Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы

Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15 шілдедегі № 339-IV Заңы.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
ҚР Заңының қолданысқа енгізілу тәртібін 111-баптан қараңыз.
Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалануға және авиация қызметіне байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді және адамның өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаны, мемлекет мүдделерін қорғау, әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасы экономикасының, жеке және заңды тұлғалардың авиациялық қызмет көрсетуге қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында әуе кеңістігі мен авиация қызметін пайдалану тәртібін айқындайды.

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) авариялық-құтқару жұмыстары – апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемелеріне уақтылы көмек көрсетуге бағытталған іс-шаралар кешені;

2) авиакомпания – азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының сертификаты бар заңды тұлға;

3) авиамаршрутқа арналған куәлiк – авиациялық маршрутты тұрақты рейстерді орындау үшін пайдалану құқығына арналған құжат;

4) авиация – қызметі әуе кемелерінің көмегімен адамның әуе кеңістігін пайдалануына және оған жағдайлар жасауға бағытталған ұйымдардың барлық түрлері;

5) авиациялық жұмыстар - басқа жеке және (немесе) заңды тұлғалардың мүдделері үшін пайдаланушы азаматтық әуе кемелерін қолдана отырып орындайтын мамандандырылған операциялар;

5-1) авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәлік – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген, пайдаланушының авиациялық жұмыстарға жіберілуін куәландыратын, белгіленген нысандағы құжат;

6) авиациялық қауіпсіздік – азаматтық авиацияны заңсыз араласу актілерінен қорғау, оған шаралар кешенін іске асыру мен адами және материалдық ресурстарды тарту арқылы қол жеткізіледі;

6-1) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

7) авиациялық қызмет - әуе кемелерінің көмегімен адамның әуе кеңістігін пайдалануына жағдайлар жасауға бағытталған қызметтің барлық түрі;

8) авиациялық қызметтер көрсету – азаматтық авиацияның жолаушыларды, багажды, жүкті, почта жөнелтілімдерін әуемен тасымалдауды ұйымдастыру мен қамтамасыз етуге және авиациялық жұмыстарды ақысын алып немесе жалдау бойынша орындауға байланысты қызметтер көрсетуі;

9) авиация қызметіне заңсыз араласу – авиацияның қауiпсiз қызметiне қол сұғатын, адамдардың бақытсыз жағдайға ұшырауына, материалдық зиян шегуге, әуе кемесiн басып алуға немесе айдап әкетуге әкеп соққан немесе осындай салдардың туындау қатерін төндiрген құқыққа қарсы әрекет;

10) авиациялық маршрут (авиамаршрут) – авиатасымалдар пункттері арасындағы олардың үстінен әуе қатынасы жүзеге асырылатын жер бетiнiң географиялық сипаттамасы немесе географиялық сипаттамаларының комбинациясы;

10-1) авиациялық медицина – авиациялық ұшуды медициналық қамтамасыз ету мәселелерін зерделеуге арналған медицина саласы;

10-2) авиациялық медициналық инспектор – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның авиациялық медицина саласында біліктілігі мен жұмыс тәжірибесі бар және азаматтық және эксперименттік авиация саласында сертификаттауды, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген авиация инспекторы;

10-3) авиациялық медициналық орталық – азаматтық авиация саласында медициналық куәландыруды жүзеге асыратын заңды тұлға;

10-4) авиациялық медициналық орталықтың сертификаты – авиациялық медициналық орталықтың сертификаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын, белгіленген үлгідегі құжат;

10-5) авиациялық медициналық сарапшы – авиациялық медициналық сарапшы сертификаты бар, авиациялық медицина саласында даярлықтан өткен және практикалық дағдылары мен еңбек өтілі бар, әуе кемелерінің ұшуын орындауға және қамтамасыз етуге және оларға техникалық қызмет көрсетуге, әуе қозғалысына қызмет көрсетуге тікелей байланысты адамдарды куәліктерді немесе біліктілік белгілерін алуға медициналық куәландырудан өткізу үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тағайындайтын дәрігер;

10-6) авиациялық медициналық сарапшының сертификаты – авиациялық медициналық сарапшыға медициналық куәландыру жүргізу және медициналық сертификат беру құқығын беретін, белгіленген үлгідегі құжат;

11) авиациялық оқу орталығы – авиация персоналын даярлауды, қайта даярлауды және олардың кәсіптік деңгейін ұстауды жүзеге асыратын заңды тұлға;

12) авиациялық оқу орталығының сертификаты – авиациялық оқу ұйымының сертификаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын белгіленген үлгідегі құжат;

13) авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі сертификат – авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымның сертификаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын белгіленген үлгідегі құжат;

14) авиация персоналы - арнайы және (немесе) кәсіптік даярлығы бар, әуе кемелерінің ұшуын, әуе тасымалдары мен авиациялық жұмыстарды орындау және қамтамасыз ету, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету, әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жеке адамдар;

14-1) авиациялық хаб – жолаушыларды, багажды, пошта жөнелтiлімдерiн және жүктерді межелі орынға жеткізу үшін авиакомпаниялар аралық пункт ретінде пайдаланатын, тоғысатын рейстерді ұйымдастыру үшін қажетті инфрақұрылымы бар авиакөліктік тораптық әуежай;

15) автомобиль жолының әуеайлақтық учаскесі – әскери-қызметтік міндеттер мен әскери дайындық міндеттерін шешу кезінде мемлекеттік авиация әуе кемелерінің ұшып көтерілуі және қонуы үшін пайдаланылатын, мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган айқындаған автомобиль жолының учаскесі;

15-1) азаматтық авиация саласындағы төлемдер – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым көрсететін қызметтер үшін жеке және заңды тұлғалардың төлемақысы, сондай-ақ азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бюджетіне ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге тұрақты қадағалауды жүзеге асырғаны үшін заңды тұлғалардың міндетті аударымдары;

16) азаматтық авиация саласындағы уәкiлеттi орган – Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және азаматтық және эксперименттiк авиация қызметi саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

16-1) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым – жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын, Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласын орнықты дамытуды, ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған қызметті жүзеге асыратын акционерлік қоғам;

16-2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметшілері – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бірінші басшы мен оның орынбасарларының, құрылымдық бөлімшелер басшыларының және авиация инспекторларының лауазымдарын атқаратын қызметкерлері;

16-3) азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымдар – азаматтық авиация саласындағы қызметті жүзеге асыратын және әуе көлігінің қауіпсіздігін, тұрақтылығын, тиімділігін қамтамасыз етуге және оның басқа да мәселелерін реттеуге бағытталған авиациялық қағидаларды қабылдайтын халықаралық ұйымдар;

17) азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымның авиациялық қағидалары – азаматтық авиация қызметінің жекелеген аспектілерін ұйымдастыруды және жүзеге асыруды регламенттейтін, азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйым қабылдаған талап;

18) азаматтық авиация ұйымы – азаматтық авиация саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

19) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

19-1) азаматтық-әскери үйлестіру жүйесі – авиацияның барлық түрінің әуе кеңістігін қауіпсіз және тиімді пайдалануына бағытталған іс-шаралар кешені;

20) азаматтық әуе кемелерiн пайдаланушының сертификаты – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген, пайдаланушының Азаматтық әуе кемелерiн пайдаланушыларды сертификаттау қағидаларына және сертификаттау талаптарына сәйкестiгiн куәландыратын құжат;

21) азаматтық әуе кемесін мемлекеттік тіркеу туралы куәлік – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген және азаматтық әуе кемесінің Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізіліміне енгізілгенін растайтын белгіленген үлгідегі құжат;

22) азаматтық әуе кемесінің ұшуға жарамдылығының сертификаты – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген, азаматтық әуе кемесiнiң ұшуға жарамдылығының нормаларына сәйкестiгiн куәландыратын құжат;

23) апатқа ұшыраған әуе кемесі – жермен жүрген, ұшып көтерілген, қонған немесе құлаған кезде қатты зақымданған немесе толық қираған әуе кемесі, сондай-ақ әуеайлақтан тыс жерге мәжбүрлі түрде қонған әуе кемесі;

24) апатқа ұшырау жағдайындағы әуе кемесі – өзіне немесе бортындағы адамдарға тікелей қауіп төнген не онымен радиобайланысы үзілген және қай жерде екені белгісіз әуе кемесі;

25) аса маңызды ұшу – Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының күзетілетін адамдарын әуемен тасымалдау кезінде әуе кемелерінің ұшуына, сондай-ақ олардың ұшатын маршруттарына (рейстеріне) беретін мәртебе;

26) аэроклуб – әуеайлақты (тікұшақ айлағын), әуежайды меншік құқығында не өзге де заңды негіздерде пайдаланатын және осы Заңда көзделген жағдайларда жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушылардың қызметін қамтамасыз ететін заңды тұлға;

27) аэронавигациялық ақпарат – әуе кемелерінің ұшуын қамтамасыз ету, әуе қозғалысына қызмет көрсету және әуе қозғалысын басқару мақсаттары үшін деректерді жинау, талдау және өңдеу нәтижесінде алынған ақпарат;

28) аэронавигациялық ақпарат құжаты – ұшуды орындау, әуе кемесіне қызмет көрсету және әуе қозғалысын басқару үшін елеулі маңызы бар ақпаратты қамтитын, белгіленген тәртіппен бекітілген және жарияланған құжат;

28-1) аэронавигациялық қызмет көрсету – әуе қозғалысын ұйымдастыруды, байланыс, навигация және байқау жүйелерін ұсынуды, ұшуларды метеорологиялық жағынан және іздестіру-құтқарумен қамтамасыз етуді, аэронавигациялық ақпарат беруді қамтитын қызмет.

Бұл қызмет көрсету түрлері әуе кеңістігін пайдаланушыларға ұшудың барлық кезеңдерінде (қонуға жақындағанда, әуеайлақ ауданында және маршрутта) ұсынылады;

29) аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші – әуе қозғалысының ұйымдастырылуын және (немесе) басқа да аэронавигациялық қызмет көрсетуді қамтамасыз ететін заңды тұлға;

29-1) аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің сертификаты – аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің сертификаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын, белгіленген үлгідегі құжат;

29-2) әділ мәдениет – осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, авиация персоналы және азаматтық авиация саласындағы өзге де жұмыскерлер азаматтық авиация саласындағы қателіктер немесе теріс қылықтар туралы хабарлайтын және жасалған қателіктер немесе теріс қылықтар үшін жауаптылықта болмайтын ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету қағидаты;

30) әуеайлақ – жер немесе су бетінің толықтай немесе ішінара әуе кемелерінің келуіне, жөнелтілуіне және осы жер бетімен қозғалуына арналған белгілі бір учаскесі (ғимараттарды, құрылыстарды және жабдықты қоса алғанда);

31) әуеайлақ (тікұшақ айлағы) жарамдылығының сертификаты – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген, әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) сертификаттау талаптарына сәйкестiгiн куәландыратын құжат;

32) әуеайлақ маңындағы аумақ – әуеайлақтың бақылау нүктесінде орналасқан орталығы және азаматтық және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайтын радиусы бар жер бетіндегі аумақ;

33) әуеайлақтық метеорологиялық орган – әуеайлақта орналасқан, әуе кемелерінің ұшуын метеорологиялық қамтамасыз етуге арналған қызмет;

34) әуеайлақтық қозғалыс – әуе кемелері мен көлік құралдарының әуеайлақтың маневр жасау алаңындағы қозғалысы, сондай-ақ барлық әуе кемелерінің әуеайлақ аумағындағы ұшуы;

35) әуеайлақтың бақылау нүктесі – әуеайлақтың географиялық орналасқан жерін айқындайтын нүкте;

36) әуежай – әуе кемелерiн қабылдауға және жөнелтуге, әуе тасымалдарына қызмет көрсетуге арналған және осы мақсаттар үшiн әуеайлағы, аэровокзалы, сондай-ақ басқа да қажетті құрылыстары мен жабдығы бар құрылыстар кешенi;

37) әуежай қызметi – жеке және (немесе) заңды тұлғалардың әуежайларда әуемен тасымалдауды, авиациялық жұмыстарды, ұшу қауiпсiздiгi мен авиация қауiпсiздiгін қамтамасыз етумен байланысты жүзеге асыратын қызметі;

38) әуежайдың (әуеайлақтың) авиациялық қауіпсіздік қызметінің сертификаты – әуежайдың (әуеайлақтың) авиациялық қауіпсіздік қызметінің сертификаттау талаптарына сәйкестігін куәландыратын, белгіленген үлгідегі құжат;

39) әуежайдың бақыланатын аймағы – оларға кіру бақыланатын әуежайдың (әуеайлақтың) жұмыс алаңы, оған іргелес жатқан аумақ және жақын орналасқан ғимараттар немесе олардың бір бөлігі;

39-1) әуе кемелеріне арналған қосалқы бөлшектер – көлік құралының ажырамас құрамдастары болып табылатын, бөлшектерді жөндеу немесе ауыстыру мақсатында пайдаланылатын, ұшақтың жабдық болып табылмайтын бөлшектері, оның ішінде қозғалтқыштар және әуе бұрандалары;

40) әуе кемесi – жер (су) бетiнен шағылысқан ауамен әрекеттесуді болғызбай, ауамен өзара әрекеттесу есебiнен атмосферада қалықтайтын аппарат;

41) әуе кемесімен жалданушы – әуе кемесін жалдау (чартер) шартына сәйкес бiр немесе бiрнеше рейстерде жолаушыларды, багажды, жүктi, почта жөнелтілімдерін тасымалдау және басқа да мақсаттар үшiн бiр әуе кемесiнiң (немесе бірнеше әуе кемесінің) бүкіл сыйымдылығын немесе сыйымдылығының бiр бөлiгiн ақысын алып екiншi тарапқа (әуе кемесiн жалдаушыға) экипажымен қоса беретiн және өз күшiмен оны басқару және техникалық пайдалану бойынша қызмет көрсететін әуемен тасымалдаушы;

42) алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

43) әуе кемесін жалдаушы – бір немесе бiрнеше рейстерде жолаушыларды, багажды, жүктi, почта жөнелтілімдерін тасымалдау немесе басқа да мақсаттар үшiн бiр әуе кемесінің (немесе бірнеше әуе кемесінің) бүкіл сыйымдылығын немесе сыйымдылығының бiр бөлiгiн экипажымен қоса өзінің пайдалануына беру туралы әуемен тасымалдаушымен (әуе кемесімен жалданушымен) әуе кемесін жалдау (чартер) шартын жасасқан жеке немесе заңды тұлға;

44) әуе кемесінің сертификатталған ең жоғары ұшып көтерілу массасы – азаматтық әуе кемесінің тип сертификатында немесе ұшуда пайдалану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілген, әуе кемесінің рұқсат етілген ең жоғары ұшып көтерілу массасы;

45) әуе кемесiнiң ұшуы – әуе кемесінің ұшып көтерiлу кезіндегі екпін алудан (тiк ұшып көтерiлген кезде жер немесе су бетiнен ажыраудан) бастап жүру аяқталғанға (ұшу-қону жолағын аялдамай босатқанға дейін) немесе тiк қонған кезде жер (су) бетiне жанасқанға дейiн әуе кемесiнiң жер (су) бетiмен және әуе кеңiстiгiнде қозғалуы;

46) әуе кеңістігін пайдалану режимі – әуе кеңістігін пайдалануды арнайы ұйымдастыруды талап ететін қызметті жүзеге асыру үшін белгіленетін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі құрылымының жекелеген элементтерін пайдаланудың уақытша тәртібі;

47) әуе қозғалысы – ұшып жүрген және әуеайлақтың маневр жасау алаңындағы әуе кемелерінің қозғалысы;

48) әуе қозғалысына қызмет көрсету – әуе қозғалысына ұшу-ақпараттық қызмет көрсету, авариялық хабар беру, диспетчерлік қызмет көрсету (аумақтық диспетчерлік қызмет көрсету, қонуға жақындағанда диспетчерлік қызмет көрсету немесе әуеайлақтық диспетчерлік қызмет көрсету);

49) әуе қозғалысына қызмет көрсету органы – әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету органы, ұшу ақпаратының орталығы немесе аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің әуе қозғалысына қызмет көрсетуіне қатысты хабарламаларды жинау пункті;

50) әуе қозғалысын басқару – ұшуды жоспарлаудың, үйлестірудің және қамтамасыз етудің кешенді процесі, әуе кемелерінің қозғалысын әуеде және жерде тікелей басқару, сондай-ақ ұшудың белгіленген режимінің және әуе кеңістігін пайдалану тәртібінің сақталуын бақылау;

51) әуе қозғалысын басқару органы – өз құзыреті шегінде және өзі үшін белгіленген аймақтар мен аудандарда әуе қозғалысын басқаруды жүзеге асыратын мемлекеттік авиацияның әуе қозғалысын басқару орталығы немесе басқару пункті;

51-1) әуе қозғалысын ұйымдастыру – барлық тараптармен ынтымақтастықта құралдарды ұсыну және үздіксіз қызмет көрсету жолымен және борттағы және жерүсті функцияларын пайдалана отырып, әуе қозғалысына қызмет көрсетуді, әуе кеңістігін ұйымдастыру мен әуе қозғалысы ағындарын ұйымдастыруды қоса алғанда, қауіпсіз, үнемді және тиімді түрде жүзеге асырылатын әуе қозғалысы мен әуе кеңістігін серпінді әрі интеграциялы ұйымдастыру;

52) әуемен тасымалдау – жеке және заңды тұлғалардың әуе кемелерiмен жолаушыларды, багажды, жүктерді және почта жөнелтілімдерін тасымалдау қызметi;

53) әуе трассасы – дәліз түрiндегi бақыланатын әуе кеңiстiгi (немесе оның бір бөлігі);

53-1) әуе кемесін жалдау (чартер) шарты – тасымалдау (әуе кемесін жалдау) шарты, ол бойынша жалға беруші (әуе кемесін жалға беруші) жалға алушыға (әуе кемесін жалдаушыға) жолаушыларды, багажды, жүкті, почта жөнелтілімдерін тасымалдау немесе басқа да мақсаттар үшін бір әуе кемесінің (немесе бірнеше кемелердің) бүкіл сыйымдылығын немесе сыйымдылығының бір бөлігін ақысын алып уақытша иеленуге беруге және бір немесе бірнеше рейске пайдалануға беруге және өз күшiмен оны басқару және техникалық пайдалану бойынша қызметтер көрсетуге міндетті;

53-2) борттағы өздігінен жазатын құрал – авиациялық оқиғаға немесе оқыс оқиғаға тергеп-тексеру жүргізу үшін қосымша мәліметтер көзі ретінде әуе кемесінің бортында орналастырылатын кез келген өздігінен жазатын аспап;

53-3) даярлаудың және бағалаудың құзыреттілік жүйесі – авиация персоналын даярлау және бағалау жүйесі, оған нәтижелерге бағдарлану, операцияларды орындау тиімділігінің стандарттарына және осы стандарттарды өлшеуге ерекше назар аудару, сондай-ақ белгіленген тиімділік стандарттары негізінде оқу курсын әзірлеу тән;

54) жауапкершілік аймағы – әуе қозғалысына қызмет көрсететін орган немесе әуе қозғалысын басқару органы өз функцияларын жүзеге асыратын белгілі бір мөлшердегі әуе кеңістігі;

54-1) жерде қызмет көрсету – әуе қозғалысына қызмет көрсетуді қамтымайтын, әуе кемесі әуежайға (әуеайлаққа) келген немесе әуе кемесі әуежайдан (әуеайлақтан) жөнелтілген кезде қажетті қызмет көрсету;

54-2) жерде қызмет көрсету қызметтерін беруші – әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушыны және өз әуе кемелеріне, жолаушыларға, багажға, жүктер мен поштаға өз бетінше қызмет көрсететін авиакомпанияны қоспағанда, әуежай (әуеайлақ) аумағында жерде қызмет көрсету қызметтерін көрсететін жеке немесе заңды тұлға;

55) жолаушы – экипаж құрамына кірмейтін және әуемен тасымалдау шартына сәйкес немесе өзге де заңды негіздерде әуе кемесімен тасымалданатын жеке адам;

55-1) инспекторлық нұсқама – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның авиация инспекторы бақылау мен қадағалау нәтижелері бойынша жеке немесе заңды тұлғаларға анықталған бұзушылықтарды жою үшін берген жеке сипаттағы акт;

56) кабиналық экипаж мүшесі – қауіпсіздік мүддесіне орай және жолаушыларға қызмет көрсету және (немесе) жүктерді тасымалдау мақсатында әуе кемесінің бортында пайдаланушы немесе әуе кемесінің командирі өзіне тапсыратын міндеттерді орындайтын, авиация персоналына жататын, бірақ ұшу экипажының мүшесі болып табылмайтын тұлға;

57) коммерциялық әуе тасымалы – заңды тұлғалардың жолаушыларды, багажды, жүктер мен почта жөнелтілімдерін әуемен тасымалдау шартына сәйкес азаматтық әуе кемелерімен ақысын төлеу немесе жалдау бойынша тасымалдау жөніндегі қызметі;

57-1) кіру шектелген күзетілетін аймақ – әуежайдың бақыланатын аймағының ең жоғары тәуекел аймақтарымен айқындалған, қауіпсіздік мақсатында оларда кіруді бақылаудан өзге бақылаудың басқа да шаралары қолданылатын учаскелері;

58) Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерiнiң мемлекеттік тiзiлiмi – Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін, оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу жүргiзiлетiн құжат;

59) Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгi – Қазақстан Республикасының құрлықты және сулы аумағының үстіндегі, оның iшiнде аумақтық суларының үстiндегi әуе кеңiстiгi;

60) Қазақстан Республикасының мемлекеттiк авиациясы әуе кемелерiнiң тiзiлiмi – Қазақстан Республикасы мемлекеттiк авиациясының әуе кемелерiн мемлекеттiк тiркеу жүргiзiлетiн құжат;

60-1) қайтарылмайтын өкілеттік – Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінен шығаруға (тіркеуден алып тастауға) және Жылжымалы жабдыққа қатысты халықаралық кепілдіктер туралы конвенцияға Авиациялық жабдық жөніндегі хаттамаға сәйкес әуе кемесін әкетуге талап қою құқығы соның пайдасына берілген жеке немесе заңды тұлғаның өкілеттігі;

61) қауіпті аймақ – оның шегінде белгілі бір уақыт кезеңінде әуе кемелерінің ұшуына қауіп төндіретін қызмет жүзеге асырылуы мүмкін белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігі;

61-1) қауіпті жүктер – адамның өмірі мен денсаулығына, қауіпсіздігі мен мүлкіне немесе қоршаған ортаға қатер төндіретін, Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) қауіпті жүктерді әуемен қауіпсіз тасымалдау жөніндегі техникалық нұсқаулықтарында айқындалатын қауіпті жүктер тізбесінде көрсетілген бұйымдар немесе заттар;

61-2) қашықтан сәйкестендіру жүйесі – ұшуды орындау процесінде пилотсыз әуе кемесі туралы ақпаратты жергілікті трансляциялауды қамтамасыз ететін жүйе;

62) қону алаңы – жердің, мұздың, су бетінің, құрылыстың үстіңгі бетінің, оның ішінде қалқымалы құрылыстың үстіңгі бетінің әуе кемелерінің ұшып көтерілуіне, қонуына, жермен жүруіне және тұрағына арналған учаскесі;

63) қосалқы әуеайлақ – қону белгіленген әуеайлаққа бару немесе оған қону мүмкін болмаған немесе мақсатқа сәйкес болмаған жағдайда, әуе кемесі бара алатын әуеайлақ;

63-1) медициналық қарап-тексеру – авиациялық персоналдың ауруының болуын немесе болмауын анықтау немесе растау, денсаулық жағдайын, сондай-ақ уақытша еңбекке қабілетсіздігін, жұмысқа шығатын ауысымындағы кәсіптік жарамдылығын айқындау;

63-2) медициналық сертификат – медициналық куәландырудың оң нәтижелері бойынша берілетін, өтініш берушінің денсаулық жағдайы бойынша жарамдылығына қойылатын талаптарға сәйкестігін растайтын және кәсіптік қызметке рұқсат беруді қамтамасыз ететін, белгіленген үлгідегі құжат;

63-3) мемлекеттік авиация қызметін бақылау жəне қадағалау органы – мемлекеттік авиация қызметіне мемлекеттік бақылауды жəне қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттік авиация саласындағы уəкілетті органның құрылымдық бөлімшесі;

64) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган – Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және мемлекеттік авиация қызметі саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

65) метеорологиялық ақпарат – нақты немесе күтіліп отырған метеорологиялық жағдайларға қатысты, әуе кеңістігін пайдаланушыларға арналған метеорологиялық мәлімет, талдау, болжам және кез келген басқа хабарлама;

65-1) нұсқамалық материал – сертификаттауды жүргізу, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасын, Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасын біркелкі қолдану, сондай-ақ сертификаттау талаптарына сәйкессіздіктерді әртүрлі деңгейлерге жатқызу мақсатында, процестер мен рәсімдердің сипаттамасын қамтитын, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның авиация инспекторларына арналған құжат;

66) пайдаланушы – азаматтық әуе кемелерiн пайдаланумен айналысатын немесе осы салада өз қызметтерiн ұсынатын жеке немесе заңды тұлға;

66-1) пилотсыз авиациялық жүйе – пилотсыз әуе кемесі және пилотсыз әуе кемесін әуе кеңістігінде қауіпсіз және тиімді пайдалану үшін қажетті онымен байланысты (пилотсыз әуе кемесін басқаратын байланыс арналары мен құрамдастарды қоса алғанда) элементтер;

66-2) пилотсыз әуе кемелерінің ұшуына шектеу қойылған аймақ – Қазақстан Республикасы аумағының үстінде белгіленген мөлшерлердегі әуе кеңістігінің бір бөлігі, оның шегінде пилотсыз әуе кемелерінің ұшуына белгілі бір шарттармен шектеу қойылады;

66-3) пилотсыз әуе кемесі – дербес жұмыс істеуге және (немесе) бортында пилотсыз қашықтан басқаруға пайдаланылатын немесе арналған әуе кемесі;

66-4) рейс мәртебесінің өзгеруі — маршруттың жоспарланған бағыттан өзгеруі, рейстің кідіруі, рейс кестесінің өзгеруі, рейстің орындалмауы немесе рейстің ұшу (ұшып келу) уақытына немесе маршрутқа әсер ететін өзге де өзгеріс;

66-5) сараптамалық медициналық қорытынды – авиациялық медициналық инспектор даулы жағдайлар бойынша, қажет болған кезде авиация саласындағы басқа да мамандарды тарта отырып берген құжат;

66-6) сертификатталған әуеайлақ (тікұшақ айлағы) – пайдаланушысына әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылығы сертификаты берілген әуеайлақ (тікұшақ айлағы);

67) тергеп-тексеру – авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны болғызбау мақсатында жүргізілетін, оның себептерін және (немесе) ілеспе факторларды анықтауды қоса алғанда, ақпаратты жинауды және талдауды, қорытындылар әзірлеуді және қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде ұсынымдар әзірлеуді қамтитын процесс;

67-1) тип сертификаты – әуе кемелерін сертификаттауды жүзеге асыратын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым, азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйым немесе азаматтық әуе кемесі типінің конструкциясын, қозғалтқышты немесе әуе бұрандасын айқындау үшін шет мемлекет берген және конструкцияның ұшуға жарамдылық нормаларына сәйкестігін растайтын құжат;

68) тұрақты емес рейс (ұшу) – тұрақты рейс (ұшу) болып табылмайтын және әуе тасымалы мақсатында немесе онсыз белгілі бір тапсырыс беруші үшін орындалатын рейс (ұшу);

68-1) тұрақты қадағалау – халыққа қауіпсіз авиациялық қызметтерді ұсыну мақсаттарында сертификаттаудан өткен жеке және заңды тұлғалардың белгіленген талаптарды сақтауын мемлекеттік қадағалау түрі;

69) тұрақты рейс – авиакомпания белгілеген және жариялаған кестеге сәйкес орындалатын рейс;

70) тыйым салынған аймақ – Қазақстан Республикасы аумағының үстіндегі белгіленген мөлшердегі әуе кеңістігі, оның шегінде әуе кемелерінің арнайы рұқсатсыз ұшуды орындауына тыйым салынады;

71) тікұшақ – ауадан ауыр, ұшу кезінде негізінен шамамен тік қалыпта болатын осьтердің айналасындағы күш қондырғысы арқылы айналатын бір немесе бірнеше тірек бұрандамен ауа реакциясының есебінен қалықтайтын әуе кемесі;

72) тікұшақ айлағы – әуеайлақ немесе құрылыстың үстіңгі бетінің тікұшақтардың келуіне, жөнелтілуіне немесе осы үстіңгі беті арқылы қозғалуына толықтай немесе ішінара арналған белгілі бір учаскесі;

72-1) тікұшақ қызметтерін ұсыну жөніндегі бірыңғай оператор – азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын, материалдық-техникалық ресурстары, әуе кемелері және білікті мамандары бар, азаматтық авиация субъектісі болып табылатын заңды тұлға;

73) уақытша әуеайлақ – жылдың белгілі бір кезеңінде әуе кемелерінің ұшуын қамтамасыз етуге арналған, белгіленген тәртіппен есепке алуға жататын стационарлық құрылыстары мен жабдықтары жоқ әуеайлақ;

74) ұшақ – ауадан ауыр, ұшу кезіндегі көтеру күші негізінен осы ұшу жағдайларында қозғалмаған күйінде қалатын үстіңгі беттердегі аэродинамикалық реакциялар есебінен қалыптасатын күш қондырғысы арқылы қозғалысқа келтірілетін әуе кемесі;

75) ұшуға жарамдылығы – әуе кемесiнiң қауiпсiздiгi мен ұшу сапасын қамтамасыз ететiн ұшу-техникалық сипаттамаларға сай келетін оның техникалық жай-күйі;

76) ұшуға жарамдылығының нормалары – әуе кемелерiнiң конструкциясына, параметрлерi мен ұшу сапасына және олардың ұшу қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге арналған компоненттеріне қойылатын талаптар;

76-1) ұшуға жарамдылық жөніндегі директива – қозғалтқыштар мен әуе қалақтарын, әуе кемесінің қауіпсіз пайдаланылуын қамтамасыз етуді, сондай-ақ әуе кемесінің жинақтауыштарын түрлендіруге, ауыстыруға қатысты немесе әуе кемесіне тексеру жүргізудегі және (немесе) оны пайдаланушылық шектеулерге және оны пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа түзетулер енгізудегі талаптарды қоса алғанда, әуе кемесінің ұшуға жарамдылығын қолдауға бағытталған ақпарат;

76-2) ұшуға шектеу қойылған аймақ – Қазақстан Республикасы аумағының үстіндегі белгіленген мөлшерлердегі әуе кеңістігі, оның шегінде әуе кемелерінің ұшуына белгілі бір шарттармен шектеу қойылады;

77) ұшу жоспары – әуе қозғалысына қызмет көрсету және (немесе) әуе қозғалысын басқару органдарына пилот, экипаж немесе пайдаланушы ұсынатын әуе кемесінің белгіленген ұшуы немесе ұшуының бір бөлігі туралы белгілі бір мәліметтер;

78) ұшу қауiпсiздiгi – адамдардың өміріне немесе денсаулығына зиян келтіру немесе мүлікке залал келтіру тәуекелі қолайлы деңгейге дейін төмендетілген және қауіптілік көздерін анықтаудың және тәуекел факторларын бақылаудың үздіксіз процесі арқылы осы не бұдан да төмен деңгейде тұратын жай-күй;

78-1) ұшу қауіпсіздігін басқару жүйесі – ұйымдастырушылық құрылымды, жауапкершілік иерархиясын, міндеттерді, басшылық қағидаттары мен рәсімдерді қоса алғанда, ұшу қауіпсіздігін басқаруға арналған жүйелі тәсіл;

78-2) ұшу сынақтары – әуе кемесінің, күш қондырғыларының, авиациялық және арнаулы жабдықтың, қару-жарақтар мен басқа да авиациялық техниканың, аэродинамика және әуе кемелерінің, сондай-ақ олардың жүйелерінің беріктігі саласындағы зерттеулердің сипаттамаларын айқындау үшін және (немесе) азаматтық авиациялық техниканың ұшуға жарамдылығы талаптарына сәйкестігін айқындау үшін орындалатын ұшу;

79) ұшу экипажының мүшесі – авиация персоналына жататын, авиация персоналының қолданыстағы куәлігі бар, ұшу уақыты ішінде әуе кемесін басқаруға байланысты міндеттер жүктелген тұлға;

80) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
81) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

81-1) Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) – әуе қатынасы қауіпсіздігін, сенімділігі мен тиімділігін қамтамасыз ету үшін қажетті халықаралық нормаларды белгілейтін және азаматтық авиацияға байланысты барлық салада халықаралық ынтымақтастықты үйлестіруді жүзеге асыратын Біріккен Ұлттар Ұйымының мамандандырылған мекемесі;

81-2) Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарты – Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) қабылдайтын, біркелкі қолданылуы халықаралық аэронавигацияның қауіпсіздігін немесе тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін қажет болып танылатын физикалық сипаттамаларға, конфигурацияға, материалдық бөлікке, техникалық сипаттамаларға, персоналға немесе қағидаларға қойылатын талап;

81-3) Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) ұсынылатын практикасы – Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) қабылдайтын, біркелкі қолданылуы халықаралық аэронавигацияның қауіпсіздігі, тұрақтылығы немесе тиімділігі мүдделерінде дұрыс болып танылатын физикалық сипаттамаларға, конфигурацияға, материалдық бөлікке, техникалық сипаттамаларға, персоналға немесе қағидаларға қойылатын талап;

82) халықаралық әуежай – кедендік, шекаралық және санитарлық-карантиндiк бақылау ұйымдастырылған халықаралық әуемен тасымалдауды қамтамасыз ететін әуежай;

83) халықаралық әуемен тасымалдау – тасымалдауда немесе қайта тиеуде үзiлiстiң болуына немесе болмауына қарамастан, тасымалдауды орындау кезінде жөнелту және межелі пункттерi:

екi немесе одан да көп мемлекеттің аумағында;

егер екiншi мемлекет аумағында аялдау көзделсе, бiр мемлекет аумағында орналасқан әуемен тасымалдау;

84) халықаралық қатынастағы авиарейстерді жүзеге асыруға рұқсат берілген әуежайды пайдаланушының уақытша басқаруы – халықаралық қатынастағы авиарейстерді жүзеге асыруға рұқсат берілген әуежайды пайдаланушыға қатысты әкімшілік, заңдық, қаржылық, ұйымдық-техникалық және басқа да іс-шаралар мен рәсімдер кешенін мәжбүрлеп жүргізу;

85) халықаралық ұшу – әуе кемесiнің шет мемлекет шекарасын кесiп өтетін ұшуы;

85-1) іздестіру-құтқару жұмыстары – апатқа ұшыраған әуе кемелерінің жолаушылары мен экипаждарын іздестіру және құтқару, сондай-ақ табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде адамдарды іздестіру және оларға көмек көрсету мақсатында жүргізілетін іс-шаралар кешені;

86) экипаж мүшесі – авиация персоналына жататын, ұшу уақыты ішінде әуе кемесінің бортында белгілі бір міндеттерді орындау үшін тағайындалған тұлға;

87) экипаж мүшесінің куәлігі – экипаж мүшелеріне, ұшуға техникалық қолдау көрсетуді қамтамасыз ететін инженерлік-техникалық құрамға және ұшу кезінде азаматтық әуе кемесінің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін персоналға берілетін, белгіленген үлгідегі құжат.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.12.2015 № 435-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 09.04.2016 № 499-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіне егемендігі

1. Қазақстан Республикасының құрлық және су аумағы үстінде және оның аумақтық сулары үстінде орналасқан әуе кеңістігіне толық және айрықша егемендік Қазақстан Республикасына тиесілі.

