ИПС "Әділет"

Ескерту. Тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен

Бағалы қағаздармен және өзге қаржы құралдарымен сауда-саттық ұйымдастырушылардың қызметін реттеу мақсатында және "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 45-бабына сәйкес Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігінің (бұдан әрі – Агенттік) Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 26.09.2023 № 70 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Қоса беріліп отырған Бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда ұйымдастыру қызметін жүзеге асыру қағидалары бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен

2. Агенттік Басқармасының "Бағалы қағаздармен және өзге қаржы құралдарымен сауда-саттық ұйымдастырушылардың қызметін жүзеге асыру Ережесін бекіту туралы" нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 4863 тіркелген 2007 жылғы 25 маусымдағы N 175 қаулысының күші жойылды деп танылсын.

3. Осы қаулы алғаш рет ресми жарияланған күннен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

4. Сауда-саттықты ұйымдастырушылар 2009 жылғы 1 қаңтарға дейін өзінің ішкі құжаттарын осы қаулының талаптарына сәйкес келтірсін.

5. Бағалы қағаздар нарығының субъектілерін және жинақтаушы зейнетақы қорларын қадағалау департаменті (М.Ж. Хаджиева):

1) Заң департаментімен (Н.В. Сәрсенова) бірлесіп, осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізу шараларын қолға алсын;

2) Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап он күндік мерзімде осы қаулыны Агенттіктің, "Қазақстан қаржыгерлерінің қауымдастығы" заңды тұлғалар бірлестігінің, өзін-өзі реттейтін ұйымдардың, сауда-саттықты ұйымдастырушылардың, Орталық депозитарийдің мүдделі бөлімшелеріне жіберсін.

6. Агенттік Төрайымы қызметі (А.А. Кенже) осы қаулыны Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдарында жариялау шараларын қолға алсын.

7. Осы қаулының орындалуын бақылау Агенттік Төрағасының орынбасары А.Ө. Алдамбергенге жүктелсін.

Төрайым

Е. Бахмутова

Қазақстан Республикасы Қаржы
нарығын және қаржы ұйымдарын
реттеу мен қадағалау агенттігі
Басқармасының
2008 жылғы 29 қазандағы
№ 170 қаулысымен бекітілген

Бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда ұйымдастыру қызметін жүзеге асыру қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда ұйымдастыру қызметін жүзеге асыру қағидаларында (бұдан әрi – Қағидалар) "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көрсетілген негізгі ұғымдар, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) екiжақты баға белгiлеу – қаржы құралын сатып алу бағасын, сол сияқты сату бағасын да қамтитын баға белгiлеу;

2) қаржы құралымен мәмiле орындау (мәмiле орындау) – осы мәмiле тараптарының одан туындайтын мiндеттемелердi орындауы арқылы қаржы құралымен мәмiле бойынша есеп айырысуларды жүзеге асыру;

3) нысаналы орналастыруды бақылау үшін қор биржасының жүйесі (бақылау жүйесі) – оған қосылған тұлғаларға мыналарды:

қосылған тұлғаның клиенттің атынан мәмілелер жасауға уәкілетті брокері үшін лимиттер анықтауға;

егер осындай мәмілелер бойынша есеп айырысу нақты уақыт режимінде және клирингтік ұйымының қызметін пайдаланусыз жүзеге асырылған жағдайда, кастодиан клиентінің атынан уәкілетті брокер жасаған мәмілелерді растауға;

кастодиан клиентінің тапсырмасы бойынша брокер жасаған мәмілелерді есеп айырысуларға қабылдауға мүмкіндік беретін қор биржасының бағдарламалық-техникалық кешені;

4) қор биржасының ресми тізімі (ресми тізім) – енгізу және болу үшін бағалы қағаздар мен бағалы қағаздар эмитенттері уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінің және қор биржасының ішкі құжаттарының талаптарына сәйкес келетін қор биржасы тізімінің бір бөлігі

5) қор биржасының сауда жүйесi – қор биржасының материалдық-техникалық құралдарының, ішкі құжаттарының және қажетті активтер мен рәсімдердің кешені, оларды пайдалана отырып осы қор биржасының мүшелері арасында эмиссиялық бағалы қағаздармен және өзге қаржы құралдарымен мәмілелер жасалады;

6) қор биржасының трейдері – осы қор биржасының сауда жүйесiн пайдалана отырып қор биржасының мүшесi атынан мәмiлелер жасауға және өзге iс-әрекеттердi орындауға уәкiлеттi жеке тұлға

7) лот – бұл:

қаржы құралымен сауда жасау бiрлiгi;

осы қаржы құралы бойынша өтiнiм мөлшерi тең немесе еселi қаржы құралының саны;

8) маркет-мейкер – қор биржасы маркет-мейкер ретiнде таныған және өзiне қор биржасының iшкi құжаттарына сәйкес қаржы құралы бойынша баға белгiлеудi жариялап отыру және ұстап тұру мiндеттемесін қабылдаған қор биржасының мүшесi;

9) рұқсат ету бастамашысы – бастамасы бойынша қаржы құралдары қор биржасының сауда жүйесінде, бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесінде немесе биржадан тыс бағалы қағаздар нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесінде айналысқа жіберілетін тұлға;

10) сауда алаңы – қор биржасының сауда жүйесінің басқа бөлiктерiнен сауда-саттыққа қатысушыларға және айналыстағы қаржы құралдарына қойылатын ерекше талаптарымен, сондай-ақ қаржы құралдарымен мәмiле жасасу мен оларды орындау талаптарымен өзгешеленетiн бөлiгi;

11) сауда жүйесiндегi айналыс – қандай да болмасын қаржы құралының қор биржасының сауда жүйесiнде жасалатын мәмiленiң мәнi болу мүмкiндiгi;

12) сауда күнi – қор биржасы барлық қаржы құралдары үшiн немесе олардың жеке топтары үшiн күнтізбелік күн шегінде белгілеген кезең, ол кезең ішінде қаржы құралдарымен мәмілелер оның сауда жүйесінде жасалуы мүмкін;

13) сауда-саттыққа қатысушы – осы қор биржасының сауда жүйесiн пайдалана отырып мәмiлелер жасауға жіберiлген және ол ұйымдастырған сауда-саттыққа қатысатын қор биржасының мүшесi;

14) сауда сессиясы – сауда күнiнiң бөлiгi;

15) сауда-саттықты ұйымдастырушы – "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес орталық депозитарийдің клиенттері арасындағы белгіленімдермен алмасу жүйесін пайдалану және оған қолдау көрсету арқылы сауда-саттықты ұйымдастырушылық және техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыруы кезіндегі қор биржасы немесе орталық депозитарий;

16) төлемге қарсы жеткiзiлiм – мәмiленiң бiр тарабының қаржы құралын жеткiзу мiндеттемелерiн орындауы мәмiленiң екінші тарабының ақшаны және (немесе) өзге қаржы құралдарын жеткiзу жөнiндегi қарсы мiндеттемелерiн орындамаусыз мүмкiн болмайтын не мәмiле тарабының қаржы құралдарын жеткiзу мiндеттемелерiн орындауы оның ақшаны және (немесе) өзге қаржы құралдарын алу жөнiндегi қарсы талаптарын орындамаусыз мүмкiн болмайтын қаржы құралдарымен мәмiлелердi орындау әдiсi;

17) уәкілетті орган – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 26.09.2023 № 70 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-1. Орталық депозитарийдің биржадан тыс бағалы қағаздар нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесі арқылы бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда-саттықты ұйымдастыру бойынша қызметін жүзеге асыру талаптары мен тәртібі орталық депозитарийдің қағидалар жинағында белгіленеді.

Ескерту. 1-тарау 1-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1-2. Қор биржасының бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесі арқылы бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда-саттықты ұйымдастыру бойынша қызметін жүзеге асыру талаптары мен тәртібі қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленеді.

Ескерту. 1-тарау 1-2-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2-тарау. Сауда-саттықты ұйымдастырушының мүшелері (клиенттері)

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

2. Бағалы қағаздар нарығының кәсiби қатысушылары және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бағалы қағаздарды қоспағанда, өзге қаржы құралдарымен мәмілелердi жүзеге асыруға құқығы бар өзге заңды тұлғалар қор биржасының мүшелерi болып табылады.

Олар үшін Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 3916 болып тіркелген "Қор биржасына мүшелік үшін шетелдік заңды тұлғаларға, сондай-ақ "Астана" халықаралық қаржы орталығының қатысушыларына қойылатын талаптар туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2005 жылғы 30 қыркүйектегі № 360 қаулысымен және қор биржасының қағидаларымен белгіленген талаптарға сәйкес келетін шетелдік заңды тұлғалар қор биржасының мүшелері болып табылады.

Қор биржасының мүшесі болу шарттары мен тәртiбi оның қағидаларымен айқындалады.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 26.09.2023 № 70 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3. Қор биржасы мүшелігінің санаттары Қор биржасының Ережесімен айналыстағы қаржы құралдарының топтарына байланысты белгіленеді.

4. Қор биржасының мүшелері:

1) қор биржасы өткізетін қаржы құралдарымен сауда-саттыққа оларға берілген мүшелік санаттарға сәйкес қатысады;

2) қаржы құралдарымен ұйымдастырушы өткізетін сауда-саттыққа қатысуға және қаржы құралдарымен жасалған мәмілелерді орындау үшін қор биржасынан қажетті және жеткілікті ақпарат алады;

3) қор биржасы органдарының және мүшелерінің жалпы жиналысының қарауына Қор биржасының сауда, есеп айырысу және ақпараттық қызмет мәселелері және Қор биржасының ішкі құжаттарында көзделген басқа мәселелер бойынша ұсыныстар енгізеді.

5. Алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

6. Қор биржасының мүшелері:

1) Қазақстан Республикасы заңнамасының және қор биржасы мүшелерінің қызметін реттейтін қор биржасы ішкі құжаттарының талаптарын сақтайды;

2) қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленген құрамда, мөлшерде, мерзімде және тәртіп бойынша мүшелік жарналарды және қор биржасының алымдарын төлейді.

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

7. Қор биржасының мүшелері Қағидалардың 6-тармағында көзделген талаптардан басқа:

1) қор биржасы қаржы құралдарымен өткізетін сауда-саттықта мәмілелерді тек қана әділ және тең құқылы сауда принциптерімен, қор биржасының басқа мүшелерінің, бағалы қағаздар эмитенттерінің және инвесторлардың мүдделеріне нұқсан келтірмей жасайды;

2) ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында қаржы құралдарымен жасалған мәмілелерді орындау үшін активтерді жеткізу арқылы қор биржасының есеп айырысу ұйымдарының алдында өз міндеттемелерін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасына және қор биржасының ішкі құжаттарына сәйкес өзге де міндеттемелерді уақтылы және толығымен орындайды;

3) өз қызметінде қор биржасының этика қағидаларын және қор биржасының басқа мүшелеріне (олардың клиенттеріне), өз клиенттеріне және қор биржасына қатысты адал бәсекелестік принциптерін басшылыққа алады, сондай-ақ олардың нарықтық мінез-құлқын өзгерту мақсатында оларға тікелей және жанама ықпал етпейді.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

8. Сауда-саттықты ұйымдастырушының ішкі құжаттарымен өз мүшелеріне (клиенттеріне) және өзге де ықтимал мүдделі тұлғаларға беретін ақпарат көлемі және осындай ақпаратты ұсыну тәртібі анықталады.

