Ялтада 2003 жылғы 19 қыркүйекте жасалған Бірыңғай экономикалық кеңістік құру туралы келісім бекітілсін.
Қазақстан Республикасының | |
Президенті |
Бірыңғай экономикалық кеңістік құру туралы
КЕЛIСIМ
Бұдан әрi Тараптар деп аталатын, Беларусь Республикасы, Қазақстан Республикасы, Ресей Федерациясы және Украина, өз халықтарының экономикалық және әлеуметтiк iлгерiлеуiне жәрдемдесуге, олардың өмiр сүру деңгейiн жақсартуға ұмтыла отырып;
Тараптардың экономикасын нығайтуға және көп жақты экономикалық ынтымақтастықты бұдан әрi тереңдету және Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құру (бұдан әрi - БЭК) жөнiндегi өзара тиiмдi уағдаласушылықтарға қол жеткiзу арқылы интеграциялық процестердi күшейту үшiн экономикалық реформаларды қатар жүргiзе отырып олардың гармониялық дамуын қамтамасыз етуге iс-қимылды ұмтылыспен;
Бұл ретте Тараптардың ықпалдастық процестердi одан әрi тереңдетуге дайындығын ecкepe отырып, олардың БЭК-тi құру процесiне қатысуын айқындайтын құқықтарын мойындай отырып;
мемлекет пен халықты байланыстыратын достық қарым-қатынасты растай отырып, халықаралық құқықтың жалпыға бiрдей принциптерi мен нормаларын негiзге алып, олардың көркеюiн қамтамасыз етуге тiлек бiлдiрiп;
Беларусь Республикасы, Қазақстан Республикасы, Ресей Федерациясы және Украина Президенттерiнiң 2003 жылғы 23 ақпандағы Мәлiмдемелерiн ескере отырып;
төмендегiлер туралы келiстi:
1-бап
Тараптардың экономикасын тұрақты және тиiмдi дамыту мен халықтың өмiр деңгейiн жақсарту үшiн жағдай жасау мақсатында Тараптар БЭК-тi құру процесiне кiрiседi.
Тараптар Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк дегендi экономиканы реттейтiн тетiктер жұмыс iстейтiн, бiрыңғай принциптерге негiзделген, тауарлардың, қызметтер көрсетудiң, капиталдың және жұмыс күшiнiң еркiн қозғалуын қамтамасыз ететiн Тараптардың кедендiк аумақтарын бiрiктiретiн экономикалық кеңiстiк деп түсiнедi және бiрыңғай сыртқы сауда мен макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету үшiн қаншалықты қажет болса, соншалықты мөлшерде келiсілген салықтық, ақша-кредиттiк және валюталық-қаржылық саясат жүргiзiледi.
Тараптар:
Тараптар экономикаларының халықаралық құқықтың жалпыға бiрдей принциптерi мен нормаларының, сондай-ақ ДСҰ ережелерi мен принциптерi базасында тұрақты дамуын қамтамасыз ететiн Тараптар арасындағы сауда мен инвестициялардың дамуына;
экономикалық әлеуеттердiң бiрлiгi мен дамуын нығайтуға, сондай-ақ Тараптар экономикаларының сыртқы рыноктардағы бәсекелестiкке қабілеттiгiн арттыруға жәрдемдесуге ұмтылады.
2-бап
Ықпалдасуды тереңдету мiндеттерiн кезең кезеңмен шешу Тараптардың қабылданған мiндеттемелерiн орындауымен және мынадай мiндеттердi iс жүзiнде шешумен шарттасады:
тарифтiк немесе тарифтiк емес реттеу, бәсекелестiктiң бiрыңғай ережелерi, демеуқаржыларды және мемлекеттiк қолдаудың өзге де нысандарын қолдану саласындағы бiрыңғай саясат жүргiзу негiзiнде өзара саудада демпингке қарсы, өтемдiк және арнайы қорғау шараларын қолданбауды болжайтын алусыз қоюларсыз және шектеулерсiз еркiн сауда аймағын құру;
техникалық регламенттер мен стандарттарды, санитарлық және фитосанитарлық нормаларды әзiрлеу мен қолдану принциптерiн бiрiздендiру;
макроэкономикалық саясатты үйлестiру;
Тауарлардың, қызметтер көрсетудiң, капиталдың және жұмыс күшiнiң еркiн қозғалуы үшiн жағдайлар жасау;
сауда және бәсекелiк саясатты қоса алғанда Тараптардың заңнамаларын БЭК-тi құру үшiн қаншалықты қажет болса, соншалықты мөлшерде, үйлестiру;
табиғи монополиялардың (темiр жол көлiгi, магистральды телекоммуникациялар, электроэнергияны, мұнайды, газды тасымалдау саласында және басқа да салаларда), бiрыңғай бәсекелiк саясаттың қызметін реттеудiң бiрыңғай принциптерiн құру және табиғи монополиялар субъектiлерiнiң қызметтер көрсетуiне кемсiтушiлiксiз енуiн және тарифтердiң тең деңгейiн қамтамасыз ету.
