О свободе вероисповедания и религиозных объединениях

Закон Республики Казахстан от 15 янваpя 1992 года N 1128-XII. Утратил силу Законом Республики Казахстан от 11 октября 2011 года № 483-IV

Сноска. Утратил силу Законом РК от 11.10.2011 № 483-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано ОГЛАВЛЕНИЕ

Сноска. В тексте после слова "Глава" цифры "I - V" заменены соответственно цифрами "1 - 5" - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.).

Настоящий Закон признает, что Республика Казахстан является демократическим, светским государством, уважающим право каждого человека на свободу убеждений, гарантирует равноправие граждан независимо от их вероисповедания, признает культурную и историческую ценность религий, сочетающихся с духовным наследием народов Казахстана, и важность межконфессионального согласия, религиозную толерантность и уважение религиозных убеждений граждан.
Сноска. Закон дополнен преамбулой - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Задачи закона

Настоящий Закон гарантирует реализацию прав граждан на свободу вероисповедания, закрепленную Конституцией Республики Казахстан, а также в международных актах и соглашениях о правах человека.
Осуществление свободы исповедовать религию или распространять убеждения может быть ограничено законодательством только в целях охраны общественного порядка и безопасности, жизни, здоровья, нравственности или прав и свобод других граждан.
Сноска. В статью 1 внесены изменения - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.).

Статья 1-1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) культовое здание (сооружение) - объект, предназначенный для богослужений, молитвенных и религиозных собраний, религиозного почитания (паломничества);

2) миссионерская деятельность - проповедование и распространение посредством религиозно-просветительской деятельности вероисповедания, которое не содержится в уставных положениях религиозного объединения, осуществляющего свою деятельность на территории Республики Казахстан;

3) уполномоченный орган по связям с религиозными объединениями (далее - уполномоченный орган) - государственный орган по связям с религиозными объединениями, определяемый Правительством Республики Казахстан.
Сноска. Дополнен статьей 1-1 - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 2. Законодательство о свободе вероисповедания
и религиозных объединениях

Законодательство о свободе вероисповедания и религиозных объединениях Республики Казахстан состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан. Не допускается издание местными органами власти и управления, ведомствами нормативных актов, противоречащих настоящему Закону.

Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.
Сноска. В статью 2 внесены изменения - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.).

Статья 3. Право на свободу вероисповедания

Граждане Республики Казахстан, других государств и лица без гражданства вправе свободно исповедовать как единолично, так и совместно с другими любую религию или не исповедовать никакой, какое-либо принуждение в определении отношения к религии, к участию или неучастию в богослужениях, религиозных обрядах и церемониях,в обучении религии не допускается.

Граждане Республики Казахстан равны перед законом во всех областях экономической, политической, социальной и культурной жизни независимо от отношения к религии. Прямое или косвенное ограничение прав или установление каких-либо преимуществ граждан в зависимости от их отношения к религии или возбуждение связанных с этим вражды и ненависти, либо оскорбление чувств граждан, а также осквернение почитаемых последователями той или иной религии предметов, строений и мест, влекут ответственность, установленную законодательством Республики Казахстан.
Никто не имеет права по мотивам своих религиозных убеждений отказываться от исполнения гражданских обязанностей, за исключением предусмотренных законом случаев.
Замена исполнения одной обязанности на другую по мотивам религиозных убеждений допускается только в соответствии с законодательством Республики Казахстан .

Статья 4. Государство и религиозные объединения

Религиозные объединения отделены от государства. Все религии и религиозные объединения равны перед законом. Никакая религия или религиозные объединения не пользуются никакими преимуществами по отношению к другим. Религиозные объединения не выполняют каких-либо государственных функций, и государство не вмешивается в деятельность религиозных объединений, если они не противоречат законодательству. Государство не финансирует религиозные объединения.

Религиозные объединения не участвуют в выборах органов государственной власти и управления. Не допускается образование партий и иных политических формирований религиозного характера, а также участие религиозных объединений в деятельности политических партий или оказание им финансовой поддержки. Служители религиозных объединений могут участвовать в политической жизни наравне со всеми гражданами только от своего имени.

Религиозные объединения обязаны соблюдать требования законодательства и правопорядок. Государство способствует установлению отношений взаимной терпимости и уважения между гражданами, исповедующими религию и не исповедующими ее, а также между различными религиозными объединениями.

Не допускается деятельность не зарегистрированных в установленном законодательством Республики Казахстан порядке религиозных объединений.

Запрещаются создание и деятельность религиозных объединений, цели и действия которых направлены на утверждение в государстве верховенства одной религии, разжигание религиозной вражды или розни, в том числе связанных с насилием или призывами к насилию.

Запрещаются пропаганда религиозного экстремизма, а также совершение действий, направленных на использование межконфессиональных различий в политических целях.

Государство вправе проводить религиоведческую экспертизу по основаниям, устанавливаемым законодательными актами Республики Казахстан.

Религиоведческая экспертиза проводится с участием представителей религиозных организаций, общественных объединений, государственных органов, религиоведов, юристов и других специалистов в области права на свободу совести.

Порядок проведения религиоведческой экспертизы определяется Правительством Республики Казахстан.
Сноска. В статью 4 внесены изменения - Законами РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.); от 23 февраля 2005 г. N 33 ; от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 4-1. Миссионерская деятельность

Граждане Республики Казахстан, иностранцы и лица без гражданства (далее - миссионер) осуществляют миссионерскую деятельность на территории Республики Казахстан после прохождения учетной регистрации.

Осуществление миссионерской деятельности без учетной регистрации запрещается.
Сноска. Дополнен статьей 4-1 - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 4-2. Учетная регистрация лиц, осуществляющих
миссионерскую деятельность

Учетная регистрация лиц, занимающихся миссионерской деятельностью, производится местными исполнительными органами.

Миссионеры на территории Республики Казахстан обязаны ежегодно проходить перерегистрацию в местных исполнительных органах.

Для учетной регистрации миссионеры представляют в местный исполнительный орган следующие документы и материалы:

1) заявление с указанием вероисповедной принадлежности, территории и срока миссионерской деятельности;

2) копию доверенности или иного документа, выданного религиозным объединением на право осуществления миссионерской деятельности;

3) копию свидетельства о регистрации или иного документа, удостоверяющего, что религиозное объединение, которое представляет миссионер, является официально зарегистрированным в соответствии с законодательством своей страны;

4) вызов религиозного объединения, зарегистрированного в Республике Казахстан;

5) литературу, аудио-, видеоматериалы и (или) иные предметы религиозного назначения, предназначенные для миссионерской деятельности. Дополнительное использование после учетной регистрации материалов религиозного содержания согласовывается с местными исполнительными органами.

При представлении указанных документов заявитель предъявляет паспорт или иной документ, удостоверяющий личность, зарегистрированный в установленном порядке.

Учетная регистрация лиц, осуществляющих миссионерскую деятельность, производится местным исполнительным органом в срок, не превышающий семи дней со дня подачи документов.
Сноска. Дополнен статьей 4-2 - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 5. Отделение школы от религиозных объединений
и светский характер государственного
образования

Государственная система образования и воспитания в республике отделена от религиозных объединений и носит светский характер.

Родители или лица, их заменяющие, вправе воспитывать своих детей в соответствии со своими убеждениями, но не допускаются принудительные меры по привлечению детей к религии. Религиозное воспитание ребенка не должно причинять вред его физическому, психическому здоровью и нравственному развитию.

