с повышенной скользкостью проезжей части.
      1.16 "Неровная дорога". Участок дороги, имеющий неровности на проезжей части (волнистость, выбоины, неплавные сопряжения с мостами и тому подобное).
      1.16.1 "Искусственная неровность".      <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 1.16.1 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
       1.17 "Выброс гравия". Участок дороги, на котором возможен выброс гравия, щебня и тому подобного из-под колес транспортных средств.
      1.18.1-1.18.3 "Сужение дороги". Сужение с обеих сторон -1.18.1, справа - 1.18.2, слева - 1.18.3.
      1.19 "Двустороннее движение". Начало участка дороги (проезжей части) с встречным движением.
      1.20 "Пешеходный переход". Пешеходный переход, обозначенный знаками 5.16.1, 5.16.2 и (или) разметкой 1.14.1 - 1.14.3.
      1.21 "Дети". Участок дороги вблизи детского учреждения (школы, оздоровительного лагеря и тому подобного), на проезжей части которого возможно появление детей.
      1.22 "Пересечение с велосипедной дорожкой".
      1.23 "Дорожные работы".
      1.24 "Перегон скота".
      1.25 "Дикие животные".
      1.26 "Падение камней". Участок дороги, на котором возможны обвалы, оползни, падение камней.
      1.27 "Боковой ветер".
      1.28 "Низколетящие самолеты".
      1.29 "Тоннель". Тоннель, в котором отсутствует искусственное освещение, или тоннель, видимость въездного портала которого ограничена.
      1.30 "Прочие опасности". Участок дороги, на котором имеются опасности, не предусмотренные другими предупреждающими знаками.
      1.31.1, 1.31.2 "Направление поворота". Направление движения на закруглении дороги малого радиуса с ограниченной видимостью. Направление объезда ремонтируемого участка дороги.
      1.31.3 "Направление поворота". Направления движения на Т-образном перекрестке или разветвлении дорог. Направления объезда ремонтируемого участка дороги.
      Предупреждающие знаки 1.1, 1.2, 1.5-1.30 вне населенных пунктов устанавливаются на расстоянии 150 - 300 м, а в населенных пунктах и жилых зонах - на расстоянии 50 - 100 м до начала опасного участка. При необходимости знаки могут устанавливаться и на ином расстоянии, которое в этом случае указывается на табличке 7.1.1.
      Знаки 1.13 и 1.14 могут устанавливаться без таблички 7.1.1 непосредственно перед началом спуска или подъема, если спуски и подъемы следуют друг за другом.
      Знак 1.23 при проведении краткосрочных работ на проезжей части может быть установлен (без таблички 7.1.1) на расстоянии 10-15 м до места проведения работ.
      Вне населенных пунктов знаки 1.1, 1.2, 1.9, 1.10, 1.21 и 1.23 повторяются. Второй знак устанавливается на расстоянии не менее 50 м до начала опасного участка.
      Знаки 1.4.1 - 1.4.3 устанавливаются с правой стороны дороги, а знаки 1.4.4 - 1.4.6 - с левой. Знаки 1.4.1 и 1.4.4 - под первым по ходу движения знаком 1.1 или 1.2, знаки 1.4.3 и 1.4.6 - под вторым знаком
1.1 или 1.2, а знаки 1.4.2 и 1.4.5 - самостоятельно, на равном расстоянии между первым и вторым знаком 1.1 или 1.2.
      Знаки 1.3.1 и 1.3.2 устанавливаются непосредственно перед железнодорожным переездом.

      1.31.4, 1.31.5 "Направление поворота". <*>
      Сноска. Дополнены пунктами 1.31.4, 1.31.5 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      1.32.1, 1.32.2 и 1.32.3 "Объезд препятствия". <*>
      Сноска. Дополнены пунктами 1.32.1, 1.32.2, 1.32.3  - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .     

2. Знаки приоритета

      Знаки приоритета устанавливают очередность проезда перекрестков, пересечений проезжих частей или узких участков дороги.
      2.1 "Главная дорога". Дорога, на которой предоставлено право преимущественного проезда нерегулируемых перекрестков.
      2.2 "Конец главной дороги".
      2.3.1 "Пересечение со второстепенной дорогой".
      2.3.2, 2.3.3 "Примыкание второстепенной дороги". Примыкание справа - 2.3.2, слева - 2.3.3.
      2.4 "Уступите дорогу". Водитель должен уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по пересекаемой дороге, а при наличии таблички 7.13 - по главной.
      2.5 "Движение без остановки запрещено". Запрещается движение без остановки перед стоп-линией, а если ее нет - перед краем пересекаемой проезжей части. Водитель должен уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по пересекаемой дороге, а при наличии таблички 7.13 - по главной.
      Знак 2.5 может быть установлен перед железнодорожным переездом или карантинным постом. В этих случаях водитель должен остановиться перед стоп-линией, а при ее отсутствии - перед знаком.
      2.6 "Преимущество встречного движения". Запрещается въезд на узкий участок дороги, если это может затруднить встречное движение. Водитель должен уступить дорогу встречным транспортным средствам, находящимся на узком участке или противоположном подъезде к нему.
      2.7 "Преимущество перед встречным движением". Узкий участок дороги, при движении по которому водитель пользуется преимуществом по отношению к встречным транспортным средствам.

3. Запрещающие знаки

      Запрещающие знаки вводят или отменяют определенные ограничения движения.
      3.1 "Въезд запрещен". Запрещается въезд всех транспортных средств в данном направлении.
      3.2 "Движение запрещено". Запрещается движение всех транспортных средств.
      3.3 "Движение механических транспортных средств запрещено".
      3.4 "Движение грузовых автомобилей запрещено". Запрещается движение грузовых автомобилей и составов транспортных средств с разрешенной максимальной массой более 3,5 т (если на знаке не указана масса) или с разрешенной максимальной массой более указанной на знаке, а также тракторов и самоходных машин.
      Знак 3.4 не запрещает движение грузовых автомобилей с наклонной белой полосой на бортах или предназначенных для перевозки людей.
      3.5 "Движение мотоциклов запрещено".
      3.6 "Движение тракторов запрещено". Запрещается движение тракторов и самоходных машин.
      3.7 "Движение транспортных средств с прицепом запрещено". <*>
      Сноска. Пункт 3.7 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
 
      3.8 "Движение гужевых повозок запрещено". Запрещается движение гужевых повозок (саней), верховых и вьючных животных, а также прогон скота.
      3.9 "Движение на велосипедах запрещено". Запрещается движение велосипедов и мопедов.
      3.10 "Движение пешеходов запрещено".
      3.11 "Ограничение массы". Запрещается движение транспортных средств, в том числе составов транспортных средств, общая фактическая масса которых больше указанной на знаке.
      3.12 "Ограничение нагрузки на ось". Запрещается движение транспортных средств, у которых фактическая нагрузка на какую-либо ось больше указанной на знаке.
      3.13 "Ограничение высоты". Запрещается движение транспортных средств, габаритная высота которых (с грузом или без груза) больше указанной на знаке.
      3.14 "Ограничение ширины". Запрещается движение транспортных средств, габаритная ширина которых (с грузом или без груза) больше указанной на знаке.
      3.15 "Ограничение длины". Запрещается движение транспортных средств (составов транспортных средств), габаритная длина которых (с грузом или без груза) больше указанной на знаке.
      3.16 "Ограничение минимальной дистанции". Запрещается движение транспортных средств с дистанцией между ними меньше указанной на знаке.
      3.17.1 "Таможня". Запрещается проезд без остановки у таможни (контрольного пункта).
      3.17.2 "Опасность". Запрещается дальнейшее движение всех без исключения транспортных средств в связи с дорожно-транспортным происшествием, аварией или другой опасностью.
      3.18.1 "Поворот направо запрещен".
      3.18.2 "Поворот налево запрещен".
      3.19 "Разворот запрещен".
      3.20 "Обгон запрещен". Запрещается обгон всех транспортных средств, кроме одиночных, движущихся со скоростью менее 30 км/ч.
      3.21 "Конец зоны запрещения обгона".
      3.22 "Обгон грузовым автомобилям запрещен". Запрещается грузовым автомобилям с разрешенной максимальной массой более 3,5 т обгон всех транспортных средств, кроме одиночных, движущихся со скоростью менее 30 км/ч. Тракторам запрещается обгон всех транспортных средств, кроме гужевых повозок и велосипедов.
      3.23 "Конец зоны запрещения обгона грузовым автомобилям".
      3.24 "Ограничение максимальной скорости". Запрещается движение со скоростью (км/ч), превышающей указанную на знаке.
      3.25 "Конец зоны ограничения максимальной скорости".
      3.26 "Подача звукового сигнала запрещена". Запрещается пользоваться звуковыми сигналами, кроме тех случаев, когда сигнал подается для предотвращения дорожно-транспортного происшествия.
      3.27 "Остановка запрещена". Запрещаются остановка и стоянка транспортных средств.
      3.28 "Стоянка запрещена". Запрещается стоянка транспортных средств.
      3.29 "Стоянка запрещена по нечетным числам месяца".
      3.30 "Стоянка запрещена по четным числам месяца". При одновременном применении знаков 3.29 и 3.30 время перестановки транспортных средств с одной стороны на другую - с 19 до 21 часа,
      3.31 "Конец зоны всех ограничений". Обозначение конца зоны действия одновременно несколькими знаками из следующих: 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26-3.30.
      3.32 "Движение транспортных средств с опасными грузами запрещено". Запрещается движение транспортных средств, оборудованных опознавательными знаками "Опасный груз".
      3.33 "Движение транспортных средств со взрывчатыми и легковоспламеняющимися грузами запрещено". Запрещается движение транспортных средств, оборудованных опознавательными знаками "Опасный груз" и предназначенных для перевозки опасных грузов классов 1,2.2-2.4, 3.1, 3.2, 5.2 по ГОСТу 19433-88.
      Знаки 3.2-3.9, 3.32 и 3.33 запрещают движение соответствующих видов транспортных средств в обоих направлениях.
      Действие знаков не распространяется:
      3.1-3.3, 3.18.1, 3.18.2, 3.19, 3.27 - на маршрутные транспортные средства;
      3.2-3.8 - на транспортные средства, которые обслуживают предприятия, находящиеся в обозначенной зоне, а также обслуживают граждан или принадлежат гражданам, проживающим или работающим в обозначенной зоне. В этих случаях транспортные средства должны въезжать в обозначенную зону и выезжать из нее на ближайшем к месту назначения перекрестке;
      3.28-3.30 - на такси с включенным таксометром;
      3.2, 3.3, 3.28-3.30 - на транспортные средства, управляемые инвалидами I и II групп или перевозящие таких инвалидов.
      Действие знаков 3.18.1, 3.18.2 распространяется на пересечение проезжих частей, перед которым установлен знак.
      Зона действия знаков 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26-3.30 распространяется от места установки знака до ближайшего перекрестка за ним, а в населенных пунктах при отсутствии перекрестка - до конца населенного пункта. Действие знаков не прерывается в местах выезда с прилегающих к дороге территорий.
      Действие знака 3.24, установленного перед населенным пунктом, обозначенным знаком 5.22, распространяется до этого знака.
      Зона действия знаков может быть уменьшена:
      для знаков 3.16 и 3.26 применением таблички 7.2.1;
      для знаков 3.20, 3.22, 3.24 установкой в конце зоны их действия соответственно знаков 3.21, 3.23, 3.25 или применением таблички
7.2.1. Зона действия знака 3.24 может быть уменьшена установкой знака 3.24 с другим значением максимальной скорости движения;
      для знаков 3.27-3.30 установкой в конце зоны их действия повторных знаков 3.27-3.30 с табличкой 7.2.3 или применением таблички 7.2.2. Знак 3.27 может быть применен совместно с разметкой 1.4, а знак 3.28 - с разметкой 1.10, при этом зона действия знаков определяется протяженностью линии разметки.
      Действие знаков 3.10, 3.27-3.30 распространяется только на ту сторону дороги, на которой они установлены.

4. Предписывающие знаки

      4.1.1 "Движение прямо", 4.1.2 "Движение направо", 4.1.3 "Движение налево", 4.1.4 "Движение прямо или направо", 4.1.5 "Движение прямо или налево", 4.1.6 "Движение направо или налево". Разрешается движение только в направлениях, указанных на знаках стрелками. Знаки, разрешающие поворот налево, разрешают и разворот (могут быть применены знаки 4.1.1-4.1.6 с конфигурацией стрелок, соответствующей требуемым направлениям движения на конкретном пересечении).
      Действие знаков 4.1.1-4.1.6 не распространяется на маршрутные транспортные средства.
      Действие знаков 4.1.1-4.1.6 распространяется на пересечение проезжих частей, перед которым установлен знак.
      Действие знака 4.1.1, установленного в начале участка дороги, распространяется до ближайшего перекрестка. Знак не запрещает поворот направо на прилегающие к дороге территории.
      4.2.1 "Объезд препятствия справа", 4.2.2 "Объезд препятствия слева". Объезд разрешается только со стороны, указанной стрелкой.
      4.2.3 "Объезд препятствия справа или слева". Объезд разрешается с любой стороны.
      4.3 "Круговое движение". Разрешается движение в указанном стрелками направлении.
      4.4 "Движение легковых автомобилей". Разрешается движение легковых автомобилей, автобусов, мотоциклов, маршрутных транспортных средств и грузовых автомобилей, разрешенная максимальная масса которых не превышает 3,5 т.
      Знак разрешает движение и других транспортных средств, которые обслуживают предприятия, находящиеся в обозначенной зоне, а также обслуживают граждан или принадлежат гражданам, проживающим или работающим в обозначенной зоне. В этих случаях транспортные средства должны въезжать в обозначенную зону и выезжать из нее на ближайшем к месту назначения перекрестке.
      4.5 "Велосипедная дорожка". Разрешается движение только на велосипедах и мопедах. По велосипедной дорожке могут двигаться также пешеходы (при отсутствии тротуара, пешеходной дорожки или обочины).
      4.6 "Пешеходная дорожка". Разрешается движение только пешеходам.
      4.7 "Ограничение минимальной скорости". Разрешается движение только с указанной или большей скоростью (км/ч).
      4.8 "Конец зоны ограничения минимальной скорости".
      4.9 "Направление движения транспортных средств с опасными грузами". Движение транспортных средств, оборудованных опознавательными знаками "Опасный груз", разрешается только в направлении, указанном на знаке: 4.9.1 - направо, 4.9.2 - налево, 4.9.3 - прямо. <*>
      Сноска. В пункт 4.9 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

5. Информационно-указательные знаки

      Информационно-указательные знаки вводят или отменяют определенные режимы движения, а также информируют о расположении населенных пунктов и других объектов.
      5.1 "Автомагистраль". Дорога, на которой действуют требования Правил, устанавливающие порядок движения по автомагистралям.
      5.2 "Конец автомагистрали".
      5.3 "Дорога для автомобилей". Дорога, предназначенная для движения только автомобилей и мотоциклов.
      5.4 "Конец дороги для автомобилей".
      5.5 "Дорога с односторонним движением". Дорога или проезжая часть, по которой движение транспортных средств по всей ширине осуществляется в одном направлении.
      5.6 "Конец дороги с односторонним движением".
      5.7.1, 5.7.2 "Выезд на дорогу с односторонним движением". Выезд на дорогу или проезжую часть с односторонним движением.
      5.8.1 "Направления движения по полосам". Число полос и разрешенные направления движения на каждой из них.
      5.8.2 "Направления движения по полосе". Разрешенные направления движения по полосе.
      Знаки 5.8.1 и 5.8.2, разрешающие поворот налево из крайней левой полосы, разрешают и разворот с этой полосы.
      Действие знаков 5.8.1 и 5.8.2, установленных перед перекрестком, распространяется на весь перекресток, если другие знаки 5.8.1 и 5.8.2, установленные на нем, не дают иных указаний.
      5.8.3 "Начало полосы". Начало дополнительной полосы на подъеме или полосы торможения.
      Если на знаке, установленном перед дополнительной полосой, изображен знак 4.7 "Ограничение минимальной скорости", то водитель транспортного средства, который не может продолжать движение по основной полосе с указанной или большей скоростью, должен перестроиться на дополнительную полосу.
      5.8.4 "Начало полосы". Начало участка средней полосы трехполосной дороги, предназначенного для движения в данном направлении.
      5.8.5 "Конец полосы". Конец дополнительной полосы на подъеме или полосы разгона.
      5.8.6 "Конец полосы". Конец участка средней полосы на трехполосной дороге, предназначенного для движения в данном направлении.
      5.8.7, 5.8.8 "Направление движения по полосам".
      Если на знаке 5.8.7 изображен знак, запрещающий движение каким-либо транспортным средствам, то движение этих транспортных средств по соответствующей полосе запрещается.
      Знаки 5.8.7 и 5.8.8 с соответствующим числом стрелок могут применяться на дорогах с четырьмя полосами и более.
      С помощью знаков 5.8.7 и 5.8.8 со сменным изображением может быть организовано реверсивное движение.
      5.9 "Полоса для маршрутных транспортных средств". Полоса, предназначенная для движения только маршрутных транспортных средств, движущихся попутно общему потоку транспортных средств.
      Действие знака распространяется на полосу, над которой он расположен. Действие знака, установленного справа от дороги, распространяется на правую полосу.
      5.10.1 "Дорога с полосой для маршрутных транспортных средств". Дорога, по которой движение маршрутных транспортных средств осуществляется по специально выделенной полосе навстречу общему потоку транспортных средств.
      5.10.2, 5.10.3 "Выезд на дорогу с полосой для маршрутных транспортных средств".
      5.10.4 "Конец дороги с полосой для маршрутных транспортных средств".
      5.11.1 "Место для разворота". Поворот налево запрещается.
      5.11.2 "Зона для разворота". Протяженность зоны для разворота. Поворот налево запрещается.
      5.12 "Место остановки автобуса и (или) троллейбуса".
      5.13 "Место остановки трамвая".
      5.14 "Место стоянки легковых такси".
      5.15 "Место стоянки".
      5.16.1, 5.16.2 "Пешеходный переход".
      При отсутствии на переходе разметки 1.14.1 - 1.14.3 знак 5.16.2 устанавливается справа от дороги на ближней границе перехода, а знак 5.16.1 - слева от дороги на дальней границе перехода.
      5.17.1, 5.17.2 "Подземный пешеходный переход".
      5.17.3, 5.17.4 "Надземный пешеходный переход".
      5.18 "Рекомендуемая скорость". Скорость, с которой рекомендуется движение на данном участке дороги. Зона действия знака распространяется до ближайшего перекрестка, а при применении знака
5.18 совместно с предупреждающим знаком определяется протяженностью опасного участка.
      5.19.1-5.19.3 "Тупик". Дорога, не имеющая сквозной проезд.
      5.20.1 "Предварительный указатель направлений", 5.20.2 "Предварительный указатель направления". Направления движения к обозначенным на знаке населенным пунктам и другим объектам. На знаках могут быть нанесены изображения знака 5.29.1, символы автомагистрали, аэропорта, спортивные и иные пиктограммы. На знаке 5.20.1 могут быть нанесены изображения других знаков, информирующих об особенностях движения. В нижней части знака 5.20.1 указывается расстояние от места установки знака до перекрестка или начала полосы торможения.
      Знак 5.20.1 применяется также для указания объезда участков дорог, на которых установлен один из запрещающих знаков 3.11-3.15.
      5.20.3 "Схема движения". Маршрут движения при запрещении на перекрестке отдельных маневров или разрешенные направления движения на сложном перекрестке.
      5.21.1 "Указатель направления", 5.21.2 "Указатель направлений". Направления движения к пунктам маршрута. На знаках может быть указано расстояние до обозначенных на нем объектов (км), нанесены символы автомагистрали, аэропорта, спортивные и иные пиктограммы.
      5.22 "Начало населенного пункта". Наименование и начало населенного пункта, в котором действуют требования Правил, устанавливающие порядок движения в населенных пунктах.
      5.23 "Конец населенного пункта". Место, с которого на данной дороге утрачивают силу требования Правил, устанавливающие порядок движения в населенных пунктах,
      5.24 "Начало населенного пункта". Наименование и начало населенного пункта, в котором на данной дороге не действуют требования Правил, устанавливающие порядок движения в населенных пунктах.
      5.25 "Конец населенного пункта". Конец населенного пункта, обозначенного знаком 5.24.
      5.26 "Наименование объекта". Наименование объекта иного, чем населенный пункт (река, озеро, перевал, достопримечательность и тому подобное).
      5.27 "Указатель расстояний". Расстояние до населенных пунктов (км), расположенных на маршруте.
      5.28 "Километровый знак". Расстояние до начала или конца дороги (км).
      5.29.1, 5.29.2 "Номер маршрута". 5.29.1 - номер, присвоенный дороге (маршруту); 5.29.2 - номер и направление дороги (маршрута).
      5.30.1-5.30.3 "Направление движения для грузовых автомобилей". Рекомендуемое направление движения для грузовых автомобилей, тракторов и самоходных машин, если на перекрестке их движение в одном из направлений запрещено.
      5.31 "Схема объезда". Маршрут объезда участка дороги, временно закрытого для движения.
      5.32.1-5.32.3 "Направление объезда". Направление участка дороги, временно закрытого для движения.
      5.33 "Стоп-линия". Место остановки транспортных средств при запрещающем сигнале светофора (регулировщика).
      5.34.1, 5.34.2 "Предварительный указатель перестроения на другую проезжую часть". Направление объезда закрытого для движения участка проезжей части на дороге с разделительной полосой или направление движения для возвращения на правую проезжую часть.
      5.35 "Реверсивное движение". Начало участка дороги, на котором на одной или нескольких полосах направление движения может изменяться на противоположное.
      5.36 "Конец реверсивного движения".
      5.37 "Выезд на дорогу с реверсивным движением".
      5.38 "Жилая зона". Территория, на которой действуют требования Правил, устанавливающие порядок движения в жилой зоне.
      5.39 "Конец жилой зоны".
      На знаках 5.20.1, 5.20.2, 5.21.1 и 5.21.2, установленных вне населенного пункта, зеленый или синий фон означает, что движение к указанному населенному пункту или объекту будет осуществляться соответственно по автомагистрали или другой дороге. На знаках 5.20.1, 5.20.2, 5.21.1 и 5.21.2, установленных в населенном пункте, зеленый или синий фон означает, что движение к указанному населенному пункту или объекту после выезда из данного населенного пункта будет осуществляться соответственно по автомагистрали или другой дороге; белый фон означает, что указанный объект находится в данном населенном пункте.

6. Знаки сервиса

     Знаки сервиса информируют о расположении соответствующих объектов.
     6.1 "Пункт первой медицинской помощи".
     6.2 "Больница".
     6.3 "Автозаправочная станция".
     6.4 "Техническое обслуживание автомобилей".
     6.5 "Мойка автомобилей".
     6.6 "Телефон".
     6.7 "Пункт питания".
     6.8 "Питьевая вода".
     6.9 "Гостиница или мотель".
     6.10 "Кемпинг".
     6.11 "Место отдыха".
     6.12 "Пост дорожной полиции". <*>
      Сноска. Пункт 6.12 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

     6.13 "Пост транспортного контроля". <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 6.13 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .     

7. Знаки дополнительной информации (таблички)
 

       Знаки дополнительной информации (таблички) уточняют или ограничивают действие знаков, с которыми они применены.
      7.1.1 "Расстояние до объекта". Указывается расстояние от знака до начала опасного участка, места введения соответствующего ограничения или определенного объекта (места), находящегося впереди по ходу движения.
      7.1.2 "Расстояние до объекта". Указывает расстояние от знака
2.4 до перекрестка в случае, если непосредственно перед перекрестком установлен знак 2.5.
      7.1.3, 7.1.4 "Расстояние до объекта". Указывает расстояние до объекта, находящегося в стороне от дороги.
      7.2.1 "Зона действия". Указывает протяженность опасного участка дороги, обозначенного знаками, или зону действия запрещающих и информационно-указательных знаков.
      7.2.2-7.2.6 "Зона действия". 7.2.2 указывает зону действия запрещающих знаков 3.27-3.30; 7.2.3 указывает конец зоны действия знаков 3.27-3.30; 7.2.4 информирует водителей о нахождении их в зоне действия знаков 3.27-3.30; 7.2.5, 7.2.6 указывают направление и зону действия знаков 3.27-3.30 при запрещении остановки или стоянки вдоль одной стороны площади, фасада здания и тому подобного.
      7.3.1-7.3.3 "Направления действия". Указывают направления действия знаков, установленных перед перекрестком, или направления движения к обозначенным объектам, находящимся непосредственно у дороги.
      7.4.1-7.4.8 "Вид транспортного средства". Указывают вид транспортного средства, на который распространяется действие знака.
      Табличка 7.4.1 распространяет действие знака на грузовые автомобили, а табличка 7.4.2 в том числе и с прицепом, с разрешенной максимальной массой более 3,5 т, табличка 7.4.3 - на легковые автомобили, а также грузовые автомобили с разрешенной максимальной массой до 3,5 т, табличка 7.4.8 - на транспортные средства, оборудованные опознавательными знаками "Опасный груз".
      7.5.1 "Субботние, воскресные и праздничные дни", 7.5.2 "Рабочие дни", 7.5.3 "Дни недели". Указывают дни недели, в течение которых действует знак.
      7.5.4 "Время действия". Указывает время суток, в течение которого действует знак.
      7.5.5-7.5.7 "Время действия". Указывают дни недели и время суток, в течение которых действует знак.
      7.6.1-7.6.9 "Способ постановки транспортного средства на стоянку". 7.6.1 указывает, что все транспортные средства должны быть поставлены на проезжей части вдоль тротуара; 7.6.2-7.6.9 указывают способ постановки легковых автомобилей и мотоциклов на околотротуарной стоянке. Применяются со знаком 5.15.
      7.7 "Стоянка с неработающим двигателем". Указывает, что на стоянке, обозначенной знаком 5.15, разрешается стоянка транспортных средств только с неработающим двигателем.
      7.8 "Платные услуги". Указывает, что услуги предоставляются только за оплату.
      7.9 "Ограничение продолжительности стоянки". Указывает максимальную продолжительность пребывания транспортного средства на стоянке, обозначенной знаком 5.15.
      7.10 "Место для осмотра автомобилей". Указывает, что на площадке, обозначенной знаком 5.15 или 6.11, имеется эстакада или смотровая канава.
      7.11 "Ограничение полной массы". Указывает, что действие знака распространяется только на транспортные средства с полной массой более указанной на табличке. <*>
      Сноска. В пункт 7.11 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      7.12 "Опасная обочина". Предупреждает, что съезд на обочину опасен в связи с проведением на ней ремонтных работ. Применяется со знаком 1.23.
      7.13 "Направление главной дороги". Указывает направление главной дороги на перекрестке.
      7.14 "Полоса движения". Указывает полосу движения, на которую распространяется действие знака или светофора.
      7.15 "Слепые пешеходы". Указывает, что пешеходным переходом пользуются слепые. Применяется со знаками 1.20, 5.16.1, 5.16.2 и светофорами.
      7.16 "Влажное покрытие". Указывает, что действие знака распространяется на период времени, когда покрытие проезжей части влажное.
      7.17 "Инвалиды". Указывает, что действие знака 5.15 распространяется только на мотоколяски и автомобили, на которых установлены опознавательные знаки "Инвалид".
      7.18 "Кроме инвалидов". Указывает, что действие знаков не распространяется на мотоколяски и автомобили, на которых установлены опознавательные знаки "Инвалид".
      7.19 "Класс опасного груза". Указывает номер класса (классов) опасных грузов по ГОСТу 19433-88. Применяется со знаками 3.32, 4.9.1-4.9.3.
      Таблички размещаются непосредственно под знаком, с которым они применены. Таблички 7.2.2-7.2.4, 7.13 при расположении знаков над проезжей частью, обочиной или тротуаром размещаются сбоку от знака.
      В случаях, когда значения временных дорожных знаков (на переносной стойке) и стационарных знаков противоречат друг другу, водители должны руководствоваться временными знаками.

     Рис.2 ДОРОЖНЫЕ ЗНАКИ


 

 

ПРИЛОЖЕНИЕ 2                  

      Разметка дорожная и ее характеристики
(по СТ РК 1124-2003 и СТ РК 1412-2005)

      Сноска. Заголовок приложения 2 в редакции постановления Правительства РК от 25 мая 2007 г. N 420 .
 

1. Горизонтальная разметка
 

       Горизонтальная разметка (линии, стрелы, надписи и другие обозначения на проезжей части) устанавливает определенные режимы и порядок движения.
      Горизонтальная разметка имеет белый цвет, кроме линий 1.4, 1.10 и 1.17 желтого цвета.
      Горизонтальная разметка:
      1.1 - разделяет транспортные потоки противоположных направлений и обозначает границы полос движения в опасных местах на дорогах; обозначает границы проезжей части, на которые въезд запрещен; обозначает границы стояночных мест транспортных средств и край проезжей части дорог, не отнесенных к автомагистралям;
      Сноска. Нумерация разметки соответствует СТ РК 1124-2003. Наименование и изображение дорожной разметки приведены на рис.3.
      Сноска. Сноска с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 25 мая 2007 г. N 420 .
      1.2 (широкая сплошная линия) - обозначает край проезжей части на автомагистралях;
      1.3 - разделяет транспортные потоки противоположных направлений на дорогах, имеющих четыре полосы движения и более;
      1.4 - обозначает места, где запрещена остановка. Применяется самостоятельно или в сочетании со знаком 3.27 и наносится у края проезжей части или по верху бордюра;
      1.5 - разделяет транспортные потоки противоположных направлений на дорогах, имеющих две или три полосы; обозначает границы полос движения при наличии двух и более полос, предназначенных для движения в одном направлении;
      1.6 (линия приближения - прерывистая линия, у которой длина штрихов в 3 раза превышает промежутки между ними) - предупреждает о приближении к разметке 1.1 или 1.11, которая разделяет транспортные потоки противоположных или попутных направлений;
      1.7 (прерывистая линия с короткими штрихами и равными им промежутками) - обозначает границы полос движения в пределах перекрестка;
      1.8 (широкая прерывистая линия) - обозначает границу между полосой разгона или торможения и основной полосой проезжей части (на перекрестках, пересечениях дорог на разных уровнях, в зоне автобусных остановок и тому подобное);
      1.9 - обозначает границы полос движения, на которых осуществляется реверсивное регулирование; разделяет транспортные потоки противоположных направлений (при выключенных реверсивных светофорах) на дорогах, где осуществляется реверсивное регулирование;
      1.10 - обозначает места, где запрещена стоянка. Применяется самостоятельно или в сочетании со знаками 3.28-3.30 и наносится у края проезжей части или по верху бордюра;
      1.11 - разделяет транспортные потоки противоположных или попутных направлений на участках дорог, где перестроение разрешено только из одной полосы; обозначает места, предназначенные для разворота, въезда и выезда со стояночных площадок и тому подобного, где движение разрешено только в одну сторону;
      1.12 (стоп-линия) - указывает место, где водитель должен остановиться при наличии знака 2.5 или при запрещающем сигнале светофора (регулировщика);
      1.13 - указывает место, где водитель должен при необходимости остановиться, уступая дорогу транспортным средствам, движущимся по пересекаемой дороге;
      1.14.1, 1.14.2 ("зебра") - обозначает нерегулируемый пешеходный переход; стрелы разметки 1.14.2 указывают направление движения пешеходов;
      1.14.3 - обозначает пешеходный переход, где движение регулируется светофором;
      1.15 - обозначает место, где велосипедная дорожка пересекает проезжую часть;
      1.16.1-1.16.3 - обозначение направляющих островков в местах: 1.16.1 - разделение транспортных потоков противоположных направлений, 1.16.2 - разделение транспортных потоков одного направления, 1.16.3 - слияние транспортных потоков;
      1.17 - обозначает остановки маршрутных транспортных средств и стоянки такси;
      1.18 - указывает разрешенные на перекрестке направления движения по полосам. Применяется самостоятельно или в сочетании со знаками 5.8.1, 5.8.2; разметка с изображением тупика наносится для указания того, что поворот на ближайшую проезжую часть запрещен; разметка, разрешающая поворот налево из крайней левой полосы, разрешает и разворот;
      1.19 - предупреждает о приближении к сужению проезжей части (участку, где уменьшается количество полос движения в данном направлении) или к линиям разметки 1.1 или 1.11, разделяющим транспортные потоки противоположных направлений. В первом случае разметка 1.19 может применяться в сочетании со знаками 1.18.1- 1.18.3;
      1.20 - предупреждает о приближении к разметке 1.13;
      1.21 (надпись "СТОП") - предупреждает о приближении к разметке 1.12, когда она применяется в сочетании со знаком 2.5;
      1.22 - указывает номер дороги (маршрута);
      1.23 - обозначает специальную полосу для маршрутных транспортных средств.
      Линии 1.1-1.3 пересекать запрещается.
      Допускается пересечение линий 1.1 и 1.2 для остановки транспортного средства на обочине, а линии 1.1 как исключение при объезде препятствия, если выполнить его невозможно, не прибегая к этому исключению.
      Действие линии 1.4. не распространяется на маршрутные транспортные средства.
      Линии 1.5-1.8 пересекать разрешается с любой стороны.
      Линию 1.9 при отсутствии реверсивных светофоров или когда они отключены разрешается пересекать, если она расположена справа от водителя; при включенных реверсивных светофорах - с любой стороны, если она разделяет полосы, по которым движение разрешено в одном направлении. При отключении реверсивных светофоров водитель должен немедленно перестроиться вправо за линию разметки 1.9.
      Линию 1.9, разделяющую транспортные потоки противоположных направлений, при выключенных реверсивных светофорах пересекать запрещается.
      Действие линии 1.10 не распространяется на транспортные средства, управляемые инвалидами I и II групп или перевозящие таких инвалидов и на такси с включенным таксометром.
      Линию 1.11 разрешается пересекать со стороны прерывистой, а также и со стороны сплошной, но только при завершении обгона или объезда.
      В случаях, когда значения временных дорожных знаков, размещенных на переносной стойке, и линий разметки противоречат друг другу, водители должны руководствоваться знаками.

2. Вертикальная разметка

      Вертикальная разметка в виде сочетания черных и белых полос на дорожных сооружениях и элементах оборудования дорог показывает их габариты и служит средством зрительного ориентирования.
      Вертикальная разметка:
      2.1 обозначает элементы дорожных сооружений (опор мостов, путепроводов, торцовых частей парапетов и тому подобного), когда эти элементы представляют опасность для движущихся транспортных средств;
      2.2 обозначает нижний край пролетного строения тоннелей, мостов и путепроводов;
      2.3 обозначает круглые тумбы, установленные на разделительных полосах или островках безопасности;
      2.4 обозначает направляющие столбики, надолбы, опоры ограждений и тому подобное;
      2.5 обозначает боковые поверхности ограждений дорог на закруглениях малого радиуса, крутых спусках, других опасных участках;
      2.6 обозначает боковые поверхности ограждений дорог на других участках;
      2.7 обозначает бордюры на опасных участках и возвышающиеся островки безопасности.