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі оның мемлекеттік аумағының бір бөлігі болып табылады.

3-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы

Ескерту. 3-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актілерiнен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көздегендегіден өзгеше қағидалар белгiленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

Осы Заң:

1) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушыларға;

2) Қазақстан Республикасының шегінде мемлекеттік, азаматтық және эксперименттік авиацияға;

3) егер әуе кемесі баратын елдің заңдарында өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының мемлекеттік және азаматтық әуе кемелері Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде болған уақытта оларға қолданылады.

5-бап. Авиация құралдарына меншік құқығы

Әуе кемелері, әуеайлақтар, тікұшақ айлақтары, әуежайлар, техникалық құралдар және әуе кемелерінің ұшуын ұйымдастыру, орындау, қызмет көрсету және қамтамасыз ету үшін қажетті басқа да мүлік мемлекеттік және (немесе) жеке меншікте болуы мүмкін.

6-бап. Авиация түрлері

1. Қазақстан Республикасының авиациясы мемлекеттiк, азаматтық және эксперименттiк болып бөлiнедi.

2. Мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның, Қазақстан Республикасының ішкі істер және ұлттық қауiпсiздiк органдарының, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкiметінiң шешiмi бойынша басқа да мемлекеттiк органдардың қарамағында болатын және қорғаныс, мемлекеттің қауіпсіздігі, қоғамдық тәртіпті сақтау, сондай-ақ әуежай қызметінің көрсетілетін қызметтерін ұсыну мақсатында пайдаланылатын авиация мемлекеттiк авиация болып табылады.

3. Азаматтық авиация деп эксперименттiк және мемлекеттiк авиацияның құрамына кiрмейтiн және:

1) жолаушыларды, багажды, жүкті және почта жөнелтілімдерін тасымалдау (әуемен тасымалдау);

2) авиациялық жұмыстарды орындау;

3) оқу, спорттық, мәдени-ағарту iс-шараларын жүргiзу, техникалық шығармашылықты дамыту;

4) әуе кемесiн пайдаланушының жеке қажеттіліктерiн қанағаттандыру;

5) iздестiру-құтқару және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргiзу, дүлей зілзалалар болған жағдайда көмек көрсету;

6) аэронавигациялық қызмет көрсету;

7) әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу;

8) әуежай қызметін және (немесе) әуеайлақ (тікұшақ айлағы) қызметін көрсетуді жүзеге асыру;

9) әуеайлақтарды және азаматтық авиация объектілерін жоспарлау мақсаттарында пайдаланылатын авиация танылады.

Осы тармақтың 1), 2) және 5) тармақшаларында көрсетілген мақсаттарда ақысы төленіп немесе жалдау бойынша пайдаланылатын азаматтық авиация коммерциялық авиация болып танылады.

Жеке және (немесе) заңды тұлғалардың меншiгiндегі және осы тармақтың 1), 2) және 5) тармақшаларында көрсетiлген мақсаттарда ақысы төленбей және жалдаусыз пайдаланылатын, сондай-ақ осы тармақтың 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген мақсаттарда пайдаланылатын азаматтық авиация жалпы мақсаттағы авиация болып танылады.

Сертификатталған ең жоғары ұшып көтерілу массасы бес мың жеті жүз килограмнан кем болатын әуе кемелерін, оның ішінде сертификатталған ең жоғары ұшып көтерілу массасы үш мың бір жүз жетпіс бес килограмнан кем болатын тікұшақтарды пайдаланатын азаматтық авиация жеңіл авиация болып танылады.

Сертификатталған ең жоғары ұшып көтерілу массасы жеті жүз елу килограмнан кем болатын әуе кемелерін, басқа да ұшу аппараттары мен қосымша құрылғыларды пайдаланатын азаматтық авиация аса жеңіл авиация болып танылады.

4. Эксперименттiк авиация деп авиациялық және басқа да техника саласында тәжiрибелiк-конструкторлық, эксперименттiк, ғылыми-зерттеу жұмыстары мен сынақтарын жүргiзуге арналған авиация танылады.

Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасын, сондай-ақ азаматтық авиация саласындағы басқа да халықаралық ұйымдардың авиациялық қағидаларын қолдану

Ескерту. 7-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Қазақстан Республикасының аумағында Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасын қолдану Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тиісті нормативтік құқықтық актілерді қабылдау, оларға қажетті өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы не оларда Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) нақты стандарттары мен ұсынылатын практикасын қолдану бойынша сілтемелер көрсетіле отырып жүзеге асырылады.

1-1. Егемендігі айқындалмаған, Қазақстан Республикасы әуе қозғалысына қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге жауапты болатын әуе кеңістігінде Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіпке сәйкес Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасы қолданылады.

2. Азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымдардың авиациялық қағидалары, егер олар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмесе, Қазақстан Республикасының аумағында қолданылуы мүмкін және көрсетілген авиациялық қағидаларда көзделген талаптар Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарында жазылған талаптардан төмен болмауға тиіс.

Азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымдардың авиациялық қағидаларында қамтылған жекелеген талаптар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына енгізілуі мүмкін.

Типін шет мемлекеттің авиация биліктері сертификаттаған азаматтық авиацияның әуе кемесін пайдаланушы азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымдардың авиациялық қағидаларын ағылшын тілінде қолдануға құқылы.

3. Азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымдардың авиациялық стандарттары Қазақстан Республикасының стандарттау саласындағы заңнамасына сәйкес реттелуі жүзеге асырылатын стандарттау жөніндегі құжаттарға жатпайды.

Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-1-бап. Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласын орнықты дамыту

1. Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласын орнықты дамыту:

1) стратегиялық және ұзақ мерзімді міндеттердің операциялық және қысқа мерзімді міндеттерден басым болу қағидатына;

2) Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласында адами капиталды есепке алу, зерттеу, дамыту және сақтау жөніндегі шараларды қамтамасыз етуге;

3) Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласындағы жүйелі тәуекелдерді анықтау, талдау және барынша азайту жөнінде шаралар қолдану процесінің үздіксіздігін қамтамасыз етуге негізделеді.

2. Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласын орнықты дамыту жөніндегі шараларды әзірлеуді және іске асыруды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым қамтамасыз етеді.

Ескерту. 1-тарау 7-1-баппен толықтырылды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

2-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘУЕ КЕҢІСТІГІН
ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ АВИАЦИЯ ҚЫЗМЕТІ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК
РЕТТЕУ, БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ

Ескерту. 2-тараудың тақырыбына өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және авиация қызметі саласындағы мемлекеттiк реттеу

1. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметін мемлекеттік реттеу міндеттері:

1) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушылардың оны қауіпсіз пайдалануды қамтамасыз етуі, ұшуды адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, мемлекет мүдделеріне қатер төндірмей орындау;

2) әуе кеңістігін пайдалануға және ұшуды орындауға байланысты қызметті жүзеге асырудың жалпы принциптерін белгілеу;

3) Қазақстан Республикасы экономикасының және азаматтардың авиациялық қызметтерге қажеттіктерін қанағаттандыру болып табылады.

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалануды және авиация қызметін мемлекеттік реттеуді өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының Үкіметі, азаматтық және мемлекеттік авиация салаларындағы уәкiлеттi органдар жүзеге асырады.

9-бап. Әуе кеңістігін пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау

1. Әуе кеңістігін пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібінің бұзылуын болғызбау және (немесе) тоқтату және (немесе) оның жолын кесу мақсатында жүзеге асырылады.

2. Әуе кеңістігін пайдалану саласындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 9-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Авиация қызметін мемлекеттік бақылау және қадағалау

Ескерту. Тақырыпқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Мемлекеттік авиация қызметін мемлекеттік бақылау және қадағалау Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі салаларындағы заңнамасында белгіленген талаптардың сақталуы нысанасына жүзеге асырылады.

2. Азаматтық және эксперименттік авиация қызметін мемлекеттік бақылау мен қадағалауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қатысуымен азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады. Мемлекеттік авиация қызметін мемлекеттік бақылау мен қадағалауды мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

3. Ұшу қауіпсіздігі мəселелері бойынша мемлекеттік авиацияның қызметіне мемлекеттік бақылауды жəне қадағалауды жүргізу тəртібін мемлекеттік авиация саласындағы уəкілетті орган айқындайды.

4. Азаматтық және эксперименттік авиация қызметін мемлекеттік бақылау мен қадағалау мынадай нысанда:

1) осы тармақтың 2) тармақшасында көзделген тексерулерді қоспағанда, жүргізу тәртібі Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінде айқындалатын азаматтық авиация ұйымдарын тексерулер;

2) жеке және заңды тұлғалардың осы Заңмен жүргізу тәртібі айқындалатын әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік талаптарын сақтауын тексеру;

3) жеке және заңды тұлғалардың ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қызметін байқауды және талдауды қамтитын, бақылау мен қадағалаудың өзге де нысандарында жүзеге асырылады.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тексерулер және бақылау мен қадағалаудың өзге де нысандарын жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптардың сақталуын техникалық бақылау мен қадағалауды (бұдан әрі – бақылау мен қадағалау) жүзеге асырады.

5. Жеке және заңды тұлғалардың ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қызметін, сондай-ақ авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тексеру нәтижелері бойынша ұсынымдарды орындау мақсатында байқау және талдау, осы Заңның талаптарына сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға жеке және заңды тұлғалар берген ақпарат, құжаттар мен материалдар негізінде жүзеге асырылады.

6. Тексерулердің және бақылау мен қадағалаудың өзге де нысандарының қорытындысы бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметшілері қорытынды құжаттар (актілер, инспекторлық нұсқамалар) жасауы және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген ықпал ету шараларын қолдануы мүмкін.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жеке және (немесе) заңды тұлғалардың жолданымдары бойынша не өз бастамасы бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметшілері жасаған тексерулердің және бақылау мен қадағалаудың өзге де нысандарының қорытынды құжаттарының (актілердің, инспекторлық нұсқамалардың) күшін жоюға, оларды кері қайтарып алуға, тоқтата тұруға немесе өзгертуге құқылы.

Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-1-бап. Жеке және заңды тұлғалардың әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік талаптарын сақтауын тексеру түрлері

1. Жеке және заңды тұлғалардың әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігі (бұдан әрі – ұшу қауіпсіздігі) мен авиациялық қауіпсіздік талаптарын сақтауын тексерулер мынадай түрлерге бөлінеді:

1) ішінара;

2) жоспардан тыс.

Ішінара тексеруді тәуекелдерді бағалау жүйесіне сәйкес және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына және (немесе) Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкестігіне жүргізілген бұрынғы тексерулерге қатысты белгіленген уақыт аралықтарын ескере отырып, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым бекіткен тұрақты қадағалау бағдарламасы негізінде азаматтық және (немесе) эксперименттік авиация саласында қызметін жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғаға, әуе кемелеріне және (немесе) олардың компоненттеріне, әуе кемелерінің ұшуын қамтамасыз ететін жабдыққа қатысты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган тағайындайды.

Жоспардан тыс тексеруді Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына және (немесе) Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкестігіне азаматтық және (немесе) эксперименттік авиация саласында қызметін жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғаға, әуе кемелеріне және (немесе) олардың компоненттеріне, әуе кемелерінің ұшуын қамтамасыз ететін жабдыққа қатысты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тағайындайды.

Мақсаттарына қарай ішінара және жоспардан тыс тексерулер мынадай түрлерге бөлінеді:

1) азаматтық және (немесе) эксперименттік авиация саласында қызметін жүзеге асыратын жеке тұлғаны, оның ішінде осындай адамның ұшуды ұйымдастыруын, дайындауын және орындауын тексеру;

2) азаматтық және (немесе) эксперименттік авиация саласында қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғаны тексеру;

3) шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелерін перрондық тексерулер.

2. Егер осы тармақтың екінші бөлігінде өзгеше белгіленбесе, ішінара және жоспардан тыс тексерулер еңбек тәртібінің қағидаларында белгіленген, тексерілетін субъектінің жұмыс уақытында жүзеге асырылады.

Жоспардан тыс тексеру бұзушылықтар тікелей жасалған кезде олардың жолын кесу қажет болған жағдайларда жұмыстан тыс уақытта (түнгі уақыт, демалыс немесе мереке күндері) жүргізілуі мүмкін.

Ескерту. 2-тарау 10-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-2-бап. Ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша бақылау мен қадағалауға жататын қызмет

Азаматтық және эксперименттік авиация саласында ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша бақылау мен қадағалауға жататын қызметке:

1) әуе кемелерін пайдалану, ұшуды жүргізу және соған дайындалу;

2) әуе қозғалысына қызмет көрсету;

3) аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз ету, аспаптар арқылы ұшу схемаларын әзірлеу және аэронавигациялық карталарды жасау;

4) ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету;

5) әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету;

6) ұшуды әуеайлақпен қамтамасыз ету;

7) ұшуды және авиациялық электр байланысын радиотехникалық қамтамасыз ету;

8) ұшуды электрлі жарықпен техникалық қамтамасыз ету;

9) құстар мен өзге де жануарлар туындататын қауіптерді басқару;

10) авиация персоналын даярлау және қайта даярлау;

11) медициналық куәландыру, медициналық қарап-тексеру, жолаушыларға медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру;

12) ұшуды авариялық және іздестіру-құтқару қызметімен қамтамасыз ету;

13) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

14) жерде қызмет көрсету;

15) осы Заңның 90-бабының 1-тармағында көзделген, ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызмет;

16) осы Заңның 105-бабының 2-тармағында көзделген авиациялық қауіпсіздік шаралары;

17) азаматтық авиация саласындағы ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;

18) авиациялық оқиғалар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсыну жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету жатады.

Ескерту. 2-тарау 10-2-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Жеке және заңды тұлғалардың ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік талаптарын сақтауына тексерулер жүргізу тәртібі

1. Жеке және заңды тұлғалардың ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік талаптарын сақтауына тексерулерді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым қажеттілік және жеткіліктілік қағидатына сәйкес жүргізеді.

2. Тексеруді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның авиация инспекторы (бұдан әрі – авиация инспекторы) нұсқамалық материалды пайдалана отырып жүзеге асырады.

3. Тексеру азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның тексеру жүргізу туралы бұйрығының негізінде жүргізіледі, онда тексеруді жүзеге асыратын адам, тексерудің басталу мен аяқталу мерзімдері, сондай-ақ тексерілетін жеке немесе заңды тұлғаның деректері көрсетіледі.

4. Авиация инспекторлары тексеру кезінде тексеру жүргізу туралы бұйрықты және авиация инспекторының куәлігін көрсетуге міндетті. Тексеру жүргізу туралы бұйрықтың көшірмесін тексерілетін тұлғаға табыс ету кезі тексеру жүргізудің басталуы болып саналады.

5. Тексеру жүргізу туралы бұйрықтың көшірмесін қабылдаудан бас тартылған немесе тексеруді жүзеге асыратын авиация инспекторының тексеру жүргізу үшін қажетті объектілерге және (немесе) материалдарға қол жеткізуіне кедергі келтірілген жағдайларда хаттама жасалады, оған тексеруді жүзеге асыратын авиация инспекторы мен тексерілетін тұлға не оның уәкілетті өкілі қол қояды.

Тексерілетін тұлға бас тарту себебі туралы жазбаша түсініктеме бере отырып, хаттамаға қол қоюдан бас тартуға құқылы. Тексеру жүргізу туралы бұйрықты алудан бас тарту тексерудің күшін жою үшін негіз болып табылмайды.

6. Тексеруді жүзеге асыратын авиация инспекторы тексеру нәтижелері бойынша екі данада тексеру нәтижелері туралы акт жасайды.

Тексеру нәтижелері туралы актіде:

1) актінің жасалған күні, уақыты және орны;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның атауы;

3) соның негізінде тексеру жүргізілген, тексеруді тағайындау туралы актінің күні мен нөмірі;

4) тексеруді жүргізген адамның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) және лауазымы;

5) тексерілетін жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) не заңды тұлғаның атауы мен деректемелері, ал шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелеріне тексеру жүргізілген жағдайда – барлық тексерілетін жеке немесе заңды тұлғалардың және тексеру жүргізу кезінде қатысқан өзге де адамдардың тиісінше тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) не атауы мен деректемелері;

6) тексерудің жүргізілген күні, орны және кезеңі;

7) тексеру нәтижелері туралы, оның ішінде анықталған бұзушылықтар, олардың сипаты туралы мәліметтер;

8) тексерілетін жеке немесе заңды тұлғаның, сондай-ақ тексеру жүргізу кезінде қатысқан адамдардың актімен танысуы немесе танысудан бас тартуы туралы мәліметтер, олардың қолтаңбалары немесе қол қоюдан бас тартуы туралы жазба;

9) тексеруді жүргізген лауазымды адамның қолтаңбасы көрсетіледі.

Тексерілетін тұлға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен тексеру нәтижелеріне шағым жасауға құқылы.

Жүргізілген зерттеулердің (сынақтардың), сараптамалардың қорытындылары және тексеру нәтижелеріне байланысты басқа да құжаттар немесе олардың көшірмелері (олар болған кезде) тексеру нәтижелері туралы актіге қоса беріледі.

7. Тексеру нәтижелері бойынша ескертпелер және (немесе) қарсылықтар болған жағдайда, тексерілетін тұлға оларды жазбаша түрде баяндайды. Ескертпелер және (немесе) қарсылықтар тексеру нәтижелері туралы актіге қоса берілуі мүмкін, ол туралы тиісті белгі жасалады.

8. Тексерілетін тұлғаның қолындағы түпнұсқа құжаттардың көшірмелерін қоспағанда, қосымшаларының көшірмелерімен бірге тексеру нәтижелері туралы актінің бір данасы танысу және анықталған бұзушылықтарды жою жөнінде шаралар қабылдау және басқа да іс-қимылдар жасау үшін тексерілетін тұлғаға не оның уәкілетті өкіліне табыс етіледі.

9. Тексеру жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықтар болмаған жағдайда, тексеру нәтижелері туралы актіде тиісті жазба жасалады.

Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша бақылау мен қадағалаудың нәтижелері

Ескерту. 12-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

1. Бақылау мен қадағалаудың қорытындылары бойынша Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылықтар анықталған жағдайларда, авиация инспекторлары жеке немесе заңды тұлғаларға бұзушылықтарды жою туралы инспекторлық нұсқамалар береді.

Ұшу қауіпсіздігіне және авиациялық қауіпсіздікке қатер төндіретін жағдайда, авиация инспекторы әуе кемесін пайдалануды не инспекцияланатын пайдаланушының немесе азаматтық авиация ұйымының белгілі бір әрекеттерін тоқтату туралы талаппен инспекторлық нұсқама береді.

2. Инспекторлық нұсқама жеке немесе заңды тұлғаға немесе олардың өкілдерінің қолына немесе жөнелту және алу фактісін растайтын өзге де тәсілмен тапсырылуы тиіс.

Инспекторлық нұсқамада жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде) немесе заңды тұлғаның атауы, инспекторлық нұсқаманың берілген күні, инспекторлық нұсқаманы жіберудің негізі, анықталған бұзушылықтарды жою туралы талаптар және инспекторлық нұсқаманы орындау мерзімдері, оған шағымдану тәртібі көрсетіледі.

3. Хабарламалы тапсырыс хатпен пошта байланысы арқылы не хабарламалардың кепілді жеткізілуін қамтамасыз ететін электронды байланыс арналары арқылы электронды түрде жіберілген инспекторлық нұсқама почта операторынан почта жөнелтілімін адресаттың алғаны туралы хабарламаны алған күннен бастап не хабарламаны электронды түрде жіберген күннен бастап бес жұмыс күні өткен соң тапсырылды деп есептеледі.

4. Инспекторлық нұсқама азаматтық және (немесе) эксперименттік авиация саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті болып табылады.

5. Инспекторлық нұсқаманы орындамау азаматтық және (немесе) эксперименттік авиация саласындағы қызметті жүзеге асыруға арналған сертификаттың (куәліктің) қолданысын тоқтата тұру немесе оны қайтарып алу үшін негіз болып табылады және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

Авиация инспекторлары беретін инспекторлық нұсқамаларға азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға немесе сотқа шағым жасалуы мүмкін.

Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 09.04.2016 № 499-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-1-бап. Азаматтық авиацияның ұшу қауіпсіздігі жөніндегі бағдарлама

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысатын мемлекеттік органдармен бірлесіп, Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасына сәйкес азаматтық авиация жүйесінің ауқымы мен күрделілігіне сәйкес келетін азаматтық авиацияның ұшу қауіпсіздігі жөніндегі бағдарламаны әзірлейді және іске асырады, ол:

1) ұшу қауіпсіздігінің деңгейін арттыруға бағытталған қағидалар мен іс-шаралардың бірыңғай кешенін білдіреді;

2) пайдаланушылар мен азаматтық авиация ұйымдарының ұшу қауіпсіздігін басқару жүйесін тиімді іске асыруға және олармен тиісінше өзара іс-қимыл жасауға ықпал етеді;

3) ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету тиімділігінің көрсеткіштерін мониторингтеуді және бағалауды қамтамасыз етеді;

4) ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету тиімділігінің жалпымемлекеттік көрсеткіштерін қолдайды және жақсартады.

2. Азаматтық авиацияның ұшу қауіпсіздігі жөніндегі бағдарлама:

1) ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясатты, мақсаттар мен ресурстарды;

2) ұшу қауіпсіздігі үшін тәуекел факторларын мемлекеттік деңгейде басқаруды;

3) ұшу қауіпсіздігін мемлекеттік деңгейде қамтамасыз етуді;

4) ұшу қауіпсіздігі мәселелерін мемлекеттік деңгейде танымал етуді қамтиды.

3. Азаматтық авиациядағы ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету әуе кеңістігін пайдалануға байланысты қоғамдық қатынастардың барлық субъектілері қызметінің негізгі басымдығы және міндеттемесі болып табылады.

Ескерту. 2-тарау 12-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-2-бап. Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының авиациялық қауіпсіздік бағдарламасы

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына және ұсынылатын практикасына сәйкес авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қатысатын мемлекеттік органдармен бірлесе отырып, Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының авиациялық қауіпсіздік бағдарламасын әзірлейді, ол:

1) белгілі бір қағидаларды, практикаларды және рәсімдерді енгізу арқылы азаматтық авиацияны заңсыз араласу актiлерiнен қорғауды қамтамасыз етеді;

2) авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету тұжырымдамасын іске асырады;

3) авиациялық қауіпсіздік саласындағы саясатты, мақсаттарды және міндеттерді айқындайды;

4) әуежайларды, әуе кемелерін және аэронавигациялық құралдарды заңсыз араласу актілерінен қорғау жөніндегі талаптарды белгілейді.

5) бағдарламаның негізгі бағыттары мен оны іске асыру тетігін, қажетті ресурстар мен оларды қаржыландыру көздерін, іске асырудан күтілетін нәтижені және индикаторларды қамтиды.

Ескерту. 2-тарау 12-2-баппен толықтырылды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің әуе кеңістігін пайдалану және авиациялық қызмет саласындағы құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

2) әуе кеңістігін пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

3) азаматтық және мемлекеттік авиация салаларындағы уәкілетті органдарды айқындайды;

3-1) азаматтық авиация саласында ұшу қауіпсіздігі жөніндегі бағдарламаны бекітеді;

3-2) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында формальдылықты оңайлату мақсатында рәсімдерді белгілеуге жәрдемдесуге тиісті шаралар жиынтығын білдіретін, халықаралық әуе тасымалдары кезіндегі формальдылықты оңайлату бағдарламасын бекітеді;

4) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларын бекітеді;

5) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6) Қазақстан Республикасының аса маңызды ұшуын ұйымдастыру және қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

7) - 15-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
16) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
17) - 26) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
27) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
28) - 41) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

42) Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру қағидаларын бекітеді;

43) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

44) Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының авиациялық қауіпсіздік бағдарламасын бекітеді;

45) - 51) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
52) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
53) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
53-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

54) Авиамаршруттарды субсидиялау қағидаларын бекітеді;

54-1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

55) Қазақстан Республикасының авиациялық қауіпсіздігі қағидаларын бекітеді;

56) Авиациялық қауіпсіздіктің сақталуы сапасына бақылау жүргізу қағидаларын бекітеді;

57) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

58) әуе көлігімен тасымалданатын, оларға қатысты қарап тексеру жүргізілмейтін Қазақстан Республикасының лауазымды адамдарының арнайы тізбесін бекітеді;

59) Қазақстан Республикасының әуежайларындағы арнайы бөлінген залдарда қызмет көрсетілетін адамдардың тізбесін бекітеді;

60) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
60-1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

60-2) осы Заңда айқындалатын тәртіппен субсидиялауға жататын басымдығы бар халықаралық авиамаршруттарды айқындайды;

60-3) басымдығы бар халықаралық авиамаршруттар үшін авиациялық отынды субсидиялау қағидаларын бекітеді;

61) Қазақстан Республикасының Конституциясында, осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде өзіне жүктелген өзге де өкілеттіктерді орындайды.

Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 04.12.2015 № 435-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы құзыреті

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті шегінде:

1) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасын және (немесе) халықаралық стандарттарды жеке және заңды тұлғалардың сақтауын мемлекеттік реттеуді, мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

1-1) әуе кемелерінің халықаралық ұшуларын қамтамасыз етуге әуежайларға рұқсат беру туралы шешімдер қабылдайды;

1-2) жолаушыларға азаматтық әуе кемелерінде тасымалдауға тыйым салынған қауіпті заттар мен нәрселердің, сондай-ақ есірткінің барлық түрлерінің тізбесін бекітеді;

2) әуе кеңістігін пайдалану және азаматтық және эксперименттік авиация қызметі саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын іске асыруды жүзеге асырады;

2-1) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
2-2) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
2-3) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
3) алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында ұшуды жүргізу қағидаларын бекітеді;

5) Әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

5-1) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл жасай отырып, азаматтық әуе кемелерінің әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуын тоқтату жөнінде шаралар қолданады;

5-2) азаматтық және эксперименттік авиацияның әуе кеңістігін пайдалану қағидаларын бұзушылықтарын есепке алуды жүргізеді, сондай-ақ әуе кеңістігін пайдалану қағидаларын бұзушылықтың барлық жағдайлары бойынша мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен өзара ақпарат алмасуды жүзеге асырады;

6) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
7) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
8) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
9) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

10) шет мемлекеттердің авиация биліктерімен және мамандандырылған халықаралық ұйымдармен, оның ішінде ынтымақтастық, тәжірибе және азаматтық авиацияға қатысты ақпарат алмасу туралы екіжақты келісімдер жасасу арқылы халықаралық ынтымақтастықты, сондай-ақ халықаралық азаматтық авиация ұйымдарында Қазақстан Республикасының атынан өкілдік етуді жүзеге асырады;

11) азаматтық авиация саласында Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын жасасуға қатысады;

12) Халықаралық тұрақты емес ұшуды орындауға рұқсаттар беру және оны беруден бас тарту негіздерінің қағидаларын бекітеді;

13) әуе кемелерін есептен шығару қағидаларын бекітеді;

13-1) акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияға шетелдік қатысуды (бақылауды) шектеу жөніндегі қағидаларды бекітеді;

14) әуе қозғалысына қызмет көрсету кезінде, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету кезінде, әуежайларда, азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың қызметі көрсетілетін қызметтерді ұсыну барысында әуе кемелерінің ұшуын орындаумен байланысты азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталықтарының ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі үлгі нұсқаулықтарды бекітеді;

15) ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысатын авиация персоналының кәсіптік даярлығының үлгілік бағдарламасын бекітеді;

15-1) радиотелефон байланысында пайдаланылатын ағылшын тілін меңгеру деңгейін айқындауға арналған тест қағидаларын бекітеді;

15-2) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
16) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
17) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
18) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
19) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);

19-1) Қазақстан Республикасына (Қазақстан Республикасынан) тұрақты жолаушылар рейстерін орындауды жоспарлайтын шетелдік тасымалдаушыларды аккредиттеуді жүзеге асырады;

19-2) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
20) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
21) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

22) Қазақстан Республикасының әуежайларында әуе кемелеріне қызмет көрсету үшін уақытша интервалдарды бөлу қағидаларын бекітеді;

23) шетелдік авиатасымалдаушылардың тұрақты ұшу кестесін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық авиамаршруттарындағы шетелдік авиатасымалдаушылардың тұрақты рейстерінің кестесін бекіту жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

24) субсидияланатын маршруттарда ұшуды орындаған кезде Ұшу сағатының өзіндік құны есебінің нұсқаулығын бекітеді;

25) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
25-1) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
25-2) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
25-3) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

26) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

27) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
28) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);

29) әуежайдың бақыланатын аймағына өту, көлікпен өту құқығына арналған рұқсаттамалардың түрлері мен нысандарын бекітеді;

30) авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау бағдарламасын бекітеді;

30-1) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
31) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
32) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
33) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
34) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
35) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
36) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
37) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
38) алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
38-1) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
39) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
40) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
41) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

41-1) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілеттік органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына сәйкес астана мен астаналық әуежайдың үстіндегі әуе кеңістігін пайдалану тәртібін айқындайды;

41-2) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);
41-3) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

41-4) Қазақстан Республикасының аумағында азаматтық авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру жөніндегі жұмыстарды ұйымдастырады;

41-5) Қазақстан Республикасының Азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген не әуе кемелерінің пайдаланушылары Қазақстан Республикасының жеке немесе заңды тұлғалары болып табылатын әуе кемелерімен басқа мемлекеттердің аумағында болған азаматтық авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тексеруге қатысады;

41-6) авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың алдын алу немесе олардың салдарларын азайту мақсаттарында ұсынымдар береді, сондай-ақ осындай ұсынымдардың орындалуына талдау жүргізеді;

41-7) Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген не пайдаланушылары Қазақстан Республикасының жеке немесе заңды тұлғалары болып табылатын әуе кемелерімен болған авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалар жөнінде статистикалық деректер жүргізеді;

41-8) Қазақстан Республикасының аумағында шет мемлекеттер пайдаланушыларының әуе кемелерімен болған авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалар жөнінде статистикалық деректер жүргізеді;

41-9) халықаралық азаматтық авиация ұйымдарымен статистикалық деректерді алмасуға қатысады;

41-10) авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тексеруге жауапты шет мемлекеттердің органдарымен және халықаралық азаматтық авиация ұйымдарымен ынтымақтасады;

41-11) авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тексеру мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарымен ынтымақтасады;

41-12) авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тексеру кезінде дәлелдемелердің сақталуын қамтамасыз етеді;

41-13) ұшу қауіпсіздігі туралы құпия ақпараттың қорғалуын қамтамасыз етеді;

41-14) авиациялық оқиғаларды жинау, бағалау, өңдеу, сақтау және тіркеу тетігін қоса алғанда, авиациялық оқиғалар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсыну жүйесін әзірлейді, енгізеді, зерделейді және қолдайды;

41-15) мемлекеттік және халықаралық деңгейлерде ұшу қауіпсіздігі туралы ақпарат алмасуға және авиациялық оқиғалар туралы ақпарат таратуға қатысады;

41-16) азаматтық авиацияның ұшу қауіпсіздігіне байланысты ақпаратты жинауды және талдауды, сондай-ақ осындай ақпаратты жасауды және азаматтық авиация саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың назарына жеткізуді жүзеге асырады. Талдау ақпарат көздерін ашуды талап етпейді;

41-17) азаматтық авиацияда ұшуларды және авиациялық электр байланысын радиотехникалық қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

41-18) азаматтық авиацияда аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

41-19) Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығы нормаларын бекітеді;

41-20) сертификаттау және тип сертификатын беру қағидаларын бекітеді;

41-21) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

41-22) Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесін сертификаттау және ұшуға жарамдылық сертификатын беру қағидаларын бекітеді;

41-23) жеңіл және аса жеңіл авиация саласындағы сертификаттау қағидаларын бекітеді;

41-24) Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін техникалық пайдалану және жөндеу қағидаларын бекітеді;

41-25) азаматтық авиацияның авиациялық техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымды сертификаттау және оған сертификат беру қағидаларын бекітеді;

41-26) азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығын сертификаттау және оған сертификат беру қағидаларын бекітеді;

41-27) аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушіні сертификаттау және оған сертификат беру қағидаларын, сондай-ақ аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілерге қойылатын сертификаттау талаптарын бекітеді;

41-28) авиация персоналын кәсіптік даярлау қағидаларын бекітеді;

41-29) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

41-30) Қазақстан Республикасының азаматтық және эксперименттік авиациясы әуе кемелерінің экипаж мүшелерінің жұмыс уақыты мен демалысын ұйымдастыру қағидаларын бекітеді;

41-31) азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыны сертификаттау және оған сертификат беру қағидаларын бекітеді;

41-32) пайдаланушыны авиациялық жұмыстарға рұқсат беру қағидаларын бекітеді;

41-33) жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыларды ұшуға рұқсат беру қағидаларын бекітеді;

41-34) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

41-35) аэроклубтар туралы үлгілік ережені бекітеді;

41-36) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында ұшу жұмысын ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды бекітеді;

41-37) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында бортсеріктердің жұмысын ұйымдастыру қағидаларын бекітеді;

41-38) әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) жарамдылығын сертификаттау және оларға сертификат беру қағидаларын бекітеді;

41-39) азаматтық авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығы нормаларын бекітеді;

41-40) азаматтық авиация әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) пайдалануға жарамдылық нормаларына сәйкестігін бағалау әдістемесін бекітеді;

41-41) азаматтық авиацияда әуеайлақтық қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

41-42) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясының ұшуын электр жарығымен техникалық қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

41-43) Қазақстан Республикасының әуежайларында арнайы көлік қызметінің жұмысын ұйымдастыру қағидаларын бекітеді;

41-44) азаматтық әуе кемелерін авиациялық жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

41-45) Қазақстан Республикасының азаматтық авиация ұйымдарында авиациялық жанар-жағармай материалдары мен арнаулы сұйықтықтарды сақтау, құюға беруге дайындау және олардың сапасына бақылау жүргізу қағидаларын бекітеді;

41-46) Қазақстан Республикасында азаматтық әуе кемелерінің ұшуына құстар мен өзге де жануарлар туындататын қауіптерді басқару қағидаларын бекітеді;

41-47) Қазақстан Республикасының әуежайларында жолаушыларға қызмет көрсетуді ұйымдастыру қағидаларын бекітеді;

41-48) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы өрт қауіпсіздігі қағидаларын бекітеді;

41-49) Қазақстан Республикасының әуежайларында ұшуды авариялық-құтқару тұрғысынан қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

41-50) авиатасымалдауды ұйымдастыру қызметі туралы үлгілік ережені бекітеді;

41-51) авиациялық қауіпсіздік қызметі туралы үлгілік ережені бекітеді;

41-52) азаматтық авиация ұйымдарының өндірістік-диспетчерлік қызметі туралы үлгілік ережені бекітеді;

41-53) әуежайдың (әуеайлақтың) авиациялық қауіпсіздік қызметін сертификаттау және сертификат беру қағидаларын, сондай-ақ әуежайдың (әуеайлақтың) авиациялық қауіпсіздік қызметіне қойылатын сертификаттау талаптарын бекітеді;

41-54) әуе кемелерін ұшу алдында және арнайы жете тексеру қағидаларын бекітеді;

41-55) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясы ұйымдарының авиациялық қауіпсіздік қызметтерінің басшылары мен мамандары лауазымдарының тізбесін, сондай-ақ осындай лауазымдарға қойылатын біліктілік талаптарын бекітеді;

41-56) азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларға қойылатын сертификаттық талаптарды бекітеді;

41-57) авиациялық оқу орталықтарына қойылатын сертификаттық талаптарды бекітеді;

41-58) авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдарға қойылатын сертификаттық талаптарды бекітеді;

41-59) азаматтық әуе кемелерiн жанар-жағармай материалдарымен қамтамасыз ету ұйымдарына қойылатын талаптарды бекiтедi;

41-60) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

41-61) авиакомпанияларға тұрақты ішкі коммерциялық әуе тасымалдарын орындауға рұқсат беру қағидаларын бекітеді;

41-62) Қазақстан Республикасының халықаралық әуежайларында әуе көлігімен багажды, пошта жөнелтiлімдерiн және жүктерді тасымалдау мен өңдеу жөніндегі бірыңғай талаптар мен технологиялық рәсімдерді бекітеді;

41-63) электрондық авиажүкқұжатының нысанын бекітеді;

41-64) әуе көлігімен багажды, пошта жөнелтiлімдерiн және жүктерді тасымалдау және өңдеу кезінде ақпараттық өзара іс-қимыл қағидаларын бекітеді;

41-65) аэронавигация мен әуежайлардың көрсететін қызметтері аясында табиғи монополия салаларындағы реттеуді және бақылауды жүзеге асырады;

41-66) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
41-67) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

41-68) авиациялық медициналық орталықты сертификаттау және оған сертификат беру қағидаларын, сондай-ақ авиациялық медициналық орталықтарға қойылатын сертификаттау талаптарын бекітеді;

41-69) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі);

41-70) авиация персоналының біліктілік деңгейін айқындау қағидаларын бекітеді;

41-71) азаматтық авиацияда жолаушыларға медициналық көмек көрсету қағидаларын бекітеді;

41-72) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларын бекітеді;

41-73) әуежай (әуеайлақ) аумағында әуежай қызметіне жатпайтын қызметтерді көрсетуге қол жеткізу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

41-74) мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен және бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша жылына екі жүз мың жолаушыдан аз жолаушылар легімен операциялық шығындарды жабу үшін кірістердің жеткілікті деңгейін қамтамасыз етпейтін коммуналдық меншіктегі әуежайларды субсидиялау тәртібін бекітеді;

41-75) әуе кемесін жерде мұз қатуға қарсы қорғау жөніндегі қағидаларды бекітеді;

41-76) азаматтық авиация саласындағы төлемдерді алу қағидаларын бекітеді;

41-77) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның ақылы көрсетілетін қызметтерінің тізбесін және азаматтық авиация саласындағы төлемдер мөлшерлемелерін бекітеді;

41-78) монополияға қарсы органмен келісу бойынша инфрақұрылымдық алымдарды есептеу әдістемесін бекітеді;

42) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Aлып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

3. Aлып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның ведомствосы өз құзыреті шегінде осы Заңның 16-6-бабы 2-тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көзделген шараларды қолдануға құқылы.

Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 363-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 09.04.2016 № 499-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы құзыреті

Мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті шегінде:

1) әуе кеңістігін пайдалану мен мемлекеттік авиация қызметін мемлекеттік реттеуді және мемлекеттік бақылауды және қадағалауды жүзеге асырады;

2) әуе кеңістігін пайдалану және мемлекеттік авиация қызметі саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады;

3) әуе шабуылына тойтарыс беру немесе әуе кеңістігінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын бұзуды болғызбау және (немесе) тоқтату жөнінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының егемендігіне, аумақтық тұтастығына және қауіпсіздігіне қарсы күш қолдануды немесе күш қолдану қатерін жою жөнінде шаралар қабылдайды;

4) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзудың жолын кеседі;

5) тыйым салынған аймақтар мен ұшуға шектеу қойылған аймақтардың тізбесін Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметімен, ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісім бойынша әзірлейді және бекітеді;

6) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына сәйкес әуе кеңістігін пайдалануға арналған режимдерді және қысқа мерзімді шектеулерді белгілейді;

7) тыйым салынған аймақтар мен ұшуға шектеу қойылған аймақтар аумағының үстінен ұшып өтуге Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметімен және ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісілгеннен кейін арнайы рұқсаттар береді;

8) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өтуге арнайы бөлінген дәліздерден тыс шет мемлекеттердің әуе кемелерінің әуе кеңістігінде халықаралық ұшуды орындауына рұқсаттар береді;

9) шет мемлекеттердің мемлекеттік авиациясы әуе кемелерінің халықаралық ұшуды орындауына арналған рұқсаттарды келіседі;

10) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзушылықтарды есепке алуды жүргізеді;

11) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуды жүргізу қағидаларын бекітеді;

11-1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясында ұшу жұмысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді және бекітеді;

12) Мемлекеттік авиацияда авиациялық оқиғаларды болғызбау жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

13) Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясын инженерлік-авиациялық қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

14) Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясын штурмандық қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

15) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелеріне мемлекеттік, тіркелім және қосымша танылым белгілерін салу жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

16) әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының), автомобиль жолдарының әуеайлақтық учаскелерінің пайдалануға жарамдылығының нормаларын және Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуеайлақтарына қойылатын тактикалық-техникалық талаптарды бекітеді;

17) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) пайдалану қағидаларын бекітеді;

18) Мемлекеттік авиацияның əуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) мемлекеттік тіркеу қағидаларын бекітеді;

19) мемлекеттік авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығы туралы қорытынды береді;

20) мемлекеттік авиацияның ұшу қауіпсіздігі талаптарының бұзылуын есепке алуды жүргізеді, авиациялық оқиғалар мен инциденттерді сыныптауды, мемлекеттік органдардың мемлекеттік авиация саласындағы авиациялық оқиғалар мен инциденттерге тексеру жүргізу жөніндегі қызметін бақылауды жүзеге асырады;

21) ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі іс-шараларды ұйымдастырады жəне жүргізеді;

22) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
23) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

23-1) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын объективті түрде бақылауды ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты әзірлейді және бекітеді;

23-2) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының авиация персоналының сыныптық біліктілігін беру (растау және төмендету) туралы нұсқаулықты әзірлейді және бекітеді;

24) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының авиациялық іздестіру-құтқару қызметі жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

25) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

26) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

27) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын орнитологиялық қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді;

28) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелерін тіркеу қағидаларын бекітеді;

28-1) Мемлекеттік авиацияның əуеайлақтарында (тікұшақ айлақтарында) автомобиль жəне электр-газ техникасын пайдалану жөніндегі нұсқаулықты əзірлейді жəне бекітеді;

28-2) Мемлекеттік авиацияның əуеайлақтарында (тікұшақ айлақтарында) автокөліктің, ұшуды жерүсті қамтамасыз ету құралдарының жəне жаяу жүргіншілердің қозғалысын ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты əзірлейді жəне бекітеді;

28-3) мемлекеттік авиацияның ұшуын əуеайлақтық-техникалық қамтамасыз ету құралдарының атқарым нормаларын (қызмет ету мерзімдерін) əзірлейді жəне бекітеді;

28-4) Мемлекеттік авиацияның əуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын), қону алаңдарын, ұшуды қамтамасыз ету жəне басқару құралдарын бірлесіп пайдалану туралы нұсқаулықты əзірлейді жəне бекітеді;

28-5) Мемлекеттік авиацияда авиациялық жанар-жағармай материалдарының жəне арнайы сұйықтықтардың сапасын қамтамасыз етуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты əзірлейді жəне бекітеді;

28-6) Мемлекеттік авиацияда əуе тасымалдарын ұйымдастыру қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

29) Әуе қозғалысын басқару жөніндегі нұсқаулықты бекітеді;

29-1) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 3-бабы 2-тармағының 7) тармақшасында көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген рұқсаттарды береді;

30) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 15-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.10.2023 № 33-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-1-бап. Азаматтық (мемлекеттік) авиация саласындағы уәкілетті органның табиғи монополиялар саласындағы құзыреті

Ескерту. 15-1-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Азаматтық (мемлекеттік) авиация саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті шегінде:

1) "Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін бақылауды және реттеуді жүзеге асырады;

2) табиғи монополияларды реттеу саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру жөнінде ұсыныстар әзірлейді және оларды табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның қарауына енгізеді;

3) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
4) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
5) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
6) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
7) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
8) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
9) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
10) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
11) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
12) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
13) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
14) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
15) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
16) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
17) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
18) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
19) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
20) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
21) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
22) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
23) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
24) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
25) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
26) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
27) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
28) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
29) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
30) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
31) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

32) "Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту.2 -тарау 15-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-2-бап. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның қоғамдық маңызы бар нарықтарға қатысты құзыреті

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті шегінде:

1) қоғамдық маңызы бар нарықтарға қатысты мемлекеттік саясатты қалыптастыру жөнінде ұсыныстар әзірлейді және оларды табиғи монополиялар салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органның қарауына енгізеді;

2) бағаларды мемлекеттік реттеуді және баға белгілеу тәртібі мен қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері міндеттерінің сақталуын мемлекеттік бақылауды жүзеге асырады;

3) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері бағаларының мониторингін жүзеге асырады;

4) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілері өткізетін тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) шекті бағаларды келіседі;

5) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектiлерiнiң тауарларға (жұмыстарға, көрсетiлетiн қызметтерге) бағалардың алдағы өсуі туралы хабарламаларын қарау кезiнде жария тыңдаулар өткiзеді;

6) қоғамдық маңызы бар нарықтар субъектілеріне Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінде көзделген міндеттемелерді орындау туралы орындалуы міндетті нұсқамалар енгізеді;

7) қоғамдық маңызы бар нарық субъектiсi нұсқаманы орындамаған жағдайда, iшкi рейстерде әуежайлар қызметтерiн көрсету саласындағы қоғамдық маңызы бар нарық субъектiсiн нұсқамада көрсетiлген әрекеттердi жасауға мәжбүрлеу туралы сотқа талап қояды;

8) Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексiнде айқындалатын тәртiппен әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi қозғайды және қарайды, сондай-ақ әкiмшiлiк жазалар қолданады;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту.2 -тарау 15-2-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

16-бап. Азаматтық авиация саласындағы сертификаттау

1. Азаматтық авиация саласындағы сертификаттау кезінде Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасында көзделген пайдаланушылардың және азаматтық авиация ұйымдарының, әуе кемелерінің, пилотсыз авиациялық жүйелердің, әуеайлақтардың және авиациялық көрсетілетін қызметтердің сәйкестігі расталады.

2. Адамның өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаны, мемлекет мүдделерін қорғау, ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, экономиканың, жеке және заңды тұлғалардың сапалы авиациялық көрсетілетін қызметтерге деген қажеттіліктерін қанағаттандыру сертификаттаудың мақсаттары болып табылады.

3. Осы Заңда белгіленген жағдайларда сертификаттауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

Азаматтық авиация саласындағы сертификаттау үшін азаматтық авиация саласындағы төлемдерді алу қағидаларында, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның ақылы көрсетілетін қызметтерінің тізбесінде және азаматтық авиация саласындағы төлемдер мөлшерлемелерінде айқындалған тәртіппен және мөлшерлерде азаматтық авиация саласындағы төлемдер алынады. Азаматтық авиация саласындағы сертификаттау көрсетілген төлемдер азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бюджетіне төленгеннен кейін жүзеге асырылады.

4. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдарына қойылатын сертификаттау талаптарына сәйкестікке сертификаттық зерттеп-қарауды нұсқамалық материалды пайдалана отырып жүзеге асырады.

5. Сертификаттық зерттеп-қарау кезінде өтініш беруші мәлімделген қызмет түрін орындау үшін қажетті қабілеттілігі мен құралдарын, сондай-ақ өзінің қаржылық-экономикалық жағдайын және құқық қабілеттілігін көрсетуге міндетті.

Сертификаттық зерттеп-қарау нәтижелері өтініш берушілерге танысу үшін ұсынылады.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өтініш беруші сертификаттау талаптарына сәйкес келген және ол сертификаттық зерттеп-қарау кезінде анықталған, ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікке тікелей ықпал ететін сәйкессіздіктерді жойған кезде өтініш берушіге сертификат (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәлік) береді.

6. Сертификаттық зерттеп-қарау кезінде анықталған сертификаттау талаптарына сәйкессіздіктер: 1-деңгей, 2-деңгей және 3-деңгей болып үш деңгейге бөлінеді.

1-деңгейге қызметті жүзеге асыруға кедергі келтіретін сертификаттау талаптарына сәйкессіздік жатады.

2-деңгейге азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген мерзімдерде жойылған немесе шектеулер енгізілген жағдайда қызметті жүзеге асыруға кедергі келтірмейтін сертификаттау талаптарына сәйкессіздік жатады.

3-деңгейге қызметті жүзеге асыруға кедергі келтірмейтін және өндірісті жетілдіру кезінде жойылуға тиісті сертификаттау талаптарына сәйкессіздік жатады.

7. 1-деңгейдегі сертификаттау талаптарына сәйкессіздіктер өтініш берушінің техникалық және қаржылық мүмкіндіктері негізге алына отырып, адамның өмірі мен денсаулығын, қоршаған ортаны қорғауды, ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге өтініш берушінің қабілетсіздігімен сипатталады.

1-деңгейдегі сертификаттау талаптарына сәйкессіздік кезінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификат (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәлік) беруден бас тартады не өтініш беруші анықталған сәйкессіздіктерді жойған кезге дейін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларда және тәртіппен сертификаттың (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәліктің) қолданысын шектейді.

8. 2-деңгейдегі сертификаттау талаптарына сәйкессіздік кезінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым:

1) анықталған сәйкессіздікті жою үшін ол анықталған кезден бастап үш айдан аспайтын мерзімді келіседі. Өтініш беруші анықталған сәйкессіздікті жою жөніндегі түзету іс-қимылдарының жоспарын әзірлейді және сертификаттық зерттеп-қарау нәтижелерімен танысқан кезден бастап он жұмыс күні ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынады;

2) өтініш беруші ұсынған анықталған сәйкессіздікті жою жөніндегі шараларды бағалау негізінде түзету іс-қимылдарының жоспарын келіседі не оны негіздемесімен қоса пысықтауға қайтарады.

Өтініш беруші түзету іс-қимылдарының жоспарында көрсетілген мерзімді өзгерту қажеттілігі туралы негіздемені ұсынған жағдайда, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым оны ұзартады.

9. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өтініш берушінің түзету іс-қимылдарының жоспарын ұсынуын және (немесе) жоспарда белгіленген мерзімдерде түзету іс-қимылдарын орындауын тексеру немесе бақылау мен қадағалаудың өзге де нысандарын жүргізу жолымен бақылайды.

Егер өтініш беруші түзету іс-қимылдарының қолайлы жоспарын ұсынбаса немесе азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген мерзімдерде түзету іс-қимылдарын орындамаса, 2-деңгейдегі сертификаттау талаптарына сәйкессіздік 1-деңгейдегі сертификаттау талаптарына сәйкессіздікке айналады және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификатты (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәлікті) беруден бас тартады немесе бұрын берілген сертификатты (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәлікті) кері қайтарып алады.

3-деңгейдегі сертификаттау талаптарына сәйкессіздік кезінде түзету іс-қимылдарының жоспары талап етілмейді.

10. Сертификатты (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәлікті) беруден бас тарту, егер:

1) осы баптың 7-тармағында көзделген сәйкессіздіктер анықталған;

2) өтініш берушіге қатысты оған қызметтердің осы түрін көрсетуге тыйым салатын сот шешімі болған жағдайларда жүргізіледі.

Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

16-1-бап. Ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді тұрақты қадағалау

Ескерту. 16-1-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жеке және заңды тұлғалардың ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуіне тұрақты қадағалауды жүзеге асырады.

Ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді тұрақты қадағалауға азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификаттаған азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдары жатады.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тұрақты қадағалауды жүзеге асыру кезінде:

1) сертификаттау талаптары мен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін ұстауды;

2) осы Заңның 16-3-бабына сәйкес түзету іс-қимылдарының жоспарын орындауды тексереді.

3. Авиация инспекторлары осы баптың 2-тармағында көзделген тексеру кезінде:

1) нұсқамалық материалды пайдалана отырып оны жүзеге асыруға;

2) тексерілетін жеке және заңды тұлғаларға ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша олардың қызметін қадағалаудың тиісті нәтижелерін беруге;

3) бұрынғы қадағалаудың, оның ішінде жоспардан тыс тексерулердің нәтижелеріне және азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдарының ұшу қауіпсіздігін және авиациялық қауіпсіздігін басқарудың белгіленген жүйесі шеңберінде ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік саласындағы басымдықтарға негізделуге;

4) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға осы Заңның 16-3-бабына сәйкес шаралар қабылдау үшін бұзушылықтардың жоқ екені немесе бар екені туралы мәліметтерді ұсынуға тиіс.

4. Тұрақты қадағалау азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдарына тексерулер жүргізу жолымен жүзеге асырылады.

5. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген сертификаттар (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәліктер) негізінде Қазақстан Республикасының шегінде немесе шегінен тыс жерде азаматтық авиация саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар өз қызметін жүзеге асыру кезінде сертификаттау талаптарын үнемі сақтайтынын растайтын ақпаратты, құжаттарды береді және өздерінің қарамағындағы жерлер мен аймақтарда сертификаттау нысанасы болып табылатын ақпаратқа, құжаттарға, бұйымдарға, бөлшектер мен жабдыққа авиация инспекторларының қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті.

6. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жоспардан тыс тексерулер жүргізу жөнінде шешім қабылдау үшін азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдарының қаржы-экономикалық жағдайын бағалауға арналған деректерді қоса алғанда, тұрақты қадағалау функцияларын орындау үшін деректерді жинайды және өңдейді.

Ескерту. 2-тарау 16-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-2-бап. Тұрақты қадағалауды қамтамасыз ету жөніндегі бағдарлама

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жыл сайын тұрақты қадағалауды қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламаны қабылдайды, бұл сертификатталған азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдарының сертификаттау талаптарына және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін ұстау бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган жүргізетін іс-шаралар кешенін білдіреді.

2. Тұрақты қадағалауды қамтамасыз ету жөніндегі бағдарлама азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдарының тәуекелдер дәрежесін бағалау, оның ішінде азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдарының қаржы-экономикалық жағдайын бағалау ескеріле отырып әзірленеді және сертификатта (авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікте) көзделген қызмет түрлерін қамтиды.

Азаматтық авиацияның пайдаланушылары мен ұйымдары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға тоқсан сайын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым бекіткен нысан бойынша қаржы-экономикалық жағдай туралы ақпарат береді.

3. Тұрақты қадағалауды қамтамасыз ету жөніндегі бағдарлама сертификаттың (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәліктің) қолданылу мерзімі ішінде азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдары қызметінің барлық аспектілері ескеріле отырып, тексерулердің мерзімділігін, қадағалау мәселелері бойынша азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымдарының лауазымды адамдарымен өзара іс-қимыл жасауды және жүргізілген тексерулер нәтижелерін есепке алуды қамтиды.

Ескерту. 2-тарау 16-2-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-3-бап. Тұрақты қадағалауды жүзеге асыру кезінде анықталған, белгіленген талаптарды бұзушылықтар деңгейі және бұзушылықтарды жою жөніндегі шаралар

1. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзу дәрежесіне қарай, тұрақты қадағалау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтар бірінші және екінші деңгейдегі бұзушылықтар болып бөлінеді.

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды ұшу қауіпсіздігіне және авиациялық қауіпсіздікке тікелей қатер төндіретіндей елеулі бұзушылықтар бірінші деңгейдегі бұзушылықтарға жатады.

Бірінші деңгейдегі бұзушылыққа:

1) авиация инспекторын құжаттамаға, пайдаланушының және (немесе) азаматтық авиация ұйымдарының объектілеріне (әуе кемелерін, ғимараттарды, құрылысжайларды, әуежайларды (әуеайлақтарды), аэронавигациялық қызмет көрсету объектілерін, авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдарды, ұшуға жарамдылық ұйымдарын, шеберханаларды, перрондарды, жүктерді өңдеу аймақтарын, авиациялық оқу орталықтарын, ангарларды, отын сақтау қоймаларын, қызметтік үй-жайларды қоса алғанда) жіберуден бас тарту;

2) ұсынылған құжаттарды бұрмалау арқылы пайдаланушының немесе азаматтық авиация ұйымының сертификат (авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлік) алуы, сертификаттау талаптарына сәйкестікте ұстап тұруы;

3) пайдаланушының немесе азаматтық авиация ұйымының заңға қайшы іс-қимылдар жасауы немесе сертификатты (авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті) заңсыз пайдалануы;

4) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бекітуіне жататын құжаттамаға осындай ұйымның тиісті бекітуінсіз өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу;

5) екінші деңгейдегі бұзушылық кезінде пайдаланушының немесе азаматтық авиация ұйымының түзету іс-қимылдарының жоспарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға оған бағалау жүргізу үшін белгіленген мерзімде ұсынбауы немесе азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым келіскен немесе ұзартқан мерзімдерде түзету іс-қимылдарын орындамауы;

6) әуе кемесін пайдаланушының азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға немесе азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға авиациялық оқиға туралы деректерді белгіленген мерзімде ұсынбауы;

7) осы Заңға сәйкес сертификаттың (авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәліктің) қолданылуын тоқтата тұруға не сертификатты (авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті) кері қайтарып алуға негіз болған өзге де жағдайлар кіреді.

3. Бірінші деңгейдегі бұзушылықтарға кірмейтін, Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзудың барлығы екінші деңгейдегі бұзушылықтарға жатады.

4. Қадағалауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылық анықталған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым немесе авиация инспекторы азаматтық авиация пайдаланушысына немесе ұйымына анықталған бұзушылықты жою үшін түзету іс-қимылдарын қолдану талабымен нұсқама жібереді.

Қажет болған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым әуе кемесі тіркелген шет мемлекеттің құзыретті органына хабар береді.

5. Бірінші деңгейдегі бұзушылық болған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым азаматтық авиацияның пайдаланушысы немесе ұйымы анықталған бұзушылықтарды жойған кезге дейін осы Заңда белгіленген жағдайларда және тәртіпте, сертификатты (авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті) қайтарып алу немесе оны толық немесе ішінара шектеу немесе қолданысын тоқтата тұру жөнінде шаралар қабылдайды.

Осы баптың 2-тармағы екінші бөлігінің 2) және 3) тармақшаларында көзделген бірінші деңгейдегі бұзушылықтарға жол берілген жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификатты (авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті) кері қайтарып алады.

6. Екінші деңгейдегі бұзушылықтар болған жағдайда, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым:

1) анықталған бұзушылықтарды жою үшін бұзушылық анықталған кезден бастап үш айдан аспайтын мерзімді келіседі. Пайдаланушы немесе азаматтық авиация ұйымы анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі түзету іс-қимылдарының жоспарын әзірлейді және тексеру нәтижелерімен танысқан немесе инспекторлық нұсқама алған кезден бастап он жұмыс күні ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға ұсынады;

2) пайдаланушы немесе азаматтық авиация ұйымы ұсынған, анықталған бұзушылықтарды жою жөніндегі шараларды бағалау негізінде түзету іс-қимылдарының жоспарын келіседі не оны негіздемесімен қоса пысықтауға қайтарады.

Пайдаланушы немесе азаматтық авиация ұйымы түзету іс-қимылдарының жоспарында көрсетілген мерзімдерді өзгерту қажеттігі туралы негіздемені ұсынған жағдайда, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым оларды ұзартады.

7. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым пайдаланушының немесе азаматтық авиация ұйымының түзету іс-қимылдарының жоспарын ұсынуын және (немесе) жоспарда белгіленген мерзімдерде түзету іс-қимылдарын орындауын тексеру немесе бақылау мен қадағалаудың өзге де нысандарын жүргізу жолымен бақылайды.

Егер пайдаланушы немесе азаматтық авиация ұйымы түзету іс-қимылдарының қолайлы жоспарын ұсынбаса немесе азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген мерзімдерде түзету іс-қимылдарын орындамаса, екінші деңгейдегі бұзушылық бірінші деңгейдегі бұзушылыққа айналады және осы баптың 5-тармағында көзделген шаралар қабылданады.

8. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым пайдаланушылар мен азаматтық авиация ұйымдары тарапынан түзету іс-қимылдарын қоса алғанда, барлық анықталған бұзушылықтарды, оларды жою жөнінде қабылданған шаралар мен келісілген мерзімдерді есепке алуды жүргізеді.

Ескерту. 2-тарау 16-3-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-4-бап. Ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді бақылау

Ескерту. 16-4-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым қызметі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның сертификаттауына жатпайтын, бірақ осы Заңның 10-2-бабында көзделген қызметке жатқызылатын жеке және (немесе) заңды тұлғалардың ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуіне бақылауды жүзеге асырады.

2. Бақылау жеке және (немесе) заңды тұлғаларды ішінара және жоспардан тыс тексеру, ұшу қауіпсіздігінің талаптарын сақтаудағы олардың қызметін байқау және талдау және авиациялық қауіпсіздік жүйесін сынау арқылы жүзеге асырылады.

Ішінара тексерулерді жүргізу нұсқамалық материалдар пайдаланыла отырып және тексерулер жүргізу графигінде белгіленген мерзімдерде жүзеге асырылады.

Бақылауды жүзеге асыру кезінде жеке және (немесе) заңды тұлғаларды жоспардан тыс тексеруге мыналар:

1) тексеру немесе бақылаудың өзге де нысандары нәтижесінде анықталған Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылықтарды жою туралы инспекторлық нұсқамалардың орындалуын бақылау;

2) адамның өмірі мен денсаулығына, қоршаған орта мен жеке және заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян келтіру туралы не зиян келтіру қаупінің төнуі туралы жеке және заңды тұлғалардан, мемлекеттік органдардан, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттарынан және жергілікті өкілді органдардан ақпарат алу және өтініштердің түсуі;

3) өзінің қызметіне тексеру жүргізу туралы тексерілетін жеке немесе заңды тұлғаның бастамашылық өтініші;

4) егер оларға қатысты ішінара тексеру белгіленген болса, тексерілетін жеке тұлғаның тегінің, атының, әкесінің атының (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) немесе тексерілетін заңды тұлға атауының өзгеруі, сондай-ақ оның қайта ұйымдастырылуы;

5) бастапқы тексерумен келіспейтіні туралы тексерілетін жеке немесе заңды тұлғаның өтініш жасауына байланысты қайта тексеру негіз болып табылады.

3. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзушылықтар анықталған жағдайда, авиация инспекторлары бұзушылықтарды жою туралы инспекторлық нұсқамалар береді.

