ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 32) статьи 7 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Cтандарт организации оказания гериатрической и геронтологической помощи в Республике Казахстан согласно приложению к настоящему приказу.

2. Признать утратившим силу приказ Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 23 октября 2015 года № 822 "Об утверждении Стандарта организации оказания гериатрической и геронтологической помощи в Республике Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 12310, опубликован 3 декабря 2015 года в Информационно-правовой системе "Әділет").

3. Департаменту организации медицинской помощи Министерства здравоохранения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства здравоохранения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства здравоохранения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра здравоохранения Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр здравоохранения
Республики Казахстан

А. Цой

Приложение к приказу
Министр здравоохранения
Республики Казахстан
от 23 июня 2021 года
№ ҚР ДСМ - 55

Стандарт организации оказания гериатрической и геронтологической помощи в Республике Казахстан

Глава 1. Общие положения

1. Настоящий Стандарт организации оказания гериатрической и геронтологической помощи в Республике Казахстан (далее – Стандарт) разработан в соответствии с подпунктом 32) статьи 7 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" (далее – Кодекс) и устанавливает требования и порядок к процессам организации оказания гериатрической и геронтологической помощи пациентам старших возрастных групп, с признаками преждевременного старения в амбулаторных, стационарозамещающих, стационарных условиях и на дому.

2. В настоящем Стандарте используются следующие термины и определения:

1) гериатрический синдром – совокупность различных симптомов, свойственных лицам старших возрастных групп с учетом возрастных особенностей;

2) врач-гериатр – это специалист, в сферу деятельности которого входит оказание медицинской помощи пожилым и старым людям, которая заключается в диагностике, лечении и предупреждении заболеваний с учетом особенностей преклонного возраста;

3) геронтологическая помощь – совокупность медицинских, социальных, психологических мероприятий, направленных на обеспечение здорового старения;

4) портал Бюро госпитализации (далее – Портал) – единая система электронной регистрации, учета, обработки и хранения направлений пациентов на плановую госпитализацию в стационар в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи и медицинской помощи в системе обязательного социального медицинского страхования;

5) преждевременное старение – любое частичное или общее ускорение темпа старения, приводящее к тому, что человек "опережает" средний уровень старения своей возрастной группы;

6) старческая астения – клинический синдром, включающий в себя потерю массы тела (веса), в том числе на фоне саркопении, инструментально доказанное снижение силы кисти, выраженную слабость и повышенную утомляемость, снижение скорости передвижения и значительное снижение физической активности;

7) инвалидность – степень ограничения жизнедеятельности человека вследствие нарушения здоровья со стойким расстройством функций организма;

8) профилактика – комплекс медицинских и немедицинских мероприятий, направленных на предупреждение возникновения заболеваний, прогрессирования на ранних стадиях болезней и контролирование уже развившихся осложнений, повреждений органов и тканей;

9) старшие возрастные группы – обобщенное понятие для трех возрастных структур населения – 60-74 (пожилые люди), 75-90 (старческий возраст), после 90 лет (долгожители), установленное Всемирной организацией здравоохранения;

10) гериатрическая помощь населению – система мероприятий по оказанию долговременных медико-социальных услуг с целью сохранения или восстановления способности к самообслуживанию, частично или полностью утраченного вследствие хронических заболеваний, облегчению реинтеграции пожилых больных в общество, а также обеспечению независимого существования.

Глава 2. Основные направления деятельности и структура организаций, оказывающих гериатрическую и геронтологическую помощь в Республике Казахстан

3. Медицинские организации, оказывающие гериатрическую и геронтологическую помощь населению осуществляют мероприятия, направленные на профилактику, диагностику, лечение, медико-социальную реабилитацию и улучшение качества жизни лиц старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения организма с соблюдением преемственности на всех этапах оказания медицинской помощи.

4. К медицинским организациям, независимо от форм собственности и ведомственной принадлежности, оказывающим гериатрическую и геронтологическую помощь населению, в зависимости от возложенных на них функций, относятся медицинские организации, оказывающие первичную медико-санитарную помощь (далее – ПМСП), специализированную помощь в амбулаторных, стационарозамещающих, стационарных условиях и на дому, а также в структуре хосписа, больницы сестринского ухода, в структуре которых имеется врач-гериатр.

5. Руководство кабинетом врача-гериатра осуществляет врач по специальности "Гериатрия" или врач по специальности "Терапия", "Общая врачебная практика", прошедший курсы повышения квалификации по вопросам гериатрии и геронтологии в соответствии с правилами дополнительного и неформального образования специалистов в области здравоохранения и признания результатов обучения, полученных через дополнительное и неформальное образование, утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 21 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-303/2020 (Зарегистрирован в реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21847) .

Глава 3. Порядок оказания гериатрической и геронтологической помощи в Республике Казахстан

6. Медицинская помощь лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения в Республике Казахстан оказывается в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи (далее – ГОБМП) в соответствии с перечнем, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 16 октября 2020 года № 672 и (или) в системе обязательного социального медицинского страхования (далее – ОСМС) в соответствии с перечнем, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 20 июня 2019 года № 421.

7. Медицинская помощь лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения предоставляется в формах экстренной, неотложной, плановой медицинской помощи.

8. ПМСП лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения оказывается в:

1) медицинском и фельдшерско-акушерском пункте;

2) врачебной амбулатории (центре семейного здоровья);

3) районной, городской поликлинике;

4) центре ПМСП.