     Рис.3 ДОРОЖНАЯ РАЗМЕТКА
                    ГОРИЗОНТАЛЬНАЯ РАЗМЕТКА

 

                        ВЕРТИКАЛЬНАЯ РАЗМЕТКА

 

                                     Приложение 2
                            к постановлению Правительства                                 Республики Казахстан
                              от 25 ноября 1997 г. N 1650

ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ
по допуску транспортных средств к эксплуатации и
обязанности должностных лиц и участников дорожного
движения по обеспечению безопасности дорожного движения

      1. Техническое состояние и оборудование участвующих в дорожном движении транспортных средств в части, относящейся к безопасности дорожного движения и охране окружающей среды, должны отвечать требованиям соответствующих стандартов, правил и руководств по их технической эксплуатации. P080675P071372

      2. Механические транспортные средства и прицепы должны быть зарегистрированы в дорожной полиции в течение срока действия регистрационного знака "Транзит" либо не позднее 10 суток с момента приобретения или таможенного декларирования.
      Механические транспортные средства, выбывшие с места постоянной регистрации на срок более 2 месяцев, должны быть временно зарегистрированы по прибытии на место назначения. 
      Сноска. Пункт 2 в редакции постановления Правительства РК от 12.10.2005 N 1021; с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      3. На механических транспортных средствах (кроме трамваев и троллейбусов) и прицепах должны быть установлены на предусмотренных для этого местах регистрационные знаки соответствующего образца, а на автомобилях, кроме того, размещается в правом нижнем углу ветрового стекла талон о прохождении государственного или обязательного технического осмотра.
      Цифры и буквы регистрационных знаков должны быть повторены на задней стенке кузовов грузовых автомобилей, прицепов (кроме прицепов к легковым автомобилям и мотоциклам) и автобусов (кроме особо малых). Высота цифр - не менее 300 мм, ширина - не менее 120 мм, толщина штриха - 30 мм, размер букв - 2/3 от размера цифр.
      На трамваях и троллейбусах наносятся регистрационные номера, присваиваемые соответствующими ведомствами.
      Сноска. Пункт 3 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      4. Грузовой автомобиль с бортовой платформой, используемый для перевозки пассажиров, должен быть оборудован сиденьями, закрепленными на высоте 0,3-0,5 м от пола и не менее 0,3 м от верхнего края борта, а при перевозке детей, кроме того, борта должны иметь высоту не менее 0,8 м от уровня пола.
      Сиденья, расположенные вдоль заднего или бокового бортов, должны иметь прочные спинки.

      5. Механическое транспортное средство, используемое для обучения вождению и принадлежащее учебной организации, должно быть оборудовано дополнительными педалями привода сцепления и тормоза.

      6. Велосипед должен иметь исправные тормоз, руль и звуковой сигнал, быть оборудован спереди световозвращателем и фонарем или фарой (для движения в темное время суток в условиях недостаточной видимости) белого цвета, сзади - световозвращателем или фонарем красного цвета, а с каждой боковой стороны - световозвращателем оранжевого или красного цвета.

      7. Гужевая повозка должна иметь предусмотренные конструкцией исправное стояночное тормозное устройство и противооткатные упоры, быть оборудована спереди двумя световозвращателями или фонарем белого цвета (для движения в темное время суток и в условиях недостаточной видимости), сзади - двумя световозвращателями или фонарем красного цвета.

      8. На транспортных средствах должны быть установлены опознавательные знаки:
      Сноска. Наименования и изображения опознавательных знаков приведены на рис.4      

      "Автопоезд" - в виде трех фонарей оранжевого цвета, расположенных горизонтально на крыше кабины с промежутками между ними от 150 до 300 мм - на грузовых автомобилях и колесных тракторах (класса 1,4 и выше) с прицепами, а также на сочлененных автобусах и троллейбусах. Допускается применение опознавательных знаков автопоезда в виде равностороннего треугольника желтого цвета (сторона - 250 мм) с устройством для внутреннего освещения;

      "Шипы" - в виде равностороннего треугольника белого цвета вершиной вверх с каймой красного цвета, в который вписана буква "Ш" черного цвета (сторона треугольника - не менее 200 мм, ширина каймы 1/10 стороны) - сзади механических транспортных средств, имеющих ошипованные шины;

      "Перевозка детей" - в виде квадрата желтого цвета с каймой красного цвета (сторона не менее 250 мм, ширина каймы - 1/10 стороны), с черным изображением символа дорожного знака 1.21 - спереди и сзади автобусов или грузовых автомобилей при перевозке групп детей;

      "Глухой водитель" - в виде желтого круга диаметром 160 мм с нанесенными внутри тремя черными кружками диаметром 40 мм, расположенными по углам воображаемого равностороннего треугольника, вершина которого обращена вниз - спереди и сзади механических транспортных средств, управляемых глухонемыми или глухими водителями;

      "Учебное транспортное средство" - в виде равностороннего треугольника белого цвета с вершиной вверх с каймой красного цвета, в который вписана буква "У" черного цвета (сторона - не менее 200 мм, ширина каймы - 1/10 стороны) - спереди и сзади механических транспортных средств, используемых для обучения вождению (допускается установка двустороннего знака на крыше легкового автомобиля);

      "Ограничение скорости" - в виде уменьшенного цветного изображения дорожного знака 3.24 с указанием разрешенной скорости (диаметр знака - не менее 160 мм, ширина каймы - 1/10 диаметра) - на задней стороне кузова слева у механических транспортных средств, перевозящих тяжеловесные и крупногабаритные грузы, а также в случаях, когда максимальная скорость транспортного средства по технической характеристике ниже определенной пунктом 10.3 Правил.

      

      "Опасный груз" - в виде прямоугольника имеющего световозвращающую поверхность, соответствующую требованиям СТ РК ГОСТ Р 41.104-2001 размером 690 х 300 мм, правая часть которого размером 400х300 мм окрашена в оранжевый, а левая - в белый цвет с каймой черного цвета (ширина - 15 мм) и обозначениями, характеризующими опасные свойства груза (по ГОСТу 19433-88) - спереди и сзади транспортных средств, перевозящих такие грузы;

      "Крупногабаритный груз" - в виде щитка размером 400х400 мм с нанесенными по диагонали красными и белыми чередующимися полосами шириной 50 мм со световозвращающей поверхностью соответствующей требованиям ГОСТов СТ РК ГОСТ Р 51253-2001 и СТ РК ГОСТ Р 41.104-2001 - спереди, сзади и сбоку на крупногабаритном грузе;

      "Длинномерное транспортное средство" - в виде прямоугольника размером не менее 1200х200 мм желтого цвета с каймой красного цвета (ширина - 40 мм), имеющего световозвращающую поверхность - сзади транспортных средств, длина которых (включая один прицеп) с грузом или без груза - более 20 м, и автопоездов с двумя и более прицепами. При невозможности размещения знака указанного размера допускается установка двух одинаковых знаков размером не менее 600х200 мм симметрично оси транспортного средства;

      "Инвалид" - в виде квадрата желтого цвета со стороной 150 мм и изображением символа дорожного знака 7.17 черного цвета - спереди и сзади механических транспортных средств, управляемых инвалидами I и II групп или перевозящих таких инвалидов.

      По желанию водителя может быть установлен опознавательный знак "Врач" - в виде квадрата синего цвета (сторона - 140 мм) со вписанным белым кругом (диаметр - 125 мм), на который нанесен красный крест (высота - 90 мм, ширина штриха - 25 мм) - спереди и сзади автомобиля, управляемого водителем - врачом.
      Сноска. В пункт 8 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 19 декабря 2002 г. N 1329 ; от 12 октября 2005 г.  N 1021 .

      9. Знак аварийной остановки должен соответствовать требованиям ГОСТ 24333-97. Мигающий красный цвет, излучаемый фонарем, применяемым в соответствии с требованиями раздела 7 Правил, должен хорошо различаться днем в солнечную погоду и в условиях недостаточной видимости.
      Сноска. В пункт 9 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 19 декабря 2002 г. N 1329 .

      10. Отличительный знак транспортного средства Республики Казахстан "KZ" должен соответствовать руководящему нормативному документу РД 78РК01-95. Знак приклеивается или устанавливается на заднее стекло в верхнем правом углу легковых автомобилей, микроавтобусов и автобусов, а для остального транспорта - на задней панели в правой части - посередине.

      11. Предупредительные устройства для обозначения гибких связующих звеньев при буксировке механических транспортных средств должны выполняться в виде флажков или щитков размером 200х200 мм с нанесенными с обоих сторон по диагонали красными и белыми чередующимися полосами шириной 50 мм со световозвращающей поверхностью.
      На гибкое связующее звено должно устанавливаться не менее двух предупредительных устройств.

      12. Конструкция жесткого буксирующего устройства должна соответствовать требованиям ГОСТа 25907-89.

      13. Запрещается эксплуатация:
      автомобилей, автобусов, автопоездов, прицепов, мотоциклов, мопедов, тракторов и самоходных машин, если их техническое состояние и оборудование не отвечают требованиям Перечня неисправностей и условий, при которых запрещается эксплуатация транспортных средств (согласно приложению);
      автомобилей с прицепами, не предназначенными для движения в составе с ними;
      троллейбусов и трамваев при наличии хотя бы одной неисправности по соответствующим Правилам технической эксплуатации;
      транспортных средств, не прошедших государственный или обязательный технический осмотр, а также переоборудованных без соответствующего разрешения;
      транспортных средств, владельцы которых в установленных  законодательством  случаях не заключили договор обязательного страхования ответственности владельцев транспортных средств и/или договор обязательного страхования ответственности перевозчика перед пассажирами;
      транспортных средств, оборудованных без разрешения дорожной полиции проблесковыми маячками и специальными звуковыми сигналами, с нанесенной на боковую поверхность кузова без согласования с дорожной полицией наклонной белой полосой, без укрепленных на установленных местах регистрационных знаков, имеющих скрытые, поддельные, измененные номера узлов и агрегатов или регистрационные знаки.
      транспортных средств, перевозящих опасные грузы, не имеющих спереди и сзади знака "Опасный груз".
      Сноска. Пункт 13 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 19.12.2002 N 1329; от 12.10.2005 N 1021; от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      14. Должностным и иным лицам, ответственным за техническое состояние и эксплуатацию транспортных средств, запрещается:
      выпускать на линию транспортные средства, имеющие неисправности, с которыми запрещается их эксплуатация, или переоборудованные без соответствующего разрешения, или не зарегистрированные в установленном порядке, или не прошедшие государственный или обязательный технический осмотр, а равно владельцы которых в установленных законодательством случаях не заключили договор обязательного страхования ответственности владельцев транспортных средств и/или договор обязательного страхования ответственности перевозчика перед пассажирами;
      допускать к управлению транспортными средствами водителей, находящихся в состоянии опьянения (алкогольного, наркотического или иного), под воздействием лекарственных препаратов, ухудшающих реакцию и внимание, в болезненном или утомленном состоянии, ставящем под угрозу безопасность движения, или лиц, не имеющих права управления транспортным средством данной категории;
      направлять для движения по дорогам с асфальто- и цементобетонным покрытием тракторы и самоходные машины на гусеничном ходу.  
      Сноска. Пункт 14 с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 12.10.2005 N 1021; от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      15. Должностные и иные лица, ответственные за состояние дорог, железнодорожных переездов и других дорожных сооружений, обязаны:
      содержать дороги, железнодорожные переезды и другие дорожные сооружения в безопасном для движения состоянии, в соответствии с требованиями стандартов, норм и правил;
      принимать меры к своевременному устранению помех для движения, запрещению или ограничению движения на отдельных участках дорог, когда пользование ими угрожает безопасности движения.
       Сноска. Пункт 15 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      16. Должностные и иные лица, ответственные за производство работ на дорогах, обязаны обеспечивать безопасность движения на местах проведения работ. Эти места, а также неработающие дорожные машины, оставшиеся по окончании работы строительные материалы, конструкции и тому подобное, которые не могут быть убраны за пределы дороги, должны быть обозначены соответствующими установленным нормам направляющими и ограждающими устройствами, дорожными знаками, а в темное время суток и в условиях недостаточной видимости - дополнительно красными или желтыми сигнальными огнями.
      По завершении работ на дороге должны быть обеспечены условия безопасного движения транспортных средств и пешеходов.

      17. Соответствующие должностные и иные лица в случаях, предусмотренных действующим законодательством, в установленном порядке согласовывают с дорожной полицией и другими уполномоченными государственными органами:
      проекты организации дорожного движения в городах и на автомобильных дорогах, оборудование дорог техническими средствами организации движения;
      проекты строительства, реконструкции дорог, дорожных сооружений;

      установку в непосредственной близости от дороги киосков, транспарантов, плакатов, рекламных щитов и тому подобного, ухудшающих видимость или затрудняющих движение пешеходов;
      маршруты движения и расположение остановочных пунктов маршрутных транспортных средств;
      проведение на дорогах массовых, спортивных и иных мероприятий;

      переоборудование транспортных средств, установку на них специальных световых и звуковых сигналов, нанесение наклонных белых полос на боковые поверхности кузовов транспортных средств;
      перевозку тяжеловесных, опасных и крупногабаритных грузов;

      движение транспортных средств (включая один прицеп) общей длиной более 20 м или автопоездов с двумя и более прицепами;
      программы подготовки специалистов по безопасности дорожного движения, инструкторов по вождению и водителей;
      перечень дорог, на которых запрещается учебная езда;
      производство любых работ на дороге, создающих помехи движению транспортных средств или пешеходов.
      Примечание. В тексте настоящего документа использована специальная терминология, установленная Правилами дорожного движения Республики Казахстан. <*>
      Сноска. В пункт 17 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

             ПРИЛОЖЕНИЕ                   

      Сноска. По всему тексту перечня слова "СТ РК Р 51709-2003" заменены словами "СТ РК ГОСТ Р 51709-2004" в соответствии с постановлением Правительства РК от 25 мая 2007 г. N 420 .

ПЕРЕЧЕНЬ
неисправностей и условий, при которых запрещается
эксплуатация транспортных средств 

     Настоящий Перечень устанавливает неисправности автомобилей, автобусов, автопоездов, прицепов, мотоциклов, мопедов, тракторов, самоходных машин и условия, при которых запрещается их эксплуатация. Методы проверки приведенных параметров регламентированы СТ РК ГОСТ Р 51709-2004 "Автотранспортные средства. Требования к техническому состоянию по условиям безопасности движения. Методы проверки". <*>
      Сноска. Преамбула с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 ; от 25 мая 2007 г. N 420 .

1. Тормозные системы

     1.1. При дорожных испытаниях не соблюдаются нормы эффективности торможения рабочей тормозной системой, приведенные в таблице:

                                                        Таблица

Транспортные
средства

Категория
транспортного
средства
(тягача в составе
автопоезда)

Тормозной
путь, м,
не более

Установившееся
замедление,
м/с 2 ,
не менее

Пассажирские
и грузопасса-
жирские авто-
мобили

М 1 *

14,7

5,8

М 2 , М 3

18,3

5,0

Легковые авто-
мобили с при-
цепом

м 1

14,7

5,8

Грузовые
автомобили

N 1 , N 2 , N 3

18,3

5,0

Грузовые авто-
мобили с при-
цепом (полу-
прицепом)

N 1 , N 2 , N 3

19,5

5,0

      Примечания.
      1. Испытания проводятся на горизонтальном участке дороги с ровным, сухим, чистым цементно- или асфальтобетонным покрытием при скорости в начале торможения 40 км/ч - для автомобилей, автобусов и автопоездов и 30 км/ч - для мотоциклов и мопедов. Транспортные средства испытывают путем однократного воздействия на орган управления рабочей тормозной системой. Масса транспортного средства при испытаниях не должна превышать разрешенной максимальной массы.
      2. Эффективность рабочей тормозной системы транспортных средств может быть оценена и по другим показателям в соответствии с СТ РК ГОСТ Р 51709-2004.
      3. "*" Здесь и далее категории транспортных средств указаны в приложении А к СТ РК ГОСТ Р 51709-2004.

      1.2. Нарушена герметичность гидравлического тормозного привода.
      1.3. Нарушение герметичности пневматического и пневмогидравлического тормозных приводов вызывает падение давления воздуха при неработающем двигателе более чем на 0,05 МПа (0,5 кгс/см 2 ) за 15 минут после полного приведения их в действие.
      1.4. Не действует манометр пневматического и пневмогидравлического тормозных приводов.

      1.5. Стояночная тормозная система не обеспечивает неподвижное состояние:
      транспортных средств с полной нагрузкой - на уклоне до 16% включительно;     
      легковых автомобилей и автобусов в снаряженном состоянии - на уклоне до 23% включительно;
      грузовых автомобилей и автопоездов в снаряженном состоянии - на уклоне до 31% включительно.

2. Рулевое управление

     2.1. Суммарный люфт в рулевом управлении превышает следующие значения:

         Тип транспортного средства         Суммарный люфт
                                            (градусов), не более

Легковые автомобили и созданные на их
базе грузовые автомобили и автобусы ....        10

Автобусы................................        20

Грузовые автомобили.....................        25 <*>
 

            Сноска. В пункт 2.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      2.2. Имеются не предусмотренные конструкцией перемещения деталей и узлов; резьбовые соединения не затянуты или не зафиксированы установленным способом.
      2.3. Неисправен или отсутствует предусмотренный конструкцией усилитель рулевого управления или рулевой демпфер (для мотоциклов).

3. Внешние световые приборы

      3.1. Количество, тип, цвет, расположение и режим работы внешних световых приборов не соответствуют требованиям конструкции транспортного средства.
      Примечание. На транспортных средствах, снятых с производства, допускается установка внешних световых приборов от транспортных средств других марок и моделей.
      3.2. Регулировка фар не соответствует требованиям СТ РК ГОСТ Р 51709-2004. <*>
      Сноска. В пункт 3.2 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      3.3. Не работают в установленном режиме или загрязнены внешние световые приборы и световозвращатели.
      3.4. На световых приборах отсутствуют рассеиватели либо используются рассеиватели и лампы, не соответствующие типу данного светового прибора.
      3.5. Установка проблесковых маячков не соответствует требованиям стандарта.
      3.6. Спереди транспортного средства установлены световые приборы с огнями красного цвета или световозвращатели красного цвета, а сзади - белого цвета, кроме фонарей заднего хода и освещения регистрационного знака, световозвращающих регистрационного, отличительного и опознавательного знаков.
      4. Стеклоочистители и стеклоомыватели ветрового стекла
      4.1. Не работают в установленном режиме стеклоочистители.
      4.2. Не работают предусмотренные конструкцией транспортного средства стеклоомыватели.

5. Колеса и шины

       5.1. Шины легковых автомобилей имеют остаточную высоту рисунка протектора менее 1,6 мм, грузовых автомобилей - 1 мм, автобусов - 2 мм, мотоциклов и мопедов - 0,8 мм.
      Примечание. Для прицепов устанавливаются нормы остаточной высоты рисунка протектора шин, аналогичные нормам для шин транспортных средств-тягачей.
      5.2. Шины имеют местные повреждения (пробои, порезы, разрывы), обнажающие корд, а также расслоение каркаса, отслоение протектора и боковины.
      5.3. Отсутствует болт (гайка) крепления или имеются трещины диска и ободьев колес.
      5.4. Шины по размеру или допустимой нагрузке не соответствуют модели транспортного средства.
      5.5. На одну ось транспортных средств установлены шины различных размеров, конструкций (радиальной, диагональной, камерной, бескамерной), моделей, с различными рисунками протектора, ошипованные и неошипованные, морозостойкие и неморозостойкие, новые и восстановленные. <*>
      Сноска. Пункт 5.5 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      5.6. На передней оси междугородного автобуса (класс II** ) и автобуса дальнего следования (класс III) установлены шины с восстановленным протектором, а на других осях - шины, восстановленные по второму классу ремонта.
      Примечание: "**" Здесь и далее классы автобусов указаны в приложении А к СТ РК ГОСТ Р 51709-2004. <*>
      Сноска. Пункт 5.6 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      5.7. На передней оси легкового автомобиля и городского автобуса (класс I) установлены шины, восстановленные по второму классу ремонта. <*>
      Сноска. В пункт 5.7 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

6. Двигатель

      6.1. Содержание вредных веществ в отработавших газах и их дымность превышают нормы, установленные техническими регламентами и стандартами. <*>
      Сноска. Пункт 6.1 - в редакции постановления Правительства РК от 12.10.2005 N 1021 . Сноска. Пункт 6.1 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).

      6.2. Нарушена герметичность системы питания.
      6.3. Неисправна система выпуска отработавших газов.

      6.4. Нарушена герметичность системы вентиляции картера. <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 6.4 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

7. Прочие элементы конструкции

      7.1. Отсутствуют предусмотренные конструкцией транспортного средства зеркала заднего вида или их комплектация не соответствует требованиям, установленным СТ РК ГОСТ Р 51709-2004. <*>
      Сноска. В пункт 7.1 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .

      7.1-1. Отсутствуют предусмотренные конструкцией транспортного средства стекла и противосолнечные козырьки. <*>
      Сноска. Дополнены пунктом 7.1-1 - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      7.2. Не работает или установлен звуковой сигнал с изменяющейся основной частотой. <*>
      Сноска. В пункт 7.2 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      7.3. Установлены дополнительные предметы, ограничивающие обзорность с места водителя, влекущие опасность травмирования участников дорожного движения.
      Нанесены покрытия, либо наклеены прозрачные цветные пленки на ветровых и (или) передних боковых стеклах кабины (салона) механического транспортного средства.
      Примечание. На верхней части ветрового стекла допускается использование полосы прозрачной цветной пленки шириной не более 140 мм, а на автотранспортных средствах категорий М 3 , N 2 , N 3 - шириной, не превышающей минимального расстояния между верхним краем ветрового стекла и верхней границей зоны его очистки стеклоочистителем. Допускается применять шторки на окнах автобусов, а также жалюзи и шторки на задних стеклах легковых автомобилей. <*>
      Сноска. Пункт 7.3 - в редакции постановления Правительства РК от 12.10.2005 N 1021 . Пункт 7.3. с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).
      7.4. Наличие трещин на ветровом стекле автотранспортного средства в зоне очистки стеклоочистителем половины стекла, расположенного со стороны водителя.
      7.5. Не работают в установленном порядке предусмотренные конструкцией замки дверей кузова или кабины, запоры бортов грузовой платформы, запоры горловин цистерн и пробки топливных баков, механизм регулировки и фиксирующие устройства сидений водителя и пассажиров, аварийный выключатель дверей и сигнал требования остановки на автобусе, аварийные выходы автобуса и устройства приведения их в действие, приборы внутреннего освещения салона автобуса, привод управления дверями и сигнализация их работы, спидометр, тахограф, противоугонные устройства, устройства обогрева и обдува стекол. <*>
      Сноска. Пункт 7.5 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021 .
      7.6. Отсутствуют предусмотренные конструкцией заднее защитное устройство, грязезащитные фартуки и брызговики.
      7.7. Неисправны тягово-сцепное и опорно-сцепное устройства тягача и прицепного звена, а также отсутствуют или неисправны предусмотренные их конструкцией страховочные тросы (цепи). Имеются люфты в соединениях рамы мотоцикла с рамой бокового прицепа.
      7.8. Отсутствуют:
      на автобусе, легковом и грузовом автомобилях, колесных тракторах медицинская аптечка, огнетушитель, знак аварийной остановки (мигающий красный фонарь);
      на грузовых автомобилях с разрешенной максимальной массой свыше 3,5 т и автобусах противооткатные упоры (не менее двух);
      на мотоцикле с боковым прицепом медицинская аптечка, знак аварийной остановки (мигающий красный фонарь).
      Примечание. Минимальное содержание лекарственных средств и изделий медицинского назначения медицинской аптечки устанавливается Министерством здравоохранения.

      маркировка световозвращающим материалом, отвечающим требованиям СТ РК ГОСТ Р 51253-2001 и СТ РК ГОСТ Р 41.104-2001 транспортных средств категорий М 2 , М 3 , N 2 , N 3 , O 2 , O 3 , О 4 по ГОСТу 22895-77. <*>
      Сноска. В пункт 7.8 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 19 декабря 2002 г. N 1329 ; от 12 октября 2005 г.  N 1021 .
      7.9. На транспортных средствах, не входящих в Перечень оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам, используются проблесковые световые сигналы красного и синего цветов, не зависимо от места их установки или звуковые сигналы с чередованием тонов или специальные цветографические схемы, применяемые на транспортных средствах оперативных и специальных служб".*
       Сноска. Пункт 7.9. в редакции постановления Правительства РК от 26.01.2009 N 47 (порядок введения в действие см. п. 2 ).
      7.10. Отсутствуют ремни безопасности, если их установка предусмотрена конструкцией транспортного средства.
      7.11. Ремни безопасности неработоспособны или имеют видимые надрывы на лямке.
      7.12. Регистрационный знак транспортного средства не отвечает требованиям стандарта.
      7.13. На мотоцикле нет предусмотренных конструкцией дуг безопасности.
      7.14. На мотоциклах и мопедах нет предусмотренных конструкцией подножек, поперечных рукояток для пассажиров на седле.
      7.15. Отсутствуют предусмотренные конструкцией или установлены без согласования с предприятием-изготовителем транспортного средства или иной уполномоченной на то организацией дополнительные элементы тормозных систем, рулевого управления и иных узлов и агрегатов, требования к которым регламентируются настоящим Перечнем.
      7.16. Произведено переоборудование транспортных средств без разрешения дорожной полиции.
      Примечание: переоборудование (изменение конструкции) транспортных средств - исключение предусмотренных или установка не предусмотренных конструкцией транспортного средства составных частей и предметов оборудования, влияющих на безопасность дорожного движения. 
      Сноска. Пункт 7.16 - в редакции постановления Правительства РК от 12 октября 2005 г. N 1021.
      7.17. На государственных регистрационных номерных знаках установлены шторки, позволяющие скрывать буквенные и цифровые обозначения регистрационного номерного знака.
      Сноска. Приложение дополнено пунктом 7.17 в соответствии с постановлением Правительства РК от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

                                              Приложение 3
                                  к постановлению Правительства
                                       Республики Казахстан
                                   от 25 ноября 1997 г. N 1650

Перечень
оперативных и специальных служб, транспорт
которых подлежит оборудованию специальными световыми
и звуковыми сигналами и окраске по специальным
цветографическим схемам

     Сноска. Перечень с изменениями, внесенными постановлениями Правительства РК от 12.10.2005 N 1021; от 07.12.2011 № 1479 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования); от 10.07.2013 № 709 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после первого официального опубликования).

      1. Служба охраны Президента Республики Казахстан
      2. Оперативные службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан
      3. Оперативные службы Министерства внутренних дел Республики Казахстан
      4. Оперативные службы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
      5. Военная автомобильная полиция Вооруженных Сил Республики Казахстан.
      6. Аварийные службы
      7. Служба скорой медицинской помощи
      8. Мобильные группы оперативного реагирования частных охранных организаций
      9. Республиканская гвардия Республики Казахстан          
      Примечания:
 
      1. Цветографическая окраска, опознавательные знаки, надписи, установка специальных световых и звуковых сигналов регламентируются стандартом Республики Казахстан.
      2. Транспортные средства Службы охраны Президента, оперативных служб Комитета национальной безопасности, Министерства внутренних дел и Республиканской гвардии могут не иметь специальной цветографической окраски, опознавательных знаков и надписей.

Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерiн, Көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерiн және Арнайы түстiк-графикалық схемалар бойынша арнайы түстiк және дыбыстық белгiлермен жабдықталуға және боялуға жататын жедел және арнайы қызметтердiң, көлiктiң тiзбесiн бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1997 жылғы 25 қарашадағы N 1650 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 13 қарашадағы № 1196 қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2014.11.13 № 1196 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      МАЗМҰНЫ

      Қазақстан Республикасының жол қозғалысы саласындағы нормативтiк құқықтық актiлерiн Жол қозғалысы туралы халықаралық конвенцияның талаптарына сәйкес келтiру, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Конституциясы 4-бөлiмнiң 92-бабын және "Жол қозғалысының қауiпсiздiгi туралы" Қазақстан Республикасының 1996 жылғы 15 шiлдедегi Заңының 12-бабын орындау мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етедi:

      1. 1998 жылдың 1 қаңтарынан бастап мыналар бекiтiлсiн және қолданысқа енгiзiлсiн:
      Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерi (1-қосымша);
      Көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерi (2-қосымша);
      Арнайы түстiк-графикалық схемалар бойынша арнайы түстiк және дыбыстық белгiлермен жабдықталуға және боялуға жататын жедел және арнайы қызметтердiң, көлiктiң тiзбесi (3-қосымша).

      2. Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрлiгiне Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерiн, Көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерiн басып шығару (қайта басып шығару) жөнiнде тапсырыс орналастыру құқығы берiлсiн.

      3. Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрлiгi 1997 жылғы 15 желтоқсанға дейiн мерзiмде аталған нормативтiк құжаттарды бұқаралық таралыммен басып шығаруды және баспасөзде, радио мен теледидарда олардың талаптарын көрсетудi қамтамасыз етсiн.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрi

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң    
1997 жылғы 25 қарашадағы         
N 1650 қаулысына            
1-қосымша            

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖОЛ ҚОЗҒАЛЫСЫ
ЕРЕЖЕЛЕРI

      Ескерту. Мәтіндегі "милиция" деген сөз "полиция" деген сөзбен ауыстырылды - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Жалпы ережелер

      1.1. Бұл Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерi (бұдан әрi - Ереже) Қазақстан Республикасының аумағындағы жол қозғалысының бiрыңғай тәртiбiн белгiлейдi. Жол қозғалысына қатысты басқа нормативтiк және құқықтық актiлер осы Ереженiң талаптарына негiзделуi және оған қайшы келмеуi тиiс.

      1.2. Ережеде мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      автомагистраль - 5.1-белгісімен белгіленген және бір-бірінен бөліп тұратын жолақпен, ал ол болмаған жағдайда - жол қоршауымен бөлінген, жүрістің әрбір бағыты үшін жүру бөліктері бар, басқа жолдарды, темір жолдарды немесе трамвай жолдарын, жаяу немесе велосипедпен жүретін жолдарды бір деңгейде кесіп өтпейтін жол;
      автобус - жолаушылар мен жүктерді тасымалдауға арналған, онда жүргізуші орнын қоспағанда, сегізден астам отыратын орны бар автокөлік құралы;
      автопоезд - тіркемеге (тіркемелерге) тіркелген механикалық көлік құралы;
      багаж - буып-түйілген және Жолаушыларды және багажды тасымалдау ережелерінде белгіленген нормалар шегінде автобустың, шағын автобустың багаж бөлімшесінде немесе автобусқа, шағын автобусқа ілесіп жүретін багаж автомобилінде, сондай-ақ тасымалдаушымен қосымша келісімнің негізінде таксиде тасымалданатын жолаушы мүлкі;
      Ескерту. Осында және бұдан былай жол белгiлерi нөмiрленуi 1-қосымшаға сәйкес келтiрiледi.

