Об утверждении Правил применения мер антимонопольного реагирования на нарушения антимонопольного законодательства

Приказ Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий и защите конкуренции от 28 октября 2002 года N 216-ОД. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 2 декабря 2002 года N 2064. Утратило силу приказом Председателя Комитета по защите конкуренции Министерства индустрии и торговли РК от 21 ноября 2006 года N 270-ОД

Сноска. Приказ Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий и защите конкуренции от 28 октября 2002 года N 216-ОД утратило силу приказом Председателя Комитета по защите конкуренции Министерства индустрии и торговли РК от 21 ноября 2006 года N 270-ОД .

Руководствуясь Законами Республики Казахстан от 9 июня 1998 года " О недобросовестной конкуренции", от 9 июля 1998 года " О естественных монополиях" и от 19 января 2001 года " О конкуренции и ограничении монополистической деятельности", приказываю:

1. Утвердить прилагаемые Правила применения мер антимонопольного реагирования на нарушения антимонопольного законодательства (далее - Правила).

2. Департаменту законодательства и регулирования жилищно-коммунальных отношений (Рахимжанов А.Т.) обеспечить в установленном законодательством порядке представление Правил на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.

3. Департаменту административной работы (Токарева М.А.):
обеспечить в установленном порядке опубликование Правил в официальных средствах массовой информации;
довести Правила до сведения структурных подразделений и территориальных органов Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий и защите конкуренции.

4. Признать утратившим силу приказ Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий и защите конкуренции от 9 апреля 1999 года N 15-ОД "Об утверждении Правил применения мер антимонопольного реагирования за нарушения антимонопольного законодательства" (номер в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов 793).

5. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Заместителя Председателя Агентства Амрина А.К.

6. Настоящий приказ вводится в действие со дня его опубликования.

Председатель

Утверждены
приказом Председателя
Агентства Республики Казахстан
по регулированию естественных
монополий и защите конкуренции
от 28 октября 2002 года N 216-ОД

Правила применения мер
антимонопольного реагирования на нарушения
антимонопольного законодательства

1. Общие положения

1. Настоящие Правила применения мер антимонопольного реагирования на нарушения антимонопольного законодательства (далее - Правила) разработаны в соответствии c Законами Республики Казахстан от 9 июня 1998 года " О недобросовестной конкуренции", от 9 июля 1998 года " О естественных монополиях", от 19 января 2001 года " О конкуренции и ограничении монополистической деятельности" и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан, направленными на предупреждение, ограничение и пресечение монополистической деятельности и недобросовестной конкуренции.
2. Правила определяют порядок применения мер антимонопольного реагирования Агентством Республики Казахстан по регулированию естественных монополий и защите конкуренции и его территориальными органами (далее - антимонопольный орган) на нарушения антимонопольного законодательства субъектами рынка и государственными органами.
3. Понятия и термины, применяемые в настоящих Правилах, используются в значениях, определяемых в нормативных правовых актах, указанных в пункте 1 настоящих Правил.
4. Под мерами антимонопольного реагирования понимаются осуществляемые антимонопольным органом, в пределах своей компетенции, действия по предупреждению, выявлению, пресечению нарушений антимонопольного законодательства и устранению их последствий, а также привлечению к ответственности виновных лиц.
5. Нарушениями антимонопольного законодательства признаются деяния (действия, бездействия) субъектов рынка и государственных органов, противоречащие антимонопольному законодательству.

