О КРЕСТЬЯНСКОМ ИЛИ ФЕРМЕРСКОМ ХОЗЯЙСТВЕ

Закон Республики Казахстан от 31 марта 1998 года N 214. Утратил силу Кодексом Республики Казахстан от 29 октября 2015 года № 375-V

Сноска. Утратил силу Кодексом РК от 29.10.2015 № 375-V (вводится в действие с 01.01.2016).

ОГЛАВЛЕНИЕ

Сноска. В заголовке и по всему тексту:
слова "(фермерском)", "(фермерских)", "(фермерское)", "(фермерским)", "(фермерского)", "(фермерскому)", "(фермерские)" заменены соответственно словами "или фермерском", "или фермерских", "или фермерское", "или фермерским", "или фермерского", "или фермерскому", "или фермерские";
слова "действующим законодательством" заменены словами "законодательством Республики Казахстан" - Законом РК от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Настоящий Закон определяет правовые, организационные и экономические основы создания и функционирования крестьянских или фермерских хозяйств в Республике Казахстан.

Глава I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Крестьянское или фермерское хозяйство

1. Крестьянским или фермерским хозяйством признается трудовое объединение лиц, в котором осуществление индивидуального предпринимательства неразрывно связано с использованием земель сельскохозяйственного назначения для производства сельскохозяйственной продукции, а также с переработкой и сбытом этой продукции.

Субъектами крестьянского или фермерского хозяйства являются граждане Республики Казахстан и (или) оралманы, занимающиеся предпринимательской деятельностью без образования юридического лица.
Положения настоящего Закона о гражданах Республики Казахстан применяются к оралманам, если иное не установлено законами Республики Казахстан.

2. Членами крестьянского или фермерского хозяйства являются супруги, близкие родственники (родители, дети, усыновители, усыновленные, полнородные и неполнородные братья и сестры, дедушки, бабушки, внуки) и другие лица, совместно ведущие общее хозяйство.

3. Крестьянское или фермерское хозяйство может выступать в формах:
крестьянского хозяйства, в котором предпринимательская деятельность осуществляется в форме семейного предпринимательства, основанного на базе общей совместной собственности;
фермерского хозяйства, основанного на осуществлении личного предпринимательства;
фермерского хозяйства, организованного в форме простого товарищества на базе общей долевой собственности на основе договора о совместной деятельности.

4. Главой крестьянского или фермерского хозяйства может быть дееспособный гражданин Республики Казахстан, достигший 18 лет.

5. Исключен Законом РК от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).
Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2003 N 512; от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 1-1. Права и обязанности главы и членов крестьянского
или фермерского хозяйства

1. Глава крестьянского или фермерского хозяйства вправе:
1) представлять интересы крестьянского или фермерского хозяйства в отношениях с физическими и юридическими лицами;
2) осуществлять гражданско-правовые сделки, не запрещенные законами Республики Казахстан;
3) уполномочить кого-либо из членов хозяйства исполнять свои функции в случае длительного отсутствия;
4) определять основные направления деятельности крестьянского или фермерского хозяйства;
5) утверждать внутренние правила, процедуры их принятия и другие документы, регулирующие внутреннюю деятельность крестьянского или фермерского хозяйства;
6) выносить на рассмотрение общего собрания членов крестьянского или фермерского хозяйства вопрос об участии крестьянского или фермерского хозяйства в создании и деятельности юридических лиц;
7) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.
2. Глава крестьянского или фермерского хозяйства обязан:
1) организовывать ведение учета и отчетности крестьянского или фермерского хозяйства;
2) выполнять в пределах своей компетенции решения общего собрания членов крестьянского или фермерского хозяйства, не противоречащие законодательству Республики Казахстан;
3) создавать условия труда для членов крестьянского или фермерского хозяйства;
4) при принятии наемных работников заключать трудовые договоры, издавать акты работодателя в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан;
5) осуществлять иные обязанности, предусмотренные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.
3. Члены крестьянского или фермерского хозяйства вправе:
1) добровольно выходить в установленном общим собранием членов крестьянского или фермерского хозяйства порядке из крестьянского или фермерского хозяйства;
2) получать информацию о деятельности крестьянского или фермерского хозяйства, в том числе знакомиться с данными бухгалтерского учета, отчетности и другой документацией крестьянского или фермерского хозяйства;
3) обращаться к общему собранию членов крестьянского или фермерского хозяйства и (или) в государственные органы с жалобами на неправомерные действия главы и других членов;
4) обжаловать в судебном порядке решения главы и общего собрания членов крестьянского или фермерского хозяйства в случае нарушения их прав и законных интересов;
5) осуществлять иные права, предусмотренные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.
4. Члены крестьянского или фермерского хозяйства обязаны:
1) выполнять решения общего собрания членов крестьянского или фермерского хозяйства;
2) соблюдать требования внутренних документов крестьянского или фермерского хозяйства;
3) в случае смены главы крестьянского или фермерского хозяйства общим заявлением извещать об этом органы, зарегистрировавшие хозяйство;
4) осуществлять иные обязанности, предусмотренные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.
Сноска. Закон дополнен статьей 1-1 в соответствии с Законом РК от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 2. Создание крестьянского или фермерского
хозяйства

1. Крестьянское или фермерское хозяйство создается на добровольных началах и считается созданным с момента государственной регистрации права на земельный участок, а в случаях, установленных законами Республики Казахстан, после регистрации в качестве индивидуального предпринимателя.
2. При регистрации крестьянского или фермерского хозяйства, основанного на совместном предпринимательстве, свидетельство о государственной регистрации выдается на главу крестьянского или фермерского хозяйства. К свидетельству прилагается список членов крестьянского или фермерского хозяйства, заверенный руководителем соответствующего территориального подразделения органа государственных доходов.
Сноска. Статья 2 в редакции Закона РК от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3. Крестьянское или фермерское хозяйство
как форма хозяйствования

1. Крестьянское или фермерское хозяйство является равноправной производственной единицей сельского хозяйства в Республике Казахстан.

2. Крестьянское или фермерское хозяйство самостоятельно определяет направление своей деятельности, структуру и объемы производства, выращивает, перерабатывает и реализует продукцию, а также решает другие вопросы, связанные с ведением хозяйства.

Статья 4. Собственность крестьянского или фермерского
хозяйства

1. Имущество крестьянского хозяйства принадлежит его членам на праве совместной собственности, если договором между ними не установлено иное.
Имущество фермерского хозяйства, организованного в форме простого товарищества на основе договора о совместной деятельности, принадлежит его членам на праве общей долевой собственности.
Имущество фермерского хозяйства, основанного на личном предпринимательстве, принадлежит ему на праве частной собственности.
2. В собственности членов крестьянского или фермерского хозяйства могут находиться земельные участки, насаждения на земельном участке, в том числе насаждения частного лесного фонда, дикие животные, разведенные и содержащиеся в неволе и (или) полувольных условиях, хозяйственные и иные постройки, мелиоративные и другие сооружения, продуктивный и рабочий скот, птица, сельскохозяйственная и иная техника и оборудование, транспортные средства, инвентарь и другое имущество, переданные членами крестьянского или фермерского хозяйства и (или) приобретенные для хозяйства на общие средства его членов.
3. Плоды, продукция и доходы, полученные в результате деятельности крестьянского или фермерского хозяйства, являются общим совместным или общим долевым имуществом членов крестьянского или фермерского хозяйства и используются по соглашению между ними.
4. Имущественные отношения членов крестьянского или фермерского хозяйства регулируются соответствующими нормами гражданского и земельного законодательства Республики Казахстан.
Сноска. Статья 4 в редакции Закона РК от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 5. Наследование имущества и права на земельный
участок членов крестьянского или фермерского
хозяйства

Имущество и право на земельный участок крестьянского или фермерского хозяйства наследуются в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.
Сноска. Статья 5 в новой редакции - Законом Республики Казахстан от 29 декабря 2003 года N 512.

Глава II. ПРАВО НА ЗЕМЕЛЬНЫЙ УЧАСТОК КРЕСТЬЯНСКОГО
ИЛИ ФЕРМЕРСКОГО ХОЗЯЙСТВА
Сноска. Заголовок с изменениями - Законом Республики Казахстан от 29 декабря 2003 года N 512.

Статья 6. Предоставление земельного участка для ведения
крестьянского или фермерского хозяйства

1. Для ведения крестьянского или фермерского хозяйства земельные участки предоставляются гражданам Республики Казахстан на праве частной собственности или на праве временного возмездного землепользования (аренды) сроком от 10 до 49 лет, а для ведения отгонного животноводства (сезонные пастбища) - на праве временного безвозмездного землепользования в соответствии с настоящим Законом и земельным законодательством Республики Казахстан.

