Об утверждении правил выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения

Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 28 августа 2015 года № 621. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 25 сентября 2015 года № 12111.

В соответствии с подпунктом 8-3) статьи 37-1 Водного Кодекса Республики Казахстан, ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения.

2. Комитету по делам строительства, жилищно-коммунального хозяйства и управления земельными ресурсами Министерства национальной экономики Республики Казахстан обеспечить в установленном законодательством Республики Казахстан порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа направление его на официальное опубликование в периодические печатные издания и в информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства национальной экономики Республики Казахстан.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра национальной экономики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр
национальной экономики
Республики Казахстан	Е. Досаев

"СОГЛАСОВАН"

И.о. министра по инвестициям и

развитию Республики Казахстан

______________ А. Рау

"___" _________ 2015 год

"СОГЛАСОВАН"

Министр по инвестициям и

развитию Республики Казахстан

______________ А. Исекешев

"___" __________ 2015 год

Утверждены приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 28 августа 2015 года № 621

Правила выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды
в системах водоснабжения и водоотведения
1. Общие положения

1. Настоящие Правила выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 8-3) статьи 37-1 Водного кодекса (далее – Кодекс) Республики Казахстан от 9 июля 2003 года и определяют порядок выбора, монтажа и эксплуатации приборов и систем коммерческого учета воды, требований к ним в системах водоснабжения и водоотведения населенных пунктов (далее – система водоснабжения и водоотведения), а также минимальный уровень оснащенности узлов коммерческого учета воды на водозаборных и водосбросных сооружениях, насосных станциях подъемов, перекачивающих насосных станциях систем водоснабжения и водоотведения и у водопотребителя средствами измерений и ИИС в зависимости от категории и объекта водопотребителя и величины объемов водопотребления.

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) крыльчатый водосчетчик – водосчетчик, подвижным элементом которого под воздействием протекающей воды является крыльчатка, вращающаяся на оси, расположенная перпендикулярно к потоку воды;

2) радиоэлектронное средство (далее – РЭС) – техническое средство, предназначенное для передачи и (или) приема радиоволн и состоящее из одного или нескольких передающих и (или) приемных устройств либо их комбинаций, включая вспомогательное оборудование;

3) поверка – совокупность операций, выполняемых государственной метрологической службой или другими аккредитованными юридическими лицами в целях определения и подтверждения соответствия средства измерений установленным техническим и метрологическим требованиям, в том числе требованиям настоящих Правил;

4) прибор учета воды – техническое средство измерения объема воды (питьевой, технической, сточной и других видов вод), имеющее нормированные метрологические характеристики, воспроизводящее и хранящее единицу физической величины в течение определенного интервала времени, разрешенное к применению для коммерческого учета воды в порядке, установленном Кодексом, Законом Республики Казахстан от 7 июня 2000 года "Об обеспечении единства измерений" (далее – Закон) и настоящими Правилами;

5) срок эксплуатации (службы) прибора учета воды – срок, указываемый изготовителем в документации, либо установленный (продленный) при поверке;

6) узел учета воды – система приборов (водосчетчик, расходомер, манометр) и устройств (запорная арматура, прямые участки трубопроводов до и после средства измерений, средство дистанционной передачи данных, регулятор давления и другие виды устройств), обеспечивающая учет воды;

7) коммерческий учет воды – учет количества воды, необходимый для взаиморасчeта между сторонами по договору на водоснабжение и (или) водоотведение;

8) информационно-измерительная система коммерческого учета воды (далее – ИИС) – это совокупность средств измерений и аппаратно-программного комплекса для измерений, сбора, обработки, хранения и дистанционной передачи данных коммерческого учета воды;

9) водосчетчик – самостоятельное интегрирующее средство измерения, непрерывно суммирующие объем протекшей через него воды, основанный на механическом принципе, включающем применение объемных камер с подвижными стенками или воздействие протекающей воды на скорость вращения турбины или крыльчатки;

10) организация по водоснабжению и (или) водоотведению – водохозяйственная организация, осуществляющая эксплуатацию систем водоснабжения и водоотведения в населенных пунктах;

11) водопотребитель – физическое или юридическое лицо, потребляющее воду из водных объектов или пользующееся услугами водохозяйственных организаций и получающее воду из систем водоснабжения;

12) нежилое здание – производственное, общественное здание и сооружение;

13) жилой дом (здание) – строение, состоящее в основном из жилых помещений, а также нежилых помещений и иных частей, являющихся общим имуществом;

14) расходомер – устройство, предназначенное для измерения мгновенного расхода воды, протекающего через данное сечение трубопровода;

15) автоматизированная система учета энергопотребления (далее – АСУЭ) – автоматизированная система учета, осуществляющая коммерческий учет, дистанционный сбор, хранение, анализ данных с приборов коммерческого учета, как минимум, следующих ресурсов: воды, газа, электрической и тепловой энергии.

3. При выборе, монтаже и эксплуатации узлов учета воды, ИИС, АСУЭ необходимо руководствоваться настоящими Правилами, допускается руководствоваться действующими нормативными техническими документами в той части, в которой требования не установлены настоящими Правилами.

4. Все работы по оборудованию узла учета, ИИС и АСУЭ включая проектирование, демонтаж, монтаж (первичная и последующая установка), выполняются организациями, имеющими разрешение в соответствии с Законом Республики Казахстан от 16 мая 2014 года "О разрешениях и уведомлениях".

Приборы учета воды водозаборных и водосбросных сооружений, насосных станций подъемов и перекачивающих насосных станций относятся к приборам учета и контроля производственного назначения, приборы учета воды жилых и нежилых зданий являются составной частью сетей холодного и горячего водоснабжения, устройствами внутреннего водопровода этих зданий.

Монтаж РЭС, средств дистанционной передачи данных ИИС и АСУЭ относятся к монтажу технологического оборудования, пусконаладочным работам, связанным со связью, системой контроля на объектах водоснабжения, техническое обслуживание и эксплуатация производится персоналом организации, прошедшим обучение у изготовителя.

5. Требования настоящих Правил, не распространяются:

1) на приборы узлов учета воды, введенные в эксплуатацию до введения в действие настоящих Правил и до окончания срока эксплуатации;

2) на организацию учета воды (питьевой, технической, сточной и других видов вод) за пределами населенного пункта;

3) на организацию первичного учета вод.

2. Общие требования к приборам учета воды и ИИС

6. Узел учета воды оборудуется средствами измерения, внесенными в реестр государственной системы обеспечения единства измерений Республики Казахстан по результатам утверждения типа либо метрологической аттестации, а также поверены, что удостоверяется согласно пункту 6 статьи 19 Закона оттиском поверительного клейма, который наносится на средство измерений и (или) эксплуатационную документацию, и (или) сертификатом о поверке средств измерений.

При затруднении установления принадлежности технических средств дистанционной передачи данных, ИИС, АСУЭ, к средствам измерения проводится рассмотрение с выдачей заключения по установлению принадлежности технических средств к средствам измерений в соответствии с Правилами установления принадлежности технических средств к средствам измерений, утвержденными приказом Министра индустрии и торговли Республики Казахстан от 12 ноября 2009 года № 312, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5963.

7. Приборы учета воды, используемые в системах питьевого водоснабжения, согласно пункта 3 статьи 85 Кодекса подлежат обязательной сертификации в соответствии с перечнем, установленным уполномоченным органом в области технического регулирования.

8. При положительном результате прохождения поверки прибора учета воды срок его эксплуатации (службы) признается продленным на следующий межповерочный срок.

9. Приборы учета воды, реализующие принцип измерения расхода воды методом переменного перепада давления, где в качестве сужающего устройства используется диафрагма, сопло или другое устройство, выполненное в соответствии с ГОСТ 8.586.1-2005 (ИСО 5167-1:2003), ГОСТ 8.586.2-2005 (ИСО 5167-2:2003) или другим утвержденным нормативным техническим документом, в соответствии с пунктом 2 статьи 17 Закона метрологически аттестовываются уполномоченным органом, осуществляющим государственное регулирование в области технического регулирования и метрологии.

