Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Бағалы қағаздар нарығын қалыптастыру жөнiндегi шаралар туралы" 1994 жылғы 20 наурыздағы N 1613 Жарлығын орындау үшiн және Қазақстан Республикасының "Бағалы қағаздар мен қор биржасы туралы" Заңы қабылданғанға дейiн Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi:
1. Бағалы қағаздар шығару мен олардың айналымы және қор
биржасы туралы Уақытша ереже және бағалы қағаздар туралы Уақытша
ереже бекiтiлсiн (қоса тiркелiп отыр).
2. Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi
Ұлттық комиссиясы
бiр ай мерзiм iшiнде "Бағалы қағаздар мен
қор биржасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасын
Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетiне ұсынатын болсын.
Қазақстан Республикасының
Премьер-министрi
Қазақстан Республикасы
Министрлер Кабинетiнiң
1994 жылғы 3 қазандағы
N 1099 қаулысымен
Бекiтiлген
Бағалы қағаздар шығару мен олардың айналымы
және қор биржасы туралы Уақытша
Ереже
I. Жалпы ережелер
1. Бағалы қағаз ретiнде түпнұсқаны көрсеткенде жүзеге асырылуы немесе үшiншi жаққа берiлуi мүмкiн мүлiктiк құқты куәландыратын мiндеттi реквизиттерi бар құжат танылады.
Бағалы қағаздар қағазға басылған бланк түрiнде немесе "Депо" шоттарында жазу түрiнде болуы мүмкiн.
Бағалы қағаз шоттардағы жазу түрiнде айналымда болғанда бағалы қағаздардың иесi өзiнiң мүлiктiк құқығын бағалы қағаздармен сақтау, есепке алу және есеп айырысу операцияларын жүргiзетiн мамандандырылған ұйымдар арқылы жүзеге асырады.
2. Бағалы қағаздардың айналымы дегенiмiз - алғашқы орналастыруды қоспағанда олардың сатып алынуы мен сатылуы және басқа да Қазақстан Республикасының Заңдарында қарастырылған iс-әрекеттерi.
Бағалы қағаздардың алғашқы нарығы - бұл бағалы қағаздарды
шығару мен оларды инвесторлар арасында жаздыру мен оларды
инвесторлар арасында жаздыру мен тарату.
Бағалы қағаздардың екiншi нарығы - бұл бұрын шығарылған бағалы
қағаздармен жасалатын келiсiм-шарттар.
3. Осы Уақытша ереженiң күшi бағалы қағаздардың мына түрлерiне
қолданылады:
а) акциялар;
б) облигациялар;
в) мемлекеттiк борыштық мiндеттемелер;
г) банкiлiк (депозиттiк) сертификаттар;
д) коммерциялық вексельдер;
е) туынды бағалы қағаздар.
Жергiлiктi заемдардың мемлекеттiк бағалы қағаздары мен облигациялары бағалы қағаздар нарығында өзге бағалы қағаздармен бiрдей негiзде айналысқа түседi.
4. Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi Ұлттық комиссиясы (бұдан былай - Ұлттық комиссия ) осы Уақытша ереженi бағалауға, анықтамалар беруге және оның күшiн бағалы қағаздардың Уақытша ережеде көрсетiлмеген жаңа түрлерiне таратуға құқықты.
5. Осы Уақытша ереже мемлекет толық кепiлдiк берген мемлекеттiк борыштық мiндеттемелердi тiркеуге қолданылмайды.
II. Бағалы қағаздарды айналымға салу жөнiндегi
қызмет
6. Бағалы қағаздар нарығының кәсiпқой қатысушылары болып 7-тармақта көрсетiлген қызметтердiң бiр немесе бiрнеше түрiн жүзеге асыратын және бағалы қағаздар нарығында кәсiпқой қызмет атқаруға лицензиясы бар заңды және жеке тұлғалар саналады.
Бағалы қағаздар нарығында кәсiпқой қызметпен лицензиясыз айналысуға жол берiлмейдi.
Лицензия бағалы қағаздар кәсiпқой қызметiнiң бiрнеше түрiмен бiр уақытта айналысуға немесе қызметтiң жекелеген түрiне берiлуi мүмкiн.
Лицензияны бергенi үшiн мөлшерi мен төлеу тәртiбi қолданыстағы заңмен анықталатын алым алынады.
7. Бағалы қағаздар нарығында мынадай қызмет түрлерi атқарылуы мүмкiн:
брокерлiк (делдалдық) қызмет - клиенттiң есебiнен және тапсырмасы бойынша бағалы қағаздармен операциялар жасау;
дилерлiк (коммерциялық) қызмет - кәсiпқой қатысушының өз атынан және өз есебiнен бағалы қағаздармен iскерлiк келiсiмдер жасауы;
депозитарлық қызмет;
қызметтiң басқа салалары (министрлiктiң анықтау бойынша).
8. Бағалы қағаздар нарығындағы банктердiң қызметi Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы банктер туралы", "Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi туралы" заңдарымен реттеледi.
9. Инвестициялық қордың (өзара инвестициялау қоғамы) бағалы қағаздар нарығындағы кәсiпқой қызметi Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi бекiтетiн тиiстi Ережемен реттеледi.
10. Ұлттық комиссия бағалы қағаздар нарығының кәсiпқой қатысушыларына (заңды тұлғаларға) мынадай талаптар қоя алады:
штатта лицензиясы бар мамандардың болуы;
инвесторлар алдында мүлiктiк жауапкершiлiгi болуы үшiн соған қажеттi ең төменгi өзiндiк капиталы болуы;
бағалы қағаздармен жасалатын операцияларды дәл және толық көрсететiн есеп пен есеп беру жүйесiн ұйымдастыру.
Банкiлерге бағалы қағаздар нарығында делдалдық жұмыстар жүргiзу құқығына лицензия беру Ұлттық комиссиясы жалпы тәртiбiмен iске асырылады.
11. Егер өзiнiң штатында министрлiктiң бағалы қағаздармен жұмыс iстеуге құқықты лицензиясы бар маманы болмаса, кәсiпқой қатысушының бағалы қағаздардың нарығында бағалы қағаздармен жұмыс жасауға құқығы болмайды.
Кәсiпқой қатысушының атынан келiсiм жасау құқығына тек қана лицензиясы бар маман ғана ие бола алады.
12. Ұлттық комиссия бағалы қағаздар нарығында кәсiпқой жұмыс жүргiзу құқығына лицензия берудiң ретi мен тәртiбiн айқындайды.
13. Ұлттық комиссия Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi бекiтетiн бағалы қағаздар нарығының кәсiпқой қатысушыларын лицензиялау туралы Нұсқауға сәйкес лицензияның күшiн жою немесе оны тоқтата тұруы мүмкiн.
