ИПС "Әділет"

Об утверждении Правил расчета и предельного значения коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 ноября 2019 года № 215. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 декабря 2019 года № 19670.

Сноска. Заголовок - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 17.02.2021 № 34 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Настоящее постановление вводится в действие с 1 января 2020 года.

В целях реализации Закона Республики Казахстан от 3 июля 2019 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам регулирования и развития финансового рынка, микрофинансовой деятельности и налогообложения" Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить:

1) Правила расчета коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность;

2) предельное значение коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, в размере 0,5, для заемщика, имеющего признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, в размере 0,25 (ноль целых двадцать пять сотых).

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 30.12.2023 № 101 (вводится в действие с 01.04.2024).

2. Департаменту методологии и регулирования финансовых организаций в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) совместно с Юридическим департаментом государственную регистрацию настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего постановления на официальном интернет-ресурсе Национального Банка Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего постановления представление в Юридический департамент сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктом 2) настоящего пункта и пунктом 3 настоящего постановления.

3. Департаменту внешних коммуникаций – пресс-службе Национального Банка обеспечить в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего постановления направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания.

4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Национального Банка Республики Казахстан Смолякова О.А.

5. Настоящее постановление вводится в действие с 1 января 2020 года и подлежит официальному опубликованию.

Председатель
Национального Банка

Е. Досаев

Утверждены
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 28 ноября 2019 года № 215

Правила расчета коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила расчета коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 26 ноября 2012 года "О микрофинансовой деятельности" (далее – Закон) и определяют порядок расчета коэффициента долговой нагрузки заемщика организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, (за исключением ломбарда), в соответствии с подпунктом 3) пункта 1-1 статьи 3 Закона (далее – микрофинансовая организация).

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 17.02.2021 № 34 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В Правилах используются основные понятия, указанные в Законе, а также следующие понятия:

1) кредитная линия – обязательство микрофинансовой организации предоставлять заемщику микрокредит на условиях, позволяющих заемщику самому определять время получения микрокредита, но в пределах суммы и времени, определенных правилами предоставления микрокредитов и соглашением о предоставлении (открытии) кредитной линии;

2) кредитный лимит – предельная сумма кредитной линии;

3) заемщик – физическое лицо-резидент Республики Казахстан, намеревающееся воспользоваться или пользующееся услугами микрофинансовой организации в соответствии с подпунктом 3) пункта 1-1 статьи 3 Закона по предоставлению микрокредита;

4) официальный доход – среднемесячный доход, рассчитанный на основании одного и (или) нескольких из следующих документов:

информация из базы данных единого накопительного пенсионного фонда или Государственной корпорации "Правительство для граждан" по обязательным пенсионным взносам, обязательным профессиональным пенсионным взносам вкладчика (получателя) или информация из баз данных центральных исполнительных органов и принадлежащих либо подведомственных им юридическим лицам в части информации о доходах физических лиц;

выписки с банковского счета, на который поступают пенсионные выплаты;

выписки с банковского счета, на который поступает заработная плата и иные доходы от работодателя;

выписки с банковского счета, на который поступают страховые выплаты по договору пенсионного аннуитета, по договору аннуитетного страхования заключенного в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "Об обязательном страховании работника от несчастных случаев при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей";

информации о доходах физического лица - индивидуального предпринимателя, рассчитанных на основе следующих налоговых отчислений:

5 (пять) процентов от налогооблагаемого дохода при применении специального налогового режима на основе патента;

15 (пятнадцать) процентов от налогооблагаемого дохода при применении специального налогового режима на основе упрощенной декларации;

20 (двадцать) процентов от налогооблагаемого дохода специального налогового режима с использованием фиксированного вычета.

Сноска. Пункт 2 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 07.06.2023 № 39 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Микрофинансовая организация осуществляет расчет коэффициента долговой нагрузки заемщика до принятия решения о (об):

выдаче заемщику микрокредита, за исключением выдачи микрокредита (части микрокредита) в рамках открытой заемщику кредитной линии;

открытии кредитной линии заемщику (установлении кредитного лимита);

выдаче заемщику дополнительного микрокредита в рамках заключенного (заключенных) договора (договоров) о предоставлении микрокредита;

изменении условий открытой кредитной линии и (или) микрокредита заемщика, влекущем увеличение размера периодических платежей по данному микрокредиту, согласно графику погашения микрокредита.

Сноска. Пункт 3 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.06.2024 № 27 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования.).

4.Требования пункта 3 Правил распространяются на микрокредиты, предоставленные заемщикам на приобретение товаров, работ и услуг, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности.

Расчет коэффициента долговой нагрузки не производится при предоставлении в период с 1 апреля 2024 года по 31 декабря 2024 года включительно микрокредита для целей приобретения нового автотранспортного средства, обеспеченного залогом данного автотранспортного средства.

Сноска. Пункт 4 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.06.2024 № 27 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования.).

Глава 2. Порядок расчета коэффициента долговой нагрузки заемщика

5. Расчет коэффициента долговой нагрузки заемщика проводится микрофинансовой организацией в два этапа:

1) первый этап – оценка платежеспособности заемщика;

2) второй этап – расчет коэффициента долговой нагрузки заемщика.

