On State Border of the Republic of Kazakhstan

The Law of the Republic of Kazakhstan dated 16 January 2013 № 70-V.

Unofficial translation

This Law regulates public relations in the field of protection of State Border of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 1. GENERAL PROVISIONS Article 1. State Border of the Republic of Kazakhstan

State Border of the Republic of Kazakhstan (hereinafter – State Border) – a line and vertical plane passing on it determining the limits of the territory of the Republic of Kazakhstan (lands, waters, subsoil, air space) and dimensional range of actions of the state sovereignty of the Republic of Kazakhstan.

Article 2. Basic definitions used in this Law

The following basic definitions shall be used in this Law:

1) an automated electronic queue system (hereinafter-the electronic queue system) - a software and hardware complex designed to book the time of the entry of motor vehicles to automobile checkpoints when leaving the Republic of Kazakhstan;

1-1) special means - means intended for physical, traumatic, chemical, electrical, psychological, distracting, or other impacts on offenders, vehicles, and objects used by them in order to suppress illegal actions or individual protection and camouflage of military personnel, employees of authorized bodies and citizens participating in the protection of the State Border;

1-2) ensuring operations for subsoil use - activities for the transportation of persons, baggage, and cargo by ships involved and intended for exploration and production of minerals, as well as activities related to the use of ships in the maintenance and operation of ports, sea terminals, berthing facilities of the Republic of Kazakhstan and channels used to support exploration and mining operations;

2) barrier of engineering constructions and obstacles – land line allocated within frontier space of the Republic of Kazakhstan in permanent use, designed for ensuring of the activity of Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

3) inspection and examination complex – examination introscopytechnology (stationary, portable and mobile technical equipment of non-intrusive examination) equipped by image processing and analysis systems, used by authorized bodies for visual verification of railway and motor vehicle facilities, content of cargo modules of transport vehicles, containers without their opening by the method of non-intrusive (non-contact) examination;

4) baselines for counting the width of the territorial waters of the Republic of Kazakhstan on the Caspian Sea (hereinafter referred to as the baselines) - the lines of the average annual level (at minus 28.0 meters of the Baltic system of heights relative to the zero of the Kronstadt gauge), located on the mainland of the Republic of Kazakhstan and its islands, as well as straight lines that limit the lines of the internal waters of the Republic of Kazakhstan in bays, gulfs, firths and estuaries belonging to the Republic of Kazakhstan;

5) territorial waters of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the territorial waters) - a sea belt fifteen nautical miles wide, measured in accordance with the norms of international law and the laws of the Republic of Kazakhstan from the baselines, to which the sovereignty of the Republic of Kazakhstan extends and the outer limit of which is the State Border;

5-1) fishing zone of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the fishing zone) - a sea belt ten nautical miles wide, measured from the State Border (the outer limit of territorial waters), taking into account the principles and norms of international law, within which the Republic of Kazakhstan has the exclusive right to fish aquatic biological resources;

6) continental shelf of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the continental shelf) - a section of the bottom and subsoil of the Caspian Sea (the Kazakhstani sector of the Caspian Sea), established by international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan, to exercise the sovereign rights of the Republic of Kazakhstan to subsoil use and other legitimate economic and economic activities associated with the development of bottom and subsoil resources;

7) the border space of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as the border space) - the State border and the territory of the Republic of Kazakhstan adjacent to it to the outer limits of the border zone with the available internal waters of the Republic of Kazakhstan and territorial waters, the territory of checkpoints across the State border and other places where the passage is carried out through the State Border, the fishing zone, the continental shelf, as well as the airspace above them, within which border activities are carried out by authorized bodies;

8) physical protection of foreign establishments of the Republic of Kazakhstan (hereinafter – physical protection of foreign establishments) – component part of safety ensuring of foreign establishments of the Republic of Kazakhstan and their personnel, including set of measures on ensuring of internal security policy and access modes in foreign establishments of the Republic of Kazakhstan;

9) internal waters of the Republic of Kazakhstan (hereinafter – internal waters) – component part of the territory of the Republic of Kazakhstan that includes waters:

located ashore from the baselines;

creeks, bays, bolsters and firths restricted by straight line drawn from the coast to coast at the place of long-time average annual level;

ports of the Republic of Kazakhstan restricted by line passing through the most removed point of hydrotechnical and other permanent constructions of ports to the side of the sea;

Aral Sea located in the side of the coast from the State Border of the Republic of Kazakhstan to hydraulic workAklak in Berg passage (within Kazakhstani part of Big Aral sea);

Border rivers, lakes and other bodies of water, the banks of which belong to the Republic of Kazakhstan;

10) redemarkation – restoration of lost and repair of outdated border signs, installation of additional border signs issued by an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan;

11) service animals – dogs and horses intended for strengthening of border squads for the purpose of prevention, detection, establishment and suppression of infractions in frontier space, as well as physical, psychological, blocking and other effect on wrongful persons;

12) delimitation – determination of position and direction of the State Border under agreement between neighboring states drawn up by international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan and graphically depicted on maps attached to this international treaty;

13) pass of persons, transport vehicles, cargos and goods through the State Border – recognition of legality of crossing (permit for crossing) the State Border by persons, transport vehicles, transfer of cargos and goods through the State Border;

13-1) another place where the pass through the State border is carried out is the territory (water area), which is not a point of entry, where pass of persons, vehicles, cargos and goods through the State border is carried out in exceptional cases;

14) crossing point on the State Border (hereinafter – crossing point) – territory (water area) within railway, automobilepassenger depot or station, marine or river port, international airport or aerodrome, as well as another specially allocated sector of the terrain in immediate neighborhood from the State Border with the relevant infrastructure on which the pass of persons, transport vehicles, cargos and goods are carried out;

15) cargos and goods transferred through the State Border (hereinafter – cargos and goods) – commercial and non-commercial cargos, goods, subjects, materials, means, substances, cabin baggage (luggage) and transport vehicles transferred through the State Border;

16) State Border management – measures taken by authorized bodies on creation and development of infrastructure of the State Border;

17) engineering and technical equipment of protection of the State Border (hereinafter – engineering and technical equipment) – means intended for prevention, detection and suppression of infractions in frontier space;

18) State Border infrastructure – set of barriers, objects, hydrotechnical, engineering and other constructions and obstaclesraised, equipped and used by authorized bodies for the purpose of protection of the State Border;

19) delineation of State Border – set of measures on international legal determination, documentary description and legal formalization of the State Border;

20) categorization of State Border – determination of the state of field of State Border on the basis of nature of their specific features (interrelations with neighboring states, threats of frontier safety, socio political position and residential density of border districts, ground relief) and legal position (status) of the State Border;

21) river valley line – a line joining the most lowered fields of the river bottom;

22) radiation control – verification of the level of ionizing radiation coming from cargos, goods and (or) transport vehicles transferred through the State Border and its comparison with natural background radiation;

22-1) service infrastructure – territory, buildings and constructions intended for improvement of conditions of movement of persons and transport vehicles, transfer of cargos (goods) and ensuring of the activity of controlling bodies in crossing points;

23) authorized bodies – state bodies carrying out protection of the State Border within their competence;

24) fairway – safety way for navigation of ships among obstacles (between islands, sand banks) marked by the aids to navigation (buoys, spars, leading marks);

25) demarcation – determination and settlement of the State Border at location drawn up by international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan;

26) frontier incident – accident on the State Border linked with violation of the regime of the State Border concerning the interests of the Republic of Kazakhstan, one or several neighboring states with it;

27) frontier safety – component part of the national security of the Republic of Kazakhstan representing security of political, economic, information, humanitarian and other interests of a person, association and state in frontier space;

28) frontier zone – part of territory of the Republic of Kazakhstan adjoining to frontier belt within administrative and territorial entities;

29) frontier belt – part of territory on a land field adjoining immediately to the State Border, and on the field where the State Border crosses border rivers, lakes and other bodies of water – adjoining immediately to the valley side of mentioned bodies of water, as well as territories of islands located in there where the regime of the State Border is in effect;

30) frontier representatives – authorized civil persons appointed from among the officers of Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan for solution of questions linked with maintenance of established regime of the State Border;

31) contact point of frontier representatives – separate building with specially equipped premises used by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan for organization and conduct of meetings of the frontier representatives, as well as international meetings.

Footnote. Article 2 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 130-V dated 04.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); No 59-VI dated 05.05.2017(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2019 № 249-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated 29.12.2022 № 174-VII (see Article 2 for the procedure of entry into force).

Article 3. Legislation of the Republic of Kazakhstan on State Border

1. Legislation of the Republic of Kazakhstan on the State Border is based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consists of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. In international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes other rules than those provided by this Law, the rules of international treaty shall be applied.

Article 4. Frontier policy

1. Frontier policy represents harmonized, coordinated activity of the Government of the Republic of Kazakhstan and authorized bodies oriented to ensuring of frontier safety, prevention and suppression of infringement onsovereignty, integrity and inviolability of the territory of the Republic of Kazakhstan, protection of its State Border.

2. Frontier policy shall be implemented by:

1) international cooperation;

2) peaceful solution of frontier questions;

3) coordinated actions of authorized bodies.

3. Preparation of suggestions on formation of frontier policy of the Republic of Kazakhstan shall be carried out by the State frontier commission under the Government of the Republic of Kazakhstan.

The structure, powers and procedures of the State Border Commission are determined by the provision approved by the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 4 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 69-VI dated 13.06.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 5. Principles of protection of the State Border

Principles of protection of the State Border are:

1) compliance with legality upon carrying out of the activity on protection of the State Border;

2) ensuring of integrity, inviolability and inalienability of the territory of the Republic of Kazakhstan;

3) compliance with the rights and freedoms of a human and citizen;

4) mutual responsibility of a person, association and the state upon protection of the State Border;

5) compliance with the regulations of the international law.

Article 6. Protection of the State Border

1. Protection of the State Border is to ensure national security of the Republic of Kazakhstan in frontier space and shall be carried out by the Government of the Republic of Kazakhstan and authorized bodies by taking policy, legal, organizational, economic, frontier, military and other measures within own competence.

Citizens and organizations of the Republic of Kazakhstan may participate in protection of the State Border.

2. The following regimes shall be introduced within frontier space for the purpose of protection of the State Border:

1) regime of the State Border;

2) regime in crossing points;

3) frontier regime;

4) regime of internal and territorial waters;

4-1) regime of the fishing zone;

5) regime of continental shelf.

Footnote. Article 6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 7. Protection of the State Border

1. Protection of the State Border as component part of protection of the State Border is to conduct the set of measures by authorized bodies on inadmissibility to change crossing the State Border, as well as detection and suppression of suppositions, signs and facts of violation of the regime of the State Border and regime in crossing points.

2. Protection of the State Border on land, in internal and territorial waters (including in the underwater environment) shall be carried out by the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

3. Protection of the State Border in air space shall be carried out by Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 7 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 8. Measures on protection of the State Border

1. Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall attract forces and means of authorized bodies, organizations and citizens for carrying out of measures on protection of the State Border in accordance with this Law, other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. Measures on protection of the State Border shall be taken in recognition of categorization of its fields.

Chapter 2. ESTABLISHMENT, SETTLEMENT AND MANAGEMENT OF THE STATE BORDER Article 9. Establishment of the State Border

1. State Border shall be established in the course of delimitation, demarcation and redemarcation.

2. Actions linked with delimitation, demarcation and redemarcation of the State Border shall be carried out byjoint committee formed from representatives of the Republic of Kazakhstan and neighboring states.

3. State border shall be established:

1) on land – on characteristic points, lines of relief or clearly visible orientation points;

2) on the Caspian Sea - along the outer limit of territorial waters;

3) on Aral Sea – on line of border points joining the accesses of the State Border to coasts that is not displaced upon change of coastal configuration and water stage in sea;

4) on navigable rivers – in the middle of main fairway or river valley line, on unnavigable rivers, brooks – in their middle or in the middle of main river arm, on lakes and other bodies of water (with the exception of bodies of water mentioned in subparagraph 5) of paragraph 3 of this Article) – on equal spaced, median, straight or another line joining accesses of the State Border to margins of lake or other body of water.

State Border passing on river, brook, lake or other body of water shall not be displaced upon change of coastal configuration or water stage, as well as upon deviation of the river, brook channel;

5) on reservoirs of hydroelectric complexes and other artificial bodies of water – in accordance with the State Border crossing at the place before its inundation;

6) on bridges, dams and other constructions passing through rivers, brooks, lakes and other bodies of water – in the middle of these constructions or their technological axis independently from crossing the State Border on water.

Footnote. Article 9 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 10. Settlement of the State Border

1. State Border at location shall be settled by clearly visible border marks in accordance with demarcation.

2. Forms, sizes, descriptions, constructions and procedure for installment of border marks shall be determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 11. Management of the State Border

1. Management of the State Border shall be carried out in the manner provided by the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

2. Infrastructure of the State Border shall be established proceeding from categorization of its fields in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 3. REGIME OF THE STATE BORDER Article 12. Regime of the State Border

1. Regime of the State Border shall be valid on the State Border and in frontier belt in accordance with this Law and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

2. Regime of the State Border shall include procedure for:

1) maintenance of the State Border (with the exception of field of the State Border on Caspian Sea);

2) crossing the State Border;

3) pass of persons, transport vehicles, cargos and goods through the State Border;

4) entrance, temporary stay, residence, movement in frontier belt and carrying out of flights over frontier belt;

5) carrying on economic, commercial or other activity, conduct of public policy, cultural or other measures;

6) resolving of frontier incidents.

3. Frontier belt on fields of the State Border shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Barrier of settling the State Border shall be provided on frontier line.

Article 13. Maintenance of the State Border

1. Maintenance of the State Border shall be carried out by authorized bodies and oriented to ensuring and support of the regime of the State Border.

2. Maintenance of the State Border shall include procedure for provision and ensuring of functioning the barrier of settling the State Border (establishment, preservation and maintenance work of border marks, their check inspection, provision of frontier narrow clearings and paths), as well as conduct of verifications of crossing the State Border with neighboring state.

3. On fields of the State Border on which the process of demarcation is not completed, the procedure for preservation of border marks, their check inspections shall be determined by the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

Article 14. Crossing of the State Border

1. Crossing of the State Border shall be carried out:

1) on land, border rivers, lakes and other bodies of water – at the places of crossing the State Border established on the ways of international railway, automobile, river and other communications;

2) in air space – at the places of crossing the State Border by international routes or on air corridors specially allocated for these purposes;

3) on sea – within sea corridors established on the ways of international marine communication.

Crossing of the State Border in other places shall be allowed in cases provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

2. The Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, in the performance of duties for the protection of the State Border, shall be granted the right to cross the State Border differently, agreed with the border authority of the neighbouring state (except for the external border of territorial waters).

3. Order of crossing the State Border within international centre of near-bordercooperation with neighboring state, as well as procedure for stay of persons on its territory shall be regulated by international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan and legislation of the Republic of Kazakhstan.

3-1. It is considered as an entry into the Republic of Kazakhstan and departure from the Republic of Kazakhstan, a person’s crossing of the State border by railway vehicles when following:

from the territory of the Republic of Kazakhstan by transit through the territory of a foreign state to another part of the territory of the Republic of Kazakhstan;

from the territory of a foreign state by transit through the territory of the Republic of Kazakhstan to another part of the territory of the same foreign state.

Border, customs and other types of control in these cases shall not be carried out subject to the ban on the disembarkation (landing) of passengers, unloading (loading) of goods and goods when transiting through the territory of the Republic of Kazakhstan or the territory of a foreign state.

Maintenance of non-stop following of railway vehicles, control over observance of the ban on disembarkation (embarkation) of passengers, unloading (loading) of cargos and goods is the responsibility of the transport organization (carrier of passengers, cargo and goods).

4. For localization and liquidation of emergency situations of nature and technogenic character, the Laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan may provide other order of crossing the State Border by accident rescue groups.

5. Requirements to settling and providing the fields of ways of international railway and automobile communication from the State Border to crossing points, procedure for travel, as well as requirements for providing Kazakhstani part of perimeter of international centre of near-border cooperation, located on the State Border shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

6. When persons and vehicles are traveling from the State Border to checkpoints and other places where a pass is carried out through the State Border or in the opposite direction, it is prohibited:

1) change of established traffic route;

2) stopping, disembarkment (landing) of persons, unloading (loading) of cargo and goods, lifting into the air, landing, or receiving any aircraft, including unmanned aerial vehicles.

7. In the interests of ensuring of national security of the Republic of Kazakhstan, as well as upon written application of neighboring states, the Government of the Republic of Kazakhstan shall temporary restrict or termination crossing of the State Border on its separate fields.

Notification on temporary restriction or termination of crossing the State Border shall be referred by the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan through diplomatic channels to interested states within seventy two hours from the date of adopting such decision.

Footnote. Article 14 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 15. Crossing of the State Border on sea, rivers, lakes and other bodies of water

1. Kazakhstani and foreign (surface and submarine) vessels, warships, ice vehicles shall cross the State Border on sea, rivers, lakes and other bodies of water in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

2. Submarine foreign vessels (means) cross the State Border and proceed in territorial waters on the surface and with a raised flag.

3. Maritime traffic on border rivers, lakes and other bodies of water with crossing the State Border without call at ports of the Republic of Kazakhstan and neighboring states shall be regulated by international treaty with neighboring state, ratified by the Republic of Kazakhstan.

4. Kazakhstani and foreign (overwater and underwater) vessels, foreign warships, ice vehicles when crossing the State Border and moving in internal and territorial waters with or without calling at ports (on roadsteads) of the Republic of Kazakhstan, as well as when moving from ports (from the roadstead) of the Republic of Kazakhstan to the State Border shall be obliged, at the request of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan to:

1) show the flag, if it is not hoisted;

2) change a course if it leads to prohibited district or the district temporary dangerous for sailing, as well as to safety zone established around artificial island, establishment or construction, or entails other violation of the sailing regime;

3) inform about the purpose of entry into internal or territorial waters, the reasons for deviation from the traffic pattern;

4) stop and accept inspection group for verification (inspection of vessel premises), represent vessel and navigation documents of crew members and passengers, documents for cargos or goods;

5) change a course and travel to the port of the Republic of Kazakhstan or other specified point;

6) perform other requirements provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties.

Provisions of subparagraphs 4) and 5) of paragraph 4 of this Article shall not apply to foreign war ships and foreign state vessels used in non-commercial purposes.

5. Kazakhstani and foreign vessels mentioned in paragraph 4 of this Article shall be prohibited:

1) for calling at port (in harbours) of the Republic of Kazakhstan where crossing point are not opened;

2) deviation from established traffic schemes, calling to the district prohibited for sailing or the district temporary dangerous for sailing, as well as to safety zone established around artificial island, establishment or construction, if it is announced in notices for sailors about such district or zone;

3) stopping, disembarkment (landing) of people, unloading (loading) of any cargo and goods, launching or taking on board any floating craft, lifting into the air, landing or taking on board any aircraft, including unmanned aerial vehicles, conducting fishing, research, prospecting or other activities without the permission of the authorized body or in violation of the terms of such permission.

6. Foreign warships and other foreign government ships used for non-commercial purposes shall cross the State Border to enter internal and territorial waters upon prior permission of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, requested through diplomatic channels no later than thirty calendar days before the date of the intended entry.

Footnote. Article 15 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 16. Right of Kazakhstani vessels carrying on commercial activityon repeated crossing of the State Border on sea, rivers, lakes and other bodies of water

1. Kazakhstani vessels fishing in internal and territorial waters, in the fishing zone and over the continental shelf without transhipment of fishery products to foreign vessels, as well as to Kazakhstani vessels, in respect of which border control has been carried out, in the case of conducting fishing activities, the purpose of which is delivery of fishery products for the sale or production of fish and other products on the territory of the Republic of Kazakhstan, may repeatedly cross the State Border without passing through the border, customs and other types of control based on the permission of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in the presence of technical means of control that provide constant automatic transmission of information about the position of the vessel.

2. Kazakhstani vessels mentioned by paragraph 1 of this Article shall be prohibited as follows:

1) entry into the internal and territorial waters of a foreign state, foreign ports;

2) landing (boarding) of persons, discharging (loading) of any cargos and goods on foreign vessels, as well as Kazakhstani vessels in respect of which the frontier control is carried out, with the exception of cases when it is caused by necessity of rescuing people and vessels or other emergency circumstances about which the captain of vessel shall inform Frontier Service of the National security Committee of the Republic of Kazakhstan.

3. Procedure for issuing permit for repeated crossing of the State Border, dimensional rangeand time limits of validity of such permit, as well as procedure for carrying out of control of Kazakhstani courts mentioned in paragraph 1 of this Article, shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 16-1. The right of Kazakhstani and foreign vessels involved in subsoil use operations to repeatedly cross the State Border

1. The right to repeatedly cross the State Border is granted to:

1) Kazakh and foreign ships departing from ports, sea terminals or berthing facilities of the Republic of Kazakhstan into the water space of the Kazakh sector of the Caspian Sea in order to carry out the state geological study of subsoil resources, exploration and production of minerals, as well as for the creation, use and operation of offshore facilities, floating drilling rigs with subsequent arrival at ports, sea terminals or berthing facilities of the Republic of Kazakhstan;

2) Kazakh and foreign ships departing into the water space of the Kazakh sector of the Caspian Sea from sea checkpoints of the Republic of Kazakhstan or other places where a passage through the State Border is carried out, in order to ensure subsoil use operations with subsequent arrival at the sea checkpoints of the Republic of Kazakhstan or other places where the passage through the State Border is carried out;

3) Kazakh and foreign ships departing from ports, sea terminals or berthing facilities of the Republic of Kazakhstan into the water space of the Kazakh sector of the Caspian Sea in order to ensure subsoil use operations within the framework of the implementation of projects, prioritized by the Government of the Republic of Kazakhstan, with subsequent arrival at ports, sea terminals or berthing facilities of the Republic of Kazakhstan.

Kazakh and foreign ships in the cases established by part one of this paragraph may repeatedly cross the State Border without passing the border and other types of control on the basis of the permission of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan if there are technical control means on the self-propelled ship that ensure continuous automatic transmission of information about the position of the ship.

Customs operations related to arrival or departure of vessels, in the case specified in part one of this Paragraph shall be carried out in accordance with the Customs Legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Kazakhstani and foreign vessels specified in paragraph 1 of this article shall be prohibited from:

1) entry into territorial waters (sea) of a foreign state, into the inland waters of a foreign state and into foreign ports;

2) disembarkation (embarkation) of people, unloading (loading) of any cargos and goods to foreign and Kazakhstani vessels in respect of which the border control has been carried out upon departure from the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as those who did not pass border control upon arrival to the territory of the Republic of Kazakhstan, with the exception of cases when it is caused by the need to save people and ships or other emergency circumstances on which the ship's captain immediately informs the Frontier Service of the Committee for National Security of the Republic Kazakhstan.

3. The procedure for issuing a permit for repeated crossing of the State Border by Kazakh and foreign ships, involved in subsoil use operations, as well as in ensuring subsoil use operations, the spatial and temporal limits of such a permit, as well as the procedure for control over the ships, specified in paragraph 1 of this article, are established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 3 is supplemented by Article 16-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 505-V dated 25.04.2016 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); as amended by Law of the Republic of Kazakhstan No 124-VI dated 26.12.20017; dated 19.04.2019 № 249-VI (the order of enforcement see Art. 3).

Article 17. Crossing of the State Border in air space

1. Aerial vehicles following from the place of crossing of the State Border to crossing points and back, as well as upon transit passage through the air space of the Republic of Kazakhstan shall be obliged to fulfill the following requirements of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan and authorized body in the scope of civil aviation of the Republic of Kazakhstan:

1) change a course if it leads to prohibited district or the district temporary dangerous for flights;

2) inform on the purposes of entry into air space of the Republic of Kazakhstan or reasons of deviation from flight plan;

3) carry out landing in specified place.

2. For aerial vehicles upon travelling from the State Border to crossing points or in the opposite direction, as well as transit flight through the air space of the Republic of Kazakhstan, with the exception of natural disasters, catastrophe, accident, emergency situation and other cases threatening life or health of people shall be prohibited as follows:

1) landing (departure) in airports or aerodromes that are not international, not mentioned in flight plan, as well as out of airports and aerodromes;

2) deviation from established (recommended) corridors and routes of travel, flight over the territory of prohibited zones and restricted flight areas published in documents of aeronautical information;

3) landing (boarding) of people, discharging (loading) of any cargos and goods.

The effect of subparagraph 3) of this paragraph does not apply to cases of crossing the State border, specified in paragraph 4 of this article.

3. In exceptional cases, when performing international flights related to the performance of technical, forced landings and humanitarian flights, as well as government tasks, the landing and departure of aircraft are made from airports or aerodromes that are not international. These flights are carried out in the presence of a temporary permit issued by authorized bodies in the spheres of civil and state aviation in agreement with the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan, state revenue bodies of the Republic of Kazakhstan and other state bodies.

4. Kazakhstan aircrafts carrying people, cargos and goods from the territory of the Republic of Kazakhstan to artificial islands, installations and facilities, floating drilling rigs, including floating hotels located in the water area above the continental shelf, or from the mentioned artificial islands, installations and facilities, floating drilling rigs, including floating hotels, to the territory of the Republic of Kazakhstan, can repeatedly cross the State Border outside the designated air corridors without passing border and other types of control in the order established by the Government of the Republic of Kazakhstan. These Kazakhstan aircrafts shall be prohibited from flying into the airspace of foreign countries, landing (receiving on the board) persons who have passed border control upon departure from the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as persons who have not passed border control upon arrival to the territory of the Republic of Kazakhstan, loading (unloading) of any cargos, goods, currency, animals to vessels (from vessels), in respect of which border and customs control has been carried out upon departure from the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as to vessels (from vessels) with respect to which border and customs control was not carried out upon arrival to the territory of the Republic of Kazakhstan, except when it is caused by the need to save people, vessels or other extraordinary circumstances on which the commander of the Kazakhstan aircraft immediately informs the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, as well as authorized agencies for civil and state aviation.

When flying between the territory of the Republic of Kazakhstan and artificial islands, installations and facilities, floating drilling rigs, floating hotels located in the water space above the continental shelf, the aircraft can leave the territory of the Republic of Kazakhstan and land on the territory of the Republic of Kazakhstan from airfields, heliports and landing areas of the Republic of Kazakhstan, including those which are not open for international flights.

Customs operations related to arrival or departure of vessels, in the case specified in part one of this Paragraph shall be carried out in accordance with the Customs Legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 17 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 505-V dated 25.04.2016 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 03.04.2019 № 243-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 18. Involuntary crossing of the State Border

1. Involuntary crossing (outside established places, marine or air corridors) of the State Border is not a violation of procedure for crossing of the State Border, carried out in virtue of the following emergency circumstances:

1) natural disaster, catastrophe, accident, emergency situation and in other cases threatening to life or health of people, safety of Kazakhstani or foreign vessel, foreign war ship, ice vehicle, as well as aerial vehicle;

2) aerotowing of damaged Kazakhstani or foreign vessel, foreign war ship, ice vehicle;

3) carrying of rescued people;

4) rendering of emergency medical care to crew member or passengers of Kazakhstani or foreign vessel, foreign war ship, ice vehicle.

2. Captain (navigator) of Kazakhstani or foreign vessel, foreign war ship, ice vehicle, commander of aerial vehicle in case of involuntary crossing of the State Border or involuntary non-compliance with procedure for travelling from the State Border to crossing points or in the opposite direction determined by this Law shall be obliged to:

1) notify immediately the administration of the nearest Kazakhstani marine or river port, airport or aerodrome that shall inform immediately the Frontier Service of the National Security Committee Of the Republic of Kazakhstan and Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan;

2) act in accordance with instructions of authorized bodies, commander of frontier or war ship of the Republic of Kazakhstan, captain of marine, river vessel or commander of aerial vehicle of the Republic of Kazakhstan arrived for rendering of assistance or clarifying circumstances of the incident.

3. Other persons and transport vehicles in case of involuntary crossing of the State Border or involuntary non-compliance with procedure for travelling from the State Border to crossing points and in the opposite direction determined by this Law shall be obliged to:

1) immediately notify the administration of the nearest territorial subdivision (structural subdivision) of the Border Guard Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan about this;

2) act in accordance with instructions of a representative of the Frontier Service of the National Security Committee arrived for clarifying the circumstances of the incident.

Footnote. Article 18 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 19. Pass of persons, transport vehicles, cargos and goods through the State Border. Crossing points

1. Passage of persons, means of transport, cargos and goods across the State Border are carried out at checkpoints opened in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan, as well as in other places where pass through the State border is determined by the Government of the Republic Kazakhstan.

2. Rules of opening (closing), functioning (operation), categorization, classifying, management, as well as requirements on technical equipment and organizing works of crossing points shall be determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

3. List of crossing points shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

4. There are subdivisions of control bodies responsible, within their competence, for organizing border, customs, transport, sanitary and quarantine, veterinary, phytosanitary control, and control over the movement of specific goods at the checkpoints.

5. When persons are skipped at checkpoints, as well as in other places where a pass through the State border is carried out, the state border is the passport control line.

5-1. Entry into and exit from the territory of special economic zone, the limits of which fully or partially coincide with the sections of the Customs Border of the Eurasian Economic Union, officials of state authorities, employees of collection service operating in the territory of such special economic zone, as well as persons visiting such a special economic zone with official necessity shall be carried out in the order determined by the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

The entry and exit of special automobile transport of collection service shall be carried out by inspection (if necessary) without opening sealed collection bags.

For security reasons of transported valuable goods, collection employees shall have the right to use personal protective equipment, to store and carry service weapons and its ammunition in the territory of special economic zone, the limits of which fully or partially coincide with the Customs Border of the Eurasian Economic Union, in accordance with the Legislation of the Republic of Kazakhstan.

6. Pass of persons, transport vehicles, cargos and goods through the State Border shall be carried out by Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

7. Pass of persons through the State Border shall be carried out in existence of documents for the right of entry to the Republic of Kazakhstan or departure from the Republic of Kazakhstan, as well as in the absence of restrictions in relation of these persons established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

8. Passage of vehicles, cargos and goods across the State border is carried out in the presence of permissive marks of the state revenue bodies and other controlling bodies for the right to import vehicles, cargos and goods to the Republic of Kazakhstan or export from the Republic of Kazakhstan.

8-1. The passage of motor vehicles, cargo and goods across the State Border, including using the electronic queue system, may be carried out on a paid basis in accordance with the procedure determined by the state body responsible for ensuring tax receipts and other mandatory payments to the budget, and by the authorized body in the field of customs affairs in coordination with the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

At the same time, non–residents – owners of motor vehicles and users of the electronic queue system - non-residents who have a timely unfulfilled resolution on the imposition of an administrative penalty in the form of a fine and (or) an order on the need to pay a fine in the field of road safety, arrears for travel on toll roads (sections), are not subject to registration in the electronic queue system before such payments and fines are paid.

The organization of the development, implementation and operation of the electronic queue system, as well as measures to collect fees for the passage of motor vehicles, cargoes and goods across the State Border and for booking an electronic queue is carried out by the state body responsible for ensuring tax receipts and other mandatory payments to the budget, and the authorized body in the field of customs affairs in coordination with the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan through the use of the mechanism of public-private partnership or the use of other mechanisms in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

It is prohibited to provide other paid services when passing through the State Border of motor vehicles, cargoes and goods using the electronic queue system within the framework of the public-private partnership mechanism.

Unless otherwise provided by legislative acts of the Republic of Kazakhstan, the amount of fees for the passage of motor vehicles, cargoes and goods across the State Border, as well as their passage through the electronic queue, are determined by the state body in charge of ensuring tax receipts and other mandatory payments to the budget, and the authorized body in the field of customs affairs in coordination with the antimonopoly authority.

9. Passage through the State Border is considered completed upon completion of the border control procedure and upon departure of the person, vehicle or export of cargos and goods outside the border crossing point, as well as another place where pass through the State Border is carried out.

10. Foreigners and persons without citizenship who are not allowed or restricted to enter the Republic of Kazakhstan, as well as persons against whom a decision to prohibit their departure from the Republic of Kazakhstan, are not subject to pass through the State Border in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan. Foreigners and persons without citizenship who have arrived at the checkpoint or other place where the pass through the State border is carried out and who do not have reasons to pass through the State border, in accordance with international treaties of the Republic of Kazakhstan, are returned to the country from which they arrived, or to the country of citizenship.

Footnote. Article 19 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 03.04.2019 № 243-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 28.12.2022 № 173-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication; dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced six months after the date of its first official publication).

Article 20. Simplified procedure for pass through the State Border. Simplified crossing points

1. Simplified procedure for pass through the State Border shall be established immediately at the places of crossing the State Border, on which simplified crossing points are built up in accordance with the international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan.

2. Pass of cargos and goods in simplified crossing points through the State Border in commercial purposes shall be prohibited.