Маман соттың шешiмi бойынша да лицензиядан айырылуы мүмкiн. Бағалы қағаздар нарығында делдалдық қызмет жүргiзу құқығын беретiн лицензиядан айырылған маман бұл шешiмге қарсы белгiленген тәртiппен сотқа шағымдануға құқығы бар.
14. Егер кәсiпқой қатысушы Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңы бойынша банкрот деп жарияланса, ол лицензиясынан айырылады.
15. Ұлттық комиссия келiсiмдердi тiркеу мен рәсiмдеудiң, бағалы қағаздардың есебiн жүргiзу мен бiрегей ережесiн белгiлейдi. Банкiлер үшiн бағалы қағаздар бойынша операциялардың есебiн жүргiзу мен есеп берудiң тәртiбiн министрлiк Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi (бұдан былай - Ұлттық Банк) келiсiмiмен белгiлейдi.
III. Бағалы қағаздарды айналымға шығару
(эмиссия)
16. Бағалы қағаздарды айналымға шығару (эмиссия) - эмитенттiң (өз атынан бағалы қағаздарды айналымға шығару шартынан туындайтын мiндеттемелердi алуға келiскен заңды тұлғаның немесе олардың агенттерiнiң бағалы қағаздарды олардың алғашқы иелерiне (инвесторларға) - жеке және заңды тұлғаларға сатуы.
Эмиссия мына жағдайларда жүзеге асады:
акционерлiк қоғам құрғанда және акцияларды оның құрылтайшылары арасында орналастырғанда;
акция шығару жолымен акционерлiк қоғамның алғашқы жарғы капиталының (қордың) көлемiн ұлғайтқанда;
облигациялар мен өзге де борыштық мiндеттемелер басып шығару жолымен заңды тұлғалардың займ капиталын ұйымдастырғанда.
17. Акционерлiк қоғам мемлекеттiк тiркеуден кейiн үш ай мерзiм iшiнде акциялардың эмиссиясын тiркеуден өткiзiп, оларды эмиссияның мемлекеттiк тiркеу номерiн алған күннен алты айдан аспайтын мерзiмде шығаруға мiндеттi.
Акционерлiк қоғам мүшелерi арасында орналастыру үшiн акциялар шығару Қазақстан Республикасының "Шаруашылық серiктестiктерi және акционерлiк қоғамдар компаниялар туралы" заңының, Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi бекiтетiн бағалы қағаздар туралы Уақытша ереженiң талаптарына сай жүзеге асырылады.
Бағалы қағаздардың иелерi ортақ үлес құқығымен оларды арнайы мекемелерде (депозитария) сақтауға сенiп тапсыруы мүмкiн.
18. Бағалы қағаздар эмиссиясы төмендегi түрде iске асырылады:
а) бағалы қағаздарды инвесторлардың шектелмеген көпшiлiк бөлiгiнiң ортасында ашық (жария түрде) орналастырып, жария құлақтандыру жасаумен, жарнамалау шараларын өткiзу мен эмиссия проспектiсiн тiркеу;
б) бұрыннан белгiлi шектеулi сандағы инвесторлар арасында эмиссия проспектiсiн бере отырып, жабық (жеке) орналастыру.
Акционерлiк қоғамды құрған кезде, акция эмиссиясын тек қана жабық (жеке) түрде эмиссия проспектiсiн бермей орналастыру iске асырылады.
19. Акционерлiк қоғам құрылғанда акцияларға ашық жазылуды акционерлiк қоғамның негiзiн салушы құрылтайшылары ұйымдастырады. Мұндай жағдайда құрылтайшылар, ал акционерлiк қоғамды тiркегеннен кейiн - акционерлер "Шаруашылық серiктестiктерi және акционерлiк қоғамдар, компаниялар туралы" заңда белгiленген мөлшердегi акциялардың ұстаушылары болуы тиiс.
Құрылтайшылар алдағы өтер жазылу туралы бұқаралық ақпарат құралдарында хабарламалар жариялайды, онда болашақ акционерлiк қоғамның фирмалық атауы, заты, оның қызметiнiң мақсаты мен мерзiмi, акционерлердiң құрамы, акционерлердiң жалпы жиналысын өткiзу күнi, жарғылық қордың шамамен алғандағы көлемi, акцияның номиналдық құны, оның саны мен түрi, өткiзу орны, акцияға жазылудың бастапқы және соңғы мерзiмi, акционерлер заттай түрде енгiзетiн мүлiктiң құрамы, алғашқы жарна алынатын банктiң атауы мен есеп айырысу шоты көрсетiлуге тиiстi. Акционерлердiң жалпы жиналысының шешiмi бойынша көрсетiлген хабарламаға басқа да деректер енгiзiлуi мүмкiн.
20. Эмиссияны ресми тiркеуден өткiзген күннен бастап, акцияның кез-келген шығарылымына жазылу мерзiмi алты айдан (183 күнтiзбе уақыты) аспауы керек.
21. Акция жазылуына қатысушы адамдар - өздерi жазылатын акцияның номиналдық құнының 10 проценттен кем емес мөлшерiндегi жарнаны алдын-ала эмитенттiң шотына аударуы тиiс, содан соң оларға акцияның тиiстi мөлшерiн сатуға жазбаша мiндеттеме бередi.
Хабарламада көрсетiлген мерзiм өткен соң жазылу тоқтатылады. Егер бұл сәтке дейiн жарияланған жарғылық капиталдың (қордың) 60 процентi төленбесе, эмитенттiң бұл шығарымы iске аспады деп мойындалады, ал акцияға жазылғандардың ақшалай қаржылары немесе басқа мүлiктерi 30 күн iшiнде қайтарылады.
22. Эмитенттiң барлық акциялары құрылтайшылар арасында бөлiнетiн жағдайда құрылтай конференциясын шақырған күнге дейiн олар акцияның номиналдық құнының 50 процентiн аударуға тиiстi.
23. Эмитент пен шығаруға кепiлдiк берушiлер (егер ондайлар болса), сондай-ақ, эмитентпен келiсiм бойынша бағалы қағаздарды олардың бiрiншi иегерiне сатуды жүргiзетiн кәсiпқой қатысушылар бұл қағаздарды сатып алғанға дейiн әрбiр сатып алушының сатудың шарттарымен және эмиссия проспектiсiмен танысуына мүмкiндiк туғызуды қамтамасыз етуге мiндеттi және Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленген тәртiппен эмиссия проспектiсiнде хабарланған ақпардың шынайылығына толық жауапты болады.