10. При использовании в узле учета воды или в ИИС, АСУЭ технических средств или приборов учета воды, являющихся одновременно РЭС, которые осуществляют передачу данных по радиочастотному каналу, необходимо:

1) соответствие Правилам присвоения полос частот, радиочастот (радиочастотных каналов), эксплуатации РЭС и высокочастотных устройств, а также проведения расчета электромагнитной совместимости РЭС гражданского назначения, утвержденных приказом Исполняющего обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 21 января 2015 года № 34, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10730;

2) получение положительного заключения, подтверждающего их безопасность в соответствии с Санитарными правилами "Санитарно-эпидемиологические требования к радиотехническим объектам", утвержденными приказом Министра национальной экономики Республики Казахстан от 28 февраля 2015 года № 173, зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10951.

11. ИИС, АСУЭ обеспечивают запись, систематизацию, накопление, хранение, уточнение (обновления, изменения), извлечение данных учета воды с персональными данными водопотребителей в базах данных информации организации по водоснабжению и (или) водоотведению, расположенных на территории Республики Казахстан, а также указывать сведения о месте расположения таких баз данных.

12. Ввоз на территорию и вывоз с территории Республики Казахстан прибора учета воды, элемента ИИС, АСУ относящегося к шифровальным (криптографическим) средствам или продукции, содержащей в своем составе шифровальные (криптографические) средства осуществляется в порядке, утвержденном решением Коллегии Евразийской экономической комиссии от 16 августа 2012 года № 134 "О нормативных правовых актах в области нетарифного регулирования".

13. В приборах узла учета воды, ИИС, АСУЭ предусматривается защита от несанкционированного вмешательства в их работу, нарушающего достоверный учет воды.

14. Установка и эксплуатация приборов учета воды с нарушенной целостностью, не имеющих оттиска о первичной поверке, с истекшим сроком поверки, а также приборов учета воды с характеристиками, не соответствующими утвержденному типу (описанию типа) средств измерений или требованиям эксплуатационной документации, не допускается.

15. Прибор учета воды подлежит внеочередной поверке в случаях:

1) необходимости корректировки межповерочного интервала;

2) необходимости подтверждения пригодности к применению;

3) повреждения оттиска поверительного клейма, самоклеящегося лейбла, пластиковой пломбы или утери документа, подтверждающего прохождение первичной или периодической поверки, в том числе при их хранении;

4) ввода в эксплуатацию после хранения, в течение которого не могла быть проведена периодическая поверка в связи с требованиями к консервации приборов учета воды или изделий, в комплекте которых применяются приборы учета воды;

5) переконсервации приборов учета воды, а также изделий, в комплекте которых применяются приборы учета воды;

6) передачи на длительное хранение по истечении половины межповерочного интервала на них;

7) отправки водопотребителю приборов учета воды, нереализованных изготовителем по истечении половины межповерочного интервала на них;

8) при обнаружении на узле учета воды приспособлений, искажающих показания прибора учета воды;

9) при нечувствительности водосчетчика на протекающий расход выше минимального.

3. Выбор приборов учета воды и ИИС организации по
водоснабжению и (или) водоотведению

16. Выбор приборов учета воды для использования на заборе воды из водных источников, в сооружениях систем водоснабжения и водоотведения населенных пунктов организация по водоснабжению и (или) водоотведению осуществляет самостоятельно.

17. На узлах учета забора воды из водных источников определяются следующие параметры:

1) текущее значение расхода, кубических метров в час (далее – м³/ч);

2) значение расхода за каждые сутки, кубических метров в сутки;

3) время работы прибора, часов (минут);

4) наличие нештатных ситуаций.

18. Дополнительно к параметрам пункта 17 настоящих Правил на насосных станциях первых, вторых, третьих подъемов необходимо обеспечивать контроль избыточного давления на всасывающих и напорных трубопроводах. Величина относительной погрешности измерения избыточного давления не нормируется.

19. Приборы учета воды обеспечивают возможность архивирования почасовых значений объемов отпуска воды за период не менее шестидесяти двух суток.

20. Для коммерческого учета воды из водных источников применяются приборы учета воды и ИИС с автоматической диагностикой работоспособности. В случаях возникновения неисправности фиксируется время нахождения прибора учета в неисправном состоянии и выдается сообщение на табло прибора и в ИИС.

21. При отсутствии прямых участков необходимой длины перед расходомером или водосчетчика и за ним устанавливается струевыпрямитель, обеспечивающий сокращение длин прямолинейных участков не менее, чем в два раза.

4. Выбор приборов учета воды и ИИС водопотребителя

22. Приборы учета воды, устанавливаемые первично и при замене на вводах в здания, для встроенно-пристроенных помещений, индивидуальные приборы учета воды при строительстве жилых домов (зданий) оснащаются средствами дистанционной передачи данных совместимые с ИИС организации по водоснабжению и (или) водоотведению, при открытой системе горячего водоснабжения – с ИИС организации, осуществляющей допуск в эксплуатацию приборов учета горячей воды.

23. В проектируемых, строящихся, расширяемых, модернизируемых, технически перевооружаемых, реконструируемых и капитально ремонтируемых зданиях затраты на установку приборов учета воды, необходимых элементов ИИС и АСУЭ возлагаются на застройщика.

В случаях, если утвержденным проектом это предусмотрено, то к полной готовности относится здание без установки санитарно-технического оборудования и приборов, впоследствии выполняемых с учетом возможностей и пожеланий покупателей, за исключением установки приборов учета воды, необходимых элементов ИИС и АСУЭ.

Независимо от соблюдения нормативных сроков строительства объекты вводятся в эксплуатацию оснащенными приборами учета воды и элементами ИИС, АСУЭ необходимой комплектности в соответствии с требованиями государственных нормативов, утвержденных в соответствии с пунктом 4 статьи 60 Закона Республики Казахстан от 16 июля 2001 года "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан".

24. В существующих жилых домах (зданиях) при первичной установке, замене или истечении установленного срока эксплуатации индивидуальные (поквартирные) приборы учета холодной и горячей воды допускается устанавливать без средств дистанционной передачи данных, но оснащенных устройствами для возможности последующей дистанционной передачи данных.

Возможность последующей дистанционной передачи данных предусматривает, в том числе наличие у прибора учета воды импульсного выхода, соответствующего параметрам стандартного импульсного выхода водосчетчика, приведенным в приложении 1 настоящих Правил.

Средства дистанционной передачи данных для таких приборов учета воды приобретаются и устанавливаются:

организациями, осуществляющими допуск в эксплуатацию (опломбирование) приборов учета воды, при наличии соответствующей статьи затрат на внедрение ИИС в действующей инвестиционной программе субъекта естественной монополии;

при желании – самостоятельно водопотребителями, либо иными заинтересованными организациями.

25. При определении (утверждении) местным исполнительным органом большого или крупного города инфраструктуры приема, передачи и обработки информации энергопотребления допускается применение одной или нескольких АСУЭ для всех зданий. Изготовителем подтверждается способность оборудования, программного обеспечения, базы данных АСУЭ на работу со всем количеством точек учета энергопотребления населенного пункта.

После определения (утверждения) местным исполнительным органом инфраструктуры приема, передачи и обработки информации энергопотребления АСУЭ в жилых домах (зданиях) больших или крупных городов не допускается эксплуатация по новым точкам учета воды ИИС, не апробированной в тестовом режиме в составе АСУЭ в течение не менее трех месяцев, как минимум, на одном жилом многоквартирном доме (здании) рассматриваемого населенного пункта.

26. Помимо основного удаленного способа передачи данных со всех приборов учета воды, в жилых домах (зданиях) по средствам любых ИИС, АСУЭ, в том числе работоспособность которых не зависит от постоянного электропитания, необходимо предусматривать резервную дистанционную передачу данных с приборов учета воды без получения доступа в здание.

27. В случае внедрения ИИС, АСУЭ в жилом доме (здании) с передачей данных с приборов учета, не требующих прокладку каких-либо дополнительных линий связи (по радиоканалам, GSM/GPRS каналам, PLC-технологии) проведение строительно-монтажных работ допускается осуществлять без проектной документации.

28. ИИС учета воды жилых и нежилых зданий обеспечивает подключение водосчетчиков любых производителей, имеющих стандартный импульсный выход с параметрами, приведенными в приложении 1 Правил.

29. Приборы учета воды со средствами дистанционной передачи данных жилых и нежилых зданий водопотребителей обеспечивают возможность:

1) визуального снятия показаний непосредственно с прибора учета воды;

2) архивирования суточных значений объемов водопотребления за период не менее шестидесяти двух суток;

3) фиксирования обратного потока воды (величина относительной погрешности измерения обратного потока не нормируется) при беспроводном соединении прибора учета воды со средством дистанционной передачи данных.