       жол қозғалысының қауiпсiздiгi - оған қатысушылар мен мемлекеттiң жол-көлiк уақиғалары мен олардың зардаптарынан қорғалу дәрежесiн көрсететiн жол қозғалысының жай-күйi;

      велосипед - мүгедектердiң арбасынан басқа, екi не одан көп дөңгелек бар және үстiндегi адамның дене күшiмен қозғалысқа келтiрiлетiн көлiк құралы;

      жүргiзушi - көлiк құралын, жүгi бар, салт жануарларды немесе табынды жолмен басқарушы адам. Жүргiзудi үйренушi де жүргiзушiге теңестiрiледi;

      мәжбүрлi аялдау - оның техникалық ақаулығынан немесе ол әкеле жатқан жүк тудырған қауiптiлiктен, жүргiзушiнiң (жолаушының) жай-күйiне, жолда кедергi пайда болуынан көлiк қозғалысының тоқтауы;

      басты жол - 2.1, 2.3.1-2.3.3 белгілерімен белгіленген немесе 5.1 белгісі бар жолдармен қиылысатын (қосылатын) не болмаса қиыршық тас төселген жолдарға қатысты қатты (асфальтталған, цементті-бетондалған, тыс материалдар және сол сияқты) жол. Екінші дәрежелі жолда, тікелей учаске қиылысы алдындағы төселген жол болғанымен, қиылысатын жолмен тең болып саналмайды;

      газон (гүлзар) - қалалық жер тізілімінде «газон» («гүлзар») ретінде айқындалған, айқын белгіленген шекаралары бар жер учаскесі;

      жол - мемлекеттік есепке алуға жататын және көлік құралдарының жүруіне арналған инженерлік құрылыстар кешені болып табылатын жалпы пайдаланудағы автомобиль жолы, шаруашылық автомобиль жолы, қала мен елді мекен көшесі. Жол бір немесе бірнеше жүріс бөлігін, сондай-ақ трамвай жолдарын, тротуарларды, жол жиектерін және олар болған жағдайда бөлу жолақтарын қамтиды;

      жол қозғалысы - көлiк құралдарын пайдаланып немесе оларсыз (жаяу жүргiншiлердiң) жолдың бойымен адамдардың немесе жүктердiң орын ауыстырулары кезiнде, сондай-ақ осы орын ауыстыруларды реттеу процесiнде туындайтын қоғамдық қатынастардың жиынтығы;

      жол-көлiк оқиғасы - көлiк құралының жол бойымен қозғалысы кезiнде және оның қатысуы процесiнде туындайтын, адамдар қаза тапқан немесе жарақат алған, көлiк құралдары, ғимараттар, жүктер бүлiнген, не өзге де материалдық зиян келтiрiлген оқиға;

      темiржол өтпесi - жолдардың темiр жолдармен бiр деңгейде қиылысуы. Жолдың учаскесiнiң жақын жердегi рельстен 10 м арақашықтықтағы сызықпен көрсетiлiп шектелген учаскесi өтетiн шекарасы болып табылады;

      жүрiс бөлiгiнiң шетi - таңбалау сызығымен, ол жоқ болғанда, сондай-ақ жүрiс бөлiгiнiң трамвай жолдарымен жол шетiнде жанасатын жерлерде жол төсенiшi өтетiн шартты сызықпен айқындалады. Жол танабының төсенiшiн, оның iшiнде жолдың жағдайына орай, айқындау мүмкiн болмаған кезде жүру бөлiгiнiң шетiн таптаурын жолақтың шетi бойынша жүргiншiлердiң өздерi айқындайды;

      ірі көлемді көлік құралы - көлемі нормативтік құқықтық актілерде белгіленген көлем мөлшерінен асатын, жүгі бар немесе жүксіз көлік құралы;

      тұрғын аймақ - 5.38 белгiсiмен белгiленген учаске, құрылыс салынған аумақ немесе массив;

      маневр жасау - қозғалыстың аялдамадан (тұрақтан) басталуы, аялдау, бұрылу (керi бұрылу), орын ауыстыру, тежеу және көлiк құралының артқы жүрiспен қозғалысы;

      маршруттық көлiк құралы - жол бойымен жолаушыларды тасымалдауға арналған және белгiленген аялдама пункттерi (аялдамалары) бар белгiленген маршрутпен қозғалатын жалпы пайдаланудағы көлiк құралы;

      жүксіз масса - көлік құралының экипажысыз, жолаушылар мен жүксіз, бірақ толық отын қоры мен қажетті құрал-сайман жиынтығы бар массасы;
      жүкті масса - тиелген көлік құралының, экипаж бен жолаушылардың нақты массасы;

      механикалық көлiк құралы - двигательмен қозғалысқа келтiрiлетiн мопедтен басқа көлiк құралдары. Термин сондай-ақ кез-келген тракторға және өздiгiнен жүретiн машиналарға қолданылады;

      мопед - жұмыс көлемi 50 куб.см аспайтын двигательмен қозғалысқа келетiн екi немесе үш дөңгелектi және ең жоғары конструктивтi жылдамдығы 50 км/сағ. аспайтын көлiк құралы. Мопедтерге аспалы двигателi бар велосипедтер, мокиктер және осындай сипаттағы басқа көлiк құралдары жатады;

      мотоцикл - екi дөңгелектi бүйiр тiркемесi бар немесе тiркемесiз механикалық көлiк құралы. Жабдықталған күйiнде массасы 400 кг аспайтын үш және төрт дөңгелекті көлiк құралы да мотоциклге теңестiрiледi;

      елдi мекен - оған кiретiн және шығатын жерлерi 5.22 - 5.25 белгiлермен белгiленген, құрылыс салынған аумақ;

      жеткiлiксiз көрiну - тұман, жаңбыр, шаң, қар жауу және сол сияқты жағдайларда, сондай-ақ қаракөлеңкеде жолдың көрiнуi 300 м кем;

      жолаушылар мен багажды тұрақты емес тасымалдау - жеке және заңды тұлғалардың тапсырыстары (өтініштері) бойынша автобустарды, шағын автобустарды пайдалана отырып, тасымалдаушылар көрсететін көлік қызметтері;

      басып озу - ең төменгi қауiпсiз ара қашықтықтағы алдында қозғалып келе жатқан көлiк құралынан немесе көлiк құралдары составынан жүрiп келе жатқан жолағына шығумен озып кету;

      жол жағалауы - жүрiс бөлiгiнiң жиегi (немесе бордюр тасы) мен шетi арасында онымен бiр деңгейдегi грунтты немесе төсенiшпен бекiтiлген жолақ;

      қауіпті жүк - жүк, оларға тән қасиеттерге және ерекшеліктерге байланысты тасымалдау, тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізу және сақтау кезінде жарылыстың, өрттің себебіне немесе техникалық құралдардың, қондырғылардың, ғимараттар мен құрылыстардың зақымдануына, сондай-ақ адамдардың, хайуанаттардың өліміне, жарақаттануына және ауруына әкеліп соқтыратын, қоршаған ортаға зиян келтіретін жүк;

      қозғалыс үшiн қауiптiлiк - жол қозғалысындағы, оның қауiпсiздiгiне қатер төндiретiн және көлiк құралының жылдамдығын және (немесе) маневр жасауын өзгертудi талап ететiн кенеттен болатын өзгерiс;

      жол қозғалысын ұйымдастыру - жолдарда қозғалысты басқару жөнiндегi ұйымдастыру-техникалық шаралары мен реттеу iс-қимылдарының кешенi;

      ұйымдасқан жаяу жүргiншiлер колоннасы - Ереженiң 3.2-тармағының талаптарына сәйкес ұйымдастырылған және белгiленген жол бойымен қозғалатын жаяу жүргiншiлер тобы;

      ұйымдасқан көлiк колоннасы - жарқылы бар көк түстi немесе көк және қызыл түстi жарқырауықтар iске қосылған бас көлiк құралының бастауымен жарық тұрақты жанып тұрған, бәрi сол бiр қозғалыс бойымен тiкелей бiрiнiң артынан бiрi жүрiп келе жатқан үш немесе одан да көп механикалық көлiк құралдарының тобы;

      аялдама - көлiк құралының қозғалысын 5 минутқа дейiн, сондай-ақ бұл жолаушыларды мiнгiзу немесе түсiру, не көлiк құралына тиеу немесе түсiру үшiн, қажет болса онда да көбiрек уақытқа мақсатты тоқтатуы;

      Ескертпе. Көлiк құралының қозғалысын жол қозғалысын ұйымдастыруға орайластырып тоқтату қажеттiлiгi аялдама (тұрақ) болып саналмайды.

      жолаушы - көлiк құралындағы (үстiндегi) және оны басқармайтын адам;

      жол қиылысы - жолдардың, тиісінше қарама-қарсы, жол қиылысы ортасынан неғұрлым алыстатылған қиылысты белгіленген сызықтармен қосатын бір деңгейде қиылысу, түйісу немесе тармақталу орны. Олардың алдынан басымдылық белгісі қойылмаған далалық, орманды және екінші дәрежелі жолдармен қиып өту, (түйісу) орындары жол қиылысы болып саналмайды;

      қатар ауыстыру - көлiк құралының өзi жүрiп келе жатқан қозғалыс жол жолағын бастапқы бағыттағы қозғалысты сақтай отырып ауыстыруы;

      жаяу жүргiншi - көлiк құралынан тыс және онда жұмыс жасамайтын жол бойындағы адам. Жаяу жүргiншiге двигателi жоқ мүгедектiң арбасындағы, велосипед, мопед, мотоцикл айдаушы, шана, қол арба, балалар немесе мүгедектер арбасын сүйретушi адамдар жатқызылады;

      жаяу жүргiншiлер өтпесi - жүру бөлiгiнiң 5.16.1, 5.16.2 белгiлерiмен немесе 1.14.1 - 1.1.14.3 таңбаларымен белгiленген және жау жүргiншiлердiң жолды кесiп өтетiн қозғалысына арнап бөлiнген учаскесi. Жаяу жүргiншi өткелiнiң енi таңбаланбаған жағдайда жол осi бойынша 5.16.1. және 5.16.2. белгiлерiнiң арасымен айқындалады;

      Осында және бұдан әрi жол белгiлерiнiң нөмiрленуi қозғалыс жол жолағы - жүру бөлiгiнiң таңбаланып белгiленген немесе белгiленбеген және автомобильдiң бiр қатарда қозғалуына жетерлiк енi бар кез келген ұзыннан бойы жол жолағы;

      артықшылық (басымдылық) - белгiленген бағытта басқа да қозғалысқа қатысушылармен салыстырғанда бiрiншi кезектi қозғалысқа арналған құқық;

      қозғалысқа кедергі - осы жол жолағы бойымен қозғалысты жалғастыруға мүмкіндік бермейтін қозғалыс жолағындағы қозғалмайтын объект. Кептеліс және Ереже талаптарына сәйкес осы қозғалыс жолағында тоқтаған көлік құралы кедергі болып табылмайды;

      тiркеме - двигательмен жабдықталмаған, механикалық көлiк құралының құрамында қозғалуға арналған көлiк құралы. Термин жартылай тiркемеге және жайылма-тiркемеге де қолданылады;

      жүргiн бөлiк - жолдың рельссiз көлiк құралдарының қозғалысына арналған элементi;

      бөлу жолағы - жолдың аралас жүру бөлiгiн бөлетiн жолды жаяу жүргiншiнiң елдi мекеннен тыс кесiп өткен кездегi мәжбүрлi аялдаманы қоспағанда, рельссiз көлiк құралдарының және жаяу жүргiншiлердiң қозғалысына және аялдауына арналмаған конструкциялық бөлiнген элементi;

      Ескерту. Осында және бұдан былай жол белгiлерi нөмiрленуi 2-қосымшаға сәйкес келтiрiледi.

      рұқсат етiлген ең жоғарғы масса - дайындаушы-кәсiпорынның ең жоғары рұқсат ету ретiнде белгiлеген, көлiк құралының жүкпен, жүргiзушiмен және жолаушылармен тиелген массасы. Көлiк құралдары құрамының, яғни тiркелген және бiртұтас ретiнде қозғалатын рұқсат етiлген ең жоғары масса етiп көлiк құралының құрамға кiретiн ең жоғары рұқсат етiлген массасының жиынтығы қабылданады;

      реттеушi - жолдағы қозғалысты басқару жөнiндегi реттеу iс-әрекеттерiн орындауға уәкiлеттi, тиiстi куәлiгi мен керек-жарағы (нысандық киiмi немесе айырым белгiсi - қарына тағатын байлауышы, ала таяғы, қызыл белгісi не жарық қайтарғышы бар дискiсi, қызыл шам немесе жалауша) бар iшкi iстер органдарының (полицияның), әскери автомобиль полициясының қызметкерi немесе жол-коменданттық бөлiмшенiң әскери қызметшiсi, Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлiгi Көлiктiк бақылау комитетiнiң (бұдан әрi - Көлiктiк бақылау комитетi) қызметкерi, жол-пайдалану қызметiнiң қызметкерi, темiр жол өткелiндегi, паром өтпесiндегi кезекшi;

      тұрақ - көлiк құралының қозғалысын жолаушыларды мiнгiзу немесе түсiруге, не көлiк құралына тиеу немесе түсiруге байланысты емес себептермен 5 минуттан артық уақытқа мақсатты тоқтатуы;

      тәулiктiң қараңғы уақыты - кешкi қара көлеңкеден таңертеңгi елең-алаңға дейiнгi уақыт аралығы;

      көлiк құралы - жол бойымен адамдарды, жүктердi немесе оған бекiтiлген құрал-жабдықтарды тасымалдауға арналған құрылғы;

      тротуар - жолдың жүргiн бөлiгiмен қатарлас немесе одан газонмен бөлiнген жаяу жүргiншiнiң қозғалуына арналған элементi;

      ауыр салмақты көлік құралы - толық массасы немесе жүктеменің оның осі бойынша бөлінуі осы жол санаты мен ондағы құрылыстар үшін рұқсат етілген шекті жүктеме мөлшерінен асатын жүгі бар немесе жүксіз көлік құралы;

      жол беру (кедергi келтiрмеу туғызбау) - жол қозғалысына қатысушы, егер бұл оған қатысты артықшылығы бар қозғалысқа басқа қатысушылардың қозғалыс бағытын немесе жылдамдығын өзгертуге мәжбүр етуi мүмкiн болса, қозғалысты бастамау, өзгертпеу немесе жалғастырмау, қандай да болмасын маневрды жүзеге асырмауды бiлдiретiн талап;     

      жол қозғалысына қатысушы - қозғалыс процесiне жүргiзушi, жаяу жүргiншi, көлiк құралының жолаушысы ретiнде тiкелей қатысатын адам.
      Ескерту. 1.2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 1999.05.26. N 643, 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

      1.3. Қазақстан Республикасының аумағында көлiк құралдарының оң жақты қозғалысы белгiленген.

      1.4. Жол қозғалысын ұйымдастыруда қажеттi өзгерiстер мен шектеулер тек қана жол белгiлерiнiң, жол таңбалауларының, сигналдар мен бағдаршамдардың және реттеушiлердiң көмегiмен, сондай-ақ қозғалысты реттеуге уәкiлеттi адамдардың басқарумен Ереженiң шегiнде белгiленген тәртiппен енгiзiледi.

      1.5. Жол қозғалысына қатысушылар өздерiне қатысты Ереже талаптарын, бағдаршамның немесе реттеушiнiң сигналдарын, белгiлер мен таңбаларды, сондай-ақ iшкi iстер органдары қызметкерлерiнiң талаптарын бiлуге және орындауға мiндеттi.

      1.6. Жол қозғалысына қатысушылар қозғалысқа қауiп туғызбайтын және зиян келтiрмейтiндеу iс-қимыл жасауы тиiс.
      Жол төсенiштерiн бүлдiруге немесе ластауға, қозғалыс үшiн кедергi келтiретiн жол белгiлерiн, бағдаршамды және басқа да қозғалысты ұйымдастыру техникалық құралдарын алып тастауға, тасалауға, бүлдiруге, өздiгiнен орнатуға тыйым салынады. Кедергi келтiретiн адам оны жоюдың барлық мүмкiн болатын шараларын қабылдауға мiндеттi, ал ол мүмкiн болмаған жағдайда қауiптiлiк туралы қол жететiн құралдармен қозғалысқа қатысушыларға және iшкi iстер органына хабарлауға мiндеттi.

      1.7. Осы Ереженiң бұзған адам, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапкершiлiкте болады.

2. ЖҮРГIЗУШIЛЕРДIҢ ЖАЛПЫ МIНДЕТТЕРI

      2.1. Механикалық көлiк құралының жүргiзушiсi мыналарға мiндеттi:

      2.1.1. Мыналарды өзiмен бiрге алып жүруi және iшкi iстер органдарының (полиция) оған уәкiлеттi лауазымды адамдарының талап етуi бойынша оларға тексеруге беруге;
      көлiк құралын жүргiзу құқығына жүргiзушiнiң куәлiгi (жүргізуші куәлігінің орнына берілген уақытша куәлік және жүргiзушiнiң жеке басын куәландыратын құжат);
      көлiк құралдарына тiркеу құжаттары;
      көлiк құралының иесi болмағанда басқарған жағдайда - осы көлiк құралына иелiк етудi немесе пайдалануды, немесе билiк ету құқығын растайтын құжат;
      мемлекеттік немесе міндетті техникалық байқаудан өткендігі туралы құжат;
      заңнамада белгіленген жағдайларда көлік құралдары иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру жөніндегі сақтандыру полисі және/немесе жолаушылардың алдында тасымалдаушының азаматтық-құқықтық жауапкершілігін міндетті сақтандыру жөніндегі сақтандыру полисі;
      белгiленген жағдайларда жол қағазы мен таситын жүкке құжаттар.
      Заңдарда көзделген жағдайларда, тексеру үшiн Көлiктiк бақылау комитетiнiң қызметшiлерiне арнаулы рұқсаттаманы, халықаралық тасымалды жүзуге асыру кезіндегі рұқсаттама мен лицензияны (немесе есеп құжатын) көрсетсiн. Арнаулы рұқсаттама мен рұқсаттама болмаған жағдайда Көлiктiк бақылау комитетiнiң қызметшiсiне көлiк құралын басқару құқығы үшiн жүргiзушінiң куәлiгiн (жүргізуші куәлігінің орнына берілген куәлік мен жүргiзушiнiң жеке басын куәландыратын құжат) алу үшiн көлiк құралына арналған тiркеу құжаттарын, жол жүру парағы мен тасылатын жүкке арналған құжаттарды тапсырады
      Ескерту. 2.1.1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 1999.05.26. N 643, 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2007.01.09. N 6 (алғаш рет ресми жарияланған күнiнен бастап отыз күнтiзбелiк күн өткен соң қолданысқа енгізіледi), 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2009.10.26. N 1682 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз, 2009.10.30. жарияланды), 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

      2.1.2. Қауіпсіздік белдігімен жабдықталған көлік құралдарында қозғалыс кезінде белдіктенген болуы, белдік тақпаған жолаушыларды тасымалдамау.
      Мотоциклді басқарған кезде түймеленген мотошлем киюге және түймеленген мотошлем кимеген жолаушыны тасымалдамау.
      Ескерту. 2.1.2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      2.2. Халықаралық жол қозғалысына қатысушы механикалық көлiк құралын жүргiзушi:
      өзiмен бiрге Жол қозғалысы туралы конвенцияға сәйкес келетiн көлiк құралына тiркеу құжатын және жүргiзушiнiң куәлiгiн;
      көлiк құралында өзi тiркелген мемлекеттiң тiркеу және айырым белгiлерiн алып жүруге мiндеттi. 

      2.3. Көлiк құралының жүргiзушiсi мыналарға мiндеттi: 

      2.3.1. Көлiк құралдарын пайдалануға рұқсат беру жөнiндегi Негiзгi ережелерге<**> және лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылар жол қозғалысы қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi мiндеттемелерiне сәйкес көлiк құралдарының дұрыс жай-күйi шығар алдында тексеру және жолда қамтамасыз ету.
      <**> Бұдан әрi - Негiзгi ереже.
      Ескерту. 2.3.1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      2.3.2. Iшкi iстер органдары (полиция) қызметкерiнiң 5.3.-тармаққа сәйкес берiлген талап етуi бойынша аялдау және оның нұсқауларын орындау. 

      2.3.3. Iшкi iстер органдары қызметкерiнiң талап етуi бойынша мастығы туралы куәландыру өту. 

      2.3.3-1. Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiнде белгiленген жағдайларда Ережелердi бiлуiн тексеруден өту.
      Ескерту. 2.3.3.1-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      2.3.4. Көлiк құралының өздiгiнен қозғалып кетуiн болдырмайтын шара қолданбайынша, көлiк құралын тастап кетуге және оны бөтен адамдардың пайдалануына бермеу. 

      2.3.5. Көлiк құралын:
      жол-жөнекей бағытта медициналық қызмет көрсетуге кетiп бара жатқан медицина қызметкерлерiне, сондай-ақ қозғалыс бағытына қатыссыз, жедел медициналық жәрдем қажет ететiн азаматтарды емдеу мекемелерiне алып бару үшiн медицина қызметкерлерiне, iшкi iстер органдарының және ұлттық қауiпсiздiк органдарының қызметкерлерiне;
      авария кезiнде зардап шеккен көлiк құралдарын тасымалдау, табиғи апат болған жерге жету үшiн iшкi iстер органдарының қызметкерлерiне, сондай-ақ заңда көзделген, өзге де кейiн қалдыруға болмайтын жағдайларда iшкi iстер органдары, Қазақстан Республикасының Президентi Күзет қызметi мен ұлттық қауiпсiздiк органдары қызметкерлерiне беру. <*>
      Ескертпе: 1. Көлiк құралдарын беру туралы талап ету шет ел
                   мемлекеттерi өкiлдiктерiнiң және дипломатиялық
                   иммунитетi бар халықаралық ұйымдардың көлiк
                   құралдарына қолданылмайды.
                2. Көлiк құралын пайдаланған адам жүргiзушiнiң
                   талап етуi бойынша анықтама беруi немесе жол
                   қағазына жазба (жүрудiң қанша уақытқа
                   созылғандығы, жүрiп өтiлген қашықтықты, өзiнiң
                   тегiн, лауазымын, қызметтiк куәлiгiнiң нөмiрiн,
                   өз ұйымының атауын көрсетiп) жасауы тиiс.
                3. Мемлекеттiк ұйымдардың жоғарыда аталған
                   қызметкерлерiне көлiк құралдарын беруге
                   байланысты келтiрiлген шығыстарды көлiк құралы
                   иесiнiң талап етуi бойынша белгiленген тәртiппен
                   осы ұйымдар өтейдi.
      Ескерту. 2.3.5-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2002.12.19. N 1329, 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.  

      2.4. Көлiк құралы жүргiзушiсiнiң құжатын тексеруге немесе көлiк құралын пайдалануға құқығы бар адам жүргiзушiнiң талап етуi бойынша қызметтiк куәлiгiн көрсетуге мiндеттi.

      2.5. Жол-көлiк оқиғасы кезiнде, оған қатысы бар жүргiзушi:
      Ереженiң 7.2.-тармағының талаптарына сәйкес көлiк құралын дереу тоқтатуға (орыннан қозғамауға), авариялық жарық сигнализациясын iске қосуға және авариялық аялдау белгiсiн (жанып-сөнетiн қызыл фонарь) қоюға, оқиғаға қатысы бар заттардың орнын ауыстырмауға;
      зардап шеккендерге дәрiгерге дейiнгi медициналық көмек көрсету үшiн барлық мүмкiн болатын шараларды қолдану, "медициналық жедел жәрдем" шақыру, шұғыл жағдайларда зардап шеккендердi жол-жөнекей аттандыру, ал егер бұған мүмкiндiк болмағанда, өзiнiң көлiк құралымен жақын жердегi емдеу мекемесiне жеткiзуге, өзiнiң тегiн, көлiк құралының тiркеу белгiсiн хабарлауға (жеке басын куәландыратын құжатты немесе жүргiзушiнiң куәлiгiн және көлiк құралын тiркеу құжатын көрсетiп) оқиға болған жерге қайтып келуге;
      болған жағдай туралы жақын жердегi iшкi iстер органына кешiктiрмей хабарлауға, көзiмен көргендердiң тегi мен мекен-жайларын жазып алуға және iшкi iстер органдарының қызметкерлерiнiң келуiн күтуге;
      егер басқа көлiк құралдарының қозғалысына мүмкiндiк болмаса, жолдың жүретiн бөлiгiн босатуға;
      жүру бөлiгiн босату немесе зардап шегушiнi өзiнiң көлiк құралымен емдеу мекемесiне жеткiзу қажет болған жағдайда куәлардың қатысуымен көлiк құралының орналасуын, оқиғаға қатысы бар iздер мен заттарды алдын ала белгiлеп, олардың сақталуына мүмкiн болатын барлық шараларды қабылдауға және оқиға болған жердi айналып өтудi қамтамасыз етуге мiндеттi.
      Ескерту. 2.5-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      2.6. Егер жол-көлiк оқиғасының нәтижесiнде зардап шегушiлер болмаса, жүргiзушiлер болған жағдайды бағалауда өзара келiсiмге келiп, алдын ала оқиғаның схемасын жасап және оған қолдарын қойып, оқиғаны ресiмдеу үшiн iшкi iстер органының жақын жердегi жол полициясы постына немесе бөлiмшесiне келулерiне болады.
      Ескерту. 2.6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      2.7. Жүргiзушiге: 

      2.7.1. Мас күйiнде (алкогольдi, есiрткi немесе өзге де), құлақ асуды және назар аударуды әлсiрететiн дәрiлiк заттар әсерiнде; жол қозғалысы қауiпсiздiгiне қатер төндiретiндей ауру немесе шаршаған жағдайда көлiк құралын басқаруға. 

      2.7.2. Ақауы бар немесе мемлекеттік немесе міндетті техникалық байқаудан өтпеген көлік құралдарын пайдалануға.
      Ескерту. 2.7.2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      2.7.3. Иесi заңнамада белгiленген жағдайларда көлiк құралдары иелерiнiң жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру шартын және/немесе жолаушылардың алдында тасымалдаушының жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру шартын жасамаған көлiк құралын пайдалануға.
      Ескерту. 2.7.3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      2.7.3-1. Мемлекеттiк тiркеу нөмiрi белгiлерi болмаған немесе олар тiркеу құжаттарына сәйкес келмеген жағдайларда көлiк құралын пайдалануға.
      Ескерту. 2.7.3-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      2.7.4. Мас күйiндегi, жауапты қимыл жасауды және назар аударуды әлсiрететiн, дәрiлiк заттар әсерiнде отырған адамдарға, ауру немесе шаршаған адамға, сондай-ақ жүргiзудi үйретушiден басқа, өзiмен бiрге осы санаттағы көлiк құралын басқаруға құқық беретiн жүргiзушiнiң куәлiгi (жүргiзушi куәлiгiнiң орнына берілген уақытша куәлік және жүргiзушiнiң жеке басын куәландыратын құжат) жоқ немесе жол (маршрут) қағазында көрсетiлмеген адамға көлiк құралын басқаруға беруге.
      Ескерту. 2.7.4-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) қаулыларымен.  

      2.7.5. Ұйымдасқан (оның iшiнде жаяу жүргiншiлер де) колоннаны кесiп өтуге және оның iшiнен орын алуға. 

      2.7.6. Жүрiс бөлiгiне қоқыс, қозғалыс үшiн қауiп туғызатын заттар лақтыруға тыйым салынады. Бұл талап жол қозғалысының басқа қатысушыларына да қойылады.
      Ескерту. 2.7.6-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

       2.7.7. Тыңдауышты немесе қатты дауысты байланысты қолдану жағдайларын қоспағанда, көлік құралын жүргізу кезінде телефонды не радиостанцияны пайдалануға тыйым салынады.
      Ескерту. 2.7.7-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      2.8. Тежегiштiң жұмыс жүйесi немесе рульдiк басқаруы жұмыс iстемейтiн болса, ақауы бар тiркеу құрылғысымен (поезд құрамында), сондай-ақ тәулiктiң қараңғы уақытында жолдарда жасанды жарықтандыру болмағанда немесе жеткiлiксiз көрiнетiн жағдайларда - фарлар мен (немесе) артқы үлкен оттары жанбайтын (жоқ) болса, жаңбыр немесе қар жауып тұрғанда жүргiзушi жағындағы терезе тазалағыштың ақауы болса, көлiк құралының қозғалысына тыйым салынады.
      Ескертпе. Ең төменгi жылдамдықтағы қозғалыс кезiнде көлiк құралын тоқтатат немесе маневрдi жүзеге асыра алмайтын жұмыстың тежегiш жүйе немесе рульдiк басқару жұмыс iстемейтiн болып саналады.

      Жол жүргенде Негiзгi ережелермен көлiк құралдарын пайдалануға тыйым салынатын және жүргiзушi анықтай алатын басқа да ақаулар және жағдайлар туындаған жағдайда, оны жоюы тиiс, ал егер бұл мүмкiн болмаса, жағдайда, онда қажеттi сақтық шараларын сақтай отырып тұрақ немесе жөндеу орнына апаруына болады.
      Ескерту. 2.8-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

3. Жаяу жүргiншiлердiң мiндеттерi

      3.1. Жаяу жүргiншiлер тротуармен немесе жаяу жүргiншiлерге арналған жолдармен, ал олар болмаған жағдайда, жолды жағалай, сондай-ақ Ереженiң 17.1 және 17.4. тармақтарының талаптарына сәйкес қозғалуы тиiс.
      Көлемi үлкен заттарды көтерiп немесе алып келе жатқан жаяу жүргiншiлер, сондай-ақ двигателi жоқ мүгедектер арбасымен келе жатқан адамдар, егер олар тротуармен немесе жолды жағалай жүргенде басқа жаяу жүргiншiлер үшiн кедергi келтiретiн болса, жолдың жүргiн бөлiгiнiң жиегiмен (көлiк жүретiн бөлiктiң iшкi шетiн бойлай - бөлу жол жолақтары бар жолдарда) қозғалуына болады.
      Тротуарлар, жаяу жүргiншiлерге арналған жол немесе жолдың жағалауы болмағанда, сондай-ақ олармен қозғалу мүмкiн болмаған жағдайда, жаяу жүргiншiлер велосипед жолымен немесе көлiк жүретiн бөлiктiң шетiмен (көлiк жүретiн бөлiктiң iшкi шетiн бойлай - бөлу жол жолақтары бар жолдарда) бiр қатарда қозғалуларына болады.
      Елдi мекендерден тыс жерлерде жаяу жүргiншiлер көлiк жүретiн бөлiгiмен қозғалған кезде көлiк құралдарының қозғалысына қарсы бағытта жүруi тиiс.
      Көлiк жүретiн бөлiктiң шетiмен двигателi жоқ мүгедектер арбасында келе жатқан, мотоцикл, мопед, велосипед жүргiзушi адамдар көлiк құралдары қозғалысының бағытында, жолдың оң жағымен жүруi тиiс.

      3.2. Көлiк жүретiн бөлiкпен қозғалатын ұйымдасқан жаяу жүргiншiлер колоннасына көлiк құралдарының қозғалысы бағытында оң жақпен, қатарда төрт адамнан артық емес, қозғалуға рұқсат етiледi. Колоннаның алдынан және артынан сол жағымен қызыл жалауша ұстаған жүрушi, тәулiктiң қараңғы уақытында және жеткiлiксiз көрiну жағдайында - алдында ақ түстi, артта қызыл түстi жағулы фонарьмен жүруi тиiс.
      Балалар тобын тек қана тротуармен және жаяуларға арналған жолмен, ал олар жоқ болған жағдайда - жол жағасымен, бiрақ тәулiктiң жарық уақытында және ересектердiң бастауымен алып жүруге рұқсат етiледi. 

      3.3. Жаяу жүргіншілер көлік жүретін бөлікті жаяу жүргіншілерге арналған, оның ішінде жерасты және жерүсті өтпелерінен, ал олар болмағанда көру шегінде - қиылыстардан тротуарлар мен жол жағалауы сызығы бойымен кесіп өтуі тиіс.
      Көру аймағында өтпе немесе жол қиылысы болмағанда көлiк жүретiн бөлiктiң шетiне, екi жақтан да жақсы көрiнетiн жерден тiк бұрыш жасап жолды кесiп өтуге болады. Көлiк жүретiн бөлiктi елдi мекенде бөлу жол жолағы болған кезде, сондай-ақ жаяу жүргiншiлерге немесе жол қоршаулары орнатылған жерлерде кесiп өтуге тыйым салынады.
      Ескерту. 3.3-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      3.4. Қозғалыс реттелiп тұратын жерлерде, жаяу жүргiншi, реттеушiнiң сигналын, ал ол болмағанда - көлiк бағдаршамын басшылыққа алады. 

      3.5. Реттелмейтiн жаяу жүргiншiлер өтпелерiнен, жаяу жүргiншiлер көлiк жүретiн бөлiкке жақындап қалған көлiк құралымен арақашықтықты, оның жылдамдығын бағалап және кесiп өту олар үшiн қауiпсiз екендiгiне көз жеткiзгеннен кейiн шығуына болады. Көлiк жүретiн бөлiктi жаяу жүргiншiге арналған өтпеден тыс жерлерден кесiп өту кезiнде жаяу жүргiншiлер, бұдан басқа көлiк құралдары үшiн кедергi келтiрмеуi және жақындап қалған көлiк құралының жоқтығына көз жеткiзбейiнше тоқтап тұрған көлiк құралының немесе көрiнудi шектейтiн өзге кедергiнiң тасасынан шықпауы тиiс.

      Ескертпе. Реттелетiн және реттелмейтiн жаяу жүргiншi өтпесi түсiнiгi Ереженiң 13.4-тармағында белгiленген реттелетiн және реттелмейтiн қиылыс түсiнiгiмен бiрдей. 

      3.6. Көлiк жүретiн бөлiкке шыққаннан кейiн жаяу жүргiншi, егер бұл, қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз етумен байланысты болмаса, кiдiрмеуi немесе аялдамауы тиiс. Жолды кесiп өтуге үлгермеген жаяу жүргiншi қарама-қарсы бағыттағы көлiк легiн бөлетiн сызықта аялдауы керек. Әрi қарай қозғалыстың қауiпсiз екендiгiне көз жеткiзгеннен кейiн бағдаршамның (реттеушiнiң) сигналын ескерiп, жолдан өтудi жалғастыруға болады.
      Ескерту. 3.6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      3.7. Жарқылдайтын көк маягi бар және арнайы дыбыс сигналы iске қосулы көлiк құралы жақындаған кезде жаяу жүргiншiлер жолдан өтпей тұра тұрады, ал жол үстiндегiлер осы көлiк құралдарына жол беруi және мүмкiндiгiне қарай көлiк жүретiн бөлiктi босатуы тиiс. 

      3.8. Маршруттық көлiк құралы мен таксидi көлiк жүретiн бөлiкке қарағанда биiгiрек тұрған отырғызу алаңдарында, ал жоқ болған жағдайда - тротуарда немесе жол жағасында тұрып күтуге рұқсат етiледi. Биiгiрек отырғызу алаңдарымен жабдықталмаған аялдама пункттерiнде көлiк құралына отыру үшiн көлiк жүретiн бөлiкке шығуға ол тоқтағаннан кейiн ғана рұқсат етiледi. Түскеннен кейiн көлiк жүретiн бөлiктi кiдiрместен босату керек.
      Аялдама пунктiне немесе одан көлiк жүретiн бөлiк арқылы қозғалыс кезiнде жаяу жүргiншiлер Ереженiң 3.4.-3.7. пункттерiнiң талаптарын басшылыққа алуы тиiс.

4. Жолаушылардың мiндеттерi

      4.1. Жолаушылар:
      қауiпсiздiк белдiгi бар көлiк құралымен жүргенде оларды бекiтуге (2.1.2.-тармақты ескерiп), ал мотоциклмен жүргенде - мотошлемдi түймелеуге;
      тротуар немесе жол жағалауы жағынан және көлiк құралы толықтай тоқтағаннан кейiн ғана отырғызуға және түсiруге мiндеттi.
      Егер тротуар немесе жол жағалауы жағынан мүмкiн болмағанда, ол қозғалысқа басқа қатысушылар үшiн қауiпсiз және кедергi келтiрмейтiндей болмағанда ғана көлiк жүретiн бөлiгi жағынан жүзеге асырылуы мүмкiн. 

      4.2. Жолаушыларға:
      жүргiзушiнi көлiк құралы қозғалысы кезiнде оны басқарудан алаңдатуға;
      борт платформасы бар жүк автомобилiнiң үстiнде келе жатып түрегелiп тұруға, бортқа немесе борттан биiк тұратын жүк үстiне отыруға;
      көлік құралының қозғалысы кезінде оның есігін ашуға, сондай-ақ терезе ойығынан, люктен басын шығаруға.
      Ескерту. 4.2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

5. Бағдаршамның және реттеушiнiң сигналдары*

      1-сурет. Бағдаршамның және реттеушiнiң сигналдары

      Көлiк сигналдары

      Бағдаршам сигналдары мен реттеушiнiң кескiндемелерi 1-суретте келтiрiлген.

5.1. Бағдаршамның сигналдары

      5.1.1. Жол қозғалысын реттеу үшiн көлденең және тiгiнен орналасқан бағдаршамдар қолданылады.
      Бағдаршамдарда жасыл, сары, қызыл және ай түстес ақшыл жарық сигналдары қолданылады.
      Сигналдары тiгiнен орналасқан бағдаршамдарда қызыл түс жоғарыда орналасады, ал жасыл - төменде; сигналдар көлденеңiнен орналасқанда - қызыл сол жақта, жасыл - оң жақта орналасады.
      Бағдаршам сигналдары белгiлi мақсатында байланысты дөңгелек, бағыттаушы түрiнде (көрсеткiшi), жаяу жүргiншi немесе велосипед кескiнiнде және Х-үлгiсiнде болуы мүмкiн.
      Дөңгелек сигналды бағдаршамдардың бiр немесе екi, дөңгелек жасыл сигналдың деңгейiнде орналасқан жасыл бағыттаушы (көрсеткiш) түрiндегi сигналдары бар қосымша секциялары болуы мүмкiн. 