6. Оценка платежеспособности заемщика осуществляется следующим образом:

ДЗ ≥ ВПМ + 0,5 * ВПМ * Кнчс,

где:

ДЗ – доход заемщика;

ВПМ – величина прожиточного минимума, установленная на соответствующий финансовый год Законом Республики Казахстан "О республиканском бюджете" (далее – Закон о бюджете);

КНЧС – количество несовершеннолетних членов семьи.

Доход заемщика определяется на основании одного и (или) нескольких из следующих критериев:

1) официального дохода за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

2) среднемесячной суммы расходов по дебетовой карте за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

3) среднемесячной суммы пополнения дебетовой карты за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

4) отношения среднемесячной суммы остатков на депозите и (или) текущем счете за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, на срок выдаваемого кредита, выраженный в месяцах;

5) среднемесячной суммы пополнений депозитов и (или) текущих счетов за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

6) среднемесячной суммы снятий с депозитов и (или) текущих счетов за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика;

7) дохода заемщика, определяемого как отношение среднего значения суммы ежемесячных платежей заемщика по погашенным и (или) непогашенным банковским займам и микрокредитам за последние 6 шесть последовательных календарных месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, совершенных без просрочки, к максимально допустимому значению коэффициента долговой нагрузки (0,5);

8) среднемесячного дохода от перевозок пассажиров и багажа такси за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика (при подтверждении таких доходов через компанию посредника);

9) наличия документа, подтверждающего оплату единого совокупного платежа за период 12 (двенадцать) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика. Доход за каждый месяц принимается на уровне одного минимального размера заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год Законом о бюджете;

10) среднемесячного дохода за 6 (шесть) месяцев, предшествующих дате обращения заемщика, рассчитанного на основании справки о доходах с места работы и (или) справки с учебного заведения о размере получаемой стипендии.

Информация, указанная в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) и 10) части второй настоящего пункта, подтверждается заемщиком с предоставлением соответствующих документов и (или) запрашивается микрофинансовой организацией на основании согласия заемщика, данного в письменной форме либо посредством идентификационного средства заемщика.

При определении дохода заемщика на основании критериев, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6) и 7) части второй настоящего пункта, применяется только один из указанных критериев.

В отношении получателя адресной социальной помощи и (или) заемщика, имеющего признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, оценка дохода определяется на основании официального дохода, указанного в подпункте 1) части второй настоящего пункта.

Для целей Правил под заемщиком, имеющим признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, понимается физическое лицо, совершившее за последние 6 (шесть) завершенных месяцев 6 (шесть) и более платежей в пользу организатора игорного бизнеса на общую сумму более 300 000 (триста тысяч) тенге.

Информация о датах и суммах платежей, проведенных заемщиком в пользу организатора игорного бизнеса, определяется микрофинансовой организацией на основании кредитного отчета заемщика, полученного в кредитном бюро.

В отношении заемщика, не достигшего двадцатиоднолетнего возраста, оценка дохода определяется на основании доходов, указанных в подпунктах 1), 8) и 10) части второй настоящего пункта.

Сноска. Пункт 6 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.06.2024 № 27 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования.).

7. Коэффициент долговой нагрузки заемщика рассчитывается как отношение суммы ежемесячного платежа по всем непогашенным микрокредитам, банковским займам заемщика, включая суммы просроченных платежей по всем непогашенным микрокредитам, банковским займам заемщика и среднего ежемесячного платежа по новой задолженности заемщика, возникающей в случаях, предусмотренных пунктом 3 Правил, к среднему ежемесячному доходу заемщика за последние 6 (шесть) месяцев:

где:

КДН - коэффициент долговой нагрузки;

ПНЗi - ежемесячный платеж по непогашенному микрокредиту, банковскому займу (непогашенным микрокредитам, банковским займам) заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 8 Правил;

ППі - сумма просроченных платежей по непогашенному микрокредиту, банковскому займу (непогашенным микрокредитам, банковским займам) заемщика;

ПЗ - средний ежемесячный платеж по новой задолженности заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 9 Правил;

n - количество непогашенных микрокредитов, банковских займов заемщика;

Д - средний ежемесячный доход заемщика, который рассчитывается в соответствии с пунктом 10 Правил.

При расчете коэффициента долговой нагрузки заемщика по микрокредитам, обеспеченным залогом автотранспортного средства, размер ежемесячного платежа заемщика по микрокредиту определяется как отношение суммы задолженности к погашению (включающей сумму основного долга и начисляемого за весь период кредита вознаграждения), уменьшенной на стоимость залога в виде автотранспорта, скорректированной на коэффициент ликвидности к стоимости обеспечения равного 0,7, на срок выдаваемого микрокредита, выраженный в месяцах.

Среднерыночная стоимость автотранспортного средства определяется на основании независимой оценки или оценки микрофинансовой организации в соответствии с Международным стандартом финансовой отчетности № 13 "Оценка справедливой стоимости" и требованиями Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности".

