ИПС "Әділет"

МАЗМҰНЫ

Осы Заң Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында немесе оның жекелеген жергілікті жерлерiнде төтенше жағдайды енгiзудiң және оның қолданылуының негiздерiн, мерзiмдерiн, тәртiбiн, әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың құқықтық режимін белгілейдi.

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:

1) әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай – адам шығындарына, денсаулыққа зиян келтiруге, елеулi мүліктік шығындарға немесе тұрғындардың тiршілiк әрекетi жағдайының бұзылуына әкеп соғуы мүмкiн немесе әкеп соққан әлеуметтік қатынастар саласындағы белгілі бір аумақта қайшылықтар мен жанжалдардың туындауымен байланысты төтенше жағдай;

1-1) әлеуметтік-экономикалық саладағы дағдарыстық ахуал – елдің экономикалық қауіпсіздігіне қатер төнген және Қазақстан Республикасы Президентінің актілеріне сәйкес Қазақстан Республикасының салық, бюджет, кеден, банк, еңбек, валюта заңнамасының, Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы, денсаулық сақтау саласындағы, мемлекеттік сатып алу туралы, квазимемлекеттік сектордың жекелеген субъектілерінің сатып алуы туралы, азаматтарды әлеуметтік қорғау салаларындағы, мемлекеттік мүлік туралы, мемлекеттік бақылау және қадағалау мәселелері бойынша заңнамасының қолданылу, елдің халықаралық міндеттемелерін іске асыру ерекшеліктері белгіленуі мүмкін ахуал;

1-2) дағдарыстық ахуал – адамның және азаматтың бұзылған құқықтары мен бостандықтарын, Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын, қауіпсіздік пен құқық тәртібін қалпына келтіру үшін уақытша шектеулер қолдану, ал ерекше жағдайларда төтенше ахуал немесе төтенше жағдай режимін енгізу және осы Заңда көзделген негізгі және қосымша шараларды қолдану талап етілетін ахуал;

2) жергiлiктi жердiң коменданты – Қазақстан Республикасының Президентi тағайындайтын, төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жердегi комендатураның қызметiне басшылық жасайтын және төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ететiн күштер мен құралдарды бiртұтас басқаруды жүзеге асыратын лауазымды адам;

3) жергiлiктi жердiң комендатурасы – төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жерде төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету үшiн Қазақстан Республикасының Президентi құратын уақытша арнаулы орган;

4) коменданттық сағат – арнайы берiлген рұқсаттамасыз және жеке басын куәландыратын құжаттарсыз көшелерде және өзге де қоғамдық орындарда не үйлерiнен тыс жерлерде жүруге тыйым салынатын тәулiк мезгiлi;

5) төтенше жағдай – азаматтардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын қорғау мүдделерiнде ғана қолданылатын және азаматтардың, шетелдiктердiң және азаматтығы жоқ адамдардың құқықтары мен бостандықтарына, сондай-ақ заңды тұлғалардың құқықтарына жекелеген шектеулер белгiлеуге жол беретiн және оларға қосымша мiндеттер жүктейтiн, мемлекеттiк органдар, ұйымдар қызметiнің ерекше құқықтық режимі болып табылатын уақытша шара;

6) төтенше жағдай енгiзiлетiн жергілікті жердiң шекаралары – Қазақстан Республикасының бiр немесе бiрнеше әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктерiнiң аумағы;

7) Төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету жөнiндегi мемлекеттiк комиссия – төтенше жағдай енгiзу кезеңiне Қазақстан Республикасы Президентiнiң актiсiмен құрылатын арнаулы мемлекеттiк басқару органы.

Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 11.07.2022 № 136-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

2-бап. Төтенше жағдайдың құқықтық негiзi

Қазақстан Республикасының Конституциясы, осы Заң және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерi төтенше жағдайды енгiзудiң құқықтық негiзi болып табылады.

2-1-бап. Қазақстан Республикасы Президентінің төтенше жағдай және әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуал режимдерін қамтамасыз ету жөніндегі өкілеттіктері

Қазақстан Республикасының Президенті азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын қорғау мақсатында:

1) дағдарыстық ахуалды оқшаулау және жою кезінде орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардың, құқық қорғау органдарының және арнаулы мемлекеттік органдардың, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың бірлескен іс-қимыл жасау тәртібін айқындайтын қағидаларды бекітеді;

2) республикалық және өңірлік жедел штабтар туралы ережені бекітеді;

3) Қазақстан Республикасының Конституциясына және заңдарына сәйкес басқа да өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. Заң 2-1-баппен толықтырылды – ҚР 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-бап. Төтенше жағдайды енгiзудiң мақсаты

Төтенше жағдайды енгiзуге себеп болған мән-жайларды жою, адам мен азаматтың қауiпсiздiгiн, құқықтары мен бостандықтарын қорғауды, Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын қорғауды қамтамасыз ету төтенше жағдайды енгiзудiң мақсаты болып табылады.

1-1-тарау. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың құқықтық режимі

Ескерту. Заң 1-1-тараумен толықтырылды - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-1-бап. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың құқықтық режимі

1. Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың құқықтық режимі әлеуметтік сипаттағы төтенше мән-жайлардың алдын алуды және оларды жоюды жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың шұғыл ден қоюы мен жұмыс істеуінің айрықша режимін білдіреді және жеке және заңды тұлғаларға қосымша міндеттер жүктей отырып, олардың құқықтары мен бостандықтарына жекелеген уақытша шектеулерді белгілеуге жол береді.

Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың мән-жайлары төтенше жағдай енгізуге негіз болып табылуы мүмкін.

Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың құқықтық режимі Қазақстан Республикасының демократиялық институттарына, тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығына, саяси тұрақтылығына, оның азаматтарының қауіпсіздігіне қатер төнген және оны оқшаулау мен жоюды төтенше жағдай енгізілген кезде қолданылатын негізгі, қосымша шаралар мен уақытша шектеулер енгізбестен, әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік органдардың күшімен және құралдарымен жүзеге асыру мүмкін болатын жағдайда енгізіледі.

2. Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың құқықтық режимі жекелеген жергілікті жерлерде әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік орган немесе облыстық (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жедел штаб басшысының шешімімен енгізіледі.

3. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың құқықтық режимі кезінде шұғыл ден қою және басқару жүйесінің жұмыс органы жедел штаб болып табылады.

4. Мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай қатері төнген немесе туындаған кезде әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік органға жәрдемдесуге және қажетті көмек көрсетуге міндетті.

5. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың алдын алу және жою мақсатында әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік орган:

1) әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай аймағына бару үшін, сондай-ақ, егер кідірту адамдардың өміріне немесе денсаулығына нақты қатер төндіруі мүмкін болса, шұғыл медициналық көмекке мұқтаж адамдарды емдеу мекемелеріне жеткізу үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен, меншік иелеріне материалдық залал келтірілген жағдайда оны өтей отырып, көлікті (дипломатиялық иммунитеті бар шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінен басқа) пайдалануға;

2) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де шараларды қолдануға құқылы.

5-1. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай мен оның салдарларының алдын алу және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау үшін әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік орган мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын пайдалануға құқылы. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай мен оның салдарларының алдын алу және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау үшін мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын броньнан алу тәртібімен шығару Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен мемлекеттік материалдық резерв саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік органдардың шешімі бойынша жүзеге асырылады.

Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай мен оның салдарларының алдын алу және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау үшін пайдаланылған мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарының шығындарын өтеу Қазақстан Республикасының Үкіметі резервінің қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

5-2. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған немесе төтенше жағдай енгізілген жағдайларда, мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын тасымалдауды көлік ұйымдары бірінші кезектегі тәртіппен жүзеге асырады.

Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай мен олардың салдарларының алдын алу және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау үшін мемлекеттік материалдық резервтен шығарылған материалдық құндылықтарды тасымалдауға көлік ұйымдары материалдық құндылықтарды көрсеткен кезде алдын ала төлемсіз қабылдайды.

Мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын тасымалдау шығындарын өтеу Қазақстан Республикасының Үкіметі резервінің қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

6. Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың құқықтық режимінің қолданылу мерзімі оны енгізуге негіз болған мән-жайларды жою мерзімінен аспауға тиіс.

Осы жергілікті жерде немесе Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында төтенше жағдай режимі енгізілген жағдайда әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың құқықтық режимінің күші жойылды деп есептеледі.

Ескерту. 3-1-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-2-бап. Мемлекеттік органдардың әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдардың алдын алу және оларды жою жөніндегі құзыреті

1. Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдары шектес мемлекеттер аумақтарынан Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы жаппай өтуден; Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгертуге әрекеттенуден; терроризм актілерінен; билікті күштеп басып алуға немесе Қазақстан Республикасының Конституциясын бұза отырып, билікті күштеп ұстап тұруға бағытталған әрекеттерден; диверсиялардан; қарулы бүліктен туындаған төтенше ахуалдарды анықтайды, олардың алдын алады және жолын кеседі.

Бұл ретте жергілікті атқарушы орган осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдарды жою жөніндегі мемлекеттік орган болып табылады.

2. Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары жаппай тәртіпсіздіктерден; ұлтаралық және конфессияаралық жанжалдардан; жекелеген жерлерді, аса маңызды және стратегиялық объектілерді қоршап алудан немесе басып алудан; заңсыз қарулы құралымдардың ұйымдасуынан және қызметінен туындаған төтенше ахуалдардың алдын алады және оларды жоюды жүзеге асырады.

3. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі қарулы қақтығысты күштеп таңу мақсатында басқа мемлекеттер тарапынан болған арандатушылық әрекеттерден, Қазақстан Республикасының аумақтық тұтастығын бұзудан туындаған әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдардың алдын алуға және оларды жоюға қатысады.

4. Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдардың алдын алу және оларды жою жөніндегі мемлекеттік органдардың және олардың аумақтық органдарының басшылары осы мемлекеттік органдарға жүктелген міндеттердің орындалуына дербес жауапты болады.

Ескерту. 3-2-бап жаңа редакцияда – ҚР 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-3-бап. Жедел штабтар

1. Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдардың алдын алу және оларды жою мақсатында тұрақты жұмыс істейтін республикалық және өңірлік (облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) жедел штабтар құрылады.

2. Жедел штабтар басшыдан, басшының орынбасарларынан, оның ішінде бір бірінші орынбасарынан және штаб мүшелерінен тұрады.

Жедел штабтардың құрамына әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуалдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік органдардың басшылары немесе өкілдері жедел штаб басшысының орынбасарлары ретінде, сондай-ақ өзге де мемлекеттік органдардың өкілдері кіреді.

3. Республикалық және өңірлік жедел штабтардың шешімдері орындау үшін міндетті болып табылады.

4. Жедел штабтар өз қызметін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

5. Терроризмге қарсы күрес жөніндегі жедел штабтар "Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес құрылады.

Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуал енгізілген жергілікті жерде күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі күзет іс-шаралары өткізілген жағдайда, күзет іс-шараларын өткізу жөніндегі жедел штабтар "Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әрекет етеді.

Күзет іс-шараларын өткізу жөніндегі жедел штабтың шешімі бойынша "Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес күзетілетін адамдардың қауіпсіздігін, күзетілетін объектілердің күзетілуі мен қорғалуын қамтамасыз ету мүддесінде басқа да мемлекеттік органдардың қажетті күштері мен құралдары қосымша тартылуы мүмкін.

Ескерту. 3-3-бап жаңа редакцияда – ҚР 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-4-бап. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайларды жою жөніндегі бірінші кезектегі іс-қимылдар

1. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою жөніндегі бірінші кезектегі іс-қимылдар мемлекеттік органдардың кешенді күштері мен құралдары пайдаланыла отырып, мемлекеттік органдардың бұрын бекіткен жоспарларына сәйкес, ал осы Заңның 3-2-бабының 1-тармағында көзделген әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою жөніндегі бірінші кезектегі іс-қимылдар әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу (анықтау, жолын кесу) жөніндегі мемлекеттік органдармен бұрын келісілген және жергілікті атқарушы органдар бекіткен жоспарларға сәйкес ұйымдастырылады.

2. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайды жою жөніндегі бірінші кезектегі іс-қимылдар кезінде жедел штаб басшысының шешімі бойынша мынадай уақытша шектеулер:

1) қауіпті өндірістік объектілердің қызметін тоқтата тұру;

2) "Байланыс туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 41-1-бабының 1-2-тармағына сәйкес мемлекеттік органдарды қоспағанда, жеке және (немесе) заңды тұлғаларға байланыс қызметін көрсетуді тоқтата тұру және (немесе) байланыс желілерін және құралдарын пайдалануды шектеу;

3) қоғамдық тәртіптің сақталуын, мемлекеттік күзетуге жататын объектілерді және халықтың тыныс-тіршілігі мен көліктің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін объектілерді, сондай-ақ ерекше материалдық, тарихи, ғылыми, көркем немесе мәдени құндылығы бар объектілерді күзетуді күшейту;

4) әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайлар аймағында тұратын жеке тұлғаларды уақытша көшіру;

5) қарудың, оқ-дәрілердің, жарылғыш заттардың, күшті әсер ететін химиялық және улы заттардың саудасына шектеу қою немесе тыйым салу, дәрілік заттардың, есірткі құралдарының, психотроптық заттардың, оларға ұқсас заттар мен прекурсорлардың, этил спиртінің және алкоголь өнімінің айналымына ерекше режим белгілеу қолданылуы мүмкін.

3. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайлар аймақтарының шекараларын жедел штабтың басшысы айқындайды.

Ескерту. 3-4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-5-бап. Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуал режимін қамтамасыз етуге арналған күштер мен құралдар

1. Әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуал режимін қамтамасыз ету үшін, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметін қоспағанда, ішкі істер, ұлттық қауіпсіздік органдарының, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның және басқа да мемлекеттік органдардың күштері мен құралдары пайдаланылады.

2. Қажет болған жағдайларда "Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштері туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен Қазақстан Республикасы Президентінің жарлығы негізінде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері мынадай міндеттерді орындау үшін:

1) жергілікті жерге кірудің және одан шығудың ерекше режимін қолдауға;

2) ерекше режимдік, режимдік және ерекше қорғалатын объектілерді, халықтың тыныс-тіршілігін және көліктің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін объектілерді, адамдардың өмірі мен денсаулығына, сондай-ақ қоршаған ортаға үлкен қауіп төндіретін объектілерді күзетуге;

3) арнаулы құралдарды, қаруды қолдану, сондай-ақ әскери және басқа да техниканы пайдалану арқылы күш көрсету әрекеттері орын алған жанжалдарға қатысқан тайталасушы тараптарды айыруға;

4) заңсыз қарулы құралымдар әрекетінің жолын кесуге қатысуға;

5) ішкі істер органдарымен бірлесіп патрульдеуге және жаппай тәртіпсіздіктерді оқшаулауға қолданылуы мүмкін.

3. Осы баптың 2-тармағының 1) – 4) тармақшаларында көрсетілген міндеттерді Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері ішкі істер және ұлттық қауіпсіздік органдарымен бірлесіп орындайды. Бұл ретте Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілеріне "Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының дене күшін, арнаулы құралдарды, қызметтік иттерді, қаруды қолдану, әскери техниканы пайдалану шарттарына, тәртібі мен шектеріне қатысты бөлігіндегі ережелері қолданылады.

Ескерту. 1-1-тарау 3-5-баппен толықтырылды – ҚР 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-тарау. Төтенше жағдайды енгізу мен оның күшін жоюдың шарттары, негіздері, тәртібі

4-бап. Төтенше жағдай енгiзудiң шарттары, негiздерi

1. Төтенше жағдай Қазақстан Республикасының демократиялық институттарына, тәуелсiздiгi мен аумақтық тұтастығына, саяси тұрақтылығына, оның азаматтарының қауiпсiздiгiне елеулi және тiкелей қауiп төнген, мемлекеттiң конституциялық органдарының қалыпты жұмыс iстеуi бұзылған жағдайда енгiзiледi және оларды оқшаулау мен жою үшін негізгі, қосымша шаралар мен уақытша шектеулер енгізу қажет.

2. Төтенше жағдайды енгiзу негiздерi болатын мән-жайларға, осы баптың 1-тармағының талаптары сақталған жағдайда:

1) шектес мемлекеттер аумақтарынан Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасы арқылы жаппай өтуден; Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгертуге әрекеттенуден; терроризм актілерінен; билiктi күштеп басып алуға немесе Қазақстан Республикасының Конституциясын бұза отырып, билiктi күшпен ұстап тұруға бағытталған iс-әрекеттерден; жаппай тәртiпсiздiктерден, ұлтаралық және конфессияаралық жанжалдардан; жекелеген жергілікті жерлердi, аса маңызды және стратегиялық объектiлердi қоршап алудан немесе басып алудан; заңсыз қарулы құралымдарды дайындаудан және олардың әрекетінен; қарулы бүліктен; диверсиядан; қарулы қақтығысты күштеп таңу мақсатында басқа мемлекеттер тарапынан жасалатын арандатушылық iс-әрекеттерден туындаған әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайлар;

2) дүлей зiлзала (жер сiлкiнiсi, сел, қар көшкiнi, су тасқыны және басқалар), дағдарысты экологиялық жағдайлар, табиғи өрттер, эпидемиялар мен iндеттер, ауыл шаруашылығы өсiмдiктерi мен ормандардың аурулармен және зиянкестермен зақымдалуы, өнеркәсiптiк, көлiктiк және басқа авариялар, өрттер (жарылыстар), күштi әсер ететiн улы, радиоактивтi және биологиялық қауiптi заттар ауаға жайылатын (жайылу қаупi бар) авариялар, үйлер мен ғимараттардың кенеттен құлауы, су бөгеттерiнiң бұзылуы, тыныс-тiршiлiктi қамтамасыз ететiн электрэнергетикалық және коммуникациялық жүйелердегi, тазарту құрылғыларындағы авариялар себеп болған және жағдайды дереу тұрақтандыруды, құқық тәртiбiн қамтамасыз етудi, қажеттi құтқару және авариялық-қалпына келтiру жұмыстарын жүргiзу үшiн жағдай жасауды талап ететiн табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар жатады.

Дүлей зiлзаланың немесе кең көлемдi аварияның (апаттың) нақты қаупi де азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның ұсынуы негiзiнде төтенше жағдай енгiзуге негiз болуы мүмкiн.

Ескерту. 4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.05.26 № 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.04.08 № 266-IV Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-бап. Төтенше жағдайды енгiзу тәртiбi

1. Қазақстан Республикасының бүкiл аумағындағы немесе оның жекелеген жерлерiндегi төтенше жағдайды Қазақстан Республикасының Премьер-Министрiмен және Парламентi палаталарының төрағаларымен ресми консультациялардан кейiн Қазақстан Республикасының Президентi тиiстi жарлығымен енгiзедi, бұл туралы Қазақстан Республикасының Парламентiне дереу хабарланады.

2. Төтенше жағдай қалыптасқан жағдайды өзге шаралар қолданумен реттеу мүмкiн болмаған жағдайда енгiзiледi.

3. Қазақстан Республикасы Президентiнiң төтенше жағдайды енгiзу туралы жарлығы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ресми баспа басылымдарында дереу жариялануға тиiс және барлық бұқаралық ақпарат құралдары арқылы халыққа жеткiзiледi.

4. Қазақстан Республикасы Президентiнiң Төтенше жағдайды енгiзу туралы жарлығы Қазақстан Республикасының Президентi белгiлеген мерзiмде қолданысқа енгiзiледi.

6-бап. Қазақстан Республикасы Президентiнiң төтенше жағдайды енгiзу туралы жарлығының мазмұны

Қазақстан Республикасы Президентiнiң Төтенше жағдайды енгiзу туралы жарлығында:

1) осы Заңның талаптарына сәйкес төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайлар;

2) төтенше жағдайды енгiзу қажеттiгiнiң негiздемесi;

3) төтенше жағдай енгiзiлетiн жерлердiң шекаралары;

4) төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ететiн күштер мен құралдар;

5) осы Заңға сәйкес енгiзiлетiн шаралардың және жеке тұлғалардың құқықтары мен бостандықтарын, заңды тұлғалардың құқықтарын уақытша шектеулердiң, сондай-ақ оларға қосымша жүктелетiн мiндеттердiң тiзбесi;

6) төтенше жағдайды енгiзу кезеңiнде құрылатын мемлекеттiк басқарудың арнайы органдары және олардың өкiлеттiгi;

7) төтенше жағдай режимi кезiнде қолданылатын iс-шараларды жүзеге асыруға жауапты мемлекеттiк органдар (лауазымды адамдар);

8) төтенше жағдайды енгiзу уақыты және оның қолданылу мерзiмi қамтылады.

7-бап. Төтенше жағдайдың күшiнде болу мерзiмi

1. Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында енгiзiлетiн төтенше жағдайдың күшiнде болу мерзiмi - 30 тәулiктен, ал оның жекелеген жерлерiнде 60 тәулiктен аспауға тиiс.

2. Төтенше жағдай енгiзiлген мерзiм өткеннен кейiн төтенше жағдай тоқтатылды деп есептеледi.

3. Төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайлар жойылмаған жағдайда Қазақстан Республикасының Президентi тиiстi акт шығару арқылы осы баптың 1-тармағында белгiленген мерзiмдер шегiнде оның қолданысын ұзартуға құқылы.

8-бап. Төтенше жағдайды қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларды қаржыландыру

1. Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында немесе оның жекелеген жерлерiнде төтенше жағдай енгiзiлген кезде төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету жөнiнде жүргiзiлетiн iс-шараларды қаржыландыру Қазақстан Республикасы Үкiметi резервiнiң және жергiлiктi атқарушы органдар резервтерiнiң қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасы Президентiнiң шешiмiмен Қазақстан Республикасының төтенше бюджетi енгiзiлуi мүмкiн. Төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету жөнiнде жүргiзiлетiн iс-шараларды қаржыландыру бұл жағдайда төтенше бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асырылады.

Төтенше бюджеттiң қабылдануы туралы Қазақстан Республикасының Парламентiне дереу хабарланады.

9-бап. Төтенше жағдайдың күшiн жою

1. Егер төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайлар жойылған болса, Қазақстан Республикасының Президентi оның күшiн ол енгiзiлген мерзiм аяқталғанға дейiн толық немесе iшiнара жоюға құқылы.

2. Қазақстан Республикасы Президентiнiң төтенше жағдайды толық немесе iшiнара жою жөнiндегi Жарлығы Қазақстан Республикасының Президентi белгiлеген мерзiмде қолданысқа енгiзiледi.

10-бап. Төтенше жағдайдың құқықтық режимінің ерекшеліктері

Парламентті және Парламент Мәжілісін төтенше жағдай кезеңінде таратуға болмайды.

Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда - ҚР-ның 2009.04.29. № 154-IV Заңымен.

3-тарау. Төтенше жағдай кезеңіне енгізілетін мемлекеттік басқарудың арнайы органдары. Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету

11-бап. Төтенше жағдай кезеңiндегi мемлекеттiк басқарудың арнайы органдары

1. Төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайларды жою жөнiндегi мәселелердi шұғыл шешу және iс-шараларды жүргiзу мақсатында Қазақстан Республикасының Президентi мемлекеттiк басқарудың төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету жөнiндегi арнайы органдарын құруы мүмкiн, оларға:

1) Қазақстан Республикасы Президентiнiң жанындағы Төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету жөнiндегi мемлекеттiк комиссия;

2) жергiлiктi жердiң комендатурасы жатады.

2. Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік комиссия (бұдан әрі – Мемлекеттік комиссия) Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында немесе оның жекелеген жергілікті жерлерінде төтенше жағдай енгізілген кезде Қазақстан Республикасы Президентінің актісімен құрылады.

3. Комендатураның қызметі Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен үлгі ереже негізінде жүзеге асырылады.

Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.01.14 № 117, 2008.05.26 № 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Мемлекеттiк комиссияның негiзгi мiндеттерi мен функциялары

1. Мемлекеттiк комиссияның негiзгi міндеттерi мыналар болып табылады:

1) төтенше жағдайды енгізу үшін негіз болған мән-жайларды жою жөнiнде шаралар әзiрлеу;

2) төтенше жағдай енгiзiлген аумақтың қызметiн басқару мен қамтамасыз ету жөнiнде жедел iс-шаралар жүргізудi ұйымдастыру;

3) төтенше жағдайды енгізу үшін негіз болған мән-жайлардың салдарынан зардап шеккен жеке тұлғаларды уақытша тұруға арналған тұрғын үй-жайларға орналастыруды, оларға қажетті көмек көрсетуді ұйымдастыру;

4) орталық және жергілікті атқарушы органдардың, ұйымдардың, төтенше жағдай енгiзілген жергiлiктi жерлердiң комендатураларының төтенше жағдайды енгiзу үшiн негiз болған мән-жайларды жою жөнiндегі қызметiн үйлестiру;

5) төтенше жағдай кезеңiнде жүргізiлетiн iс-шаралардың орындалуын бақылау.