3-бап
Тараптар осы Келiсiмнiң 1 және 2-баптарында көрсетiлген мақсаттар мен мiндеттерге сәйкес осы Келiсiмге қоса берiлген және оның ажырамас бөлiгi болып табылатын Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құру туралы тұжырымдамада көзделген iс-шараларды жүзеге асырады.
Тараптар осы Келiсiмдi iске асыру мақсатында Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құру жөнiндегi Негiзгi шаралар кешенiн әзiрлейдi.
4-бап
БЭК құру мен жұмыс iстеу, процестерiн үйлестiрудi құрылымы ықпалдастық деңгейiн ескере отырып, құрылатын тиiстi органдар жүзеге асырады.
БЭК-тiң органдары мемлекетаралық элементтердiң және аталған органның маңызын бiртiндеп арттыру арқылы Тараптар уәкiлеттiгiнiң бiр бөлiгiн бiрыңғай реттеушi органға беру принциптерiнiң үйлесуi негiзiнде құрылады.
БЭК-тi құруды үйлестiру мен басқаруды және мемлекетаралық деңгейде қолданысқа енгiзудi Мемлекет басшыларының кеңесi (бұдан әрi - МБК) қамтамасыз етедi.
МБК шеңберiндегi әрбiр қатысушы мемлекеттер дауысының саны "бiр мемлекет - бiр дауыс" принципiне сүйене отырып бөлiнедi. MБК-ның шешiмдерi бәтуаластықпен қабылданады.
Тараптар олар халықаралық шарттар негiзiнде өз өкiлеттiктерiнiң бiр бөлiгiн табыстайтын БЭК-тiң бiрыңғай реттеушi органын құрады. Оның шешiмi барлық Тараптардың орындауына мiндеттi болып табылады.
БЭК-тiң бiрыңғай реттеушi органдары барлық мәселелер бойынша шешiмдер салмақталған дауыс беру арқылы қабылданады. Әрбiр Тараптың дауыс саны оның экономикалық әлеуетiн ескере отырып, айқындалады. Дауыстарды бөлу Тараптардың келiсiмдерi негiзiнде белгiленедi.
Кез келген Тарап МБК-ге БЭК-тiң бiрыңғай реттеушi органының шешiмiн қайта қарау туралы ұсыныс бере алады.
Eгep қабылданған шешiм бiр немесе бiрнеше Тараптарға елеулi экономикалық залал келтiретiн болса, жекелеген халықаралық шарттармен өтемақы механизмi көзделетiн болады.
5-бап
БЭК әртүрлi деңгейлi және әртүрлi жылдамдықты ықпалдастықты ескере отырып, кезең кезеңмен құрылады.
Бiр кезеңнен екiншi кезеңге ауысуды Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құру жөнiндегi Негiзгi шаралар кешенiнде көзделген iс-шараларды толық көлемде орындаған Тараптар жүзеге асырады.
Тараптар әзiрлiгiне қарай Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құруды және қолданысқа енгiзудi қамтамасыз ететiн халықаралық шарттарға қосылады. Бұл ретте әрбiр Тарап осындай халықаралық шарттарға қосылудың келiсiлген тiзбектiлiгiн сақтауы тиiс. Тараптардың бiрде бiреуi басқа Тараптарға ықпалдастықтың мейлiнше жоғары дәрежесiне жылдам жылжуына бөгет бола алмайды.
Әртүрлi деңгейлi және әртүрлi жылдамдықты ықпалдастық дегенiмiз әрбiр Тарап ықпалдастықтың қандай даму бағытын немесе жекелеген ықпалдастық iс-шараларын және қандай көлемде қатысуына дербес айқындайтынын бiлдiредi.
6-бап
БЭК-тi құру мен қолданысқа енгiзудi қамтамасыз етудiң құқықтық негiзi халықаралық шарттар мен Тараптардың мүдделерiн ескере отырып және халықаралық құқықтың жалпыға бiрдей нормалары мен принциптерiне сәйкес жасалған және қабылданған БЭК органдарының шешiмдерi болып табылады.