2. Виды нарушений антимонопольного законодательства

6. Нарушениями антимонопольного законодательства, совершаемыми государственными органами, являются:
1) акты и (или) действия государственных органов, которые имеют или могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, в том числе:
введение ограничений и/или необоснованное воспрепятствование созданию новых субъектов рынка в какой-либо сфере деятельности, а также установление запретов на осуществление отдельных видов деятельности или производство определенных видов товаров, работ и услуг, за исключением случаев, установленных законодательными актами Республики Казахстан;
необоснованное воспрепятствование осуществлению деятельности субъектов рынка в какой-либо сфере;
установление запрета на продажу (покупку, обмен, приобретение) товаров (работ, услуг) из одной области республики в другую, или иным образом ограничение права субъектов рынка на продажу (покупку, обмен, приобретение) товаров (работ, услуг), если иное не установлено законодательными актами Республики Казахстан;
дача субъектам рынка указания о первоочередной поставке товаров (выполнении работ, оказании услуг) определенному кругу покупателей (заказчиков) или о приоритетном заключении договоров, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан;
создание объединений субъектов рынка, если это ведет к возникновению их доминирующего (монопольного) положения на товарном рынке;
осуществление раздела товарного рынка по территориальному принципу, по объему продаж или закупок, по ассортименту товаров (работ, услуг) либо по кругу продавцов или покупателей;
делегирование (в том числе временно) субъектам рынка полномочий, осуществление которых имеет либо может иметь своим результатом нарушения, предусмотренные абзацами 2-6 настоящего подпункта;
необоснованное предоставление отдельному субъекту рынка или нескольким субъектам рынка льгот и/или исключительных прав, ставящих их в преимущественное положение по отношению к другим субъектам рынка;
2) государственная регистрация субъектов рынка органами юстиции, доля которых на соответствующем товарном рынке при создании будет превышать тридцать пять процентов, государственная регистрация (перерегистрация) при реорганизации субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на определенном товарном рынке, а также внесение записи об исключении из единого государственного регистра юридических лиц при реорганизации или ликвидации субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на определенном товарном рынке, за исключением случаев, когда ликвидация осуществляется по вступившему в законную силу решению суда, без предварительного согласия антимонопольного органа;
3) полностью или частично достигнутые в любой форме соглашения (согласованные действия) государственного органа с другими государственными органами либо с субъектом рынка, которые имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, в том числе соглашения (согласованные действия), направленные на:
повышение, снижение или поддержание цен (тарифов);
раздел товарного рынка по территориальному принципу, по объему продаж или закупок, по ассортименту реализуемых товаров (работ, услуг) либо по кругу продавцов или покупателей (заказчиков);
предоставление исключительных прав отдельному субъекту рынка;
ограничение доступа на товарный рынок (выхода с рынка) или устранение с него субъектов рынка;
4) акты и (или) действия, которые ограничивают хозяйственную самостоятельность, создают дискриминирующие или, напротив, благоприятствующие условия деятельности отдельным субъектам рынка либо иным образом устраняют или ограничивают конкуренцию.
Нарушениями антимонопольного законодательства, совершаемыми субъектами рынка в конкурентной сфере являются:
1) действия субъектов рынка, занимающих доминирующее (монопольное) положение на товарном рынке, которые имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, злоупотребление своим доминирующим (монопольным) положением, включая такие действия, как:
установление монопольно высоких (низких) цен;
навязывание контрагенту условий, не относящихся к предмету договора, включение в договор дискриминирующих условий, которые ставят контрагента в неравное положение по сравнению с другими субъектами рынка, согласие заключить договор лишь при внесении в него этих условий;
изъятие из обращения товаров (работ, услуг), с целью создания или поддержания дефицита на товарном рынке, либо повышения (снижения) цены;
создание препятствий входа на товарный рынок другим субъектам рынка;
нарушение установленного нормативными правовыми актами порядка ценообразования;
необоснованное сокращение объемов производства или прекращение производства товаров (работ, услуг), на которые имеются спрос или заказы потребителей, при наличии возможности их производства или поставки;
2) полностью или частично достигнутые в любой форме соглашения (согласованные действия) конкурирующих субъектов рынка (потенциальных конкурентов), имеющих (могущих иметь) в совокупности долю на рынке определенного товара более 35 %, если такие соглашения (согласованные действия) имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции, в том числе соглашения (согласованные действия), направленные на:
ограничение производства, изъятие из обращения товаров с целью создания или поддержания искусственного дефицита на товарном рынке либо повышения цен, в том числе путем сговора;
необоснованное сокращение объемов производства или прекращение производства товаров (работ, услуг), на которые имеются спрос или заказы потребителей, при наличии возможности их производства или поставки;
раздел товарного рынка по территориальному принципу, по объему продаж или закупок, по ассортименту реализуемых товаров (работ, услуг) либо по кругу продавцов или их покупателей (заказчиков);
отказ от заключения договоров с определенными продавцами или покупателями;
установление (поддержание) единых цен (тарифов), скидок, надбавок (доплат), наценок на товарном рынке, в том числе путем сговора;
повышение, снижение или поддержание цен на аукционах и торгах;
3) полностью или частично достигнутые в любой форме соглашения (согласованные действия) не конкурирующих субъектов рынка, один из которых занимает доминирующее (монопольное) положение, а другой является его поставщиком или покупателем (заказчиком), если такие соглашения (согласованные действия) имеют либо могут иметь своим результатом ограничение конкуренции и (или) ущемление интересов физических и юридических лиц;
4) незаконное использование фирменного наименования, товарного знака, знака обслуживания и (или) иного коммерческого обозначения предпринимателя, которое вводит или может ввести в заблуждение потребителей относительно производителя или продавца товара (работ, услуг);
5) копирование конкурента путем прямого воспроизводства внешнего оформления товара конкурента, его фирменного наименования, маркировки товара, товарного знака, другого коммерческого обозначения, а также рекламных материалов, фирменной упаковки, формы и иного внешнего оформления товара, которые могут ввести потребителя в заблуждение, относительно производителя или продавца товаров (работ, услуг);
6) распространение заведомо ложных сведений и утверждений относительно товаров (работ, услуг) конкурента, в том числе о происхождении, изготовителе, продавце, а также качестве, потребительских свойствах, способе и месте изготовления товаров, работ и услуг и иных заведомо ложных сведений, дискредитирующих товары (работы, услуги), доброе имя и репутацию конкурента;
7) распространение рекламы и иной информации, содержащей некорректное сравнение с товарами (работами, услугами) или деятельностью другого конкурента;
8) умышленное искажение или сокрытие в рекламной информации сведений об истинных свойствах, качестве и ценах товаров (работ, услуг);
9) горизонтальные слияния субъектов рынка, приводящие к существенному ограничению или устранению конкуренции;
10) получение, использование или разглашение научно-технической и иной информации, составляющей коммерческую и (или) служебную тайны, без согласия ее владельца;
11) достижение преимущества в конкуренции, путем использования демпинговых цен;
12) иные действия, приводящие к устранению или ограничению конкуренции, предоставлению и (или) получению необоснованных преимуществ;
13) навязывание продавцом, не имеющим конкурентов, покупателю дополнительных условий продажи, которые по своему характеру или коммерческому назначению не относятся к предмету договора.
8. Нарушениями антимонопольного законодательства, совершаемыми субъектами естественной монополии являются:
1) владение акциями (долями), кроме негосударственных накопительных пенсионных фондов, или иным образом участие в деятельности других коммерческих организаций;
2) взимание за предоставляемые услуги (товары, работы) платы, превышающей размер, установленный или согласованный антимонопольным органом;
3) отчуждение основных средств без согласования с антимонопольным органом;
4) навязывание условий доступа к услугам субъектов естественной монополии или совершение иных действий, ведущих к дискриминации потребителей услуг субъектов естественной монополии или получению дохода за счет взимания с потребителей платы, не учтенной в установленных тарифах;
5) приобретение товаров, работ и услуг без проведения тендера или конкурса, в случаях, предусмотренных законодательством;
6) оказание услуг и осуществление иной деятельности, не относящейся к основной деятельности субъекта естественной монополии;
7) наличие права собственности и (или) права хозяйственного ведения на имущество, которое не связано с производством и предоставлением услуг, товаров и работ субъекта естественной монополии;
8) приобретение не для собственного потребления товаров, работ и услуг, транспортируемых или передаваемых им;
9) необоснованный отказ от заключения договоров на предоставление услуг и их исполнения;
10) обслуживание потребителей услуг (товаров, работ) без учета цен, тарифов, определенных уполномоченным органом за предоставляемые услуги (товары, работы);
11) непредставление потребителям информации об изменении цен и тарифов в порядке, установленном законодательством;
12) иные деяния, противоречащие требованиям законодательства Республики Казахстан, регулирующего деятельность субъектов естественной монополии.