Сноска. Пункт 7 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.06.2024 № 27 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования.).

8. Ежемесячный платеж по непогашенному микрокредиту, банковскому займу (непогашенным микрокредитам, банковским займам) заемщика принимается равным периодическому платежу по непогашенному микрокредиту, банковскому займу, приведенному к месячному выражению (сумме периодических платежей по непогашенным микрокредитам, банковским займам, приведенных к месячному выражению).

Периодический платеж по непогашенному микрокредиту, банковскому займу, приведенный к месячному выражению, рассчитывается как произведение периодического платежа по непогашенному микрокредиту, банковскому займу согласно графику погашения микрокредита, банковского займа на отношение количества периодических платежей по непогашенному микрокредиту, банковскому займу в годовом выражении к двенадцати:

где:

- периодический платеж по непогашенному микрокредиту, банковскому займу, приведенный к месячному выражению;

- периодический платеж по непогашенному микрокредиту, банковскому займу согласно графику погашения микрокредита, займа;

- количество периодических платежей по непогашенному микрокредиту, банковскому займу в годовом выражении.

Количество периодических платежей по непогашенному микрокредиту, банковскому займу в годовом выражении рассчитывается как отношение трехсот шестидесяти к количеству дней, характеризующих периодичность осуществления платежей по микрокредиту, банковскому займу согласно графику погашения.

Количество дней в месяце для целей расчета части первой настоящего пункта принимается равным тридцати.

При отсутствии данных о периодическом платеже согласно графику погашения микрокредита, банковскому займа и (или) периодичности осуществления платежей в днях ежемесячный платеж по непогашенному микрокредиту, банковскому займу рассчитывается как отношение суммы остатка по основному долгу и вознаграждению по микрокредиту, банковскому займу к оставшемуся сроку данного микрокредита, банковского займа, выраженному в месяцах.

В ежемесячный платеж по непогашенному микрокредиту, банковскому займу (непогашенным микрокредитам, банковским займам) включается оценка размера ежемесячного платежа по погашению использованной части кредитного лимита, ежемесячный платеж по кредитной карте, а также по платежной карте, условиями которой предусмотрено кредитование заемщика в рамках кредитного лимита.

Под использованной частью кредитного лимита понимается остаток долга по займу (траншу), полученному заемщиком в рамках открытой кредитной линии.

Оценка размера ежемесячного платежа по погашению использованной части кредитного лимита определяется на основании данных из кредитного бюро или рассчитывается как отношение размера использованной части кредитного лимита к оставшемуся сроку данного лимита, определенному договором, выраженному в месяцах.

Ежемесячный платеж по кредитной карте, а также по платежной карте, условиями которой предусмотрено кредитование заемщика в рамках кредитного лимита, рассчитывается как произведение использованного кредитного лимита по кредитной карте, платежной карте, условиями которой предусмотрено кредитование заемщика в рамках кредитного лимита, соответственно на десять процентов.

Сумма просроченных платежей по непогашенному микрокредиту, банковскому займу заемщика включает сумму просроченного основного долга, просроченного вознаграждения и сумму задолженности, списанной за баланс микрофинансовой организации, банка второго уровня, организации, осуществляющей отдельные виды банковских операций, а также иных поставщиков информации, перечень которых установлен статьей 18 Закона Республики Казахстан "О кредитных бюро и формировании кредитных историй в Республике Казахстан" (далее - поставщики информации).

В случае осуществления выдачи микрокредита заемщику в целях рефинансирования ранее заключенного (заключенных) договора (договоров) о предоставлении микрокредита, банковского займа сумма задолженности по непогашенному микрокредиту (микрокредитам), банковскому займу (банковским займам), подлежащая рефинансированию, не учитывается в расчете ежемесячного платежа и в сумме просроченных платежей по непогашенному микрокредиту (микрокредитам), банковскому займу (банковским займам).

В случае изменения условий открытой кредитной линии и (или) микрокредита заемщика, осуществляемого в целях реструктуризации ранее заключенного (заключенных) договора (договоров) о предоставлении микрокредита, влекущего увеличение размера периодических платежей по данному микрокредиту согласно графику погашения микрокредита и не предполагающего увеличение кредитного лимита открытой кредитной линии и (или) размера микрокредита, сумма просроченных платежей по непогашенным микрокредитам заемщика принимается равной нулю.

Информация о периодическом платеже согласно графику погашения микрокредита, банковского займа, остатке основного долга, остатке вознаграждения по непогашенным микрокредитам, банковским займам, кредитном лимите, использованной части кредитного лимита, суммах просроченных платежей по непогашенным микрокредитам, банковским займам заемщика запрашивается микрофинансовой организацией в кредитном бюро.

В расчет периодических платежей, остатка основного долга, остатка вознаграждения по непогашенным микрокредитам, банковским займам, ежемесячного платежа по кредитной карте, а также по платежной карте, оценки размера ежемесячного платежа по погашению использованной части кредитного лимита и суммы просроченных платежей по непогашенным микрокредитам, банковским займам заемщика включаются сведения, предоставляемые в кредитное бюро всеми поставщиками информации.