24. Эмиссия проспектiсi сатуға ұсынылған бағалы қағаздар эмитентi бұл қағаздарды сатып алу туралы немесе оларды сатып алудан бас тарту шешiмге әсер ететiн оларды шығару тәртiбiн және басқа да ақпараттарды қамтиды.
Эмиссия проспектiсiн шығару тәртiбi, оны тiркеу, сондай-ақ, оларда мiндеттi түрде жарияланатын мәлiметтер тiзiмiн министрлiк белгiлейдi, банкiлер немесе өзге де кредиттiк мекемелер болып табылатын эмитенттер үшiн эмиссия проспектiлерiнде қамтылатын мәлiметтер тiзiмiн министрлiк Ұлттық Банктiң келiсiмiмен анықтайды.
25. Бағалы қағаздар тiркеу кезiнде оны төлеудiң көлемi мен ретi қолданылып жүрген заңдармен анықталатын салық ұсталынады.
26. Министрлiк бағалы қағаздардың эмиссия проспектiсiнде қамтылған мәлiметтердiң толықтығына ғана жауапты, бiрақ бұл мәлiметтердiң шынайылығына жауап бермейдi.
Ұлттық комиссия инвесторларды қорғау мақсатында эмиссия проспектiсiндегi келтiрiлген мағлұматтарға iс жүзiнде iшiнара тексеру жасауға құқылы.
23. Эмитенттiң келiсiмiмен шығарылған бағалы қағаздарды бiрiншi иегерiне сатуды жүзеге асырушы эмитенттер немесе дилер фирмалары (кәсiпқой қатысушылар) және басқа да заңды тұлғалар эмиссия проспектiлерiнде шындыққа жанаспайтын немесе толық емес мәлiметтер көрсетсе, сондай-ақ, шығару процесiнде Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарының талаптары мен осы Уақытша ереженi бұзса, министрлiк бағалы қағаздарды жарамсыз деп жариялауға, оларды шығаруды тоқтатуға немесе тiркеуден бас тартуға құқылы.
24. Эмиссия проспектiсi сатуға ұсынылған бағалы қағаздар эмитентi бұл бағалы қағаздарды сатып алу туралы немесе оларды сатып алудан бас тарту туралы шешiмге әсер ететiн оларды шығару тәртiбiн және басқа да ақпараттарды қамтиды.
Эмиссия проспектiсiн шығару тәртiбi, оны тiркеу, сондай-ақ, оларда мiндеттi түрде жарияланатын мәлiметтер тiзiмiн министрлiк белгiлейдi, банкiлер немесе өзге де кредиттiк мекемелер болып табылатын эмитенттер үшiн эмиссия проспектiлерiнде қамтылатын мәлiметтер тiзiмiн министрлiк Ұлттық Банктiң келiсiмiмен анықтайды.
25. Бағалы қағаздар тiркеу кезiнде оны төлеудiң көлемi мен ретi қолданылып жүрген заңдармен анықталатын салық ұсталынады.
26. Ұлттық комиссия бағалы қағаздардың эмиссия проспектiсiнде қамтылған мәлiметтердiң толықтығына ғана жауапты, бiрақ бұл мәлiметтердiң шынайылығына жауап бермейдi.
Ұлттық комиссия инвесторларды қорғау мақсатында эмиссия проспектiсiндегi келтiрiлген мағлұматтарға iс жүзiнде iшiнара тексеру жасауға құқылы.
27. Эмитенттiң келiсiмiмен шығарылған бағалы қағаздарды бiрiншi иегерiне сатуды жүзеге асырушы эмитенттер немесе дилер фирмалары (кәсiпқой қатысушылар) және басқа да заңды тұлғалар эмиссия проспектiлерiнде шындыққа жанаспайтын немесе толық емес мәлiметтер көрсетсе, сондай-ақ, шығару процесiнде Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарының талаптары мен осы Уақытша ереженi бұзса, министрлiк бағалы қағаздарды жарамсыз деп жариялауға, оларды шығаруды тоқтатуға немесе тiркеуден бас тартуға құқылы.
Ұлттық комиссия эмиссияның мемлекеттiк тiркеу номерiн алғанға дейiн бұқаралық ақпарат құралдарында бағалы қағаздарды жарнамалауға тыйым салынады.
28. Ұлттық комиссия бағалы қағаздардың жекелеген шығарылымдары мен түрлерiн (айталық, ашық құлақтандырусыз таратылатын) эмиссия проспектiсiн тiркеуден босатуға және мұндай босатудың ережесi мен тәртiбiн анықтауға құқылы.
Жабық акционерлiк қоғамды тiркеу құрылтайшылар (акционерлер) арасында орналасатын акция шығаруды тiркеудiң негiзi болып табылады. Жекеше орналастыру түрiнде айналымға шығарылған бағалы қағаздарды тiркеуден бас тартуға жол берiлмейдi.
29. Ұлттық комиссия Қазақстан Республикасында тiркелген бағалы қағаздардың (банктердiң бағалы қағаздарын қоса есептегенде) мемлекеттiк тiркемесiн (реестр) жүргiзедi және қайтадан тiркелген бағалы қағаздардың тiзiмiн кем дегенде айына бiр рет жүйелi түрде жариялап отырады.
30. Кәсiпқой қатысушылар (эмитенттiң келiсiмi бойынша) мынадай жағдайда бағалы қағаздар шығаруға кепiлдiк берушiлер мен ұйымдастырушылар бола алады:
инвесторларға қайта сату мақсатымен барлық шығарылымды тiркелген бағамен сатып алуға мiндеттеме алса (22-тармақта көрсетiлгендей акцияның бiрiншi иегерiне сатылған бөлiгiнен басқасы);
шығарылған бағалы қағаздардың сыртқары инвесторлар арасында орналасып болмаған бөлiгiн айтылған уақыт iшiнде өз есебiнен сатып алса.
Шығарылымның таратылмаған бөлiгiн сатып алу жөнiндегi мiндеттеменi өз мойнына алмай кәсiпқой қатысушылар эмитенттер атынан бағалы қағаздарды инвесторларға сатуды өз мiндеттерiне алуына болады.
31. Кәсiпқой қатысушылар бiр эмитенттiң бағалы қағаздарын шығаруды бiрiгiп ұйымдастыру үшiн уақытша бiрлестiктер (консорциумдар немесе синдикаттар) құра алады. Кәсiпқой қатысушылардың консорциум (синдикат) көлемiндегi өзара қатынас тәртiбi олардың көп жақты келiсiмiмен айқындалады. Эмитент пен консорциумның (синдикаттың) арақатынасы тәртiбi эмитент пен бас кәсiпқой қатысушының арасындағы уақытша бiрлестiгi келiсiмiмен айқындалады.