Article 21. Pass through the State Border upon occurrence of emergency situations of natural or technogenic character

Upon occurrence of emergency situations of natural and technogenic character, the pass through the State Border of accident rescue groups for localizing and liquidation of emergency situations of natural and technogenic character shall be carried out in the manner determined by the international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

Article 22. Pass of vessels through the State Border in exceptional cases

In exceptional cases, pass of persons and transport vehicles through the State Border shall be carried out by territorial bodies of the national security of the Republic of Kazakhstan together with administration of airports or aerodromes, marine or river ports with the following notifying the relevant subdivision of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in relation to:

1) aerial vehicles performing special international flights from airports or aerodromes that are not international;

2) Kazakhstani and foreign aerial vehicles performing international flights carrying out unscheduled landings in non-established places;

3) Kazakhstani vessels and ice vehicles performing international carriages, foreign (surface and submarine) vessels, foreign war ships, ice vehicles carried out involuntary calling at marine and river ports (in harbours) of the Republic of Kazakhstan, where there are no crossing points, coming to berths, quays or Kazakhstani coast.

Article 22-1. Pass in other places where passage through the state border is carried out

Pass in other places where passage through the State Border is carried out is performed by the Frontier Service of the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan with the maintenance of order established by the legislation of the Republic of Kazakhstan with respect to:

1) ships, involved in measures taken during the elimination of emergency situations and their consequences, as well as ships, involved in the implementation of priority projects determined by the Government of the Republic of Kazakhstan;

2) vehicles with or without cargo, which in their weight and (or) dimensions exceed the permissible standards and can not proceed through the car checkpoint. Passage of this category of vehicles is carried out in the area immediately adjacent to the border crossing point;

3) railway vehicles in cases where the infrastructure of the border crossing point does not provide for the possibility of stopping them for the time necessary to carry out the established types of control, or the opening of a border crossing point is inexpedient due to economic reasons. Passage of this category of vehicles is carried out at the station closest to the checkpoint, where there is a necessary infrastructure, or on the route;

4) persons crossing the State Border, vehicles, cargo and goods moving across the State Border within the international centres of border cooperation of the Republic of Kazakhstan with neighbouring states. Herewith, the passage of employees of law enforcement and special state bodies of the Republic of Kazakhstan across the State Border to solve official tasks within the limits of the special economic zone, the limits of which fully or partially coincide with sections of the customs border of the Eurasian Economic Union, shall be carried out according to service certificates based on lists signed by the first head of the relevant their location of the territorial law enforcement or special state body of the Republic of Kazakhstan (by a person replacing him/her), agreed with the territorial body of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and submitted to the territorial subdivision of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, operating in the territory of such a special economic zone.

Footnote. Chapter 1 is supplemented by Article 22-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.04.2019 № 243-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 19.04.2019 № 249-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 23. Frontier control in crossing points

1. Frontier control in crossing points is one of the types of frontier activity of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

2. Frontier control in crossing points in relation of persons, transport vehicles, cargos and goods shall include:

1) verification of documents and persons, including through the procedure for verifying identity based on fingerprint information, processing biometric personal data, as well as questioning persons to determine the legality of crossing the State Border, identifying violators of the procedure for crossing the State Border, as well as identify persons in respect of whom there are restrictions established by the laws of the Republic of Kazakhstan on entry into the Republic of Kazakhstan and exit from the Republic of Kazakhstan;

1-1) checking documents and persons, including by processing biometric personal data, as well as interviewing individuals to determine the legality of crossing the State Border, identifying violators of the order of crossing the State Border, as well as identifying individuals who have restrictions on entry to the Republic of Kazakhstan and departure from the Republic of Kazakhstan established by the laws of the Republic of Kazakhstan;

2) verification of existence of permissive marks of controlling bodies for the purpose of determining legality of transfer of transport vehicles, cargos and goods through the State Border, detection and suppression of violations of procedure for crossing the State Border;

3) examination of transport vehicles, cargos and goods, in necessary cases – special (in depth examination), for the purpose of detection and detention of violators of the procedure for crossing the State Border;

4) examination of persons in existence of signs of violating the procedure for crossing the State Border;

5) accompaniment of transport vehicles from the places of crossing of the State Border to crossing points or from the crossing points to the places of crossing of the State Border.

3. Conducting border control outside the checkpoints is not allowed, except for the cases provided for by paragraph 1 of Article 19 and by Articles 22 and 22-1 of this Law.

4. The standard of behavior of a serviceman of the Border Guard Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan during border control shall be determined by the Chairman of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 23 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2016 № 41-VI (shall come into effect from 01.01.2021); № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 24. Entry, temporary stay, residence, movement in frontier belt and carrying out of flights over frontier belt

1. Entry to frontier belt, temporary stay, residence or movement in there of persons without permission of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be prohibited.

2. Entry of persons into the border strip shall be carried out in the places established for this purpose in the presence of identity documents or their presentation through the service of digital documents and special passes issued by the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

3. Pass of heads of local executive and other state bodies to frontier belt upon their performance of official duties shall be carried out at the places established for this in existence of documents certifying identity.

4. Flights of aircraft that do not perform international flights in the airspace above the border strip shall be prohibited, except for flights performed by the aviation of the national security bodies of the Republic of Kazakhstan, by the aviation of other authorized bodies in the performance of the tasks assigned to them. Flights of aviation of authorized bodies in frontier belt shall be carried out upon authorization of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan in coordination with the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

5. Restrictions provided by paragraphs 1 and 4 of this Article shall be also in force in a belt of the place from outer boundary of the frontier belt to the barrier of engineering constructions and obstacles of the Frontier Service of the National Security Committee, as well as in air space over it.

6. Flights of aerial vehicles not performing international flights shall be performed in the air space over other territory of frontier space upon authorization of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan with notifying the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 14.07.2022 № 141-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 25. Carrying on of economic, commercial or other activity, conduct of public and political, cultural or other measures on the State Border and in frontier belt

1. For carrying on of economic, commercial or other activity, conduct of public and political, cultural or other measures on the State Border and in frontier belt, the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall issue passes for entry and stay in frontier belt in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan may introduce restrictions or temporary suspend the force of passes in accordance with this Law in recognition of interests of protecting the State Border.

2. Upon introduction of submissions to the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan to receipt of pass, the individuals and legal entities shall introduce details on nature, place, participants, time of performance of works or conduct of measures, used commercial and other vessels, transport and other technical equipment, and in necessary cases – place and time of crossing of the State Border, if it is specified in international treaties of the Republic of Kazakhstan with neighboring state.

3. Economic, commercial or other activity, public and political, cultural or other measures, carried out (conducted) on the State Border and in frontier belt shall not:

1) inflict damage to national security of the Republic of Kazakhstan, neighboring states or contain a treat of inflicting damage;

2) create obstacles for maintenance of the State Border and performance of tasks by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

3) violate established order on the State Border.

4. Hunting in frontier belt for the purpose of trading shall be prohibited. Mentioned restriction shall be also in force at the place of area from outer boundary of frontier belt to the line of engineering and technical equipment of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

5. Upon recommendation of local executive bodies, the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall establish the places of producing the water, bathe, live watering intake in the waters of frontier rivers, lakes and other bodies of water being in the frontier belt where temporary suspension of action of regime restrictions is allowed in existence of positive environment impact assessment and conformity of water sources with sanitary and epidemiological requirements.

Article 26. Quarantine belt

1. For the purpose of non-admission of transferring contagious diseases immediately along the State Border, the quarantine belt shall be built up.

2. Maintenance of quarantine regime within quarantine belt shall be determined in the manner provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 27. Resolution of frontier incidents

1. Resolution of frontier incidents shall be carried out in the manner established by the Laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

2. Resolution of frontier incidents shall be reached by unilateral or investigations joint with neighboring state, consideration of frontier incidents at the meetings of frontier representatives of the Republic of Kazakhstan and neighboring state.

3. For exchange of information, the points of exchange of correspondence shall be established on the State Border.

4. Joint investigation on frontier incidents and other meetings of frontier representatives shall be conducted in contact points of frontier representatives. In case of necessity, mentioned activity may be organized immediately at the place of frontier incident.

5. Activity on resolution of frontier incidents shall be carried out by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

Upon resolution of frontier incidents in air space, the representatives of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be engaged as experts.

6. Upon resolution of frontier incidents, the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan may engage forces and efforts of other authorized bodies for investigation.

7. Frontier incidents not regulated by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be resolved by the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

Article 28. Frontier representatives

1. Frontier representatives are governed by international treaties of the Republic of Kazakhstan, this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan in their activity.

2. Activity of frontier representatives is one of the forms of international cooperation and is oriented to development of friendly relations of the Republic of Kazakhstan with neighboring states.

Article 29. Violation of regime of the State Border

1. Violation of regime of the State Border shall be recognized as non-compliance with established procedure for:

1) maintenance of the State Border (with the exception of field of the State Border on Caspian Sea);

2) crossing of the State Border;

3) pass of persons, transport vehicles, cargos and goods through the State Border;

4) departure, temporary stay, residence, movement in frontier belt and carrying out of flights over frontier belt;

5) carrying on economic, commercial or other activity, conduct of public and political, cultural or other measures on the State Border and in frontier belt;

6) resolution of frontier incidents linked with violation of the State Border with foreign states.

2. Any unauthorized violation of established procedure for crossing of the State Border by persons and transport vehicles is the violation of the State Border.

Article 30. Violators of the State Borders

Violators of the State Border shall be recognized:

1) persons who crossed or attempted to cross the State Border by any means outside the checkpoints or at checkpoints and other places where the pass through the State border is carried out, in violation of the established procedure for crossing it;

2) persons entered or trying to enter into Kazakhstani or foreign transport vehicles of foreign travelling for the purpose of illegal entry departure from the Republic of Kazakhstan;

3) foreign non-military ships and warships that entered the internal or territorial waters, as well as the Kazakhstani part of the waters of border rivers, lakes and other water bodies in violation of the established procedure for entering these waters, including foreign submarines and other submarines (objects) in case they cross the State Border in a submerged position or stay in this position during navigation and stay in the waters of the Republic of Kazakhstan;

4) aircraft and other flying machines, including unmanned aerial vehicles that crossed the State Border in violation of the established procedure, as well as those that violated the established rules for the use of airspace when flying from the State Border to airports or airfields of destination or transiting through the airspace of the Republic of Kazakhstan;

5) other persons and other facilities crossed or trying to cross the State Border without proper permission or in violation of established procedure.

Footnote. Article 30 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 4. REGIME IN CROSSING POINTS Article 31. Regime in crossing points

1. This Law establishes regime in crossing points – procedure for entry of persons, transport vehicles into points of crossing, stay, movement and departure from them, import, locating, transfer, export of cargos and goods.

2. Territory of crossing point is restricted territory.

3. Regime in crossing points shall exclude possibility of:

1) illegal crossing of the State Border by persons, transport vehicles, cargos and goods;

2) access of third persons to closed places, premises (objects) in crossing points, as well as transport vehicles of foreign travelling.

4. Regime control in crossing point shall be carried out by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and is to conduct verification and other measures on compliance with procedure for entry, stay, movement, departure of persons and transport vehicles; import, locating, transfer, export of cargos and goods in crossing point.

5. This chapter applies to other places where a pass through the State Border is carried out and to a railway vehicle while conducting border, customs and other types of control along the route and terminates upon completion.

Footnote. Article 31 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 32. Procedure for entry, departure of persons and transport vehicles, import, export of cargos and goods in crossing points

1. Entry, departure of persons and transport vehicles, import, export of cargos and goods in crossing points shall be carried out in established places in existence of documents of persons for the right to entry in the Republic of Kazakhstan or departure from the Republic of Kazakhstan, as well as documents relating to transport vehicles.

2. Entry to checkpoints of military personnel of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, employees of state revenue bodies and other bodies, transport organizations engaged in processing and servicing persons, vehicles, cargo and goods, as well as employees of law enforcement and special state bodies and other officials authorized to solve the tasks assigned to them by the laws of the Republic of Kazakhstan at the checkpoint, shall be carried out using passes issued by:

1) in railway, automobile, marine and river crossing points – by the Frontier Service of the national Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

2) in aviation crossing points – by the authorized body in the scope of civil aviation in coordination with the Frontier Service of the national Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

3. Authorization-based procedure for entry, departure in crossing points (on the basis of special passes) shall be established in respect of official vehicle of abovementioned bodies and organizations.

Footnote. Article 32 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 33. Procedure for stay, movement of persons and transport vehicles, locating and transfer of cargos and goods in crossing points

1. Frontier Service of the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan in coordination with the state revenue authorities and other bodies, as well as transport organizations that carry out activities within the border crossing point:

1) determine scheme of movement of persons and transport vehicles, transfer of cargos and goods in crossing point, as well as procedure for movement and places of parking points for official vehicle;

2) establish procedure for access in premises and other places where frontier and other types of control are carried out, as well as on transport vehicles of foreign tarvelling;

3) develop measures and ensure control of fulfillment of regime established in crossing point.

2. Places and parking periods in crossing points (except for automobile parking points) of transport vehicles of foreign travelling shall be determined by administration of transport organizations in coordination with the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

3. Transport vehicles of foreign travelling shall begin movement for departure from the territory of crossing point, and equally change the place of parking point only upon authorization of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

4. Access of persons to transport vehicles, as well as of foreign travelling to cargos and goods, transferred in crossing points during the period of carrying out of frontier and other types of control shall be prohibited.

5. Embarkation (disembarkation) of passengers to vehicles abroad when they depart or arrive at the checkpoint is carried out with the permission of the Frontier Service of the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan, and loading (unloading) of cargos and goods is carried out with the permission of the state revenue authorities of the Republic of Kazakhstan in agreement with Frontier Service of the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 33 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 257 dated 28.11.2014 (see sub-paragraph 12) of Article 10 for the enactment procedure).

Article 34. Inspection of transport vehicles, cargos and goods

1. Inspection of vehicles, cargos and goods is carried out in established and specially equipped places (at any time of the day, if necessary, regardless of the time of departure of the transport vehicle established by the transport organization, including repeatedly) by the Frontier Service of the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan jointly with the bodies state revenues of the Republic of Kazakhstan.

2. Inspection of transport vehicles, cargos and goods on the State Border with the states-members of the Eurasian Economic Union shall be carried out by the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

3. Sealed carriages, containers, cars, holds and other premises of vehicles, as well as cargos and goods for which special passes are issued, are opened upon the request of the Frontier Service of the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan jointly with the state revenue bodies of the Republic of Kazakhstan for inspection in cases when the integrity of the package, seals are broken as well as if there are signs of hiding of unauthorized persons in them.

Footnote. Article 34 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 26.12.2017 № 124-VI (shall be enforced from 01.01.2018).

Article 35. Access of separate categories of persons to crossing points

1. Servants of diplomatic representatives and consular institutions, as well as representatives of international organizations equated to them, accredited in the Republic of Kazakhstan shall be allowed to premises and other places in crossing points where frontier and other types of control are carried out, with the availability of valid passes issued by the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

2. Ambassadors of foreign states in the Republic of Kazakhstan shall be allowed to mentioned regime zones on the basis of accredited certificates.

3. Military servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, servants of customs and other bodies, transport organizations having passes of standard form, but not engaged in organization and control of service, as well as in shift on drawing up and servicing of persons, transport vehicles, cargos and goods shall be prohibited to be in the territory of crossing point.

4. Citizens of the Republic of Kazakhstan arrived to crossing points that lost documents for the right to entry to the territory of the Republic of Kazakhstan during stay abroad shall be remained in crossing points on a voluntary basis for the period required for establishment of their identity. Procedure for their maintenance in crossing points shall be determined by the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

5. In case when identity of a citizen of the Republic of Kazakhstan arrived to crossing point may not be confirmed, he (she) shall be subject to transfer to bodies of internal affairs of the Republic of Kazakhstan on territoriality.

Upon request of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, bodies of internal affairs of the Republic of Kazakhstan shall inform about adopted decision in relation to mentioned citizens of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 35 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 36. Official duties of state revenue bodies and other bodies, transport organizations operating at border crossing points on the maintenance of the established regime

Footnote. The title of Article 36 in the new wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 257 dated 28.11.2014 (see sub-paragraph 12) of Aricle 10 for the enactment procedure).

1. Servants of transport organizations participated in international carriages, as well as owners of transport vehicles shall be obliged to:

1) take measures to non-admission of entering on transport vehicles of third persons, carrying of unauthorized cargos and goods on them;

2) open stamped (sealed) carriages, containers, automobiles, holds and other premises of transport vehicles, as well as cargos and goods at the border inspection posts upon the request of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan to inspect them. At crossing points, where there is subdivision of state revenue bodies, opening shall be performed in the presence of their representatives;

3) notify passengers on arrival to crossing point and coming frontier control, limit movement of passengers on transport vehicle, inform representatives of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan on number of passengers and their behavior in path of travel.

2. Heads of state revenue bodies and other bodies, transport organizations operating at the checkpoint, notify the Frontier Service of the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan:

1) on employees remained after the end of work;

2) on persons dismissed from work or suspended from fulfillment of obligations in crossing point, with representation of passes withdrawn from them within twenty four hours after their dismissal, transfer to other office or area of work or creation of other circumstances.

Footnote. Article 36 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 37. Economic and other activity in crossing points

List of types of economic and other activity carried out in crossing points shall be established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 38. Violation of the regime in crossing points

Non-compliance of persons, transport vehicles, import, stay, movement, export of cargos and goods with procedure for entry to points of crossing, stay, movement and departure from them established in accordance with this Law shall be recognized as violation of the regime in crossing points.

Chapter 5. FRONTIER REGIME Article 39. Frontier zone

1. Within the territory of near-border administrative and territorial entities, the Government of the Republic of Kazakhstan shall establish frontier zone in which the frontier regime determined by this Law is in force.

2. Frontier regime – established procedure for entry, temporary stay, residence or movement, conduct of public and political, cultural or other activities in frontier zone.

3. Main designation of frontier regime is to ensure established procedure in the frontier zone by creation of necessary conditions for protection of the State Border.

4. Road (information) signs shall be installed at the entrances to the border zone by local executive bodies.

5. In frontier zone, land lines (fields) being used for management and maintenance of engineering and technical constructions and obstacles, communications, crossing points and other objects of infrastructure of the State Border shall be allocated in permanent use of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan without compensation in the manner established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

6. Upon recommendations of local executive bodies coordinated with the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan, the list of near-border territories included in frontier zone where the Government of the Republic of Kazakhstan may exclude or suspend the force of separate regime limits shall be established.

7. Control of frontier regime shall be carried out by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 39 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.11.2021 № 75-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 40. Entrance to frontier zone

1. Entry of citizens of the Republic of Kazakhstan into the border zone shall be carried out on the basis of identity documents or upon their presentation through the digital document service.

2. The entry of foreigners and stateless persons into the border zone shall be carried out based on identity documents.

3. In case of travel of foreign persons and stateless persons on the ways of international railway and automobile communications to the crossing point for the purpose of departure from the Republic of Kazakhstan, their entrance to frontier zone shall be performed on documents certifying identity. Change of a route of travel by this category of persons shall be prohibited.

Footnote. Article 40 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 № 327-VІ (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 14.07.2022 № 141-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 41. Temporary stay, residence and movement in frontier zone

1. Persons in the border zone must always carry identification documents with them.

2. Foreign persons (inhabitants of frontier districts of neighboring states) entered to the Republic of Kazakhstan through the simplified crossing points shall move in frontier zone on the documents certifying identity and special passes issued by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, if that is provided by international treaties of the Republic of Kazakhstan with neighboring state.

3. Control of entrance, temporary stay, residence and movement in frontier zone shall be imposed on the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan that establishes the places for entrance to frontier zone on agreement.

Footnote. Article 41 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 № 327-VІ (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 42. Conduct of public and political, cultural or other activities in frontier zone

1. Conducting socio-political, cultural or other events in the border zone shall be carried out with the notification of the nearest subdivision of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in writing in any form.

2. Notification shall be introduced by immediate organizer of the planned measure and shall contain details on nature, place, time and number of its participants.

3. Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall have the right to introduce representations to local executive or other authorized bodies, as well as immediate organizer of measure on taking additional measures, oriented to elimination of reasons and conditions enabling commission of infractions in frontier zone.

Footnote. Article 42 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 43. Violation of frontier regime

Non-compliance with procedure for entrance (passage), temporary stay or movement, carrying on economic, commercial or other activity, conduct of public and political, cultural or other activities in frontier zone established in accordance with this Law shall be recognized as violation of the frontier regime.

Chapter 6. THE REGIME OF INTERNAL AND TERRITORIAL WATERS

Footnote. The heading of Chapter 6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 44. The regime of internal and territorial waters

Footnote. The heading of Article 44 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

1. Within the boundaries of internal and territorial waters, the regime of internal and territorial waters is in force, which shall establish the procedure for:

registration, maintenance, exit from base points and return to base points, stay on the water of Kazakhstani small-sized self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles in internal and territorial waters;

navigation (operation) in internal and territorial waters of Kazakhstani ships, foreign ships and warships, ice vehicles;

conducting fishing, research, prospecting or other activities in internal and territorial waters, including those aimed at preserving the natural mineral or living resources of the continental shelf.

2. The regime of internal and territorial waters shall be established by this Law and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

3. The main purpose of the regime of internal and territorial waters shall be to create the necessary conditions for the protection of the State Border.

Footnote. Article 44 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 45. Accounting of undersizedself-propellingand non-propelling(surface and submarine) vessels (facilities) and ice vehicles

1. Kazakhstani small size self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles used in internal and territorial waters must be taken into account by the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

2. Accounting for vessels and ice vehicles shall not apply to warships and other vessels of the Naval Forces of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan and the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Kazakhstani small vessels and ice vehicles belonging to authorized bodies performing tasks within its competence in internal and territorial waters, as well as those belonging to organizations in the performance of international transportation, assigned to the relevant sea or river ports and past state registration in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Kazakhstani undersized self-propellingand non-propelling(surface and submarine) vessels (facilities) and ice vehicles on which the citizens arrive to Caspian Sea seaside, banks of frontier rivers, lakes and other bodies of water protected by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, shall be placed on temporary registration by the Frontier Service of the National Security of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 45 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 46. Maintenance of undersized self-propellingand non-propelling(surface and submarine) vessels (facilities) and ice vehicles

1. Kazakhstani undersized self-propellingand non-propelling (surface and submarine) vessels (facilities) and ice vehicles shall be attached to the relevant quays, berths, mooring places or at the place of their maintenance and have permanent parking point.

2. National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in relation of separate types of Kazakhstani undersized self-propellingand non-propelling (surface and submarine) vessels (facilities) and ice vehicles shall establish the other procedure for maintenance, on which registering documents of owner shall be specially stamped.

3. For identifying Kazakhstani undersized self-propelling and non-propelling (surface and submarine) vessels and facilities and ice vehicles, owners shall sign assigned registering numbers and inscriptions on board bow side and stern. For identifying from the air, the numbers shall be also signed on top part of sail, and in its existence – on specially equipped platform in bow side.

Mentioned requirement shall apply to their staff and non-staff life-saving equipment (lifeboats, ring buoys, safety-belts).

Article 47. Quays, berths and mooring places of undersized self-propelling and non-propelling (surface and submarine) vessels (facilities) and ice vehicles

1. Quays, berths and mooring places of undersized self-propelling and non-propelling (surface and submarine) vessels (facilities) and ice vehicles on Caspian Sea seaside, banks of frontier rivers, lakes and other bodies of water shall be built up by organizations on the basis of permits of the relevant local executive bodies coordinated with the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

2. Quays, berths and mooring places shall have:

1) fence that excludes the possibility of access of third persons to the territory;

2) brace for undersized self-propelling and non-propelling (surface and submarine) vessels (facilities) and ice vehicles kept on water and coast, as well as places for their storage;

3) special premises for storage of sails and oars;

4) premises for security;

5) communication facilities with the relevant subdivision of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

3. Heads of organizations – owners of quays, berths and mooring places shall be obliged to ensure their proper equipment, protection and communication facilities with the relevant subdivision of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

Article 48 Access to internal and territorial waters of Kazakhstani undersized self-propelling and non-propelling (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles

Footnote. The heading of Article 48 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

1. Entry into the internal and territorial waters of Kazakhstani small-sized self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles, unless otherwise established by this Law, shall be carried out based on passes issued by the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

2. When making submissions to the Border Guard Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan for obtaining passes, individuals and legal entities shall enter information on the purpose, time and route (areas) of entry into internal and territorial waters of small self-propelled and non-self-propelled (surface and underwater) vessels (means) and means of transportation on ice, their type and registration numbers, as well as places of assignment. Submissions shall be coordinated with the relevant territorial subdivision of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan within three working days.

3. Upon conduct of search activity in frontier space, the Frontier Service of the National Security Committee shall have the right to introduce restrictions or suspend the force of passes on a temporary basis, about which the state and local executive bodies shall be notified.

4. Entry into the internal and territorial waters of Kazakhstani small-sized self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles shall be allowed only during daylight hours with a return before dark to the piers, berths and places of deployment at their place of registration, or to the coast unless a different order of maintenance is determined concerning these vessels (facilities).

This restriction shall not apply to Kazakhstani fishing vessels using the right to repeatedly cross the State Border in accordance with paragraph 1 of Article 16 of this Law.

5. Self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles of other authorized bodies (except for the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan), performing tasks within their competence in internal and territorial waters, shall notify the Border Service of the Committee of National security of the Republic of Kazakhstan before entering the specified water areas at any time of the day.

6. Upon recommendations of local executive bodies and organizations coordinated with territorial bodies of the national security and internal affairs of the Republic of Kazakhstan, the National Security Committee shall establish the list of fields of the Caspian Sea seaside on an annual basis, where force of regime restrictions shall be suspended – free access to the sea at a distance up to two miles, sailing and (or) operation of Kazakhstani undersized self-propelled and non-propelled (surface and submarine) vessels and ice vehicles in marked water body, used by individuals and legal entities for the rest, tourism and sport.

7. The control of accounting for maintenance, exit (release) into internal and territorial waters, return to the base points of small self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles shall be assigned to the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 48 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated 06.04.2024 № 71-VIII (shall enter into force upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 49. The procedure for navigation (operation) in the internal and territorial waters of Kazakhstani self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles

Footnote. The heading of Article 49 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

1. Navigation and (or) operation in internal and territorial waters of Kazakhstani self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles, including small ones, shall be allowed only in permitted or established (defined) areas or in accordance with established traffic patterns provided with navigation and hydrographic equipment. They shall be prohibited from:

1) going beyond the limits of the permitted or established (defined) area, deviation from the established traffic patterns, entry into the area prohibited for navigation or temporarily dangerous for navigation, as well as into the safety zone established around an artificial island, installation or structure if such an area or zone declared in Notices to Mariners;

2) stop, disembarkment (landing) of people, unloading (loading) of any cargo and goods, launching or taking on board any floating craft, lifting into the air, landing or taking on board any aircraft, including unmanned aerial vehicles, in cases, unless a different procedure is stipulated by this Law and other laws of the Republic of Kazakhstan.

2. Ships and boats of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in internal and territorial waters shall be allowed to sail at night without installed lights. In these cases, commanders of ships and boats shall be obliged to take measures to exclude the possibility of collision with other vessels (facilities) or the creation of other emergencies.

3. In certain areas of territorial waters, authorized bodies shall restrict the navigation of Kazakhstani self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vehicles, including small-sized, of which notification shall be given in advance to seafarers.

Footnote. Article 49 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 50. Procedure for sailing (operation) of foreign vessels (facilities) and ice vehicles of foreign war ships

1. The requirements of Articles 45, 46, 48, 49, 52 of this Law shall apply to foreign self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities), ice vehicles, which are temporarily operated in internal and territorial waters.

2. Foreign self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities), as well as foreign warships passing through territorial waters, must comply with the generally recognized norms of international law, international treaties and the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. In case of violation by a foreign warship of the procedure established by the Republic of Kazakhstan for navigation in the territorial waters, the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall demand it immediately to leave the territorial waters.

Footnote. Article 50 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 51 Conducting commercial, research, prospecting or other activities in internal and territorial waters, including those oriented to the preservation of mineral or living resources of the continental shelf

Footnote. The heading of Article 51 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

1. Conducting commercial, research, prospecting or other activities in internal and territorial waters, including those oriented to the preservation of mineral or living resources of the continental shelf, shall not damage the economic, environmental, defence and other security of the Republic of Kazakhstan or contain a threat of causing such damage, as well as create obstacles for the performance of tasks by the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and other authorized bodies.

2. When filing submissions to the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan for access to the territorial waters, state bodies of the Republic of Kazakhstan and organizations that intend to conduct marine scientific research and (or) exploration activities in territorial waters, in addition to the information specified in paragraph 2 of Article 48 of this Law shall be obliged to provide full information about:

1) nature and purposes of project;

2) methods and funds that will be used including name, type and class of vessels, description of scientific equipment;

3) precise geographic data by districts in which the project will be carried out;

4) date of arrival and departure of research vessels or in the relevant cases of placement and removal of equipment;

5) names of organization, head or person liable for the project.

3. The Hydrographic Support Service of the Naval Forces of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be notified about upcoming marine scientific research and (or) survey activities in territorial waters at least ten calendar days before the date of commencement of work.

4. Access to internal and territorial waters, including ice fishing for amateur fishermen, tourists, athletes, shall be carried out on a general basis in accordance with the procedure established by this Law.

5. Control over the conduct of fishing, research, prospecting or other activities in internal and territorial waters, including oriented to the preservation of mineral or living resources of the continental shelf, shall be assigned to the authorized state body in the field of protection, reproduction and use of the animal world, which carries out these activities jointly with the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan and the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 51 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 52. Violation of the regime of internal and territorial waters

Footnote. The heading of Article 52 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

1. Violation of the regime of internal and territorial waters shall be identified the violation established by this Law of the procedure of:

1) registration, maintenance, exit from base points and return to base points, stay on the water of Kazakhstani small-sized self-propelled and non-self-propelled (overwater and underwater) vessels (facilities) and ice vessels (facilities) in internal and territorial waters;

2) conduct in the internal and territorial waters, the Kazakhstani part of the waters of border rivers, lakes and other water bodies of fishing, research, prospecting or other activities.

2. In case of detection of offences related to violation of the regime of internal and territorial waters, the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, as well as other authorized bodies specified in this chapter, shall take the necessary measures to stop illegal activities in accordance with this Law.

Footnote. Article 52 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Chapter 6-1. FISHING ZONE MODE

Footnote. The Law is supplemented by Chapter 6-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enactment procedure).

Article 52-1. Fishing zone mode

1. In the fishing zone, the regime of the fishing zone shall be in force - the procedure for fishing and researching aquatic biological resources.

2. The regime of the fishing zone shall be established by the laws of the Republic of Kazakhstan, international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan, and other regulatory legal acts.

3. The main purpose of the regime of the fishing zone shall be to ensure the established procedure for fishing and research of aquatic biological resources.

4. Control over compliance with the regime of the fishing zone shall be assigned to the authorized state body in the field of protection, reproduction and use of wildlife and the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

5. The procedure for conducting fishing and research of aquatic biological resources in the fishing zone shall be determined by the authorized state body in the field of protection, reproduction, and use of wildlife.

Article 52-2. Conduct fishing and research of aquatic biological resources in the fishing zone

1. Conduct of fishing and research of aquatic biological resources in the fishing zone shall not harm the economic, environmental, defence and other security of the Republic of Kazakhstan or contain a threat of causing such damage, as well as creating obstacles to the performance of tasks by the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and other authorized bodies.

2. The authorized state body in the field of protection, reproduction and use of wildlife shall notify the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan of the issued permits for the use of wildlife to catch aquatic biological resources in the fishing zone and common water area.

Article 52-3. Violation of the regime of the fishing zone

1. Violation of the established procedure for fishing and research of aquatic biological resources shall be recognized as a violation of the regime of the fishing zone.

2. In case of detection of offences related to violation of the regime of the fishing zone, the authorized state body in the field of protection, reproduction and use of wildlife and the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall apply the necessary measures to stop illegal activities in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

Chapter 7. REGIME OF CONTINENTAL SHELF Article 53. Regime of continental shelf

1. Regime of continental shelf – procedure for carrying out of activity linked with prospecting and resource development of sea bottom and subsoil, creation and use of artificial islands, installations and constructions, their conservation and dismantling, burial of wastes and other materials, as well as conduct of marine scientific researches on continental shelf shall be established within the continental shelf.

2. Regime of continental shelf shall be established by the Laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

3. Is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 505-V dated 25.04.2016 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

4. Main purpose of the regime of continental shelf is to ensure established procedure for carrying out of activity linked with prospecting and resource development of the continental shelf.

5. Control of compliance with regime of continental shelf shall be imposed on authorized agency for subsurface resources survey and the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 53 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 505-V dated 25.04.2016 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 27.12.2017 № 126-VI (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Article 54. Violation of regime of continental shelf

1. Violation of procedure for carrying out of activity on continental shelf linked with prospecting and resource development of marine bottom and subsoil, creation and use of artificial islands, installments and constructions, their conservation and dismantling, burial of wastes and other materials, as well as conduct of marine scientific researches shall be recognized as violation of regime of continental shelf.