7-бап
Осы Келiсiмнiң ережелерiн түсiндiруге және/немесе қолдануға қатысты Тараптардың арасындағы даулар мен келiспеушiлiктер консультациялар мен келiссөздер жүргiзу жолымен шешiледi.
8-бап
Осы Келiсiм оның барлық Тараптарымен келiсiлген жағдайларда Келiсiмнiң мақсаттары мен принциптерiн бөлiсетiн басқа мемлекеттердiң қосылуы үшiн ашық.
Қосылған мемлекет үшiн осы Келiсiм депозитарийдiң осындай қосылуға келiсiмi туралы Тараптардың соңғы хабарламасын алған күнiнен бастап күшiне енедi.
9-бап
Тараптардың өзара келiсiмi бойынша осы Келiсiмге осы Келiсiмнiң ажырамас бөлiгi болып табылатын және осы Келiсiмнiң 10-бабында көзделген тәртiппен күшiне енетiн жекелеген хаттамалармен ресiмделетiн өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлуi мүмкiн.
10-бап
Осы Келiсiм Тараптардың оның күшiне енуiне қажеттi мемлекетiшiлiк рәсiмдердi орындағаны туралы соңғы хабарламаны депозитарийдiң алған күнiнен бастап күшiне енедi.
11-бап
Осы Келiсiм белгiсiз мерзiмге жасалады.
Әрбiр Тарап осы Келiсiмнен бұл туралы депозитарийге одан шығатыны туралы жазбаша хабарламаны кемiнде шығуына дейiнгi 12 ай бұрын жiберiп шыға алады.
Осы Келiсiмнiң депозитарийi Қазақстан Республикасы болып табылады.
Депозитарий бiр ай мерзiмде осы Келiсiмнiң барлық қатысушыларына қандай да бiр Тараптың Келiсiмнен шыққаны туралы хабарлайды.
2003 жылы 19 қыркүйекте Ялта қаласында орыс тiлiндегi бiр түпнұсқалы данада жасалды. Түпнұсқалы данасы осы келiсiмге қол қойған әрбiр мемлекетке оның куәландырылған көшiрмелерiн жiберетiн Қазақстан Республикасының мұрағатында сақталады.
Беларусь Республикасы | Ресей Федерациясы |
Yшiн | Yшiн |
Қазақстан Республикасы | Украина үшiн |
Үшiн |
Бірыңғай экономикалық кеңістік құрудың тұжырымдамасы
Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құрудың тұжырымдамасы (бұдан әрi - Тұжырымдама) Беларусь Республикасы, Қазақстан Республикасы, Ресей Федерациясы мен Украинаның (бұдан әрi - қатысушы мемлекеттер) көп жақты экономикалық ынтымақтастықты тереңдету мақсатында Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құру жөнiндегi шараларының бағдарламасын бiлдiредi.
Қатысушы мемлекеттер Бiрыңғай экономикалық кеңiстiктi (бұдан әрi - БЭК) тауарлардың, қызметтер көрсетудiң, капиталдың және жұмыс күшiнiң еркiн қозғалысын қамтамасыз ететiн бiрыңғай принциптерге негiзделген экономиканы реттеудiң тетiктерi жұмыс iстейтiн және тең бәсекелестiк пен макроэкономикалық тұрақтылығын ұстауды қамтамасыз ету үшiн қажеттi шамада және көлемде бiрыңғай сыртқы сауда мен келiсiлген салық, ақша-кредит және валюта-қаржылық саясаты жүргiзiлетiн қатысушы мемлекеттердiң кеден аумағын бiрiктiретiн экономикалық кеңiстiк деп түсiнедi.
I. Мақсаттары мен міндеттері
БЭК-тi құрудың мақсаты қатысушы мемлекеттердiң тұрақты және тиiмдi дамуы мен халықтың өмiр деңгейiн жоғарылату үшiн жағдай жасау болып табылады.
Қатысушы мемлекеттер мыналарға жәрдемдесуге ұмтылады:
халықаралық құқықтың жалпы мойындалған нормалары мен принциптерi негiзiнде қатысушы мемлекеттердiң экономикасын тұрақты дамытуды қамтамасыз ететiн қатысушы мемлекеттер арасындағы сауда мен инвестицияларды дамытуға;
инфрақұрылымдық кешендi реттеу мен ықпалдастырудың үйлесiмдi жүйесiн орнату жолымен кәсiпкерлiк қызметтi дамыту үшiн мүмкiндiктер жасауға;
қатысушы мемлекеттер экономикасының сыртқы рыноктардағы бәсеке қабiлеттiгiн арттыру мақсатында қатысушы мемлекеттердiң экономикалық әлеуеттерiн бiрiктiруге және өсiруге.
