On transport in the Republic of Kazakhstan

The Law of the Republic of Kazakhstan dated 21 September 1994 No. 156.

      Unofficial translation

      Footnote. The words shall be substituted and excluded by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28 December 1998 No. 338; dated 9 July 2004 No. 596.
      Throughout the text, after the word "Section" the numbers "I - V" shall be substituted by the numbers "1 - 5" respectively by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20 December 2004 No. 13 (shall be enforced from 1 January 2005).

      This Law defines the basis of legal, economic and organizational activities of transport of the Republic of Kazakhstan.

Section 1. General provisions

Article 1. Basic definitions, used in this Law

      The following basic definitions shall be used in this Law:

      1) lightrail transport is a type of the urban rail transportation which is carrying out regular socially important public conveyances and baggage on separately allocated ways and characterized smaller than at the subway and the railroad, dimensions, loading capacity and speed information;

      1-1) socially important passenger traffic is the public conveyances organized for the purpose of ensuring available price level and a possibility of free movement of the population across the territory of the Republic of Kazakhstan;

      1-2) bulk transportation is transportation by two or more means of transport according to the uniform commodity-transport consignment note (the uniform consignment);

      1-3) the contract of interaction at bulk transportations is the contract signed between the operator of bulk transportations and carriers of different types of transport;

      1-4) the operator of bulk transportations is the private or legal person who is carrying out the organization of bulk transportation;

      1-5) the contract of bulk transportations is the contract signed between the operator of bulk transportations and the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) for implementation of bulk transportation;

      1-6) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2017 No. 69-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication);

      1-7) military passengers are military personnel and members of their families and also persons determined by the list of the first head of the appropriate public authority;

      1-8) militarycargo are all types of arms, military equipment, ammunition and other material property transported in the order determined by authorized public authority;

      1-9) a military rate is the rate applied on intra republican transportations of military cargo, approved according to the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      1-10) military transportations are the transportations of troops, military cargo and military passengers who are carried out by carriers irrespective of form of ownership in the order determined by authorized public authority;

      1-11) the uniform commodity-transport consignment note (the uniform consignment) is the document certifying acceptance of a load by the operator of bulk transportations in the maintaining for delivery of a load to the destination;

      2) the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) is the private or legal person using transport according to the signed contract with carrier, and at bulk transportations according to the signed contract of bulk transportations;

      3) transport infrastructure facilities - a technological complex, including railway, tram, light rail, monorail and inland waterways, highways, tunnels, overpasses, bridges, railway stations and stations, passenger service points, metro lines, ports, port facilities, shipping hydraulic structures (gateways), airfields, airports, transport and logistics centers, objects of communication systems, navigation and vehicle traffic control, the main pipeline, as well as other buildings, structures, devices and equipment that ensure the functioning of the transport complex;

      4) a transport company - a legal entity, engaged in transportation of freights, passengers, luggage, as well as in storage, maintenance and repair of vehicles, and operating in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      5) transport logistics - a set of interrelated activities of the transportation process participants for planning and managing transportations of cargoes from a shipper (producer) to a receiver of cargoes through the best route, using various types of transport (railway, road, marine transport, inland waterway and air transport), including monitoring over the movement of cargoes at each phase of transportation;

      5-1) transport and logistics centre – a facility of transportation infrastructure, including a specially allocated area with located buildings on it, designed and suitable to perform preparatory, distributive, final and manufacturing operations with goods and means of transport as well as examination, including customs and border operations in accordance with the law of the Republic of Kazakhstan

      6) transport of the Republic of Kazakhstan – the railway, road, marine, inland waterway, air, urban rail transport, registered within the Republic of Kazakhstan, as well as the main pipeline transport, located on the territory of the Republic of Kazakhstan;

      7) urban rail transportation is a type of transport (the subway, the tram, lightrail, monorail transport) intended for public conveyance in the ways in borders of the city and a residential suburb;

      8) underground – the type of urban rail transport, performing regular socially important passenger and luggage transportations by the routes, isolated (separated, without sibling intersections) from the lines of other types of transport and crossing over them by pedestrians;

      9 ) a carrier – an individual or a legal entity that owns a vehicle on the ownership right or otherwise lawfully, providing services for transportation of passengers, luggage, cargoes and mailings for a fee or salary and possessing a license or a relevant permit, issued in accordance with the established order;

      10) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication);

      11) an authorized state body - the central executive body, implementing the state policy in transport area, coordination and regulation of the transport complex of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 1 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan, dated 16.05.2014 No 203-V (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 10.11.2014 No 249-V (shall be enforced upon expiry of ninety calendar days after its first official publication); dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication);dated 27.10.2015 No. 364-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 05.05.2017 No. 59-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 13.06.2017 No. 69-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated December 29, 2022 No. 174-VII (shall come into effect upon the expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 2. Legislation on transport

      Legislation of the Republic of Kazakhstan on transport shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consists of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

      If an international treaty, ratified by the Republic of Kazakhstan establishes rules other than those contained in this Law, the rules of the international treaty shall be applied.

      Relations, associated with the activities of a pipeline transport shall be regulated by the relevant legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Conditions of carriage, the order of use of vehicles, safety in technical regulations (hereinafter - the security) of vehicles and their life cycle processes for human life and health and the environment shall be defined by the regulations, applied at the relevant types of transport, approved in the established order and mandatory for all participants of transport relations.

      Footnote. Article 2 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28 December 1998 No. 338; dated 20 December 2004 No. 13 (shall be enforced from 1 January 2005); dated 29 December 2006 No. 209 (the order of enforcement see Art. 2).

Article 2-1. Principles of transport logistics

      Transport logistics principles shall be the following:

      1) lawfulness;

      2) focus on the customers’ needs;

      3) security;

      4) safety;

      5) unity of procedures;

      6) equal access;

      7) integration into the global transport and logistics system.

      Footnote. Section 1 is supplemented by Article 2-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 3. On ownership of transport means

      Public highways (with the exception of those sold to the state Islamic special financial company by the decision of the Government of the Republic of Kazakhstan), navigable waterways, lighthouses, devices and navigation signs regulating and guaranteeing the safety of navigation, locks, air navigation devices of air traffic control bodies, engineering networks related to the safety of aircraft flights, as well as the metro are the state property and are not subject to alienation.

      Air navigation devices of air traffic service bodies are state property, and in cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan, may be privately owned.

      The main railway network is not subject to privatization and is transferred to the national management holding on the terms and in the manner established by the authorized state body for transfer to the National Railway Company with subsequent transfer to the National infrastructure operator.

      Mainline, station tracks and other objects of the mainline railway network owned by the state are transferred to the national management holding on the terms and in accordance with the procedure established by the authorized state body for transfer to the National Railway Company with subsequent transfer to the National infrastructure operator.

      Seaports with the status of international significance are not subject to privatization and may be transferred to pay for shares of the national management holding, national holding, national company on the terms and in accordance with the procedure established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Access roads and narrow-gauge lines, as well as highways, with the exception of those specified in part one of this article, may be in both state and private ownership.

      Footnote. Article 3 - as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 4. Transport lands. The procedure for allotment of lands and waters for transport needs

      Transport lands in the republic are recognized:

      - the lands, allotted to land users for transport facilities;

      - the lands for transport roads and tracks routes, allotted to transportation, road and other organizations, involved in their construction and operation.

      Land and water relations, arising during the land allocation for transport and granting of waters for water transport, the order of their use shall be regulated by the land, water and transport legislation.

      In order to ensure reliable operation of the facilities and other transportation objects in the areas, prone to landslides, mudslides, blurring and other natural hazards, the protective zones shall be established.

      Transport companies and carriers are obliged to use allotted to them lands in accordance with their designated purpose and conditions for their allotment, to apply environmental protection technologies of production and prevent deterioration of the environmental situation in the territory in the result of their activities.

      Footnote. Article 4 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28 December 1998 No. 338.

Section 2. The system of state regulation and transport management

Article 5. State regulation of transport activity

      The state regulation of transport activity shall be carried out through the regulatory support, licensing, technical regulation, taxation, crediting, funding and pricing, investment, the unified social and scientific-technical policy implementation, realization of control and supervision over the implementation of the legislation of the Republic of Kazakhstan by the transport companies.

      State agencies shall not be entitled to interfere with the economic activity of transport companies, as well as to divert operational personnel of transport companies to other works, except for the cases, stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      In order to handle situations that threaten political, economic and social stability of the Republic of Kazakhstan or its political sub-division, as well as the life and health of people, the state bodies, within their competence, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, shall publish regulatory legal acts on the use of railway, motor road, marine, inland waterway and air transport, administered by the state bodies.

      The authorized public authority develops and approves rules of performance and registration of military transportations by carriers irrespective of form of ownership, including an order of application of military rates on means of transport.

      Footnote. Article 5 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2006 No. 209 (the order of enforcement see Art. 2); dated 06.01.2011 No. 378 -IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 08.01.2013 No. 63 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated13.06.2017 No. 69-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 6. The state management of transportation

      Transportation management shall be carried out by the authorized state body, established under the resolution of the President of the Republic of Kazakhstan and acting in accordance with the Regulations, approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      The main tasks of the authorized state body are:

      the protection of the interests of the Republic of Kazakhstan in the field of transport;

      international cooperation in the field of transport;

      development of drafts of regulatory legal acts, governing the transport activity in the Republic of Kazakhstan, and participation in development of national standards;

      formation and implementation of the investment, scientific, technical and social policy;

      creation of conditions to meet the needs of the economy and people of the country in carriage, including the socially significant passenger carriage and the related services;

      the use of new technologies, including information and communication technologies, means of facilitating the mobility of devices and technologies adapted for persons with disabilities, in the implementation of passenger transportation;

      training of transport workers engaged in passenger transportation in communication skills and provision of services to persons with disabilities, including training in sign language;

      control and supervision over the observance of the rights of consumers of transport services;

      development of forecast of the needs of the state and population in carriage;

      coordination and implementation of the state regulation of the transport complex activity of the Republic of Kazakhstan.

      consideration of draft documents on standardization within the competence, as well as preparation of proposals for the development, modification, revision and abolition of national, interstate standards, national classifiers of technical and economic information and recommendations on standardization for submission to the authorized body in the field of standardization.

      Footnote. Article 6 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 338; dated 09.07.2004 No. 596; dated 20.12.2004 No. 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 06.01.2011 No. 378 -IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 10.07.2012 No. 31 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2013 No. 124 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.12.2015 No. 433-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 05.10.2018 № 184-VI (shall be enforced upon the expiration of six months after the day of its first official publication); dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 7. Licensing of transport activities

      The list of certain types of activities in transport, subject to licensing, shall be established by the legislative acts.

      Footnote. Article 7 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 338; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 15.07.2011 No.461 -IV (shall be enforced from 30.01.2012); dated 10.07.2012 No. 36 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 8. The competence of local representative and executive bodies on transport

      The competence of local representative and executive bodies on transport field shall be implemented in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On local government and self-government in the Republic of Kazakhstan" and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

      During organization of a passenger’s carriage on regular inter-republican routes of the passenger transport, the carriers should enter into contracts for maintenance of these routes with local executive bodies or their authorized bodies that organized corresponding carriage, unless otherwise provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

      The organization of regular socially important public conveyances by urban rail transportation is carried out by local executive body of the corresponding administrative and territorial unit in which urban rail transportation is located.

      Footnote. Article 8 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 338; dated 20.12.2004 No. 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 28.12.2010 No. 369 -IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 No. 239-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 05.05.2017 No. 59-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Section 3. Basic provisions of transport activity

Article 9. The basis of economic and business activities

      The basis of economic and business relations in transport area is formed by the supply- and- demand market of transport services.

      Transport companies and carriers carry out their activities on a commercial basis.

      Transport companies and carriers develop plans independently and enter into contracts for execution of works and services in accordance with customer needs.

      The public authorities who made decisions on the organization of passenger traffic which profitability is not provided with the operating adjustable rates shall provide subsidizing of losses or expenses of carriers at the expense of budgetary funds according to the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      In the presence of urban rail transportation the local executive body approves Rules of subsidizing of passenger traffic by urban rail transportation.

      Rendering of services on passenger traffic by lightrail transport can be carried out on the basis of the contract between local executive body and the company which is carrying out functions of management of objects of transport infrastructure of the capital.

      Maintenance of navigable waterways, locks, and inspections of shipping safety shall be carried out at the expense of budget funds.

      For the use of the main railway network, public ports, for flight control and air navigation services in the airspace of the Republic of Kazakhstan, the legal entities and individuals, including the foreign ones shall pay fees in the order and in the amount, defined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 9 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 338; dated 15.12.2001 No. 272 (shall be enforced from 01.01.2002); dated 24.12.2001 No. 276 (shall be enforced from 01.01.2002); dated 09.07. 2004 No. 596; dated 20.12.2004 No. 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 28.12.2010 No. 369 -IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 06.01.2011 No. 378 -IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 15.07.2011 No. 461 -IV (shall be enforced from 30.01.2012). dated 02.07.2014 No. 225-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication);dated 09.04.2016 No. 494-V (shall be enforced from 01.01.2017); dated 05.05.2017 No. 59-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 25.12.2017 No. 122-VI (shall be enforced from 01.01.2018).

Article 10. Tariffs

      On transportation of goods, passengers, baggage and the services connected with transportations including at bulk transportations, are established the free (contractual) rates (except the cases provided by a part of the fourth article 9 of the present Law) providing activity of carriers and transport enterprises.

      The regulated tariffs (uniform tariff within the state) may be established for certain types of transport services as a mean of the state social policy or as a mean to overcome monopoly activity in transport field, in the order established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      On intra republican transportations of military cargo military rates are applied, and on transportations of military cargo outside the Republic of Kazakhstan rates according to international treaties of the Republic of Kazakhstan are applied.

      Transportations of the military passengers and military cargo transported by baggage and cargo baggage on means of transport are carried out on the rates applied on public conveyances, baggage and cargo baggage.

      Footnote. Article 10 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28 December 1998, No. 338; dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 13.06.2017 No. 69-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 11. Transportation of cargoes, passengers, luggage, mailings, rendering of forwarding services

      Upon transporting cargos, passengers, luggage, mailings and rendering transport and forwarding services, a carrier is obliged:

      - to have a permission, authorized by the Law of the Republic of Kazakhstan “On permissions and notifications”;

      - to conclude an agreement (a contract) with a client in a prescribed form;

      - to provide vehicles with the documents of compliance certification;

      - to compensate damage, caused to a client and a third party, including the loss of time in money terms;

      - to ensure safety of passenger, create for him/her necessary comfort, conditions of service, and provide timely transportation and safety of luggage in the event of checking in luggage by a passenger;

      - to ensure traffic safety;

      - to provide freedom of choice of transport on the transport services market to the client;

      - to receive documents, confirming compliance of being shipped cargo with its certificate of consignment;

      - to fulfill the requirements of the state bodies within their competence to carry out specific and military transportations (expenditures for such transportations shall be reimbursed from the budget in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan);

      - to insure its civil liability before the passengers in the order, specified by legislative acts of the Republic of Kazakhstan on compulsory insurance;

      - to provide persons with disabilities with the accessibility of passenger transportation, carrier services, service information, create the necessary amenities and conditions for the provision of transportation services to them.

      When public authorities hold tenders for the right to service passenger transportation routes, persons whose vehicles are adapted for access for persons with disabilities have an advantage.

      The carrier has the right to freely quote the prices of transportations according to rules of pricing, except for cases when adjustable rates are established.

      A carrier has not right to refuse rendering transportation services to legal entities and individuals except for the cases, provided for by the legislative acts on transport of the Republic of Kazakhstan.

      Upon transporting cargo, passengers, luggage, mailing, rendering transport and forwarding services, a customer has the right to:

      - require fulfillment of a contract, concluded between him and a carrier;

      - challenge the compliance of transportation with its certificate in accordance with the established procedure;

      - require compensation for damages, including the loss of time in money terms.

      A client is obliged to:

      - comply with the terms of the contract, concluded with a carrier;

      - to provide a carrier with a document, confirming cargo’s certification compliance;

      - to follow the rules of transportation;

      - to provide cargoes and luggage in a form, ready for transportation.