Ескерту. 2-тарау 16-4-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-5-бап. Шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелерін перрондық тексерулер

1. Шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелерін перронда тексеруді нұсқамалық материалды пайдалана отырып авиация инспекторлары жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасының халықаралық ұшулар үшін ашық әуежайында қонуды жүзеге асырған әуе кемесі мен экипаж тексеруге жатады.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жасалған келісімдер негізінде шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелеріне жүргізілген перрондық тексерулер бойынша ақпарат жинауға және оны шет мемлекеттермен алмасуға атсалысады.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тиісті әуеайлақтардағы пайдаланушылар саны, әуе кемелерінің типі және қону саны, сондай-ақ ұшу қауіпсіздігі саласындағы тәуекелдер дәрежесі ескеріле отырып, есептеу әдісіне негізделген, шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелеріне перронда тексеру жүргізудің жылдық графигін қабылдайды.

3. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым, егер осындай әуе кемесінің бортында Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары не пайдаланушы сертификатының шарттары мен пайдалану шектеулері сақталмайды деп есептеуге негіз болса, шетелдік пайдаланушының азаматтық әуе кемесіне жоспардан тыс перрондық тексерулерді жүзеге асырады.

Мұндай негіздер:

1) алдыңғы тексерулер және бақылаудың өзге де нысандары нәтижесінде бұрын анықталған бұзушылықтардың жойылуын бақылау;

2) адам өмірі мен денсаулығына, қоршаған орта мен жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, мемлекеттің заңды мүдделеріне зиян келтіру не зиян келтіру қаупінің төнуі туралы жеке және (немесе) заңды тұлғалардан, мемлекеттік органдардан ақпарат алу және өтініштердің түсуі;

3) өзінің әуе кемесі мен экипажына тексеру жүргізу туралы тексерілетін шетелдік пайдаланушының бастамашылық өтініші;

4) егер тексерілетін шетелдік пайдаланушыға қатысты ішінара тексеру белгіленсе, оны қайта ұйымдастыру және атауын өзгерту;

5) бастапқы тексерумен келіспейтіні туралы тексерілетін шетелдік пайдаланушының өтінішіне байланысты қайта тексеру болып табылады.

4. Шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелеріне перрондық тексерулерді жүргізу кезінде авиация инспекторлары инспекцияланатын әуе кемелерінің ұшуын негізсіз кідіртуді болғызбау қағидатын басшылыққа алады.

5. Шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелеріне инспекциялауды жүргізу барысында анықталған бұзушылықтар мынадай түрде сыныпталады:

1) үшінші санаттағы бұзушылық – ұшу қауіпсіздігіне едәуір әсері бар пайдаланушы сертфикатының белгіленген шарттары мен пайдаланудағы шектеулерін бұзу;

2) екінші санаттағы бұзушылық – ұшу қауіпсіздігіне елеулі әсері бар пайдаланушы сертификатының белгіленген шарттары мен пайдаланудағы шектеулерін бұзу;

3) бірінші санаттағы бұзушылық – ұшу қауіпсіздігіне болмашы әсері бар пайдаланушы сертификатының белгіленген шарттары мен пайдаланудағы шектеулерді бұзу.

Бұзушылықтарды осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген санаттарға жатқызу шарттары нұсқамалық материалда айқындалады.

6. Үшінші санаттағы бұзушылық анықталған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның:

1) пайдаланушыға анықталған сәйкессіздік туралы жазбаша хабарлауға және түзету іс-қимылдары қабылдануының дәлелдемелерін талап етуге;

2) пайдаланушы мемлекетінің және қажет болған кезде, әуе кемесін тіркеген және ұшу экипажы куәліктерін берген мемлекеттің құзыретті биліктеріне хабарлауға, сондай-ақ пайдаланушы қабылданған түзету іс-қимылдарын келісу туралы тиісті құзыретті биліктерден растау сұратуға;

3) әуе кемесін пайдалануға шектеу қоюды белгілеуге не анықталған сәйкессіздіктерді жою жөнінде шұғыл түзету іс-қимылдарын қабылдауды талап етуге не Қазақстан Республикасының аумағында әуе кемесін пайдалануға дереу тыйым салуды енгізуге не осы баптың 7-тармағының шарттарына сәйкес әуе кемесін жерде кідіртуге құқығы бар.

7. Егер экипаж Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) стандарттарының не пайдаланушы сертификатының шарттары мен пайдаланудағы шектеулердің анықталған бұзушылықтарын жою бойынша тиісті түзету іс-қимылдарын қабылдамастан, тексерілетін әуе кемесінде ұшуды орындау жөнінде іс-қимылдар жасады деп есептеуге негіз болған жағдайда, авиация инспекторы әуе кемесінің командирін және (немесе) пайдаланушысын қосымша нұсқау алғанға дейін әуе кемесінің мұндай ұшуға рұқсатының жоқ екендігі туралы хабардар етеді және әуе кемесін жерде кідіртеді.

8. Әуе кемесі жерде кідірген жағдайда, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым, егер тіркеу мемлекеті пайдаланушы мемлекетінен өзгеше болса, әуе кемесін пайдаланушының мемлекеті мен ол тіркелген мемлекеттің құзыретті органдарына дереу хабар береді және осы органдармен бірлесіп әуе кемесі ұшуға рұқсат ала алатын қажетті шарттарды көздейді.

9. Әуе кемесінің ұшуға жарамдылығына қатысты Халықаралық азаматтық авиация ұйымы стандарттарының (ИКАО) не пайдаланушы сертификатының шарттары мен пайдаланудағы шектеулердің бұзылуы анықталған жағдайда, әуе кемесінің ұшуына тыйым салу:

1) әуе кемесінің ұшуға жарамдылығына қатысты бұзушылық жойылғандығын;

2) пайдаланушыда осындай әуе кемесінің арнайы ұшуына арналған рұқсаттың немесе әуе кемесі тіркелген мемлекеттің немесе пайдаланушы мемлекеттің құзыретті органы берген осыған ұқсас құжаттың болуын, сондай-ақ қажет болған кезде транзиттік мемлекеттердің олардың әуе кеңістігінен ұшып өтуге арналған рұқсаттың болуын растайтын құжаттаманы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға пайдаланушы ұсынғанға дейін сақталады.

10. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым екінші санаттағы бұзушылықты анықтаған кезде:

1) қабылданған түзету іс-қимылдары туралы растайтын құжаттаманы ұсынуды талап ете отырып, пайдаланушыға шешімі туралы жазбаша хабар береді;

2) әуе кемесін пайдаланушының мемлекеті мен ол тіркелген және ұшу экипажы куәліктерін берген мемлекеттің құзыретті органдарына хабар береді. Қажет болған жағдайда, пайдаланушы қабылдаған түзету іс-қимылдарымен осындай құзыретті органдардың келісуі туралы растауды сұратады.

11. Бірінші санаттағы бұзушылық анықталған кезде авиация инспекторы оларды жою жөнінде шаралар қабылдау үшін бұл туралы шетелдік пайдаланушының азаматтық әуе кемесінің командирін хабардар етеді.

Ескерту. 2-тарау 16-5-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-6-бап. Авиация инспекторы

Ескерту. 16-6-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

1. Азаматтық және эксперименттік авиация саласында сертификаттауды, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметшісі авиация инспекторы болып табылады.

Авиация инспекторлары әуе кемелерінің ұшуын орындау және қамтамасыз ету, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету, әуе қозғалысына қызмет көрсету бөлігінде арнайы және (немесе) кәсіптік даярлығы бар, сондай-ақ қаржы-экономикалық және құқықтық қамтамасыз ету функцияларын жүзеге асыратын, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметшілері қатарынан тағайындалады.

Авиация инспекторларының санын Қазақстан Республикасында коммерциялық авиация мен жалпы мақсаттағы авиацияның азаматтық әуе кемелері жүзеге асыратын авиациялық қызметтің көлеміне қарай азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым айқындайды.

Авиациялық қауіпсіздік саласындағы бақылау мен қадағалау функцияларын жүзеге асыратын авиация инспекторларын тағайындау ұлттық қауіпсіздік органдары жүргізетін арнайы тексерудің оң нәтижелері алынғаннан кейін жүзеге асырылады.

Авиациялық қауіпсіздік саласындағы бақылау мен қадағалау функцияларын жүзеге асыратын авиация инспекторларына қойылатын біліктілік талаптары Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының авиациялық қауіпсіздігі бағдарламасының талаптарына сәйкес белгіленеді.

1-1. Алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

1-2. Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, сертификаттауды, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезінде авиация инспекторының қызметіне жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, мемлекеттік органдардың араласуына жол берілмейді.

2. Авиация инспекторларының өз міндеттерін орындау кезінде:

1) қызметтік міндеттерді жүзеге асыру үшін ангарларды, отын қоймаларын, пайдаланушылардың қызметтік үй-жайларын және авиациялық оқу орталықтарын қоса алғанда, Қазақстан Республикасы әуежайларының барлық бақыланатын аймақтарына, әуе кемелеріне және азаматтық авиация ұйымдарының объектілеріне кедергісіз кіруге;

2) пайдаланушылардан және азаматтық авиация ұйымдарынан ұсыну мерзімдерін белгілей отырып, авиация персоналының біліктілігі туралы ақпаратты қоса алғанда, ақпарат, құжаттар сұратуға, сондай-ақ өз функцияларын орындау үшін қажетті түсініктемелер мен материалдарды талап етуге, ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы ықтимал кемшіліктерді анықтау мақсатында авиация персоналына сауалнама жүргізуге;

3) оларды орындау мерзімдерін белгілей отырып, азаматтық авиация пайдаланушылары мен ұйымының лауазымды адамдарына ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша инспекторлық нұсқамалар беруге;

4) әуе кемесінің кабинасында немесе салонында болу құқығымен ұшу кезінде пайдаланушымен келісу бойынша азаматтық әуе кемесінің бортында болуға құқығы бар.

3. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының сақталуына бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезінде авиация инспекторлары:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауға;

2) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінде және осы Заңда белгіленген тәртіпке сәйкес тексерулер жүргізуге;

3) тексеру немесе бақылау мен қадағалаудың өзге де нысандарын жүргізу кезеңінде азаматтық авиация ұйымының белгіленген жұмыс режиміне кедергі келтірмеуге;

4) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарды бұзудың алдын алу, анықтау және жолын кесу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берілген өкілеттіктерді уақтылы және толық көлемде орындауға;

5) авиация персоналы куәлігінің, кеме, ұшу құжаттамасының, сертификаттардың, рұқсаттардың және берілуі осы Заңда көзделген құжаттардың болуын, сондай-ақ шетелдік кемелерді қоса алғанда, азаматтық әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығы талаптарына және Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкестігін тексеруге міндетті.

4. Пайдаланушы немесе азаматтық авиация ұйымы, тексеруге жататын объектілер, құралдар әуеайлақ (тікұшақ айлағы) аумағында болған кезде, әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы оларға авиация инспекторының авиация инспекторы куәлігін көрсетуі негізінде кедергісіз кіруін қамтамасыз етуге міндетті.

5. Авиация инспекторлары инспекцияланатын азаматтық авиация ұйымдары персоналының жұмыс жағдайларымен және сыйақысымен салыстырылатын деңгейлерге сәйкес келетін ақшалай ризықпен қамтамасыз етіледі.

6. Авиация инспекторлары талап етілетін кәсіптік даярлық деңгейін ұстап тұру үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қаражаты есебінен кезең-кезеңмен:

1) кәсіптік деңгейді ұстау жөніндегі курстарда оқытудан өтуге;

2) авиациялық техниканы пайдаланып және (немесе) авиациялық тренажерлерде жаттығудан өтуге;

3) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін авиация инспекторларын кәсіптік даярлау және олардың біліктілігін ұстап тұру қағидаларында белгіленген көлемде және деңгейде азаматтық авиация және пайдаланушылар ұйымдарында кәсіптік даярлықты (біліктілікті) ұстап тұруға тиіс.

7. Ұшуда авиациялық инспекцияларды жүзеге асыру және авиациялық техниканы пайдалана отырып біліктілікті ұстап тұру кезінде авиация инспекторларының өмірі мен денсаулығын сақтандыру Қазақстан Республикасының сақтандыру және сақтандыру қызметі туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

8. Авиация инспекторлары өздерінің қызметтік міндеттерін атқармағаны немесе тиісінше атқармағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

9. Авиация инспекторларының:

1) өздерінің материалдық мүдделерін, жұбайының (зайыбының), жақын туыстарының, жекжаттарының және (немесе) өзге де тұлғалардың материалдық мүдделерін қанағаттандыруға байланысты мәселелерді шешу кезінде өздерінің лауазымдық өкілеттіктерін пайдалануына;

2) шешімдер дайындау мен қабылдау кезінде жеке және (немесе) заңды тұлғаларға құқыққа сыйымсыз артықшылық беруіне;

3) осы Заңға сәйкес жүктелген функцияларды орындау кезінде алынған ақпаратты, егер мұндай ақпарат ресми таратуға жатпайтын болса, жеке немесе топтық мүдделерде пайдалануына;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында берілуі көзделмеген ақпаратты жеке немесе заңды тұлғалардан талап етуіне тыйым салынады.

Авиация инспекторының осы тармақтың бірінші бөлігінің талаптарын бұзуы, егер онда бұл қылмыстық құқық бұзушылық не әкімшілік құқық бұзушылық белгілері болмаса, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен қызметіне толық сәйкес еместігі туралы ескерту түрінде тәртіптік жаза қолдануға не жұмыс берушінің бастамасы бойынша еңбек шартын бұзуға алып келеді.

Ескерту. 2-тарау 16-6-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-7-бап. Азаматтық авиация саласындағы тарифтерді (бағаларды, алымдар мөлшерлемелерін) мемлекеттік реттеу

Ескерту. 2-тарау 16-7-баппен толықтырылды - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

16-8-бап. Белгілі бір функциялар мен міндеттерді беру туралы келісімдер

1. Халықаралық азаматтық авиация туралы конвенцияға сәйкес жасалған келісімнің негізінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өз құзыреті шегінде мемлекеттің уәкілетті ұйымы ретінде ұшу қағидаларын сақтауды, радиомен хабарлау аппаратураларын пайдалануды және ұшуға жарамдылықты ұстап тұруды, сондай-ақ авиация персоналының талаптар мен нормаларды сақтауын қамтамасыз етуге бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі функциялар мен міндеттерді осы әуе кемесі экипажсыз пайдаланылатын шет мемлекеттің құзыретті биліктеріне беруге, сондай-ақ Қазақстан Республикасы пайдаланушысының оны экипажсыз пайдалануы кезінде әуе кемесін тіркеген мемлекеттің өзіне берген функциялар мен міндеттерді қабылдауға құқылы.

Осы тармақтың күші қолданылатын пайдаланушылар мемлекеттердің құзыретті биліктері арасында жасалған функциялар мен міндеттерді беру туралы келісімнің расталған толық көшірмесін оның барлық қолданылу мерзімі ішінде әуе кемесінің бортында ұстауға міндетті.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым Халықаралық азаматтық авиация туралы конвенцияға сәйкес пайдаланушының мемлекеті берген немесе растаған ұшуға жарамдылық куәліктерін (сертификаттарын), радиоаппаратураны пайдалануға арналған рұқсатты және экипаж мүшелерінің куәліктерін жарамды деп таниды.

3. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның шет мемлекеттердің құзыретті биліктерімен жасасқан келісімдері Халықаралық азаматтық авиация туралы конвенцияға сәйкес Халықаралық азаматтық авиация ұйымында (ИКАО) тіркелуге жатады.

Ескерту. 2-тарау 16-8-баппен толықтырылды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-1-тарау. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым

Ескерту. Заң 2-1-тараумен толықтырылды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі).

16-9-бап. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның негізгі ережелері

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның функцияларын жүзеге асыратын заңды тұлғаны Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өз құзыреті шегінде:

1) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға әуе кеңістігін пайдалану және азаматтық және эксперименттік авиация қызметі саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын іске асыруда жәрдем көрсетеді;

2) авиация инспекторларын ақшалай ризықпен қамтамасыз ету тәртібін айқындайды;

3) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға азаматтық авиация саласындағы нормативтік құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуде жәрдем көрсетеді;

4) Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасына сәйкес нұсқамалық материалдарды әзірлейді және бекітеді, сондай-ақ ұшуға жарамдылығы жөніндегі директивалар мен өзге де директивалар шығарады;

5) әуе кеңістігін пайдалануды ұйымдастыру кезінде азаматтық-әскери үйлестіру жүйесін орнату және ұстап тұру үшін мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен ынтымақтастықты жүзеге асырады;

6) Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімін, сондай-ақ Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының пилотсыз авиациялық жүйелерінің тізілімін жүргізеді;

7) авиациялық оқу орталықтары мен азаматтық авиация ұйымдары әзірлеген авиация персоналын кәсіптік даярлау бағдарламаларын келіседі;

8) Халықаралық азаматтық авиация туралы конвенцияға 1-қосымшада көзделген авиация персоналына жататын және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеңіл және аса жеңіл авиацияның авиация персоналына жататын адамға оның қажетті бiлiмi мен дағдыларының бар екенін, сондай-ақ оның денсаулығының белгіленген талаптарға сай екенін растайтын, кәсiптiк қызметті жүзеге асыру құқығына арналған авиация персоналының куәлігін береді, куәліктің қолданылу мерзімін ұзартады, мұндай куәлiктi кері қайтарып алады, оның қолданылуын тоқтата тұрады, куәлікке біліктілік белгілері мен арнайы белгілерді енгізеді;

9) сертификаттауды және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының сертификатын, пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушы сертификатын, авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәлікті, авиациялық оқу орталығының сертификатын, тренажердің сәйкестік сертификатын, азаматтық авиацияның авиациялық техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымның сертификатын, тип сертификатын, әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылығы сертификатын, азаматтық әуе кемесінің ұшуға жарамдылығы сертификатын, пилотсыз авиациялық жүйелердің ұшуға жарамдылығы сертификатын, әуежайдың авиациялық қауіпсіздік қызметінің сертификатын, әуе кемесінің ұшуға жарамдылығының экспорттық сертификатын, аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің сертификатын, авиациялық медициналық орталықтың сертификатын, азаматтық әуе кемесі данасының ұшуға жарамдылығы нормаларына сәйкестігі куәлігін беруді жүзеге асырады;

10) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган не уәкілетті ұйым берген қолданыстағы сертификаттарға (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәліктерге), елді мекендердің халық тығыз орналасқан аудандарының үстінен пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып ұшуды орындауға арналған рұқсаттарға, пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсаттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізеді, сертификаттарды (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәліктерді), елді мекендердің халық тығыз орналасқан аудандарының үстінен пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып ұшуды орындауға арналған рұқсаттарды, пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсаттарды беруден бас тартады, иелері белгіленген талаптарды сақтамаған кезде сертификаттарды (авиациялық жұмыстарды орындау құқығына арналған куәліктерді), елді мекендердің халық тығыз орналасқан аудандарының үстінен пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып ұшуды орындауға арналған рұқсаттарды, пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсаттарды кері қайтарып алады, олардың қолданылуын тоқтата тұрады;

11) жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыға ұшуды орындау құқығына арналған куәлікті беруді жүзеге асырады, сондай-ақ жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушының ұшуды орындау құқығына арналған куәлігін таниды, өзгертеді, шектейді, қолданылуын тоқтата тұрады немесе кері қайтарып алады;

12) осы Заңда белгіленген жағдайларда әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдарды тартады;

13) әуежайдың, Қазақстан Республикасының және Қазақстан Республикасының әуежайларына тұрақты ұшуды орындайтын шет мемлекеттердің азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың, аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламаларын келісуді жүзеге асырады;

14) мүдделі мемлекеттік органдар арасында авиациялық қауіпсіздік саласындағы қызметті үйлестіруді жүзеге асырады, азаматтық авиация қызметіне заңсыз араласу актілерін тергеп-тексеруде мемлекеттік органдарға жәрдемдеседі, оларды болғызбау жөніндегі іс-шараларды әзірлейді;

15) әуе кемелерін пайдаланушылардың, әуеайлақтарды (әуежайларды) пайдаланушылардың, аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілердің, авиациялық оқу орталықтарының, техникалық қызмет көрсету жөніндегі ұйымдардың, авиациялық қауіпсіздік қызметтерінің, авиациялық медициналық орталықтардың, авиациялық медициналық сарапшылардың қызметін қадағалауды жүзеге асырады;

15-1) осы Заңда белгіленген жағдайларда әуе кемесін пайдалануға шектеулер белгілейді (тыйым салуды енгізеді) не әуе кемесін жерде кідіртеді;

16) азаматтық авиация саласында әуе қозғалысына қызмет көрсетілуін, ұшудың радиотехникалық және метеорологиялық қамтамасыз етілуін, аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз етілуін, аспаптар арқылы ұшу схемаларының әзірленуін және аэронавигациялық карталардың жасалуын бақылау мен қадағалауды, сондай-ақ қызметті және көрсетілетін қызметтердің сапасын тексеруді жүзеге асырады;

17) авиациялық техника мен оған жерде қызмет көрсету құралдарының ұшуға және техникалық пайдалану талаптарына сәйкес келуін бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

18) әуе кемесі, оның компоненттері, қосалқы бөлшектері мен қосымша аспаптары жай-күйінің пайдаланушыға берілген ұшуға жарамдылығы сертификатының талаптарына және ұшуға жарамдылығын айқындайтын пайдалану-техникалық құжаттамасының талаптарына сәйкес келуін бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

19) авиация персоналына жатқызылатын адамдардың осы Заңға сәйкес белгіленген талаптар мен нормаларды сақтауын бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

20) авиация персоналының кәсіптік даярлығы және денсаулық жағдайы мәселелері бойынша белгіленген талаптар мен нормаларды азаматтық авиация ұйымдарының қамтамасыз етуін бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

21) әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) объектілерінің, қону алаңдарының күтіп-ұсталуын және әуежай қызметінің құрамына кіретін әуеайлаққа және жерде қызмет көрсету қызметтерінің (жұмыстарының) сапасын бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады;

22) азаматтық авиация саласында ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздік талаптарын бұзушылықтарды есепке алуды жүргізеді;

23) азаматтық және эксперименттік авиация саласындағы ұшудың іздестіру-құтқарумен және авариялық-құтқарумен қамтамасыз етілуін бақылауды жүзеге асырады;

24) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасына сәйкес келу мониторингін жүзеге асырады;

25) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасынан орын алған айырмашылықтар туралы Халықаралық азаматтық авиация ұйымын (ИКАО) уақтылы хабардар етуді қамтамасыз етуге және оларды аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жариялауға жәрдем көрсетеді;

26) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды болғызбау немесе олардың салдарын азайту мақсатында ұсынымдар береді, сондай-ақ осындай ұсынымдардың орындалуына талдау жүргізеді;

27) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп, авиациялық оқиғаларды жинау, бағалау, өңдеу, сақтау және тіркеу тетігін қоса алғанда, авиациялық оқиғалар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсыну жүйесін әзірлейді, енгізеді, зерделейді және ұстап-тұрады;

28) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп мемлекеттік және халықаралық деңгейлерде ұшу қауіпсіздігі туралы ақпарат алмасуға және авиациялық оқиғалар туралы ақпарат таратуға қатысады;

29) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп азаматтық авиацияның ұшу қауіпсіздігіне байланысты ақпаратты жинауды және талдауды, сондай-ақ осындай ақпаратты жасауды және азаматтық авиация саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың назарына жеткізуді жүзеге асырады. Талдау ақпарат көздерін ашып көрсетуді талап етпейді;

30) авиациялық медициналық сарапшыларды тағайындайды;

30-1) елді мекендердің халық тығыз орналасқан аудандарының үстінен пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып ұшуды орындауға арналған рұқсат береді;

30-2) пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып, авиациялық жұмыстарды орындауға арналған рұқсатты береді;

30-3) авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау бағдарламасына сәйкес авиациялық қауіпсіздік жөніндегі персоналды жұмысқа жіберуді жүзеге асырады;

30-4) авиация персоналының куәліктерін беруге байланысты даярлау мен бағалаудың құзыреттілік жүйесін іске асыруды жүзеге асырады;

30-5) ұшу қауіпсіздігі және авиациялық қауіпсіздік мәселелері бойынша шет мемлекеттердің авиациялық билігімен және мамандандырылған халықаралық ұйымдармен халықаралық ынтымақтастықты, оның ішінде ынтымақтастық туралы екіжақты келісімдер жасасу, тәжірибе және ақпарат алмасу, сондай-ақ халықаралық азаматтық авиация ұйымдарында Қазақстан Республикасының атынан өкілдік ету арқылы жүзеге асырады;

30-6) Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасынан орын алған айырмашылықтар туралы Халықаралық азаматтық авиация ұйымын (ИКАО) уақтылы хабардар етуді және оларды аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жариялауды қамтамасыз етеді;

30-7) жеке және заңды тұлғалардан Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген ақпаратты, құжаттар мен материалдарды сұратады;

31) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де қызмет түрлерін жүзеге асырады.

Ескерту. 16-9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-10-бап. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметін қаржыландыру

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қызметін қаржыландыру азаматтық авиация саласындағы төлемдердің түсімдері есебінен жүзеге асырылады, олар қызметтер көрсетуге арналған шығыстарды өтеу, оның қызметінің шығынсыз болуын қамтамасыз ету және өз кірістері есебінен қаржыландыру үшін жеткілікті болуға тиіс.

1-1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым азаматтық авиация саласындағы төлемдерді алу қағидаларында айқындалатын тәртіппен азаматтық авиация саласындағы төлемдерді алуға құқылы.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жұртшылық пен бұқаралық ақпарат құралдарына бюджеттің ашықтығын, оның ішінде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның интернет-ресурсында қаржылық есептілікті, сондай-ақ сомасы Қазақстан Республикасының республикалық бюджет туралы заңында тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 100 еселенген мөлшерінен асып түсетін шығыстардың баптары туралы өзекті және егжей-тегжейлі ақпаратты ашық қолжетімділікте орналастыру арқылы қамтамасыз етуге міндетті.

Ескерту. 16-10-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-11-бап. Азаматтық авиацияның ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған аударымдар

Ескерту. 16-11-бап алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-12-бап. Аэронавигациялық қызмет көрсетуді мемлекеттік беруші

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға ведомстволық бағынысты мемлекеттік кәсіпорын болып табылатын аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші аэронавигациялық қызмет көрсетуді мемлекеттік беруші болып табылады.

2. Аэронавигациялық қызмет көрсетуді мемлекеттік беруші қызметінің негізгі мақсаты Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.

3. Аэронавигациялық қызмет көрсетуді мемлекеттік беруші өз қызметінің негізгі мақсатын аэронавигациялық қызметтер көрсету және ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге аударымдарды жүзеге асыру арқылы іске асырады.

16-13-бап. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бірінші басшысы

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бірінші басшысы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызметке тағайындалады және қызметінен босатылады.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бірінші басшысы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға басшылықты жүзеге асырады және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ұйымға жүктелген міндеттердің орындалуына және оның функцияларды жүзеге асыруына дербес жауаптылықта болады.

Ескерту. 2-1-тарау 16-13-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-тарау. ӘУЕ КЕҢІСТІГІН ПАЙДАЛАНУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ

17-бап. Әуе кеңiстiгiн пайдалануды ұйымдастыру негiздерi

1. Әуе кеңiстiгiн пайдалануды ұйымдастыру әуе кемелерінің ұшуын (әуе қозғалысын) қауiпсiз, үнемдi және тұрақты орындауды, сондай-ақ әуе кеңiстiгiн пайдалануға байланысты қызметтi қамтамасыз етудi көздейдi.

Әуе кеңiстiгiн пайдалануды ұйымдастыру:

1) әуе кеңiстiгiнiң құрылымы мен сыныптамасын айқындауды және белгілеуді;

2) осы Заңның 25-бабында белгіленген басымдықтарға сәйкес әуе кеңiстiгiн пайдалануды жоспарлауды және үйлестіруді;

3) әуе кеңiстiгiн пайдаланудың рұқсат беру не хабардар ету тәртiбiн айқындауды және қамтамасыз етуді;

4) мыналарды:

әуе қозғалысына қызмет көрсетуді, әуе қозғалысын басқаруды;

әуе қозғалысының ағындарын ұйымдастыруды білдіретін әуе қозғалысын ұйымдастыруды;

5) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларының сақталуын бақылауды және қадағалауды қамтиды.

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларын оның пайдаланушыларының барлығы өздерінің жауапкершілігі аймақтары шегінде сақтауын қамтамасыз етуді:

1) әуе трассаларында және әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) аудандарында - азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға анықталған бұзушылықтар туралы хабарлай отырып, аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары;

2) мемлекеттік авиация ұшуының арнайы аймақтары мен басқа да аудандарында - әуе қозғалысын басқару органдары;

3) әуе трассаларынан тыс, әуе кеңістігінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасынан ұшып өту кезінде аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің әуе қозғалысын басқару органдары немесе әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша жүзеге асырады.

3. Әуе кеңiстiгiн пайдалануды ұйымдастыруды азаматтық авиация және мемлекеттік авиация салаларындағы уәкiлеттi органдар, сондай-ақ осы Заңда және Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану қағидаларында айқындалған тәртiппен олар үшiн белгiленген аймақтар мен аудандарда әуе қозғалысына қызмет көрсету және әуе қозғалысын басқару органдары жүзеге асырады. Әуе кеңістігін икемді пайдалануды қамтамасыз ету үшін азаматтық-әскери үйлестіру қағидаттары мен тәртібі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында белгіленеді.

4. Әуе кеңiстiгiнiң құрылымын ұйымдастыру Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы сақталған жағдайда жүзеге асырылуға тиiс.

4-1. Әуе қозғалысының ағындарын ұйымдастыруды әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының мәлімделген өткізу қабілеттілігін ескере отырып, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның ведомстволық бағынысындағы мемлекеттік кәсіпорын болып табылатын аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші жүзеге асырады.

4-2. Әуе қозғалысына қызмет көрсету қажеттілігі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін әуе қозғалысына қызмет көрсетуге қажеттілікті бағалау әдістемесіне сәйкес және мыналар:

1) тиісті әуе қозғалысының типтері;

2) әуе қозғалысының қарқындылығы;

3) метеорологиялық жағдайлар;

4) осы ауданға немесе осы жерге қатысы болуы мүмкін басқа да факторлар ескеріле отырып айқындалады.

5. Мемлекеттік және (немесе) эксперименттік авиация ұшуының арнайы аймақтары мен аудандарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының бақыланатын әуе кеңiстiгiнде әуе қозғалысына қызмет көрсетуді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның ведомстволық бағынысындағы мемлекеттік кәсіпорын болып табылатын аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші жүзеге асырады.

Жекелеген әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) аудандарында әуе қозғалысына қызмет көрсетуді жеке кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші жүзеге асыруы мүмкін.

5-1. Егемендігі айқындалмаған әуе кеңістігінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасы әуе қозғалысына қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге жауапты болатын шектес мемлекеттердің берілген әуе кеңістігінде әуе қозғалысын ұйымдастыруды және оған қызмет көрсетуді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға ведомстволық бағынысты мемлекеттік кәсіпорын болып табылатын аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші жүзеге асырады.

Жекелеген әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) аудандарында әуе қозғалысына қызмет көрсетуді жеке кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші жүзеге асыра алады.

6. Алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

7. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары орындалатын ұшудың ауқымы мен күрделілігіне қарай үлгі нұсқаулыққа сәйкес ұшу қауіпсіздігін басқару жүйесін енгізуге міндетті.

8. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары әуе қозғалысына қызмет көрсетудің бұзылуына байланысты күтпеген мән-жайлар жағдайына іс-шаралар жоспарларын әзірлейді және оларды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келіседі.

9. Алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Әуе кеңiстiгiн пайдалануға байланысты қызмет

1. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалануға байланысты қызметке:

1) әуе кемелерiнiң және басқа да ұшу аппараттарының ұшуы;

2) атыстардың және зымырандарды ұшырудың барлық түрлерi, жарылыс жұмыстары және материалдық объектiлердiң әуе кеңiстiгiнде қозғалуымен байланысты өзге де қызмет жатады.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген қызметтi жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар әуе кеңiстiгiн пайдаланушылар болып табылады.

19-бап. Әуе кеңiстiгiнiң құрылымы мен сыныптамасы

1. Әуе кеңiстiгiнiң құрылымы мен сыныптамасы, сондай-ақ әрбір сыныптағы әуе кеңістігі шегінде ұшуға және әуе қозғалысына қызмет көрсету түрлеріне қойылатын талаптар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында белгіленеді.