Предоставление права частной собственности на земельный участок сельскохозяйственного назначения для ведения крестьянского или фермерского хозяйства осуществляется на платной основе. При этом граждане Республики Казахстан могут приобрести право частной собственности на земельный участок по цене, равной его кадастровой (оценочной) стоимости, либо по льготной цене, определяемой в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.

Выплата сумм за выкуп земельного участка может производиться в рассрочку до десяти лет по письменному заявлению лица, приобретающего право частной собственности на земельный участок в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Предоставление земельных участков для ведения крестьянского или фермерского хозяйства оралманам осуществляется на праве временного землепользования.

2. Преимущественным правом получения земельного участка для ведения крестьянского или фермерского хозяйства пользуются граждане, которые будут вести хозяйство на основе личного трудового участия, обладающие специальными сельскохозяйственными знаниями и квалификацией, имеющие практический опыт работы в сельском хозяйстве и проживающие в данном районе, городе, селе, поселке.
Преимущественное право выкупа земельного участка крестьянского или фермерского хозяйства, осуществляющего деятельность не менее пяти лет и прекращающего свою деятельность, предоставляется гражданам Республики Казахстан, приобретшим имущество данного крестьянского или фермерского хозяйства и обладающим специальными сельскохозяйственными знаниями и квалификацией.

3. Гражданам, выходящим из состава реорганизуемых государственных сельскохозяйственных организаций, для ведения крестьянского или фермерского хозяйства предоставляются земельные участки из земель, указанных организаций, кадастровая оценка которых должна быть на уровне средней по хозяйству (по угодьям).

4. Граждане, передавшие принадлежащие им права на земельные участки, в том числе права на условные земельные доли, в качестве вклада в уставный капитал хозяйственных товариществ или в качестве взноса в производственные кооперативы, при выходе из состава участников (членов) для организации крестьянского или фермерского хозяйства имеют право на выдел (раздел) в натуре доли или пая, включая земельный участок, либо по их желанию на выплату стоимости доли или пая.

Выдел (раздел) доли или пая в натуре осуществляется по требованию участника хозяйственного товарищества или члена производственного кооператива.

Земельный участок, переданный в уставный капитал участником хозяйственного товарищества или членом производственного кооператива только в пользование, возвращается в натуральной форме без вознаграждения, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан или соглашением сторон.

Заявление о выходе из состава участников (членов) и о выделе земельного участка подается в сельскохозяйственную организацию.

Местоположение выделяемого в натуре земельного участка в счет доли или пая для организации крестьянского или фермерского хозяйства определяется в порядке, предусмотренном учредительными документами хозяйственных товариществ, производственных кооперативов или соглашением сторон.
В случае отсутствия порядка выдела (раздела) земельного участка в учредительных документах применяются положения пункта 5 настоящей статьи.

5. Гражданам, являющимся участниками долевой собственности (долевого землепользования) и выходящим из состава участников для ведения крестьянского или фермерского хозяйства, земельные участки предоставляются в соответствии с порядком пользования земельным участком, находящимся в долевой собственности (долевом землепользовании), утвержденным общим собранием участников долевой собственности (долевого землепользования). Уведомление участников долевой собственности (долевого землепользования) о предстоящем собрании по утверждению порядка пользования земельными участками производится в письменной форме под расписку не менее чем за один месяц до даты его проведения. При условии надлежащего уведомления собрание считается правомочным при участии не менее пятидесяти процентов участников долевой собственности (долевого землепользования) или их представителей. Решение принимается простым большинством голосов присутствующих на собрании участников долевой собственности (долевого землепользования) или их представителей и оформляется протоколом. Протокол подписывается всеми присутствующими участниками долевой собственности (долевого землепользования) или их представителями.

При отсутствии порядка пользования земельным участком заинтересованный участник долевой собственности (долевого землепользования) обязан в письменной форме известить остальных участников долевой собственности (долевого землепользования) о намерении выделить земельный участок в счет земельной доли (земельных долей) с указанием его предполагаемого местоположения. Вопрос местоположения земельного участка может разрешаться посредством проведения согласительных процедур либо на основании решения общего собрания участников общей собственности (общего землепользования) или их представителей. Собрание должно состояться в течение одного месяца с момента уведомления и считается правомочным при участии не менее пятидесяти процентов участников общей собственности (общего землепользования) или их представителей. Решение принимается простым большинством голосов присутствующих на собрании участников долевой собственности (долевого землепользования) или их представителей и оформляется протоколом. Протокол подписывается всеми присутствующими участниками долевой собственности (долевого землепользования) или их представителями.

В случае, если в течение месяца со дня надлежащего уведомления не поступит возражений от участников долевой собственности (долевого землепользования), предложение о местоположении земельного участка считается согласованным.

6. Заявление гражданина и приложенные к нему согласованные материалы о местоположении выделяемого земельного участка направляются в местный исполнительный орган для оформления ему права на земельный участок.

7. За гражданами, получившими земельные участки для ведения крестьянского или фермерского хозяйства и имеющими жилой дом в селе, сохраняется приусадебный земельный участок на праве собственности, который не включается в состав земельного участка крестьянского или фермерского хозяйства.

8. Гражданам, не являющимся работниками сельскохозяйственных организаций, земельные участки для ведения крестьянского или фермерского хозяйства предоставляются из земель специального земельного фонда и земель запаса.
Сноска. Статья 6 в редакции Закона РК от 29.12.2003 N 512; с изменениями, внесенными законами РК от 10.01.2006 N 116 (порядок введения в действие см. ст.2 Закона N 116); от 06.07.2007 N 276; от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 7. Нормы предоставления земельного участка
для ведения крестьянского или фермерского
хозяйства

1. (Исключен - Законом РК от 10 января 2006 года N 116 (порядок введения в действие см. ст.2 Закона N 116).

2. Предельные (максимальные) размеры земельных участков сельскохозяйственного назначения, которые могут находиться на праве частной собственности у граждан Республики Казахстан для ведения крестьянского или фермерского хозяйства в пределах одного административного района (города), устанавливаются Правительством Республики Казахстан на основании совместных предложений областных (города республиканского значения, столицы) представительных и исполнительных органов.
Сноска. Статья 7 с изменениями - Законом Республики Казахстан от 29 декабря 2003 года N 512.

Статья 8. Порядок предоставления земельного участка для
ведения крестьянского или фермерского хозяйства

1. Граждане, заинтересованные в предоставлении им прав собственности и (или) землепользования на земельные участки для ведения крестьянского или фермерского хозяйства из состава земель специального земельного фонда и земель запаса, подают заявление в центры обслуживания населения соответствующей административно-территориальной единицы, в случае их отсутствия в местный исполнительный орган района, города областного значения по местонахождению земельного участка.
2. В заявлении должны быть указаны:
1) цель использования земельного участка;
2) его предполагаемые размеры;
3) местоположение;
4) испрашиваемое право пользования;
5) наличие (отсутствие) другого земельного участка;
6) состав крестьянского или фермерского хозяйства.
Заявление о предоставлении права на земельный участок подписывается главой и членами крестьянского или фермерского хозяйства.
К заявлению прилагаются:
1) краткая программа ведения сельскохозяйственного производства;
2) копии документов, удостоверяющих личность гражданина, подающего заявление;
3) документы о соответствующем образовании или прохождении специальной подготовки (при их наличии);
4) документы, подтверждающие трудовую деятельность (при их наличии).
Истребование дополнительных документов не допускается.
3. Граждане, получающие земельный участок для ведения крестьянского или фермерского хозяйства из состава земель сельскохозяйственных организаций и земель, находящихся в общей собственности или общем землепользовании (пункты 3, 4 и 5 статьи 6 настоящего Закона), к заявлению, кроме указанных в пункте 2 настоящей статьи, дополнительно прилагают согласованные материалы о местоположении выделяемого земельного участка.
Заявления граждан о выделе земельного участка для ведения крестьянского или фермерского хозяйства, подаваемые в сельскохозяйственную организацию или участникам общей собственности (общего землепользования), должны рассматриваться ими в течение месяца. При этом выдел земельного участка в натуре производится до начала либо по окончании сельскохозяйственных полевых работ. В остальных случаях выдел земельного участка в натуре производится с согласия сельскохозяйственной организации или участников общей собственности (общего землепользования).
4. Правоустанавливающий документ на земельный участок оформляется на членов крестьянского или фермерского хозяйства с указанием в нем всех собственников (землепользователей) в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.
5. Право на земельный участок у крестьянского или фермерского хозяйства возникает с момента государственной регистрации прав на недвижимое имущество.
Сноска. Статья 8 в редакции Закона РК от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 9. Земельный участок крестьянского
или фермерского хозяйства

1. Земельные участки для ведения крестьянского или фермерского хозяйства выделяются единым массивом, за исключением случаев, когда отдельные земельные участки и виды сельскохозяйственных угодий по качеству почв не сопоставимы по ценности (в зоне орошаемого земледелия, с ограниченными источниками заготовки кормов, с резко выраженной сезонностью использования пастбищ).