9. Оказание медицинской помощи лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения осуществляется в рамках ГОБМП, в системе ОСМС и (или) на платной основе за счет собственных средств граждан, средств добровольного медицинского страхования, средств работодателей и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан. Предоставляется в виде доврачебной, первичной медико-санитарной, специализированной, в том числе высокотехнологичной медицинской помощи, медицинской реабилитации, паллиативной медицинской помощи.

10. Медицинская помощь лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения оказывается на всех уровнях оказания медицинской помощи:

1) первичный уровень – уровень оказания медицинской помощи специалистами первичной медико-санитарной помощи в амбулаторных, стационарозамещающих условиях и на дому;

2) вторичный уровень – уровень оказания медицинской помощи профильными специалистами, осуществляющими специализированную медицинскую помощь в амбулаторных, стационарозамещающих и стационарных условиях, в том числе по направлению специалистов, оказывающих медицинскую помощь на первичном уровне;

3) третичный уровень – уровень оказания медицинской помощи профильными специалистами, осуществляющими специализированную медицинскую помощь с применением высокотехнологичных медицинских услуг, в амбулаторных, стационарозамещающих и стационарных условиях, в том числе по направлению специалистов первичного и вторичного уровней.

11. В рамках ПМСП оказываются следующие виды услуг:

1) профилактические, в том числе профилактические осмотры, формирование и пропаганда здорового образа жизни, предоставление рекомендаций по рациональному и здоровому питанию, динамическое наблюдение за пациентами с хроническими заболеваниями;

2) диагностические, в том числе осмотр специалистом ПМСП, лабораторные и инструментальные исследования;

3) лечебные, в том числе оказание экстренной и неотложной медицинской помощи, лечебные манипуляции в соответствии с клиническими протоколами (далее – КП), обеспечение отдельных категорий граждан с определенными заболеваниями (состояниями) бесплатными или льготными лекарственными средствами в соответствии с Перечнем лекарственных средств и медицинских изделий в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи и в системе обязательного социального медицинского страхования, в том числе отдельных категорий граждан с определенными заболеваниями (состояниями) бесплатными и (или) льготными лекарственными средствами, медицинскими изделиями и специализированными лечебными продуктами на амбулаторном уровне утвержденным в соответствии с подпунктом 47) статьи 7 Кодекса Республики Казахстан от 7 июля 2020 года "О здоровье народа и системе здравоохранения";

4) проведение экспертизы временной нетрудоспособности в целях признания нетрудоспособности физического лица и его временного освобождения от выполнения трудовых обязанностей на период заболевания в соответствии с Правилами проведения экспертизы временной нетрудоспособности, а также выдачи листа или справки о временной нетрудоспособности, утвержденными приказом Министра здравоохранения от 18 ноября 2020 года ҚР ДСМ-198/2020 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21660);

5) реабилитация лиц старших возрастных групп и улучшение качества их жизни с учетом их окружения (детей, родственников, опекунов) как в условиях стационара, так и на дому;

6) развитие Школы активного долголетия, целью которой является профилактика преждевременного старения, продление активного долголетия и повышение качества жизни, первичная и вторичная профилактика осложнений различных заболеваний;

7) консультация родственников пациентов по вопросам ухода и организации жизни пациентов, утративших способность к самообслуживанию.

ПМСП оказывается гражданам в следующих формах:

1) экстренная – медицинская помощь, оказываемая при внезапных острых заболеваниях и состояниях, обострении хронических заболеваний, требующих безотлагательного медицинского вмешательства для предотвращения существенного вреда здоровью и (или) устранения угрозы жизни;

2) неотложная – медицинская помощь, оказываемая при внезапных острых заболеваниях и состояниях, обострении хронических заболеваний, не представляющих явную угрозу жизни пациента;

3) плановая – медицинская помощь, оказываемая при заболеваниях и состояниях, не сопровождающихся угрозой жизни пациента, отсрочка оказания которой на определенное время не повлечет за собой ухудшение состояния пациента, а также при проведении профилактических мероприятий.

В амбулаторных, стационарозамещающих условиях и на дому, лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения медицинская помощь оказывается врачами по специальности "Терапия", "Общая врачебная практика".

При затруднении уточнения и (или) установления диагноза в медицинских организациях ПМСП пациенты старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения направляются в медицинские организации в соответствии с правилами прикрепления физических лиц к организациям здравоохранения, оказывающим первичную медико-санитарную помощь утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 13 ноября 2020 года № ҚР ДСМ-194/2020 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21642).

12. Специализированная медицинская помощь в амбулаторных условиях лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения оказывается в кабинете врача-гериатра при:

1) районной, городской поликлинике;

2) консультативно-диагностическом центре в составе многопрофильной больницы.

Оказание специализированной медицинской помощи в амбулаторных условиях лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения осуществляется по направлению врача ПМСП или другого профильного специалиста в рамках ГОБМП и (или) в системе ОСМС.