Ықпалдастыруды тереңдету мiндеттерiн кезең-кезеңмен шешу қатысушы мемлекеттердiң қабылданған мiндеттемелердi орындауына және мына мiндеттердi нақты шешуге негiзделедi:
тарифтiк және тарифтiк емес реттеу саласында бiрыңғай саясат жүргiзу, бәсекелестiктiң бiрыңғай ережелерi, демеуқаржы және мемлекеттiк қолдаудың өзге де нысандарын қолдану негiзiнде өзара саудада демпингке қарсы, өтемдiк және арнайы қорғану шараларын қолданбауды болжайтын алусыз және шектеулерсiз еркiн сауда аймағын құру;
техникалық регламенттер мен стандарттардың, санитарлық және фитосанитарлық нормаларды әзiрлеу мен қолданудың қағидаттарын бiрiздендiру;
макроэкономикалық саясаттың үйлесiмдiгi;
тауарлардың, қызметтер көрсетудiң, капиталдың және жұмыс күшiнiң еркiн қозғалысы үшiн жағдай жасау;
сауда және бәсекелестiк саясатын қоса алғанда, БЭК-тiң жұмыс iстеуi үшiн қажеттi шамада қатысушы мемлекеттердiң заңнамаларын үйлесімдіру;
табиғи монополиялар (темiр жол көлiгi, магистральдық телекоммуникациялар, электр қуатын, мұнайды, газды тасымалдау саласында және басқа да салаларда) қызметiн реттеудiң бiрыңғай қағидаттарын, бiрыңғай бәсекелестiк саясатты қалыптастыру және табиғи монополиялар субъектiлерiнiң қызметтер көрсетуiне кемсiтушiлiксiз ену мен тарифтер деңгейiнiң теңдiгiн қамтамасыз ету.
II. Негізгі принциптер
БЭК-тiң жұмыс iстеуiнiң негiзгi қағидаттары тауарлардың, қызметтер көрсетудiң, капиталдың және жұмыс күштерiнiң қатысушы мемлекеттердiң шекаралары арқылы еркiн өтуiн қамтамасыз ету болып табылады.
Тауарлардың еркiн қозғалысы принципi еркiн сауда режимiн алуды жоюды және қатысушы мемлекеттердiң келiсiлген әдiстемесi, тарифтiк емес шаралары негiзiндегi кеден тарифтерiн бiрiздендiру, жалпы кеден тарифiн қалыптастырудың өзара саудадағы шектеулерiн алу, үшiншi елдермен тауарлар саудасын реттеудiң құралдарын қолдануды көздейдi. Өзара саудадағы демпингке қарсы, өтемдiк арнайы және қорғану шараларын қолдану тетiктерi бәсекелестiк және қаражаттандыру саласындағы бiрыңғай ережелермен алмастырылатын болады.
Қызметтер көрсетудiң еркiн қозғалысын қамтамасыз ету қағидаты қызметтер көрсету рыногына және БЭК шеңберiндегi жеткiзушiлердiң қызметтер көрсетуiне толық енудi қамтамасыз ету және үшiншi елдердiң қызметтер көрсету рыногына және БЭК жеткiзушiлерiнiң қызметтер көрсетуiне ену бойынша келiсiлген саясатты жүргізу үшiн жалпы ережелер мен әдiстердi қалыптастыруды болжайды.
Капиталдың еркiн қозғалысын қамтамасыз ету принципi БЭК шеңберiндегi қатысушы мемлекеттерден капитал қозғалысына арналған барлық шектеулердi кезең кезеңмен алуды және макроэкономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету жағдайында капиталдар рыногын дамыту саласында келiсiлген саясат жүргiзудi болжайды.
Қатысушы мемлекеттердiң жеке тұлғаларын БЭК шеңберiнде кедергiсiз өтуiн қамтамасыз ету және халықаралық құқықтар және ДСҰ-ның нормалары мен қағидаттарын ескере отырып, үшiншi елдерге қатысты келiсiлген көшi-қон саясатын қалыптастыру жұмыс күшiнiң еркiн қозғалысын қамтамасыз етудiң қағидаты болып табылады.