2. Земельный участок, предоставленный крестьянскому или фермерскому хозяйству, находится на праве общей совместной или общей долевой собственности (общего совместного или общего долевого землепользования).

3. Крестьянское или фермерское хозяйство, обладающее правом частной собственности на земельный участок, осуществляет права владения, пользования и распоряжения им по своему усмотрению без получения каких-либо разрешений государственных органов.

Крестьянское или фермерское хозяйство, обладающее правом временного землепользования, осуществляет указанные права в соответствии с договором о временном землепользовании.

Крестьянское или фермерское хозяйство вправе совершать без изменения целевого назначения в отношении находящегося на праве частной собственности земельного участка любые сделки, не запрещенные законодательными актами Республики Казахстан, в том числе по приобретенному за полную стоимость земельному участку - со дня его государственной регистрации и по приобретенному по льготной цене - по истечении срока ограничения на совершение сделок с земельным участком, который составляет два года за каждые десять процентов снижения кадастровой (оценочной) стоимости земельного участка.

Право временного возмездного землепользования (аренды) на земельный участок для ведения крестьянского или фермерского хозяйства без выкупа такого права может быть передано в залог, в качестве вклада в уставный капитал хозяйственного товарищества, в оплату акций акционерного общества или в качестве взноса в производственный кооператив.

4. Право частной собственности на земельный участок и долгосрочного временного землепользования входит в состав имущества крестьянского или фермерского хозяйства, которым оно отвечает по своим обязательствам.

5. На земельных участках, предоставленных для ведения крестьянского или фермерского хозяйства, не допускается строительство объектов, не связанных с ведением сельского хозяйства, в том числе жилых домов (включая индивидуальные). При этом под строительство животноводческих комплексов, временных строений и хозяйственно-бытовых построек для сезонных работ и отгонного животноводства на землях сельскохозяйственного назначения не могут использоваться ценные сельскохозяйственные угодья, к которым относятся все виды орошаемых сельскохозяйственных угодий, пашня, залежь и земли, занятые многолетними насаждениями.
Не допускается раздел земельных участков сельскохозяйственного назначения, находящихся в собственности или землепользовании, на участки, площади которых ниже минимальных размеров, установленных в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2003 N 512; от 10.07.2009 N 180-IV; от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 10. Права крестьянского или фермерского
хозяйства по использованию земли

1. Крестьянское или фермерское хозяйство имеет право:
1) самостоятельно хозяйствовать на земле, используя ее в целях производства сельскохозяйственной продукции;
2) собственности на посевы и посадки сельскохозяйственных и иных культур и насаждений, на произведенную сельскохозяйственную продукцию, полученную в результате использования земельного участка, и на доходы от ее реализации;
3) использовать в установленном порядке для нужд своего хозяйства имеющиеся на земельном участке песок, глину, гравий и другие общераспространенные полезные ископаемые, торф, лесные угодья, поверхностные и подземные воды, а также эксплуатировать иные полезные свойства земли;
4) на возмещение убытков в полном объеме при принудительном отчуждении земельного участка для государственных нужд;
5) возводить на праве собственности производственные, бытовые и иные здания (строения, сооружения) на малоценных угодьях в соответствии с зонированием земель для нужд хозяйства, не противоречащие целевому назначению земельного участка;
6) проводить оросительные, осушительные и иные мелиоративные работы, строить пруды и иные водоемы в соответствии с установленными строительными, экологическими, санитарно-гигиеническими и иными специальными требованиями.
2. Полномочия, предусмотренные подпунктами 2), 3), 5) и 6) пункта 1 настоящей статьи при временном землепользовании могут быть ограничены договором.

3. Охота, рыбная ловля, сбор лекарственных трав, ягод, грибов и других продуктов природы и иная деятельность на земельном участке, закрепленном за крестьянским или фермерским хозяйством, разрешаются только с согласия главы этого хозяйства.

4. Крестьянское или фермерское хозяйство самостоятельно использует свою продукцию, реализует ее на внутреннем и внешнем рынках.
Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2003 N 512; от 10.07.2009 N 180-IV; от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 11. Обязанности крестьянского или фермерского
хозяйства по использованию земли

Крестьянское или фермерское хозяйство обязано:
1) использовать предоставленную землю в соответствии с целевым назначением;
2) не допускать снижения плодородия почвы;
3) применять природоохранные технологии производства сельскохозяйственной продукции и осуществлять комплекс мероприятий по охране земель;
4) не допускать ухудшения экологической обстановки в результате своей деятельности;
5) руководствоваться при осуществлении на земельном участке строительства архитектурно-планировочными, строительными, экологическими, санитарно-гигиеническими и иными специальными требованиями (нормами, правилами, нормативами);
6) не нарушать права других землепользователей и собственников земельных участков;
7) обеспечивать предоставление сервитутов в порядке, установленном земельным законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 12. Прекращение права частной собственности на
земельный участок и права землепользования
крестьянского или фермерского хозяйства

1. Право частной собственности на земельный участок или право землепользования прекращается при:
отказе от права частной собственности на земельный участок или права землепользования;
отчуждении земельного участка другим лицам;
обращении взыскания на земельный участок или на право землепользования по обязательствам крестьянского или фермерского хозяйства;
принудительном отчуждении земельного участка для государственных нужд;
истечении срока, на который был предоставлен земельный участок;
изъятии земельного участка, не используемого по назначению или используемого с нарушением законодательства Республики Казахстан;
изъятии земель в других случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан;
конфискации земельного участка.

2. Земельный участок, предоставленный для ведения крестьянского или фермерского хозяйства и не используемый по назначению, может быть изъят в соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан.
Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2003 N 512; от 06.07.2007 N 276; от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава III. ОСНОВЫ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ КРЕСТЬЯНСКОГО
ИЛИ ФЕРМЕРСКОГО ХОЗЯЙСТВА

Статья 13. Труд в крестьянском или фермерском хозяйстве

1. К выполнению работ в крестьянском или фермерском хозяйстве могут привлекаться граждане, работающие по трудовому договору.

2. Порядок заключения договора о найме в крестьянском или фермерском хозяйстве определяется трудовым законодательством Республики Казахстан.

3. Члены крестьянского или фермерского хозяйства и граждане, работающие в хозяйстве по трудовому договору, пользуются всеми правами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан.

4. Глава крестьянского или фермерского хозяйства регистрируется как страхователь в соответствующих органах социального страхования, а также труда и социальной защиты населения Республики Казахстан по месту своего нахождения и в установленном порядке вносит в Фонд государственного социального страхования Республики Казахстан и в другие органы отчисления от своих доходов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

5. Время работы в крестьянском или фермерском хозяйстве засчитывается в общий и непрерывный стаж работы на основании трудовой книжки либо документов, подтверждающих оплату страховых взносов в Пенсионный фонд Республики Казахстан, осуществленных до 1 января 1998 года.

6. Назначение и выплата пенсий членам крестьянских или фермерских хозяйств, а также гражданам, работавшим по найму, производятся в порядке и на условиях, установленных законодательством Республики Казахстан о пенсионном обеспечении.
Сноска. Cтатья 13 с изменениями, внесенными Законами РК от 10 января 2006 года N 116 (порядок введения в действие см. ст.2 Закона N 116); от 15 мая 2007 г. N 253.

Статья 14. Условия деятельности крестьянского
или фермерского хозяйства

1. Крестьянское или фермерское хозяйство покрывает свои расходы за счет получаемого дохода.

2. Производственные, коммерческие и иные отношения крестьянского или фермерского хозяйства осуществляются на договорной основе.