Гериатрическая и геронтологическая помощь лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения на уровне консультативно-диагностической помощи включает:

1) координацию гериатрической помощи обслуживаемого района;

2) консультативно-диагностической, лечебной, профилактической, реабилитационной помощи пациентам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения организма;

3) отбор пациентов из числа старших возрастных групп для оказания специализированной медицинской помощи при наличии гериатрических синдромов и риска развития и (или) развившейся старческой астении;

4) проведение ежегодного мониторинга (гериатрическая оценка) медико-социального положения лиц старших возрастных групп, проживающих на территории обслуживания – их возрастной структуры, состояния здоровья, с учетом социального и психологического статуса, на предмет утраты ими способности к передвижению и самообслуживанию, а также оценку морального статуса, степени когнитивного дефицита и тревожно-депрессивного синдрома, оценка доступности пищи и состояния статуса питания, определение состояния двигательной функции и мышечной силы, походки, качества жизни, синдрома мальнутриции, с применением опросников и шкал, позволяющих оценить состояние самообслуживания;

5) мультидисциплинарный подход к пациентам старших возрастных групп, участие в профилактических осмотрах целевых групп и проведение лечебно-диагностических мероприятий, совместно с врачами смежных специальностей;

6) организацию и проведение мероприятий, направленных на профилактику возрастной патологии различных органов и систем, снижение заболеваемости, смертности от заболеваний, выход на инвалидность, увеличение продолжительности жизни у лиц старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения организма;

7) учет и динамическое наблюдение пациентов старших возрастных групп по следующим основным направлениям: ишемическая болезнь сердца, хронические заболевания сердца и сосудов, артериальная гипертензия, болезнь Альцгеймера и деменция старческого возраста, остеопороз пожилого и старческого возраста, сахарный диабет II типа и его осложнения, хронические заболевания желудочно-кишечного тракта, болезни органов чувств, связанные со старением, инконтиненция (проблемы мочеиспускания), в том числе с высоким фактором риска развития онкологических заболеваний и другие заболевания, характерные для лиц старших возрастных групп;

8) клиническую оценку состояния здоровья больного с учетом возрастных изменений, использование принципа интегрального подхода к оценке состояния больного по шкале (индексу) Бартела (Barthel ADL Index), рекомендованной Всемирной организацией здравоохранения для оценки уровня активности повседневной жизни по сумме баллов в соответствии с приложением к настоящему Стандарту;

9) определение у пациента степени утраты способности к самообслуживанию и составление медико-социального прогноза с применением опросников, а также шкалы Бартела в соответствии с приложением к настоящему Стандарту;

10) проведение комплекса лечебно-профилактических, реабилитационных мероприятий, используя медикаментозные, физиотерапевтические методы лечения;

11) проведение совместно с медицинской сестрой гериатрической оценки здоровья пациента не реже 1 раза в год (пациентам 90 лет и старше – не реже 2 раз в год), в том числе на дому;

12) проведение консультаций пациентов и их родственников по вопросам лечения и реабилитации, определение объема и рациональных методов обследования с целью получения наиболее полной и достоверной диагностической информации, в том числе на дому пациентов с резко сниженной или утраченной способностью к самообслуживанию;

13) направление на лечение в стационарных условиях больных с острой патологией или обострениями хронических заболеваний, при необходимости в круглосуточном медицинском наблюдении;

14) оказание практической помощи медицинским организациям по вопросам консультативной, диагностической, лечебной и профилактической помощи лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения;

15) проведение систематического анализа и разбора диагностических ошибок с врачами ПМСП;

16) оформление и ведение учетной документации в соответствии с приказом исполняющего обязанности Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 октября 2020 года № ҚР ДСМ-175/2020 "Об утверждении форм учетной документации в области здравоохранения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21579);

17) участие в составлении заявки на лекарственные средства и изделия медицинского назначения для лиц старших возрастных групп с различной патологией и с признаками преждевременного старения в амбулаторных условиях;

18) активное проведение санитарно-просветительной работы среди пациентов и их родственников;

19) оказание содействия в социально-психологической адаптации лицам старших возрастных групп, осуществление обучения правилам пользования средствами реабилитации, реабилитационной техникой и приспособлениями, навыкам ухода за пациентами;

20) проведение мониторинга и анализ основных медико-статистических показателей заболеваемости, инвалидности и смертности (догоспитальной и госпитальной) от хронических заболеваний в районе обслуживания с последующей разработкой мероприятий по укреплению здоровья прикрепленного населения.

Норма нагрузки для консультативного приема врача - гериатра:

1) консультация пациента в условиях амбулаторного первичного приема составляет 40 минут, повторная консультация - 30 минут;

2) количество пациентов на первичный прием в гериатрический кабинет в поликлинике составляет 5-6 человек в день (на 1 врача).

13. Скорая медицинская помощь осуществляется в соответствии с Правилами оказания скорой медицинской помощи, в том числе с привлечением медицинской авиации, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 30 ноября 2020 года № ҚР ДСМ-225/2020 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21713).

14. Медицинская реабилитация предоставляется в соответствии с Правилами оказания медицинской реабилитации, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 7 октября 2020 года № ҚР ДСМ-116/2020 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21381).

15. Сестринский уход осуществляются в соответствии с Правилами оказания сестринского ухода, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 ноября 2020 года № ҚР ДСМ-199/2020 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21674).

16. Паллиативная медицинская помощь оказывается в соответствии со Стандартом организации оказания паллиативной медицинской помощи, утвержденным приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 27 ноября 2020 года № ҚР ДСМ-209/2020 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21687).

17. Специализированная медицинская помощь в стационарных и стационарозамещающих условиях оказывается профильными специалистами в стационарных и стационарозамещающих условиях и включает использование специальных методов и сложных медицинских технологий.

Плановая госпитализация пациента в стационар осуществляется с учетом права пациента на свободный выбор медицинской организации, оказывающей медицинскую помощь в стационарных условиях в рамках ГОБМП и системе ОСМС и осуществляется через Портал.

В экстренных случаях пациенты старших возрастных групп доставляются в соответствующий стационар санитарным автотранспортом медицинской организации, станции (отделения) скорой медицинской помощи и (или) медицинской авиацией в сопровождении медицинского работника или обращаются самостоятельно.