2. Негiзгi мiндеттерiн орындау үшiн Мемлекеттік комиссия мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1) орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың, ұйымдардың, төтенше жағдай енгiзілген жергiлiктi жерлердiң комендатураларының төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайларды жою жөнiндегi қызметiн үйлестiру бойынша ұсыныстар әзiрлейдi;

2) Мемлекеттiк комиссияға жүктелген мiндеттердi орындау мәселелерi бойынша орталық, жергiлiктi атқарушы органдардың лауазымды адамдарын және төтенше жағдай енгiзiлген жергiліктi жерлердiң коменданттарын тыңдайды;

3) орталық және жергіліктi атқарушы органдардан, ұйымдардан Мемлекеттiк комиссияның қызметiн жүзеге асыру үшiн қажеттi құжаттар мен мәлiметтердi сұратады және алады;

4) орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың, ұйымдардың, төтенше жағдай енгiзiлген жергiлiктi жерлердiң комендатураларының төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайларды жою жөнiндегi iс-шараларды орындауын бақылайды;

5) орталық және жергiлiктi атқарушы органдардың, ұйымдардың мамандарын төтенше жағдай енгiзуге негiз болған мән-жайларды жою мәселелерiн шешу үшiн талдамалық, сараптау және басқа да қажеттi жұмыстарды орындауға тартады;

6) осы Заңның 15, 16-баптарында көрсетiлген қосымша шаралар мен уақытша шектеулердi енгiзудің тиiмдiлiгiн қарайды. Төтенше жағдай енгізуге негiз болған мән-жайлар толық немесе iшiнара жойылған кезде Қазақстан Республикасының Президентiне қосымша шаралардың, уақытша шектеулердiң немесе төтенше жағдайдың толық немесе ішінара күшiн жою туралы тиiстi ұсыныстар енгiзедi;

7) Қазақстан Республикасының Президентіне төтенше жағдай енгізілген жергілікті жерде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін, осы Заңда көзделген қосымша шаралар мен уақытша шектеулерді қолдану қажеттігі туралы ұсыныстармен жүгінеді, олардың орындалуын қамтамасыз етеді;

8) жергілікті атқарушы органдардың, ұйымдардың, аумақтық ішкі істер органдардың, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің, төтенше жағдай енгізілген жергілікті жерде орналасқан (орналасатын) әскери құралымдардың және төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету үшін қосымша тартылатын мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіреді.

Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда – ҚР 14.01.2006 № 117; өзгеріс енгізілді ҚР 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-1-бап. Мемлекеттiк комиссияның қызметiн ұйымдастыру

1. Мемлекеттік комиссия орталық, жергiлікті атқарушы органдардың өкілдерінен және төтенше жағдай енгізілген жергілікті жерлердің коменданттарынан құрылады. Мемлекеттiк комиссияның дербес құрамын Қазақстан Республикасының Президентi бекiтедi және ол төтенше жағдай енгiзуге негiз болған мән-жайларға байланысты болады. Мемлекеттiк комиссия төрағадан, мүшелерден және хатшыдан тұрады. Мемлекеттiк комиссияның төрағасы Қазақстан Республикасының Президентiне есеп бередi.

Мемлекеттiк комиссия мүшелерiнiң және комиссия жұмысын қамтамасыз ету үшiн тартылатын мамандардың жұмыс орындары мен негiзгі жұмыс орнындағы жалақысы сақталады.

1-1. Осы Заңның 3-2-бабының 2-тармағына сәйкес негіздер бойынша төтенше жағдай режимі енгізілген кезде Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі Мемлекеттік комиссияның төрағасы болып тағайындалады.

Қазақстан Республикасының Президенті ахуалдың өршуін талдауды негізге ала отырып, өз қалауы бойынша кез келген мемлекеттік органның өкілін Мемлекеттік комиссияның төрағасы етіп тағайындауға құқылы.

2. Мемлекеттiк комиссияның отырыстарын қажеттілігіне қарай оның төрағасы шақырады, ал оның шешiмдерi хаттамалармен ресiмделедi. Мемлекеттiк комиссияның мүшелерi отырыстарға алмастыру құқығынсыз қатысады.

Отырыстың күн тәртiбiндегi әрбiр мәселе бойынша шешiм ашық дауыс беру арқылы қабылданады және егер Мемлекеттік комиссия мүшелерiнiң жалпы санының көпшiлiгi шешiмдi жақтап дауыс берсе, қабылданды деп есептеледi. Дауыстар тең болған жағдайда төраға жақтап дауыс берген шешiм қабылданды деп есептеледi. Мемлекеттiк комиссия өз құзыретiне сәйкес қабылдайтын шешiмдер орталық, жергiлiктi атқарушы органдардың және төтенше жағдай енгiзiлген жергiлiктi жерлердiң комендатураларының, жеке және заңды тұлғалардың орындауы үшiн мiндеттi болады.

3. Қазақстан Республикасы Президентiнiң құзыретiне жататын мәселелер бойынша Мемлекеттiк комиссия Қазақстан Республикасы Президентiнiң қарауына тиісті ұсыныстарды, жарлықтар мен өкімдердің жобаларын енгiзедi. Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң құзыретiне жататын мәселелер бойынша Мемлекеттiк комиссия Қазақстан Республикасы Yкiметiнiң қарауына тиісті ұсыныстарды, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулылары мен Премьер-Министрі өкімдерінің жобаларын енгiзедi.

Ескерту. 12-1-бап жаңа редакцияда – ҚР 14.01.2006 № 117; өзгеріс енгізілді – ҚР 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Төтенше жағдай енгiзiлген жер комендантының өкiлеттiктерi

1. Төтенше жағдай енгiзiлген жергiлiктi жердiң комендатурасы өзiнiң төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету жөнiндегі қызметiн жергілiкті атқарушы органдармен өзара iс-қимыл жасай отырып жүзеге асырады.

Жергілiкті жердiң комендатурасын Қазақстан Республикасының Президентi тағайындайтын комендант және жергілікті жер комендатурасының аппараты құрайды, оның құрамы төтенше жағдайды енгізуге негіз болған мән-жайлар негізге алына отырып айқындалады.

Комендант – Қазақстан Республикасының Президентіне, ал Мемлекеттік комиссия құрылған кезде Қазақстан Республикасының Президенті мен Мемлекеттік комиссияның төрағасына бағынады.

Жергілікті жердің коменданты болып:

шектес мемлекеттер аумақтарынан Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы жаппай өту кезінде; Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгертуге әрекеттену кезінде; терроризм актілері; билікті күштеп басып алуға немесе Қазақстан Республикасының Конституциясын бұза отырып билікті күшпен ұстап тұруға бағытталған іс-әрекеттер кезінде; қарулы бүлік; диверсия кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің;

жаппай тәртіпсіздік; ұлтаралық және конфессияаралық жанжалдар; экстремистік топтардың жекелеген жергілікті жерлерді, аса маңызды және стратегиялық объектілерді қоршап алуы немесе басып алуы; заңсыз қарулы құралымдардың дайындалуы және әрекеті кезінде Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің;

қарулы қақтығысты күштеп таңу мақсатында басқа мемлекеттер тарапынан жасалатын арандатушылық іс-әрекеттер; Қазақстан Республикасының аумақтық тұтастығын бұзу кезінде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің;

табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің өкілі тағайындалады.

Қазақстан Республикасының Президенті төтенше жағдай енгізілген жергілікті жердегі ахуалдың өршуін талдауды негізге ала отырып, өз қалауы бойынша кез келген мемлекеттік органның өкілін жергілікті жердің коменданты етіп тағайындауға құқылы.

2. Төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жердiң коменданты:

1) өз өкiлеттiктері шегiнде барлық жеке және заңды тұлғалардың, лауазымды адамдардың, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдарының, сондай-ақ iшкi iстер органдары, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері, төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жерде орналасқан (дислокацияланған) және төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету үшiн қосымша тартылатын әскери құралымдар бастықтарының (командирлерiнiң) тиiстi аумақта орындауы мiндеттi төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету мәселелерi жөнiнде бұйрықтар мен өкiмдер шығарады;

2) жеке тұлғалардың белгiленген мерзiмде белгiлi бiр жерден кетiп қалуына шектеулер енгiзедi, сол жергілікті жердiң тұрғындары болып табылмайтын қоғамдық тәртiптi бұзушы адамдарды солардың есебiнен өздерінің тұрақты тұратын жерлерiне немесе төтенше жағдай жарияланған жергілікті жерден тыс жерлерге шығарып жiбередi, сондай-ақ төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жерде заңдылық пен құқық тәртiбiн қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қолданады;

3) қоғамнан уақытша оқшаулауды қамтамасыз ететін арнайы мекемелерде орын жеткіліксіз болған жағдайда төтенше жағдай режимін бұзған, ұсталған адамдарды ұстаудың қосымша орындарын айқындайды;

4) ұйымдардың басшыларын өз мiндеттерiн, коменданттың бұйрықтары мен өкiмдерiн тиiсiнше орындамауына байланысты төтенше жағдайдың қолданысы кезеңiнде жұмысынан шеттетедi, бұл жөнінде Мемлекеттік комиссияға хабарлайды;

5) төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жерде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін, осы Заңда көзделген қосымша шаралар мен уақытша шектеулердi қолдану қажеттiгi туралы ұсыныстармен Қазақстан Республикасының Президентiне жүгінеді және осы шаралардың орындалуын қамтамасыз етедi;

6) Қазақстан Республикасының Үкіметіне төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды қосымша қаржыландыру туралы ұсыныстар енгізеді;

7) тиiстi жергілікті жердiң тұрғындарын төтенше жағдай кезiнде қолданылатын, енгiзiлген шаралар мен уақытша шектеулердi орындау қажеттiгi туралы бұқаралық ақпарат құралдары арқылы хабардар етедi;

8) жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың барлық отырыстарына қатысуға және өз құзыретiне жатқызылған мәселелер бойынша ұсыныстар енгiзуге құқылы;

9) төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жердің комендатурасы жанынан журналистердi аккредиттеуді жүзеге асырады;

9-1) жергілікті атқарушы органдардың, ұйымдардың, Қазақстан Республикасының аумақтық ішкі істер органдарының, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің, төтенше жағдай енгізілген жергілікті жерде орналасқан (орналасатын) әскери құралымдардың және төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету үшін қосымша тартылатын мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіреді;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

3. Жергілікті жердің комендатурасы жұмыскерлерінің еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес реттеледі.

4. Төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жердiң комендатурасын құру көрсетілген аумақта жұмыс iстейтiн жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың қызметiн тоқтатпайды.

5. Төтенше жағдай енгізілген аумақта төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету мақсатында жергілікті жердің коменданты өз өкімімен жергілікті атқарушы және өкілді органдардың, орталық мемлекеттік органдардың төтенше жағдай енгізуге негіз болған мән-жайларды жоюға кедергі келтіретін нормативтік құқықтық актілерінің қолданылуын режим кезеңінде тоқтата тұруға құқылы.

Ескерту. 13-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2021 № 58-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Төтенше жағдай режимiн қамтамасыз етуге арналған күштер мен құралдар

1. Төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету үшiн iшкi iстер, ұлттық қауiпсiздiк органдарының, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның және басқа да мемлекеттiк органдардың күштерi мен құралдары пайдаланылады.

2. Қажет болған жағдайларда Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының Президентi Жарлығының негiзiнде төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ету үшiн Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi мынадай мiндеттердi орындау үшін:

1) төтенше жағдай енгiзiлген жерге кiрудiң және одан шығудың ерекше режимiн сақтауға;

2) ерекше режимдi, режимдi және ерекше қорғалатын объектiлердi, халықтың тыныс-тiршiлiгiн және көлiктiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн объектiлердi, адамдардың өмiрi мен денсаулығына, сондай-ақ қоршаған ортаға үлкен қауiп төндiретiн объектiлердi күзетуге;

3) арнайы құралдарды, қаруды қолдану, сондай-ақ әскери және басқа да техниканы пайдалану арқылы күш көрсету әрекеттерi орын алған жанжалдарға қатысқан тайталасушы тараптарды айыруға;

4) заңсыз қарулы құралымдар қызметiнiң жолын кесу iсiне қатысуға;

5) табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайларды жоюға және адамдар өмiрiн құтқару iсiне қатысуға;

6) ішкі істер органдарымен бірлесіп патрульдеуге және жаппай тәртіпсіздіктерді оқшаулауға қолданылуы мүмкiн.

3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң шекара қызметi Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасын, сондай-ақ халықаралық әуежайларды қорғау мақсатында ғана төтенше жағдай режимiн қамтамасыз етуге тартылады.

4. Осы баптың 2-тармағының 1) – 4) тармақшаларында көрсетiлген мiндеттердi Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерi iшкi iстер және ұлттық қауiпсiздiк органдарымен бiрлесiп орындайды. Бұл орайда Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерiнiң әскери қызметшiлерiне "Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының дене күшiн, арнайы құралдарды, қызметтiк иттердi, қаруды қолдану, әскери техниканы пайдалану шарттарына, тәртібіне және шектерiне қатысты бөлiгіндегі ережелерi қолданылады.

Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.05.26 № 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-1-бап. Төтенше жағдай кезінде байланыс желілерін басқару

1. Төтенше жағдай кезінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тізбе бойынша мемлекеттiк органдардың, президенттік және үкіметтік байланысты, сондай-ақ шұғыл қызметтердің байланыс желілері мен құралдарын қоспағанда, байланыс желiлерi мен құралдарын басымдықпен пайдалануға, сондай-ақ "Байланыс туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 41-1-бабының 1-2-тармағына сәйкес олардың қызметiн тоқтата тұруға құқығы бар.

2. Байланыс желілері мен құралдарын беру және байланыс операторының байланыс желiлерi мен құралдарын пайдаланған кезде олардың шеккен шығындарын өтеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.