      Passenger shall be obliged to come to the point of departure until transportation not later than the time, established by the rules of transportation. An arrival time at the point of departure shall be specified in the ticket.

      Individual rights and responsibilities of a client and a carrier shall be defined by an agreement of the parties in a contract of carriage.

      Conditions of transportation of cargoes, passengers, luggage, mailings, carrying out transport and forwarding and responsibilities of the parties for transportation and forwarding services shall be defined by the regulatory legal acts and contracts of carriage.

      In the presence of urban rail transportation the local executive body approves Rules of public conveyances by urban rail transportation.

      Footnote. Article 11 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 338; dated 08.05.2003 No. 414; dated 29.12.2006 No. 209 (the order of enforcement see Article 2); dated 04.07.2013 No. 132-V (the order of enforcement see Article 2); dated 16.05.2014 No 203-V (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.12.2015 No. 433-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 09.04.2016 No. 494-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 05.05.2017 No. 59-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 12. Bulk transportation

      The railway, marine, inland water, air and motor transport will organize the system of bulk transportations using the principles of transport logistics and use of transport infrastructure.

      The client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer), the operator of bulk transportations and carriers of different types of transport are participants of bulk transportations.

      The order and conditions of implementation of bulk transportations, basic provisions and order of signing of the contracts of bulk transportations and interaction at bulk transportations are established by the rules of bulk transportations approved by authorized public authority.

      Footnote. Article 12 in edition of the Law of the Republic of Kazakhstan dated27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 12-1. Contract of bulk transportations

      1. The contract of bulk transportations has to contain:

      1) rights and clien’s duties (consignor, consignee, passenger, charterer) and operator of bulk transportations;

      2) responsibility of the client (consignor, consignee, passenger, charterer) and operator of bulk transportations;

      3) order of filling of the uniform commodity-transport consignment note (uniform consignment);

      4) terms and delivery terms;

      5) destinations;

      6) volumes of cargo;

      7) cost and payment procedure.

      The contract of bulk transportations may contain other conditions of the organization of bulk transportation which aren't provided by the present Law and rules of bulk transportations.

      2. The operator of bulk transportations has the right:

      1) to refuse bulk transportation of a load which on the properties, weight and dimensional parameters doesn’t correspond to the data on a load specified in the contract of bulk transportation;

      2) in case there is no opportunity to deliver a load owing to force majeure to the new destination specified by the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer), to refuse bulk transportation and to return a load to the consignor, previously having notified him on it. At the same time additional expenses of the operator of bulk transportations are paid by the consignor (consignee) if other isn't provided by the contract;

      3) to demand from the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) of appropriate performance of obligations under the contract of bulk transportations.

      The operator of bulk transportations has also other rights established by laws of the Republic of Kazakhstan and the contract of bulk transportations.

      3. The operator of bulk transportations is obliged:

      1) at the scheduled time to accept a load;

      2) to organize transportation of a load with use of different types of transport from the point of departure to the destination;

      3) to provide monitoring of the movement of a load at each stage of transportation;

      4) to ensure safety of a load on all transit;

      5) to provide delivery of a load at the scheduled time;

      6) to provide delivery of a load to the person (consignee) authorized for receiving a load.

      The operator of bulk transportations performs also other duties established by laws of the Republic of Kazakhstan and the contract of bulk transportations.

      4. The client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) has the right:

      1) to obtain information on a route, structure and means of transport for transportation of the stated load;

      2) to demand from the operator of bulk transportations of appropriate performance of obligations under the contract of bulk transportations;

      3) to demand compensation of the damage caused at bulk transportation, at presentation of written documentary proofs.

      The client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) has also other rights according to laws of the Republic of Kazakhstan and the contract of bulk transportations.

      5. The client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) is obliged:

      1) to provide a load to the operator of bulk transportations according to the term specified in the contract of bulk transportation;

      2) to pay to the operator of bulk transportations all due payments stipulated in the contract of bulk transportation.

      Footnote. Section 3 is supplemented with article 12-1 according to the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 12-2. The contract of interaction at bulk transportations

      1. The contract of interaction at bulk transportations has to contain:

      1) the rights and obligations of operator of the bulk transportations and carriers involved at bulk transportation;

      2) conditions and procedure of bulk transportation;

      3) cost and payment procedure;

      4) an order of interaction of carriers and transfer of a load from one type of the vehicle on another;

      5) order of filling of the uniform commodity-transport consignment note (uniform consignment);

      6) terms and delivery terms.

      The contract of interaction at bulk transportations may contain other conditions of the organization of bulk transportation which aren't provided by the present Law and rules of bulk transportations.

      2. The operator of bulk transportations has the right:

      1) to refuse to carrier bulk transportation of a load if the vehicle of carrier on the properties, weight and dimensional parameters doesn't correspond to the load parameters specified in the contract of interaction at bulk transportations;

      2) in case there is no opportunity to deliver a load owing to force to the new destination specified by the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer), to refuse bulk transportation and to provide return of a load to the consignor, previously having notified him on it. Additional expenses of carrier are refunded by the operator of bulk transportations if other isn't provided by the contract;

      3) to demand from carrier of appropriate performance of obligations under the contract of interaction at bulk transportations;

      4) to demand compensation of the damage caused at bulk transportation, at presentation of written documentary proofs.

      The operator of bulk transportations has also other rights established by laws of the Republic of Kazakhstan and the contract of interaction at bulk transportations.

      3. The operator of bulk transportations is obliged to give a load to carrier at the scheduled time.

      The operator of bulk transportations performs also other duties established by laws of the Republic of Kazakhstan and the contract of interaction at bulk transportations.

      4. The carrier of bulk transportation has the right:

      1) to refuse bulk transportation of a load which on the properties, weight and dimensional parameters doesn’t correspond to the data on a load specified in the contract of interaction at bulk transportations;

      2) to make unloading of a load if further transportation of a load threatens safety of transportation and safety of a load.

      The carrier of bulk transportation has also other rights established by laws of the Republic of Kazakhstan and the contract of interaction at bulk transportations.

      5. The carrier of bulk transportation is obliged:

      1) to immediately notify the operator of bulk transportations on the arisen safety hazard of transportation and safety of cargo on the piece of following, to observe the instructions of the operator of bulk transportations received at the same time and also the actions for safety of transportation and safety of cargo made by it;

      2) at acceptance of a load to check the accuracy of entries in the uniform commodity-transport consignment note (the uniform consignment) concerning a load and its packaging;

      3) to control laying and fastening of a load for the purpose of respect for the established norms of loading of the vehicle, safety of performance of transportation and safety of a load;

      4) to provide to the operator of bulk transportations information on a route, structure and means of transport for transportation of the stated load;

      5) to give to the operator an opportunity of tracking of the location of a load on the respective site of transportation;

      6) to transfer a load to the following carrier of bulk transportation to the time established by the contract of interaction at bulk transportation or to the person (consignee) authorized for receiving a load.

      The carrier of bulk transportation performs also other duties established by laws of the Republic of Kazakhstan and the contract of interaction at bulk transportations.

      Footnote. Section 3 is supplemented with article 12-2 according to the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 12-3. Uniform commodity-transport consignment note (uniform consignment)

      Rendering services and implementation of terms of the contract of bulk transportations make sure the uniform commodity-transport consignment note (the uniform consignment) by which acceptance of bulk transportations by the operator and carriers of a load in the maintaining for delivery of a load to the destination according to terms of the contract of bulk transportations and contracts of interaction at bulk transportations is confirmed.

      The form and order of filling of the uniform commodity-transport consignment note (the uniform consignment) are established by the rules of bulk transportations approved by authorized public authority.

      At the international bulk transportations the uniform commodity-transport consignment note (the uniform consignment) of the international sample accepted by the international organizations is applied.

      Footnote. Section 3 is supplemented with article 12-3 according to the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 13. The rights of passengers. Travel privileges for certain categories of passengers

      A passenger has the right to:

      - buy a ticket for any type of transport and for any route, opened for passenger traffic;

      - get a seat according to the ticket bought;

      - take one child under 7 for free, at the international traffic - under 5 years of age for all types of transport, except air transportations, without the right for a seat for the child on the railway, marine and inland waterway transport, intercity-service buses, as well as on urban and suburban transport, except taxis;

      - buy tickets for children aged 5 -12 for international carriage with 50 percent discount for the total ticket price for all types of transport except air;

      - buy tickets for children aged 7 - 15 years with 50 percent discount of the total ticket price to the transportations, carried out by a carrier of the Republic of Kazakhstan for all types of transports except air;

      - take one child under the age of 2 years for free in air transport without the right for a seat for the child;

      - purchase tickets for children aged 2 to 15 years by air transport with payment of 50 percent of the regular fare, with the exception of international transportation;

      - purchase tickets for children aged 2 to 12 years on international transportations carried out by the carrier of the Republic of Kazakhstan by air, paying 50 percent of the usual fare.

      If carriage is performed by several carriers of different countries with participation of a carrier of the Republic of Kazakhstan, this right shall be given to the passengers when being transported by a carrier of the Republic of Kazakhstan:

      - to extend validity of a ticket at a stopover for not more than 10 days in all types of transport, except urban and suburban transport. A carrier shall be entitled to prolong validity of the ticket at a stopover;

      - return the ticket before the start of transportation and get back the amount paid for the transportation at any institution of the carrier providing transportation services. The return procedure is determined in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      On city and suburban bus transportation, free carry-on baggage and baggage weighing no more than 20 kilograms is established.

      In air transport, the weight, dimensions, norms of free carry-on baggage and baggage are set by the carrier.

      A free carriage of luggage and hand luggage, weighing no more than 35 kg shall be established at the railway, marine, inland waterway transports, as well as the inter-city buses.

      Carriers are entitled to increase the weight of the carried luggage for all types of transport and to establish other privileges.

      A carrier that refused to continue transportation is obliged to deliver passengers to their destination points at his own expense or to reimburse all losses, caused to the passenger by the termination of a contract.

      In the cases, established by the Laws of the Republic of Kazakhstan, the resolutions of the Government of the Republic of Kazakhstan, the decisions of local representative and executive bodies, the carriers shall be obliged to transport a certain category of passengers free of charge or offer them other travel privileges.

      The Government of the Republic of Kazakhstan, as well as the local representative and executive bodies, when specifying the certain categories of people for travel privileges, including the right to free passage, the source of funding shall be defined and the executive bodies shall sign a contract with the carriers.

      Footnote. Article 13 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 338; dated 29.09.2005 No. 77 (shall be enforced from 01.01.2006); dated 15.07.2010 No. 340 -IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 19.04.2019 No. 249-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 14. Transit traffic of cargoes and passengers

      Transit traffic of cargoes and passengers through the territory of the Republic of Kazakhstan shall be carried out by:

      railway, air, road, marine and inland waterway transports by motor roads, highways and waterways, opened for interstate traffic in accordance with the current legislation of the Republic of Kazakhstan, international agreements and treaties.

Section 4. Security, energy efficiency and responsibility on transport

      Footnote. The title of Section 4 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.01.2012 No. 542 -IV (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication).

Article 15. Requirements for vehicles

      Vehicles shall meet the requirements of energy efficiency, security of life and human health, environment, established by technical regulations in the field of transport, have a conformity assessment document, and must be registered in the order, specified by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The procedure for conformity of vehicles shall be defined by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The vehicles that do not meet safety requirements, established in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on technical regulation, shall not be imported, sold and exploited.

      Footnote. Article 15 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.12.2006 No. 209 (the order of enforcement see Art. 2); as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 13.01.2012 No. 542 -IV (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 15-1. The state registration of vehicles of urban rail transport

      The procedure of the state registration of vehicles of urban rail transport shall be defined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Fee is charged in the order and in the amount, specified by the Code of the Republic of Kazakhstan "On taxes and other obligatory payments to the budget" (Tax Code) for the state registration of vehicles of urban rail transport.

      Footnote. Section 4 is supplemented with Article 15-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan, dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 15-2. Transport and logistic centers

      1. In the territory of the Republic of Kazakhstan depending on the carried-out operations the international and regional transport and logistic centers can be created.

      The international transport and logistic centers are intended for performance of operations with the cargo and vehicles moved through customs border of the Eurasian Economic Union, including survey including customs and boundary operations according to the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The regional transport and logistic centers are intended for performance of operations with cargo and vehicles within the Eurasian Economic Union.

      2. The authorized public authority develops and approves standard requirements for arrangement and hardware of the transport and logistic centers.

      Footnote. Section 4 is supplemented with the Article 15-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan, dated 10.11.2014 No 249-V (shall be enforced upon expiry of ninety calendar days after its first official publication); in edition of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 16. A driving license

      A driving license shall be given to the person who has an appropriate qualification and passed a medical examination with the documents of an established form.

      Qualification requirements for driving a vehicle and physical and health qualifications shall be defined in the order, established by the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28 December 1998 No. 338.

Article 17. Responsibility of carrier and participants of bulk transportations

      Agreements of carrier with passengers and cargo owners, and at bulk transportations of the operator of bulk transportations with the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer), carrier with the operator of bulk transportations about restriction or elimination of the responsibility established by laws of the Republic of Kazakhstan are invalid, except for cases when the possibility of such agreements when transporting a load is provided by them.

      The carrier ensures safety of cargo, baggage and mailings from the moment of their acceptance to transportation and before delivery to the receiver.

      The carrier is responsible for loss, shortage or damage of a load or baggage if it doesn't prove that loss, the shortage or damage of a load or baggage occurred not through his fault.

      At bulk transportations the operator of bulk transportations bears responsibility to the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) for loss, shortage or damage of a load, delay in delivery if he doesn't prove that loss, the shortage or damage of a load and also delay of delivery of a load occurred not through his fault and also for actions and omissions of the workers or the third parties involved in performance of the contract according to the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The carrier participating in bulk transportation bears responsibility to the operator of bulk transportations for loss, shortage or damage of a load, delay in delivery if it doesn't prove that loss, the shortage or damage of a load and also delay of delivery of a load occurred not through his fault, from the moment of reception of a load to transportation and until its transfer to other carrier or delivery to the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer).

      The damage caused in transit a load or baggage is compensated:

      1) in cases of loss or shortage – in the amount of the cost of the lost or missing load or baggage;

      2) in case of damage (damage) of a load or baggage – in the amount of the sum for which their cost went down, and at impossibility of recovery of the damaged load or baggage – in the amount of their cost;

      3) in case of loss of the load or luggage which is checked in to transportation with the announcement of its value – in the amount of the declared value of a load or baggage.

      The cost of a load or baggage is defined proceeding from their price which is established depending on types of transport and transport by the rules (technique) approved by authorized public authority or on the basis of the principles of the relevant international treaties signed by the Republic of Kazakhstan.

      Documents on the reasons of not safety of a load or baggage (the commercial act, the act of the general form and other documents) made by carrier, and at bulk transportations – the operator of bulk transportations or the carrier participating in bulk transportations, unilaterally, in case of a dispute, are subject to assessment by court along with other documents certifying circumstances which can form the basis for responsibility of carrier, the sender or the consignee or baggage.

      If as a result of damage for which the carrier is responsible and at bulk transportations – the operator of bulk transportations and the carrier participating in bulk transportations, quality of a load or baggage changed so that it can't be used directly, the consignee or baggage has the right to refuse and demand from it compensation for its loss.

      In cases of loss or shortage of a load or baggage carrier, and at bulk transportations – the operator of bulk transportations to the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) and the carrier participating in bulk transportations returns to the operator of bulk transportations together with payment of compensation a payment for transportation of the lost load or baggage.

      The registered baggage or load is considered lost if it is recognized by the carrier and at bulk transportations of the bulk transportations by the operator and carrier participating in bulk transportations or if this baggage or a load didn't arrive in the destination of transportation within seven days after delivery period.

      However, if the baggage or a load arrived after the specified term, the receiver has the right to accept a load and to return the sum paid by carrier for loss of baggage or a load, and at bulk transportations the sum for loss of baggage or a load can be returned by the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) to the operator of bulk transportations, the operator of bulk transportations – to carrier.

      By laws of the Republic of Kazakhstan also other types of responsibility of carrier and participants of bulk transportations can be provided.

      Footnote. Article 17 in edition of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 17-1. Claims and actions on cargo and passenger transportations

      Prior to filing a claim against a carrier and at bulk transportations – to the operator of bulk transportations or the carrier participating in the bulk transportations, on the disputes related to transportations, submission of a claim is mandatory.