9. Қор биржасының мүшесі - брокер және (немесе) дилер қор биржасын уәкілетті орган осы брокерге және (немесе) дилерге және (немесе) оның қызметкерлеріне қатысты қабылдаған кез келген санкциялар мен шектеулі ықпал ету шаралары туралы хабардар етеді.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 241 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

10. Қор биржасының ішкі құжаттарымен мүшелікті тоқтата тұру немесе тоқтату талаптары мен тәртібі көзделген.

Осының алдында брокерге және (немесе) дилерге бағалы қағаздар нарығындағы брокерлік және (немесе) дилерлік қызметті жүзеге асыруға берілген лицензияны (бұдан әрі - лицензия) барлық қор биржаларында оның мүшелігін тоқтата тұруға немесе тоқтатуға, бағалы қағаздардың биржалық және биржадан тыс нарықтарының интеграцияланған ақпараттық жүйелерінен олар жариялап белгілеген бағаларының уақытша немесе тұрақты алып тастауға негіз болып табылады.

Уәкілетті орган сауда-саттықты ұйымдастырушыны тиісті шешім қабылданған күні лицензия қолданылуының тоқтатыла тұрғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабардар етеді.

Қор биржасы уәкілетті органның көрсетілген хабарламасын алғаннан күннен бастап, мұның алдында оның жасаған мәмілелерін немесе оның мұның алдында туындаған міндеттемелерін орындау мақсатындағы осындай қатысуды қоспағанда, брокерді және (немесе) дилерді өзі жүргізіп отырған қаржы құралдарымен сауда-саттыққа қатысудан шеттетеді.

Қор биржасы уәкілетті органның шешімін көрсетілген брокерге және (немесе) дилерге жеткізгені туралы хабарламасын алған күннен бастап лицензиясы уақытша тоқтатылған немесе тоқтатылған брокердің және (немесе) дилердің мүшелігін тоқтата тұрады немесе тоқтатады.

Сауда-саттықты ұйымдастырушы бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесінен, сондай-ақ биржадан тыс бағалы қағаздар нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесінен лицензиясының қолданылуы уақытша тоқтатылған немесе тоқтатылған брокер және (немесе) дилер жариялаған барлық белгіленген бағаларды көрсетілген хабарламаны алған күннен бастап алып тастайды.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

11. Брокердің және (немесе) дилердің қор биржасына мүше болуының тоқтатыла тұруы немесе тоқтатылуы осы брокердің және (немесе) дилердің осы қор биржасы өткізетін қаржы құралдарымен сауда-саттыққа қатысудан дереу шеттетілуіне, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасымен және Қор биржасының ішкі құжаттарымен Қор биржасының мүшесі үшін белгіленген өзге құқықтардың тоқтатыла тұруына немесе тоқтатылуына алып келеді.

12. Алып тасталды – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 66 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

3-тарау. Трейдерлер

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

13. Брокер және (немесе) дилер - қор биржасының мүшесі қор биржасына бар трейдерлер туралы мәліметтерді қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленген көлемде ұсынады.

14. Қор биржасының ішкі құжаттарында трейдерлерге сауда жүйесіне рұқсат берудің шарттары көзделеді.

Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

15. Брокер және (немесе) дилер - қор биржасының мүшесі осы қор биржасына өзінің трейдерлері құрамындағы кез келген өзгерістері туралы мәліметтерді ұсынады.

16. Қор биржасының ішкі құжаттарымен трейдерлердің осы қор биржасы өткізетін қаржы құралдарымен сауда-саттықты өткізу барысында және сауда алдындағы және саудадан кейінгі ықтимал рәсімдерді (трейдерлердің құзыретіне жататын) орындау барысында трейдерлердің іс-қимыл нормаларын реттейтін құжатты енгізу мүмкіндігі көзделеді.

17. Қор биржасының ішкі құжаттарында трейдерді осы қор биржасы өткізетін қаржы құралдарымен сауда-саттықтан шеттету негіздемелері көзделеді.

18. Брокердің және (немесе) дилердің - қор биржасы мүшесінің барлық трейдерлері қор биржасы өткізетін қаржы құралдарымен сауда-саттыққа қатысудан шеттетілуі осы сауда-саттыққа қатысудан брокердің және (немесе) дилердің өзінің дереу шеттетілуіне душар етеді.

4-тарау. Қор биржасының тізіміне енгізілген бағалы қағаздар және өзге қаржы құралдары

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

19. Қор биржасының сауда жүйесінде мынадай бағалы қағаздар мен өзге де қаржы құралдары айналыста жүр:

1) шығарылымы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті орган тіркеген Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарының мемлекеттік емес эмиссиялық бағалы қағаздары;

2) шығарылымы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті орган тіркеген немесе Қазақстан Республикасының ұйымдасқан бағалы қағаздар рыногында айналысқа жіберілген Қазақстан Республикасының резидент емес ұйымдарының мемлекеттік емес эмиссиялық бағалы қағаздары;

3) шығарылымы шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес тіркеген, және Қазақстан Республикасының ұйымдасқан бағалы қағаздар рыногында айналысқа жіберілген Қазақстан Республикасының резидент ұйымдарының мемлекеттік емес эмиссиялық бағалы қағаздары;

4) шығарылымын уәкілетті орган тіркеген немесе Қазақстан Республикасының ұйымдасқан бағалы қағаздар рыногында айналысқа жіберілген халықаралық қаржы ұйымдарының эмиссиялық бағалы қағаздары;

5) Қазақстан Республикасы ұйымдарының борыштық міндеттемелері (вексельдер);

6) Қазақстан Республикасының жергілікті атқару органдарының облигацияларын қосқандағы, Қазақстан Республикасының мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздары;

7) шетелдік мемлекеттік эмиссиялық бағалы қағаздар;

8) Қазақстан Республикасының ұйымдасқан бағалы қағаздар рыногында айналысқа жіберілген туынды бағалы қағаздар және өзге де қаржы құралдары.

20. Алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
21. Алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

22. Қор биржасының тізімі жеке алаңдарға, секторларға, санаттарға және шағын санаттарға бөлінеді.

Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

23. Қаржы құралы қор биржасы белгілеген талаптарға сәйкес келген жағдайда ол қор биржасының тізіміне (қор биржасының ресми тізімі) енгізіледі.

Қор биржасының тізімі оның ішкі құжаттарына сәйкес қалыптастырылады.

Ескерту. 23-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

24. Алынып тасталды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2009.07.07. N 136 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Қаулысымен.

25. Басқа жағдайлар сияқты, қор биржасының ішкі құжаттарында бағалы қағаздар шығарылымын мемлекеттік тіркеуді заңсыз деп тану олардың делистингіне негіздеме болып табылатыны көзделген.

Уәкілетті орган қор биржасын соттың тиісті шешімі күшіне енген күні бағалы қағаздарды айналысқа жіберу және (немесе) орналастыруды тоқтата тұру туралы хабардар етеді.

Қор биржасы заңды күшіне енген сот шешімі негізінде шығарылымын мемлекеттік тіркеу заңсыз деп танылған бағалы қағаздарды өз тізімінен алып тастайды.

Қор биржасы заңды күшіне енген сот шешімі негізінде жарамсыз деп танылған бағалы қағаздар шығарылымын мемлекеттік тіркеуге баға белгілеуді айырбастаудың бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесіне қолдау жасауды тоқтатады.

Ескерту. 25-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.
26. Алып тасталды – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 66 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

5-тарау. Қор биржасының сауда жүйесі

Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

27. Қор биржасының өз қызметінде іркіліссіздікті, үздіксіздікті қамтамасыз ету мақсатында екіден кем емес сауда жүйесі (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйелері) болуға тиіс, оның біреуі негізгі, ал басқалары – резервтік ретінде, не резервтік компоненттері дереу белсенділікке дайын күйін сақтайтын жалғыз сауда жүйесін (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесін) иеленеді.

Бірнеше сауда жүйесін (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйелерін) пайдаланған жағдайда қор биржасының ішкі құжаттарында негізгі және резервтік жүйелер, сондай-ақ оларды дереу белсенділікке және пайдалануға дайын күйінде ұстау тәртібі айқындалады.

Жалғыз сауда жүйесін (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесін) пайдаланған кезде қор биржасының ішкі құжаттарында сауда жүйесінің (бағалы қағаздардың биржа нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесінің) құрауыштарын дереу белсенділікке дайын күйінде ұстау тәртібі айқындалады.

Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

28. Қор биржасы өзінің сауда жүйесін (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесін) жұмыс жағдайында сақтау үшін мүмкіндігінше бар күшін салады және өзінің мүшелерін оның жұмысындағы іркілістер мен осындай іркілістерді жою жөніндегі шаралар туралы дереу хабарлайды.

Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

29. Қор биржасының сауда жүйесінің жеке алаңдарға бөлінуі оның ішкі құжаттарымен белгіленеді.

29-1. Қор биржасының сауда жүйесі осы Қағидаларда және қор биржасының ішкі құжаттарында көзделген жағдайларда осы өтінімді беруді жүзеге асырған сауда-саттыққа қатысушыға тиісінше хабарлай отырып осы өтінімді қабылдамауға (өтінімді қабылдаудан бас тартуға) мүмкіндік жасайды.

Ескерту. 29-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.02.24 № 61 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен

6-тарау. Қор биржасының резервтік орталығы

Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

30. Қор биржасының резервтік техникалық орталығы болады және ол оның дереу белсенділікке тұрақты дайындығын қамтамасыз етеді. Резервтік техникалық орталық мынадай талаптарға сәйкес келеді:

1) негізгі сауда жүйесіне (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесіне) ұқсас сауда жүйесінің (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесінің) көшірмесі және қор биржасының негізгі сауда жүйесінің (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесінің) орналасқан жерінде болатын резервтік жүйелерге ұқсас резервтік жүйелердің көшірмелері болады;

2) негізгі сауда жүйесінің (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесінің) орналасқан жерінен 25 километрден кем емес қашықтықта орналасады;

3) қор биржасының қызметін жүзеге асыруға қажетті барлық коммуникациялармен қамтамасыз етіледі;

4) күтпеген жағдай туындаған кезде және негізгі сауда жүйесі (бағалы қағаздардың биржалық нарығының интеграцияланған ақпараттық жүйесі) орналасқан жерде сауда-саттықты жүргізуге мүмкіндік болмаған жағдайда негізгі сауда жүйесінің орналасқан жері бойынша сауда-саттық тоқтатылған күннен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей сауда-саттықты жүргізу мүмкіндігін қарастырады.

Ескерту. 30-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

7-тарау. Сауда-саттық жүргізу және қаржы құралдарымен мәмілелер жасасу

Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

31. Қор биржасы қаржы құралдармен өткізетін сауда-саттыққа өздерінің тағайындалған мүше болу санаттарына (мүше болудың әртүрлі санаттары болған жағдайда) сәйкес осы Қор биржасының мүшелері - брокелер және (немесе) дилерлер трейдерлері қатысады.

Өзге тұлғалар (қор биржасының ішкі құжаттарымен сауда-саттықта сауда жүйесінің басқарушысы немесе бақылаушы ретінде қатысуға/ішінде болуға уәкілетті қызметкерлерінен басқа) қаржы құралдарымен қор биржасы өткізетін сауда-саттыққа осы қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленген тәртіпке сәйкес тек байқаушы ретінде ғана қатысуға құқылы. Осы тұлғалар тікелей немесе жанама түрде сауда процесіне араласпайды.

32. Сауда күнінің және жекелеген сауда сессияларының (ондайлар болған жағдайда) басталу және аяқталу уақыты, сондай-ақ сауда жүйесінің (ондайлар болған жағдайда) жұмысындағы технологиялық үзілістердің басталу және аяқталу уақыты қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленеді.

33. Қаржы құралдармен сауда-саттықты өткізу әдістері қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленеді және олардың алаңдары бойынша түрлендіріледі.