Келiсiлген макроэкономикалық саясат жүргiзудiң қағидаты макроэкономикалық көрсеткiштер, оның iшiнде iшкi бағалар, бiрiншi кезекте энергия тасымалы және табиғи монополиялардың қызметтер көрсету тарифiнiң деңгейiн теңестiрудiң конвергенциясын қамтамасыз етедi.
Жекелеген салалар бойынша жалпы саясат жүргiзу принциптерi Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құру туралы Келiсiмдi дамытуда әзiрленген секторалдық келiсiмдер жасауды болжайды.
БЭК әртүрлi деңгейлiк және әртүрлi жылдамдықты ықпалдасудың мүмкiндiктерiн ескере отырып, кезең-кезеңмен қалыптасады.
Әртүрлi жылдамдықты ықпалдасу әр мемлекет ықпалдасудың өзара iс-қимылының әртүрлi деңгейiнде тұрған қатысушы мемлекеттердiң әртүрлi деңгейлiк ықпалдасуына алып келетiн қандай да бiр халықаралық шартына қосылу сәтiн дербес айқындауын бiлдiредi.
Әртүрлi деңгейлiк және әртүрлi жылдамдықты ықпалдасу әр қатысушы мемлекет ықпалдасудың қандай даму бағытын немесе жекелеген ықпалдасу шараларына оның қатысатынын және қандай көлемде қатынасатынын дербес айқындауын бiлдiредi. Мемлекеттiң дайындық шамасына қарай БЭК-тiң қалыптасуы және жұмыс iстеуiн қамтамасыз ететiн халықаралық шарттарға қатысу мүмкiндiгi бар. Бұл жағдайда мемлекет халықаралық шарттар тiзбесiне қосылудың келiсiлген кезектiгiн сақтауы тиiс. Мемлекеттiң БЭК шеңберiндегi қолданыстағы халықаралық шарттарға қосылуы үшiн бұл халықаралық шарттарға қатысушы барлық мемлекеттердiң келiсiмiн талап етедi. Бұл ереже осы тұжырымдамамен айқындалатын БЭК-тiң негiзгi принциптерi мен шарттарының жұмыс iстеуiне қатысты қолданылады.
БЭК-тi құрудың бiр кезеңiнен екiншi кезеңiне өтудi Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құру жөнiндегi негiзгi шаралар Кешенiнiң алдыңғы кезеңiнде көзделген iс-шараларды орындаған қатысушы мемлекеттер жүзеге асырады.
Қатысушы мемлекеттердiң бiр бiрiне ұсынатын басымдықтар көлемiн олар қатысушы болып табылатын БЭК-тi құру жөнiндегi келiсiмдер айқындайды.
Қандай да бiр қатысушы мемлекеттiң ықпалдасуды дамытудың жекелеген бағыттарына немесе жекелеген ықпалдасу iс-шараларына қатыспауы немесе iшiнара қатысуы басқа қатысушы мемлекеттердiң ықпалдасуды дамытудың көрсетiлген бағыттарын немесе жекелеген ықпалдасу iс-шараларын жүзеге асыруына кедергi болмауы тиiс.
Қандай да бiр қатысушы мемлекеттiк ықпалдасуды дамытудың жекелеген бағыттарына немесе жекелеген ықпалдасу iс-шараларына қосылуының ең кеш мерзiмi БЭК-ке қатысушы мәртебесiн өзгертпейдi.
БЭК-тiң негiзiн салушы мемлекеттердiң (Ресей Федерациясы мен Беларусь Республикасы - Одақтас мемлекеттер, Ресей Федерациясы, Беларусь Республикасы және Қазақстан Республикасы - ЕурАзЭҚ мүшелерi) ықпалдасуының әртүрлi деңгейлерiн ескере отырып, ықпалдасудың ең жоғары деңгейлерiне өту мүмкiндiгiнiң мерзiмiн әр қатысушы мемлекет дербес айқындайды.
Еркiн сауда аймағын құруды аяқтау БЭК-тi құрудың бiрiншi кезектегi және негiзгi кезеңi болып табылады.
БЭК ерiктiлiк, экономикалық өзара пайдалылық, кемсiтудiң жоқтығы, құқықтық кепiлдiк, мақсаттар тоқайластығы, қабылданған мiндеттемелер үшiн жауапкершiлiк, ашықтық сияқты қағидаттарды ескере отырып құрылады.