IV. Бағалы қағаздардың айналымы
32. Бағалы қағаздармен жасалған келiсiм белгiленген тәртiппен оларды рәсiмдегеннен кейiн ғана заңды деп саналады. Келiсiмдi жасау мен тiркеу ережесiн министрлiк белгiлейдi.
33. Бағалы қағаздардың курсы Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында айқындалады және жарияланады.
34. Бағалы қағаздарды сатып алу мен сатудың әрбiр келiсiмi бойынша төлемiнiң көлемi мен тәртiбiн Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңы анықтап, оған салық алынады.
35. Эмитент немесе кәсiпқой қатысушы бағалы қағаздарды инвесторға сату кезiнде; бағалы қағазды сатып алуға байланысты тәуекел, оның табыстылығы, одан табыс алудың тәртiбi мен мерзiмi, салық салу тәртiбi туралы келiсiм негiзi болып табылатын осы бағалы қағаздар жөнiнде толық объективтi хабарлар беруге мiндеттi.
36. Капиталдың өсiмiне салық салу туралы заң актiсiн қабылдағанға дейiн бағалы қағаздың сату бағасы мен оны кейiн қайта сатудың арасындағы айырма түрiнде анықталған табысқа, сондай-ақ орнын жабуға Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңында қарастырылған жалпы тәртiппен салық салынады.
37. Бiр заңды немесе жеке тұлға, ия болмаса бiр-бiрiмен келiсiм арқылы байланысқан яки бiр-бiрiнiң мүлкiне бақылау жасайтын бiр топ адам әлдеқандай эмитент акцияларының 5 проценттен астамын сатып алғаннан кейiнгi бес күн iшiнде министрлiкке хабарлау қажет етiледi. Бұл ереже акционерлiк қоғамның құрылтайшыларына оны құру кезiнде қолданылмайды.
38. Осы Уақытша ереженiң министрлiкке хабарлау және оның келiсiмiн алуға қатысты 37-тармағының талаптарын бұзу - жасалған келiсiмдi жарамсыз деп тануға негiз болады.
Осы Уақытша ереженiң 37-тармағында көрсетiлген келiсiмдер туралы мәлiметтер осы келiсiмге қатысушылардың коммерциялық құпиясы ретiнде танылмайды.
39. Құпия ақпар пайдалану арқылы бағалы қағаздармен келiсiм жасауға тыйым салынады. Кез-келген бiле алмайтын эмитенттер немесе бағалы қағаздар туралы (яғни бұқаралық ақпарат құралдарында эмитент жарияланған бағалы қағаздарды жаппай шығару проспектiлерiнен, кезеңдiк есеп берулер мен ақпарат материалдарынан алынған) және олардың пайдаланылуы эмитенттiң немесе инвестордың материалдық мүдделерiне зиянын тигiзу ықтимал ақпарат құпия болып есептеледi.
40. Өз қызметтерiнiң бабына байланысты құпия ақпарға қолы жететiн эмитент қызметшiлерiне, кәсiпқой қатысушыларға және мемлекеттiк бақылау мен басқару органдарына оны жария етуге, инвестициялық ақыл-кеңес алмасуларда және жеке инвестициялау мақсаттарында пайдалануға тыйым салынады.
V. Қор биржасы
41. Қор биржасы (бұдан былай - биржа) бағалы қағаздар мен несие ресурстарының тиiмдi айналымына, келiсiмдердiң кепiлдiгiне қажеттi жағдайларды қамтамасыз ету мақсатында бағалы қағаздар нарығына қатысушыларға ұйымдастырушылық және басқа да қызметтер көрсететiн ұйым болып табылады.
Биржа заңды тұлға болып саналады және ол меншiктiң кезкелген түрiнде құрылады.
42. Биржа өз қызметiнде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк өкiмет пен басқарудың өкiлдiк және атқарушы органдарына тәуелдi емес. Ол өз қызметiн осы Уақытша ережеге сәйкес; тiркеу кезiнде министрлiкпен келiсiлген жарғы, биржалық сауда ережелерi, басқа да iшкi ережелер мен тәртiп негiзiнде жүзеге асырады. Жарғы мен биржалық сауда ережелерiндегi өзгерiстер министрлiкпен келiсiледi.
43. Биржа өзiн-өзi ақтау негiзiнде құрылады, алайды өз
қызметiнде биржа мүшелерiне кiрiс төлемейдi. Биржаның кiрiстерi өз
қызметiн жүзеге асыруға байланысты туындайтын шығындардың орнын
толтыруға, техникалық және әлеуметтiк дамуға пайдаланылады.
44. Қор биржалары ретiнде тiркелмеген коммерциялық және
делдалдық құрылымдар қор биржаларының мiндетiн атқара алмайды.
Қор биржасы тауар биржасының қызметiн атқаруға құқты емес.
45. Заңды және жеке тұлғалар арасында қаржы ресурстарын
қайта бөлуге, бағалы қағаздар нарығының қалыптасуы мен дамуына,
бағалы қағаздардың тиiмдi айналымына келiсiмдердiң кепiлдiгiне
қажеттi жағдайлар жасау биржаның негiзгi мiндеттерi болып
табылады.
46. Биржа өз мiндеттерiн жүзеге асыру үшiн:
биржа мүшелерiне ұйымдық, жарнамалық, ақпараттық, ақыл-кеңес
берушiлiк және құқықтық қызмет көрсетедi;
бағалы қағаздардың құнын белгiлейдi;
өз бетiнше талдау-зерттеу жүргiзедi;
есеп айырысуды (клиринг) жүргiзедi.
47. Қор биржасының құрылтайшылары заңды және жеке тұлғалар
бола алады.
Қор биржасының ең төменгi жарғылық қорының мөлшерiн министрлiк
айқындайды.
Биржаның тiркеудi бағалы қағаздармен биржалық қызмет жүргiзуге құқық лицензиясын бере отырып, министрлiк жүргiзедi.
48. Бағалы қағаздармен биржалық қызмет жүргiзуге құқық лицензиясын алу, мұндай лицензиялардың iс-әрекетiн тоқтату және оларды қайтып алу тәртiбiн министрлiк белгiлейдi.
Егер құрылтай құжаттары мен биржалық сауда ережелерi осы
Уақытша ережелер мен Қазақстан Республикасының қолданыстағы
заңдарына сәйкес келсе, бағалы қағаздармен биржалық қызмет жүргiзуге
лицензияны өтiнiш берген күннен бастап отыз күнге дейiнгi мерзiм
iшiнде министрлiк бередi.