Граждане, обучающиеся в очных высших и средних духовных учебных заведениях, пользуются правами и льготами по отсрочке прохождения воинской службы, включению времени обучения в трудовой стаж в порядке, установленном для учащихся государственных учебных заведений.
Сноска. Статья 5 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2488; Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 6. (Статья 6 исключена - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2)

Статья 6-1. Компетенция уполномоченного органа

Уполномоченный орган:

1) участвует в формировании и реализации основных направлений государственной политики в области обеспечения прав граждан на свободу вероисповедания и взаимодействия с религиозными объединениями;

2) проводит изучение и анализ деятельности созданных на территории Республики Казахстан религиозных объединений, миссионеров и малочисленных религиозных групп, не имеющих признаков юридического лица;

3) осуществляет информационно-пропагандистские мероприятия по вопросам, относящимся к его компетенции;

4) проводит разъяснительную работу по вопросам государственной политики в области обеспечения прав граждан на свободу вероисповедания;

5) разрабатывает предложения по совершенствованию законодательства Республики Казахстан , регулирующего вопросы обеспечения прав граждан на свободу вероисповедания;

6) координирует деятельность местных исполнительных органов области (города республиканского значения, столицы) в сфере регулирования отношений с религиозными объединениями;

7) обеспечивает проведение религиоведческих экспертиз с участием представителей религиозных организаций, общественных объединений, государственных органов, религиоведов, юристов и других специалистов в области права на свободу совести;

8) рассматривает вопросы, касающиеся нарушений законодательства Республики Казахстан о свободе вероисповедания и религиозных объединениях;

9) устанавливает и поддерживает международные связи с соответствующими организациями иностранных государств;

10) вносит предложения в правоохранительные органы по запрещению деятельности физических и юридических лиц, в том числе религиозных объединений, нарушающих законодательство Республики Казахстан;

11) дает официальные разъяснения по вопросам, относящимся к его компетенции.
Примечание РЦПИ!
Статью 6-1 предусмотрено дополнить пп. 12) в соответствии с Законом РК от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011).
Сноска. Дополнен статьей 6-1 - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.). Внесены изменения - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 6-2. Компетенция местных исполнительных органов
областей (города республиканского значения,
столицы), районов (городов областного
значения) в сфере регулирования отношений с
религиозными объединениями

Местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы), районов (городов областного значения) в сфере регулирования отношений с религиозными объединениями:

1) проводят изучение и анализ религиозной обстановки в регионе;

2) проводят учетную регистрацию и перерегистрацию миссионеров и малочисленных религиозных групп, не имеющих признаков юридического лица;

3) вносят предложения в уполномоченный орган по совершенствованию законодательства Республики Казахстан в области обеспечения прав граждан на свободу вероисповедания;

4) осуществляют информационно-пропагандистские мероприятия на региональном уровне по вопросам, относящимся к их компетенции.

Примечание РЦПИ!
Статью 6-2 предусмотрено дополнить пп. 5) в соответствии с Законом РК от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011).
Сноска. Дополнен статьей 6-2 - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.). Внесены изменения - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Глава 2. Религиозные объединения в Республике Казахстан

Статья 7. Религиозные объединения

Религиозными объединениями в Республике Казахстан признаются местные религиозные объединения (общины), религиозные управления (центры), а также духовные учебные заведения и монастыри.

Местными религиозными объединениями (общинами) в Республике Казахстан являются добровольные формирования граждан, образованные в целях совместного удовлетворения религиозных интересов и потребностей.

Религиозные управления (центры) в соответствии со своими уставами (положениями) вправе основывать духовные учебные заведения, монастыри и иные религиозные объединения, действующие на основе своих уставов (положений).

Религиозные объединения в Республике Казахстан, имеющие руководящие центры вне пределов республики, могут руководствоваться их уставами (положениями), если при этом не нарушается законодательство Республики Казахстан и их уставы (положения) зарегистрированы Министерством юстиции Республики Казахстан.
Сноска. Статья 7 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2489; Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.); от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2)..

Статья 8. Устав (положение) религиозного объединения

Религиозное объединение осуществляет свою деятельность на основании устава (положения), в котором должны содержаться:
- наименование, местонахождение религиозного объединения и территория, в пределах которой оно осуществляет свою деятельность;
- вероисповедная принадлежность, предмет и цели деятельности;
- структура религиозного объединения, порядок формирования, компетенция и сроки полномочий его органов управления;
- права и обязанности религиозного объединения;
- порядок образования имущества религиозного объединения;
- порядок внесения изменений и дополнений в устав религиозного объединения;
- порядок реорганизации и ликвидации религиозного
объединения.

В уставе религиозного объединения не могут содержаться положения, противоречащие Конституции Республики Казахстан и действующему законодательству.
Сноска. Статья 8 - в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2489.

Статья 9. Регистрация религиозных объединений

Религиозные объединения образуются по инициативе не менее десяти совершеннолетних граждан. Для этого они созывают собрание, на котором принимается устав (положение).

Религиозное объединение приобретает правоспособность юридического лица с момента его государственной регистрации.

Государственная регистрация религиозных управлений (центров), объединений, действующих на территории двух или более областей республики, а также образуемых ими духовных учебных заведений, монастырей и других объединений осуществляется Министерством юстиции Республики Казахстан, а регистрация местных религиозных объединений - территориальными органами юстиции.

Государственная и учетная регистрация, перерегистрация, отказ в регистрации осуществляются в порядке и сроки, предусмотренные действующим законодательством.

Срок государственной регистрации прерывается в случае необходимости проведения религиоведческой и иной экспертизы, а также получения заключения специалиста по представленным религиозным объединением документам.
Сноска. Статья 9 - в редакции Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2489.

Статья 10. Отказ в регистрации устава религиозного
объединения

Сноска. Статья 10 - исключена Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2489.

Статья 10-1. Приостановление деятельности религиозного
объединения

1. Деятельность религиозного объединения может быть приостановлена по решению суда на срок от трех до шести месяцев в случаях:

1) нарушения законодательства Республики Казахстан;

2) осуществления деятельности, противоречащей уставу (положению) религиозного объединения.

2. В период приостановления деятельности религиозного объединения запрещается выступать от его имени в средствах массовой информации, организовывать и проводить собрания, митинги и иные публичные выступления, а также приостанавливаются расходные операции по банковским счетам религиозного объединения, за исключением расчетов по трудовым договорам, возмещению убытков, причиненных в результате его деятельности, и уплате штрафов.

3. Если в течение установленного срока приостановления деятельности религиозного объединения нарушения будут устранены, то религиозное объединение возобновляет свою деятельность.

4. Факт устранения религиозным объединением выявленных нарушений устанавливается судом, вынесшим решение о приостановлении деятельности религиозного объединения.
Сноска. Дополнен статьей 10-1 - Законом РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 11. Реорганизация и ликвидация религиозного
объединения

1. Реорганизация религиозного объединения (слияние, присоединение, разделение, выделение, преобразование) производится по решению его высшего органа управления на территории Республики Казахстан в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан и уставом (положением) религиозного объединения, либо по решению суда.

2. Регистрация вновь образованного после реорганизации религиозного объединения осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

3. Религиозное объединение ликвидируется по решению:

1) его высшего органа;

2) суда.

4. Ликвидация религиозного объединения производится ликвидационной комиссией, назначенной высшим органом управления религиозным объединением, или судом в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан.