5. Монтаж и его влияние на метрологические характеристики
приборов учета воды и ИИС

30. При конкурентных условиях эксплуатации, предусматривается соответствие метрологическим характеристикам приборов учета воды требованиям СТ РК СТБ ИСО 4064-1-2009, для ИИС и АСУЭ – СТ РК 2.96-2005, ГОСТ 8.437-81.

31. Максимально допускаемая погрешность, положительная или отрицательная, получаемая в области расходов между минимальным расходом и переходным расходом (не включительно) прибора учета воды водопотребителя составляет ±5% для воды, значения температуры которой находится в пределах условий эксплуатации.

Максимально допускаемая погрешность положительная или отрицательная, допускаемая в области расходов между переходным (включительно) и максимальным расходом составляет:

2% для воды, имеющей температуру < 30 ^оС;

3% для воды, имеющей температуру > 30 ^оС.

После двух лет эксплуатации прибора учета воды его погрешности могут вдвое превышать регламентированные максимально допускаемые погрешности.

32. Приборы учета воды на заборе воды из источника обеспечивают погрешность измерения, указанную в пункте 31 настоящих Правил и в диапазонах измерения, приведенных в приложении 2 к настоящим Правилам, измерение времени работы приборов учета – с относительной погрешностью не более ±0,1%.

33. Диаметр условного прохода водосчетчика водопотребителя выбирается, исходя из среднечасового расхода воды за период потребления (сутки, смену), не превышающий постоянный, а минимальный расход – не превышающий соответствующий расход, принимаемые по приложению 2 настоящих Правил.

34. При монтаже прибора учета воды соблюдаются технические требования завода-изготовителя в зависимости от типа и метрологического класса прибора учета воды. Монтаж водосчетчика необходимо осуществлять в горизонтальном положении, чтобы ось вращения крыльчатки водосчетчика располагалась строго вертикально.

35. Отклонения от метрологических требований к водосчетчикам, указанных в пункте 33 Правил, допускаются в следующих случаях:

1) для индивидуальных (поквартирных) водосчетчиков, индивидуальных жилых домов (зданий), как правило, с диаметром условного прохода равным 15 миллиметров, с минимальными расходами пониженного метрологического класса, принимаемыми по приложению 3 настоящих Правил, но при условии монтажа водосчетчика с соблюдением требований пункта 34 настоящих Правил.

2) для крыльчатых водосчетчиков горячей воды, с минимальными расходами, приведенными в приложении 3 настоящих Правил при невозможности монтажа с соблюдением требований пункта 34 настоящих Правил.

36. Монтаж узлов учета воды водопотребителей осуществляется в соответствии с типовыми схемами, приведенными в приложениях 4, 5настоящих Правил.

37. При монтаже и эксплуатации средства измерения, элементы сбора, обработки, хранения и дистанционной передачи данных учета воды ИИС следует предусматривать защиту от несанкционированного доступа к ее аппаратной части (разъемам, функциональным модулям), к программно-информационному обеспечению.

38. Нарушения требований пунктов 6-9, 13-15 настоящих Правил признаются равным к нарушению метрологических норм и правил, об устранении которых должностными лицами, осуществляющими государственный метрологический контроль выдаются обязательные для исполнения предписания.

Сноска. Пункт 38 в редакции приказа Министра национальной экономики РК от 23.11.2016 № 485 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Эксплуатация приборов учета воды и ИИС

39. При установке (монтаже) на прибор учета воды средства дистанционной передачи данных, указанного в пункте 24 настоящих Правил, организация по водоснабжению и (или) водоотведению, организация, осуществляющая допуск в эксплуатацию приборов учета воды, на месте установки прибора учета воды производит пуско-наладочные работы по подключению средства дистанционной передачи данных к ИИС.

40. Эксплуатация, содержание в надлежащем техническом состоянии, организация поверки (аттестации) приборов учета воды и обеспечение сохранности узла учета воды, элементов ИИС, АСУЭ с поверочными пломбами, пломбами изготовителя, организации по водоснабжению и (или) водоотведению, организации, осуществляющей допуск в эксплуатацию приборов учета воды, осуществляется:

1) на объекте строительства – заказчиком или застройщиком до момента передачи объекта в собственность водопотребителя;

2) на подведомственной территории или сданном в эксплуатацию объекте водопотребителя юридического лица – водопотребителем;

3) на территории или в индивидуальном жилом доме (здании), в переданных в собственность водопотребителя квартирах – водопотребителем;

4) на лестничных клетках сданного в эксплуатацию многоквартирного дома (здания) – водопотребителем, при отсутствии органа управления объекта кондоминиума, в ведении которого находится здание;

5) в местах установки общедомовых приборов учета воды – органом управления объекта кондоминиума, при отсутствии регистрации кондоминиума – владельцами общей долевой собственности.

41. В рамках указанных в пункте 40 настоящих Правил случаях при расчете объема предоставленных услуг водоснабжения учитывается следующее:

1) неуведомление о хищении, поломке оборудования ИИС, АСУЭ признается равным неуведомлению организации по водоснабжению и (или) водоотведению или организации, осуществляющей допуск в эксплуатацию (опломбирование) приборов учета воды о неисправностях прибора учета воды;

2) обнаружение срыва, повреждения поверочных пломб, пломб изготовителя, организации по водоснабжению и (или) водоотведению, организации, осуществляющей допуск в эксплуатацию приборов учета воды на элементах ИИС, АСУЭ признается равным обнаружению срыва пломбы учета воды водопотребителя и (или) обводной линии узла учета воды;

3) необоснованное воспрепятствование водопотребителем или его представителем в установке организацией, осуществляющей допуск в эксплуатацию (опломбирование) приборов учета воды, средств дистанционной передачи данных, указанных в пункте 24 настоящих Правил принимается равным необоснованному воспрепятствованию потребителем или его представителем установки приборов учета воды.

42. В случае расхождения показаний прибора учета воды, полученными по средствам ИИС, и на индикаторе прибора учета воды организацией по водоснабжению и (или) водоотведению, организацией, осуществляющей допуск в эксплуатацию приборов учета воды за основу берутся показания индикатора прибора учета воды, производится соответствующий перерасчет объема предоставленных услуг водоснабжения.

43. В случае соответствия узла учета воды ИИС, АСУЭ требованиям настоящих Правил представителем организации по водоснабжению и (или) водоотведению, при открытой системе горячего водоснабжения – организации, осуществляющей допуск в эксплуатацию приборов учета горячей воды, составляется акт допуска в эксплуатацию узла учета воды водопотребителя по форме согласно приложению 6 настоящих Правил.

В случае несоответствия требованиям Правил, узел учета воды в эксплуатацию не допускается, в акте допуска в эксплуатацию узла учета воды водопотребителя приводится полный перечень выявленных несоответствий.

Приложение 1 к Правилам выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения

Параметры стандартного импульсного выхода водосчетчика

R_on < 1 KОм, R_off > 2.2 MОм или R_on < 50 Ом, R_off > 1 MОм

F_max < 14Hz, t_pulse > 6 милисекунд,

где:

R_on – сопротивление в замкнутом состоянии при наличии напряжения, Ом;

R_off – сопротивление в разомкнутом состоянии при отсутствии напряжения, Ом;

F_max – максимальная частота следования импульсов, Hz;

t_pulse – длительность импульсного сигнала, секунда;

Приложение 2 к Правилам выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения

Таблица подбора диаметра условного прохода
водосчетчика водопотребителя

Диаметр условного прохода водосчетчика, мм.	Параметры расхода воды по СТ РК СТБ ИСО 4064-1-2009, м3/ч
	Q1	Q2	Q3*	Q4
	невыше	невыше		нениже
15	0,016	0,0256	1,6	2,000
20	0,025	0,0400	2,5	3,125
25	0,035	0.0525	3,5	4,375
32	0,060	0,0960	6,3	7,875
40	0,100	0,1600	10,0	12,500
50	0,100	0,250	16,0	20,000
65	0,156	0,250	25,0	31,250
80	0,200	0,320	40,0	50,000
100	0,315	0,504	63,0	78,750
150	0,625	1,000	100,0	125,000

Примечание:

* – значения постоянного расхода Q₃ из чисел значений, указанных в пункте 5.1.1. СТ РК СТБ ИСО 4064-1-2009;

Q₁ – минимальный расход воды водосчетчика, м³/ч;

Q₂ – переходной расход воды водосчетчика, м³/ч;

Q₃ – постоянный расход воды водосчетчика, м³/ч;

Q₄ – максимальный расход воды водосчетчика, м³/ч.