Непогашенные микрокредиты заемщика включают микрокредиты, указанные в пункте 4 Правил, а также имеющиеся у заемщика банковские займы, непогашенные микрокредиты, не указанные в пункте 4 Правил.

Сноска. Пункт 8 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 21.02.2022 № 7 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Средний ежемесячный платеж по новой задолженности заемщика рассчитывается как отношение суммы платежей по основному долгу и вознаграждению, рассчитанной в соответствии с графиком погашения к сроку данного микрокредита, выраженному в месяцах.

Расчет среднего ежемесячного платежа по новой задолженности заемщика, являющейся обязательством по кредитной линии, условиями которой предусмотрено кредитование заемщика в рамках кредитного лимита, производится в соответствии с частями седьмой и восьмой пункта 8 Правил.

Сноска. Пункт 9 с изменением, внесенным постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 28.12.2020 № 128 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. Средний ежемесячный доход заемщика рассчитывается как отношение размера дохода, определенного на основании одного или нескольких критериев, указанных в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) и 10) части второй пункта 6 Правил, на шесть.

Виды доходов, принимаемых микрофинансовой организацией в расчет среднего ежемесячного дохода заемщика, должны быть получены не менее чем в двух любых месяцах в течение 6 (шести) последовательных месяцев, предшествующих дате обращения заемщика.

Микрофинансовые организации осуществляют расчет среднего ежемесячного дохода заемщика получателя адресной социальной помощи и (или) заемщика, имеющего признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес, на основании официального дохода, указанного в подпункте 1) части второй пункта 6 Правил.

Микрофинансовые организации осуществляют расчет среднего ежемесячного дохода заемщика не достигшего двадцатиоднолетнего возраста, на основании доходов, указанных в подпунктах 1), 8) и 10) части второй пункта 6 Правил.

Сноска. Пункт 10 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 30.12.2023 № 101 (вводится в действие с 01.04.2024).

11. Если размер дохода, определяемый на основании одного или нескольких критериев, указанных в пункте 6 Правил, меньше величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год Законом о о бюджете и половины величины прожиточного минимума на каждого несовершеннолетнего члена семьи, а также значение коэффициента долговой нагрузки заемщика, превышает предельное значение, установленное подпунктом 2) пункта 1 настоящего постановления, или заемщик имеет признаки лица, активно вовлеченного в игорный бизнес и имеет просроченную задолженность по основному долгу и (или) вознаграждению свыше девяноста календарных дней по банковским займам и (или) микрокредитам, микрофинансовая организация не принимает положительные решения о (об):

выдаче заемщику микрокредита, а также микрокредита (части микрокредита) в рамках открытой заемщику кредитной линии;

открытии кредитной линии заемщику (установлении кредитного лимита);

выдаче дополнительного микрокредита в рамках заключенного (заключенных) договора (договоров) о предоставлении микрокредита;

Сноска. Пункт 11 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 30.12.2023 № 101 (вводится в действие с 01.04.2024).

12. Микрофинансовая организация самостоятельно определяет долговую нагрузку заемщика в соответствии с требованиями пунктов 5-10 Правил.

Сноска. Пункт 12 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.12.2022 № 115 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым қарыз алушысының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидаларын және шекті мәнін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2019 жылғы 28 қарашадағы № 215 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 3 желтоқсанда № 19670 болып тіркелді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы қаулы 01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі.
      Ескерту. Тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 17.02.2021 № 34 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қаржы нарығын реттеу мен дамыту, микроқаржылық қызмет және салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2019 жылғы 3 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Мына:

1) Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның қарыз алушысының борыш жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидалары;

2) микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның қарыз алушысының борыш жүктемесі коэффициентінің шекті мәні 0,5 мөлшерінде, ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгілері бар қарыз алушы үшін 0,25 (нөл бүтін оннан жиырма бес) мөлшерінде бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 30.12.2023 № 101 (01.04.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Қаржы ұйымдарының әдіснамасы және реттеу департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсына орналастыруды;

3) осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Заң департаментіне осы қаулының осы тармағының 2) тармақшасында және 3-тармағында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Сыртқы коммуникациялар департаменті – Ұлттық Банктің баспасөз қызметі осы қаулы мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары О.А. Смоляковқа жүктелсін.

5. Осы қаулы 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Ұлттық Банк Төрағасы

Е. Досаев

Қазақстан Республикасы
Ұлттық Банкі Басқармасының
2019 жылғы 28 қарашадағы
№ 215 қаулысымен
бекітілген

Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым қарыз алушысының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидалары

Ескерту. Тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 17.02.2021 № 34 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым қарыз алушысының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Микроқаржылық қызмет туралы" 2012 жылғы 26 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Заң) сәйкес әзірленді және қызметін Заңның 3-бабы 1-1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым (бұдан әрі – микроқаржы ұйымы) қарыз алушысының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 17.02.2021 № 34 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Қағидаларда Заңда көрсетілген негізгі ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) кредиттік желі – микроқаржы ұйымының қарыз алушыға микрокредит алу уақытын өзі анықтауға мүмкіндік беретін талаптармен, бірақ микрокредиттер беру қағидаларында және кредиттік желі беру (ашу) туралы келісімде айқындалған сома мен уақыт шегінде қарыз алушыға микрокредит беру міндеттемесі;