III. Бірыңғай экономикалық кеңістікті құрудың негізгі бағыттары
БЭК халықаралық құқықтың жалпы қабылданған нормалары мен принциптерiн, сондай-ақ Еуропа одағының тәжiрибесi мен заңнамаларын ескере отырып, ықпалдасу деңгейiн жоғарылату жолымен, экономикадағы қайта түрленуiн, келiсiлген экономикалық саясат, экономика, сауда саласында және басқа да бағыттар бойынша заңнаманы үйлесiмдi ету және бiрiздендiру жүргiзу жөнiндегi бiрлескен шараларды жүзеге асыратын қатысушы мемлекеттердiң iлеспелiгi арқылы бiрте-бiрте құрылады.
Ықпалдасудың бағыттары мен оларды iске асыру жөнiндегi iс-шаралар әр қатысушы мемлекет үшiн олардың толық көлемде орындалуының мiндеттiлiгiн, сондай-ақ оларды iске асыру тетiктерi мен келiсiлген шешiмдердiң орындалмағаны үшiн жауапкершiлiктi көздейтiн тиiстi халықаралық шарттар мен БЭК органдарының шешiмдерi негiзiнде айқындалады.
БЭК-тi құру мынадай негiзге алатын iс-шараларды жүзеге асыруды бiлдiредi:
тауарлар үшiн алусыз және шектеусiз мыналар негiзiнде сауда режимiн орнату:
- бәсекелестiктiң және демеуқаржыны қолданудың бiрыңғай ережесi, сондай-ақ тарифтiк және тарифтiк емес реттеу саласында келiсiлген саясат жүргiзу негiзiнде тауарлардың еркiн өтiмi мен қызметтер көрсетудi көздейтiн алусыз және шектеусiз еркiн сауда аймағын құруды аяқтау жөнiндегi кешендi шараларды iске асыру;
- жалпы кеден тарифтерiн қалыптастыру;
- бәсекелестiк саясат, табиғи монополияларды реттеу, оның iшiнде табиғи монополиялар субъектiлерiнiң қызметтер көрсетуге, қаражаттандыру және мемлекеттiк қолдаудың өзге де нысандарына кемсiтпеушiлiксiз ету және тарифтердiң тең деңгейiн қамтамасыз ететiн бiрыңғай ережелердi айқындау;
- ДСҰ-ның нормалары мен ережелерi негiзiнде тарифтiк емес реттеу шараларын бiрiздендiру, үшiншi елдерге қатысты оларды қолданудың бiрiздендiрген тәртiбiн құру;
- өзара саудада тарифтiк және тарифтiк емес шектеулердi қолданбау;
- қатысушы мемлекеттердiң үшiншi елдерге қатысы бойынша сауда режимдерiн бiрiздендiру;
- кейiннен оларды аяқталу кезеңiнде жоя отырып, iшкi кеден шекараларында кедендiк ресiмдеу және кедендiк бақылау тәртiбiн оңайлату;
техникалық регламенттер мен стандарттар, санитарлық және фитосанитарлық нормаларды әзiрлеу мен қолданудың қағидаттарын бiрiздендiру;
қызметтер көрсету рыногына ену режимiн ырықтандыру, мұндағы бар кедергiлер мен шектеулердi бiрте-бiрте жою;
басым салалар мен өндiрiстерге инвестициялар тарту үшiн қолайлы ахуал жасау жағдайларына келiсу;
санаткерлiк меншiк құқығын қорғау саласында бiрыңғай саясат жүргізу;
салық салу қағидаттарын үйлесiмдiру, оның iшiнде жанама салықтарды алусыз салудың келiсiлген принциптерiне өту, салық пен алымдарды iшкi рынок пен ұлттық өндiрушiлердi қорғаудың құралы ретiнде қолдануға жол бермеу;
ұлттық валюталардың өзара айырбасталымдығы және ұлттық валюталармен есептесуге өту, валюталық саясаттың жалғаспалы ырықтануы үшiн жағдай жасау, ұлттық валюталардың валюталық бағамдарын орнатудың тетiгiн келiсу, ықпалды төлем жүйесiн қалыптастыру, қатысушы мемлекеттердiң экономикалық жағдайларының жақсаруына қарай капитал қозғалысын ырықтандырудың деңгейiн жоғарылату;
қатысушы мемлекеттер азаматтары еркiн қозғалатын еңбек рыногын құру;
БЭК-тi құруды құқықтық ресiмдеу мен қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қабылдау;
шешiмдердi қабылдаудың тетiгiн әзiрлеу және қабылданатын шешiмдердiң орындалуын қамтамасыз ету.