2. Әуе кеңістігін пайдалануға байланысты қызметті жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде ұшу ақпаратының аудандары (аймақтары), диспетчерлік аудандар, әуе қозғалысына қызмет көрсету маршруттары, тораптық диспетчерлік аудандар, диспетчерлік аймақтар, әуеайлақ қозғалысының аймақтары, бақыланбайтын әуе кеңістігінің аудандары, әуе трассалары, әуе кемелерінің ұшуына арналған арнайы аймақтар, тыйым салынған аймақтар, қауіпті аймақтар, әуе кемелерінің ұшуына шектеу қойылған аймақтар, пилотсыз әуе кемелерінің ұшуына шектеу қойылған аймақтар және әуе кеңістігіндегі қызметті жүзеге асыру үшін белгіленетін басқа да арнайы элементтер белгіленеді, бұлардың жиынтығы Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің құрылымын құрайды.

Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің құрылымы азаматтық авиацияда аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жарияланады.

3. Әуе қозғалысына қызмет көрсету және (немесе) әуе қозғалысын басқару мақсаттары үшін әуе кеңістігі деп шегінде ұшудың нақты түрлері орындалуы мүмкін және ол үшін әуе қозғалысына қызмет көрсету түрлері мен ұшу қағидалары айқындалған белгілі бір мөлшердегі әуе кеңістігі түсініледі.

4. Әуе қозғалысына қызмет көрсету мақсатында Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің сыныптамасы Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдаланушылардың қажеттілігі, ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттігі, олардың экономикалық тиімділігі негізге алына отырып айқындалады және аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жарияланады.

Ескерту. 19-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Әуе кеңiстiгiнде аэронавигациялық қызмет көрсетуді ұсыну

1. Осы Заңның 18-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетiлген қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдаланушылар үшін аэронавигациялық қызмет көрсету шарттар (жария шарттар) негiзiнде жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдаланушыларға ұсынылатын аэронавигациялық қызмет көрсету:

1) апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемелері, сондай-ақ борттағы авариялық жағдайға, материалдық бөлiгiнің істен шығуына немесе ақауы болуына байланысты маршруттары өзгертілген әуе кемелері әуе кемесiнiң ұшып бара жатқан жері айқындалған кезден бастап;

2) iздестiру-құтқару жұмыстарын жүргізу үшін әуе кемелері, сондай-ақ аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушімен жасалған шартқа сәйкес iздестiру-құтқару жұмыстарын жүргізу бойынша оқу-жаттығуларға тартылған әуе кемелері;

3) дүлей зілзалалар кезінде халыққа медициналық және (немесе) гуманитарлық көмек көрсету үшiн әуе кемелерi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халқына медициналық және (немесе) гуманитарлық көмек көрсету үшін сыртқы саяси қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік орган растаған шетелдік әуе кемелері;

4) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелері;

5) Қазақстан Республикасының Президентін, Қазақстан Республикасының Премьер-Министрін, корольдiк тұлғаларды, шет мемлекеттердің мемлекет және үкiмет басшыларын тасымалдайтын әуе кемелерi;

5-1) жеңіл және аса жеңіл әуе кемелері;

6) егер шарт ережелерінде әуе қозғалысына қызмет көрсеткені үшін ақы төлеуден босату көзделген болса, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес ұшуды орындаған жағдайларда, өтеусіз жүзеге асырылады.

3. Ұсынылатын аэронавигациялық қызмет көрсету үшін әуе кеңістігін пайдаланушылардан төлемақы алуды аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші жүзеге асырады. Аэронавигациялық қызмет көрсетуге кіретін қызметтерді ұсынуға қатысушы ұйымдармен құқықтық қатынастарды реттеу шарттар негізінде жүзеге асырылады.

Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз ету

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға ведомстволық бағынысты мемлекеттік кәсіпорын болып табылатын аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында, сондай-ақ егемендігі айқындалмаған, Қазақстан Республикасы әуе қозғалысына қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге жауапты болатын әуе кеңістігінде аэронавигациялық ақпарат беруді қамтамасыз етеді.

Аэронавигациялық ақпаратты қамтамасыз ету Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына және азаматтық авиацияда аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Аэронавигациялық ақпарат көзі болып табылатын жеке немесе заңды тұлғалар азаматтық авиацияда аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажетті ақпаратты өтеусіз негізде беруге және мұндай ақпараттың анықтығы, нақтылығы және уақтылы берілуі үшін жауаптылықта болуға міндетті.

3. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ұсынылатын аэронавигациялық ақпараттың анықтығын, дәлдігін және уақтылы берілуін қамтамасыз етуді бақылауды жүзеге асырады.

Ескерту. 21-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Әуе қозғалысына қызмет көрсету түрлері

1. Әуе қозғалысына қызмет көрсету мынадай түрлерді:

1) әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтиды, әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету деп:

әуе кемелері арасындағы және әуе кемелерінің маневр жасау алаңындағы кедергілермен соқтығысуын болғызбау;

әуе қозғалысын жылдамдату және реттеу мақсаттарында бақыланатын әуе кеңістігінде ұсынылатын қызмет көрсету түсініледі;

2) ұшу-ақпараттық қызмет көрсетуді қамтиды, оның мақсаты ұшудың қауіпсіз орындалуын қамтамасыз ету үшін қолда бар байланыс құралдарын пайдалана отырып, консультациялар мен ақпарат беру болып табылады;

3) тиісті ұйымдарды іздестіру-құтқару қызметтерінің көмегіне мұқтаж әуе кемелері туралы хабардар ету және осындай ұйымдарға қажетті жәрдем көрсету үшін ұсынылатын қызмет көрсету болып табылатын авариялық хабар беруді қамтиды.

2. Әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету:

бақыланатын әуе кеңістігінде ұшуға диспетчерлік қызмет көрсету үшін - аудандық диспетчерлік қызмет көрсету;

әуе кемелерінің ұшып келуіне және әуеайлақтардан (тікұшақ айлақтарынан) ұшып кетуіне байланысты ұшуға диспетчерлік қызмет көрсету үшін – қонуға жақындағанда диспетчерлік қызмет көрсету;

әуеайлақтық қозғалысқа диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз ету үшін әуеайлақтық диспетчерлік қызмет көрсету болып бөлінеді.

Әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз ету үшін әуе қозғалысына қызмет көрсететін орган:

1) әрбір әуе кемесінің болжамды қозғалысы немесе оның өзгеруі туралы ақпаратпен, сондай-ақ әрбір әуе кемесінің нақты ұшу барысы туралы соңғы ақпаратпен қамтамасыз етіледі;

2) өзіне хабар берілген әуе кемелерінің бір біріне қатысты салыстырмалы түрде ұшып бара жатқан жерін алынған ақпарат негізінде айқындайды;

3) өзі бақылайтын әуе кемелерінің арасындағы соқтығысуды болғызбау үшін, сондай-ақ реттелген қозғалыс ағынын жеделдету және сақтау үшін рұқсаттар мен ақпарат береді;

4) әуе кемесі әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) басқа органдардың бақылауында ұшуды орындап жүрген басқа әуе кемелерімен жанжалды жағдайды туындатуы мүмкін болғанда немесе әуе кемесін бақылауды әуе қозғалысына қызмет көрсететін басқа органдарға берудің алдында қажет болған жағдайда рұқсаттарды әуе қозғалысын қамтамасыз ететін (әуе қозғалысын басқаратын) басқа органдармен келіседі.

Әуе кемелерін эшелондауға қойылатын талаптарды қоса алғанда, әуе кемелеріне диспетчерлік қызмет көрсетуді ұйымдастыру және қамтамасыз ету Әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету жөніндегі нұсқаулықта айқындалады.

3. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары беретін диспетчерлік рұқсаттар әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге қойылатын талаптарға негізделеді.

4. Ұшуына осы ақпарат әсер етуі мүмкін және әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетумен қамтамасыз етілетін немесе әуе қозғалысына қызмет көрсету органына қай жерде екені белгілі болған барлық әуе кемелері ұшу-ақпараттық қызмет көрсетумен қамтамасыз етіледі.

5. Мыналар:

1) әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетумен қамтамасыз етілетін барлық әуе кемелері;

2) ұшу жоспарын берген немесе әуе қозғалысына қызмет көрсету органына қай жерде екені белгілі болған барлық басқа әуе кемелері;

3) оларға қатысты заңсыз араласу объектісі болып табылатындығы белгілі болған немесе болжанатын кез келген әуе кемелері авариялық хабар берумен қамтамасыз етіледі.

Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

23-бап. Ұшуды орындау қағидалары

Әуе кемелерінің Қазақстан Республикасы аумағының үстінен ұшуы азаматтық және мемлекеттік авиацияда ұшуды жүргізу қағидаларына сәйкес орындалады.

Ұшуды орындау кезінде әуе кемесінде азаматтық және мемлекеттік авиацияда ұшуды жүргізу қағидаларында көзделген кеме құжаттары болуға тиіс.

Ескерту. 23-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

24-бап. Әуе кемесінің ұшу жоспары

Жоспарланған ұшуға немесе ұшудың бір бөлігіне қатысты әуе қозғалысына қызмет көрсету және (немесе) әуе қозғалысын басқару органдарына жіберілуге жататын ақпарат осы Заңда көзделген әуе кеңістігін пайдалануға арналған рұқсаттар болған кезде және:

1) ұшу жоспары ұсынылатын жағдайлар;

2) ұшу жоспарын ұсыну, ұшу жоспарына өзгерістер енгізу және оны жабу тәртібі, сондай-ақ ұшу жоспарының мазмұны;

3) бақыланбайтын әуе кеңістігіндегі ұшу туралы хабарлау тәртібі айқындалатын Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына сәйкес ұшу жоспары нысанында беріледі.

Ескерту. 24-бап жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-бап. Әуе кеңістігін пайдаланудағы басымдықтар

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі әуе кеңістігін барлық пайдаланушыға оны пайдалану бойынша тең құқықтармен қолжетімді.

Әуе кеңістігін бір уақытта екі немесе одан да көп пайдаланушының пайдалану қажеттігі туындаған жағдайда, оны пайдалануға бірінші кезектегі құқық мемлекеттік басымдықтарға сәйкес пайдаланушыларға мынадай ретпен беріледі:

1) әуе шабуылына тойтарыс беру немесе әуе кеңiстiгiнде Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк шекарасын бұзуды, әуе кеңiстiгiн пайдалану тәртiбiнің бұзылуын болғызбау және тоқтату, Қазақстан Республикасының егемендiгiне, аумақтық тұтастығына және қауiпсiздiгiне қарсы күш қолдануды немесе күш қолдану қатерін жою;

2) адамдардың өмiрi мен денсаулығына қатер төндiретiн не айтарлықтай материалдық залал келтiру қаупін тудыратын дүлей және өзге де зілзалалар, апаттар, авариялар, авариялық және өзге де жағдайлар кезінде көмек көрсету;

3) ғарыш аппараттары мен олардың экипаждарын ұшыру, қондыру, iздестiру және эвакуациялау;

4) Қазақстан Республикасының аса маңызды ұшуын ұйымдастыру және қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес орындалатын ұшу;

5) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның жоспарлы оқу-жаттығулар өткізуі, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларына сәйкес жүзеге асырылатын әуе кемелерінің ұшуы немесе өзге де қызмет;

6) жолаушыларды, жүктердi және пошта жөнелтілімдерін тасымалдайтын тұрақты рейстер;

7) Қазақстан Республикасының, сондай-ақ басқа да мемлекеттердің мемлекеттік авиациясының ұшуы;

8) эксперименттiк және ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргiзу;

9) тұрақты емес әуе тасымалдары және авиациялық жұмыстарды орындау;

10) оқу-жаттығу, көрсету, мәдени-ағарту іс-шараларын өткізу, сондай-ақ пайдаланушының жеке мақсаттағы ұшуы.

Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

26-бап. Әуе кеңістігін пайдалануға тыйым салу немесе оны шектеу

Осы Заңның 18-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында және 25-бабының 1) – 5) тармақшаларында көзделген қызмет жүзеге асырылған жағдайларда, мемлекеттік авиация саласындағы уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында белгіленген тәртіппен әуе кемелерінің ұшуы үшін Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн немесе оның жекелеген аудандарын пайдалануға тыйым салады не шектейді.

Ескерту. 26-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

27-бап. Әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзу

1. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану тәртiбiн бұзуға:

1) осы Заңның 18-бабында көрсетілген, ұшу жоспарын бермей (бақыланбайтын әуе кеңістігінде ұшу кезінде – хабар бермей) және (немесе) ұшуды орындауға рұқсатсыз және (немесе) ұшу қауіпсіздігіне қатер төндiретiн қызметті жүзеге асыруға рұқсатсыз жүзеге асырылатын қызмет;

2) саны рұқсатта көрсетілгеннен артық әуе кемелері тобының ұшуы;

3) әуе кемелерінің әуе кеңістігін пайдалану режимдерін сақтамауы;

4) әуе кемесiнiң мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның әуе қозғалысын басқару органдарының арнайы рұқсатынсыз тыйым салынған аймақтың және (немесе) шектеу қойылған аймақтың үстінен ұшып өтуі;

5) мәжбүрлi түрде қону және қосалқы әуеайлаққа жіберу жағдайларынан басқа, әуе кемелерінің ұшу жоспарында көрсетілмеген әуеайлаққа қонуы;

6) ұшу қауiпсiздiгiне анық қатер төну және авиациялық оқиғаны болғызбау жағдайларын және (немесе) әуе қозғалысына қызмет көрсету органы әуе трассасынан тыс ұшуды орындауға рұқсат берген кездегі жағдайларды қоспағанда, әуе трассаларынан және маршруттар осьтерiнен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында белгіленген нормалардан асатын қашықтыққа ауытқуы;

7) ұшу қауіпсіздігіне нақты қатер төнуі және авиациялық оқиғаны болғызбау жағдайларын қоспағанда, әуе кеңістігін пайдаланушылардың әуе қозғалысына қызмет көрсету немесе әуе қозғалысын басқару органдарының командаларын орындамауы жатады.

2. Азаматтық және мемлекеттік авиация салаларындағы уәкілетті органдар, әуе қозғалысына қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару органдары өз құзыретіне сәйкес әуе кеңістігін пайдалану тәртібінің бұзылуын болғызбауға және (немесе) тоқтатуға және (немесе) оның жолын кесуге қажетті барлық шараларды қабылдауға міндетті, ал әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуға жол берген әуе кеңістігін пайдаланушылар көрсетілген бұзушылықты өз есебінен және (немесе) өз күштерімен тоқтатуға міндетті.

Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының құзыретті мемлекеттік органдардың талап етуі бойынша Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына сәйкес шетелдік әуе кемесінің бортында мәлімделмеген өзіндік ерекшелігі бар тауардың бар екендігі туралы ақпарат болған кезде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қарап тексеру үшін оны Қазақстан Республикасының әуайлағына қонуға мәжбүрлеуге құқығы бар.

Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2022 № 173-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-бап. Әуе кемесiнің ұшу жоспарынан ауытқуы.Тәртіп бұзушы әуе кемесі

1. Әуе кемесi белгiленген ұшу жоспарынан ауытқыған кезде әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органы дереу мынадай шараларды қабылдауға:

1) әуе кемесінің экипажымен байланыс орнату және белгіленген ұшу жоспарынан ауытқыған әуе кемесінің ұшып бара жатқан жерін анықтау үшін қолда бар барлық құралдарды пайдалануға;

2) ауытқу салдарынан әуе кемесі жауапкершілік ауданына кірген болуы мүмкін немесе кіруі мүмкін деп жорамалданған ауданның әуе қозғалысына қызмет көрсететін және әуе қозғалысын басқаратын сабақтас органдарына хабарлауға міндетті.

2. Әуе кемесінің ұшып бара жатқан жері анықталған болса, әуе қозғалысына қызмет көрсету (әуе қозғалысын басқару) органы әуе кемесінің экипажына оның қай жерде ұшып бара жатқаны және орындалуға тиіс түзетуші іс-әрекеттер туралы хабарлайды.

3. Әуе кеңістігінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын бұзған немесе Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану тәртiбiн өзгедей бұзуға жол берген әуе кемесi тәртіп бұзушы әуе кемесі деп танылады және егер әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының және (немесе) әуе қозғалысын басқару органдарының талаптарына бағынбаса, мәжбүрлі түрде қондыруға жатады.

Қону туралы нұсқау алған тәртiп бұзушы әуе кемесi көрсетілген жерге дереу қонуға тиiс.

3-1. Азаматтық әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзуын тоқтату жөнінде шаралар қолдану шарттары мен тәртібі осы Заңға және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына сәйкес айқындалады.

4. Қазақстан Республикасының қауіпсіздігіне, оның аумағындағы адамдардың өмiрi мен қауiпсiздiгiне және оның стратегиялық объектiлеріне қатер төнген жағдайларда қатердi болғызбау үшін, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін бұзушы әуе кемелеріне қаруды және ұрыс техникасын қолдану қағидаларына сәйкес тәртiп бұзушы әуе кемесiн жоюға дейiн баратын барлық шаралар қолданылады.

5. Тәртіп бұзушы әуе кемесінде жолаушылар және әуе кеңістігін пайдалану тәртібінің бұзылуына қатысы жоқ өзге де адамдар бар екені туралы дәйекті ақпарат болған жағдайда мемлекет ұшып жүрген азаматтық әуе кемелеріне қарсы қару қолданудан тартынады.

Тәртіп бұзушы әуе кемесi Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiне ұшып кіру шарттарын сақтамаған кезде және (немесе) әуе кеңiстiгiн пайдалану тәртiбiн бұзған жағдайларда қонатын әуеайлақта ұсталуға жатады.

Бұзушылық тексерілгеннен кейін тәртіп бұзушы әуе кемесiнiң одан әрі ұшуына Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану қағидаларында айқындалатын тәртіппен рұқсат етiледi.

Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалануға қойылатын белгіленген талаптарды бұзу Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану қағидаларына сәйкес тексерілуге жатады.

Ескерту. 28-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 86-VI Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

29-бап. Әуе кеңiстiгiн пайдалану үшiн байланысты ұйымдастыру

1. Әуе кеңiстiгiн пайдаланушылар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына сәйкес әуе қозғалысына қызмет көрсету және (немесе) әуе қозғалысын басқару органдарымен байланыста болуға мiндеттi.

2. Байланыс ұйымдары әуе кеңiстiгiн пайдаланушыларға қажетті байланыс арналарын жалға береді. Берілген байланыс арналары iстен шыққан кезде олар басқа байланыс арналарымен ауыстырылуға тиiс.

30-бап. Әуе қозғалысына қызмет көрсету немесе әуе қозғалысын басқару кезіндегі радиобайланыс

1. Әуе қозғалысына қызмет көрсету немесе әуе қозғалысын басқару кезінде байланыс үшін радиотелефон және (немесе) деректерді беру желісі пайдаланылады.

2. Байланыс құралдары әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары (әуе қозғалысын басқару органдары) мен әуе кеңістігін пайдаланушылар арасында тікелей, жедел, үздіксіз және бөгеуілі жоқ екіжақты байланыс жасауға мүмкіндік беруге тиіс.

3. Әуе кемелерінің ұшуын және олармен радиобайланысты радиотехникалық қамтамасыз ету құралдарына бөгеуіл жасайтын қондырғылары мен аппараттары бар жеке және заңды тұлғалар байланыс саласындағы уәкілетті органның немесе оның бөлімшелерінің талап етуі бойынша бөгеуілдерді өз күштерімен жоюға, ал олар жойылғанға дейін осындай қондырғылар мен аппараттардың жұмысын тоқтатуға міндетті.

4. Байланысты қамтамасыз ету тәртібі, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының байланысты қамтамасыз етуге қоятын талаптары, азаматтық авиациядағы байланыс құралдарының сипаттамасы азаматтық авиацияда ұшуды және авиациялық электр байланысын радиотехникалық қамтамасыз ету қағидаларында айқындалады.

5. Радиобайланысты жүргізу рәсімдері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Ұшуды орындау және әуе қозғалысына қызмет көрсету кезіндегі фразеология және радиоалмасу қағидаларында айқындалады.

6. Қазақстан Республикасының аумағында радиотелефон байланысы қазақ, орыс немесе ағылшын тiлдерiнде жүзеге асырылады.

Ескерту. 30-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-бап. Елді мекеннің үстінен ұшу

1. Қалалардың немесе кенттердің халық тығыз орналасқан аудандарының үстінен авариялық жағдайлар не төтенше мән-жайлар туындаған кезде жердегі адамдарға немесе мүлікке қауіп аса төнбейтін, бұл ұшу немесе қону кезінде қажет болатын немесе бұған әуе қозғалысын басқару органының рұқсаты берілетін жағдайды қоспағанда, қонуды орындауды қамтамасыз ететін биіктікте әуе кемелерінің ұшуы орындалады.

2. Әуе кемелерінің және пилотсыз әуе кемелерінің елді мекендер үстінен ұшуының тұрақты схемаларын (маршруттарын) белгілеуді қоса алғанда, олардың үстінен ұшуды келісу тәртібі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында айқындалады.

3. Күзет іс-шараларын өткізу кезеңінде әуе кемелерінің және пилотсыз әуе кемелерінің елді мекендердің үстінен ұшуы ұлттық қауіпсіздік органдарымен және Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметімен келісіледі.

4. Алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
Ескерту. 31-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

32-бап. Көрсету мақсатындағы ұшу

1. Әуе кемелерін пайдаланушыларды сертификаттау кезеңі болып табылмайтын көрсету мақсатындағы ұшулар авиациялық техниканы көрсету, авиация жетістіктерін насихаттау, сондай-ақ қоғамдық-саяси және ойын-сауық мәдени-бұқаралық іс-шараларды қамтамасыз ету үшін қолданылады.

2. Әуе кемелерiнiң көрсету мақсатындағы ұшуы әуе кемесінің тұрғын үй алаптары мен адамдар жиналған жерлерге құлауын болғызбайтын қауіпсіздік шараларын сақтай отырып, белгіленетін аймақтарда (аудандарда) орындалады.

3. Көрсету мақсатындағы ұшудың қауіпсіздігі үшін жауапкершілік оларды ұйымдастырушыға жүктеледі.

Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

33-бап. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып ұшу

Ескерту. 33-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Пилотсыз әуе кемесі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларында және пилотсыз әуе кемесінің пайдалану құжаттамасында белгіленген шарттар сақталып, адамдардың өміріне немесе денсаулығына зиян келтіру, мүлікті зақымдау (бүлдіру) қатері, басқа әуе кемелері үшін қауіп барынша азайтылып пайдаланылуға тиіс.

2. Елді мекендердің халық тығыз орналасқан аудандарының үстінен пилотсыз әуе кемесінің ұшуларын орындау үшін оны пайдаланушы Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларында белгіленген тәртіппен азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан осындай ұшуларды орындауға рұқсат алуға міндетті.

3. Пилотсыз әуе кемелерінің күзетілетін объектілердің үстінен ұшуы Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметімен келісіледі.

4. Өздеріне жүктелген міндеттерді атқарған кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің және басқа да уәкілетті органдардың пилотсыз әуе кемелері орындайтын ұшуларды қоспағанда, әуе кеңістігінде пилотсыз әуе кемелерінің шекаралық белдеудің үстінен ұшуына тыйым салынады.

Шекаралық белдеудің үстінен уәкілетті органдардың пилотсыз әуе кемелерінің ұшуы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісу бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің рұқсатымен жүзеге асырылады.

5. Қашықтан сәйкестендіру жүйесі жоқ немесе қашықтан сәйкестендіру жүйесі жұмыс істемейтін пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып ұшу Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларында айқындалатын жағдайларда және тәртіппен шектеледі.

6. Осы баптың ережелерін бұзғаны үшін пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушылар Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жауаптылықта болады.

7. Сериялы шығаруға арналған жаңа конструкциядағы (жаңа типтегі) пилотсыз авиациялық жүйенің зауыттық, мемлекеттік және пайдалану сынақтарынан өткеннен кейін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген сәйкестік сертификаты болуға тиіс.

8. Пилотсыз авиациялық жүйенің сәйкестік сертификатын беруді Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларына сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

9. Бекітілген типтік конструкциясы жоқ пилотсыз авиациялық жүйенің әрбір данасында оның конструкциясының, сипаттамаларының және пайдалану-техникалық құжаттамасының Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларына сәйкестігіне азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген сәйкестік куәлігі болуға тиіс.

Ескерту. 33-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

34-бап. Ұшуды радиотехникалық қамтамасыз ету

1. Байланыс жүйелерін, навигация мен бақылауды ұсынудан тұратын ұшуларды радиотехникалық қамтамасыз етуді азаматтық және (немесе) мемлекеттік авиация ұйымдарының радиотехникалық жабдықты пайдалану және байланыс қызметтері жүзеге асырады.

2. Әуе кемелері ұшуының, ұшып көтерілуінің және қонуының қауіпсіздігі мен тұрақтылығын қамтамасыз ету мақсатында әуе қозғалысына қызмет көрсету немесе әуе қозғалысын басқару кезінде ұшуды радиотехникалық қамтамасыз ету жөніндегі қызметті ұйымдастыру және жүзеге асыру тәртібі:

1) азаматтық және эксперименттік авиация үшін Азаматтық авиацияда ұшуды және авиациялық электр байланысын радиотехникалық қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес;

2) мемлекеттік авиация үшін мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен, Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясын байланыспен және радиотехникамен қамтамасыз етуді ұйымдастыру қағидаларына және Байланыс құралдарын техникалық пайдалану, ұшуды және мемлекеттік авиацияның автоматтандырылған басқару жүйесін радиотехникалық қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес айқындалады.

Ескерту. 34-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

35-бап. Ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету

1. Әуе кемелерінің ұшуын метеорологиялық қамтамасыз ету пайдаланушыларға, әуе қозғалысына қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару органдарына және осы Заңның 18-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген қызметті жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін басқа да пайдаланушыларға, олардың мемлекеттік тиесілігіне, ведомстволық бағыныстылығына және меншік нысандарына қарамастан, шарттар негізінде сапалы метеорологиялық ақпаратты уақтылы беру болып табылады.

Өкілетті метеорологиялық органның функцияларын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

2. Азаматтық және эксперименттік авиацияның ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз етуді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілер жүзеге асырады.

Мемлекеттік авиацияның ұшуын метеорологиялық қамтамасыз ету Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 35-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

35-1-бап. Аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушіні сертификаттау

1. Аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілер аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілерге қойылатын сертификаттау талаптарына сай болуға тиіс.

Авиациялық қызмет көрсетуді берушілердің сәйкестігі аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің сертификатын оның қолданылу саласы мен рұқсат етілген қызмет түрлері (кіші түрлері) көрсетіле отырып берумен расталады.

Аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушіні сертификаттауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісу бойынша сертификаттау талаптарынан уақытша ауытқуларға, егер мұндай ауытқулар белгіленген ұшу қауіпсіздігінің деңгейіне баламалы деңгейді қамтамасыз ететін қосымша шаралар енгізіліп өтелетін болса, жол беріледі.

2. Аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушіні сертификаттаудан өткізу, сертификат беру не оны тоқтата тұру (кері қайтарып алу), оған өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу тәртібі аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілерді сертификаттау қағидаларында айқындалады.

3. Аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің сертификатын беруден бас тарту өтініш беруші қойылатын сертификаттау талаптарына сәйкес келмеген жағдайларда жүргізіледі.

4. Сертификаттау талаптарының бұзылуы анықталған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым үздіксіз аэронавигациялық қызмет көрсету мақсатында мынадай тәртіппен әрекеттер қабылдайды:

1) аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші сертификатының иесінен осы Заңның 16-3-бабына сәйкес түзету іс-қимылдарының жоспарын ұсынуды және оны орындауды талап етеді;

2) түзету іс-қимылдарының жоспары орындалмаған не тиісінше орындалмаған жағдайда Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес шаралар қолдану үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға материалдарды береді;

3) егер әкімшілік жауаптылыққа тартылған күннен бастап кейінгі алты ай ішінде сертификаттау талаптарын бұзушылықтар жойылмаса, бұзушылықтың сипатына қарай аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің сертификатын кері қайтарып алады не мұндай сертификаттың (немесе сертификатта көрсетілген рұқсат етілген қызмет түрлері (кіші түрлері) қолданылу аясын толығымен немесе ішінара тоқтата тұрады.

Аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші сертификатының қолданылуы аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілерді сертификаттау қағидаларына сәйкес оның иесінің өтініші бойынша да толығымен не ішінара шектелуі мүмкін.

Ескерту. 3-тарау 35-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V (01.01.2014 бастап қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-2-бап. Әуе қозғалысын ұйымдастырудың функционалдық жүйелерінде өзгеріс болған кезде ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету

1. Аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілер ұшу қауіпсіздігіне байланысты әуе қозғалысын ұйымдастырудың функционалдық жүйелеріне өзгерістер енгізілгенге дейін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымды мұндай өзгерістер туралы аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілерді сертификаттау қағидаларында белгіленген тәртіппен алдын ала хабардар етеді.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен алдын ала келісуге жататын әуе қозғалысын ұйымдастырудың функционалдық жүйелеріндегі өзгерістердің тізбесі, сондай-ақ мұндай келісудің тәртібі мен шарттары аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілерді сертификаттау қағидаларында айқындалады.

3. Осы баптың ережелерін бұзғаны үшін аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілер Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес әкімшілік жауаптылықта болады.

Ескерту. 3-тарау 35-2-баппен толықтырылды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

36-бап. Әуе трассаларын пайдалануға рұқсат ету

Әуе трассаларын пайдалануға азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен әуе трассаларын пайдалануға рұқсат ету қағидаларына сәйкес рұқсат беріледі.

Әуе трассалары туралы мәліметтер аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жарияланады.

Ескерту. 36-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

37-бап. Ұшуды орындау және әуе қозғалысына қызмет көрсету мақсаттарына арналған өлшем бірліктері

1. Қазақстан Республикасының аумағында және әуе кеңістігінде ұшуды орындау және әуе қозғалысына қызмет көрсету мақсаттары үшін Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары талабына сәйкес келетін координаттар, биіктіктер өлшемдерінің, гравиметрикалық және спутниктік өлшемдердің бірыңғай жүйесі белгіленеді.

2. Қолданылатын өлшем жүйелері Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында көрсетіледі.

Ескерту. 37-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

38-бап. Әуе кемелерi ұшуының зиянды әсерiнен қорғау

1. Қазақстан Республикасында пайдалануға арналған азаматтық әуе кемесiн Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) жергілікті жердегі шуылға қатысты талаптарына сәйкестігіне азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым азаматтық әуе кемесінің ұшуға жарамдылығы сертификатына қосымша болып табылатын шуыл жөніндегі сертификатты бере отырып, сертификаттайды.

Шуыл бойынша сертификаттау жүргізу және сертификат беру Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесінің ұшуға жарамдылығын сертификаттау және сертификат беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) иелерi, пайдаланушылар, әуе кемелерiнің командирлері мен экипаж мүшелерi әуе кемелерiн жерде және әуеде пайдаланған кезде қажетсiз шуылды болғызбауға немесе оны барынша азайтуға мiндеттi.

2. Халықтың және қоршаған ортаның қауiпсiздiгi шараларын сақтай отырып орындалатын ауыл шаруашылығында авиациялық жұмыстардың жүргiзiлуiн, мемлекеттік авиацияның жауынгерлік-оқу және жауынгерлік ұшуын немесе ұшу қауіпсіздігіне анық қауіп төну және авиациялық оқиғаны болғызбау жағдайын қоспағанда, адамның денсаулығы мен қоршаған орта үшін зиянды заттарды немесе басқа да қалдықтар мен материалдарды әуе кемелерiнен лақтыруға тыйым салынады.

Әуе кемелерiнiң адамдарға, жануарларға және қоршаған ортаға зиянды әсерiн болғызбау мақсатында нақты аудандарда әуе кемесін авариялық тастап шығу аймағы, барлық әуе кемелерi үшiн бiрыңғай немесе әуе кемелерiнiң үлгiлерi бойынша бөлек ең төменгi ұшу биiктiгi көзделетін отынды төгу немесе оны ұшып жүріп тауысу аймағы белгіленуі мүмкін.

3. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiнде әуе кемелерiнiң дыбыстан жылдам ұшуы қоршаған ортаға дыбыс екпiнiнiң зиянды әсерi тимейтiн биiктiктерде жалпы қағидалар бойынша немесе елдi мекендерден шалғай, дыбыстан жылдам ұшуға арнайы бөлiнген аудандарда орындалуға тиiс.

Ескерту. 38-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҰШУ

39-бап. Қазақстан Республикасы әуе кемелерінің халықаралық ұшуы

1. Қазақстан Республикасы әуе кемелерiнiң халықаралық ұшуы:

1) Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың;

2) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының;

3) тиiстi шет мемлекеттердiң құзыреттi органдары беретін бiржолғы ұшуды орындауға арнайы рұқсаттардың негiзiнде және солардың шарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасы әуе кемесінің шет мемлекеттің әуе кеңістігінде ұшуына арнайы рұқсатты алуға сұратуды сыртқы саясат қызметін жүзеге асыратын уәкілетті орган:

Қазақстан Республикасының мемлекеттік және (немесе) эксперименттік авиациясының халықаралық ұшуы;

Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен айқындалатын лауазымды адамдарды тасымалдайтын Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемесінің халықаралық ұшуы жағдайларында шет мемлекеттерге жібереді.