49. Заңды және жеке тұлғалар:
бағалы қағаздар нарығында кәсiби қызмет жүргiзуге лицензиясы
болса;
биржаға кiруге жарна төлесе;
биржа саудасының Жарғысын, ережелерiн, биржаның басқа да
iшкi ережелерi мен тәртiбiн сақтауға мiндеттеме қабылдаса;
жыл сайын мүшелiк жарна төлесе биржа мүшелерi бола алады.
50. Осы Ережелердiң 49-тармағындағы талаптарға жауап беретiн
шет елдiң заңды және жеке тұлғалары биржаға мүше бола алады.
Биржаға мүшелiкке қабылдау, мүшелiктi тежеу мен тоқтату тәртiбi
биржа Жарғысымен белгiленедi.
51. Биржа Жарғының негiзiнде жұмыс iстейдi.
Биржаның Жарғысында мыналар болуы тиiс:
биржаның аты, түрi және мекен-жайы;
заты мен қызмет түрi;
құрылтайшылардың аты мен мекен-жайы;
жарғылық қордың мөлшерi;
биржа құрған басқа да қорлардың тiзбесi мен құрылу тәртiбi;
биржаға мүшелiкке қабылдау, мүшелiктi тежеу мен тоқтату
тәртiбi;
биржа мүшелерiнiң құқықтары мен мiндеттерi;
биржа басқармасының органдары (биржа мүшелерiнiң жалпы жиналысы, биржа кеңесi және т.б.), олардың қызметi мен құқылары, шешiм қабылдау тәртiбi;
шығындардың орнын толтыру тәртiбi;
биржа қызметiн тоқтату тәртiбi.
Биржа мүшелерiнiң жалпы жиналысын, биржа кеңесiнiң басқармасының және басқа да басқару органдарының мәжiлiстерiн өткiзу мерзiмдерi, олардың қызметi мен құқылары, құрылу және шешiмдер қабылдау тәртiбi биржа Жарғысымен айқындалады.
Мемлекеттiк өкiмет және басқару органдарының қызметшiлерi, сондай-ақ бағалы қағаздары биржада бағаланатын кәсiпорындардың бiрiнде басшы қызмет атқаратын адамдар биржаның басқару органдарына сайлана алмайды.
52. Биржа кеңесi басқарманың қызметiне бақылау жасайды, сондай-ақ Жарғыда көрсетiлген басқа да қызметтердi атқарады.
Биржа кеңесiнiң мүшелерi биржа құрылтайшылары, биржаның
мүшелерi, сондай-ақ оның қызметкерлерi арасынан сайланады.
Ұлттық комиссия
: биржа кеңесiнiң сайлауын өткiзуге қатысты
қосымша жағдайларды;
биржа кеңесiнiң мүшелерi сайланатын мерзiмдердi және оларды
мерзiмiнен бұрын шақырып алу тәртiбiн;
биржа мүшелерi арасынан және биржаға бағалы қағаздармен
операциялар жүргiзуге биржалық сауда жарғысы ережелерi белгiлеген
тәртiпте жiберiлген адамдар, сондай-ақ биржада бағаланатын бағалы
қағаздар инвесторлары мен эмитенттерi арасынан сайланатын биржа
кеңесiнiң мүшелерiнiң санын анықтайды.
53. Биржа ақшалай жарналар мен алымдарды мынадай жағдайларда
жинайды:
биржа мүшелігiне өткенi үшiн;
биржадағы мүшелiгi үшiн;
биржа мүлкiн пайдаланғаны үшiн;
бағалы қағаздарды листингке енгiзгенi үшiн;
биржалық келiсiм жасағаны және тiркегенi үшiн;
биржа Жарғысында, биржалық сауда ережелерiнде, биржаның iшкi
ережелерi мен тәртiбiнде көзделген мақсаттар үшiн.
54. Биржаның кiрiсi:
осы Ережелерде көрсетiлген жарналар мен алымдар;
бағалы қағаздармен операциялар жасауды делдалдық көрсетуден
түскен қаржы;
биржа Жарғысында көрсетiлген ақпараттық, ақыл-кеңес берушiлiк, сарапшылық және басқа да қызметтер көрсетуден алынған қаржы;
биржалық сауда ережелерiнде көрсетiлген айып есебiнен жинақталады.
55. Биржа айналымында бағалы қағаздарға байланысты биржа саудасына қатынасушылар арасындағы тiркелген биржалық шарт (келiсiм, келiсiм-шарт) биржалық келiсiм болып саналады. Биржалық келiсiмдердi жасау мен тiркеу тәртiбiн биржаның өзi белгiлейдi. Биржада жүргiзiлген, алайда қалыптасқан тәртiп бойынша тiркелмеген
және жасалмаған келiсiмдер жарамсыз деп саналады.
56. Биржалық сауда Ережелерiн биржа басқармасы белгiлейдi және
министрлiк бекiтедi.
Ережелерде мынадай жағдайлар көрсетiлуi керек:
биржада сауда жүргiзу тәртiбi;
биржада жасалынған келiсiмдер түрлерi, оларды тiркеу мен
есеп беру тәртiбi;
бағалы қағаздың нарықтың құнын белгiлеу (котировка) тәртiбi,
оларды жариялау әдiсi;
есеп айырысу тәртiбi мен әдiстерi;
сауда өткiзiлетiн уақыты мен орыны;
биржалық келiсiмдер бойынша биржалық саудаға қатысушылар
арасындағы дауларды шешу тәртiбi;
бағалы қағаздарды биржада бағалауға жiберу тәртiбi;
биржа айып салатын тәртiп бұзушылық тiзбесi, айып мөлшерi
және оларды алудың тәртiбi;
алымдардың, тарифтердiң, басқа да төлемдердiң мөлшерi,
биржаның оларды өндiрiп алуының тәртiбi;
биржалық саудаға қатысушылардың аты, олардың құқықтары мен
мiндеттерi;
министрлiктiң нормативтi актiлерiне сәйкес басқа да талаптар.
57. Биржалық саудаға биржа мүшелерi және биржалық сауданың Жарғысы мен ережелерi белгiлеген тәртiппен қатысуға жiберiлген басқа да адамдар қатыса алады.
58. Бағалы қағаздар биржа айналымына биржалық сауда ережелерiнде белгiленген тәртiппен жiберiледi.