3. Байланыс желiлерi мен құралдарының иелерi адамдар өмiрiнiң теңiздегi, жердегi, әуедегі, ғарыш кеңiстiгiндегi қауiпсiздiгiне, Қазақстан Республикасында қорғаныс, қауiпсiздiк және құқық тәртiбiн қорғау саласында кезек күттірмейтін iс-шараларды жүргiзуге қатысты барлық хабарламаларға, сондай-ақ төтенше жағдайлар туралы хабарламаларға абсолюттік басымдық беруге тиiс.

Ескерту. Заң 14-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-2-бап. Күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету ерекшеліктері

1. Төтенше жағдай енгізілген жергілікті жерде күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі күзет іс-шараларын өткізу қажет болған жағдайда "Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес күзет іс-шараларын өткізу жөніндегі жедел штабтар әрекет етеді.

2. Күзет іс-шараларын өткізу жөніндегі жедел штабтың шешімі бойынша "Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес күзетілетін адамдардың қауіпсіздігін, күзетілетін объектілердің күзетілуі мен қорғалуын қамтамасыз ету мүддесінде басқа да мемлекеттік органдардың қажетті күштері мен құралдары қосымша тартылуы мүмкін.

Ескерту. 3-тарау 14-2-баппен толықтырылды – ҚР 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-тарау. Төтенше жағдай кезінде және осыған байланысты туындаған әлеуметтік-экономикалық саладағы дағдарыс жағдайында қолданылатын шаралар мен уақытша шектеулер

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 16.05.2020 № 330-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

15-бап. Төтенше жағдай енгiзiлген кезде қолданылатын негiзгi шаралар мен уақытша шектеулер

1. Төтенше жағдай енгiзiлген кезде оның қолданылу кезеңiнде мынадай негiзгi шаралар мен уақытша шектеулер:

1) қоғамдық тәртiптiң сақталуын, аса маңызды мемлекеттiк және стратегиялық объектiлердiң, сондай-ақ халықтың тыныс-тiршiлiгiн және көлiк қызметiнiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн объектiлердiң күзетілуін күшейту;

2) төтенше жағдай енгiзiлген жерде жүрiп-тұру еркiндiгiн, оның iшiнде көлiк құралдары қозғалысының еркiндiгiн шектеу;

3) жеке тұлғалардың жеке басын куәландыратын құжаттарды тексеру, оларды жеке тексеру, олардың жанындағы заттарын, көлiк құралдарын тексеру;

4) төтенше жағдай енгiзiлген жерге немесе Қазақстан Республикасының аумағына кiруге, сондай-ақ олардан шығуға шектеу белгiлеу;

5) бейбіт жиналыстарды, ойын-сауық, спорттық және басқа да бұқаралық іс-шараларды, сондай-ақ тууға, үйленуге, қайтыс болуға байланысты отбасылық салт-жораларды ұйымдастыруға және өткізуге тыйым салу немесе оларды шектеу;

6) ереуілдерге тыйым салу;

6-1) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне, құқық қорғау органдарына және арнаулы мемлекеттік органдарға, сондай-ақ төтенше жағдайды енгізуге негіз болған мән-жайларды жою жөніндегі іс-шараларға тартылған басқа да мемлекеттік органдарға ведомстволық бағыныстыларды қоспағанда, заңды тұлғалардың қызметiн тоқтата тұру немесе тоқтату;

7) жарылғыш, радиоактивтi, сондай-ақ химиялық және биологиялық қауiптi заттарды пайдаланатын заңды тұлғалардың қызметiн тоқтата тұру;

8) егер төтенше мән-жайларға байланысты материалдық және мәдени құндылықтардың жойылуының, ұрлануының немесе бүлiнуiнiң нақты қаупi болса, оларды қауiпсiз аудандарға көшiру;

9) төтенше жағдай енгiзiлген жергілікті жерде ол қолданылатын бүкiл кезең iшiнде сайлау және республикалық референдумдар өткiзуге тыйым салу;

10) президенттік және үкіметтік байланысты қоспағанда, байланыс желiлері мен құралдарының қызметін тоқтата тұру көзделеді.

2. Төтенше жағдай енгізілген кезеңде және осыған байланысты туындаған әлеуметтік-экономикалық саладағы дағдарыс жағдайында елдің экономикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Президентінің актілеріне сәйкес салық, бюджет, кеден, банк, еңбек заңнамасының, монополияға қарсы заңнаманың, халық денсаулығы мен денсаулық сақтау жүйесі, мемлекеттік сатып алу, квазимемлекеттік сектордың жекелеген субъектілерінің сатып алуы, валюталық реттеу туралы, азаматтарды әлеуметтік қорғау, мемлекеттік мүлік салаларындағы, бәсекелестікті қорғау, мемлекеттік бақылау және қадағалау, елдің халықаралық міндеттемелерін іске асыру мәселелері жөніндегі заңнаманың қолданылу ерекшеліктері белгіленуі мүмкін.

Ескерту. 15-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2020 № 330-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.05.2020 № 334-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.06.2021 № 48-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Төтенше жағдай кезiнде қолданылатын қосымша шаралар мен уақытша шектеулер

1. Осы Заңның 4-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген мән-жайлар болған кезде төтенше жағдай енгiзiлген жағдайда, төтенше жағдай енгiзiлген жерде мынадай қосымша шаралар мен уақытша шектеулер:

1) коменданттық сағат енгiзу;

1-1) аумақтық қорғаныс іс-шараларын жүргізу;

2) баспа басылымдарының мiндеттi даналары мен радио және телехабарларының материалдарын сұратып алу арқылы бұқаралық ақпарат құралдарын бақылауды жүзеге асыру;

3) төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайларды жоюға кедергi келтiретiн саяси партиялар мен қоғамдық бiрлестiктердiң қызметiн Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен тоқтата тұру немесе тоқтату;

4) көшiру-көбейту техникасын, радио және телехабарларын беру аппаратурасын, дыбыс және бейнежазба техникасын пайдалануға шек қою немесе тыйым салу, сондай-ақ дыбыс күшейткiш техникалық құралдарды уақытша алып қою;

5) азық-түлiк пен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатудың, сатып алудың және бөлудiң ерекше тәртiбiн орнату;

6) тауарлардың, көрсетiлетiн қызметтердiң және қаржылай қаражаттың бiрден бiрге өтуiн қоса алғанда, жеке және заңды тұлғалардың қаржы-экономикалық қызметтiң жекелеген түрлерiн жүзеге асыруына шек қою;

7) қару, оқ-дәрi, жарылғыш заттар, арнаулы құралдар, улы заттар сатуға шек қою немесе тыйым салу, дәрi-дәрмектiң, есiрткi заттардың, психотроптық заттардың, прекурсорлардың, сондай-ақ этил спиртiнiң, алкоголь өнiмдерiнiң айналымына ерекше режим белгiлеу;

8) жеке тұлғалардан қару мен оқ-дәрiні, улы заттарды уақытша алып қою, ал мемлекеттік органдарға, арнаулы мемлекеттік органдарға және құқық қорғау органдарына, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігіне ведомстволық бағыныстыларды қоспағанда, заңды тұлғалардан қарумен, оқ-дәрiмен және улы заттармен қатар әскери және жауынгерлiк оқу техникасын да, жарылғыш және радиоактивтi заттарды да уақытша алып қою көзделедi.

Төтенше жағдай кезінде қолданылатын қосымша шаралар мен уақытша шектеулер Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

2. Осы Заңның 4-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген мән-жайлар орын алған кезде төтенше жағдай енгiзiлген ретте, төтенше жағдай енгiзiлген жерде мынадай қосымша шаралар мен уақытша шектеулер:

1) тұрғындарды оларға міндетті түрде уақытша тұрғын үй-жайлар бере отырып қауiпсiз аудандарға уақытша көшiру;

1-2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерін күзетуді күшейту жөніндегі іс-шараларды өткізу;

2) карантин енгiзу, санитариялық-эпидемияға қарсы және iндетке қарсы iс-шараларды жүргiзу;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен мемлекеттiк материалдық резервтi пайдалану, заңды тұлғалардың ресурстарын тарту, олардың жұмыс режимiн өзгерту және төтенше жағдай кезiнде қажеттi өнiмдер шығаруға қайта бағдарлау;

4) авариялық-құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды жүргiзу және қамтамасыз ету қажеттiлiгiне байланысты жағдайларда Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасының талаптарын мiндеттi түрде сақтай отырып, еңбекке жарамды тұрғындарды және жеке тұлғалардың көлiк құралдарын аталған жұмыстарды жүргiзуге тарту көзделедi.

3. Осы Заңның 4-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген мән-жайлар болған кезде төтенше жағдай енгiзiлген жағдайда, төтенше жағдай енгiзiлетін жерде халықты, қоршаған ортаны және шаруашылық объектілерін табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан кепілді түрде қорғауды қамтамасыз ету үшін құрылған материалдық-техникалық, азық-түлiк, медициналық және басқа да ресурстардың мемлекеттік резерві болмаған немесе жеткіліксіз болған кездегі ерекше жағдайларда табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде мүлікті реквизициялау "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 16-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2007.05.15 № 253, 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. Төтенше жағдай кезіндегі жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ лауазымды адамдар құқықтарының кепілдігі және олардың жауапкершілігі

17-бап. Төтенше жағдай кезiнде шаралар мен уақытша шектеулердi қолдану шектерi

1. Төтенше жағдай кезiнде қолданылатын шаралар және жеке тұлғалардың құқықтары мен бостандықтарын, сондай-ақ заңды тұлғалардың құқықтарын шектеу, оларға қосымша мiндеттер жүктеу төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайлар туындатқан шектерде жүзеге асырылуға тиiс.

2. Төтенше жағдай кезiнде қолданылатын шаралар мен шектеулер адам құқықтары саласында Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарға қайшы келмеуге тиiс.

18-бап. Төтенше жағдайдың күшiнде болуы кезеңiндегi жеке және заңды тұлғалар құқықтарының кепiлдiктерi

1. Төтенше жағдайды енгiзуге негiз болған мән-жайлардың салдарынан зардап шеккен жеке тұлғаларға тұрғын үй-жайлар берiледi, материалдық зиянның орны толтырылады, Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен және шекте қажеттi көмек берiледi.

2. Төтенше жағдай енгiзуге негiз болған мән-жайларды жою қажеттiлiктерi үшiн мүлiктерi мен ресурстары пайдаланылған жеке және заңды тұлғаларға материалдық залалды сонымен бiрдей өтеу Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 18-бапқа өзгерту енгізілді – ҚР 2008.05.26 № 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

18-1-бап. Төтенше жағдай кезеңінде жеке басты куәландыратын құжаттардың, мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар беретін лицензиялардың, рұқсаттардың және өзге де құжаттардың қолданылуы

Жеке басты куәландыратын құжаттар, мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар беретін лицензиялар, рұқсаттар және өзге де құжаттар, егер төтенше жағдай енгізілген жерлерде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен оларды ұзартуды немесе ауыстыруды жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайларда, олардың қолданылу мерзіміне, иесінің мәртебесі өзгергеніне және өзге де елеулі мән-жайларға қарамастан, төтенше жағдай кезеңі ішінде, сондай-ақ ол аяқталғаннан кейін күнтізбелік отыз күн ішінде жарамды болып есептеледі.

Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген нормалар төтенше жағдай режимі қолданысқа енгізілгенге дейін қолданылуы аяқталған құжаттарға не жеке немесе заңды тұлғаларға қосымша міндеттемелер жүктейтін құжаттарға қолданылмайды.

Ескерту. 18-1-баппен толықтырылды – ҚР 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Дене күшiн, арнайы құралдарды, қызметтiк иттердi, қаруды қолданудың, әскери техниканы пайдаланудың шарттары мен шектерi

Төтенше жағдай режимiн қамтамасыз ететiн органдар қызметкерлерi мен әскери қызметшiлерiнiң дене күшiн, арнайы құралдарды, қызметтiк иттердi, қаруды қолдануының, әскери техниканы пайдалануының Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген шарттары мен шектерi төтенше жағдай кезiнде өзгертiлмеуге тиiс.

20-бап. Коменданттық сағат ережелерiн бұзған жеке тұлғаларды ұстау тәртiбi

1. Коменданттық сағат қағидаларын бұзған жеке тұлғаларды ішкі істер органдарының қызметкерлері (полиция) немесе төтенше жағдай режимін қамтамасыз етуге қатысатын мемлекеттік органдардың қызметкерлері мен әскери қызметшілері қатарындағы патрульдер – коменданттық сағат аяқталғанға дейін, ал жеке басын куәландыратын құжаттары өзімен бірге болмағандарды – жеке басын анықтағанға дейін, бірақ ішкі істер органы бастығының немесе оның орынбасарының шешімі бойынша 48 сағаттан аспайтын уақытқа ұстайды. Ұсталған адамдар және олардың өздерiмен бiрге болған заттары мен көлiк құралдары тексерiп-қаралуы мүмкiн.