3. Вмешательство в деятельность крестьянского или фермерского хозяйства со стороны государственных органов и должностных лиц запрещается, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

Статья 15. Банковские счета крестьянского или фермерского
хозяйства

Крестьянское или фермерское хозяйство имеет право открывать банковские счета и распоряжаться своими деньгами, находящимися в банке.

Статья 16. Налогообложение крестьянского или фермерского
хозяйства

Налогообложение крестьянского или фермерского хозяйства осуществляется в порядке, установленном Налоговым кодексом Республики Казахстан.
Сноска. Статья 16 - в редакции Закона РК от 24 декабря 2001 г. N 276 (вводится в действие с 1 января 2002 г.).

Статья 17. Кредитование и страхование крестьянского
или фермерского хозяйства

1. Крестьянское или фермерское хозяйство имеет право получать кредиты под залог имущества, земельного участка и права землепользования в порядке и на условиях, установленных законодательством Республики Казахстан.

2. Крестьянское или фермерское хозяйство осуществляет страхование арендуемых и собственных средств производства, а также посевов (посадок) сельскохозяйственных культур, многолетних насаждений, произведенной продукции, сырья, материалов на случай гибели или повреждения в соответствии с законодательством Республики Казахстан о страховании.
Сноска. Статья 17 с изменениями - Законом Республики Казахстан от 29 декабря 2003 года N 512.

Статья 18. Государственная поддержка крестьянских
или фермерских хозяйств

1. Крестьянские или фермерские хозяйства со среднегодовой численностью работников не более 50 человек и общей стоимостью активов в среднем за год не свыше шестидесятитысячекратного расчетного показателя:
1) (подпункт исключен Законом Республики Казахстан от 29 декабря 2003 года N 512);
2) в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, освобождаются от платы за присоединяемую мощность по электроэнергии, тепло-, водоснабжению и канализации с применением законодательства Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых рынках;
3) открывают счета в банках второго уровня с государственным участием без взимания платы;
4) бухгалтерскую отчетность представляют в упрощенном порядке, как индивидуальные предприниматели;
5) (исключен - N 276 от 24.12.2001);
6) пользуются преимущественным правом при размещении заказов для государственных нужд, условия которых определяются Правительством Республики Казахстан;
7) получают информационные услуги (средства), а также научно-технические разработки и технологии на льготных условиях в пределах средств, предназначенных в государственном бюджете на соответствующий год в рамках государственной финансовой поддержки малого предпринимательства;
8) проводят подготовку, переподготовку и повышение квалификации кадров за счет средств, предусмотренных для поддержки малого предпринимательства.

1-1. Крестьянские или фермерские хозяйства вправе применять упрощенный либо общеустановленный порядок исчисления и уплаты отдельных видов налогов в соответствии с Налоговым кодексом Республики Казахстан.

2. Юридическим лицам Республики Казахстан, осуществляющим инвестиции в сельскохозяйственное производство и не пользующимся специальным налоговым режимом, могут быть предоставлены инвестиционные преференции в порядке и на условиях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан об инвестициях.
3. (Пункт исключен - Законом Республики Казахстан от 8 января 2003 года N 375).
4. Государство содействует развитию и защите отечественного крестьянского или фермерского рынка.
5. Особенности государственной поддержки развития крестьянских или фермерских хозяйств регулируются законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 24.12.2001 N 276 (вводится в действие с 01.01.2002); от 08.01.2003 N 375); от 13.03.2003 N 395; от 07.07.2006 N 174; от 29.12.2008 N 116-IV (вводится в действие с 01.01.2009); от 19.03.2010 № 258-IV; от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 19. Совместная деятельность крестьянских
или фермерских хозяйств

1. Крестьянские или фермерские хозяйства могут на добровольных началах объединяться в кооперативы, общества и другие объединения, участвовать в деятельности кооперативных, хозяйственных товариществ и других организаций.
2. Крестьянское или фермерское хозяйство вправе по своему усмотрению выйти из любой организации.

Статья 20. Условия и порядок прекращения деятельности
крестьянского или фермерского хозяйства

1. Деятельность крестьянского или фермерского хозяйства прекращается, если не остается ни одного члена хозяйства, наследника или другого лица, желающего продолжить деятельность хозяйства, а также в случаях банкротства и прекращения права частной собственности на земельный участок или права землепользования.

2. При прекращении деятельности крестьянского или фермерского хозяйства раздел общего имущества между участниками совместной собственности, а также выдел доли одного из них могут быть осуществлены при условии предварительного определения доли каждого из участников в праве на общее имущество.

3. Имущество, находящееся в долевой собственности, может быть разделено между его участниками по соглашению между ними.

4. Условия и порядок раздела имущества, земельного участка и права землепользования при прекращении деятельности крестьянского или фермерского хозяйства регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан.

5. Имущественные, земельные и иные споры, возникающие в результате осуществления деятельности крестьянского или фермерского хозяйства, рассматриваются в судебном порядке.
Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2003 N 512; от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 21. Ответственность за нарушение законодательства
Республики Казахстан о крестьянском или
фермерском хозяйстве

Нарушение законодательства Республики Казахстан о крестьянском или фермерском хозяйстве влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.
Сноска. Статья 21 в редакции Закона РК от 24.03.2011 № 420-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Президент
Республики Казахстан

Шаруа немесе фермер қожалығы туралы

Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 31 наурыздағы N 214 Заңы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 2015 жылғы 29 қазандағы № 375-V Кодексімен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР 29.10.2015 № 375-V Кодексімен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

МАЗМҰНЫ

Ескерту. Тақырыптағы және бүкіл мәтін бойынша:
«(фермер)» деген сөздер «немесе фермер» деген сөздермен;
«қолданылып жүрген заңдарға», «қолданылып жүрген заңдарда» деген сөздер тиісінше «Қазақстан Республикасының заңнамасына», «Қазақстан Республикасының заңнамасында» деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Осы Заң Қазақстан Республикасына шаруа немесе фермер қожалықтарын құрудың және олардың жұмыс iстеуiнiң құқықтық, ұйымдық және экономикалық негiздерiн белгiлейдi.

I-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Шаруа немесе фермер қожалығы

1. Адамдардың жеке кәсiпкерлiктi жүзеге асыруы ауыл шаруашылығына арналған жерлердi ауыл шаруашылығы өнiмiн өндiрумен, сондай-ақ осы өнiмдi ұқсатумен және өткiзумен тығыз байланысты еңбек бiрлестiгi шаруа немесе фермер қожалығы деп танылады.
Заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын Қазақстан Республикасының азаматтары және (немесе) оралмандар шаруа немесе фермер қожалығы субъектiлерi болып табылады.
Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасының азаматтары туралы осы Заңның ережелері оралмандарға қолданылады.

2. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелерi ортақ шаруашылықты бiрлесiп жүргiзетiн жұбайлары, жақын туыстары (ата-аналары, балалары, бала асырап алушылар, асырап алынған балалар, ата-анасы бiр және ата-анасы бөлек аға-iнiлерi мен апа-сiңлiлерi (аға-қарындастары), аталары, әжелерi, немерелерi) және басқа да адамдар болып табылады.

3. Шаруа немесе фермер қожалығы мынадай нысандарда болуы мүмкiн:
кәсiпкерлiк қызмет бiрлескен ортақ меншiк базасына негiзделген отбасылық кәсiпкерлiк нысанында жүзеге асырылатын шаруа қожалығы;
өзiндiк кәсiпкерлiктi жүзеге асыруға негiзделген фермер қожалығы;
бiрлескен қызмет туралы шарт негiзiнде, жалпы үлестiк меншiк базасында жай серiктестiк нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығы.

4. 18 жасқа толған, Қазақстан Республикасының іс-әрекетке қабілетті азаматы шаруа немесе фермер қожалығының басшысы бола алады.