5. По решению суда религиозное объединение может быть ликвидировано в случаях:

1) невыполнения требований настоящего Закона;

2) неустранения в срок, установленный судом, нарушений, послуживших основанием для приостановления деятельности религиозного объединения;

3) систематического осуществления деятельности, противоречащей уставу (положению) религиозного объединения;

4) осуществления деятельности, запрещенной законодательными актами Республики Казахстан, либо с неоднократным (не менее двух раз) или грубым нарушением законодательства Республики Казахстан;

5) признания недействительной государственной регистрации религиозного объединения в связи с допущенными при его создании нарушениями законодательства, которые носят неустранимый характер, либо отмены государственной регистрации религиозного объединения;

6) в иных случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.
Сноска. Статья 11 в редакции - Закона РК от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Глава 3. Права религиозных объединений и граждан,
связанные со свободой вероисповедания

Статья 12. Религиозные обряды и церемонии

Религиозные объединения вправе основывать и содержать открытые для широкого доступа места богослужений или религиозных собраний, а также места, почитаемые последователями той или иной религии (места паломничества и другие).

Богослужения, религиозные обряды и церемонии беспрепятственно проводятся в культовых зданиях на отведенной им территории, в местах паломничества, в учреждениях религиозных объединений, на кладбищах и в крематориях, а также в квартирах и домах граждан.

Граждане имеют право совершать религиозные обряды и церемонии и участвовать в них в воинских частях, в больницах, в домах престарелых и инвалидов, в местах предварительного заключения и отбывания наказания. Командование воинских частей и администрация названных учреждений должны обеспечить реализацию прав граждан на свободу вероисповедания и оказать содействие в приглашении священнослужителей, в определении времени, места и других условий проведения богослужения, обряда и церемонии.

В иных случаях публичные богослужения, религиозные обряды и церемонии осуществляются в порядке, установленном для проведения собраний, митингов, демонстраций и шествий.

Статья 13. Религиозная литература и предметы
религиозного назначения

Религиозные объединения и граждане вправе приобретать и использовать религиозную литературу, а также другие предметы и материалы религиозного назначения по своему усмотрению.

Религиозные объединения имеют право издавать, производить, экспортировать, импортировать и распространять предметы религиозного назначения, богослужебную литературу и иные информационные материалы религиозного содержания.

Религиозные объединения пользуются исключительными правами учреждения предприятий по выпуску богослужебной литературы и производству предметов религиозного назначения.

Другие учреждения и организации могут осуществлять данную деятельность только по согласованию с соответствующими религиозными объединениями, управлениями и центрами.

Выпуск периодических изданий религиозного характера и иной религиозной литературы, не имеющей богослужебного назначения, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Религиозные объединения вправе использовать наравне с общественными объединениями средства массовой информации.

В религиозной литературе и других печатных материалах религиозного содержания, выпущенных религиозным объединением, должно быть его полное официальное наименование.
Сноска. В статью 13 внесены изменения - Законами РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.); от 8 июля 2005 г. N 67 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 14. Благотворительная и
культурно-просветительная деятельность

При религиозных объединениях могут создаваться общества, братства и другие объединения граждан, образующиеся для благотворительности, изучения и распространения религиозной литературы и иной культурно-просветительной деятельности. Они могут иметь собственные уставы (положения).

Религиозные объединения могут добровольно объединяться в ассоциации (союзы).

Религиозные объединения вправе осуществлять благотворительную деятельность и милосердие как через общественные фонды, так и самостоятельно, а также учреждать благотворительные заведения (приюты, интернаты, больницы и другие).
Сноска. Статья 14 - с изменениями, внесенными Указами Президента Республики Казахстан, имеющих силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2488 и N 2489.

Статья 15. Международные связи и контакты верующих и
религиозных объединений

Граждане и религиозные объединения вправе на групповой или индивидуальной основе устанавливать и поддерживать международные связи и личные контакты, включая выезды за границу для паломничества, участия в собраниях и других религиозных мероприятиях.

Религиозные объединения могут направлять граждан за границу для обучения в духовных учебных заведениях и принимать в этих целях иностранных граждан.

Глава 4. Имущественные, трудовые и финансовые
правоотношения религиозных объединений

Статья 16. Собственность религиозных объединений

Собственностью религиозных объединений являются здания, предметы культа, объекты производственного, социального и благотворительного назначения, деньги и иное имущество, необходимое для обеспечения их деятельности.

Религиозные объединения имеют право собственности на имущество, приобретенное или созданное ими за счет собственных средств, пожертвованное гражданами, организациями или переданное государством и приобретенное по другим основаниям, не противоречащим закону.

В собственности религиозных объединений может быть также имущество, находящееся за границей.

Религиозные объединения вправе обращаться за добровольными финансовыми и другими пожертвованиями и получать их.

Право собственности религиозных объединений охраняется законом.
Сноска. Статья 16 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2488; Законом РК от 11 июля 1997 г. N 154.

Статья 17. Пользование имуществом, являющимся
собственностью государства, общественных
объединений и граждан

Религиозные объединения используют здания, территорию и имущество, предоставляемое им на договорных началах государством, общественными объединениями и гражданами.

Местные исполнительные органы областей (города республиканского значения, столицы) вправе передавать религиозным объединениям в собственность или в безвозмездное пользование культовые здания и иное имущество, находящееся в собственности государства. Религиозные объединения имеют преимущественное право на передачу им культовых зданий с прилегающей территорией.

Передача религиозным объединениям и использование ими объектов и предметов, являющихся памятниками истории и культуры, осуществляется в соответствии с законодательством. Порядок содержания религиозными объединениями указанных объектов согласовывается с соответствующими государственными органами. Государство может оказывать материальную помощь в реставрации культовых зданий, представляющих историко-культурную ценность.

Владение и пользование землей религиозные объединения осуществляют в порядке, установленном законодательством.
Сноска. В статью 17 внесены изменения - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.).

Статья 18. Производственная и хозяйственная
деятельность религиозных объединений

Религиозные объединения в соответствии с законодательством и своими уставами (положениями) вправе учреждать издательские, полиграфические, производственные, реставрационно-строительные, сельскохозяйственные и другие предприятия, обладающие правами юридического лица.
Сноска. Статья 18 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2488.

Статья 19. Распоряжение имуществом ликвидированного
религиозного объединения

При ликвидации религиозного объединения распоряжение находившимся в его собственности имуществом осуществляется в соответствии с его уставом (положением) и действующим законодательством.

При прекращении деятельности религиозного объединения распоряжение находившимся в его собственности имуществом осуществляется в соответствии с его уставом (положением) и действующим законодательством.

На имущество культового назначения, принадлежащее религиозным объединениям, не может быть обращено взыскание по претензиям кредиторов.

При отсутствии правопреемников имущество переходит в собственность государства.
Сноска. Статья 19 - с изменениями, внесенными Указом Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2489.

Статья 20. Трудовые правоотношения граждан в
религиозных объединениях, на их
предприятиях и в учреждениях

Религиозные объединения, образованные ими предприятия и учреждения, вправе принимать на работу граждан в качестве работников с обязательным заключением письменного трудового договора. Условия, порядок и размер оплаты труда определяются по согласованию между религиозным объединением и гражданином и указываются в заключенном трудовом договоре.