Сұрату кеме құжаттарына, экипаж мүшелеріне арналған куәліктерге, сақтандыру полистерінің көшірмелеріне қатысты барлық талаптар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы мен аумағында (аумағы арқылы) ұшуды орындау жоспарланып отырған шет мемлекеттердің аумағында қолданылатын басқа да талаптар мен қағидалар сақталған кезде Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарының өтініштері негізінде жүргізіледі.

3. Азаматтық әуе кемесін пайдаланушы Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемесiнiң шет мемлекеттің әуе кеңістігінде ұшуына тиісті шет мемлекеттердің құзыретті органдары беретін арнайы рұқсатты алуға сұратуды дербес жүзеге асырады. Шет мемлекеттің құзыретті органының сыртқы саясат қызметін жүзеге асыратын уәкілетті органнан сұратуы бойынша арнайы рұқсат беруге талабы болған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган осындай сұратуды азаматтық әуе кемесін пайдаланушының өтініші негізінде осы баптың 2-тармағына сәйкес жүзеге асырады.

4. Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің шегінен тыс жерде тұрақты емес халықаралық ұшуды орындау кезінде Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесін пайдаланушы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен орындалған ұшудың күні мен мақсаты туралы хабардар етуге міндетті.

4-1. Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің шегінен тыс жерде тұрақты емес ұшуды орындайтын азаматтық әуе кемесін пайдаланушының бас офисі Қазақстан Республикасының аумағында орналасуға тиіс және ұйымның қызметі мен операцияларын бағыттауға, бақылауға және үйлестіруге әсер ететін операциялық-қаржылық шешімдер құзыретті мемлекеттік органдардың тексеруі үшін қолжетімді болуға тиіс.

5. Шет мемлекеттердің әскери құралымдарын, қару-жарағын және әскери техникасын, сондай-ақ қосарлы мақсатта пайдаланылатын өнімдерді тасымалдау үшін азаматтық әуе кемесін пайдаланушының халықаралық ұшуына азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның келісуінсіз жол берілмейді. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган өз кезегінде осы ұшуды сыртқы саясат қызметін жүзеге асыратын органмен оның құзыреті шегінде келісуді жүзеге асырады.

5-1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымды осы баптың 4-тармағына сәйкес орындалған ұшудың күні мен мақсаты туралы хабардар етпеу не хабарламада анық емес ақпарат ұсыну, сондай-ақ осы баптың 4-1 және 5-тармақтарының талаптарын бұзу пайдаланушы сертификатын кері қайтарып алуға негіз болып табылады.

6. Шет мемлекеттің әуе кеңістігінде халықаралық ұшуды орындаған кезде шет мемлекеттің уәкілетті органының көрсетілген әуеайлаққа мәжбүрлеп қондыру туралы талабы болған жағдайда Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемесінің экипажы осы талапты орындауға міндетті.

Ескерту. 39-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен

40-бап. Шет мемлекеттердің әуе кемелерiнiң Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiнде ұшуы

1. Шет мемлекеттердің әуе кемелерiнiң Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiнде ұшуы:

1) Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың;

2) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының;

3) Қазақстан Республикасының әуеайлақтарына қонбай не қона отырып, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы коммерциялық емес мақсаттарда халықаралық тұрақты ұшуды орындауға арналған рұқсаттардың;

4) әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарына алдын ала хабарлама беру шартымен, қонбай орындалатын ұшуларды қоспағанда, халықаралық тұрақты емес (біржолғы) ұшуды орындауға арналған рұқсаттардың;

5) біржолғы ұшуды орындауға берілетін арнайы (дипломатиялық) рұқсаттардың негiзiнде жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының әуеайлақтарында қонбай не қона отырып, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы коммерциялық емес мақсаттарда халықаралық тұрақты ұшуды орындауға рұқсаттарды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган береді.

3. Сыртқы саясат қызметін жүзеге асыратын уәкілетті орган:

1) мемлекеттік және эксперименттік әуе кемелерінің;

2) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында белгіленген тізбе бойынша шет мемлекеттердің лауазымды адамдарын тасымалдайтын азаматтық әуе кемелерінің;

3) шет мемлекеттердің әскери құралымдарын, қару-жарақтары мен әскери техникасын, сондай-ақ қос мақсатта пайдаланылатын өнімдерін тасымалдау үшін әуе кемелерінің біржолғы ұшуын орындауға арналған арнайы (дипломатиялық) рұқсаттарды Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына сәйкес береді.

4. Осы баптың 3-тармағының ережелерін ескере отырып, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган азаматтық әуе кемелерінің халықаралық тұрақты емес (біржолғы) ұшуын орындауға арналған рұқсаттарды береді.

Азаматтық әуе кемелерінің халықаралық тұрақты емес (біржолғы) ұшуын орындауға арналған рұқсаттарды беру және қонбай орындалатын ұшуларды орындау туралы алдын ала хабарламалар беру тәртібі Халықаралық тұрақты емес ұшуды орындауға рұқсаттар берудің және рұқсаттар беруден бас тартуға негіздердің қағидаларында белгіленеді.

4-1. Егер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында немесе азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган беретін рұқсаттарда өзгеше көзделмесе, шетелдік пайдаланушылардың азаматтық әуе кемелерімен Қазақстан Республикасының аумағында қалыптастырылатын коммерциялық әуе тасымалына байланысты тұрақты емес (бір реттік) халықаралық ұшуды орындауға жол берілмейді.

5. Әуе кемелерінің халықаралық тұрақты емес (біржолғы) ұшуын орындауға арналған рұқсаттарды, сондай-ақ арнайы (дипломатиялық) рұқсаттарды беруден бас тарту үшін мына жағдайлар:

1) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның осы Заңның 26-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін немесе әуе кемесінің ұшу маршруты өтетін оның жекелеген аумақтарын пайдалануға тыйым салуы;

2) әуе кемесі ұшуының Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың ережелерін бұзуы;

3) жоспарланып отырған ұшудың Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларын және (немесе) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасын бұзуы негіз болып табылады.

Ескерту. 40-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

41-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде халықаралық ұшуды орындау

1. Ұлттық әуе кемелері мен шет мемлекеттердің әуе кемелерi Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiнде халықаралық ұшуды орындаған кезде осы Заңға сәйкес ұшудың орындалуын және әуе кемелерiн пайдалануды реттейтiн жалпы ережелер қолданылады.

2. Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiнде халықаралық ұшу, әуе қозғалысына қызмет көрсету органы әуе трассасынан тыс ұшуды орындауға рұқсат берген кездегі жағдайларды қоспағанда, халықаралық әуе трассалары бойымен жүзеге асырылады.

Әуе кемелерінің халықаралық ұшуы үшін әуе трассаларын ашу тәртібі Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында айқындалады.

Әуе кеңістігінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өтуді әуе кемелері оны халықаралық трассалар қиылысатын жерлерде немесе Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану қағидаларында белгіленген тәртіппен осы мақсаттар үшiн арнайы бөлiнген әуе дәлiздерi арқылы орындайды.

3. Азаматтық және мемлекеттік авиация салаларындағы уәкілетті органдардың келісімі бойынша ішкі әуе трассалары, ұшу маршруттары бойынша және әуе трассаларынан тыс халықаралық ұшуды орындауға жол беріледі.

4. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларында белгіленген Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өту тәртібінен ауытқуға:

1) дүлей зілзала, әуе кемесінде апат, авария, авариялық жағдай болғанда және адамдардың өмiрiне немесе денсаулығына қатер төндiретiн басқа да жағдайларда;

2) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген жағдайда;

3) Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн пайдалану қағидаларында айқындалған тәртiппен берiлетiн рұқсатты алған жағдайларда жол беріледі.

5. Халықаралық ұшудың мақсаттары үшін Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) стандарттарына сәйкес келетін геодезиялық есептеу жүйесі көлденең жазықтықта геодезиялық есептеу жүйесі ретінде пайдаланылады.

6. Қазақстан Республикасының аумағынан әуе кемелерінің ұшып шығуы, сондай-ақ олардың ұшып көтерілгеннен кейін Қазақстан Республикасының аумағына қонуы халықаралық ұшуға арналған ашық әуеайлақтарда жүргізіледі.

7. Қазақстан Республикасының аумағына келетін және оның аумағынан кететін немесе транзитпен өтетін барлық әуе кемелеріне, олардың экипаждары мен жолаушыларына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына әкелетін немесе осы аумақтан әкететін олардың мүлкіне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген паспорттық, кедендік, валюталық, санитарлық-эпидемиологиялық қағидалар мен нормалар қолданылады.

8. Шет мемлекеттердің азаматтық әуе кемелерінің бортындағы авиация персоналының куәлігі, кеме құжаттары, егер олар Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкес келсе, Қазақстан Республикасының аумағында жарамды деп танылады. Әуе кемесін жалға алған, жалдаған (чартер) немесе оны алмасқан жағдайда шет мемлекеттер арасындағы келісім бойынша берілген шет мемлекеттердің азаматтық әуе кемелерінің бортындағы авиация персоналының куәлігі, кеме құжаттары Қазақстан Республикасының аумағында жарамды деп танылады.

9. Алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
10. Алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-тарау. ӘУЕ КЕМЕЛЕРІ

42-бап. Әуе кемелерiнiң және пилотсыз авиациялық жүйелердің сыныптамасы

Ескерту. 42-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Әуе кемелері авиацияға тиесiлігiне қарай:

мемлекеттік әуе кемелері;

азаматтық әуе кемелері;

эксперименттiк әуе кемелері болып бөлiнедi.

2. Мемлекеттік авиацияда пайдаланылатын және мемлекеттік авиация әуе кемелерінің тізілімінде тіркелген әуе кемесі мемлекеттік әуе кемесі болып табылады.

3. Азаматтық авиацияда пайдаланылатын және Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген әуе кемесі азаматтық әуе кемесі болып табылады.

Азаматтық әуе кемелерінің сыныптамасы әуе кемесінің ұшутехникалық сипаттамаларына және деректеріне қарай Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында ұшуды жүргізу қағидаларында айқындалады.

Пилотсыз авиациялық жүйелердің сыныптамасы пилотсыз әуе кемесінің ұшу-техникалық сипаттамалары мен деректеріне қарай Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларында айқындалады.

4. Тәжірибелік-конструкторлық, эксперименттік, ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізуге және сынақтар өткізуге арналған әуе кемесі эксперименттiк әуе кемесі болып табылады.

Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

43-бап. Типті сертификаттау

Ескерту. 43-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Сериялы шығаруға арналған жаңа конструкциядағы (жаңа типтегі) азаматтық әуе кемесiнің, қозғалтқыштың және әуе винтінің Қазақстан Республикасында қолданылып жүрген ұшуға жарамдылығының нормаларына сәйкестiгiн азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификаттауға тиіс және олар зауыттық, мемлекеттiк және пайдалану сынақтарынан өткеннен кейiн олардың азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган берген тип сертификаты болуға тиіс.

2. Азаматтық әуе кемесінің, қозғалтқыштың және әуе винтінің типін сертификаттау Сертификаттау және тип сертификатын беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

3. Азаматтық әуе кемесiн жасап шығарушы тип сертификатының иесі болып табылады.

4. Азаматтық әуе кемесінің, қозғалтқыштың және әуе винтінің бекітілген типтік конструкциясының немесе ұшуға жарамдылығына әсер ететін олардың пайдалану-техникалық құжаттамасының барлық өзгерістері тип сертификатына қосымшаны алу үшін немесе сертификаттау және тип сертификатын беру қағидаларында айқындалатын жағдайларда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның қосымша сертификаттауына, модификацияны немесе жөндеуді бекітуді алу үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның конструкцияның өзгерістерін бағалауына жатады.

5. Ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін кемшіліктер анықталған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген тип сертификатының қолданылуы Сертификаттау және тип сертификатын беру қағидаларында белгіленген тәртіппен тоқтатыла тұрады, ал әуе кемесін пайдалану уақытша тоқтатылады.

6. Шет мемлекет, әуе кемелерін сертификаттауды жүзеге асыратын азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйым берген тип сертификатын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым Сертификаттау және тип сертификатын беру қағидаларында белгіленген тәртіппен таниды.

Ескерту. 43-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

44-бап. Азаматтық әуе кемесінің данасын сертификаттау

1. Бекітілген типтік конструкциясы жоқ азаматтық әуе кемесінің әрбір данасы сертификатталуға және оның конструкциясының, сипаттамаларының және пайдалану-техникалық құжаттамасының ұшуға жарамдылығы нормаларына сәйкестігіне азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген куәлігі болуға тиіс.

Конструкциясының, сипаттамаларының және пайдалану-техникалық құжаттамасының ұшуға жарамдылығы нормаларына сәйкестігіне куәлік берілген әуе кемесі коммерциялық әуе тасымалдарын жүзеге асыруға жіберілмейді.

2. Азаматтық әуе кемесінің данасын сертификаттауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдарды тарта отырып, жеңіл және аса жеңіл авиация саласындағы сертификаттау қағидаларына сәйкес жүргізеді.

Ескерту. 44-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

45-бап. Әуе кемелерін, оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу, пилотсыз авиациялық жүйелерді тіркеу және есепке алу

Ескерту. 45-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

1. Мемлекеттiк әуе кемелерi Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелерін тіркеу қағидаларына сәйкес Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясының әуе кемелерінің тізілімінде мемлекеттік тіркелуге жатады.

Мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік әуе кемесінің меншік иесіне әуе кемесінің Мемлекеттік авиацияның әуе кемелерінің тізілімінде мемлекеттік тіркелгені туралы хабарлама береді.

2. Азаматтық әуе кемелері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу қағидаларына сәйкес Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде мемлекеттік тіркелуге жатады.

Азаматтық әуе кемесі оның иесінің өтініші бойынша немесе иесінің, оны пайдаланушының келісімімен, егер:

1) әуе кемесі басқа мемлекетте тіркелмеген;

2) әуе кемесінің иесі немесе пайдаланушысы Қазақстан Республикасының жеке немесе заңды тұлғасы болып табылған;

2-1) сот шешімі бойынша тәркіленген және (немесе) өндіріп алынған әуе кемесін қоспағанда, жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес енгізілген тұлға әуе кемесінің меншік иесі немесе пайдаланушысы болып табылмаған;

3) тип сертификатын немесе соған ұқсас басқа құжатты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым берген немесе жарамды деп таныған;

4) жүктерді тасымалдауға арналған әуе кемелерін пайдаланудың күнтізбелік мерзімі (әуе кемесі шығарылған күннен бастап тіркелген күнге дейін есептелетін мерзім) жиырма бес жылдан аспайтын;

5) жүктерді тасымалдауға арналған әуе кемесінің ұшу циклдерінің саны бойынша және сағат бойынша есептелетін ресурсы белгіленген зауыт ресурсының (дайындаушы зауыттың немесе конструкторлық бюроның ресми растауымен) үштен екі бөлігінен аспайтын;

6) жүктерді тасымалдауға арналған борттың жай-күйі мен тұрған жері туралы деректерді жер үсті және спутниктік арналар арқылы беруді қамтамасыз ететін жабдық болған жағдайда ғана Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркеледі.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тіркелген азаматтық әуе кемесін пайдаланушыға (оның иесіне) азаматтық әуе кемесін мемлекеттік тіркеу туралы куәлік береді.

Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізіліміне енгізілетін әуе кемесі Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығы нормаларына және ұшуға жарамдылықты айқындайтын пайдалану-техникалық құжаттаманың талаптарына сәйкес келуге тиіс.

2-1. Егер әуе кемесі ұшуға жарамдылық талаптарына сәйкес келмесе, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым азаматтық әуе кемесін тіркеуден бас тартады.

2-2. Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізіліміне енгізілген кезден бастап азаматтық әуе кемесі Қазақстан Республикасының ұлттық тиесілігін иеленеді.

Мемлекеттік тіркеу туралы куәлік әуе кемесінің бортында болады.

3. Қазақстан Республикасының жеке немесе заңды тұлғаларының меншiгiндегi азаматтық әуе кемелеріне құқықтар, сондай-ақ қайтарылмайтын өкілеттіктер азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерiнiң мемлекеттік тiзiлiмiнде тіркеуіне жатады.

4. Алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5. Эксперименттік әуе кемелері азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның есебінде тұрады.

6. Пилотсыз авиациялық жүйелер пайдалану мақсатында меншік құқықтарын иемденген кезден бастап Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу қағидаларында айқындалған тәртіппен азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымда немесе Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелерін тіркеу қағидаларында айқындалған тәртіппен мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органда есепке алуға немесе тіркелуге жатады.

Есепке алуға немесе тіркелуге жататын пилотсыз авиациялық жүйелердің санаттары Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу қағидаларында немесе Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының әуе кемелерін тіркеу қағидаларында айқындалады.

Пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану мақсатында иемденетін тұлғалар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға есепке қою немесе тіркеу туралы өтінішпен жүгінеді.

7. Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген азаматтық әуе кемелері туралы, сондай-ақ Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының пилотсыз авиациялық жүйелері тізілімінде тіркелген немесе есепте тұрған пилотсыз авиациялық жүйелер туралы мәліметтер мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органға беріледі.

Ескерту. 45-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

46-бап. Әуе кемесін тiзiлiмнен шығару

1. Әуе кемесі мынадай:

1) әуе кемесi есептен шығарылған немесе пайдаланудан алып тасталған;

2) әуе кемесi шет мемлекетке, шетелдiк жеке немесе заңды тұлғаға сатылған немесе берiлген;

3) азаматтық әуе кемесi Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясы әуе кемелерінің тізілімінде немесе шет мемлекеттердің тізілімінде тіркелген;

4) мемлекеттік әуе кемесі Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген;

4-1) мүлікке ауыртпалық салу болған жағдайлардан басқа кезде пайдаланудың күнтізбелік мерзімі әуе кемесі шығарылған күннен бастап қырық жылдан асатын, екі жылдан астам ұшу жарамдылығының жарамды сертификаты болмаған;

5) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

5-1) әуе кемесі хабарсыз жоғалып кеткен деп танылған;

6) қайтарылмайтын өкілеттікті атқарған жағдайларда, Қазақстан Республикасы әуе кемелерінің тиісті тізілімінен шығарылады.

Кепілде тұрған әуе кемесін Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінен шығару үшін кепіл ұстаушының келісімі болуы міндетті.

2. Әуе кемесi тиiстi тiзiлiмнен шығарылған кезде кеменің тiркелгені туралы куәлiктiң және осы кемеге қатысты жасалған барлық жазбалардың күшi жойылады.

3. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым әуе кемесінің меншік иесіне әуе кемесінің Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінен шығарылғаны туралы куәлік береді.

Ескерту. 46-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен

47-бап. Әуе кемелерін, пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалануға рұқсат ету және ұшуға жарамдылықта ұстау

Ескерту. 47-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Мемлекеттік әуе кемесiн мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен пайдалануға рұқсат етіледі.

2. Азаматтық әуе кемесі ұшуды орындау үшін жарамды болуға тиіс және ұшуға жарамдылықтың қолданыстағы сертификаты болған кезде пайдалануға жіберіледі.

Егер азаматтық әуе кемесі құрастырылған, жасалған, жарақтандырылған, ұшуға жарамдылықта ұсталған және техникалық қызмет көрсету мен жөндеуден өткен болса, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасы мен Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес оның ұшу сапасы болса, ұшуды орындау үшін жарамды деп танылады.

Қазақстан Республикасы аумағының үстінен ұшқан кезде шетелдік әуе кемесінің Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары негізінде шет мемлекет берген ұшуға жарамдылық сертификаты мен шуыл бойынша сертификаты болуға тиіс.

Ұшуға жарамдылық сертификаты Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген әуе кемелеріне:

1) азаматтық әуе кемесінің ұшуға жарамдылық нормаларына және осындай типтік конструкция үшін мақұлданған пайдалану құжаттамасына сәйкестігі немесе пайдалануға жарамдылық туралы расталған бағалау актісіне сәйкес басқа да осыған ұқсас құжаттар негізінде;

2) Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемесін сертификаттау және оның ұшуға жарамдылық сертификатын беру қағидаларына сәйкес;

3) жеңіл және аса жеңіл авиация саласындағы сертификаттау қағидаларына сәйкес беріледі.

Әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығын сертификаттауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

Тиісті санаттар үшін пилотсыз авиациялық жүйелердің ұшуға жарамдылығын сертификаттауды Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларында айқындалған тәртіппен пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдарды тарта отырып, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

Жалпы мақсаттағы авиация мақсатында авиациялық жұмыстар мен ұшуларды орындайтын жеңіл және аса жеңіл әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығын сертификаттауды әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдарды тарта отырып, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

Бекітілген типтік конструкциясы жоқ әуе кемесінің ұшуға жарамдылығын сертификаттауды әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдарды тарта отырып, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

Әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдарды тарту тәртібі және мұндай ұйымдардың мамандарына қойылатын біліктілік талаптары жеңіл және аса жеңіл авиация саласындағы сертификаттау қағидаларында айқындалады.

2-1. Пилотсыз авиациялық жүйе ұшуды орындау үшін жарамды болуға тиіс және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларына сәйкес пайдалануға жіберіледі.

3. Алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4. Азаматтық әуе кемелерін Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізіліміне енгізу кезінде азаматтық әуе кемелерінің шет мемлекет берген ұшуға жарамдылық сертификаттарын тану Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесін сертификаттау және оның ұшуға жарамдылық сертификатын беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

5. Азаматтық әуе кемесін және оның құрамдастарын ұшуға жарамдылықта ұстау Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін техникалық пайдалану және жөндеу қағидаларының талаптарына сәйкес қамтамасыз етіледі.

Жеңіл және аса жеңіл авиацияның коммерциялық әуе тасымалдарына қатыспайтын әуе кемелерін пайдалануға рұқсат ету жеңіл және аса жеңіл авиация саласындағы сертификаттау қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Пилотсыз авиациялық жүйелердің ұшуға жарамдылығын ұстап тұру Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

6. Азаматтық әуе кемелерін ұшуға жарамдылықта ұстау үшін жауапкершілік азаматтық әуе кемесін пайдаланушыға жүктеледі.

Азаматтық әуе кемесін пайдаланушыға:

1) Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында ұшуды жүргізу қағидаларына сәйкес әуе кемесін ұшу алдында қарап-тексеру (дайындау) орындалмаған;

2) авариялық құтқару жабдығы ақаулы болған;

3) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым айқындайтын ұшуға жарамдылық сертификатының қолданылу мерзімі өткен;

4) әуе кемесіне техникалық қызмет көрсету жөніндегі бағдарламаға сәйкес оған техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу орындалмаған;

5) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым бекіткен жабдықтың ең аз тізбесін және конфигурацияның ауытқулар тізбесін ескере отырып, қауіпсіз пайдалануға әсер ететін ақаулар мен зақымданулар жойылмаған;

6) әуе кемесі авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі талаптар бұзыла отырып пайдалануға жіберілген;

7) бекітілген техникалық қызмет көрсету бағдарламасының және сенімділік бағдарламасының тиімділігін жыл сайынғы бағалау орындалмаған;

8) ұшу қауіпсіздігіне қатысты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның хабарламасын қоса алғанда, әуе кемесіне, оның бөлшектері мен құрамдастарына қатысты ұшуға жарамдылық жөніндегі директива мерзімінде орындалмаған;

9) әуе кемесінің массасы мен оны орталықтау жөніндегі деректер әуе кемесінің ағымдағы конфигурациясына сәйкес келмеген жағдайларда ұшуды орындауға тыйым салынады.

7. Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген әуе кемесінің иесі немесе пайдаланушысы Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесін сертификаттау және оның ұшуға жарамдылық сертификатын беру қағидаларына сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға әуе кемесінің ұшуға жарамдылығының жай-күйі, оған техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүргізілгендігі туралы ақпаратты, сондай-ақ оны пайдалану жөніндегі деректерді береді.

8. Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген барлық әуе кемелері ұшуға жарамдылықта ұсталуға қатысты тексерілуге жатады. Әуе кемесінің ұшуға жарамдылығы нормаларына сәйкессіздігі анықталған кезде ұшуға жарамдылығы сертификатының қолданылуы тоқтатыла тұрады, ал азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым әуе кемесінің ұшуға жарамдылығы нормаларына сәйкессіздігі жойылғанға дейін әуе кемесін пайдалануға тыйым салады.

Әуе кемесінің ұшуға жарамдылық нормаларына сәйкес болмауы жойылмаған жағдайда, тоқтатыла тұрған күннен бастап алты ай ішінде ұшуға жарамдылық сертификаты қайтарып алынады.

Әуе кемесінің ұшуға жарамдылығын бағалау:

1) әуе кемесінің пайдалану-техникалық құжаттамасын, ұшуға жарамдылықты ұстап тұру жөніндегі есептік деректерді тексеруді;

2) әуе кемесін қарап тексеруді;

3) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бақылауымен әуе кемесіне ұшу сынақтарын қажет болған кезде жүргізуді қамтиды.

8-1. Арнаулы ұшуды орындауға рұқсат (ұшуға жарамдылықтың арнайы сертификаты) , осы Заңның 44-бабында көзделген жағдайлардан басқа, Қазақстан Республикасының Азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген және қолданыстағы ұшуға жарамдылық сертификаты жоқ немесе ұшуға жарамдылық сертификатын беру үшін белгіленген талаптарға сәйкес келмейтін, бірақ пайдаланушының және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бағалауы негізінде төменде белгіленген жағдайларда және мынадай:

1) жаңа әуе кемелері шығарылғаннан кейінгі ұшу сынақтары;

2) пайдалану (жөндеу) құжаттамасына сәйкес техникалық қызмет көрсетуден және (немесе) жөндеуден кейінгі ұшу сынақтары;

3) әуе кемесін жеткізу немесе экспорттау;

4) тапсырыс берушінің немесе азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның бағалауы үшін әуе кемесінің ұшуы;

5) көрмелер мен авиашоу;

6) әуе кемесінің техникалық қызмет көрсетуді, жөндеуді орындау орнына немесе сақтау орнына ұшып баруы;

7) қону үшін тиісті жағдайы немесе тиісті отын мөлшері жоқ аймақтарда су үстімен немесе жер үстімен қауіпсіз ұшу қашықтығының шегінен тыс ұшулар үшін әуе кемесінің сертификатталған ең жоғары ұшып көтерілу массасымен ұшуы;

8) рекордтарға қол жеткізу, авиациялық жарыстарға және соған ұқсас жарыстарға қатысу;

9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ұшуға жарамдылық сертификаты немесе соған ұқсас басқа да құжат талап етілмейтін, Қазақстан Республикасының аумағындағы әуе кемелерінің немесе әуе кемелері типтерінің қызметі мақсатында қауіпсіз ұшуды орындай алатын әуе кемесіне беріледі.

Арнаулы ұшуды орындауға арналған рұқсатты беру алдында азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ұшуды қауіпсіз орындау үшін әуе кемесінің жай-күйіне бағалау жүргізуге және оны пайдалануға қажетті шектеулер белгілеуге міндетті. Арнаулы ұшуды орындау кезінде әуе кемесінің бортында жолаушылар тасымалдауға тыйым салынады.

9. Егер азаматтық әуе кемелерінде радиомен хабарлау аппаратурасы орнатылған болса, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесін сертификаттау және оның ұшуға жарамдылық сертификатын беру қағидаларына сәйкес осындай аппаратураны пайдалануға рұқсат береді.

10. Халықаралық ұшуды орындайтын азаматтық әуе кемелері Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) стандарттарының талаптарына сай келетін жабдықпен жарақтандырылады.

11. Әрбір әуе кемесінде борт журналы жүргізіледі, оған әуе кемесі туралы, әуе кемесін пайдалану процесінде анықталған ақаулар туралы деректер енгізіледі.

Борт журналының нысаны мен мазмұны азаматтық және мемлекеттік авиацияда ұшуды жүргізу қағидаларында белгіленеді.

12. Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінен алып тастауға жататын азаматтық әуе кемесін экспорттау үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесін сертификаттау және оның ұшуға жарамдылық сертификатын беру қағидаларына сәйкес ұшуға жарамдылықтың экспорттық сертификатын береді.

Бұл құжат ұшуды орындау мақсаты үшін жарамды болып табылмайды және экспорттаушы мемлекеттің әуе кемесінің ұшуға жарамдылығы жай-күйінің соңғы тексеруінің оң нәтижелерін растауы болады.

Ескерту. 47-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

48-бап. Азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету және оларды жөндеу

1. Азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсетуді және оларды жөндеуді Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерін техникалық пайдалану және жөндеу қағидаларына сәйкес авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі сертификатталған ұйымдар жүргізеді. Коммерциялық әуе тасымалдарын жүзеге асырмайтын жеңіл және аса жеңіл азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсетуді және оларды жөндеуді осы Заңның 54-бабына сәйкес берілген қолданыстағы куәлігі немесе шет мемлекет берген және осы Заңның 55-бабына сәйкес танылған куәлігі бар авиация персоналы орындайды.

2. Азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету азаматтық әуе кемесі тіркелген мемлекет бекітетін техникалық қызмет көрсету бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады, бұлар, егер кемені тіркеген мемлекет болып табылмаса, пайдаланушының мемлекетімен келісіледі.

Қазақстан Республикасы азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген әуе кемесіне техникалық қызмет көрсету бағдарламасын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым бекітеді.

Коммерциялық әуе тасымалдарына қатыспайтын жеңіл және аса жеңіл авиацияның әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету бағдарламасын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісу бойынша әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйым әзірлейді және бекітеді.

3. Азаматтық әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүргізу кезінде оларды шығарушы немесе техникалық қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі сертификатталған ұйым берген сәйкестендіру құжаттары (формулярлары, паспорттары, этикеткалары, пайдалануға рұқсат берілгені туралы құжаттары, теңтүпнұсқалы телнұсқалары) жоқ агрегаттарды, жиынтықтаушы бұйымдарды және олардың қосалқы бөлшектерін пайдалануға тыйым салынады.

4. Азаматтық авиацияның авиациялық техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымды сертификаттауды авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдарға қойылатын сертификаттау талаптарына сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

Азаматтық авиацияның авиациялық техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдарды сертификаттау тәртібі Азаматтық авиацияның авиациялық техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдарды сертификаттау және сертификат беру қағидаларында белгіленеді.

5. Шет мемлекеттердің авиациялық техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі сертификатталған ұйымдар техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жұмыстарына олардың сертификаттарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым толық немесе ішінара танығаннан кейін жіберіледі. Шетелдік ұйымдардың авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі сертификаттарын танудың тәртібі азаматтық авиацияның авиациялық техникасына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымды сертификаттау және оған сертификат беру қағидаларында айқындалады.

6. Коммерциялық әуе тасымалдарын жүзеге асыратын азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларға қызметтер көрсететін, авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі сертификатталған ұйым әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету кезінде ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі үлгілік нұсқаулыққа сәйкес, орындалатын жұмыстардың көлемі мен күрделілігіне қарай ұшу қауіпсіздігін басқару жүйесін енгізуге міндетті.

Ескерту. 48-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-бап. Әуе кемелерiне салынатын белгiлемелер

1. Тiркеу кезiнде әуе кемелерiне мемлекеттiк және тiркелетін танылым белгiлерi берiледi, олар осы кемелерге салынады.

1-1. Пилотсыз авиациялық жүйелерді тіркеу кезінде оларға мемлекеттік белгілер және тіркелетін танылым белгілері беріледі, олар пилотсыз әуе кемелеріне азаматтық және эксперименттік әуе кемелеріне мемлекеттік белгілер, тіркелетін танылым белгілері мен қосымша белгілерді салу тәртібіне сәйкес салынады.

2. Әуе кемелеріне мемлекеттік және тіркелетін айырып-тану белгiлерiнен басқа қосымша белгілер (рәміздер, жазбалар, эмблемалар) салынуы мүмкін.

Қосымша белгiлер әуе кемелеріне мемлекеттiк және тiркелетін танылым белгiлерiнiң көзбен көргенде танылуын қиындатпайтындай етiп салынады.

3. Мемлекеттiк, тiркелетін танылым белгілері мен қосымша белгiлердi әуе кемелерiне салу тәртiбiн және көрсетілген белгілердің сипаттамасын азаматтық және эксперименттік әуе кемелеріне қатысты – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган, ал мемлекеттiк авиацияның әуе кемелерiне қатысты мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

Ескерту. 49-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

50-бап. Әуе кемесін ұшуға дайындау

1. Әуе кемесiнiң ұшуы алдында әуе кемесiн, авиация персоналын, әуеайлақтарды, тікұшақ айлақтарын дайындау жүргізілуге тиіс.