2. In case of detection of infractions linked with violation of regime of continental shelf, the authorized agency for subsurface resources survey and the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall apply necessary measures for termination of illegal activity in accordance with this Law.

Footnote. Article 54 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.12.2017 № 126-VI (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Chapter 8. COMPETENCE OF THE GOVERNMENT OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN, OTHER STATE BODIES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN IN THE FIELD OF PROTECTION OF STATE BORDER Article 55. Competence of the Government of the Republic of Kazakhstan

Government of the Republic of Kazakhstan shall:

1) issue regulatory legal acts on the issues of safety ensuring of the State Border;

2) determine procedure for establishment of infrastructure of the State Border;

3) determine the rules of categorization of the State Border;

4) establish the limits of frontier belt, quarantine belt and frontier zone;

5) determine procedure for issuance of passes for entrance and stay in frontier belt;

6) establish baselines, as well as geographic points (indicating the main geodetic data) to determine the outer limit of territorial waters;

7) introduce temporary restrictions or terminate crossing of the State Border on its separate fields;

8) adopt decision on establishment of quarantine zone with introduction of quarantine regime or its cancellation in territories of two and more oblasts;

9) determine the rules of opening (closing), functioning (operation), categorization, classification and organization of work of crossing points, service infrastructure;

10) approve the list of crossing points;

10-1) defines other places where pass through the State border is carried out;

10-2) upon agreement with the Committee for National Security of the Republic of Kazakhstan, determine the procedure for exemption from passage of border, customs and other types of control when crossing the State Border with respect to railway vehicles following non-stop transit through the Republic of Kazakhstan;

10-3) determines the procedure for conducting border, customs and other types of control for passenger transportation by rail carried out along the route;

11) establish requirements to designation and equipment of the space intervals of international railway and automobile communication from the State Border to crossing points, procedure for travelling on them, as well as requirements to equipment of Kazakhstani part of perimeter of international centre of near-border cooperation located on the State Border;

12) determine the procedure for issuing permits for the repeated crossing of the State Border by Kazakhstani vessels for fishing activities in internal and territorial waters, the fishing zone and over the continental shelf, the spatial and temporal limits of validity of permits, as well as the procedure for exercising control over these vessels;

12-1) determines the procedure for issuing permits for repeated crossing of the State Border by Kazakh and foreign ships and Kazakh aircraft involved in subsoil use operations and support for subsoil use operations, spatial and temporal limits of the validity of permits, as well as the procedure for control over these ships;

13) establish the list of near-border territories included in frontier zone where validity of separate restrictions included in frontier regime may be excluded or suspended upon recommendation of local executive bodies, coordinated with the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan;

14) establish the list of types of economic and other activity carried out in crossing points;

15) determine the forms, amounts, description, construction and procedure for installment of border marks;

16) establish sea lanes and traffic separation schemes in territorial waters;

17) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 69-VI dated 13.06.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

18) approve the rules of attracting citizens to protection of the State Border within frontier space;

19) carry out other powers provided by the Constitution, Laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 55 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 130-V dated 04.07.2013 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); № 505-V dated 25.04.2016 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 69-VI dated 13.06.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2019 № 249-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 56. Competence of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan

National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall:

1) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

2) ensure, within its powers, the protection and protection of the State Border on land, in internal and territorial waters, in the fishing zone, on the continental shelf and at checkpoints, the protection of the interests of the individual, society and the state on the State Border;

3) organize and ensure intelligence, counterintelligence and operational-investigative activity oriented to ensuring of frontier safety of the Republic of Kazakhstan within its competence;

4) develop and approve regulatory legal acts regulating the activities of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan on the organization and implementation of protection and safeguarding of the State Border;

5) participate in delimitation, demarcation and redemarcation of the State Border, preparation of required documents and materials for the purpose of establishment of regime of the State Border;

6) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

7) carry out analysis and forecasting of political, social and economic and criminogenic situation in frontier space and on channels of international communications;

8) in accordance with the criminal procedural legislation of the Republic of Kazakhstan and the legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative offences, shall carry out the pre-trial investigation in cases of criminal offences and proceedings in cases of administrative offences within its jurisdiction, take part in clarifying the circumstances of offences and verifying persons, detained in the border area;

9) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
10) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
11) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
12) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
13) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
14) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
15) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
16) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
17) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
18) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication);
19) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
20) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
21) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
22) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
23) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
24) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
25) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
26) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
27) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
28) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
29) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
29-1) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
30) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
31) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
32) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
33) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
34) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
35) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
36) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
36-1) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
37) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
37-1) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
37-2) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
38) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
39) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
40) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
41) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
42) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
42-1) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

43) participate in the work of draft committees for the period of conducting calling of citizens to military service;

44) carry out monitoring and selection of conscripts for the needs of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan on the basis of summary data represented by local bodies of military administration of the Republic of Kazakhstan;

45) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 56 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 69-VI dated 13.06.2017(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 03.04.2019 № 243-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 57. Competence of the state revenue bodies of the Republic of Kazakhstan

Footnote. The title of Article 57 in the new wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its official publication).

State Revenue Bodies of the Republic of Kazakhstan:

1) organize and conduct measures on protection of economic and other interests of person, society and state on the State Border;

2) answer for organization of customs and other types of control within their competence, carry out drawing up of permissive documents for import in the Republic of Kazakhstan or export from the territory of the Republic of Kazakhstan of transport vehicles, cargos and goods;

3) provide assistance to the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in ensuring of protection of the State Border in accordance with this Law and regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan;

4) inform the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan on the issues of ensuring of regime in crossing points, other details included in their competence;

5) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 249-V dated 10.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ninety calendar days after the day its first official publication);

6) carry out maintenance of engineering and technical constructions and obstacles, communications of crossing points being on a balance, as well as ensure operation and preservation of used equipment;

7) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 57 as amended by Laws of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 249-V dated 10.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ninety calendar days after the day of its first official publication).

Article 58. Competence of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan

Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan shall:

1) coordinate activity of state bodies of the Republic of Kazakhstan on the issues linked with delimitation, demarcation and redemarcation, participate in negotiations on conclusion of agreements on regime of the State Border;

2) carry out foreign political, international legal protection of the State Border;

3) draw up documents for the right citizens of the Republic of Kazakhstan, foreign persons and stateless persons of entrance to the Republic of Kazakhstan and departure from the Republic of Kazakhstan within its competence;

4) inform the Frontier Service of the National Security Committee on changes in frontier and visa policy of foreign states in respect of the Republic of Kazakhstan, procedure for passing through the state borders in other states, on conduct of delimitation, demarcation or redemarcation of the State Border with neighboring states;

5) permit the issues of compliance with regime of the State Border and frontier incidents by diplomatic means and methods, not regulated by frontier representatives of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

6) carry out issuance of passes to servants of diplomatic representatives and consular institutions, as well as equated to them representatives of international organizations, accredited in the Republic of Kazakhstan, for access in premises and other places in crossing points where frontier and other types of control are carried out;

7) carry out exchange of lists of frontier representatives with neighboring states;

8) adopt decisions on use of funds for sending civil servants of authorized bodies abroad upon conduct of international measures on the issues of protection of the State Border;

9) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 59. Competence of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan

Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan shall:

1) carry out control of entrance, temporary stay, residence and movement of persons in frontier zone on an independent basis or jointly with the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

2) determine the procedure for issuing, issue certificates of a resident of the border zone to citizens of the Republic of Kazakhstan, foreigners and stateless persons permanently residing in the border zone;

3) ensure public order upon conduct public and political, cultural and other measures in frontier zone and frontier belt;

4) inform the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan on condition of legal order in frontier space, persons left the place of residence upon unknown circumstances, criminal groups and persons having wrongfulaspiration in respect of the State Border and Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

5) provide assistance to the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in search for persons violated the State Border, and other law-breakers, as well as clarification and verification of circumstances of infractions;

6) ensure participation of forces and facilities of bodies of internal affairs in protection of the State Border in cases and in the manner established by this Law and other Laws of the Republic of Kazakhstan;

7) restrict on a temporary basis or prohibit access of citizens of the Republic of Kazakhstan, foreign persons and stateless persons on separate fields of area or objects located in frontier space upon recommendation of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

8) hold persons in detention, detained by the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in detention facilities, temporary detention facilities of bodies of internal affairs in accordance with the criminal procedure legislation of the Republic of Kazakhstan;

9) participate in legal nurturing of population of the Republic of Kazakhstan, carry out preventive measures of infractions in frontier space on an independent basis or jointly with the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

10) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 59 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 № 327-VІ (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 60. Competence of the authorized body in the field of transport and communications

The authorized body in the field of transport and communications:

1) within the limits of its competence, creates the infrastructure of air, railway, sea (river) and automobile checkpoints on the State border of the Republic of Kazakhstan;

1-1) organizes the design and construction of buildings and structures of the border divisions (departments) of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, as well as automobile checkpoints across the State Border;

2) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.11.2021 № 75-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

3) exercises other powers provided for by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 60 in the new wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 249-V dated 10.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ninety calendar days after the day of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.11.2021 № 75-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.06.2022 № 130-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 61. Competence of the authorized body in the field of geodesy, cartography, and spatial data

Footnote. The heading of Article 61 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2022 № 167-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

The authorized body in the field of geodesy, cartography, and spatial data:

1) carry out control of presentation of the State Border on cartographic documents, ensure geodesic determination of border marks within own competence;

2) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 61 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.12.2022 № 167-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 62. Competence of local executive bodies and other state bodies of the Republic of Kazakhstan

1. Local executive bodies of the Republic of Kazakhstan shall:

1) issue regulatory legal acts oriented to creation of conditions for protection of the State Border within their competence;

2) inform the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan on the issues related to situation in frontier space;

3) provide land plots for the needs of defense and protection of the State Border in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

4) provide assistance to authorized bodies carrying out protection of the State Border, consider and fulfill their representations and other acts of response provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

4-1) organize accounting, storage, evaluation and further use of property seized by the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in the suppression of offences in the border space and recognized as ownerless in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

5) appoint responsible civil servants and organize activity of coordination councils on frontier issues, created under akimats of frontier districts (cities) with imposition of functions of coordination on them (in own territories) for fulfilling requirements of this Law, other regulatory legal acts in the field of protection of the State Border by bodies, organizations, public associations and citizens for operative resolution of issues of frontier safety ensuring of the Republic of Kazakhstan;

6) create conditions for participation of citizens on voluntary basis in protection of the State Border;

7) carry out other powers imposed on local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan on behalf of local state administration.

1-1. The authorized body in the field of hydrocarbons develops the procedure for issuing permits for repeated crossing of the State Border by Kazakh and foreign ships and Kazakh aircraft involved in subsoil use operations and support for subsoil use operations, spatial and temporal limits of the validity of permits, as well as the procedure for control over these ships.

1-2. The authorized state body in the field of protection, reproduction and use of wildlife shall develop and approve the procedure for notifying the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan on the issuance of permits for the use of wildlife to catch aquatic biological resources in the fishing zone and common water space.

2. Other state bodies of the Republic of Kazakhstan shall provide assistance in protection of the State Border to the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan within their competence.

Footnote. Article 62 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 505-V dated 25.04.2016 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2019 № 249-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 63. Cooperationof authorized bodies participated in protection of the State Border

1. Authorized bodies mentioned in Articles 56-62 of this Law shall interact with each other, implement joint measures and inform each other on the issues related to their competence upon fulfillment of the tasks imposed on them on protection of the State Border.

2. Frontier Service of the National Security Service of the Republic of Kazakhstan, Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan shall:

1) organize cooperation of own forces and forces of authorized bodies participated in protection of the State Border or carrying out own activity concerning the interests of protection of the State Border immediately on the State Border;

2) carry out cooperation with the relevant state bodies of foreign states.

Chapter 9. FRONTIER SERVICE OF THE NATIONAL SECURITY COMMITTEE OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN Article 64. Frontier service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan

1. The Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be an authorized body that protects and guards the State Border on land, in internal and territorial waters (including the underwater environment) to ensure the integrity and inviolability of the State Border, maintain law and order in border space.

2. The Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall have a flag, including a naval one, identification marks used by the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, and military units - combat banners of the established pattern.

3. Tasks of the frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan are:

1) ensuring of regime of the State Border and regime in crossing points;

2) performance of obligations arising from international treaties of the Republic of Kazakhstan on the State Border, participation in its delimitation, demarcation and redemarcation;

3) participation in solution of tasks of defense national security of the Republic of Kazakhstan;

4) participation in the protection of the economic interests of the Republic of Kazakhstan on the State Border, in the fishing zone and on the continental shelf;

5) exercising control independently or jointly with authorized bodies over compliance with established regimes in the border zone, in internal and territorial waters, in the fishing zone and on the continental shelf;

6) assistance to law enforcement, environmental bodies of the Republic of Kazakhstan in protection of citizens, natural resources and environment, observance with migration legislation of the Republic of Kazakhstan in frontier space.

4. Other tasks may be imposed on the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan by other Laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 64 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 65. Activity of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan

1. Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall carry out its activity on the basis of international treaties and legislation of the Republic of Kazakhstan on the State Border, in frontier space and upon performance of tasks on protection of foreign establishments of the Republic of Kazakhstan.

2. as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).
3. as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).
Footnote. Article 65 as amended by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 66. Obligations of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan

Upon defense and protection of the State Border, the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be obliged to:

1) suppress any attempts of changing the crossing of the State Border, development of the territory of the Republic of Kazakhstan;

2) participate in resolution of tasks on defense of the Republic of Kazakhstan within its competence, as well as in ensuring of emergency or military situation regimes;

3) rebuff an armed invasion to the territory of the Republic of Kazakhstan, suppress armed and other provocations on the State Border, protect population, state and private property from mentioned penal incursions;

4) prevent and suppress attempts to cross the State border by persons and vehicles outside designated checkpoints or other places where pass through the State border is carried out, as well as illegal crossing at checkpoints or other places where there is a pass through the State border, identify and detain offenders of the State Border and other offenders in the border area;

5) carry out in accordance with the established procedure, in the presence of properly issued documents and the passage of established types of control, the pass of persons, vehicles, cargos and goods;

6) ensure performance of regime of the State Border and regime in crossing points;

7) control independently or jointly with the authorized bodies the observance of the border regime, the established regimes of internal and territorial waters, the fishing zone and the continental shelf, to organize the service of control posts at the points of entry into the border zone;

8) carry out preventive measures within own competence;

9) check documents of persons going through the State Border for the right of entrance to the Republic of Kazakhstan and departure from the Republic of Kazakhstan, mark them, seize such documents on a temporary basis, as well as seize invalid documents;

9-1) to carry out the procedure of confirmation of identity by dactyloscopic information in respect of individuals who have undergone dactyloscopic registration when crossing the State border of the Republic of Kazakhstan;

10) restrict the entry of foreigners and stateless persons who, in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan, are not allowed to enter the Republic of Kazakhstan, as well as foreigners and stateless persons who refused to undergo the procedure for verifying their identity based on fingerprint information, who did not fulfil judicial decisions and resolutions of authorized bodies on the imposition of a fine;

11) not allow to pass with the leaving at checkpoints and other places where pass through the State border is carried out, citizens of the Republic of Kazakhstan and other persons who have lost identity documents during their stay abroad or in the Republic of Kazakhstan, before establishing their identity;

12) carry out detention and personal inspection in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan;

13) suspend, inspect and detain transport vehicles, admitted violation of established regimes in frontier space, deliver (convoy) them to location of subdivisions of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan for clarification of circumstances of infraction;

14) detain and seize explosive, poisonous, radioactive, narcotic substances, weapon, ammunition, other cargos and goods transferred through the State Border prohibited for import to the Republic of Kazakhstan or export from the Republic of Kazakhstan, as well as cargos and goods transferred by contraband in established manner on an independent basis or jointly with authorized bodies;

15) provide assistance to Armed Forces of the Republic of Kazakhstan in protection of the State Border in air space;

16) provide assistance to law enforcement and environment bodies of the Republic of Kazakhstan in protection of citizens, natural resources and environment in frontier space;

17) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
17-1) as excluded by the Law of the RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

18) carry out control of crossing of the State Border in underwater environment;

19) use the available means for identification (classification) of underwater objects in internal and territorial waters, as well as outside them up to the borders of foreign states in the event of a threat of illegal crossing or illegal crossing of the State Border;

20) carry out anti-submarine and countersabotage measures in underwater environment on behalf of protection of the State Border;

21) ensure the production and consider cases of administrative offences referred to its jurisdiction in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on administrative offences;

22) carry out pre-trial investigation on criminal offences referred to its jurisdiction in accordance with the criminal procedure legislation of the Republic of Kazakhstan;

23) carry out physical protection of foreign establishments, procedure for organizing and carrying out of which shall be determined by the Chairman of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in coordination with the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan and authorized body in the scope of external intelligence.

Physical protection of foreign establishments shall be carried out by military servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan attached to the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

The list of foreign establishments of the Republic of Kazakhstan in which physical protection is ensured, shall be determined by the Government of the Republic of Kazakhstan;

24) fulfill other obligations provided by this Law, other Laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 66 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 30.12.2016 № 41-VI (shall come into effect from 01.01.2021); № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated 23.12.2023 № 51-VIII (see Article 2 for the enry into force).

Article 67. Rights of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan

1. Within frontier space, the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall have the right to:

1) carry out installation, erect and install the necessary engineering and technical facilities, structures and barriers;

2) carry out the construction of communications, activities for the maintenance, repair, reconstruction of weapons and military equipment, place and use equipment and weapons;

3) participate in delimitation, demarcation and redemarcation of the State Border, necessary documents development and materials for the purpose of establishment of regime of the State Border with neighboring states;

4) be in any fields of location (place border squads), as well as in the territories of specially protected and environmental protected zones, as well as move on them upon fulfillment of official duties, call on landowners (landholders) allocation of places for movement of border squads, equipment and maintenance of passages through fence in proper condition or passages through other obstacles;

5) carry out counter-intelligence and operational-search activities, as well as intelligence activities in the field of border policy and operational security of the State Border, territorial waters, fishing zone and continental shelf and take measures to ensure their security in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

6) coordinate the activity of authorized bodies and organizations within own powers in the field of implementation of frontier policy and ensuring of frontier safety of the Republic of Kazakhstan, organize interaction of own forces and authorized bodies participated in protection of the State Border or carrying out the activity concerning the interests of protection of the State Border;

7) introduce representations being compulsory for fulfillment on elimination of the reasons and conditions enabling commission of infractions in frontier space or precluding the activity of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan to the state bodies, public associations, organizations;

8) organize and carry out cooperation in protection of the State Border with frontier bodies of foreign states on the basis of generally accepted principles and rules of international Law, as well as international treaties of the Republic of Kazakhstan;

9) as excluded by the Law of RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

10) carry on correspondence with frontier representatives of neighboring states on the issues of maintenance of regime of the State Border, resolution of frontier incidents, exchange of information, invite the representatives of neighboring states to the territory of the Republic of Kazakhstan and move into the territory of neighboring states on mutual agreement for holding negotiations on frontier issues in the manner established by this Law;

11) request and receive without compensationinformation from authorized bodies, organizations and public associations required for fulfillment of obligations;

11-1) receive and use fingerprint information contained in the database of fingerprint information of the internal affairs bodies, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

12) involve, voluntarily, in solving problems in the field of protecting the State Border, citizens as part of voluntary squads, as freelancers of the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and in other forms, to encourage citizens who have distinguished themselves in protecting the State Border, and persons who meet the requirements, to recommend for admission to the military, special educational institutions of the national security bodies of the Republic of Kazakhstan;

13) participate in legal nurturing of population of the Republic of Kazakhstan, conduct preventive measures oriented to prevention of infractions in frontier space, use mass media for informing population on infractions, search for law-breakers and for other purposes;

14) use armament and military technology, special facilities, service animals and physical force in accordance with this Law;

15) as excluded by the Law of RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
16) as excluded by the Law of RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
17) as excluded by the Law of RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);
18) as excluded by the Law of RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

19) carry out jointly with the state revenue bodies, in the established order, the inspection of vehicles, cargos and goods transported across the State Border;

20) accompany transport vehicles and place border squads on them;

21) in case strengthening of protection of the State Border in the manner determined by joint decisions with the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan and Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan use allocated forces and facilities by them;

22) enter into living and non-living premises of citizens, in the territory and in premises of organizations, as well as inspect them (with the following notification of the relevant prosecutor within twenty four hours) at any time in case pursuing law-breakers without encumbrance (in necessity with damage to locking devices);

23) establish control posts, to restrict temporarily or to prohibit movement of persons and transport vehicles, not to allow citizens to separate fields of area, to oblige them to remain there or abandon these fields for the purpose of protection of health and life of people in case of conduct of frontier searches and operations, other measures of inquiry inquest on an independent basis;

24) restrict production of different works in frontier belt on temporary basis, with the exception of defense works, works linked with performance of international obligations and liquidation of consequences arising upon emergency situations of natural and technogenic character in case of security threat of the Republic of Kazakhstan with notification of local executive and other authorized bodies of the Republic of Kazakhstan;

25) use communication facilities for official purposes, and during holding off of armed attacks in the territory of the Republic of Kazakhstan, impediment to illegal mass crossings and other provocations on the State Border, conduct of research measures, delivery of persons suspected in commission of infractions – transport vehicles of organizations, and in necessary cases – transport vehicles of citizens with the following compensation of expenses or inflicted harm to owners upon their requirement in the manner established by the Laws of the Republic of Kazakhstan;

26) prohibit disembarkation and stay onshore for crew members of foreign non-military vessels and other persons on them who have committed offences when crossing the State Border, navigating in internal and territorial waters or while ships are staying in Kazakhstani ports;

27) enforce the established order on the State Border, termination of unlawful acts preventing activity of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan from citizens, to take the relevant measures provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan in case of non-compliance with these requirements;

28) detain violators of regimes established in frontier space in the premises of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, specially equipped for detention of persons subject to administrative detention;

29) place persons subject to administrative detention indetention facilities, temporary detention facilities and premises specially equipped for detention of persons in accordance with criminal procedure legislation of the Republic of Kazakhstan;

30) invite persons in subdivisions of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan for the purpose of receiving explanations from them on the circumstances of violating the regimes established in frontier space known to them;

31) is excluded by Law of the Republic of Kazakhstan № 249-V dated 10.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ninety calendar days after the day its first official publication);
32) as excluded by the Law of RK dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication);

33) to carry out radiation control at checkpoints and other places where pass through the State border is carried out, in which there are no state revenue bodies, using technical means of radiation monitoring in automatic or manual mode;

34) carry out organization of operation of inspection and examination complexes containing radioactive substances, as well as control of radiation safety in bodies of national security during handling with radioactive substances, devices or equipment containing radioactive substances or in which ionizing radiation is generated;

35) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

2. In addition, in internal and territorial waters, the fishing zone, the Kazakhstani part of the waters of border rivers, lakes and other bodies of water concerning Kazakhstani and foreign (overwater and underwater) vessels, ice vehicles, the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall have the right to:

1) stop a vessel and conduct its examination, if it doesn’t answer to challenge signals, is in district prohibited for sailing, violates procedure for calling into waters of the Republic of Kazakhstan, sailing and stay in there. Examination of vessel includes verification of vessel and navigational documents, documents of crew members and passengers, documents for cargo, and vessel premises in necessary cases. Following the result of examination of the vessel, it may be permitted to continue sailing (stay) in waters of the Republic of Kazakhstan in compliance with established rules or it may be proposed to abandon the waters of the Republic of Kazakhstan or detained in accordance with the criminal procedure or administrative legislation of the Republic of Kazakhstan;

2) detain persons,who are the subject to criminal or administrative responsibility, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, to transfer these persons to bodies of inquiry and investigation or the relevant bodies, unless otherwise provided by the international treaty of the Republic of Kazakhstan;

3) pursue and detain ships (ice vehicles) that have violated international treaties or the legislation of the Republic of Kazakhstan, before they enter the territorial waters of their country or a third state, if the pursuit was initiated in internal or territorial waters, a fishing zone or water space above the continental shelf after giving a visual or audible signal to stop (from a distance allowing them to see or hear this signal) and was carried out continuously.

3. Upon protection of the State Border in underwater environment, the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall have the right to:

1) involve the forces and means of other authorized bodies to clarify the situation in the underwater environment in internal and territorial waters in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

2) upon detection of underwater objects in internal and territorial waters, survey the purpose of entering these waters, demand a change in course, offer them to leave the underwater state, show their flag, stop and inspect them, take other measures to prevent or stop the actions of the detected underwater objects;

3) detain persons subject to criminal or administrative responsibility in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, to transfer these persons to bodies of inquiry and investigation or the relevant bodies, unless otherwise provided by international treaties of the Republic of Kazakhstan;

4) detain submarines that have violated the established procedure for crossing the State Border and (or) navigation in internal and territorial waters, deliver (convoy) them to the ports of the Republic of Kazakhstan, other places to clarify the circumstances of the offence, transfer these funds to bodies of inquiry and investigation;

5) apply armament and military technology in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan.

4. In case conduct of frontier searches and operations in the territory of the Republic of Kazakhstan, the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan may use the rights granted to it beyond the borders of frontier space.

5. When solving official tasks for the protection of the State Border, ships, boats, aeroplanes and helicopters (other aircraft) used by the national security bodies of the Republic of Kazakhstan and the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be granted the right to:

1) use of water and air space, sea and river ports, airports and aerodromes (landing areas) of the Republic of Kazakhstan, regardless of their belonging and destination;

2) get navigation, meteorological, hydrographic and other information;

3) have airport (airfield) support of flights and navigation.

At the same time, the expenses for the provision of services provided for in part one of this paragraph are paid for at the expense of budgetary funds in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan. The provision of these services can be done without prepayment.

6. Military servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan carrying out physical protection of foreign establishments shall have the right to carriage, bearing, keeping and apply of weapon, special means, service animals, as well as physical force in the manner and in cases provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 67 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 248-V dated 07.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 249-V dated 10.11.2014 (shall be enforced upon expiry of ninety calendar days after the day of its first official publication); № 257 dated 28.11.2014 (see subparagraph 12) of Article 10 for the enactment procedure); № 376-V dated 29.10.2015 (shall be enforced from 01.01.2016); № 59-VI dated 05.05.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); № 69-VI dated 13.06.2017(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 30.12.2016 № 41-VI (shall come into effect from 01.01.2021); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); № 11-VII dated 23.02.2021 (refer to Article 2 for the enforcement procedure); dated March 31, 2021 № 24-VII (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 23.12.2023 № 51-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 67-1. Construction of communication lines within the border area

The construction of communication lines within the border space shall be entitled to be carried out by the authorized department of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Chapter 9 supplemented by Article 67-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 68. Personnel of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan. Special aspects of performing the military service in the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan

1. Personnel of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan consist of military servants (military servants upon call, military servants under contract) and employees.

Performance of military service in the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be carried out in the manner determined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Training, retraining and advanced training of personnel for the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be carried out in the military, special educational institutions of the Republic of Kazakhstan, as well as in other educational organizations of the Republic of Kazakhstan and foreign states in accordance with international agreements.

2. Citizens of the Republic of Kazakhstan with appropriate physical and moral and psychological qualities shall be called to compulsory military service in the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on a priority basis.

Special aspects of selection, study and call of citizens of the Republic of Kazakhstan to the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be determined by the rules of organizing and conducting the calling of citizens of the Republic of Kazakhstan to military service approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

3. Military servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan upon fulfillment of official duties are representatives of the state power and shall be under state protection. No one shall have the right to interfere to official activity of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, except for the persons authorized thereon immediately by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Performance of service on protection and defense of the State Border of the Republic of Kazakhstan in border squads, as well as physical protection of foreign establishments is alert posture (war service).

4. In the whole territory of the Republic of Kazakhstan independently from the held position, location area and time, military servant of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in case of citizens’ applying to him (her) with application or message on events threatening the Frontier Service or in case of immediate detection of thereof by him (her) shall be obliged to:

1) take possible measures on suppression of infraction, establishment and detention of citizens committed it, protection of the place of occurrence;

2) inform the nearest subdivision of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan about this.

5. Labour activity of employees of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be regulated by the Labour Code of the Republic of Kazakhstan on the state service.

Footnote. Article 68 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 68-1. Peculiarities of supplying the Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan with petroleum products

The Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan purchases petroleum products from a unified operator for the supply of petroleum products, determined by the authorized body for state regulation of production of petroleum products.

Footnote. Chapter 9 is supplemented by Article 68-1 in accordance with Law of the Republic of Kazakhstan № 189-V dated 11.04.2014 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 10. COMPETENCE OF ARMED FORCES OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN Article 69. Competence of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall:

1) organize and ensure protection of the State Border in air space;

2) participate in the protection of the State Border on land, in internal and territorial waters, as well as in the underwater environment in accordance with this Law, other laws of the Republic of Kazakhstan;

3) participate in resolution of incidents within their competence linked with violation of regime of the State Border, to engage other authorized bodies for these purposes;

4) develop proposals for establishing sea lanes and traffic separation schemes in territorial waters;

5) engage the forces and efforts of authorized bodies for performance of protective measures of the State Border in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan;

6) provide assistance to the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in protection of the State Border in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

7) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 69 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 70. Competence of the Air Defense Forces of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

1. Upon protection of the State Border in air space, Air Defense Forces of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall:

1) carry out control of complying with procedure for crossing of the State Border;

2) use the means available to them to identify aircraft in the airspace of the Republic of Kazakhstan, as well as outside the territorial waters to the borders of foreign states in the event of a threat of illegal crossing or illegal crossing of the State Border by them;

3) suppress the flights and take measures for landing of aerial vehicles in the territory of the Republic of Kazakhstan that crossed the State Border illegally and (or) violated the procedure for use of air space of the Republic of Kazakhstan;

4) provide assistance to aerial vehicles, crossed the State Border illegally in case of unintentional actions of the crew teams of these aerial vehicles, via restoration of their orientation, delivery to the airport or aerodrome, landing in the territory of the Republic of Kazakhstan or delivery beyond the air space of the Republic of Kazakhstan.

2. Air Defense Forces of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall have the right to:

1) engage forces and facilities of other authorized bodies for clarification of situation in air space of the Republic of Kazakhstan in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

2) prohibit or restrict the flights of aerial vehicles in separate districts of air space of the Republic of Kazakhstan upon occurrence of a threat of illegal crossing or illegal crossing of the State Border in air space;

3) require communication of information from aerial vehicle on the purposes of flying in air space of the Republic of Kazakhstan or reasons of deviation from the flight plan;

4) provide assistance to aerial vehicles crossed the State Border illegally in case of unintentional action of the crew teams of these aerial vehicles, via restoration of their orientation, output in airport or aerodrome, landing in the territory of the Republic of Kazakhstan or output beyond the air space of the Republic of Kazakhstan, make suggestion to aerial vehicle to change a course, if it leads to prohibited district or the district temporary dangerous for flights;

5) take measures on prevention or termination of illegal crossing of the State Border, in case of necessity – to require the landing from the crew team of aerial vehicle in mentioned place, as well as in compulsory manner;

6) call (after landing in the territory of the Republic of Kazakhstan) the crew members of aerial vehicles crossed the State Border illegally and (or) violated the procedure for use of air space of the Republic of Kazakhstan in subdivisions of the Ministry of Defense for clarification of circumstances of the infraction;

7) detain persons that committed infraction and being subject to criminal or administrative responsibility in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan, transfer these persons to bodies of inquiry and investigation or to the relevant bodies;

8) apply armament and military technology in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan;

9) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 70 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 23.02.2021 № 11-VII (refer to Article 2 for the enforcement procedure).

Article 71. Competence of the Naval Forces of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan when applying for the protection of the State Border

Footnote. The title of Article 71 in the new wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 275-V dated 10.01.2015 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

The Naval Forces of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan when applying for the protection of the State Border:

1) participate in carrying out of control of crossing of the State Border in underwater environment;

2) provide assistance to the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in carrying out of antisubmarine, as well as underwater and diversionary defense on behalf of the security of the Republic of Kazakhstan;

3) carry out other powers provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 71 as amended by Law of the Republic of Kazakhstan № 275-V dated 10.01.2015 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 11. APPLICATION OF ARMAMENT AND MILITARY TECHNOLOGY, SPECIAL TOOLS, SERVICE ANIMALS AND PHYSICAL FORCE DURING PROTECTION OF THE STATE BORDER Article 72. Conditions and limits of applying armament and military technology, special tools, service animals and physical force

1. Military Servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall have the right within frontier space to bearing, keeping, applying of weapon and special tools, as well as may apply military technology, service animals and physical force.

2. Military Servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall be obliged to undergo special training, annual verification for suitability to actions in conditions linked with application of armament and military technology, special tools, animal services and physical force.