Қаржы құралдармен іркіліссіз, үздіксіз сауда-саттықты қамтамасыз ету мақсатында қор биржасында әрбір жеке алаңға арналған сауда-саттықты өткізудің бірнеше әдісі болуы тиіс, олардың біреуі - негізгі, ал қалғандары - резервтік ретінде пайдаланылады.

Бір алаң шегінде сауда-саттық өткізудің бірнеше әдістері пайдаланылған жағдайда қор биржасының ішкі құжаттарымен сауда-саттық өткізудің негізгі және резервтік әдістері, сондай-ақ сауда-саттық өткізудің резервтік әдістерін пайдалану тәртібі анықталады.

34. Қаржы құралдарымен қор биржасы өткiзетiн сауда-саттықта мәмiлелер жасасуды оның қатысушылары қор биржасының белгiлi қаржы құралына қатысты немесе белгiлi алаңда пайдалануға рұқсат етiлген сауда-саттық әдістері көрсетiлуi тиiс iшкi құжаттармен белгiленген тәртiпте iске асырады.

Ескерту. 34-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 2012.02.24 № 61 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

34-1. Алып тасталды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.03.2016 № 106 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

35. Алып тасталды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

36. "Репо" операциялары Қор биржасының сауда жүйесінде мынадай тәсілдермен жүзеге асырылады:

1) сауда-саттыққа қатысушылардың алдын-ала келісімі бойынша жүргізілетін "тікелей" тәсілмен;

2) үзіліссіз қарсы аукциондар тәсілі арқылы жүргізілетін "автоматты" тәсілмен.

36-1. Қағидалардың 36-тармақтың 2) тармақшасында көрсетілген операциялар орталық контрагент қызметтерін пайдалануымен және (немесе) орталық контрагент қызметтерін пайдаланусыз жасалады.

Ескерту. 36-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

37. Қор биржасының сауда жүйесінде жүзеге асырылатын "репо" операцияларының мәні болып табылатын және олар бойынша міндеттемелердің қамтамасыз етуі болып табылатын бағалы қағаздар қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленеді.

Ескерту. 37-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.03.2016 № 106 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

38. Қор биржасының сауда жүйесінде брокер және (немесе) дилер жүзеге асыратын "репо" операцияларының мәні болып табылатын бағалы қағаздар құны Қор биржасының Қаржы құралдарына баға беру әдістемесіне сәйкес белгіленген осы бағалы қағаздардың рыноктық құнын негізге алып, анықталады.

39. Қор биржасының сауда жүйесінде жүзеге асырылатын "репо" операциялары "репо" операцияларының бастапқы мерзімін ұзарта отырып, тоқсан күнтізбелік күннен аспайтын мерзімнен аспайтын мерзімде жасалады.

Ескерту. 39-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.02.2021 № 26 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

40. Қор биржасының ішкі құжаттарында "репо" операцияларын жүргізу талаптары мен тәртібі, оның ішінде "репо" операцияларының мәні болып табылатын бағалы қағаздар құнын дисконттау, сондай-ақ қарсы агенттердің "репо" операциялары бойынша міндеттемелерін орындау тәртібінің талаптары қарастырылады.

41. Қаржы құралдарымен мәміле қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленген тәртіпке сәйкес сауда жүйесінде тіркелгеннен кейін жасалған болып есептеледі.

42. Сауда-сатты ққа қатысушылармен жасалған қаржы құралдарымен мәмілені ресімдеу тәртібі қ ор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленеді.

8-тарау. Маркет-мейкерлер қызметі

Ескерту. 8-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

43. Әрбір жеке қаржы құралы бойынша маркет-мейкер мәртебесі қор биржасының мүшелері – бір немесе бірнеше брокерге және (немесе) дилерге беріледі.

Қор биржасының мүшесі - брокерге және (немесе) дилерге маркет-мейкер мәртебесін беру тәртібі мынадай талаптар мен рәсімдерді қамтиды:

қор биржасының мүшесіне маркет-мейкер мәртебесін беру туралы мәселені қарау қор биржасының осы мүшесінің маркет-мейкер мәртебесін беру туралы жазбаша өтініші негізінде жүзеге асырылады;

қор биржасы маркет-мейкер мәртебесін беру туралы шешімді немесе осындай мәртебені беруден дәлелді бас тартуды осы тармақта көрсетілген өтінішті алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жазбаша хабарлама түрінде ресімдейді және осы өтінішті берген қор биржасының мүшесіне жібереді;

қор биржасының тізіміне енгізілетін бағалы қағаздар бойынша маркет-мейкер мәртебесін беру туралы шешім осы бағалы қағаздарды Биржаның тізіміне енгізу туралы шешім күшіне енген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде, бірақ осы бағалы қағаздар бойынша сауда-саттықты ашу күнінен кешіктірілмей қабылданады.

Ескерту. 43-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 98 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

43-1. Қор биржасы мүшесінің маркет-мейкер мәртебесін беру туралы жазбаша өтініші мыналарды қамтиды:

1) қор биржасының мүшесі – брокер және (немесе) дилер маркет-мейкер функцияларын орындауға ниетті қаржы құралының атауы (өзінің қор биржасындағы мүшелігінің санатына сай қор биржасы өткізетін сауда-саттықта мәмілелер жасауға құқылы қаржы құралдары қатарынан);

2) қор биржасының мүшесі – брокер және (немесе) дилер маркет-мейкер функцияларын орындауға ниет білдірген күн.

Қор биржасының маркет-мейкер мәртебесін беру туралы жазбаша хабарламасы Қағидалардың 43-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген өтінішті берген қор биржасының мүшесі – брокерге және (немесе) дилерге маркет-мейкер міндеттерін орындау жүктелетін күн туралы мәліметтерді қамтиды.

Маркет-мейкер міндеттерін орындау қор биржасының мүшесі – брокердің және (немесе) дилердің өзіне бағалы қағаздар нарығы туралы Қазақстан Республикасының заңнамасымен және қор биржасының ішкі құжаттарымен маркет-мейкерлерге қойылатын барлық талаптарды орындау (маркет-мейкерлерге жүктелетін барлық функцияларды орындау) міндеттемелерін қабылдауын білдіреді.

Ескерту. Ереже 43-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен

43-2. Қор биржасы мынадай негіздердің бірі туындаған кезде қор биржасының мүшесі – брокерге және (немесе) дилерге маркет-мейкер мәртебесін беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды:

1) қор биржасының мүшесі – брокер және (немесе) дилер өтінішінің Қағидалардың 43-1-тармағының талаптарына сай келмеу;

2) қор биржасының мүшесі - брокердің және (немесе) дилердің қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде айла-шарғы жасау және (немесе) жосықсыз іс-әрекет жасау және (немесе) бағалы қағаздар нарығында инсайдерлік ақпаратты заңсыз пайдалану бөлігінде бағалы қағаздар нарығы туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының және (немесе) қор биржасы ішкі құжаттарының нормаларын сақтамау;

3) қор биржасының мүшесі – брокердің және (немесе) дилердің басқа атаулы қаржы құралдары бойынша өзінің маркет-мейкер міндеттерін жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде екі және одан да көп рет) орындамау.

Ескерту. Ереже 43-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 98 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) ; өзгеріс енгізілді - 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

44. Маркет-мейкерлер мынадай талаптарды орындайды:

1) оларға қор биржасының ішкі құжаттарына сәйкес маркет-мейкер мәртебесі берілген қаржы құралдары бойынша екі жақты (сауда күні ішінде) баға белгілеуді жариялайды және ұстап тұрады. Баға белгілеуді жариялау және ұстап тұру маркет-мейкерлердің өз есебінен де, сондай-ақ олардың клиенттерінің есебінен де (клиенттердің тапсырмаларына сәйкес) жүргізіледі.

2) қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленген шамадан аспайтын маркет-мейкер мәртебесі берілген қаржы құралдарының өздері жариялаған сатып алу және сату бағасының арасындағы спрэдтерін (өзгешеліктерін) қамтамасыз етеді;

3) қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленген өзге де талаптарды сақтайды.

Ескерту. 44-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 17.03.2016 № 106 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен.

45. Маркет-мейкер мәртебесі берілген қаржы құралдары бойынша өзі жариялаған екі жақты баға белгілеуді маркет-мейкердің қор биржасының ішкі құжаттарында айқындалған тәртіппен сауда сессиясының кез келген сәтінде өзгертуіне жол беріледі.

Ескерту. 45-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

46. Маркет-мейкер мәртебесін беру:

1) қор биржасының мүшесі - брокерге және (немесе) дилерге өзіне маркет-мейкер мәртебесі берілгендерінен басқа олармен қатысуға құқылы сауда-саттықтағы өзге қаржы құралдарына қатысты қандай да бір міндеттер мен шектеулер қоймайды;

2) қор биржасының мүшесі - брокерге және (немесе) дилерге өзіне маркет-мейкер мәртебесі берілгендерінен басқа олармен қатысуға құқылы сауда-саттықтағы өзге қаржы құралдарына қатысты қандай да бір құқықтар бермейді.

Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

46-1. Қор биржасы мынадай негіздердің бірі туындаған кезде өзінің мүшесін қаржы құралы бойынша маркет-мейкер мәртебесінен айыру туралы шешім қабылдайды:

1) қор биржасының мүшесі – осы брокердің және (немесе) дилердің маркет-мейкер ретіндегі одан кейінгі қызметіне бөгет болатын бағалы қағаздар нарығы туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының және (немесе) қор биржасы ішкі құжаттарының өзгеруі;

2) қаржы құралдарының қор биржасының сауда жүйесінде одан әрі айналысын мүмкін болдырмайтын жағдайлардың туындауы;

3) қор биржасының мүшесі – брокердің және (немесе) дилердің бағалы қағаздар нарығы туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының, қор биржасы ішкі құжаттарының нормаларын сақтамау;

4) қор биржасының мүшесі – брокердің және (немесе) дилердің кез келген атаулы қаржы құралдары бойынша өзінің маркет-мейкер міндеттерін орындамау;

5) қор биржасының мүшесі – брокердің және (немесе) дилердің маркет-мейкер мәртебесінен ерікті түрде бас тартуы және оның қор биржасына ерікті түрде бас тарту туралы тиісті жазбаша өтінішті беруі.

Қор биржасы үш жұмыс күні ішінде осы мүшесінің Қағидалардың 47-тармағында белгіленген талаптарды орындау талабымен ғана осы тармақтың 5) тармақшасында көзделген негіз бойынша өзінің мүшесін маркет-мейкер мәртебесінен айыру туралы шешім қабылдайды.

Қор биржасы қор биржасының мүшесі - брокерді және (немесе) дилерді маркет-мейкер мәртебесінен айыру туралы қор биржасының шешімін жазбаша хабарлама түрінде ресімдейді және ол қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде қор биржасының мүшесі - осы брокерге және (немесе) дилерге жібереді.

Қор биржасының мүшесі – брокерді және (немесе) дилерді маркет-мейкер мәртебесінен айыру туралы қор биржасының жазбаша хабарламасы қор биржасының мүшесі – осы брокер және (немесе) дилер қаржы құралы бойынша маркет-мейкер міндеттерін орындаудан босатылатын күн туралы мәліметтерді қамтиды.

Ескерту. Ереже 46-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 98 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі; өзгеріс енгізілді - 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен

47. Қор биржасының мүшесі – брокер және (немесе) дилер қаржы құралы бойынша маркет-мейкер мәртебесінен ерікті түрде бас тартқан жағдайда қор биржасы оны қаржы құралы бойынша маркет-мейкер мәртебесінен айыру туралы шешімді, бірақ осы қор биржасының мүшесі - брокерге және (немесе) дилерге осы қаржы құралы бойынша маркет-мейкер мәртебесі берілген күннен бастап отыз сауда күні өткеннен бұрын емес қабылдайды.