      Claims may be submitted within three months, and claims on payment of fines and penalties – within one month.

      If a claim is rejected or no response is received within the timeframes, specified by this article, an applicant shall have the right to file a suit.

      The limitation period for claims, arising from cargo and (or) passenger transportations, shall be regulated in the order, established by the legislation.

      The limitation periods and the procedure for filing claims on disputes, related to international transportations, shall be established by the international treaties, agreements or conventions.

      Footnote. Article 17-1 is introduced by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28 December 1998 No. 338. Amendments are made by the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 6, 2001 No. 260; dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication).

Article 18. Delivery date of passengers, cargoes and luggage and responsibility for the delays

      A carrier is obliged to deliver cargo or luggage at the destination point within the timeframes, specified by the Rules of cargo and luggage transportations, approved by the authorized state body. If the delivery time is not specified in the established order, the parties shall be entitled to set the timeframes in the contract.

      At bulk transportations the operator of bulk transportations and the carrier participating in bulk transportations are obliged to deliver a load to the destination in time established by contracts of bulk transportation and interaction at bulk transportation.

      If the carriage of a passenger is delayed due to the fault of the carrier, unless otherwise provided by part five of this article, the latter shall pay the passenger a fine in the amount of 3 percent of the ticket price for each hour of delay, in addition to compensation for losses to the passenger, if any.

      The amount of the fine collected by the passenger may not exceed the cost of the purchased ticket unless otherwise provided by part six of this Article.

      For the delay in the delivery of a passenger to the destination, the air transport carrier shall pay a fine in the amount of three percent of the cost of the fare (the fare of the flight segment where the delay occurred) for each hour of delay, unless it proves that the delay occurred due to force majeure, in addition to compensation for losses, incurred by the passenger, if the latter occurred due to such delay.

      The amount of the fine cannot exceed the cost of the purchased fare (the fare of the flight segment where the delay occurred).

      For delay in delivery of luggage a carrier shall pay a fine to a receiver of luggage in the amount of 10 percent of the transportation fee for each day of delay, but not more than 50 percent of the transportation fee.

      For delay in delivery of cargo a carrier shall pay a fine to a receiver of luggage in the amount of 5 percent of the transportation fee for each day of delay, but not more than 50 percent of the transportation fee.

      For delay in delivery of a load at bulk transportation the carrier pays to the operator of bulk transportations, and the operator of bulk transportations to the client (the consignor, the consignee, the passenger, the charterer) a penalty in the amount of five percent of a payment for transportation for every day of delay, but not over fifty percent of a payment for transportation.

      Carrier, and at bulk transportations the operator of bulk transportations and the carrier participating in bulk transportations are exempted from liability for delay in delivery of a load or baggage if the delay happened not on their fault.

      Carrier, and at bulk transportations the operator of bulk transportation bear liability for damages, arisen at the sender or the receiver of baggage or a load in connection with a transportation delay if the last took place.

      The carrier shall be obliged, when flights are delayed for eight or more hours, to provide passengers with hotel rooms and meals at their own expense, including taking into account the needs of persons with disabilities, unless otherwise provided by part thirteen of this article and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      The air transport carrier shall be obliged, in case of a change in the status of a flight due to its fault or due to the late arrival of the aircraft, to provide passengers with hotel accommodation, meals and other services at its own expense in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On the Use of the Airspace of the Republic of Kazakhstan and Aviation Activities".

      Upon request, a passenger shall receive an official document or a note on the ticket, explaining the reason for the delay.

      The size of the losses provided by the present article and order of their definition are established by rules of transportation of goods and baggage and the rules of bulk transportations approved by authorized public authority.

      Footnote. Article 18 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 28 December 1998 No. 338; dated 27.10.2015 No. 363-V (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 03.12.2015 No. 433-V (shall be enforced from 01.01.2016); dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated December 29, 2022 No. 174-VII (shall come into effect upon the expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 19. Responsibility of a passenger, a sender and a receiver of cargo or luggage

      Passengers, a sender and a receiver of cargo or luggage shall be liable for the damage, caused through their fault to other persons, property of a carrier and other persons, for which a carrier is responsible.

      A sender shall be responsible for the damage caused to a carrier or another person, to whom the carrier is liable, for the incorrect, inaccurate or incomplete data, specified in the shipping documents.

      A sender shall be liable to a carrier for any damage that may occur due to the inaccurate, incomplete or incorrect data, indicated in the shipping documents.

Article 20. A carrier's liability for death or injury of passengers

      A carrier shall be liable for damage, arising after the death or injury of passengers during transportations, unless he proves that the damage was caused due to the intent of the victim or due to force majeure.

      Footnote. Article 20 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20 December 2004 No. 13 (shall be enforced from 1 January 2005).

Article 21. Protection of cargoes and transport facilities

      A footnote. Title of Article 21 in the wording of the Law of RK dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

      Protection of cargoes and transport objects on railway and air transport is carried out by paramilitary security services.

      The departments of the paramilitary security services shall be provided with firearms and special devices.

      The weapons and special equipment shall be used in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The most important transportation facilities and special cargoes shall be protected by the sub-divisions of the internal troops of the Interior Ministry of the Republic of Kazakhstan, the special sub-divisions of the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan and the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan, as well as the special paramilitary security services.

      Footnote. Article 21 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 338; dated 20.12.2004 No. 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 10.01.2015 No 275-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 05.05.2017 № 59-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 22. Transport management in emergency situations

      In emergency situations of social, natural and manmade nature, announcement of the state of emergency, the contractual relations of transport companies may be suspended by a decision of the Government of the Republic of Kazakhstan, the authorized body on transport, the local executive body for emergency situations and their consequences.

      Transport companies shall be required to take necessary measures to provide priority services to vehicle owners to organize transport management in emergency situations of social, natural and manmade nature, and the announcement of the state of emergency.

      During the emergencies of social, natural and manmade character, the announcement of the state of emergency, the expenditures of transport enterprises, related to the mobilization readiness, civil defense and rescue and recovery operations shall be reimbursed from the budget in accordance with the Budget Code of the Republic of Kazakhstan.

      Transport companies shall be obliged to take immediate measures to eliminate consequences of natural disasters and accidents, as well as other circumstances of an extraordinary nature.

      Footnote. Article 22 is in the wording of the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 No. 121 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.04.2014 No 189-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 22-1. Obligation to provide law enforcement and special state bodies with transport

      Individuals and legal entities shall be obliged to fulfill the legitimate requirements of law enforcement officials and special state bodies on the use of transport (except for the representation offices of foreign states and international organizations with diplomatic immunity) to reach to the scene of emergencies and to bring victims to hospitals to provide them with the emergency medical assistance.

      Vehicle owners shall receive compensations for the use of transport in the cases, provided for in this Article, as well as for the caused damages at the expense of the state budget in the order, established by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. The Law is supplemented by Article 22-1 in accordance with the Constitutional Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 No. 121 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 23. Security and environmental standards for transport

      Carriers shall be obliged to ensure safety of life and health of citizens, traffic safety, shipping and flights, as well as the environmental protection.

      Territories of subway stations, ports, docks, airports, transport companies and railways, as well as waterways, used for transportation and cargo handling, shall be the zones of the high risks. The rules of staying in a high-risk zone and conduction of works shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Protection and support of dangerous cargoes in accordance with the list, approved by the Government of the Republic of Kazakhstan shall be carried out by senders or receivers of cargoes throughout the entire journey.

      Clients, sending and receiving explosive, flammable, radioactive, toxic and other dangerous cargoes, shall be obliged to ensure safe movement, to have special devices and mobile units, required to prevent accidents during the transportation of cargoes, as well as for disaster management.

      During transport activities, including transport and vehicles of foreign countries, located in the territory of the Republic of Kazakhstan or crossing it, the requirements, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on safety of human life and health and environment shall be observed.

      Design and construction of transport enterprises in the areas of mineral deposits, their placement in the areas of underground structures shall be prohibited. In exceptional circumstances, they shall be allowed under the permission of the authorized state body for geology and mineral protection.

      Transport companies and carriers shall be obliged to plan, implement and fund environmental activities, to conduct production and institutional control for environment and mineral resources protection.

      Carriers shall be obliged to ensure compliance with the established standards for environmental protection, air basin, water reservoirs, lands and rational use of natural resource. For the damage, caused to the environment, the carriers shall be liable in the order, prescribed by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

      Terms of stay in a hazardous area of a subway and its efforts shall be approved by the local executive body.

      Footnote. Article 23 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 338; dated 20.12.2004 No. 13 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 29.12.2006 No. 209 (the order of enforcement see Art. 2 ); dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 24. (Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20 December 2004 No. 13 (shall be enforced from 1 January 2005).

Article 24-1. Screening

      1. According to the level of threat, established in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on anti-corruption, passengers and persons that visit the objects of transportation infrastructure, their things, as well as a hand-luggage and luggage are subject to screening.

      The procedure and requirements for screening of passengers and persons visiting transport infrastructure facilities, things that are with them, including hand luggage and baggage, shall be determined by the authorized state body.

      1-1. Passengers inspectation and persons visiting objects of transport infrastructure in the field of civil aviation shall carried out according to the legislation of the Republic of Kazakhstan on use of airspace of the Republic of Kazakhstan and activity of aircraft.

      2. The screening of passengers and persons, visiting the objects of transportation infrastructure (hereinafter – visitors), their things, as well as a hand-luggage and luggage shall be carried out by the employees on the subject of safeguarding activity upon conclusion of an agreement on rendering security services.

      For the purposes of this Article, individuals and legal entities shall be regarded upon subjects of transportation activity, beneficially owned or other legal basis of which the objects of transportation infrastructure shall be.

      3. Technical means shall be used during screening, the requirements for which shall be approved by the authorized state body.

      4. Screening of passengers and visitors, their things, as well as a hand - luggage and luggage shall precede the mandatory offer to present possibly available materials and items, prohibited to importation onsite of transportation infrastructure.

      5. On finding the screening of contours and other signs of possibly available materials and items, prohibited to importation onsite of transportation infrastructure by technical means, a personal screening of passengers and visitors including the screening of their things, as well as a hand-luggage and luggage shall be carried out.

      Personal screening shall be carried out within necessary for finding of materials and items, prohibited to importation onsite of transportation infrastructure.

      Personal screening shall be carried out by the persons of a single gender with the inspected person in specifically designated rooms, meeting the requirements of sanitary and epidemiological rules and regulations.

      It is prohibited to carry out a personal screening of several persons at the same time in one room.

      The results of personal screening shall be recorded by the act, signed by a person, that carries out a screening and a person in relation to whom a personal screening is carried out.

      6. Persons, avoiding a screening, personal screening is not allowed onsite of transportation infrastructure, whereof a reasonable act is filed.

      7. If upon screening of a passenger and his things, as well as a hand-luggage and luggage, materials and items, prohibited to importation onsite of transportation infrastructure, where not found, the administration of the object of transportation infrastructure, on which such a screening is carried out shall be obliged to take necessary measures, securing the departure of a passenger by the route for which he (she) has a ticket or by another route, and in the case of refusal of a passenger from transportation, cost of a ticket and its unused part provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be compensated.

      8. Persons that carry out a screening shall be obliged to be attentive and polite in relation to passengers and visitors and not allow the actions that mortify their pride.

      9. Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

      10. The lists of transport infrastructure facilities subject to screening, persons in respect of whom a screening is not carried out, as well as substances and items prohibited from being brought into transport infrastructure facilities, shall be approved by the authorized state body.

      Footnote. Section 4 is supplemented by Article 24-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2013 No. 132-V (shall be enforced from 01.07.2014); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 10.05.2017 No. 64-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 24.11.2021 No. 75-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 24-2. Information support

      1. Carriers, as well as foreign carriers, carrying out transportation of passengers by railway (except for suburban route and in the cases of passenger loading in places, unequipped with booking offices), air and sea transport, arriving in the territory of the Republic of Kazakhstan (departing from its territory) or by the next transit with transfer in the territory of the Republic of Kazakhstan, as well as by the operators of airports shall be provided by provision of details on registered and (or) booked tickets, as well as through the automatic systems and database on a real-time basis to the authorized state body and (or) law enforcement and special state bodies.

      2. The order of information to the authorized state body and (or) law enforcement and special state bodies, specified in paragraph 1 of this Article shall be determined by the government of the Republic of Kazakhstan.

      3. Upon registration of tickets for transportation, specified in paragraph 1 of this Article, a carrier or another person, carrying out sale of ticket shall provide a record of following data:

      1) surname, name, patronymic ( in its presence);

      2) type and number of document, proving ones identity, on which a traffic document (ticket) is acquired;

      3) place and date of departure, point of destination, type of the route (direct, transit);

      4) contact details with the consent of a passenger (email address and (or) phone number), by which a carrier or another person, carrying out the sale of tickets may contact with this passenger.

      4. Individuals and legal entities that sell tickets, when issuing them, shall be required to ensure that information is filled in Kazakh and Russian in accordance with the requirements of the Law of the Republic of Kazakhstan "On Languages in the Republic of Kazakhstan", and when carrying out international transportation, additionally in English.

      Footnote. Section 4 is supplemented by Article 24-2 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2013 No. 132-V (shall be enforced from 01.07.2014); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated December 29, 2021 No. 94-VII (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Section 5. Final provisions

Article 25. Traffic control and supervision

      Footnote. The title is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 06.01.2011 No. 378 -IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      Traffic control and supervision of compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on transport, the requirements for safety and ecology in operation of vehicles shall be carried out by the authorized body and other state bodies within their competence, established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

      Traffic control, carried out by the authorized state body shall include:

      1) control over compliance with the rules of transportation of passengers and cargoes, including dangerous cargoes;

      1-1) control over ensuring the availability of passenger transportation, carrier services, service information, and creation of the necessary amenities and conditions for the provision of transportation services to persons with disabilities;

      2 ) control over safe railway traffic, including the main, station and branch railways;

      3 ) control over the state registration of railway rolling stock;

      4) control and supervision over the safety of shipping and navigation;

      4-1) control and supervision over the observance of the Laws of the Republic of Kazakhstan and regulations of the Government of the Republic of Kazakhstan by individual and legal entities, which regulate functioning of the waterway transport, revelation and adoption of measures to prevent violation;

      5)control over compliance with the permit system in international road transportations;

      6 ) control over compliance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on licensing in transport services;

      7 ) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      8 ) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.07.2012 No. 36 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication );

      9) control and supervision over the compliance with the rules of navigation in inland waterways;

      10) control and supervision over the compliance with the operating and maintenance of rules and service regulations on a ship;

      11) control and supervision over the port pilot service and other marine services;

      12) control and supervision over the signing of a contract by a carrier on a compulsory insurance of civil liability of a carrier to passengers;

      13 ) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.07.2011 No. 461 -IV (shall be enforced from 30.01.2012).

      14 ) control over the vehicles passing through the territory of the Republic of Kazakhstan;

      15 ) control over the compliance of the vehicle drivers with the established regime of work and rest during transportation of passengers and cargoes, including dangerous cargoes;

      16 ) control over the compliance with the acceptable parameters of vehicles, intended for transportation by the roads of the Republic of Kazakhstan;

      17 ) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.06.2013 No. 102 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      Officials of the authorized state body, when exercising transport control and supervision, must wear uniforms (without shoulder straps) and present the service certificates or identification cards upon request.

      The procedure for the maintenance, technical service and repair of urban rail transport and the safety rules for urban rail transport shall be approved by the authorized state body.

      The standards for provision of uniforms (without shoulder straps) shall be approved by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      An authorized state body interacts with the central and local executive bodies, takes joint measures for control and supervision, and provides a mutual information exchange.