Приложение 3 к Правилам выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения

Таблица подбора диаметра условного прохода
индивидуального (поквартирного) водосчетчика,
крыльчатого водосчетчика горячей воды водопотребителя
с минимальными расходами пониженного метрологического класса

Диаметр условного прохода водосчетчика, мм	Параметры расхода воды по СТ РК СТБ ИСО 4064-1-2009, м3/ч
	Q1	Q2	Q3*	Q4
	невыше	невыше		нениже
15	0,032	0.128	1,6	2

Примечание:

* – значения постоянного расхода Q₃ из чисел значений, указанных в пункте 5.1.1. СТ РК СТБ ИСО 4064-1-2009;

Q₁ – минимальный расход воды водосчетчика, м³/ч;

Q₂ – переходной расход воды водосчетчика, м³/ч;

Q₃ – постоянный расход воды водосчетчика, м³/ч;

Q₄ – максимальный расход воды водосчетчика, м³/ч;

Приложение 4 к Правилам выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения

Типовая схема монтажа индивидуального узла учета воды
потребителя

1 – кран, 2 – фильтр, 3* – регулятор давления, 4 – соединительный штуцер с обратным клапаном, 5 – прибор учета воды, 6 – средство дистанционной передач данных, 7 – соединительный штуцер.

* – по требованию государственных нормативов в области архитектуры, градостроительства и строительства, утверждаемых в соответствии с подпунктом 23-16) статьи 20 Закона Республики Казахстан от 16 июля 2001 года "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан".

Приложение 5 к Правилам выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения

Типовая схема монтажа узла учета воды водопотребителя
на вводе в здание

1 – запорная арматура, 2 – фильтр, 3 – прибор учета воды, 4 – средство дистанционной передач данных; 5 – переход; 6 – патрубок прямой, 7 – трехходовой кран, 8 – контрольно-спускной кран, 9 – обводная линия, 10 – манометр.

Приложение 6 к Правилам выбора, монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения и водоотведения

форма

Акт
допуска в эксплуатацию узла учета воды водопотребителя

Произведен технический осмотр приборов узла учета воды,

элементов ИИС, АСУЭ водопотребителя _________________________________

(наименование водопотребителя и его абонентский номер)

по адресу ___________________________________________________________

_____________________________________________________________________

и проверена комплектность необходимой технической документации, в

результате чего установлено: ________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

(указать соответствие или несоответствие пунктам Правил выбора,

монтажа и эксплуатации приборов учета воды в системах водоснабжения

и водоотведения)

На основании изложенного, узел учета допускается (или не

допускается) с "___" _________ 20__ г. по "____" _________ 20 ____ г.

в следующем составе оборудования:

Тип прибора учета воды (диаметр условного прохода) и средств ИИС	Заводской номер	Дата поверки и срок окончания поверки прибора учета воды и средств ИИС	Показания прибора учета воды на момент допуска	Вертикальное положение оси вращения крыльчатки водосчетчика (да/нет)
1	2	3	4	5

Наименование организации, осуществившей монтаж прибора учета воды

_____________________________________________________________________

(согласно предоставляемого водопотребителем подтверждающего

документа, заверенного подписью и печатью организации, осуществившей

монтаж прибора учета воды)

Наименование организации, осуществившей монтаж средств ИИС, АСУЭ

_____________________________________________________________________

(согласно предоставляемого водопотребителем подтверждающего

документа, заверенного подписью и печатью организации, осуществившей

монтаж средств ИИС, АСУЭ)

Представитель организации по водоснабжению и (или) водоотведению(при

открытой системе горячего водоснабжения – организации, осуществляющей

допуск в эксплуатацию приборов учета горячей воды)

_____________________________________________________________________

(должность, фамилия, имя, отчество (при его наличии) номер телефона)

подпись ______________

Ответственный представитель водопотребителя

___________________________________________________________________

(должность (для юридического лица), фамилия, имя, отчество (при его

наличии), номер телефона)

подпись______________

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелеріндегі суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 тамыздағы № 621 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 25 қыркүйекте № 12111 болып тіркелді.

Қазақстан Республикасы Су кодексінің 37-1-бабының 8-3) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған сумен жабдықтау және су бұру жүйелеріндегі суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Құрылыс, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық және жер ресурстарын басқару комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның мерзімді баспа басылымдарына және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық ресми жарияланған күнінен бастап күнтезбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Ұлттық экономика министрі	Е.Досаев

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасының

Инвестициялар және даму министрінің

міндетін атқарушы

________________________ А. Рау

2015 жылғы "____"_______

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Инвестициялар және даму министрі

____________________ Ә. Исекешев

2015 жылғы "___"___________

Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 тамыздағы № 621 бұйрығымен бекітілді

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелеріндегі суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. Осы Сумен жабдықтау және су бұру жүйелеріндегі суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) 2003 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Су кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 37-1-бабының 8-3) тармақшасына сәйкес әзірленді және елді мекендердің сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінде (бұдан әрі – сумен жабдықтау және су бұру жүйелері) суды коммерциялық есепке алу жүйелері мен аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану тәртібін, сондай-ақ сумен жабдықтау және және су бұру жүйелерінің су тарту және су ағызу құрылыстарындағы, көтерілімдер сорғы стансаларындағы, айдау сорғы стансаларындағы суды коммерциялық есепке алу тораптарының және су тұтынушыларда су тұтынушының санаты мен объектісіне және су тұтыну көлемдеріне байланысты өлшеу құралдары мен АӨЖ жарақтандырылуының ең аз деңгейін белгілейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар қолданылады:

1) қалақшалы су есептегіш – ағатын су әрекет ететін, су ағынына перпендикуляр орналасқан, осьте айналатын қалақшасы жылжымалы элемент болып табылатын су есептегіш;

2) радиоэлектрондық құрал (бұдан әрі – РЭҚ) – бiр және (немесе) бiрнеше радиотаратушы немесе радиоқабылдағыш құрылғылардан немесе олардың және құрамаларынан және радиотолқындарды таратуға және (немесе) қабылдауға арналған көмекші жабдықтан тұратын техникалық құралдар;

3) салыстырып тексеру - өлшем құралының белгiленген техникалық және метрологиялық талаптарға, оның ішінде осы Қағидалардың талаптарына сәйкестiгiн анықтау және растау мақсатында мемлекеттiк метрологиялық қызмет немесе басқа аккредиттелген заңды тұлғалар орындайтын операциялар жиынтығы;

4) суды есепке алу аспабы – нормаланған метрологиялық сипаттамалары бар, белгілі бір уақыт аралығы ішінде физикалық шама бірлігін жаңғыртатын және сақтайтын, Қазақстан Республикасының Кодексінде, 2000 жылғы 7 маусымдағы "Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы" Заңында (бұдан әрі – Заң) және осы Қағидаларда белгіленген тәртіппен суды коммерциялық есепке алу үшін қолдануға рұқсат етілген, судың (ауызсу, техникалық, сарқынды және сулардың басқа да түрлерінің) көлемін өлшеуге арналған техникалық құрал;

5) суды есепке алу аспабын пайдалану (қызмет ету) мерзімі – өндірушінің құжаттамада көрсеткен не тексеру кезінде айқындалған (ұзартылған) мерзім;

6) суды есепке алу торабы – суды есепке алуды қамтамасыз ететін аспаптар (су есептегіш, шығын өлшегіш, манометр) және құрылғылардың (бекіту арматурасы, өлшеу құралдарына дейін және кейін құбыржолдың тік учаскелері, деректерді қашықтықтан беру құралы, қысым реттегіші және құрылғылардың басқа да түрлері) жүйесі;

7) суды коммерциялық есепке алу – сумен жабдықтауға және (немесе) су бұруға арналған шарт бойынша тараптар арасында өзара есеп айырысу үшін қажетті су көлемін есепке алу;