Биржада айналысқа қабылданған бағалы қағаздар эмитентi мыналарға мiндеттi:
бағалы қағаздарды сақтау және есеп үшiн депозиторийге орналастыруға;
инвесторлар мен Биржа кеңесiн (немесе олардың өкiлеттi органдарын) өздерiнiң шаруашылық қызметi мен қаржы жағдайына, егер бұлар бағалы қағаздар бағасының өзгеруiне ықпал ететiн болса немесе эмитенттiң өздерiне қабылдаған мiндеттемелердi шығарған кезде толық қамтамасыз етуге мүмкiн болмауына әкелiп соғуына қатысты деректердi барлығымен дер кезiнде хабардар етуге, осыларды биржаның баспасөз басылымдарында жариялауға;
өздерiнiң шаруашылық қызметi мен қаржы жағдайына байланысты есептi кем дегенде жылына бiр рет жариялап отыруға.
59. Биржада жасалынған келiсiмдер (келiсiмнiң жасалу дерегi, келiсiм түрi, бағалы қағаз түрi, құны және т.б.) туралы ақпарат көпшiлiк пайдаланатын ақпарат көздерiнде көрсетiлуi тиiс.
Биржа өткен айда жасалынған байлам бойынша жалпы статистикалық мәлiметтер, биржалық сауда ережелерiндегi өзгерiстер, биржалық кеңес, биржа мүшелерiнiң жалпы жиналысы қабылдаған шешiмдер, биржа қызметi мен бағалы қағаздар нарығына қатысты басқа да ақпараттар туралы мерзiмдi бюллетеньдер шығарады.
60. Биржа өз қызметiн жауапсыз атқарғаны, осы Уақытша ережелердi, биржа Жарғысын, биржа саудасының ережелерiн бұзған немесе коммерциялық құпияны жария еткен жағдайда Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдылықтарына сәйкес бағалы қағаздар нарығының субъектiсiне келтiрген зиянды өтейдi.
61. Биржа бағалы қағаздармен операциялар өткiзуге қызмет көрсететiн қосымша құрылымдық бөлiмшелер құруға құқылы.
62. Биржа өз қызметiн биржа мүшелерi жалпы жиналысының шешiмi, сот органдарының шешiмi, биржалық қызмет жүргiзуге бұрын берiлген лицензияны министрлiк қайтарып алған жағдайларда тоқтатады.
Ұлттық комиссиясы бұрын берiлген лицензияны қайтарып алу жөнiндегi шешiмiне сот тәртiбiмен шағым жасауға болады.
VI. Бағалы қағаздарды мемлекеттiк тiркеу
63. Қазақстан Республикасының аумағында бағалы қағаздар шығарудың және оларды тiркеудiң тәртiбi мен ережесiн министрлiк белгiлейдi.
64. Мемлекеттiк тiркеуден өткен және белгiленген тәртiппен мемлекеттiк тiркеу нөмiрiн алған бағалы қағаздар ғана Қазақстан Республикасы аумағында шығаруға және айналымға жiберiледi.
Эмиссия мөлшерiне қарамастан банктердiң немесе өзге несие мекемелерiнiң бағалы қағаздарын тiркеудi министрлiк Ұлттық Банкiнiң сарабынан өткеннен кейiн жүзеге асырады.
65. Мемлекеттiк тiркелiмге енгiзбей бағалы қағаздар шығару - заңсыз болады және оларды иелерiне тартып алуға, эмитенттiң бағалы қағаздар сатудан алған түсiмдерiн қайтарып алуға және оларды иелерiне қайтаруға, сондай-ақ, Қазақстан Республикасының заңында көзделген басқа да айып шараларын қолдануға әкелiп соқтырады.
66. Шетел эмитенттерi айналымға шығарған бағалы қағаздар Қазақстан Республикасы аумағында министрлiкте мемлекеттiк тiркелуi негiзiнде айналымға жiберiледi.
67. Эмитенттiң бағалы қағаздарын дайындауды министрлiк белгiлеген тәртiппен бағалы қағаздарды дайындауға тиiстi лицензиясы бар республиканың полиграфиялық кәсiпорындары жүзеге асырады.
68. Эмитент - министрлiктен рұқсат алғаннан кейiн Қазақстан Республикасынан сырт жерде бағалы қағаздарды дайындауға құқық ала алады.
69. Ұлттық комиссия бағалы қағаздар бланкiлерiнiң түрлерi бойынша қорғалу дәрежесi және басқа өлшемдер мен сипаттамалар бойынша талаптарды белгiлейдi.
VII. Қорытынды ереже
70. Ұлттық комиссия :
Қазақстан Республикасының заңдылығы көлемiнде бағалы қағаздар нарығында биржадан тыс операциялар жүргiзудiң жалпы ережесiн белгiлейдi;
Қазақстан Республикасында бағалы қағаздардың нарығын реттейтiн осы Уақытша ереженi және өзге де заңдарды сақтауға бақылауды жүзеге асырады.
71. Бағалы қағаздар нарығының қатысушыларды бағалы қағаздар нарығының қызметiн өздiгiнен реттеу мақсатында, өз мүшелерi үшiн кәсiпқойлық қалпын қолдау, қызметкерлердi дайындау, бағалы қағаздар нарығының қызметi мен жұмысының инфрақұрылымдарын дамыту, өз инвесторларының ұжымдық өкiлдiгi мен инвесторлар мүдделерiн қорғау үшiн кәсiпқой ұйымдар, ассоциациялар және кәсiпқой одақтар құруға құқылы;
кәсiпқой ұйымдар, бағалы қағаздар нарығы кәсiпқой қатысушыларының одақтары мен ассоциациялары Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi бекiтетiн бағалы қағаздар нарығының кәсiпқой қатысушыларының бiрлестiгi жөнiндегi Ережеге сәйкес, олар тiркеуден өткен соң, жарғы негiзiнде жұмыс iстейдi.
Қазақстан Республикасы
Министрлер Кабинетiнiң
1994 жылғы 3 қазандағы
N 1099 қаулысымен
Бекiтiлген
Бағалы қағаздар туралы
Уақытша ереже
I. Жалпы ережелер
1. Бағалы қағаз ретiнде түпнұсқаны көрсеткенде жүзеге асырылуы немесе үшiншi жаққа берiлуi мүмкiн мүлiктiк құқты куәландыратын мiндеттi реквизиттерi бар құжат танылады.
2. Бағалы қағаздарға акциялар, облигациялар, мемлекеттiк борыштық мiндеттемелер, банктiк (депозиттiк) сертификаттар, коммерциялық вексельдер жатады.
3. Аталған бағалы қағаздармен қатар Қазақстан Республикасының аймағында Қазақстан Республикасы Бағалы қағаздар жөнiндегi Ұлттық комиссиясы (бұдан былай - министрлiк) белгiлеуi бойынша шығарылған бағалы қағаздар айналысқа жiберiледi.