5. Алып тасталды - ҚР 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.12.29 N 512, 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

1-1-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен
мүшелерінің құқықтары және міндеттері

1. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы:
1) жеке және заңды тұлғалармен қатынастарда шаруа немесе фермер қожалығының мүдделерін білдіруге;
2) Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған азаматтық-құқықтық мәмілелерді жүзеге асыруға;
3) ұзақ уақыт болмаған жағдайда қожалық мүшелерінің біреуіне өзінің функцияларын орындауға уәкілеттік беруге;
4) шаруа немесе фермер қожалығы қызметінің негізгі бағыттарын айқындауға;
5) ішкі қағидаларды, оларды қабылдау рәсімдерін және шаруа немесе фермер қожалығының ішкі қызметін реттейтін басқа да құжаттарды бекітуге;
6) шаруа немесе фермер қожалығының заңды тұлғаларды құруға және олардың қызметіне қатысуы туралы мәселені шаруа немесе фермер қожалығы мүшелері жалпы жиналысының қарауына шығаруға;
7) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.
2. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы:
1) шаруа немесе фермер қожалығының есебі мен есептілігін жүргізуді ұйымдастыруға;
2) шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері жалпы жиналысының Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін шешімдерін өз құзыреті шегінде орындауға;
3) шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері үшін еңбек жағдайын жасауға;
4) жалдамалы қызметкерлерді жұмысқа қабылдаған кезде Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбек шарттарын жасасуға, жұмыс берушінің актілерін шығаруға;
5) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.
3. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері:
1) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысында белгіленген тәртіппен шаруа немесе фермер қожалығынан өз еркімен шығуға;
2) шаруа немесе фермер қожалығының қызметі туралы ақпарат алуға, оның ішінде шаруа немесе фермер қожалығының бухгалтерлік есебінің, есептілігінің деректерімен және басқа да құжаттамасымен танысуға;
3) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысына және (немесе) мемлекеттік органдарға басшының және басқа мүшелердің заңсыз іс-әрекеттеріне шағым жасап жүгінуге;
4) өздерінің құқықтары мен заңды мүдделері бұзылған жағдайда шаруа немесе фермер қожалығы басшысының және мүшелерінің жалпы жиналысының шешімдеріне сот тәртібімен шағымдануға;
5) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.
4. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері:
1) шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің жалпы жиналысының шешімдерін орындауға;
2) шаруа немесе фермер қожалығының ішкі құжаттарының талаптарын сақтауға;
3) шаруа немесе фермер қожалығының басшысы ауысқан жағдайда, бұл туралы қожалықты тіркеген органға ортақ өтініш беріп хабарлауға;
4) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.
Ескерту. Заң 1-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын құру

1. Шаруа немесе фермер қожалығы ерікті негізде құрылады және жер учаскесіне құқық мемлекеттік тіркелген кезден бастап, ал Қазақстан Республикасының заңдарымен белгіленген жағдайларда, дара кәсіпкер ретінде тіркелгеннен кейін құрылды деп есептеледі.
2. Бірлескен кәсіпкерлікке негізделген шаруа немесе фермер қожалығын тіркеген кезде мемлекеттік тіркеу туралы куәлік шаруа немесе фермер қожалығының басшысына беріледі. Куәлікке мемлекеттік кіріс органының тиісті аумақтық бөлімшесінің басшысы куәландырған шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерінің тізімі қоса беріледі.
Ескерту. 2-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

3-бап. Шаруашылық жүргiзу нысаны ретiндегi шаруа
немесе фермер қожалығы

1. Шаруа немесе фермер қожалығы Қазақстан Республикасындағы ауыл шаруашылығының тең құқықтық өндiрiстiк бiрлiгi болып табылады.

2. Шаруа немесе фермер қожалығы өз қызметiнiң бағытын, өндiрiсiнiң құрылымы мен көлемдерiн дербес айқындайды, өнiмдi өсiредi, ұқсатады және сатады, сондай-ақ шаруашылық жүргiзумен байланысты басқа да мәселелердi шешедi.

4-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының меншiгi

1. Шаруа қожалығының мүлкі, егер оның мүшелерінің арасындағы шартпен өзгеше белгіленбесе, оларға бірлескен меншік құқығымен тиесілі болады.
Бірлескен қызмет туралы шарт негізінде жай серіктестік нысанында ұйымдастырылған фермер қожалығының мүлкі оның мүшелеріне ортақ үлестік меншік құқығымен тиесілі болады.
Жеке кәсіпкерлікке негізделген фермер қожалығының мүлкі оған жеке меншік құқығымен тиесілі болады.

2. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң меншiгiнде жер учаскелері, жер учаскесiндегi екпелер, оның ішінде жеке орман қорының екпелері, ерiксiз және (немесе) жартылай ерiктi жағдайларда өсiрiлген және ұсталатын жабайы жануарлар, шаруашылыққа арналған және өзге де қора-қопсылар, мелиорациялық және басқа да құрылыстар, өнiм беретiн және жұмысқа жегiлетiн мал, құс, ауыл шаруашылығына арналған және өзге де техника мен жабдықтар, көлiк құралдары, керек-жарақтар және шаруа немесе фермер қожалығының мүшелері берген және (немесе) қожалық үшiн оның мүшелерiнiң ортақ қаражатына сатып алынған басқа да мүлiк болуы мүмкін.

3. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң нәтижесiнде алынған жемiстер, өнiмдер және табыстар шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң ортақ бiрлескен немесе ортақ үлестiк мүлкi болып табылады және олардың арасындағы келiсiм бойынша пайдаланылады.

4. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң мүлiктiк қатынастары Қазақстан Республикасының азаматтық және жер заңнамасының тиiстi нормаларымен реттеледi.
Ескерту. 4-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-бап. Шapуa немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң мүлкiн
және жер учаскесiне құқығын мұраға алу

Шаруа немесе фермер қожалығының мүлкi және жер учаскесiне құқығы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен мұраға алынады.
Ескерту. 5-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2003.12.29. N 512 Заңымен.

II тарау. Шаруа немесе фермер қожалығының жер
учаскесiне пайдалану құқығы

Ескерту. Тараудың тақырыбы өзгерді - Қазақстан Республикасының 2003.12.29. N 512 Заңымен.

6-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер
учаскесiн беру

1. Жер учаскелерi Қазақстан Республикасының азаматтарына шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн - жеке меншiк құқығымен немесе 10 жылдан 49 жылға дейінгі мерзiмге уақытша өтеулi жер пайдалану (жалдау) құқығымен, ал шалғайдағы мал шаруашылығын жүргiзу үшiн (маусымдық жайылымдар) осы Заңға және Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес уақытша өтеусiз жер пайдалану құқығымен берiледi.
Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесiне жеке меншiк құқығын беру ақылы негiзде жүзеге асырылады. Бұл ретте, Қазақстан Республикасының азаматтары жер учаскесiне жеке меншiк құқығын Қазақстан Республикасының жер заңдарына сәйкес айқындалатын оның кадастрлық (бағалау) құнына тең бағамен не жеңiлдетiлген бағамен алуы мүмкiн.
Жер учаскесiн сатып алу сомасын төлеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жер учаскесiне жеке меншiк құқығын алған тұлғаның жазбаша өтiнiшi бойынша он жыл мерзiмге дейiн ұзартылып жүргiзiлуi мүмкiн.
Оралмандарға шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшін жep учаскелерiн беру уақытша жер пайдалану құқығымен жүзеге асырылады.

2. Жеке еңбегiмен қатысу негiзiнде шаруашылық жүргiзетiн, арнаулы ауыл шаруашылығы бiлiмi мен бiлiктiлiгi бар, ауыл шаруашылығында iс жүзiндегi жұмыс тәжiрибесi бар және осы ауданда, қалада, ауылда, кентте тұратын азаматтар шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскесiн алуға басым құқықты пайдаланады.
Қызметін кемінде бес жыл жүзеге асыратын және өз қызметін тоқтататын шаруа немесе фермер қожалығының жер учаскесін сатып алуға басым құқық осы шаруа немесе фермер қожалығының мүлкін сатып алған және арнайы ауыл шаруашылығы білімі мен біліктілігі бар Қазақстан Республикасының азаматтарына беріледі.

3. Қайта ұйымдастырылатын мемлекеттiк ауыл шаруашылығы ұйымдарының құрамынан шығатын азаматтарға шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн аталған оның ұйымдардың жерiнен жep учаскелерi берiледi, оларды кадастрлық бағалау шаруашылық бойынша (алқаптар бойынша) орта деңгейде болуға тиiс.