2. Iшкi iстер органы бастығының немесе оның орынбасарының ұстау туралы шешiмiне жоғары тұрған лауазымды адамға, прокурорға, сотқа Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкiн.

3. Төтенше жағдай енгiзiлген жерде адамдар мен жануарлардың қауiптi жұқпалы ауруларының таралу қаупiнiң туындауы салдарынан карантин енгiзiлген жағдайда, төтенше жағдай режимiн бұзған, көрсетiлген жерлерде тұрмайтын және басқа да жағдайларда бұл аумақтың шегiнен мiндеттi түрде шығарылуға тиiс жеке тұлғалар оларды байқауға алудың денсаулық сақтау органдары белгiлеген мерзiмi аяқталғанға дейiн жалпы негiзде ұсталып, кiдiртiледi.

4. Ұсталып кiдiртiлген адамдарды ұстау тәртiбi Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңдарымен белгiленедi.

Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Төтенше жағдайдың қолданылуын тоқтатудың құқықтық салдарлары

1. Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету мақсатында қабылданған және жеке тұлғалардың құқықтары мен бостандықтарын, сондай-ақ заңды тұлғалардың құқықтарын уақытша шектеуге байланысты нормативтік құқықтық актілер төтенше жағдай енгізілген мерзім ішінде ғана қолданылады және осы Заңның 15-бабының 2-тармағына сәйкес қабылданған актілерді қоспағанда, төтенше жағдайдың қолданылуының тоқтатылуымен бiр мезгiлде бұл туралы арнайы хабардар етілмей күшiн жояды.

Осы Заңның 15-бабының 2-тармағына сәйкес қабылданған құқықтық актілердің ережелері, егер Қазақстан Республикасының Президентімен немесе оның тапсырмасы бойынша Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігімен келісу бойынша актілердің өзінде өзгеше қолданылу мерзімі белгіленбесе, төтенше жағдайдың қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін қолданылады.

2. Төтенше жағдайдың қолданылуын тоқтату төтенше жағдай режимiн бұзу туралы iстер бойынша әкiмшiлiк iс жүргiзудiң тоқтатылуына алып келеді.

Ескерту. 21-бап жаңа редакцияда – ҚР 16.05.2020 № 330-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

22-бап. Жеке және заңды тұлғалардың, сондай-ақ лауазымды адамдардың төтенше жағдай режимiнiң талаптарын бұзғаны үшiн жауаптылығы

1. Жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ лауазымды адамдар төтенше жағдай режимiнiң талаптарын бұзғаны үшiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

2. Төтенше жағдай режимiн қамтамасыз етуге қатысушы органдардың қызметкерлерi мен әскери қызметшiлерiнiң дене күшiн, арнайы құралдарды, қызметтiк иттердi, қаруды заңсыз қолдануы және әскери техниканы заңсыз пайдалануы, сондай-ақ лауазымды адамдардың қызметтiк өкiлеттiгiн асыра пайдалануы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

23-бап. Төтенше жағдай енгiзiлген жерде сот төрелiгiн жүзеге асыру

Төтенше жағдай енгiзiлген жерде сот төрелiгiн Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес соттар жүзеге асырады.

6-тарау. Қорытынды ережелер

24-бап. Халықаралық iзгiлiк көмек

Төтенше жағдай енгiзiлген жерде халықаралық iзгiлiк көмек Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен бөлiнедi.

25-бап. Осы Заңды қолданысқа енгiзу тәртiбi

1. Осы Заң ресми жарияланған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.

2. Мыналардың күшi жойылды деп танылсын:

"Төтенше жағдайдың құқықтық режимi туралы" 1993 жылғы 15 қазандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1993 ж., № 17, 408-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1999 ж., № 4, 101-құжат);

"Төтенше жағдайдың құқықтық режимi туралы" Қазақстан Республикасының Заңын күшiне енгiзу тәртiбi туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң 1993 жылғы 15 қазандағы Қаулысы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1993 ж., № 17, 409-құжат).

Қазақстан Республикасының
Президенті

ОГЛАВЛЕНИЕ

Настоящий Закон устанавливает основания, сроки, порядок введения и действия чрезвычайного положения на всей территории Республики Казахстан или в отдельных ее местностях, правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера.

Сноска. Преамбула в редакции Конституционного Закона РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) чрезвычайная ситуация социального характера – чрезвычайная ситуация, обусловленная возникновением на определенной территории противоречий и конфликтов в сфере социальных отношений, которые могут повлечь или повлекли за собой человеческие жертвы, причинение вреда здоровью, значительный имущественный ущерб или нарушения условий жизнедеятельности населения;

1-1) кризисная ситуация в социально-экономической сфере – ситуация, при которой возникла угроза экономической безопасности страны и в соответствии с актами Президента Республики Казахстан могут быть установлены особенности действий налогового, бюджетного, таможенного, банковского, трудового, валютного законодательства Республики Казахстан, законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции, в области здравоохранения, о государственных закупках, закупках отдельных субъектов квазигосударственного сектора, в сферах социальной защиты граждан, о государственном имуществе, по вопросам государственного контроля и надзора, реализации международных обязательств страны;

1-2) кризисная ситуация – ситуация, при которой для восстановления нарушенных прав и свобод человека и гражданина, конституционного строя Республики Казахстан, безопасности и правопорядка требуется применение временных ограничений, а в исключительных случаях введение режима чрезвычайной ситуации или чрезвычайного положения и применение основных и дополнительных мер, предусмотренных настоящим Законом;

2) комендант местности – должностное лицо, назначаемое Президентом Республики Казахстан, руководящее деятельностью комендатуры местности, где введено чрезвычайное положение, и осуществляющее единое управление силами и средствами, обеспечивающими режим чрезвычайного положения;

3) комендатура местности – временный специальный орган, создаваемый Президентом Республики Казахстан в местности, где введено чрезвычайное положение, для обеспечения режима чрезвычайного положения;

4) комендантский час – время суток, в течение которого устанавливается запрет находиться на улицах и иных общественных местах либо вне жилища без специально выданных пропусков и документов, удостоверяющих личность;

5) чрезвычайное положение – временная мера, применяемая исключительно в интересах обеспечения безопасности граждан и защиты конституционного строя Республики Казахстан и представляющая собой особый правовой режим деятельности государственных органов, организаций, допускающий установление отдельных ограничений прав и свобод граждан, иностранцев и лиц без гражданства, а также прав юридических лиц и возлагающий на них дополнительные обязанности;

6) границы местности, где вводится чрезвычайное положение, – территория одной или нескольких административно-территориальных единиц Республики Казахстан;

7) Государственная комиссия по обеспечению режима чрезвычайного положения – специальный орган государственного управления, создаваемый актом Президента Республики Казахстан на период введения чрезвычайного положения.

Сноска. Статья 1 в редакции Конституционного Закона РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 11.07.2022 № 136-VII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 2. Правовая основа чрезвычайного положения

Правовой основой введения чрезвычайного положения являются Конституция Республики Казахстан, настоящий Закон и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан.

Статья 2-1. Полномочия Президента Республики Казахстан по обеспечению режимов чрезвычайного положения и чрезвычайной ситуации социального характера

Президент Республики Казахстан в целях обеспечения безопасности граждан и защиты конституционного строя Республики Казахстан:

1) утверждает правила, определяющие порядок совместных действий центральных государственных и местных исполнительных органов, правоохранительных и специальных государственных органов, Вооруженных Сил Республики Казахстан, других войск и воинских формирований при локализации и ликвидации кризисной ситуации;

2) утверждает положение о республиканском и региональном оперативных штабах;

3) осуществляет другие полномочия в соответствии с Конституцией и законами Республики Казахстан.

Сноска. Глава 1 дополнена статьей 2-1 в соответствии с Законом РК от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3. Цель введения чрезвычайного положения

Целью введения чрезвычайного положения является устранение обстоятельств, послуживших основанием для его введения, обеспечение безопасности, защиты прав и свобод человека и гражданина, защиты конституционного строя Республики Казахстан.

Глава 1-1. Правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера

Сноска. Закон дополнен главой 1-1 в соответствии с Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 3-1. Правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера

1. Правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера представляет собой особый режим экстренного реагирования и функционирования государственных органов, осуществляющих предупреждение и ликвидацию чрезвычайных обстоятельств социального характера, и допускает установление отдельных временных ограничений прав и свобод физических и юридических лиц с возложением на них дополнительных обязанностей.

Обстоятельства чрезвычайной ситуации социального характера могут являться основанием для введения чрезвычайного положения.

Правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера вводится в случае, когда возникла угроза демократическим институтам, независимости и территориальной целостности, политической стабильности Республики Казахстан, безопасности ее граждан и ее локализацию и ликвидацию возможно осуществить силами и средствами государственных органов по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера без введения основных, дополнительных мер и временных ограничений, применяемых при введении чрезвычайного положения.

2. Правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера вводится в отдельных местностях решением руководителя государственного органа по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера или областного (города республиканского значения, столицы) оперативного штаба.

3. Рабочим органом системы экстренного реагирования и управления при правовом режиме чрезвычайной ситуации социального характера является оперативный штаб.

4. Государственные и местные исполнительные органы при угрозе или возникновении чрезвычайной ситуации социального характера обязаны оказывать содействие и предоставлять необходимую помощь государственному органу по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера.

5. В целях предупреждения и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера государственный орган по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера вправе:

1) использовать транспорт (кроме представительств иностранных государств и международных организаций, обладающих дипломатическим иммунитетом) для прибытия в зону чрезвычайной ситуации социального характера, а также доставления лиц, нуждающихся в экстренной медицинской помощи, в лечебные учреждения, если промедление может создать реальную угрозу жизни или здоровью людей, с возмещением материального ущерба собственникам в случае его причинения в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

2) исключен Законом РК от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования);

3) принимать иные меры, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

5-1. Для принятия мер по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера и ее последствий государственный орган по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера вправе использовать материальные ценности государственного материального резерва. Выпуск материальных ценностей из государственного материального резерва в порядке разбронирования для принятия мер по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера и ее последствий осуществляется по решению государственных органов по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера по согласованию с уполномоченным органом в области государственного материального резерва в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Возмещение затрат за материальные ценности государственного материального резерва, использованные для принятия мер по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера и ее последствий, осуществляется за счет средств резерва Правительства Республики Казахстан.

5-2. В случаях возникновения чрезвычайных ситуаций социального характера или введения чрезвычайного положения перевозка материальных ценностей государственного материального резерва осуществляется транспортными организациями в первоочередном порядке.

Материальные ценности, выпущенные из государственного материального резерва для принятия мер по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера и ее последствий, принимаются транспортными организациями к перевозке по предъявлению материальных ценностей без предварительной оплаты.

Возмещение затрат за транспортировку материальных ценностей государственного материального резерва осуществляется за счет средств резерва Правительства Республики Казахстан.

6. Срок действия правового режима чрезвычайной ситуации социального характера не должен превышать сроки устранения обстоятельств, послуживших основанием его введения.

Правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера считается отмененным в случае введения в этой местности или на всей территории Республики Казахстан режима чрезвычайного положения.

Сноска. Статья 3-1 с изменениями, внесенными законами РК от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3-2. Компетенция государственных органов по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций социального характера

1. Органы национальной безопасности Республики Казахстан выявляют, предупреждают и пресекают чрезвычайные ситуации, вызванные массовым переходом Государственной границы Республики Казахстан с территорий сопредельных государств; попытками насильственного изменения конституционного строя Республики Казахстан; актами терроризма; действиями, направленными на насильственный захват власти или насильственное удержание власти в нарушение Конституции Республики Казахстан; диверсиями; вооруженным мятежом.

При этом государственным органом по ликвидации чрезвычайных ситуаций социального характера, предусмотренных частью первой настоящего пункта, является местный исполнительный орган.

2. Органы внутренних дел Республики Казахстан предупреждают и осуществляют ликвидацию чрезвычайных ситуаций, вызванных массовыми беспорядками; межнациональными и межконфессиональными конфликтами; блокадой или захватом отдельных местностей, особо важных и стратегических объектов; организацией и деятельностью незаконных вооруженных формирований.

3. Министерство обороны Республики Казахстан участвует в предупреждении и ликвидации чрезвычайных ситуаций социального характера, вызванных провокационными действиями со стороны других государств с целью навязывания вооруженного конфликта, нарушениями территориальной целостности Республики Казахстан.

4. Руководители государственных органов по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций социального характера и их территориальных органов несут персональную ответственность за выполнение возложенных на данные государственные органы задач.

Сноска. Статья 3-2 - в редакции Закона РК от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3-3. Оперативные штабы

1. В целях предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций социального характера создаются постоянно действующие республиканский и региональные (областные, городов республиканского значения, столицы) оперативные штабы.

2. Оперативные штабы состоят из руководителя, заместителей руководителя, в том числе одного первого, и членов штаба.

В состав оперативных штабов входят руководители или представители государственных органов по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера в качестве заместителей руководителя оперативного штаба, а также представители иных государственных органов.