На граждан, работающих в религиозных объединениях, на их предприятиях и в учреждениях по трудовому договору, распространяется трудовое законодательство Республики Казахстан, порядок налогообложения наравне с работниками государственных и общественных предприятий, учреждений и организаций.
Сноска. Статья 20 - с изменениями, внесенными Указом Президента РК, имеющего силу Закона от 5 октября 1995 г. N 2488; Законом РК от 15 мая 2007 года N 253 .

Статья 21. Социальное обеспечение и социальное
страхование граждан, работающих в
религиозных объединениях, на их
предприятиях и в учреждениях

Граждане, включая священнослужителей, работающие в религиозных объединениях, на их предприятиях и в учреждениях, подлежат социальному обеспечению и социальному страхованию наравне с работниками государственных и общественных предприятий, учреждений и организаций.

В этих целях религиозные объединения, их предприятия и учреждения производят отчисления в фонды государственного социального страхования и обеспечения в порядке и размерах, установленных для предприятий общественных объединений.

Всем работникам, работающим в религиозных объединениях, на их предприятиях и в учреждениях, назначаются и выплачиваются государственные пенсии на общих основаниях в соответствии с законодательством. При этом работа в религиозных объединениях, на их предприятиях и в учреждениях до начала установления социального страхования и фактической выплаты страховых взносов засчитывается в стаж работы для назначения пенсии независимо от уплаты страховых взносов.
Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными Законом РК от 15 мая 2007 года N 253 .

Глава 5. Контроль за соблюдением законодательства
о свободе вероисповедания и религиозных объединениях
и ответственность за его нарушения

Статья 22. Контроль за соблюдением законодательства
о свободе вероисповедания и религиозных
объединениях

Контроль за соблюдением законодательства о свободе вероисповедания и религиозных объединениях осуществляется исполнительными органами власти и правоохранительными органами Республики Казахстан согласно их компетенции, установленной законодательством.
Сноска. В статью 22 внесены изменения - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.).

Статья 23. Ответственность за нарушение
законодательства о свободе вероисповедания
и религиозных объединениях

Должностные лица и граждане, виновные в нарушении законодательства о свободе вероисповедания и религиозных объединениях, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.
Сноска. В статью 23 внесены изменения - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 .(вводится в действие с 1 января 2005 г.)

Статья 24. (Исключена - Законом РК от 20 декабря 2004 г. N 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.)

Президент
Республики Казахстан

Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы

Қазақстан Республикасының 1992 жылғы 15 қаңтардағы N 1128-ХІІ Заңы. Күші жойылды - ҚР 2011.10.11 № 483-ІV Заңымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР 2011.10.11 № 483-ІV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

МАЗМҰНЫ

Ескерту. Мәтiнде "тарау" деген сөздiң алдындағы "I - V" деген цифрлар тиiсiнше "1 - 5" деген цифрлармен ауыстырылды - Қазақстан Республикасының 2004.12.20. N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

1 тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

Осы Заң Қазақстан Республикасының әрбiр адамның наным бостандығы құқығын құрметтейтiн демократиялық, зайырлы мемлекет болып табылатынын таниды, азаматтардың діни сеніміне қарамастан, тең құқылы болуына кепiлдiк бередi, Қазақстан халықтарының рухани мұрасымен үйлесетін дiндердiң мәдени және тарихи құндылығын және конфессияаралық келiсiмнiң маңыздылығын, дiни төзiмдiлiктi және азаматтардың дiни нанымдарын құрметтеудi таниды.
Ескерту. Кіріспемен толықтырылды - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

1-бап. Заңның мiндеттерi

Осы Заң Қазақстан Республикасының Конституциясында, сондай-ақ адам хұқықтары туралы халықаралық актiлер мен келiсiмдерде баянды етiлген азаматтардың дiни сенiм бостандығы жөнiндегi хұқықтарын iске асыруға кепiлдiк бередi.
Дiн ұстану және нанымды уағыздау бостандығының жүзеге асырылуы қоғамдық тәртiптi және басқа азаматтардың өмiр сүру, денсаулық хауiпсiздiгiн, имандылығын немесе хұқықтары мен бостандықтарын қорғау мақсатында ғана заңмен шектелуi мүмкін.
Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

1-1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) ғибадат үйі (ғимараты) - құдайға құлшылық етуге, дұға оқу мен діни жиналыстарға, тәу етуге (мінәжат етуге) арналған объект;
2) миссионерлiк қызмет - өз қызметiн Қазақстан Республикасының аумағында жүзеге асыратын дiни бiрлестiктердiң жарғылық ережелерінде жоқ дiни сенiмдi діни ағартушылық қызмет арқылы уағыздау және тарату;
3) дiни бірлестіктермен байланыстар жөнiндегi уәкiлеттi орган (бұдан әрі - уәкiлетті орган) - Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын дiни бiрлестiктермен байланыстар жөнiндегi мемлекеттiк орган.
Ескерту. 1-1-баппен толықтырылды - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

2-бап. Дiни сенiм бостандығы және дiни бiрлестiктер
туралы заңдар

Қазақстан Республикасының дiни сенiм бостандығы және дiни бiрлестiктер туралы заңдары осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады. Жергiлiктi өкiмет пен басқару органдарының, ведомстволардың осы Заңға қайшы келетiн нормативтiк актiлердi шығаруына жол берiлмейдi.
Eгep Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленген болса, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.
Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

3-бап. Дiни сенiм бостандығы хұқығы

Қазақстан Республикасының, басқа мемлекеттердiң азаматтары және азаматтығы жоқ адамдар жеке өзi, сондай-ақ басқалармен бiрге кез келген дiндi еркiн ұстануға немесе ешқайсысын ұстанбауға хұқылы, дiнге деген, құдайға құлшылық жасауға, дiни жоралар мен рәсiмдерге, дiндi оқып-үйренуге қатысуға немесе қатыспауға көзқарасты айқындау кезiнде қандай да бiр күштеп мәжбүр етуге жол берiлмейдi.
Қазақстан Республикасының азаматтары дiнге көзқарасына қарамастан экономикалық, саяси, әлеуметтiк және мәдени өмiрдiң барлық салаларында заң алдында бiрдей жауапты. Азаматтардың дiнге көзқарасына қарай олардың хұқықтарын тiкелей немесе жанамалап шектеу немесе қандай да бiр артықшылықтар белгiлеу, немесе соған байланысты өшпендiлiк пен жеккөрушiлiк туғызу, не азаматтардың сезiмдерiн жәбiрлеу, сондай-ақ қайсы бiр дiндi ұстанушылар қадiр тұтатын заттарды, құрылыстар мен орындарды қорлау Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауапкершiлiкке әкелiп соғады.
3аңда көзделген жағдайларды қоспағанда, ешкiмнiң де өз діни сенiмдерiн себеп етiп азаматтық мiндеттерiн атқарудан бас тартуға қақысы жоқ.
Дiни наным себебiмен атқарылуға тиiс бiр мiндеттi екiншiсiмен алмастыруға тек қана Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жол берiледi.