18. Высокотехнологичная медицинская помощь оказывается врачами различного профиля в амбулаторных, стационарозамещающих и стационарных условиях и включает использование инновационных, малоинвазивных, специальных методов и сложных медицинских технологий.

19. Штаты медицинских организаций, оказывающих медицинскую помощь лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения, устанавливаются в соответствии с нормативами обеспеченности регионов медицинскими работниками, утвержденного приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 ноября 2020 года № ҚР ДСМ-205/2020 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 21679).

Оснащение организаций здравоохранения медицинскими изделиями регламентируется Приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 29 октября 2020 года № ҚР ДСМ-167/2020 "Об утверждении минимальных стандартов оснащения организаций здравоохранения медицинскими изделиями" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 21560).

Рекомендуемый штат работников и рекомендуемое оснащение медицинскими изделиями оказывающих медицинскую помощь лицам старших возрастных групп и с признаками преждевременного старения в медицинских организациях в амбулаторных, стационарозамещающих и стационарных условиях осуществляется в соответствии с подпунктом 5), 6) пункта 2 статьи 138 Кодекса.

Приложение
к Стандарту организации
оказания гериатрической
и геронтологической помощи
в Республике Казахстан

Шкала (индекс) Бартела (уровень активности повседневной жизни)

Бытовая активность	Уровень активности пациента	Балл
Прием пищи	не нуждается в помощи, способен самостоятельно пользоваться всеми необходимыми столовыми приборами	10
	частично нуждается в помощи, например, при разрезании пищи	5
	полностью зависим от окружающих (необходимо кормление с посторонней помощью)	0
Персональный туалет (умывание лица, причесывание, чистка зубов, бритье)	не нуждается в помощи	5
	нуждается в помощи	0
Одевание	не нуждается в посторонней помощи	10
	частично нуждается в помощи, например, при одевании обуви, застегивании пуговиц и другое	5
	полностью нуждается в посторонней помощи	0
Прием ванны	принимает ванну без посторонней помощи	5
Прием ванны	нуждается в посторонней помощи	0
Контроль тазовых функций (мочеиспускание, дефекация)	не нуждается в помощи	20
	частично нуждается в помощи (при использовании клизмы, свечей, катетера)	10
	постоянно нуждается в помощи в связи с грубым нарушением тазовых функций	0
Посещение туалета	не нуждается в помощи	10
	частично нуждается в помощи (удержание равновесия, использование туалетной бумаги, снятие и одевание брюк);	5
	нуждается в использовании судна, утки	0
Вставание с постели	не нуждается в помощи	15
	нуждается в наблюдении или минимальной поддержке	10
	может сесть в постели, но для того, чтобы встать, нужна существенная поддержка	5
	не способен встать с постели даже с посторонней помощью	0
Передвижение	может без посторонней помощи передвигаться на расстояния до 500 метров	15
	может передвигаться с посторонней помощью в пределах 500 метров	10
	может передвигаться с помощью инвалидной коляски	5
	не способен к передвижению	0
Подъем по лестнице	не нуждается в помощи	10
	нуждается в наблюдении или поддержке	5
	не способен подниматься по лестнице даже с поддержкой	0
Общая сумма баллов

Суммарный балл – 100 баллов – полная независимость;

91-99 баллов – легкая зависимость в повседневной жизни;

61-90 баллов – умеренная зависимость;

21-60 баллов – выраженная зависимость;

0-20 баллов – полная зависимость.

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі 7-бабының 32) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасында гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты бекітілсін.

2. "Қазақстан Республикасында гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 23 қазандағы № 822 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12310 болып тіркелген, 2015 жылғы 3 желтоқсанда "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты ресми жариялағаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрі

А. Цой

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрі
2021 жылғы 23 маусымдағы
№ ҚР ДСМ – 55 бұйрығына
қосымша

Қазақстан Республикасында гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасында гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарты (бұдан әрі – Стандарт) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі (бұдан әрі-Кодекс) 7-бабының 32) тармақшасына сәйкес әзірленді және амбулаториялық, стационарды алмастыратын, стационарлық жағдайларда және үйде уақытынан бұрын қартаю белгілері бар ересек жастағы топтағы пациенттерге гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру процестеріне қойылатын талаптар мен тәртібін белгілейді.

2. Осы Стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

1) гериатриялық синдром - жас ерекшеліктерін ескере отырып, үлкен жастағы топтағы адамдарға тән әртүрлі белгілердің жиынтығы;

2) гериатр дәрігер - егде жастың ерекшеліктерін ескере отырып, ауруларды диагностикалауды, емдеу мен алдын алуды қамтитын, қызмет аясына қарттар мен егде жастағы адамдарға медициналық көмек көрсетету кіретін маман;

3) геронтологиялық көмек – дұрыс қартаюды қамтамасыз етуге бағытталған медициналық, әлеуметтік, психологиялық іс-шаралар жиынтығы.