3. Military Servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall have the right to use any expedient tools upon protection of the State Border in cases of necessary defense and extreme necessity or upon detention of person committed infraction, in the absence of service weapon and special means or possibility of their application.

4. In cases of engagement of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in measures conducted by special state and law enforcement bodies of the Republic of Kazakhstan, armament and military technology, special tools, service animals and physical force shall be applied in accordance with the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan, governing the activity of body – initiator of the measure.

5. Application of armament and military technology, special tools, service animals and physical force in respect of women, persons with obvious signs of disability and minor children shall be prohibited, with the exception of cases of existence of real threat to health and life of citizens, military servants, as well as their commission of armed or grouped attack, maintenance of armed resistance, taking of hostages, objects, transport vehicles, as well as aerial vehicles and marine vessels.

6. Application of armament and military technology shall be prohibited as well:

1) on surface, underwater vessels and aerial vehicles, flight facilities and ice vehicles, as well as other transport vehicles with passengers, if they do not create a real threat to national security of the Republic of Kazakhstan;

2) in respect of persons that crossed or trying to cross the State Border illegally unintentionally due to accident or influence of cogent forces of nature;

3) in respect of wild and domestic animals that crossed or trying to cross the State Border.

7. In all cases of applying the armament and military technology, special tools, service animals and physical force, the military servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall be obliged to take measures on safety ensuring of surrounding persons and on rendering of emergency medical care for injured persons.

8. Military servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall not bear responsibility for moral, material and physical harm inflicted due to application of armament and military technology, special tools, service animals and physical force in the cases provided by this Law, as well as the harm inflicted in the result of:

1) dangerous or unexpected maneuver of transport vehicles and (or) actions of law-breakers;

2) change of flight trajectory of bullets (projectiles) due to bound shot;

3) destruction or damage of transport vehicles of law-breakers.

9. On each case of applying armament and military technology, special tools, service animals and physical force, during suppression of violations of regimes established in frontier space, the relevant prosecutor shall be informed not later than twelve hours.

10. Other authorized bodies in the field of protection of the State Border shall apply armament and military technology, special means, service animals and physical force in accordance with the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 73. Application of armament and military technology

1. Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan upon protection of the State Border shall apply armament and military technology:

1) for holding off the armed invasion and armed attack to the territory of the Republic of Kazakhstan, suppression of armed provocations on the State Border;

2) for holding off of armed attack to subdivisions of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other forces and military formations of the Republic of Kazakhstan participating in protection of the State Border;

3) against persons, surface, underwater, aircraft, flying machines, including unmanned aerial vehicles, and vehicles on ice, as well as other vehicles that have crossed or crossing the State Border and providing armed resistance, or in response to their use of force;

4) to stop (stop movement or flight) surface, underwater, aircraft, flying machines, including unmanned aerial vehicles, and vehicles on ice, as well as other vehicles by damaging them, in cases of non-compliance with the requirements to stop or change course, when the termination of the violation or their detention cannot be implemented by other means;

5) to prevent the hijacking of surface, underwater, aircraft, flying machines, including unmanned aerial vehicles, and vehicles on ice, as well as other vehicles without passengers;;

6) for holding-off an attack, as well as unarmed attack to military servants and objects of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other citizens performing official duties or public duty on protection of the State Border, their family members when their life is incurred by immediate danger;

7) for protection of citizens from attack threatening their life and health, as well as release of hostages;

8) for protection of military servants or citizens from attack of animals threatening their life and health;

9) for prevention, detection and suppression of other infractions, as well as necessary defense and in case of extreme necessity.

Military servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in frontier space shall also have the right to use weapon for alarm application or calling for help.

2. Armament and military technology may be applied without prior notice:

1) for holding off armed invasion and armed attack;

2) upon making armed resistance;

3) upon sudden attack to military servants and other citizens;

4) upon escape of detained persons with seized weapon.

3. In other cases the explicit warning on intention to use armament and (or) warning shots shall precede the application of armament and military technology.

Footnote. Article 73 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2022 № 174-VII (shall enter into force after sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 74. Special tools employment

1. In all the cases granting the right to the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan to apply armament and military technology upon protection of the State Border, the special tools may be applied.

2. Military servants of the frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Armed Forces of the Republic of Kazakhstan in frontier space shall also have the right to use special tools:

1) for detention and disarmament of law-breakers, other persons making resistance or impedingthe citizens participated in protection of the State Border intentionally to carry out official duties imposed on them, or in respect of persons carrying illegally a weapon, ammunition, explosive, poisonous, radioactive, narcotic and other substances prohibited for free handling;

2) for suppression of mass disorders in frontier space and incases of mass unarmed suppression or attempt of crossing of the State Border, grouped actions of law-breakers, encroaching upon life and health of citizens or security of the state;

3) upon conveying and protection of detained persons, if there are reasonable grounds to suppose that they may commit escape, inflict harm to surrounding or own health;

4) for delivery of detained persons, if it is required for the purpose of suppression of infraction, establishment of identity of a law-breaker, as well as drawing up the minutes on administrative infraction, upon impossibility to draw up it in place, if drawing up of minutes is compulsory;

5) for opening of objects and transport vehicles, as well as their disassembling for the purpose of suppression of infractions;

6) for prevention, detection and suppression of other infractions, as well as necessary defense and in case of extreme necessity.

Article 75. service animals and physical force employment

1. In all cases granting the right to the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan to apply armament and military technology and special means upon protection of the State Border, service animals and physical force may be applied.

2. Military servants of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in frontier space shall also have the right to employ service animals and physical force, as well as fighting combat techniques:

1) for research and detention of law-breakers;

2) upon inquiry of persons, transport vehicles, cargos and goods, examination of location, for the purpose of research and detection of subjects, materials, means, substances prohibited for free handing, import to the Republic of Kazakhstan and export from the Republic of Kazakhstan in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) for prevention, detection and suppression of other infractions, as well as necessary defense and in case of extreme necessity.

Chapter 12. PARTICIPATION OF CITIZENS IN PROTECTION OF THE STATE BORDER, THEIR LEGAL PROTECTION Article 76. Participation of citizens in protection of the State Border

1. Citizens shall participate within frontier space on a voluntary basis in protection of the State Border in composition of vigilante groups and other forms.

2. Procedure for engagement of citizens in protection of the State Border in composition of vigilante groups, forms and types of such engagement shall be determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

3. Citizens participated in protection of the State Border shall carry out their activity on the basis of principles of legality, respect and compliance with rights and freedoms of a human and citizen.

4. Circumstances that exclude the possibility of participation of a citizen of the Republic of Kazakhstan in protection of the State Border in composition of vigilante groups are:

1) bringing to criminal responsibility;

2) repeated (two and more times within a year) commitment of intended administrative infractions;

3) departure beyond the limits of frontier space or Republic of Kazakhstan for the permanent place of residence;

4) occurrence of circumstances precluding his/her further participation in the protection of the State Border (detection of mental, behavioural disorders (diseases), including those associated with the use of psychoactive substances, another disease that poses a danger to others - according to the list approved by the Government of the Republic of Kazakhstan, death of the citizen);

5) unwillingness to participate in protection of the State Border in the following.

Footnote. Article 76 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.07.2020 № 361-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 77. Rights and obligations of citizens participating in protection of the State Border

1. Citizens participating in protection of the State Border (hereinafter – persons participating in protection of the State Border) shall be obliged to:

1) inform subdivisions of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan on the facts of preparing or committed infractions in frontier space became known to them;

2) represent certificates confirming legality of their participation in protection of the State Border upon request of citizens in the cases provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

3) clarify the grounds of enforcement measures to citizens applied to them, detained for commission of infractions;

4) undergo legal training before participation in measures on protection of the State Border in subdivisions of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan.

2. Persons participating in protection of the State Border shall have the right to:

1) render assistance of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan in measures of protection of the State Border not linked with control and supervision functions;

2) prevent and preclude infractions in frontier space;

3) apply physical force and other means for the purpose of suppression of infractions and detention of law-breakers, if the other methods to achieve mentioned purposes are not possible;

4) detain and deliver persons committed in fractions in frontier space to the subdivisions of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, law enforcement or other authorized bodies in the cases provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan;

5) conduct the measures oriented to preventive measures in frontier space together with representatives of the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan;

6) require compliance with established regimes in frontier space.

Legal requirements of persons participating in protection of the State Border shall be compulsory for fulfillment.

3. Unlawful actions in respect of persons participating in protection of the State Border and their family members due to provision of assistance in protection of the State Border, as well as non-fulfillment of legal requirements of persons participating in protection of the State Border shall entail responsibility established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 13. FINAL PROVISIONS Article 78. Supervision of compliance with the legislation in the field of protection of the State Border of the Republic of Kazakhstan

The highest supervision of compliance with the legislation in the field of protection of the State Border of the Republic of Kazakhstan is performed by the Supreme Attorney General of the Republic of Kazakhstan and the prosecutors authorized by him/her.

Footnote. Article 78 in the new wording of Law of the Republic of Kazakhstan № 91-VI dated 11.07.2017 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 79. Responsibility for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on State Border

1. Persons violated requirements of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan on State Border shall entail responsibility established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

2. Citizens of the Republic of Kazakhstan, foreign persons and stateless persons shall have the right to receive explanations in respect of restriction of their rights and freedoms from the Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan, other authorized bodies in the field of protection of State Border.

3. In case of violation of legal rights and freedoms of citizens of the Republic of Kazakhstan, foreign persons and stateless persons, the relevant civil servants shall be obliged to restore these rights and compensate them for harm in the manner established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 80. Order of entering of this Law into force

1. This Law enters into force upon expiry of ten calendar days after its first official publication.

1-1. Suspend until January 1, 2024:

1) subparagraph 1) of paragraph 2 of Article 23 of this Law, establishing that during the period of suspension this subparagraph shall be valid in the following wording:

"1) verification of documents and persons, including through the procedure for processing biometric personal data, questioning persons to determine the legality of crossing the State Border, identify violators of the procedure for crossing the State Border, as well as persons in respect of whom there are entry restrictions established by the laws of the Republic of Kazakhstan to the Republic of Kazakhstan and exit from the Republic of Kazakhstan;";

2) subparagraph 9-1) of Article 66 of this Law;

3) subparagraph 10) of Article 66 of this Law, establishing that during the period of suspension this subparagraph shall be valid in the following wording:

"10) restrict the entry of foreigners and stateless persons who, in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan, shall be prohibited to enter the Republic of Kazakhstan, as well as foreigners and stateless persons who have not executed court decisions and decisions of authorized bodies (officials) within the period established by the laws of the Republic of Kazakhstan) on the imposition of a fine;";

4) subparagraph 11-1) of paragraph 1 of Article 67 of this Law.

2. Shall be deemed to have lost force:

1) Law of the Republic of Kazakhstan dated 13 January 1993 “On State Border of the Republic of Kazakhstan” (Bulletin of the Supreme Soviet of the Republic of Kazakhstan, 1993, № 1, Article 1; Bulleting of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 1996, № 14, Article 275; 1998, № 24, Article 436; 2002, № 15, Article 147; 2004, № 23, Article 142; 2007, № 24, Article 180; 2009, № 18, Article 86; 2011, № 11, Article 102);

2) Law of the Republic of Kazakhstan dated 13 January 1993 “On Frontier Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan “Bulletin of the Supreme Soviet of the Republic of Kazakhstan, 1993, № 1, Article 3; 1995, № 8, Article 56; Bulletin of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 1996, № 14, Article 275; 2002, № 15, Article 147; 2004, № 23, Article 142; 2007, № 9, Article 67; № 24, Article 180; 2011, № 1, Article 7; 2012, № 4, Article 32).

Footnote. Article 80 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2021 № 58-VII (shall come into effect from 01.01.2021); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced from January 1, 2023).

The President of the Republic of Kazakhstan

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы

Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 16 қаңтардағы № 70-V Заңы.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 80-баптан қараңыз.
Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы (бұдан әрі – Мемлекеттік шекара) – Қазақстан Республикасы аумағының (құрлығының, суларының, жер қойнауының, әуе кеңістігінің) шектерін айқындайтын сызық пен осы сызық бойынша тiгiнен өтетiн жазықтық және Қазақстан Республикасының мемлекеттік егемендігі қолданылатын кеңістік шегі.

2-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) автоматтандырылған электрондық кезек жүйесі (бұдан әрі – электрондық кезек жүйесі) – автомобиль көлігі құралдарының Қазақстан Республикасынан шығу кезінде автомобиль өткізу пункттеріне кіру уақытын броньдауға арналған бағдарламалық-аппараттық кешен;

1-1) арнаулы құралдар – құқыққа қайшы әрекеттердің жолын кесу не әскери қызметшілерді, уәкілетті органдардың қызметкерлерін және Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын азаматтарды жеке қорғау және бүркемелеу мақсатында құқық бұзушыларға, олар пайдаланатын көлік пен объектілерге дене күшімен, жарақаттау арқылы, химиялық, электрлік, психологиялық, назарын басқа жаққа аудару жолымен немесе өзге де әсер етуге арналған құралдар;

1-2) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз ету – пайдалы қазбаларды барлау мен өндіруге тартылған және арналған адамдарды, багажды және жүктерді кемелермен тасымалдау жөніндегі қызмет, сондай-ақ пайдалы қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі операцияларды қолдап отыру үшін пайдаланылатын Қазақстан Республикасының порттарына, теңіз терминалдарына, айлақтық құрылысжайларына және арналарға қызмет көрсетуге және оларды пайдалануға кемелерді пайдаланумен байланысты қызмет;

2) инженерлік құрылыстар мен бөгеуіштер шебі – Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әрекетін қамтамасыз етуге арналған, Қазақстан Республикасының шекаралық кеңістігі шегінде тұрақты пайдалануға бөлінген жер белдеуі;

3) инспекциялық тексеріп қарау кешені – интрузивтік емес (жанасусыз) тексеріп қарау әдісімен теміржол және автокөлік құралдарын, көлік құралдарының жүк салатын бөліктерін, контейнерлерді ашпай, оларды көзбен шолып тексеру үшін уәкілетті органдар пайдаланатын, кескіндерді өңдеу мен талдау жүйелерімен жарақтандырылған тексеріп қарайтын интраскопиялық техника (интрузивтік емес тексеріп қарайтын стационарлық, тасымалданатын және ұтқыр техникалық құралдар);

4) Каспий теңізіндегі Қазақстан Республикасы аумақтық суларының енін есептеуге арналған бастапқы сызықтар (бұдан әрі – бастапқы сызықтар) – Қазақстан Республикасының құрлықтық бөлігінде және оның аралдарында орналасқан, орташа көпжылдық деңгейлі (Кронштадт футштогының нөліне қатысты биіктіктердің Балтық жүйесінің минус 28,0 метр белгісінде) сызықтар, сондай-ақ Қазақстан Республикасына тиесілі шығанақтардағы, бухталардағы, құйылыстар мен жайылмалардағы Қазақстан Республикасы ішкі суларының шектерін шектейтін түзу сызықтар;

5) Қазақстан Республикасының аумақтық сулары (бұдан әрі – аумақтық сулар) – халықаралық құқық нормаларына және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес бастапқы сызықтардан бастап өлшенетін, ені он бес теңіз милі болатын, Қазақстан Республикасының егемендігі қолданылатын және сыртқы шегі Мемлекеттік шекара болып табылатын теңіз белдеуі;

5-1) Қазақстан Республикасының балық аулау аймағы (бұдан әрі – балық аулау аймағы) – халықаралық құқықтың қағидаттары мен нормалары ескеріле отырып, Мемлекеттік шекарадан (аумақтық сулардың сыртқы шегінен) бастап өлшенетін, ені он теңіз милі болатын, шегінде Қазақстан Республикасы су биологиялық ресурстарының кәсіпшілігіне айрықша құқыққа ие болатын теңіз белдеуі;

6) Қазақстан Республикасының континенттік қайраңы (бұдан әрі – континенттік қайраң) – Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалануға және су түбі мен жер қойнауының ресурстарын игеруге байланысты басқа да құқыққа сыйымды шаруашылық-экономикалық қызметке егеменді құқықтарын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген, Каспий теңізінің түбі мен жер қойнауының учаскесі (Каспий теңізінің қазақстандық секторы);

7) Қазақстан Республикасының шекаралық кеңістігі (бұдан әрі – шекаралық кеңістік) – Мемлекеттік шекара және Қазақстан Республикасының ішкі сулары және аумақтық сулары бар шекаралық аймақтың сыртқы шектеріне дейін оған шектесіп жатқан Қазақстан Республикасының аумағы, Мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункттерінің және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындардың аумақтары, өз шегінде уәкілетті органдар шекаралық қызметті жүзеге асыратын балық аулау аймағы, континенттік қайраң, сондай-ақ олардың үстіндегі әуе кеңістігі;

8) Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерін физикалық қорғау (бұдан әрі – шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғау) – Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінде объектішілік және өткізу режимдерін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешенін қоса алғанда, Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері мен олардың персоналының қауіпсіздігін қамтамасыз етудің құрамдас бөлігі;

9) Қазақстан Республикасының ішкі сулары (бұдан әрі – ішкі сулар) – Қазақстан Республикасы аумағының құрамдас бөлігі, ол:

бастапқы сызықтардан бастап жағалау жағына қарай орналасқан суды;

көпжылдық орташа деңгейлі жердегі жағадан жағаға жүргізілген түзу сызықпен шектелген шығанақтардың, бухталардың, құйылыстардың және жайылмалардың суын;

порттардың гидротехникалық және өзге де тұрақты құрылыстарының теңіз жаққа қарай неғұрлым қашық орналасқан нүктесі арқылы өтетін сызықпен шектелген Қазақстан Республикасы порттарының суын;

Мемлекеттік шекарадан Берг бұғазындағы Ақлақ гидроқұрылысына дейінгі (Үлкен Арал теңізінің қазақстандық бөлігі шегіндегі) Қазақстан Республикасының жағалауы жағына қарай орналасқан Арал теңізінің суын;

жағалары Қазақстан Республикасына тиесілі шекаралық өзендердің, көлдер мен өзге де су айдындарының суын қамтиды;

10) қайта шегендеу – жоғалған шекаралық белгілерді қалпына келтіру және ескіргендерін жөндеу, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта ресімделген қосымша шекара белгілерін орнату;

11) қызметтік жануарлар – шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың алдын алу, оларды айқындау, анықтау және жолын кесу мақсатында шекара нарядтарын күшейтуге, сондай-ақ құқық бұзушыларға дене күшімен, психологиялық, құрсаулау жолымен және өзге де әсер етуге арналған иттер мен жылқылар;

12) межелеу – Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта ресімделген және осы халықаралық шартқа қоса берілетін карталарда графика түрінде бейнеленген, Мемлекеттік шекараның жағдайы мен бағытын шектес мемлекеттер арасындағы келісім бойынша айқындау;

13) Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу – адамдардың, көлік құралдарының Мемлекеттік шекараны кесіп өту (кесіп өтуге рұқсат алу), жүктер мен тауарлардың Мемлекеттік шекара арқылы өткізілу заңдылығын тану;

13-1) Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орын – айрықша жағдайларда адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын, өткізу пункті болып табылмайтын аумақ (акватория);

14) Мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункті (бұдан әрі – өткізу пункті) – теміржол, автомобиль вокзалы немесе станциясы, теңіз немесе өзен порты, халықаралық әуежай немесе әуеайлақ шектеріндегі аумақ (акватория), сондай-ақ адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу жүзеге асырылатын тиісті инфрақұрылымы бар, Мемлекеттік шекараға тікелей жақын жерде арнайы бөлінген өзге де жергілікті жер учаскесі;

15) Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін жүктер мен тауарлар (бұдан әрі – жүктер мен тауарлар) – Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін коммерциялық және коммерциялық емес жүктер, тауарлар, нәрселер, материалдар, құралдар, заттар, қол жүгі (багаж) және көлік құралдары;

16) Мемлекеттік шекараны жайластыру – уәкілетті органдардың Мемлекеттік шекара инфрақұрылымын құру және дамыту бойынша қолданатын шаралары;

17) Мемлекеттік шекараны қорғаудың инженерлік және техникалық құралдары (бұдан әрі – инженерлік-техникалық құралдар) – шекаралық кеңістіктегі құқық бұзушылықтардың алдын алуға, анықтауға және жолын кесуге арналған құралдар;

18) Мемлекеттік шекараның инфрақұрылымы – Мемлекеттік шекараны қорғау мақсатында уәкілетті органдар тұрғызатын, жабдықтайтын және пайдаланатын шептер, объектілер, гидротехникалық, инженерлік және өзге де құрылыстар мен бөгеуіштер кешені;

19) Мемлекеттік шекараны орнату – Мемлекеттік шекараны халықаралық-құқықтық айқындау, құжаттамалық сипаттау және заңнамалық ресімдеу жөніндегі шаралар кешені;

20) Мемлекеттік шекараны санаттарға бөлу – Мемлекеттік шекара учаскелерінің өзіндік ерекшеліктерінің сипаты (шектес мемлекеттермен өзара қарым-қатынастар, шекара қауіпсіздігіне қатер төнуі, шекара маңы аудандары халқының әлеуметтік-саяси жағдайы мен тығыздығы, жергілікті жер бедері) негізінде олардың жай-күйін және Мемлекеттік шекараның құқықтық жағдайын (мәртебесін) айқындау;

21) өзеннің өзек табаны – өзен түбінің неғұрлым төмен учаскелерін қосатын сызық;

22) радиациялық бақылау – Mемлекеттік шекара арқылы өткізілетін жүктерден, тауарлардан және (немесе) көлік құралдарынан шығатын иондаушы сәуле шығару деңгейін тексеру және оны табиғи фонмен салыстыру;

22-1) сервистік инфрақұрылым – адамдар мен көлік құралдарының жүріп-тұру, жүктердің (тауарлардың) өткізілу жағдайларын жақсартуға және өткізу пункттеріндегі бақылаушы органдардың қызметін қамтамасыз етуге арналған аумақ, ғимараттар мен құрылыстар;

23) уәкілетті органдар – өз құзыреті шегінде Мемлекеттік шекараны қорғауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

24) фарватер – навигациялық қоршалым құралдары (буйлар, қадалар, екі жарма белгілер) арқылы белгіленетін кедергілер (аралдар, тайыздар арасында) арасымен кемелердің жүзуіне арналған қауіпсіз жол;

25) шегендеу – Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта ресімделген, жергілікті жерде Мемлекеттік шекараны айқындау және белгілеу;

26) шекарадағы тосын оқиға – Қазақстан Республикасының, онымен шектес бір немесе бірнеше мемлекеттің мүдделерін қозғайтын Мемлекеттік шекара режимінің бұзылуына байланысты Мемлекеттік шекарадағы оқиға;

27) шекара қауіпсіздігі – шекаралық кеңістікте жеке адамның, қоғамның және мемлекеттің саяси, экономикалық, ақпараттық, гуманитарлық және өзге де мүдделері қорғалуының жай-күйін білдіретін Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздігінің құрамдас бөлігі;

28) шекаралық аймақ – әкімшілік-аумақтық бірліктер аумағы шегінде шекаралық белдеуге шектесіп жатқан Қазақстан Республикасы аумағының бір бөлігі;

29) шекаралық белдеу – құрлықтық учаскеде Мемлекеттік шекараға тікелей жапсарлас жатқан, ал Мемлекеттік шекара шекаралық өзендер, көлдер және өзге де су айдындары арқылы өтетін учаскеде – аталған су айдындарының байырғы жағасына тікелей шектесіп жатқан аумақтың, сондай-ақ Мемлекеттік шекара режимі қолданылатын, оларда орналасқан аралдар аумағының бір бөлігі;

30) шекара өкілдері – Мемлекеттік шекараның белгіленген режимін ұстап тұруға байланысты мәселелерді шешу үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің офицерлері қатарынан тағайындалатын уәкілетті лауазымды адамдар;

31) шекара өкілдерінің кездесулер пункті – шекара өкілдерінің отырыстарын, сондай-ақ халықаралық кездесулерді ұйымдастыру және өткізу үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі пайдаланатын арнайы жабдықталған үй-жайлары бар жеке ғимарат.

Ескерту. 2-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

3-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

4-бап. Шекаралық саясат

1. Шекаралық саясат Қазақстан Республикасы Үкіметінің және уәкілетті органдардың шекара қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, Қазақстан Республикасының егемендігіне, аумағының тұтастығына және қол сұғылмаушылығына нұқсан келтірудің алдын алу мен жолын кесуге, оның Мемлекеттік шекарасын қорғауға бағытталған келісілген, үйлестірілген қызметін білдіреді.

2. Шекаралық саясат:

1) халықаралық ынтымақтастық;

2) шекаралық мәселелерді бейбіт жолмен шешу;

3) уәкілетті органдардың келісілген іс-қимылдары арқылы іске асырылады.

3. Қазақстан Республикасының шекаралық саясатын қалыптастыру бойынша ұсыныстар тұжырымдауды Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы Мемлекеттік шекара комиссиясы жүзеге асырады.

Мемлекеттік шекара комиссиясының құрамы, өкілеттіктері жəне қызмет ету тəртібі Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі бекітетін ережеде айқындалады.

Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5-бап. Мемлекеттік шекараны қорғау қағидаттары

Мыналар:

1) Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыру кезінде заңдылықты сақтау;

2) Қазақстан Республикасы аумағының тұтастығын, қол сұғылмаушылығын және бөлінбестігін қамтамасыз ету;

3) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын сақтау;

4) жеке адамның, қоғамның және мемлекеттің Мемлекеттік шекараны қорғау кезіндегі өзара жауапкершілігі;

5) халықаралық құқық нормаларын сақтау Мемлекеттік шекараны қорғау қағидаттары болып табылады.

6-бап. Мемлекеттік шекараны қорғау

1. Мемлекеттік шекараны қорғау шекаралық кеңістікте Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуден тұрады және оны Қазақстан Республикасының Үкіметі мен уәкілетті органдар өз құзыреті шегінде саяси, құқықтық, ұйымдастырушылық, экономикалық, шекаралық, әскери және өзге де шараларды қолдану жолымен жүзеге асырады.

Мемлекеттік шекараны қорғауға Қазақстан Республикасының азаматтары мен ұйымдары қатыса алады.

2. Шекаралық кеңістік шегінде Мемлекеттік шекараны қорғау мақсатында мынадай режимдер:

1) Мемлекеттік шекара режимі;

2) өткізу пункттеріндегі режим;

3) шекара режимі;

4) ішкі және аумақтық сулар режимі;

4-1) балық аулау аймағы режимі;

5) континенттік қайраң режимі енгізіледі.

Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-бап. Мемлекеттік шекараны күзету

1. Мемлекеттік шекараны қорғаудың құрамдас бөлігі ретінде Мемлекеттік шекараны күзету уәкілетті органдардың Мемлекеттік шекараның өтуін өзгертуге жол бермеуден, сондай-ақ Мемлекеттік шекара режимін және өткізу пункттеріндегі режимді бұзушылықтардың алғышарттарын, белгілері мен фактілерін анықтау және олардың жолын кесу жөніндегі іс-шаралар кешенін өткізуден тұрады.

2. Құрлықта, ішкі және аумақтық суларда (оның ішінде су астындағы ортада) Мемлекеттік шекараны күзетуді Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

3. Әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны күзетуді Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері жүзеге асырады.

Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-бап. Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі шаралар

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі іс-шараларды орындау үшін осы Заңға, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес уәкілетті органдардың, ұйымдардың және азаматтардың күштері мен құралдарын тартады.

2. Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі шаралар оның учаскелерін санаттарға бөлу ескеріле отырып қолданылады.

2-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ ОРНАТУ, БЕЛГІЛЕУ ЖӘНЕ ЖАЙЛАСТЫРУ

9-бап. Мемлекеттік шекараны орнату

1. Мемлекеттік шекара межелеу, шегендеу және қайта шегендеу үдерісінде орнатылады.

2. Мемлекеттік шекараны межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге байланысты іс-әрекеттерді Қазақстан Республикасының және шектес мемлекеттердің өкілдерінен құрылатын бірлескен комиссия жүзеге асырады.

3. Мемлекеттік шекара:

1) құрлықта – жер бедерiнiң сипатты нүктелерi, сызықтары немесе анық көрiнетiн бағдарлар бойынша;

2) Каспий теңiзінде – Қазақстан Республикасы аумақтық сулардың сыртқы шегі бойынша;

3) Арал теңізінде – Мемлекеттік шекараның жағалауларға шығатын тұстарын қосатын шекаралық нүктелердің жағалаулардың кескіні мен теңіздегі су деңгейi өзгерген кезде ауыспайтын сызығы бойынша;

4) кеме жүзетін өзендерде – өзеннің басты фарватерінің ортасы немесе өзек табаны бойынша; кеме жүзбейтін өзендерде, жылғаларда – олардың ортасы немесе өзеннiң негiзгi саласының ортасы бойынша; көлдерде және өзге де су айдындарында (осы баптың 3-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген су айдындарын қоспағанда) – Мемлекеттік шекараның көл немесе өзге де су айдыны жағаларына шығатын тұстарын қосатын бір-бірінен бірдей қашықтықтағы, ортаңғы, тура немесе басқа да сызық бойынша орнатылады.

Өзен, жылға, көл немесе өзге де су айдыны арқылы өтетiн Мемлекеттік шекара жағалардың кескіні немесе су деңгейi өзгерген кезде, сондай-ақ өзен, жылға арнасы ауытқыған кезде өзгертiлмейдi;

5) су тораптарының су қоймаларында және өзге де жасанды су айдындарында – су басқанға дейiнгi жерден өткен Мемлекеттік шекараға сәйкес;

6) өзендер, жылғалар, көлдер және өзге де су айдындары арқылы өтетін көпiрлерде, плотиналарда және өзге де құрылыстарда – Мемлекеттік шекараның су арқылы өтуiне қарамастан, осы құрылыстардың ортасы немесе олардың технологиялық осі бойынша орнатылады.

Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Мемлекеттік шекараны белгілеу

1. Мемлекеттік шекара жергілікті жерде шегендеуге сәйкес айқын көрiнетiн шекара белгiлерiмен белгіленеді.

2. Шекара белгілерінің нысандарын, көлемдерін, сипаттамасын, конструкциясын және оларды орнату тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

11-бап. Мемлекеттік шекараны жайластыру

1. Мемлекеттік шекараны жайластыру Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Мемлекеттік шекараның инфрақұрылымы оның учаскелерін санаттарға бөлуді негізге ала отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен белгіленеді.

3-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРА РЕЖИМІ

12-бап. Мемлекеттік шекара режимі

1. Осы Заңға және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде Мемлекеттік шекара режимі қолданылады.

2. Мемлекеттік шекара режимі:

1) Мемлекеттік шекараны (Каспий теңізіндегі Мемлекеттік шекара учаскесін қоспағанда) күтіп-ұстау;

2) Мемлекеттік шекараны кесіп өту;

3) Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу;

4) шекаралық белдеуге кіру, онда уақытша болу, тұру, жүріп-тұру және шекаралық белдеудің үстінен ұшуды жүзеге асыру;

5) шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызметті жүргізу, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу;

6) шекарадағы тосын оқиғаларды шешу тәртібін қамтиды.

3. Мемлекеттік шекара учаскелері бойынша шекаралық белдеуді Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

Шекаралық белдеуде Мемлекеттік шекараны белгілеу шебі жабдықталады.

13-бап. Мемлекеттік шекараны күтіп-ұстау

1. Мемлекеттік шекараны күтіп-ұстауды уәкілетті органдар жүзеге асырады және ол Мемлекеттік шекара режимін қамтамасыз ету мен ұстап тұруға бағытталған.

2. Мемлекеттік шекараны күтіп-ұстау Мемлекеттік шекараны белгілеу шебін жабдықтау мен оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету (шекаралық белгілерді орнату, сақтау және дұрыс күйінде ұстап тұру, оларды бақылау мақсатында қарап тексеру, шекаралық соқпақтар мен жолдарды жабдықтау), сондай-ақ Мемлекеттік шекараның өтуіне шектес мемлекетпен бірлескен тексерулер жүргізу тәртібін қамтиды.

3. Мемлекеттік шекараның шегендеу үдерісі аяқталмаған учаскелерінде шекаралық белгілерді сақтау, оларды бақылау мақсатында қарап тексеру тәртібін Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті айқындайды.

14-бап. Мемлекеттік шекараны кесіп өту

1. Мемлекеттік шекараны кесіп өту:

1) құрлықта, шекаралық өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында – халықаралық теміржол, автомобиль, өзен және өзге де қатынас жолдарында белгіленетін Мемлекеттік шекараны кесіп өту орындарында;

2) әуе кеңістігінде – Мемлекеттік шекараны халықаралық трассалар кесіп өтетін орындарда немесе осы мақсаттар үшін арнайы бөлінген әуе дәліздері бойынша;

3) теңізде – халықаралық теңіз қатынасы жолдарында белгіленетін теңіз дәлiздерi шегінде жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген жағдайларда өзге де орындарда Мемлекеттік шекараны кесіп өтуге жол беріледі.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Мемлекеттік шекараны күзету жөніндегі міндеттерді орындау кезінде шектес мемлекеттің шекаралық органымен келісілген өзге де тәртіппен Мемлекеттік шекараны (аумақтық сулардың сыртқы шекарасын қоспағанда) кесіп өту құқығы беріледі.