8) суды коммерциялық есепке алудың ақпараттық-өлшеу жүйесі (бұдан әрі – АӨЖ) – бұл суды коммерциялық есепке алу деректерін өлшеу, жинақтау, өңдеу, сақтау және қашықтықтан беру үшін өлшеу құралдарының және аппараттық-бағдарламалық кешен жиынтығы;

9) су есептегіш – жылжымалы қабырғалары бар көлемді камералардың қолданылуын немесе ағатын судың турбина немесе қалақшасының айналу жылдамдығына әсер етуін қосатын механикалық қағидатқа негізделген, ол арқылы өтетін судың көлемін үзіліссіз есептейтін дербес біріктірілген өлшеу құралы;

10) сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйым – елді мекендердегі сумен жабдықтау және су бұру жүйелерін пайдалануды жүзеге асыратын су шаруашылығы ұйымы;

11) су тұтынушы - су объектілерінен су тұтынушы немесе су шаруашылығы ұйымдарының қызметтерін пайдаланушы және сумен жабдықтау жүйелерінен су алушы жеке немесе заңды тұлға;

12) тұрғын емес ғимарат – өндірістік, қоғамдық ғимарат және құрылыс;

13) тұрғын үй (тұрғын ғимарат) – негізінен тұрғын үй-жайлардан, сондай-ақ тұрғын емес үй-жайлардан және ортақ мүлік болып табылатын өзге де бөліктерден тұратын құрылыс;

14) шығын өлшегіш – құбырдың осы қимасы арқылы ағатын судың бір сәттік шығынын өлшеуге арналған құрылғы;

15) энергия тұтынуды есепке алудың автоматтандырылған жүйесі (бұдан әрі – ЭТЕАЖ) - коммерциялық есепке алу құралдарынан кем дегенде мына ресурстардың: судың, газдың, электр және жылу энергиясының деректерін коммерциялық есепке алуды, қашықтықтан жинауды, сақтауды, талдауды жүзеге асыратын есепке алудың автоматтандырылған жүйесі.

3. Суды есепке алу тораптарын, АӨЖ, ЭТЕАЖ таңдау, монтаждау және пайдалану кезінде осы Қағидаларды басшылыққа алу қажет, сондай-ақ осы Қағидалармен белгіленбеген талаптар бөлігінде қолданыстағы нормативтік техникалық құжаттарды басшылыққа алуға болады.

4. Есепке алу торабын, АӨЖ және ЭТЕАЖ монтаждау, жобалау, қайта монтаждауды (бастапқы және кейінгі орнату) қосқанда, жабдықтау бойынша барлық жұмыстарды 2014 жылғы 16 мамырдағы "Рұқсаттар мен хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес рұқсаты бар ұйымдар орындайды.

Су тарату және су ағызу құрылыстарының, көтерілімдер сорғы стансаларының және айдау сорғы стансаларының суды есепке алу аспаптары өндірістік мақсаттағы есепке алу және бақылау аспаптарына жатады, тұрғын үй және тұрғын емес ғимараттардың суды есепке алу аспаптары суық және ыстық сумен жабдықтау желілерінің құрамдас бөлiгi, осы ғимараттардың ішкі су құбырының құрылғылары болып табылады.

РЭҚ, АӨЖ және ЭТЕАЖ деректерді қашықтықтан беру құралдарын монтаждау технологиялық жабдықты монтаждауға, байланысқа, сумен жабдықтау объектілерінде бақылау жүйесіне байланысты іске қосу-жөндеу жұмыстарына жатады, техникалық қызмет көрсету мен пайдалануды өндірушіде оқудан өткен ұйым персоналы жүргізеді.

5. Осы Қағидалардың талаптары:

1) осы Қағидалар қолданысқа енгізілгенге дейін пайдалануға енгізілген суды есепке алу тораптарының аспаптарына және олардың пайдалану мерзімі аяқталғанға дейін;

2) елді мекеннің шектерінен тыс суды (ауызсу, техникалық, сарқынды және басқа су түрлерін) есепке алу ұйымына;

3) суды бастапқы есептеу ұйымына қолданылмайды.

2. Суды есепке алу аспаптары мен АӨЖ-ге қойылатын жалпы талаптар

6. Суды есепке алу торабы типін бекіту не метрологиялық аттестаттау, сондай-ақ салыстырып тексеру нәтижелері бойынша Қазақстан Республикасының өлшем бiрлiгiн қамтамасыз етудiң мемлекеттiк жүйесiнiң тiзiлiмiне енгізілген өлшеу құралдарымен жабдықталады, ол Заңның 19-бабының 6-тармағына сәйкес өлшем құралына және (немесе) пайдалану құжаттамасына басылатын салыстырып тексеру таңбасының баспа-таңбасымен және (немесе) өлшем құралдарын салыстырып тексеру туралы сертификатпен куәландырылады.

Деректерді қашықтықтан берудің техникалық құралдарын, АӨЖ, ЭТЕАЖ өлшеу құралдарының тиістілігін белгілеуде қиындық туындағанда, Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрінің 2009 жылғы 12 қарашадағы № 312 бұйрығымен бекітілген, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5963 тіркелген Техникалық құралдардың өлшем құралдарына тиістілігін белгілеу ережелеріне сәйкес теникалық құралдардың өлшем құралдарына тиістілігін белгілеу жөніндегі қорытындыны берумен қарау жүргізіледі.

7. Ауыз сумен жабдықтау жүйелерінде қолданылатын суды есепке алу аспаптары Кодекстің 85-бабының 3-тармағына сәйкес техникалық реттеу саласындағы уәкілетті орган белгілеген тізбеге сәйкес мiндеттi түрде сертификатталуға жатады.

8. Суды есепке алу аспабын салыстырып тексеру нәтижелері оң болған жағдайда, оны пайдалану (қызмет ету) мерзімі келесі тексеруаралық мерзімге дейін ұзартылады.

9. МЕМСТ 8.586.1-2005 (ИСО 5167-1:2003), МЕМСТ 8.586.2-2005 (ИСО 5167-2:2003) немесе Заңның 17-бабының 2-тармағына сәйкес бекітілген өзге нормативтік техникалық құжатқа сәйкес орындалған тарылтатын құрылғы ретінде диафрагма, шүмек немесе басқа құрылғы пайдаланылатын ауыспалы қысым айырмасы әдісімен су шығынын өлшеу қағидатын іске асыратын суды есепке алу аспабын техникалық реттеу және метрология саласында мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті орган метрологиялық аттестаттау жүргізеді.

10. Деректерді радиожиілік арна арқылы жүзеге асыратын, бір уақытта РЭҚ болып табылатын суды есепке алу торабын немесе АЭЖ, ЭТЕАЖ техникалық құралдарын немесе суды есепке алу аспаптарын пайдалану кезінде:

1) Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 21 қаңтардағы № 34 бұйрығымен бекітілген, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10730 тіркелген Жиіліктер белдеулерін, радиожиіліктерді (радиожиілік арналарын) иелікке беру, радиоэлектрондық құралдар мен жоғары жиіліктi құрылғыларды пайдалану, сондай-ақ азаматтық мақсаттағы радиоэлектрондық құралдардың электромагниттік үйлесімділігін есептеуді жүргізу қағидаларына сәйкестігі;

2) Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 ақпандағы № 173 бұйрығымен бекітілген, Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10951 тіркелген "Радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларға сәйкес оның қауіпсіздігін растайтын оң қорытынды алу қажет.

11. АӨЖ, ЭТЕАЖ Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйымдардың ақпаратын жүйелендіру, жинау, сақтау, нақтылау (жаңарту, өзгерту), деректер базаларынан су тұтынушылардың дербес деректерімен бірге суды есепке алу деректерін алуды, сондай-ақ мұндай деректер базасының орналасу орны туралы мәліметтерді көрсетуді қамтамасыз етеді.

12. Қазақстан Республикасының аумағына шифрлау (криптографиялық) құралдарға жататын немесе өз құрамында шифрлау (криптографиялық) құралдары бар суды есепке алу аспабын, АЭЖ, БАЖ элементін әкелу және әкету "Тарифтік емес реттеу облысындағы нормативті құқықтық актілер туралы" Еуразиялық экономикалық комиссия алқасының 2012 жылғы 16 тамыздағы № 134 шешімімен бекітілген тәртіпте жүзеге асырылады.

13. Суды есепке алу торабының аспаптарында, АЭЖ, ЭТЕАЖ суды дұрыс есепке алу жұмысын бұзатын рұқсатсыз араласудан қорғау қарастырылады.