      5.1.2. Бағдаршамның дөңгелек сигналдарының мынадай мәнi бар:
      жасыл сигнал қозғалысқа рұқсат етедi;
      жасыл жыпылықтаған сигнал қозғалысқа рұқсат етедi және оның қолданылу уақыты өтiп барады және тыйым салатын сигнал iске қосылатындығын хабарлайды (жүргiзушiлер мен жаяу жүргiншiлердi жасыл сигналдың жануына дейiн уақыт туралы секундпен хабар беретiн сандық табло қолданылуы мүмкiн);
      сары сигнал Ереженiң 5.6-тармағында көзделгеннен басқа жағдайларда қозғалысқа тыйым салады және сигналдардың ауысқалы тұрғанын ескертедi;
      сары жыпылықтаған сигнал бағдаршаммен реттелетiн көше қиылысын немесе жаяу жүргiншi өтпесiн бiлдiредi, қауiптен сақтандырады;
      қызыл сигнал, оның iшiнде жыпылықтайтыны, қозғалысқа тыйым салады. Қызыл және сары сигналдардың қосыла жануы қозғалысқа тыйым салады және жасыл сигнал жанғалы тұрғанынан хабар бередi.

      5.1.3. Қызыл, сары және жасыл* түстi бағыттаушы түрiнде орындалған бағдаршам сигналы тиiстi түстердегi дөңгелек сигналмен бiрдей мағыналас, бiрақ олардың күшi бағыттаушы көрсеткен бағытқа (бағыттарға) ғана қолданылады. Мұндайда солға бұрылуға рұқсат беретiн бағыттаушы, егер бұған тиiстi жол белгiсiмен тыйым салынбаса, керi бұрылуға да рұқсат етедi.
      Қосымша секциясы бар жасыл бағыттаушы да осындай мәнге ие болады. Қосылмай тұрған қосымша секцияның сигналы осы секциямен реттелетiн бағыттағы қозғалысқа тыйым салынғанын бiлдiредi.
_______________
* Қызыл және сары бағыттаушылардың орнына осы мағынада қара контурлы бағыттаушылар кескiнделген дөңгелек қызыл және сары сигналдар пайдаланылуы мүмкiн.

      5.1.4. Егер бағдаршамның негiзгi жасыл сигналына қара контурлы бағыттаушы (бағыттаушылар) салынған болса, онда ол жүргiзушiге бағдаршамның қосымша секциясын және қосымша секцияның сигналына қарағанда өзге де рұқсат етiлген қозғалыс бағыттарын хабарлайды. 

      5.1.5. Егер бағдаршам сигналы жаяу жүргiншiнiң (велосипедтiң) кескiнi түрiнде орындалса, онда күшi тек жаяу жүргiншiге, (велосипедшiлерге) ғана қолданылады. Мұндайда жасыл сигнал жаяу жүргiншiнiң (велосипедшiнiң) қозғалысына рұқсат бередi, ал қызыл тыйым салады.
      Велосипедшiлердiң қозғалысын реттеу үшiн сондай-ақ кiшiрейтiлген өлшемдегi дөңгелек сигналы бар, 300х200 мм өлшемдi, қара түстi велосипед кескiнделген тiк бұрышты ақ түстi табличкамен толықтырылған бағдаршам пайдаланылуы мүмкiн. 

      5.1.6. Соқыр жаяу жүргiншiлердi жүрiс бөлiгiн кесiп өту мүмкiндiгi туралы ақпараттандыру үшiн бағдаршамдардың жарық сигналдары дыбыстық сигналмен толықтырылуы мүмкiн. 

      5.1.7. Көлiк құралдарының жүрiс бөлiгiнiң қозғалыс бағыты қарама-қарсы бағытқа өзгеруi мүмкiн жол жолақтары бойынша қозғалысын реттеу үшiн Х үлгiсiндегi қызыл сигнал және төмен бағытталған бағыттаушы түрiндегi жасыл сигналы бар реверстiк бағдаршам қолданылады. Бұл бағдаршамдар тиiсiнше олар үстiнде орналастырылған жол жолағы бойынша қозғалысқа тыйым салады немесе рұқсат бередi.
      Реверстiк бағдаршамның негiзгi сигналдары бағыттаушы түрiндегi, төмен қарай оңға немесе солға қиғаштай еңкейтiлген, iске қосылған сигналдың ауысатындығын және бағыттаушы нұсқаған жолаққа қатар ауыстыру қажеттiгiн хабарлайтын сары сигналмен толықтырылуы мүмкiн.
      Реверстiк бағдаршамның екi жағынан 1.9. таңбалауымен белгiленген жолақтың үстiне орналастырылған сигналдары iске қосылғанда осы жол жолағына шығуға тыйым салынады. 

      5.1.8. Трамвайлардың, сондай-ақ олар үшiн бөлiнген жолақпен қозғалатын басқа маршруттық көлiк құралдарының қозғалыстарын реттеу үшiн "Т" әрпi түрiнде орналасқан төрт ай түстес ақ дөңгелек сигналдары бар бағдаршамдар қолданылуы мүмкiн. Бiр мезгiлде төменгi сигналмен бір немесе бiрнеше жоғарғы сигнал iске қосылған кезде ғана олардың сол жақтағысы - солға, ортадағысы - тiке, оң жақтағысы - оңға қозғалуға рұқсат етедi.

      5.1.9. Темiр жол өтпесiне орналасқан дөңгелек, жыпылықтап тұратын ай түстес ақ сигнал көлiк құралдарының өтпе арқылы қозғалысына рұқсат бередi. Ай түстес ақ және қызыл жыпылықтайтын сигнал iстемей тұрған кезде көз жетер жерде өтпеген жақындап қалған поезд (локомотив, дрезина) болмағанда, қозғалысқа рұқсат етiледi.

5.2. Реттеушiнiң сигналдары

      Оның денесi мен қолдарының, оның iшiнде мынадай мәндердi бiлдiретiн жезлмен жасаған қимылдары, реттеушiнiң сигналы болып табылады:
      қолдары екi жаққа созылған немесе төмен түсiрiлген:
      сол және оң бүйiр жақтарынан - қозғалыс трамвайға тiке, рельссiз көлiк құралдарына тiке және оңға қозғалуға рұқсат етiледi, жаяу жүргiншiге жүрiс бөлiгiн кесiп өтуге рұқсат етiледi;
      кеуде және арқа жағынан - барлық көлiк құралдарының және жаяу жүргiншiнiң қозғалысына тыйым салынады.
      оң қол алға созылған:
      сол бүйiр жақтан - қозғалыс трамвайға солға, рельссiз көлiк құралдарына барлық бағыттарға рұқсат етiледi;
      кеуде жағынан - барлық көлiк құралдарына қозғалыс тек қана оңға рұқсат етiледi;
      оң бүйiр және арқа жағынан - барлық көлiк құралдарына қозғалыс тыйым салынады;
      жаяу жүргiншiлерге жүрiс бөлiгiн кесiп өтуге реттеушiнiң арт жағынан рұқсат етiледi.
      Қол жоғары көтерiлген:
      Ереженiң 5, 6-тармағында көзделгеннен басқа жағдайларда барлық көлiк құралдары мен жаяу жүргiншiлердiң барлық бағытта қозғалысына тыйым салынады.
      Реттеушi қол қимылдарымен жүргiзушiлерге және жаяу жүргiншiлерге түсiнiктi басқа да сигналдар беруi мүмкiн.
      Сигналдар жақсы көрiнуi үшiн реттеушi жезлдi немесе сигналды дискiнi (жарық қайтарғышты) қолдануы мүмкiн. 

      5.3. Көлiк құралының аялдауын талап ету қатты дауыстау құрылғысымен немесе бip мезгiлде ысқырып сигнал бере отырып, көлiк құралына бағытталған қол қимылымен көрсетiлуi мүмкiн. Жүргiзушi оған нұсқалған орында аялдауы тиiс. Көлiк құралын тоқтатқан iшкi iстер органдарының қызметкерi (полиция) 2.3.2-тармаққа сәйкес жүргiзушiге кiдiрмей келiп, тоқтату себебiн айтуы тиiс.
      Ескерту. 5.3-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      5.4. Ысқырықпен берiлген қосымша сигнал қозғалысқа қатысушылардың назарын аударуға берiледi. 

      5.5. Бағдаршамның (реверсивтiден басқа) немесе реттеушiнiң тыйым салатын сигналы кезiнде жүргiзушiлер тоқтау-сызығының (5.3.3-белгiсiнiң) алдында, ал олар болмаған кезде:
      жол қиылысында - кесiп өтетiн жүрiс бөлiгiнiң алдында (Ереженiң 13.8 бөлiгiн ескере отырып), жаяу жүргiншiлер үшiн кедергi тудырмай;
      темiржол өтпесi алдында - Ереженiң 15.4-тармағына сәйкес;
      басқа жерлерде - қозғалыс рұқсат етiлген көлiк құралы мен жаяу жүргiншiлерге кедергi туғызбай тоқтатуға мiндеттi. 

      5.6. Реттеушi қолын көтерген немесе сары сигнал жанған кезде, егер бағдаршам сигнализациясының жұмыс режимi жасыл сигналдың тiкелей сөнер алдындағы жыпылықтауын қамтамасыз етпейтiн жағдайларда, шұғыл тежеуге жүгiнбей тоқтата алмайтын жүргiзушiлерге Ереженiң 5.5-тармағында белгiленген жерлерде әрi қарай қозғалуға рұқсат етiледi.
      Реттеушi қолын көтерген немесе сары сигнал жанған кезде жүрiс бөлiгiнде келе жатқан жаяу жүргiншiлер оны босатуы тиiс, ал оған мүмкiндiк болмаған кезде - қарама-қарсы көлiк легiн бөлушi сызықта тоқтаулары тиiс.
      Ескерту. 5.6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің  2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      5.7. Жүргiзушiлер мен жаяу жүргiншiлер, тiптi олар бағдаршам сигналына, жол белгiлерi немесе таңбаларының талаптарына қайшы келсе де, сигналдың талаптары мен реттеушiнiң бұйрығын орындаулары тиiс. 

      5.8. Темiржол өтпелерiнде жыпылықтаған қызыл сигналмен бiр мезгiлде қозғалысқа қатысушыларды қосымша ақпараттандыратын, өтпе арқылы қозғалысқа тыйым салатын дыбыстық сигнал берiлуi мүмкiн.

6. Арнаулы сигналдарды қолдану

      6.1. Көк түстi жарқылдауық маягi iске қосылған жедел және арнаулы қызметтiң көлiк құралдарының жүргiншiлерi кезек күттiрмейтiн қызметтiк тапсырманы орындауы кезiнде, қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету шартымен Ереженiң 5 (реттеушiнiң сигналдарынан басқа), 8-18 бөлiмдерiн, Ережеге 1 және 2-қосымшалардың талаптарын орындамауы мүмкiн.
      Қозғалысқа басқа қатысушылардың алдында басымдылық алуы үшiн мұндай көлiк құралдарының жүргiзушiлерi көк түстi жарқылдауық маяк пен арнаулы дыбыстық сигналды iске қосуы тиiс. Олар өздерiне жол берiлгендiгiне көз жеткiзгеннен кейiн ғана, басымдылықты пайдалана алады.
      Осы құқықты, жедел және арнаулы қызметтердiң көлiк құралдарын Ереженiң осы тармағымен белгiленген жағдайларда алып жүретiн көлiк құралдарының жүргiзушiлерi де пайдаланады.
      Қазақстан Республикасының Президентi Күзет қызметiнiң, Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң, Қарулы Күштерi әскери автомобиль полициясының және жол полициясының көлiк құралдарында олар басқа көлiк құралдарын бiрге алып жүрген кезде көк түстi жарқылдауық маякқа қоса, қызыл түстi жарқылдауық маяк iске қосылуы мүмкiн.
      Ескерту. 6.1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2004.01.30. N 115, 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.  

       6.2. Көк түстi жарқылдауық маягi iске қосылған және арнаулы дыбыстық сигналы бар көлiк құралдары жақындаған кезде жүргiзушiлер осы және олардың алып жүруiндегi басқа көлiк құралдарының кедергiсiз өтiп кетуiн қамтамасыз етуi үшiн жолды босатулары керек. 

      6.3. Көк түстi жарқылдауық маягi iске қосулы тоқтап тұрған көлiк құралдарына жақындаған кезде жүргiзушi, қажет болған жағдайда дереу тоқтатуға мүмкiндiк болуы үшiн, жылдамдықты азайтуы тиiс. 

      6.4. Сарғыш қызыл немесе сары түсті жарқылдауық маягі іске қосулы көлік құралдарының жүргізушілері жол үстінде құрылыс, жөндеу немесе жинау жұмыстарын орындау кезінде жеке күзет ұйымдарының жедел ден қою ұтқыр топтары қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету шартымен жол белгілері (2.2, 2.4-2.6, 3.11-3.14, 3.17.2, 3.20 белгілерінен басқа) мен таңбаларының, сондай-ақ Ереженің 9.4-9.8 және 16.1-тармақтарының талаптарын орындамауы мүмкін.
      Басқа көлiк құралының жүргiзушiлерi олардың жұмысына кедергi жасамауы тиiс.
      Сарғыш қызыл немесе сары түстi жарқылдауық маяк қозғалыста басымдылық әпермейдi және қозғалыстың басқа қатысушыларын қауiптiлiк туралы ескерту үшiн қызмет етедi.
      Ескерту. 6.4-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

      7. Авариялық сигнал мен авариялық аялдау белгiсiн қолдану

      7.1. Авариялық жарық сигналы мынадай жағдайларда iске қосылуы тиiс:
      жол-көлiк оқиғасы кезiнде;
      аялдауға тыйым салынған жерлерде амалсыздан тоқтаған кезде; - артқы жүрiспен қозғалғанда;
      фардың жарығымен жүргiзушiнiң көзiн қарықтырғанда;
      сүйретуге алғанда (сүйретiлетiн механикалық көлiк құралында);
      жолдың жарықтандырылмайтын учаскесiнде немесе көлемдiк оттардың дұрыс iстемеуiнен көру жеткiлiксiз болған жағдайларда аялдағанда және тұрғанда;
      елдi мекеннен тыс, жол жағалауының енi жүрiс бөлiгiнен толық кiру үшiн жеткiлiксiз болғанда немесе жол жағалауының енiн осы жол жағдайында айқындау мүмкiн болмай, онда тоқтаған кезде.
      Авариялық жарық сигналы және басқа жағдайларда да, қозғалысқа қатысушыларды көлiк құралы туғызуы мүмкiн қауiптiлiк туралы ескерту үшiн де қосылуы мүмкiн. 

      7.2. Авариялық жарық сигналын iске қосқаннан кейiн, сондай-ақ оның ақауы болса немесе ол болмағанда, жүрiс бөлiгiнiң неғұрлым қауiптi жағына:
      жол-көлiк оқиғасы кезiнде;
      аялдама жасауға тыйым салынған жерлерде немесе жолдың көрiнуi 100 м кем болған жерлерде ең болмағанда бiр бағытта, дереу авариялық аялдама (немесе жыпылықтаған қызыл фонарь) белгiсiн қою керек.
      Бұл белгi (немесе фонарь) нақты жағдайда басқа жүргiзушiлердi қауiптiлiк туралы уақтылы ескертудi қамтамасыз ететiн қашықтықта орнатылады. Сонымен қатар, бұл қашықтық көлiк құралынан елдi мекендерде - 15 м, және елдi мекеннен тыс жерде 30 м. кем болмауы тиiс. 

      7.3. Авариялық жарық сигналы болмағанда немесе оның ақауы болса, сүйретiлетiн механикалық көлiк құралының артқы жағына авариялық қауiптiлiк белгiсi бекiтiлуi тиiс.

8. Маневр жасау

      8.1. Жүргiзушi маневрдi орындауды бастамас бұрын жарық көрсеткiштерiмен, егер олар жоқ болса немесе ақауы болса - қолмен, тиiстi мақсатта, сигнал беруге мiндеттi. Мұндайда маневр қауiпсiз және қозғалысқа басқа қатысушыларға кедергi туғызбауы тиiс. 

      8.2. Сол жаққа маневр жасау сигналы - сол жақ бұрылыстың жарық көрсеткiшi не сол жаққа сол қолды созу, не жанына созылған тiк бұрыш жасап шынтақтан жоғары бүгiлген оң қол болып табылады. Оң жаққа маневр жасау сигналы - оң жақ бұрылыстың жарық көрсеткiшi, не жанына созылған оң қол немесе жанына созылған және шынтақтан тiк бұрыш жасап жоғары бүгiлген сол қол болып табылады. Тежеу сигналы тоқтау-сигналымен не қолды жоғары көтеру арқылы берiледi. Артқы жүрiспен қозғалыс сигналы артқы жүрiс шамын жағумен және авариялық сигнализацияны қосумен берiледi.
      Бұрылыс көрсеткiштерiмен немесе қолмен сигнал беру маневрдi орындауды бастауға дейiн кешiктiрмей берiлуi және оны аяқтағаннан кейiн сол бойда тоқтатылуы керек (сигналды қолмен беру маневрдi тiкелей орындау алдында аяқталуы мүмкiн). Мұндайда сигнал, қозғалысқа басқа қатысушыларды шатыстырмауы тиiс.
      Сигнал беру жүргiзушiге артықшылық әпермейдi және оны сақтық шараларын қолданудан босатпайды.
      Ескерту. 8.2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      8.3. Екінші дәрежелі жолдан шығу кезінде жүргізуші жолда қозғалып келе жатқан көлік құралдары мен жаяу жүргіншілерге, ал жолдан кірген кезде -жаяу жүргіншілер мен велосипедшілерге, ол кесіп өтетін қозғалысқа жол беруі тиіс.
      Ескерту. 8.3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      8.4. Аялдама немесе тұрақ орнына келу керек болғанда, жүргiзушi жүрiс бөлiгiнiң шетiмен немесе жағалауымен келе жатқан жаяу жүргiншiлерге, велосипед, мопед, көлiк-арба жүргізушiлерiне, мiнiс көлiгi үстiнде және жүк артып келе жатқандарға жол беруi тиiс. 

      8.5. Қатар ауыстыру кезiнде жүргiзушi қозғалыс бағытын өзгертпей қатарлас келе жатқан көлiк құралдарына жол беруi тиiс. Бiрге келе жатқан көлiк құралдары бiр мезгiлде қатар ауыстырған кезде, жүргiзушi оң жақта келе жатқан көлiк құралына жол беруi тиiс.
      Қозғалып келе жатқан көлiк құралдары арасында қауiптi ара қашықтық болған жағдайда, қатар ауыстыруға тыйым салынады. 

      8.6. Айналысты қозғалыс ұйымдастырылған жол қиылысына шыққан кездегi бұрылыс жасау жағдайларын қоспағанда, оңға, солға немесе керi бұрылу алдында жүргiзушi осы бағытқа қозғалуға арналған жүрiс бөлiгiнде және жолақта тиiстi шеткi орынға уақтылы ыңғайлануы тиiс.
      Егер жолда 5.8.1. немесе 5.8.2. белгiлерi қойылған болса, онда аталған маневрлердi тиiстi қозғалыс жол жолағы бойынша жасауға рұқсат етiледi; мұндайда шеткi жол жолағы бос болған кезде ортадағы жол жолағымен жүруге тыйым салынады.
      Сол жатқан жүрiс бөлiгiмен бiр деңгейде орналасқан бiр бағыттағы трамвай жолдары болған кезде сол жаққа және керi бұрылыс, егер 5.8.1. немесе 5.8.2. белгiлерiмен жүрiс бөлiгiнiң жол жолағымен қозғалыс бағыты көрсетiлмесе, солардан бастап орындалуы тиiс. Мұндайда жүргiзушi трамвайға жол беруi тиiс. 

      8.7. Айналу жүрiс бөлiгiн кесiп өтумен шыққан кезде көлiк құралы қарсы қозғалыс жағына шықпайтындай болып жүзеге асырылуы керек. 

      8.8. Егер көлiк құралы қиылыста немесе одан тыс бұрылыс жасауды немесе қиылыста керi бұрылуды Ереженiң 8.6-тармағын сақтай отырып өзiнiң көлемiнен немесе басқа себептер бойынша орындай алмаса, қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ете отырып және бұл басқа көлiк құралдарына кедергi туғызбайтын болса, көршi жол жолағына жартылай, ал қажет болғанда толықтай шығуына рұқсат етiледi. 

      8.9. Рельссiз көлiк құралының жүргiзушiсi қиылыстан тыс жерде солға немесе керi бұрылған кезде қарсы келе жатқан көлiк құралына жол беруi тиiс.
      Егер қиылыстан тыс жерде керi бұрылған кезде сол жақ шеттен маневрдi орындау үшiн жүрiс бөлiгiнiң енi жеткiлiксiз боса, онда жүрiс бөлiгiнiң тек қана оң жақ шетiнен (оң жақ жағалаудан) бұрылуға жол берiледi. Мұндайда жүргiзушi бағыттас немесе қарсы келе жатқан көлiк құралына жол беруге мiндеттi. 

      8.10. Ережеде көлiк құралдары қозғалысының траекториясы қиылысатын, ал өту кезектiлiгi көрсетiлмеген болса, жүргiзушi оң жақтан жақындап қалған көлiк құралына жол беруге мiндеттi. 

      8.11. Тежеу жол жоғары болған жағдайда, бұрылуды көздеген жүргiзушi осы жолаққа уақтылы ауысуға және сонда ғана жылдамдықты азайтуға мiндеттi.
      Жолға кiретiн жерде жүру сызығы болған кезде жүргiзушi соның бойымен қозғалуы және осы жолмен қозғалып келе жатқан көлiк құралдарына жол бере отырып, көршi жолаққа ауысуға мiндеттi. 

      8.12. Жаяу жүргiншiлер өтпесi мен көше қиылыстарында тротуармен немесе жол жағалауы жиегiмен;
      тоннельдерде;
      көпiр үстiнде, жол құбырларында, эстакадаларда және солардың астымен;
      темiржол өтпелерiнде;
      ең болмағанда бiр бағытта кемiнде жол көрiнуi 100 метр жерлерде;
      аялдама пункттерi орналасқан жерлерде бұрылуға тыйым салынады. 

      8.13. Көлiк құралдарына, егер бұл маневр қауiпсiз және қозғалысқа басқа қатысушыларға кедергi тудырмайтын болса, артқы жүрiске рұқсат етiледi.
      Артқы жүрiспен қозғалуға көше қиылыстарында және Ереженiң 8.12-тармағына сәйкес керi бұрылуға тыйым салынған жерлерде тыйым салынады.

9. Көлiк құралдарының жүрiс бөлiктерiнде орналасуы

      9.1. Рельссiз көлiк құралдарына арналған қозғалыс жол жолақтарының саны таңбалармен немесе 5.8.1, 5.8.2, 5.8.7, 5.8.8 белгiлерiмен, ал олар болмаған кезде жүрiс бөлiгiнiң енiн, көлiк құралдарының көлемiн және олардың арасындағы аралықты ескере отырып жүргiзушiлердiң өздерi айқындайды. Егер жол қозғалысы ұйымы өзгеше қозғалыс тәртiбiн белгiлемеген болса, жүрiс бөлiгiнiң (не жүрiс бөлiгiнiң шетiн айқындай мүмкiн болмағанда, жол полотносының) қарама-қарсы қозғалысқа арналған жағы сол жақта орналасқан жартысы болып табылады. Қарама-қарсы қозғалысқа арналған жақтарды бөлетiн шартты сызықты айқындау кезiнде жүрiс бөлiгiнiң (жол полотносының) бiр жерiнде енiнiң кеңеюi назарға алынуға тиiс емес. 

      9.2. Төрт немесе одан да көп жол жолағы бар екi жақты қозғалысты жолдарда, қарама-қарсы қозғалысқа арналған жағына шығуға тыйым салынады. 

      9.3. Екi жақты қозғалысқа арналған, ортаңғысы екi бағыттағы қозғалысқа пайдаланылатын таңбалармен белгiленген (1.9 таңбасын қоспағанда), үш жол жолағы бар жолдарда осы жол жолағында басып озуға, айналып өтуге, солға бұрылуға немесе керi бұрылу үшiн шығуға рұқсат етiледi. Қарама-қарсы қозғалысқа арналған сол жоқ шеткi жол жолағына шығуға тыйым салынады. 

      9.4. Елдi мекеннен тыс, сондай-ақ елдi мекендерде 5.1. және 5.3. белгiлерiмен белгiленген жолдарда немесе 80 км/сағ. және одан жоғары жылдамдықпен қозғалуға рұқсат етiлген жерлерде көлiк құралының жүргiзушiлерi мүмкiндiгiне қарай оларды жүрiс бөлiгiнiң оң жақ шетiне жақын жүргiзуi тиiс. Оң жақ бос болған кезде сол жақты алуға тыйым салынады.
      Елдi мекендерде осы тармақтың және Ереженiң 9.5, 16.1 және 24.2.-тармақтарын ескере отырып, кез келген жол жолағымен қозғалуға рұқсат етiледi, дегенмен, сол жақ жол жолағының бойымен рұқсат етiлгеннен төмен жылдамдықпен келе жатқан көлiк құралының жүргiзушiсi, мүмкiндiкке орай, осы жол жолағының бойымен неғұрлым жоғары жылдамдықпен жақындап келе жатқан және 19.12-тармаққа сәйкес ескерту сигналын берген көлiк құралына жолағын босатып, оң жаққа қатар ауыстыруы тиiс.
      Осы бағыттағы қозғалысқа арналған үш және одан көп жол жолағы бар кез-келген жолда, басқа жол жолақтары бос болмаған кезде сол жақ шеткi жол жолағына неғұрлым үдемелi қозғалыс кезiнде, сондай-ақ басып озуға, солға бұрылуға немесе керi айналу үшiн шығуға, ал рұқсат етiлген ең жоғары массасы 3,5 т артық болатын жүк автомобильдерiне - тек қана солға немесе керi бұрылуға рұқсат етiледi. Бiр жақты қозғалатын жолдың, аялдау немесе тұру үшiн, сол жағына шығу тек қана Ереженiң 12.1-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.
      Көлiк құралдарының көршi жол жолағындағы қарағанда үлкен жылдамдықпен бiр жол жолағында қозғалуы басып озуға жатпайды. 

      9.5. Қозғалыс жылдамдығын 40 км/сағ. асырмауға тиiстi немесе техникалық себептерге байланысты мұндай жылдамдық ала алмайтын көлiк құралдары айналып өту, басып озу, солға, керi бұрылыс немесе жолдың сол жағында аялдауға (тұруға) рұқсат етiлген жағдайларда, алдында қатар ауыстыру жағдайларынан басқа кезде өзiне керектi бағытпен осындай көлiк құралдарының қозғалысына арналған шеткi оң жақ жол жолағымен қозғалуы тиiс. 

      9.6. Бiр бағыттағы жүрiс бөлiгiмен сол жақта бiр деңгейге орналасқан трамвай жолымен қозғалуға осы бағыттағы барлық жол жолақтары бос болмаған кезде, сондай-ақ Ереженiң 8.6-тармағын ескере отырып айналып өтуге, озып шығуға солға бұрылғанда немесе керi айналу кезiнде рұқсат етiледi. Бұл кезде трамвайға кедергi жасалмауы керек. Қарама-қарсы бағыттағы трамвай жолына шығуға, сондай-ақ жолда 5.8.1. немесе 5.8.2. белгiлерi қойылған болса, трамвай жолымен қиылыс арқылы қозғалуға тыйым салынады. 

      9.7. Егер жүрiс бөлiгi таңбалау сызықтарымен жол жолағына бөлiнген болса, көлiк құралдарының қозғалысы белгiленген жол жолақтары бойынша жүзеге асырылуы тиiс. Үзiк сызықты таңбаларға қатар ауыстырған кезде ғана шығуға рұқсат етiледi. 

      9.8. Реверсивтi қозғалысты жолға бұрылған кезде, көлiк жүргiзушi көлiк құралын жүрiс бөлiгiнiң қиылысынан шыққан кезде көлiк құралы оң жақ шеткi жол жолағын алатындай жағдайда жүргiзуге тиiс. Қатар ауыстыруға, жүргiзушi осы бағыттағы қозғалысқа басқа жол жолақтары бойымен де рұқсат етiлетiндiгiне көз жеткiзгеннен кейiн ғана, рұқсат етiледi. 

      9.9. Көлiк құралдарының жол жағалауымен, тротуарлармен және жаяу жүргiншiлер жолымен (Ереженiң 12.1. және 24.2-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда), ол елдi мекендерде - бұдан басқа, жүрiс бөлiгiнен тыс жерлермен қозғалуға тыйым салынады. Жол-пайдалану және коммуналдық қызмет машиналарының қозғалысына, жол жағалауына, тротуарларға немесе жаяу жүргiншiлер жолына, тiкелей жақын орналасқан объектiлерге жүктердi апаратын көлiк құралдарының қысқа жолмен баруына, басқа кiру жолы болмаған кезде рұқсат етiледi. Мұндай кезде қозғалыс қауiпсiздiгi қамтамасыз етiлуi тиiс. 

      9.10. Жүргiзушi қозғалыс жылдамдығына орай алда қозғалып бара жатқан көлiк құралымен арада, соқтығысудан сақтануға мүмкiндiк беретiндей және қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн қажеттi бүйiрлiк аралықты сақтауға мiндеттi.
      Ескерту. 9.10-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      9.11. Елдi мекендерден тыс жерде екi жолағы бaр екi жақты қозғалысты жолдарда олар үшiн жылдамдыққа шектеу белгiленген көлiк құралдарының, сондай-ақ ұзындығы 7 м-ден асатын көлiк құралдарының (көлiк құралдары құрамының) жүргізушілерi өз көлiгi мен алда кетiп бара жатқан көлiк құралының арасында оларды басып озатын көлiк құралы бұлар жүрiп келе жатқан жол жолағына кедергiсiз қатар ауыстыра алатындай аралықты сақтауға мiндеттi. Бұл талап, егер жүргiзушi басып озуды орындауға әзiрленiп келе жатса, сондай-ақ үдемелi қозғалыс кезiнде және ұйымдасқан көлiк колоннасының қозғалысы кезiнде қолданылмайды.
      Ескерту. 9.11-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      9.12. Екi жақты қозғалысты жолдарда жүрiс бөлiгінiң ортасында орналасқан қауiпсiздiк аралдарының бөлу жолағы, тумбалар және жол құрылыстарының элементтерi (көпір тiректерi, жол өткiзгiштерi және сол сияқтылар) болмаған кезде, егер белгiлер мен таңба өзгеше нұсқамаса, жүргiзушi оң жағынан айналып өтуге мiндеттi.
      Ескерту. 9.12-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

10. Қозғалыс жылдамдығы

      10.1. Жүргiзушi көлiк құралын белгiленген шектеуден аспайтын жылдамдықпен, мұндайда қозғалыс үдемелiлiгiн, көлiк құралы мен жүктiң ерекшелiгiн және жай-күйiн, қозғалыс бағытындағы көрiнуге қатысты жол және метеорологиялық жағдайларды ескере отырып жүргiзуi керек. Жылдамдық жүргiзушiге Ереженiң талаптарын орындау үшiн көлiк құралының қозғалысына тұрақты түрде бақылау жасауына мүмкiндiк беруiн қамтамасыз етуi керек.
      Қозғалысқа жүргiзушi анықтай алатындай кедергi және (немесе) қауiп туған жағдайда, ол жылдамдықты тоқтатуға дейiн азайтуға немесе қозғалысқа басқа қатысушылар үшiн қауiп төндiрмей, кедергiнi айналып өтуге шаралар қолдануы тиiс. 

      10.2. Елдi мекендерге 60 км/сағ. артық емес тиісті жол белгілерімен белгіленген, арнайы қозғалыс режімдерін қоспағанда, бірақ 90 км/сағ. артық емес, ал тұрғын аймақтар мен аула аумақтарында - 20 км/сағ. аспайтын көлiк құралдары қозғалысына рұқсат етiледi. <*>
      Ескерту. 10.2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2004.01.30. N 115, 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулыларымен.

      10.3. Елді мекендерден тыс мыналарға:
      жеңіл автомобильдерге және мотоциклдерге автомагистральдарда 3.24 тиісті жол белгісімен белгіленген, бірақ 140 км/сағ. аспайтын, қалған жолдарда - 110 км/сағ. аспайтын;
      рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 т аспайтын жүк автомобильдеріне, қалааралық автобустарға, шағын автобустарға автоарналарда - 110 км/сағ. аспайтын, қалған жолдарда - 90 км/сағ аспайтын;
      басқа автобустарға, оның ішінде балалар топтарын ұйымдастырылған түрде тасымалдауды жүзеге асыратын, тіркеме сүйреткен кезде жеңіл автомобильдерге, рұқсат етілген ең жоғары массасы 3,5 т артық жүк автомобильдеріне автомагистральдарда - 90 км/сағ. аспайтын, басқа жолдарда - 70 км/сағ. аспайтын жылдамдықпен жүруге рұқсат етіледі.
       Ескерту. 10.3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің  2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      10.4. Көлiк құралдарының жылдамдығы:
      жүк автомобилiнiң кузовында жолаушыларды тасыған кезде - 60 км/сағ.;
      механикалық көлiк құралдарын сүйреткен кезде - 50 км/сағ.;
      қауiптi, ауыр салмақты және iрi көлемдi жүктердi тасымалдау шарттарын келiскен кезде - белгiленген көлемнен аспауы тиiс.
 

      10.4-1. (Ескерту. 10.4-1-тармақ алынып тасталды - ҚР Үкіметінің  2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.  

      10.5. Жүргiзушiге:
      көлiк құралының техникалық сипаттамасында анықталған ең жоғары жылдамдықтан асыруға;
      көлiк құралында белгiленген "Жылдамдықты шектеу" айырым белгiсiнде* көрсетiлген жылдамдықтан асыруға;
      қажеттiлiк болмаған кезде өте аз жылдамдықпен қозғалып, басқа көлiк құралдарына кедергi тудыруға;
      егер бұл жол-көлiк оқиғасын болдырмау үшiн талап етiлмесе, қозғалысты кенеттен тежеуге тыйым салынады.
_____________
* Осы жерде және бұдан кейiн айырым белгiлерi Негiзгi Ережелерге сәйкес көрсетiледi.