II. Акциялар
4. Акция - оны ұстаушыға (акционерге) эмитент пайдасының бiр бөлiгiн дивиденд түрiнде алуға, эмитент, iстерiн басқаруға қатысуға және ол жойылған соң қалған мүлiктiң бiр бөлiгiне иелiк етуге және басқа да жағдайларға құқын көрсететiн бағалы қағаз.
5. Акцияларды Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен, ал эмитент Жарғысында көрсетiлген кейбiр жағдайларда мүлiктер беру жолымен акционерлер төлейдi. Акциялардың құны салымдардың түрiне қарамастан Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен есептелiнедi. Акциялар инвесторларға олардың құны толық төленген соң ғана берiле алады.
6. Акционерлерге сол акциялардың номиналды құны сомасында акцияларға иелiгiн куәландыратын акционерлiк сертификат (бағалы қағаз болып саналмайтын) берiледi.
Акциялардың номиналды құны 10 еселенген дәрежеде болуы керек.
Акциялар әртүрлi құнмен шығарылуы мүмкiн, бiрақ акцияның мiндеттi түрде бiр дауыс құқын беретiн төменгi құнының еселенген дәрежесiнде болуы тиiс.
7. Акциялар оларға ашық жазылу, немесе барлық акцияларды құрылтайшылар арасында бөлу тәртiбiн - жабық жазылу жолымен таратылады.
8. Эмитент қарапайым және дәрежесi жоғары акциялар шығаруы мүмкiн.
Қарапайым акциялар бойынша оларды ұстаушыларға эмитент пайдасына байланысты дивидендтер төленедi. Қарапайым акциялардың иесi акционерлердiң жалпы жиналысында дауыс құқына ие болады, басқару органдары мен тексеру комиссияларының сайлауына және iскер саясатты жүргiзуге бақылау жасауға қатысады.
Дәрежесi жоғары акциялар акционерлерге бюджетпен және несие берушiлермен есеп айрысқан соң тiркелген дивидендтер алудың жоғары құқын, сондай-ақ эмитенттер жойылған жағдайда мүлiктi бөлуге (қарапайым акциялардың иелерi алдында) қатысу кезiнде артықшылықтарға ие болу құқын бередi.
Дәрежесi жоғары акциялардың иелерi егер бұл жағдай оның жарғысында көрсетiлмесе, эмитенттi бөлуге қатысуға құқысы болмайды.
9. Жойылған жағдайда эмитент мүлкiн бөлудегi артықшылықтары қоса есептелiнiп, дәрежесi жоғары акцияларды ұстаушылардың құқыларын жүзеге асыру тәртiбi оның жарғысымен белгiленедi. Дәрежесi жоғары акциялар бойынша тiркелген дивидендтер нақты ақшалай немесе акциялардың номиналды құнының процентi түрiнде төленедi. Мұндай акциялар бойынша дивидендтер төлеу тиiстi уақытта немесе өткен жылы эмитент тапқан пайданың мөлшерi көрсетiлген хабарды Басқарма (Директорлар кеңесi) жарияланған соң жүргiзiледi. Пайда жетiспеген жағдайда дәрежесi жоғары акциялар бойынша дивидендтер төлеу резерв қоры есебiмен жүргiзiледi.
Қарапайым акциялар бойынша акционерлерге төленетiн дивидендтер мөлшерi, егер дәрежесi жоғары акциялар бойынша төленуге тиiстi табыс мөлшерiнен асып кетсе, онда соңғы акциялардың иелерiне қарапайым акциялар бойынша төленетiн дивидендтер мөлшерiнде қосымша ақы берiледi.
Дәрежесi жоғары акцияларды эмитенттiң жарғылық қорының 10 процентiнен асып кететiн сомасына шығаруға болмайды.
10. Акциялар тек қана арнаулы түрде шығарылады.
Арнаулы акциялар егер оларда бұған тиым салынатын жазу болмаса, индоссамент жолымен (акция жөнiндегi құқылығын басқа адамға беруiн тұжырымдайтын жазбалар) берiлуi мүмкiн.
Арнаулы акциялардың қозғалысы эмитент немесе эмитенттiң келiсiмi бойынша мамандандырылған органдар жүргiзетiн тiркеу кiтабына (акционерлер тiркелмесiнде) жазылады. Оған әрбiр арнаулы акциялар, акцияларды алған уақыты, сондай-ақ әрбiр акционердегi акциялардың саны туралы мәлiметтер енгiзiлуi керек. Акцияларды тiркеу кiтабына (акционерлер тiркемесiне) жазу сәтi акцияларға иелiк құқын беру сәтi болып саналады.
11. Акционерлердiң және кепiлдiктi ұстаушылардың талап етуi
бойынша эмитент немесе акционерлердi тiркеудi жүргiзетiн
мамандандырылған орган оларға тiркеу кiтабынан акцияларға құқылығына
қатысты тегiн көшiрме беруге мiндеттi.
Толық төленбеген акциялар туралы мәлiметтермен көпшiлiктiң
танысуына болады.
Акциялар қолданылып жүрген заңдылықтар тәртiбiмен кепiлдiкке
берiлуi мүмкiн.
12. Акция бөлiнбейдi. Егер бiр акция адамға тиесiлi болса,
онда олардың барлығы акцияны бiрге ұстаушы деп саналады және
олардың бiреуi емесе жалпы өкiлдерi арқылы өз құқын жүзеге асырады.
13. Акцияның төмендегi реквизиттерi болуы керек:
бағалы қағаздардың аты - "акция";
эмитенттiң фирмалық аты және мекен-жайы;
акцияның рет саны және шығарылған күнi;
акцияның түрi (қарапайым немесе дәрежесi жоғары) мен оның
номиналдық құны, ұстаушының аты-жөнi;
жарғылық қордың акция шыққан күнгi мөлшерi және шығарылған
акциялардың саны;
Эмитенттiң өкiлеттi адамының қолы.
14. Эмитент жарғылық қор мөлшерiнде ғана акциялар шығаруды
жүзеге асырады.
15. Егер бұрынғы жарғылық қор толық өтелген болса, онда
эмитент қосымша акциялар шығара алады.
Эмитенттiң шаруашылық қызметiне байланысты шығындарды жабу
үшiн акциялар шығаруға тиым салынады.
16. Эмитенттiң қарауындағы пайда есебiнен акциялар бойынша
дивидендтер мезгiл-мезгiл төленiп тұрады, қажеттiлiкке орай осы
пайданың бiр бөлiгi жалпы мұқтаждыққа жұмсалады.