2) кредиттік лимит – кредиттік желінің шекті сомасы;

3) қарыз алушы – Заңның 3-бабы 1-1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес микроқаржы ұйымының микрокредит беру жөніндегі қызметтерін пайдалануға ниет білдірген немесе пайдаланатын Қазақстан Республикасының резидент жеке тұлғасы;

4) ресми кіріс – мына құжаттардың:

салымшының (алушының) міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттiк корпорациясының дерекқорынан алынған ақпараттың немесе орталық атқарушы органдар және оларға тиесілі не оларға ведомстволық бағынысты заңды тұлғалардың дерекқорынан жеке тұлғалардың кірісі туралы ақпараттың;

зейнетақы төлемдері түсетін банк шотынан үзінді-көшірменің;

жұмыс берушіден жалақы және басқа да кірістер түсетін банк шотынан үзінді-көшірменің;

"Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес жасалған зейнетақы аннуитеті шарты бойынша, аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемдері түсетін банк шотынан үзінді-көшірменің;

мынадай салықтық аударымдар:

патенттің негізінде арнайы салық режимін қолданған кезде салық салынатын кірістің 5 (бес) пайызы;

жеңілдетілген декларация негізінде арнайы салық режимін қолданған кезде салық салынатын кірістің 15 (он бес) пайызы;

тіркелген шегерімді пайдалана отырып арнайы салық режимінің салық салынатын кірісінің 20 (жиырма) пайызы негізінде есептелген жеке кәсіпкер-жеке тұлғаның кірістері туралы ақпараттың біреуінің және (немесе) бірнешеуінің негізінде есептелген орташа ай сайынғы кіріс.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 07.06.2023 № 39 (алғашқы ресми жарияланғаннан күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Микроқаржы ұйымы:

қарыз алушыға ашылған кредиттік желі шеңберінде микрокредит (микрокредиттің бір бөлігін) беруді қоспағанда, қарыз алушыға микрокредит беру;

қарыз алушыға кредиттік желі ашу (кредиттік лимитті белгілеу);

қарыз алушыға жасалған микрокредит беру туралы шарты (шарттары) шеңберінде қосымша микрокредит беру;

микрокредитті өтеу кестесіне сәйкес осы микрокредит бойынша мерзімді төлемдер мөлшерінің ұлғаюына алып келетін, қарыз алушының ашық кредиттік желісінің және (немесе) микрокредит талаптарының өзгеруі туралы шешімдер қабылданғанға дейін қарыз алушының борыш жүктемесінің коэффициентін есептеуді жүзеге асырады.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.06.2024 № 27 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

4. Қағидалардың 3-тармағының талаптары қарыз алушыларға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуға берілген микрокредиттерге қолданылады.

Борыш жүктемесі коэффициентін есептеу 2024 жылғы 1 сәуірден бастап қоса алғанда 2024 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде жаңа автокөлік құралын сатып алу мақсаттары үшін, осы автокөлік құралының кепілімен қамтамасыз етілген микрокредит берілген кезде жүргізілмейді.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.06.2024 № 27 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-тарау. Қарыз алушының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу тәртібі

5. Микроқаржы ұйымы қарыз алушының борыштық жүктемесінің коэффициентін екі кезеңмен есептейді:

1) бірінші кезең – қарыз алушының төлем қабілеттілігін бағалау;

2) екінші кезең – қарыз алушының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу.

6. Қарыз алушының төлем қабілеттілігін бағалау төмендегідей жүзеге асырылады:

ҚК ≥ ЕТКДШ + 0,5 * ЕТКДШ * Сктом,

мұндағы:

ҚК – қарыз алушының кірісі;

ЕТКДШ – "Республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен (бұдан әрі – Бюджет туралы заң) тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөрiс деңгейiнiң шамасы";

СКТОМ – отбасының кәмелетке толмаған мүшелерінің саны.

Қарыз алушының кірісі мына өлшемшарттардың біреуі және (немесе) бірнешеуі:

1) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы ресми кірісі;

2) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы дебеттік карта бойынша шығыстардың орташа айлық сомасы;

3) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы дебеттік картаны толықтырудың орташа айлық сомасы;

4) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы депозиттегі және (немесе) ағымдағы шоттағы қалдықтардың орташа айлық сомасының айларда көрсетілген берілетін кредит мерзіміне қатынасы;

5) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) ай үшін депозиттерді және (немесе) ағымдағы шоттарды толықтырудың орташа айлық сомасы;

6) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) ай үшін депозиттерден және (немесе) ағымдағы шоттардан алынған қаражаттың орташа айлық сомасы;

7) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы қатарынан күнтізбелік соңғы 6 (алты) айдағы борыш жүктемесі коэффициентінің (0,5) рұқсат етілген ең жоғары мәніне төлем мерзімін өткізусіз жасаған өтелген және (немесе) өтелмеген банктік қарыздар және микрокредиттер бойынша қарыз алушының ай сайынғы төлемдері сомасының орташа мәніне қатынасы ретінде айқындалатын қарыз алушының кірісі;

8) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 6 (алты) айдағы жолаушыларды және жүкті таксимен тасымалдаудан орташа айлық кірісі (мұндай кірістер делдал компания арқылы расталған кезде);

9) қарыз алушының өтініш жасаған күннің алдындағы 12 (он екі) ай кезеңіндегі бірыңғай жиынтық төлемнің төленгенін растайтын құжаттың болуы. Әрбір ай үшін кіріс Бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төменгі бір жалақы мөлшері деңгейінде қабылданады;

10) қарыз алушының өтініш жасаған күнінің алдындағы 6 (алты) айдағы жұмыс орнынан түсетін кірістер туралы анықтаманың және (немесе) оқу орнынан алынатын стипендияның мөлшері туралы анықтаманың негізінде есептелген орташа айлық кірісі.

Осы тармақтың екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) және 10) тармақшаларында көрсетілген ақпаратты қарыз алушы тиісті құжаттарды ұсына отырып растайды және (немесе) микроқаржы ұйымы қарыз алушының жазбаша нысанда не қарыз алушының идентификаттау құралы арқылы берген келісімі негізінде сұратады.

Осы тармақтың екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген өлшемшарттар негізінде қарыз алушының кірісін айқындау кезінде көрсетілген өлшемшарттардың тек біреуі ғана қолданылады.

Атаулы әлеуметтік көмекті алушыға және (немесе) ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгісі бар қарыз аушыға қатысты оның кірісін бағалау осы тармақтың екінші бөлігінің 1) тармақшасында көрсетілген ресми кірісі негізінде айқындалады.

Қағидалардың мақсаттары үшін ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгісі бар қарыз алушы деп соңғы аяқталған 6 (алты) ай ішінде ойын бизнесін ұйымдастырушының пайдасына 300 000 (үш жүз мың) теңгеден астам жалпы сомаға 6 (алты) және одан көп төлемдер жасаған жеке тұлға түсініледі.

Қарыз алушының ойын бизнесін ұйымдастырушының пайдасына жүргізген төлемдердің күні мен сомасы туралы ақпаратты микроқаржы ұйымы кредиттік бюродан алынған қарыз алушының кредиттік есебінің негізінде айқындайды.

Жиырма бір жасқа толмаған қарыз алушыға қатысты оның кірісін бағалау осы тармақтың екінші бөлігінің 1), 8) және 10) тармақшаларында көрсетілген кірістер негізінде айқындалады.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.06.2024 № 27 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

7. Қарыз алушының борыш жүктемесінің коэффициенті қарыз алушының барлық өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасын қоса алғанда, барлық өтелмеген қарыз алушының микрокредиттері, банктік қарыздары бойынша ай сайынғы төлем мен Қағидалардың 3-тармағында көзделген жағдайларда туындайтын қарыз алушының жаңа берешегі бойынша ай сайынғы орташа төлем сомасының қарыз алушының соңғы 6 (алты) айдағы орташа ай сайынғы кірісіне қатынасы ретінде былайша есептеледі:

мұндағы:

БЖК - борыш жүктемесінің коэффициенті;

ӨҚТi – қарыз алушының өтелмеген микрокредиті, банктік қарызы (өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары) бойынша Қағидалардың 8-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы төлем;

МТi – қарыз алушының өтелмеген микрокредиті, банктік қарызы (өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары) бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасы;

БТ – қарыз алушының жаңа берешегі бойынша Қағидалардың 9-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы орташа төлем;

n – қарыз алушының өтелмеген микрокредиттерінің, банктік қарыздарының саны;

К – қарыз алушының Қағидалардың 10-тармағына сәйкес есептелетін ай сайынғы орташа кірісі.

Қарыз алушының автокөлік құралының кепілімен қамтамасыз етілген микрокредиттер бойынша борыш жүктемесінің коэффициентін есептеу кезінде қарыз алушының микрокредит бойынша ай сайынғы төлемінің мөлшері өтімділік коэффициентіне түзетілген, автокөлік түріндегі кепіл құнына азайтылған өтелуге тиіс берешек сомасының (негізгі борыш сомасынан және кредиттің бүкіл кезеңі үшін есептелетін сыйақыдан тұратын) берілетін микрокредиттің айлармен көрсетілген мерзіміне 0,7-ге тең қамтамасыз ету құнына қатынасы ретінде айқындалады.

Автокөлік құралының орташа нарықтық құны Халықаралық қаржылық есептіліктің № 13 "Әділ құнды бағалау" стандартына және "Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес тәуелсіз бағалау немесе микроқаржы ұйымының бағалауы негізінде айқындалады.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.06.2024 № 27 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

8. Қарыз алушының өтелмеген микрокредиті, банктік қарызы (өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары) бойынша ай сайынғы төлемі өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша ай сайынғы мәніне келтірілген мерзімді төлемге (өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша мерзімді төлемдердің сомасына) тең болып қабылданады.