11. Басып озу, алда кездескен жол айрығы

      11.1. Басып озуды бастамас бұрын жүргiзушi:
      ол шығуды көздеген қозғалыс жол жолағы басып озу үшiн жеткiлiктi аралықта бос екендiгiн және осы маневрмен ол қарама-қарсы және осы жол жолағында артта қозғалып келе жатқан, оның iшiнде 19.11 және 19.12-тармақтарға сәйкес ескерту сигналдарын берушi көлiк құралдарына кедергi келтiрмейтiнiне;
      осы жол жолағындағы артта келе жатқан көлiк құралының басып озуды бастамағанына;
      осы жол жолағы бойымен алда кетiп бара жатқан көлiк құралы жүргiзушiсiнiң солға маневр жасау туралы сигнал бермегенiне;
      қарама-қарсы қозғалыс жол жолағына (жағына) шығумен басып озуды аяқтағаннан кейiн, ол басып озған көлiк құралына кедергi тудырмай, бұрын жүрiп келе жатқан жол жолағына келе алатынына көз жеткiзуге мiндеттi. 

      11.2. Рельссiз көлiк құралын сол жағынан басып озуға рұқсат етiледi. Сөйте тұра, жүргiзушiсi солға бұрылуға сигнал берген және маневрдi орындауға кiрiскен көлiк құралын оң жағынан басып озады. 

      11.3. Қарама-қарсы қозғалыс жол жолағына (жағына) шығумен басып озуды аяқтағаннан кейiн, жүргiзушi бұрын жүрiп келе жатқан қозғалыс жол жолағына қайтып оралуға мiндеттi. 

      11.4. Басып озатын көлiк құралының жүргiзушiсiне қозғалыс жылдамдығын көтерумен немесе өзге де әрекеттермен басып озуға кедергi жасауға тыйым салынады. 

      11.5. Мынадай жағдайларда:
      реттелетiн жол қиылыстарында қарама-қарсы қозғалыс жол жолағына шығумен, сондай-ақ реттелмейтiн қиылыстарда басты жолмен қозғалыс кезiнде, бағытын өзгертетiн (рұқсат етiлген оң жақтан басып озуды қоспағанда) және басты жол болып табылмайтын жол бойында (қиылыстарда шеңбер жасай басып озу қозғалыстарымен, бүйiр тiркемесi жоқ екi дөңгелектi көлiк құралдарын басып озуды және рұқсат етiлген оң жақты басып озуды қоспағанда);
      жаяу жүргiншiлер өтпесiнде жаяу жүргiншi болған кезде;
      темiр жол өтпелерiнде және оның алдында 100 м. жақын жерде;
      басып озып немесе айналып өтiп келе жатқан көлiк құралын;
      өрлеудiң соңында және көруi шектелетiн жол учаскелерiнде қарама-қарсы қозғалыс жол жолағына шығумен басып озуға тыйым салынады. 

      11.6. Жай жүретiн немесе әрi көлемдi көлiк құралының жүргiзушiсi елдi мекеннен тыс жерлерде осы көлiк құралын басып озу қиындаған жағдайда мүмкiндiгiнше оңға ығыса жүруi, ал қажет болған жағдайда артта жиналып қалған көлiк құралдарын өткiзiп жiберу үшiн аялдауға мiндеттi. 

      11.7. Егер алда кездескен жол айырығы қиындатылған және жол айырығының басымдылығы 2.6 және 2.7 белгiлерiмен айқындалмаған болса, онда кедергi бар жақтағы жүргiзушi жол беруi тиiс. 1.13 және 1.14 белгiлерiмен белгiленген еңiсте кедергi болған жағдайда төмен қозғалып келе жатқан көлiк құралының жүргiзушiсi жол беруге мiндеттi.

12. Аялдама және тұрақ

      12.1. Көлiк құралына жолдың оң жағындағы жол жағалауына, ал ол жоқ болғанда - жүрiс бөлiгiнiң шетiне аялдама жасауға және тұруға рұқсат етiледi.
      Елдi мекендерде әр бағыт үшiн бiр-бiрден қозғалыс жол жолағы бар, ортасында трамвай жолы жоқ жолдарда және бiр жақты қозғалысты жолдарда жолдың сол жағына аялдауға және тоқтауға рұқсат етiледi (рұқсат етiлген ең жоғары массасы 3,5 т. артық жүк автомобильдерiне бiржақты қозғалысты жолдардың сол жағына аялдауға жүк тиеген немесе түсiрген кезде ғана рұқсат етiледi). 

      12.2. Көлiк құралдарын конфигурациясы (жүрiс бөлiгiнiң кеңейтiлген жерi) көлiк құралдарын өзгеше орналастыруға мүмкiндiк беретiн орындарды қоспағанда, жүрiс бөлiгiнiң шетiне параллель бiр қатарға қоюға рұқсат етiледi. Бүйiр тiркемесi жоқ екi дөңгелектi көлiк құралдарын екi қатар қоюға рұқсат етiледi.
      Жүрiс бөлiгiмен шектесетiн, оған толықтай және iшiнара кiретiн тротуардың шетiнде, егер бұл жаяу жүргiншiлер қозғалысына кедергi келтiрмейтiн болса, жеңiл автомобильдерге, мотоциклдерге, мопедтерге және велосипедтерге тұруға рұқсат етiледi. 

      12.3. Елдi мекендерден тыс ұзақ демалу, түнеу және сол сияқты мақсаттарда тұруға осыған арнап көзделген алаңдарда немесе жолдан тысқары жерде рұқсат етiледi. 

      12.4. Аялдама жасауға:
      егер бұл трамвай қозғалысына кедергi жасайтын болса, трамвай жолына тiкелей жақын жерде;
      темір жол өтпелерінде, тоннельдерде;
      эстакадаларда, көпірлерде, жол құбырларында (егер осы бағыттағы қозғалыс үшін кемінде үш жолақ болса) және олардың астында (жолақтардың санына қарамастан);
      аялдаған көлiк құралы мен тұтас таңбалау сызығының (жүрiс бөлiгiнiң шетiн белгiлейтiннен басқа) немесе жүрiс бөлiгiнiң қарама-қарсы шетiмен, немесе жүрiс бөлiгiнiң қарама-қарсы шетiнде тұрған көлiк құралымен ара қашықтық 3 метрден аз болатын жерлерде, егер бұл көлiк құралдарының қозғалысына кедергi тудыратын болса;
      жаяу жүргiншiлер өтпесiнде және оның алдында 5 м. жақын жерде;
      ең болмағанда бiр бағыттағы жол көрiнуi 100 м. кем болған кезде қауiптi бұрылысқа жақын жүрiс бөлiгiнде және жолдың ұзына бойына томпайған сыну болса;
      жүрiс бөлiгiнiң қиылыстарында және бүйiр өтпенiң қарсысындағы тұтас таңбалау сызығы немесе айырым жолақтары бар үш жақты түйiсу (қиылыс) жағын қоспағанда, қиылысатын жүрiс бөлiгiнiң шетiнен 30 м. жақын жерде;
      аялдама алаңдарында және оларға 15 м жақын жерде, ал ол жоқ болғанда маршруттық көлік құралдары мен такси аялдамасының көрсеткішінен 15 м жақын жерде;
      көлiк құралдары басқа жүргiзушiлерден бағдаршам сигналын, жол белгiлерiн тасалайтын немесе басқа көлiк құралдарының қозғалысына (кiруiне немесе шығуына) мүмкiндiк бермейтiн немесе басқа көлік құралдарының (кептеліс) және жаяу жүргiншiлердiң қозғалысы үшiн кедергi келтiретiн жерлерде;
      гүлзарларда, балалар және спорт алаңдарында тыйым салынады.
      Ескерту. 12.4-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.  

      12.5. Тұруға тыйым салынады:
      аялдама жасауға тыйым салынатын жерлерде;
      эстакадаларда, көпiрлерде, жол құбырларында;
      елдi мекеннен тыс жерлерде жолдың 2.1 белгiсiмен белгiленген жүрiс бөлiктерiнде;
      темiржол өтпелерiнен 50 м. жақын жерде;
      егер бұл тұрғындарға қолайсыздық туғызатын болса, двигателi iске қосулы механикалық көлiк құралдарының елдi мекендерде;
      гүлзарларда, балалар және спорт алаңдарында. 
       Ескерту. 12.5-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      12.6. Аялдама жасауға тыйым салынған жерде амалсыз тоқтаған кезде жүргiзушi көлiк құралын ол жерден әкетудiң мүмкiн болатын барлық шараларын қолдануға мiндеттi. 

      12.7. Мұның қозғалысқа басқа қатысушыларға кедергi және қауiп төндiрмейтiндiгiне көз жеткiзбейiнше көлiк құралының есiгiн ашуға, оларды ашық тастап кетуге немесе жолдың жүрiс бөлiгiне шығуға тыйым салынады.

13. Көше қиылысын өту

      13.1. Оңға немесе солға бұрылған кезде жүргізуші ол бұрылатын жолдың жүріс бөлігін өзінің қозғалыс бағыты бойынша кесіп өтетін жаяу жүргіншіге, оны велосипед жолымен кесіп өтетін велосипедшіге және 5.9 (18.2-тармағын ескере отырып) белгісімен белгіленген жол жолағы бойымен қозғалып келе жатқан маршруттық көлік құралдарына жол беруге міндетті.
      Ескерту. 13.1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      13.2. Көше қиылысына немесе жүрiс бөлiгi өтпесiне, егер жүргiзушiнi аялдауға мәжбүр ететiн тығылыс болса, көлiк құралдарының көлденең бағыттағы қозғалысы үшiн кедергi келтiре отырып шығуға тыйым салынады. 

      13.3. Жүргiзушiге шолуды шектейтiн, iлеспе бағытта қозғалатын көлiк құралының алдына түсуге тыйым салынады.
      Егер көше қиылысында немесе оның алдында көлiк құралы аялдаса, онда көршi жол жолағымен қозғалып келе жатқан басқа көлiк құралдарының жүргiзушiлерi мұның қауiпсiз екендiгiне көз жеткiзгеннен кейiн ғана қозғалысты жалғастыра алады. 

      13.4. Қозғалыс кезектiлiгi бағдаршамның немесе реттеушiнiң сигналдарымен айқындалатын көше қиылысы реттелетiн болып есептеледi.
      Жұмыс iстемей тұрған бағдаршамның жыпылықтаған сары сигналы кезiнде немесе реттеушi жоқ болса, көше қиылысы реттелмейтiн болып есептеледi және жүргiзушiлер реттелмейтiн көше қиылыстарын өту ережелерiн және көше қиылысында орнатылған басымдылық белгiлерiн басшылыққа алады.

Реттелетiн көше қиылыстары

      13.5. Бағдаршамдардың рұқсат ететiн сигналдары бойынша солға немесе артқа бұрылған кезде рельссiз көлiк құралының жүргiзушiсi қарама-қарсы бағыттан тiке немесе оңға қозғалатын, оның iшiнде Ереженiң 5.6-тармағына сәйкес көше қиылысына шығатын көлiк құралдарына жол беруге мiндеттi. Трамвайлардың жүргiзушiлерi де осындай ереженi өзара басшылыққа алуға мiндеттi. 

      13.6. Бағдаршамның сары және қызыл сигналдарымен бiрдей уақытта қосымша секцияда iске қосылған бағыттаушының бағытында қозғалған кезде жүргiзушi басқа бағыттардан қозғалып келе жатқан көлiк құралдарына жол беруге мiндеттi. 

      13.7. Егер бағдаршамның немесе реттеушiнiң сигналы трамвайға және рельссiз көлiк құралына бiрдей уақытта қозғалуға рұқсат беретiн болса, онда трамвай, оның қозғалысы бағытына қарамастан, артықшылықта болады. Сонымен қатар бағдаршамның сары және қызыл сигналдарымен бiрдей уақытта қосымша секцияда iске қосылған бағыттаушының бағытымен қозғалған кезде трамвай басқа бағыттардан қозғалып келе жатқан көлiк құралдарына жол беруге тиiстi. 

      13.8. Бағдаршамның рұқсат беретiн сигналы кезiнде көше қиылысына кiрген жүргiзушi көше қиылысынан шығудағы бағдаршам сигналына қарамастан, белгiлi бағытқа шығуға мiндеттi. Сонымен қатар, егер көше қиылысында, жүргiзушiнiң бағыт алған жолында орналасқан бағдаршамның алдында тоқтау-сызығы және (немесе) 5.33 белгiсi болса, жүргiзушi әрбiр бағдаршамның сигналын басшылыққа алуға мiндеттi. 

      13.9. Бағдаршамның рұқсат беретiн сигналы iске қосылғанда жүргiзушi көше қиылысы арқылы қозғалысын аяқтайтын көлiк құралына және осы бағыттағы жүрiс бөлiгiнде өтудi аяқтамаған жаяу жүргiншiге жол беруге мiндеттi. 

      13.10. Қозғалыс қосымша секциясы бар бағдаршаммен реттелетiн көше қиылысында айналу қозғалысын жасайтын жол жолағы үстiндегi жүргiзушi, егер оның аялдауы осы жол жолағы бойымен оның артынан келе жатқан көлiк құралына кедергi тудыратын болса, iске қосылған бағыттаушы көрсеткен бағытта қозғалысын жалғастыруы тиiс.

Реттелмейтiн көше қиылыстары

      13.11. Тең емес мәндегi жолдардың қиылысында, екiншi дәрежелi жолдың бойымен қозғалушы көлiк құралының жүргiзушiсi олардың әрi қарайғы қозғалыс бағытына байланыссыз, басты жолмен жақындап қалған, оның iшiнде кейiн қарай бұрылуды жүзеге асыратын көлiк құралына жол беруге мiндеттi. Бөлу жол жолағы бар басты жолмен қозғалатын жүргiзушi көше қиылысында керi айналуды жүзеге асырмас бұрын екiншi дәрежелi жолмен көше қиылысына жақындаған көлiк құралының оған жол беретiндiгiне көз жеткiзуi тиiс.
      Ескерту. 13.11-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      13.12. Басты жол көше қиылысында бағытын өзгерткен жағдайда басты жолмен қозғалатын жүргiзушiлер бiрдей маңызы бар жолдардың қиылысын өту ережесiн өзара басшылыққа алуға мiндеттi. Екiншi дәрежелi жолмен қозғалып келе жатқан жүргiзушiлер де осы ереженi басшылыққа алуға мiндеттi. 

      13.13. Бiрдей маңызы бар жолдардың қиылысында рельссiз көлiк құралдарының жүргiзушiсi оң жақтан жақындап қалған көлiк құралына жол беруге мiндеттi. Трамвайлардың жүргiзушiлерi де өзара осы ережелердi басшылыққа алуға мiндеттi.
      Мұндай көше қиылыстарында, оның қозғалыс бағытына қарамастан, рельссiз көлiк құралдарының алдында трамвай артықшылыққа ие болады. 

      13.14. Солға немесе керi бұрылған кезде рельссiз көлiк құралының жүргiзушiсi қарама-қарсы бағытта бiрдей маңызды жол бойымен тiке немесе оңға қозғалып келе жатқан көлiк құралдарына жол беруге мiндеттi. Трамвайлардың жүргiзушiлерi де өзара осы ережелердi басшылыққа алуға мiндеттi. 

      13.15. Егер жүргiзушi жолдың төсенiшi бар-жоғын айқындай алмаса (тәулiктiң қараңғы кезi, балшық, қар және сол сияқты), басылымдылық белгiлерi болмаса, ол екiншi дәрежелi жолдамын деп есептеуi керек.

14. Жаяу жүргiншiлер өтпесi және маршруттық көлiк құралдарының аялдамалары

      14.1. Көлiк құралының жүргiзушiсi оның қозғалыс бағытындағы жүрiс бөлiгiн реттелмейтiн жаяу жүргiншiлер өтпесi бойымен өтiп келе жатқан жаяу жүргiншiлерге жол беруге мiндеттi. 

      14.2. Егер көлiк құралы реттелмейтiн жаяу жүргiншiлер өтпесi алдында аялдаса немесе қозғалысын баяулатса, көршi жол жолағы бойымен қозғалушы басқа көлiк құралдарының жүргiзушiлерi аялдаған немесе қозғалысын баяулатқан көлiк құралының алдында жаяу жүргiншiнiң жоқ екендiгiне көз жеткiзгеннен кейiн ғана қозғалысын жалғастыра алады. 

      14.3. Реттелетiн жаяу жүргiншiлер өтпесiнде бағдаршамның рұқсат беретiн сигналы iске қосылғанда, жүргiзушi оның бағытындағы жүрiс бөлiгiн кесiп өтудi аяқтап қалған жаяу жүргiншiге жол беруге мiндеттi. 

      14.4. Жаяу жүргiншi өтпесiне, егер онан кейiн жүргiзушiнi жау жүргiншi өтпесiнде тоқтауға мәжбүр ететiн тығылыс болса, оған жығуға тыйым салынады. 

      14.5. Барлық жағдайларды, соның iшiнде жаяу жүргiншiлер өтпесiнен тыс жерлерде де, жүргiзушi ақ түстi таяқпен сигнал берген соқыр жаяу жүргiншiнi өткiзiп жiберуге мiндеттi. 

      14.6. Жүргiзушi аялдамада тұрған маршруттық көлiк құралына немесе одан (есiк жағынан) келе жатқан жаяу жүргiншiге, егер көлiкке отырғызу немесе түсiру жүрiс бөлiгiнде немесе жүрiс бөлiгiнде орналасқан отырғызу алаңында жүзеге асырылатын болса, жаяу жүргiншiлерге жол беруi тиiс. 

      14.7. "Балаларды тасымалдау" деген айырым белгiсi бар аялдап тұрған көлiк құралына жақындағанда жүргiзушi жылдамдықты азайтуы, қажет болған жағдайда аялдауға және балалар тобын өткiзiп жiберуге мiндеттi.

15. Темiржол жолдары арқылы қозғалыс

      15.1. Көлiк құралдарының жүргiзушiлерi темiржол жолдарын поезға (локомотивке, дрезинаға) жол бере отырып тек қана темiржол өтпелерi бойымен кесiп өте алады. 

      15.2. Темiржол өтпесiне кiру жолында жүргiзушi жол белгiлерiнiң, бағдаршамдардың, таңбалаудың талаптарын, шлагбаумның орналасуын және өтпе бойынша кезекшiнiң нұсқауын басшылыққа алуға, және бұдан басқа, жақындап қалған поездың (локомотивтiң, дрезинаның) жоқ екендiгiне көз жеткiзуге мiндеттi. 

      15.3. Мынадай жағдайларда өтпелерге шығуға тыйым салынады:
      шлагбаум жабық тұрғанда және ол жабыла бастағанда (бағдаршамның сигналына қарамастан);
      бағдаршамның тыйым салатын сигналы кезiнде (шлагбаумның орналасуына немесе оның бар екендiгiне қарамастан);
      өтпе бойынша кезекшiнiң тыйым салатын сигналы кезiнде (кезекшi жүргiзушiге кеудесiн немесе арқасын қарата тұрып жоғары көтерiлген қолында - жезл, қызыл фонарь немесе жалаушы, не екi жағына қолдарын созып);
      егер өтпенiң арғы жағында жүргiзушiнiң өтпеде аялдауға мәжбүр ететiн тығылыстан қозғалыс тоқтап тұрса;
      егер өтпеге көрiну шегiнде поезд (локомотив, дрезина) жақындап қалса;
      Бұдан басқа:
      темiржол жолдарын темiржол өтпелерiнен тыс жерден өтуге;
      қарама-қарсы қозғалыс жол жолағына шығып, жол өтпесi алдында тұрған көлiк құралын айналып өтуге;
      шлагбаумды өздiгiнен ашуға;
      жол өтпесi арқылы ауыл шаруашылығы, жол, құрылыс және басқа машиналар мен механизмдердi көлiк емес жағдайда алып шығуға;
      темiр жол әкiмшiлiк-техникалық бөлiмше бастығының рұқсатынсыз жылдамдығы 8 км/сағ. кем баяу жүретiн машиналарды, сондай-ақ трактор шана-сүйретпелер қозғалысына тыйым салынады. 

      15.4. Өтпе арқылы қозғалысқа тыйым салынған жағдайда жүргiзушi тоқтау-сызығының, 2.5 белгiсiнiң немесе бағдаршамның алдында, ал егер олар жоқ болғанда - темiржол өткелi шекарасында аялдауы тиiс. 

      15.5. Өтпе үстiнде амалсыздан аялдаған кезде жүргiзушi дереу жолаушыларды түсiруi және өтпенi босату үшiн шаралар қолдануы тиiс. Сонымен, бiр мезгiлде жүргiзушi мыналарға мiндеттi:
      мүмкiндiк болған кезде жол бойымен екi адамды екi жаққа өтпеден 1000 м (егер бiреу болса, онда жолдың нашар көрiнетiн жағына), оларға жақындап келе жатқан поездың (локомотивтiң, дрезинаның) машинисiне аялдау сигналын беру ережесiн түсiндiрiп, жiберуге;
      көлiк құралының қасында қалып және жалпы дабыл қағу сигналдарын беруге;
      поезд көрiнген бойда аялдау сигналын берiп, оған қарсы жүгiруге;
      Ескертпе. Қолдың шеңбер жасай қозғалуы (күндiз ашық түстi матаның қиындысымен немесе қандай ма болмасын жақсы көрiнетiн затпен, түнде - шырақпен немесе фонарьмен) аялдау сигналы болып табылады. Бiр ұзақ және үш қысқа дыбыстық сигналдар сериясы жалпы дабыл қағу сигналы болып табылады.

16. Автоарналар бойымен қозғалыс

      16.1. Автоарналарда мыналарға:
      көлiк құралдарынан тыс жаяу жүргiншiлердiң, сондай-ақ үй хайуанаттарының, велосипед, мопед, трактор және өздiгiнен жүретiн машиналардың, сондай-ақ жылдамдығы техникалық сипаттамалары бойынша немесе жай-күйiне орай 40 км/сағ. кем өзге де көлiк құралдарының болуына;
      рұқсат етiлген ең жоғары массасы 3,5 т. көп жүк автомобильдерiнiң екiншi жол жолағынан әрi қозғалуына;
      тұрақ үшiн 5.15 немесе 6.11 белгiлерiмен белгiленген арнаулы алаңнан тыс аялдама жасауға;
      бөлу жолақтарының технологиялық айырымдарында керi айналуға және оған кiруге;
      артқы жүрiспен қозғалуға;
      үйрену үшiн жүруге тыйым салынады. 

      16.2. Жүрiс бөлiгiнде амалсыздан тоқтаған кезде жүргiзушi көлiк құралын Ереженiң 7-бөлiмiнiң талаптарына сәйкес белгiлеуге және оны осыған арналған жол жолағына (жүрiс бөлiгiн белгiлейтiн сызықтан оңға қарай) шығару шараларын қолдануға мiндеттi. 

      16.3. Осы бөлiмнiң талаптары, сондай-ақ 5.3 белгiсiмен белгiленген жолдарға да қолданылады.

17. Тұрғын аймақтардағы қозғалыс

      17.1. Тұрғын аймақтардағы жаяу жүргiншiлер қозғалысына тротуармен де, сол сияқты жүрiс бөлiгiмен де рұқсат етiледi. Тұрғын аймақтардағы жаяу жүргiншiлер артықшылықпен пайдаланады, сонымен қатар олар қозғалыстағы көлiк құралдарына негiзсiз кедергi келтiрмеулерi керек. 

      17.2. Тұрғын аймақта:
      көлiк құралдарының тура қозғалуына;
      көлік құралдарының жүрiс бөлiгiнен тыс қозғалысына;
      үйрену үшiн жүруге;
      iстеп тұрған двигательмен тұруға;
      рұқсат етiлген ең жоғары массасы 3,5 т. артық жүк автомобильдерiнiң, автобустардың арнаулы бөлiнген және белгiлермен және (немесе) таңбалармен белгiленген арнаулы орыннан тыс тұруына;
      дыбыстық сигнал беруге, әуенді қатты қосуға;
      тротуарларда, гүлзарларда, балалар және ойын алаңдарында тоқтауға тыйым салынады. 
       Ескерту. 17.2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      17.3. Жүргiзушiлер тұрғын аймақтан шығу кезiнде қозғалысқа басқа қатысушыларға жол беруi тиiс. 

      17.4. Осы бөлiмнiң талаптары, сондай-ақ аула аумақтарына да қолданылады.

18. Маршруттық көлiк құралдарының басымдылығы

      18.1. Көше қиылысынан тыс, трамвай жолдары жүрiс бөлiгiн кесiп өтетiн жерлерде трамвай, деподан шыққаннан басқа жағдайларда, рельссiз көлiк құралдарының алдында артықшылыққа ие болады. 

      18.2. 5.9, 5.10.1.-5.10.3 белгiлерiмен белгiленген, маршруттық көлiк құралдарына арналған жол жолағы бар жолдарда осы жол жолағымен басқа көлiк құралдарының қозғалуына және аялдауына тыйым салынады.
      Егер 5.9 белгiсiмен белгiленген жол жолағы қалған жүрiс бөлiктерiнен үзiк-үзiк таңбалау сызықтарымен бөлiнген болса, онда бұрылу кезiнде көлiк құралдары соған орын ауыстырулары қажет. Сондай-ақ мұндай жерлерде бұл жол жолағына егер бұл маршруттық көлiк құралдарына кедергi тудырмайтын болса, жүрiс бөлiгiнiң оң жақ шетiнен жолға кiрер кезде және жолаушыларды отырғызу және түсiру үшiн кiруге рұқсат етiледi. 

      18.3. Елдi мекендерде жүргiзушiлер белгiленген аялдамалардан қозғалысты бастайтын троллейбустарға және автобустарға жол беруi тиiс. Троллейбустар мен автобустардың жүргiзушiлерi оларға жол берiлгендiгiне көз жеткiзгеннен кейiн ғана қозғалысты бастай алады.

19. Сыртқы жарықтандыру приборларын және дыбыстық сигналдарын пайдалану

      19.1. Тәулiктiң қараңғы уақытында және жолдың жарықтандырылуына қарамастан жеткiлiксiз көрiну жағдайларында, сондай-ақ тоннельдерде көлiк құралдарының мынадай жарықтандыру приборлары;
      барлық механикалық көлiк құралдары мен мопедтерге - габариттiк шамдар мен алыс және жақын жарық фарлары, велосипедтерде - фарлар немесе фонарьлары, делбесi бар көлiк-арбада - фонарьлар (олар болған кезде);
      тiркемелер мен сүйретпе механикалық көлiк құралдарында - көлемдiк оттар iске қосылуы тиiс.
      Ескерту. 19.1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      19.2. Мына:
      егер жол жарықтандырылған болса, елдi мекендерде;
      қарама-қарсы жол айырығында көлiк құралына 150 м кем дейiнгi, сондай-ақ және одан үлкен ара қашықтықта, қарсы келе жатқан көлiк құралының жүргiзушiсi фардың жарығын мезгiл-мезгiл жағып-сөндiрiп, мұның қажет екендiгiн көрсетсе;
      қарама-қарсы, сонымен бiрге iлеспе көлiк құралдары жүргiзушiлерiнiң көзiн қарықтыру мүмкiндiгiн болдырмау үшiн кез келген басқа жағдайларда алыс жарық жақын жарықпен ауыстырылуы тиiс.
      Көзiн қарықтырған жүргiзушi авариялық жарық сигналын iске қосып, қозғалыс жол жолағын ауыстырмай аялдауы тиiс. 

      19.3. Тәулiктiң қараңғы уақытында жолдың жарықтандырылмайтын учаскесiнде, сондай-ақ жеткiлiксiз көрiну жағдайларында аялдаған және тұрған кезде көлiк құралында көлемдiк оттар жағылуы тиiс. Көру жеткiлiксіз болған жағдайда көлемдiк оттарға қосымша жақын жарық фары, тұманға қарсы фарлар және артқы тұманға қарсы фарлар iске қосылуы мүмкiн.
      Көлемдiк оттардың ақауы болса, көлiк құралдары жол шекарасынан тыс әкетiлуi тиiс, ал егер бұл мүмкiн болмаса, оны Ереженiң 7.1 және 7.2-тармақтарының талаптарына сәйкес белгiлеу қажет. 

      19.4. Жол полициясында тiркелмейтiн автокөлiк құралдарын, жабық аумақтарда пайдаланылатын және жалпы пайдаланылатын жолдарда пайдалануға жатпайтын технологиялық көлікті, сондай-ақ шаруа және фермер қожалықтарының iшінде пайдаланылатын осы қожалықтардың автокөлiгiн, бетон және цемент тасушыларды қоспағанда, 22895-77 ГOCT бойынша М 2 , М 3 , N 2 , N 3 , О 2 , О 3 , О 4 санаттарындағы көлiк құралдарының бүйір және артқы жақтарының контурлары СТ РК ГОСТ P 51253-2001 және СТ РК ГОСТ P 41.104-2001-ге сәйкес жарық қайтарғыш материалдармен таңбалануы тиiс;
      Ескерту. 19.4.-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2002.12.19. N 1329 қаулысымен.  

      19.5. Тұманға қарсы фарлар:
      жекелей, сол сияқты фардың жақын және алыс жарығымен бiрге, жеткiлiксiз көрiну жағдайларында;
      тәулiктiң қараңғы уақытында жолдың жарықтандырылмайтын учаскесiнде фардың жақын және алыс жарығымен бiрге;
      Ереженiң 19.6-тармағында көзделген жағдайларда фардың жақын жарығының орнына пайдаланылуы мүмкiн. 

      19.5-1. Тұманға қарсы фарлар алыс және (немесе) жақын жарық фарларының қосылғанына қарамастан, габариттiк шамдар қосылған кезде қосылуы тиiс.
      Ескерту. 19.5.1-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      19.6. Тәулiктiң жарық уақытында қозғалған кезде қозғалыстағы көлiк құралын белгiлеу мақсатында:
      елді мекендерден тыс жерлерде қозғалысы кезінде;
      қалалардағы және басқа да елді мекендердегі жалпы пайдаланудағы көлікте;
      мотоциклдер мен мопедтерде;
      ұйымдастырылған көлiк колоннасының қозғалысы кезiнде;
      көк түстi жарқырауық маягi iске қосулы жедел және арнаулы қызмет автомобильдерi алып келе жатқан көлiк құралдарында;
      негiзгi қозғалыс легiне қарама-қарсы арнаулы бөлiнген жол жолағының бойымен қозғалып келе жатқан маршруттық көлiк құралдарында;
      маршруттық емес автобустарда немесе жүк автомобильдерiнде балалар топтарын ұйымдастырылған түрде тасымалдағанда;
      қауiптi, iрi көлемдi және ауыр салмақты жүктердi тасымалдау кезiнде;
      механикалық көлiк құралын сүйреткенде (сүйрелетiн көлiк құралында);
      бөлу жол жолақтары бар жолдың қозғалыс үшiн жабық жүрiс бөлiгiн 5.34.1 белгiсiнiң талаптарына сәйкес айналып өткенде фардың жақын жарығы iске қосылуы тиiс.
      Ескерту. 19.6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2007.05.25. N 420 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      19.7. Фар-прожекторды және фар-iздеушiнi қарама-қарсы көлiк құралы жоқ кезде елдi мекеннен тыс жерлерде ғана пайдалануға рұқсат етiледi. Елдi мекендерде мұндай фарларды тек қана жедел және арнаулы қызметтiң көлiк құралдарының жүгiзушiлерi қызметтiк тапсырманы орындау кезiнде пайдалана алады. 

      19.8. Тұманға қарсы артқы фонарьлар көрiну жеткiлiксiз болған жағдайларда ғана қолданылады. Тұманға қарсы артқы фонарьды тоқтау-сигналына қосуға тыйым салынады. 

      19.9. "Автопоезд" айырым белгiсi автопоездың қозғалысы кезiнде, ал тәулiктiң қараңғы уақытында және жеткiлiксiз көру жағдайында, бұдан басқа оның аялдау және тұру кезiнде iске қосылуы тиiс. 

      19.10. Сарғыш қызыл немесе сары түсті жарқылдауық маяк жолдарды салу, жөндеу немесе ұстау, бұзылған, жарамсыз және өзге де көлік құралдарын тиеу және тасымалдау жөніндегі жұмыстарды орындау кезінде көлік құралдарында; ауыр салмақты, ірі көлемді жүктерді тасымалдауды жүзеге асыру кезінде көлік құралдарында; ауыр салмақты, ірі көлемді және қауіпті жүктердің тасымалдарына ілесіп жүретін көлік құралдарында; ұйымдастырылған балалар топтарын тасымалдауға арналған автобустарда, күзетілетін объектілерге рұқсатсыз кірген кезде жеке күзет ұйымдары ұтқыр топтарының көлік құралдары қосылуы тиіс.
      Ескерту. 19.10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      19.11. Дыбыс сигналдары тек қана:
      басқа жүргiзушiлердi елдi мекеннен тыс жерде басып озу ниетiн ескерту үшiн;
      бұл жол-көлiк оқиғасын болдырмау үшiн қажет болған жағдайларда қолданылуы мүмкiн. 

      19.12. Басып озу туралы ескерту үшiн, сондай-ақ Ереженiң 9.4-тармағында көзделген жағдайларда жарық сигналы тәулiктiң жарық уақытында мезгiл-мезгiл қысқа уақытқа фардың жарығын жандырып-сөндiрумен, ал тәулiктiң қараңғы уақытында - бiрнеше қайтара фардың жақын жарығын алыс жарыққа ауыстырумен берiлуi мүмкiн.

20. Механикалық көлiк құралдарын сүйрету

      20.1. Сүйрету тiркеудi қолдана отырып немесе көлiк құралының алдыңғы жағына арнаулы тiрек құрылғысына сүйрететiн көлiк құралына асу жолымен, немесе оны сүйрететiн көлiк құралына жартылай платформаға тиеу жолымен жүзеге асырылады. 

      20.2. Қатты немесе иiлгiш тiркемемен сүйрету, қатты тiркеме конструкциясы сүйретiлетiн көлiк құралы сүйретушiнiң траекториясы бойынша жүретiн түзу сызықты қозғалысын қамтамасыз ететiн жағдайлардан басқа кезде, тек сүйретiлетiн көлiк құралында жүргiзушi болған кезде ғана жүзеге асырылады. 

      20.3. Иiлгiш тiркемемен сүйреткен кезде сүйретушi және сүйрелетiн көлiк құралдарының арасында 4-6 м шегiнде, ал қатты тiркемемен сүйрету кезiнде - 4 м артық емес арақашықтық қамтамасыз етiлуi тиiс. Байланыстыратын буындар Негiзгi ережелердiң тиiсiнше 11 және 12-тармақтарының талаптарын қанағаттандыруы тиiс.

      20.4. Иiлгiш және қатты тiркемемен сүйреткен кезде сүйретiлетiн автобуста (троллейбуста) және сүйретiлетiн жүк автомобилiнiң кузовында жолаушылардың болуына, ал аспалы немесе жартылай тиеумен сүйреткен кезде - сүйретiлетiн көлiк құралының кабинасында немесе кузовында, сондай-ақ сүйретiлетiн көлiктiң кузовында жолаушының болуына тыйым салынады. 