3. Шектес мемлекетпен халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығы шегінде Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібі, сондай-ақ оның аумағында адамдардың болу тәртібі Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттармен және Қазақстан Республикасының заңнамасымен реттеледі.

3-1. Адамның теміржол көлігі құралымен:

Қазақстан Республикасының аумағынан шет мемлекеттің аумағы арқылы Қазақстан Республикасы аумағының екінші бөлігіне транзитпен;

шет мемлекеттің аумағынан Қазақстан Республикасының аумағы арқылы осы шет мемлекет аумағының екінші бөлігіне транзитпен жүріп өту кезінде Мемлекеттік шекараны кесіп өтуі Қазақстан Республикасына кіру және Қазақстан Республикасынан шығу болып табылмайды.

Көрсетілген жағдайларда шекаралық, кедендік және өзге де бақылау түрлері Қазақстан Республикасының аумағы немесе шет мемлекеттің аумағы арқылы транзитпен жүріп өту кезінде жолаушыларды түсіруді (отырғызуды), жүктер мен тауарларды түсіруді (тиеуді) жүзеге асыруға тыйым сақталған кезде жүргізілмейді.

Теміржол көлігі құралдарының аялдамай жүруін қамтамасыз ету, жолаушыларды түсіруді (отырғызуды), жүктер мен тауарларды түсіруді (тиеуді) жүзеге асыруға тыйымның сақталуын бақылау көлік ұйымының (жолаушыларды, жүктер мен тауарларды тасымалдаушының) міндеттері болып табылады.

4. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою үшін Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда авариялық-құтқару құралымдарының Мемлекеттік шекараны кесіп өтуінің өзге де тәртібі көзделуі мүмкін.

5. Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейінгі халықаралық теміржол және автомобиль қатынасы жолдарының учаскелерін белгілеу мен жабдықтауға қойылатын талаптарды, олар арқылы жүру тәртібін, сондай-ақ Мемлекеттік шекарада орналасқан халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығы периметрінің қазақстандық бөлігін жабдықтауға қойылатын талаптарды Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

6. Адамдар мен көлік құралдары Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарға дейін немесе кері бағытта жүрген кезде:

1) белгіленген қозғалыс маршрутын өзгертуге;

2) аялдауға, адамдарды түсіруге (отырғызуға), жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге), кез келген ұшу аппаратын, оның ішінде пилотсыз әуе кемесін әуеге көтеруге, қондыруға немесе қабылдауға тыйым салынады.

7. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүддесінде, сондай-ақ шектес мемлекеттердің жазбаша өтініші бойынша Мемлекеттік шекараны оның жекелеген учаскелері арқылы кесіп өтуді уақытша шектейді немесе тоқтатады.

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі Мемлекеттік шекараны кесіп өтуді уақытша шектеу немесе тоқтату туралы хабарламаны мүдделі мемлекеттерге осындай шешім қабылданған кезден бастап жетпіс екі сағат ішінде дипломатиялық арналар арқылы жібереді.

Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Теңізде, өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында Мемлекеттік шекараны кесіп өту

1. Қазақстандық және шетелдік (суүсті және суасты) кемелер, әскери корабльдер, мұз үстімен жылжитын құралдар Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес теңізде, өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында Мемлекеттік шекараны кесіп өтеді.

2. Шетелдік суасты кемелері (құралдары) аумақтық суларда Мемлекеттік шекараны су үстімен және туын көтеріп кесіп өтеді және жүзеді.

3. Қазақстан Республикасының және шектес мемлекеттердің порттарына кірмей, Мемлекеттік шекараны кесіп өте отырып, шекаралық өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында кеменің жүзуі Қазақстан Республикасы ратификациялаған, шектес мемлекетпен жасалған халықаралық шартпен реттеледі.

4. Қазақстандық және шетелдік (суүсті және суасты) кемелер, шетелдік әскери корабльдер, мұз үстімен жылжитын құралдар Мемлекеттік шекараны кесіп өткен және Қазақстан Республикасының порттарына (рейдтеріне) кіріп немесе кірмей, ішкі және аумақтық суларда жүзген кезде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының порттарынан (рейдінен) Мемлекеттік шекараға қарай жүзген кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің талап етуі бойынша:

1) егер өз туы көтерілмеген болса, оны көрсетуге;

2) егер ол жүзу үшін тыйым салынған немесе уақытша қауіпті ауданға, сондай-ақ жасанды аралдың, қондырғының немесе құрылыстың айналасында белгіленген қауіпсіздік аймағына бағыт алса не жүзу режимін басқа да бұзушылыққа әкеп соғатын болса, бағытын өзгертуге;

3) ішкі немесе аумақтық суларға кіру мақсаты, қозғалыс схемасынан ауытқу себептері туралы хабарлауға;

4) тексеру (кеме жайларын қарап тексеру) үшін тоқтауға және қарап тексеру тобын қабылдауға, кеме және навигация құжаттарын, экипаж мүшелері мен жолаушылардың құжаттарын, жүктерге немесе тауарларға құжаттарды ұсынуға;

5) бағытты өзгертіп, Қазақстан Республикасының портына немесе өзге де көрсетілген пунктке баруға;

6) Қазақстан Республикасының заңдарында және халықаралық шарттарда көзделген өзге де талаптарды орындауға міндетті.

Осы баптың 4-тармағы 4) және 5) тармақшаларының ережелері шетелдік әскери корабльдер мен коммерциялық емес мақсаттарда пайдаланылатын шетелдік мемлекеттік кемелерге қолданылмайды.

5. Осы баптың 4-тармағында көрсетілген қазақстандық және шетелдік кемелерге:

1) өткізу пункттері ашылмаған Қазақстан Республикасының порттарына (рейдтеріне) кіруге;

2) қозғалыстың белгіленген схемаларынан ауытқуға, жүзу үшін тыйым салынған немесе жүзу үшін уақытша қауіпті ауданға, сондай-ақ жасанды аралдың, қондырғының немесе құрылыстың айналасында белгіленген қауіпсіздік аймағына, егер осындай аудан немесе аймақ туралы теңізде жүзушілерге хабарламаларда хабарланса, кіруге;

3) аялдауға, адамдарды түсіруге (отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге), кез келген жүзу құралдарын суға түсіруге немесе бортқа қабылдауға, кез келген ұшу аппаратын, оның ішінде пилотсыз әуе кемесін әуеге көтеруге, қондыруға немесе бортқа қабылдауға, кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті уәкілетті органның рұқсатынсыз не осындай рұқсаттың шарттарын бұза отырып жүргізуге тыйым салынады.

6. Шетелдік әскери корабльдер және коммерциялық емес мақсаттарда пайдаланылатын басқа да шетелдік мемлекеттік кемелер болжамдалған кіру күніне дейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірілмей дипломатиялық арналар арқылы сұрау салынатын, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің алдын ала рұқсаты бойынша ішкі және аумақтық суларға кіру үшін Мемлекеттік шекараны кесіп өтеді.

Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Кәсіпшілік жүргізуші қазақстандық кемелердің теңізде, өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өту құқығы

1. Ішкі және аумақтық суларда, балық аулау аймағында және континенттік қайраң үстінде кәсіпшілікті кәсіпшілік өнімдерін шетелдік кемелерге, сондай-ақ мақсаты Қазақстан Республикасының аумағында балық өнімдерін және өзге де өнімдерді өткізу немесе өндіру үшін кәсіпшілік өнімдерін жеткізу болып табылатын кәсіпшілік қызметті жүргізген жағдайда, өздеріне қатысты шекаралық бақылау жүзеге асырылған қазақстандық кемелерге ауыстырып тиемей жүзеге асыратын қазақстандық кемелер кеменің тұрған жері туралы ақпаратты үнемі автоматты түрде беруді қамтамасыз ететін техникалық бақылау құралдары болған кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің рұқсаты негізінде шекаралық, кедендік бақылаудан және бақылаудың өзге де түрлерінен өтпестен, Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өте алады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген қазақстандық кемелерге:

1) шет мемлекеттің ішкі және аумақтық суларына, шетелдік порттарға кіруге;

2) адамдар мен кемелерді құтқару қажеттігінен туындаған немесе кеменің капитаны бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін дереу хабардар ететін басқа да төтенше жағдайларды қоспағанда, шетелдік кемелердегі, сондай-ақ өздеріне қатысты шекаралық бақылау жүзеге асырылған қазақстандық кемелердегі адамдарды түсіруге (отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге) тыйым салынады.

3. Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өтуге рұқсат беру тәртібін, осындай рұқсат қолданысының кеңістіктегі және уақыттық шектерін, сондай-ақ осы баптың 1-тармағында көрсетілген қазақстандық кемелерді бақылауды жүзеге асыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-1-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға тартылатын қазақстандық және шетелдік кемелердің Мемлекеттік шекараны бірнеше мәрте кесіп өту құқығы

1. Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өту құқығы:

1) жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу, пайдалы қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі жұмыстарды орындау мақсатында, сондай-ақ теңіз объектілерін, жүзбелі бұрғылау қондырғыларын құру, пайдалану және қолдану мақсатында кейіннен Қазақстан Республикасының порттарына, теңіз терминалдарына немесе айлақтық құрылысжайларына келе отырып, Қазақстан Республикасының порттарынан, теңіз терминалдарынан немесе айлақтық құрылысжайларынан Каспий теңізінің қазақстандық секторының су кеңістігіне шығатын қазақстандық және шетелдік кемелерге;

2) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз ету мақсатында кейіннен Қазақстан Республикасының теңіз өткізу пункттеріне немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарға келе отырып, Қазақстан Республикасының теңіз өткізу пункттерінен немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындардан Каспий теңізінің қазақстандық секторының су кеңістігіне шығатын қазақстандық және шетелдік кемелерге;

3) Қазақстан Республикасының Үкіметі басым деп айқындаған жобаларды іске асыру шеңберінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз ету мақсатында кейіннен Қазақстан Республикасының порттарына, теңіз терминалдарына немесе айлақтық құрылысжайларына келе отырып, Қазақстан Республикасының порттарынан, теңіз терминалдарынан немесе айлақтық құрылысжайларынан Каспий теңізінің қазақстандық секторының су кеңістігіне шығатын қазақстандық және шетелдік кемелерге беріледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген жағдайларда қазақстандық және шетелдік кемелер өздігінен жүзетін кемеде кеменің тұрған жері туралы ақпаратты автоматты түрде тұрақты беруді қамтамасыз ететін техникалық бақылау құралдары болған кезде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінің рұқсаты негізінде шекаралық және өзге де бақылау түрлерінен өтпей, Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өте алады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайда, кемелердің келуімен немесе кетуімен байланысты кедендік операциялар Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген қазақстандық және шетелдік кемелерге:

1) шет мемлекеттің аумақтық суларына (теңізіне), шет мемлекеттің ішкі суларына, шетелдік порттарға кіруге;

2) адамдар мен кемелерді құтқару қажеттігінен немесе басқа да төтенше жағдайлардан туындаған, кеменің капитаны бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін дереу хабардар ететін кездерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағынан кеткен кезде оларға қатысты шекаралық бақылау жүзеге асырылған, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына келген кезде шекаралық бақылаудан өтпеген адамдарды шетелдік және қазақстандық кемелерден түсіруге (оларға отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (оларға тиеуге) тыйым салынады.

3. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға, сондай-ақ жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз етуге тартылған қазақстандық және шетелдік кемелердің Мемлекеттік шекараны бірнеше мәрте кесіп өтуіне рұқсат беру тәртібін, мұндай рұқсатты қолданудың кеңістіктік және уақыттық шектерін, сондай-ақ осы баптың 1-тармағында көрсетілген кемелерге бақылауды жүзеге асыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

Ескерту. 3-тарау 16-1-баппен толықтырылды - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен.

17-бап. Әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны кесіп өту

1. Мемлекеттік шекараны кесіп өту орнынан өткізу пункттеріне дейін және кері қарай ұшатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі арқылы транзиттік ұшып өту кезінде әуе кемелері Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің және Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясы саласындағы уәкілетті органның мынадай талаптарын орындауға:

1) егер ұшу үшін тыйым салынған немесе уақытша қауіпті ауданға апаратын болса, бағытты өзгертуге;

2) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіне кіру мақсаттары немесе ұшу жоспарынан ауытқу себептері туралы хабарлауға;

3) көрсетілген жерге келіп қонуды жүзеге асыруға міндетті.

2. Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейін немесе кері қарай бағытта ұшу, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі арқылы транзиттік ұшып өту кезінде, дүлей зiлзаланы, апатты, аварияны, авариялық жағдайды және адамдардың өміріне немесе денсаулығына қатер төндіретін басқа да жағдайларды қоспағанда, әуе кемелеріне:

1) ұшу жоспарында көрсетілмеген, халықаралық болып табылмайтын әуежайларға немесе әуеайлақтарға, сондай-ақ әуежайлардан және әуеайлақтардан тыс жерлерге қонуға (ұшып көтерілуге);

2) белгіленген (ұсынылған) дәліздерден және ұшу маршруттарынан ауытқуға, аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жарияланған, ұшуға тыйым салынған аймақтар мен ұшу шектелген аймақтар аумағының үстінен ұшып өтуге;

3) адамдарды түсіруге (отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге) тыйым салынады.

Осы тармақтың 3) тармақшасының күші осы баптың 4-тармағында көрсетілген Мемлекеттік шекараны кесіп өту жағдайларына қолданылмайды.

3. Ерекше жағдайларда техникалық, мәжбүрлі түрде қонуларды және гуманитарлық рейстерді, сондай-ақ мемлекеттік міндеттерді орындауға байланысты халықаралық ұшуларды орындау кезінде әуе кемелерінің қонуы мен ұшып шығуы халықаралық болып табылмайтын әуежайлардан немесе әуеайлақтардан жүргізіледі. Көрсетілген ұшулар Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен, Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдарымен және өзге де мемлекеттік органдармен келісім бойынша азаматтық және мемлекеттік авиация салаларындағы уәкілетті органдар берген уақытша рұқсат болған кезде орындалады.

4. Құрылықтық қайраң үстіндегі су кеңістігінде орналасқан қалқымалы қонақүйлерді қоса алғанда, Қазақстан Республикасының аумағынан жасанды аралдарға, қондырғылар мен құрылыстарға, қалқымалы бұрғылау қондырғыларына не қалқымалы қонақүйлерді қоса алғанда, көрсетілген жасанды аралдардан, қондырғылар мен құрылыстардан, қалқымалы бұрғылау қондырғыларынан Қазақстан Республикасының аумағына адамдарды, жүктер мен тауарларды жеткізуді жүзеге асыратын қазақстандық әуе кемелері Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен шекаралық және өзге де бақылау түрлерінен өтпей, Мемлекеттік шекараны бөлінген әуе дәліздерінен тыс бірнеше мәрте кесіп өте алады. Адамдарды, кемелерді құтқару қажеттілігінен не басқа да төтенше жағдайлардан туындаған, қазақстандық әуе кемесінің командирі бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін, сондай-ақ азаматтық және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдарды дереу хабардар ететін кездерді қоспағанда, көрсетілген қазақстандық әуе кемелеріне шет мемлекеттердің әуе кеңістігіне ұшып кіруге, Қазақстан Республикасының аумағынан кеткен кезде шекаралық бақылаудан өткен адамдарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына келген кезде шекаралық бақылаудан өтпеген адамдарды отырғызуға (бортқа алуға), Қазақстан Республикасының аумағынан кеткен кезде оларға қатысты шекаралық және кедендік бақылау жүзеге асырылған кемелерге (кемелерден), сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына келген кезде шекаралық және кедендік бақылау жүзеге асырылмаған кемелерге (кемелерден) кез келген жүктерді, тауарларды, валютаны, жануарларды тиеуге (түсіруге) тыйым салынады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайда кемелердің келуімен (кетуімен) байланысты кедендік операциялар Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының аумағы мен құрылықтық қайраң үстіндегі су кеңістігінде орналасқан жасанды аралдар, қондырғылар мен құрылыстар, қалқымалы бұрғылау қондырғылары, қалқымалы қонақүйлер арасындағы ұшуларды орындаған кезде әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының аумағынан ұшып шығуы және Қазақстан Республикасының аумағына қонуы Қазақстан Республикасының әуеайлақтарынан, тікұшақ айлақтарынан және қону алаңдарынан, оның ішінде халықаралық ұшулар үшін ашылмағандарынан жүргізілуі мүмкін.

Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде кесіп өту

1. Мынадай төтенше жағдайларға:

1) дүлей зілзалаларға, апаттарға, аварияларға, авариялық жағдайға және адамдардың өміріне немесе денсаулығына, қазақстандық немесе шетелдік кеменің, шетелдік әскери корабльдің, мұз үстімен жылжитын құралдардың, сондай-ақ әуе кемесінің қауіпсіздігіне қатер төндіретін басқа да жағдайларға;

2) қазақстандық немесе шетелдік бүлінген кемені, шетелдік әскери корабльді, мұз үстімен жылжитын құралдарды тіркеп сүйретуге;

3) құтқарылған адамдарды жеткізуге;

4) қазақстандық немесе шетелдік кеменің, шетелдік әскери корабльдің, мұз үстімен жылжитын құралдардың экипаж мүшелеріне немесе жолаушыларына шұғыл медициналық көмек көрсетуге байланысты Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде кесіп өту (белгіленген орындардан, теңіз немесе әуе дәліздерінен тыс) оны кесіп өту тәртібін бұзу болып табылмайды.

2. Қазақстандық немесе шетелдік кеменің, шетелдік әскери корабльдің, мұз үстімен жылжитын құралдардың капитаны (кеме жүргізушісі), әуе кемесінің командирі Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде кесіп өткен немесе Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейін немесе кері қарай бағытта жүрудің осы Заңда айқындалған тәртібін мәжбүрлі түрде сақтамаған жағдайда:

1) бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне және Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігіне дереу хабар беретін жақын жердегі қазақстандық теңіз немесе өзен портының, әуежайдың немесе әуеайлақтың әкімшілігін дереу хабардар етуге;

2) көмек көрсету немесе болған мән-жайларды анықтау үшін келген, уәкілетті органдардың, Қазақстан Республикасының шекаралық немесе әскери кораблі командирінің, теңіз, өзен кемесі капитанының немесе әуе кемесі командирінің нұсқауларына сәйкес әрекет етуге міндетті.

3. Өзге де адамдар және көлік құралдары Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде кесіп өткен немесе Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейін немесе кері қарай жүрудің осы Заңда айқындалған тәртібін мәжбүрлі түрде сақтамаған жағдайда:

1) бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің жақын жердегі аумақтық бөлімшесінің (құрылымдық бөлімшесінің) басшылығына дереу хабардар етуге;

2) болған мән-жайларды анықтау үшін келген, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі өкілінің нұсқауларына сәйкес әрекет етуге міндетті.

Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлiк құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу. Өткізу пункттері

1. Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлiк құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес ашылған өткізу пункттерiнде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда жүргізіледі.

2. Өткізу пункттерін ашу (жабу), олардың жұмыс істеуі (пайдаланылуы), оларды санаттарға бөлу, жіктеу, жайластыру қағидаларын, сондай-ақ олардың жұмысын техникалық жарақтандыру және ұйымдастыру бойынша талаптарды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

3. Өткізу пункттерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

4. Өткізу пункттерінде шекаралық, кедендік, көліктік, санитариялық-карантиндік, ветеринариялық, фитосанитариялық бақылауды және өзіндік ерекшелігі бар тауарлардың өткізілуін бақылауды ұйымдастыру үшін өз құзыреті шегінде жауап беретін бақылаушы органдардың бөлімшелері орналастырылады.

5. Өткізу пункттерінде, сондай-ақ Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда адамдарды өткізген кезде Мемлекеттік шекара ретінде паспорттық бақылау сызығы қолданылады.

5-1. Шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақтың аумағында қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының, инкассация қызметі жұмыскерлерінің, сондай-ақ қызметтік қажеттілікке байланысты осындай арнайы экономикалық аймаққа келетін адамдардың осындай экономикалық аймақтың аумағына кіруі және аумағынан шығуы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

Инкассация қызметінің арнайы автомобиль көлігінің кіруі мен шығуын жүзеге асыру пломбаланған инкассаторлық қаптарды (сөмкелерді) ашпай, оны жете тексеру (қажет болған кезде) арқылы жүргізіледі.

Тасымалданатын бағалы жүктердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында инкассация қызметі жұмыскерлерінің шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақтың аумағында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке қорғану құралдарын пайдалануға, қызметтік қару мен оның патрондарын сақтауға және алып жүруге құқығы бар.

6. Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлiк құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізуді Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

7. Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды өткізу Қазақстан Республикасына кіру немесе Қазақстан Республикасынан шығу құқығын беретін құжаттар болған, сондай-ақ осы адамдарға қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулер болмаған кезде жүзеге асырылады.

8. Мемлекеттік шекара арқылы көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу мемлекеттік кіріс органдарының және өзге де бақылаушы органдардың көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды Қазақстан Республикасына әкелу немесе Қазақстан Республикасынан әкету құқығына рұқсат беру белгілері болған кезде жүзеге асырылады.

8-1. Автомобиль көлігі құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы, оның ішінде электрондық кезек жүйесін пайдалана отырып өткізу Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісу бойынша салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган және кеден ісі саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ақылы негізде жүзеге асырылуы мүмкін.

Бұл ретте айыппұл түрінде әкімшілік жаза қолдану туралы уақтылы орындалмаған қаулысы және (немесе) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамасы, ақылы автомобиль жолдарымен (учаскелерімен) жүріп өткені үшін берешегі бар автомобиль көлігі құралдарының иелері – бейрезиденттер және электрондық кезек жүйесін пайдаланушылар – бейрезиденттер мұндай төлемдер мен айыппұлдарды төлегенге дейінгі электрондық кезек жүйесінде тіркелуге жатпайды.

Электрондық кезек жүйесін әзірлеуді, ендіруді және оның жұмыс істеуін, сондай-ақ автомобиль көлігі құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы өткізгені және электрондық кезекті брондағаны үшін төлемақы алу жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыруды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісу бойынша салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган және кеден ісі саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігін қолдану не Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де тетіктерді қолдану арқылы жүзеге асырады.

Мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігі шеңберінде электрондық кезек жүйесін пайдалана отырып, автомобиль көлігі құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы өткізу кезінде ақы төленетін өзге де көрсетілетін қызметтерді ұсынуға тыйым салынады.

Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, автомобиль көлігі құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы өткізгені, сондай-ақ олардың электрондық кезек бойынша өткені үшін төлемақы мөлшерін монополияға қарсы органмен келісу бойынша салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган және кеден ісі саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

9. Мемлекеттік шекара арқылы өткізу шекаралық бақылау рәсімі біткеннен кейін және өткізу пункті, сондай-ақ Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орын шегінен адам, көлік құралы шыққан немесе жүктер мен тауарлар әкетілген кезде аяқталды деп есептеледі.

10. Қазақстан Республикасына кіруге рұқсат етілмеген не кіруі шектелген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар, сондай-ақ өздеріне қатысты Қазақстан Республикасынан шығуға тыйым салу туралы шешім қабылданған адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Мемлекеттік шекара арқылы өткізілуге жатпайды. Өткізу пунктіне немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орынға келген және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу үшін негіздері жоқ шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес өздері қайдан келсе, сол елге немесе өзі азаматы болып табылатын елге қайтарылады.

Ескерту. 19-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2022 № 173-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Мемлекеттік шекара арқылы өткізудің оңайлатылған тәртібі. Оңайлатылған өткізу пункттері

1. Мемлекеттік шекара арқылы өткізудің оңайлатылған тәртібі Мемлекеттік шекараны кесіп өту орындарында тікелей белгіленеді, оларда Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартқа сәйкес оңайлатылған өткізу пункттері жабдықталады.

2. Мемлекеттік шекара арқылы оңайлатылған өткізу пункттерінде жүктер мен тауарларды коммерциялық мақсаттарда өткізуге тыйым салынады.

21-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған кезде Мемлекеттік шекара арқылы өткізу

Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған кезде табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою үшін авариялық-құтқару құралымдарын Мемлекеттік шекара арқылы өткізу Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда айқындалған тәртіппен жүргізіледі.

22-бап. Ерекше жағдайларда Мемлекеттік шекара арқылы кемелерді өткізу

Ерекше жағдайларда Мемлекеттік шекара арқылы адамдар мен көлік құралдарын өткізуді Қазақстан Республикасы тиісті аумақтық ұлттық қауіпсіздік органдары әуежайлардың немесе әуеайлақтардың, теңіз немесе өзен порттарының әкімшілігімен бірлесіп, кейіннен Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің тиісті бөлімшесін хабардар ете отырып:

1) халықаралық болып табылмайтын әуежайлардан немесе әуеайлақтардан арнайы халықаралық ұшуды орындайтын әуе кемелеріне;

2) халықаралық ұшуды орындайтын, белгіленбеген орындарда мәжбүрлі түрде қонуды жүзеге асырған қазақстандық және шетелдік әуе кемелеріне;

3) халықаралық тасымалдауды орындайтын қазақстандық кемелерге және мұз үстімен жылжитын құралдарға, айлақтарға, кемежайларға не қазақстандық жағаға жүзіп келген, Қазақстан Республикасының өткізу пункттері жоқ теңіз және өзен порттарына (рейдтеріне) мәжбүрлі түрде кіруді жүзеге асырған шетелдік (суүсті және суасты) кемелерге, шетелдік әскери корабльдерге, мұз үстімен жылжитын құралдарға қатысты жүзеге асырады.

22-1-бап. Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда өткізу

Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда өткізуді Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпті сақтай отырып:

1) төтенше жағдайларды және олардың салдарын жою кезінде жүргізілетін іс-шараларға тартылған кемелерге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған басым жобаларды іске асыру шеңберінде тартылған кемелерге;

2) өздерінің салмақтық және (немесе) габариттік өлшемдері бойынша рұқсат етілген нормалардан асатын және автомобиль өткізу пункті арқылы жүріп өте алмайтын, жүгі бар немесе жүгі жоқ автокөлік құралдарына қатысты жүзеге асырады. Осы санаттағы көлік құралдарын өткізу тікелей өткізу пунктіне іргелес жатқан жергілікті жердің учаскесінде жүзеге асырылады;

3) өткізу пунктінің инфрақұрылымы белгіленген бақылау түрлерін жүргізу үшін қажетті уақытқа теміржол көлігі құралдарының аялдау мүмкіндігін қамтамасыз етпейтін не өткізу пунктін ашу экономикалық жағынан орынсыз болған жағдайларда, теміржол көлігі құралдарына қатысты жүзеге асырады. Осы санаттағы көлік құралдарын өткізу қажетті инфрақұрылымы бар, өткізу пунктіне жақын станцияда не жүру жолында жүзеге асырылады;

4) Қазақстан Республикасының шектес мемлекеттермен шекаралық ынтымақтастығының халықаралық орталықтары шегінде Мемлекеттік шекараны кесіп өтетін адамдарға, Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін көлік құралдарына, жүктер мен тауарларға қатысты жүзеге асырады. Бұл ретте Қазақстан Республикасының құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдарының қызметкерлерін шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақ шегінде қызметтік міндеттерді шешу үшін Мемлекеттік шекара арқылы өткізу олардың орналасуына сәйкес келетін Қазақстан Республикасы аумақтық құқық қорғау немесе арнаулы мемлекеттік органының бірінші басшысы (оны алмастыратын адам) қол қойған, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің аумақтық органымен келісілген және Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің осындай арнайы экономикалық аймақтың аумағында қызметін жүзеге асыратын аумақтық бөлімшесіне ұсынылған тізімдер негізінде қызметтік куәліктер бойынша жүзеге асырылады.

Ескерту. 3-тарау 22-1-баппен толықтырылды - ҚР 05.05.2017 № 59-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Өткізу пункттеріндегі шекаралық бақылау

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің шекаралық іс-әрекеті түрлерінің бірі өткізу пункттеріндегі шекаралық бақылау болып табылады.

2. Адамдарға, көлік құралдарына, жүктер мен тауарларға қатысты өткізу пункттеріндегі шекаралық бақылау:

1) Мемлекеттік шекараны кесіп өту заңдылығын айқындау, Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушыларды анықтау, сондай-ақ өздеріне қатысты Қазақстан Республикасына кіру және Қазақстан Республикасынан шығу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулері бар адамдарды анықтау мақсатында құжаттарды және адамдарды тексеруді, оның ішінде дактилоскопиялық ақпарат бойынша жеке басты растау рәсімі, биометриялық дербес деректерді өңдеу арқылы тексеруді, сондай-ақ адамдарға сауал жүргізуді;

1-1) Мемлекеттік шекараны кесіп өту заңдылығын айқындау, Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушыларды анықтау, сондай-ақ өздеріне қатысты Қазақстан Республикасына кіруге және Қазақстан Республикасынан шығуға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулері бар адамдарды анықтау мақсатында құжаттарды және адамдарды тексеруді, оның ішінде биометриялық дербес деректерді өңдеу арқылы тексеруді, сондай-ақ адамдарға сауалнама жүргізуді;

2) көлік құралдарының, жүктер мен тауарлардың Мемлекеттік шекара арқылы өткізілу заңдылығын айқындау, Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушылықтарды анықтау және жолын кесу мақсатында барлық бақылаушы органдардың рұқсат беру белгілерінің болуын тексеруді;

3) Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушыларды табу және ұстау мақсатында көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды тексеріп қарауды, қажет болған жағдайларда – арнайы (жан-жақты) тексеріп қарауды;

4) Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзу белгілері болған кезде адамдарды тексеріп қарауды;

5) Мемлекеттік шекараны кесіп өту орындарынан өткізу пункттеріне дейін не өткізу пункттерінен Мемлекеттік шекараны кесіп өту орындарына дейін көлік құралдарын алып жүруді қамтиды.

3. Осы Заңның 19-бабының 1-тармағында және 22 мен 22-1-баптарында көзделген жағдайларды қоспағанда, өткізу пункттерінен тыс жерде шекаралық бақылау жүргізуге жол берілмейді.

4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі әскери қызметшісінің шекаралық бақылау жүргізу кезіндегі мінез-құлық стандартын Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасы айқындайды.

Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Шекаралық белдеуге кіру, онда уақытша болу, тұру немесе жүріп-тұру және шекаралық белдеудің үстімен ұшуды жүзеге асыру

1. Адамдардың Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің рұқсатынсыз шекаралық белдеуге кіруіне, онда уақытша болуына, тұруына немесе жүріп-тұруына тыйым салынады.

2. Адамдардың шекаралық белдеуге кіруі жеке басын куәландыратын құжаттары болған не оларды цифрлық құжаттар сервисі арқылы көрсеткен кезде және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі беретін арнайы рұқсаттамалары болған кезде сол үшін белгіленген орындарда жүзеге асырылады.

3. Жергілікті атқарушы және өзге де мемлекеттік органдардың басшыларын өз қызметтік міндеттерін орындаған кезде шекаралық белдеуге өткізу жеке басын куәландыратын құжаттар болған кезде сол үшін белгіленген орындарда жүзеге асырылады.

4. Өздеріне жүктелген міндеттерді атқарған кезде Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының авиациясы, басқа да уәкілетті органдардың авиациясы орындайтын ұшуды қоспағанда, халықаралық ұшуды орындамайтын әуе кемелеріне әуе кеңістігінде шекаралық белдеудің үстінен ұшуға тыйым салынады. Шекаралық белдеуде уәкілетті органдар авиациясының ұшуы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісім бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің рұқсатымен жүзеге асырылады.

5. Осы баптың 1 және 4-тармақтарында көзделген шектеулер шекаралық белдеудің сыртқы шекарасынан бастап Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің инженерлік құрылыстары мен бөгеуіштері шебіне дейінгі жергілікті жер белдеуінде, сондай-ақ оның үстіндегі әуе кеңістігінде қолданылады.

6. Халықаралық ұшуды орындамайтын әуе кемелерінің әуе кеңістігінде шекара кеңістігінің өзге де аумағының үстінен ұшуы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін хабардар ете отырып, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің рұқсатымен орындалады.

Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызметті жүргізу, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу

1. Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызметті жүргізу, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен шекаралық белдеуге кіруге және онда болуға рұқсаттамалар береді.