4) емдеуге жатқызу бюросының порталы (бұдан әрі – Портал) – тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі медициналық көмек шеңберінде пациенттердің стационарға жоспарлы емдеуге жатқызуға жолдамаларын электрондық тіркеудің, есепке алудың, өңдеудің және сақтаудың бірыңғай жүйесі;

5) ересек жас топтары – Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы белгілеген халықтың үш жас құрылымы үшін жалпыланған ұғым – 60-74 (қарт адамдар), 75-90 (кәрілік жас), 90 жастан кейін (ұзақ өмір сүрушілер);

6) ерте қартаю - қартаю қарқынының кез келген ішінара немесе жалпы үдеуі, бұл адамның өзінің жас тобындағы қартаюдың орташа деңгейінен "озып кетуіне" әкеледі;

7) кәрілік астениясы - дене салмағының (салмақтың) жоғалуын, оның ішінде саркопения аясында жоғалтуды, қолдың құралмен дәлелденген күшінің төмендеуін, айқын әлсіздік шаршаудың жоғарылауын, қозғалу жылдамдығының төмендеуін және дене белсенділігінің айтарлықтай төмендеуін қамтитын клиникалық синдром;

8) мүгедектік - организм функцияларының тұрақты бұзылуымен денсаулықтың бұзылуы салдарынан адамның тыныс-тіршілігінің шектелу дәрежесі;

9) профилактика - аурулардың пайда болуының, олардың ерте сатыда өршуінің алдын алуға және орын алған асқынуларды, ағзалар мен тіндердің зақымдануларын бақылауға бағытталған медициналық және медициналық емес іс-шаралар кешені;

10) халыққа гериатриялық көмек - созылмалы аурулардың салдарынан ішінара немесе толық жоғалған өзіне-өзі қызмет көрсету қабілетін сақтау немесе қалпына келтіру, егде жастағы науқастардың қоғамға қайта кірігуін жеңілдету, сондай-ақ олардың тәуелсіз өмір сүруін қамтамасыз ету мақсатында ұзақ мерзімді медициналық-әлеуметтік қызметтер көрсету жөніндегі іс-шаралар жүйесі.

2-тарау. Қазақстан Республикасында гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсететін ұйымдар қызметінің негізгі бағыттары мен құрылымы

3. Халыққа гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдар медициналық көмек көрсетудің барлық кезеңдерінде сабақтастықты сақтай отырып, ересек жастағы және ағзаның ерте қартаю белгілері бар адамдардың профилактикасына, диагностикалауға, емдеуге, медициналық-әлеуметтік оңалтуға және өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған іс-шараларды жүзеге асырады.

4. Меншік нысанына және ведомстволық тиістілігіне қарамастан, халыққа гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсететін медициналық ұйымдарға оларға жүктелген функцияларға қарай амбулаториялық, стационарды алмастыратын, стационарлық жағдайларда және үйде, сондай-ақ құрылымында гериатр кабинеті бар хоспис құрылымында, мейіргерлік күтім ауруханаларында медициналық – санитариялық алғашқы көмек (бұдан әрі - МСАК), мамандандырылған көмек көрсететін медициналық ұйымдар жатады.

5. Гериатр дәрігердің кабинетіне басшылықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 21 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-303/2020 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21847 болып тіркелген) бекітілген Денсаулық сақтау саласындағы мамандарға қосымша және формальды емес білім беру қағидаларын және формальды емес білім беру арқылы алынған оқыту нәтижелерін тану қағидаларына сәйкес гериатрия және геронтология мәселелері бойынша біліктілікті арттыру курстарынан өткен "Гериатрия" мамандығы бойынша дәрігер немесе "Терапия", "Жалпы дәрігерлік практика" мамандығы бойынша дәрігер жүзеге асырады.

3- тарау. Қазақстан Республикасында гериатриялық және геронтологиялық көмек көрсету тәртібі

6. Қазақстан Республикасында ересек жастағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға медициналық көмек Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 16 қазандағы № 672 қаулысымен бекітілген тізбеге сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі (бұдан әрі – ТМККК) шеңберінде және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 20 маусымдағы № 421 қаулысымен бекітілген тізбеге сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (бұдан әрі – МӘМС) жүйесінде көрсетіледі.

7. Ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға медициналық көмек шұғыл, кезек күттірмейтін, жоспарлы медициналық көмек нысандарында көрсетіледі.

8. Ересек жастағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға МСАК:

1) медициналық және фельдшерлік-акушерлік пунктте;

2) дәрігерлік амбулаторияда (отбасылық денсаулық орталығы);

3) аудандық, қалалық емханада көрсетіледі;

4) МСАК орталығы.

9. Ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға медициналық көмек көрсету ТМККК шеңберінде, МӘМС жүйесінде және (немесе) ақылы негізде азаматтардың өз қаражаты, ерікті медициналық сақтандыру қаражаты, жұмыс берушілердің қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздердің есебінен жүзеге асырылады. Дәрігерге дейінгі, медициналық-санитариялық алғашқы, мамандандырылған, оның ішінде жоғары технологиялық медициналық көмек, медициналық оңалту, паллиативтік медициналық көмек түрінде ұсынылады.

10. Ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға медициналық көмек медициналық көмек көрсетудің барлық деңгейлерінде көрсетіледі:

1) бастапқы деңгей - медициналық-санитариялық алғашқы көмек мамандарының амбулаториялық, стационарды алмастыратын жағдайларда және үйде медициналық көмек көрсету деңгейі;

2) қайталама деңгей - амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда мамандандырылған медициналық көмекті жүзеге асыратын бейінді мамандардың, оның ішінде бастапқы деңгейде медициналық көмек көрсететін мамандардың жолдамасы бойынша медициналық көмек көрсету деңгейі;

3) үшінші деңгей – жоғары технологиялық медициналық қызметтерді қолдана отырып, мамандандырылған медициналық көмекті жүзеге асыратын бейінді мамандардың амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда, оның ішінде бастапқы және қайталама деңгейдегі мамандардың жолдамасы бойынша медициналық көмек көрсету деңгейі.