Ескерту. 47-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
48. Алып тасталды – ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі Басқармасының 12.09.2022 № 66 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

49. Сауда жүйесінің жұмысында болған іркіліс сауда-саттыққа қатысушының сауда жүйесінен алып тасталуға тиісті баға белгілеуді (өтінімдерді) көрсете отырып, жоғарыда көрсетілген міндеттемелерден босату қажеттігі туралы хабарламаны сауда жүйесінің басқарушысына ұсыну талабымен іркіліс пайда болғанға дейін өзі жариялаған баға белгілеуден (өтінімдерден) туындайтын қаржы құралдарымен мәмілелер жасау міндеттемелерінен босату үшін негіз болып табылады. Осы хабарлама жазбаша түрде ресімделеді, сауда-саттыққа қатысушының жіберілетін құжаттамасының журналында тіркеледі және почтамен (және) немесе қолма-қол, және (немесе) электрондық почтамен және (немесе) факсимильді және (немесе) телекс және (немесе) телеграф хабарламасымен немесе осындай хабарламаны жіберу негізі туындаған сәттегі өзге де ықтимал байланыс түрлерімен жіберіледі.

Сауда-саттыққа қатысушыны міндеттемелерінен босатудан бас тарту немесе босату туралы шешімді сауда жүйесінің басқарушысы қабылдайды.

Босату туралы шешім қабылданған жағдайда сауда жүйесінің басқарушысы сауда жүйесінен осы сауда-саттыққа қатысушының хабарламада көрсетілген барлық баға белгілеулерін (өтінімдерін) алып тастайды.

Ескерту. 49-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 28.06.2013 № 159 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

9-тарау. Қор биржасының бағалы қағаздармен сауда-саттықты тоқтата тұру талаптары мен тәртібі

Ескерту. 9-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 30.07.2018 № 165 (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

50. Қор биржасы уәкілетті органды тиісті оқиға пайда болған күн аяқталғанға дейін мынадай жағдайларда хабардар етеді:

1) қор биржасының ресми тізіміндегі "акциялар" секторының "премиум" санатына енгізілген эмитент акциясының бағасы 1 (бір) сауда күні ішінде 15 (он бес) және одан көп пайызға өзгерген;

2) бір сауда күні ішінде қор биржасы индексінің деңгейіне бес және одан артық пайызбен өзгерістер;

3) қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленген өзге жағдайларда.

Қор биржасының осы тармақтың 1)-3) тармақшаларында көрсетілген оқиғаларды қамтыған қор рыногындағы жағдайды талдаған хабарламасы жазбаша түрде ресімделеді, қор биржасының жіберілетін құжаттама журналдарында тіркеледі және уәкілетті органның жауапты қызметкеріне электронды почтамен және (немесе) факсимилді хабарламамен, осы хабарламаны алғандығын міндетті түрде растайтындай етіп, жіберіледі.

Ескерту. 50-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.12.2014 № 241 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен

51. Қор биржасының ішкі құжаттарымен бағалы қағаздармен сауда-саттықты тоқтата тұрудың, сондай-ақ оны кейіннен қайта бастаудың жағдайлары мен тәртібі белгіленеді. Өзге мүмкін жағдайлардан басқа қор биржасының ішкі құжаттары мыналарды тоқтата тұруды көздейді:

1) егер кез келген уақыт сәтінде қатарынан екі сауда күні ішінде қор биржасы индексінің деңгейі бірінші сауда күнінің алдындағы сауда күнінің жабылу сәтінде қалыптасқан индекс көрсеткішімен салыстырғанда он бес және одан артық пайызға төмендегені белгіленген жағдайдағы қор биржасының ресми тізіміндегі "акциялар" секторына енгізілген эмитенттер акцияларымен сауда-саттық;

2) сауда күні ішінде бағасы алдындағы сауда күнінің жабылу сәтінде қалыптасқан осы акциялардың бағасымен салыстырғанда кез келген уақыт сәтінде 30 (отыз) және одан көп пайызға төмендеген қор биржасының ресми тізіміндегі "акциялар" секторының "премиум" санатына енгізілген акциялармен сауда-саттық;

3) эмитенттің директорлар кеңесі бекіткен және эмитент міндеттемелерін қайта құрылымдаудың тәртібі мен мерзімі, міндеттемелерді қайта құрылымдау аясында өткізілетін іс-шаралар бар, оның ішінде бағалы қағаздардың шығарылымының талаптарын өзгерту, міндеттемелерді қайта құрылымдаудан болатын болжамды қаржылық нәтижелер және эмитенттің қызметінде қабылданатын шектеулер бар қайта құрылымдау жоспарына сәйкес міндеттемелерді қайта құрылымдау процесінде бағалы қағаздар проспектісіне өзгерістер мен толықтыруларды енгізу қажеттілігі бар болған эмитенттің бағалы қағаздарымен сауда-саттықты;

4) өзге бағалы қағаздармен сауда-саттық, бағалар немесе сауда-саттыққа қатысушылар жариялаған осының алдында тіркелген мәндерден бас тартқан баға белгілеу және қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленген белгілі шекке қол жеткізу.

Қор биржасы осы тармақтың 1) – 3) тармақшаларында көрсетілген негіздемелер пайда болған кезде сауда-саттықты тоқтата тұрады және уәкілетті органның жауапты қызметкеріне электронды почтамен және (немесе) факсимилді хабарламамен, осы хабарламаны алғандығын міндетті түрде растайтындай етіп, сауда-саттық уақытша тоқтатылғаннан кейінгі бір сағат ішінде жазбаша хабардар етеді.

Эмитент міндеттемелерді қайта құрылымдауды жүргізуге байланысты бағалы қағаздар проспектісіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы уәкілетті органға өтінішті берген күні қор биржасына осындай өтінішті бергені жөніндегі хабарламаны ұсынады.

Қор биржасы эмитенттен міндеттемелерді қайта құрылымдауды жүргізуге байланысты, бағалы қағаздар проспектісіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі уәкілетті органға өтінішін бергені жөніндегі хабарламасын алған күні бағалы қағаздармен сауда-саттықты тоқтата тұрады және сауда-саттық тоқтатыла тұрғаннан кейінгі бір сағат ішінде осындай хабарламаны алғанын міндетті растауымен уәкілетті органның жауапты қызметкеріне электрондық почтамен және (немесе) факсимильді хабарламамен жазбаша ескертеді.

Осы тармақтың 2-1) тармақшасында көрсетілген негіздер бойынша тоқтатыла тұрған борыштық бағалы қағаздармен сауда-саттық эмитенттің бағалы қағаздар шығарылымының проспектісіне өзгерістер мен толықтырулар мемлекеттік тіркелгені туралы хабарламасын алғаннан кейін келесі сауда-саттық сессиясы басталуымен қайта басталады.

Сауда-саттық қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленген тәртіппен, егер уәкілетті орган қор биржасымен кеңес өткізгеннен кейін уәкілетті органның бағалы қағаздармен сауда-саттықты тоқтата тұру мерзімін ұзарту туралы хаты алынбаған болса, келесі сауда күні басталғанда қайта жалғастырылады.

Егер сауда-саттықтың тоқтатыла тұруы трейдердің қателігінен не қор биржасының жұмысындағы техникалық іркіліс салдарынан болса, және егер қор биржасының уәкілетті органмен кеңес өткізгеннен кейін уәкілетті органның бағалы қағаздармен сауда-саттықты тоқтата тұру мерзімін ұзарту туралы уәкілетті органның хаты алынбаған болса, олар тоқтатыла тұрған сол сауда күні ішінде сауда-саттықты жалғастыруға жол беріледі.

Ескерту. 51-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2009.03.27. N 60 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз), 2009.07.07. N 136 (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-т. қараңыз) Қаулыларымен.

51-1. Қор биржасының ішкі құжаттары қор биржасының бағалы қағаздармен сауда-саттықты тоқтата тұруына әкелген қателік жіберген трейдерді сауда-саттыққа қатысудан шеттету тәртібін айқындайды.

Ескерту. 51-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2009.03.27. N 60 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз); өзгеріс енгізілді – 27.03.2017 № 54 (01.06.2017 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулыларымен

10-тарау. Нысаналы орналастыруды бақылау үшін қор биржасының жүйесі

Ескерту. 10-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

52. Қор биржасының ішкі құжаттары кастодианға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының, инвестициялық қорының, Қазақстан Республикасының арнайы қаржы компаниясының активтерін нысаналы орналастыруын бақылауға мүмкіндік беретін тәртібі мен рәсімдерін анықтайды.

Ескерту. 52-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

53. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларына, инвестициялық қорларға, Қазақстан Республикасының арнайы қаржы компанияларына қызмет көрсететін кастодиандар "Бағалы қағаздар рыногы туралы" 2003 жылғы 2 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының 73-бабының 2-тармағына сәйкес көрсетілген клиенттердің активтерін нысаналы орналастыруға (пайдалануға) бақылауды жүзеге асырады.

Ескерту. 53-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

54. Қор биржасының бақылау жүйесі активтерді нысаналы орналастыру мақсатында кастодианға мына механизмдерінің бірін пайдалануға мүмкіндік береді:

1) кастодиан клиентінің атынан брокер жасаған мәмілелерді растау егер осындай мәмілелер бойынша есеп айырысу нақты уақыт режимінде және клирингтік ұйымының қызметтерін пайдаланбаған жағдайда;

2) кастодиан клиентінің тапсырмасы бойынша брокер жасаған мәмілелерді есеп айырысуларға қабылдауға;

3) кастодиан клиентінің атынан мәмілелер жасауға уәкілетті брокері үшін лимиттер анықтауға.

Ескерту. 54-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

54-1. Растау жүйесінің қызмет көрсететін кастодиан растамаған немесе олардың есеп айырысуына қабылданбаған қаржы құралдарымен мәмілелер оны жасаған брокердің меншікті активтері есебінен Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында және қор биржасының ішкі құжаттарында белгіленген тәртіппен және талаптарда орындалады.

Ескерту. 54-1-тармақпен толықтырылды – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

11-тарау. Қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша міндеттемелерді орындау

Ескерту. 11-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

55. Қор биржасының сауда жүйесінде қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша міндеттемелерді орындау тәртібі оның ішкі құжаттарында айқындалады, онда өзге де ықтимал талаптардан басқа қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша мынадай талаптар қамтылады:

1) қаржы құралдармен жасалған мәмілелерді тіркеу (қаржы құралдарға меншік құқығының ауысуын тіркеу) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасында және орталық депозитарийдің қағидалар жиынтығында белгіленген тәртіпте орталық депозитарийдің есепке алу жүйесінде жүзеге асырылады;

2) қаржы құралдармен мәмілелер бойынша міндеттемелерді орындау мынадай тәсілдердің бірімен "төлемге қарсы жеткізілім" принципі бойынша жүзеге асырылады:

олардың сауда жүйесінде тіркелу кезектілігі тәртібімен қор биржасы мүшелерінің басқа мәмілелері бойынша талаптар мен міндеттемелерді өзара есепке жазуды жүргізбестен әрбір жекелеген мәміле негізінде нақты уақыт режимінде;

қор биржасының жекелеген мүшесі бұрын жасаған мәмілелер бойынша талаптар мен міндеттемелерді өзара есепке жазуды жүзеге асыру нәтижелері бойынша айқындалған және ағымдағы күні орындалуға тиіс таза позициялар (нетто-талаптар және (немесе) нетто-міндеттемелер) негізінде сауда-саттық қорытындылары бойынша;

орталық контрагент қызметтерін пайдалануымен және қор биржасының жекелеген мүшесі бұрын жасаған мәмілелер бойынша талаптар мен міндеттемелерді өзара есепке жазуды жүзеге асыру нәтижелері бойынша айқындалған және ағымдағы күні орындалуға тиіс таза позициялар негізінде сауда-саттық қорытындылары бойынша;

3) қаржы құралдарын сатып алу-сату мәмілелері бойынша міндеттемелерді орындау қор биржасына қызмет көрсететін клирингтік ұйымы (орталық контрагент) қолданатын өзге принциптер, әдістер мен тәсілдер бойынша жүзеге асырылады.