14. Тұтастығы бұзылған, бастапқы тексеру туралы бедері жоқ, тексеру мерзімі өткен суды есепке алу аспаптарын, сондай-ақ өлшеу құралдарының бекітілген түріне (тип сипаттамасына) немесе пайдалану құжаттамасының талаптарына сәйкес келмейтін сипаттамалары бар есепке алу аспаптарын орнатуға және пайдалануға жол берілмейді.

15. Суды есепке алу аспабы:

1) салыстырып тексеруаралық интервалын түзету қажет болған;

2) қолдануға жарамдылығын растау қажет болған;

3) салыстырып тексеру таңбасының, өзі жабысатын лейблдің, пластикалық пломбаның бедері зақымданған және бастапқы немесе мерзімді салыстырып тексеруден, оның ішінде олардың сақталуы кезінде өткенін растайтын құжат жоғалған;

4) суды есепке алу аспабын немесе жиынтығында суды есепке алу аспаптары бар бұйымдарды консервациялауға қойылатын талаптарға байланысты мерзімді салыстырып тексеру жүргізілмеген болса, сақтаудан кейін қолданысқа енгізген;

5) суды есепке алу аспаптарын, сондай-ақ суды есепке алу аспаптары жиынтығында қолданылатын бұйымдарды қайта консервациялаған;

6) оларды салыстырып тексеруаралық интервалының жартысы өткеннен кейін ұзақ сақтауға берген;

7) суды есепке алу аспаптарын салыстырып тексеруаралық интервал жартылай аяқталған соң әзірлеуші сатпаған суды есепке алу аспабын су тұтынушыға жіберген;

8) суды есепке алу торабында суды есепке алу аспаптарының көрсеткіштерін бұрмалаушы тетіктер анықталған;

9) су есептегіштің минималдыдан жоғары су өту шығынына сезімтал болмаған жағдайларда кезектен тыс тексеруге жатады.

3. Сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйымның суды есепке алу аспаптары мен АӨЖ таңдауы

16. Елді мекендердің сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінің су көздерінен, құрылыстарынан су тартуды пайдалану үшін суды есепке алу аспаптарын таңдауды сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйым дербес жүзеге асырады.

17. Су көздерінен су алуды есепке алу тораптарында келесі параметрлер белгіленеді:

1) шығынның ағымдағы мәні, сағатына текше метр (бұдан әрі – м³/ сағ);

2) әр тәулік ішінде шығынның мәні, тәулігіне текше метр;

3) аспаптың жұмыс уақыты, сағат (минут);

4) штаттан тыс жағдайлардың болуы.

18. Осы Қағидалардың 17-тармағының параметрлеріне қосымша бірінші, екінші, үшінші көтерілімдер сорғы стансаларында сорушы және арынды құбыр жолдарының артық қысымын бақылауды қамтамасыз ету қажет. Артық қысымды өлшеудің салыстырмалы дәлсіздіктер шамасы нормаланбайды.

19. Суды есепке алу аспаптары алпыс екі тәуліктен кем емес кезең ішінде суды жіберу көлемдерінің сағат сайынғы мәндерін мұрағаттау мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

20. Су көздерінен алынған суды коммерциялық есепке алу үшін жұмыс қабілетттілігін автоматтық дигностикалауы бар суды есепке алу аспаптары мен АӨЖ қолданылады. Ақаулық пайда болған жағдайда есепке алу аспабының бұзылған уақыты тіркеледі, АӨЖ және аспап таблосында хабарлама шығады.

21. Шығын өлшегіш пен су есептегіште қажетті ұзындығы бар тік учаскелер болмаған жағдайда, екі реттен кем емес тік желілік учаскелердің ұзындығының қысқаруын қамтамасыз етуші ағынды түзеткіш орнатылады.

4. Су тұтынушының суды есепке алу аспаптары мен АӨЖ таңдауы

22. Ғимараттарда бастапқы және ғимаратқа кіреберісте жапсарлас-жанаса салынған жайлар үшін ауыстырып қойылатын суды есепке алу аспаптары, тұрғын үйлер (ғимараттар) салынған кезде қойылатын жеке суды есепке алу аспаптары сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйымның АӨЖ-мен, ыстық сумен жабдықтау жүйесі ашық болғанда - ыстық суды есепке алу аспаптарын пайдалануға рұқсат беруді жүзеге асыратын ұйымның АӨЖ-мен үйлесімді деректерді қашықтықтан беру құралдарымен жарақталады.

23. Жобаланып жатқан, салынып жатқан, кеңейтілетін, жаңғыртылатын, техникалық қайта жарақтандырылатын, реконструкцияланатын және күрделі жөнделетін ғимараттарда АӨЖ және ЭТЕАЖ элементтеріне қажетті суды есепке алу аспаптарын орнатуға жұмсалған шығындар құрылыс салушыға жүктеледі.

Бұл бекітілген жобада қарастырылған болса, онда АӨЖ және ЭТЕАЖ элементтеріне қажетті суды есепке алу аспаптарын орнатуды қоспағанда, санитариялық-техникалық жабдығы мен аспаптары орнатылмаған, кейін сатып алушылардың мүмкіндіктері мен қалауы есепке алынып орындалатын ғимараттар толық дайын ғимаратқа жатады.

Құрылысының нормативтік мерзімдерінің сақталуына қарамастан объектілер "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" 2001 жылғы 16 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 60-бабының 4-тармағына сәйкес суды есепке алу аспаптарымен және АӨЖ, ЭТЕАЖ элементтерімен жарақтандырылып пайдалануға енгізіледі.

24. Қолданыстағы тұрғын үйлерде (ғимараттарда) суық пен ыстық суды жеке (пәтерлік) есепке алу аспаптарын бастапқы орнату, ауыстыру немесе пайдалану немесе оны пайдалану мерзімі аяқталған кезінде деректерді қашықтықтан беру құралдарысыз, бірақ деректерді кейін қашықтықтан беру мүмкіндігіне арналған құрылғылармен жабдықталған есептегіштерді орнатуға жол беріледі.

Деректерді кейін қашықтықтан беру мүмкіндігі суды есепке алу аспабында осы Қағидаларға 1-қосымшада келтірілген параметрлерге сәйкес келетін, оның ішінде суды есепке алу аспабында импульсты шығуының, есептегіште стандартты импульсты шығуының болуын көздейді.

Мұндай суды есепке алу аспаптарына арналған деректерді қашықтықтан беру құралдарын:

табиғи монополия субъектісінің қолданыстағы инвестициялық бағдарламасында АӨЖ енгізуге тиісті шығын бабы болған жағдайда суды есепке алу аспабын пайдалануға (пломбалауға) рұқсат беруді жүзеге асыратын ұйым;

қалауы бойынша – су тұтынушының өзі не өзге мүдделі ұйымдар сатып алады және орнатады.

25. Үлкен немесе ірі қаланың жергілікті атқарушы органы энергияны тұтыну ақпаратын қабылдау, беру және өңдеу инфрақұрылымын анықтаған (бекіткен) жағдайда барлық ғимараттар үшін бір немесе бірнеше ЭТЕАЖ қолдануға жол беріледі. Әзірлеуші жабдықтың, бағдарламалық қамтамасыз етудің, ЭТЕАЖ деректер базасының елді мекеннің энергия тұтынуды есепке алудың барлық нүктелерінің санымен жұмыс істеу қабілеттілігін растайды.

Жергілікті атқарушы орган ЭТЕАЖ энергия тұтыну ақпаратын қабылдау, беру және өңдеу инфрақұрылымын анықтағаннан (бекіткеннен) кейін үлкен немесе ірі қалалардың тұрғын үйлерінде (ғимараттарда) қарастырылатын елді мекеннің кем дегенде бір көп пәтерлі тұрғын үйде үш айдан кем емес мерзім ішінде тестілеу режимінде байқалмаған АӨЖ-ні суды есепке алудың жаңа нүктелері бойынша пайдалануға жол берілмейді.

26. Кез келген АӨЖ, ЭТЕАЖ, оның ішінде олардың жұмыс қабілеттілігі тұрақты электр қуатына тәуелді құралдар бойынша тұрғын үйлердегі барлық суды есепке алу аспаптарынан деректерді қашықтықтан берудің негізгі әдісінен басқа, ғимаратқа қол жетімді емес суды есепке алу аспабының деректерін резервті қашықтықтан беруді қарастыру қажет.