Ай сайынғы мәніне келтірілген өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша мерзімді төлем микрокредитті, банктік қарызды өтеу кестесіне сәйкес өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша мерзімді төлемді микрокредитті өтеу кестесіне сәйкес өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша мерзімді төлемдер санының жылдық мәндегі он екіге қатынасына көбейтіндісі ретінде есептеледі:

– өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша аймен көрсетілген мерзімді төлем;

– микрокредитті, қарызды өтеу кестесіне сәйкес өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша мерзімді төлем;

– жылмен көрсетілген өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша мерзімді төлемдердің саны.

Өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша жылмен көрсетілген мерзімді төлемдердің саны өтеу кестесіне сәйкес микрокредит, банктік қарыз бойынша төлемдерді жүзеге асыру кезеңділігін сипаттайтын күндер санына үш жүз алпыс күннің қатынасы ретінде есептеледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігін есептеу мақсаттары үшін бір айдағы күндер саны отызға тең деп қабылданады.

Микрокредитті өтеу кестесіне, банктік қарызға және (немесе) төлемдерді жүзеге асырудың күндермен көрсетілген мерзімділігіне сәйкес мерзімді төлем туралы деректер болмаған кезде өтелмеген микрокредит, банктік қарыз бойынша ай сайынғы төлем микрокредит, банктік қарыз бойынша негізгі борыш және сыйақы бойынша қалдық сомасының осы микрокредиттің қалған мерзіміне, айлармен көрсетілген банктік қарызға қатынасы ретінде есептеледі.

Өтелмеген микрокредит, банктік қарыз (өтелмеген микрокредиттер, банктік қарыздар) бойынша ай сайынғы төлемге кредиттік лимиттің пайдаланылған бөлігін өтеу бойынша ай сайынғы төлем мөлшерін бағалау, кредиттік карта бойынша, сондай-ақ талаптарында қарыз алушыны кредиттік лимит шеңберінде кредиттеу көзделген төлем картасы бойынша ай сайынғы төлем кіреді.

Кредиттік лимиттің пайдаланылған бөлігі ретінде қарыз алушының ашық кредиттік желі шеңберінде алған қарызы (траншы) бойынша борыштың қалдығы түсініледі.

Кредиттік лимиттің пайдаланылған бөлігін өтеу бойынша ай сайынғы төлем мөлшерін бағалау кредиттік бюроның деректері негізінде айқындалады немесе кредиттік лимиттің пайдаланылған бөлігі мөлшерінің шартта айқындалған, айлармен көрсетілген осы лимиттің қалған мерзіміне қатынасы ретінде есептеледі.

Кредиттік карта бойынша, сондай-ақ талаптарында қарыз алушыны кредиттік лимит шеңберінде кредиттеу көзделген төлем картасы бойынша ай сайынғы төлем кредиттік карта, талаптарында қарыз алушыны кредиттік лимит шеңберінде кредиттеу көзделген төлем картасы бойынша пайдаланылған кредиттік лимиттің тиісінше он пайызға көбейтіндісі ретінде есептеледі.

Қарыз алушының өтелмеген микрокредиті, банктік қарызы бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасы мерзімі өткен негізгі борыштың, мерзімі өткен сыйақының сомасын және микроқаржы ұйымының, екінші деңгейдегі банктің, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымның теңгеріміне есептен шығарылған берешек сомасын, сондай- ақ тізбесі "Қазақстан Республикасындағы кредиттік бюролар және кредиттік тарихты қалыптастыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 18-бабында белгіленген өзге де ақпарат берушілерді (бұдан әрі-ақпарат берушілер) қамтиды.

Микрокредит, банктік қарыз беру туралы бұрын жасалған шартты (шарттарды), банктік қарызды қайта қаржыландыру мақсатында қарыз алушыға микрокредит беру жүзеге асырылған жағдайда, қайта қаржыландыруға жататын өтелмеген микрокредит (микрокредиттер), банктік қарыз (банктік қарыздар) бойынша берешек сомасы ай сайынғы төлемнің есебінде және өтелмеген микрокредит (микрокредиттер), банктік қарыз (банктік қарыздар) бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасында есепке алынбайды.

Микрокредит беру туралы бұрын жасалған шартты (шарттарды) қайта құрылымдау мақсатында жүзеге асырылатын, микрокредитті өтеу кестесіне сәйкес осы микрокредит бойынша мерзімді төлемдердің мөлшерін ұлғайтуға әкелетін және ашық кредиттік желінің кредиттік лимитін және (немесе) микрокредиттің мөлшерін ұлғайтуды көздемейтін ашық кредиттік желінің және қарыз алушының микрокредитінің талаптары өзгерген жағдайда, қарыз алушының өтелмеген микрокредиттер бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасы нөлге тең деп қабылданады.

Микрокредитті, банктік қарызды өтеу кестесіне сәйкес мерзімді төлем, өтелмеген микрокредиттер, банктік қарыздар бойынша негізгі борыштың қалдығы, сыйақы қалдығы, кредиттік лимит, кредиттік лимиттің пайдаланылған бөлігі, қарыз алушының өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары бойынша мерзімі өткен төлемдер сомалары туралы ақпаратты микроқаржы ұйымы кредиттік бюродан сұратады.