Ескерту. 55-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

56. Егер сауда-саттыққа қатысушының орталық депозитарийде жеке шоты болмаған жағдайда оның бағалы қағаздармен жасалған мәмілелердің орындалуы осы сауда-саттыққа қатысушының орталық депозитарийдің депонентінің жеке шоты шеңберінде қосалқы шоты бойынша жүргізіледі.

Ескерту. 56-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 07.10.2019 № 165 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

57. Қор биржасының сауда жүйесінде қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер орындалмаған (уақтылы немесе толық орындалмаған) жағдайдағы брокердің және (немесе) дилердің міндеттемелерінің орындалу тәртібі Қазақстан Республикасының заңнамасымен және Қор биржасының ішкі құжаттарымен белгіленеді.

Қор биржасының ішкі құжаттарымен төтенше жағдайларды ескеруі тиіс (дүлей күш жағдайлары), олар бойынша Қор биржасының сауда жүйесінде қаржы құралдарымен жасалған мәмілелердің орындау мерзімі осындай жағдайлар болған мерзімге ұзартылуы, сондай-ақ осындай жағдай туындаған кездегі қор биржасының және брокерлердің және (немесе) дилерлердің - оның мүшелерінің осындай жағдай пайда болған кездегі іс-қимылдарының тәртібі өсірілуі мүмкін.

58. Сауда-саттыққа қатысушылардың арасындағы, сондай-ақ сауда-саттыққа қатысушылар мен қор биржасы арасындағы сауда жүйесінде қаржы құралдарымен мәміле жасасу және оларды орындау мәселелері бойынша дауларды шешу тәртібі қор биржасының даулары мен қақтығыстарын шешу жөніндегі комиссияны құру және оның қызметінің тәртібі көзделетін қор биржасының ішкі құжаттарында айқындалады. Ішкі құжаттарды қабылдау (бекіту), сондай-ақ даулар мен қақтығыстарды шешу жөніндегі комиссияның сандық және дербес құрамын және оның мүшелерінің құрылымын айқындау қор биржасының басқару органының құзыретіне жатады.

Ескерту. 58-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 27.05.2014 № 98 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Сноска. Заголовок постановления в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.03.2016 № 106 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется постановлением Правления Национального Банка РК от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

В целях регулирования деятельности организаторов торгов с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами и в соответствии со статьей 45 Закона Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг", Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее - Агентство) ПОСТАНОВЛЯЕТ:

Сноска. Преамбула - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 26.09.2023 № 70 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила осуществления деятельности организации торговли с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами.

Сноска. Пункт 1 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.03.2016 № 106 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется постановлением Правления Национального Банка РК от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

2. Признать утратившим силу постановление Правления Агентства от 25 июня 2007 года № 175 "Об утверждении Правил осуществления деятельности организаторов торгов с ценными бумагами", зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 4863.

3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

4. Организаторам торгов в срок до 1 января 2009 года привести свои внутренние документы в соответствие с требованиями настоящего постановления.

5. Департаменту надзора за субъектами рынка ценных бумаг и накопительными пенсионными фондами (Хаджиева М.Ж.):

1) совместно с Юридическим департаментом (Сарсенова Н.В.) принять меры к государственной регистрации настоящего постановления в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в десятидневный срок со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан довести настоящее постановление до сведения заинтересованных подразделений Агентства, Объединения юридических лиц "Ассоциация финансистов Казахстана", саморегулируемых организаций, организаторов торгов, центрального депозитария.

6. Службе Председателя (Кенже А.А.) принять меры по опубликованию настоящего постановления в средствах массовой информации Республики Казахстан.

7. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя Председателя Агентства Алдамберген А.У.

Председатель

Е. Бахмутова

Утверждены
постановлением Правления Агентства
Республики Казахстан по регулированию и
надзору финансового рынка и финансовых
организаций от 29 октября 2008 года № 170

Правила
осуществления деятельности организации торговли с ценными
бумагами и иными финансовыми инструментами

Сноска. Заголовок Правила в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.03.2016 № 106 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется постановлением Правления Национального Банка РК от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

1. В Правилах осуществления деятельности организации торговли с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами (далее - Правила) используются основные понятия, указанные в Законе Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг", а также следующие понятия:

1) котировка двусторонняя - котировка, включающая в себя как цену покупки, так и цену продажи финансового инструмента;

2) исполнение сделки с финансовым инструментом (исполнение сделки) - осуществление расчетов по сделке с финансовым инструментом путем исполнения сторонами этой сделки вытекающих из нее обязательств;

3) система фондовой биржи для контроля целевого размещения (система контроля) - программно-технический комплекс фондовой биржи, позволяющий подключенным к нему лицам:

определять лимиты для брокера уполномоченного заключать сделки от имени клиента подключенного лица;

подтверждать сделки, заключенные уполномоченным брокером от имени клиента кастодиана, в случае если расчет по таким сделкам осуществляется в режиме реального времени и без использования услуг клиринговой организации;

принимать на расчеты сделки, заключенные брокером по поручению клиента кастодиана;

4) официальный список фондовой биржи (официальный список) – часть списка фондовой биржи, для включения в который и нахождения, в котором ценные бумаги и эмитенты ценных бумаг соответствуют требованиям нормативного правового акта уполномоченного органа и внутренних документов фондовой биржи;

5) торговая система фондовой биржи - комплекс материально-технических средств, внутренних документов фондовой биржи и иных необходимых активов и процедур, с использованием которых заключаются сделки с эмиссионными ценными бумагами и иными финансовыми инструментами между членами данной фондовой биржи;

6) трейдер фондовой биржи - физическое лицо, уполномоченное на заключение сделок и выполнение иных действий от имени члена фондовой биржи с использованием торговой системы данной фондовой биржи;

7) лот - это:

единица торговли финансовым инструментом;

количество финансового инструмента, которому равен или кратен размер заявки по данному финансовому инструменту;

8) маркет-мейкер - член фондовой биржи, признанный фондовой биржей в качестве маркет-мейкера и принявший на себя обязательство объявлять и поддерживать котировки по финансовому инструменту в соответствии с внутренними документами фондовой биржи;

9) инициатор допуска – лицо, по инициативе которого финансовые инструменты допускаются к обращению в торговой системе фондовой биржи, интегрированной информационной системе биржевого рынка ценных бумаг или интегрированной информационной системе внебиржевого рынка ценных бумаг;

10) торговая площадка - часть торговой системы фондовой биржи, отличающаяся от ее других частей специфическими требованиями к участникам торгов и обращающимся финансовым инструментам, а также условиями заключения сделок с финансовыми инструментами и их исполнения;

11) обращение в торговой системе - возможность того или иного финансового инструмента быть предметом сделки, заключаемой в торговой системе фондовой биржи;

12) торговый день - установленный фондовой биржей период для всех финансовых инструментов или для их отдельных групп в пределах календарного дня, в течение которого могут заключаться сделки с финансовыми инструментами в ее торговой системе;

13) участник торгов - член фондовой биржи, допущенный к заключению сделок с использованием торговой системы данной фондовой биржи и принимающий участие в организованных ею торгах;

14) торговая сессия - часть торгового дня;

15) организатор торгов – фондовая биржа или центральный депозитарий при осуществлении им организационного и технического обеспечения торгов путем эксплуатации и поддержания системы обмена котировками между клиентами центрального депозитария в соответствии с Законом Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг";

16) поставка против платежа - метод исполнения сделок с финансовыми инструментами, при котором исполнение обязательств одной стороной сделки по поставке финансового инструмента невозможно без исполнения другой стороной сделки встречных обязательств по поставке денег и (или) иных финансовых инструментов, либо при котором исполнение обязательств стороной сделки по поставке финансовых инструментов невозможно без исполнения ее встречных требований по получению денег и (или) иных финансовых инструментов;

17) уполномоченный орган – уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Сноска. Пункт 1 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 26.09.2023 № 70 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1-1. Условия и порядок осуществления деятельности центрального депозитария по организации торговли с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами посредством интегрированной информационной системы внебиржевого рынка ценных бумаг устанавливаются сводом правил центрального депозитария.

Сноска. Правила дополнены пунктом 1-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

1-2. Условия и порядок осуществления деятельности фондовой биржи по организации торговли с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами посредством интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг устанавливаются внутренними документами фондовой биржи.

Сноска. Правила дополнены пунктом 1-2 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

Глава 2. Члены (клиенты) организатора торгов

2. Членами фондовой биржи являются профессиональные участники рынка ценных бумаг и иные юридические лица, имеющие в соответствии с законодательством Республики Казахстан право на осуществление сделок с иными, кроме ценных бумаг, финансовыми инструментами.

Членами фондовой биржи являются иностранные юридические лица, а также участники Международного финансового центра "Астана", соответствующие требованиям, установленным для них постановлением Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 30 сентября 2005 года № 360 "О требованиях к иностранным юридическим лицам, а также участникам Международного финансового центра "Астана" для членства на фондовой бирже", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 3916, и правилами фондовой биржи.

Условия и порядок вступления в члены фондовой биржи определяются ее правилами.

Сноска. Пункт 2 - в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 26.09.2023 № 70 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Правилами фондовой биржи устанавливаются категории членства на фондовой бирже в зависимости от групп обращающихся финансовых инструментов.

4. Члены фондовой биржи:

1) участвуют в проводимых фондовой биржей торгах с финансовыми инструментами в соответствии с присвоенными им категориями членства;

2) получают от фондовой биржи информацию, необходимую и достаточную для их участия в проводимых фондовой биржей торгах с финансовыми инструментами и исполнения заключенных сделок с финансовыми инструментами;

3) вносят на рассмотрение органов фондовой биржи предложения по вопросам торговой, расчетной и информационной деятельности фондовой биржи и по другим вопросам, предусмотренным внутренними документами фондовой биржи.

5. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

6. Члены фондовой биржи:

1) соблюдают требования законодательства Республики Казахстан и внутренних документов фондовой биржи, регламентирующих деятельность членов фондовой биржи;

2) уплачивают членские взносы и сборы фондовой биржи в составе, в размерах, в сроки и в порядке, установленных внутренними документами фондовой биржи.

Сноска. Пункт 6 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

7. Помимо условий, предусмотренных пунктом 6 Правил, члены фондовой биржи:

1) заключают сделки на проводимых фондовой биржей торгах с финансовыми инструментами только на принципах справедливой и равноправной торговли, не ущемляя интересы других членов фондовой биржи, эмитентов ценных бумаг и инвесторов;

2) своевременно и полностью исполняют свои обязательства перед расчетными организациями фондовой биржи путем поставки активов для исполнения заключенных ими сделок с финансовыми инструментами на организованном рынке ценных бумаг, а также иные обязательства в соответствии с законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг и внутренними документами фондовой биржи;

3) в своей деятельности руководствуются правилами этики фондовой биржи и принципами добросовестной конкуренции в отношении других членов фондовой биржи (их клиентов), своих клиентов и фондовой биржи, а также не оказывают прямого и косвенного воздействия на них в целях изменения их рыночного поведения.