27. Тұрғын үйде (ғимаратта) қандай да бір қосымша байланыс желілерін (радиоарналар, GSM/GPRS арналар, PLC-технологиялар бойынша) төсеу мен құрылыс-монтаж жұмыстарын жүргізуді талап етпейтін суды есепке алу аспаптарынан деректерді беретін АӨЖ, ЭТЕАЖ енгізген жағдайда, оны жобалық құжаттамасыз жүзеге асыруға жол беріледі.

28. Тұрғын және тұрғын емес ғимараттардың суды есепке алу АӨЖ-сі Қағидаларға 1-қосымшада келтірілген параметрлерге сәйкес стандартты импульсты шығуы бар кез келген өндірушілердің су есептегіштерін қосуды қамтамасыз етеді.

29. Су тұтынушылардың тұрғын және тұрғын емес ғимараттарындағы деректерді қашықтықтан беру құралдары бар суды есепке алу аспаптары:

1) көрсеткіштерді суды есепке алу аспабынан тікелей көзбен қарап алу;

2) алпыс екі тәуліктен кем емес кезең ішінде су тұтыну көлемдерінің тәуліктік мәндерін мұрағаттау;

3) суды есепке алу аспабын деректерді қашықтықтан беру аспабымен сымсыз қосу кезінде судың кері ағынын тіркеу (кері ағынды өлшеудің салыстырмалы дәлсіздіктерінің шамасы нормаланбайды) мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

5. Монтаждау және оның суды есепке алу аспаптары мен АӨЖ-нің метрологиялық сипаттамаларына әсер етуі

30. Пайдаланудың бәсекелестік шарттары кезінде суды есепке алу аспаптарының метрологиялық сипаттамаларының СТ ҚР СТБ ИСО 4064-1-2009 талаптарының, АӨЖ мен ЭТЕАЖ үшін - СТ ҚР 2.96-2005, МЕМСТ 8.437-81 талаптарына сәйкестігі қарастырылады.

31. Су тұтынушының суды есепке алу аспабының ең аз шығын мен ауыспалы шығын (қоспағанда) арасында шығындар саласында алынатын ең көп жол берілетін, оң немесе теріс дәлсіздігі пайдалану шарттары шегінде температура мәні бар су үшін ±5% құрайды.

Ауыспалы шығын (қосқанда) мен ең көп шығын арасында шығындар саласында жол берілетін ең көп рұқсат етілетін оң немесе теріс дәлсіздік:

температурасы < 30 ⁰С су үшін 2%;

температурасы > 30 ⁰С су үшін 3% құрайды.

Екі жыл пайдаланылғаннан кейін суды есепке алу аспаптарының ең көп жол берілген дәлсіздігі регламенттелген ең көп рұқсат етілетін қателіктерден екі есе асуы мүмкін.

32. Су көзінен су алуда суды есепке алу аспабы осы Қағидалардың 31-тармағында көрсетілген өлшеу қателігін және осы Қағидаларға 2-қосымшада өлшеу диапазондарында, есепке алу аспаптарының жұмыс уақытын өлшеу ±0,1% артық емес салыстырмалы қателікпен қамтамасыз етеді.

33. Су тұтынушының су есептегішінде шартты өту диаметрі тұрақты шығыннан аспайтын, тұтыну кезеңіне орташа сағаттық су шығынына сүйене отырып, таңдалады, ал минималды шығын – осы Қағидаларға 2-қосымша бойынша қабылданатын тиісті шығыннан аспайтын шығын.

34. Суды есепке алу аспабын монтаждау кезінде суды есепке алу аспабының типі мен метрологиялық санатына байланысты зауыт-өндірушінің техникалық талаптары сақталады. Су есептегішті монтаждауды су есептегіш қанатшасының айналу осі қатаң тік орналасатындай етіп, көлденең күйде жүзеге асыру қажет.

35. Қағидалардың 33-тармағында көрсетілген су есептегіштеріне қойылған метрологиялық талаптардан ауытқуға мынадай жағдайларда жол беріледі:

1) жеке тұрғын үйлердің, жеке (пәтерлік) су есептегіштері үшін - әдеттегідей, шартты өту диаметрі 15 миллиметрге тең, осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес қабылданатын, төмен метрологиялық санаттың ең аз шығындары бар, бірақ осы Қағидалардың 34-тармағының талаптарын сақтай отырып, су есептегішті монтаждау кезінде;

2) ыстық судың қанатты су есептегіштері үшін - осы Қағидаларға 3-қосымшада келтірілген ең аз шығындары бар, осы Қағидалардың 34-тармағының талаптарын сақтаумен монтаждау мүмкіндігі болмаған жағдайда.

36. Су тұтынушылардың суды есепке алу тораптарын монтаждау осы Қағидаларға 4, 5-қосымшаларда келтірілген үлгі схемаларға сәйкес жүзеге асырылады.

37. Өлшеу құралын монтаждау және пайдалану кезінде суды есепке алу деректерін жинау, өңдеу, сақтау және қашықтықтан берудің АӨЖ элементтері аппараттық бөлікке (жалғағыштарға, функционалдық модульдерге), бағдарламалық-ақпараттық қамтамасыз етуге рұқсатсыз кіруден қорғауды қарастыруы тиіс.

38. Осы Қағидалардың 2-тарауының 6-9, 13-15-тармақтарының талаптарын бұзушылықтар метрологиялық нормалар мен қағидаларды бұзушылықтарға тең деп танылады, мемлекеттік метрологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды тұлғалар оларды жою туралы орындалуы міндетті ұйғарымдар береді.

Ескерту. 38-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық экономика министрінің 23.11.2016 № 485 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Суды есепке алу аспаптары мен АӨЖ пайдалану

39. Осы Қағидалардың 24-тармағында көрсетілген суды есепке алу аспабына деректерді қашықтықтан беру құралын орнату (монтаждау) кезінде сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйым, суды есепке алу аспаптарын пайдалануға рұқсат беруді жүзеге асыратын ұйым суды есепке алу аспаптарын орнататын жерде деректерді қашықтықтан беру құралдарын АӨЖ қосу бойынша іске қосу-жөндеу жұмыстарын жүргізеді.

40. Салыстырып тексеру пломбалары бар, өндірушінің, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйымның, суды есепке алу аспаптарын пайдалануға жіберуді жүзеге асыратын ұйымның пломбалары бар суды есепке алу торабын, АӨЖ, ЭТЕАЖ элементтерін пайдалану, тиісті техникалық жағдайда ұстау, салыстырып тексеруді (аттестаттауды):

1) құрылыс объектісінде – объектіні су тұтынушының меншігіне беру сәтіне дейін тапсырысшы немесе құрылыс салушы;

2) ведомстволық бағынысты аумақта немесе заңды тұлғаның су тұтынушыға пайдалануға берілген объектіде – су тұтынушы;

3) аумақта немесе жеке тұрғын үйде (ғимаратта) су тұтынушының меншігіне берілген пәтерлерде – су тұтынушы;

4) пайдалануға берілген көп пәтерлі тұрғын үйдің (ғимараттың) баспалдақ алаңында – ғимарат қарамағындағы кондоминиум объектісін басқару органы болмаған жағдайда, су тұтынушы;

5) үйге ортақ суды есепке алу аспабын орнататын жерде – кондоминиум объектісін басқару органы, кондоминиум тіркелмесе – ортақ үлестік меншік иелері жүзеге асырады.

41. Осы Қағидалардың 40-тармағында көрсетілген жағдайлардың шегінде сумен жабдықтау қызметтерінің ұсынылған көлемін есептеу кезінде мыналар есепке алынады:

1) АӨЖ, ЭТЕАЖ жабдығын ұрлау, бұзылуы туралы хабардар етпеу сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйымды немесе суды есепке алу аспаптарын пайдалануға (пломбалауға) рұқсат беретін ұйымды суды есепке алу аспабының ақаулықтары туралы хабардар етпеуге тең деп танылады;

2) салыстырып тексеру пломбаларының, өндірушінің, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйымның, суды есепке алу аспаптарын пайдалануға (пломбалауға) рұқсат беретін ұйымның пломбаларының жұлынуын, бұзылуын анықтау су тұтынушының су есептегішінің және (немесе) суды есепке алу торабының айналма желісі пломбасының жұлынуына тең деп танылады;

3) су тұтынушы немесе оның өкілі суды есепке алу аспаптарын пайдалануға (пломбалауға) рұқсат беретін ұйымға осы Қағидалардың 24-тармағында көрсетілген деректерді қашықтықтан беру құралдарын орнатуға негізсіз кедергі келтіруі тұтынушы немесе оның өкілінің суды есепке алу аспаптарын орнатуға кедергі келтіруіне тең деп қабылданады.