Сноска. Глава 3 исключена приказом Председателя Агентства РК
по регулированию естественных монополий от 24 апреля 2006 года N 115-ОД
(вводится в действие со дня его опубликования).

4. Внесение предписаний и решений об устранении
нарушений антимонопольного законодательства

40. Предписание об устранении нарушений антимонопольного законодательства вносится субъектам рынка либо государственным органам, допустившим нарушения антимонопольного законодательства.
41. Предписание оформляется на фирменном бланке антимонопольного органа и должно содержать:
1) наименование субъекта рынка или государственного органа, в отношении которого (которых) составляется предписание;
2) описание установленного факта (фактов) нарушения антимонопольного законодательства, а также нормы права, которые были нарушены субъектом рынка или государственным органом;
3) действия, которые должен совершить субъект рынка или государственный орган для устранения нарушения антимонопольного законодательства (или от совершения которого (которых) он должен воздержаться);
4) срок исполнения предписания;
5) срок представления информации об исполнении предписания;
6) подпись лица, уполномоченного подписывать предписание;
7) печать антимонопольного органа.
42. Государственные органы (их должностные лица), субъекты рынка (их руководители) вправе обратиться в суд с заявлением о признании недействительным полностью или частично предписания и решения антимонопольного органа либо об отмене или изменении постановления о наложении административного взыскания.
43. Предписание и решение антимонопольного органа могут быть обжалованы в течение шести месяцев со дня его вынесения, за исключением требований, на которые исковая давность не распространяется.
44. В отношении субъектов рынка и государственных органов, допустивших нарушения антимонопольного законодательства, выносятся следующие предписания и решения антимонопольного органа:
1) о заключении договоров с другими субъектами рынка, а также о заключении договоров на услуги (товары, работы) субъектов естественной монополии с потребителями;
2) об отчуждении технологически связанных производств, не являющихся естественными монополиями;
3) о возмещении причиненного ущерба и (или) убытков напрямую или путем установления временных компенсирующих (понижающих) цен и тарифов;
4) об установлении фиксированных цен (тарифов) на услуги субъектов, занимающих доминирующее (монопольное) положение на товарном рынке;
5) о принудительном разделении, выделении субъектов рынка;
6) о внесении изменений и (или) расторжении заключенных договоров;
7) об отмене актов, признанных антимонопольным органом не соответствующими антимонопольному законодательству;
8) о восстановлении положения, существовавшего до допущенного нарушения;
9) о перечислении в бюджет монопольного дохода, полученного в результате нарушения антимонопольного законодательства;
10) об исполнении предписания, решения и постановления антимонопольного органа;
11) о прекращении нарушений и (или) устранении их последствий.

5. Порядок возбуждения административного производства

45. Факт нарушения антимонопольного законодательства, по которому требуется возбуждение административного производства, должен быть надлежащим образом зафиксирован в протоколе об административном правонарушении, который должен быть составлен в соответствии с требованиями Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях.
46. При составлении протокола об административном правонарушении физическому лицу или законному представителю юридического лица, в отношении которого возбуждено дело, а также другим участникам производства по делу разъясняются их права и обязанности, о чем делается отметка в протоколе.
47. Физическому лицу или законному представителю юридического лица, в отношении которых возбуждено дело, должна быть предоставлена возможность ознакомления с протоколом об административном правонарушении. Указанные лица вправе представлять объяснения и замечания по содержанию протокола, а также изложить мотивы своего отказа от его подписания, которые прилагаются к этому протоколу. В случае отказа этих лиц от подписания протокола об административном правонарушении в нем производится соответствующая запись.
48. Протокол об административном правонарушении составляется немедленно после выявления факта совершения административного правонарушения. В случаях, когда требуется дополнительное выяснение административного правонарушения, личности физического лица или сведений о юридическом лице и личности законного представителя юридического лица, в отношении которого возбуждается дело, протокол об административном правонарушении составляется в течение трех суток с момента выявления правонарушения.
49. Лицо не подлежит привлечению к административной ответственности по истечении двух месяцев со дня совершения административного правонарушения.
50. Должностное лицо антимонопольного органа при рассмотрении дела об административном правонарушении обязано выяснить, было ли совершено административное правонарушение, виновно ли данное лицо в его совершении, подлежит ли оно административной ответственности, имеются ли обстоятельства, смягчающие и отягчающие ответственность, причинен ли имущественный ущерб, а также выяснить другие обстоятельства, имеющие значение для правильного разрешения дела.
51. Рассмотрев дело об административном правонарушении, должностное лицо выносит одно из следующих постановлений:
1) о наложении административного взыскания;
2) о прекращении производства по делу;
3) о передаче дела на рассмотрение судье, органу (должностному лицу), правомочному налагать за данное административное правонарушение взыскание иного вида или размера;
4) о принудительном исполнении постановления о наложении штрафа.
52. В случае, когда рассмотрение дела и наложение взысканий по фактам нарушений законодательства, совершенных субъектом рынка или государственным органом, ставшим известными антимонопольному органу в ходе проведенной им проверки или в иных случаях, не входят в его компетенцию, он обязан направлять такие материалы в соответствующие правоохранительные органы для решения вопроса о возбуждении уголовного дела по признакам преступлений.
53. Постановление по делу об административном правонарушении составляется в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.
54. Ответственное подразделение антимонопольного органа, определенное приказом руководителя антимонопольного органа, должно вести и хранить журналы учета предписаний, протоколов, постановлений и иных решений, составленных (принятых) в отношении субъектов рынка или государственных органов, допустивших нарушение антимонопольного законодательства. Журналы учета должны быть прошнурованы, пронумерованы и скреплены печатью антимонопольного органа.