      20.5. Мынадай жағдайларда:
      рульдiк басқаруы жұмыс iстемейтiн көлiк құралын (аспалы әдiспен немесе жартылай тиеумен сүйретуге жол берiледi);
      екi немесе одан көп көлiк құралдарын;
      оның нақты массасы сүйрейтiн көлiк құралының нақты массасының жартысынан артық болса, тежеу жүйесi жұмыс iстемейтiн көлiк құралын. Мұндай көлiк құралын нақты салмақ аз болғанда тек қана қатты сүйретпемен немесе жартылай тиеу әдiсiмен сүйретуге жол берiледi;
      бүйiр тiркемесi жоқ мотоциклмен, сондай-ақ осындай мотоциклдi;
      көктайғақ кезiнде иiлгiш тiркемемен сүйретуге тыйым салынады.

21. Үйрену үшiн жүру

      21.1. Көлiк құралын жүргiзудi бастапқы үйрену жабық алаңдарда немесе автодромда жүргiзiледi. 

      21.2. Жолдарда үйрену үшiн жүруге тек қана үйретушiмен және үйренушiнiң бастапқы басқару дағдылары болған кезде ғана жол берiледi, мұндайда дербес үйрену кезiнде механикалық көлiк құралында жолаушылар болмауы тиiс. Үйренушi Ереженiң талаптарын бiлуге және орындауға мiндеттi. 

      21.3. Үйретушiнiң өзiмен бiрге осы санаттағы көлiк құралын жүргiзудi үйрету құқығына құжаты немесе 3 жылдан артық жүргiзушiлiк стажы, сондай-ақ тиiстi санаттағы көлiк құралын басқаруға куәлiгi болуы, ал үйренушiнiң - дербес тәртiпте - жеке басын куәландыратын құжаты және осы санатты көлiк құралын басқаруға жарамдылығына медициналық растаудан өткендiгi туралы анықтамасы болуы мiндеттi. Дербес тәртiпте С, D және E санатындағы көлiк құралдарына жүргiзудi үйретуге тыйым салынады. 

      21.4. Үйренушiнiң жасы автомобильге 16-дан, ал мотоциклге - 14-тен кем болмауы тиiс. 

      21.5. Үйрену жүргiзiлетiн механикалық көлiк құралы "Үйрену көлiк құралы" деген айырым белгiсiмен белгiленген және үйренушi үшiн артқы көрiнiс айнасымен жабдықталған болуы тиiс. Үйрету ұйымының жүргiзудi үйренуге арналған механикалық көлiк құралы Негiзгi ережелердiң 5-тармағына сәйкес қосымша жабдықталуы тиiс. 

      21.6. Тiзбесi белгiленген тәртiпте хабарланатын жолдарда үйрену үшiн жүруге тыйым салынады.

22. Жолаушыларды тасу

      22.1. Жүк автомобилiнiң кузовында жолаушыларды тасымалдауға "С" санатындағы көлiк құралдарын басқару құқығына куәлiгi (кабинадағы жүргiзушiнi қоса алғанда 8 адамнан артық тасымалдау кезiнде) осы санаттағы көлiк құралын басқаруда 3 жылдан артық стажы бар жүргiзушiлер жiберiледi.
      Ескертпе. Әскери жүргiзушiлерге жүк автомобильдерiмен жолаушылар тасымалдауға рұқсат беру белгiленген тәртiпте жүзеге асырылады. 
      Автобустармен, шағын автобустармен жолаушылар тасымалдауға жасы кемінде жиырма бірде, тиісті санаттағы жүргізуші куәлігі бар жүргізушілерге рұқсат етіледі.
      Жолаушылар мен багажды тасымалдау үшін пайдаланылатын автобустар мен шағын автобустар Қазақстан Республикасының техникалық регламенттерінің талаптарына және стандарттарына сәйкес болуы тиіс.
      Такси ретінде тасымал үшін арнайы басқарылатын, оның ішінде толық қолымен, сондай-ақ оң жақтан басқарылатын автокөлік құралдарын пайдалануға тыйым салынады.
       Ескерту. 22.1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      22.2. Жолаушыларды борттық платформасы бар жүк автомобилiнiң кузовында, егер ол Негiзгi ережелердiң 4-тармағының талаптарына сәйкес жабдықталған болса, тасымалдауға рұқсат етiледi. 

      22.3. Жүк автомобилiнiң жүргiзушiсi жол жүрер алдында жолаушыларға мiну, түсу және кузовта орналасу тәртiбi туралы түсiндiруге; қозғалыс кезiнде тұруға және бортқа отыруға тыйым салынғандығы туралы ескертуге тиiс.
      Қозғалысты жолаушыларды қауiпсiз тасымалдау шаралары қамтамасыз етiлгендiгiне көз жеткiзiлгеннен кейiн бастауға болады. 

      22.4. Борттық платформасы бар, жолаушылар тасымалдау үшiн жабдықталмаған жүк автомобилiнiң кузовында жүруге, олар борттың деңгейiнен төмен орналасқан орындықтармен қамтамасыз етiлген жағдайда ғана, жүктi алып бара жатқан немесе жүк әкелуге жiберiлген адамдарға рұқсат етiледi. 

      22.5. (Ескерту. 22.5-тармақ алынып тасталды - ҚР Үкіметінің 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      22.6. Жүргiзушi жолаушыларды отырғызуды және түсiрудi көлiк құралы толық тоқтағаннан кейiн жүзеге асыруға, ал қозғалысты есiктер жабық күйiнде бастауы және оларды толық тоқтағанға дейiн ашпауға мiндеттi. 

      22.7. Жолаушыларды:
      автомобильдiң (борттық платформасы немесе бүркемелi кузовы бар жүк автомобильдерiнiң кузовында жолаушыларды тасымалдау жағдайларынан басқа), трактордың, өздiгiнен жүретiн машинаның кабинасынан тыс, жүк тiркемесiнде, жүк мотоциклiнiң кузовында және мотоцикл конструкциясында отыруға арналған орыннан тыс;
      көлiк құралының техникалық сипаттамасында көзделгеннен, 12 жасқа дейiнгi балаларды санамағанда, жоғары санда. Мұндайда көлiк құралының нақты салмағы дайындаушы-кәсiпорын белгiлеген рұқсат етiлген ең жоғары масса көлемiнен аспауы тиiс және 12 жасқа дейiнгi балалар саны жолаушыларға арналған отыратын орын санынан аспауы керек;
      мотоциклдiң артқы орындығында мас күйiнде;
      жүк автомобилiнiң кузовында отыру үшiн жабдықталғаннан жоғары санда тасымалдауға тыйым салынады. 

      22.8. 12 жасқа дейiнгi балаларды тасымалдауға тыйым салынады:
      мотоциклдiң артқы орындығында;
      механикалық көлік құралының алдыңғы орындығында балаларға арналған ұстап тұру арнайы құрылғысы болмағанда.
      Ескерту. 22.8-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      22.9. Балалар топтарын ұйымдастырылған түрде тасымалдау кемінде екі есігі бар, техникалық жай-күйі Автомобиль көлігімен жолаушыларды және багажды тасымалдау ережелерінде белгіленген талаптарға жауап беретін автобустармен жүзеге асырылады, онда міндетті түрде ересек (18 жастан жоғары) ілесіп жүруші болуы тиіс.
      Автобустар балалар топтарын ұйымдастырылған түрде тасымалдау кезінде сары түсті жарқылдауық маякпен жабдықталуға тиіс. Бұл автобустардың алдына және артына "Балалар тасымалы" деген тану белгісі орнатылуы тиіс.
      Балалар топтарын ұйымдастырылған түрде тасымалдауға жасы кемінде жиырма бесте, тиісті санаттағы жүргізуші куәлігі және кемінде бес жыл еңбек өтілі бар жүргізушілерге рұқсат етіледі.
      Автобус шанағында тасымалданатын балалардың саны орындық санынан аспауы тиіс.
      Қала сыртындағы жолдарда балаларды тасымалдайтын екі және одан да көп автобустар легімен жол полициясының арнайы автомобильдері ілесіп жүруге тиіс.
       Ескерту. 22.9-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

23. Жүк тасымалдау

      23.1. Жүк тасымалдау осы мақсатқа арналған көлiк құралдарымен және көлiк құралдарының құрамдарымен жүзеге ысырылуы тиiс.
      Автобустарда қол жүгiн қоятын бөлiмшеден тыс орында жүктi, оның iшiнде қол жүгiн тасымалдауға тыйым салынады.
      Ескерту. 23.1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      23.2. Тасымалданатын жүк пен жолаушылардың массасы, жүктеменi осьтер бойынша бөлiп орналастыру осы көлiк құралы үшiн дайындаушы-кәсiпорын белгiлеген көлемнен аспауы тиiс. 

      23.3. Жүргiзушi қозғалысты бастар алдында және қозғалыс кезiнде олардың құлауынан, қозғалысқа кедергi тудыруды болдырмаудан сақтану үшiн олардың орналасуын, бекiтiлуiн, жабылуын және жай-күйiн бақылап отыруы тиiс. 

      23.4. Жүк тасымалдауға мынадай жағдайларда, егер ол:
      көлiк құралының санатына және түрiне сәйкес келсе;
      жүргiзушiге шолуды шектемесе;
      басқаруды қиындатпаса және көлiк құралының орнықтылығын бұзбаса;
      сыртқы жарық приборларын және жарық шағылыстырғыштарды, тiркеу және айырым белгiлерiн көлегейлемесе, сондай-ақ қолмен берiлетiн сигналдарға кедергi жасамаса;
      шу туғызбайтын болса, жолды және қоршаған ортаны шаңдатпаса, ластамайтын болса жол берiледi.
      Егер жүктiң жай-күйi мен орналасуы аталған талаптарды қанағаттандырмаса, жүргiзушi аталған тасымалдау ережелердiң бұзылуын жоюға, егер жою мүмкiн болмаса - әрi қарай қозғалысты тоқтатуға мiндеттi. 

      23.5. Арттан және алдынан 1 м артық немесе бүйiрден көлемдiк оттардың сыртқы шетiнен 0,4 м артық шығып тұратын жүктер немесе көлiк құралының көлемiнен шығып тұратын бөлiктер "Iрi көлемдi жүк" айыру белгiлерiмен, ал тәулiктiң қараңғы уақытында және жеткiлiксiз көрiну жағдайларында, бұдан басқа, алдынан - фонарьмен немесе ақ түстi жарық шағылыстырғышпен, артта - фонарьмен немесе қызыл түстi жарық шағылыстарғышпен белгiленуi тиiс. 

      23.6. Ауыр салмақты, iрi көлемдi және қауiптi жүктерді тасымалдау, жүкпен немесе жүксiз көлемдiк өлшемi енi бойынша - 2,55 м-ден (2,6 м - изотермиялық қораптар үшiн), жүрiс бөлiгiнiң бетiнен биiктiгi бойынша - 4 м-ден, автопоездың (бiр тiркемені қоса алғанда) ұзындығы бойынша - 20 м-ден асатын не көлiк құралының көлемiнен 2 м-ден астам артқа шығып тұратын жүгi бар көлiк құралының қозғалысы, сондай-ақ екi және одан көп тiркемелерi бар автопоездардың қозғалысы Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн арнайы ережелерге сәйкес орындалуы тиiс.
      Көлiк құралы қауiптi жүктердi тасымалдау кезiнде - "Қауiптi жүк"; "Негiзгi ережелердiң" 8-тармағында көзделген жағдайларда - "Ұзын өлшемдi көлiк құралы" деген айырым белгiлерiмен белгiленген болуы керек.
      Ескерту. 23.6-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

24. Велосипедтердiң, мопедтердiң, көлiк арбалардың қозғалысына, сондай-ақ мал айдауға қойылатын қосымша талаптар

      24.1. Велосипедтi, көлiк-арбаны (шананы), жүк артылған адам мiнiп келе жатқан көлiк-малы немесе жол бойымен қозғалатын мал табынын басқаруға жасы 14-тен, ал мопедпен жүруге - 16-дан кем емес адамдарға рұқсат етiледi. 

      24.2. Велосипедтер, мопедтер, көлiк арба (шана), адам мiнген және жүк артылған көлiк-малы, егер бұл жаяу жүргiншiлерге кедергi келтiрмейтiн болса, оң жақ шеткi жол жолағымен, мүмкiндiгiнше оңға таман бiр қатармен қозғалуы тиiс.
      Велосипедшiлер, көлiк арба (шана), адам мiнген және жүк артылған мал колонналары жүрiс бөлiгi бойымен қозғалған кезде 10 велосипедшi, адам мiнген және жүк артылған көлiк-малы 10-нан және арба (шана) 5-тен топтарға бөлiнуi керек. Басып озуды жеңiлдету үшiн топтардың ара қашықтығы 80-100 м болуы тиiс. 

      24.3. Велосипед пен мопед жүргiзушiлерiне:
      ең болмағанда бiр қолымен рульден ұстамай жүруге;
      сенiмдi аяқ тiрегiшпен жабдықталған қосымша орындықта 7 жасқа дейiнгi баладан басқа жолаушыларды тасымалдауға;
      көлемiнiң ұзындығынан немесе енiнен 0,5 м артық шығып тұратын жүктердi немесе басқаруға кедергi келтiретiн жүктердi тасымалдауға;
      қатарында велосипед жолы болғанда жол бойымен қозғалуға;
      трамвай қозғалысы бар және осы бағытқа қозғалу үшiн бiр жол жолағынан артық болғанда солға бұрылуға немесе керi бұрылуға тыйым салынады.
      Велосипед және мопедтiң пайдалануына арналған тiркемеден басқа велосипедтердi және мопедтердi, сондай-ақ велосипедпен және мопедпен сүйретуге тыйым салынады. 

      24.4. Велосипед жолының көше қиылысынан тыс орналасқан, реттелмейтiн өтпесiнде велосипед пен мопедтердiң жүргiзушiлерi осы жолмен қозғалып келе жатқан көлiк құралдарына жол беруi тиiс.
      Көлік-арба (шана) жүргізушісі шектеулі шолынатын жерлерде екінші дәрежелі жолдан жолға шығу кезінде малды жүгенінен ұстап алып жүруі тиіс.
      Ескерту. 24.4-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      24.5. Малдарды, ереже бойынша, тәулiктiң жарық уақытында айдап өту керек. Мал айдаушылар малдары мүмкiндiгiнше жолдың оң жақ шетiне жақын бағыттауы тиiс. 

      24.6. Тәулiктiң қараңғы уақытында және жеткiлiксiз көрiну жағдайында мал топтарын жолдың бойымен немесе ол арқылы айдаған кезде мал айдаушылар жолда мал бар екендiгiн ескерту үшiн жүргiзушiлерге сигнал беруi тиiс.
      Ескертпе. Шырақпен немесе фонарьмен қолдың шеңбер жасай қозғалуы сигнал болып табылады, мұндайда берiлетiн сигнал мал топтарынан жақындап келе жатқан көлiк құралдарының бағытында, 10-15 метр ара қашықтықта болуы тиiс. 

      24.7. Темiржол жолдары арқылы айдағанда мал айдаушылар мал санын әр торты қауiпсiз айдап өтудi қамтамасыз ететiндей болуын ескере отырып, топтарға бөлуi тиiс. 

      24.8. Көлiк-арбаның (шананың) жүргiзушiлерi, мал айдаушылар мен жүк артылған және мiнiс малының және малдың иелерiне мыналарға:
      малдың қатты төсенiштi жолдарға шығып кетуi мүмкiн жағдайларда оларды қадағалаусыз қалдыруға;
      малдарды темiржол жолдары арқылы және арнаулы белгiленген жерлерден тыс, сондай-ақ тәулiктiң қараңғы уақытында және жеткiлiксiз көрiну жағдайында (түрлi деңгейдегi мал айдаудан басқа) айдап өтуге;
      малдарды, өзге жолдар бола тұрып, асфальтты және цемент-бетон төселген жолдармен алып жүруге тыйым салынады.

1-ҚОСЫМША

      ЖОЛ БЕЛГIЛЕРI* (ҚР СТ 1125-2002 және ҚР СТ 1412-2005
                            бойынша)

      Ескерту. Тақырыбына өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2007.05.25. N 420 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.     

1. Ескерту белгiлерi

      Ескерту. 1-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      Ескерту белгiлерi жүргiзушiлерге олардың бойымен қозғалу тиiстi жағдайға байланысты шара қабылдауды талап ететiн жолдың қауiптi учаскесiнiң жақындағандығын хабарлайды. 

      1.1.** "Шлагбаумы бар темiржол өтпесi".

      1.2. "Шлагбаумы жоқ темiржол өтпесi".

      1.3.1. "Бiр жолды темiржол", "Көп жолды темiржол". Шлагбауммен жабдықталмаған темiржол арқылы өтпенi белгiлеу: 1.3.1.- бiр жолмен, 1.3.2. - екi және одан көп жолмен. 

      1.4.1. - 1.4.6. "Темiржол өтпесiне жақындау". Елдi мекеннен тыс темiржол өтпесiнiң жақындағаны туралы қосымша ескерту. 

      1.5. "Трамвай желiсiмен кесiп өту". 

      1.6. "Тең мағыналы жолды кесiп өту". 

      1.7. "Айналысты қозғалыспен кесiп өту". 

      1.8. "Бағдаршам реттеуi". Қозғалыс бағдаршаммен реттелетiн қиылыс, жаяу жүргiншi өтпесi немесе жол учаскесi. 

      1.9. "Айырылатын көпiр". Айырылатын көпiр немесе паром өткелi. 

      1.10. "Жағалауға шығу", Жағалауға немесе жағаға шығу. 

      1.11.1., 1.11.2. "Қауiптi бұрылыс". Шағын радиусты немесе көрiнуi шектеулi жолдың доғалануы: 1.11.1. - оңға, 1.11.2. - солға. 

      1.12.1., 1.12.2. "Қауiптi бұрылыстар". Қауiптi бұрылыстар бар жол учаскелерi: 1.12.1.- бiрiншi бұрылыспен оңға, 1.12.2. - бiрiншi бұрылыспен солға. 

      1.13. "Тiк еңiс". 

      1.14. "Тiк өрлеу". 

      1.15. "Тайғақ жол". Жүрiс бөлiгiнiң қатты тайғанақ жол учаскесi. 

      1.16. "Тегiс емес жол". Жүрiс бөлiгiнде тегiс емес жерлерi бар жол учаскесi (толқынданған, шығыңқы, көпiрлермен үйлесiмсiз жалғасқан және с.с.). 

      1.16.1 "Жасанды ойлы-қырлылық". 

      1.17. "Қиыршық тас шашылған". Қиыршық тас, ұсатылған тас және сол сияқтылардың көлiк құралдарының дөңгелегi астынан шашырауы мүмкiн жол учаскесi. 

      1.18.1.-1.18.3. "Жолдың тарылуы". 1.18.1.- екi жағынан, 1.18.2. - оң жағынан, 1.18.3. - сол жағынан тарылуы. 

      1.19. "Екiжақты қозғалыс". Қарама-қарсы қозғалысты жол учаскесiнiң (жүрiс бөлiгiнiң) басталуы. 

      1.20. "Жаяу жүргiншi өтпесi". 5.16.1., 5.16.2. және (немесе) белгiлерiмен 1.14.1-1.14.3. таңбаларымен белгiленген жаяу жүргiншi өтпесi. 

      1.21. "Балалар". Жүрiс бөлiгiне балалар шыға келуi мүмкiн балалар мекемесiне (мектептер, сауықтыру лагерлерi және сол сияқтылар) жақын жердегi жол учаскесi. 

      1.22. "Велосипед жолымен қиылыс". 

      1.23. "Жол жұмыстары". 

      1.24. "Мал айдау". 

      1.25. "Жабайы хайуанаттар". 

      1.26. "Тас түсу". Опырылып құлау, ысырма жүру, тас түсуi мүмкiн болатын жол учаскелерi. 

      1.27. "Бүйiрден соғатын жел". 

      1.28. "Төмен ұшатын ұшақтар". 

      1.29. "Тоннель". Жасанды жарықтандыруы және тоннель немесе кiру порталының көрiнуi шектеулi тоннель. 

      1.30. "Басқа қауiптiлiктер". Басқа ескерту белгiлерiмен көзделмеген қауiптiлiктерi бар жол учаскелерi. 

      1.31.1., 1.31.2. "Бұрылыс бағыты". Көрiнуi шектеулi шағын радиусты жол доғалануындағы қозғалыс бағыты. Жолдың жөнделетiн учаскесiн айналып өту бағыты. 

      1.31.3. "Бұрылыс бағыты". Т үлгiсiндегi жол қиылысында немесе ол тармақталуындағы қозғалыс бағыты. Жолдың жөнделетiн учаскесiн айналып өту бағыты.
      1.1., 1.2., 1.5-1.30. ескерту белгiлерi қауiптi учаске басталғанға дейiн елдi мекеннен тыс жерлерде 150-300 м қашықтықта, ал елдi мекендерде және тұрғын аймақтарда 50-100 м қашықтықта орнатылады. Қажет болған жағдайларда белгiлер 7.1.1. табличкасында көрсетiлетiн өзге қашықтықтарда да орнатылуы мүмкiн.
      1.13. және 1.14. белгiлерi, егер еңiстер мен өрлеулер бiрiнен соң бiрi келетiн болса, тiкелей еңiстiң немесе өрлеудiң басталысы алдында 7.1.1. табличкасыз орнатылуы мүмкiн.
      1.23 белгiсi жүріс бөлiгiнде қысқа мерзiмдiк жұмыстар жүргiзiлген кезде жұмыс жүргiзiлетiн жерге дейiн 10-15 м ара қашықтықта орнатылуы (7.1.1. табличкасыз) мүмкiн.
      Елдi мекендерден тыс жерлерде 1.1, 1.2, 1.9, 1.10, 1.21 және 1.23 белгiлерi қайталанады. Екiншi белгi қауiптi учаске басталғанға дейiн кемiнде 50 м арақашықтықта орнатылады.
      1.31.4, 1.31.5 "Бұрылыстың бағыты".
      1.32.1, 1.32.2 және 1.32.3 "Кедергiнi айналып өту".
      1.4.1 - 1.4.3 белгiлерi жолдың оң жағынан, ал 1.4.4 - 1.4.6 -сол жағынан қойылады. 1.4.1 және 1.4.4 белгiлерi - 1.1 немесе 1.2 белгiсiмен қозғалыстың бағытымен, ал 1.4.2 және 1.4.5 белгiлерi - өздiгiнен, 1.1 немесе 1.2 бiрiншi және екiншi белгiлерiнiң арасына бiрдей арақашықтықта қойылады.
      1.3.1 және 1.3.2 белгiлерi тiкелей темiржол өтпесiнiң алдына қойылады.
_____________
      * Жол белгiлерiн таңбалау Қазақстан Республикасының стандарттау туралы заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
      ** Жол белгiлерiн нөмiрлеу ҚР СТ 1125-2002-гe сәйкес келедi.
Жол белгiлерiнiң атаулары мен кескiндеулерi 2-суретте келтiрiлген.

2-сурет. ЖОЛ БЕЛГIЛЕРI

      1. Ескерту белгiлерi

      2. Басымдылық белгiлерi

      3. Тыйым салатын белгiлер

      4. Алдын-ала қойылатын белгiлер

      5. Ақпараттық-көрсеткiштiк белгiлер

      6. Сервис белгiлерi

      7. Қосымша ақпараттық белгiлер (табличкалар)

2. Басымдылық белгiлерi

      Басымдылық белгiсi жүрiс бөлiгiнiң немесе жолдың жiңiшкерген учаскелерiнiң көше қиылыстарын өтпелерiн кесiп өту кезектiлiгiн белгiлейдi. 

      2.1 "Басты жол". Реттелмейтiн қиылыстарда басымдылықпен өту құқығы берiлген жолдар. 

      2.2 "Басты жолдың аяқтаулы". 

      2.3.1 "Екiншi дәрежелi жолмен қиылысу".
      2.3.2, 2.3.3 "Екiншi дәрежелi жолға жанасу". 2.3.2 - оң жақтан, 2.3.3. - солдан жанасу. 

      2.4 "Жол берiңiз". Жүргiзушi қиылысатын, ал 7.13 табличкасы болғанда басты жолдың бойымен қозғалатын көлiк құралдарына жол беруi тиiс. 

      2.5 "Аялдамасыз қозғалуға тыйым салынады". Тоқтау-сызығының алдынан, ол жоқ болса - қиылысатын жүрiс бөлiгiнiң шетiне жетпей аялдама жасамай қозғалуға тыйым салынады. Жүргiзушi қиылысатын жол бойымен, ал 7.13 табличкасы болған кезде - басты жолмен қозғалатын көлiк құралына жол беруi тиiс. 

      2.5 белгiсi темiржол өтпесi немесе карантин посты алдынан қойылуы мүмкiн. Мұндай жағдайларда жүргiзушi тоқтау-сызығының, ал ол жоқ болса - белгiнiң алдында аялдауы тиiс. 

      2.6. "Қарама-қарсы қозғалыстың басымдылығы". Егер бұл қарама-қарсы қозғалысты қиындататын болса, жолдың тар учаскесiне шығуға тыйым салынады. Жүргiзушi тар учаскедегi немесе қарама-қарсы оған кiру жолындағы қарама қарсы көлiк құралына жол беруi тиiс. 

      2.7 "Қарама-қарсы қозғалыс алдындағы басымдылық". Қарама-қарсы көлiк құралына қарағанда оның бойымен жүргенде жүргiзушi басымдылықпен пайдаланатын жолдың тар учаскесi.

3. Тыйым салатын белгiлер

      Ескерту. 3-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      Тыйым салатын белгiлер қозғалысқа белгiлi бiр шектеулер енгiзедi немесе оларды жояды. 

      3.1 "Кiруге тыйым салынады". Осы бағыттағы барлық көлiк құралдарының кiруiне тыйым салынады. 

      3.2. "Қозғалысқа тыйым салынады". Барлық көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салынады. 

      3.3. "Механикалық көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салынады".

      3.4. "Жүк автомобильдерiнiң қозғалысына тыйым салынады". Жүк автомобильдерi мен рұқсат етiлген ең жоғары массасы 3,5 т астам (егер белгiде массасы көрсетiлмесе) немесе рұқсат етiлген ең жоғары массасы белгiде көрсетiлгеннен артық көлiк құралдарының составтарының, сондай-ақ тракторлар мен өздiгiнен жүретiн машиналардың қозғалысына тыйым салынады. 

      3.4 белгiсi борттарында төмен көлбеу ақ жолағы бар немесе адамдарды тасуға арналған жүк автомобильдерiнiң қозғалысына тыйым салмайды. 

      3.5 "Мотоциклдердiң қозғалысына тыйым салынады". 

      3.6 "Тракторлардың қозғалысына тыйым салынады". Тракторлардың және өздiгiнен жүретiн машиналардың қозғалысына тыйым салынады. 

      3.7 "Тiркемелi көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салынады". 

      3.8 "Көлiк-арба қозғалысына тыйым салынады". Көлiк-арбаның (шананың), адам мiнген және жүк артылған малдардың қозғалуына, сондай-ақ мал айдауға тыйым салынады. 

      3.9. "Велосипедпен қозғалысқа тыйым салынады". Велосипедтер мен мопедтердiң қозғалысына тыйым салынады. 

      3.10 "Жаяу жүргiншiлердiң қозғалысына тыйым салынады". 

      3.11. "Массаны шектеу". Нақты жалпы массалары белгiде көрсетiлгеннен артық көлiк құралдары, оның iшiнде көлiк құралдары составтарының қозғалысына тыйым салынады. 

      3.12 "Оське түсетiн жүктеменi шектеу". Қандай болса да оське түсетiн нақты жүктемесi белгiде көрсетiлгеннен артық көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салынады. 

      3.13. "Биiктiктi шектеу". Көлемдiк биiктiгi (жүкпен немесе жүксiз) белгiде көрсетiлгеннен артық көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салынады. 

      3.14 "Енiн шектеу". Көлемдiк енi (жүкпен немесе жүксiз) белгiде көрсетiлгеннен артық көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салынады. 

      3.15 "Ұзындықты шектеу". Көлемдiк ұзындығы (жүкпен немесе жүксiз) белгiде көрсетiлгеннен артық көлiк құралдарының (көлiк құралдары составының) қозғалысына тыйым салынады. 

      3.16 "Ең төменгi аралықты шектеу". Олардың арасындағы аралық белгiде көрсетiлгеннен кем көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салынады. 

      3.17 "Кеден", Кеден (бақылау пунктiнiң) жанында аялдамасыз өтуге тыйым салынады. 

      3.17.2 "Қауiптiлiк", Жол-көлiк оқиғаларына, аварияға немесе басқа қауiптiлiктерге байланысты, әрi қарай барлық көлiк құралдарының қозғалысына ерекшелiксiз тыйым салынады. 

      3.18.1 "Оңға бұрылуға тыйым салынады". 

      3.18.2 "Солға бұрылуға тыйым салынады". 

      3.19 "Керi бұрылуға тыйым салынады". 

      3.20 "Басып озуға тыйым салынады". 30 км/сағ жылдамдықпен қозғалатын, жекелегендерiнен басқа, барлық көлiк құралдарын басып озуға тыйым салынады. 

      3.21 "Басып озуға тыйым салынатын аймақтың аяқталуы". 

      3.22 "Жүк автомобильдерiне басып озуға тыйым салынады". Рұқсат етiлген ең жоғары массасы 3,5 т артық жүк автомобильдерiне 30 км/сағ кем жылдамдықпен қозғалатын, жекелегендерiнен басқа барлық көлiк құралдарын басып озуға тыйым салынады. Тракторларға көлiк-арба және велосипедтен басқа барлық көлiк құралдарын басып озуға тыйым салынады. 

      3.23 "Жүк автомобильдерiнiң басып озуына тыйым салу аймағының аяқтаулы". 

      3.24 "Ең жоғары жылдамдықты шектеу". Белгiде көрсетiлгеннен артық жылдамдықпен (км/сағ) қозғалуға тыйым салынады. 

      3.25 "Ең жоғары жылдамдықты шектеу аймағының аяқталуы". 

      3.26 "Дыбыстық сигнал беруге тыйым салынады". Сигнал жол-көлiк оқиғаларын болдырмау үшiн берiлгеннен басқа жағдайларда дыбыс сигналына тыйым салынады. 

      3.27 "Аялдауға тыйым салынады". Көлiк құралдарының аялдауына және тұруына тыйым салынады. 

      3.28 "Тұруға тыйым салынады". Көлiк құралдарының тұруына тыйым салынады. 

      3.29 "Айдың дақ күндерi тұруға тыйым салынады". 

      3.30 "Айдың жұп күндерi тұруға тыйым салынады". 3.29 және 3.30 белгiлерiн бiр мезгiлде қолданғанда көлiк құралдарын бiр жақтан екiншiсiне орын ауыстыру уақыты - 19-дан 21 сағатқа дейiн. 

      3.31 "Барлық шектеу аймақтарының аяқтаулы". Бiр мезгiлде 3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26 - 3.30 белгiлерiнiң бiр мезгiлде бiрнешеуiн қолдану аймағының аяқталуы. 

      3.32 "Көлiк құралдарының қауiптi жүкпен қозғалуына тыйым салынады". "Қауiптi жүк" айырым белгiсiмен жабдықталған көлiк құралдарының қозғалуына тыйым салынады. 

      3.33 "Көлiк құралдарының жарылғыш және оңай тұтанатын жүктермен қозғалуына тыйым салынады". "Қауiптi жүк" айырым белгiсiмен жабдықталған және 19433-88 ГОСТ-ы бойынша, 1.2.2-2.4, 3.1, 3.2, 5.2 сыныптарының қауiптi жүктерiн тасымалдауға арналған көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салынады.
      3.2-3.9, 3.32 және 3.33 белгiлерi тиiстi көлiк құралдары түрлерiнiң екi бағытқа қозғалуына тыйым салады.
      Мына белгiлердiң күшi қолданылмайды:
      3.1-3.3, 3.18.1, 3.18.2, 3.19, 3.27 - маршруттық көлiк құралдарына;
      3.2-3.8 - белгiленген аймақта орналасқан кәсiпорындарға қызмет етедi, сондай-ақ белгiленген аймақта тұратын немесе жұмыс iстейтiн азаматтарға қызмет көрсетедi немесе солардың меншiгi. Мұндай жағдайларда көлiк құралдары белгiленген аймаққа белгiленген жерге жақын қиылыстан кiруi немесе содан шығуы керек;
      3.28-3.30 - таксометрi iске қосылу таксиге;
      3.2, 3.3, 3.28-3.30 - I және II топтағы мүгедектер басқаратын немесе осындай мүгедектердi тасымалдайтын көлiк құралдарына.
      3.18.1, 3.18.2 белгiлерiнiң күшi жүрiс бөлiгiнiң алдына белгi қойылған қиылысына қолданылады.
      3.16, 3.20, 3.22, 3.24, 3.26-3.30 белгiлерi қолданылатын аймақтар белгi қойылған жерден бастап жақын жердегi қиылысқа дейiн, ал елдi мекендерде қиылыс жоқ болса - елдi мекен аяқталғанға дейiн қолданылады. Жолға жанасып жатқан аумақтан шығатын жерде белгiлердiң күшi сақталады.
      5.22 белгiсiмен белгiленген елдi мекеннiң алдына қойылған 3.24 белгiсiнiң күшi осы белгiге дейiн қолданылады.
      Белгiлердiң күшi қолданылатын аймақ мынадай жағдайларда кiшiреуi мүмкiн:
      7.2.1 табличкасын қолданумен 3.16 және 3.26 белгiлерi үшiн;
      3.20, 3.22, 3.24 белгiлерi үшiн аймақтың соңына қойылғанда немесе 7.2.1 табличкасын қолданумен олардың күшi 3.21, 3.23, 3.25 белгiлерiне сәйкес келедi. 3.24 белгiсiнiң қолданылу аймағы 3.24 белгiсiн қозғалыстың ең жоғары жылдамдығының басқа мәнiмен кiшiреюi мүмкiн;
      3.27-3.30 белгiлерi үшiн 7.2.3. табличкасымен 3.27-3.30 қайталама белгiлерiнiң немесе 7.2.2. табличкасын қолданумен олардың күшi жүретiн аймақтың соңында қойылғанда;
      3.27 белгiсi 1.4 таңбасымен бiрге қолданылуы мүмкiн, ал 3.28 белгiсi - 1.10 таңбалауымен, мұндайда белгiлердiң қолданылу аймағы таңбалау сызығының ұзындығымен айқындалады.
      3.10, 3.27 - 3.30 белгiлерiнiң күшi жолдың олар қойылған жағына ғана қолданылады.