      The state bodies shall be obliged to assist the authorized state body in implementing the tasks for transport control and supervision of traffic safety in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      18) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.19.2019 No. 249-VI (shall be enforced from 01.08.2019);
      19) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 04.19.2019 No. 249-VI (shall be enforced from 01.08.2019);
      20) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2019 No. 249-VI (shall be enforced from 01.08.2019);
      21) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2019 No. 249-VI (shall be enforced from 01.08.2019);
      22) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2019 No. 249-VI (shall be enforced from 01.08.2019);
      23) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2019 No. 249-VI (shall be enforced from 01.08.2019);

      24) control and supervision over the implementation of international air transportation;

      25) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2019 No. 249-VI (shall be enforced from 01.08.2019);
      26) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);
      27) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      28 ) control over the compliance of the legal entities and individuals with the regulatory legal acts, international treaties of the Republic of Kazakhstan, establishing the functions of railway transport, revelation and adoption of measures to prevent their violation;

      29) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication);

      30) control of observance by natural and legal entities of requirements of the regulations of the Republic of Kazakhstan defining an order of functioning of urban rail transportation, identification and taking measures to suppression of their violations.

      The authorized public authority at control of observance by natural and legal entities of requirements of the regulations of the Republic of Kazakhstan defining an order of functioning of urban rail transportation stops operation of objects of urban rail transportation which condition doesn't meet safety requirements of the movement and environmental protection.

      The order of contents, technical maintenance and repair of urban rail transportation is defined by authorized public authority.

      Footnote. Article 25 is in the wording by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 31.01.2006 No. 125; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 06.01.2011 No. 378 -IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 06.01.2011 No. 379 - IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 15.07.2011 No. 461 -IV (shall be enforced from 30.01.2012); dated 10.07.2012 No. 36 (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 13.06.2013 No. 102 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 04.07.2013 No. 132 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.05.2014 No. 203-V (shall be enforced upon expiry of six months after its first official publication); dated 29.09.2014 No 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.12.2015 No. 433-V (shall be enforced from 01.01.2016); from 05.05.2017 No. 59-VI (shall be enforced after ten calendar days after day of its first official publication); dated 19.04.2019 No. 249-VI (shall be enforced from 01.08.2019); dated 26.11.2019 No. 273-VI (shall be enforced upon expiry of six months after the day of its first official publication); dated 27.06.2022 No. 129-VII (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated December 29, 2022 No. 174-VII (shall come into effect upon the expiration of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Article 25-1. State control in the field of transport

      1. State control in the field of transport is carried out in the form of inspection and preventive control in accordance with the Entrepreneurial Code of the Republic of Kazakhstan.

      2. Preventive control without visiting the subject (object) of control is carried out in accordance with the Entrepreneurial Code and the laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 25-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 24.05.2018 № 156-VI (shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 25-2. Dates of inspections

      Footnote. Article 25-2 is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 17.07.2009 No. 188 -IV (the order of enforcement see Art. 2).

Article 26. International relations in the field of transport

      An authorized state body shall represent the interests of the republic in the international relations in the field of transport with the right to enter into agreements and contracts in the order, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      In accordance with the current legislation of the Republic of Kazakhstan, the carriers shall be entitled to develop foreign economic cooperation with legal entities and individuals of other countries and to export (import) cargoes (works, services).

      Footnote. Article 26 is amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20 December 2004 No. 13 (shall be enforced from 1 January 2005).

      The President of the Republic of Kazakhstan

Қазақстан Республикасындағы көлiк туралы

Қазақстан Республикасының 1994 жылғы 21 қыркүйектегі N 156 Заңы.

МАЗМҰНЫ

      Осы Заң Қазақстан Республикасы көлiгiнiң құқықтық экономикалық және ұйымдық қызметiнiң негiздерiн айқындайды.

      Ескерту. Бүкiл мәтiн бойынша "почтаны", "почтаның" деген сөздер тиiсiнше "почта жөнелтiлiмдерiн", "почта жөнелтiлiмдерiнiң" деген сөздермен ауыстырылды - Қазақстан Республикасының 2004.07.09. № 596 Заңымен, мәтiнде "бөлiм" деген сөздiң алдындағы "I - V" деген цифрлар тиiсiнше "1 - 5" деген цифрлармен ауыстырылды - 2004.12.20. № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді) Заңымен.

1 бөлiм. Жалпы ережелер

1-бап. Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

      1) жеңіл рельстi көлiк – жеке бөлінген жолдар бойынша жолаушыларды және багажды әлеуметтік маңызы бар тұрақты тасымалдауды жүзеге асыратын және метрополитен мен темір жолға қарағанда габариттерінің, жүк көтергіштігінің және қатынас жылдамдығының аздығымен сипатталатын қалалық рельстік көлік түрі;

      1-1) жолаушыларды әлеуметтiк маңызы бар тасымалдау – тарифтердiң қолжетiмдi деңгейiн және Қазақстан Республикасының аумағы бойынша халықтың еркiн жүрiп-тұру мүмкiндiгiн қамтамасыз ету мақсатында ұйымдастырылатын жолаушыларды тасымалдау;

      1-2) аралас тасымал – бірыңғай тауар-көлік жүкқұжатымен (бірыңғай коносаментпен) көліктің екі немесе одан да көп түрімен тасымалдау;

      1-3) аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шарты – аралас тасымалдар операторы мен әртүрлі көлік түрлерімен тасымалдаушылар арасында жасалған шарт;

      1-4) аралас тасымалдар операторы – аралас тасымалды ұйымдастыруды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға;

      1-5) аралас тасымалдар шарты – аралас тасымалды жүзеге асыру үшін аралас тасымалдар операторы мен клиент (жүк жөнелтушi, жүк алушы, жолаушы, кемемен жалданушы) арасында жасалған шарт;

      1-6) алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      1-7) əскери жолаушылар – əскери қызметшілер мен олардың отбасы мүшелері, сондай-ақ тиісті мемлекеттік органның бірінші басшысының тізбесімен айқындалған адамдар;

      1-8) əскери жүктер – уəкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тəртіппен тасымалданатын қару-жарақтың, əскери техниканың, оқ-дəрінің жəне басқа да материалдық-техникалық мүліктің барлық түрі;

      1-9) əскери тариф – əскери жүктерді республикаішілік тасымалдауға қолданылатын, Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес бекітілетін тариф;

      1-10) əскери тасымалдар – уəкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тəртіппен меншік нысандарына қарамастан тасымалдаушылар орындайтын, əскерлерді, əскери жүктерді жəне əскери жолаушыларды тасымалдау;

      1-11) бірыңғай тауар-көлік жүкқұжаты (бірыңғай коносамент) – жүкті межелі пунктке дейін жеткізу үшін аралас тасымалдар операторының жүкті өз иелігіне қабылдағанын куəландыратын құжат;

      2) клиент (жүк жөнелтушi, жүк алушы, жолаушы, кемемен жалданушы) – тасымалдаушымен жасалған шартқа сәйкес, ал аралас тасымалдар кезінде жасалған аралас тасымалдар шартына сәйкес көлiктi пайдаланатын жеке немесе заңды тұлға;

      3) көлік инфрақұрылымы объектілері теміржол, трамвай, жеңілрельс, монорельс және ішкі су жолдарын, автомобиль жолдарын, тоннельдерді, эстакадаларды, көпірлерді, вокзалдар мен станцияларды, жолаушыларға қызмет көрсету пункттерін, метрополитен желілерін, порттарды, порттағы құралдарды, кеме қатынайтын гидротехникалық құрылыстарды (шлюздерді), әуеайлақтарды, әуежайларды, көлік-логистика орталықтарын, байланыс, навигация және көлік құралдарының жүрісін басқару жүйелерінің объектілерін, магистральдық құбыржолдарды, сондай-ақ көлік кешенінің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін өзге де ғимараттарды, құрылыстарды, құрылғылар мен жабдықтарды қамтитын технологиялық кешен;

      4) көлiк кәсiпорны – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес iс-әрекет жасайтын, жүктердi, жолаушыларды, багажды тасымалдау, көлiк құралдарын сақтау, оларға техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу жөнiндегі қызметпен айналысатын заңды тұлға;

      5) көліктік логистика – тасымалдың (тасымалдаудың) әрбір кезеңінде жүктер қозғалысының мониторингін қамтитын, әртүрлі көлік түрлерін (теміржол, автомобиль, теңіз, ішкі су, әуе) пайдалана отырып, оңтайлы маршрут бойынша жүк жөнелтушіден (өндірушіден) жүк алушыға дейінгі тасымалды (тасымалдауды) жоспарлау және басқару жөніндегі тасымалдау процесіне қатысушылардың өзара байланысты іс-қимылдарының жиынтығы;

      5-1) көлік-логистика орталығы бұл құрылыстар орналастырылған арнайы бөлінген учаскені қамтитын, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кедендік және шекаралық операцияларды қоса алғанда, тасымалдаумен қатар жүргізілетін, жүктермен және көлік құралдарымен жасалатын дайындау, бөлу және қорытындылау технологиялық операцияларын орындауға, оның ішінде қарап-тексеруге арналған көлік инфрақұрылымы объектісі;

      6) Қазақстан Республикасының көлігі – Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген теміржол, автомобиль, теңіз, ішкі су, әуе көлігі, қалалық рельстік көлік, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағындағы магистральдық құбыр көлігі;

      7) қалалық рельсті көлік – қала шекарасындағы және қала маңы аймағындағы жолдармен жолаушыларды тасымалдауға арналған көлік түрі (метрополитен, трамвай, жеңіл рельсті, монорельсті көлік);

      8) метрополитен – көліктің өзге түрлерінің желілерінен және жаяу жүргіншілердің оларға өту жолынан оқшауланған (бөлінген, бір деңгейдегі қиылыстары жоқ) жолдар бойынша жолаушылар мен багажды әлеуметтік маңызы бар тұрақты тасымалдауды жүзеге асыратын қалалық рельстік көлік түрі;

      9) тасымалдаушы – ақыға немесе жалданып жолаушыларды, багажды, жүктердi және почта жөнелтiлiмдерiн тасымалдау жөнiнде қызметтер көрсететiн және осыған белгiленген тәртiппен берiлген тиісті рұқсаты бар, меншiк құқығымен немесе өзге де заңды негiздерде көлiк құралын иеленушi жеке немесе заңды тұлға;

      10) алып тасталды - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      11) уәкiлеттi мемлекеттiк орган – көлiк саласындағы мемлекеттiк саясатты iске асыруды, Қазақстан Республикасы көлiк кешенiнiң қызметiн үйлестiру мен реттеудi жүзеге асыратын орталық атқарушы орган.

      Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.11.2014 № 249-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 364-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Көлiк туралы заңдар

      Қазақстан Республикасының көлiк туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

      Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

      Труба-құбыр көлiгi қызметiне байланысты қатынастар Қазақстан Республикасының тиiстi заңдарымен реттеледi.

      Тасымалдау шарттары, көлiк құралдарын пайдалану, адам өмiрi мен денсаулығы және қоршаған орта үшiн көлiк құралдары мен олардың өмiрлiк циклiнiң процестерiн техникалық реттеу саласындағы қауiпсiздiктi (бұдан әрi - қауiпсiздiк) қамтамасыз ету тәртiбi тиiстi көлiк түрлерiнде қолданылатын, белгiленген тәртiппен бекiтiлетiн және көлiк қатынастарының барлық қатысушылары үшiн мiндеттi болып табылатын нормативтiк актiлерде айқындалады.

      Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 1998.12.28. № 338 Заңымен, 2004.12.20. № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді), 2006.12.29. № 209 Заңдарымен.
     

2-1-бап. Көліктік логистика қағидаттары

      Көліктік логистика қағидаттары мыналар болып табылады:

      1) заңдылық;

      2) клиенттердің қажеттіліктеріне бағдарлану;

      3) қауіпсіздік;

      4) сақталу;

      5) рәсімдердің тұтастығы;

      6) тең қолжетімділік;

      7) жаһандық көлік-логистика жүйесіне кірігу.

      Ескерту. 1-бөлім 2-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-бап. Көлiк құралдарына меншiк туралы

      Жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдары (Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша мемлекеттік ислам арнайы қаржы компаниясына сатылғандарды қоспағанда), кеме жүретiн су жолдары, шамшырақтар, кемелердiң қауiпсiз жүрiсiн реттейтiн және оған кепiлдiк беретiн құрылғылар мен навигациялық белгiлер, шлюздер, әуе қозғалысын басқару органдарының аэронавигациялық құрылғылары, әуе кемелерiнiң ұшу қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге байланысты инженерлiк желiлер, сондай-ақ метрополитен мемлекет меншiгi болып табылады және иеліктен шығаруға жатпайды.

      Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының аэронавигациялық құрылғылары мемлекет меншігі болып табылады, ал Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда жеке меншiкте болуы мүмкiн.

      Магистральдық теміржол желісі жекешелендіруге жатпайды және кейіннен Ұлттық инфрақұрылым операторына берумен Ұлттық теміржол компаниясына беру үшін уәкілетті мемлекеттік орган белгілейтін шарттарда және тәртіппен ұлттық басқарушы холдингке беріледі.

      Мемлекет меншігіндегі магистральдық, станциялық жолдар және магистральдық теміржол желісінің өзге де объектілері кейіннен Ұлттық инфрақұрылым операторына берумен Ұлттық теміржол компаниясына беру үшін уәкілетті мемлекеттік орган белгілейтін шарттарда және тәртіппен ұлттық басқарушы холдингке беріледі.

      Халықаралық маңыздағы мәртебесі бар теңіз порттары жекешелендіруге жатпайды және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін шарттарда және тәртіппен ұлттық басқарушы холдингтің, ұлттық холдингтің, ұлттық компанияның акцияларын төлеуге берілуі мүмкін.

      Осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілгендерді қоспағанда, кірме жолдар мен тар табанды желілер, сондай-ақ автомобиль жолдары мемлекет меншігінде де, жеке меншікте де болуы мүмкін.

      Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Көлiк жерлерi. Көлiк мұқтажы үшiн жерлер мен суларды беру тәртiбi

      Республикадағы көлiк жерлерi болып:

      - жердi пайдаланушыларға көлiк объектiлерiне деп бөлiнген жерлер;

      - жолдар мен желiлердi салуды және пайдалануға берудi жүзеге асыратын көлiк, жол және басқа ұйымдарға бөлiнген көлiк жолдары мен желiлерiне арналған жерлер танылады.

      Көлiкке жер бөлу мен су көлiгiне суларды беру кезiнде туындайтын жер және су қатынастары, оларды пайдаланудың тәртiбi жер, су және көлiк заңдарымен реттеледi.

      Опырылып құлауға, көшкiндеуге, су шайып кетуге, сел тасқыны болуға және басқа қатерлi табиғи құбылыстар әсерлерiне бейiм аудандардағы көлiк құрылыстарының және басқа объектiлерiнiң сенiмдi пайдаланылуын қамтамасыз ету мақсатында қорғау аймақтар белгiленедi.

      Көлiк кәсiпорындары мен тасымалдаушылар өздерiне берiлген жерлердi оларды беру мақсаттары мен шарттарына сәйкес пайдалануға, өндiрiстiң табиғат қорғау технологияларын қолдануға және аумақта өз қызметi салдарынан экологиялық ахуалдың нашарлауына жол бермеуге мiндеттi.

      Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338 Заңымен.

2 бөлiм. Көлiк қызметiн мемлекеттiк реттеу мен басқару жүйесi

5-бап. Көлiк қызметiн мемлекеттiк реттеу

      Көлiк қызметiн мемлекеттiк реттеу құқықтық қамтамасыз ету, лицензиялау, техникалық реттеу, салық салу, несие беру, қаржыландыру және баға белгiлеу, инвестициялық, бiртұтас әлеуметтiк және ғылыми-техникалық саясат жүргiзу, Қазақстан Республикасының заңдарын көлiк кәсiпорындарының орындауына бақылау және қадағалау жасау жолымен жүзеге асырылады.

      Қазақстан Республикасының заңдарында көзделгеннен өзге реттерде мемлекеттiк органдардың көлiк кәсiпорындарының шаруашылық қызметiне араласуына, сондай-ақ көлiк кәсiпорындарының пайдалану қызметкерлерiн басқа жұмыстарға қатыстыруға құқығы жоқ.

      Қазақстан Республикасының немесе оның әкімшілік-аумақтық бірлігінің саяси, экономикалық және әлеуметтік тұрақтылығына, сондай-ақ адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін жағдайларды жою мақсатында мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреті шегінде мемлекеттік органдардың қарауындағы теміржол, автомобиль, теңіз, ішкі су және әуе көлігін пайдалану мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілер шығарады.