Өтелмеген микрокредиттер, банктік қарыздар бойынша мерзімді төлемдердің, негізгі борыш қалдығының, сыйақы қалдығының, кредиттік карта бойынша, сондай-ақ төлем картасы бойынша ай сайынғы төлемнің есебіне, кредиттік лимиттің пайдаланылған бөлігін өтеу бойынша ай сайынғы төлем мөлшерін және қарыз алушының өтелмеген микрокредиттері, банктік қарыздары бойынша мерзімі өткен төлемдер сомасын бағалауға барлық ақпарат берушілер кредиттік бюроға ұсынатын мәліметтер енгізіледі.

Қарыз алушының өтелмеген микрокредиттерінде Қағидалардың 4-тармағында көрсетілген микрокредиттерді, сондай-ақ қарыз алушының Қағидалардың 4-тармағында көрсетілмеген қарыздары, өтелмеген микрокредиттері қамтылады.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 21.02.2022 № 7 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

9. Қарыз алушының жаңа берешегі бойынша ай сайынғы орташа төлемі өтеу кестесіне сәйкес есептелген, негізгі борыш бойынша төлемдер мен сыйақы сомасының айлармен көрсетілген осы микрокредит мерзіміне қатынасы ретінде есептеледі.

Қарыз алушының талаптарында кредиттік лимит шеңберінде қарыз алушыға кредит беру көзделген кредит желісі бойынша міндеттеме болып табылатын жаңа берешегі бойынша ай сайынғы орташа төлемді есептеу Қағидалардың 8-тармағының жетінші және сегізінші бөліктеріне сәйкес жүргізіледі.

Ескерту. 9-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 28.12.2020 № 128 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

10. Қарыз алушының ай сайынғы орташа кірісі Қағидалардың 6-тармағының екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9) және 10) тармақшаларында көрсетілген бір немесе бірнеше өлшемшарттар негізінде айқындалған кіріс мөлшерінің алтыға қатынасы ретінде есептеледі.

Микроқаржы ұйымы қарыз алушының ай сайынғы орташа кірісінің есебіне алатын кірістер түрлері қарыз алушының өтініш жасау алдындағы қатарынан 6 (алты) ай ішіндегі кем дегенде екі кез келген айға алынуға тиіс.

Микроқаржы ұйымдары Қағидалардың 6-тармағының екінші бөлігінің 1) тармақшасында көрсетілген қарыз алушының ресми кірісінің негізінде атаулы әлеуметтік көмек алушы қарыз алушының және (немесе) ойын бизнесіне белсенді тартылған адамның белгілері бар қарыз алушының орташа айлық кірісін есептеуді жүзеге асырады.

Микроқаржы ұйымдары Қағидалардың 6-тармағының екінші бөлігінің 1), 8) және 10) тармақшаларында көрсетілген кірістері негізінде жиырма бір жасқа толмаған қарыз алушының орташа айлық кірісін есептеуді жүзеге асырады.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 30.12.2023 № 101 (01.04.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

11. Егер Қағидалардың 6-тармағында көрсетілген бір немесе бірнеше өлшемшарттардың негізінде айқындалатын кірістің мөлшері Бюджет туралы заңмен тиісті қаржылық жылға белгіленетін ең төмен күнкөрiс деңгейiнiң шамасынан және отбасының кәмелетке толмаған әрбір мүшесіне арналған ең төмен күнкөрiс деңгейі шамасының жартысынан кем болса, сондай-ақ қарыз алушының борыш жүктемесі коэффициентінің мәні осы қаулының 1-тармағының 2) тармақшасында белгіленген шекті мәннен жоғары болса немесе қарыз алушыда ойын бизнесіне белсенді тартылған тұлғаның белгісі болса және банктік қарыздар және (немесе) микрокредиттер бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам негізгі борыш және (немесе) сыйақы бойынша мерзімі өткен берешегі болса, микроқаржы ұйымы туралы:

қарыз алушыға микрокредит, сондай-ақ қарыз алушыға ашылған кредиттік желі шеңберінде микрокредит (микрокредиттің бір бөлігін) беру;

қарыз алушыға кредиттік желі ашу (кредиттік лимитті белгілеу);

микрокредит беру туралы жасалған шарт (шарттар) шеңберінде қосымша микрокредит беру;

микрокредитті өтеу кестесіне сәйкес осы микрокредит бойынша мерзімді төлемдер мөлшерінің ұлғаюына әкелетін, қарыз алушының ашық кредиттік желісінің және (немесе) микрокредиті талаптарының өзгеруі туралы оң шешімдер қабылдамайды.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 30.12.2023 № 101 (01.04.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

12. Микроқаржы ұйымы Қағидалардың 5-10-тармақтарының талаптарына сәйкес қарыз алушының борыш жүктемесін қарыз алушының кредит төлеу қабілеттілігін өздігінен айқындайды.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.12.2022 № 115 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.