4. Алдын ала жазылатын белгiлер

      Ескерту. 4-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      4.1.1 "Тiке қозғалыс", 4.1.2 "Оңға қозғалыс", 4.1.3 "Солға қозғалыс", 4.1.4 "Тiке немесе оңға қозғалыс", 4.1.5 "Тiке немесе солға қозғалыс", 4.1.6 "Оңға және солға қозғалыс". Белгiлерде бағыттауыштармен көрсетiлген бағыттарда ғана қозғалуға рұқсат етiледi. Солға бұрылуға рұқсат ететiн белгiлер керi бұрылуға да рұқсат бередi (4.1.1 - 4.1.6 белгiлерi нақты кесiп өтулерде қозғалыстың тиiстi талап етiлетiн бағытына бағыттаушы кескiндердiң үйлесiмiмен қолданылуы мүмкiн).
      4.1.1-4.1.6 белгiлерiнiң күшi маршруттық көлiк құралдарына қолданылмайды.
      4.1.1-4.1.6 белгiлерiнiң күшi жүрiс бөлiгiнiң алдына белгi қойылған өтпелерге қолданылмайды.
      Жол учаскесiнiң басталысында қойылған 4.1.1 белгiлерiнiң күшi жақын жердегi қиылысқа дейiн қолданылады. Белгi жолға жанасып жатқан аумаққа оңға бұрылуға тыйым салмайды. 

      4.2.1 "Кедергiнi оң жағынан айналып өту", 4.2.2 "Кедергiнi сол жағынан айналып өту". Бағыттауышпен көрсетiлген жағынан ғана айналып өтуге рұқсат етiледi. 

      4.2.3 "Кедергiнi оң немесе сол жағынан айналып өту". Кез келген жақтан айналып өтуге рұқсат етiледi. 

      4.3 "Айналма қозғалыс". Бағыттауыштармен көрсетiлген бағытта қозғалуға рұқсат етiледi. 

      4.4. "Жеңiл автомобильдер қозғалысы". Жеңiл автомобильдер, автобустар, мотоциклдер, маршруттық көлiк құралдары мен рұқсат етiлген ең жоғары массасы 3.5 т аспайтын жүк автомобильдерiнiң қозғалысына рұқсат етiледi.
      Белгi белгiленген аймақта орналасқан кәсiпорындарға қызмет көрсететiн, сондай-ақ белгiленген аймақта тұратын немесе жұмыс iстейтiн азаматтарға қызмет көрсететiн немесе олардың меншiгiндегi басқа көлiк құралдарының қозғалысына да рұқсат бередi. 

      4.5. "Велосипед жолы". Велосипедпен және мопедпен ғана қозғалуға рұқсат етiледi. Велосипед жолымен сондай-ақ жаяу жүргiншiлер де қозғала алады (тротуар, жаяу жүргiншi жолы немесе жол жағалауы болмағанда). 

      4.6 "Жаяу жүргiншiлер жолы". Тек қана жаяу жүргiншiлердiң қозғалуына рұқсат етiледi. 

      4.7 "Ең төменгi қозғалысты шектеу". Тек қана көрсетiлген немесе көбiрек жылдамдықпен (км/сағ) қозғалуға рұқсат етiледi. 

      4.8. "Ең төменгi жылдамдықты шектеу аймағының соңы". 

      4.9. "Қауiптi жүгi бар көлiк құралдары қозғалысының бағыты". "Қауiптi жүк" деген айырым белгiмен жабдықталған көлiк құралына 4.9.1 - оңға, 4.9.2 - солға, 4.9.3 - тiке белгiлерiнде көрсетiлген бағыттарда қозғалуға рұқсат етiледi.

5. Ақпараттық-көрсеткiштiк белгiлер

      Ақпараттық-көрсеткiштiк белгiлер қозғалыстың белгiлi бiр режимдерiн енгiзедi немесе күшiн жояды, сондай-ақ елдi мекендер мен басқа да объектiлердiң орналасуы туралы хабарлайды. 

      5.1. "Автоарна". Ережелердiң талаптары қолданылатын, автоарналар бойынша қозғалыстың тәртiптерiн белгiлейтiн жол. 

      5.2. "Автоарнаның аяқталуы". 

      5.3. "Автомобильдерге арналған жол". Автомобильдер мен мотоциклдердiң ғана қозғалысына ғана арналған жол. 

      5.4. "Автомобильдерге арналған жолдың аяқталуы". 

      5.5. "Бiржақты қозғалыстағы жол". Көлiк құралдарының қозғалысы бүкiл енi бойынша бiржақты бағытта жүзеге асырылатын жол немесе жүргiн бөлiк. 

      5.6. "Бiржақты қозғалыстағы жолдың аяқталуы". 

      5.7.1., 5.7.2. "Жолға бiржақты қозғалыспен шығу". Жолға немесе жүргiн бөлiкке бiржақты қозғалыспен шығу. 

      5.8.1. "Қозғалыстың жол жолақтары бойынша бағытты". Жол Жолақтарының саны және қозғалыстың оның әрбiрiне рұқсат етiлген бағыттары. 

      5.8.2. "Қозғалыстың жол жолақтары бойынша бағыттары". Қозғалыстың жол жолақтары бойынша рұқсат етiлген бағыттары.
      Шеткi сол жол жолағынан сол жаққа бұрылуға рұқсат ететiн 5.8.1. және 5.8.2. белгiлерi осы жол жолағынан айналыс жасауға да рұқсат етедi.
      Қиылыстың алдында орнатылған 5.8.1. және 5.8.2. белгiлерi, егер онда орнатылған басқа 5.8.1. және 5.8.2. белгiлерi өзге нұсқаулар бермейтiн болса бүкiл қиылысқа қолданылады. 

      5.8.3. "Жол жолағының басталуы". Көтерiлуде қосымша жол жолағының немесе тежеу жол жолағының басталуы.
      Егер қосымша жол жолағының алдында "Ең төменгi жылдамдықты шектеу" деген 4.7. белгiсi бейнеленген болса, онда қозғалыста көрсетiлген негiзгi жол жолағы бойынша немесе жоғары жылдамдықты жалғастыра алмайтын көлiк құралының жүргiзушiсi қосымша жол жолағына қайта шығуы тиiс. 

      5.8.4. "Жол жолағының басталуы". Осы бағыттағы қозғалысқа арналған үш жол жолақты жолдың орта жол жолағы учаскесiнiң басталуы. 

      5.8.5. "Жол жолағының аяқталуы". Көтерiлудегi қосымша жол жолағының немесе екпiндеп айдаудың аяқталуы. 

      5.8.6. "Жол жолағының аяқталуы". Осы бағыттағы қозғалысқа арналған үш жол жолақты жолдың орта жол жолағы учаскесiнiң аяқталуы. 

      5.8.7, 5.8.8. "Қозғалыстың жол жолақтары бойынша бағыты".
      Егер 5.8.7. белгiсiнде қандай да болмасын көлiк құралдарының қозғалысына тыйым салатын белгi бейнеленген болса, онда осы көлiк құралдарының тиiстi жол жолағы бойынша қозғалысына тыйым салынады.
      5.8.7. және 5.8.8. белгiлерi көрсеткiштердiң тиiстi санымен жолдарда төрт жол жолағымен және одан да көп қолданыла алады.
      5.8.7. және 5.8.8. ауысымдық бейнеленуiнiң көмегiмен реверсивтiк қозғалыс ұйымдастырылуы мүмкiн. 

      5.9. "Маршруттық көлiк құралдарына арналған жол жолағы". Көлiк құралдарының жалпы легiмен жолай қозғалатын тек маршруттық көлiк құралдарының қозғалысына ғана арналған жол жолағы.
      Белгi өзi қойылған жол жолағына қолданылады. Жолдың оң жағына орнатылған белгi оң жол жолағына қолданылады. 

      5.10.1. "Маршруттық көлiк құралдарына арналған жол жолағындағы жол". Маршруттық көлiк құралдарының қозғалысы көлiк құралдарының жалпы легiне қарсы арнайы бөлiнген жол жолағында жүзеге асырылатын жол. 

      5.10.2, 5.10.3. "Маршруттық көлiк құралдарына арналған жол жолағындағы жолға шығу". 

      5.10.4. "Маршруттық көлiк құралдарына арналған жол жолағындағы жолдың аяқталуы". 

      5.11.1. "Айналыс жасауға арналған орын". Солға бұрылуға тыйым салынады. 

      5.11.2. "Айналыс жасауға арналған белдеу". Айналыс жасауға арналған белдеудiң ұзындығы. Солға бұрылуға тыйым салынады. 

      5.12. "Автобус пен (немесе) троллейбустың аялдау орны". 

      5.13. "Трамвайдың аялдау орны". 

      5.14. "Жеңiл таксилердiң тұрақ орны". 

      5.15. "Тұрақ орны". 

      5.16.1, 5.16.2. "Жаяу өтпе".
      Өтпеде 1.14.1.-1.14.3. таңбалары болмаған кезде 5.16.2. белгiсi жолдың оң жағына өтудiң жақын шекарасына, ал 5.16.1. - жолдың сол жағына өтудiң шегiне орнатылады. 

      5.17.1, 5.17.2. "Жер асты жаяу өтпесi". 

      5.17.3, 5.17.4. "Жер үстi жаяу өтпесi". 

      5.18. "Ұсынылатын жылдамдық". Жолдың осы учаскесiндегi ұсынылатын қозғалыстың жылдамдығы. Белгiнiң қолданылу белдеуi жақын маңайдағы қиылысқа дейiн, ескертушi белгiмен бiрлесiп 5.8. белгiсi қолданылу кезiнде қауiптi учаскенiң ұзындығымен айқындалады. 

      5.19.1. - 5.19.3. "Тұйық". Тура жол жүру жоқ жол. 

      5.20.1. "Бағыттардың алдын ала көрсеткiшi", 5.20.2. "Бағыттардың алдын ала көрсеткiшi". Белгiде белгiленген елдi мекендер мен басқа да объектiлерге қарай қозғалыстың бағыттары. Белгiлерге 5.29.1. белгiсiнiң бейнесi, автоарналардың, әуежайдың, спорттық рәмiздер мен өзге де пиктрограммалар енгiзiлуi мүмкiн. 5.20.1. белгiсiне қозғалыстың ерекшелiктерi туралы хабарлайтын басқа белгiлердiң бейнелерi енгiзiлуi мүмкiн. 5.20.1. белгiсiнiң төменгi бөлiгiнде белгiнi орнату орнынан бастап қиылысқа немесе тежеу жол жолағының басталуына дейiнгi ара қашықтық көрсетiледi. 

      5.20.1. белгiсi, сондай-ақ 3.11-3.15 тыйым салу белгiлерiнiң бiрi орнатылған жолдардың учаскелерiн айналып өтудi нұсқау үшiн де қолданылады. 

      5.20.3. "Қозғалыс схемасы". Жекелеген маневрлер қиылысындағы тыйым салу кезiндегi қозғалыс маршруты немесе қозғалыстың күрделi қиылысындағы рұқсат етiлген бағыттары. 

      5.21.1. "Бағыт көрсеткiш", 5.21.2. "Бағыттар көрсеткiшi". Қозғалыстың маршрут бағыттарына қарай бағыттары. Белгiлерге ондағы белгiленген объектiлерге дейiнгi арақашықтық (км) көрсетiлуi, автоарналар, әуежай, спорттық рәмiздер мен өзге де пиктограммалар енгiзiлуi мүмкiн. 

      5.22. "Елдi мекеннiң басталуы". Елдi мекендерде қозғалыстың тәртiбiн белгiлейтiн Ережелердiң талаптары қолданылатын елдi мекеннiң атауы және басталуы. 

      5.23. "Елдi мекеннiң аяқталуы". Елдi мекендерде қозғалыстың тәртiбiн белгiлейтiн Ережелер талаптарының күшi жоғалатын осы жолдағы орын. 

      5.24. "Елдi мекеннiң басталуы". Елдi мекендерде қозғалыстың тәртiбiн белгiлейтiн осы жолда Ережелердiң талаптары қолданылмайтын елдi мекеннiң атауы және басталуы. 

      5.25. "Елдi мекеннiң аяқталуы". 5.24. белгiсiмен таңбаланған елдi мекеннiң аяқталуы. 

      5.26. "Объектiнiң атауы". Елдi мекенге қарағанда өзге объектiнiң атауы (өзен, көл, асу, назар аударарлық орындар және соған ұқсастар). 

      5.27. "Арақашықтықтардың көрсеткiшi". Маршрутта орналасқан елдi мекендерге дейiнгi арақашықтық (км). 

      5.28. "Километрлiк белгi". Жолдың басына немесе аяғына дейiнгi ара қашықтық (км). 

      5.29.1, 5.29.2. "Маршруттың нөмiрi". 5.29.1- жолға (маршрутқа) берiлген нөмiр; 5.29.2.- жолдың (маршруттың) нөмiрi мен бағыты. 

      5.30.1.-5.30.3. "Жүк автомобильдерiне арналған қозғалыстың бағыты". Жүк автомобильдерiне, тракторлар мен өзi жүретiн машиналарға арналған, егер олардың қозғалысының бағыттарының бiрiне қиылыста қозғалуына тыйым салынған болса, қозғалыстың ұсынылатын бағыты. 

      5.31. "Айналып өту схемасы". Қозғалыс үшiн уақытша жабылған жол учаскесiн айналып өту маршруты. 

      5.32.1-5.32.3. "Айналып өту бағыты". Қозғалыс үшiн уақытша жабылған жол учаскесiнiң бағыты. 

      5.33. "Тоқтау сызығы". Көлiк құралдарының бағдаршамның (реттеушiнiң) тыйым салған белгiсi кезiндегi аялдау орны. 

      5.34.1, 5.34.2. "Басқа жүргiн бөлiкке түсудiң алдын ала көрсеткiшi". Бөлектеушi жол жолағы бар жолда жүргiн бөлiктiң учаскесiн қозғалыс үшiн жабылған учаскесiн айналып өтудiң бағыты немесе оң жақтағы жүргiн бөлiкке оралуға арналған қозғалыстың бағыты.

      5.35. "Реверсивтi қозғалыс". Қозғалыстың бағыты бiр немесе бiрнеше жол жолақтарында қарама-қарсыға өзгеруi мүмкiн жол учаскесiнiң басталуы. 

      5.36. "Реверсивтi қозғалыстың аяқталуы". 

      5.37. "Реверсивтi қозғалысты жолға шығу". 

      5.38. "Тұрғын аймақ". Тұрғын аймақтағы қозғалыстың тәртiбiн белгiлейтiн Ережелердiң талаптары қолданылатын аумақ. 

      5.39. "Тұрғын аймақтың аяқталуы".
      Елдi мекеннен тысқары орнатылған 5.20.1, 5.20.2, 5.21.1 және 5.21.2 белгiлерiндегi жасып немесе көк рең көрсетiлген елдi пунктке немесе объектiге қозғалыстың тиiсiнше автоарна немесе басқа жол бойынша жүзеге асырылатындығын бiлдiредi. Елдi мекенде орнатылған 5.20.1, 5.20.2, 5.21.1 және 5.21.2 белгiлерiндегi жасыл немесе көк рең қозғалыстың көрсетiлген елдi мекенге немесе объектiге осы елдi мекеннен өткен соң тиiсiнше автоарналар немесе басқа жол бойынша жүзеге асырылатындығын бiлдiредi; ақ рең көрсетiлген объектiнiң осы елдi мекенде екендiгiн бiлдiредi. 

6. Сервис белгiлерi

      Ескерту. 6-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      Сервис белгiлерi тиiстi объектiлердiң орналасуы туралы хабардар етедi. 

      6.1. "Алғашқы медициналық көмек пунктi". 

      6.2. "Аурухана". 

      6.3. "Автомай құю станциясы". 

      6.4. "Автомобильдерге техникалық қызмет көрсету". 

      6.5. "Автомобильдердi жуу". 

      6.6. "Телефон". 

      6.7. "Тамақтану пунктi". 

      6.8. "Ауыз су". 

      6.9. "Қонақ үй немесе мотель". 

      6.10. "Кемпинг". 

      6.11. "Демалыс орны". 

      6.12. "Жол полициясы бекетi". 

      6.13. "Көлiктiк бақылау бекетi".

7. Қосымша ақпарат белгiлерi (табличкалар)

      Ескерту. 7-бөлімге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      Қосымша ақпарат белгiлерi (табличкалар) өздерi қолданылатын белгiлердi нақтылайды немесе шеттейдi. 

      7.1.1. "Объектiге дейiнгi арақашықтық". Белгiден қауiптi учаскенiң, тиiстi шектеу енгiзу орнының немесе жолдың үстiнде алдағы белгiлi бiр объектiнiң (орнының) басталуына дейiнгi арақашықтықты көрсетедi. 

      7.1.2. "Объектiге дейiнгi арақашықтық". 2.4. белгiсiнен қиылыстың тiкелей алдында 2.5. белгiсi орнатылған жағдайдағы қиылысқа дейiнгi арақашықтықты көрсетедi. 

      7.1.3., 7.1.4. "Объектiге дейiнгi арақашықтық". Жолдан тысқарыдағы объектiге дейiнгi ара қашықтықты көрсетедi. 

      7.2.1. "Қолданылу белдеуi". Белгiлермен таңбаланған жолдың қауiптi учаскесiнiң ұзындығын, немесе тыйым салынатын iс-әрекет белдеуiн және ақпараттық-көрсеткiштiк белгiлердi көрсетедi. 

      7.2.2.-7.2.6. "қолданылу белдеуi". 7.2.2. 3.27-3.30. тыйым салушы белгiлердiң қолданылу белдеуiн көрсетедi; 7.2.3. 3.27-3.30 белгiлерiнiң қолданылу белдеуiнiң аяқталғанын көрсетедi; 7.2.4. жүргiзушiлердi олардың қолданылу белдеуiнде 3.27-3.30 белгiлерiнiң бар екендiгi туралы хабарландырады; 7.2.5, 7.2.6. алаңының, ғимарат фасадының және соған ұқсастардың бiр жағының бойында аялдауға немесе тұруға тыйым салу кезiндегi 3.27-3.30. белгiлерiнiң бағытын және қолданылу белдеуiн көрсетедi. 

      7.3.1.-7.3.3. "Қолданылу бағыттары". Қиылыстың алдында орнатылған белгiлердiң қолданылу бағытын, немесе жолдағы тiкелей тұрған таңбаланған объектiлерге қозғалыстың бағытын көрсетедi. 

      7.4.1.-7.4.8. "Көлiк құралының түрi". Белгiнiң қолданылуы жүретiн көлiк құралының түрiн көрсетедi. 

      7.4.1. табличкасы жүк автомобильдерiне арналған белгiге, ал 7.4.2. табличкасы оның iшiнде және тiркемелiсiне, 3,5 т астам салмағы барларға рұқсат етiлгендерге, 7.4.3. табличкасы - жеңiл автомобильдерге, сондай-ақ 3,5 т дейiн салмағы бар рұқсат етiлген жүк автомобильдерiне, 7.4.8. табличкасы - "Қауiптi жүк" деген айырым белгiлерiмен жабдықталған көлiк құралдарына қолданылады. 

      7.5.1. "Сенбi, жексенбi және мереке күндерi", 7.5.2. "Жұмыс күндерi", 7.5.3. "Апта күндерi". Белгi қолданылатын аптаның күндерiн көрсетедi. 

      7.5.4. "Қолданылу уақыты". Белгi қолданылатын тәулiктiң уақытын көрсетедi. 

      7.5.5.-7.5.7. "Қолданылу уақыты". Белгi қолданылатын аптаның күндерi мен тәулiктiң уақытын көрсетедi. 

      7.6.1.-7.6.9. "Көлiк құралын тұраққа қоюдың тәсiлi". 7.6.1. барлық көлiк құралдарын жүргiн бөлiктiң бойында тротуарға қойылуы тиiс екендiгiн көрсетедi; 7.6.2.-7.6.9. жеңiл автомобильдер мен мотоциклдердi тротуар маңындағы тұраққа қоюдың тәсiлiн көрсетедi.  
5.15. белгiсiмен қолданылады. 

      7.7. "Жұмыс iстемейтiн двигателi барларға арналған тұрақ". 5.15. белгiсiмен таңбаланған тұраққа тек двигателi жұмыс iстемейтiн көлiк құралдарын тұраққа рұқсат ететiндiгiн көрсетедi. 

      7.8. "Ақылы қызмет көрсетулер". Қызмет тек қана ақыға ғана көрсетiлетiндiгiн көрсетедi. 

      7.9. "Тұраққа қоюдың уақыт ұзақтығын шектеу". Көлiк құралының
5.15. белгiсiмен таңбаланған тұрақта болуының ең жоғары уақыт ұзақтығын көрсетедi. 

      7.10. "Автомобильдердi қарауға арналған орын". 5.15. немесе 6.11. белгiсiмен таңбаланған алаңшада эстакада немесе қарау шұңқыры бар екендiгiн көрсетедi. 

      7.11. "Толық массаны шектеу". Белгiнiң табличкада көрсетiлген  толық массадан астам көлiк құралдарына ғана қолданылатындығын көрсетедi. 

      7.12. "Қауiптi жиек". Жиекке жүрудiң онда жөндеу жұмыстары жүргiзiлуiне байланысты қауiптi екендiгiн ескертедi. 1.23. белгiсiмен қолданылады. 

      7.13. "Басты жолдың бағыты". Қиылыстағы басты жолдың бағытын көрсетедi. 

      7.14. "Қозғалыс жол жолағы". Бөлiгiнiң немесе бағдаршамның қолданылатын жолдың қозғалысының жол жолағын көрсетедi. 

      7.15. "Зағип жаяу жүрушiлер". Жаяу жүргiншiлердiң өтпесiн зағиптардың пайдаланатындығын көрсетедi. 1.20, 5.16.1, 5.16.2. белгiлерiмен және бағдаршаммен қолданады. 

      7.16. "Ылғалды жабын". Белгiнiң жүргiн бөлiктiң жабыны ылғал уақыт кезеңiнде қолданылатындығын көрсетедi. 

      7.17. "Мүгедектер". 5.15. белгiсiнiң "Мүгедек" деген айырым белгiлерi орнатылған мотобесiктер мен автомобильдерге ғана қолданылатындығын көрсетедi. 

      7.18. "Мүгедектерден басқа". Белгiлердiң "Мүгедек" айырым белгiлерi орнатылған мотобесiктер мен автомобильдерге қолданылмайтындығын көрсетедi. 

      7.19. "Қауiптi жүк сыныбы". 19433-88 ГОСТ бойынша қауiптi жүктердiң сынып (сыныптарының) нөмiрiн көрсетедi. 3.32., 4.9.1-4.9.3. белгiлерiмен қолданылады.
      Табличкалар олар қолданылатын белгiнiң тiкелей астында орналастырылады. 7.2.2.-7.2.4., 7.13. табличкалары жүргiн бөлiктiң, жиектiң немесе тротуардың үстiндегi белгiлердiң жанында орналасуы кезiнде белгiнiң бүйiрiне орналастырылады.
      Уақытша жол белгiлерi (көшiрiлетiн бағандағы) және стационарлық белгiлердiң мәндерi бiр-бiрiне қайшы келген жағдайда, жүргiзушiлер уақытша белгiлердi басшылыққа алуы тиiс.

2-қосымша

      Ескерту. 2-қосымшаның тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2007.05.25. N 420 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Жол белгілері және оның сипаттамалары (ҚР СТ 1124-2003
және ҚР СТ 1412-2005 бойынша) 1. Көлденең белгi

      Көлденең белгi (сызықтар, бағыттаушы сызықтары, көлiк жүретiн бөлiкте жазулар және басқа белгiлеулер) қозғалыстың белгiлi режимдерi мен тәртiбiн белгiлейдi.
      Көлденең белгiлердiң түсi, 1.4, 1.10. және 1.17. сары түстi сызықтардан басқасы, ақ болады.
      Көлденең белгi: 

      1.1.* - қарама-қарсы бағыттағы көлiктердiң легiн бөлiп тұрады және жолдардағы қауiптi жерлердегi қозғалыс жолағының шекарасын белгiлейдi; кiруге тыйым салынған көлiк жүретiн бөлiктiң шекарасын белгiлейдi; көлiк құралдары тұрақ орындарының шекарасын және автоарнаға жатқызылмаған жолдардың көлiк жүретiн бөлiгiнiң шетiн бiлдiредi;     
      Ескерту. 1-1-тармақтың сілтемесіне өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2007.05.25. N 420 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      1.2. (жалпақ тұтас сызық) - автоарналардағы көлiк жүретiн бөлiктiң шетiн бiлдiредi; 

      1.3. - төрт және одан да көп қозғалыс жол жолағы бар жолдардағы қарама-қарсы бағыттардағы көлiк легiн бөледi; 

      1.4. - аялдама жасауға тыйым салынған орындарды бiлдiредi. Дербес немесе 3.27. белгiсiмен қоса қолданылады және көлiк жүрiсi бөлiгiнiң шетiнен немесе бордюрдiң жоғары жағынан қойылады; 

      1.5. - екi немесе үш жолағы бар жолдарда қарама-қарсы бағыттардағы көлiк легiн бөлiп тұрады; бiр бағытта қозғалуға арналған екi немесе одан көп қозғалыс жолағы болған кезде шекараны бiлдiредi; 

      1.6. (жақындау сызығы - сызықтарының ұзындықтары олардың арасындағы бос жерлерден 3 есе ұзын болатын үзiк сызықтар) - қарама-қарсы немесе iлеспе бағыттағы көлiк легiн бөлетiн 1.1. немесе 1.11. таңбасына жақындағанын ескертедi; 

      1.7. (арасындағы бос жерлерi олармен тең болатын қысқа сызықты үзiк сызықтар) - жол қиылысы шегiндегi қозғалыс жол жолағының шекарасын бiлдiредi; 

      1.8. (жалпақ үзiк сызықтар) - қозғалу немесе тоқтау жол жолағы мен жүрiс бөлiгiнiң негiзгi жолағы арасындағы шекараны бiлдiредi (түрлi деңгейдегi жолдардың қиылысындағы, өтпелерiндегi, автобустар аялдамалары және сол сияқты аймақтағы); 

      1.9. - реверсивтi реттеу жүзеге асырылатын қозғалыс жол жолағы шекараларын бiлдiредi; реверсивтi реттеу жүзеге асырылатын жолдарда қарама-қарсы бағыттағы көлiк легiн бөлiп тұрады (реверсивтi бағдаршам жұмыс iстеп тұрғанда); 

      1.10. - тұруға тыйым салынған жерлердi бiлдiредi. Дербес немесе 3.28-3.30. белгiлерiмен қоса қолданылады және көлiк жүрiсi бөлiгiнiң шетiнен немесе бордюрдiң жоғары жағынан қойылады; 

      1.11. - жолдардың бiр жолақтан ғана орын ауыстыруға рұқсат етiлген учаскелерiнде қарама-қарсы немесе iлеспе бағыттағы көлiк легiн бөледi; бiр бағыттағы қозғалысқа рұқсат етiлген тұру алаңынан және тағы сондай жерлерде бұрылуға, кiруге және шығуға арналған жерлердi көрсетедi; 

      1.12. (тоқтау-сызығы) - жүргiзушi 2.5. белгiсi немесе бағдаршамның (реттеушiнiң) тыйым салатын сигналы кезiнде аялдауға тиiстi орынды көрсетедi; 

      1.13. - жүргiзушi қажет болған жағдайда қиылысатын жолдың бойымен қозғалыстағы көлiк құралдарына жол бере отырып тоқтайтын орынды көрсетедi; 

      1.14.1, 1.14.2. ("зебра" (ала)) - жаяу жүргiншiлерге арналған реттелмейтiн өтпенi бiлдiредi; 1.14.2. таңбалауының бағыттаушылары жаяу жүргiншi қозғалысының бағытын көрсетедi; 

      1.14.3. - қозғалыс бағдаршаммен реттелетiн жаяу жүргiншiлер жолын бiлдiредi; 

      1.15. - велосипед жолы көлiк жүретiн бөлiктi кесiп өтетiн жердi бiлдiредi; 

      1.16.1.-1.16.3. - мына орындарға бағыттайтын жерлердi бiлдiредi: 1.16.1. - қарама-қарсы бағыттағы көлiк легiн бөлу; 1.16.2. - бiр бағыттағы көлiк легiн бөлу, 1.16.3. - көлiк легiнiң араласуы; 

      1.17. - маршруттық көлiк құралдарының аялдамасын және такси тұрағын бiлдiредi; 

      1.18. - жол қиылысында жолақтар бойынша рұқсат етiлген қозғалыс бағытын көрсетедi. Дербес немесе 5.8.1., 5.8.2. белгiлерiмен қоса қолданылады; тұйықтықты кескiндеген таңбалау жақын маңдағы жүрiс бөлiгiнде бұрылуға тыйым салынатындығын көрсетедi; сол жақтағы шеткi жолақтан солға бұрылуға рұқсат ететiн таңба керi бұрылуға да рұқсат етедi; 

      1.19. - жүрiс бөлiгiнiң тарылуы (осы бағыттағы қозғалыс жолақтарының саны азайған учаскедегi) немесе қарама-қарсы бағыттағы көлiк легiн бөлiп тұратын 1.1. немесе 1.11. таңбалы сызықтарға жақындағаны туралы ескертедi. Бiрiншi жағдайда 1.19. таңбалауы 1.18.1.-1.18.3. белгiлерiмен қоса қолданылуы мүмкiн; 

      1.20. - 1.13. таңбасына жақындағаны туралы ескертедi; 

      1.21. - "(ТОП ("ТОҚТА") жазуы) - 2.5. белгiсiмен қоса қолданылатын кездегi 1.12. таңбасына жақындағаны туралы ескертедi; 

      1.22. - жолдың (маршруттың) нөмiрiн көрсетедi; 

      1.23. - маршруттық көлiк құралдарына арналған арнаулы жол жолағын көрсетедi. 

      1.1.-1.3. сызықтарын кесiп өтуге тыйым салынады.
      Көлiк құралын жол жағалауында тоқтату үшiн 1.1. және 1.2. сызықтарын кесiп өтуге болады, ал 1.1. сызығы - ерекшелiк ретiнде кедергiнi, егер бұл ерекшелiкке соқпай орындау мүмкiн болмаған жағдайда, айналып өткенде. 

      1.4. сызығы маршруттық көлiк құралдарына қолданылмайды. 

      1.5.-1.8. сызығын кез келген жағынан кесiп өтуге рұқсат етiледi. 

      1.9. сызығын реверсивтi бағдаршамдар жоқ болғанда немесе ажыратулы жағдайда, егер ол жүргiзушiнiң оң жағында орналасқан болса; реверсивтi бағдаршамдар қосулы болғанда - егер ол қозғалысқа бiр бағытқа рұқсат етiлген жолақтарды бөлiп тұратын болса - кез келген жағынан кесiп өтуге рұқсат етiледi реверсивтi бағдаршамдар ажыратулы болғанда жүргiзушi кiдiрместен 1.9. таңбалы сызықтан оңға орын ауыстыруы керек.
      Қарама-қарсы бағыттағы көлiк легiн бөлiп тұрған 1.9. сызығын реверсивтi бағдаршамдар қосулы болғанда кесiп өтуге тыйым салынады. 

      1.10. сызығының күшi I және II топтағы мүгедектер басқаратын көлiк құралдарына немесе осындай мүгедектердi таситын таксилерге және таксометрi iске қосулы таксилерге қолданылмайды. 

      1.11. сызығын үзiк сызықты жағынан, ал сондай-ақ басып озу немесе айналып өту аяқталғаннан кейiн ғана тұтас жағынан кесiп өтуге рұқсат етiледi.
      алып жүретiн тақтада орналасқан жол белгiлерi мен таңба сызықтары бiр-бiрiне қайшы келетiн болса, жүргiзушi белгiнi басшылыққа алуы тиiс. 
_______________
* Белгiлердiң нөмiрленуi ҚР СТ 1124-2003 сәйкес келедi.
  Жол белгiсiнiң атауы мен бейнеленуi 3-суретке келтiрiлген

      2. Тiгiнен таңбалау
      Жол ғимараттарындағы және жол жабдықтары элементтерiндегi қара және ақ түстi жолақ аралас түрiндегi таңба олардың көлемiн көрсетедi және көрiп бағдарлау құралы болып табылады.
      Тiгiнен таңбалау: 

      2.1 жол ғимараттары элементтерiн (көпiр таянышы, жол құбырлары, парапеттердiң бүйiр жағы және сол сияқтылар), бұл элементтер қозғалыстағы көлiк құралына қауiп төндiрген кезде, бiлдiредi; 

      2.2 тоннелдердiң, көпiр және жолқұбырлары өту құрылымының төменгi шетiн бiлдiредi; 

      2.3 бөлу жолақтары мен қауiпсiздiк аралдарында орнатылған дөңгелек тумбаны бiлдiредi; 

      2.4 бағыттаушы бағаналар, бағаншылар, қоршау таяныштары және сол сияқтыларды бiлдiредi; 

      2.5 шағын радиусты айналыстардағы, тiк құлама жарлар мен басқа да қауiптi учаскелердегi жол қоршауларының бүйiр жағын бiлдiредi; 

      2.6 басқа учаскелердегi жол қоршауларының бүйiр жағын бiлдiредi;

      2.7 қауiптi учаскелер мен биiктегi қауiпсiздiк аралдарын бiлдiредi.

3-сурет. ЖОЛ ТАҢБАЛАРЫ

      Көлденең таңбалау

      Тiгiнен таңбалау

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң  
1997 жылғы 25 қарашадағы       
N 1650 қаулысына          
2 қосымша          

Көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуi бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерi

      1. Жол қауiпсiздiгiне және қоршаған ортаны қорғауға қатысты тұрғыдағы жол қозғалысына қатысушы көлiк құралдарының техникалық жай-күйi мен жабдығы оларды техникалық пайдалану жөнiндегi тиiстi стандарттардың, ережелер мен басшылықтардың талаптарына жауап беруi тиiс.