      Уəкілетті мемлекеттік орган меншік нысандарына қарамастан тасымалдаушылардың əскери тасымалдарды орындау жəне ресімдеу қағидаларын, оның ішінде көлік түрлеріне əскери тарифтерді қолдану тəртібін əзірлейді жəне бекітеді.

      Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.29 № 209, 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2013.01.08 № 63-V (алғашқы ресми жариялағанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Көлiктi мемлекеттiк басқару

      Көлiктi мемлекеттiк басқаруды Қазақстан Республикасы Президентiнiң шешiмiмен құрылған және Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң бекiткен Ережеге сәйкес iс-әрекет жасайтын уәкiлеттi мемлекеттiк орган жүзеге асырады.

      Уәкiлеттi мемлекеттiк органның негiзгi мiндеттерi:

      Қазақстан Республикасының көлiк саласындағы экономикалық мүдделi қорғау;

      көлiк саласында халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру;

      Қазақстан Республикасындағы көлiк қызметiн реттейтiн нормативтiк құқықтық актiлердiң жобаларын әзiрлеу және ұлттық стандарттарды әзiрлеуге қатысу;

      инвестициялық, ғылыми-техникалық және әлеуметтiк саясатты қалыптастыру және жүргiзу;

      республика экономикасы мен халқының тасымалдауларға, оның ішінде жолаушыларды әлеуметтік маңызы бар тасымалдауларға және соларға байланысты көрсетілетін қызметтерге деген қажеттіліктерін қамтамасыз ету үшін жағдай жасау;

      жолаушылар тасымалдарын жүзеге асыру кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қоса алғанда, жаңа технологияларды, мүгедектігі бар адамдар үшін бейімделген құрылғылар мен технологиялардың мобильділігін жеңілдететін құралдарды пайдалану;

      жолаушылар тасымалдарын жүзеге асыратын көлік жұмыскерлерін мүгедектігі бар адамдармен қарым-қатынас жасау және оларға көрсетілетін қызметтерді ұсыну дағдыларына үйрету, оның ішінде ымдау тіліне үйрету;

      көлiк қызметiн пайдаланушылар құқықтарының сақталуын бақылау және қадағалау;

      мемлекеттiң және халықтың тасымалдау қажеттерiне болжамдар әзiрлеу;

      Қазақстан Республикасы көлiк кешенi қызметiнiң жұмысын үйлестiру және мемлекеттiк реттеу функциясын жүзеге асыру;

      құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау болып табылады.

      Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338 Заңымен, 2004.07.09 № 596 Заңымен, 2004.12.20 № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 31-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Көлiк қызметiн лицензиялау

      Көлiктегi лицензиялануға тиiс қызмет түрлерiнiң тiзбесi заң актiлерiмен белгiленедi.

      Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда - ҚР 1998.12.28 № 338 Заңымен, өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың көлiк саласындағы өкiлеттiгi

      Жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың көлiк саласындағы өкiлеттiгi "Қазақстан Республикасында жергiлiктi мемлекеттiк басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының Заңына және басқа да Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiне сәйкес жүзеге асырылады.

      Жолаушылар көлiгінің республикаішілік тұрақты маршруттарында жолаушыларды тасымалдауларды ұйымдастыру кезiнде тасымалдаушылар, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, тиісті тасымалдауларды ұйымдастырған жергiлiктi атқарушы органдармен немесе олар уәкілеттік берген органдармен осы маршруттарға қызмет көрсетуге арналған шарттар жасасуы тиiс.

      Қалалық рельсті көлікпен жолаушыларды әлеуметтік мәні бар тұрақты тасымалдауды ұйымдастыруды қалалық рельсті көлік орналасқан тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органы жүзеге асырады.

      Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338, 2004.12.20 № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3 бөлiм. Көлiк қызметiнiң негiзгi ережелерi

9-бап. Экономикалық және шаруашылық қызмет негiздерi

      Көлiкте экономикалық және шаруашылық қатынастардың негiзiн көлiк қызметтерiнiң сұраныс және ұсыныстар нарқы қалыптастырады.

      Көлiк кәсiпорындары мен тасымалдаушылар өз қызметiн коммерциялық негiзде жүзеге асырады.

      Көлiк кәсiпорындары мен тасымалдаушылар жоспарды дербес әзiрлейдi, клиент қажеттерiне сәйкес жұмыстар мен қызметтердi орындауға шарттар жасасады.

      Рентабельдiлiгi қолданыстағы реттелетiн тарифтермен қамтамасыз етiлмейтiн жолаушылар тасымалын ұйымдастыру туралы шешiмдер қабылдаған мемлекеттік органдар тасымалдаушылар залалдарын немесе шығыстарын субсидиялауды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджет қаражаты есебінен қамтамасыз етедi.

      Қалалық рельсті көлік болған кезде жергілікті атқарушы орган Қалалық рельсті көлікпен жолаушылар тасымалдауды субсидиялау қағидаларын бекітеді.

      Жеңіл рельсті көлікпен жолаушыларды тасымалдау бойынша көрсетілетін қызметті ұсыну жергілікті атқарушы орган мен астананың көліктік инфрақұрылым объектілерін басқару функцияларын жүзеге асыратын компания арасындағы шарт негізінде жүзеге асырылуы мүмкін.

      Кеме жолдарын, шлюздердi, кеме қатынасының қауiпсiздiгiн қадағалайтын инспекцияларды ұстау бюджет қаражаттары есебiнен жүргiзiледi.

      Қазақстан Республикасының мемлекет кемежайларын, магистралдық темiр жол желiсiн пайдаланғаны үшiн, әуе кеңiстiгінде ұшуды басқару мен аэронавигациялық қызмет көрсетiлгенi үшiн заңды және жеке тұлғалар, соның iшiнде шетелдердiң заңды және жеке тұлғалары Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiп пен мөлшерде төлемдер төлейдi.

      Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28. № 338 Заңымен, 2001.12.15. № 272 Заңымен, 2001.12.24. № 276 Заңымен, 2004.07.09. № 596 Заңымен, 2004.12.20. № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2014 № 225-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.04.2016 № 494-V (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Тарифтер

      Жүктердi, жолаушыларды, багажды тасымалдауға және тасымалдауларға байланысты қызмет көрсетуге, оның ішінде аралас тасымалдар кезінде тасымалдаушылар және көлік кәсіпорындары қызметiн қамтамасыз ететiн ерiктi (шарттық) тарифтер (осы Заңның 9-бабының төртінші бөлiгiнде көзделген жағдайлардан басқа) белгiленедi.

      Көлiк қызметтерiнiң жеке түрлерi бойынша мемлекеттiң әлеуметтiк саясатын жүргiзу құралы немесе көлiк саласындағы монополистiк қызметтi жою құралы ретiнде Қазақстан Республикасы заңдары анықтайтын тәртiпте реттелiп отыратын (мемлекет шегiнде бiрыңғай) тарифтер белгiленуi мүмкiн.

      Əскери жүктерді республикаішілік тасымалдауға əскери тарифтер қолданылады, ал əскери жүктерді Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде тасымалдауға Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сəйкес тарифтер қолданылады.

      Əскери жолаушыларды жəне багажбен жəне жүк-багажбен тасымалданатын əскери жүктерді көлік түрлерінде тасымалдау жолаушыларды, багажды жəне жүк-багажды тасымалдауға қолданылатын тарифтер бойынша орындалады.

      Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338; 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Жүктердi, жолаушыларды, теңдеме жүктi, почта жөнелтiлiмдерiн тасымалдау, көлiктiк-экспедициялық қызметтердi жүзеге асыру

      Жүктердi, жолаушыларды, теңдеме жүктi, почта жөнелтiлiмдерiн тасымалдау кезiнде және көлiктiк-экспедициялық қызметтердi жүзеге асыру кезiнде тасымалдаушы:

      - "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген рұқсатқа ие болуға;

      - клиентпен белгiленген нысанда шарт (келiсiм-шарт) жасасуға;

      - сәйкестiктi растау саласындағы құжаттары бар көлiк құралдарын беруге;

      - клиентке және үшiншi тұлғаға келтiрген зияндарды, оның iшiнде зая жiберген уақытты ақшалай тепе-тең өтеуге;

      - жолаушы қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге, оған қажеттi қолайлы және қызмет көрсету жағдайларын жасауға, ал жолаушы теңдеме жүгiн өткiзген ретте, оның теңдеме жүгiнiң дер кезiнде тасымалдануы мен сақталуын қамтамасыз етуге;

      - қозғалыс қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге;

      - көлiк қызметтерi нарығында клиентке таңдау еркiндiгiн қамтамасыз етуге;

      - жөнелтiлетiн жүктiң өз сертификатына сәйкес келуiн растайтын құжаттарды алуға;

      - арнайы және әскери тасымалдауларды жүзеге асыруға өздерінің құзыреттері шегінде мемлекеттік органдардың талаптарын орындауға (бұл тасымалдауларды жүзеге асыруға жұмсалатын шығыстар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджет қаражаты есебінен өтеледі);

      - Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заң актілерінде белгіленген тәртіппен өзінің жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыруға;

      мүгедектігі бар адамдарға жолаушылар тасымалдарының, тасымалдаушылар көрсететін қызметтердің, қызмет көрсету жөніндегі ақпараттың қолжетімділігін қамтамасыз етуге, оларға тасымалдау бойынша қызметтерді көрсету кезінде қажетті қолайлылық пен жағдайлар жасауға міндетті.

      Мемлекеттік органдар жолаушыларды тасымалдау жөніндегі маршруттарға қызмет көрсету құқығына конкурстар өткізген кезде, мүгедектігі бар адамдардың қол жеткізуіне ыңғайластырылған көлік құралдары бар адамдар артықшылыққа ие болады.

      Тасымалдаушының, реттелетiн тарифтер белгіленген жағдайларды қоспағанда, баға белгiлеу ережелерiне сәйкес тасымалдау бағасын еркiн белгiлеу құқығы бар.

      Тасымалдаушы, Қазақстан Республикасының көлiк туралы заң актiлерiнде көзделгендерден өзге реттерде, заңды және жеке тұлғаларға тасымалдаудан бас тартуға құқылы емес.

      Жүктердi, жолаушыларды, теңдеме жүктi, почта жөнелтiлiмдерiн тасымалдау кезiнде және көлiк-экспедиция қызметтерiн жүзеге асыру кезiнде клиенттiң:

      - өзi мен тасымалдаушы арасында жасалған шарттың орындалуын талап етуге;

      - тасымалдау сапасы деңгейi оның сертификатына сай келуiне белгiленген тәртiппен дауласуға;

      - келтiрiлген зиянның, соның iшiнде босқа кеткен уақыттың ақшалай өтелуiн талап етуге құқығы бар.

      Клиент:

      - тасымалдаушымен жасалған шарттың ережелерiн сақтауға;

      - жүктiң өз сертификатына сай келуiн растайтын құжатты тасымалдаушыға беруге;

      - тасымалдау ережелерiн орындауға;

      - жүк пен теңдеме жүктi тасымалдауға дайын күйiнде табыс

      етуге мiндеттi.

      Жолаушы тасымалдау қағидаларында белгіленген уақыттан кешікпей тасымалдау басталғанға дейін жөнелту пунктіне келуге міндетті. Жөнелту пунктіне келу уақыты билетте көрсетіледі.

      Клиент пен тасымалдаушының жекелеген құқықтары мен мiндеттерi тараптардың келiсiмiмен тасымалдау шартында белгiленедi.

      Жүктердi, жолаушыларды, теңдеме жүктi, почта жөнелтiлiмдерiн тасымалдау, көлiк-экспедициялық операцияларды жүзеге асыру шарттары, тараптардың тасымалдау және көлiк-экспедициялық операциялар жөнiндегi жауапкершiлiгi нормативтiк құқықтық актiлерiмен, сондай-ақ тасымалдау шарттарымен белгiленедi.

      Қалалық рельсті көлік болған кезде жергілікті атқарушы орган Қалалық рельсті көлікпен жолаушылар тасымалдау қағидаларын бекітеді.

      Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338, 2003.05.08 № 414, 2006.12.29 № 209; 04.07.2013 № 132-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 09.04.2016 № 494-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Аралас тасымал

      Теміржол, теңіз, ішкі су, әуе және автомобиль көлігі көліктік логистика қағидаттарын қолдана отырып және көлік инфрақұрылымын пайдалана отырып аралас тасымалдар жүйесін құрайды.

      Клиент (жүк жөнелтушi, жүк алушы, жолаушы, кемемен жалданушы), аралас тасымалдар операторы мен әртүрлі көлік түрлерімен тасымалдаушылар аралас тасымалдарға қатысушылар болып табылады.

      Аралас тасымалдарды жүзеге асыру тәртібі мен талаптары, аралас тасымалдар шарттарын жасасудың және аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимылдың негізгі ережелері мен тәртібі уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін аралас тасымалдар қағидаларымен белгіленеді.

      Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
     

12-1-бап. Аралас тасымалдар шарты

      1. Аралас тасымалдар шарты мыналарды:

      1) клиенттің (жүк жөнелтушiнің, жүк алушының, жолаушының, кемемен жалданушының) және аралас тасымалдар операторының құқықтары мен міндеттерін;

      2) клиенттің (жүк жөнелтушiнің, жүк алушының, жолаушының, кемемен жалданушының) және аралас тасымалдар операторының жауапкершілігін;

      3) бірыңғай тауар-көлік жүкқұжатын (бірыңғай коносаментті) толтыру тәртібін;

      4) жеткізу мерзімі мен шарттарын;

      5) межелі пункттерді;

      6) жүктердің көлемін;

      7) төлем құны мен тәртібін қамтуға тиіс.

      Аралас тасымалдар шарты аралас тасымалды ұйымдастырудың осы Заңда және аралас тасымалдар қағидаларында көзделмеген өзге де талаптарын қамтуы мүмкін.

      2. Аралас тасымалдар операторының:

      1) өзiнiң қасиеттері, салмағы мен габариттік параметрлері бойынша аралас тасымал шартында көрсетiлген жүк туралы деректерге сәйкес келмейтiн жүктi аралас тасымалдаудан бас тартуға;

      2) клиент (жүк жөнелтушi, жүк алушы, жолаушы, кемемен жалданушы) көрсеткен жаңа межелi пунктке еңсерiлмейтiн күштiң салдарынан жүктi жеткiзуге мүмкiндiк болмаған жағдайда, аралас тасымалдаудан бас тартуға және жүк жөнелтушiнi бұл туралы алдын ала хабардар ете отырып, жүктi оған қайтаруға құқығы бар. Бұл ретте аралас тасымалдар операторының қосымша шығыстарын, егер шартта өзгеше көзделмесе, жүк жөнелтушi (жүкті алушы) төлейдi;

      3) клиенттен (жүк жөнелтушiден, жүк алушыдан, жолаушыдан, кемемен жалданушыдан) аралас тасымалдар шарты бойынша міндеттемелерін тиісінше орындауды талап етуге құқығы бар.

      Аралас тасымалдар операторының Қазақстан Республикасының заңдарында және аралас тасымалдар шартында белгiленген өзге де құқықтары бар.

      3. Аралас тасымалдар операторы:

      1) белгіленген мерзімде жүкті қабылдауға;

      2) жүкті жөнелту пунктінен межелі пунктке әртүрлі көлік түрлерін пайдалана отырып тасымалдауды ұйымдастыруға;

      3) тасымалдаудың әрбір кезеңінде жүктің қозғалысына мониторингті қамтамасыз етуге;

      4) бүкіл қозғалыс жолында жүктің сақталуын қамтамасыз етуге;

      5) жүктің белгіленген мерзімде жеткізілуін қамтамасыз етуге;

      6) жүкті алуға уәкілетті адамға (жүк алушыға) жүкті беруді қамтамасыз етуге міндетті.

      Аралас тасымалдар операторы Қазақстан Республикасының заңдарында және аралас тасымалдар шартында белгiленген өзге де мiндеттер атқарады.