42. АӨЖ құралдары бойынша алынған суды есепке алу аспаптарының көрсеткіштері мен суды есепке алу құралдарының индикаторындағы көрсеткіштер арасында айырмашылықтар болса, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйым, суды есепке алу аспаптарын пайдалануға рұқсат беретін ұйым суды есепке алу аспабы индикаторының көрсеткіштерін негізге алады, ұсынылған сумен жабдықтау қызмет көрсетулердің көлеміне тиісті қайта есептеу жүргізеді.

43. АӨЖ, ЭТЕАЖ су есептеу торабы осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келген жағдайда, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйымның, ыстық сумен жабдықтаудың ашық жүйесі кезінде – ыстық суды есепке алу аспаптарын пайдалануға рұқсат беретін ұйымның өкілі осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша су тұтынушының суды есепке алу торабын пайдалануға рұқсат беру актісін жасайды.

Қағидалардың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, суды есепке алу торабы пайдалануға берілмейді, су тұтынушының суды есепке алу торабын пайдалануға рұқсат беру актісінде анықталған сәйкессіздіктердің толық тізбесі келтіріледі.

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінде суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидаларына 1-қосымша

Су есептегіштің стандартты импульсты шығу параметрлері

R_on < 1 KОм, R_off > 2.2 MОм немесе R_on < 50 Ом, R_off > 1 MОм

F_max < 14Hz, t_{pulse >} 6 милисекунд,

мұнда:

R_on– кернеу болған кезде тұйық жағдайдағы кедергі, Ом;

R_off – кернеу болмаған кезде ашық күйдегі кедергі, Ом;

F_max – импульстер жүрісінің максималды жиілігі, Hz;

t_pulse – импульсты сигналдың ұзақтығы, секунд;

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінде суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидаларына 2-қосымша

Су тұтынушының су есептегішінің шартты өту диаметрін таңдау кестесі

Су есептегіштің шартты өту диаметрі, мм.	ҚР СТ СТБ ИСО 4064-1-2009 бойынша су шығынының параметрлері, м3/сағ
	Q1	Q2	Q3*	Q4
	жоғары емес	жоғары емес		төмен емес
15	0,016	0,0256	1,6	2,000
20	0,025	0,0400	2,5	3,125
25	0,035	0.0525	3,5	4,375
32	0,060	0,0960	6,3	7,875
40	0,100	0,1600	10,0	12,500
50	0,100	0,250	16,0	20,000
65	0,156	0,250	25,0	31,250
80	0,200	0,320	40,0	50,000
100	0,315	0,504	63,0	78,750
150	0,625	1,000	100,0	125,000

Ескерту:

* - ҚР РК СТБ ИСО 4064-1-2009 5.1.1. тармағында көрсетілген мәндері санынан Q₃ тұрақты шығын мәндері;

Q₁ – су есептегіштің минималды су шығыны, м³/сағ;

Q₂ – су есептегіштің өтпелі шығыны, м³/сағ;

Q₃ – су есептегіштің тұрақты су шығыны, м³/сағ;

Q₄ – су өлшегіштің максималды су шығыны, м³/сағ.

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінде суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидаларына 3-қосымша

Төмендетілген метрологиялық санаттың минималды шығындары бар су тұтынушының ыстық судың жеке (пәтерлік) су есептегішінің, қанатты су есептегішінің шартты өту диаметрін таңдау кестесі

Су есептегіштің шартты өту диаметрі, мм	ҚР СТ СТБ ИСО 4064-1-2009 бойынша су шығының параметрлері, м3/сағ
	Q1	Q2	Q3*	Q4
	жоғары емес	жоғары емес		төмен емес
15	0,032	0.128	1,6	2

Ескерту:

* - ҚР СТ СТБ ИСО 4064-1-2009 5.1.1. тармағында көрсетілген мәндері санынан Q₃ тұрақты шығын мәндері;

Q₁ – су есептегіштің минималды су шығыны, м³/сағ;

Q₂ – су есептегіштің өтпелі шығыны, м³/сағ;

Q₃ – су есептегіштің тұрақты су шығыны, м³/сағ;

Q₄ – су есептегіштің максималды су шығыны, м³/сағ.

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінде суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидаларына 4-қосымша

Тұтынушының суды жеке есепке алу торабының үлгі схемасы

1 – кран, 2 - сүзгі, 3* – қысым реттегіші, 4 – кері клапаны бар жалғастыру штуцері; 5 – суды есепке алу аспабы, 6 – деректерді қашықтықтан беру құралы, 7 – жалғастыру штуцері.

* - "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" 2001 жылғы 16 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабының 23-16) тармақшасына сәйкес бекітілетін сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласында мемлекеттік нормативтердің талаптары бойынша.

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінде суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидаларына 5-қосымша

Тұтынушының ғимаратқа кіреберісіндегі суды есепке алу торабын монтаждаудың үлгі схемасы

1 – тиектеулі арматура, 2 – сүзгі, 3 – суды есепке алу аспабы, 4 – деректерді қашықтықтан беру құралы; 5 – өтпе; 6 – тік келте құбыр, 7 – үш жүрісті кран, 8 – бақылау-түсіру краны, 9 – айналма желі, 10 – манометр.

Сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінде суды есепке алу аспаптарын таңдау, монтаждау және пайдалану қағидаларына 6-қосымша

нысан

Су тұтынушының суды есепке алу торабын пайдалануға рұқсат беру актісі

____________________________________________________________________

_____________________ мекенжайы бойынша су тұтынушы ________________

(су тұтынушының атауы және оның абоненттік нөмірі)

суды есепке алу тораптарының құралдарын, АӨЖ, ЭТЕАЖ элементтерін

техникалық байқау жүргізілді және қажетті техникалық құжаттаманың

жиынтықтылығы тексерілді, нәтижесінде мынаны белгіледі:

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

(Сумен жабдықтау және су бұру жүйелерінде суды есепке алу аспаптарын

таңдау, монтаждау және пайдалану қағидаларының тармақтарына

сәйкестігі немесе сәйкессіздігі көрсетілсін)

Баяндалғанның негізінде, есепке алу торабы "___"_______ 20__ж.

бастап "____" _________ 20 ____ ж. дейін келесі жабдық құрамында

пайдалануға беріледі:

Суды есепке алу аспабы мен АӨЖ түрі (шартты өту диаметрі)	Зауыттық нөмірі	Су есепке алу және АӨЖ құралдарын салыстырып тексеру мерзімі және салыстырып тексеруді аяқтау мерзімі	Рұқсат беру сәтіне суды есепке алу аспабының көрсеткіштері	Су есептегіш қанатшасының айналу осінің тік күйі (иә/жоқ)
1	2	3	4	5

Суды есепке алу аспабын монтаждауды жүзеге асырған ұйымның атауы

____________________________________________________________________

(су тұтынушы ұсынған суды есепке алу аспабын монтаждауды жүзеге

асырған ұйымның қолы және мөрімен куәландырылған растаушы құжатқа

сәйкес)

АӨЖ, ЭТЕАЖ құралдарын монтаждауды жүзеге асырған ұйымның атауы:

____________________________________________________________________

(су тұтынушы ұсынған АӨЖ, ЭТЕАЖ құралдарын монтаждауды жүзеге асырған

ұйымның қолы және мөрімен куәландырылған растаушы құжатқа сәйкес)

Сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйымның өкілі (ыстық

сумен жабдықтаудың ашық жүйесінде - ыстық суды есептеу аспаптарын

пайдалануға рұқсат беруді жүзеге асыратын ұйым)

____________________________________________________________________

(лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде), телефон нөмірі)

қолы _____________

Су тұтынушының жауапты өкілі

____________________________________________________________________

(лауазымы (заңды тұлға үшін), тегі, аты, әкесінің аты (ол болған

кезде), телефон нөмірі)

қолы______________