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Мемлекеттік шекараны қорғау мүдделерін ескере отырып, осы Заңға сәйкес рұқсаттамалардың қолданылуына шектеу енгізуі немесе оны уақытша тоқтата тұруы мүмкін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне рұқсаттама алуға ұсынулар енгізу кезінде жеке және заңды тұлғалар кәсіпшілік және өзге де кемелерде, көлік және өзге де техникалық құралдарда пайдаланылатын жұмыс жүргізудің немесе іс-шаралар өткізудің сипаты, орны, қатысушылары, уақыты туралы, ал қажет болған жағдайларда, егер бұл шектес мемлекетпен Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында ескертілсе, Мемлекеттік шекараны кесіп өту орны мен уақыты туралы мәліметтерді енгізеді.

3. Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде жүзеге асырылатын (жүргізілетін) шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызмет, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шаралар:

1) Қазақстан Республикасының, шектес мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздігіне залал келтірмеуге немесе залал келтіру қатерін тудырмауға;

2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің Мемлекеттік шекараны күтіп-ұстауына және міндеттерді орындауына кедергі жасамауға;

3) Мемлекеттік шекарада белгіленген тәртіпті бұзбауға тиіс.

4. Шекаралық белдеуде кәсіпшілік мақсатта аң аулауға тыйым салынады. Көрсетілген шектеулер шекаралық белдеудің сыртқы шекарасынан Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің инженерлік-техникалық құралдарының сызығына дейінгі жергілікті жер белдеуінде де қолданылады.

5. Режимдік шектеулердің қолданысын оң экологиялық сараптама болған және су көздері санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға сай болған кезде уақытша тоқтата тұруға жол берілетін, шекаралық белдеуде орналасқан шекаралық өзендердің, көлдердің және өзге де су айдындарының суларындағы су алатын, суға шомылатын, жануарларды суаратын орындарды жергілікті атқарушы органдардың ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі белгілейді.

26-бап. Карантин белдеуі

1. Жұқпалы аурулардың таралуына жол бермеу мақсатында тікелей Мемлекеттік шекара бойында карантин белдеуі жабдықталады.

2. Карантин белдеуі шегінде карантин режимін сақтау Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен айқындалады.

27-бап. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешу

1. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешу Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешуге біржақты немесе шектес мемлекетпен бірлесіп тергеу жүргізу, шекарадағы тосын оқиғаларды Қазақстан Республикасының және шектес мемлекеттің шекара өкілдерінің отырыстарында қарау арқылы қол жеткізіледі.

3. Ақпарат алмасу үшін Мемлекеттік шекарада хат-хабар алмасу пункттері орнатылады.

4. Шекарадағы тосын оқиғалар бойынша бірлескен тергеулер және шекара өкілдерінің өзге де отырыстары шекара өкілдерінің кездесу пункттерінде өткізіледі. Қажет болған жағдайда аталған қызмет шекарадағы тікелей тосын оқиға болған жерде ұйымдастырылуы мүмкін.

5. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешу бойынша қызметті Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

Әуе кеңістігінде шекарадағы тосын оқиғаларды шешу кезінде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің өкілдері сарапшылар ретінде тартылады.

6. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешу кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі тергеуге өзге де уәкілетті органдардың күштері мен құралдарын тартуы мүмкін.

7. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі реттемеген шекарадағы тосын оқиғаларды Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі шешеді.

28-бап. Шекара өкілдері

1. Шекара өкілдері өз қызметінде Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын, осы Заңды және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерін басшылыққа алады.

2. Шекара өкілдерінің қызметі халықаралық ынтымақтастық нысандарының бірі болып табылады және ол Қазақстан Республикасының шектес мемлекеттермен достық қатынастарын дамытуға бағытталған.

29-бап. Мемлекеттік шекара режимін бұзу

1. Мынадай:

1) Мемлекеттік шекараны (Каспий теңізіндегі Мемлекеттік шекара учаскесін қоспағанда) күтіп-ұстаудың;

2) Мемлекеттік шекараны кесіп өтудің;

3) Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізудің;

4) шекаралық белдеуге кірудің, онда уақытша болудың, тұрудың, жүріп-тұрудың және шекаралық белдеудің үстімен ұшуды жүзеге асырудың;

5) Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге қызметті жүргізудің, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізудің;

6) Мемлекеттік шекараны бұзуға байланысты шекарадағы тосын оқиғаларды шет мемлекетпен шешудің белгіленген тәртібін сақтамау Мемлекеттік шекара режимін бұзу болып танылады.

2. Адамдардың және көлік құралдарының Мемлекеттік шекараны кесіп өтудің белгіленген тәртібін кез келген санкциясыз бұзуы Мемлекеттік шекараны бұзу болып табылады.

30-бап. Мемлекеттік шекараны бұзушылар

Мыналар:

1) Мемлекеттік шекараны өткізу пункттерiнен тыс жерде немесе өткізу пункттерінде және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда оны кесіп өтудiң белгіленген тәртібін бұза отырып, кез келген тәсілмен кесіп өткен немесе кесіп өтуге әрекеттенуші адамдар;

2) Қазақстан Республикасынан заңсыз шығу мақсатында шетелге бара жатқан қазақстандық немесе шетелдiк көлік құралдарына кiрген немесе кіруге әрекет жасаған адамдар;

3) ішкі немесе аумақтық суларға, сондай-ақ шекаралық өзендер, көлдер және өзге де су айдындары суларының қазақстандық бөлігіне, осы суларға кірудің белгіленген тәртібін бұза отырып кiрген шетелдiк әскери емес кемелер және әскери корабльдер, оның ішінде су астымен Мемлекеттік шекараны кесіп өткен немесе Қазақстан Республикасының суларында жүзу және тұру кезiнде су астында болған шетелдiк сүңгуiр қайықтар және басқа да көлiк құралдары (объектілері);

4) белгіленген тәртіпті бұза отырып Мемлекеттік шекараны кесіп өткен, сондай-ақ Мемлекеттік шекарадан белгіленген әуежайларға немесе әуеайлақтарға ұшу кезінде не Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі арқылы транзиттік ұшып өту кезінде әуе кеңістігін пайдаланудың белгіленген қағидаларын бұзған әуе кемелері және өзге де ұшу аппараттары, оның ішінде пилотсыз әуе кемелері;

5) Мемлекеттік шекараны тиiстi рұқсатсыз немесе белгiленген тәртiптi бұза отырып, кесіп өткен немесе кесіп өтуге әрекет жасаған өзге де адамдар, техникалық және өзге де құралдар Мемлекеттік шекараны бұзушылар болып танылады.

Ескерту. 30-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ӨТКІЗУ ПУНКТТЕРІНДЕГІ РЕЖИМ

31-бап. Өткізу пункттеріндегі режим

1. Өткізу пункттеріндегі режим – адамдардың, көлік құралдарының өткізу пункттеріне кіру, оларда болу, жүріп-тұру және олардан шығу, жүктер мен тауарларды әкелу, орналастыру, өткізу, әкету тәртібі осы Заңмен белгіленеді.

2. Өткізу пункттерінің аумағы режимдік аумақ болып табылады.

3. Өткізу пункттеріндегі режим:

1) адамдардың, көлік құралдарының Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өтуі, жүктердің және тауарлардың өткізілуі;

2) өткізу пункттеріндегі жабық орындарға, үй-жайларға (объектілерге), сондай-ақ шетелге бара жатқан көлік құралдарына бөгде адамдардың кіруі мүмкіндігін болғызбауға тиіс.

4. Өткізу пунктіндегі режимді бақылауды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады және ол өткізу пунктінде адамдар мен көлік құралдарының кіру, болу, жүріп-тұру, шығу; жүктер мен тауарларды әкелу, орналастыру, өткізу, әкету тәртібін сақтау жөніндегі тексеру және өзге де іс-шараларды өткізуді білдіреді.

5. Осы тараудың күші Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарға және жүру жолында шекаралық, кедендік және өзге де бақылау түрлерін жүргізу кезінде теміржол көлігі құралына қолданылады және олар аяқталғаннан кейін тоқтатылады.

Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

32-бап. Өткізу пункттерінде адамдар мен көлік құралдарының кіру, шығу, жүктер мен тауарларды әкелу, әкету тәртібі

1. Өткізу пункттерінде адамдар мен көлік құралдарының кіруі, шығуы, жүктер мен тауарларды әкелу, әкету, оларда Қазақстан Республикасына кіруге немесе Қазақстан Республикасынан шығуға құқық беретін құжаттар, сондай-ақ көлік құралдарына құжаттар болған кезде сол үшін белгіленген орындарда жүзеге асырылады.

2. Адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды ресімдеумен және оларға қызмет көрсетумен айналысатын Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің, мемлекеттік кіріс органдары және өзге де органдар, көлік ұйымдары қызметкерлерінің, сондай-ақ өткізу пунктінде өздеріне Қазақстан Республикасының заңдарымен жүктелген міндеттерді шешуге уәкілеттік берілген құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің және өзге де лауазымды адамдардың өткізу пункттеріне кіруі:

1) теміржол, автомобиль, теңіз және өзен өткізу пункттерінде – Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі;

2) авиациялық өткізу пункттерінде – Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің келісімі бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган беретін рұқсаттамалар бойынша жүзеге асырылады.

3. Өткізу пункттеріне кіруге, шығуға рұқсат беру тәртібі (арнайы рұқсаттамалар негізінде) жоғарыда аталған органдар мен ұйымдардың қызметтік көлігіне қатысты да белгіленеді.

Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. Өткізу пункттерінде адамдар мен көлік құралдарының болу, жүріп-тұру, жүктер мен тауарларды орналастыру және өткізу тәртібі

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі өткізу пунктінде қызметін өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік кіріс органдарымен және өзге де органдармен, сондай-ақ көлік ұйымдарымен келісу бойынша:

1) өткізу пунктінде адамдар мен көлік құралдарының жүріп-тұру, жүктер мен тауарлардың өткізілу схемасын, сондай-ақ қызметтік көліктің жүріп-тұру тәртібі мен тұрақ орындарын айқындайды;

2) шекаралық және басқа да бақылау түрлері жүзеге асырылатын үй-жайлар мен өзге де орындарға, сондай-ақ шетелге бара жатқан көлік құралдарына қол жеткізу тәртібін белгілейді;

3) өткізу пунктінде белгіленген режимнің орындалуын бақылау шараларын әзірлейді және қамтамасыз етеді.

2. Өткізу пункттерінде (автомобиль өткізетін пункттен басқа) шетелге бара жатқан көлік құралдарының орны мен тұру ұзақтығын Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің келісімі бойынша көлік ұйымдарының әкімшілігі айқындайды.

3. Шетелге бара жатқан көлік құралдары өткізу пунктінің аумағынан кету үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің рұқсатымен ғана қозғалыс жасауды бастайды, сол сияқты тұрақ орнын ауыстырады.

4. Шекаралық және өзге де бақылау түрлерін жүзеге асыру кезеңінде адамдардың көлік құралдарына, оның ішінде шетелге бара жатқан көлік құралдарына, өткізу пункттерінде өткізілетін жүктер мен тауарларға қол жеткізуіне тыйым салынады.

5. Жолаушылардың өткізу пунктінен кетуі немесе оған келуі кезінде оларды шетелге бара жатқан көлік құралдарына отырғызу (құралдарынан түсіру) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің рұқсатымен жүзеге асырылады, ал жүктер мен тауарларды тиеу (түсіру) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің келісімі бойынша Қазақстан Республикасы мемлекеттік кіріс органдарының рұқсатымен жүргізіледі.

Ескерту. 33-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.11.2014 № 257-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 10-баптың 12) тармақшасынан қараңыз) Заңдарымен.

34-бап. Көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды тексеріп қарау

1. Көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды жете тексеруді белгіленген және арнайы жабдықталған орындарда (тәуліктің кез келген уақытында, қажет болған жағдайда көлік ұйымы белгілеген көлік құралының кету уақытына қарамастан, оның ішінде қайтадан жете тексеруді) Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдарымен бірлесіп, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүргізеді.

2. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттермен Мемлекеттік шекарада көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды жете тексеруді Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

3. Арнайы рұқсаттамалар ресiмделген, пломба салынған (мөрленген) вагондар, контейнерлер, автомобильдер, трюмдер және көлік құралдарының өзге де үй-жайлары, сондай-ақ жүктер мен тауарлар, егер орамасының, мөрлерінің, пломбаларының бүтіндігі бұзылған болса, сондай-ақ оларда бөгде адамдарды жасыру белгілері болған жағдайларда, жете тексеру үшін Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдарымен бірлесіп Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің талап етуі бойынша ашылады.

Ескерту. 34-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

35-бап. Адамдардың жекелеген санаттарын өткізу пункттеріне жіберу

1. Дипломатиялық өкiлдiктердiң және консулдық мекемелердiң, сондай-ақ оларға теңестiрiлген, Қазақстан Республикасында аккредиттелген, халықаралық ұйымдардың қызметкерлері Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі беретін рұқсаттамалары болған кезде, өткізу пункттеріндегі шекаралық және өзге де бақылау түрлері жүзеге асырылатын үй-жайларға және өзге де орындарға жіберіледі.

2. Қазақстан Республикасындағы шет мемлекеттердің елшілері көрсетілген режимдік аймақтарға аккредиттелген куәліктер негізінде жіберіледі.

3. Белгіленген үлгідегі рұқсаттамалары бар, бірақ қызметті ұйымдастырумен және бақылаумен айналыспайтын, сондай-ақ адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды ресімдеу және оларға қызмет көрсету бойынша ауысымда жүрмеген Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әскери қызметшілеріне, мемлекеттік кіріс органдарының және өзге де органдардың, көлік ұйымдарының қызметкерлеріне өткізу пунктінің аумағында болуға тыйым салынады.

4. Шетелде болған кезеңде Қазақстан Республикасының аумағына кіруге құқық беретін құжаттарын жоғалтқан, өткізу пунктіне келген Қазақстан Республикасының азаматтары өткізу пункттерінде олардың жеке басын анықтау үшін қажетті уақытқа ерікті түрде қалдырылады. Оларды өткізу пунктінде күтіп-ұстау тәртібін Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті айқындайды.

5. Өткізу пунктіне келген Қазақстан Республикасы азаматының жеке басы расталмаған жағдайда, ол аумақ бойынша Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарына тапсырылуға жатады.

Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің сұрау салуы бойынша Қазақстан Республикасының аталған азаматтарына қатысты қабылданған шешім туралы хабарлайды.

Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

36-бап. Өткізу пункттерінде қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік кіріс органдарының және өзге де органдардың, көлік ұйымдарының белгіленген режимді ұстап тұру мәселелері жөніндегі міндеттері

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 28.11.2014 № 257-V Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 10-баптың 12) тармақшасынан қараңыз).

1. Халықаралық тасымалдауларға қатысушы көлік ұйымдарының қызметкерлері, оның ішінде көлік құралдарының иелері:

1) бөгде адамдардың көлік құралдарына кіруіне, олармен басқа жүктерді және тауарларды алып өтуіне жол бермеу шараларын қолдануға;

2) өткізу пунктінде болған кезде пломба салынған (мөрленген) вагондарды, контейнерлерді, автомобильдерді, трюмдерді және көлік құралдарының өзге де үй-жайларын, сондай-ақ жүктер мен тауарларды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің талабы бойынша жете тексеру үшін ашуға міндетті. Мемлекеттік кіріс органдарының бөлімшелері бар өткізу пункттерінде ашу олардың өкілдерінің қатысуымен жүргізіледі;

3) өткізу пунктіне келу және алдағы шекаралық бақылау туралы жолаушыларға хабар беруге, жолаушылардың көлік құралы бойынша жүріп-тұруын шектеуге, жолаушылар саны және олардың жол жүру кезіндегі мінез-құлқы туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің өкілдеріне ақпарат беруге міндетті.

2. Өткізу пунктінде қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік кіріс органдарының және өзге де органдардың, көлік ұйымдарының басшылары Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін:

1) жұмыс аяқталған соң қалған қызметкерлер туралы;

2) өткізу пунктінде жұмыстан шығарылған немесе міндеттерін орындаудан шеттетілген адамдар туралы, олар жұмыстан шығарылғаннан, басқа лауазымға немесе жұмыс учаскесіне ауыстырылғаннан кейін не өзге де мән-жайлар туындағанда, олардан алып қойылған рұқсаттамаларды ұсына отырып, жиырма төрт сағаттың ішінде хабардар етеді.

Ескерту. 36-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

37-бап. Өткізу пункттердегі шаруашылық және өзге де қызмет

Өткізу пункттерінде жүзеге асырылатын шаруашылық және өзге де қызмет түрлерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

38-бап. Өткізу пункттеріндегі режимді бұзу

Осы Заңға сәйкес белгіленген өткізу пункттеріне адамдардың, көлік құралдарының кіруі, оларда болуы, жүріп-тұруы және олардан шығуы, оларға жүктер мен тауарларды әкелу, орналастыру, өткізу, әкету тәртібін сақтамау өткізу пункттеріндегі режимді бұзу болып танылады.

5-тарау. ШЕКАРА РЕЖИМІ

39-бап. Шекаралық аймақ

1. Қазақстан Республикасының Үкіметі шекара маңындағы әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумағы шегінде осы Заңда айқындалған шекара режимі қолданылатын шекаралық аймақты белгілейді.

2. Шекара режимі – шекаралық аймаққа кірудің, онда уақытша болудың, тұрудың немесе орын ауыстырудың, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізудің белгіленген тәртібі.

3. Шекара режимінің негізгі мақсаты Мемлекеттік шекараны қорғау үшін қажетті жағдайлар жасау арқылы шекаралық аймақта белгіленген тәртіпті қамтамасыз ету болып табылады.

4. Шекаралық аймаққа кіретін жерлерде жергілікті атқарушы органдар жол (ақпараттық) белгілерін орнатады.

5. Шекаралық аймақта Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен өтеусіз, тұрақты пайдалануға инженерлік-техникалық құрылыстар мен бөгеуіштерді, коммуникацияларды, өткізу пункттерін және Мемлекеттік шекара инфрақұрылымының өзге де объектілерін жайластыру мен күтіп-ұстау үшін пайдаланылатын жер белдеулері (учаскелері) бөлінеді.

6. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісілген жергілікті атқарушы органдардың ұсынулары бойынша шекаралық аймаққа кіретін шекара маңы аумақтарының тізбесі белгіленеді, онда Қазақстан Республикасының Үкіметі жекелеген режимдік шектеулердің қолданысын алып тастауы немесе тоқтата тұруы мүмкін.

7. Шекара режимін бақылауды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі мен Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі жүзеге асырады.

Ескерту. 39-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

40-бап. Шекаралық аймаққа кіру

1. Қазақстан Республикасы азаматтарының шекаралық аймаққа кіруі жеке басын куәландыратын құжаттар бойынша не оларды цифрлық құжаттар сервисі арқылы көрсеткен кезде жүзеге асырылады.

2. Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың шекаралық аймаққа кіруі жеке басын куәландыратын құжаттар бойынша жүзеге асырылады.

3. Шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасынан шығу мақсатында өткізу пунктіне халықаралық теміржол және автомобиль қатынасы жолдарымен барған жағдайда, олардың шекаралық аймаққа кіруі жеке басын куәландыратын құжаттар бойынша жүргізіледі. Осы санаттағы адамдарға жүру маршрутын өзгертуге тыйым салынады.

Ескерту. 40-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

41-бап. Шекаралық аймақта уақытша болу, тұру және жүріп-тұру

1. Шекаралық аймақтағы адамдар жеке басын куәландыратын құжаттарын үнемі өздерімен бірге алып жүруге тиіс.

2. Қазақстан Республикасына оңайлатылған өткізу пункттері арқылы кірген шетелдіктер (шектес мемлекеттердің шекара маңы аудандарының тұрғындары) шекаралық аймақта жеке басын куәландыратын құжаттары және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі беретін арнайы рұқсаттамалар бойынша, егер Қазақстан Республикасының шектес мемлекетпен халықаралық келісімдерінде осылай көзделген болса, жүріп-тұрады.

3. Шекаралық аймаққа кіруді, онда уақытша болуды, тұруды және жүріп-тұруды бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігіне жүктеледі, олар шекаралық аймаққа кіретін жерлерді келісім бойынша белгілейді.

Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

42-бап. Шекаралық аймақта қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу

1. Шекаралық аймақта қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің жақын жердегі бөлімшесін жазбаша еркін нысанда хабардар ете отырып, жүзеге асырылады.

2. Хабарламаны жоспарланатын іс-шараны тікелей ұйымдастырушы енгізеді және онда іс-шараның сипаты, орны, уақыты және оған қатысушылар саны туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жергілікті атқарушы органдардың немесе өзге де уәкілетті органдардың, сондай-ақ іс-шараны тікелей ұйымдастырушының атына шекаралық аймақта құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жоюға бағытталған қосымша шаралар қолдану бойынша ұсынулар енгізуге құқылы.

Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

43-бап. Шекара режимін бұзу

Осы Заңға сәйкес белгіленген шекаралық аймаққа кіру (өту), онда уақытша болу немесе жүріп-тұру, шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызметті жүргізу, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу тәртібін сақтамау шекара режимін бұзу болып танылады.

6-тарау. Ішкі және аумақтық сулар режимі

Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

44-бап. Ішкі және аумақтық сулар режимі

Ескерту. 44-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Ішкі және аумақтық сулар шегінде ішкі және аумақтық сулар режимі қолданылады, ол:

ішкі және аумақтық суларда қазақстандық шағын көлемдi өздiгiнен жүзетiн және өздiгiнен жүзбейтiн (суүсті және суасты) кемелердi (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды есепке алу, күтіп-ұстау, олардың орналасу пункттерінен шығу және орналасу пункттеріне қайтып оралу, суда болу;

қазақстандық кемелердің, шетелдік кемелер мен әскери корабльдердің, мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларда жүзу (пайдаланылу);

ішкі және аумақтық суларда кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті, оның ішінде континенттік қайраңның табиғи минералды және жанды ресурстарын сақтауға бағытталған қызметті жүргізу тәртібін белгілейді.

2. Ішкі және аумақтық сулар режимі осы Заңда және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленеді.

3. Ішкі және аумақтық сулар режимінің негізгі мақсаты Мемлекеттік шекараны қорғау үшін қажетті жағдайлар жасау болып табылады.

Ескерту. 44-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

45-бап. Шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерді (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды есепке алу

1. Ішкі және аумақтық суларда пайдаланылатын қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерді (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі есепке алуға тиіс.

2. Кемелерді және мұз үстімен жылжитын құралдарды есепке алу Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әскери корабльдеріне және өзге де кемелеріне, ішкі және аумақтық суларда міндеттерді өз құзыреті шегінде орындайтын уәкілетті органдарға тиесілі, сондай-ақ халықаралық тасымалдауларды орындаған кезде тиісті теңіз немесе өзен порттарында тіркелімге алынған және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркеуден өткен ұйымдарға тиесілі қазақстандық шағын көлемді кемелерге және мұз үстімен жылжитын құралдарға қолданылмайды.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі күзететін Каспий теңізінің жағалауы маңына, шекаралық өзендердің, көлдердің және өзге де су айдындарының жағасына азаматтар уақытша келетін қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелер (құралдар) және мұз үстімен жылжитын құралдар Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінде уақытша есепке қойылуға тиіс.

Ескерту. 45-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

46-бап. Шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерді (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды күтіп-ұстау

1. Қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелер (құралдар) және мұз үстімен жылжитын құралдар тиісті кемежайларда, айлақтарда және орналасу пункттерінде немесе оларды күтіп-ұстау орны бойынша тіркелімге алынуға және олардың тоқтап тұратын тұрақты орны болуға тиіс.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың жекелеген типтеріне қатысты күтіп-ұстаудың өзге де тәртібін белгілейді, бұл туралы иесінің тіркеу құжаттарында арнайы мөртабан басылады.

3. Қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерді (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды танып айыру үшін олардың иесі тұмсық бөлігінің және артқы жағының борттарына берілген тіркеу нөмірлері мен жазуларды жазады. Нөмірді әуеден танып айыру үшін бөлменің жоғарғы бөлігінде, ал ол болмаған кезде – тұмсық бөлігінде арнайы жабдықталған алаңшада жазылуға тиіс.

Көрсетілген талап олардың штаттағы және штаттан тыс құтқару құралдарына (шлюпкаларға, дөңгелектерге, белдіктерге) қолданылады.

47-бап. Шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың кемежайлары, айлақтары және орналасу пункттері

1. Каспий теңізінің жағалауы маңындағы, шекаралық өзендердің, көлдердің және өзге де су айдындарының жағаларындағы қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерге (құралдарға) және мұз үстімен жылжитын құралдарға арналған кемежайларды, айлақтарды және орналасу пункттерін тиісті жергілікті атқарушы органдардың Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісілген рұқсаттары негізінде ұйымдар жабдықтайды.

2. Кемежайлардың, айлақтардың және орналасу пункттерінің:

1) аумаққа бөгде адамдардың кіру мүмкіндігін болғызбайтын қоршалымы;

2) суда және жағада тұратын шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелер (құралдар) және мұз үстімен жылжитын құралдар үшін бекіткіштері, сондай-ақ оларды сақтауға арналған орындары;

3) аспалы моторларды, желкендерді және ескектерді сақтайтын арнайы үй-жайлары;

4) күзетке арналған үй-жайлары;

5) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің тиісті бөлімшесімен байланыс құралдары болуға тиіс.

3. Ұйымдардың басшылары – кемежайлардың, айлақтардың және орналасуға арналған орындардың меншік иелері оларды тиісті түрде жабдықтаумен, күзетпен және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің тиісті бөлімшесімен байланыс құралымен қамтамасыз етуге міндетті.

48-бап. Қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларға шығуы

Ескерту. 48-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Егер осы Заңмен өзгеше тәртіп белгіленбесе, қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларға шығуы Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі беретін рұқсаттамалар негізінде жүргізіледі.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне рұқсаттамаларды алуға ұсынулар енгізу кезінде жеке және заңды тұлғалар шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларға шығу мақсаттары, уақыты және маршруты (аудандары), олардың типтері және тіркеу нөмірлері, сондай-ақ тіркелімге алу орындары туралы мәліметтерді енгізеді. Енгізілетін ұсынулар Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің тиісті аумақтық бөлімшесімен үш жұмыс күні ішінде келісілуге тиіс.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі шекаралық кеңістікте іздеу іс-шараларын жүргізу кезінде рұқсаттамалардың қолданысын шектеуге немесе уақытша тоқтата тұруға құқылы, бұл туралы мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар хабардар етіледі.

4. Қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларға шығуына, егер осы кемелерге (құралдарға) қатысты күтіп-ұстаудың өзгеше тәртібі айқындалмаса, тек қана тәуліктің жарық уақытында олар тіркелімге алынған орындар бойынша кемежайларға, айлақтарға және орналасу орындарына не жағалау маңына қараңғы түскенге дейін оралғанда рұқсат беріледі.

Аталған шектеу осы Заңның 16-бабының 1-тармағына сәйкес Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өту құқығын пайдаланатын қазақстандық кәсіпшілік кемелеріне қолданылмайды.

5. Ішкі және аумақтық суларда өз құзыреті шегінде міндеттерді орындайтын өзге де уәкілетті органдардың (Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінен басқа) өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелері (құралдары) және мұз үстімен жылжитын құралдары өздерінің шығуы туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін көрсетілген акваторияларда тәуліктің кез келген уақытында шығар алдында хабардар етеді.

6. Жергілікті атқарушы органдардың және ұйымдардың Қазақстан Республикасының аумақтық ұлттық қауіпсіздік және ішкі істер органдарымен келісілген ұсынулары бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті жыл сайын режимдік шектеулердің қолданысы тоқтатыла тұратын – екі мильге дейінгі арақашықтықта теңізге еркін шығуға, белгіленген акваторияда жеке және заңды тұлғалар демалыс, туризм және спорт үшін пайдаланатын қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың жүзуіне және (немесе) пайдаланылуына жол берілетін Каспий теңізінің жағалауы маңы учаскелерінің тізбесін белгілейді.

7. Шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың күтіп-ұсталуын, ішкі және аумақтық суларға шығуын (шығарылуын), орналасу пункттеріне қайта оралуын есепке алуды бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жүктеледі.

Ескерту. 48-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-бап. Ішкі және аумақтық суларда қазақстандық өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың жүзу (пайдаланылу) тәртібі

Ескерту. 49-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Ішкі және аумақтық суларда қазақстандық өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың, оның ішінде шағын көлемділерінің жүзуіне және (немесе) пайдаланылуына тек қана рұқсат етілген немесе белгіленген (айқындалған) аудандарда немесе навигациялық-гидрографикалық жабдықпен қамтамасыз етілген қозғалыстың белгіленген схемаларына сәйкес жол беріледі. Оларға:

1) рұқсат етілген немесе белгіленген (айқындалған) ауданның шегінен шығуға, қозғалыстың белгіленген схемаларынан ауытқуға, егер хабарламаларда ондай аудан немесе аймақ туралы теңізде жүзушілерге хабарланған болса, жүзу үшін тыйым салынған немесе жүзу үшін уақытша қауіпті ауданға, сондай-ақ жасанды аралдың, қондырғы мен құрылыстың айналасында белгіленген қауіпсіздік аймағына кіруге;

2) егер осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше тәртіп ескертілмеген болса, аялдауға, адамдарды түсіруге (отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге), кез келген жүзу құралдарын суға түсіруге немесе бортқа қабылдауға, кез келген ұшу аппаратын, оның ішінде пилотсыз әуе кемесін әуеге көтеруге, қондыруға немесе бортқа қабылдауға тыйым салынады.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің корабльдері мен катерлеріне ішкі және аумақтық суларда түнгі уақытта, белгіленген шамдарсыз жүзуге рұқсат етіледі. Мұндай жағдайларда корабльдердің және катерлердің командирлері өзге де кемелермен (құралдармен) соқтығысу, өзге де авариялық жағдай тудыру мүмкіндігін болғызбайтын шаралар қолдануға міндетті.

3. Аумақтық сулардың белгілі бір аудандарында уәкілетті органдар қазақстандық өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың, оның ішінде шағын көлемділерінің жүзуін шектейді, бұл туралы теңізде жүзушілерге хабарламаларда күні бұрын хабар беріледі.

Ескерту. 49-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

50-бап. Шетелдік кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың, шетелдік әскери корабльдердің жүзу (пайдаланылу) тәртібі

1. Осы Заңның 45, 46, 48, 49, 52-баптарының талаптары ішкі және аумақтық суларда уақытша пайдаланылатын шетелдік өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерге (құралдарға), мұз үстімен жылжитын құралдарға қолданылады.

2. Аумақтық сулар арқылы жүзіп өтуді жүзеге асыратын шетелдік өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелер (құралдар), сондай-ақ шетелдік әскери корабльдер жалпыға бірдей танылған халықаралық құқық нормаларын, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын және заңнамасын сақтауға тиіс.

3. Шетелдік әскери корабль Қазақстан Республикасы белгілеген аумақтық суларда жүзу тәртібін бұзған жағдайда, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері одан аумақтық суларды дереу тастап шығуды талап етеді.

Ескерту. 50-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

51-бап. Ішкі және аумақтық суларда кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті, оның ішінде континенттік қайраңның минералды және жанды ресурстарын сақтауға бағытталған қызметті жүргізу

Ескерту. 51-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Ішкі және аумақтық суларда кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті, оның ішінде континенттік қайраңның минералды және жанды ресурстарын сақтауға бағытталған қызметті жүргізу Қазақстан Республикасының экономикалық, экологиялық, қорғаныс және өзге де қауіпсіздігіне залал келтірмеуге немесе онда осындай залал келтіру қатерін болғызбауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің және өзге де уәкілетті органдардың міндеттерін орындауына кедергілер жасамауға тиіс.

2. Аумақтық суларға шығуға Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне ұсынулар енгізу кезінде аумақтық суларда теңіздегі ғылыми зерттеулер және (немесе) іздестіру қызметін жүргізу ниеті бар Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары және ұйымдар осы Заңның 48-бабының 2-тармағында көрсетілген мәліметтерден басқа:

1) жобаның сипаты және мақсаты;

2) кемелердің атауын, типін және сыныбын, ғылыми жабдықтың сипаттамасын қоса алғанда, пайдаланылатын әдіс пен құралдар;

3) жоба жүргізілетін аудандар бойынша нақты географиялық деректер;

4) зерттеу жүргізетін кемелер келген және кеткен немесе тиісті жағдайларда жабдықтар орналастырылған және алып тасталған күн;

5) жоба үшін жауапты ұйымның атауы, басшы немесе адам туралы толық ақпарат беруге міндетті.

3. Аумақтық суларда алдағы жүргізілетін теңіздегі ғылыми зерттеулер және (немесе) іздестіру қызметі туралы жұмыс басталатын күнге дейін кемінде күнтізбелік он күн бұрын Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің Гидрографиялық қамтамасыз ету қызметі хабардар етіледі.