      4. Клиенттің (жүк жөнелтушiнің, жүк алушының, жолаушының, кемемен жалданушының):

      1) мәлімделген жүкті тасымалдау үшін қозғалыс маршруты, көліктің құрамы мен түрлері туралы ақпарат алуға;

      2) аралас тасымалдар операторынан аралас тасымалдар шарты бойынша міндеттемелерді тиісінше орындауды талап етуге;

      3) жазбаша құжаттық дәлелдемелерді көрсеткен жағдайда, аралас тасымалдар кезінде келтірілген зиянды өтеуді талап етуге құқығы бар.

      Клиенттің (жүк жөнелтушiнің, жүк алушының, жолаушының, кемемен жалданушының) Қазақстан Республикасының заңдарына және аралас тасымалдар шартына сәйкес өзге де құқықтары бар.

      5. Клиент (жүк жөнелтушi, жүк алушы, жолаушы, кемемен жалданушы):

      1) аралас тасымал шартында көрсетілген мерзімге сәйкес аралас тасымалдар операторына жүкті беруге;

      2) аралас тасымалдар операторына аралас тасымал шартында айтылған барлық тиесілі төлемдерді төлеуге міндетті.

      Ескерту. 3-бөлім 12-1-баппен толықтырылды - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

12-2-бап. Аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шарты

      1. Аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шарты:

      1) аралас тасымал кезінде тартылған аралас тасымалдар операторы мен тасымалдаушылардың құқықтары мен міндеттерін;

      2) аралас тасымалды жүзеге асыру талаптары мен тәртібін;

      3) төлем құны мен тәртібін;

      4) тасымалдаушылардың өзара іс-қимыл жасау және жүкті көлік құралының бір түрінен екінші түріне ауыстырып тиеу тәртібін;

      5) бірыңғай тауар-көлік жүкқұжатын (бірыңғай коносаментті) толтыру тәртібін;

      6) жеткізу мерзімі мен талаптарын қамтуға тиіс.

      Аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шарты аралас тасымалды ұйымдастырудың осы Заңда және аралас тасымалдар қағидаларында көзделмеген өзге де талаптарын қамтуы мүмкін.

      2. Аралас тасымалдар операторының:

      1) егер тасымалдаушының көлік құралы өзінің қасиеттері, салмағы мен габариттік параметрлері бойынша аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шартында көрсетілген жүк параметрлеріне сәйкес келмейтін болса, тасымалдаушыға жүкті аралас тасымалдаудан бас тартуға;

      2) клиент (жүк жөнелтушi, жүк алушы, жолаушы, кемемен жалданушы) көрсеткен жаңа межелi пунктке еңсерiлмейтiн күштiң салдарынан жүктi жеткiзуге мүмкiндiк болмаған жағдайда, аралас тасымалдаудан бас тартуға және жүк жөнелтушiнi бұл туралы алдын ала хабардар ете отырып, жүктi оған қайтаруды қамтамасыз етуге құқығы бар. Егер шартта өзгеше көзделмесе, тасымалдаушының қосымша шығыстарын аралас тасымалдар операторы өтейді;

      3) тасымалдаушыдан аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шарты бойынша міндеттемелерін тиісінше орындауын талап етуге;

      4) жазбаша құжаттық дәлелдемелерді көрсеткен жағдайда, аралас тасымал кезінде келтірілген зиянды өтеуді талап етуге құқығы бар.

      Аралас тасымалдар операторының Қазақстан Республикасының заңдарында және аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шартында белгiленген өзге де құқықтары болады.

      3. Аралас тасымалдар операторы белгіленген мерзімде жүкті тасымалдаушыға беруге міндетті.

      Аралас тасымалдар операторының Қазақстан Республикасының заңдарында және аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шартында белгiленген өзге де мiндеттері болады.

      4. Аралас тасымал тасымалдаушысының:

      1) өзiнiң қасиеттері, салмағы мен габариттік параметрлері бойынша аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шартында көрсетiлген жүк туралы деректерге сәйкес келмейтiн жүктi аралас тасымалдаудан бас тартуға;

      2) егер жүктi одан әрi тасымалдау жүктi тасымалдау қауiпсiздiгiне және оның сақталуына қатер төндiрсе, жүктi түсiріп тастауға құқығы бар.

      Аралас тасымал тасымалдаушысының Қазақстан Республикасының заңдарында және аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шартында белгiленген өзге де құқықтары болады.

      5. Аралас тасымал тасымалдаушысы:

      1) жүктердi тасымалдау қауiпсiздiгiне және қозғалыс барысындағы өз бөлігінде жүктің сақталуына төнген қатер туралы аралас тасымалдар операторын дереу хабардар етуге, бұл ретте аралас тасымалдар операторынан алынған нұсқауларды сақтауға, сондай-ақ жүктердi тасымалдау қауiпсiздiгiн және жүктің сақталуын қамтамасыз ету жөнiндегі өзi жасаған іс-қимылдар туралы дереу хабардар етуге;

      2) жүктi қабылдау кезiнде бірыңғай тауар-көлiк жүкқұжатындағы (бірыңғай коносаменттегі) жүкке және оның орамасына қатысты жазбалардың дәлдiгiн тексеруге;

      3) көлiк құралына тиеудiң белгiленген нормаларын сақтау, жүкті тасымалдауды орындау қауiпсiздiгiн және жүктiң сақталуын қамтамасыз ету мақсатында жүктiң қатталуы мен бекiтiлуiн бақылауға;

      4) аралас тасымалдар операторына мәлімделген жүкті тасымалдау үшін қозғалыс маршруты, көліктің құрамы мен түрлері туралы ақпарат беруге;

      5) операторға жүкті тасымалдаудың тиісті учаскесінде тұрған жерін қадағалауға мүмкіндік беруге;

      6) жүкті аралас тасымал кезіндегі өзара іс-қимыл шартында белгіленген мерзімде аралас тасымалдаудың келесі тасымалдаушысына немесе жүкті қабылдап алуға уәкілетті адамға (жүкті алушыға) беруге міндетті.

      Аралас тасымал тасымалдаушысы Қазақстан Республикасының заңдарында және аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шартында белгiленген өзге де мiндеттер атқарады.

      Ескерту. 3-бөлім 12-2-баппен толықтырылды - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

12-3-бап. Бірыңғай тауар-көлік жүкқұжаты (бірыңғай коносамент)

      Қызмет көрсету және аралас тасымалдар шартының талаптарын орындау бірыңғай тауар-көлік жүкқұжатымен (бірыңғай коносаментпен) куәландырылады, онда аралас тасымалдар операторы мен жүк тасымалдаушылардың жүкті аралас тасымалдар шартының талаптарына және аралас тасымалдар кезіндегі өзара іс-қимыл шартына сәйкес оны межелі пунктке дейін жеткізу үшін өз иелігіне қабылдағаны расталады.

      Бірыңғай тауар-көлік жүкқұжатының (бірыңғай коносаменттің) нысаны және оны толтыру тәртібі уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін аралас тасымалдар қағидаларында белгіленеді.

      Халықаралық аралас тасымалдар кезінде халықаралық ұйымдар қабылдаған халықаралық үлгідегі бірыңғай тауар-көлік жүкқұжаты (бірыңғай коносамент) қолданылады.

      Ескерту. 3-бөлім 12-3-баппен толықтырылды - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13-бап. Жолаушылар құқықтары. Жолаушылардың жекелеген санаттарының жолақысын төлеу жөнiндегi жеңiлдiктер

      Жолаушының мынадай құқықтары бар:

      - кез келген көлiк түрiне және жолаушылар тасымалы үшiн ашық кез келген бағытына билет сатып алуға;

      - сатып алған билетiне сәйкес орын алуға;

      - әуе көлігінен басқа көліктің барлық түрлерінде, өзiмен бiрге 7 жасқа дейiнгi, ал халықаралық тасымалда 5 жасқа дейiнгi бiр баланы темiр жол, теңiз және iшкi су жолы көлiктерiнде, қалааралық автобустарда, сондай-ақ таксиден басқа, қалалық және қала маңындағы көлiкте балаға жеке орын берiлмей тегiн алып жүруге;

      - әуе көлігінен басқа көліктің барлық түрлерінде, билеттiң толық құнының 50 процентiн төлей отырып, халықаралық тасымалда 5 жастан 12 жасқа дейiнгi балаларға билеттер сатып алуға;

      - Қазақстан Республикасының тасымалдаушысы жүзеге асыратын тасымалдау кезiнде, әуе көлігінен басқа көліктің барлық түрлерінде билеттiң толық құнының 50 процентiн төлей отырып, 7 жастан 15 жасқа дейiнгi балаларға билеттер сатып алуға;

      - өзімен бірге 2 жасқа дейінгі бір баланы әуе көлігінде, оған жеке орын бермей тегін алып жүруге;

      - халықаралық тасымалдарды қоспағанда, әуе көлігінде қалыпты тарифтің 50 пайызын төлей отырып, 2 жастан 15 жасқа дейінгі балаларға билеттер, сатып алуға;

      - Қазақстан Республикасының тасымалдаушысы жүзеге асыратын халықаралық тасымалдауларда әуе көлігінде қалыпты тарифтің 50 пайызын төлей отырып, 2 жастан 12 жасқа дейінгі балаларға билеттер, сатып алуға.

      Егер тасымалдауды Қазақстан Республикасы тасымалдаушысының қатысуымен әртүрлi мемлекеттердiң бiрнеше тасымалдаушысы жүзеге асыратын болса, бұл құқық жолаушыларға оларды Қазақстан Республикасының тасымалдаушысы тасымалдаған кезде берiледi:

      - жолда аялдаған кезде қалалық және қала маңындағы көлiктен басқа, барлық көлiк түрiне билеттiң күшiн 10 тәулiктен аспайтын мерзiмге ұзартуға құқылы. Тасымалдаушы жолда аялдаған кезде билеттiң қолданылу мерзiмiн ұлғайтуға құқылы;

      - көлiк қызметiн көрсететiн кез келген тасымалдаушы мекемеге билеттi тасымалдау басталғанға дейiн өткiзуге және тасымалдау үшiн төленген соманы қайтарып алуға құқығы бар. Қайтару тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалады.

      Қалалық және қала маңындағы автобус тасымалдарында тегiн алып жүретiн қол жүгi мен багаждың салмағы 20 килограмнан аспайтын болып белгiленедi.

      Әуе көлігінде тегiн алып жүретiн қол жүгі мен багаждың салмағын, габариттерін, нормаларын тасымалдаушы белгілейді.

      Темiр жол, теңiз, iшкi су жолы көлiктерiнде, сондай-ақ қалааралық автобустарда тегiн алып жүретiн қол жүгi мен теңдеме жүк салмағы 35 килограмнан аспайтын болып белгiленедi.

      Тасымалдаушылар көлiктiң барлық түрiнде тегiн тасымалданатын теңдеме жүктiң салмағын арттыруға және басқа жеңiлдiктер белгiлеуге.

      Тасымалдау жұмысын жалғастырудан бас тартқан тасымалдаушы жолаушыны межелi жерiне дейiн өз есебiнен жеткiзiп салуға немесе тасымалдау шартының бұзылуы салдарынан жолаушыға келтiрiлген залалды түгелдей өтеуге мiндеттi.

      Қазақстан Республикасы заңдарымен, Қазақстан Республикасы Үкiмет қаулыларымен, жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың шешiмдерiмен жеңiлдiктер белгiленген жағдайда тасымалдаушылар жолаушылардың жекелеген санаттарын тегiн тасымалдауға немесе оларға жолақысын төлеу жөнiнде өзге де жеңiлдiктер беруге мiндеттi.

      Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесi, Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi, сондай-ақ жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдар адамдардың жекелеген санаттарына көлiк қызметiне, тегiн жол жүру құқығын қоса алғанда, жеңiлдiктер белгiлеген кезде қаржыландыру көзiн белгiлейдi және бұл орайда атқарушы органдар тасымалдаушымен шарт жасасады.

      Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338, 2005.09.29 № 77 (2006.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.07.15 № 340-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Жолаушылар мен жүктердi транзиттiк тасымалдау

      Қазақстан Республикасының аумағы арқылы жолаушылар мен жүктердi транзиттiк тасымалдау:

      Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына, халықаралық келiсiмдер мен шарттарға сәйкес темiржол, әуе, автомобиль, теңiз және iшкi су көлiктерiмен мемлекетаралық қатынастар үшiн ашылған жол трассалар мен су жолдары арқылы жүзеге асырылады.

4 бөлiм. Көліктегі қауіпсіздік, энергия тиімділігі және жауапкершілік

      Ескерту. 4-бөлімнің тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгiзiледі) Заңымен.

15-бап. Көлiк құралдарына қойылатын талаптар

      Көлiк құралдары көлiк саласындағы техникалық регламенттерде белгiленген энергия тиімділігі, адам өмiрi мен денсаулығының, қоршаған ортаның қауiпсiздiгi жөнiндегi талаптарға сәйкес келуге, сәйкестiктi растау саласындағы құжаты болуға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен тiркелуге тиiс.

      Көлiк құралдарының сәйкестiгiн растау тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасымен айқындалады.

      Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес белгiленген қауiпсiздiк талаптарына сәйкес келмейтiн көлiк құралдары әкелiнбеуге, сатылмауға және пайдаланылмауға тиiс.

      Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.12.29 № 209, 2012.01.13 № 542-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгiзiледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-1-бап. Қалалық рельстік көліктің көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу

      Қалалық рельстік көліктің көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

      Қалалық рельстік көліктің көлік құралдарын мемлекеттік тіркеу үшін "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының кодексінде (Салық кодексі) айқындалатын тәртіппен және мөлшерде алым алынады.

      Ескерту. 4-бөлім 15-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

15-2-бап. Көлік-логистика орталықтары

      1. Қазақстан Республикасының аумағында орындалатын операцияларға байланысты халықаралық және өңірлік көлік-логистика орталықтары құрылуы мүмкін.

      Халықаралық көлік-логистика орталықтары Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы өткізілетін жүктермен және көлік құралдарымен жасалатын операцияларды орындауға, оның ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кедендік және шекаралық операцияларды қоса алғанда, қарап-тексеруге арналған.

      Өңірлік көлік-логистика орталықтары Еуразиялық экономикалық одақ шегінде жүктермен және көлік құралдарымен жасалатын операцияларды орындауға арналған.

      2. Уәкілетті мемлекеттік орган көлік-логистика орталықтарын жайластыру және техникалық жарақтандыру жөніндегі үлгілік талаптарды әзірлейді және бекітеді.

      Ескерту. 4-бөлім 15-2-баппен толықтырылды - ҚР 10.11.2014 № 249-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

16-бап. Көлiк құралдарын басқару құқығы

      Көлiк құралдарын басқару құқығы тиiстi бiлiктiлiгi бар және денсаулығы туралы медициналық куәландырудан өтiп, белгiленген үлгiдегi құжаттар тапсырылған адамға берiледi.

      Көлiк құралдарын басқару жөнiндегi бiлiктiлiк талаптары және олардың басқаруға денсаулық жағдайының жарамдылығын бағалау өлшемдерi Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленген тәртiппен анықталады.

      Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338 Заңымен.

17-бап. Тасымалдаушының және аралас тасымалдарға қатысушылардың жауапкершілігі

      Тасымалдаушының жолаушылармен және жүк иелерiмен, ал аралас тасымалдар кезінде аралас тасымалдар операторының клиентпен (жүк жөнелтушiмен, жүк алушымен, жолаушымен, кемемен жалданушымен), тасымалдаушының аралас тасымалдар операторымен Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауапкершiлiктi шектеу немесе жою туралы жасасқан келiсiмдерiнiң, жүк тасымалдары кезiнде осындай келiсiмдер жасасу мүмкiндiгi оларда көзделген жағдайларды қоспағанда, күшi болмайды.

      Тасымалдаушы жүктің, багаждың және пошта жөнелтiлiмдерiнiң тасымалдауға қабылданған кезінен бастап алушыға берiлгенге дейiн сақталуын қамтамасыз етедi.

      Егер тасымалдаушы жүктiң немесе багаджың жоғалуы, жетiспеуi немесе бүлiнуi өз кiнәсiнен болмағанын дәлелдей алмаса, ол жүктiң немесе багаждың жоғалғаны, жетiспегенi немесе бүлiнгенi үшiн жауап бередi.