Сноска. Пункт 7 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется постановлением Правления Национального Банка РК от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017); с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Внутренними документами организатора торгов определен объем информации, которую он представляет своим членам (клиентам) и иным возможным заинтересованным лицам, и порядок представления такой информации.

9. Брокер и (или) дилер - член фондовой биржи уведомляет фондовую биржу о любых санкциях и ограниченных мерах воздействия, принятых уполномоченным органом по отношению к этому брокеру и (или) дилеру и (или) его работникам.

Сноска. Пункт 9 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24.12.2014 № 241 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. Внутренними документами фондовой биржи предусмотрены условия и порядок приостановления или прекращения членства.

Приостановление или прекращение действия лицензии на осуществление брокерской и (или) дилерской деятельности на рынке ценных бумаг (далее - лицензия), ранее выданной данному брокеру и (или) дилеру, является основанием для приостановления или прекращения его членства на всех фондовых биржах, временного или постоянного исключения объявленных им котировок из интегрированных информационных систем биржевого и внебиржевого рынков ценных бумаг.

Уполномоченный орган уведомляет организатора торгов о приостановлении или прекращении действия лицензии в день принятия соответствующего решения.

Фондовая биржа отстраняет брокера и (или) дилера от участия в проводимых ею торгах финансовыми инструментами с даты получения указанного уведомления уполномоченного органа, за исключением такого участия в целях исполнения ранее заключенных им сделок или исполнения ранее возникших его обязательств.

Фондовая биржа приостанавливает или прекращает членство брокера и (или) дилера, действие лицензии которого было приостановлено или прекращено, с даты получения уведомления уполномоченного органа о доведении его решения до сведения указанного брокера и (или) дилера.

Организатор торгов исключает из интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг, а также интегрированной информационной системы внебиржевого рынка ценных бумаг все котировки, объявленные брокером и (или) дилером, действие лицензии которого было приостановлено или прекращено, с даты получения указанного уведомления.

Сноска. Пункт 10 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

11. Приостановление или прекращение членства брокера и (или) дилера на фондовой бирже влечет за собой немедленное отстранение данного брокера и (или) дилера от участия в проводимых фондовой биржей торгах с финансовыми инструментами, а также приостановление или прекращение иных прав, установленных для члена фондовой биржи законодательством Республики Казахстан и внутренними документами фондовой биржи.

12. Исключен постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 66 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Трейдеры

13. Брокер и (или) дилер – член фондовой биржи предоставляет фондовой бирже сведения об имеющихся трейдерах в объеме, установленном внутренними документами фондовой биржи.

14. Внутренними документами фондовой биржи предусматриваются условия допуска трейдеров в торговую систему.

Сноска. Пункт 14 - в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.01.2019).

15. Брокер и (или) дилер – член фондовой биржи предоставляет данной фондовой бирже сведения о любых изменениях в составе своих трейдеров.

16. Внутренними документами фондовой биржи предусматривается возможность введения документа, регулирующего нормы поведения трейдеров в ходе проводимых данной фондовой биржей торгов с финансовыми инструментами и выполнения возможных пред торговых и после торговых процедур (относящихся к компетенции трейдеров).

17. Внутренними документами фондовой биржи предусматриваются основания отстранения трейдера от участия в проводимых данной фондовой биржей торгах с финансовыми инструментами.

18. Отстранение всех трейдеров брокера и (или) дилера – члена фондовой биржи от участия в проводимых данной фондовой биржей торгах с финансовыми инструментами влечет за собой немедленное отстранение от участия в таких торгах самого брокера и (или) дилера.

Глава 4. Ценные бумаги и иные финансовые инструменты, включенные в список фондовой биржи

19. В торговой системе фондовой биржи обращаются следующие ценные бумаги и иные финансовые инструменты:

1) негосударственные эмиссионные ценные бумаги организаций-резидентов Республики Казахстан, выпуск которых зарегистрирован уполномоченным органом в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

2) негосударственные эмиссионные ценные бумаги организаций-нерезидентов Республики Казахстан, выпуск которых зарегистрирован уполномоченным органом или допущенные к обращению на организованном рынке ценных бумаг Республики Казахстан;

3) негосударственные эмиссионные ценные бумаги организаций-резидентов Республики Казахстан, выпуск которых зарегистрирован в соответствии с законодательством иностранного государства, и допущенные к обращению на организованном рынке ценных бумаг Республики Казахстан;

4) эмиссионные ценные бумаги международных финансовых организаций, выпуск которых зарегистрирован уполномоченным органом или допущенные к обращению на организованном рынке ценных бумаг Республики Казахстан;

5) долговые обязательства (векселя) организаций Республики Казахстан;

6) государственные эмиссионные ценные бумаги Республики Казахстан, включая облигации местных исполнительных органов Республики Казахстан ;

7) иностранные государственные эмиссионные ценные бумаги;

8) производные ценные бумаги и иные финансовые инструменты, допущенные к обращению на организованном рынке ценных бумаг Республики Казахстан.

20. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
21. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

22. Список фондовой биржи подразделяется на отдельные площадки, секторы, категории и подкатегории.

Сноска. Пункт 22 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

23. При соответствии финансового инструмента установленным фондовой биржей требованиям он включается в список фондовой биржи (в официальный список фондовой биржи).

Список фондовой биржи формируется в соответствии с ее внутренними документами.

Сноска. Пункт 23 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

24. Исключен постановлением Правления Агентства РК по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 07.07.2009 № 136 (порядок введения в действие см. п. 3).

25. В числе других случаев внутренние документы фондовой биржи предусматривают, что признание государственной регистрации выпуска ценных бумаг недействительной является основанием для их делистинга.

Уполномоченный орган уведомляет фондовую биржу о приостановлении обращения и (или) размещения ценных бумаг в день вступления в силу соответствующего решения суда.

Фондовая биржа исключает из своего списка ценные бумаги, государственная регистрация выпуска которых признана недействительной на основании вступившего в законную силу решения суда.

Фондовая биржа прекращает поддержание интегрированной информационной системой биржевого рынка ценных бумаг обмена котировками на ценные бумаги, государственная регистрация выпуска которых признана недействительной на основании вступившего в законную силу решения суда.

Сноска. Пункт 25 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).
26. Исключен постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 66 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. Торговая система фондовой биржи

27. Фондовая биржа в целях обеспечения бесперебойности, непрерывности своей деятельности имеет не менее двух торговых систем (интегрированных информационных систем биржевого рынка ценных бумаг), одна из которых используется в качестве основной, а остальные – в качестве резервных, либо единственную торговую систему (интегрированную информационную систему биржевого рынка ценных бумаг), резервные компоненты которой поддерживаются в состоянии, готовом к немедленной их активизации.

При использовании нескольких торговых систем (интегрированных информационных систем биржевого рынка ценных бумаг) внутренними документами фондовой биржи определяются основная и резервные системы, а также порядок их поддержания в состоянии, готовом к немедленной активизации и использованию.

При использовании единственной торговой системы (интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг) внутренними документами фондовой биржи определяется порядок поддержания резервных компонентов торговой системы (интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг) в состоянии, готовом к немедленной активизации.

Сноска. Пункт 27 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

28. Фондовая биржа предпринимает все возможные усилия для поддержания своей торговой системы (интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг) в рабочем состоянии и незамедлительно уведомляет своих членов о сбоях в ее работе и мерах по устранению таких сбоев.

Сноска. Пункт 28 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

29. Разделение торговой системы фондовой биржи на отдельные площадки устанавливается внутренними документами фондовой биржи.

29-1. Торговая система фондовой биржи позволяет отклонять заявки (отказывать в приеме заявки) в случаях, предусмотренных настоящими Правилами и внутренними документами фондовой биржи, с соответствующим уведомлением участника торгов, осуществившего подачу данной заявки.

Сноска. Правила дополнены пунктом 29-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 24.02.2012 № 61 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется постановлением Правления Национального Банка РК от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

Глава 6. Резервный центр фондовой биржи

30. Фондовая биржа имеет резервный технический центр и обеспечивает его постоянную готовность к немедленной активизации. Резервный технический центр соответствует следующим требованиям:

1) содержит копию торговой системы (интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг), идентичную основной торговой системе (интегрированной информационной системе биржевого рынка ценных бумаг), и копии резервных систем, идентичных тем резервным системам фондовой биржи, которые находятся по месту нахождения ее основной торговой системы (интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг);

2) располагается не менее чем в 25 километрах от места нахождения основной торговой системы (интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг);

3) обеспечивается всеми коммуникациями, необходимыми для осуществления деятельности фондовой биржи;

4) при возникновении нештатной ситуации и невозможности проведения торгов по месту нахождения основной торговой системы (интегрированной информационной системы биржевого рынка ценных бумаг) представляет возможность проведения торгов не позднее, чем на следующий рабочий день после прекращения торгов по месту нахождения основной торговой системы.

Сноска. Пункт 30 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 30.07.2018 № 165 (вводится в действие с 01.07.2019).

Глава 7. Проведение торгов и заключение сделок с финансовыми инструментами

31. В проводимых фондовой биржей торгах с финансовыми инструментами принимают участие трейдеры брокеров и (или) дилеров – членов данной фондовой биржи, в соответствии с присвоенными им категориями членства (при наличии различных категорий членства).

Прочие лица (помимо работников фондовой биржи, уполномоченных ее внутренними документами на участие (присутствие) в (на) торгах в качестве администраторов торговой системы или наблюдателей) присутствуют на проводимых фондовой биржей торгах с финансовыми инструментами исключительно в качестве наблюдателей в соответствии с порядком, установленным внутренними документами данной фондовой биржи. Данные лица не вмешиваются прямо или косвенно в процесс торгов.

32. Время начала и окончания торгового дня и отдельных торговых сессий (при наличии таковых), а также время начала и окончания (длительность) технологических перерывов в работе торговой системы (при наличии таковых) устанавливаются внутренними документами фондовой биржи.

33. Методы проведения торгов с финансовыми инструментами устанавливаются внутренними документами фондовой биржи и варьируются по их площадкам.

В целях обеспечения бесперебойности непрерывности торгов с финансовыми инструментами фондовая биржа имеет для каждой отдельной площадки несколько методов проведения торгов, один из которых используется в качестве основного, а остальные – в качестве резервных.

При использовании нескольких методов проведения торгов в пределах одной площадки внутренними документами фондовой биржи определяются основной и резервные методы проведения торгов, а также порядок использования резервных методов проведения торгов.

34. Заключение сделок с финансовыми инструментами на проводимых фондовой биржей торгах производится их участниками в соответствии с порядком, установленным внутренними документами фондовой биржи, которые, в том числе содержат указания на методы торгов, допускаемые к использованию в отношении определенного финансового инструмента или на определенной площадке.

Сноска. Пункт 34 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 24.02.2012 № 61 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

34-1. Правила дополнены пунктом 34-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 24.02.2012 № 61 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 17.03.2016 № 106 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

35. Исключен постановлением Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

36. Операции "репо" осуществляются в торговой системе фондовой биржи следующими способами:

1) "прямым" способом, при котором сделки заключается по предварительной договоренности участников торгов;

2) "автоматическим" способом, при котором торги проводятся методом непрерывного встречного аукциона.

36-1. Операции, указанные в подпункте 2) пункта 36 Правил заключаются с использованием услуг центрального контрагента и (или) без использования услуг центрального контрагента.

Сноска. Правила дополнены пунктом 36-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

37. Ценные бумаги, которые являются предметом операций "репо", осуществляемых в торговой системе фондовой биржи, и выступающие обеспечением обязательств по ним, определяются внутренними документами фондовой биржи.