4. Өздерiне тиесілi жер учаскелерiне құқықтарын, оның iшiнде шартты жер үлестерiне құқықтарын шаруашылық серiктестіктердің жарғылық капиталына салым ретiнде немесе өндiрiстiк кооперативтерге жарна ретiнде берген азаматтар шаруа немесе фермер қожалығын ұйымдастыру үшiн қатысушылар (мүшелер) құрамынан шыққан кезде үлесiн немесе пайын, жер учаскесiн қоса алғанда, нақтылы бөлiп шығаруға (бөлiсуге) не өздерiнiң қалауы бойынша жер үлесiнiң немесе пайының құнын төлетiп алуға құқылы.
Үлестi немесе пайды нақтылы бөлiп шығару (бөлiсу) шаруашылық серiктестiкке қатысушының немесе өндiрiстiк кооператив мүшесiнiң талабы бойынша жүзеге асырылады.
Шаруашылық серiктестiкке қатысушының немесе өндiрiстiк кооператив мүшесiнiң жарғылық капиталға пайдалануға ғана берген жер учаскесi, Қазақстан Республикасының заңдарында немесе тараптардың келісімінде көзделген жағдайларды қоспағанда, сыйақысыз нақтылы қалпында қайтарылады.
Қатысушылар (мүшелер) құрамынан шығу және жер учаскесiн бөлiп шығару туралы өтiнiш ауыл шаруашылығы ұйымына берiледi.
Шаруа немесе фермер қожалығын ұйымдастыру үшiн үлес немесе пай есебiне нақтылы бөлiп шығарылатын жер учаскесiнiң орналасқан жерi шаруашылық серiктестiктердiң, өндiрiстiк кооперативтердiң құрылтай құжаттарында көзделген тәртiппен немесе тараптардың келiсiмiмен айқындалады.
Құрылтай құжаттарында жер учаскесiн бөлiп шығару (бөлiсу) тәртiбi болмаған жағдайда, осы баптың 5-тармағының ережелерi қолданылады.

5. Үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушы болып табылатын және шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн қатысушылар құрамынан шығатын азаматтарға жер учаскелерi үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушылардың жалпы жиналысында бекiтiлген, үлестiк меншiктегi (үлестiк жер пайдаланудағы) жер учаскесiн пайдалану тәртiбiне сәйкес берiледi. Yлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушыларды жер учаскелерiн пайдалану тәртiбiн бекiту жөнiндегi алдағы жиналыс туралы хабардар ету оның өткiзiлетiн күнiнен кемiнде бiр ай бұрын жазбаша нысанда, қолхат алу арқылы жүргiзiледi. Тиiсiнше хабарланған жағдайда, үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушылардың немесе олардың өкiлдерiнiң кемiнде елу процентi қатысқан кезде, жиналыс заңды деп есептеледi. Шешiм жиналысқа қатысқан үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушылардың немесе олардың өкiлдерiнiң жай көпшiлiк даусымен қабылданады және хаттамамен ресiмделедi. Хаттамаға жиналыста болған үлестiк меншiкке (үлестiк жep пайдалануға) қатысушылардың немесе олардың өкiлдерiнiң барлығы қол қояды.
Жер учаскесiн пайдалану тәртiбi болмаған кезде үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) мүдделi қатысушы жep үлесi (жер үлестерi) есебiне жер учаскесiн бөлiп шығару ниетi туралы, оның болжамды орналасқан жерiн көрсете отырып, үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушылардың қалғандарын жазбаша түрде хабардар етуге мiндеттi. Жер учаскесiнiң орналасқан жерi жөнiндегi мәселе келiсу рәсiмдерiн өткiзу арқылы не ортақ меншiкке (ортақ жер пайдалануға) қатысушылардың немесе олардың өкiлдерiнiң жалпы жиналысының шешiмi негiзiнде шешiлуi мүмкiн. Жиналыс хабарланған кезден бастап бiр ай iшiнде өткiзiлуге тиiс және ортақ меншiкке (ортақ жер пайдалануға) қатысушылардың немесе олардың өкiлдерiнiң кемiнде елу процентi қатысқан жағдайда заңды деп есептеледi. Шешiм жиналысқа қатысқан үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушылардың немесе олардың өкiлдерiнiң жай көпшiлiк даусымен қабылданады және хаттамамен ресiмделедi. Хаттамаға жиналыста болған үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушылардың немесе олардың өкiлдерiнiң барлығы қол қояды.
Егер тиiсiнше хабарланған күннен бастап бiр ай iшiнде үлестiк меншiкке (үлестiк жер пайдалануға) қатысушылардан қарсылықтар келiп түспесе, жер учаскесiнiң орналасқан жерi туралы ұсыныс келiсiлген болып есептеледi.

6. Азаматтың өтiнiшi және осы өтінішке қоса берiлген, бөлiп шығарылатын жер учаскесiнiң орналасқан жерi туралы келiсiлген материалдар оған жер учаскесiне құқықты ресімдеу үшiн жергілікті атқарушы органға жіберіледі.

7. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскелерiн алған және ауылда тұрғын үйi бар азаматтардың үй жанындағы жер учаскесi меншiк құқығымен сақталады, ол шаруа немесе фермер қожалығы жер учаскесiнiң құрамына кiрмейдi.

8. Ауыл шаруашылығы ұйымдарының қызметкерлерi болып табылмайтын азаматтарға шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскелерi арнайы жер қорының жерiнен және босалқы жерден берiледі.
Ескерту. 6-бап жаңа редакцияда - ҚР 2003.12.29 N 512 Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.01.10 N 116 (2006.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2007.07.06 N 276 (1-тармақтың төртінші бөлігінде орыс тіліндегі мәтінге өзгеріс енгізілді, қазақ тіліндегі мәтін өзгермейді), 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен.

7-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер
учаскесiн беру нормалары

1. алып тасталды - 2006.01.10. N 116 Заңымен.
2. Шаруа (фepмep) қожалығын жүргiзу үшiн бiр әкiмшiлiк ауданның (қаланың) шегiнде Қазақстан Республикасының азаматтарында жеке меншiк құқығымен болуы мүмкiн ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерiнiң шектi (eң үлкен) мөлшерiн Қазақстан Республикасының Үкiметi облыстық (республикалық маңызы бар қала, астана) өкiлеттi және атқарушы органдардың бiрлескен ұсыныстары негiзiнде белгiлейдi .
Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2003.12.29. N 512, 2006.01.10. N 116 (2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

8-бап. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргізу үшін жер
учаскесін беру тәртібі

1. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргізу үшін өздеріне арнайы жер қорының жері мен босалқы жер құрамынан жер учаскелеріне меншік және (немесе) жер пайдалану құқығы берілуіне мүдделі азаматтар жер учаскесінің орналасқан жері бойынша тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністің халыққа қызмет көрсету орталықтарына, олар болмаған жағдайда, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органына өтініш береді.
2. Өтініште:
1) жер учаскесін пайдалану мақсаты;
2) оның болжамды көлемі;
3) орналасқан жері;
4) сұралып отырған пайдалану құқығы;
5) басқа жер учаскесінің болуы (болмауы);
6) шаруа немесе фермер қожалығының құрамы көрсетілуге тиіс.
Жер учаскесіне құқық беру туралы өтінішке шаруа немесе фермер қожалығының басшысы мен мүшелері қол қояды.
Өтінішке:
1) ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізудің қысқаша бағдарламасы;
2) өтініш беруші азаматтың жеке басын куәландыратын құжаттардың көшірмелері;
3) тиісті білімі немесе арнайы дайындықтан өткені туралы құжаттар (олар болған кезде);
4) еңбек қызметін растайтын құжаттар (олар болған кезде) қоса беріледі.
Қосымша құжаттарды талап етуге жол берілмейді.
3. Ауыл шаруашылығы ұйымдары жерінің және ортақ меншiктегi немесе ортақ жер пайдаланудағы жердің құрамынан шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскесiн алатын азаматтар (осы Заңның 6-бабының 3, 4 және 5-тармақтары) өтiнiшке осы баптың 2-тармағында көрсетiлгендерден басқа, бөлiп шығарылатын жер учаскесiнiң орналасқан жерi туралы келiсiлген материалдарды қоса береді.
Азаматтардың ауыл шаруашылығы ұйымына немесе ортақ меншiкке (ортақ жер пайдалануға) қатысушыларға беретiн, шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскесiн бөлiп шығару туралы өтiнiштерiн олар бiр айдың iшiнде қарауға тиiс. Бұл ретте жер учаскесiн нақтылы бөлiп шығару ауыл шаруашылығы егiс жұмыстары басталғанға дейiн не аяқталғаннан кейiн жүргiзiледi. Басқа жағдайларда жер учаскесiн нақтылы бөлiп шығару ауыл шаруашылығы ұйымының немесе ортақ меншiкке (ортақ жep пайдалануға) қатысушылардың келiсiмiмен жүргiзiледi.
4. Жер учаскесiне құқық белгiлейтiн құжат онда Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес барлық меншiк иелерi (жер пайдаланушылар) көрсетiле отырып, шаруа немесе фермер қожалығының мүшелерiне ресiмделедi.
5. Шаруа немесе фермер қожалығының жер учаскесiне құқығы жылжымайтын мүлiкке құқықтарды мемлекеттiк тiркеген кезден бастап туындайды.
Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының жер учаскесi

1. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргiзу үшiн жер учаскелерi бiрыңғай алқап болып берiледi, бұған жекелеген жер учаскелерi мен ауыл шаруашылық алқаптары топырақ сапасы бойынша құндылығы жағынан салғастыруға келмейтiн (азық дайындау шектеулi болатын, мал жайылымдарын пайдаланудың маусымдылығы айқын бiлiнетiн суармалы жер аймағындағы) жерлер қосылмайды.