4-бап. Мемлекет және дiни бiрлестiктер

Дiни бiрлестiктер мемлекеттен бөлiнген. Барлық дiндер мен діни бiрлестiктер заң алдында бiрдей. Ешбiр дiн немесе дiни бiрлестіктер басқаларға қарағанда ешқандай артықшылықтарды пайдаланбайды. Дiни бiрлестiктер қандай да болсын мемлекеттiк қызметтер атқармайды, мемлекет те дiни бiрлестiктердiң қызметiне, егер ол заңға қайшы келмесе, араласпайды. Мемлекет дiни бірлестiктердi қаржыландырмайды.
Дiни бiрлестiктер мемлекеттiк өкiмет пен басқару органдарының сайлауына қатыспайды. Дiни сипаттағы партияларды және өзге де саяси құрылымдарды құруға, сондай-ақ дiни бiрлестiктердің саяси партиялар қызметiне қатысуына немесе оларға қаржы жағынан қолдау жасауына жол берiлмейдi. Дiни бiрлестiктердiң қызметшiлерi саяси өмiрге барлық азаматтармен бiрдей тек өз атынан ғана қатыса алады.
Діни бiрлестiктер заң талаптарын және хұқық тәртiбiн сақтауға мiндеттi. Мемлекет дiн ұстанатын және оны ұстанбайтын азаматтар арасында, сондай-ақ әртүрлi дiни бiрлестiктер арасында өзара төзiмдiлiк пен құрмет қатынастарын орнықтыруға жәрдемдеседi.
Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен тiркелмеген дiни бiрлестiктердiң қызметiне жол берiлмейдi.
Мемлекетте бір дiннің үстемдігін орнықтыруға, дiни өшпендiлiктi немесе алауыздықты, соның iшiнде зорлық-зомбылықпен немесе зорлық-зомбылыққа шақырумен байланысты дiни өшпендiлiктi немесе алауыздықты қоздыруға бағытталған діни бiрлестіктi құруға және оның қызметiне тыйым салынады.
Діни экстремизмді насихаттауға, сондай-ақ конфессияаралық айырмашылықтарды саяси мақсаттарға пайдалануға бағытталған iс-әрекеттер жасауға тыйым салынады.
Мемлекет Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген негiздер бойынша дiнтану сараптамасын жүргiзуге құқылы.
Дiнтану сараптамасы дiни ұйымдар, қоғамдық бiрлестiктер, мемлекеттiк органдар өкiлдерiнiң, дiнтанушылардың, заңгерлердiң және ар-ождан бостандығы құқығы саласындағы басқа да мамандардың қатысуымен жүргiзiледi.
Дiнтану сараптамасын жүргiзу тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.
Ескерту. 4-бапқа өзгерістер енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.12.20. N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2005.02.23. N 33 Заңдарымен, 2005 жылғы 8 шілдедегі N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

4-1-бап. Миссионерлiк қызмет

Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар (бұдан әрi - миссионер) Қазақстан Республикасының аумағында миссионерлiк қызметтi уәкілеттi органда есептiк тiркеуден өткеннен кейiн жүзеге асырады.
Миссионерлiк қызметтi есептік тіркеусіз жүзеге асыруға тыйым салынады.
Ескерту. 4-1-тармақпен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 8 шілдедегі N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

4-2-бап. Миссионерлiк қызметті жүзеге асыратын адамдарды
есептік тiркеу

Миссионерлiк қызметпен айналысатын адамдарды есептік тiркеудi жергiлiктi атқарушы органдар жүргiзедi.
Қазақстан Республикасының аумағындағы миссионерлер жергiлiктi атқарушы органдарда жыл сайын қайта тiркеуден өтуге мiндеттi.
Миссионерлер есептік тiркеу үшiн жергілiктi атқарушы органға мынадай құжаттар мен материалдарды ұсынады:
1) ұстанатын дiнi, миссионерлiк қызмет аумағы мен мерзiмi көрсетiлген өтiнiш;
2) миссионерлiк қызметті жүзеге асыру құқығына дiни бiрлестiк берген сенiмхаттың немесе өзге де құжаттың көшiрмесі;
3) тiркеу туралы куәлiктiң немесе миссионер оның атынан өкілдiк ететін дiни бiрлестiктің өз елiнiң заңдарына сәйкес ресми тiркелгендiгiн куәландыратын өзге де құжаттың көшiрмесi;
4) Қазақстан Республикасында тiркелген дiни бiрлестiктің жiберген шақыруы;
5) миссионерлік қызметке арналған әдебиет, дiни мақсаттағы аудио-, бейне материалдар және (немесе) өзге де заттар. Есептiк тiркелгеннен кейiн дiни мазмұндағы материалдарды қосымша пайдалану жергiлiктi атқарушы органдармен келiсiледi.
Өтiнiш берушi көрсетiлген құжаттарды ұсынған кезде белгiленген тәртiппен тiркелген төлқұжатын немесе жеке басын куәландыратын өзге де құжатты көрсетедi.
Миссионерлiк қызметтi жүзеге асыратын тұлғаларды есептiк тiркеудi құжат берiлген күннен бастап жетi күннен аспайтын мерзiмде жергiлiктi атқарушы орган жүргiзедi.
Ескерту. 4-2-баппен толықтырылды - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

5-бап. Мектептi дiни бiрлестiктерден бөлу және
мемлекеттiк бiлiм берудiң рухани сипаты

Республикада бiлiм беру мен тәрбиелеудiң мемлекеттiк жүйесі діни бiрлестiктерден бөлiнген және рухани сипатта болады.
Ата-аналар немесе олардың орнындағы адамдар балаларын өз нанымдарына сәйкес тәрбиелеуге қақылы, бiрақ балаларды дінге баулуға мәжбүрлеу шараларына жол берiлмейдi. Баланы дiни тәрбиелеу оның тәндік, психикалық саулығына және имандылық рухында дамуына залал келтiрмеуге тиiс.
Күндiзгi жоғары және орта дiни оқу орындарында оқып жүрген азаматтар әскери қызметiн өтеудi кейiнге қалдыру, мемлекеттiк оқу орындарының оқушылары үшiн белгiленген тәртіппен оқу уақытын еңбек стажына енгiзу жөнiндегi хұқықтар мен жеңiлдiктердi пайдаланады.
Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2488 Заң күші бар жарлығымен, 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

6-бап. Алынып тасталды - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

6-1-бап. Уәкiлеттi органның құзыретi

Уәкiлеттi орган:
1) азаматтардың дiни сенiм бостандығы құқықтарын қамтамасыз ету және дiни бiрлестiктермен өзара iс-қимыл жасау саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын қалыптастыруға және iске асыруға қатысады;
2) Қазақстан Республикасының аумағында құрылған дiни бiрлестiктердiң, миссионерлердiң және заңды тұлға белгiлерi жоқ саны аз дiни топтардың қызметiне зерделеу мен талдау жүргiзедi;
3) өз құзыретiне жататын мәселелер бойынша ақпараттық-насихаттау iс-шараларын жүзеге асырады;
4) азаматтардың дiни сенiм бостандығы құқықтарын қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттiк саясат мәселелерi бойынша түсiндiру жұмыстарын жүргiзедi;
5) азаматтардың дiни сенiм бостандығы құқықтарын қамтамасыз ету мәселелерiн реттейтiн Қазақстан Республикасының заңдарын жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар әзiрлейдi;
6) дiни бiрлестiктермен қарым-қатынасты реттеу саласында облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдарының қызметiн үйлестiредi;
7) дiни ұйымдар, қоғамдық бiрлестiктер, мемлекеттiк органдар өкiлдерiнiң, дiнтанушылардың, заңгерлердiң және адамның ар-ождан бостандығы құқығы саласындағы басқа да мамандардың қатысуымен дiнтану сараптамалары жүргiзiлуiн қамтамасыз етедi;
8) дiни сенiм бостандығы және дiни бiрлестiктер туралы Қазақстан Республикасының заңдарын бұзушылыққа қатысты мәселелердi қарайды;
9) шет мемлекеттердiң тиiстi ұйымдарымен халықаралық байланыстар орнатады және оларды қолдайды;
10) Қазақстан Республикасының заңдарын бұзатын жеке және заңды тұлғалардың, соның iшiнде дiни бiрлестiктердiң қызметiне тыйым салу жөнiнде құқық қорғау органдарына ұсыныстар жасайды;
11) өз құзыретiне жататын мәселелер бойынша ресми түсiнiктемелер бередi;
12) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Ескерту. 6-1-баппен толықтырылды, өзгертулер енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2005.07.08 N 67-ІІІ (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-2-бап. Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың,
астананың), аудандардың (облыстық маңызы бар
қалалардың) дiни бiрлестiктермен
қарым-қатынастарды реттеу саласындағы
жергiлiктi атқарушы органдарының құзыретi

Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) дiни бiрлестiктермен қарым-қатынастарды реттеу саласындағы жергiлiктi атқарушы органдары:
1) өңiрдегi дiни жағдайға зерттеу және талдау жүргiзедi;
2) миссионерлердi және заңды тұлға белгiлерi жоқ саны аз дiни топтарды есептiк тiркеудi және қайта тiркеудi жүргiзедi;
3) уәкiлеттi органға азаматтардың дiни сенiм бостандығы құқығын қамтамасыз ету саласындағы Қазақстан Республикасының заңдарын жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар енгiзедi;
4) өз құзыретiне жататын мәселелер бойынша өңiрлiк деңгейде ақпараттық-насихаттау iс-шараларын жүзеге асырады;
5) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
Ескерту. 6-2-баппен толықтырылды, өзгертулер енгізілді - ҚР 2004.12.20. N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2005.07.08 N 67-ІІІ (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2 тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ДIНИ БIРЛЕСТIКТЕР

7-бап. Дiни бiрлестiктер

Жергiлiктi дiни бiрлестiктер (қауымдастықтар), дiни басқармалар (орталықтар), сондай-ақ дiни оқу орындары мен ғибадатханалар Қазақстан Республикасындағы дiни бiрлестiктер деп танылады.
Қазақстан Республикасындағы жергiлiктi дiни бiрлестiктер (қауымдастықтар) дiни мүдделер мен қажеттердi бiрлесiп қанағаттандыру мақсатында құрылған азаматтардың ерiктi құрамалары болып табылады.
Дiни басқармалар (орталықтар) өздерiнiң жарғыларына (ережелерiне) сәйкес өз жарғылары (ережелерi) негiзiнде әрекет ететiн дiни оқу орындарын, ғибадатханалар мен өзге де дiни бiрлестiктердi құруға хұқылы.
Республика шегiнен тысқары басшы орталықтары бар Қазақстан Республикасындағы дiни бiрлестiктер, егер бұл орайда Қазақстан Республикасының заңдары бұзылмайтын болса және олардың жарғыларын (ережелерiн) Қазақстан Республикасының Юстиция министрлiгi тiркесе, олардың жарғыларын (ережелерiн) басшылыққа ала алады.
Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2489 Заң күші бар жарлығымен, 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді), 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

8-бап. Дiни бiрлестiктiң жарғысы (ережесi)

Дiни бiрлестiк өз қызметiн жарғының (ереженiң) негiзiнде жүзеге асырады, онда мыналар:
- дiни бiрлестiктiң атауы, орналасқан жерi және шегiнде
ол өз қызметiн жүргiзетiн аумақ;
- ұстанатын дiнi, қызметiнiң мәнi мен мақсаты;
- дiни бiрлестiктiң құрылымы, қалыптасу тәртiбi, оның
басқару органдарының құзыры мен өкiлеттiгiнiң мерзiмi;
- дiни бiрлестiктiң құқықтары мен мiндеттерi;
- дiни бiрлестiк мүлкінiң құралу тәртiбi;
- дiни бiрлестiк жарғысына өзгертулер мен толықтырулар енгiзудiң тәртiбi;
- дiни бiрлестiктi қайта ұйымдастыру мен тарату тәртiбi болуға тиiс.
Дiни бiрлестiктiң жарғысында Қазақстан Республикасының Конституциясы мен қолданылып жүрген заңдарға қайшы келетiн ережелер болмауға тиiс.
Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2489 Заң күші бар жарлығымен.

9-бап. Дiни бiрлестiктердi тiркеу

Дiни бiрлестiктi кемiнде кәмелетке толған 10 азаматтың бастамашылығымен құрылады. Бұл үшiн олар жиналыс шақырады, онда жарғы (ереже) қабылдайды.
Дiни бiрлестiк мемлекеттiк тiркеуден өткен сәттен бастап заңды тұлғаның құқықтық қабiлетiне ие болады.
Республиканың екi немесе одан да көп облыстарының аумағында қимыл жасайтын дiни басқармаларды (орталықтарды), бiрлестiктердi, сондай-ақ олар құратын дiни оқу орындарын, монастырьларды және басқа да бiрлестiктердi мемлекеттiк тiркеудi Қазақстан Республикасының әдiлет министрлiгi, ал жергiлiктi дiни бiрлестiктердi тiркеудi аумақтық әдiлет органдары жүзеге асырады.
Мемлекеттiк және есептiк тiркеу, қайта тiркеу, тiркеуден бас тарту қолданылып жүрген заңдарда көзделген тәртiп пен мерзiмде жүзеге асырылады.
Мемлекеттiк тiркеу мерзiмi дiнтану және өзге сараптама жүргiзу, сондай-ақ дiни бiрлестiк берген құжаттар бойынша маманның қорытындысын алу қажет болғанда тоқтатыла тұрады.
Ескерту. 9-бап жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2489 Заң күші бар жарлығымен.

10-бап. Алып тасталды - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2489 Заң күші бар жарлығымен.

10-1-бап. Дiни бiрлестiктiң қызметiн тоқтата тұру

1. Дiни бiрлестiктiң қызметi:
1) Қазақстан Республикасының заңдарын бұзған;
2) дiни бiрлестiктiң жарғысына (ережесiне) қайшы келетiн iс-әрекеттердi жүзеге асырған жағдайларда соттың шешiмiмен үш айдан алты айға дейiнгi мерзiмге тоқтатыла тұруы мүмкiн.
2. Дiни бiрлестiктiң қызметi тоқтатыла тұрған кезеңде бұқаралық ақпарат құралдарында оның атынан сөйлеуге, жиналыстар, митингілер және өзге де жария сөз сөйлеудi ұйымдастыруға және өткiзуге тыйым салынады, сондай-ақ еңбек шарттары, дiни бiрлестiктiң қызметi салдарынан келтiрiлген залалдың орнын толтыру және айыппұлдар төлеу жөнiндегi есеп айырысуларды қоспағанда, дiни бiрлестiктің банк шоттары бойынша шығыс операциялары тоқтатыла тұрады.
3. Егер дiни бiрлестiктiң қызметi тоқтатыла тұрудың белгiленген мерзiмi iшiнде бұзушылықтар жойылатын болса, дiни бiрлестiк өз қызметiн қайта бастайды.
4. Дiни бiрлестiктiң анықталған бұзушылықты жойғаны жөнiндегi фактiнi дiни бiрлестiктiң қызметiн тоқтата тұру туралы шешiм шығарған сот белгiлейдi.
Ескерту. 10-1-баппен толықтырылды - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