3. Решения республиканского и регионального оперативных штабов являются обязательными для исполнения.

4. Оперативные штабы осуществляют свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

5. Оперативные штабы по борьбе с терроризмом создаются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О противодействии терроризму".

В случае проведения охранных мероприятий по обеспечению безопасности охраняемых лиц и объектов в местности, где введена чрезвычайная ситуация социального характера, оперативные штабы по проведению охранных мероприятий действуют в соответствии с Законом Республики Казахстан "О Службе государственной охраны Республики Казахстан".

По решению оперативного штаба по проведению охранных мероприятий могут привлекаться дополнительно необходимые силы и средства других государственных органов в интересах обеспечения безопасности охраняемых лиц, охраны и обороны охраняемых объектов в соответствии с Законом Республики Казахстан "О Службе государственной охраны Республики Казахстан".

Сноска. Статья 3-3 – в редакции Закона РК от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3-4. Первоочередные действия по ликвидации чрезвычайных ситуаций социального характера

1. Первоочередные действия по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций социального характера организуют в соответствии с ранее утвержденными планами государственных органов с привлечением комплексных сил и средств государственных органов, а первоочередные действия по локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций социального характера, предусмотренных пунктом 1 статьи 3-2 настоящего Закона, – в соответствии с ранее согласованными с государственными органами по предупреждению (выявлению, пресечению) чрезвычайных ситуаций социального характера и планами, утвержденными местными исполнительными органами.

2. При первоочередных действиях по ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера по решению руководителя оперативного штаба могут применяться следующие временные ограничения:

1) приостановление деятельности опасных производственных объектов;

2) приостановление оказания услуг связи физическим и (или) юридическим лицам и (или) ограничение использования сети и средств связи в соответствии с пунктом 1-2 статьи 41-1 Закона Республики Казахстан "О связи", за исключением государственных органов;

3) усиление охраны общественного порядка, объектов, подлежащих государственной охране, и объектов, обеспечивающих жизнедеятельность населения и функционирование транспорта, а также объектов, имеющих особую материальную, историческую, научную, художественную или культурную ценность;

4) временное отселение физических лиц, проживающих в зоне чрезвычайной ситуации социального характера;

5) ограничение или запрещение на торговлю оружием, боеприпасами, взрывчатыми веществами, сильнодействующими химическими и ядовитыми веществами, установление особого режима оборота лекарственных средств, наркотических средств, психотропных веществ, их аналогов и прекурсоров, этилового спирта и алкогольной продукции.

3. Границы зон чрезвычайной ситуации социального характера определяются руководителем оперативного штаба.

Сноска. Статья 3-4 с изменениями, внесенными законами РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3-5. Силы и средства для обеспечения режима чрезвычайной ситуации социального характера

1. Для обеспечения режима чрезвычайной ситуации социального характера используются силы и средства органов внутренних дел, национальной безопасности, уполномоченного органа в сфере гражданской защиты и других государственных органов, за исключением Службы государственной охраны Республики Казахстан.

2. В необходимых случаях в порядке, предусмотренном Законом Республики Казахстан "Об обороне и Вооруженных Силах Республики Казахстан", на основании указа Президента Республики Казахстан могут применяться Вооруженные Силы Республики Казахстан для выполнения следующих задач:

1) поддержания особого режима въезда в местность и выезда из нее;

2) охраны особорежимных, режимных и особо охраняемых объектов, объектов, обеспечивающих жизнедеятельность населения и функционирование транспорта, объектов, представляющих повышенную опасность для жизни и здоровья людей, а также для окружающей среды;

3) разъединения противоборствующих сторон, участвующих в конфликтах, сопровождающихся насильственными действиями с применением специальных средств, оружия, а также с использованием боевой и другой техники;

4) участия в пресечении деятельности незаконных вооруженных формирований;

5) совместного с органами внутренних дел патрулирования и локализации массовых беспорядков.

3. Задачи, указанные в подпунктах 1) – 4) пункта 2 настоящей статьи, Вооруженные Силы Республики Казахстан выполняют совместно с органами внутренних дел и национальной безопасности. При этом на военнослужащих Вооруженных Сил Республики Казахстан распространяются положения Закона Республики Казахстан "О Национальной гвардии Республики Казахстан" в части, касающейся условий, порядка и пределов применения физической силы, специальных средств, служебных собак, оружия, использования военной техники.

Сноска. Глава 1-1 дополнена статьей 3-5 в соответствии с Законом РК от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Условия, основания, порядок введения и отмены чрезвычайного положения

Статья 4. Условия, основания введения чрезвычайного положения

1. Чрезвычайное положение вводится в случае, когда демократические институты, независимость и территориальная целостность, политическая стабильность Республики Казахстан, безопасность ее граждан находятся под серьезной и непосредственной угрозой, нарушено нормальное функционирование конституционных органов государства и для их локализации и ликвидации необходимо вводить основные, дополнительные меры и временные ограничения.

2. К обстоятельствам, служащим основаниями введения чрезвычайного положения при соблюдении требований пункта 1 настоящей статьи, относятся:

1) чрезвычайные ситуации социального характера, вызванные массовым переходом Государственной границы Республики Казахстан с территорий сопредельных государств; попытками насильственного изменения конституционного строя Республики Казахстан; актами терроризма; действиями, направленными на насильственный захват власти или насильственное удержание власти в нарушение Конституции Республики Казахстан; массовыми беспорядками, межнациональными и межконфессиональными конфликтами; блокадой или захватом отдельных местностей, особо важных и стратегических объектов; подготовкой и деятельностью незаконных вооруженных формирований; вооруженным мятежом; диверсией; провокационными действиями со стороны других государств с целью навязывания вооруженного конфликта; нарушением территориальной целостности Республики Казахстан;

2) чрезвычайные ситуации природного и техногенного характера, вызванные стихийными бедствиями (землетрясения, сели, лавины, наводнения и другие), кризисными экологическими ситуациями, природными пожарами, эпидемиями и эпизоотиями, поражением сельскохозяйственных растений и лесов болезнями и вредителями, промышленными, транспортными и другими авариями, пожарами (взрывами), авариями с выбросами (угрозой выброса) сильнодействующих ядовитых, радиоактивных и биологически опасных веществ, внезапным обрушением зданий и сооружений, прорывами плотин, авариями на электроэнергетических и коммуникационных системах жизнеобеспечения, очистных сооружениях и требующие скорейшей стабилизации обстановки, обеспечения правопорядка, создания условий для проведения необходимых спасательных и аварийно-восстановительных работ.

Основанием для введения чрезвычайного положения может быть также реальная угроза стихийного бедствия или крупномасштабной аварии (катастрофы) на основании представления уполномоченного органа в сфере гражданской защиты.

Сноска. Статья 4 с изменениями, внесенными законами РК от 26.05.2008 № 34-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 08.04.2010 № 266-IV(порядок введения в действие см. ст.2); Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Порядок введения чрезвычайного положения

1. Чрезвычайное положение на всей территории Республики Казахстан или в отдельных ее местностях вводится Президентом Республики Казахстан соответствующим указом после официальных консультаций с Премьер-Министром и Председателями палат Парламента Республики Казахстан с незамедлительным информированием Парламента Республики Казахстан.

2. Чрезвычайное положение вводится в случае невозможности урегулирования сложившейся ситуации применением иных мер.

3. Указ Президента Республики Казахстан о введении чрезвычайного положения подлежит незамедлительному опубликованию в официальных печатных изданиях в соответствии с законодательством Республики Казахстан и доводится до сведения населения всеми средствами массовой информации.

4. Указ Президента Республики Казахстан о введении чрезвычайного положения вводится в действие в сроки, устанавливаемые Президентом Республики Казахстан.

Статья 6. Содержание указа Президента Республики Казахстан о введении чрезвычайного положения

Указ Президента Республики Казахстан о введении чрезвычайного положения содержит:

1) обстоятельства, послужившие основанием для введения чрезвычайного положения, соответствующие требованиям настоящего Закона;

2) обоснование необходимости введения чрезвычайного положения;

3) границы местности, где вводится чрезвычайное положение;

4) силы и средства, обеспечивающие режим чрезвычайного положения;

5) перечень вводимых мер и временных ограничений прав и свобод физических лиц, прав юридических лиц, а также дополнительно возлагаемых на них обязанностей в соответствии с настоящим Законом;

6) создаваемые специальные органы государственного управления на период введения чрезвычайного положения и их полномочия;

7) государственные органы (должностные лица), ответственные за осуществление мер, применяемых в условиях режима чрезвычайного положения;

8) время введения и срок действия чрезвычайного положения.

Статья 7. Срок действия чрезвычайного положения

1. Срок действия чрезвычайного положения, вводимого на всей территории Республики Казахстан, не может превышать 30 суток, а вводимого в ее отдельных местностях - 60 суток.

2. По истечении срока, на который вводилось чрезвычайное положение, чрезвычайное положение считается прекращенным.

3. При неустранении обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения, Президент Республики Казахстан вправе продлить его действие в пределах сроков, установленных пунктом 1 настоящей статьи, посредством издания соответствующего акта.

Статья 8. Финансирование мероприятий по обеспечению чрезвычайного положения

1. При введении чрезвычайного положения на всей территории Республики Казахстан или в отдельных ее местностях финансирование проводимых мероприятий по обеспечению режима чрезвычайного положения осуществляется за счет средств резерва Правительства Республики Казахстан и резервов местных исполнительных органов.

2. Решением Президента Республики Казахстан может вводиться чрезвычайный бюджет Республики Казахстан. Финансирование проводимых мероприятий по обеспечению режима чрезвычайного положения в этом случае осуществляется за счет средств чрезвычайного бюджета.

О принятии чрезвычайного бюджета незамедлительно информируется Парламент Республики Казахстан.

Статья 9. Отмена чрезвычайного положения

1. Президент Республики Казахстан вправе отменить чрезвычайное положение полностью или частично до истечения срока, на который оно введено, если устранены обстоятельства, послужившие основанием для его введения.

2. Указ Президента Республики Казахстан о полной или частичной отмене чрезвычайного положения вводится в действие в сроки, устанавливаемые Президентом Республики Казахстан.

Статья 10. Особенности правового режима чрезвычайного положения

Парламент и Мажилис Парламента не могут быть распущены в период чрезвычайного положения.

Сноска. Статья 10 в редакции Закона РК от 29.04.2009 № 154-IV (порядок введения в действие см. ст.2).

Глава 3. Специальные органы государственного управления,
вводимые на период чрезвычайного положения.
Обеспечение режима чрезвычайного положения

Статья 11. Специальные органы государственного управления на период чрезвычайного положения

1. В целях незамедлительного решения вопросов и проведения мероприятий по ликвидации обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения, Президентом Республики Казахстан могут создаваться специальные органы государственного управления по обеспечению режима чрезвычайного положения, к которым относятся:

1) Государственная комиссия по обеспечению режима чрезвычайного положения при Президенте Республики Казахстан;

2) комендатура местности.

2. Государственная комиссия по обеспечению режима чрезвычайного положения (далее – Государственная комиссия) создается актом Президента Республики Казахстан при введении на всей территории Республики Казахстан или в отдельных ее местностях чрезвычайного положения.

3. Деятельность комендатуры осуществляется на основе типового положения, утвержденного Президентом Республики Казахстан.

Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными законами РК от 14.01.2006 № 117 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 26.05.2008 № 34-IV (порядок введения в действие см. ст.2); Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); Законом РК от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12. Основные задачи и функции Государственной комиссии

1. Основными задачами Государственной комиссии являются:

1) выработка мер по ликвидации обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения;

2) организация проведения оперативных мероприятий по управлению и обеспечению деятельности территории, где введено чрезвычайное положение;

3) организация размещения физических лиц, пострадавших в результате обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения, в жилые помещения для временного проживания, оказания необходимой помощи;

4) координация деятельности центральных и местных исполнительных органов, организаций, комендатур местности, где введено чрезвычайное положение, по устранению обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения;

5) контроль за выполнением мероприятий, проводимых в период чрезвычайного положения.

2. Для выполнения основных задач Государственная комиссия осуществляет следующие функции:

1) разрабатывает предложения по координации деятельности центральных и местных исполнительных органов, организаций, комендатур местности, где введено чрезвычайное положение, по ликвидации обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения;

2) заслушивает должностных лиц центральных, местных исполнительных органов и комендантов местностей, где введено чрезвычайное положение, по вопросам выполнения задач, возложенных на Государственную комиссию;

3) запрашивает и получает от центральных и местных исполнительных органов, организаций документы и сведения, необходимые для осуществления деятельности Государственной комиссии;

4) контролирует выполнение центральными и местными исполнительными органами, организациями, комендатурами местности, где введено чрезвычайное положение, мероприятий по ликвидации обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения;

5) привлекает специалистов центральных и местных исполнительных органов, организаций для выполнения аналитических, экспертных и других работ, необходимых для решения вопросов ликвидации обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения;

6) рассматривает эффективность введения дополнительных мер и временных ограничений, указанных в статьях 15, 16 настоящего Закона. При полной или частичной ликвидации обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения, вносит соответствующие предложения Президенту Республики Казахстан о полной или частичной отмене дополнительных мер, временных ограничений или чрезвычайного положения;

7) обращается к Президенту Республики Казахстан с предложениями о необходимости применения в местности, где введено чрезвычайное положение, Вооруженных Сил Республики Казахстан, дополнительных мер и временных ограничений, предусмотренных настоящим Законом, обеспечивает их исполнение;

8) координирует деятельность местных исполнительных органов, организаций, территориальных органов внутренних дел, территориальных подразделений уполномоченного органа в сфере гражданской защиты, воинских формирований, расположенных (дислоцирующихся) в местности, где введено чрезвычайное положение, и дополнительно привлекаемых государственных органов для обеспечения режима чрезвычайного положения.