4. Әуесқой балықшылардың, туристердің, спортшылардың ішкі және аумақтық суларға шығуы, оның ішінде мұз астында балық аулауға шығуы осы Заңда белгіленген тәртіпке сәйкес жалпы негіздерде жүзеге асырылады.

5. Ішкі және аумақтық суларда кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметтің, оның ішінде континенттік қайраңның минералды немесе жанды ресурстарын сақтауға бағытталған қызметтің жүргізілуін бақылау осы қызметті Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен және Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігімен бірлесіп жүзеге асыратын жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға жүктеледі.

Ескерту. 51-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

52-бап. Ішкі және аумақтық сулар режимін бұзу

Ескерту. 52-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Осы Заңда белгіленген:

1) ішкі және аумақтық суларда қазақстандық шағын көлемдi өздiгiнен жүзетiн және өздiгiнен жүзбейтiн (суүсті және суасты) кемелердi (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын кемелерді (құралдарды) есепке алу, күтіп-ұстау, олардың орналасу пункттерінен шығу және орналасу пункттеріне қайтып оралу, суда болу;

2) ішкі және аумақтық суларда, шекаралық өзендер, көлдер және өзге де су айдындары суларының қазақстандық бөлiгiнде кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті жүргізу тәртібін бұзу ішкі және аумақтық сулар режимін бұзу болып танылады.

2. Ішкі және аумақтық сулар режимін бұзуға байланысты құқық бұзушылықтар анықталған жағдайда, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, сондай-ақ осы тарауда көрсетілген өзге де уәкілетті органдар осы Заңға сәйкес заңсыз қызметті тоқтатуға қажетті шаралар қолданады.

Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-1-тарау. Балық аулау аймағы режимі

Ескерту. 6-1-тараумен толықтырылды – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

52-1-бап. Балық аулау аймағы режимі

1. Балық аулау аймағында балық аулау аймағы режимі – су биологиялық ресурстары кәсіпшілігінің және оларды зерттеулердің тәртібі қолданылады.

2. Балық аулау аймағы режимі Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда және өзге де нормативтік құқықтық актілерде белгіленеді.

3. Балық аулау аймағы режимінің негізгі мақсаты су биологиялық ресурстары кәсіпшілігінің және оларды зерттеулердің белгіленген тәртібін қамтамасыз ету болып табылады.

4. Балық аулау аймағы режимінің сақталуын бақылау жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жүктеледі.

5. Балық аулау аймағында су биологиялық ресурстары кәсіпшілігін және оларды зерттеулерді жүргізу тәртібін жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

52-2-бап. Балық аулау аймағында су биологиялық ресурстары кәсіпшілігін және оларды зерттеулерді жүргізу

1. Балық аулау аймағында су биологиялық ресурстары кәсіпшілігін және оларды зерттеулерді жүргізу Қазақстан Республикасының экономикалық, экологиялық, қорғаныс және өзге де қауіпсіздігіне залал келтірмеуге немесе осындай залал келтіру қатерін болғызбауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің және өзге уәкілетті органдардың міндеттерін орындауына кедергі жасамауға тиіс.

2. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін балық аулау аймағында және ортақ су кеңістігінде су биологиялық ресурстарын аулау мақсатында жануарлар дүниесін пайдалануға берілген рұқсаттар туралы хабардар етеді.

52-3-бап. Балық аулау аймағы режимін бұзу

1. Су биологиялық ресурстары кәсіпшілігінің және оларды зерттеулердің белгіленген тәртібін бұзу балық аулау аймағы режимін бұзу деп танылады.

2. Балық аулау аймағы режимін бұзуға байланысты құқық бұзушылықтар анықталған жағдайда, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган және Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес заңсыз қызметті тоқтату бойынша қажетті шаралар қолданады.

7-тарау. КОНТИНЕНТТІК ҚАЙРАҢ РЕЖИМІ

53-бап. Континенттік қайраң режимі

1. Континенттік қайраң шегінде теңіз түбі мен жер қойнауының табиғи ресурстарына барлау жүргізуге және оларды игеруге, жасанды аралдарды, қондырғылар мен құрылыстарды жасауға және пайдалануға, оларды консервациялау мен бөлшектеуге, қалдықтар мен өзге де материалдарды көмуге, сондай-ақ теңізде ғылыми зерттеулерді жүргізуге байланысты қызметті жүзеге асырудың континенттік қайраңдағы тәртібі - континенттік қайраң режимі белгіленеді.

2. Континенттік қайраң режимі Қазақстан Республикасының заңдарымен және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттармен белгіленеді.

3. Алып тасталды - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4. Континенттік қайраң режимінің негізгі мақсаты континенттік қайраңның табиғи ресурстарына барлау жүргізуге және оларды игеруге байланысты қызметті жүзеге асырудың белгіленген тәртібін қамтамасыз ету болып табылады.

5. Континенттік қайраң режимін сақтауды бақылау жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жүктеледі.

Ескерту. 53-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

54-бап. Континенттік қайраң режимін бұзу

1. Континенттік қайраңда теңіз түбі мен жер қойнауының табиғи ресурстарына барлау жүргізуге және оларды игеруге, оның ішінде жасанды аралдарды, қондырғылар мен құрылыстарды жасауға және пайдалануға, оларды консервациялау мен бөлшектеуге, қалдықтар мен өзге де материалдарды көмуге, сондай-ақ теңізде ғылыми зерттеулерді жүргізуге байланысты қызметті жүзеге асыру тәртібін бұзу континенттік қайраң режимін бұзу болып танылады.

2. Континенттік қайраң режимінің бұзылуына байланысты құқық бұзушылықтар анықталған жағдайда, осы Заңға сәйкес жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган және Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті заңсыз әрекеттерді тоқтату бойынша қажетті шаралар қабылдайды.

Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

8-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ, ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӨЗГЕ ДЕ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТІ

55-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) Мемлекеттік шекараны қорғауды қамтамасыз ету мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді шығарады;

2) Мемлекеттік шекараның инфрақұрылымын белгілеу тәртібін айқындайды;

3) Мемлекеттік шекараны санаттарға бөлу қағидаларын айқындайды;

4) шекаралық белдеудің, карантиндік белдеудің және шекаралық аймақтың шектерін белгілейді;

5) шекаралық белдеуге кіруге және онда болуға рұқсаттамалар беру тәртібін айқындайды;

6) аумақтық сулардың сыртқы шегін айқындау үшін бастапқы сызықтарды, сондай-ақ географиялық нүктелерді (негізгі геодезиялық деректерді көрсете отырып) белгілейді;

7) Мемлекеттік шекараның жекелеген учаскелерінде уақытша шектеулер енгізеді немесе оны кесіп өтуді тоқтатады;

8) карантин режимін енгізе отырып, карантиндік аймақты белгілеу немесе екі және одан көп облыстар аумағында оның күшін жою туралы шешім қабылдайды;

9) өткізу пункттерін ашу (жабу), олардың жұмыс істеуі (пайдаланылуы), оларды санаттарға бөлу, жіктеу, жайластыру қағидаларын, сондай-ақ техникалық жарақтандыру, жаңғырту және олардың жұмысын ұйымдастыру, сервистік инфрақұрылым жөніндегі талаптарды айқындайды;

10) өткізу пункттерінің тізбесін бекітеді;

10-1) Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарды айқындайды;

10-2) Қазақстан Республикасы арқылы транзитпен аялдамай жүріп өтетін теміржол көлігі құралдарына қатысты Мемлекеттік шекараны кесіп өту кезінде шекаралық, кедендік және өзге де бақылау түрлерінен өтуден босату тәртібін Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен келісу бойынша айқындайды;

10-3) жүру жолында жүзеге асырылатын, жолаушыларды теміржол көлігімен тасымалдау кезінде шекаралық, кедендік және өзге де бақылау түрлерін жүргізу тәртібін айқындайды;

11) халықаралық теміржол және автомобиль қатынасы жолдарының Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейінгі учаскелерін белгілеуге және жабдықтауға қойылатын талаптарды, олар бойынша жүру тәртібін, сондай-ақ Мемлекеттік шекарада орналасқан халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығы периметрінің қазақстандық бөлігін жабдықтауға қойылатын талаптарды белгілейді;

12) қазақстандық кемелердің ішкі және аумақтық суларда, балық аулау аймағында және континенттік қайраң үстінде кәсіпшілік қызметті жүргізу үшін Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өтуіне рұқсаттар беру тәртібін, рұқсаттардың қолданылуының кеңістіктегі және уақыттық шектерін, сондай-ақ көрсетілген кемелерге бақылауды жүзеге асыру тәртібін айқындайды;

12-1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға және жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз етуге тартылған қазақстандық және шетелдік кемелер мен қазақстандық әуе кемелерінің Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өтуіне рұқсаттар беру тәртібін, рұқсаттарды қолданудың кеңістіктік және уақыттық шектерін, сондай-ақ көрсетілген кемелерге бақылауды жүзеге асыру тәртібін айқындайды;

13) жергілікті атқарушы органдардың Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісілген ұсынуы бойынша шекаралық режимге кіретін жекелеген шектеулердің қолданысы алып тасталуы немесе тоқтатыла тұруы мүмкін шекаралық аймаққа кіретін шекара маңы аумақтарының тізбесін белгілейді;

14) өткізу пункттерінде жүзеге асырылатын шаруашылық және өзге де қызмет түрлерінің тізбесін белгілейді;

15) шекара белгілерінің нысандарын, көлемдерін, сипаттамасын, конструкциясын және оларды орнату тәртібін айқындайды;

16) аумақтық сулардағы теңіз дәліздерін және қозғалыстарды бөлу схемаларын белгілейді;

17) алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

18) шекаралық кеңістік шегінде Мемлекеттік шекараны қорғауға азаматтарды тарту қағидаларын бекітеді;

19) Қазақстан Республикасының Конституциясында, заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 55-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

56-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті:

1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

2) өз өкілеттігі шегінде құрлықта, ішкі және аумақтық суларда, балық аулау аймағында, континенттік қайраңда және өткізу пункттерінде Мемлекеттік шекараны қорғауды және күзетуді, Мемлекеттік шекарада жеке адамның, қоғам мен мемлекеттiң мүдделерiн қорғауды қамтамасыз етедi;

3) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының шекаралық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған барлау, қарсы барлау және жедел-іздестіру қызметін ұйымдастырады және қамтамасыз етеді;

4) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметінің Мемлекеттік шекараны қорғауды және күзетуді ұйымдастыру және жүзеге асыру жөніндегі іс-әрекетін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

5) Мемлекеттік шекараны межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге, Мемлекеттік шекара режимін белгілеу мақсатында қажетті құжаттарды және материалдарды дайындауға қатысады;

6) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

7) шекаралық кеңістікте және халықаралық қатынас арналарында саяси, әлеуметтiк-экономикалық және қылмыстық ахуалды талдауды және болжауды жүзеге асырады;

8) Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына және Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес өзінің жүргізуіне жатқызылған қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізуді және әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша іс жүргізуді жүзеге асырады, құқық бұзушылықтардың мән-жайларын анықтауға және шекаралық кеңістікте ұсталған адамдарды тексеруге қатысады;

9) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
10) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
11) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
12) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
13) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
14) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
15) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
16) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
17) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
18) алып тасталды – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
19) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
20) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
21) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
22) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
23) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
24) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
25) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
26) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
27) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
28) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
29) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
29-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
30) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
31) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
32) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
33) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
34) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
35) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
36) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
36-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
37) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
37-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
37-2) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
38) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
39) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
40) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
41) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
42) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
42-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

43) азаматтарды әскери қызметке шақыруды жүргізу кезеңінде әскерге шақыру комиссияларының жұмысына қатысады;

44) Қазақстан Республикасының жергілікті әскери басқару органдары ұсынған жиынтық деректер негізінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің мұқтажы үшін шақырылатын контингентке мониторингті және оларды іріктеуді жүзеге асырады;

45) Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 56-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

57-бап. Қазақстан Республикасы мемлекеттік кіріс органдарының құзыреті

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 07.11.2014 N 248-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдары:

1) Мемлекеттік шекарада жеке адамның, қоғамның және мемлекеттің экономикалық және өзге де мүдделерін қорғау бойынша іс-шаралар ұйымдастырады және өткізеді;

2) өз құзыреті шегінде кедендік және өзге де бақылау түрлерінің ұйымдастырылуы үшін жауап береді, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды Қазақстан Республикасына әкелуге немесе Қазақстан Республикасының аумағынан әкетуге рұқсат беру құжаттарын ресімдеуді жүзеге асырады;

3) осы Заңға және Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Мемлекеттік шекараны қорғауды қамтамасыз етуде жәрдем көрсетеді;

4) өткізу пункттерінде режимді қамтамасыз ету мәселелері, өздерінің құзыретіне кіретін өзге де мәліметтер бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін хабардар етеді;

5) алып тасталды - ҚР 10.11.2014 № 249-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6) өткізу пункттерінің балансында тұрған инженерлік-техникалық құрылыстарды, бөгеуіштерді, коммуникацияларды күтіп-ұстауды жүзеге асырады, сондай-ақ пайдаланылатын жабдықты пайдалануға беруді және олардың сақталуын қамтамасыз етеді;

7) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 57-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.11.2014 № 249-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

58-бап. Қазақстан Республикасы Сыртқы iстер министрлігінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Сыртқы iстер министрлігі:

1) Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге байланысты мәселелер бойынша қызметін үйлестіреді, Мемлекеттік шекара режимі туралы шарттарды жасасу бойынша келіссөздерге қатысады;

2) Мемлекеттік шекараның сыртқы саяси, халықаралық-құқықтық жағынан қорғалуын қамтамасыз етуді жүзеге асырады;

3) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының азаматтарына, шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасына кіру және Қазақстан Республикасынан шығу құқығын беретін құжаттарды ресімдейді;

4) Қазақстан Республикасына қатысты шет мемлекеттердiң шекара және виза саясатындағы өзгерістер, басқа мемлекеттердегi мемлекеттік шекаралар арқылы өткізу тәртiбі туралы, шектес мемлекеттермен Мемлекеттік шекараны межелеуді, шегендеуді немесе қайта шегендеуді жүргiзу туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметiн хабардар етеді;

5) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметiнің шекара өкiлдерi реттемеген Мемлекеттік шекара режимін сақтау мәселелерін және шекарадағы тосын оқиғаларды дипломатиялық құралдармен және әдістермен шешедi;

6) дипломатиялық өкiлдiктердiң және консулдық мекемелердiң, сондай-ақ оларға теңестiрiлген, Қазақстан Республикасында аккредиттелген халықаралық ұйымдар өкілдіктерінің қызметкерлеріне шекаралық және өзге де бақылау түрлері жүзеге асырылатын өткізу пункттеріндегі үй-жайларға және өзге де орындарға жіберу үшін рұқсаттамалар беруді жүзеге асырады;

7) шектес мемлекеттермен шекара өкілдерінің тізімдерімен алмасуды жүзеге асырады;

8) Мемлекеттік шекараны қорғау мәселелері бойынша халықаралық іс-шараларды өткізу кезінде уәкілетті органдардың лауазымды адамдарын шетелге іссапарға жіберуге арналған қаражатты пайдалану жөнінде шешімдер қабылдайды;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

59-бап. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі:

1) дербес немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен бірлесіп адамдардың шекаралық аймаққа кіруіне, онда уақытша болуына, тұруына және жүріп-тұруына бақылауды жүзеге асырады;

2) алып тасталды – ҚР 6.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

3) шекаралық аймақта және шекаралық белдеуде қоғамдық-саяси, мәдени және өзге де іс-шараларды өткізу кезінде қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етеді;

4) шекаралық кеңістіктегі құқық тәртібінің жай-күйі, тұрғылықты жерінен белгісіз мән-жайларда кетіп қалған адамдар, Мемлекеттік шекараға және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне қатысты құқыққа қарсы пиғылдары бар қылмыстық топтар мен адамдар туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін хабардар етеді;

5) Мемлекеттік шекараны бұзған адамдарды және өзге де құқық бұзушыларды іздестіруде, сондай-ақ құқық бұзушылықтардың мән-жайларын анықтауда және тексеруде Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетіне жәрдем көрсетеді;

6) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген жағдайларда және тәртіппен ішкі істер органдарының күштері мен құралдарының Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысуын қамтамасыз етеді;

7) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың жергілікті жердің жекелеген учаскелеріне немесе шекаралық кеңістікте орналасқан объектілерге баруын уақытша шектейді немесе баруына тыйым салады;

8) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі ұстаған адамдарды Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес ішкі істер органдарының тергеу изоляторларында, уақытша ұстау изоляторларында ұстайды;

9) дербес немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетімен бірлесіп Қазақстан Республикасының халқына құқықтық тәрбие беруге қатысады, шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың профилактикасын жүзеге асырады;

10) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 59-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

60-бап. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган:

1) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасындағы әуе, теміржол, теңіз (өзен) және автомобиль өткізу пункттерінің инфрақұрылымын құрады;

1-1) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің шекара бөлімдерінің (бөлімшелерінің) ғимараттары мен құрылысжайларын, сондай-ақ Мемлекеттік шекара арқылы автомобиль өткізу пункттерін жобалауды және салуды ұйымдастырады;

2) алып тасталды – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 60-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.11.2014 № 249-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2022 № 130-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

61-бап. Геодезия, картография және кеңістіктік деректер саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Ескерту. 61-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 21.12.2022 № 167-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Геодезия, картография және кеңістіктік деректер саласындағы уәкілетті орган:

1) өз құзыреті шегінде Мемлекеттік шекараның картографиялық материалдарда бейнеленуін бақылауды жүзеге асырады, шекара белгілерін геодезиялық анықтауды қамтамасыз етеді;

2) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2022 № 167-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

62-бап. Қазақстан Республикасы жергілікті атқарушы және өзге де мемлекеттік органдарының құзыреті

1. Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдары:

1) өз құзыреті шегінде Мемлекеттік шекараны қорғау үшін жағдайлар жасауға бағытталған нормативтік құқықтық актілерді шығарады;

2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін шекаралық кеңістіктегі ахуалға қатысы бар мәселелер бойынша хабардар етеді;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Мемлекеттік шекараны қорғау және күзету мұқтажы үшін жер учаскелерін береді;

4) Мемлекеттік шекараны қорғауды жүзеге асыратын уәкілетті органдарға көмек көрсетеді, олардың ұсынуларын және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де ден қою актілерін қарайды және орындайды;

4-1) шекара кеңістігінде құқық бұзушылықтардың жолын кесу кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі алып қойған және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен иесіз деп танылған мүлікті есепке алуды, сақтауды, бағалауды және одан әрі пайдалануды ұйымдастырады;

5) Қазақстан Республикасының шекаралық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерін жедел шешу үшін осы Заңның, Мемлекеттік шекараны қорғау саласындағы өзге де нормативтік құқықтық актілердің талаптарын органдардың, ұйымдардың, қоғамдық бірлестіктер мен азаматтардың орындауын үйлестіру функцияларын (өз аумақтарында) жүктей отырып, жауапты лауазымды адамдарды тағайындайды және шекара маңы аудандарының (қалаларының) әкімдіктері жанынан құрылатын шекаралық мәселелер жөніндегі үйлестіру кеңестерінің қызметін ұйымдастырады;

6) азаматтардың Мемлекеттік шекараны қорғауға ерікті негізде қатысуы үшін жағдайлар жасайды;

7) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

1-1. Көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға және жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз етуге тартылған қазақстандық және шетелдік кемелер мен қазақстандық әуе кемелерінің Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өтуіне рұқсаттар беру тәртібін, рұқсаттарды қолданудың кеңістіктік және уақыттық шектерін, сондай-ақ көрсетілген кемелерге бақылауды жүзеге асыру тәртібін әзірлейді.

1-2. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін балық аулау аймағында және ортақ су кеңістігінде су биологиялық ресурстарын аулау мақсатында жануарлар дүниесін пайдалануға рұқсаттар беру туралы хабардар ету тәртібін әзірлейді және бекітеді.

2. Қазақстан Республикасының өзге де мемлекеттік органдары өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне Мемлекеттік шекараны қорғауды қамтамасыз етуде жәрдем көрсетеді.

Ескерту. 62-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

63-бап. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын уәкілетті органдардың өзара іс-қимыл жасауы

1. Осы Заңның 56-62-баптарында көрсетілген уәкілетті органдар Мемлекеттік шекараны қорғау бойынша өздеріне жүктелген міндеттерді орындау кезінде бір-бірімен өзара іс-қимыл жасайды, бірлескен іс-шараларды іске асырады және өздерінің құзыретіне жататын мәселелер бойынша бір-бірін хабардар етеді.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі:

1) тікелей Мемлекеттік шекарада өз күштерінің және Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын немесе Мемлекеттік шекараны қорғау мүдделерін қозғайтын өз қызметін жүзеге асыратын уәкілетті органдардың өзара іс-қимыл жасауын ұйымдастырады;

2) шет мемлекеттердің тиісті мемлекеттік органдарымен өзара іс-қимыл жасауды жүзеге асырады.

9-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК
КОМИТЕТІНІҢ ШЕКАРА ҚЫЗМЕТІ

64-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Мемлекеттік шекараның тұтастығын және қол сұғылмаушылығын қамтамасыз ету, шекаралық кеңістікте заңдылық пен белгіленген тәртіпті ұстап тұру мақсатында құрлықта, ішкі және аумақтық суларда (оның ішінде су астындағы ортада) Мемлекеттік шекараны қорғауды және күзетуді жүзеге асыратын уәкілетті орган болып табылады.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің өз туы, оның ішінде әскери-теңіз туы және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері пайдаланатын танып айыру белгілері, ал әскери бөлімдердің – белгіленген үлгідегі жауынгерлік тулары болады.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің міндеттері:

1) Мемлекеттік шекара режимін және өткізу пункттеріндегі режимді қамтамасыз ету;

2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы халықаралық шарттарынан туындайтын міндеттемелерді орындау, оны межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге қатысу;

3) Қазақстан Республикасының қорғанысы мен ұлттық қауіпсіздігінің міндеттерін шешуге қатысу;

4) Мемлекеттік шекарада, балық аулау аймағында және континенттік қайраңда Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қорғауға қатысу;

5) шекаралық аймақта, ішкі және аумақтық суларда, балық аулау аймағында және континенттік қайраңда белгіленген режимдердің сақталуына дербес немесе уәкілетті органдармен бірлесіп бақылауды жүзеге асыру;

6) шекаралық кеңістікте азаматтарды, табиғи ресурстарды және қоршаған ортаны қорғауда, Қазақстан Республикасының көші-қон заңнамасын сақтауда Қазақстан Республикасының құқық қорғау, табиғат қорғау органдарына жәрдем көрсету болып табылады.

4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне басқа да міндеттер Қазақстан Республикасының өзге де заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктелуі мүмкін.

Ескерту. 64-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің іс-әрекеті

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Мемлекеттік шекарада, шекаралық кеңістікте және Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді орындау кезінде өз іс-әрекетін Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары мен заңнамасы негізінде жүзеге асырады.

2. Алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
3. Алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 65-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

66-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің міндеттері

Мемлекеттік шекараны қорғау және күзету кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі:

1) Мемлекеттік шекарадан өтуді өзгертудің, Қазақстан Республикасының аумағын игерудің кез келген әрекеттерінің жолын кесуге;

2) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының қорғанысы бойынша міндеттерді шешуге, сондай-ақ төтенше немесе соғыс жағдайы режимдерін қамтамасыз етуге қатысуға;

3) Қазақстан Республикасының аумағына қарумен басып кіруге тойтарыс беруге, Мемлекеттік шекарада қарумен жасалатын және өзге де арандатушылықтардың жолын кесуге, халықты, мемлекеттік және жеке меншікті аталған қылмыстық қол сұғушылықтардан қорғауға;

4) адамдардың және көлік құралдарының белгіленген өткізу пункттерінен немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындардан тыс жерде Мемлекеттік шекараны кесіп өту, сондай-ақ өткізу пункттерінде немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда заңсыз кесіп өту әрекеттерінің алдын алуға және жолын кесуге, Мемлекеттік шекараны бұзушыларды және шекаралық кеңістікте өзге де құқық бұзушыларды анықтауға және ұстауға;

5) тиісінше ресімделген құжаттар болған кезде және белгіленген бақылау түрлерінен өткен кезде адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізуді белгіленген тәртіппен жүзеге асыруға;

6) Мемлекеттік шекара режимінің және өткізу пункттеріндегі режимнің орындалуын қамтамасыз етуге;

7) шекаралық режимнің, ішкі және аумақтық сулардың, балық аулау аймағының және континенттік қайраңның белгіленген режимдерінің сақталуын дербес немесе уәкілетті органдармен бірлесіп бақылауға, шекаралық аймаққа кіретін орындарда бақылау бекеттерінің қызметін ұйымдастыруға;

8) өз құзыреті шегінде құқық бұзушылықтардың профилактикасын жүзеге асыруға;

9) Мемлекеттiк шекара арқылы жүретін адамдардың Қазақстан Республикасына кіруге немесе Қазақстан Республикасынан шығуға құқық беретiн құжаттарын тексеруге, оларға тиiстi белгiлер соғуға, мұндай құжаттарды уақытша алып қоюға, сондай-ақ жарамсыз құжаттарды алып қоюға;

9-1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өту кезінде дактилоскопиялық тіркеуден өткен адамдарға қатысты дактилоскопиялық ақпарат бойынша жеке басты растау рәсімін жүзеге асыруға;

10) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасына кіруге рұқсат етілмеген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, сондай-ақ дактилоскопиялық ақпарат бойынша жеке басты растау рәсімінен өтуден бас тартқан, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мерзімде айыппұл салу туралы сот шешімдерін және уәкілетті органдардың қаулыларын орындамаған шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың кіруін шектеуге

11) шетелде немесе Қазақстан Республикасында болған кезеңде жеке басын куәландыратын құжаттарын жоғалтқан Қазақстан Республикасының азаматтары мен өзге де адамдардың жеке басы анықталғанға дейiн оларды өткізу пункттерінде және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда қалдыра отырып, өткізбеуге;

12) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес адамдарды ұстауды және жеке тексеріп қарауды жүзеге асыруға;

13) шекаралық кеңістікте белгіленген режимдерді бұзуға жол берген көлік құралдарын тоқтатуға, қарап тексеруге және ұстауға, құқық бұзушылық мән-жайларын анықтау үшін оларды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі бөлімшелерінің қарауына жеткізуге (айдауылмен жеткізуге);

14) Қазақстан Республикасына әкелуге немесе Қазақстан Республикасынан әкетуге тыйым салынған, Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін жарылғыш, уландырғыш, радиоактивті, есірткі заттарды, қаруды, оқ-дәрілерді, өзге де жүктер мен тауарларды, сондай-ақ контрабандалық жолмен өткізілетін жүктер мен тауарларды белгіленген тәртіппен дербес немесе уәкілетті органдармен бірлесіп ұстауға және алып қоюға;

15) әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны күзетуге Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне жәрдем көрсетуге;

16) шекаралық кеңістікте азаматтарды, табиғи ресурстарды және қоршаған ортаны қорғауда Қазақстан Республикасының құқық қорғау және табиғат қорғау органдарына жәрдем көрсетуге;

17) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
17-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

18) Мемлекеттік шекарадан су астындағы орта арқылы кесіп өтуге бақылауды жүзеге асыруға;

19) Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту қатері туындаған кезде немесе заңсыз кесіп өту кезінде ішкі және аумақтық суларда, сондай-ақ олардың шегінен тыс жерлерде шет мемлекеттердің шекарасына дейінгі суларда су астындағы объектілерді танып айыру (жіктеу) үшін өздерінде бар құралдарды пайдалануға;

20) Мемлекеттік шекараны қорғау мүддесінде су астындағы ортада қайыққа қарсы және диверсияға қарсы іс-шараларды жүзеге асыруға;

21) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес өзінің қарауына жатқызылған әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді жүргізуді қамтамасыз етуге және қарауға;

22) Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік заңнамасына сәйкес өзінің қарауына жатқызылған қылмыстық құқық бұзушылықтар бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыруға;

23) Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің және сыртқы барлау саласындағы уәкілетті органның келісімі бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасы ұйымдастыру және жүзеге асыру тәртібін айқындайтын шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғауды жүзеге асыруға міндетті.

Шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғауды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне іссапарға жіберілген әскери қызметшілері жүзеге асырады.