Сноска. Пункт 37 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 17.03.2016 № 106 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

38. Стоимость ценных бумаг, являющихся предметом операции "репо", осуществляемого брокером и (или) дилером в торговой системе фондовой биржи, определяется исходя из рыночной стоимости данных ценных бумаг, определенной в соответствии с Методикой оценки финансовых инструментов фондовой биржи.

39. Операции "репо", осуществляемые в торговой системе фондовой биржи, совершаются на срок не более девяноста календарных дней с учетом продления первоначального срока операции "репо".

Сноска. Пункт 39 в редакции постановления Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.02.2021 № 26 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

40. Внутренние документы фондовой биржи содержат условия и порядок совершения операций "репо", в том числе правила оценки рисков, содержащие условия дисконтирования стоимости ценных бумаг, являющихся предметом операции "репо", а также порядок исполнения контрагентами обязательств по операциям "репо".

41. Сделка с финансовыми инструментами считается заключенной после ее регистрации в торговой системе в соответствии с порядком, установленным внутренними документами фондовой биржи.

42. Порядок оформления сделок с финансовыми инструментами, заключенных участниками торгов, устанавливается внутренними документами фондовой биржи.

Глава 8. Деятельность маркет-мейкеров

43. По каждому отдельному финансовому инструменту статус маркет-мейкера присваивается одному или нескольким брокерам и (или) дилерам – членам фондовой биржи.

Порядок присвоения брокеру и (или) дилеру - члену фондовой биржи статуса маркет-мейкера включает следующие требования и процедуры:

рассмотрение вопроса о присвоении члену фондовой биржи статуса маркет-мейкера осуществляется на основании письменного заявления данного члена фондовой биржи о присвоении статуса маркет-мейкера;

решение о присвоении статуса маркет-мейкера или мотивированный отказ в присвоении такого статуса оформляется в виде письменного уведомления в течение трех рабочих дней со дня получения заявления, указанного в настоящем пункте, и доводится фондовой биржей до сведения члена фондовой биржи, подавшего данное заявление;

решение о присвоении статуса маркет-мейкера по ценным бумагам, включаемым в список фондовой биржи, принимается в течение трех рабочих дней со дня вступления в силу решения о включении этих ценных бумаг в список Биржи, но не позднее даты открытия торгов по этим ценным бумагам.

Сноска. Пункт 43 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.05.2014 № 98 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

43-1. Письменное заявление члена фондовой биржи о присвоении статуса маркет-мейкера содержит:

1) наименование финансового инструмента (из числа финансовых инструментов, сделки с которыми он имеет право заключать на проводимых фондовой биржей торгах согласно категории его членства на фондовой бирже), по которому брокер и (или) дилер - член фондовой биржи намерен выполнять функции маркет-мейкера;

2) дату, начиная с которой брокер и (или) дилер - член фондовой биржи намерен выполнять функции маркет-мейкера.

Письменное уведомление фондовой биржи о присвоении статуса маркет-мейкера содержит сведения о дате, начиная с которой на брокера и (или) дилера - члена фондовой биржи, подавшего заявление, указанное в подпункте 1) пункта 43 Правил, возлагается исполнение обязанностей маркет-мейкера.

Исполнение обязанностей маркет-мейкера означает принятие брокером и (или) дилером - членом фондовой биржи на себя обязательств по соблюдению всех требований, предъявляемых к маркет-мейкерам (выполнению всех функций, возлагаемых на маркет-мейкеров) законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг и внутренними документами фондовой биржи.

Сноска. Правила дополнены пунктом 43-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется постановлением Правления Национального Банка РК от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

43-2. Фондовая биржа принимает решение об отказе брокеру и (или) дилеру - члену фондовой биржи в присвоении ему статуса маркет-мейкера, при возникновении одного из следующих оснований:

1) несоответствие заявления брокера и (или) дилера - члена фондовой биржи требованиям пункта 43-1 Правил;

2) несоблюдение брокером и (или) дилером - членом фондовой биржи в течение последовательных двенадцати месяцев норм законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг и (или) внутренних документов фондовой биржи в части манипулирования и (или) недобросовестного поведения и (или) неправомерного использования инсайдерской информации на рынке ценных бумаг;

3) систематического (два и более раза в течение двенадцати последовательных месяцев) неисполнения брокером и (или) дилером - членом фондовой биржи его обязанностей маркет-мейкера по финансовым инструментам других наименований.

Сноска. Правила дополнены пунктом 43-2 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 27.05.2014 № 98 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется постановлением Правления Национального Банка РК от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

44. Маркет-мейкеры соблюдают следующие требования:

1) объявляют и поддерживают двусторонние (в течение торгового дня) котировки по финансовым инструментам, по которым им присвоен статус маркет-мейкера в соответствии с внутренними документами фондовой биржи. Котировки могут объявляться и поддерживаться как за собственный счет маркет-мейкеров, так и за счет их клиентов (в соответствии с поручениями клиентов);

2) обеспечивают спрэды (различия) между объявленными ими ценами покупки и продажи финансовых инструментов, по которым им присвоен статус маркет-мейкера, не превышающие величины, установленной внутренними документами фондовой биржи;

3) соблюдают иные требования, установленные внутренними документами фондовой биржи.

Сноска. Пункт 44 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 17.03.2016 № 106 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

45. Допускается изменение маркет-мейкером объявленных им двусторонних котировок по финансовым инструментам, по которым ему был присвоен статус маркет-мейкера, в любой момент торговой сессии в порядке, определенном внутренними документами фондовой биржи.

Сноска. Пункт 45 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

46. Присвоение статуса маркет-мейкера:

1) не накладывает на брокера и (или) дилера – члена фондовой биржи каких-либо обязанностей и ограничений в отношении иных финансовых инструментов, помимо тех, по которым ему присвоен статус маркет-мейкера, в торгах, с которыми он имеет право принимать участие;

2) не предоставляет брокеру и (или) дилеру - члену фондовой биржи каких-либо прав в отношении иных финансовых инструментов, помимо тех, по которым ему присвоен статус маркет-мейкера, в торгах, с которыми он имеет право принимать участие.

Сноска. Пункт 46 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

46-1. Фондовая биржа принимает решение о лишении ее члена статуса маркет-мейкера по финансовому инструменту, при возникновении одного из следующих оснований:

1) изменения законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг и (или) внутренних документов фондовой биржи, препятствующее дальнейшей деятельности данного брокера и (или) дилера - члена фондовой биржи в качестве маркет-мейкера;

2) возникновение ситуаций, которые делают невозможным дальнейшее обращение финансовых инструментов в торговой системе фондовой биржи;

3) несоблюдение брокером и (или) дилером - членом фондовой биржи норм законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг, внутренних документов фондовой биржи;

4) неисполнение брокером и (или) дилером - членом фондовой биржи его обязанностей маркет-мейкера по финансовым инструментам любого наименования;

5) добровольного отказа брокера и (или) дилера – член фондовой биржи от статуса маркет-мейкера и предоставление им фондовой бирже соответствующего письменного заявления о добровольном отказе.

Фондовая биржа в течение трех рабочих дней принимает решение о лишении ее члена статуса маркет-мейкера по основанию, предусмотренному подпунктом 5) настоящего пункта только при условии выполнения данным членом требования, установленного пунктом 47 Правил.

Решение фондовой биржи о лишении брокера и (или) дилера - члена фондовой биржи статуса маркет-мейкера оформляется в виде письменного извещения и в течение трех рабочих дней со дня его принятия доводится фондовой биржей до сведения данного брокера и (или) дилера - члена фондовой биржи.

Письменное извещение фондовой биржи о лишении брокера и (или) дилера - члена фондовой биржи статуса маркет-мейкера содержит сведения о дате, начиная с которой данный брокер и (или) дилер - член фондовой биржи освобождается от исполнения обязанностей маркет-мейкера по финансовому инструменту.

Сноска. Правила дополнены пунктом 46-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными постановлением Правления Национального Банка РК от 27.05.2014 № 98 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); внесено изменение на государственном языке, текст на русском языке не меняется постановлением Правления Национального Банка РК от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

47. В случае добровольного отказа брокера и (или) дилера – члена фондовой биржи от статуса маркет-мейкера по финансовому инструменту фондовая биржа принимает решение о его лишении статуса маркет-мейкера по финансовому инструменту, но не ранее чем по истечении тридцати торговых дней со дня присвоения данному брокеру и (или) дилеру – члену фондовой биржи статуса маркет-мейкера по данному финансовому инструменту.

Сноска. Пункт 47 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
48. Исключен постановлением Правления Агентства РК по регулированию и развитию финансового рынка от 12.09.2022 № 66 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

49. Сбой в работе торговой системы является основанием для освобождения участника торгов от обязательств по заключению сделок с финансовыми инструментами, вытекающих из котировок (заявок), объявленных им до наступления сбоя, при условии представления им администратору торговой системы уведомления о необходимости его освобождения от вышеуказанных обязательств, с указанием котировок (заявок), подлежащих удалению из торговой системы. Данное уведомление оформляется в письменном виде, регистрируется в журнале исходящей документации участника торгов и отправляется почтой и (или) нарочно, и (или) электронной почтой, и (или) факсимильным, и (или) телексным, и (или) телеграфным сообщением или иными возможными видами связи в момент возникновения основания отправки такого уведомления.

Решение об отказе в освобождении или освобождении от обязательств участника торгов принимается администратором торговой системы.

В случае принятия решения об освобождении администратор торговой системы удаляет из торговой системы все котировки (заявки) данного участника торгов, указанные в уведомлении.

Сноска. Пункт 49 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 28.06.2013 № 159 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 9. Условия и порядок приостановления фондовой биржей торгов с ценными бумагами

50. Фондовая биржа до окончания дня возникновения соответствующего события уведомляет уполномоченный орган в случаях:

1) изменения цены на акцию эмитента, включенную в категорию "премиум" сектора "акции" официального списка фондовой биржи, на 15 (пятнадцать) и более процентов в течение 1 (одного) торгового дня;

2) изменения уровня индекса фондовой биржи на пять и более процентов в течение одного торгового дня;

3) в иных случаях, установленных внутренними документами фондовой биржи.

Уведомление фондовой биржи содержит анализ ситуации на фондовом рынке, повлекшей события, указанные в подпунктах 1) – 3) настоящего пункта, оформляется в письменном виде, регистрируется в журналах исходящей документации фондовой биржи и направляется ответственному работнику уполномоченного органа электронной почтой и (или) факсимильным сообщением с обязательным подтверждением получения такого уведомления.

Сноска. Пункт 50 с изменением, внесенным постановлением Правления Национального Банка РК от 24.12.2014 № 241 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

51. Внутренними документами фондовой биржи устанавливаются случаи и порядок приостановления торгов с ценными бумагами, а также их последующего возобновления. Помимо иных возможных случаев внутренние документы фондовой биржи предусматривают приостановление:

1) торгов с акциями эмитентов, включенными в сектор "акции" официального списка фондовой биржи, в случае, если на любой момент времени в течение двух последовательных торговых дней зафиксировано снижение уровня индекса фондовой биржи на пятнадцать и более процентов по сравнению с показателем индекса, сформировавшимся на момент закрытия торгового дня, предшествующего первому торговому дню;

2) торгов с акциями, включенными в категорию "премиум" сектора "акции" официального списка фондовой биржи, цены на которые на любой момент времени в течение торгового дня снизились на 30 (тридцать) и более процентов по сравнению с ценой на данные акции, сформировавшейся на момент закрытия предшествующего торгового дня;

2-1) торгов с долговыми ценными бумагами эмитента, по которым в процессе реструктуризации обязательств согласно плану реструктуризации, утвержденному советом директоров эмитента и содержащему порядок и срок проведения реструктуризации обязательств эмитента, мероприятия, проводимые в рамках реструктуризации обязательств, в том числе содержащие изменение условий выпуска ценных бумаг, предполагаемые финансовые результаты от реструктуризации обязательств и принимаемые ограничения в деятельности эмитента, существует необходимость внесения изменений и дополнений в проспект выпуска ценных бумаг;

3) торгов с иными ценными бумагами, цены или объявленные участниками торгов котировки на которые отклонились от ранее зарегистрированных значений и достигли предельных величин, установленных внутренними документами фондовой биржи.