Сноска. Статья 12 в редакции - Законом РК от 14 января 2006 года № 117 (вводится в действие со дня его официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12-1. Организация деятельности Государственной комиссии

1. Государственная комиссия образуется из представителей центральных, местных исполнительных органов и комендантов местностей, где введено чрезвычайное положение. Персональный состав Государственной комиссии утверждается Президентом Республики Казахстан и зависит от обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения. Государственная комиссия состоит из председателя, членов и секретаря. Председатель Государственной комиссии подотчетен Президенту Республики Казахстан.

За членами Государственной комиссии и специалистами, привлекаемыми для обеспечения ее работы, сохраняются рабочие места и заработная плата по основному месту работы.

1-1. При введении режима чрезвычайного положения по основаниям в соответствии с пунктом 2 статьи 3-2 настоящего Закона председателем Государственной комиссии назначается Министр внутренних дел Республики Казахстан.

Президент Республики Казахстан, исходя из анализа развития ситуации, вправе по своему усмотрению назначить председателем Государственной комиссии представителя любого государственного органа.

2. Заседания Государственной комиссии созываются ее председателем по мере необходимости, а решения оформляются протоколами. Члены Государственной комиссии участвуют в заседаниях без права замены.

Решения по каждому вопросу повестки дня заседания принимаются открытым голосованием и считаются принятыми, если за них подано большинство голосов от общего количества членов Государственной комиссии. В случае равенства голосов принятым считается решение, за которое проголосовал председатель. Решения, принимаемые Государственной комиссией в соответствии с ее компетенцией, обязательны для исполнения центральными, местными исполнительными органами и комендатурами местности, где введено чрезвычайное положение, физическими и юридическими лицами.

3. По вопросам, относящимся к компетенции Президента Республики Казахстан, Государственная комиссия вносит на рассмотрение Президенту Республики Казахстан соответствующие предложения, проекты указов и распоряжений. По вопросам, относящимся к компетенции Правительства Республики Казахстан, Государственная комиссия вносит на рассмотрение Правительства Республики Казахстан соответствующие предложения, проекты постановлений Правительства и распоряжений Премьер-Министра Республики Казахстан.

Сноска. Глава дополнена статьей 12-1 - Законом РК от 14 января 2006 года № 117 (вводится в действие со дня его официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Полномочия коменданта местности, где введено чрезвычайное положение

1. Комендатура местности, где введено чрезвычайное положение, осуществляет свою деятельность по обеспечению режима чрезвычайного положения во взаимодействии с местными исполнительными органами.

Комендатуру местности образуют комендант, назначаемый Президентом Республики Казахстан, и аппарат комендатуры местности, состав которого определяется исходя из обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения.

Комендант подчиняется Президенту Республики Казахстан, а при создании Государственной комиссии – Президенту Республики Казахстан и председателю Государственной комиссии.

Комендантом местности назначается представитель:

Комитета национальной безопасности Республики Казахстан при массовом переходе Государственной границы Республики Казахстан с территорий сопредельных государств; при попытках насильственного изменения конституционного строя Республики Казахстан; актах терроризма; при действиях, направленных на насильственный захват власти или насильственное удержание власти в нарушение Конституции Республики Казахстан; вооруженном мятеже; диверсии;

Министерства внутренних дел Республики Казахстан при массовых беспорядках; межнациональных и межконфессиональных конфликтах; блокаде или захвате отдельных местностей, особо важных и стратегических объектов экстремистскими группировками; подготовке и деятельности незаконных вооруженных формирований;

Министерства обороны Республики Казахстан при провокационных действиях со стороны других государств с целью навязывания вооруженного конфликта; нарушении территориальной целостности Республики Казахстан;

Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера.

Президент Республики Казахстан, исходя из анализа развития ситуации в местности, где введено чрезвычайное положение, вправе по своему усмотрению назначить комендантом местности представителя любого государственного органа.

2. Комендант местности, где введено чрезвычайное положение:

1) издает в пределах своих полномочий приказы и распоряжения по вопросам обеспечения режима чрезвычайного положения, обязательные для исполнения на соответствующей территории всеми физическими и юридическими лицами, должностными лицами, органами местного государственного управления и самоуправления, а также начальниками (командирами) органов внутренних дел, территориальных подразделений уполномоченного органа в сфере гражданской защиты, воинских формирований, расположенных (дислоцирующихся) в местности, где введено чрезвычайное положение, и дополнительно привлекаемых для обеспечения режима чрезвычайного положения;

2) вводит ограничения для физических лиц покидать на установленный срок определенную местность, выдворяет нарушителей общественного порядка, не являющихся жителями данной местности, за их счет к месту своего постоянного пребывания или за пределы местности, где объявлено чрезвычайное положение, а также принимает меры по обеспечению законности и правопорядка в местности, где введено чрезвычайное положение;

3) в случаях недостаточности мест в специальных учреждениях, обеспечивающих временную изоляцию от общества, определяет дополнительные места содержания задержанных лиц, нарушивших режим чрезвычайного положения;

4) отстраняет от работы на период действия чрезвычайного положения руководителей организаций в связи с ненадлежащим исполнением ими своих обязанностей, приказов и распоряжений коменданта с информированием об этом Государственной комиссии;

5) обращается к Президенту Республики Казахстан с предложениями о необходимости применения в местности, где введено чрезвычайное положение, Вооруженных Сил Республики Казахстан, дополнительных мер и временных ограничений, предусмотренных настоящим Законом, и обеспечивает исполнение этих мер;

6) вносит предложения в Правительство Республики Казахстан о дополнительном финансировании мероприятий по обеспечению режима чрезвычайного положения;

7) оповещает через средства массовой информации население соответствующей местности о необходимости выполнения введенных мер и временных ограничений, применяемых в условиях чрезвычайного положения;

8) вправе принимать участие во всех заседаниях местных представительных и исполнительных органов и вносить предложения по вопросам, отнесенным к его компетенции;

9) осуществляет аккредитацию журналистов при комендатуре местности, где введено чрезвычайное положение;

9-1) координирует деятельность местных исполнительных органов, организаций, территориальных органов внутренних дел Республики Казахстан, территориальных подразделений уполномоченного органа в сфере гражданской защиты, воинских формирований, расположенных (дислоцирующихся) в местности, где введено чрезвычайное положение, и дополнительно привлекаемых государственных органов для обеспечения режима чрезвычайного положения;

10) осуществляет иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

3. Трудовые отношения работников комендатуры местности регулируются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

4. Образование комендатуры местности, где введено чрезвычайное положение, не приостанавливает деятельности местных представительных и исполнительных органов, действующих на указанной территории.

5. С целью обеспечения режима чрезвычайного положения на территории, где введено чрезвычайное положение, комендант местности своим распоряжением вправе приостановить на период режима действие нормативных правовых актов местных исполнительных и представительных органов, центральных государственных органов, препятствующих устранению обстоятельств, послуживших основанием введения чрезвычайного положения.

Сноска. Статья 13 - в редакции Конституционного Закона РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 18.03.2019 № 237-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2021 № 58-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Силы и средства для обеспечения режима чрезвычайного положения

1. Для обеспечения режима чрезвычайного положения используются силы и средства органов внутренних дел, национальной безопасности, уполномоченного органа в сфере гражданской защиты и других государственных органов.

2. В необходимых случаях в установленном законодательством Республики Казахстан порядке на основании Указа Президента Республики Казахстан для обеспечения режима чрезвычайного положения могут применяться Вооруженные Силы Республики Казахстан для выполнения следующих задач:

1) поддержания особого режима въезда в местность, где введено чрезвычайное положение, и выезда из нее;

4) участия в пресечении деятельности незаконных вооруженных формирований;

5) участия в ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера и спасении жизни людей;

6) совместного с органами внутренних дел патрулирования и локализации массовых беспорядков.

3. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан привлекается для обеспечения режима чрезвычайного положения только в целях охраны Государственной границы Республики Казахстан, в том числе международных аэропортов.

4. Задачи, указанные в подпунктах 1) – 4) пункта 2 настоящей статьи, Вооруженные Силы Республики Казахстан выполняют совместно с органами внутренних дел и национальной безопасности. При этом на военнослужащих Вооруженных Сил Республики Казахстан распространяются положения Закона Республики Казахстан "О Национальной гвардии Республики Казахстан" в части, касающейся условий, порядка и пределов применения физической силы, специальных средств, служебных собак, оружия, использования военной техники.

Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 26.05.2008 № 34-IV (порядок введения в действие см. ст.2); от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); 10.01.2015 № 275-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14-1. Управление сетями связи в условиях чрезвычайного положения

1. В условиях чрезвычайного положения государственные органы по перечню, определяемому Правительством Республики Казахстан, имеют право на приоритетное использование, а также приостановление деятельности сетей и средств связи, за исключением президентской и правительственной связи, а также сетей и средств связи экстренных служб, в соответствии с пунктом 1-2 статьи 41-1 Закона Республики Казахстан "О связи".

2. Порядок предоставления сетей и средств связи и возмещения затрат, понесенных оператором связи при использовании его сетей и средств связи, определяется Правительством Республики Казахстан.

3. Владельцы сетей и средств связи должны предоставлять абсолютный приоритет всем сообщениям, касающимся безопасности жизни людей на море, земле, в воздухе, космическом пространстве, проведения неотложных мероприятий в области обороны, безопасности и охраны правопорядка в Республике Казахстан, а также сообщениям о чрезвычайных ситуациях.

Сноска. Закон дополнен статьей 14-1 в соответствии с Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14-2. Особенности обеспечения безопасности охраняемых лиц и объектов

1. В местности, где введено чрезвычайное положение, в случае необходимости проведения охранных мероприятий по обеспечению безопасности охраняемых лиц и объектов в соответствии с Законом Республики Казахстан "О Службе государственной охраны Республики Казахстан" действуют оперативные штабы по проведению охранных мероприятий.

2. По решению оперативного штаба по проведению охранных мероприятий могут привлекаться дополнительно необходимые силы и средства других государственных органов в интересах обеспечения безопасности охраняемых лиц, охраны и обороны охраняемых объектов в соответствии с Законом Республики Казахстан "О Службе государственной охраны Республики Казахстан".

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 14-2 в соответствии с Законом РК от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. Меры и временные ограничения, применяемые в условиях чрезвычайного положения и возникшей в этой связи кризисной ситуации в социально-экономической сфере

Сноска. Заголовок главы 4 в редакции Закона РК от 16.05.2020 № 330-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Основные меры и временные ограничения, применяемые при введении чрезвычайного положения

1. При введении чрезвычайного положения на период его действия предусматриваются следующие основные меры и временные ограничения:

1) усиление охраны общественного порядка, охраны особо важных государственных и стратегических объектов, а также объектов, обеспечивающих жизнедеятельность населения и функционирование транспорта;

2) установление ограничений на свободу передвижения, в том числе транспортных средств, в местности, где введено чрезвычайное положение;

3) проверка документов, удостоверяющих личность физических лиц, личный досмотр, досмотр находящихся при них вещей, транспортных средств;

4) установление ограничений на въезд в местность, где введено чрезвычайное положение, или на территорию Республики Казахстан, а также выезда из них;

5) запрещение или ограничение организации и проведения мирных собраний, зрелищных, спортивных и других массовых мероприятий, а также семейных обрядов, связанных с рождением, свадьбой, смертью;

6) запрещение забастовок;

6-1) приостановление или прекращение деятельности юридических лиц, за исключением подведомственных Вооруженным Силам Республики Казахстан, правоохранительным и специальным государственным органам, а также иным государственным органам, задействованным в мероприятиях по ликвидации обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения;

7) приостановление деятельности юридических лиц, в которых используются взрывчатые, радиоактивные, а также химически и биологически опасные вещества;

8) эвакуация материальных и культурных ценностей в безопасные районы в случае, если существует реальная угроза их уничтожения, похищения или повреждения в связи с чрезвычайными обстоятельствами;

9) запрещение проведения выборов и республиканских референдумов в течение всего периода действия чрезвычайного положения в местности, где оно введено;

10) приостановление деятельности сетей и средств связи, за исключением президентской и правительственной связи.