6. Обращения в судебные органы

55. Для пресечения нарушений антимонопольного законодательства и устранения их последствий антимонопольный орган обращается в судебные органы с исками:
1) об изъятии в государственный бюджет дохода, полученного в период осуществления недобросовестной конкуренции;
2) о ликвидации субъекта рынка;
3) о взыскании убытков, причиненных юридическому лицу или индивидуальному предпринимателю, а также потребителям в период осуществления недобросовестной конкуренции;
4) о принудительном разделении или выделении из их состава одного или нескольких юридических лиц на базе структурных подразделений, если это ведет к развитию конкуренции, в случае, когда субъекты рынка, занимающие доминирующее положение, совершили два или более нарушений антимонопольного законодательства в течение календарного года, направленные на ограничение конкуренции;
5) о признании продукции контрафактной;
6) о взыскании суммы штрафа;
7) о понуждении исполнения предписаний, решений и постановлений антимонопольного органа, указанных в подпунктах 7)-11) пункта 44 настоящих Правил;
8) в иных случаях с целью устранения нарушений антимонопольного законодательства, законодательства по защите интересов потребителей.

7. Заключительные положения

56. Территориальные органы Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий и защите конкуренции вправе в своей деятельности применять любые меры антимонопольного реагирования в пределах своей компетенции, определенной соответствующими Положениями о них, за исключением тех случаев, когда применение мер антимонопольного реагирования в соответствии с законодательством возможно только Агентством.
57. Вопросы, не урегулированные настоящими Правилами, разрешаются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Монополияға қарсы заң бұзушылықтарға монополияға қарсы ден қою шараларын қолдану ережесін бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттігі төрағасының 2002 жылғы 28 қазандағы N 216-НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2002 жылғы 2 желтоқсанда тіркелді. Тіркеу N 2064. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Бәсекелестікті қорғау комитеті төрағасының 2006 жылғы 21 қарашадағы N 270-НҚ бұйрығымен.

Ескерту: Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі Бәсекелестікті қорғау комитеті төрағасының 2006 жылғы 21 қарашадағы N 270-НҚ бұйрығымен.
____________________________________________________

Қазақстан Республикасының " Жосықсыз бәсеке туралы " 1998 жылғы 9 маусымдағы, " Табиғи монополиялар туралы " 1998 жылғы 9 шілдедегі және " Бәсеке және монополистік қызметті шектеу туралы " 2001 жылғы 19 қаңтардағы Заңдарын басшылыққа ала отырып, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Монополияға қарсы заң бұзушылықтарға монополияға қарсы ден қою шараларын қолдану ережесі (бұдан әрі - Ереже) бекітілсін.
2. Заңнама және тұрғын үй-коммуналдық қатынастарды реттеу департаменті (А.Т.Рахымжанов) Ережені заңдарда белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге ұсынуды қамтамасыз етсін.
3. Әкімшілік жұмысы департаменті (М.А.Токарева):
заңдарда белгіленген тәртіппен Ережені ресми бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды;
Ережені Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттігінің құрылымдық бөлімшелері мен аумақтық органдарының назарына жеткізуді қамтамасыз етсін.
4. "Монополияға қарсы заң бұзушылықтарға монополияға қарсы ден қою шараларын қолдану ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттігінің 1999 жылғы 9 сәуірдегі N 15-НҚ бұйрығының күші (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміндегі нөмірі 793) жойылды деп танылсын.
5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Агенттік төрағасының орынбасары А.К.Әміринге жүктелсін.
6. Осы бұйрық жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Төраға

Қазақстан Республикасы
Табиғи монополияларды
реттеу және бәсекелестікті
қорғау жөніндегі агенттігінің
2002 жылғы 28 қазандағы
N 216-НҚ бұйрығымен
бекітілген

Монополияға қарсы заң бұзушылықтарға
монополияға қарсы ден қою шараларын қолдану
ЕРЕЖЕСІ

1. Жалпы ережелер

1. Осы Монополияға қарсы заң бұзушылықтарға монополияға қарсы ден қою шараларын қолдану ережесі (бұдан әрі - Ереже) Қазақстан Республикасының " Жосықсыз бәсеке туралы " 1998 жылғы 9 маусымдағы, " Табиғи монополиялар туралы " 1998 жылғы 9 шілдедегі және " Бәсеке және монополистік қызметті шектеу туралы " 2001 жылғы 19 қаңтардағы Заңдарына және монополистік қызметті, теріс пиғылды бәсекені ескертуге, шектеу мен жолын кесуге бағытталған өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес әзірленді.

2. Ереже Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттігінің және оның аумақтық органдарының (бұдан әрі - монополияға қарсы орган) рынок субъектілерінің және мемлекеттік органдардың монополияға қарсы заң бұзушылықтарға монополияға қарсы ден қою шараларын қолдану тәртібін айқындайды.

3. Осы Ережеде қолданылатын ұғымдар мен терминдер, осы Ереженің 1-тармағында көрсетілген нормативтік құқықтық актілерде айқындалатын мағыналарда пайдаланылады.