11. МСАК шеңберінде мынадай қызмет түрлері көрсетіледі:

1) профилактикалық, оның ішінде профилактикалық қарап-тексерулер, саламатты өмір салтын қалыптастыру және насихаттау, ұтымды және дұрыс тамақтану жөнінде ұсынымдар беру, диспансерлеу және кейіннен динамикалық бақылау;

2) диагностикалық, оның ішінде МСАК маманының қарап-тексеруі, зертханалық және аспаптық зерттеулері;

3) емдік, оның ішінде шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсету, клиникалық хаттамаларға (бұдан әрі – КХ) сәйкес емдік манипуляциялар "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі 7-бабының 47) тармақшасына сәйкес бекітілген Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен қамтамасыз етілуге, оның ішінде белгілі бір аурулары (жай-күйі) бар азаматтардың жекелеген санаттарын, амбулаториялық деңгейде тегін және (немесе) жеңілдікпен берілетін дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың және мамандандырылған емдік өнімдердің тізбесіне сәйкес белгілі бір аурулары бар азаматтардың жекелеген санаттарын тегін және (немесе) жеңілдікті дәрілік заттармен қамтамасыз ету;

4) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 18 қарашадағы ҚР ДСМ-198/2020 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21660 болып тіркелген) жеке тұлғаның еңбекке жарамсыздығын тану және оны ауру кезеңінде еңбек міндеттерін орындаудан уақытша босату, сондай-ақ еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақты немесе анықтаманы беру қағидаларына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық сараптамасын жүргізу;

5) ересек жас тобындағы адамдарды оңалту және олардың қоршаған ортасын (балаларын, туыстарын, қамқоршыларын) ескере отырып, стационар жағдайында да, үйде де өмір сүру сапасын жақсарту;

6) мақсаты ерте қартаюдың алдын алу, белсенді ұзақ өмір сүруді ұзарту және өмір сүру сапасын арттыру, әртүрлі аурулардың асқынуларының бастапқы және қайталама алдын алу болып табылатын белсенді ұзақ өмір сүру мектебін дамыту;

7) өзіне-өзі қызмет көрсету қабілетін жоғалтқан пациенттерді күту және олардың өмірін ұйымдастыру мәселелері бойынша пациенттердің туыстарына консультация беру.

МСАК азаматтарға мынадай нысандарда көрсетіледі:

1) шұғыл - денсаулыққа елеулі зиянды болғызбау және (немесе) өмірге төнген қатерді жою үшін кезек күттірмейтін медициналық араласуды қажет ететін кенеттен болған жіті аурулар мен жай-күйлер, созылмалы аурулардың асқынуы кезінде көрсетілетін медициналық көмек;

2) кезек күттірмейтін - пациенттің өміріне анық қатер төндірмейтін, кенеттен болған жіті аурулар мен жай-күйлер, созылмалы аурулардың асқынуы кезінде көрсетілетін медициналық көмек;

3) жоспарлы - көмек көрсетуді белгілі бір уақытқа кейінге қалдыру пациент жай-күйінің нашарлауына алып келмейтін, пациенттің өміріне қатер төндірмейтін аурулар мен жай-күйлер кезінде, сондай-ақ профилактикалық іс-шараларды жүргізу кезінде көрсетілетін медициналық көмек.

Амбулаториялық, стационарды алмастыратын және үй жағдайында ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға медициналық көмекті "Терапия", "Жалпы дәрігерлік практика" мамандығы бойынша дәрігерлер көрсетеді.

МСАК медициналық ұйымдарында диагнозды нақтылау және (немесе) белгілеу қиын болған кезде ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар пациенттер Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 13 қарашадағы № ҚР ДСМ-194/2020 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21642 болып тіркелген) бекітілген жеке адамдарды бекіту қағидаларына сәйкес медициналық ұйымдарға жіберіледі.

12. Ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға амбулаториялық жағдайда мамандандырылған медициналық көмек:

1) аудандық, қалалық емханада;

2) көп бейінді аурухананың құрамындағы консультациялық-диагностикалық орталықта көрсетіледі.

Ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға амбулаториялық жағдайда мамандандырылған медициналық көмек көрсету ТМККК шеңберінде және МӘМС жүйесінде МСАК дәрігерінің немесе басқа бейінді маманның жолдамасы бойынша жүзеге асырылады.

Ересек жас тобындағы және консультациялық-диагностикалық көмек деңгейінде ерте қартаю белгілері бар адамдарға гериатриялық және геронтологиялық көмек мыналарды қамтиды:

1) қызмет көрсетілетін ауданның гериатриялық көмегін үйлестіру;

2) ересек жас тобындағы және организмнің ерте қартаю белгілері бар пациенттерге консультациялық-диагностикалық, емдік, профилактикалық, оңалту көмегін көрсету;

3) гериатриялық синдромдар және даму қаупі және (немесе) дамыған Кәрілік астениясы болған кезде мамандандырылған медициналық көмек көрсету үшін ересек жас тобының қатарынан пациенттерді іріктеу;

4) қызмет көрсету аумағында тұратын ересек жас тобындағы адамдардың медициналық - әлеуметтік жағдайына жыл сайынғы мониторинг (гериатриялық бағалау) жүргізу – әлеуметтік және психологиялық мәртебесін ескере отырып, олардың жас құрылымын, денсаулық жағдайын ескере отырып, қозғалу және өзіне-өзі қызмет көрсету қабілетін жоғалту, сондай-ақ моральдық мәртебені, когнитивтік жетіспеушілік дәрежесін және алаңдаушылық-депрессиялық синдромды бағалау, тамақтың қолжетімділігін және тамақтану мәртебесінің жай-күйін бағалау, өзіне-өзі қызмет көрсету жай-күйін бағалауға мүмкіндік беретін сауалнамалар мен аспалаларды колдана отырып, қозғалыс функциясы мен бұлшықет күшінің жай-күйін, жүрісін, өмір сүру сапасын, мальнутриция синдромын айқындау;