2. Шаруа немесе фермер қожалығына берiлген жер учаскесi ортақ бiрлескен немесе ортақ үлестiк меншiк (ортақ бiрлескен немесе ортақ үлестiк жер пайдалану) құқығында болады.

3. Жер учаскесiне жеке меншiк құқығы бар шаруа немесе фермер қожалығы оны иелену, пайдалану және билiк ету құқығын өз қалауынша, мемлекеттiк органдардың қандайда бiр рұқсатын алмай жүзеге асырады.
Уақытша жер пайдалану құқығы бap шаруа немесе фермер қожалығы көрсетiлген құқықтарды уақытша жер пайдалану туралы шартқа сәйкес жүзеге асырады.
Шаруа немесе фермер қожалығы жеке меншiк құқығындағы жер учаскесiне қатысты, соның iшiнде толық құнына сатып алынған жер учаскесi бойынша - ол мемлекеттiк тiркеуден өткен күннен бастап және жеңiлдетiлген бағамен сатып алынған жер учаскесi бойынша - ол жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнының төмендеген әрбір он пайызы үшін екі жылды құрайтын, жер учаскесімен мәміле жасасуға шек қою мерзімі өткен соң, нысаналы мақсатын өзгертпей, Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде тыйым салынбаған кез келген мәмiле жасай алады.
Шаруа немесе фермер қожалығын жүргізу үшін жер учаскесіне уақытша өтеулі жер пайдалану (жалдау) құқығы осындай құқықты сатып алмастан, кепілге, шаруашылық серіктестігінің жарғылық капиталына салым ретінде, акционерлік қоғамның акцияларын төлеуге немесе өндірістік кооперативке жарна ретінде берілуі мүмкін.

4. Жер учаскесiне жеке меншiк құқығы және ұзақ мерзiмдi уақытша жер пайдалану құқығы шаруа немесе фермер мүлкiнiң құрамына кiредi, онымен ол өз мiндеттемелерi бойынша жауап бередi.

5. Шаруа немесе фермер қожалықтарын жүргізу үшін берілген жер учаскелерінде ауыл шаруашылығын жүргізуге қатысы жоқ объектілер, оның ішінде тұрғын үйлер (жеке тұрғын үйлерді қоса алғанда) салуға жол берілмейді. Бұл ретте мал шаруашылығы кешендерін, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерде маусымдық жұмыстарға және шалғайдағы мал шаруашылығына арналған уақытша құрылыстар мен шаруашылық-тұрмыстық қора-жайлар салуға суармалы ауыл шаруашылығы алқаптарының барлық түрлері, егістік, тыңайған жерлер және көпжылдық екпелер егілген жерлер жататын бағалы ауыл шаруашылығы алқаптары пайдаланыла алмайды.
Жеке меншіктегі немесе жер пайдаланудағы ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскелерін Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес белгіленген ең аз мөлшерінен төмен учаскелерге, алаңдарға бөлуге жол берілмейді.
Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.12.29 N 512, 2009.07.10 N 180-IV, 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының жep пайдалану
жөнiндегi құқықтары

1. Шаруа немесе фермер қожалығының:

1) жердi ауыл шаруашылық өнiмдерiн өндiру мақсатында пайдалана отырып, онда дербес шаруашылық жүргiзуге;

2) ауыл шаруашылығы дақылдары мен өзге де екпе-көшеттердi егу мен отырғызуға, жер учаскесiн пайдалану нәтижесiнде өндiрiлiп алынған ауыл шаруашылық өнiмiн және оны сатудан түскен табысты меншiктенуге;

3) жер учаскесiнде бар құм, саз, қиыршық тас және басқа да көп кездесетiн пайдалы қазбалар, шымтезек, орман алқаптары, жер үстi және жер асты суларын өз шаруашылығының мұқтаждары үшiн белгiленген тәртiпте пайдалануға, сондай-ақ жердiң өзге де пайдалы қасиеттерiн кәдеге жаратуға;

4) жер учаскесi мемлекет мұқтажы үшiн мәжбүрлеп иеліктен шығарылған жағдайда шығындардың толық көлемде өтелуiне;

5) жердi аймақтарға бөлуге сәйкес құндылығы төмен алқаптарда шаруашылық қажеттерi үшiн, жер учаскесiнiң нысаналы пайдалану мақсатына қайшы келмейтiн өндiрiстiк, тұрмыстық және өзге де үйлердi (құрылыстарды, ғимараттарды) меншiк құқығымен тұрғызуға;

6) жердi суландыру, құрғату және өзге де мелиорациялық жұмыстарды жүргiзуге, белгiленген құрылыс, экологиялық, санитарлық-гигиеналық және өзге де арнайы талаптарға сай келетiн тоғандар мен өзге де суаттарды сатуға құқығы бар.

2. Уақытша жер пайдалану кезiнде осы баптың 1-тармағының 2), 3), 5) және 6) тармақшаларында көзделген өкiлеттiктерге шартпен шектеу жасалуы мүмкiн.

3. Шаруа немесе фермер қожалығына бекiтiлiп берiлген жер учаскесiнде аң аулауға, балық аулауға, дәрiлiк шөп, жидек, саңырауқұлақ және басқа да табиғат өнiмдерiн жинау мен өзге де қызметке осы шаруашылық басшысының келiсiмiмен ғана рұқсат берiледi.

4. Шаруа немесе фермер қожалығы өз өнiмiн дербес пайдаланады, оны iшкi және сыртқы рыноктарда сатады.
Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.12.29 N 512, 2009.07.10 N 180-IV, 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының жер пайдалану
жөнiндегi мiндеттемелерi

Шаруа немесе фермер қожалығы:

1) өзiне берiлген жердi оның нысаналы мақсатына сәйкес пайдалануға;

2) топырақ құнарлылығының төмендеуiне жол бермеуге;

3) ауыл шаруашылық өнiмiн өндiрудiң табиғат қорғау технологияларын қолдануға және жер қорғау жөнiндегi шаралар кешенiн жүзеге асыруға;

4) өз қызметiнiң нәтижесiнде экологиялық ахуалдың нашарлауына жол бермеуге;

5) жер учаскесiнде құрылыс салуды жүзеге асыру кезiнде сәулеттiк-жоспарлау, құрылыс, экологиялық, санитарлық-гигиеналық және өзге де арнайы талаптарды (нормаларды, ережелердi, нормативтердi) басшылыққа алуға;

6) басқа жер пайдаланушылар мен жер учаскелерi меншiк иелерiнiң құқығын бұзбауға;

7) сервитуттарды Қазақстан Республикасының жер заңнамасында белгiленген тәртiппен берудi қамтамасыз етуге мiндеттi.
Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының жер учаскесiне
жеке меншiк құқығын және жер пайдалану құқығын
тоқтату

1. Жер учаскесiне жеке меншiк құқығы немесе жер пайдалану құқығы:
жер учаскесiне жеке меншiк құқығынан немесе жер пайдалану құқығынан бас тартылғанда;
жер учаскесiн басқа адамдарға бергенде;
шаруа немесе фермер қожалығының мiндеттемелерi бойынша жер учаскесiнен немесе жер пайдалану құқығынан өндiрiп алу қолданылғанда;
жер учаскесi мемлекет мұқтажы үшiн мәжбүрлеп иеліктен шығарылғанда;
жер учаскесi берiлген мерзiм бiткенде;
мақсатына сай пайдаланылмаған немесе Қазақстан Республикасының заңнамасын бұза отырып пайдаланылған жер учаскесi алынып қойылғанда;
жерлер Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген басқа жағдайларда алынып қойылғанда;
жер учаскесi тәркiленгенде тоқтатылады.