      Аралас тасымалдар кезінде аралас тасымалдар операторы, егер жүктiң жоғалуы, жетiспеуi немесе бүлiнуi, сондай-ақ жүкті жеткізіп берудің кешіктірілуі өз кiнәсiнен болмағанын дәлелдей алмаса, ол жүктің жоғалғаны, жетіспегені немесе бүлінгені, жеткізіп берудің кешіктірілгені үшін, сондай-ақ шарттың орындалуына тартылған өз жұмыскерлерінің немесе үшінші тұлғалардың әрекеттері және қателіктері үшін клиент (жүк жөнелтушi, жүк алушы, жолаушы, кемемен жалданушы) алдында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

      Аралас тасымалға қатысатын тасымалдаушы, егер жүктің жоғалуы, жетiспеуi немесе бүлiнуi, сондай-ақ жүкті жеткізіп берудің кешіктірілуі өз кiнәсiнен болмағанын дәлелдей алмаса, жүкті тасымалдауға қабылдаған кезден бастап басқа тасымалдаушыға берген немесе клиентке (жүк жөнелтушiге, жүк алушыға, жолаушыға, кемемен жалданушыға) тапсырған кезге дейін ол жүктің жоғалғаны, жетіспегені немесе бүлінгені, жүкті жеткізіп берудің кешіктірілгені үшін аралас тасымалдар операторы алдында жауаптылықта болады.

      Жүктi немесе багажды тасымалдау кезiнде келтiрiлген залал:

      1) жүк немесе багаж жоғалған немесе жетiспеген жағдайда – жоғалған немесе жетiспеген жүктiң немесе багаждың құны мөлшерiнде;

      2) жүк немесе багаж бүлiнген (бұзылған) жағдайда – олардың құны төмендеген сома мөлшерiнде, ал бүлінген жүктi немесе багажды қалпына келтiру мүмкiн болмаған жағдайда – олардың құны мөлшерiнде;

      3) құндылығы жарияланып, тасымалдауға тапсырылған жүк немесе багаж жоғалған жағдайда – жүктiң немесе багаждың жарияланған құны мөлшерiнде өтеледi.

      Жүктiң немесе багаждың құны уәкiлеттi мемлекеттiк орган бекiтетiн қағидалар (әдiстеме) бойынша тасымалдау және көлiк түрлерiне байланысты немесе Қазақстан Республикасы жасаған тиісті халықаралық шарттардың қағидаттары негiзiнде белгiленетiн бағасы негiзге алына отырып айқындалады.

      Жүктiң немесе багаждың сақталмауының себептерi туралы тасымалдаушы, ал аралас тасымалдар кезінде аралас тасымалдар операторы немесе аралас тасымалдарға қатысатын тасымалдаушы бiржақты тәртiппен жасаған құжаттар (коммерциялық акт, жалпы нысандағы акт және өзге де құжаттар), дау туған жағдайда, жүк немесе багаж тасымалдаушының, жөнелтушiнiң не алушының жауапкершiлiгiне негiз болуы мүмкiн мән-жайларды куәландыратын басқа құжаттармен бiрге соттың бағалауына жатады.

      Егер тасымалдаушы, ал аралас тасымалдар кезінде – аралас тасымалдар операторы және аралас тасымалдарға қатысатын тасымалдаушы жауап беретiн жүк немесе багаж сапасының бүлiнуі салдарынан мүлдем өзгерiп, ол тiкелей мақсатына қарай пайдаланыла алмайтындай болып қалса, жүктi немесе багажды алушы одан бас тартуға және оны жоғалтқаны үшiн өтем талап етуге құқылы.

      Жүк немесе багаж жоғалған не толық жетіспеген жағдайларда – тасымалдаушы, ал аралас тасымалдар кезінде аралас тасымалдар операторы – клиентке (жүк жөнелтушіге, жүк алушыға, жолаушыға, кемемен жалданушыға) және аралас тасымалдарға қатысатын тасымалдаушы – аралас тасымалдар операторына өтем төлей отырып, жоғалған жүктi немесе багажды тасымалдағаны үшiн ақыны қайтарып бередi.

      Егер тiркелген багажды немесе жүктi тасымалдаушы, ал аралас тасымалдар кезінде – аралас тасымалдар операторы және аралас тасымалдарға қатысатын тасымалдаушы жоғалды деп мойындаса немесе, егер осы багаж не жүк жеткiзу мерзiмi өткеннен кейiн жеті күн iшiнде межелі пунктке келiп жетпесе, олар жоғалды деп есептеледi.

      Алайда, егер багаж немесе жүк көрсетiлген мерзiм өткеннен кейiн келiп жеткен болса, жүк алушы жүктi қабылдауға және багажды немесе жүктi жоғалтқаны үшiн тасымалдаушы төлеген соманы қайтарып беруге құқылы, ал аралас тасымалдар кезінде багажды немесе жүктi жоғалтқаны үшiн соманы клиент (жүк жөнелтуші, жүк алушы, жолаушы, кемемен жалданушы) – аралас тасымалдар операторына, аралас тасымалдар операторы – тасымалдаушыға қайтарып беруі мүмкін.

      Қазақстан Республикасының заңдарында тасымалдаушы және аралас тасымалдарға қатысушылар жауапкершілігінің өзге де түрлерi көзделуi мүмкiн.

      Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

17-1-бап. Жүктердi және жолаушыларды тасымалдау бойынша талап қою мен талап-арыз беру

      Тасымалдаушыға, ал аралас тасымалдар кезінде – аралас тасымалдар операторына немесе аралас тасымалдарға қатысатын тасымалдаушыға тасымалға байланысты дау жөнiнде талап қою берілгенге дейiн оған мiндеттi түрде кінәрат қойылады.

      Талап үш айдың iшiнде, ал айыппұлдар мен өсiм төлеу туралы талап бiр айдың iшiнде қойылуы мүмкiн.

      Егер қойылған талап қабылданбаса немесе жауап осы бапта белгiленген мерзiмде алынбаса, мәлiмдеушiнiң талап-арыз беру құқығы пайда болады.

      Жүктi және (немесе) жолаушыларды тасымалдаудан туындайтын талаптар бойынша талап-арыз беру мерзiмi заңдарда белгiленген тәртiппен реттеледi.

      Халықаралық тасымалдауға байланысты даулар бойынша талап-арыз беру мерзiмi және талап-арыз беру тәртiбi халықаралық шарттарда, келiсiмдерде немесе конвенцияларда белгiленедi.

      Ескерту. 17-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338, 2001.12.06. № 260; 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Жолаушыны, жүк пен теңдеме жүктi жеткiзу мерзiмi және мерзiмiн өткiзгенi үшiн жауапкершiлiк

      Тасымалдаушы жүктi немесе теңдеме жүктi уәкiлеттi мемлекеттiк орган бекiтетiн Жүк және теңдеме жүк тасымалдау ережелерiмен анықталған мерзiмде тиiстi жерiне жеткiзуге мiндеттi. Егер жеткiзу мерзiмi белгiленген тәртiпте анықталмаған болса, тараптар бұл мерзiмдi шартта белгiлеуге құқылы.

      Аралас тасымалдар кезінде – аралас тасымалдар операторы және аралас тасымалдарға қатысатын тасымалдаушы жүктi аралас тасымалдар және аралас тасымал кезінде өзара іс-қимыл жасасу шарттарында белгіленген мерзімде межелі пунктке жеткізуге міндетті.

      Егер осы баптың бесінші бөлігінде өзгеше көзделмесе, тасымалдаушының кiнәсiнен жолаушы тасымалы кiдiрген жағдайда тасымалдаушы, егер зиян келтiрiлген болса, жолаушыға оны өтеумен бiрге, кiдiрістiң әрбiр сағаты үшiн билет құнының 3 процентi мөлшерiнде айыппұл төлейдi.

      Егер осы баптың алтыншы бөлігінде өзгеше көзделмесе, жолаушы өндiрiп алған айыппұлдың сомасы сатып алынған билеттiң құнынан аспауға тиiс.

      Әуе көлігінің тасымалдаушысы жолаушыны межелі пунктіне жеткізу мерзімін өткізіп алғаны үшін, егер мерзімін өткізіп алу еңсерілмейтін күш салдарынан орын алғанын дәлелдей алмаса, жолаушы шеккен шығынды өтеуден басқа, егер бұл осындай мерзімін өткізіп алуға байланысты орын алған болса, мерзімін өткізіп алған әрбір сағат үшін тариф (мерзімін өткізіп алу орын алған ұшу учаскесі тарифі) құнының үш пайызы мөлшерінде айыппұл төлейді.

      Айыппұл сомасын сатып алынған тариф (мерзімін өткізіп алу орын алған ұшу учаскесі тарифі) құнынан асыруға болмайды.

      Теңдеме жүктi жеткiзiп берудi кешiктiргенi үшiн тасымалдаушы теңдеме жүктi алушыға кешiктiрген мерзiмнiң әрбiр тәулiгiне тасымал үшiн төленген ақының 10 процентi мөлшерiнде айыппұл төлейдi, бiрақ ол тасымалдау үшiн төленетiн ақының 50 процентiнен аспауға тиiс.

      Жүктi жеткiзiп берудi кешiктiргенi үшiн тасымалдаушы жүктi алушыға кешiктiрген мерзiмнiң әрбiр тәулiгiне тасымал үшiн төленген ақының 5 процентi мөлшерiнде айыппұл төлейдi, бiрақ ол тасымалдау үшiн төленетiн ақының 50 процентiнен аспауға тиiс.

      Аралас тасымал кезінде жүктi жеткiзiп берудi кешiктiргенi үшiн тасымалдаушы – аралас тасымалдар операторына, ал аралас тасымалдар операторы клиентке (жүк жөнелтушіге, жүк алушыға, жолаушыға, кемемен жалданушыға) кешiктiрген мерзiмнiң әрбiр тәулiгiне тасымалдау үшiн төленген ақының бес пайызы мөлшерiнде айыппұл төлейдi, бiрақ ол тасымалдау үшiн төленген ақының елу пайызынан аспауға тиiс.

      Тасымалдаушы, ал аралас тасымалдар кезінде – аралас тасымалдар операторы мен аралас тасымалдарға қатысатын тасымалдаушы, егер жүктi немесе багажды жеткiзiп берудiң кешiктiрiлуi олардың кiнәсiнен болмаса, кешiктiру жауапкершiлiгiнен босатылады.

      Тасымалдаушы, ал аралас тасымалдар кезінде аралас тасымалдар операторы тасымалдың кiдiруiне байланысты, егер мұндай жағдай орын алған болса, багажды немесе жүктi жөнелтушiде немесе алушыда туындаған зиян үшiн жауаптылықта болады.

      Егер осы баптың он үшінші бөлігінде және Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, тасымалдаушы рейстер сегіз және одан да көп сағатқа кешіктірілген кезде жолаушыларға, оның ішінде мүгедектігі бар адамдардың мұқтажын ескере отырып, өз есебінен қонақүйден орын және тамақ беруге міндетті.

      Әуе көлігінің тасымалдаушысы өз кінәсінен немесе әуе кемесінің кеш келуі салдарынан рейс мәртебесі өзгерген кезде жолаушыларға қонақүйде орналастыру, тамақтандыру бойынша көрсетілетін қызметтерді және "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өзге де көрсетілетін қызметтерді өз есебінен ұсынуға міндетті.

      Жолаушының өтiнiшi бойынша оған тасымалдың кiдiру себебi туралы ресми құжат берiледi немесе билетiне белгi соғылады.

      Осы бапта көзделген зиянның мөлшерi және оларды айқындау тәртiбi уәкiлеттi мемлекеттiк орган бекiтетiн жүк және багаж тасымалдау қағидаларында және аралас тасымалдар қағидаларында белгiленедi.

      Ескерту. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338; 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

19-бап. Жолаушының, жүк немесе теңдеме жүк жөнелтушi мен алушының жауапкершiлiгi

      Жолаушылар, жүк немесе теңдеме жүк жөнелтушi мен алушы өздерiнiң кiнәсiнен басқа адамдарға, тасымалдаушының мүлкiне және тасымалдаушы жауап беретiн басқа адамдардың мүлкiне келтiрген зияны үшiн жауапты болады.

      Жүк жөнелтушi көлiк құжаттарында көрсетiлген мағлұматтардың дұрыс болмауына, дәл болмауына немесе толық болмауына байланысты тасымалдаушыға немесе тасымалдаушы жауап беретiн басқа адамға келтiрген зияны үшiн жауапты болады.

      Жүк жөнелтушi көлiк құжаттарында көрсетiлген мағлұматтардың дәл болмауына, толық болмауына немесе дұрыс болмауына байланысты барлық зиян үшiн тасымалдаушының алдында жауапты болады.

20-бап. Тасымалдаушының жолаушыны өлiмге ұшыратқаны немесе оның денсаулығын зақымдағаны үшiн жауапкершiлiгi

      Тасымалдау кезiнде жолаушыны өлiмге ұшыратуы немесе денсаулығының зақымдануы салдарынан болған зиян үшiн, егер бұл зиян зардап шегушiнiң терiс ниетi немесе дүлей күш салдарынан болғанын дәлелдей алмаса, тасымалдаушыға мүлiктiк жауапкершiлiк жүктеледi.

      Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20 № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді) Заңымен.

21-бап. Көлік жүктері мен объектілерін күзету

      Ескерту. 21-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      Теміржол, әуе көлігінде көлік жүктері мен объектілерін күзетудi әскерилендiрiлген күзет қызметтері жүзеге асырады.

      Әскерилендiрiлген күзет қызметiнiң бөлiмдерi атыс қаруымен және арнайы құралдармен қамтамасыз етiледi.

      Қару мен арнайы құралдарды қолдану тәртiбi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүргiзiледi.

      Көлiктiң неғұрлым маңызды объектiлерi мен арнайы жүктердi күзетудi Қазақстан Республикасы Ұлттық ұланының бөлiмшелерi, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі мен Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң арнаулы бөлiмшелерi, сондай-ақ әскерилендiрiлген күзеттiң арнаулы қызметтерi жүзеге асырады.

      Ескерту. 21-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338, 2004.12.20. № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Төтенше жағдайлар кезiнде көлiк жұмысын ұйымдастыру

      Әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған, төтенше жағдай енгізген кезде төтенше жағдайларды және олардың зардаптарын жою үшiн көлiк кәсiпорындарының шарттық қатынастары Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң, көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті органның, жергiлiктi атқарушы органның шешiмiмен тоқтатыла тұруы мүмкiн.

      Көлiк кәсiпорындары әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар, төтенше жағдай режимі кезінде көлік жұмысын ұйымдастыру үшін көлiк құралдарының иелеріне бірінші кезекте қызмет көрсету жөнінде қажетті шаралар қолдануға міндетті.

      Әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар, төтенше жағдай енгізілген кезде көлiк кәсiпорындарының жұмылдыру дайындығы іс-шараларын, азаматтық қорғаныс және авариялық-құтқару жұмыстары мен кезек күттірмейтін жұмыстар жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз етумен байланысты тасымалдарды жүзеге асыру бойынша шығыстары Қазақстан Республикасының Бюджет кодексіне сәйкес бюджет қаражатынан өтеледi.

      Көлiк кәсiпорындары дүлей зілзалалар мен авариялардың, сондай-ақ төтенше сипатқа ие өзге де мән-жайлардың зардаптарын жою жөнiнде дереу шаралар қолдануға мiндеттi.

      Ескерту. 22-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

22-1-бап. Құқық қорғау органдарына және арнаулы мемлекеттік органдарға көлік беру міндеті

      Жеке және заңды тұлғалар (дипломатиялық иммунитеті бар шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінен басқа) құқық қорғау органдарының және арнаулы мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының оқиғалар, төтенше жағдайлар болған жерлерге бару және шұғыл медициналық көмекке мұқтаж азаматтарды емдеу мекемелеріне жеткізу үшін көлікті пайдалану жөніндегі заңды талаптарын орындауға міндетті.

      Осы бапта көзделген жағдайларда көлік құралдары иелеріне олардың көлігін пайдаланғаны үшін шығыстар, сондай-ақ келтірілген залал Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік бюджет есебінен өтеледі.