5) ересек жас тобындағы пациенттерге мультидисциплинарлық көзқарас, нысаналы топтарды профилактикалық қарап-тексеруге қатысу және аралас мамандық дәрігерлерімен бірлесіп емдеу-диагностикалық іс-шараларды өткізу;

6) әртүрлі ағзалар мен жүйелердің жас патологиясының профилактикасына бағытталған іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу, сырқаттанушылықты, аурулардан болатын өлімді төмендету, мүгедектікке шығу, ересек жастағы топтағы және организмнің мерзімінен бұрын қартаю белгілері бар адамдардың өмір сүру ұзақтығын ұлғайту;

7) жүректің ишемиялық ауруы, жүрек пен қан тамырларының созылмалы аурулары, артериялық гипертензия, Альцгеймер ауруы және кәрілік жасындағы деменция, егде және кәрілік жастағы остеопороз, II типті қант диабеті және оның асқынулары, асқазан-ішек жолының созылмалы аурулары, қартаюмен байланысты сезім органдарының аурулары, инконтиненция (зәр шығару проблемалары), оның ішінде онкологиялық аурулардың даму қаупінің жоғары факторы және басқа да аурулар, ересек жас тобындағы адамдарға тән;

8) жасына байланысты өзгерістерді ескере отырып, науқастың денсаулық жағдайын клиникалық бағалауды, осы стандартқа қосымшаға сәйкес балдар сомасы бойынша күнделікті өмірдің белсенділік деңгейін бағалау үшін Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған Бартел (Barthel ADL Index) шәкілі (индексі) бойынша науқастың жағдайын бағалауға интегралдық тәсіл қағидатын пайдалану;

9) пациентте өзіне-өзі қызмет көрсету қабілетінен айырылу дәрежесін айқындау және осы Стандартқа қосымшаға сәйкес сауалнамаларды, сондай-ақ Бартел шкаласын қолдана отырып, медициналық-әлеуметтік болжам жасау;

10) дәрі-дәрмекпен, физиотерапиялық емдеу әдістерін пайдалана отырып, емдеу-профилактикалық, оңалту іс-шаралары кешенін жүргізу;

11) мейіргермен бірлесіп, пациенттің денсаулығына жылына кемінде 1 рет (90 жастағы және одан үлкен пациенттерге – жылына кемінде 2 рет), оның ішінде үйде гериатриялық бағалау жүргізу;

12) барынша толық және дұрыс диагностикалық ақпарат алу мақсатында, оның ішінде өзіне-өзі қызмет көрсету қабілеті күрт төмендеген немесе жоғалтқан пациенттердің үйінде емделушілер мен олардың туыстарына емдеу және оңалту мәселелері бойынша консультациялар жүргізу, зерттеп-қараудың көлемі мен ұтымды әдістерін айқындау;

13) қажет болған жағдайда тәулік бойы медициналық бақылауда жіті патологиясы бар немесе созылмалы аурулары асқынған науқастарды стационарлық жағдайларда емдеуге жіберу;

14) медициналық ұйымдарға ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға консультациялық, диагностикалық, емдеу және профилактикалық көмек көрсету мәселелері бойынша практикалық көмек көрсету;

15) МСАК дәрігерлерімен диагностикалық қателерге жүйелі талдау және тексеру жүргізу;

16) есепке алу құжаттамасын ресімдеу және жүргізу "Денсаулық сақтау саласындағы есепке алу құжаттамасының нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 30 қазандағы № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21579 болып тіркелген) сәйкес жүзеге асырылады;

17) әртүрлі патологиясы бар және амбулаториялық жағдайларда мезгілінен бұрын қартаю белгілері бар ересек жас тобындағы адамдар үшін дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарға өтінім жасауға қатысу;

18) пациенттер мен олардың туыстарының арасында санитариялық-ағарту жұмыстарын белсенді жүргізу;

19) ересек жас тобындағы адамдардың әлеуметтік-психологиялық бейімделуіне жәрдем көрсету, оңалту құралдарын, оңалту техникасы мен айлабұйымдарын пайдалану қағидаларына, пациенттерді күту дағдыларына оқытуды жүзеге асыру;

20) кейіннен бекітілген халықтың денсаулығын нығайту жөніндегі іс-шараларды әзірлей отырып, қызмет көрсету ауданында созылмалы аурулардан сырқаттанушылықтың, мүгедектіктің және өлімнің (емдеуге жатқызуға дейінгі және госпитальдік) негізгі медициналық-статистикалық көрсеткіштеріне мониторинг жүргізу және талдау жүргізу.

Гериатр дәрігерінің консультациялық қабылдауына арналған жүктеменің нормасы:

1) амбулаториялық бастапқы қабылдау жағдайында пациентке консультация беру 40 минутты, қайта консультация беру - 30 минутты құрайды;

2) емханадағы гериатриялық кабинетке алғашқы қабылдауға күніне 5-6 адамды (1 дәрігерге) құрайды.