2. Шаруа немесе фермер қожалығын жүргізу үшін берілген және мақсатына сай пайдаланылмаған жер учаскесі Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес алып қойылуы мүмкін.
Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.12.29 N 512, 2007.07.06 N 276 (1-тармақтың сегізінші абзацында орыс тіліндегі мәтінге өзгеріс енгізілді, қазақ тіліндегі мәтін өзгермейді), 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

III-тарау. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң
негiздерi

13-бап. Шаруа немесе фермер қожалығындағы еңбек

1. Шаруа немесе фермер қожалығындағы жұмыстарды орындауға еңбек шарты бойынша жұмыс iстейтiн азаматтар тартылуы мүмкiн.

2. Шаруа немесе фермер қожалығында жалдау туралы шарт жасасу тәртiбi Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен белгiленедi.

3. Шаруа немесе фермер қожалығының мүшелерi мен қожалықта еңбек шарты бойынша жұмыс iстейтiн азаматтар Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген барлық құқықтарды пайдаланады.

4. Шаруа немесе фермер қожалығының басшысы Қазақстан Республикасының тиiстi әлеуметтiк сақтандыру, сондай-ақ еңбек және халықты әлеуметтiк қорғау органдарында өзiнiң тұрғылықты жерi бойынша сақтандырушы ретiнде тiркеледi және Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына және басқа органдарға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз табысынан белгiленген тәртiппен қаржы енгiзедi.

5. Шаруа немесе фермер қожалығында жұмыс iстеген уақыт еңбек кiтапшасы не Қазақстан Республикасының Зейнетақы қорына 1998 жылғы 1 қаңтарға дейiн жүзеге асырылған сақтандыру жарналарының төленгенiн растайтын құжаттар негiзiнде жалпы және үздiксiз жұмыс стажына есептеледi.

6. Шаруа немесе фермер қожалықтарының мүшелерiне, сондай-ақ жалданып жұмыс iстеген азаматтарға зейнетақы тағайындау мен төлеу Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңдарында белгiленген тәртiп пен шарттар бойынша жүргiзiледi.
Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2006.01.10. N 116 (2006 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгiзiледi), 2007.05.15. N 253 Заңдарымен.

14-бап. Шаруа немесе фермер қожалығы қызметiнiң шарттары

1. Шаруа немесе фермер қожалығы өз шығындарын алынатын табысының есебiнен жабады.

2. Шаруа немесе фермер қожалығының өндiрiстiк, коммерциялық және өзге де қатынастары шарт негiзiнде жүзеге асырылады.

3. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметiне, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделгеннен басқа жағдайларда, мемлекеттiк органдар мен лауазымды адамдар тарапынан араласуға тыйым салынады.

15-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының банк шоттары

Шаруа немесе фермер қожалығы банк шоттарын ашуға және банктегi өз ақшаларына иелiк етуге құқылы.

16-бап. Шаруа немесе фермер қожалығына салық салу

Шаруа немесе фермер қожалығына салық салу Қазақстан Республикасының Салық кодексiнде белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.
Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2001.12.24. N 276 Заңымен.

17-бап. Шаруа немесе фермер қожалығына кредит беру және
оны сақтандыру

1. Шаруа немесе фермер қожалығы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiп пен ережелер бойынша мүлкiн, жер учаскесiн және
жер пайдалану құқығын кепiлге салып кредит алуға құқылы.

2. Шаруа немесе фермер қожалығы сақтандыру туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жалға алынған және жеке меншiк өндiрiс құрал-жабдықтарын, сондай-ақ ауыл шаруашылық дақылдарының егiсiн (екпелерiн), көпжылдық екпелердi, шығарған өнiмдерiн, шикiзатты, материалдарды жойылуы немесе зақымдануы жағдайынан сақтандыруды жүзеге асырады.
Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2003.12.29. N 512 Заңымен.

18-бап. Шаруа немесе фермер қожалықтарын мемлекеттiк
қолдау

1. Қызметкерлерiнiң жылдық орташа саны 50 адамнан аспайтын және орта есеппен алғанда жыл iшiндегi активтерiнiң жалпы құны алпыс мың мәрте есептiк көрсеткiштен аспайтын шаруа немесе фермер қожалығы:
1) алып тасталды

2) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасын қолдана отырып, электр энергиясымен, жылумен, сумен жабдықтау жөнiнде қосылатын қуаттар үшiн ақы төлеуден Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiп пен жағдайда босатылады;

3) мемлекет қатысатын екiншi деңгейдегi банктерде ақы алынбай шот ашады;

4) бухгалтерлiк есептілікті жеке кәсiпкерлер ретiнде оңайлатылған тәртiппен бередi;
5) алып тасталды

6) шарттарын Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтiн мемлекеттiк мұқтаждар үшiн тапсырыстар орналастыру кезiнде басым құқықты пайдаланады;

7) шағын кәсiпкерлiктi мемлекеттiк қаржылық қолдау шеңберiнде тиiстi жылға арналған мемлекеттiк бюджетте белгiленген шекте жеңiлдiктi жағдайларда ақпараттық қызмет (қаражат), сондай-ақ ғылыми-техникалық талдамалар мен технологиялар;

8) шағын кәсiпкерлiктi қолдау үшiн көзделген қаражат есебiнен кадрларды даярлау, қайта даярлау және олардың бiлiктiлiгiн арттыру iсiн жүргiзедi.

1-1. Шаруа немесе фермер қожалықтары жекелеген салық түрлерiн есептеу мен төлеудiң Қазақстан Республикасының Салық кодексiне сәйкес оңайлатылған не жалпы белгiленген тәртiбiн қолдануға құқылы.

2. Ауыл шаруашылық өндiрiсiне инвестицияларды жүзеге асыратын және арнаулы салық режимiн пайдаланбайтын Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына Қазақстан Республикасының инвестициялар туралы заңдарында көзделген тәртiппен және жағдайларда инвестициялық преференциялар берiлуi мүмкiн.
3. алып тасталды

4. Мемлекет отандық шаруа немесе фермер рыногын дамыту мен қорғауға жәрдемдеседi.

5. Шаруа немесе фермер қожалықтарын дамытуды мемлекеттiк қолдаудың ерекшелiктерi Қазақстан Республикасының заңдарымен реттеледi.
Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енізілді - ҚР 2001.12.24 N 276, 2003.01.08 N 375, 2003.03.13 N 395, 2003.12.29 N 512, 2006.07.07 N 174 (ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі), 2008.12.29 N 116-IV (2009.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.03.19 № 258-IV, 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

19-бап. Шаруа немесе фермер қожалықтарының бiрлескен
қызметi

1. Шаруа немесе фермер қожалықтары ерiктi негiзде кооперативтерге, қоғамдарға және басқа да бiрлестiктерге бiрiгiп, кооперативтiк, шаруашылық серiктестiктерiнiң және басқа да ұйымдардың қызметiне қатыса алады.

2. Шаруа немесе фермер қожалығы өз қалауы бойынша кез келген ұйымнан шығуға құқылы.

20-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметiн
тоқтатудың ережелерi мен тәртiбi

1. Егер қожалықтың қызметiн жалғастырғысы келетiн бiрде-бiр қожалық мүшесi, мұрагер немесе басқа адам қалмаса, сондай-ақ банкрот болған және жер учаскесiне жеке меншiк құқығы немесе жер пайдалану құқығы тоқтатылған жағдайларда шаруа немесе фермер қожалығының қызметi тоқтатылады.

2. Шаруа немесе фермер қожалықтарының қызметi тоқтатылған кезде ортақ мүлiктi бiрлескен меншiкке қатысушылар арасында бөлу, сондай-ақ олардың бiреуiне үлес бөлiп беру ортақ мүлiк құқығындағы әрбiр қатысушылардың үлесi алдын ала анықталған жағдайда жүзеге асырылуы мүмкiн.

3. Үлестiк меншiктегi мүлiк оған қатысушылар арасында бiр-бiрiмен келiсiм бойынша бөлiнуi мүмкiн.

4. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметiн тоқтату кезiнде мүлiктi, жер учаскесiн және жер пайдалану құқығын бөлудiң шарттары мен тәртiбi Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледi.

5. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметiн жүзеге асыру нәтижесiнде туатын мүлiктiң, жер даулары мен өзге де даулар сот тәртiбiмен қаралады.
Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2003.12.29 N 512, 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Қазақстан Республикасының шаруа немесе фермер
қожалығы туралы заңнамасын бұзғаны үшін
жауаптылық

Қазақстан Республикасының шаруа немесе фермер қожалығы туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.
Ескерту. 21-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.03.24 N 420-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Республикасының
Президентi