11-бап. Дiни бiрлестiктi қайта ұйымдастыру және тарату

1. Дiни бiрлестiктi қайта ұйымдастыру (қосылу, бiрiгу, бөлiну, бөлiнiп шығу, қайта құру) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде және дiни бiрлестiктің жарғысында (ережесiнде) көзделген тәртiппен оның Қазақстан Республикасының аумағындағы жоғары басқару органының шешiмi бойынша не сот шешiмi бойынша жүргiзiледi.
2. Қайта ұйымдастырылғаннан кейiн жаңадан құрылған дiни бiрлестiктi тiркеу Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
3. Дiни бiрлестiк:
1) оның жоғары органының;
2) соттың шешiмi бойынша таратылады.
4. Дiни бiрлестiктi таратуды дiни бiрлестiктiң жоғары басқару органы тағайындайтын тарату комиссиясы немесе Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген тәртiппен сот жүргiзедi.
5. Соттың шешiмi бойынша дiни бiрлестiк:
1) осы Заңның талаптарын орындамаған;
2) дiни бiрлестiктiң қызметiн тоқтата тұру үшiн негiз болған бұзушылықтарды сот белгiлеген мерзiмде жоймаған;
3) дiни бiрлестiктiң жарғысына (ережесiне) қайшы келетiн iс-әрекеттердi үнемi жүзеге асырған;
4) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде тыйым салынған қызметтi жүзеге асырған не Қазақстан Республикасының заңдарын бiрнеше мәрте (кемiнде екi рет) немесе өрескел бұзған;
5) дiни бiрлестiктi құру кезiнде жол берiлген, түзетуге келмейтiн сипаттағы заңнаманы бұзушылықтарға байланысты оны мемлекеттiк тiркеудi, жарамсыз деп таныған не дiни бiрлестiктi мемлекеттiк тiркеудің күшi, жойылған жағдайларда;
6) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген өзге де жағдайларда таратылуы мүмкiн.
Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - ҚР 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

3 тарау. ДIНИ БIРЛЕСТIКТЕР МЕН АЗАМАТТАРДЫҢ ДIНИ
СЕНIМ БОСТАНДЫҒЫНА БАЙЛАНЫСТЫ ХҰҚЫҚТАРЫ

12-бап. Дiни жоралар мен рәсiмдер

Дiни бiрлестiктер құдайға құлшылық етуге немесе дiни жиналыстар өткiзуге жұрт емiн-еркiн келе алатын орындар, сондай-ақ қайсыбiр дiндi ұстанушылар құрметтейтiн орындар (қажылық және басқа орындар) ашып, оларды ұстауға хұқылы.
Құдайға құлшылық ету, дiни жоралар мен рәсiмдер соларға бөлiнген территориядағы ғибадат үйлерiнде, қажылық орындарында, дiни бiрлестiктер мекемелерiнде, зираттар мен крематорийлерде, сондай-ақ азаматтардың пәтерлерi мен үйлерiнде бөгетсiз жүргiзiледi.
Азаматтардың дiни жоралар мен рәсiмдер жасауға және әскери бөлiмдерде, ауруханаларда, қартайғандар мен мүгедектер үйлерiнде, алдын-ала қамау және жазаны өтеу орындарында оларға қатысуға қақысы бар. Әскери бөлiмдер командованиесi және аталған мекемелер әкiмшiлiгi азаматтардың дiни сенiм бостандығы хұқысын жүзеге асыруды қамтамасыз етуге және дiни қызметшiлердi шақыруға, құдайға құлшылық ету, дiни жоралар мен рәсiмдер өткiзу уақытын, орнын және басқа да жағдайларды айқындауға жәрдем көрсетуге тиiс.
Басқа жағдайларда жұрт алдында құдайға құлшылық ету, діни жоралар мен рәсiмдер өткiзу жиналыстар, митингiлер, демонстрациялар мен шерулер өткiзу үшiн белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

13-бап. Дiни әдебиет және дiни мақсаттағы заттар

Дiни бiрлестiктер мен азаматтар өздерi қалаған дiни әдебиетті, сондай-ақ дiни мақсаттағы басқа да заттар мен материалдарды сатып алып, пайдалануға хұқылы.
Дiни бiрлестiктердiң дiни мақсаттағы заттарды, құдайға құлшылық ету әдебиетiн және дiни мазмұндағы өзге де ақпараттық материалдарды басып шығаруға, өндiруге, шетелге шығаруға, шетелден әкелуге және таратуға қақысы бар.
Дiни бiрлестiктер құдайға құлшылық ету әдебиетiн шығару және дiни мақсаттағы заттар өндiру жөнiндегi кәсiпорындар құруда айрықша хұқықты пайдаланады.
Басқа мекемелер мен ұйымдар мұндай қызметтi тиiстi дiни бірлестiктердiң, басқармалар мен орталықтардың келiсiмiмен ғана жүзеге асыра алады.
Дiни сипаттағы мерзiмдi басылымдарды және құдайға құлшылық ету мақсаты көзделмейтiн өзге де дiни әдебиеттi шығару Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
Дiни бiрлестiктер бұқаралық ақпарат құралдарын қоғамдық бірлестiктермен бiрдей пайдалануға хұқылы.
Дiни бiрлестiктер шығарған дiни әдебиетте және дiни мазмұндағы басқа да баспа материалдарында оның толық ресми атауы болуға тиiс.
Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен, 2005.07.08 N 67-ІІІ Заңымен (Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

14-бап. Қайырымдылық және мәдени-ағарту қызметi

Дiни бiрлестiктердiң жанынан қайырымдылық жасау, дiни әдебиеттi және өзге де мәдени-ағартушылық қызметтi зерделеп, тарату үшiн азаматтар қоғамдары, бауырластықтары, басқа да бiрлестiктерi құрылуы мүмкiн. Олар өз жарғыларына (ережелерiне) ие бола алады.
Дiни бiрлестiктер ерiктi түрде ассоциацияларға (одақтарға) бiрiге алады.
Дiни бiрлестiктер қоғамдық қорлар арқылы да, сондай-ақ дербес те қайырымдылық қызметiн жүзеге асыруға және рақымшылық жасауға, сондай-ақ қайырымдылық үйлерiн (баспаналар, интернаттар, ауруханалар және басқаларын) ашуға хұқылы.
Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2488; 1995.10.05 N 2489 жарлықтарымен.

15-бап. Дiнге сенушiлердiң және дiни бiрлестiктердiң
халықаралық байланыстары мен қатынастары

Азаматтар мен дiни бiрлестiктер топтық немесе жекеше негiзде халықаралық байланыстар мен жеке қатынастар орнатуға, оны сақтауға, соның iшiнде қажылық, жиналыстар мен басқа да дiни шараларға қатысу үшiн шетелге шығып тұруға хұқылы.
Дiни бiрлестiктер дiни оқу орындарында оқу үшiн шетелге азаматтар жiберiп, осы мақсатта шетел азаматтарын қабылдай алады.