      Ескерту. Заң 22-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

23-бап. Көлiкте қауiпсiздiктi және экологиялық талаптарды қамтамасыз ету

      Тасымалдаушылар азаматтардың өмiрi мен денсаулығының қауiпсiздiгiн, көлiк құралдары қозғалысының, кеме қатынасы мен ұшу қауiпсiздiгiн, сондай-ақ айналадағы ортаны қорғауды қамтамасыз етуге мiндеттi.

      Көлiк құралдарының қозғалысы және тиеу-түсiру жұмыстары жүзеге асырылатын метрополитеннің, станциялардың, порттардың, кемежайлардың, әуежайлардың, көлiк кәсiпорындары мен теміржол желілерінің аумақтары, сондай-ақ су жолдары қауiптiлігі жоғары аймақтар болып табылады. Қауіптілігі жоғары аймақта болу және онда жұмыстар жүргізу қағидаларын уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

      Уәкілетті мемлекеттік орган бекiткен тiзбе бойынша қауiптi жүктердi күзету мен алып жүрудi бүкiл жүру жолында жүктi жөнелтушiлер немесе алушылар қамтамасыз етедi.

      Жарылғыш, тез тұтанғыш, радиоактивтi, улы және басқа қауiптi жүктердi жөнелтушi және алушы клиенттер оларды тасымалдау қауiпсiздiгiне кепiлдiк беруге, жүктердi тасымалдау кезiнде апат жағдайларынан алдын-ала сақтандыруға, сондай-ақ авариялар зардаптарын жоюға қажеттi құралдар мен жедел қимылдайтын бөлiмдердi ұстауға мiндеттi.

      Көлiк, оның iшiнде Қазақстан аумағында орналасқан немесе оны кесiп өтетiн шетел көлiктерi мен көлiк құралдары қызметi процесiнде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген адам өмiрi мен денсаулығы, қоршаған орта үшiн қауiпсiздiктi қамтамасыз ететiн талаптар сақталуға тиiс.

      Айрықша жағдайларда бұларға геология мен жер қойнауын қорғаудың уәкiлеттi мемлекеттiк органының рұқсаты бойынша жол берiледi.

      Көлiк кәсiпорындары мен тасымалдаушылар табиғат қорғау шараларын жоспарлауға, ұйымдастыруға және қаржыландыруға, айналадағы табиғи орта мен жер қойнауын қорғау саласында өндiрiстiк және ведомстволық бақылау жасауға мiндеттi.

      Тасымалдаушылар айналадағы ортаны, әуе бассейнiн, су қоймаларын, жердi қорғау және табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану жөнiнде белгiленген нормалардың сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi. Айналадағы ортаға келтiрiлген зиян үшiн тасымалдаушылар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiпте жауапты болады.

      Метрополитеннің қауiптiлігі жоғары аймағында болу және онда жұмыстар жүргiзу қағидаларын жергілікті атқарушы орган бекітеді.

      Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 № 338 Заңымен, 2004.12.20 № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді), 2006.12.29 № 209; 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
      24-бап. Алып тасталды - ҚР 2004.12.20 № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді) Заңымен.

24-1-бап. Тексеріп қарау

      1. Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы іс-қимыл туралы заңнамасына сәйкес белгіленген қатер деңгейіне байланысты, жолаушылар және көлік инфрақұрылымы объектілеріне келетін адамдар, олардың алып жүретін заттары, оның ішінде қол жүгі мен багажы тексеріп қарауға жатады.

      Жолаушыларды және көлік инфрақұрылымы объектілеріне келетін адамдарды, олардың алып жүретін заттарын, оның ішінде қол жүгі мен багажын жете тексеруді жүргізудің тәртібі мен талаптарын уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

      1-1. Азаматтық авиация саласындағы көлік инфрақұрылымының объектілеріне келетін жолаушылар мен адамдарды жете тексеру Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Жолаушыларды және көлік инфрақұрылымы объектілеріне келетін адамдарды (бұдан әрі – келушілерді), олардың алып жүретін заттарын, оның ішінде қол жүгі мен багажын тексеріп қарауды көлік қызметі субъектісінің қызметкерлері не күзет қызметтерін көрсету жөнінде шарт жасасқан кезде күзет қызметі субъектісінің қызметкерлері жүргізеді.

      Осы баптың мақсаттары үшін көлік қызметінің субъектілері деп көлік инфрақұрылымы объектілері меншік құқығымен немесе өзге де заңды негізде болатын жеке және заңды тұлғалар түсініледі.

      3. Жете тексеру кезінде техникалық құралдар қолданылады, оларға қойылатын талаптарды уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

      4. Жолаушылар мен келушілерді, олардың алып жүретін заттарын, оның ішінде қол жүгі мен багажын тексеріп қарау алдында көлік инфрақұрылымы объектілеріне әкелуге тыйым салынған, болуы ықтимал заттар мен құралдарды көрсету міндетті түрде ұсынылады.

      5. Техникалық тексеріп қарау құралдарымен көлік инфрақұрылымы объектілеріне әкелуге тыйым салынған заттар мен құралдардың болу мүмкіндігінің контурлары және өзге де белгілері табылған кезде, жолаушылар мен келушілердің алып жүретін заттарын, оның ішінде қол жүгі мен багажын тексеріп қарауды қоса алғанда, оларды жеке тексеріп қарау жүргізіледі.

      Жеке тексеріп қарау көлік инфрақұрылымы объектілеріне әкелуге тыйым салынған заттар мен құралдарды табу үшін қажетті шектерде жүзеге асырылады.

      Жеке тексеріп қарауды тексеріп қаралатын адаммен жынысы бір адамдар санитариялық-эпидемиологиялық қағидалар мен нормалардың талаптарына жауап беретін арнайы бөлінген үй-жайларда жүргізеді.

      Бір үй-жайда бір мезгілде бірнеше адамды жеке тексеріп қарауға тыйым салынады.

      Жеке тексеріп қараудың нәтижелері тексеріп қарауды жүргізетін адам мен өзіне қатысты жеке тексеріп қарау жүргізілген адам қол қоятын актімен ресімделеді.

      6. Тексеріп қараудан, жеке тексеріп қараудан жалтаратын адамдар көлік инфрақұрылымы объектілеріне жіберілмейді, бұл туралы тиісті акт жасалады.

      7. Егер жолаушыны және оның алып жүретін заттарын, оның ішінде қол жүгі мен багажын тексеріп қарау кезінде көлік инфрақұрылымы объектілеріне әкелуге тыйым салынған заттар мен құралдар табылмаса, осындай тексеріп қарау жүргізілетін көлік инфрақұрылымы объектісінің әкімшілігі жолаушының оған билеті бар қатынаспен немесе кезекті осындай қатынаспен жөнелтілуін қамтамасыз ететін қажетті шаралар қолдануға, ал жолаушы тасымалдаудан бас тартқан жағдайда, билеттің немесе оның пайдаланылмаған бөлігінің құнын Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен өтеуге міндетті.

      8. Тексеріп қарауды жүргізетін адамдар жолаушылар мен келушілерге қатысты ізетті және сыпайы болуға және олардың қадір-қасиетін түсіретін іс-әрекеттерге жол бермеуге міндетті.

      9. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      10. Жете тексеру жүргізілетін көлік инфрақұрылымы объектілерінің, өздеріне қатысты жете тексеру жүргізілмейтін адамдардың, сондай-ақ көлік инфрақұрылымы объектілеріне әкелуге тыйым салынған заттар мен нәрселердің тізбелерін уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

      Ескерту. 4-бөлім 24-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (01.07.2014 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-2-бап. Ақпараттық қамтамасыз ету

      1. Қазақстан Республикасының аумағына келетін (оның аумағынан кететін) немесе Қазақстан Республикасының аумағында ауысып мініп транзитпен жүретін жолаушыларды теміржол (қала маңы қатынасынан және билет кассаларымен жабдықталмаған жерлерде жолаушыларды отырғызу жағдайларынан басқа), әуе және теңіз көлігімен тасымалдауды жүзеге асыратын тасымалдаушылар, оның ішінде шетелдік тасымалдаушылар, сондай-ақ әуежайлардың пайдаланушылары уәкілетті мемлекеттік органға және (немесе) құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдарға ресімделген және (немесе) броньға қойылған билеттер туралы мәліметтерді, сондай-ақ автоматтандырылған жүйелер мен дерекқор арқылы мәліметтерді нақты уақыт режимінде ұсынуды қамтамасыз етеді.

      2. Уәкілетті мемлекеттік органға және (немесе) құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдарға осы баптың 1-тармағында көрсетілген мәліметтерді беру тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

      3. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тасымалдауларға билеттерді ресімдеу кезінде билеттер сатуды жүзеге асыратын тасымалдаушы немесе өзге де адам мынадай деректерді:

      1) тегін, атын, әкесінің атын (бар болған кезде);

      2) ол бойынша жол жүру құжаты (билет) сатып алынатын жеке басты куәландыратын құжаттың түрін және нөмірін;

      3) жөнелту орны мен күнін, межеленген пунктті, жүру маршрутының түрін (ауысып мінбейтін, транзиттік);

      4) билеттер сатуды жүзеге асыратын тасымалдаушы немесе өзге де адам осы жолаушымен байланыса алатын байланыс деректерін (электрондық почтасының мекенжайын және (немесе) телефон нөмірін) жолаушының келісімімен жазуды қамтамасыз етеді.

      4. Билеттерді сатуды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар оларды ресімдеу кезінде мәліметтердің "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес қазақ және орыс тілдерінде, ал халықаралық тасымалдарды жүзеге асыру кезінде қосымша ағылшын тілінде толтырылуын қамтамасыз етуге міндетті.

      Ескерту. 4-бөлім 24-2-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V (01.07.2014 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5 бөлiм. Қорытынды ережелер

25-бап. Көлiктiк бақылау және қадағалау

      Көлiк құралдарын пайдалану кезiнде Қазақстан Республикасының көлiк туралы заңнамасының, қозғалыс қауiпсiздiгi мен экология жөнiндегi талаптардың сақталуына көлiктiк бақылауды және қадағалауды уәкiлеттi орган және өзге де мемлекеттiк органдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген өз құзыретi шегiнде жүзеге асырады.

      Уәкiлеттi мемлекеттiк орган жүзеге асыратын көлiктiк бақылау:

      1) жолаушылар мен жүктердi, оның iшiнде қауiптi жүктердi тасымалдау ережелерiнiң сақталуын бақылауды;

      1-1) мүгедектігі бар адамдарға жолаушылар тасымалдарының, тасымалдаушылар көрсететін қызметтердің, қызмет көрсету жөніндегі ақпараттың қолжетімді болуының қамтамасыз етілуін, оларға тасымалдау бойынша қызметтерді көрсету кезінде қажетті қолайлылық пен жағдайлардың жасалуын бақылауды;

      2) темiр жол көлiгiндегi, оның iшiнде магистральдық, стансалық және кiре берiс темiр жолдарындағы қозғалыс қауiпсiздiгінiң қамтамасыз етiлуiн бақылауды;

      3) темiр жол қозғалыс құрамының мемлекеттiк тiркелуiн бақылауды;

      4) кеме қатынасы және теңiзде жүзу қауiпсiздiгiнiң қамтамасыз етiлуiн бақылауды және қадағалауды;

      4-1 жеке және заңды тұлғалардың су көлігінің жұмыс істеу тәртібін айқындайтын Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін сақтауын бақылауды және қадағалауды, оларды бұзушылықтарды анықтауды және олардың жолын кесу жөнінде шаралар қолдануды;

      5) халықаралық автомобиль тасымалдарын жүзеге асыру кезiнде рұқсат беру жүйесi талаптарының сақталуын бақылауды;

      6) рұқсаттық бақылауды;

      7) алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      8) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      9) ішкі су жолдарында жүзу қағидаларының сақталуын бақылауды және қадағалауды;

      10) техникалық пайдалану ережелерi мен кемелердегi қызмет жарғысының сақталуын бақылауды және қадағалауды;

      11) лоцмандық қызметті және өзге де теңіз қызметтерін бақылауды және қадағалауды;

      12) тасымалдаушының жолаушылар алдындағы азаматтық-құқықтық жауапкершiлiгiн мiндеттi сақтандыру шартын жасасуын бақылауды және қадағалауды;

      13) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      14) Қазақстан Республикасының аумағы бойынша автокөлiк құралдарының өтуiн бақылауды;

      15) автокөлiк құралдарын жүргiзушiлердiң жолаушылар мен жүктердi, оның iшiнде қауiптi жүктердi тасымалдауды жүзеге асыру кезiнде белгiленген еңбек және демалыс режимiн сақтауын бақылауды;

      16) автокөлiк құралдарының Қазақстан Республикасының автомобиль жолдарымен жүруге арналып рұқсат етiлген параметрлерiнiң сақталуын бақылауды қамтиды.

      17) алып тасталды - ҚР 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Уәкiлеттi мемлекеттік органның лауазымды адамдары көлiктiк бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру кезiнде нысанды киім (погонсыз) киiп, талап ету бойынша қызметтік куәліктерін не сәйкестендіру карталарын көрсетуге тиiс.

      Нысанды киім (погонсыз) үлгілерін және оны киіп жүру тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

      Нысанды киіммен (погонсыз) қамтамасыз етудің заттай нормаларын бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша уәкілетті орган бекітеді.

      Уәкiлеттi мемлекеттiк орган орталық және жергiлiктi атқарушы органдармен өзара iс-қимыл жасайды, бiрлескен бақылау және қадағалау шараларын қабылдайды, өзара ақпарат алмасуды қамтамасыз етедi.

      Мемлекеттiк органдар уәкiлеттi мемлекеттiк органға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес көлiк саласындағы қауiпсiздiктiң қамтамасыз етiлуiне көлiктiк бақылауды және қадағалауды жүзеге асыру жөнiндегi мiндеттердi орындауда жәрдем көрсетуге мiндеттi;

      18) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
      19) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
      20) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
      21) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
      22) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
      23) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);

      24) халықаралық әуе тасымалының жүзеге асырылуын бақылауды және қадағалауды;

      25) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
      26) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
      27) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      28) жеке және заңды тұлғалардың темiржол көлiгiнiң жұмыс iстеу тәртiбiн айқындайтын Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерін, халықаралық шарттарын сақтауын бақылауды, оларды бұзушылықтарды анықтауды және олардың жолын кесу жөнiнде шаралар қолдануды;

      29) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

      30) жеке және заңды тұлғалардың қалалық рельсті көліктің жұмыс істеу тәртібін айқындайтын Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын сақтауын бақылауды, оларды бұзушылықтарды анықтауды және олардың жолын кесу жөнінде шаралар қолдануды қамтиды.

      Уәкілетті мемлекеттік орган жеке және заңды тұлғалардың қалалық рельсті көліктің жұмыс істеу тәртібін айқындайтын Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын сақтауын бақылауды жүзеге асыру кезінде жай-күйі жол жүрісі қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау талаптарына сай келмейтін қалалық рельсті көлік объектілерін пайдалануды тоқтата тұрады.

      Қалалық рельсті көлікті күтіп-ұстау, техникалық қызмет көрсету және жөндеу тәртібін және қалалық рельсті көліктегі қауіпсіздік қағидаларын уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

      Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.01.31 № 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.06 № 379-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.11.2019 № 273-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      25-1-бапты алып тастау көзделген – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-1-бап. Көлік саласындағы мемлекеттік бақылау

      1. Көлік саласындағы мемлекеттік бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру және профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырылады.

      2. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне және заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 25-1-бап жаңа редакцияда - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

25-2-бап. Тексеру жүргiзудiң мерзiмдерi

      Ескерту. 25-2-бап алып тасталды - ҚР 2009.07.17. № 188-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.
     

26-бап. Көлiк саласындағы халықаралық қатынастар

      Уәкiлеттi мемлекеттiк орган көлiк саласындағы мемлекетаралық қатынастарда келiсiмдер мен шарттар жасау құқығына ие бола отырып, Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен республиканың мүддесiн бiлдiредi.

      Тасымалдаушылар Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес басқа мемлекеттердiң заңды және жеке тұлғаларымен сыртқы экономиканы және ынтымақтастықты дамыта отырып, өнiмдер (жұмыстар, қызметтер, экспортын (импортын) жүзеге асыра алады.

      Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (2005.01.01 бастап күшіне енеді) Заңымен.

      Қазақстан Республикасының
Президентi