Физикалық қорғау қамтамасыз етілетін Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды;

24) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

Ескерту. 66-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

67-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметінің құқықтары

1. Шекаралық кеңістік шегінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің:

1) қажетті инженерлік-техникалық құралдарды, құрылысжайлар мен бөгеуіштерді монтаждауды жүзеге асыруға, салуға және орнатуға;

2) коммуникациялар салуды, қару-жарақ пен әскери техникаға техникалық қызмет көрсету, оларды жөндеу, реконструкциялау жөніндегі қызметті жүзеге асыруға, техника мен қару-жарақты орналастыруға және пайдалануға;

3) Мемлекеттік шекараны межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге, шектес мемлекеттермен Мемлекеттік шекара режимін белгілеу мақсатында қажетті құжаттар мен материалдарды әзірлеуге қатысуға;

4) кез келген жергілікті жер учаскелерінде, оның ішінде ерекше қорғалатын аумақтарда және табиғат қорғау аймақтарында болуға (шекаралық нарядтарды орналастыруға), сондай-ақ қызметтік міндеттерді атқару кезінде олар арқылы жүріп-тұруға, жер учаскелерінің меншік иелерінен (жалға алушылардан) шекаралық нарядтардың жүріп-тұруына арналған орындарды бөлуді, қоршалымдар арқылы өтетін немесе өзге де кедергілер арқылы өтетін жерлерді жабдықтауды және тиісті түрде күтіп-ұстауды талап етуге;

5) шекаралық саясат және Мемлекеттік шекараны, аумақтық суларды, балық аулау аймағын және континенттік қайраңды күзетуді жедел қамтамасыз ету саласында қарсы барлау және жедел-іздестіру қызметін, сондай-ақ барлау қызметін жүргізуге және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шаралар қолдануға;

6) өз өкілеттігі шегінде Қазақстан Республикасының шекаралық саясатын іске асыру және уәкілетті органдар мен ұйымдардың шекара қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қызметін үйлестіруге, Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын немесе Мемлекеттік шекараны қорғау мүдделерін қозғайтын қызметті жүзеге асыратын өз күштері мен уәкілетті органдардың өзара іс-қимыл жасауын ұйымдастыруға;

7) мемлекеттік органдарға, қоғамдық бірлестіктерге, ұйымдарға шекаралық кеңістікте құқық бұзушылық жасауға ықпал ететін немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік қызметі Шекара қызметінің іс-әрекетіне кедергі келтіретін себептер мен жағдайларды жою туралы орындалуы міндетті ұсынулар енгізуге;

8) халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары негізінде шет мемлекеттердің шекаралық органдарымен Мемлекеттік шекараны қорғауда өзара іс-қимылды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға;

9) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

10) шектес мемлекеттердiң шекара өкiлдерiмен Мемлекеттік шекара режимін ұстап-тұру, шекарадағы тосын оқиғаларды реттеу, ақпарат алмасу мәселелерi бойынша хат-хабар алмасуды жүргiзу, осы Заңда белгiленген тәртiппен шекара мәселелерi жөнінде келiссөздер жүргiзу үшiн өзара уағдаластық бойынша шектес мемлекеттердiң өкiлдерiн Қазақстан Республикасының аумағына шақыруға және шектес мемлекеттердiң аумағына өтуге;

11) міндеттерді орындау үшін уәкілетті органдардан, ұйымдардан және қоғамдық бірлестіктерден қажетті ақпаратты сұратуға және өтеусіз алуға;

11-1) ішкі істер органдарының дактилоскопиялық ақпарат дерекқорында қамтылатын дактилоскопиялық ақпаратты Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес алуға және пайдалануға;

12) Мемлекеттік шекараны қорғау саласындағы міндеттерді шешуге азаматтарды ерікті жасақтар құрамында, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің штаттан тыс қызметкерлері ретінде және өзге де нысандарда ерікті негізде тартуға, Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде көзге түскен азаматтарды көтермелеуге және қойылатын талаптарға сай келетін адамдарды Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының әскери, арнаулы оқу орындарына түсу үшін ұсыным жасауға;

13) Қазақстан Республикасының халқына құқықтық тәрбие беруге қатысуға, шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған профилактикалық шараларды жүргізуге, құқық бұзушылықтар, құқық бұзушыларды іздестіру туралы халықты хабарландыру үшін және өзге де мақсаттарда бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалануға;

14) осы Заңға сәйкес қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануға;

15) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
16) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
17) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
18) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

19) мемлекеттік кіріс органдарымен бірлесіп, Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды белгіленген тәртіппен жете қарауды жүзеге асыруға;

20) көлік құралдарымен ілесіп жүруге және оларда шекаралық нарядтарды орналастыруға;

21) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігімен және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен бірлескен шешімдерінде айқындалатын тәртіппен Мемлекеттік шекара күзетін күшейту кезінде олар бөлетін күштер мен құралдарды пайдалануға;

22) құқық бұзушылардың ізіне түсу кезінде азаматтардың тұрғын және тұрғын емес үй-жайларына, ұйымдардың аумақтары мен үй-жайларына кедергісіз (қажет болғанда жабатын құрылғыларды істен шығара отырып) тәуліктің кез келген уақытында кіруге, сондай-ақ (жиырма төрт сағат ішінде тиісті прокурорды кейіннен хабардар ете отырып) оларды қарап тексеруге;

23) шекаралық іздеулер мен операцияларды, өзге де іздестіру іс-әрекеттерін жүргізу кезінде бақылау бекеттерін өз бетінше орнатуға, адамдар мен көлік құралдарының қозғалысын уақытша шектеуге немесе оған тыйым салуға, азаматтарды жергілікті жердің жекелеген учаскелеріне жібермеуге, адамдардың өмірі мен денсаулығын қорғау мақсатында олардың сонда қалуын немесе осы учаскелерді тастап шығуын міндеттеуге;

24) Қазақстан Республикасының қауіпсіздігіне қатер төнген кезде Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы және өзге де уәкілетті органдарын хабардар ете отырып, қорғаныс мақсатындағы жұмыстарды, халықаралық міндеттемелерді орындау мен табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде туындаған салдарларды жоюға байланысты жұмыстарды қоспағанда, шекаралық белдеуде әртүрлі жұмыстарды жүргізуді уақытша шектеуге;

25) қызметтік мақсаттарда байланыс құралдарын, ал Қазақстан Республикасының аумағына қарулы басып кіруге тойтарыс берген, Мемлекеттік шекарадағы заңсыз жаппай өтуге және өзге де арандатуларға кедергі келтірген, іздестіру іс-шараларын жүргізген, құқық бұзушылықтарды жасады деп күдік келтірілген адамдарды жеткізген кезде, ұйымдардың көлік құралдарын, ал қажет болған жағдайларда – Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен иелерінің талаптары бойынша кейіннен оларға шығындарды не келтірілген залалды өтей отырып, азаматтардың көлік құралдарын пайдалануға;

26) Мемлекеттік шекараны кесіп өту, ішкі және аумақтық суларда жүзу кезiнде немесе кемелер қазақстандық порттарда тұрған уақытта құқық бұзушылықтарға жол берген шетелдiк әскери емес кемелер экипаждары мүшелерiнiң және оларда болған өзге де адамдардың жағаға шығуына және жағада болуына тыйым салуға;

27) азаматтардан Мемлекеттік шекарада белгіленген тәртіпті сақтауды, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің іс-әрекетіне кедергі келтіретін құқыққа қайшы әрекеттерді тоқтатуды талап етуге, бұл талаптарды орындамаған жағдайда Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тиісті шараларды қолдануға;

28) шекаралық кеңістікте белгіленген режимді бұзушыларды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әкімшілік ұстауға алынған адамдарды ұстау үшін арнайы жабдықталған үй-жайларында ұстауға;

29) Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес әкімшілік ұстауға алынған адамдарды тергеу изоляторларында, уақытша ұстау изоляторларында және ұстау үшін арнайы жабдықталған үй-жайларда орналастыруға;

30) шекаралық кеңістікте белгіленген режимдерді бұзудың өздеріне белгілі болған мән-жайлары туралы түсініктемелер алу мақсатында адамдарды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің бөлімшелеріне шақыруға;

31) алып тасталды - ҚР 10.11.2014 № 249-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
32) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

33) мемлекеттік кіріс органдары жоқ өткізу пункттерінде және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда радиациялық бақылаудың техникалық құралдарын пайдалана отырып, автоматты немесе қолмен тексеру режимінде радиациялық бақылауды жүзеге асыруға;

34) құрамында радиоактивті заттар бар инспекциялық-тексеріп қарау кешендерінің пайдаланылуын ұйымдастыруды, сондай-ақ құрамында радиоактивті заттар бар немесе иондаушы сәуле өндірілетін радиоактивті заттармен, аспаптармен немесе аппаратурамен жұмыс істеген кезде ұлттық қауіпсіздік органдарында радиациялық қауіпсіздікті бақылауды жүзеге асыруға;

35) Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Бұдан басқа, ішкі және аумақтық суларда, шекаралық өзендер, көлдер және өзге де су айдындары суларының қазақстандық бөлігінде қазақстандық және шетелдік (суүсті және суасты) кемелерге, мұз үстімен жылжитын құралдарға қатысты Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің:

1) егер кеме сұрау салу белгілеріне жауап бермесе, жүзуге тыйым салынған ауданда болса, Қазақстан Республикасының суларына кіру, онда жүзу және болу тәртібін бұзса, оны тоқтатуға және қарап тексеру жүргізуге құқығы бар. Кемені қарап тексеру кеме және навигация құжаттарын, экипаж мүшелері мен жолаушылардың құжаттарын, жүктерге арналған құжаттарды, қажет болған жағдайда кеменің жайларын да тексеруді қамтиды. Кемені қарап тексеру нәтижелері бойынша оған, белгіленген қағидаларды сақтай отырып, Қазақстан Республикасының суларында жүзуді (болуды) жалғастыруға рұқсат етілуі немесе Қазақстан Республикасының суларын тастап шығу ұсынылуы мүмкін немесе ол Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу немесе әкімшілік заңнамасына сәйкес ұсталуы мүмкін;

2) егер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қылмыстық немесе әкімшілік жауаптылыққа тартуға жататын адамдарды ұстауға, осы адамдарды анықтау және тергеу органдарына немесе тиісті органдарға тапсыруға;

3) егер ізге түсу ішкі немесе аумақтық суларда, балық аулау аймағында не континенттік қайраң үстіндегі су кеңістігінде тоқтау туралы көзге көрінетін немесе дыбыстық сигналды (олар осы сигналды көруі немесе естуі мүмкін болатындай қашықтықтан) бергеннен кейін басталса және үздіксіз жүргізілсе, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын немесе заңнамасын бұзған кемелер (мұз үстімен жылжитын құралдар) өз елінің немесе үшінші мемлекеттің аумақтық суларына кіргенге дейін олардың ізіне түсуге және оларды ұстауға құқығы бар.

3. Мемлекеттік шекараны су астындағы ортада күзету кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің:

1) ішкі және аумақтық суларда су астындағы ортаның жағдайын анықтау үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен басқа да уәкілетті органдардың күштері мен құралдарын тартуға;

2) ішкі және аумақтық суларда су астындағы объектілер табылған кезде бұл суларға кіру мақсаты туралы сұрау салу жүргізуге, бағытын өзгертуді талап етуге, оларға су астындағы жағдайдан шығуды, өз туын көрсетуді ұсынуға, тоқтатуға және оларды қарап тексеру жүргізуге, табылған су астындағы объектілер іс-әрекеттерінің алдын алу немесе оларды тоқтату бойынша өзге де шараларды қолдануға;

3) егер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қылмыстық немесе әкімшілік жауаптылыққа тартылуға жататын адамдарды ұстауға, осы адамдарды анықтау және тергеу органдарына немесе тиісті органдарға беруге;

4) ішкі және аумақтық суларда Мемлекеттік шекараны кесіп өтудің және (немесе) жүзудің белгіленген тәртібін бұзған су астындағы құралдарды ұстауға, құқық бұзушылықтың мән-жайларын анықтау үшін оларды Қазақстан Республикасының порттарына, өзге де орындарға жеткізуге (айдауылмен алып жүруге), осы құралдарды анықтау және тергеу органдарына беруге;

5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қару-жарақ пен әскери техниканы қолдануға құқығы бар.

4. Қазақстан Республикасының аумағында шекаралық іздеулер және операциялар жүргізу кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі өзіне берілген құқықтарды шекаралық кеңістік шегінен тыс жерлерде де пайдалана алады.

5. Мемлекеттік шекараны күзету жөніндегі қызметтік міндеттерді шешу кезінде Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдары мен Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері пайдаланатын корабльдерге, катерлерге, ұшақтарға және тікұшақтарға (өзге де ұшу аппараттарына) мынадай:

1) Қазақстан Республикасының су және әуе кеңістігін, теңіз және өзен порттарын, әуежайларын және әуеайлақтарын (қону алаңдарын), олардың тиесілігіне және арналған мақсатына қарамастан, пайдалану;

2) навигациялық, метеорологиялық, гидрографикалық және өзге де ақпаратты алу;

3) ұшуды жəне корабль жүргізуді əуежайлық (əуеайлақтық) қамтамасыз ету құқығы беріледі.

Бұл ретте осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген көрсетілетін қызметтерді жүзеге асыруға арналған шығыстар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджет қаражаты есебінен төленеді. Аталған көрсетілетін қызметтерді ұсыну алдын ала ақы төленбей жүзеге асырылуы мүмкін.

6. Шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғауды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен және жағдайларда қаруды, арнайы құралдарды тасымалдауға, өзімен алып жүруге, сақтауға және қолдануға, қызметтік иттерді пайдалануға, сондай-ақ дене күшін қолдануға құқығы бар.

Ескерту. 67-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.11.2014 № 257-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 10-баптың 12) тармақшасынан қараңыз); 10.11.2014 № 249-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

67-1-бап. Шекара кеңістігі шегінде байланыс желілерін салу

Шекара кеңістігі шегінде байланыс желілерін салуды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің уәкілетті ведомствосы жүзеге асыруға құқылы.

Ескерту. 67-1-баппен толықтырылды – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

68-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнің кадрлары. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнің Шекара қызметiнде әскери қызмет өткеру ерекшеліктері

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнің кадрлары әскери қызметшілерден (шақыру бойынша келген әскери қызметшілер, келісімшарт бойынша келген әскери қызметшілер) және қызметкерлерден тұрады.

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнің Шекара қызметінде әскери қызмет өткеру Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнің Шекара қызметі үшін кадрларды даярлау, қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру Қазақстан Республикасының әскери, арнаулы оқу орындарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының және халықаралық келісімдерге сәйкес шетел мемлекеттерінің басқа да білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіндегі мерзімді әскери қызметке басым тәртіппен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті дене бітімі мен моральдық-психологиялық қасиеттері бар Қазақстан Республикасының азаматтары шақырылады.

Қазақстан Республикасының азаматтарын Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне іріктеу, оларды зерделеу және әскерге шақыру ерекшеліктері Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін Қазақстан Республикасының азаматтарын әскери қызметке шақыруды ұйымдастыру және жүргізу қағидаларымен айқындалады.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнің әскери қызметшiлерi қызметтік міндеттерін орындау кезінде мемлекеттік билік өкілдері болып табылады және мемлекеттің қорғауында болады. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметінің қызметтік іс-әрекетіне араласуға, Қазақстан Республикасының заңдарымен осыған тікелей уәкілеттік берілген адамдардан басқа, ешкімнің құқығы жоқ.

Шекаралық нарядтарда Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғау және күзету, сондай-ақ шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғау бойынша қызмет атқару жауынгерлік кезекшілік (жауынгерлік қызмет) болып табылады.

4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметінің әскери қызметшісі атқаратын лауазымына, орналасу орны мен уақытына қарамастан, Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында оған азаматтар шекара қауіпсіздігіне қатер төндіретін оқиғалар туралы мәлімдемемен немесе хабарламамен жүгінген жағдайда немесе ол осындай оқиғаларды тікелей анықтаған жағдайда:

1) құқық бұзушылықтың жолын кесу, оны жасаған азаматтарды анықтау және ұстау, оқиға болған орындарды күзету жөніндегі ықтимал шараларды қолдануға;

2) бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің жақын жердегі бөлімшесіне хабарлауға міндетті.

5. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі қызметкерлерінің еңбек қатынасы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексімен және Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасымен реттеледі.

Ескерту. 68-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

68-1-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін мұнай өнімдерімен жабдықтау ерекшеліктері

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі мұнай өнімдерін өндіруді мемлекеттік реттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын мұнай өнімдерін беру жөніндегі бірыңғай оператордан мұнай өнімдерін сатып алады.

Ескерту. 9-тарау 68-1-баппен толықтырылды - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҚАРУЛЫ КҮШТЕРІНІҢ ҚҰЗЫРЕТІ

69-бап. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері:

1) әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны күзетуді ұйымдастырады және қамтамасыз етеді;

2) осы Заңға, Қазақстан Республикасының басқа да заңдарына сәйкес құрлықта, ішкі және аумақтық суларда, сондай-ақ су астындағы ортада Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысады;

3) өз құзыреті шегінде Мемлекеттік шекара режимінің бұзылуына байланысты тосын оқиғаларды шешуге қатысады, осы мақсаттар үшін өзге де уәкілетті органдарды тартады;

4) аумақтық сулардағы теңіз дәліздері мен қозғалыстарды бөлу схемасын белгілеу бойынша ұсыныстар әзірлейді;

5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі іс-шараларды орындау үшін уәкілетті органдардың күштері мен құралдарын тартады;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Мемлекеттік шекараны қорғауды қамтамасыз етуде жәрдем көрсетеді;

7) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 69-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

70-бап. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Әуе қорғанысы күштерінің құзыреті

1. Мемлекеттік шекараны әуе кеңістігінде күзету кезінде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әуе қорғанысы күштері:

1) Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібінің сақталуын бақылауды жүзеге асырады;

2) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде, сондай-ақ аумақтық сулардың шегінен тыс жерлерде шет мемлекеттердің шекарасына дейін әуе кемелерінің Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту қатері туындаған кезде немесе заңсыз кесіп өтуі кезінде оларды танып айыру үшін өздерінде бар құралдарды пайдаланады;

3) Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен және (немесе) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзған әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының аумағында ұшуының жолын кеседі және қондыруға шаралар қолданады;

4) әуе кемелері экипаждарының абайсыз іс-әрекеттері жағдайында Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен осы кемелерге олардың бағдарын қалпына келтіру, әуежайға немесе әуеайлаққа шығару, Қазақстан Республикасының аумағына қондыру немесе Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің шегінен тыс жерге шығару арқылы жәрдем көрсетеді.

2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әуе қорғанысы күштері:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіндегі жағдайды анықтау үшін басқа да уәкілетті органдардың күштері мен құралдарын тартуға;

2) әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту қатері туындаған кезде немесе заңсыз кесіп өту кезінде Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің жекелеген аудандарында әуе кемелерінің ұшуына тыйым салуға немесе оны шектеуге;

3) әуе кемесінен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіне ұшып кіру мақсаттары немесе ұшу жоспарынан ауытқу себептері туралы ақпаратты хабарлауды талап етуге;

4) әуе кемелері экипаждарының абайсыз іс-әрекеттері жағдайында Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен осы кемелерге олардың бағдарын қалпына келтіру, әуежайға немесе әуеайлаққа шығару, Қазақстан Республикасының аумағына қондыру немесе Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің шегінен тыс жерге шығару арқылы жәрдем көрсетуге, әуе кемесіне, егер оның бағыты ұшу үшін тыйым салынған немесе уақытша қауіпті ауданға апаратын болса, бағытын өзгертуді ұсынуға;

5) Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өтудің алдын алу немесе тоқтату жөнінде шаралар қабылдауға, қажет болған жағдайда әуе кемесінің экипажынан көрсетілген жерге қонуын, оның ішінде мәжбүрлі түрде қонуын жүзеге асыруды талап етуге;

6) Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен және (немесе) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзған әуе кемелерінің экипаж мүшелерін (Қазақстан Республикасының аумағына қонғаннан кейін) құқық бұзушылықтың мән-жайларын анықтау үшін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің бөлімшесіне шақыруға;

7) құқық бұзушылық жасаған және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қылмыстық немесе әкімшілік жауапкершілікке тартуға жататын адамдарды ұстауға, осы адамдарды анықтау және тергеу органдарына немесе тиісті органдарға тапсыруға;

8) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қару-жарақты және әскери техниканы қолдануға;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыруға құқығы бар.

Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

71-бап. Мемлекеттік шекараны қорғау үшін қолданылған кезде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің құзыреті

Ескерту. 71-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 10.01.2015 № 275-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

Мемлекеттік шекараны қорғау үшін қолданылған кезде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әскери-теңіз Күштері:

1) Мемлекеттік шекараны су астындағы ортада кесіп өтуге бақылауды жүзеге асыруға қатысады;

2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Қазақстан Республикасының қауіпсіздігі мүддесінде қайыққа қарсы, оның ішінде су асты-диверсиялық қорғанысты жүзеге асыруға жәрдем көрсетеді;

3) Қазақстан Республикасының Заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 71-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.01.2015 № 275-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

11-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ ҚОРҒАУ КЕЗІНДЕ ҚАРУ-ЖАРАҚ
ПЕН ӘСКЕРИ ТЕХНИКАНЫ, АРНАЙЫ ҚҰРАЛДАРДЫ, ҚЫЗМЕТТІК
ЖАНУАРЛАРДЫ ЖӘНЕ ДЕНЕ КҮШІН ҚОЛДАНУ

72-бап. Қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолданудың шарттары мен шектері

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері әскери қызметшілерінің шекаралық кеңістік шегінде қаруды және арнайы құралдарды өзімен алып жүруге, сақтауға, қолдануға құқығы бар, сондай-ақ әскери техниканы, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануы мүмкін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әскери қызметшілері қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануға байланысты жағдайларда іс-әрекеттерге жарамдылығына арнайы дайындықтан, жыл сайынғы тексеруден өтуге міндетті.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде, қажетті қорғаныс жағдайында және аса қажеттілік жағдайында немесе құқық бұзушылық жасаған адамды ұстау кезінде, штаттық қару мен арнайы құралдары не оларды қолдану мүмкіндігі болмаған кезде, қолына түскен кез келген құралды пайдалануға құқылы.

4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін Қазақстан Республикасының арнайы мемлекеттік және құқық қорғау органдары өткізетін іс-шараларға тартқан жағдайларда, қару-жарақ пен әскери техника, арнайы құралдар, қызметтік жануарлар және дене күші іс-шараға бастамашы болған органның қызметін регламенттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес қолданылады.

5. Азаматтардың, әскери қызметшілердің денсаулығы мен өмiрiне нақты қатер төндiретiн, сондай-ақ олар қарумен немесе топпен шабуыл жасаған, қарулы қарсылық көрсеткен, адамдарды кепілге алған, объектілерді, көлік құралдарын, оның ішінде әуе және теңіз кемелерін басып алған жағдайларды қоспағанда, әйелдерге, мүгедектiк белгiлерi анық бiлiнетін адамдарға және кәмелетке толмағандарға қатысты қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануға тыйым салынады.

6. Сондай-ақ қару-жарақ пен әскери техниканы:

1) егер олар Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне нақты қауіп төндірмесе, суүсті, суасты кемелері, әуе кемелері, ұшу аппараттары және мұз үстімен жылжитын құралдар, сондай-ақ жолаушылары бар өзге де көлік құралдары бойынша;

2) қайғылы жағдайға немесе табиғаттың еңсерілмейтін күштерінің әсеріне байланысты, Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен немесе абайсызда кесіп өтуге әрекет еткен адамдарға қатысты;

3) Мемлекеттік шекараны кесіп өткен немесе кесіп өтуге әрекет еткен жабайы және үй жануарларына қатысты қолдануға тыйым салынады.

7. Қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолданудың барлық жағдайларында Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері айналасындағы адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және зардап шеккендерге жедел медициналық көмек көрсету жөнінде шаралар қолдануға міндетті.

8. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері осы Заңда көзделген жағдайларда қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануға байланысты, оның ішінде:

1) көлік құралдарының және (немесе) құқық бұзушылардың іс-әрекеттерінің қауіпті немесе күтпеген маневрі;

2) оқтардың (снарядтардың) тайқып кетуі салдарынан олардың ұшу траекториясының өзгеруі;

3) құқық бұзушылардың көлік құралдарының сынуы немесе бүлінуі салдарынан келтірілген моральдық, материалдық зиян және дене зақымы үшін жауапты болмайды.

9. Шекаралық кеңістікте белгіленген режимдерді бұзушылықтың жолын кесу кезінде қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолданудың әрбір жағдайы жөнінде тиісті прокурор он екі сағаттан кешіктірілмей хабардар етіледі.

10. Мемлекеттік шекараны қорғау саласындағы өзге де уәкілетті органдар қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қолданады.

73-бап. Қару-жарақ пен әскери техниканы қолдану

1. Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері:

1) Қазақстан Республикасының аумағына қарулы басып кіруге және қарулы шабуыл жасауға тойтарыс беру, Мемлекеттік шекарада қарулы арандатудың жолын кесу үшін;

2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің бөлімшелеріне, Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарына қарулы шабуыл жасауға тойтарыс беру үшін;

3) Мемлекеттік шекараны кесіп өткен немесе кесіп өтетін және қарулы немесе өзге де қарсылық көрсететін адамдарға, суүсті, суасты кемелеріне, әуе кемелеріне, ұшу аппараттарына, оның ішінде пилотсыз әуе кемелеріне және мұз үстімен жылжитын құралдарға, сондай-ақ өзге де көлік құралдарына қарсы;

4) суүсті, суасты кемелері, әуе кемелері, ұшу аппараттары, оның ішінде пилотсыз әуе кемелері және мұз үстімен жылжитын құралдар, сондай-ақ өзге де көлік құралдары тоқтату немесе бағытты өзгерту туралы талаптарды орындамаған жағдайда, осы бұзушылықтың тоқтатылуын немесе оларды ұстауды басқа да құралдармен жүзеге асыру мүмкін болмағанда, оларды бүлдіру жолымен тоқтату (қозғалысын немесе ұшуын тоқтату) үшін;

5) суүсті, суасты кемелерін, әуе кемелерін, ұшу аппараттарын, оның ішінде пилотсыз әуе кемелерін және мұз үстімен жылжитын құралдарды, сондай-ақ жолаушылары жоқ өзге де көлік құралдарын шетелге айдап әкетуді болғызбау үшін;

6) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері мен объектілеріне, Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі қызметтік міндеттерін немесе қоғамдық борышын орындап жүрген өзге де азаматтарға, олардың отбасы мүшелеріне шабуыл, оның ішінде қарусыз шабуыл жасалып, олардың өміріне тікелей қауіп төнгенде шабуылға тойтарыс беру үшін;

7) азаматтарды олардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін шабуылдан қорғау, сондай-ақ кепілге алынғандарды босату үшін;

8) әскери қызметшілерді немесе азаматтарды олардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін жануарлардың шабуылынан қорғау үшін;

9) өзге де құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу үшін, сондай-ақ қажетті қорғаныс жағдайында және аса қажеттілік жағдайында қару-жарақ пен әскери техниканы қолданады.

Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің шекаралық кеңістікте дабыл белгісін беру немесе көмекке шақыру үшін де қару пайдалануға құқығы бар.

2. Қару-жарақ пен әскери техника:

1) қарулы шабуылға тойтарыс беру мен қарулы басып кіру үшін;

2) қарулы қарсылық көрсетілген кезде;

3) әскери қызметшілер мен өзге де азаматтарға кенеттен шабуыл жасалған кезде;

4) ұсталған адамдардың тартып алған қарумен қашуы кезінде ескертусіз қолданылуы мүмкін.

3. Өзге жағдайларда қару-жарақ пен әскери техниканы қолданудың алдында оларды қолдану ниеті туралы анық ескерту жасалуға және (немесе) ескерту мақсатында оқ атылуға тиiс.

Ескерту. 73-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

74-бап. Арнайы құралдарды қолдану

1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде қару-жарақ пен әскери техниканы қолдануға құқық берілетін барлық жағдайда арнайы құралдар қолданылуы мүмкін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері әскери қызметшілерінің шекаралық кеңістікте, сонымен қатар:

1) Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын, әскери қызметшілерге қарсылық көрсететін немесе оларға жүктелген қызметтік міндеттерді жүзеге асыруына қасақана кедергі жасайтын құқық бұзушыларды, өзге де адамдарды ұстау және қарусыздандыру үшін немесе қару, оқ-дәрілер, жарылғыш, улы, радиоактивті, есірткі және еркін айналымына тыйым салынған өзге де заттарды өзінде заңсыз ұстайтын адамдарға қатысты;

2) шекаралық кеңістіктегі жаппай тәртіпсіздіктің жолын кесу үшін және Мемлекеттік шекарадан қарусыз жаппай кесіп өту немесе кесіп өтуге әрекет ету және азаматтардың өмірі мен денсаулығына немесе мемлекеттің қауіпсіздігіне қол сұғушылық жасалатын құқық бұзушылардың топтасқан іс-әрекеттері жағдайында;

3) егер ұсталған адамдардың қашып кетуі, айналасындағыларға немесе өз денсаулығына зиян келтіруі мүмкін екеніне жеткілікті негіздер болса, оларды айдауылмен алып жүру және күзету кезінде;

4) ұсталғандарды жеткізу үшін, егер бұл құқық бұзушылықтың жолын кесу, құқық бұзушының жеке басын анықтау, сондай-ақ, егер әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы жасау міндетті болып табылса, оны сол орнында жасау мүмкін болмаған кезде осы хаттаманы жасау мақсатында қажет болса;

5) құқық бұзушылықтардың жолын кесу мақсатында объектілер мен көлік құралдарын ашу, сондай-ақ оларды бөлшектеу үшін;

6) өзге де құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу, сондай-ақ қажетті қорғаныс үшін және аса қажеттілік жағдайында да арнайы құралдарды қолдануға құқығы бар.

75-бап. Қызметтік жануарларды және дене күшін қолдану

1. Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне қару-жарақ пен әскери техниканы және арнайы құралдарды қолдануға құқық беретін барлық жағдайларда қызметтік жануарлар мен дене күші қолданылуы мүмкін.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің шекаралық кеңістікте:

1) құқық бұзушыларды іздеу және ұстау үшін;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еркін айналымға шығаруға, Қазақстан Республикасына әкелуге немесе Қазақстан Республикасынан әкетуге тыйым салынған нәрселерді, материалдарды, құралдарды, заттарды іздеу және табу мақсатында адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды тексеріп қарау, жергілікті жерді қарап тексеру кезінде;

3) өзге де құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу, сондай-ақ қажетті қорғаныс үшін және аса қажеттілік жағдайында қызметтік жануарларды және дене күшін, оның ішінде күрестің жауынгерлік тәсілдерін қолдануға да құқығы бар.

12-тарау. АЗАМАТТАРДЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ ҚОРҒАУҒА ҚАТЫСУЫ,
ОЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚОРҒАЛУЫ

76-бап. Азаматтардың Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысуы

1. Шекаралық кеңістік шегінде азаматтар ерікті жасақтар құрамында және өзге де нысандарда ерікті негізде Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысады.

2. Азаматтарды ерікті жасақтар құрамында Мемлекеттік шекараны қорғауға тарту тәртібін, осындай тартудың нысандары мен түрлерін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

3. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын азаматтар өз қызметін заңдылық, адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының құрметтелуі және сақталуы қағидаттары негізінде жүзеге асырады.

4. Мыналар:

1) қылмыстық жауаптылыққа тарту;

2) бірнеше рет (бір жыл ішінде екі және одан да көп) қасақана әкімшілік құқық бұзушылықтар жасау;

3) шекаралық кеңістіктің немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұру үшін кету;

4) Мемлекеттік шекараны қорғауға одан әрі қатысуын болғызбайтын мән-жайлардың басталуы (психикалық, мінез-құлықтық, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты бұзылушылықтарының (ауруларының), Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тізбеге сәйкес айналадағылар үшін қауіп төндіретін өзге де аурудың анықталуы, азаматтың қайтыс болуы);

5) Мемлекеттік шекараны қорғауға одан әрі қатысқысы келмеуі Қазақстан Республикасы азаматының ерікті жасақтар құрамында Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысу мүмкіндігін болғызбайтын мән-жайлар болып табылады.

Ескерту. 76-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 07.07.2020 № 361-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

77-бап. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын азаматтардың құқықтары мен міндеттері

1. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын азаматтар (бұдан әрі – Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдар):

1) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің бөлімшелерін шекаралық кеңістікте дайындалып жатқан не жасалған құқық бұзушылықтардың өздеріне мәлім болған фактілері туралы дереу хабардар етуге;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда азаматтардың талап етуі бойынша өздерінің Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысу заңдылығын растайтын куәліктерді көрсетуге;

3) құқық бұзушылықтар жасағаны үшін ұсталған азаматтарға қолданылатын мәжбүрлеу шараларының негіздерін оларға түсіндіруге;

4) Мемлекеттік шекараны қорғау бойынша іс-шараларға қатысар алдында Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің бөлімшелерінде құқықтық дайындықтан өтуге міндетті.

2. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдардың:

1) Мемлекеттік шекараны қорғаудың бақылау және қадағалау функцияларымен байланысты емес іс-шараларында Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жәрдем көрсетуге;

2) шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың алдын алуға және жолын кесуге;

3) құқық бұзушылықтардың жолын кесу және құқық бұзушыларды ұстау мақсатында, егер көрсетілген мақсаттарға өзге тәсілдермен қол жеткізу мүмкін болмаса, дене күшін және басқа да құралдарды қолдануға;

4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықты жасаған адамдарды ұстауға және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің бөлімшелеріне, құқық қорғау немесе өзге де уәкілетті органдарға жеткізуге;

5) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің өкілдерімен бірлесіп шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың профилактикасына бағытталған іс-шараларды жүргізуге;

6) шекаралық кеңістікте белгіленген режимдердің сақталуын талап етуге құқығы бар.

Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдардың заңды талаптары орындау үшін міндетті.

3. Мемлекеттік шекараны қорғауда жәрдем көрсетуіне байланысты Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдар мен олардың отбасы мүшелерiне қатысты құқыққа қарсы іс-әрекеттер, сондай-ақ Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдардың заңды талаптарын орындамау Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа әкеп соғады.

13-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

78-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғау саласындағы заңдылықтың сақталуын қадағалау

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғау саласындағы заңдылықтың сақталуына жоғары қадағалауды Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры және ол уәкiлеттiк берген прокурорлар жүзеге асырады.

Ескерту. 78-бап жаңа редакцияда - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

79-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

1. Осы Заңның және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы өзге де нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын бұзған адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

2. Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінен, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігінен, Мемлекеттік шекараны қорғау саласындағы өзге де уәкілетті органдардан өздерінің құқықтары мен бостандықтарының шектелу себебі жөнінде түсіндірмелер алуға құқығы бар.

3. Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың заңды құқықтары мен бостандықтары бұзылған жағдайда, тиісті лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен осы құқықтарды қалпына келтіруге және оларға келтірілген залалды өтеуге міндетті.

80-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

1-1. 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін мыналардың:

1) осы Заңның 23-бабының 2-тармағы 1) тармақшасының қолданысы тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде осы тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

1) Мемлекеттік шекараны кесіп өту заңдылығын айқындау, Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушыларды, сондай-ақ өздеріне қатысты Қазақстан Республикасына кіру және Қазақстан Республикасынан шығу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулері бар адамдарды анықтау мақсатында құжаттарды және адамдарды тексеруді, оның ішінде биометриялық дербес деректерді өңдеу рәсімі арқылы тексеруді, адамдарға сауал жүргізуді;";

2) осы Заңның 66-бабы 9-1) тармақшасының:

3) осы Заңның 66-бабы 10) тармақшасының қолданысы тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде осы тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"10) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасына кіруге рұқсат етілмеген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мерзімде айыппұл салу туралы сот шешімдерін және уәкілетті органдардың (лауазымды адамдардың) қаулыларын орындамаған шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың кіруін шектеуге;";

4) осы Заңның 67-бабының 1-тармағы 11-1) тармақшасының қолданысы тоқтатыла тұрсын.

2. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:

1) "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы" 1993 жылғы 13 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993 ж., № 1, 1-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., № 14, 275-құжат; 1998 ж., № 24, 436-құжат; 2002 ж., № 15, 147-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2007 ж., № 24, 180-құжат; 2009 ж., № 18, 86-құжат; 2011 ж., № 11, 102-құжат);

2) "Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі туралы" 1993 жылғы 13 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993 ж., № 1, 3-құжат; 1995 ж., № 8, 56-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., № 14, 275-құжат; 2002 ж., № 15, 147-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2007 ж., № 9, 67-құжат; № 24, 180-құжат; 2011 ж., № 1, 7-құжат; 2012 ж., № 4, 32-құжат).

Ескерту. 80-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2021 № 58-VII (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

Қазақстан Республикасының Президенті

Н. Назарбаев