Жоғарыда айтылған iс-шаралардың орындалуы Бiрыңғай экономикалық кеңiстiктi құру жөнiндегi Кешендi негiзгi шараларды iске асыру арқылы қамтамасыз етiледi.
IҮ. ДСҰ-ға кіру жөнінде келіссөздер жүргізу
кезіндегі өзара әрекет
Бiрыңғай экономикалық кеңiстiктi құру мен оның қызметi ДСҰ-ның нормалары мен ережелерiн ескере отырып, жүзеге асырылады.
Қатысушы мемлекеттер бұл ұйымға кiруi жөнiндегi келiссөздердiң әртүрлi кезеңiнде тұрғандықтан ықпалдасудың әртүрлi деңгейлiк және әртүрлi жылдамдықтық мүмкiндiгiн ескере отырып, ДСҰ-ға кiру жөнiнде келiссөздер өткiзу кезiнде келiсiлген ұстанымдар тетiгiн әзiрлеуi қажет. Бұл тетiк мыналарды болжайды:
ДСҰ-ға кiру туралы келiссөздер барысын талқылау үшiн тоқсан сайын консультациялар өткiзу;
қатысушы мемлекеттердiң келiсiлген шарттарда ДСҰ-ға кiруi.
Қатысушы мемлекеттер ДСҰ-ға кiру жөнiнде келiссөздер жүргiзу кезiнде ұстанымдарды келiсу тетiгiнiң нақты нысандарын дербес таңдайды.
Қатысушы мемлекеттердiң бiрi ДСҰ-ға басқалардан бұрын кiрген жағдайда ол:
басқа қатысушы мемлекеттердiң ДСҰ-ға жедел кiруiне жәрдемдесетiн болады;
ДСҰ-ға кiру жөнiндегi келiссөздер аясында басқа қатысушы мемлекеттерге талаптарды жылжытудан қалыс қалады.
Ү. Бірыңғай экономикалық кеңістік құрудың және шешімдер қабылдау тәртібінің институционалдық негіздері
БЭК-тi құру процестерiн үйлестiрудi жекелеген халықаралық шарттар негiзiнде құрылатын тиiстi органдар жүзеге асырады. Органдардың құрылымы ықпалдасу деңгейiн ескере отырып, құрылады.
БЭК органдары мемлекетаралық элементтер мен қатысушы мемлекеттердiң өкiлеттiктерiнiң бөлiктерiн бiрыңғай реттеушi органның маңызын бiрте-бiрте арттыра отырып, оған берудi үйлестiру негiзiнде құралады.
БЭК-тi құруды мемлекетаралық деңгейде үйлестiру және басқаруды Қатысушы мемлекеттер басшыларының кеңесi (бұдан әрi - ҚМБК) қамтамасыз ететiн болады.
ҚМБК шеңберiндегi әр қатысушы мемлекеттердiң дауыстар саны "бiр мемлекет - бiр дауыс" қағидатына орай бөлiнедi. ҚМБК шешiмдерi бәтуаластықпен қабылданады.
Қатысушы мемлекеттер халықаралық шарттар негiзiнде өз өкiлеттiктерiнiң бiр бөлігiн табыстайтын бiрыңғай реттеушi органды (Комиссияны) құрады. Оның шешiмдерi барлық қатысушы мемлекеттердiң орындауы үшiн мiндеттi болады.
Комиссия жалпы кеден тарифi немесе бәсекелестiктiң бiрыңғай ережелерiнiң қайсысы бұрын енгiзiлген сәтiнен бастап өзiнiң жұмыс iстеуiн бастайды. Ықпалдасу процестерiнiң дамуы және тереңдеуiне қарай бiрыңғай реттеу органының өкiлеттiгi тиiсiнше ұлғаяды.
Комиссияда барлық мәселелер бойынша шешiмдер салмақталған дауыс берумен қабылданады. Әр қатысушы мемлекеттiк дауыс саны оның экономикалық әлеуетiн ескерумен айқындалады. Дауыстарды бөлу және дауыс беру рәсiмi қатысушы мемлекеттердiң келiсiмi негiзiнде белгiленедi.