4 тарау. ДIНИ БIРЛЕСТIКТЕРДIҢ МҮЛIК, ЕҢБЕК ЖӘНЕ
ҚАРЖЫ ЖӨНIНДЕГI ХҰҚЫЛЫҚ ҚАТЫНАСТАРЫ

16-бап. Дiни бiрлестiктердiң меншiгi

Yйлер, мiнәжат заттары, өндiрiстiк, әлеуметтiк және қайырымдылық мақсаттағы объектiлер, ақша және олардың қызметiн қамтамасыз етуге қажеттi басқа да мүлiк дiни бiрлестiктердiң меншiгi болып табылады.
Дiни бiрлестiктердiң өз қаржысына сатып алған немесе жасаған, азаматтардың, ұйымдардың қайыр-садақаға берген немесе мемлекет берген және заңға қайшы келмейтiн басқа да негiздер бойынша сатып алынған мүлiктi меншiктенуге қақысы бар.
Дiни бiрлестiктер меншiгiнде сондай-ақ шетелдердегi мүлiк те болуы мүмкiн.
Дiни бiрлестiктер ерiктi түрде қаржылай және басқадай қайыр-садақа сұрауға және оларды алуға хұқылы.
Дiни бiрлестiктердiң меншiк хұқысы заңмен қорғалады.
Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2488 Заң күші бар жарлығымен, ҚР 1997.07.11 N 154 Заңымен.

17-бап. Мемлекеттiң, қоғамдық ұйымдар мен азаматтардың
меншiгi болып табылатын мүлiктi пайдалану

Дiни бiрлестiктер өздерiне мемлекет, қоғамдық ұйымдар мен азаматтар шарттық негiзде берген үйлердi, территорияны және мүлiктi пайдаланады.
Облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдары ғибадат үйлерi мен мемлекет меншiгiндегi өзге де мүлiктi дiни бiрлестiктердiң меншiгiне немесе тегiн пайдалануға беруге хұқылы. Дiни бiрлестiктердiң өздерiне айналасындағы территориясымен қоса ғибадат үйлерi берiлуiне артықшылық қақысы бар.
Тарих және мәдениет ескерткiштерi болып табылатын объектiлер мен заттарды дiни бiрлестiктерге беру және олардың мұны пайдалануы заңдарға сәйкес жүзеге асырылады. Дiни бiрлестiктердiң аталған объектiлердi ұстау тәртiбi тиiстi мемлекеттiк органдармен келiсiледi. Мемлекет тарихи-мәдени құндылығы бар ғибадат үйлерiн қалпына келтiруге материалдық көмек көрсете алады.
Дiни бiрлестiктер жер иемдену мен пайдалануды заңдарда белгiленген тәртiппен жүзеге асырады.
Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

18-бап. Дiни бiрлестiктердiң өндiрiстiк және
шаруашылық қызметi

Дiни бiрлестiктер заңдарға және өз жарғыларына (ережелерiне) сәйкес заңды ұйым хұқығы бар баспагерлiк, полиграфиялық, өндiрiстiк, қалпына келтiру-құрылыс, ауыл шаруашылық және басқа да кәсiпорындарды құруға хұқылы.
Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2488 Заң күші бар жарлығымен.

19-бап. Таратылған дiни бiрлестiктiң мүлкiне
иелiк ету

Дiни бiрлестiк таратылған ретте оның меншiгiнде болған мүлiкке иелiк ету оның жарғысына (ережесiне) және қолданылып жүрген заңдарға сәйкес жүзеге асырылады.
Діни бірлестік қызметі тоқтатылған жағдайда оның меншігінде болған мүлікке иелік ету оның жарғысына (ережесіне) және қолданылып жүрген заңдарға сәйкес жүзеге асырылады.
Діни бірлестіктерге тиесілі мінәжаттық мақсаттағы мүлікке кредит берушілердің талаптары бойынша өтем салынбайды.
Хұқықтық мұрагерлер жоқ болған жағдайда мүлік мемлекет меншігіне көшеді.
Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2489 заң күші бар жарлығымен.

20-бап. Дiни бiрлестiктердегi, олардың кәсiпорындары
мен мекемелерiндегi азаматтардың еңбек
жөнiндегi хұқықтық қатынастары

Дiни бiрлестiктер, олар құрған кәсiпорындар мен мекемелер жазбаша еңбек шартын мiндеттi түрде жасаса отырып, азаматтарды қызметкер ретiнде жұмысқа қабылдауға хұқылы. Еңбекке ақы төлеу шарттары, тәртiбi және мөлшерi дiни бiрлестiк пен азамат арасындағы келiсiм бойынша белгiленедi және жасалған еңбек шартында көрсетiледi.
Дiни бiрлестiктерде, олардың кәсiпорындары мен мекемелерiнде еңбек шарты бойынша жұмыс iстейтiн азаматтарға Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы, салық салу тәртiбi мемлекеттiк және қоғамдық кәсiпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың қызметкерлерімен тең дәрежеде қолданылады.
Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР Президентінің 1995.10.05 N 2488 Заң күші бар жарлығымен, ҚР 2007.05.15 N 253 Заңымен.

21-бап. Дiни бiрлестiктерде, олардың кәсiпорындары
мен мекемелерiнде жұмыс істейтiн азаматтарды
әлеуметтiк қамсыздандыру және әлеуметтiк
сақтандыру

Дiни бiрлестiктерде, олардың кәсiпорындары мен мекемелерiнде жұмыс iстейтiн азаматтар, бұған қоса дiни қызметшiлер мемлекеттiк және қоғамдық кәсiпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың қызметкерлерімен тең дәрежеде әлеуметтiк қамсыздандырылуға және әлеуметтiк сақтандырылуға жатады.
Осы мақсатта дiни бiрлестiктер, олардың кәсiпорындары мен мекемелерi мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру мен қамсыздандыру қорларына қоғамдық бiрлестiктер кәсiпорындары үшiн белгiленген тәртiп пен мөлшерде қаржы аударып отырады.
Дiни бiрлестiктерде, олардың кәсiпорындары мен мекемелерiнде жұмыс iстейтiн барлық қызметкерлерге заңдарға сәйкес жалпы негiзде мемлекеттiк зейнетақылар тағайындалып, төленедi. Бұл орайда дiни бiрлестiктердегi, олардың кәсiпорындары мен мекемелерiндегi жұмыс әлеуметтiк сақтандыруды белгiлеу және сақтық жарналарын iс жүзiнде төлеу басталғанға дейiн сақтық жарналарының төленген-төленбегенiне қарамастан зейнетақы тағайындау үшiн жұмыс стажына есептеледi.
Ескерту. 21-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2007.05.15. N 253 Заңымен.

5 тарау. ДIНИ СЕНIМ БОСТАНДЫҒЫ ЖӘНЕ ДIНИ БIРЛЕСТIКТЕР ТУРАЛЫ
ЗАҢДАРДЫҢ САҚТАЛУЫН БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ОНЫ БҰЗҒАНДЫҚ ҮШIН
ЖАУАПКЕРШIЛIК

22-бап. Дiни сенiм бостандығы және дiни бiрлестiктер
туралы заңдардың сақталуын бақылау

Дiни сенiм бостандығы және дiни бiрлестiктер туралы заңдардың сақталуын бақылауды Қазақстан Республикасының атқарушы өкiмет органдары мен хұқық қорғау органдары заңдарда белгiленген өз құзыретiне сәйкес жүзеге асырады.
Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

23-бап. Дiни сенiм бостандығы және дiни бiрлестiктер
туралы заңдарды бұзғандық үшiн жауапкершiлiк

Дiни сенiм бостандығы мен дiни бiрлестiктер туралы заңдардың бұзылуына кiнәлi лауазымды адамдар мен азаматтар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауапкершiлiкке тартылады.

24-бап. Алып тасталды - ҚР 2004.12.20 N 13 (2005 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енеді) Заңымен.

Қазақстан Республикасының
Президентi