4. Монополияға қарсы ден қою шаралары ретінде монополияға қарсы орган өз құзыретінің шегінде жүзеге асыратын, монополияға қарсы заң бұзушылықтарды ескерту, анықтау, жолын кесу және олардың салдарларын жою, сондай-ақ кінәлі тұлғаларды жауапкершілікке тарту жөніндегі іс-қимылдары түсіндіріледі.

5. Монополияға қарсы заң бұзушылықтар рынок субъектілері мен мемлекеттік органдардың монополияға қарсы заңдарға қайшы келетін әрекеттері (іс-әрекеттері, әрекетсіздіктері) болып танылады.

2. Монополияға қарсы заң бұзушылықтардың түрлері

6. Мемлекеттік органдар жасайтын монополияға қарсы заң бұзушылықтар:
1) мемлекеттік органдардың өз нәтижесінде бәсекені шектейтін немесе шектеуі мүмкін актілері және (немесе) іс-әрекеттері, оның ішінде:
қандай да бір қызмет саласында жаңа рынок субъектілерін құруға шектеулер енгізу және/немесе негізсіз кедергі жасау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заң актілерінде белгіленген жағдайларды қоспағанда, жекелеген қызмет түрлерін жүзеге асыруға немесе тауарлардың, жұмыстар мен қызметтердің белгілі бір түрлерін өндіруге тыйымдар белгілеу;
қандай да бір салада рынок субъектілерінің қызметті жүзеге асыруына негізсіз кедергі жасау;
тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) республиканың бір облысынан екінші облысына сатуға (сатып алуға, айырбастауға, алуға) тыйым белгілеу немесе, егер Қазақстан Республикасының заң актілерінде өзгеше белгіленбесе, рынок субъектілерінің тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) сату (сатып алу, айырбастау, алу) құқықтарын өзге де түрде шектеу;
егер Қазақстан Республикасының заң актілерінде өзгеше көзделмесе, рынок субъектілерінің сатып алушылардың (тапсырысшылардың) белгілі бір шеңберіне тауарларды (жұмыстарды орындауды, қызметтер көрсетуді) бірінші кезекте жеткізу туралы немесе шарттарды басымдықты түрде жасасу туралы нұсқаулар беру;
рынок субъектілерінің бірлестіктерін құру, егер ол тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайдың туындауына әкелсе;
тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемі бойынша, тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) ассортименті бойынша не сатушылардың немесе сатып алушылардың шеңбері бойынша бөлуді жүзеге асыру;
рынок субъектілеріне оларды жүзеге асыру нәтижесінде осы тармақшаның 2-6-абзацтарында көзделген заң бұзушылықтар бар не болуы мүмкін өкілеттіктерді (оның ішінде уақытша) беру;
жекелеген рынок субъектісіне немесе бірнеше рынок субъектілеріне оларды басқа рынок субъектілеріне қарағанда айрықша жағдайға қоятын жеңілдіктерді және/немесе айрықша құқықтарды негізсіз беру;
2) құрылу кезіндегі тиісті тауар рыногындағы үлесі отыз бес проценттен асатын рынок субъектілерін әділет органдарының мемлекеттік тіркеуі, белгілі бір тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектілерін қайта ұйымдастыру кезінде мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу), сондай-ақ тарату, заңды күшіне енген сот шешімі бойынша, монополияға қарсы органның алдын-ала келісімінсіз жүзеге асырылған жағдайларды қоспағанда белгілі бір тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектілерін қайта ұйымдастыру немесе тарату кезінде заңды тұлғаларды бірыңғай мемлекеттік тізілімнен шығару туралы жазба енгізу;
3) мемлекеттік органның басқа мемлекеттік органдармен не рынок субъектісімен кез келген нысанда толық немесе ішінара қол жеткізген, өз нәтижесінде бәсекені шектейтін не шектеуі мүмкін келісімдері (келісілген іс-әрекеттері), оның ішінде:
бағаларды (тарифтерді) қымбаттатуға, арзандатуға немесе ұстап тұруға;
тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемі бойынша, өткізілетін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) ассортименті бойынша не сатушылардың немесе сатып алушылардың (тапсырысшылардың) шеңбері бойынша бөлуге;
жекелеген рынок субъектісіне айрықша құқықтарды беруге;
рынок субъектілерінің тауар рыногына кіруін (рыноктан шығуын) шектеуге немесе одан шеттетуге бағытталған келісімдер (келісілген іс-әрекеттер);
4) шаруашылық дербестікті шектейтін, жекелеген рынок субъектілерінің қызметін кемсітетін немесе керісінше, қолайлы жағдайлар жасайтын не өзгеше түрде бәсекені жоятын немесе шектейтін актілер және(немесе) іс-әрекеттер болып табылады.