      2. Механикалық көлік құралдары мен тіркемелер «Транзит» деген тіркеу белгісінің қолданылу мерзімі ішінде не сатып алған немесе кедендік декларацияланған сәттен бастап 10 тәуліктен кешіктірілмей жол полициясында тіркелуі тиіс.
      Тұрақты тiркеу орнынан 2 айдан астам мерзiмге шыққан механикалық көлiк құралдары арналған жерiне келуi бойынша уақытша тiркелуi тиiс.
      Ескерту. 2-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

      3. Механикалық көлік құралдарында (трамвайлар мен троллейбустардан басқа) және тіркемелерде осы үшін көзделген орындарда тиісті үлгідегі тіркеу белгілері, ал автомобильдерде бұдан басқа, маңдай әйнегінің төменгі оң бұрышында мемлекеттік немесе міндетті техникалық қараудан өткендігі туралы талон орналастырылады.
      Тiркеу белгiлерiнiң сандары мен әрiптерi жүк автомобильдерiнiң, тiркемелердiң (жеңiл автомобильдер мен мотоциклдердiң тiркемелерiнен басқа) және автобустардың (аса шағындарынан басқа) қораптарының артқы жақтауында қайталануы тиiс. Сандардың биiктiгi - кемiнде 300 мм, енi - кемiнде 120 мм, штрихтың қалыңдығы 30 мм, әрiптердiң мөлшерi - сандардың мөлшерiнiң 2/3.
      Трамвайлар мен троллейбустарға тиiстi ведомстволардың берген тiркеу нөмiрлерi жазылады.
      Ескерту. 3-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

      4. Жолаушыларды тасымалдауға пайдаланылатын борттық платформасы бар жүк автомобилi еденiнен 0,3 - 0,5 м және борттың жоғарғы жиегiнен 0,3 м кем емес биiктiкте бекiтiлген орындықтармен жабдықталуы тиiс, ал балаларды тасымалдау кезiнде, бұдан басқа, борттың биiктiгi еденнiң деңгейiнен 0,8 м кем болмауы тиiс. Артқы немесе қапталдағы борттардың бойында орналастырылған орындықтардың берiк арқалықтары болуы тиiс. 

      5. Жүргiзуге оқыту үшiн пайдаланылатын және оқу ұйымына тиесiлi механикалық көлiк құралы iлiнiстiргiш пен тежеуiштi iске келтiрудiң қосымша тепкiштерiмен жабдықталуы тиiс. 

      6. Велосипедте ақаусыз тежеуiш, руль және дыбыстық белгi болуы, алдынан жарықты қайтарушы және фонарьмен немесе ақ түстi фармен (тәулiктiң қараңғы уақытында жеткiлiксiз көрiнiм жағдайларында қозғалыс үшiн), артынан - жарықтық қайтаршымен немесе қызыл түстi фонарьмен, ал әрбiр бүйiр жағынан - сарғыш немесе қызыл түстi жарық қайтарушысымен жабдықталуы тиiс. 

      7. Жүктiк арбашада конструкциясында көзделген ақаусыз тұрақтық тежеуiш қондырғысы мен сырғанап кетуге қарсы тiреуiш болуы, алдынан екi жарық қайтарушымен немесе ақ түстi фонармен (тәулiктiң қараңғы уақытында және жеткiлiксiз көрiнiм жағдайларында қозғалыс үшiн), артынан - 2 жарықтық қайтарушымен немесе қызыл түстi фонарьмен жабдықталуы тиiс. 

      8. Көлiк құралдарында мынадай айырым белгiлерi орнатылуы тиiс:*
      "Автопоезд" - аралары 150-ден 300 мм дейiн аралықта кабинаның төбесiнде көлденең орналасқан сарғыш түстегi үш фонарь түрiнде - тiркемесi бар жүк автомобильдерi мен доңғалақты тракторларға (1,4 сыныбы және одан жоғары) арналған, сондай-ақ мүшелес автобустар мен троллейбустарға арналған. Автопоезда iшкi жарықтандыруға арналған қондырғы мен сары түстi тең жақты үшбұрыш түрiндегi (жақтары - 2500 мм) айырым белгiлерiн қолдануға жол берiледi;
      "Тиектер" - "Ш" әрпi етiп жазылған қызыл түспен жиектелген ұшы жоғары ақ түстi тең жақты үшбұрыш түрiндегi (үшбұрыштың жақтары - кемiнде 200 мм, жиектiң енi - жақтың 1/10) - тиектелген шиналары бар механикалық көлiк құралдарының артында;
      "Балаларды тасымалдау" - 1.21. жол белгiсiнiң рәмiзiн қара бояумен бедерлеп қызыл түстi жиектi сары түстi квадрат түрiнде (жақтары кемiнде 250 мм, жиектiң енi - жақтың 1/10) - балалар тобын тасымалдау кезiнде автобустардың немесе жүк автомобильдерiнiң алдынан және артынан;
      "Саңырау жүргiзушi" - диаметрi 40 мм iштен үш қара шеңбер жүргiзiлген 160 мм диаметрлi сары шеңбер түрiндегi бейнеленген тең жақты үшбұрыштың тiкбұрыштары орналасқан, оның ұшы төменге қаратылған - мылқау немесе саңырау жүргiзушiлер басқаратын механикалық құралдарының алдынан және артынан;
      "Оқу көлiк құралы" - қызыл түспен жиектелген ұшы жоғары қараған ақ түстi тең жақты үшбұрыш түрiнде, онда қара түстi "У" әрпi жазылған (жақтары - кемiнде 200 мм, жиегiнiң енi - жақтың 1/10) - жүргiзуге оқытуға пайдаланылатын механикалық көлiк құралдарының алдынан және артынан (жеңiл автомобильдiң төбесiне екiжақты белгi қоюға жол берiледi);
      "Жылдамдықты шектеу" - рұқсат етiлген жылдамдықты (белгiнiң диаметрi - кемiнде 160 мм, жиектелiмiнiң енi - диаметрдiң 1/10) көрсетiлiп 3.24 жол белгiсiнiң кiшiрейтiлген түстi белгiсi түрiнде - ауыр салмақты және iрi көлемдi заттарды таситын механикалық көлiк құралдарында қораптың төменгi жағында сол жақта, сондай-ақ көлiк құралының техникалық сипаттамасы бойынша Ережелердiң 10.3-тармағында белгiленген ең жоғары жылдамдығы төмен жағдайларда;
_______________
      * Айырым белгiлерiнiң атаулары мен бейнелерi 4-суретте келтiрiлген .

      4-сурет. Айырым және өзге де белгiлер

      "Қауiптi жүк" - 690х300 мм мөлшерiндегi ҚР СТ ГОСТ P 41.104-2001 талаптарына сай жарық қайтарғыш бетi бap тiк ұшбұрыш түрiнде оның оң бөлiгi 400х300 мм мөлшерiнде сарғыш бояумен, ал сол жағы - қара түстi жиекпен ақ түсте боялған (енi - 15 мм) және жүктiң қауiптi белгiлерiн сипаттайтын таңбалары бар (19433-88 ГОСТ бойынша) - осындай жүктердi тасымалдайтын көлiк құралдарының алдынан және артынан;
      "Iрi көлемдi жүк" - жарықтық қайтару үстiңгi бетiмен СТ РК ГОСТ Р 51253-2001 және СТ РК ГОСТ Р 41.104-2001 ГОСТ-тың талаптарына сәйкес 50 мм енiндегi кезектесiп келетiн қызыл және ақ диагоналдары бойынша жүргiзiлген 400х400 мм мөлшерiндегi қалқанша түрiнде - iрi көлемдi жүктiң алдынан, артынан және бүйiрiнен;
      "Ұзын өлшемдi көлiк құралы" - жарық қайтару үстiңгi бетi бар қызыл түстi жиектi (енi - 40 мм) сары түстi кемiнде 1200 - 200 мм мөлшерiндегi тiк ұшбұрыш түрiнде - көлiк құралының артынан, оның ұзындығы (бiр тiркеменi қоса алғанда) жүгiмен немесе жүксiз - 20 м астам, және екi және одан да көп тiркемелерi бар автопоездар. Аталған мөлшердегi белгiнi орналастыру мүмкiн болмаған кезде көлiк құралының осiне симметриялы, кемiнде 600х200 мм мөлшерiндегi екi бiрдей белгiнi орнатуға жол берiледi;
      "Мүгедек" - жақтауы 150 мм және қара түстi 7.17. жол белгiсiнiң рәмiзi бейнеленген сары түстi төртбұрыш түрiнде - I және II топтағы мүгедектер басқаратын немесе осындай мүгедектердi тасымалдайтын механикалық көлiк құралдарының алдынан және артынан;
      Жүргiзушiнiң қалауы бойынша "Дәрiгер" айырым белгiсi орнатылуы мүмкiн - ақ шеңбермен (диаметрi - 125 мм) көк түстi төртбұрыш түрiнде (жақтаулары - 140 мм), оған қызыл крест түсiрiлген (биiктiгi - 90 мм, штрихтiң енi - 25 мм) - дәрiгер-жүргiзу басқаратын автомобильдiң алдынан және артынан;
      Ескерту. 8-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2002.12.19. N 1329, 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.  

      9. Авариялық тоқтату белгiсi 24333-97 ГОСТ-нiң талаптарына сәйкес келуi тиiс. Ережелердiң 7-бөлiмнiң талаптарына сәйкес қолданылатын фонардан сәулеленетiн жыпылықтаушы қызыл түс күндiз ашық ауа райында және жеткiлiксiз көрiнiм жағдайларында жақсы айырымдалуы тиiс. <*>
      Ескерту. 9-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2002.12.19. N 1329 қаулысымен.  

      10. Қазақстан Республикасы Көлiк құралдарын "KZ" ерекшелеу белгiсi 78ЗК01-95 РД басшылық нормативтiк құжатына сәйкес келуi тиiс. Белгi жеңiл автомобильдердiң, шағын автобустар мен автобустардың артқы әйнегiнiң жоғарғы оң жағына желiмденедi немесе орнатылады, ал қалған көлiк үшiн - артқы панелiнiң оң жақ бөлiгiнде - ортасында желiмденедi немесе орнатылады. 

      11. Механикалық көлiк құралдарын сүйреу кезiндегi икемдi байланыстыру буындарды таңбалау үшiн ескерту қондырғылары жарық қайтару үстiңгi бетi бар 50 мм ендi жолақтармен кезектесiп келетiн қызыл және диагоналдар бойынша екiжақтан жүргiзiлген 200х200 мм мөлшерiндегi жалаушалар немесе қалқаншалар түрiнде орындалуы тиiс.
      Икемдi байланыстырушы буынға кемiнде екi ескерту қондырғысы орнатылуы тиiс. 

      12. Қатты үйрету қондырғысының конструкциясы 25907-89 ГОСТ-тың талаптарына сәйкес болуы тиiс. 

      13. Мыналарға тыйым салынады:
      егер олардың техникалық жай-күйi мен жабдығы көлiк құралдарын пайдалануға тыйым салынатын Ақаулықтармен жағдайлары тiзбесiнiң талаптарына жауап бермесе автомобильдерге, автобустарға, автопоездарға, тiркемелерге, мотоциклдерге, мопедтерге, тракторлар мен өзi жүретiн машиналарға (қосымшаға сәйкес);
      олардың құрамында жүруге арналмаған тiркемелi автомобильдерге;
      Техникалық пайдалану ережелерi бойынша бiр ақаулығы болған кезiнде де троллейбустар мен трамвайларға;
      мемлекеттік немесе міндетті техникалық қараудан өтпеген, сондай-ақ тиісті рұқсатсыз қайта жабдықталған көлік құралдарына;
      иелерi заңнамада белгiленген жағдайларда көлiк құралдары иелерiнiң жауапкершiлігін мiндеттi сақтандыру шартын және/немесе жолаушылардың алдында тасымалдаушының жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру шартын жасамаған көлiк құралдарына;
      Жол полициясының рұқсатынсыз жарқылдақ жарық беретiн және арнайы дыбыстық белгiлермен, жол полициясымен келiспей қораптың бүйiрiнiң жоғарғы жағына көлбеу ақ жолақпен, белгiленген орындарында тiркеу нөмiрлерiн бекiтусiз түйiндермен агрегаттардың немесе тiркеу белгiлерiнiң жасырын, қолдан жасалған, өзгертiлген нөмiрлерiмен жабдықталған көлiк құралдарына;
      алдында және артында "Қауiптi жүк" белгiсi жоқ, қауiптi жүктердi тасымалдайтын көлiк құралдарына.
      Ескерту. 13-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2002.12.19. N 1329, 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

       14. Көлiк құралдарының техникалық жай-күйi мен пайдалануына жауапты лауазымды және өзге де адамдарға:
      оларды пайдалануға тыйым салынатын ақаулықтары бар көлік құралдарын жолға шығаруға немесе тиісті рұқсатсыз жабдықталған немесе белгіленген тәртіппен тіркелмеген немесе мемлекеттік немесе міндетті техникалық қараудан өтпеген, сондай-ақ иелері заңнамада белгіленген жағдайларда көлік құралдары иелерінің жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын және/немесе жолаушылардың алдында тасымалдаушының жауапкершілігін міндетті сақтандыру шартын жасамаған көлік құралдарын жолға шығаруға;
      масаңдық (алкогольдiк, есiрткiлiк немесе өзге) күйiнде, құлақ асу мен назар аударуды нашарлататын, дәрi препараттарының әсерiндегi, қауiпсiздiгiне қатер төндiреiн аурулы немесе шаршаған күйдегi қозғалыстың жүргiзушiлердi, немесе осы санаттың көлiк құралын басқару құқығы жоқ адамдарды көлiк құралын басқаруға жiберуiне;
      асфальттi - және цементтi - бетонды жабын жолдар бойынша шынжыр табанды тракторлар мен өзi жүретiн машиналарды қозғалысқа жiберуiне тыйым салынады.
      Ескерту. 14-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулыларымен.

      15. Жолдардың, темiр жол өтпелерiнiң және басқа да жол құрылғыларының жай-күйiне жауапты лауазымды және өзге де адамдар:
      стандарттардың, нормалардың және ережелердің талаптарына сәйкес жолдарды, темiр жол өтпелерi мен басқа да жол құрылыстарын қозғалыс үшiн қауiпсiз жай-күйде ұстауға;
      қозғалысқа кедергi келтiретiн кедергiлердi уақтылы жоюға, оларды пайдалану жол қозғалысының қауiпсiздiгiне қатер төндiретiн кездерде жолдардың жекелеген учаскелерiнде қозғалысқа тыйым салу немесе шектеу, шараларын қолдануға мiндеттi. 
      Ескерту. 15-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      16. Жолдардағы жұмыстардың жүргiзiлуiне жауапты лауазымды және өзге адамдар жұмыстарды жүргiзу орындарында қозғалыстың қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге мiндеттi. Осы орындар, сондай-ақ жолдың шегiнен алып тастауға болмайтын жұмыс iстемейтiн жол машиналары, жұмыстар аяқталған соң қалған құрылыс материалдары, конструкциялар мен соған ұқсастар тиiстi белгiленген нормалармен бағыттаушы және қоршаушы қондырғылармен, жол белгiлерiмен, ал тәулiктiң қараңғы уақытында және жеткiлiксiз көрiнiм жағдайларында қосымша қызыл немесе сары белгiлiк оттармен таңбалануы тиiс.
      Жұмыстар аяқталған соң жолда көлiк құралдары мен жаяу жүргiншiлердiң қауiпсiз қозғалысының жағдайлары қамтамасыз етiлуi тиiс. 

      17. Тиiстi лауазымды және өзге адамдар қолданып жүрген заңдарда көзделген жағдайларда белгiленген тәртiппен жол полициясымен және басқа да уәкiлеттi мемлекеттiк органдармен:
      қалаларда және автомобиль жолдарында жол қозғалысын ұйымдастырудың жобаларын, жолдарды қозғалысты ұйымдастырудың техникалық құралдарымен жабдықтауды;
      құрылыстардың, жолдарды қайта жаңарту, жол құрылыстарының жобаларын;
      жолдың тiкелей жақын маңында көрiнiмдi нашарлататын және жаяу жүргiншiлердiң қозғалысын қиындататын киоскiлердi, транспаранттарды, плакаттарды, жарнамалық қалқандарды және осыған ұқсастарды орнатуды;
      қозғалыс маршруттарын және маршруттық көлiк құралдарының аялдамалық пункттерiн орналастыруды;
      жолдарда бұқаралық, спорт және өзге шараларды жүргiзудi;
      көлiк құралдарын қайта жабдықтауды, оларға көлiк құралдарының қораптарының бүйiрiнiң жоғарғы жағына көлбеу ақ жолақтар жүргiзудi, оларға арнайы түстiк және дыбыстық белгiлердi орнатуды;
      ауыр салмақты, қауiптi және iрi көлемдi жүктердi тасымалдауды;
      жалпы ұзындығы 20 м астам көлiк құралдарының (бiр-тiркеменi қоса алғанда) немесе екi және одан да көп тiркемелерi бар автопоездардың қозғалысын;
      жол қозғалысының қауiпсiздiгi бойынша мамандарды, жүру бойынша нұсқаушылар мен жүргiзушiлердi даярлау бағдарламасын;
      оқулық жүру тыйым салынатын жолдардың тiзбесiн;
      жолда көлiк құралдарының немесе жаяу жүргiншiлердiң қозғалысына кедергi келтiретiн кез келген жұмысты жүргiзудi келiседi.
      Ескертпе. Осы құжаттың мәтiнiнде Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерiнде бекiтiлген арнайы терминдеме пайдаланылды.
      Ескерту. 17-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

ҚОСЫМША

      Ескерту. Қосымшаға өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2007.05.25. N 420 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Көлiк құралдарын пайдалануға тыйым салынатын ақаулар мен жағдайлардың
ТIЗБЕСI

      Бұл Тiзбе автомобильдердiң, автобустардың, автопоездардың, тiркемелердiң, мотоциклдердiң, мопедтердiң, тракторлардың, өздiгiнен жүретiн машиналардың ақауларын және оларды пайдалануға тыйым салынатын жағдайларды бекiтедi. Келтiрiлген параметрлердi тексеру әдiстерi "Автокөлiктiк құралдары. "Қозғалыс қауіпсіздігі шарттары бойынша техникалық жай-күйіне қойылатын талаптар. Тексеру әдістері" ҚР СТ ГОСТ Р 51709-2004-пен реттелген.
      Ескерту. Кіріспеге өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2007.05.25. N 420 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

1. Тежеу жүйелерi

      1.1. Жол сынаулары кезiнде жұмысшы тежеу жүйесiмен тежеу тиiмдiлiгiнiң кестеде келтiрiлген нормалары сақталмайды:

                                                            Кесте

Көлiк құралдары

Көлiк құралының (автопоезд құрамындағы тартқыштың) санаты

Тежеу жолы, м, көп емес

Белгіленген бәсеңдету м/с 2 , кем емес

Жолаушылар және жүкжолаушы автомобильдерi

M 1 *

14,7

5,8

M 2 , M 3

18,3

5,0

Тiркемесi бар жеңiл автомобильдер

M 1

14,7

5,8

Жүк автомобильдерi

N 1 , N 2 , N 3

18,3

5,0

Тiркемесi бар жүк автомобильдерi (жартылай тiркемесi бар)

N 1 , N 2 , N 3

19,5

5,0

      Ескертпе. 

      1. Сынақ тегiс, құрғақ, таза цемент немесе асфальт-бетон төселген жолдың көлденең учаскесiнде, тежеу басталғанда автомобильдер, автобустар және автопоездар үшiн - 40 км/сағ. және мотоциклдер мен мопедтер үшiн - 30 км/сағ. жылдамдықпен өткiзiледi. Көлiк құралдарын жұмысшы тежеу жүйесiн басқару органына бiр рет әсер ету жолымен сынайды. Сынақтар кезiнде көлiк құралының массасы рұқсат етiлген ең жоғары массадан аспауы тиiс. 

      2. Көлiк құралдары жұмысшы тежеу жүйесiнiң тиiмдiлiгi ҚР СТ ГОСТ Р 51709-2004-ке сәйкес басқа көрсеткiштер бойынша да бағалануы мүмкін. 

      3. "*" Осы жерде және бұдан әрi көлiк құралдарының санаты ҚР СТ ГОСТ Р 51709-2004-ке А-қосымшада көрсетiледi.
      Ескерту. 1-1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      2. Сынақ тегiс, құрғақ, таза цемент немесе асфальт-бетон төселген жолдың көлденең учаскесiнде, жылдамдық бастапқыда автомобильдер, автобустар және автопоездар үшiн - 40 км/сағ және мотоцикл және мопедтер үшiн - 30 км/сағ тежеумен өткiзiледi. Көлiк құралдары жарақталған күйiнде жүргiзушiмен жұмысшы тежеу жүйесiнiң басқару органына бiр рет әсер ету жолымен сыналады. 

      3. Көлiк құралы жұмысшы тежеу жүйесiнiң нәтижелiлiгi 25478-91 ГОСТ-қа сәйкес басқа көрсеткiштер бойынша да бағалануы мүмкiн.

      1.2. Гидравликалық тежеу жетегiнiң нығыздылығы бұзылған

      1.3. Пневматикалық және пневмогидравликалық тежеу жетектерi нығыздығының бұзылуы оларды толық iске қосқаннан кейiн 15 минуттан соң двигатель тоқтап тұрғанда ауа қысымының 0,05 МПа (0,5 кгс/см2) астам төмендеуiне соқтырады. 

      1.4. Пневматикалық және пневмогидравликалық тежеу жетегiнiң манометрi жұмыс iстемейдi. 

      1.5. Тоқтағандағы тежеу жүйесi қозғалыссыз күйiн қамтамасыз ете алмайды:
      толық жүктемедегi - қоса алғанда 16% дейiнгi еңiстегi көлiк құралы;
      жеңiл автомобильдер мен автопоездар жарақталған күйiндегi - қоса алғанда 23% дейiнгi еңiстегi;
      жүк автомобильдер мен автопоездар жарақталған күйiндегi - қоса алғанда 31% дейiнгi еңiстегi.

2. Рульдiк басқару

      2.1. Рульдiк басқарудағы жиынтық люфт мына мәндерден асады:
_________________________________________________________________
       Көлiк құралының түрi                       Жиынтық люфт
                                                (градус), көп емес
_________________________________________________________________
     Жеңiл автомобильдер мен
     олардың негiзiнде жасалған
     жүк автомобильдерi мен
     автобустар ...                             10
     автобустар ...                             20
     жүк автомобильдерi ...                     25
      Ескерту. 2-1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      2.2. Детальдар мен тораптардың конструкцияда көзделмеген орын ауыстыруы; резьбалық қосылыстар тартылмаған немесе белгiленген әдiспен бекiтiлмеген. 

      2.3. Конструкцияда көзделген рульдiк басқарудың күшейткiшi немесе рульдiк демпферi (мотоцикл үшiн) жоқ немесе ақауы бар.

3. Сыртқы жарықтандыру приборлары

      3.1. Сыртқы жарықтандыру приборларының саны, түрi, түсi, орналасуы мен жұмыс режимi көлiк құралдары конструкциясының талаптарына сәйкес келмейдi.
      Ескертпе. Өндiрiстен алынып тасталған көлiк құралдарына басқа маркiлi және модельдегi көлiк құралдарының сыртқы жарықтандыру приборларын орнатуға жол берiледi. 

      3.2. Фардың реттеушiсi ҚР СТ ГОСТ Р 51709-2004 талаптарына сәйкес емес.
      Ескерту. 3-2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      3.3. Сыртқы жарықтандыру приборлары мен жарық қайтарғыштары белгiленген режиммен жұмыс iстемейдi немесе ластанған. 

      3.4. Жарықтандыру приборларындағы таратқыштары жоқ не осы жарықтандыру приборы үлгiсiне сай келмейтiн таратқыш пен шам пайдаланылады. 

      3.5. Жарқылдауық маяк стандарт талаптарына сай қондырылмаған. 

      3.6. Көлiк құралының алдынан - қызыл түстi оттар бар жарықтандыру приборы немесе қызыл түстi жарық қайтарғыштар, ал артта - ақ түстi, артқы жүру және тiркелiм белгiсiн жарықтандыру, тiркелудiң, айырым және тану белгiлерiнiң жарық қайтару фонарынан басқа.

4. Желқағар әйнектiң әйнек тазалағышы мен әйнек жуғышы

      4.1. Әйнек тазалағыштар белгiленген режимде жұмыс iстемейдi. 

      4.2. Әйнек тазалағыштар көлiк құралының конструкциясында көзделгендегiдей жұмыс iстемейдi.

5. Дөңгелектер мен шиналар

      5.1. Жеңiл автомобильдердiң шиналары 1,6 мм, жүк автомобильдерiнiкi - 1мм, автобустардыкi - 2 мм, мотоциклдер мен мопедтердiкi - 0,8 мм протектор суретiнiң қалдық биiктiгi болады.
      Ескертпе. Тiркемелерге шина протекторының суретiнiң қалдық биiктiгiнiң нормасы сүйретпе-көлiк құралдары шинасына арналған нормалармен бiрдей. 

      5.2. Шиналардың әр жерiнде кордты жалаңаштап тұратындай ақауы бар (соғылған, тiлiнген, кесiлген, жыртылған), сондай-ақ каркастың бүктелуi, протектор мен боковинаның ажырауы. 

      5.3. Бекiту болты (гайкасы) жоқ немесе дөңгелектiң дискасы мен құрсауы жарылған. 

      5.4. Шиналар өлшемi немесе рұқсат етiлетiн жүктеме бойынша көлiк құралының моделiне сәйкес келмейдi. 

      5.5. Көлiк құралдарының бiр осiне әр түрлi мөлшердегi, конструкциядағы (радиальды, диагональды, камералы, камерасыз), үлгiдегi, протекторының түрлi суретi бар, тиектелген және тиектелмеген, аязға төзiмдi және аязға төзiмсiз, жаңа және қалпына келтiрген шиналар орнатылған.
      Ескерту. 5-5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      5.6. Қалааралық автобустың (II** сынып) және алыс сапарға шығатын автобустың (III сынып) алдыңғы осiне қалпына келтiрiлген протекторлы шиналар, ал басқа остерiне екiншi сыныпты жөндеу бойынша қалпына келтiрiлген шиналар орнатылған.
      Ескертпе: "**" Осы жерде және бұдан әрi автобустардың сыныптары ҚР СТ ГОСТ Р 51709-2004-ке А-қосымшада көрсетiлген.
      Ескерту. 5-6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      5.7. Автомобильдiң және қалалық автобустың (І сынып) алдыңғы осiне екiншi сыныпты жөндеу бойынша қалпына келтiрiлген шиналар орнатылған.
      Ескерту. 5-7-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

6. Двигатель

      6.1. Шығарылған газдардың құрамындағы зиянды заттар және олардың түтiндiлiгі техникалық регламенттер мен стандарттарда белгiленген нормалардан асып түседi.
      Ескерту. 6-1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулыларымен.

      6.2. Қоректену жүйесiнiң герметикалығы бұзылған. 

      6.3. Пайдаланылған газды шығару жүйесiнiң ақаулы болуы. 

      6.4. Картердi желдету жүйесiнiң герметикалығы бұзылған.
      Ескерту. 6-4-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

7. Құрылымының басқа да элементтерi

      7.1. Көлiк құралының құрылымында көзделген артқы көрiнiс айнасы жоқ немесе олардың жиынтығы ҚР СТ ГОСТ Р 51709-2004-те белгіленген талаптарға сәйкес келмейді.
      Ескерту. 7-1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      7.1-1. Көлік құралының конструкциясында көзделген әйнегі және күнге қарсы күнқағарлары жоқ.
      Ескерту. 7-1.1-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      7.2. Дыбыс сигналы жұмыс iстемейдi немесе негiзгi жиiлiкпен өзгерiп отыратын дыбыс сигналы орнатылған.
      Ескерту. 7-2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      7.3. Жүргiзушi отырған жерден көрудi шектейтiн, жол қозғалысына қатысушылардың жарақат алу қаупiн тудыратын қосымша заттар орнатылған.
      Механикалық көлік құралы кабинасының (салонының) желқағар және (немесе) алдыңғы бүйіріндегі әйнектеріне жабынды жағылған не болмаса түрлі-түсті пленкалар жапсырылған.
      Ескертпе. Желқағар әйнегiнiң жоғары бөлiгiне - енi 140 мм-ден аспайтын, ал М 3 , N 2 , N 3 санаттарындағы автокөлiк құралдарына енi желқағар әйнегiнiң жоғары шегi мен оның әйнек тазалағышпен тазалау аймағының жоғары шекарасы арасындағы ең аз аралықтан аспайтын түрлі-түсті мөлдiр пленка жолағын пайдалануға рұқсат етiледi. Автобустардың терезелерiне пердешелер, сондай-ақ жеңiл автомобильдердiң артқы әйнектерiне жалюздер және пердешелер қолдануға рұқсат етiледi.
      Ескерту. 7-3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулыларымен.

      7.4. Автокөлiк құралының желқағар әйнегiнiң жүргiзушi жағындағы әйнек тазалағышпен тазалайтын бөлiгiнде сызаттың болуы. 

      7.5. Конструкцияда белгiленген тәртiппен көзделген қорап немесе кабина есiктерiнiң құлыптары, жүк платформасы борттарының тиектерi, цистерналар аузының тиектерi мен отын бактарының тығындары, жүргiзушi және жолаушылар отырғыштарын реттейтiн және бекiтетiн тетiк, есiктердiң авариялық ажыратқышы мен автобустағы тоқтатуды талап ету сигналы, автобустың авариялық жағдайда шығатын есiктерi мен оларды iске қосу құрылғылары, автобустың салонын iштен жарықтандыру аспаптары, есiктердi басқару жетегi және олардың жұмыс iстеу сигнализациясы, спидометр, тахограф, көлiктi айдап әкетуге қарсы құрылғылар, әйнектi жылыту және үрлеу құрылғылары жұмыс iстемейдi.
      Ескерту. 7-5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.  

      7.6. Конструкцияда көзделген артқы қорғаныс құрылғысының, ластан қорғаушы шалғыштар мен шашыратқыштардың болмауы. 

      7.7. Тартқыштың және тiркеме буынның тарту-қосу және тiреу-қосу құрылғыларының ақаулы болуы, сондай-ақ олардың конструкциясында көзделген сақтандыру тростарының (шынжырларының) ақаулы болуы. Мотоцикл рамасының бүйiрдегi тiркеме рамасымен қосылған жерiнде люфттердiң болуы. 

      7.8. Мыналардың:
      автобуста, жеңiл және жүк автомобильдерiнде, доңғалақты тракторларда медициналық дәрi-дәрмек қобдишасының, өрт сөндiргiштiң, авариялық тоқтап тұру белгiсiнiң (жанып-сөнiп тұратын қызыл фонарь);
      рұқсат етiлген ең үлкен салмағы 3,5 т-дан асатын жүк автомобильдерiнде және автобустарда кейiн кетуге қарсы тiреуiштердiң (кемiнде екi);
      бүйiрiнде тiркемесi бар мотоциклде медициналық дәрi-дәрмек қобдишасының, авариялық тоқтату белгiсiнiң (жанып-сөнiп тұратын қызыл фонарь) болмауы;
      22895-77 ГOCT бойынша М 2 , М 3 , N 2 , N 3 , О 2 , О 3 , О 4 санаттарындағы көлiк құралдарын СТ РК ГОСТ P 51253-2001 және СТ РК ГОСТ Р 41.104-2001 талаптарына жауап беретiн жарық қайтарғыш материалдармен таңбалаудың.
      Ескертпе. Медициналық дәрi-дәрмек қобдишасының дәрiлiк заттарының және медициналық мақсаттағы бұйымдарының ең аз құрамын Денсаулық сақтау министрлiгi белгiлейдi.
      Ескерту. 7.8.-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Үкіметінің 2002.12.19. N 1329, 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.  

      7.9. Көлігі арнайы түстік-графикалық схемалар бойынша арнайы түстік және дыбыстық белгілермен жабдықталуға және боялуға жататын жедел және арнайы қызметтердің тізбесіне кірмейтін көлік құралдарында жедел және арнайы қызметтердің көлік құралдарында қолданылатын, орналасу орнына қарамастан, жарыққа шағылысатын қызыл және көк түсті жарық сигналдары немесе реңктері кезектесіп тұратын дыбыстық сигналдар немесе арнайы түстік-графикалық схемалар пайдаланылады.*
      Ескерту. 7.9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2009.01.26. N 47 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Қаулысымен.

      7.10. Көлiк құралының конструкциясында бекiтiлуi көзделген қауiпсiздiк белбеулерiнiң болмауы. 

      7.11. Қауiпсiздiк белбеулерi жұмыс iстемейдi немесе олардың таспасында көзге көрiнетiн жыртықтардың болуы. 

      7.12. Көлiк құралының тiркеу белгiсi стандарт талаптарына сәйкес келмейдi. 

      7.13. Мотоциклде конструкцияда көзделген қауiпсiздiк доғасының болмауы. 

      7.14. Мотоцикл мен мопедтерге конструкцияда көзделген табан тiрегiштердiң, олардың орындықтарында жолаушыларға арналған тұтқалардың болмауы. 

      7.15. Тежегiш жүйелерiнiң, руль басқаруының және басқа да тораптар мен агрегаттардың конструкцияда көзделген, оларға қойылатын талаптар осы Тiзбемен регламенттелетiн қосымша элементтерiнiң болмауы немесе олардың көлiк құралын жасаушы кәсiпорынмен немесе уәкiлеттiгi бар басқа ұйыммен келiспей орнатылуы. 

      7.16. Жол полициясының рұқсатынсыз көлiк құралдарын қайта жабдықтау жүргiзiлген.
      Ескертпе: көлiк құралдарын қайта жабдықтау (конструкциясын өзгерту) - көлiк құралының конструкциясында көзделген жол қозғалысының қауiпсiздiгiне әсер ететiн құрамдас бөлiктер мен жабдықтау заттарын алып тастау немесе көзделмегендерiн орнату.
      Ескерту. 7-16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      7.17. Мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілерінде мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгілерінің әріптік және сандық белгілерін жасыруға мүмкіндік беретін перделер орнатылған.
      Ескерту. Қосымша 7.17-тармақпен толықтырылды - ҚР Үкіметінің 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 
1997 жылғы 25 қарашадағы    
N 1650 қаулысына       
3-қосымша       

Арнайы түстiк-графикалық схемалар бойынша арнайы түстiк және дыбыстық белгiлермен жабдықталуға және боялуға жататын жедел және арнайы қызметтердiң, көлiктiң
ТIЗБЕСI

      Ескерту. Тізбеге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005.10.12. N 1021 (қаулы алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.12.07 N 1479 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 10.07.2013 N 709 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

      1. Қазақстан Республикасы Президентiнiң күзет қызметi
      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң жедел қызметi
      3. Қазақстан Республикасы Iшкi iстер министрлiгiнiң жедел қызметi
      4. Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрлiгiнiң жедел қызметi
      5. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери автомобиль полициясы
      6. Авариялық қызмет
      7. Медициналық жедел жәрдем қызметi
      8. Жеке күзет ұйымдарының ұтқыр жедел ден қою топтары
      9. Қазақстан Республикасының Республикалық ұланы
      Ескертпе:
      1. Түстiк-графикалық бояу, айырым белгiлерi, жазулар, арнаулы жарық және дыбыс сигналдарын орнату Қазақстан Республикасының стандартымен регламенттеледi.
      2. Президент Күзет қызметiнің, Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң, Iшкi iстер министрлiгiнiң және Республикалық ұланның жедел қызметтерi көлік құралдарының арнаулы түстiк-графикалық бояулары, айырым белгiлерi мен жазулары болмауы да мүмкiн.