2. Ұшуға дайындау қағидаларын азаматтық және эксперименттік авиация үшiн – азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган, мемлекеттiк авиация үшiн мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгiлейдi.

51-бап. Әуе кемесiн жалдау

1. Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген әуе кемесiнiң меншiк иесi болып табылатын Қазақстан Республикасының азаматтары немесе ұйымдары кемені экипажымен қоса немесе экипажсыз Қазақстан Республикасының пайдаланушысына немесе шетелдiк пайдаланушыға жалға беруге құқылы.

Қазақстан Республикасының пайдаланушысы Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шарттарда Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің азаматтарына немесе заңды тұлғаларына тиесілі әуе кемесін экипажымен қоса немесе экипажсыз жалға алуға құқылы.

1-1. Шет мемлекетте тіркелген әуе кемесін Қазақстан Республикасы пайдаланушысының экипажсыз немесе Қазақстан Республикасының әуе кемесін шетелдік пайдаланушының экипажсыз жалға алуы Халықаралық азаматтық авиация туралы конвенцияға сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым мен осы әуе кемесі тіркелген шет мемлекеттің құзыретті органы арасында жасалған келісім болған кезде ғана жүзеге асырылады. Мұндай келісім Халықаралық азаматтық авиация ұйымында (ИКАО) тіркелуге тиіс.

1-2. Қазақстан Республикасы пайдаланушысының Қазақстан Республикасының азаматтарына немесе заңды тұлғаларына тиесілі әуе кемесін экипажымен қоса жалға алуы шарттың қолданылу мерзіміне жалға алушы пайдаланушысының сертификатына (авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікке) енгізбей жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы пайдаланушысының шет мемлекеттің пайдаланушысына тиесілі әуе кемесін экипажымен қоса жалға алуына азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның рұқсаты бойынша мынадай (шет мемлекеттің пайдаланушысына тиесілі, тек қана жүктерді тасымалдау үшін пайдаланылатын әуе кемесін экипажымен қоса жалға алуды қоспағанда): саны бес әуе кемесінен аспайтын паркі бар жалға алушы үшін – бір әуе кемесінен аспайтын және саны бес әуе кемесінен асатын паркі бар жалға алушы үшін – тұрақты және тұрақты емес ұшуды жүзеге асыру үшін пайдаланылатын жалпы әуе кемелері паркінің жиырма пайызынан аспайтын пропорцияда және жалға алушы пайдаланушысының сертификатына енгізбей, бір жылдың ішінде екі айдан аспайтын мерзімге жол беріледі. Жалға алынатын әуе кемесінің жолаушылар сыйымдылығы мен жүк көтерімділігі жалға алушының әуе кемелерінің жолаушылар сыйымдылығымен және жүк көтерімділігімен салыстырмалы түрде бірдей болуға тиіс.

Бұл ретте жалға алушы рейсті іс жүзінде қай тасымалдаушының орындайтыны жөнінде жолаушыларды хабардар етуге тиіс.

Шет мемлекеттің пайдаланушысына тиесілі, тек қана жүктерді тасымалдауға пайдаланылатын әуе кемесін экипажымен қоса жалға алуға Қазақстан Республикасы пайдаланушысына мынадай:

1) көрсетілген жалға алу мерзімі басталған кезге Қазақстан Республикасының пайдаланушысы әуе тасымалдаушысы қызметін кемінде он жыл жүзеге асырған;

2) жүк таситын әуе кемесін пайдаланушыны артықшылықпен иелену және нақты бақылау Қазақстан Республикасына немесе оның азаматтарына тиесілі болған;

3) Қазақстан Республикасының пайдаланушысы шет мемлекеттің пайдаланушысына тиесілі, тек қана жүктерді тасымалдауға пайдаланылатын әуе кемесін экипажымен қоса жалға алуды бұрын жүзеге асырмаған;

4) жалға алынатын әуе кемесін жалпы пайдалану мерзімі отыз жылдан аспаған шарттар сақталған жағдайда, әуе кемесін экипажымен қоса жалға алу туралы шарт жасасқан кезден бастап үш жыл бойына рұқсат етіледі.

Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптарға сәйкессіздік анықталған, жалға алушының немесе жалға берушінің тарапынан тиімді пайдаланушылық бақылау не пайдаланушының сертификатын және жалға алынатын әуе кемесіне арналған ұшуға жарамдылық сертификатын берген мемлекеттің тарапынан қадағалау болмаған жағдайларда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым Қазақстан Республикасының пайдаланушысына әуе кемесін экипажымен қоса жалға алуға бұрын берілген рұқсатты кері қайтарып алады.

2. Шетелдік жалға алушының Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген не оның пайдаланушысы Қазақстан Республикасының азаматтық авиация ұйымы болып табылатын жалға алынған әуе кемесінде ұрыс қимылдары, қарулы қақтығыстар аймағында ұшуды орындауына және қару-жарақтарды, оқ-дәрілерді, әскери құралымдарды тасымалдауға байланысты ұшуды орындауына тыйым салынады.

3. Алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
4. Алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
Ескерту. 51-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

52-бап. Әуе кемесін жалдау

1. Жалдау (чартер) шартына сәйкес әуе кемесін жалдау жүзеге асырылады.

Жалдау (чартер) шартында тараптардың атауы, әуе кемесiнiң үлгiсi, жалға берiлу мақсаты, тасымалданатын жолаушылардың ең көп саны, багаждың, жүктің және почта жөнелтілімдерінің салмағы, жалдау ақысының мөлшерi, жөнелту пунктi, тасымалдың уақыты және межелі пункті көрсетiледі.

Жалдау шартына басқа да талаптар енгiзiлуi мүмкiн.

2. Әуе кемесімен жалданушының әуе кемесін жалдаушыдан қосымша төлем талап етпей-ақ, тасымалдың басталу уақытын және әуе кемесiнiң ұшу жоспары бойынша көзделген қонатын жерiндегi ұшып шығу уақытын ауыстыруға, егер ол әуе кемесiнiң ұшу қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету үшiн қажет болса, қосымша қону немесе ұшу маршрутын өзгертуге құқылы.

3. Әуе кемесімен жалданушы әуе кемесiнiң бүкіл сыйымдылығын уақтылы беруге және шарт күшiнде болған уақытта әуе кемесiн шартта көзделген мақсаттарда пайдалануға болатындай күйде күтiп ұстауға мiндеттi.

4. Әуе кемесін жалдаушы әуе кемесімен жалданушының келiсiмiмен жалданған әуе кемесiн субчартерге беруге құқылы.

6-тарау. АВИАЦИЯ ПЕРСОНАЛЫ

53-бап. Авиация персоналының сыныптамасы

1. Авиация персоналы авиация түрлерiне тиесілігіне қарай азаматтық, мемлекеттiк және эксперименттік авиация персоналы болып бөлiнедi.

2. Мемлекеттік авиацияның авиация персоналы лауазымдарының тiзбелерi мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органның бұйрығымен белгіленеді.

3. Азаматтық авиацияның авиация персоналы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен киім үлгісін кию және айырым белгілерін тағып жүру қағидаларын сақтауға міндетті.

Ескерту. 53-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

54-бап. Азаматтық авиацияның авиация персоналын кәсіптік даярлау және қызмет түрлеріне жіберу

Ескерту. 54-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Азаматтық авиацияның авиация персоналын кәсіптік даярлау бастапқы даярлауды, қайта даярлауды және кәсіптік деңгейде ұстауды қамтиды.

Авиация персоналын бастапқы даярлау және қайта даярлау авиациялық оқу орталықтарында жүзеге асырылады.

Кәсіптік деңгейін ұстау авиациялық оқу орталықтарында және (немесе) азаматтық авиация ұйымдарында жүзеге асырылады.

Авиация персоналының біліктілік деңгейін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тағайындайтын жеке тұлғалар авиация персоналының біліктілік деңгейін айқындау қағидаларына сәйкес айқындайды. Мұндай адамдар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейтін біліктілік талаптарына сәйкес келуі тиіс.

Жеңіл және аса жеңіл авиацияның авиация персоналының біліктілік деңгейін әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдардың тұрақты жұмыс істейтін біліктілік комиссиялары авиация персоналының біліктілік деңгейін айқындау қағидаларына сәйкес айқындайды.

Авиациялық қауіпсіздік қызметінің персоналын авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификаттаған авиациялық оқу орталықтарында және (немесе) Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) авиациялық қауіпсіздік жөніндегі оқу орталықтарында авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылады.

Авиациялық қауіпсіздік қызметінің жете тексеру инспекторларын даярлауды және қайта даярлауды тәуелсіз оқу орталығы авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау бағдарламасына сәйкес жүзеге асырады.

Әуежайдың кіру шектелген күзетілетін аймағына кіру кезінде ілесіп жүрмеуге болатын рұқсаты бар персоналды авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлауды және қайта даярлауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан жұмысқа рұқсат алған авиациялық қауіпсіздік жөніндегі нұсқаушылар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган сертификаттаған авиациялық оқу орталықтарында және (немесе) Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) авиациялық қауіпсіздік жөніндегі оқу орталықтарында немесе азаматтық авиация ұйымдарында авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау бағдарламасына сәйкес жүргізеді.

2. Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығы көрсететін қызметтердің сертификаттау талаптарына сәйкестігін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығының сертификатын беру арқылы растайды.

Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығын сертификаттауды жүргізу тәртібі Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығын сертификаттау және сертификат беру қағидаларында белгіленеді.

Азаматтық авиацияның шетелдік авиациялық оқу орталықтарына олардың сертификаттарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығын сертификаттау және сертификат беру қағидаларына сәйкес танығаннан кейін азаматтық авиацияның авиация персоналын даярлауға және кәсіптік деңгейін ұстап тұруға рұқсат етіледі.

Қызметі әуе кемелерінің ұшуын орындаумен байланысты азаматтық авиацияның сертификатталған авиациялық оқу орталығы өз қызметтерін көрсету барысында ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі үлгілік нұсқаулыққа сәйкес орындалатын жұмыстардың көлемі мен күрделілігіне қарай ұшу қауіпсіздігін басқару жүйесін ендіруге міндетті.

2-1. Авиация персоналы теориялық білімі мен практикалық дағдыларының деңгейін, сондай-ақ Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкес орындайтын функцияларына сай келетін деңгейде тілдерді білетінін авиация персоналының біліктілік деңгейін айқындауға құқығы бар тағайындалған жеке тұлғалар жүргізетін тестілеудің немесе кезеңдік тексерулердің көмегімен көрсетуге тиіс.

2-2. Азаматтық әуе кемелерінің ұшу экипаждарының мүшелерін даярлау, олардың практикалық дағдыларын ұстау және тексеру мақсатында қолданылатын ұшуды имитациялаудың тренажерлік құрылғыларын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін азаматтық авиациядағы ұшуды имитациялаудың тренажерлік құрылғыларын бағалау жөніндегі қағидаларға сәйкес қолдануға жол беріледі.

2-3. Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығының нұсқаушы және емтихан алушы персоналы азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығын сертификаттау және сертификат беру қағидаларында айқындалатын тәртіппен азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісіледі. Азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталығының нұсқаушы және емтихан алушы персоналына қойылатын біліктілік талаптары авиациялық оқу орталықтарына қойылатын сертификаттау талаптарында белгіленеді.

3. Авиация персоналына жататын адамдар кәсіптік қызметті жүзеге асыру үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісілген бағдарламалар бойынша кәсіптік даярлықтан өтуге міндетті.

Әуе кемелерінің ұшуын орындаумен және қамтамасыз етумен және оларға техникалық қызмет көрсетумен, әуе қозғалысына қызмет көрсетумен тікелей байланысты адамдар кәсіптік қызметке осындай қызметті жүзеге асыру құқығына арналған қолданыстағы куәлiгi, қолданыстағы біліктілік белгілері және (немесе) тиісті сыныптағы медициналық сертификаты болған кезде жіберіледі.

Авиация персоналы куәлігін беру және оның қолданылу мерзімін ұзарту, сондай-ақ біліктілік белгілері мен арнайы белгілер енгізу және олардың қолданылу мерзімін ұзарту азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен авиация персоналы куәліктерін беру және олардың қолданылу мерзімін ұзарту тәртібіне сәйкес жүзеге асырылады.

Жеңіл және аса жеңіл авиацияның авиация персоналы куәлігіне біліктілік белгілері мен арнайы белгілер енгізуді әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйым авиация персоналы куәлiктерiн беру және олардың қолданылу мерзімін ұзарту тәртібіне сәйкес жүзеге асырады.

4. Авиация персоналына жататын адам тағылымдамадан өткеннен кейін және тағылымдаманы өткізген лауазымды адамның дербес кәсіптік қызметке жіберу мүмкіндігі туралы шешімінен кейін дербес кәсіптік қызметке жіберіледі. Авиация персоналының дербес кәсіптік қызметіне қол жеткізу мүмкіндігі туралы негізделген шешім үшін тағылымдаманы өткізген адамдар жауаптылықта болады.

Авиация персоналының дербес кәсіптік қызметке жіберілуіне авиация персоналының біліктілік деңгейін айқындауға құқығы бар, кәсіптік білімдері мен дағдыларына тексеру жүргізген жеке тұлға жауапты болады.

5. Біліктілік талаптарына сәйкес келген кезде адамға кәсіптік қызметті жүзеге асыру құқығына арналған авиация персоналының куәлігін беруді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

Авиация персоналының куәлігін алу үшін адамға қойылатын біліктілік талаптарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым осы бапқа сәйкес берілген авиация персоналы куәліктерінің және осы Заңның 55-бабына сәйкес танылған авиация персоналы куәліктерінің тізілімін жүргізеді.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым авиация персоналы куәліктерін шет мемлекеттердің авиациялық билігі куәліктерде берілетін құқықтарды және біліктілік белгілері мен арнайы белгілердің қолданылу мерзімдерін қиындықсыз айқындай алатындай етіп ресімдеуді қамтамасыз етеді.

6. Алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым мынадай:

1) әуе кемесінің ұшуға жарамдылығына әсер ететін жұмыстарды орындаудың технологиясы сақталмаған;

2) тексерулер кезінде кәсіптік даярлығы жеткіліксіз деп анықталған;

3) ұшуды қамтамасыз ету және орындау, әуе қозғалысына қызмет көрсету және техникалық қызмет көрсету кезінде белгіленген талаптарды бір рет өрескел бұзған;

4) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

5) алкогольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлық (оларға ұқсас заттармен) масаң күйде әуе кемесін басқаруға, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсетуге, әуе қозғалысына қызмет көрсетуге байланысты қызметті орындаған жағдайларда, Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берілген не танылған авиация персоналы куәлігінің иесі болып табылатын адамның авиация персоналы куәлігінің (тану туралы шешімнің) қолданылуын тоқтата тұрады.

6-2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым мынадай:

1) өздеріне ұсынылған құжаттарды бұрмалау арқылы куәлік (тану туралы шешім) алған;

2) қызметтік міндеттерді орындауға жататын жазбалар мен оларға байланысты деректер бұрмаланған;

3) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
4) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
5) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

6) сот шешімі бойынша Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берілген және танылған авиация персоналы куәлігінің иесі болып табылатын адамның авиация персоналы куәлігін (тану туралы шешімді) қайтарып алады.

6-3. Авиация персоналы куәлігін тоқтата тұру, сондай-ақ авиация персоналына жататын жеке тұлға болып табылатын өтініш берушіден (иесінен) оны қайтарып алу тәртібі мен мерзімдері Авиация персоналы куәлігін беру және оның қолданылу мерзімін ұзарту қағидаларымен айқындалады.

6-4. Авиация персоналы куәлігінің иесі болып табылатын адамның Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берілген не танылған авиация персоналы куәлігінің (оны тану туралы шешімнің) қолданылуы мынадай:

1) авиация персоналының куәлігі жоғалған, ұрланған, бүлінген немесе оның иесі тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) ауыстырған;

2) еңбекке қабілеттілігінен айырылған (жұмыс орнынан деректер ұсыну бойынша);

3) қайтыс болған жағдайларда, тоқтатылады.

4) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7. Азаматтық және эксперименттік авиацияның ұшу қауіпсіздігіне тікелей байланысты авиация персоналының жұмыс уақыты режимінің ерекшеліктері Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасы және азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымдардың авиациялық қағидалары ескеріліп әзірленеді және оларды Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының барлық пайдаланушылары мен ұйымдары үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

Азаматтық авиацияның ұшу қауіпсіздігіне тікелей байланысты авиация персоналының жұмыс уақыты режимінің ерекшеліктеріне сәйкес азаматтық авиацияның әуе кемесін пайдаланушы әуе кемелері экипаждары мүшелерінің жұмыс уақыты мен демалысын ұйымдастыру туралы ережені бекітуге құқылы.

Әуе қозғалысына қызмет көрсетумен тікелей байланысты авиация персоналының жұмыс уақыты режимінің ерекшеліктері әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету жөніндегі нұсқаулықта айқындалады.

8. Авиация персоналының аса маңызды ұшуды орындауы мен қызмет көрсетуіне рұқсат ету Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің келісімі бойынша жүзеге асырылады.

9. Алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

10. Әуе кемесінің ұшуын орындаумен және қамтамасыз етумен және оларға техникалық қызмет көрсетумен, әуе қозғалысына қызмет көрсетумен байланысты адамдардың осындай қызметті алкогольден, есірткіден, уытқұмарлықтан (оларға ұқсас заттардан) масаң күйінде жүзеге асыруына немесе өз міндеттерін орындау процесінде осындай масаңдыққа ұшырататын заттарды пайдалануына тыйым салынады.

Психикалық белсенді заттарды тұтынатын (тұтынған) барлық куәлік иелері анықталады және ұшу қауіпсіздігіне әсер ететін функцияларды орындаудан босатылады.

Ескерту. 54-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

54-1-бап. Азаматтық авиация саласындағы медициналық қамтамасыз ету

1. Авиация персоналына, сондай-ақ міндетті медициналық куәландыруға және медициналық қарап-тексеруге жататын адамдар санатына қойылатын азаматтық авиация саласындағы медициналық куәландыру, медициналық қарап-тексеру жөніндегі талаптар Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасы негізінде әзірленген және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларында белгіленеді.

2. Авиация персоналын медициналық куәландыруды авиациялық медициналық орталықтарда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым сертификаттаған авиациялық медициналық сарапшылар жүргізеді. Жеңіл және аса жеңіл авиация пилоттарын медициналық куәландыруды авиациялық медициналық сарапшы жүргізе алады, оған қойылатын талаптар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін авиациялық медициналық сарапшыларды тағайындау қағидаларында белгіленеді.

Авиациялық медициналық сарапшылар медициналық куәландыру жөніндегі талаптарды бұзғаны үшін жауаптылықта болады.

Авиациялық медициналық орталықтарға қойылатын сертификаттау талаптарын бұзушылық анықталған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым:

1) авиациялық медициналық орталық сертификатының иесінен осы Заңның 16-3-бабына сәйкес түзету іс-қимылдарының жоспарын ұсынуды және оны орындауды талап етеді;

2) егер түзету іс-қимылдарының жоспарында келісілген мерзімдерде сертификаттау талаптарын бұзушылық жойылмаса, авиациялық медициналық орталықтың осындай сертификатының (немесе сертификатта көрсетілген қызметтің рұқсат етілген түрлерінің (кіші түрлерінің) қолданылу аясын толық не ішінара тоқтата тұрады;

3) авиациялық медициналық орталық сертификатын, егер оның қолданылуы тоқтатыла тұрған күннен бастап бір жыл ішінде сертификаттау талаптарын бұзушылық жойылмаса, кері қайтарып алады.

Авиациялық медициналық орталық сертификатының қолданылуына авиациялық медициналық орталықтарды сертификаттау қағидаларына сәйкес оның иесінің өтініші бойынша да толық не ішінара шектеу қойылуы мүмкін.

Авиациялық медициналық сарапшыларға қойылатын сертификаттау талаптарын бұзушылық анықталған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым:

1) авиациялық медициналық сарапшыларға қойылатын сертификаттау талаптарын бұзушылықтар жойылғанға дейін үш айға дейінгі мерзімге авиациялық медициналық сарапшының осындай сертификатының (немесе сертификатта көрсетілген қызметтің рұқсат етілген түрлерінің (кіші түрлерінің) қолданылуы аясын толық не ішінара тоқтата тұрады;

2) авиациялық медициналық сарапшы сертификатын, егер оның қолданылуы тоқтатыла тұрған күннен бастап үш ай ішінде сертификаттау талаптарын бұзушылық жойылмаса, кері қайтарып алады.

Авиациялық медициналық сарапшы сертификатының қолданылуы:

1) медициналық куәландыру және сертификаттау талаптары бөлігінде Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптары бұзылған;

2) авиациялық медициналық сарапшы сертификатының иесі өтінішті үш айдан аспайтын мерзімге берген жағдайларда тоқтатыла тұрады.

Авиациялық медициналық сарапшының сертификаты:

1) авиациялық медициналық сарапшы сертификатының қолданылуы тоқтатыла тұрған күннен бастап үш ай ішінде сәйкессіздік жойылмаған;

2) авиациялық медициналық сарапшы сертификатының иесі өтініш берген жағдайларда кері қайтарып алынады.

Авиациялық медициналық сарапшы сертификатын тоқтата тұру және кері қайтарып алу тәртібі авиациялық медициналық сарапшыларды тағайындау қағидаларында айқындалады.

Авиациялық медициналық сарапшы сертификатының қолданылуына авиациялық медициналық сарапшыларды тағайындау қағидаларына сәйкес оның иесінің өтініші бойынша да толық не ішінара шектеу қойылуы мүмкін.

Авиациялық медициналық сарапшыға қатысты азаматтық авиация саласындағы медициналық куәландыруға қойылатын талаптарды бұзушылық анықталған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым:

1) азаматтық авиация саласындағы медициналық куәландыруға қойылатын талаптарды бұзушылық анықталған кезде Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес шаралар қабылдау үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға материалдарды береді;

2) азаматтық авиация саласындағы медициналық куәландыруға қойылатын талаптарды бұзушылық әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде қайталап жасалған кезде Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес шаралар қабылдау үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға материалдарды қайта береді және авиациялық медициналық сарапшы сертификатын кері қайтарып алады.

3. Медициналық куәландырудан өту кезінде медициналық куәландырудан өтуге өтініш беруші авиациялық медициналық сарапшыға өзіне белгілі және ұшуды орындау үшін қауіп төндіретін ауруларының бар екені туралы ақпаратты хабарлауға міндетті.

Денсаулық жағдайына қойылатын талаптарға сай келмеген жағдайда медициналық сертификат, егер мынадай шарттар сақталса:

1) сараптамалық медициналық қорытындыда өтініш берушінің қандай да бір талапқа сай келмеуі ұшу қауіпсіздігіне қатер төндірмейтіні көрсетілсе;

2) өтініш берушінің тиісті қабілеттері, біліктілігі мен тәжірибесі, сондай-ақ оның жұмыс істеу жағдайлары тиісті түрде ескерілсе;

3) куәлікте арнайы шектеу немесе шектеулер туралы белгі қойылса, беріледі немесе қайта жаңартылады.

Әуе кемелерінің ұшуын орындаумен және қамтамасыз етумен, әуе қозғалысына қызмет көрсетумен тікелей байланысты адамның медициналық куәландырудан өту кезінде өзіне белгілі және ұшуды орындау үшін қауіп төндіретін ауруларының бар екені туралы ақпаратты жасыруы анықталған жағдайда, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым:

1) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес шаралар қабылдау үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға материалдарды береді және бұзушылықтар жойылғанға дейін авиация персоналы куәлігінің қолданылуын тоқтата тұрады;

2) әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде бұзушылық қайталап жасалған кезде Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес шаралар қабылдау үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға материалдарды қайта береді және авиация персоналы куәлігін кері қайтарып алады.

Ескерту. 54-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

55-бап. Шет мемлекеттің авиация персоналының куәлiгiн тану

1. Шет мемлекеттер берген авиация персоналының куәлiктерi осындай куәлiктердiң берiлуiне қойылатын талаптар Халықаралық азаматтық авиация ұйымы (ИКАО) белгiлеген стандарттарға сай болған жағдайда Қазақстан Республикасында жарамды деп танылады.

Шет мемлекет Қазақстан Республикасының азаматына берген авиация персоналының куәлiгін не Қазақстан Республикасына келген шетел азаматының авиация персоналы куәлігін тануды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым тиісті куәлік бере отырып жүзеге асырады.

2. Шет мемлекеттер берген авиация персоналының куәліктерін тану тәртібі мен шарттарын азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

Ескерту. 55-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

56-бап. Әуе кемесiнiң экипажы

1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган немесе мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгiлеген тәртiппен ұшуды орындау бойынша әуе кемесін басқару және оған қызмет көрсету жөнiндегі белгiлi бiр мiндеттердi атқару тапсырылған авиация персоналының адамдары әуе кемесiнiң экипажы болып табылады.

Азаматтық әуе кемесінің экипажы кабина экипажын қоса алғанда, ұшу экипажынан және ұшу экипажынан басқа экипаждан тұрады.

Осы Заңның 54-бабына сәйкес берілген авиация персоналының қолданыстағы куәлігі немесе шет мемлекет берген және осы Заңның 55-бабына сәйкес танылған авиация персоналының куәлігі болған кезде, адам Қазақстан Республикасы пайдаланушысының азаматтық әуе кемесінің ұшу экипажының және ұшу экипажынан басқа экипаждың құрамына кіретін пилот, бортинженер (бортмеханик), штурман немесе бортрадист лауазымын атқарады.

2. Әуе кемесінің ұшу экипажының ең аз құрамын әуе кемесінің үлгісі мен қызметіне, пайдалану мақсаттары мен талаптарына қарай оны жасаушы айқындайды және ол әрбір үлгідегі әуе кемесін ұшуға пайдалану жөніндегі құжаттарда көрсетіледі.

3. Эксперименттік әуе кемесіне сынақ жүргізу кезеңіне ұшу экипажының ең аз құрамын осы әуе кемесін жасаушы айқындайды.

4. Ұшу экипажының құрамы толық болмаса әуе кемесінің ұшуына жол берілмейді.

5. Экипаждың әрбір мүшесінің, егер:

1) өзін шаршаңқы сезінсе немесе ауруының, жарақатының немесе басқа да жағдайлардың салдарынан өзінің дене немесе психикалық жай-күйі міндеттерін талап етілетін стандарттарға сәйкес орындауына мүмкіндік бермейтінін білсе;

2) өзінің даярлық деңгейі ұшуды қауіпсіз орындау талаптарына сәйкес келмесе, ұшудың сәтті аяқталуына қаупі болғандықтан, ұшуға тапсырманы орындаудан бас тартуға құқығы бар.

5-1. Экипаж мүшелері:

1) демалу және тамақ ішу үшін жасалған жағдайлар мен мүмкіндіктерді пайдалануға, сондай-ақ өзінің демалыс уақытын күшін толық қалпына келтіруді қамтамасыз ететіндей етіп жоспарлауға және өткізуге;

2) өздеріне куәліктермен және тиісті біліктілік белгілерімен берілетін құқықтарды қауіпсіз және тиісті түрде жүзеге асыруына қабілетсіз етуі мүмкін кез келген психикалық белсенді заттардың әсерінде болған кезде бұл құқықтарды жүзеге асырмауға;

3) психикалық белсенді заттарды қабылдау тәуекелімен байланысты қандай да бір әрекеттерді жүзеге асырмауға міндетті.

6. Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемесінің кабина экипажының мүшелері жолаушыларға қызмет көрсетуде қазақ тілін еркін меңгеруге міндетті.

Ескерту. 56-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

57-бап. Әуе кемесiнiң командирi

1. Белгiленген тәртiппен тиісті оқытудан өткен, пилот куәлігі және осы үлгiдегi әуе кемесiн дербес басқару құқығына рұқсаты бар адам әуе кемесiнiң командирi бола алады.

Әрбір жекелеген ұшу үшін әуе кемесінің командирін әуе кемесін пайдаланушы немесе жалпы мақсаттағы авиация жағдайында әуе кемесінің иесі тағайындайды.

1-1. Азаматтық авиацияның әуе кемесінің командирі болып коммерциялық авиациядағы ұшу тапсырмасына немесе жалпы мақсаттағы авиацияның осыған ұқсас құжатына сәйкес өзіне ұшудың (ұшулардың) қауіпсіз аяқталу жауапкершілігі жүктелген, белгілі бір типтегі әуе кемесін өзі дербес басқаруға рұқсаты бар пилот тағайындалады.

2. Әуе кемесiнiң командирi әуе кемесін басқаруды жүзеге асырғандығына немесе жүзеге асырмағандығына қарамастан, әуе кемесінің ұшуы мен оны пайдалану қағидаларының, әуе кемесiнде тәртiп пен реттiлiктiң, әуе кемесiндегі мінез-құлық ережесінің сақталуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ борттағы адамдардың қауіпсіздігін, әуе кемесінің, жүк пен мүліктің сақталуын қамтамасыз ету жөнінде шаралар қабылдайды.

3. Әуе кемесі командирінің өкімдері әуе кемесінің бортындағы барлық адамдардың орындауы үшін міндетті.

4. Әуе кемесінің командирі әуе кемесінің бортындағы барлық адамнан ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты қағидаларды сөзсіз орындауын талап етеді, сондай-ақ әуе кемесінің бортындағы кез келген адамға өз құзыреті шегінде тиісті өкім етеді.

5. Әуе кемесi командирінің:

1) әуе кемесінің ұшып көтерілуі, ұшуы және қонуы туралы, сондай-ақ авиациялық оқиғаны болғызбау мақсатында ұшуды тоқтату және әуеайлаққа оралу туралы немесе әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне анық қатер төнген жағдайда мәжбүрлі түрде қону туралы түпкілікті шешімдер қабылдауға құқығы бар. Осындай шешімдер ұшу жоспарынан, әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) тиісті органның нұсқауларынан тыс және мүмкіндігінше, белгіленген ұшу қағидаларына сәйкес қабылдануы мүмкін;

2) әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында әуе кемесінің бортындағы адамға өкім етуге және олардың орындалуын талап етуге;

3) мынадай:

өздерінің әрекеттерімен ұшу қауіпсіздігіне тікелей қатер төндіретін;

азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін әуе кемесінің бортында мінез-құлық қағидаларын бұзатын, оның өкіміне бағынудан бас тартатын адамдарға қатысты барлық қажетті шараларды, оның ішінде мәжбүрлеу шараларын қолдануға;

4) ұшуды орындау кезінде қауіпсіздікке қатер төндіргені және (немесе) әуе кемесінің бортында мінез-құлық қағидаларын бұзғаны туралы тиісті актіні ресімдеуге;

5) әуе кемесі жақын арадағы әуеайлаққа келгенде ұшу қауіпсіздігіне және әуе кемесінің бортында мінез-құлық тәртібін ұстауға әсер ететін себептер бойынша кез келген экипаж мүшесін немесе жолаушыны әуе кемесінен түсіруге және оны құқық қорғау органдарына беруге;

6) егер бұл әуе кемесінің ұшу және оны қондыру қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін қажет болса, ұшу кезінде отынды төгу, багажды, жүкті және почта жөнелтілімдерін лақтыру туралы шешім қабылдауға;

7) тиісті авиациялық қауіпсіздік қызметтері болмаған кезде жолаушыларды, қол жүгін, багажды және жүкті ұшу алдында жете тексеру жүргізуді қамтамасыз етуге;

8) әуе кемесінің ұшуды қауіпсіз аяқтауын қамтамасыз ету жөніндегі өзге де қажетті шараларды қабылдауға құқығы бар.

6. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған адамдар туралы ұшу барысында ақпарат алған әуе кемесінің командирі, бұл туралы әуе қозғалысына қызмет көрсететін (әуе қозғалысын басқаратын) тиісті органға хабарлауға, егер бұл осы әуе кемесінің, жолаушылар мен экипаждың ұшу қауіпсіздігіне қатер төндірмейтін болса, мүмкіндігінше көмек көрсетуге міндетті.

7. Авиациялық оқиға болған жағдайда әуе кемесінің командирі өз өкілеттіктерін іздестіру және құтқару қызметтері өкілдеріне бергенге дейін әуе кемесінің бортындағы адамдардың іс-қимылдарына басшылық жасайды.

8. Әуе кемесінің командирі шұғыл медициналық көмекті талап ететін науқас адамдар, сондай-ақ жұқпалы аурулары бар немесе тамақтан уланған деп күдіктенген адамдар анықталған жағдайда бұл туралы алғаш қонатын әуежай қызметтеріне хабарлауға міндетті.