ҚМБК негiзгi өкiлеттiктерi:
БЭК шеңберiнде одан әрi ықпалдасудың келешегiн айқындау;
Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк құру жөнiндегi негiзгi шаралар кешенiнiң орындалуына бақылау жасау;
БЭК-тi құру үшiн қабылданатын негiзгi принциптер мен шаралардың қолданылуы мен сақталуын қамтамасыз ету;
үшiншi елдерге қатысты сауда-экономикалық саясатын әзiрлеу;
БЭК-ке жаңа мүшелердi қабылдау туралы шешiмдер қабылдау;
БЭК-ке қатысушы мемлекеттердiң кеден-тарифтiк және бәсекелестiк саясатын бiрiздендiру жөнiндегi мiндеттердi қою және Комиссияның баяндамаларын қарау;
БЭК-тiң жұмыс iстеуiнiң принциптi мәселелерi бойынша өзге де шешiмдердi қабылдау болып табылады.
БЭК-тiң талаптағыдай жұмыс iстеуiн және дамуын қамтамасыз ету үшiн Комиссия өз құзыры шегiнде:
БЭК-тiң мақсаттары мен мiндеттерiн iске асыруды қамтамасыз етедi;
БЭК-тiң мақсаттарына жету және мiндеттерiн орындаумен байланысты мәселелер бойынша шешiмдер қабылдайды және қорытынды бередi;
БЭК-тiң мақсаттарына жетуге және мiндеттерiн орындауға қажеттi нормативтiк құқықтық актiлердiң жобаларын, әдiстемелiк материалдарды және басқа да құжаттарды әзiрлейдi;
өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.
ҮI. Құқықтық, қаржылық және ақпараттық қамтамасыз ету
Қатысушы мемлекеттердiң мүдделерiн ескере отырып және халықаралық құқықтық жалпы қабылданған нормалары мен принциптерiне сәйкес жасалатын және қабылданатын халықаралық шарттар мен БЭК органдарының шешiмдерi БЭК-тiң қалыптасуы мен қызметiнiң құқықтық негiзi болып табылады.
Ықпалдасудың әртүрлi жылдамдығын және әртүрлi сипатын назарға ала отырып, БЭК-тiң халықаралық шарттары мен өзге де құжаттарының жобаларын дайындау жөнiндегi жұмыстардың аяқталғаны туралы шешiмдер егер, тiстi жоба iшкi жалпы өнiм жиынтығының кем дегенде үштен екiсi үлесiнде болатын қатысушы мемлекеттердiң кем дегенде үшеуiмен келiсiлсе қабылданады.
Қатысушы мемлекеттер қабылданған шешiмдердiң iске асырылуы тетiгiн бекiту, олардың орындалмағаны үшiн санкция енгiзу, сондай-ақ БЭК-тi құруға жiберiлген олар жасасқан әрбiр халықаралық шарттардағы дауларды шешудiң тетiгi қажеттiгiн мойындайды. Бұл құжаттар олардың ескертпелерiне жол бермеу туралы ережелердi қамтуы тиiс.
БЭК органдарын қаржыландыру бiрыңғай реттеу органына қатысушы мемлекеттердiң дауыс санына тең қатысушы мемлекеттердiң үлестiк жарнасы есебiнен жүзеге асырылады.
БЭК-тiң жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету үшiн экономикалық және құқықтық сипаттағы тұрақты жаңартылатын ақпарат шоғырланатын деректер қоры құрылады.
YII. Қорытынды
БЭК олардың БЭК аясында жасалатын және қолданыстағы халықаралық шарттардан туындайтын мiндеттемелердi қабылдаған жағдайда, қатысушы мемлекеттердiң келiсiмдерiмен бекiтiлген макроэкономикалық және институциональдық өлшемдерiне сәйкес және барлық қатысушы мемлекеттердiң келiсiмiмен басқа мемлекеттер үшiн ашық.
Кез-келген қатысушы мемлекеттiң БЭК-тi қалыптастыру шеңберiнде қабылданған өз мiндеттемелерiн алдын ала реттей отырып, БЭК-тен шығу құқығына ие.
Қатысушы мемлекеттiң БЭК-тен шыққан күнiнен бастап БЭК аясында жасалған халықаралық шарттар мен қабылданған шешiмдерден туындайтын осы қатысушы мемлекет алдындағы басқа қатысушы мемлекеттердiң мiндеттемелерi күшiн жояды.
Бiрыңғай экономикалық кеңiстiк туралы Келiсiмге Украинаның ескертпесi
Украина Бiрыңғай экономикалық кеңiстiктi қалыптастыруға және оның жұмыс iстеуiне Украинаның Конституциясына сәйкес шекте қатысатын болады.
Украина Президентi |
Ялта қ., 2003 жылғы 19 қыркүйек