13. Жедел медициналық көмек Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 30 қарашадағы № ҚР ДСМ-225/2020 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21713 болып тіркелген) бекітілген Жедел медициналық көмек көрсету, оның ішінде медициналық авиацияны тарта отырып көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

14. Медициналық оңалту Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 7 қазандағы № ҚР ДСМ-116/2020 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21381 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген Медициналық оңалту көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

15. Мейіргерлік күтім Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 23 қарашадағы № ҚР ДСМ-199/2020 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21674 болып тіркелген) бекітілген Мейіргерлік күтім көрсету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

16. Паллиативтік медициналық көмек Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 27 қарашадағы № ҚР ДСМ-209/2020 бұйрығымен бекітілген Паллиативтік медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21687 болып тіркелген) сәйкес көрсетіледі.

17. Мамандандырылған медициналық көмекті стационарлық және стационарды алмастыратын жағдайларда бейінді мамандар көрсетеді және арнайы әдістер мен күрделі медициналық технологияларды пайдалануды қамтиды.

Пациентті стационарға жоспарлы емдеуге жатқызу ТМККК шеңберінде және МӘМС жүйесінде стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымды еркін таңдау құқығы ескеріле отырып жүзеге асырылады және Портал арқылы жүзеге асырылады.

Шұғыл жағдайларда ересек жас тобындағы пациенттер тиісті стационарға медициналық ұйымның санитариялық автокөлігімен, жедел медициналық жәрдем станциясымен (бөлімшесімен) және (немесе) медициналық авиациямен медицина қызметкерінің алып жүруімен жеткізіледі немесе өз бетінше жүгінеді.

18. Жоғары технологиялық медициналық көмекті әртүрлі бейіндегі дәрігерлер амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда көрсетеді және инновациялық, аз инвазивті, арнайы әдістер мен күрделі медициналық технологияларды пайдалануды қамтиды.

19. Ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға медициналық көмек көрсететін медициналық ұйымдардың штаттары Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 25 қарашадағы № ҚР ДСМ-205/2020 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21679 болып тіркелген) бекітілген өңірлерді медицина қызметкерлерімен қамтамасыз етудің нормативтеріне сәйкес белгіленеді.

Денсаулық сақтау ұйымдарын медициналық бұйымдармен жарақтандыру "Денсаулық сақтау ұйымдарын медициналық бұйымдармен жарақтандырудың ең төмен стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 29 қазандағы № ҚР ДСМ-167/2020 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21560 болып тіркелген) регламенттеледі.

Қызметкерлердің ұсынылатын штаты және медициналық ұйымдарда амбулаториялық, стационарды алмастыратын және стационарлық жағдайларда ересек жас тобындағы және ерте қартаю белгілері бар адамдарға медициналық көмек көрсететін медициналық бұйымдармен ұсынылатын жарақтандыру Кодекстің 138-бабы 2-тармағының 5), 6) тармақшаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасында
гериатриялық және
геронтологиялық көмек
көрсетуді ұйымдастыру
стандартына қосымша

Бартел шкаласы (индексі) (күнделікті өмірдің белсенділік деңгейі)

Тұрмыстық белсенділік	Науқастың белсенділік деңгейі	Балл
Тамақтану	көмекке мұқтаж емес, барлық қажетті ас құралдарын өз бетінше қолдана алады	10
	ішінара көмек қажет, мысалы, тамақты кесу кезінде	5
	толығымен басқаларға тәуелді (сыртқы көмекпен тамақтандыру қажет)	0
Жеке туалет (бет жуу, тарау, тіс тазалау, қырыну)	көмекке мұқтаж емес	5
Жеке туалет (бет жуу, тарау, тіс тазалау, қырыну)	көмек қажет	0
Киіну	сырттан көмек қажет емес	10
	ішінара көмек қажет, мысалы, аяқ киім кию, түймелерді бекіту және басқалар	5
	толық басқа адамның көмегіне мұқтаж	0
Ванна қабылдау	бөгде адамның көмегінсіз ваннаны қабылдайды	5
Ванна қабылдау	сырттан көмек қажет	0
Жамбас функцияларын бақылау (зәр шығару, дефекация)	көмекке мұқтаж емес	20
	ішінара көмек қажет (клизма, шам, катетер қолданған кезде)	10
	жамбас функциясының өрескел бұзылуына байланысты үнемі көмекке мұқтаж	0
Дәретханаға бару	көмекке мұқтаж емес	10
	ішінара көмек қажет (тепе-теңдікті сақтау, дәретхана қағазын пайдалану, шалбарды шешіп, кию);	5
	түбекті, үйректерді пайдалану қажет	0
Төсектен тұру	көмекке мұқтаж емес	15
	бақылау немесе ең төмен қолдау қажет	10
	ол төсекте отыра алады, бірақ тұру үшін сізге айтарлықтай қолдау қажет	5
	тіпті сыртқы көмекпен де төсектен тұра алмайды	0
Жүріп-тұру	бөгде адамның көмегінсіз 500 метрге дейінгі қашықтыққа қозғала алады	15
	500 метр шегінде бөгде көмекпен қозғала алады	10
	мүгедектер арбасының көмегімен қозғала алады	5
	қозғалысқа қабілетсіз	0
Баспалдаққа көтерілу	көмекке мұқтаж емес	10
	бақылау немесе қолдау қажет	5
	тіпті қолдауымен баспалдаққа көтеріле алмайды	0
Ұпайлардың жалпы сомасы

Жалпы балл - 100 балл – толық тәуелсіздік;

91-99 балл – күнделікті өмірге оңай тәуелділік;

61-90 балл – орташа тәуелділік;

21-60 балл-айқын тәуелділік;

0-20 балл-толық тәуелділік.