17. Эмитенттер шығарған акциялар оның барлық мүлкi арқылы
қамтамасыз етiледi.
Акция эмитенттерi таратылған кезде акция шығару жөнiндегi
барлық мiндеттемелер құқықты мұрагерге көшедi.
III. Облигациялар
18. Облигация - белгiленген мерзiмде облигацияны шығарушыдан облигацияның номиналдық құнын немесе басқа да мүлiктiк эквивалентiн алуға оны ұстаушының құқылығын куәландыратын бағалы қағаз. Облигация сонымен бiрге оны ұстаушыға облигацияның номиналды құнынан сондағы
тiркелген проценттi немесе басқа да мүлiктер алу құқын бередi.
Шаруашылық жүргiзушi субъектiнiң облигация эмиссиясының көлемi
оның жарғылық қорының 50 процентiнен аспауы керек.
Облигацияның номиналды құны шектелмейдi, бұл ретте ол 10
еселенген дәрежеде болуы керек.
19. Облигациялар шығару жүзеге асырылады:
заң шығарушы өкiметтiң орталық органдарымен;
заң шығарушы өкiметтiң жергiлiктi органдарымен;
меншiк түрiне қарамастан шаруашылық жүргiзушi субъектiлермен.
20. Облигациялар арнаулы және ұсынушыға арналып, проценттi
және процентсiз (мақсатты), еркiн айналысқа түсетiн немесе
айналыс шеңберi шектелуi және Министрлiктiң белгiлеуi бойынша
басқаша түрлерде шығарылады.
21. Облигацияларды орналастырудан түскен қаржы оны шығарған
кезде эмитент белгiлеген мақсаттарға жұмсалады.
22. Барлық түрдегi облигациялар Қазақстан Республикасының
ұлттық валютасымен төленедi.
23. Акциялар шығарған эмитент жарғылық қоры акционерлер
толық төлеген соң ғана облигациялар шығару туралы шешiм қабылдай
алады.
24. Облигациялардың төмендегi реквизиттерi болады:
бағалы қағаздың аты - "облигация";
эмитенттiң фирмалық аты және мекен-жайы;
сатып алушының фирмалық аты немесе аты-жөнi, немесе облигацияның оны ұсынушыға бергендiгi көрсетiлген жазба;
номиналдық құны, егер қарастырылса, онда процент мөлшерi;
өтеу және процент төлеу мерзiмi, шығарылған жерi мен күнi, сондай-ақ облигацияның сериясы мен нөмiрi, эмитенттiң өкiлеттi адамдарының қолының үлгiсi.
Олардың негiзделiп шығарылған тауарын (қызметiн) көрсету, мақсатты облигациялардың мiндеттi реквизитi болып табылады.
Облигациялар шығару жөнiндегi шешiмде көрсетiлген облигацияларды өтеу тәртiбi мен мерзiмiн эмитент белгiлейдi.
25. Облигацияларға негiзгi бөлiмiнен басқа процент төлеуге купондық қағаз тiркелуi мүмкiн.
Процент төлеуге арналған купонда төмендегi негiзгi элементтер болуы керек: купонның рет саны, облигацияның сол бойынша процент төленетiн нөмiрi, эмитенттiң аты-жөнi, проценттердi төлеудiң мерзiмдерi, облигация эмитентiнiң өкiлеттi адамының қолы.
26. Меншiк түрiне қарамастан шаруашылық жүргiзушi субъектiнiң
облигациялары олардың иелерiне басқаруға қатысу құқын бермейдi.
27. Меншiк түрiне қарамастан шаруашылық жүргiзушi
субъектiлердiң облигациялар шығару туралы шешiмi оның жарғысында
көрсетiлген тәртiппен қабылданады және тиiстi хаттамамен
жасалынады.
28. Облигация сомасында көрсетiлген проценттердi төлеу мен
орнын жабу жөнiндегi мiндеттерiн эмитенттер орындамаған немесе
дер кезiнде орындамаған жағдайда осы сомаларды өндiру Қазақстан
Республикасында қолданылып отырған заңдылықтарға сәйкес ерiксiз
түрде өндiрiлiп алынады.
29. Займдарды өтеу мен сол бойынша процент төлеуге эмитенттер
жауап бередi.
IV. Мемлекеттiк борыштық мiндеттемелер
30. Мемлекеттiк борыштық мiндеттемелерге мыналар жатады:
қазыналық вексельдер;
қазыналық облигациялар;
қазыналық бондар.
31. Мемлекеттiк борыштық мiндеттемелер мынандай болуы мүмкiн:
қысқа мерзiмдi (айналыс мерзiмi бiр жылға дейiн) - қазыналық
вексельдер;
орта мерзiмдi (бiр жылдан бес жылға дейiн) - қазыналық
облигациялар;
ұзақ мерзiмдi (бес жылдан жиырма бес жылға дейiн) - қазыналық
бондар.
32. Мемлекеттiк борыштық мiндеттемелердi шығару, олардың
айналымы мен өтеу тәртiбi Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң
шешiмi бойынша министрлiк жасаған оларды шығару шарттарымен
анықталады.
V. Банкiлiк (депозиттi) сертификаттар
33. Банкiлiк (депозиттi) сертификаттар - заңды немесе жеке тұлғалардың ақша қаражаттарын банкiге немесе басқа да несие мекемелерiне салғандығын куәландыратын және оның иелерiнiң белгiленген уақыт өткеннен соң депозиттi және соның проценттiң алуға құқылы екендiгiн дәлелдейтiн бағалы қағаз.
34. Банкiлiк (депозиттердi) сертификаттарды шығару мен айналымын реттеу Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiсi (бұдан былай - Ұлттық Банкi) белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.
VI. Коммерциялық вексельдер
35. Коммерциялық вексель - вексель берушiнiң (қарапайым вексель) ештеңемен тұжырымдалмаған мiндеттемесiн куәландыратын немесе вексельде көрсетiлген мерзiмiн тууына байланысты белгiлi соманы иесiне (вексель ұстаушыға) төлемшiнiң векселiнде (аударма вексель) төлейтiнi көрсетiлген қатаң түрде белгiленген бағалы қағаз.
36. Коммерциялық вексельдердi шығару мен айналымға түсiрудi реттеу Ұлттық Банкi белгiлеген тәртiппен жүргiзiледi.
VII. Бағалы қағаздарды тiркеу, шығару
және айналымға түсiру тәртiбi
37. Бағалы қағаздарды шығаруды, тiркеу мен айналымын реттеудi Қазақстан Республикасының "Бағалы қағаздар және қор биржасы туралы" Заңы қабылданғанға дейiн Ұлттық комиссия жүзеге асырады.