При возникновении оснований, указанных в подпунктах 1) – 3) настоящего пункта, фондовая биржа приостанавливает торги и письменно уведомляет ответственного работника уполномоченного органа электронной почтой и (или) факсимильным сообщением в течение одного часа после приостановления торгов с обязательным подтверждением получения такого уведомления.

Эмитент, в день подачи заявления в уполномоченный орган о внесении изменений и дополнений в проспект выпуска ценных бумаг в связи с проведением реструктуризации обязательств, представляет фондовой бирже уведомление о подаче такого заявления.

Фондовая биржа приостанавливает торги ценными бумагами в день получения от эмитента уведомления о подаче заявления в уполномоченный орган о внесении изменений и дополнений в проспект выпуска ценных бумаг в связи с проведением реструктуризации обязательств, и письменно уведомляет ответственного работника уполномоченного органа электронной почтой и (или) факсимильным сообщением в течение одного часа после приостановления торгов с обязательным подтверждением получения такого уведомления.

Торги с долговыми ценными бумагами, приостановленные по основаниям, указанным в подпункте 2-1) настоящего пункта, возобновляются с началом следующей торговой сессии после получения уведомления эмитента о государственной регистрации изменений и дополнений в проспект выпуска ценных бумаг.

Торги возобновляются в порядке, установленном внутренними документами фондовой биржи, с началом следующего торгового дня, если после проведения фондовой биржей консультации с уполномоченным органом не было получено письмо уполномоченного органа о продлении срока приостановления торгов с ценными бумагами.

Допускается возобновление торгов в течение того же торгового дня, в котором они были приостановлены, если приостановление торгов явилось следствием ошибки трейдера либо технического сбоя в работе торговой системы фондовой биржи и если после проведения фондовой биржей консультации с уполномоченным органом не было получено письмо уполномоченного органа о продлении срока приостановления торгов с ценными бумагами.

Сноска. Пункт 51 с изменениями, внесенными постановлениями Правления Агентства РК по регулированию и надзору фин.рынка и фин.организаций от 27.03.2009 № 60 (порядок введения в действие см. п.2 ); от 07.07.2009 № 136 (порядок введения в действие см. п. 3 ); от 27.03.2017 № 54 (вводится в действие с 01.06.2017).

51-1. Внутренние документы фондовой биржи определяют порядок отстранения от участия в торгах трейдера, допустившего ошибку, в результате которой фондовой биржей были приостановлены торги с ценными бумагами.

Сноска. Глава 9 дополнена пунктом 51-1 в соответствии с постановлением Правления Агентства РК по регулированию и надзору фин.рынка и фин.организаций от 27.03.2009 № 60 (порядок введения в действие см. п.2 ).

Глава 10. Система фондовой биржи для контроля целевого размещения

Сноска. Заголовок главы 10 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

52. Внутренние документы фондовой биржи определяют порядок и процедуры, позволяющие кастодиану контролировать целевое размещение активов единого накопительного пенсионного фонда, добровольного накопительного пенсионного фонда, инвестиционного фонда, специальной финансовой компании Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 52 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

53. Кастодианы, обслуживающие единый накопительный пенсионный фонд, добровольные накопительные пенсионные фонды, инвестиционные фонды, специальные финансовые компании Республики Казахстан, осуществляют контроль за целевым размещением (использованием) активов указанных клиентов в соответствии с пунктом 2 статьи 73 Закона Республики Казахстан от 2 июля 2003 года "О рынке ценных бумаг".

Сноска. Пункт 53 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

54. Система контроля фондовой биржи в целях целевого размещения активов позволяет кастодиану использовать один из следующих механизмов:

1) подтверждение сделок, заключенных брокером от имени клиента кастодиана, в случае если расчет по таким сделкам осуществляется в режиме реального времени и без использования услуг клиринговой организации;

2) прием на расчеты сделок, заключенных брокером по поручению клиента кастодиана;

3) определение лимитов для брокера, уполномоченного заключать сделки от имени клиента кастодиана.

Сноска. Пункт 54 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

54-1. Сделки с финансовыми инструментами, которые не были подтверждены кастодианом или не приняты им на расчеты, исполняются за счет собственных активов заключившего ее брокера в порядке и на условиях, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан и внутренними документами фондовой биржи.

Сноска. Правила дополнены пунктом 54-1 в соответствии с постановлением Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. Исполнение обязательств по сделкам с финансовыми инструментами

Сноска. Заголовок главы 11 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

55. Порядок исполнения обязательств по сделкам с финансовыми инструментами, заключенным в торговой системе фондовой биржи, определяется ее внутренними документами, которые содержат, помимо иных возможных условий, следующие условия по сделкам с финансовыми инструментами:

1) регистрация сделок с финансовыми инструментами (регистрация перехода права собственности на финансовые инструменты) осуществляется в системе учета центрального депозитария в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг и сводом правил центрального депозитария;

2) исполнение обязательств по сделкам с финансовыми инструментами осуществляется по принципу "поставка против платежа" одним из следующих способов:

в режиме реального времени, на основании каждой отдельной сделки без проведения взаимозачета требований и обязательств по другим сделкам членов фондовой биржи в порядке очередности их регистрации в торговой системе;

по итогам торгов, на основании чистых позиций (нетто-требований и (или) нетто-обязательств), определенных по результатам осуществления взаимозачета требований и обязательств по ранее заключенным отдельным членом фондовой биржи сделкам, и подлежащих исполнению в текущий день;

с использованием услуг центрального контрагента и по итогам торгов, на основании чистых позиций, определенных по результатам осуществления взаимозачета требований и обязательств по ранее заключенным отдельным членом фондовой биржи сделкам, и подлежащих исполнению в текущий день;

3) исполнение обязательств по сделкам купли-продажи финансовых инструментов осуществляется по иным принципам, методам и способам, применяемым клиринговой организацией (центральным контрагентом), обслуживающей (обслуживающим) фондовую биржу.

Сноска. Пункт 55 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

56. В случае если участник торгов не имеет лицевого счета в центральном депозитарии, исполнение заключенных им сделок с ценными бумагами производится по субсчету данного участника торгов, открытому в рамках лицевого счета депонента центрального депозитария.

Сноска. Пункт 56 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 07.10.2019 № 165 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

57. Порядок исполнения брокером и (или) дилером обязательств в случае неисполнения (несвоевременного или неполного исполнения) сделок с финансовыми инструментами, заключенных в торговой системе фондовой биржи, устанавливается законодательством Республики Казахстан и внутренними документами фондовой биржи.

Внутренними документами фондовой биржи предусматриваются форс-мажорные обстоятельства (обстоятельства непреодолимой силы), при которых сроки исполнения сделок с финансовыми инструментами, заключенных в торговой системе фондовой биржи, могут быть увеличены на срок действия таких обстоятельств, а также порядок действий фондовой биржи и брокеров и (или) дилеров – ее членов при наступлении таких обстоятельств.

58. Порядок разрешения споров между участниками торгов, а также между участниками торгов и фондовой биржей по вопросам заключения сделок с финансовыми инструментами в торговой системе и их исполнения определяется внутренними документами фондовой биржи, предусматривающими создание комиссии по разрешению споров и конфликтов фондовой биржи и порядок ее деятельности. Принятие (утверждение) внутренних документов, а также определение количественного и персонального состава комиссии по разрешению споров и конфликтов и структуры ее членов относится к компетенции органа управления фондовой биржи.

Сноска. Пункт 58 в редакции постановления Правления Национального Банка РК от 27.05.2014 № 98 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда ұйымдастыру қызметін жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы

Бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда ұйымдастыру қызметін жүзеге асыру қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Сауда-саттықты ұйымдастырушының мүшелері (клиенттері)

3-тарау. Трейдерлер

4-тарау. Қор биржасының тізіміне енгізілген бағалы қағаздар және өзге қаржы құралдары

5-тарау. Қор биржасының сауда жүйесі

6-тарау. Қор биржасының резервтік орталығы

7-тарау. Сауда-саттық жүргізу және қаржы құралдарымен мәмілелер жасасу

8-тарау. Маркет-мейкерлер қызметі

9-тарау. Қор биржасының бағалы қағаздармен сауда-саттықты тоқтата тұру талаптары мен тәртібі

10-тарау. Нысаналы орналастыруды бақылау үшін қор биржасының жүйесі

11-тарау. Қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша міндеттемелерді орындау

Об утверждении Правил осуществления деятельности организации торговли с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами

Правила
осуществления деятельности организации торговли с ценными
бумагами и иными финансовыми инструментами

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Члены (клиенты) организатора торгов

Глава 3. Трейдеры

Глава 4. Ценные бумаги и иные финансовые инструменты, включенные в список фондовой биржи

Глава 5. Торговая система фондовой биржи

Глава 6. Резервный центр фондовой биржи

Глава 7. Проведение торгов и заключение сделок с финансовыми инструментами

Глава 8. Деятельность маркет-мейкеров

Глава 9. Условия и порядок приостановления фондовой биржей торгов с ценными бумагами

Глава 10. Система фондовой биржи для контроля целевого размещения

Глава 11. Исполнение обязательств по сделкам с финансовыми инструментами

Бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда ұйымдастыру қызметін жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы

Бағалы қағаздармен және өзге де қаржы құралдарымен сауда ұйымдастыру қызметін жүзеге асыру қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

2-тарау. Сауда-саттықты ұйымдастырушының мүшелері (клиенттері)

3-тарау. Трейдерлер

4-тарау. Қор биржасының тізіміне енгізілген бағалы қағаздар және өзге қаржы құралдары

5-тарау. Қор биржасының сауда жүйесі

6-тарау. Қор биржасының резервтік орталығы

7-тарау. Сауда-саттық жүргізу және қаржы құралдарымен мәмілелер жасасу

8-тарау. Маркет-мейкерлер қызметі

9-тарау. Қор биржасының бағалы қағаздармен сауда-саттықты тоқтата тұру талаптары мен тәртібі

10-тарау. Нысаналы орналастыруды бақылау үшін қор биржасының жүйесі

11-тарау. Қаржы құралдарымен жасалған мәмілелер бойынша міндеттемелерді орындау

Об утверждении Правил осуществления деятельности организации торговли с ценными бумагами и иными финансовыми инструментами

Правилаосуществления деятельности организации торговли с ценнымибумагами и иными финансовыми инструментами

Глава 1. Общие положения

Глава 2. Члены (клиенты) организатора торгов

Глава 3. Трейдеры

Глава 4. Ценные бумаги и иные финансовые инструменты, включенные в список фондовой биржи

Глава 5. Торговая система фондовой биржи

Глава 6. Резервный центр фондовой биржи

Глава 7. Проведение торгов и заключение сделок с финансовыми инструментами

Глава 8. Деятельность маркет-мейкеров

Глава 9. Условия и порядок приостановления фондовой биржей торгов с ценными бумагами

Глава 10. Система фондовой биржи для контроля целевого размещения

Глава 11. Исполнение обязательств по сделкам с финансовыми инструментами

Правила
осуществления деятельности организации торговли с ценными
бумагами и иными финансовыми инструментами