7. Бәсекелік саладағы рынок субъектілері жасайтын монополияға қарсы заң бұзушылықтар:
1) тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие рынок субъектілерінің өз нәтижесінде бәсекені шектеу, өзінің үстем (монополиялық) жағдайын теріс пайдаланушылығы бар не болуы мүмкін іс-әрекеттері, мынадай іс-әрекеттерді қоса алғанда:
монополиялық жоғары (төмен) бағаларды белгілеу;
контрагентке шарттың мәніне жатпайтын талаптарды таңу, контрагентті рыноктың басқа субъектілерімен салыстырғанда, тең емес жағдайға қоятын кемсітуші талаптарды шартқа енгізу, осы талаптарды енгізгенде ғана шарт жасасуға келісу;
тауар рыногында тапшылықты жасау немесе ұстап тұру не бағаны көтеру (төмендету) мақсатында тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) айналымнан алып тастау;
басқа рынок субъектілерінің тауар рыногына кіруіне кедергілер жасау;
нормативтік құқықтық актілерде белгіленген баға түзу тәртібін бұзу;
тұтынушылардың сұранымына немесе тапсырыстарына ие тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өндіру көлемдерін, оларды өндіру немесе жеткізу мүмкіндігі бола тұра негізсіз қысқарту немесе өндіруді тоқтату;
2) белгілі бір тауар рыногындағы үлесі жиынтығында 35%-тен асатын (асуы мүмкін) бәсекелесуші рынок субъектілерінің (әлеуетті бәсекелестердің) кез келген нысанда толық немесе ішінара қол жеткізген келісімдері (келісілген іс-әрекеттері), егер мұндай келісімдер (келісілген іс-әрекеттер) өз нәтижесінде бәсекені шектейтін не шектеуі мүмкін болса, оның ішінде:
тауар рыногында жасанды тапшылықты жасау немесе ұстап тұру не бағаларды қымбаттату мақсатында, оның ішінде сөз байласу жолымен тауарлардың өндірісін шектеуге, оларды айналымнан алып тастауға;
тұтынушылардың сұранымына немесе тапсырыстарына ие тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өндіру көлемдерін, оларды өндіру немесе жеткізу мүмкіндігі бола тұра негізсіз қысқартуға немесе өндіруді тоқтатуға;
тауар рыногын аумақтық принцип бойынша, сату немесе сатып алу көлемі бойынша, өткізілетін тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) ассортименті бойынша не сатушылардың немесе сатып алушылардың (тапсырысшылардың) шеңбері бойынша бөлуге;
белгілі бір сатушылармен немесе сатып алушылармен шарт жасасудан бас тартуға;
тауар рыногында бірыңғай бағаларды (тарифтерді), шегерімдерді, үстеме ақыларды (қосымша төлемдерді), үстеме бағаларды, оның ішінде сөз байласу жолымен белгілеуге (ұстап тұруға);
аукциондар мен сауда-саттықтарда бағаларды қымбаттатуға, арзандатуға немесе ұстап тұруға бағытталған келісімдер (келісілген іс-әрекеттер);
3) біреуі үстем монополиялық жағдайға ие, ал екіншісі оның жеткізіп берушісі немесе сатып алушысы (тапсырысшысы) болып табылатын бәсекелесуші емес рынок субъектілерінің кез келген нысанда толық немесе ішінара қол жеткізілген келісімдері (келісілген іс-әрекеттері), егер мұндай келісімдер (келісілген іс-әрекеттер) өз нәтижесінде бәсекені шектейтін не шектеуі мүмкін болса және (немесе) жеке және заңды тұлғалардың мүдделеріне нұқсан келтірсе не келтіруі мүмкін болса;
4) тауарды (жұмыстарды, қызметтерді) өндірушіге немесе сатушыға қатысты тұтынушыларды адастыратын немесе адастыруы мүмкін кәсіпкердің фирмалық атауын, тауар белгісін, қызмет көрсету белгісін және (немесе) өзге де коммерциялық белгіленуін заңсыз пайдалану;
5) тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) өндірушіге немесе сатушыға қатысты тұтынушыларды адастыруы мүмкін бәсекелес тауардың сыртқы ресімделуін, оның фирмалық атауын, тауардың таңбалануын, тауар белгісін, басқа да коммерциялық белгіленуін, сондай-ақ жарнамалық материалдарын, фирмалық буып-түйілуін, тауардың санын және өзге де сыртқы ресімделуін тікелей ұдайы өндіру жолымен бәсекелесті көшіру;
6) бәсекелестің тауарларына (жұмыстарына, қызметтеріне) қатысты, оның ішінде тауарлардың, жұмыстар мен қызметтердің шыққан орны, дайындаушысы, сатушысы, сондай-ақ сапасы, тұтынушылық қасиеттері, дайындау тәсілі мен орны туралы көпе-көрінеу мәліметтер мен растауларды және бәсекелестің тауарларын (жұмыстарын, қызметтерін), жақсы аты мен беделін кемсітетін өзге де көпе-көрінеу жалған мәліметтерді тарату;
7) басқа бәсекелестің тауарларымен (жұмыстарымен, қызметтерімен) немесе қызметімен әбес салыстыруды қамтитын жарнама мен өзге де ақпаратты тарату;
8) жарнамалық ақпаратта тауарлардың (жұмыстардың, қызметтердің) нақты қасиеттері, сапасы мен бағалары туралы мәліметтерді қасақана бұрмалау немесе жасыру;
9) бәсекені елеулі түрде шектеуге немесе жоюға әкелетін рынок субъектілерінің деңгейлес қосылуы;
10) коммерциялық және (немесе) қызметтік құпияны құрайтын ғылыми-техникалық және өзге де ақпаратты оның иесінің келісімінсіз алу, пайдалану немесе жария ету;
11) демпингтік бағаларды пайдалану жолымен бәсекеде артықшылыққа қол жеткізу;
12) бәсекені жоюға немесе шектеуге, негізсіз басымдықтар беруге және (немесе) алуға алып келетін өзге де іс-әрекеттер;
13) бәсекелестері жоқ сатушының өз сипаты немесе коммерциялық мақсаты бойынша шарттың мәніне жатпайтын қосымша сату шарттарын сатып алушыға таңуы болып табылады.