2. Для обеспечения экономической безопасности страны в период введения чрезвычайного положения и возникшей в связи с этим кризисной ситуации в социально-экономической сфере в соответствии с актами Президента Республики Казахстан могут быть установлены особенности действия налогового, бюджетного, таможенного, банковского, трудового, антимонопольного законодательства, законодательства о здоровье народа и системе здравоохранения, государственных закупках, закупках отдельных субъектов квазигосударственного сектора, валютном регулировании, в сферах социальной защиты граждан, государственного имущества, по вопросам защиты конкуренции, государственного контроля и надзора, реализации международных обязательств страны.

Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); законами РК от 16.05.2020 № 330-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.05.2020 № 334-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 08.06.2021 № 48-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Дополнительные меры и временные ограничения, применяемые в условиях чрезвычайного положения

1. В случае введения чрезвычайного положения при наличии обстоятельств, предусмотренных в подпункте 1) пункта 2 статьи 4 настоящего Закона, в местности, где вводится чрезвычайное положение, предусматриваются следующие дополнительные меры и временные ограничения:

1) введение комендантского часа;

1-1) проведение мероприятий территориальной обороны;

2) осуществление контроля за средствами массовой информации посредством запросов обязательных экземпляров печатных изданий и материалов радио- и телепередач;

3) приостановление или прекращение в установленном законодательством Республики Казахстан порядке деятельности политических партий и общественных объединений, которые препятствуют устранению обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения;

4) ограничение или запрещение использования копировально-множительной техники, радио- и телепередающей аппаратуры, аудио- и видеозаписывающей техники, а также временное изъятие звукоусиливающих технических средств;

5) установление особого порядка продажи, приобретения и распределения продовольствия и предметов первой необходимости;

6) установление ограничений на осуществление отдельных видов финансово-экономической деятельности физических и юридических лиц, включая перемещение товаров, услуг и финансовых средств;

7) ограничение или запрещение продажи оружия, боеприпасов, взрывчатых веществ, специальных средств, ядовитых веществ, установление особого режима оборота лекарственных, наркотических средств, психотропных веществ, прекурсоров, а также этилового спирта, алкогольной продукции;

8) временное изъятие у физических лиц оружия и боеприпасов, ядовитых веществ, а у юридических лиц, за исключением подведомственных государственным органам, специальным государственным и правоохранительным органам, Министерству обороны Республики Казахстан, временное изъятие, наряду с оружием, боеприпасами и ядовитыми веществами, также боевой и учебной военной техники, взрывчатых и радиоактивных веществ.

Дополнительные меры и временные ограничения, применяемые в условиях чрезвычайного положения, осуществляются в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

2. В случае введения чрезвычайного положения при наличии обстоятельств, предусмотренных в подпункте 2) пункта 2 статьи 4 настоящего Закона, в местности, где вводится чрезвычайное положение, предусматриваются следующие дополнительные меры и временные ограничения:

1) временное отселение жителей в безопасные районы с обязательным предоставлением им временных жилых помещений;

1-2) проведение мероприятий по усилению охраны Государственной границы Республики Казахстан и пунктов пропуска через Государственную границу Республики Казахстан;

2) введение карантина, проведение санитарно-противоэпидемических и противоэпизоотических мероприятий;

3) использование государственного материального резерва в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, привлечение ресурсов юридических лиц, изменение режима их работы и переориентация на производство необходимой в условиях чрезвычайного положения продукции;

4) в случаях, связанных с необходимостью проведения и обеспечения аварийно-спасательных и других неотложных работ, привлечение трудоспособного населения и транспортных средств физических лиц для проведения указанных работ с обязательным соблюдением требований трудового законодательства Республики Казахстан.

3. В случае введения чрезвычайного положения при наличии обстоятельств, предусмотренных в подпункте 2) пункта 2 статьи 4 настоящего Закона, в местности, где вводится чрезвычайное положение, в исключительных случаях при отсутствии или недостаточности государственного резерва материально-технических, продовольственных, медицинских и других ресурсов, созданного для обеспечения гарантированной защиты населения, окружающей среды и объектов хозяйствования от чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, осуществляется реквизиция имущества при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера в порядке, предусмотренном Законом Республики Казахстан "О государственном имуществе".

Сноска. Статья 16 с изменениями, внесенными законами РК от 15.05.2007 № 253; от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. Гарантии прав и ответственность физических и юридических лиц, а также должностных лиц в условиях чрезвычайного положения

Статья 17. Пределы применения мер и временных ограничений в условиях чрезвычайного положения

1. Меры, применяемые в условиях чрезвычайного положения, и ограничения прав и свобод физических лиц, а также прав юридических лиц, возложение на них дополнительных обязанностей должны осуществляться в пределах, которые вызваны обстоятельствами, послужившими основанием введения чрезвычайного положения.

2. Меры и ограничения, применяемые в условиях чрезвычайного положения, не должны противоречить международным договорам в области прав человека, ратифицированным Республикой Казахстан.

Статья 18. Гарантии прав физических и юридических лиц в период действия чрезвычайного положения

1. Физическим лицам, пострадавшим в результате обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения, предоставляются жилые помещения, возмещается материальный ущерб, предоставляется необходимая помощь в порядке и пределах, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан.

2. Физическим и юридическим лицам, имущество и ресурсы которых использовались для нужд ликвидации обстоятельств, послуживших основанием для введения чрезвычайного положения, равноценное возмещение материального ущерба осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными Законом РК от 26.05.2008 № 34-IV (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 18-1. Действие документов, удостоверяющих личность, лицензий, разрешений и иных документов, выдаваемых государственными и местными исполнительными органами, в период действия чрезвычайного положения

Документы, удостоверяющие личность, лицензии, разрешения и иные документы, выдаваемые государственными и местными исполнительными органами, считаются действительными в течение периода действия чрезвычайного положения, а также в течение тридцати календарных дней после его завершения независимо от сроков их действия, изменения статуса владельца и иных существенных обстоятельств в случаях, если в местностях, где введено чрезвычайное положение, невозможно осуществить их продление или замену в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Нормы, предусмотренные частью первой настоящей статьи, не распространяются на документы, действие которых истекло до введения в действие режима чрезвычайного положения, либо документы, накладывающие дополнительные обязательства на физических или юридических лиц.

Сноска. Глава 5 дополнена статьей 18-1 в соответствии с Законом РК от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19. Условия и пределы применения физической силы, специальных средств, служебных собак, оружия, использования боевой техники

Условия и пределы применения физической силы, специальных средств, служебных собак, оружия, использования боевой техники сотрудниками и военнослужащими органов, обеспечивающих режим чрезвычайного положения, установленные законодательством Республики Казахстан, изменению в условиях чрезвычайного положения не подлежат.

Статья 20. Порядок задержания физических лиц, нарушивших правила комендантского часа

1. Физические лица, нарушившие правила комендантского часа, задерживаются сотрудниками органов внутренних дел (полицией) или патрулями из числа сотрудников и военнослужащих государственных органов, участвующих в обеспечении режима чрезвычайного положения, до окончания комендантского часа, а не имеющие при себе документов, удостоверяющих их личность, – до установления их личности, но не более чем на 48 часов по решению начальника органа внутренних дел или его заместителя. Задержанные лица и находящиеся при них вещи и транспортные средства могут быть подвергнуты досмотру.

2. Решение начальника органа внутренних дел или его заместителя о задержании может быть обжаловано вышестоящему должностному лицу, прокурору, в суд в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

3. В случае введения карантина вследствие возникновения угрозы распространения опасных инфекционных заболеваний людей и животных в местности, где введено чрезвычайное положение, физические лица, нарушающие режим чрезвычайного положения, не проживающие в указанной местности и подлежащие в других случаях обязательному выдворению за ее пределы, задерживаются на общих основаниях до истечения установленного органами здравоохранения срока наблюдения за ними.

4. Порядок содержания задержанных лиц определяется законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях.

Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 11.07.2022 № 136-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Правовые последствия прекращения действия чрезвычайного положения

1. Нормативные правовые акты, принятые в целях обеспечения режима чрезвычайного положения и связанные с временным ограничением прав и свобод физических лиц, а также прав юридических лиц, применяются только в течение срока, на который введено чрезвычайное положение, и утрачивают силу одновременно с прекращением действия чрезвычайного положения без специального о том уведомления, за исключением актов, принятых в соответствии с пунктом 2 статьи 15 настоящего Закона.

Положения правовых актов, принятых в соответствии с пунктом 2 статьи 15 настоящего Закона, действуют до окончания срока действия чрезвычайного положения, если по согласованию с Президентом Республики Казахстан или по его поручению с Администрацией Президента Республики Казахстан в самих актах не установлен иной срок действия.

2. Прекращение действия чрезвычайного положения влечет прекращение административного производства по делам о нарушении режима чрезвычайного положения.

Сноска. Статья 21 в редакции Закона РК от 16.05.2020 № 330-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Ответственность физических и юридических лиц, а также должностных лиц за нарушение требований режима чрезвычайного положения

1. Физические и юридические лица, а также должностные лица за нарушение требований режима чрезвычайного положения несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

2. Неправомерное применение сотрудниками и военнослужащими органов, участвующих в обеспечении режима чрезвычайного положения, физической силы, специальных средств, служебных собак, оружия и неправомерное использование боевой техники, а также превышение должностными лицами служебных полномочий влекут за собой ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 23. Осуществление правосудия в местности, где введено чрезвычайное положение

Правосудие в местности, где введено чрезвычайное положение, осуществляется судами в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

Глава 6. Заключительные положения

Статья 24. Международная гуманитарная помощь

Международная гуманитарная помощь в местности, где введено чрезвычайное положение, распределяется в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 25. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие со дня его официального опубликования.

2. Признать утратившими силу:

Закон Республики Казахстан от 15 октября 1993 г. "О правовом режиме чрезвычайного положения" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1993 г., N 17, ст. 408; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1999 г., N 4, ст. 101);

Постановление Верховного Совета Республики Казахстан от 15 октября 1993 г. "О порядке введения в действие Закона Республики Казахстан "О правовом режиме чрезвычайного положения" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1993 г., N 17, ст. 409).

Президент
Республики Казахстан

Төтенше жағдай туралы

1-тарау. Жалпы ережелер

1-1-тарау. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың құқықтық режимі

2-тарау. Төтенше жағдайды енгізу мен оның күшін жоюдың шарттары, негіздері, тәртібі

3-тарау. Төтенше жағдай кезеңіне енгізілетін мемлекеттік басқарудың арнайы органдары. Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету

4-тарау. Төтенше жағдай кезінде және осыған байланысты туындаған әлеуметтік-экономикалық саладағы дағдарыс жағдайында қолданылатын шаралар мен уақытша шектеулер

5-тарау. Төтенше жағдай кезіндегі жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ лауазымды адамдар құқықтарының кепілдігі және олардың жауапкершілігі

6-тарау. Қорытынды ережелер

О чрезвычайном положении

Глава 1. Общие положения

Статья 2-1. Полномочия Президента Республики Казахстан по обеспечению режимов чрезвычайного положения и чрезвычайной ситуации социального характера

Глава 1-1. Правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера

Статья 3-5. Силы и средства для обеспечения режима чрезвычайной ситуации социального характера

Глава 2. Условия, основания, порядок введения и отмены чрезвычайного положения

Глава 3. Специальные органы государственного управления,
вводимые на период чрезвычайного положения.
Обеспечение режима чрезвычайного положения

Глава 4. Меры и временные ограничения, применяемые в условиях чрезвычайного положения и возникшей в этой связи кризисной ситуации в социально-экономической сфере

Глава 5. Гарантии прав и ответственность физических и юридических лиц, а также должностных лиц в условиях чрезвычайного положения

Глава 6. Заключительные положения

Төтенше жағдай туралы

1-тарау. Жалпы ережелер

1-1-тарау. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың құқықтық режимі

2-тарау. Төтенше жағдайды енгізу мен оның күшін жоюдың шарттары, негіздері, тәртібі

3-тарау. Төтенше жағдай кезеңіне енгізілетін мемлекеттік басқарудың арнайы органдары. Төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету

5-тарау. Төтенше жағдай кезіндегі жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ лауазымды адамдар құқықтарының кепілдігі және олардың жауапкершілігі

6-тарау. Қорытынды ережелер

О чрезвычайном положении

Глава 1. Общие положения

Статья 2-1. Полномочия Президента Республики Казахстан по обеспечению режимов чрезвычайного положения и чрезвычайной ситуации социального характера

Глава 1-1. Правовой режим чрезвычайной ситуации социального характера

Статья 3-5. Силы и средства для обеспечения режима чрезвычайной ситуации социального характера

Глава 2. Условия, основания, порядок введения и отмены чрезвычайного положения

Глава 3. Специальные органы государственного управления, вводимые на период чрезвычайного положения. Обеспечение режима чрезвычайного положения

Глава 4. Меры и временные ограничения, применяемые в условиях чрезвычайного положения и возникшей в этой связи кризисной ситуации в социально-экономической сфере

Глава 5. Гарантии прав и ответственность физических и юридических лиц, а также должностных лиц в условиях чрезвычайного положения

Глава 6. Заключительные положения

Глава 3. Специальные органы государственного управления,
вводимые на период чрезвычайного положения.
Обеспечение режима чрезвычайного положения