8. Табиғи монополия субъектілері жасайтын монополияға қарсы заң бұзушылықтар:
1) мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қорларынан басқа акцияларды (үлестерді) иеленуі немесе басқа коммерциялық ұйымдардың қызметіне өзгеше түрде қатысуы;
2) ұсынылып отырған қызметтері (тауарлар, жұмыстар) үшін монополияға қарсы орган белгілеген немесе онымен келісілген мөлшерден асатын төлем өндіруі;
3) монополияға қарсы органның келісімінсіз негізгі құралдарды иеліктен айыруы;
4) табиғи монополия субъектілерінің қызметтеріне қол жеткізу шарттарын таңуы немесе табиғи монополия субъектілерінің қызметтерін тұтынушыларды кемсітуге немесе белгіленген тарифтерде ескерілмеген төлемді тұтынушылардан өндіру есебінен кіріс алуға әкелетін өзге де іс-әрекеттер жасау;
5) заңдарда көзделген жағдайларда тендер немесе конкурс өткізбестен тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді сатып алу;
6) табиғи монополия субъектісінің негізгі қызметіне жатпайтын қызметтерді көрсету және өзге де қызметті жүзеге асыру;
7) табиғи монополия субъектісінің қызметтерін, тауарлары мен жұмыстарын өндіруге және беруге байланысы жоқ мүлікке меншік құқығының және (немесе) шаруашылық жүргізу құқығының болуы;
8) ол тасымалдайтын немесе беретін тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді өзі тұтынбау үшін сатып алуы;
9) қызметтерді көрсетуге шарттар жасасудан және оларды атқарудан негізсіз бас тартуы;
10) көрсетілген қызметтер (тауарлар, жұмыстар) үшін уәкілетті орган айқындаған бағаларды, тарифтерді ескерместен тұтынушылардың қызметтер (тауарлар, жұмыстар) көрсетуі;
11) Тұтынушыларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен бағалар мен тарифтерді өзгерту туралы ақпарат ұсынбау;
12) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін реттейтін заңдарының талаптарына қайшы келетін өзге де әрекеттер болып табылады.

3. Тексерулер жүргізу тәртібі

Ескерту: 3-тарау алынып тасталды - ҚР Табиғи монополияларды реттеу агенттігі Төрағасының 2006 жылғы 24 сәуірдегі N 115-НҚ бұйрығымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 5-тармақтан қараңыз) .

4. Монополияға қарсы заң бұзушылықтарды жою туралы
нұсқамалар мен шешімдер енгізу

40. Монополияға қарсы заң бұзушылықтарды жою туралы нұсқама монополияға қарсы заңдардың бұзылуына жол берген рынок субъектілеріне не мемлекеттік органдарға енгізіледі.

41. Нұсқама монополияға қарсы органның фирмалық бланкісінде ресімделеді және мыналарды:
1) оған (оларға) қатысты нұсқама жасалатын рынок субъектісінің немесе мемлекеттік органның атауын;
2) монополияға қарсы белгіленген заң бұзушылық фактісін (фактілерін) бейнелеуді, сондай-ақ рынок субъектісі немесе мемлекеттік орган бұзған құқық нормаларын;
3) монополияға қарсы заң бұзушылықты жою үшін рынок субъектісі немесе мемлекеттік орган жасауға тиіс (немесе оны (оларды) жасаудан өзін-өзі тежеуге тиіс) іс-әрекеттерді;
3) нұсқаманың орындалу мерзімін;
4) нұсқаманың орындалуы туралы ақпаратты ұсыну мерзімін;
5) нұсқамаға қол қоюға уәкілетті тұлғаның қолын;
6) монополияға қарсы органның мөрін қамтуға тиіс.

42. Мемлекеттік органдар (олардың лауазымды тұлғалары), рынок субъектілері (олардың басшылары) монополияға қарсы органның нұсқамасы мен шешімін толық немесе ішінара жарамсыз деп тану туралы не әкімшілік жаза қолдану туралы қаулының күшін жою немесе өзгерту туралы өтінішпен сотқа жүгінуге құқылы.

43. Монополияға қарсы органның нұсқамасы мен шешіміне, талап-арыз мерзімі қолданылмайтын талаптарды қоспағанда, ол шығарылған күннен бастап алты ай ішінде шағым жасалуы мүмкін.

44. Монополияға қарсы заң бұзушылықтарға жол берген рынок субъектілері мен мемлекеттік органдарға қатысты монополияға қарсы органның мынадай:
1) басқа рынок субъектілерімен шарттар жасасу туралы, сондай-ақ табиғи монополия субъектілерінің тұтынушылармен қызметтерге (тауарларға, жұмыстарға) шарттар жасасуы туралы;
2) табиғи монополиялар болып табылмайтын технологиялық байланысты өндірістерді иеліктен айыру туралы;
3) келтірілген зиянның және (немесе) залалдардың орнын тікелей немесе уақытша өтемдік (төмендету) бағалары мен тарифтерін белгілеу жолымен толтыру туралы;
4) тауар рыногында үстем (монополиялық) жағдайға ие субъектілердің қызметтерге тіркелген бағалар (тарифтер) белгілеу туралы;
5) рынок субъектілерін мәжбүрлеп бөлу, бөліп шығару туралы;
6) жасалған шарттарға өзгерістер енгізу және күшін жою туралы;
7) монополияға қарсы орган монополияға қарсы заңға сәйкес келмейді деп таныған актілерді алып тастау туралы;
8) жол берілген заң бұзушылыққа дейінгі ережені қалпына келтіру туралы;
9) монополияға қарсы заң бұзушылық нәтижесінде алынған монополиялық кірісті бюджетке аудару туралы;
10) монополияға қарсы органның нұсқамасын, шешімі мен қаулысын орындау туралы;
11) заң бұзушылықтарды тоқтату және (немесе) олардың салдарларын жою туралы нұсқамалары, қаулылары мен шешімдері шығарылады.

5. Әкімшілік іс қозғау тәртібі

45. Әкімшілік іс қозғау талап етілетін монополияға қарсы заң бұзушылық фактісі Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексінің талаптарына сәйкес жасалған болуға тиісті әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы хаттамада тиісінше көрсетілуге тиіс.

46. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы жасау кезінде іс қозғалған жеке тұлғаға немесе заңды тұлғаның заңды өкіліне, сондай-ақ іс жүргізу жөніндегі басқа қатысушыларға олардың құқықтары мен міндеттері түсіндіріледі, ол туралы хаттамаға белгі қойылады.

47. Іс қозғалған жеке тұлғаға немесе заңды тұлғаның заңды өкіліне әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттамамен танысу мүмкіндігі берілуге тиіс. Көрсетілген тұлғалар хаттаманың мазмұны бойынша түсініктемелер мен ескерпелер беруге, сондай-ақ осы хаттамаға қоса берілетін, оған қол қоюдан бас тарту дәлелдерін баяндауға құқылы. Осы тұлғалар әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттамаға қол қоюдан бас тартқан жағдайда, оған тиісті жазба жасалады.

48. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама әкімшілік құқық бұзушылықты жасау фактісі анықталғаннан кейін дереу жасалады. Әкімшілік құқық бұзушылықты, іс қозғалған жеке тұлғаның жеке басын немесе заңды тұлға туралы мәліметтерді және заңды тұлғаның заңды өкілінің жеке басын қосымша анықтауды талап ететін жағдайларда, әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама құқық бұзушылық анықталған сәттен бастап үш тәулік ішінде жасалады.

49. Тұлға әкімшілік құқық бұзушылық жасалған күннен бастап екі ай өткеннен кейін әкімшілік жауапкершілікке тартылуға тиіс емес.

50. Монополияға қарсы органның лауазымды тұлғасы әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарау кезінде әкімшілік құқық бұзушылық жасалды ма, бұл тұлға оның жасалуына кінәлі ме, ол әкімшілік жауапкершілікке жата ма, жауапкершілікті жеңілдететін және ауырлататын жағдайлар бар ма, мүліктік нұқсан келтірілді ме, соны анықтауға, сондай-ақ істі дұрыс шешу үшін маңызы бар басқа да жағдайларды анықтауға міндетті.

51. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істі қарап, лауазымды тұлға:
1) әкімшілік жаза қолдану туралы;
2) іс жүргізуді тоқтату туралы;
3) істі сотта қарауға осы әкімшілік құқық бұзушылық үшін өзгеше түрдегі немесе мөлшердегі жазаны қолдануға құқылы органға (лауазымды тұлғаға) беру туралы;
4) айыппұл салу туралы қаулыны мәжбүрлеп орындату туралы қаулылардың біреуін шығарады.

52. Монополияға қарсы органға ол жүргізген тексеру барысында немесе өзге де жағдайларда мәлім болған, рынок субъектісі немесе мемлекеттік орган жасаған заң бұзушылық фактілері бойынша істі қарау және жаза қолдану оның құзыретіне кірмейтін жағдайда, ол осы материалдарды монополияға қарсы заң бұзушылыққа байланысты қылмыстардың белгілері бойынша қылмыстық іс қозғау туралы мәселені шешу үшін тиісті құқық қорғау органдарына жіберуге міндетті.

53. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулы Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодексіне сәйкес жасалады.

54. Монополияға қарсы орган басшысының бұйрығымен айқындалған монополияға қарсы органның жауапты бөлімшесі монополияға қарсы заң бұзушылыққа жол берген рынок субъектілеріне немесе мемлекеттік органдарға қатысты жасалған (қабылданған) нұсқамалардың, хаттамалардың, қаулылар мен өзге де шешімдердің есеп журналын жүргізуге және сақтауға тиіс. Есеп журналдары тігілуге, нөмірленуге және монополияға қарсы органның мөрімен бекітілуге тиіс.

6. Сот органдарына жүгіну

55. Монополияға қарсы заң бұзушылықтардың жолын кесу және олардың салдарларын жою үшін монополияға қарсы орган мынадай талап-арыздармен:
1) Теріс пиғылды бәсекелестікті жүзеге асыру кезінде алынған кірісті мемлекеттік бюджетке алу туралы;
2) рынок субъектісін тарату туралы;
3) заңды тұлғаға немесе жеке кәсіпкерге, сондай-ақ теріс пиғылды бәсекелестікті жүзеге асыру кезінде тұтынушыларға келтірілген шығындардың орнын толтыру туралы;
4) олардың құрамынан құрылымдық бөлімшелердің базасындағы бір немесе бірнеше заңды тұлғаларды, егер бұл бәсекелестікті дамытуға алып келсе, үстем жағдайға ие рынок субъектілері күнтізбелік жыл ішінде бәсекелестікті шектеуге бағытталған бір немесе одан көп монополияға қарсы заң бұзушылықтарды жасаған жағдайда, мәжбүрлеп бөлу немесе бөліп шығару туралы;
5) өнімнің контрафактілік деп танылғаны туралы;
6) айыппұл сомасын өндіріп алу туралы;
7) монополияға қарсы органның осы Ереженің 44-тармағының 7)-11) тармақшаларында көрсетілген нұсқамаларын, шешімдері мен қаулыларын орындауға мәжбүрлеу туралы;
8) монополияға қарсы заңды, тұтынушылардың мүдделерін қорғау жөніндегі заңды бұзушылықты жою мақсатымен өзге де жағдайларда сот органдарына жүгінеді.

7. Қорытынды ережелер

56. Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау жөніндегі агенттігінің аумақтық органдары өз қызметінде олар туралы тиісті Ережелермен айқындалған өз құзыретінің шегінде монополияға қарсы ден қоюдың кез келген шараларын, монополияға қарсы ден қою шараларын заңдарға сәйкес тек Агенттік қолдануы мүмкін жағдайларды қоспағанда, қолдануға құқылы.

57. Осы Ережеде реттелмеген мәселелер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шешіледі.