9. Әуе кемесінің командирі:

1) есіктер жабылғаннан кейін әуе кемесінің бортындағы барлық экипаж мүшелерінің, жолаушылардың және жүктің қауіпсіздігіне;

2) әуе кемесін басқаруға және ұшақ ұшып көтерілу мақсатында қозғалуға дайын болған кезден бастап ұшу аяқталғаннан кейін ол толық тоқтатылған кезге немесе негізгі қозғалтқыш қондырғы ретінде пайдаланылған қозғалтқыш (қозғалтқыштар) ажыратылғанға дейін оның қауіпсіздігіне;

3) ұшуға дейінгі, ұшу уақытындағы және ұшудың барлық кезеңдерінен кейін, сондай-ақ авариялық жағдайда ұшу экипаждары қолданатын бақылау карталары жүйесінің сақталуына;

4) ұшу аяқталғаннан кейін пайдаланушыға әуе кемесіндегі барлық белгілі болған немесе күмән тудыратын ақаулар туралы хабарлауға;

5) борт журналын жүргізуге немесе бас декларацияны жасауға жауапты болады.

Ескерту. 57-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

58-бап. Авиация ұйымдарының ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жауапты басшы қызметкерлері

1. Ұшу қызметінің басшысы, ұшу қауіпсіздігі жөніндегі инспекция басшысы, ұшуға жарамдылығын ұстап тұру жөніндегі басшы, авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу басшысы, сапаны бақылау қызметінің басшысы (жеңіл және аса жеңіл авиацияны қоспағанда) азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдарының ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге жауапты басшы қызметкерлері деп танылады.

Азаматтық авиация ұйымдарының басшы қызметкерлеріне қойылатын біліктілік талаптары азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларға және авиациялық техникаға техникалық қызмет көрсету және оны жөндеу жөніндегі ұйымдарға қойылатын сертификаттау талаптарында белгіленеді.

2. Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ұйымдастыруға дербес жауапкершілік пайдаланушының және азаматтық авиация ұйымының бірінші басшысына жүктеледі.

Пайдаланушының бірінші басшысы лауазымына кандидаттың Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес құжатпен расталатын, азаматтық авиация саласындағы басшы лауазымдарда кемінде 3 жыл (немесе тағайындалған күннен бастап үш ай ішінде ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі курсты кейіннен өту шартымен басқа салалардағы басшы лауазымдарда кемінде 5 жыл) жұмыс тәжірибесі болуға тиіс.

Ескерту. 58-бап жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-тарау. ПАЙДАЛАНУШЫ

59-бап. Тұлғаларға азаматтық әуе кемелерін пайдалануға рұқсат беру

1. Азаматтық әуе кемелерін пайдалануға рұқсат етілген Қазақстан Республикасының жеке және заңды тұлғалары:

1) сертификаттаудан өткеннен кейін және пайдаланушы сертификатын алғаннан кейін коммерциялық әуе тасымалдарын орындайтын пайдаланушы;

2) сертификаттаудан өткеннен кейін және аваиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті алғаннан кейін авиациялық жұмыстарды орындайтын пайдаланушы;

3) жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушы болуы мүмкін.

2. Халықаралық коммерциялық әуе тасымалдарын жүзеге асыратын пайдаланушылар және халықаралық ұшуды орындауға жіберілген жалпы мақсаттағы авиацияның ауыр немесе турбореактивті ұшақтарын пайдаланушылар азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі үлгілік нұсқаулыққа сәйкес орындалатын ұшудың көлемі мен күрделілігіне қарай ұшу қауіпсіздігін басқару жүйесін енгізуге міндетті.

3. Пайдаланушы ұшуды қауіпсіз жүргізуге және Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасы талаптарының сақталуына жауапты болады.

Ескерту. 59-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

60-бап. Азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларды сертификаттау

1. Пайдаланушының сертификатын және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті алу үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыны сертификаттау және оған сертификат беру қағидаларына және (немесе) пайдаланушыны авиациялық жұмыстарға жіберу қағидаларына сәйкес сертификаттау талаптары мен сертификаттау шарттарына сәйкестікті растайтын құжаттармен қоса белгіленген нысандағы өтінімді жібереді.

Пайдаланушы сертификатын немесе авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті алу үшін өтініш беруші азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға өзінде сертификатталған әуе кемелері, даярланған персоналы, құжаттамасы, әуе кемелерін ұшуға, техникалық пайдалануға және ұшуды орындауды қамтамасыз етуге қажетті жабдықтары, ғимараттары, құрылыстары бар екенін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру түрлері туралы заңдарына сәйкес міндетті сақтандыруды жүзеге асыратынын көрсетуге тиіс.

Пайдаланушы өзінің әуе кемелері бақыланбайтын әуе кеңістігінде ұшқан кезде авариялық хабар беру үшін жауаптылықта болады.

Бастапқы сертификаттау кезінде өтініш беруші жоспарланған қызметті жүзеге асыру және ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін авиация персоналын кәсіптік даярлауға, әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығын ұстап тұруға, жабдықтар, құралдар сатып алуға, еңбекақы қорына қаржы ресурстарын бөлуді және өзге де шығыстарды қамтитын қызметтің толық қаржылық-экономикалық жоспарын ұсынады. Қызметтің қаржылық-экономикалық жоспарын пайдаланушы сертификатын алуға үміткер заңды тұлғаның меншік иесі (қатысушылары, акционерлері) бекітеді. Жеткілікті қаржы ресурстарының болуы өтініш берушінің банктік шотынан соңғы үш айдағы тиісті үзінді көшірмемен расталады.

2. Пайдаланушының сертификатында және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікте белгіленген пайдалану талаптары мен шектеулерді пайдаланушының бұзуына тыйым салынады. Нақ сол әуе кемесінің екі және одан да көп пайдаланушының сертификаттарында және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәліктерінде болуына жол берілмейді.

Пайдаланушының қолданыстағы сертификатынсыз және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәліксіз әуе кемелерін пайдалануға тыйым салынады.

3. Пайдаланушының сертификатын және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті басқа адамға беруге болмайды.

4. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым осы Заңның 16-3-бабының ережелеріне сәйкес, сондай-ақ:

1) пайдаланушы сертификатталған талаптар мен шектеулерді сақтамаған;

2) Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру түрлері туралы заңнамасының талаптарына сәйкес сақтандыру қамтамасыз етілмеген;

3) инспекциялық тексеру кезінде, оның ішінде шет мемлекеттерде тексеру кезінде белгілі болған ұшу қауіпсіздігіне әсер ететін бұзушылықтар анықталған жағдайларда;

4) пайдаланушы жазбаша өтініш берген жағдайда пайдаланушы сертификатының және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәліктің қолданылуын тоқтата тұрады.

Азаматтық әуе кемелерін пайдаланушы сертификатының және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәліктің қолданылуын тоқтата тұру тәртібі тиісінше Азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыны сертификаттау және сертификат беру қағидаларында және Пайдаланушыны авиациялық жұмыстарға жіберу қағидаларында айқындалады.

Егер әуе кемесін пайдаланушы анықталған сәйкессіздіктерді және (немесе) бұзушылықтарды белгіленген мерзімде жоймаса, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым пайдаланушының сертификатын және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті кері қайтарып алады.

Пайдаланушы коммерциялық әуе тасымалдарын алты айдан астам мерзімге тоқтатқан жағдайда, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым пайдаланушы сертификатын қайтарып алады.

4-1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым осы Заңның 16-3-бабы 5-тармағының екінші бөлігіне және 39-бабының 5-1-тармағына сәйкес, сондай-ақ:

1) егер өтініш берушіге қатысты соттың заңды күшіне енген, оған осы қызмет түрін көрсетуге тыйым салатын шешімі болған;

2) пайдаланушының жазбаша өтініші болған жағдайларда, пайдаланушы сертификатын және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті кері қайтарып алады.

Азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының сертификатын және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті кері қайтарып алу тәртібі тиісінше азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыны сертификаттау және оның сертификатын беру қағидаларында және пайдаланушыны авиациялық жұмыстарға жіберу қағидаларында айқындалады.

5. Пайдаланушының сертификатын және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті беруден бас тарту:

1) осы Заңның 16-бабының 7-тармағында көзделген сәйкессіздіктер анықталған;

2) өтініш берушіге қатысты оған қызметтердің осы түрін көрсетуге тыйым салатын сот шешімі болған жағдайларда жүргізіледі.

Пайдаланушы сертификатын және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындауға арналған куәлікті беруден бас тартуға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.

Ескерту. 60-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

61-бап. Жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушылар

1. Сертификатталған ең жоғары ұшу массасы бес мың жеті жүз килограмм және одан кем болатын ұшақтарды, сертификатталған ең жоғары ұшу массасы үш мың бір жүз жетпіс бес килограмм және одан кем болатын тікұшақтарды, сондай-ақ ұшу аппараттары мен қосалқы құрылғыларды пайдаланатын жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыларды ұшуға жіберу үшін мынадай шарттарды сақтау:

1) әуе кемесінің, ұшу аппараты мен қосалқы құрылғының осындай типін басқаруға рұқсаты бар пилоттың қолданыстағы куәлігінің болуы;

2) азаматтық әуе кемесін, ұшу аппаратын, қосалқы құрылғыны мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің және азаматтық әуе кемесінің ұшуға жарамдылығының қолданыстағы сертификатының болуы;

3) Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру түрлері туралы заңдарының талаптарына сәйкес сақтандыруды қамтамасыз ету;

4) аэроклубтармен немесе әуе кемелерін пайдаланушыларды біріктіретін коммерциялық емес ұйымдармен бақыланбайтын әуе кеңістігінде ұшқан кезде авариялық хабар беруді қамтамасыз ету бойынша қызметтер көрсетуге арналған шарттар жасасу негіз болып табылады.

Ұшу қауіпсіздігін әуе кемесінің командирі (пилот) және жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушы болып табылатын әуе кемесінің иесі қамтамасыз етеді.

2. Сертификатталған ең жоғары ұшу массасы бес мың жеті жүз килограмнан асатын ұшақтарды және (немесе) бір немесе бірнеше турбореактивті қозғалтқыштармен жарақтандырылған ұшақтарды, сертификатталған ең жоғары ұшу массасы үш мың бір жүз жетпіс бес килограмнан асатын тікұшақтарды пайдаланатын жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушылар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыларды ұшуға жіберу қағидаларына сәйкес ұшуды орындау құқығына арналған куәлікті бергеннен кейін ұшуға жіберіледі.

3. Азаматтық әуе кемесінің иесі ұшуды орындау құқығына арналған куәлікті алу үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға Жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыларды ұшуға жіберу қағидаларында белгіленген талаптарға сәйкестікті растайтын құжаттармен қоса өтінім жібереді.

4. Ұшуды орындау құқығына арналған куәлікті алу үшін азаматтық әуе кемесі иесінің сертификатталған әуе кемесі, дайындалған авиация персоналы, құжаттамасы, әуе кемесін ұшуға пайдалануға, техникалық пайдалануға және ұшуды орындауды қамтамасыз етуге қажетті жабдықтары болуға, сондай-ақ міндетті сақтандыруды жүзеге асыруға міндетті.

Әуе кемесін пайдаланушы (оның иесі) өзінің әуе кемелері бақыланбайтын кеңістікте ұшқан кезде авариялық хабар беру үшін жауаптылықта болады.

5. Ұшуды орындау құқығына арналған куәлікті басқа адамға беруге болмайды.

6. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым ұшуды орындау құқығына арналған куәліктің қолданылуын:

1) әуе кемесін пайдаланушы (оның иесі) Жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыларды ұшуға жіберу қағидаларында белгіленген талаптар мен шектеулерді сақтамаған;

2) Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру түрлері туралы заңдарының талаптарына сәйкес сақтандыру қамтамасыз етілмеген;

3) осы Заңның 16-3-бабында көзделген бұзушылықтар анықталған;

4) пайдаланушының жазбаша өтініші болған жағдайларда тоқтата тұрады.

Ұшуды орындау құқығына арналған куәліктің қолданысын тоқтата тұру мен қалпына келтіру тәртібі жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыларды ұшуға жіберу қағидаларында айқындалады.

7. Ұшуды орындау құқығына арналған куәлікті беруден бас тарту:

1) өтініш беруші жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыларды ұшуға жіберу қағидаларының талаптарына сай келмеген;

2) өтініш берушіге қатысты оған мұндай ұшуды орындауға тыйым салатын сот шешімі болған жағдайларда жүргізіледі.

Ұшуды орындау құқығына арналған куәлікті беруден бас тартуға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.

Ескерту. 61-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

62-бап. Аэроклуб

1. Аэроклуб ұсынатын қызметтер көрсетуге пайдаланушылармен жасалған шарттардың есебін аэроклуб жүргізеді.

Аэроклуб пайдаланушы алдындағы өз міндеттемелерін олардың арасында жасалатын шарттың негізінде және пайдаланушымен келісім бойынша басқа аэроклубқа беруге құқылы.

Аэроклубтың қызметтер көрсетуіне арналған үлгі шартты азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

2. Аэроклуб авариялық хабар беруді қамтамасыз етеді және оның көрсететін қызметтерін пайдаланатын пайдаланушыларға метеорологиялық және аэронавигациялық ақпаратты, әуе кемелерін ұшуға жарамдылықта ұстау, оларға техникалық және жөндеу бойынша қызмет көрсету, авиация персоналын кәсіптік даярлау, жауапкершілік аймағы шегінде әуе қозғалысына қызмет көрсету, авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету қызметтерін ұсынуға құқылы.

3. Аэроклуб ұшу қауіпсіздігі және авиациялық қауіпсіздік жөніндегі талаптардың орындалуы үшін пайдаланушымен жасалған шартқа сәйкес жауаптылықта болады.

8-тарау. ӘУЕАЙЛАҚТАР (ТІКҰШАҚ АЙЛАҚТАРЫ).
ӘУЕЖАЙЛАР

63-бап. Әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) сыныптамасы

1. Әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) тиесілігіне қарай:

азаматтық авиация;

эксперименттік авиация;

мемлекеттік авиация әуеайлақтарына (тікұшақ айлақтарына) бөлінеді.

2. Азаматтық, эксперименттік және мемлекеттік авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) сыныптамасын олардың пайдаланылуына, ұшып көтерілу-қону жолағының мөлшерiне және олардың жабын қабатының салмақ көтеру қабiлеттiлiгiне қарай, сондай-ақ әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) байланыс, жарық беру сигналдары және ұшуды радиотехникамен қамтамасыз ету құралдарымен жабдықталуына қарай авиация салаларындағы тиісті уәкілетті органдар айқындайды.

3. Әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) ұшып көтерілу-қону жолағының үстіңгі қабатының түріне қарай жасанды жабыны бар, топырақ бетіндегі, қар бетіндегі, мұз бетіндегі және су бетіндегі әуеайлақтар болуы, сондай-ақ жүзетін баржалардың, кемелердің және басқа да құрылыстардың үстінде болуы мүмкін.

64-бап. Азаматтық авиация әуеайлағын (тікұшақ айлағын), әуежайын пайдаланушы

1. Меншік құқығымен не өзге де заңды негіздерде әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланатын, Қазақстан Республикасының, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес шет мемлекеттің жеке немесе заңды тұлғасы әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы деп танылады.

Меншік құқығымен не өзге де заңды негіздерде әуежайды пайдаланатын Қазақстан Республикасының, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес шет мемлекеттің заңды тұлғасы ғана әуежайды пайдаланушы бола алады.

Әуеайлақты (тікұшақ айлағын), әуежайды пайдаланушы:

1) әуежай, әуеайлақ (тікұшақ айлағы) аумағында ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі талаптардың сақталуын, оның ішінде әуеайлақ (тікұшақ айлағы), әуежай аумағында қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалардың сақтауын қамтамасыз етеді және бақылайды;

2) әуеайлақта және әуеайлақ маңындағы аумақта ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті бақылау жөніндегі комиссияны құрады;

3) әуе кемелерін қабылдау және жөнелту жөніндегі тәуліктік жоспарды жүргізеді, оның орындалуын қамтамасыз етеді, әуе кемелерінің жөнелтілуі, ұшып көтерілуі мен қонуы тұрақтылығының есебі мен талдауын жүргізеді;

4) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның сұратуы бойынша ұшу қауіпсіздігін, авиациялық қауіпсіздікті сақтау туралы есептерді, аудиторлық, бухгалтерлік есептерді ұсынады;

5) ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін техникалық және метеорологиялық жағдайларға байланысты азаматтық әуе кемелерін қабылдау және жөнелту үшін әуеайлақты (тікұшақ айлағын), әуежайды жабуға құқығы бар;

6) авиациялық емес қызметті жүзеге асыруға құқығы бар, бұл ретте мұндай қызметті жүзеге асыруға жұмсалатын шығыстар реттелетін қызметтерге арналған тарифтерге тікелей немесе жанама әсер етпеуге тиіс.

1-1. Азаматтық авиация саласында пайдаланылатын әуеайлақта қызметті жүзеге асыратын барлық субъектілер Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, әуежай пайдаланушысы белгілеген нормаларды сақтауға міндетті.

2. Әуежайды пайдаланушының бірінші басшысы лауазымына кандидат азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейтін біліктілік талаптарына сәйкес келуге тиіс.

3. Сертификатталған әуеайлақты (тікұшақ айлағын), азаматтық авиация әуежайын пайдаланушы ұшу қауіпсіздігін басқару жүйесін ендіруге міндетті, ол жүзеге асырылатын әуежай қызметінің көлемі мен күрделілігіне сәйкес келуге тиіс.

4. Жылына екі жүз мың жолаушыдан кем жолаушылар легімен операциялық шығындарды жабу үшін кірістердің жеткілікті деңгейін қамтамасыз етпейтін коммуналдық меншіктегі азаматтық авиация әуежайлары облыстардың жергілікті атқарушы органдарының шешімдері негізінде бюджет қаражаты есебінен субсидиялауға жатады.

5. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың азаматтық авиация әуежайын пайдаланушының аса маңызды ұшуға жетекшілік ететін лауазымды адамы Қазақстан Республикасының Мемлекеттік күзет қызметімен келісу бойынша тағайындалады. Әуежайды пайдаланушының бірінші басшысына тікелей бағынатын Қазақстан Республикасының азаматы ғана республикалық маңызы бар қаланың, астананың азаматтық авиация әуежайын пайдаланушының аса маңызды ұшуға жетекшілік ететін лауазымды адамы бола алады.

Ескерту. 64-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-бап. Әуежай қызметі

1. Әуежай қызметінің құрамына әуеайлаққа және жерде қызмет көрсету тауарлары, жұмыстары, қызметтері кіреді, олардың тізбесін азаматтық (мемлекеттік) авиация саласындағы уәкілетті орган монополияға қарсы органмен келісу бойынша бекітеді.

Әуежай қызметіне жатпайтын басқа қызмет түрлерін әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы не әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушымен әуежай (әуеайлақ) аумағында әуежай қызметіне жатпайтын қызметтерді көрсетуге қол жеткізу қағидаларына сәйкес жасалатын шарт бойынша өзге де жеке және заңды тұлғалар әуежай (әуеайлақ) аумағында жүзеге асыра алады.

Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасымен әуежайдың (әуеайлақтың) реттелетін қызметтеріне жатқызылған және әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы жүзеге асыратын әуежай қызметінің түрі әуеайлаққа қызмет көрсету деп танылады.

Әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы және (немесе) жерде қызмет көрсету қызметтерін беруші, сондай-ақ өз әуе кемелеріне, жолаушыларға, багажға, жүк пен поштаға өзі дербес қызмет көрсететін авиакомпания жерде қызмет көрсетуді жүзеге асырады.

2. Әуежайда қызмет көрсетілген жолаушылар саны жылына екі миллион адамнан аз болған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган монополияға қарсы органмен келісу бойынша бекіткен әуежайларда жерде қызмет көрсетуді жүзеге асыру қағидаларына сәйкес әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы әуежай (әуеайлақ) аумағына жерде қызмет көрсету қызметтерін берушінің кіруіне рұқсат бере алады.

Әуежайда қызмет көрсетілген жолаушылар саны жылына екі миллион адамнан көп болған кезде әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы жерде қызмет көрсетуге кіретін қызметтерді ұсыну үшін әуежай (әуеайлақ) аумағында оларды көрсететін жерде қызмет көрсету қызметтерін берушінің кіруіне рұқсат беруге міндетті.

Әуежай (әуеайлақ) аумағында жерде қызмет көрсету қызметтерін ұсыну тәртібі мен шарттары, жерде қызмет көрсету қызметтерін берушілерге қойылатын талаптар және жерде қызмет көрсету қызметтерін көрсетуге арналған үлгілік шарттың нысаны әуежайларда жерде қызмет көрсетуді жүзеге асыру қағидаларында айқындалады.

3. Әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы жерде қызмет көрсету қызметтерін берушімен немесе өз әуе кемелеріне, жолаушыларға, багажға, жүк пен поштаға өз бетінше қызмет көрсететін авиакомпаниямен жасасатын шартта жерде қызмет көрсету қызметтерін көрсетуге арналған үлгілік шартқа сәйкес әуежайдың (әуеайлақтың) инфрақұрылым объектілерін, жабдықтары мен техникалық құралдарын пайдаланғаны үшін инфрақұрылымдық алым көзделуге тиіс.

4. Әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы жерде қызмет көрсету қызметтерін берушіге немесе өз әуе кемелеріне, жолаушыларға, багажға, жүк пен поштаға өз бетінше қызмет көрсететін авиакомпанияға әуежайдың (әуеайлақтың) аумағында жерде қызмет көрсету қызметтерін ұсынуынан негізсіз бас тартуға құқылы емес.

Әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушының әуежайдың (әуеайлақтың) аумағында жерде қызмет көрсету қызметтерін берушіге немесе өз әуе кемелеріне, жолаушыларға, багажға, жүк пен поштаға өз бетінше қызмет көрсететін авиакомпанияға бас тарту туралы шешіміне сотқа шағым жасалуы мүмкін.

5. Әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы мен жерде қызмет көрсету жөніндегі қызметтерді беруші Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасына немесе азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымдардың авиациялық қағидаларына сәйкес әуежай қызметіне кіретін қызметтердің сапасын бақылау жөніндегі бағдарламаны әзірлейді және бекітеді.

Әуежайды (әуеайлақты) пайдаланушы ұсынылатын қызметтердің Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасына немесе азаматтық авиация саласындағы халықаралық ұйымдардың авиациялық қағидаларына сәйкестігін айқындау үшін өздері ұсынатын қызметтердің және (немесе) жерде қызмет көрсету жөніндегі қызметтерді беруші көрсететін қызметтердің сапасына тұрақты негізде аудит жүргізеді. Мұндай аудитті жүргізу азаматтық авиация ұйымдары арасында шарттық негізде жүзеге асырылады.

Ескерту. 65-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); өзгерістер енгізілді - ҚР 25.12.2017 № 122-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 352-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-1-бап. Аэровокзал

1. Рейстерге қызмет көрсетуге арналған аэровокзалда авиакассалар, тіркеу үлдіріктері, тіркеу, күту, ұшу және ұшып келу залдары, санитариялық-тұрмыстық үй-жайлар, оның ішінде мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары үшін арнайы жабдықталған үй-жайлар, ана мен бала бөлмесі, ақпараттық қызмет көрсету объектілері, медициналық пункт, қоғамдық тәртіпті сақтау пункті, багажды іздестіру пункті, сақтау камералары болуға тиіс. Аэровокзалдардағы медициналық пункттерге қойылатын талаптар азаматтық авиацияда жолаушыларға медициналық көмек көрсету қағидаларында белгіленеді.

Авиациялық хабтардың аэровокзалдарының транзиттік жолаушылар мен олардың багажына қызмет көрсету үшін қажетті алаңы, инфрақұрылымы және жабдықтары болуға тиіс.

2. Халықаралық рейстерге қызмет көрсетуге арналған аэровокзалда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекітетін Әуе кемелерінің халықаралық ұшуын қамтамасыз етуге арналған әуежайларды ашу және жабу қағидаларының талаптарына сәйкес қосымша объектілер мен үй-жайлар болуға тиіс.

3. Аэровокзалдарда халық авиарейстердің ұшу және ұшып келу уақыты, авиабилет құны және олардың бар-жоқ екендігі, шұғыл медициналық көмек, шағымдар мен ұсыныстар кітапшасының тұрған орны, авиакассалардың жұмыс режимі, үй-жайлардың орналасуы, сондай-ақ халыққа көрсетілетін қызметтер тізбесі туралы қазақ және орыс тілдеріндегі, қажет болған кезде басқа тілдердегі де анық ақпаратпен қамтамасыз етіледі.

Ақпарат мәтіні "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

Ақпаратты ұсыну тілдерді, мәтіндерді, Брайль қарпін, тактильдік қатынасты, ірі қаріпті, қолжетімді мультимедиялық құралдарды пайдалана отырып, мүгедектігі бар адамдар үшін де қамтамасыз етіледі.

4. Өтетін және шығатын жолдар мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары үшін қолжетімді болуға (пандустармен, арнайы бейімделген лифтілермен жабдықталуға) тиіс.

5. Халыққа қызмет көрсетуге арналған аэровокзалдар ақаусыз техникалық жай-күйде ұсталуға тиіс.

6. Аэровокзалдарда қызметін жүзеге асыратын адамдар Қазақстан Республикасының әуежайларында жолаушыларға қызмет көрсетуді ұйымдастыру қағидаларын, жолаушыларды, багажды және жүктерді тасымалдау қағидаларын сақтауға және әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін әрекеттерге жол бермеуге тиіс.

7. Аэровокзалдар тасымалдау процесінің ажырамас бөлігі болып табылады және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес пайдаланылуға тиіс.

8. Аэровокзалдың класына қарай аэровокзалдардың қызмет көрсету сапасы мен жарақтандырылуына қосымша талаптар қойылады.

Аэровокзал класы мен аэровокзал класын айқындау әдістемесін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

Ескерту. 8-тарау 65-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V (01.01.2014 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-2-бап. Азаматтық авиация саласындағы көрсетілетін қызметтердің мүгедектігі бар адамдар үшін қолжетімділігі

Мүгедектігі бар адамдардың азаматтық авиация саласындағы көрсетілетін қызметтерге қол жеткізуі үшін әуежайларда:

1) мүгедектігі бар адамдардың автокөлік құралдарын қоюға арналған, арнаулы жол белгілері орнатылған орындардың бөлінуі;

2) ғимараттардың, ғимараттарға кірме жолдың (ғимаратқа кіреберістің, баспалдақтардың), ғимарат ішіндегі қозғалыс жолдарының, мүгедектігі бар адамдарды қоса алғанда, халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары үшін ыңғайластырылуы;

3) тірек-қимыл аппараты бұзылған мүгедектігі бар адамдарға және халықтың жүріп-тұруы шектеулі басқа да топтарына қызмет көрсету үшін кезекші кресло-арбаның болуы;

4) қоғамдық дәретханалардың кресло-арбалармен жүріп-тұратын адамдарға арналған кабиналармен жабдықталуы қамтамасыз етілуге тиіс.

Ескерту. 8-тарау 65-2-баппен толықтырылды - ҚР 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

66-бап. Әуеайлақтарды, тікұшақ айлақтарын сертификаттау және пайдалануға рұқсат ету

1. Сертификатталмайтын әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын), уақытша әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) және қону алаңдарын қоспағанда, азаматтық авиация пайдаланатын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары), сондай-ақ бірлесіп пайдаланылатын және орналастырылатын әуеайлақтар азаматтық авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығының нормаларына сәйкес келуге тиіс.

Азаматтық авиация пайдаланатын сертификатталмайтын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары), уақытша әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) және қону алаңдары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен сертификатталмайтын әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының), уақытша әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) және қону алаңдарының пайдалануға жарамдылығы нормаларына сәйкес келуге тиіс.

Мемлекеттік авиация ғана пайдаланатын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен мемлекеттік авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығының нормаларына сәйкес келуге тиіс.

2. Азаматтық авиация пайдаланатын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары), сондай-ақ бірлесіп пайдаланылатын және орналастырылатын әуеайлақтар сертификаттауға жатады, оларда:

1) халықаралық ұшу;

2) әуе кемелерінің кез келген типінде тұрақты жолаушылар рейстері;

3) осы тармақтың 2) тармақшасында көрсетілгендерден басқа, жолаушылар орындарының саны жиырмадан асатын жолаушылар әуе кемелерінің ұшуы;

4) ең жоғары ұшу массасы бес мың жеті жүз килограмнан асатын әуе кемелерінің коммерциялық ұшуы;

5) жолаушылар әуе кемелерінің түнгі уақытта ұшуы;

6) жолаушыларды ашық теңіздегі жылжымайтын немесе қалқымалы объектілерге (теңіз кемелеріне, қондырғыларға) тасымалдауға арналған әуе кемелерінің ұшуы орындалады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде санамаланған ұшу орындалмайтын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) сертификаттауды талап етпейді. Алайда мұндай әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушының өтінімі бойынша сертификаттауға жол беріледі.

3. Cертификатталатын әуеайлақ (тікұшақ айлағы) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы оның жарамдылығы туралы сертификатты алғаннан кейін пайдалануға жіберіледі.

Сертификатталмайтын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары), уақытша әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) мен қону алаңдары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымды олардың ашылғаны туралы хабардар еткеннен және азаматтық авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығы нормаларына немесе сертификатталмайтын әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының), уақытша әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) және қону алаңдарының пайдалануға жарамдылығы нормаларына сәйкестігін растайтын пайдалануға жарамдылық актісін ұсынғаннан кейін пайдалануға жіберіледі.

4. Мемлекеттік авиация әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) пайдалануға рұқсат ету тәртібін мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

5. Мемлекеттік авиация мүддесінде пайдаланылатын сертификатталмайтын әуеайлақты (тікұшақ айлағын), уақытша əуеайлақтар(тікұшақ айлақтары) мен қону алаңдарын əуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын), автомобиль жолдарының əуеайлақтық учаскелерін пайдаланудың жарамдылық нормаларына жəне мемлекеттік авиацияның əуеайлақтарына (тікұшақ айлақтарына) қойылатын тактикалық-техникалық талаптарға сəйкес пайдалануға рұқсат етіледі.

6. Азаматтық авиация саласында пайдаланылатын әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) сертификаттау тәртібі Әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылығын сертификаттау және сертификат беру қағидаларында айқындалады.

7. Әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылығы сертификатын беруден бас тарту мынадай жағдайларда, егер:

1) әуеайлақ (тікұшақ айлағы) азаматтық авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығы нормаларына сәйкес келмесе;

2) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы осы Заңның 64-бабының 1-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес келмесе, жүргізіледі.

8. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым мынадай жағдайларда:

1) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы сертификаттау талаптарын сақтамаса;

2) әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушының өтініші бойынша әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылығы сертификатының қолданылуын алты айға дейінгі мерзімге тоқтата тұрады.

9. Егер әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушы тоқтата тұру негіздері бойынша анықталған сәйкессіздіктерді белгіленген мерзімде жоймаған болса, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылығы сертификатын қайтарып алады.

10. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісу бойынша азаматтық авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығы нормаларынан уақытша ауытқуға, егер мұндай ауытқулар белгіленген ұшу қауіпсіздігі деңгейіне баламалы деңгейді қамтамасыз ететін қосымша шаралар енгізумен өтелсе, рұқсат етіледі.

11. Әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) жарамдылығы сертификатының бүкіл қолданылу кезеңі немесе сертификатталмайтын әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары) үшін бүкіл пайдалану кезеңі ішінде ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету, сертификаттау талаптарына сәйкестігі үшін жауаптылық әуеайлақты (тікұшақ айлағын) пайдаланушыға жүктеледі.

Бүкіл пайдалану кезеңі ішінде ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету, уақытша әуеайлақтың (тікұшақ айлағының) және қону алаңының пайдалануға жарамдылығының сәйкестігі үшін жауаптылық пайдаланушыға немесе меншік иесіне жүктеледі.

Ескерту. 66-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

67-бап. Әуеайлақтарды (тiкұшақ айлақтарын) есепке алу

1. Сертификатталмайтын әуеайлақтардан (тікұшақ айлақтарынан), уақытша әуеайлақтардан (тікұшақ айлақтарынан) және қону алаңдарынан басқа, азаматтық авиация мақсатында пайдаланылатын әуеайлақтар (тiкұшақ айлақтары) азаматтық авиация әуеайлақтарының (тiкұшақ айлақтарының) тiзiлiмiнде есепке алынуға жатады.

Азаматтық авиация ұйымдары әуеайлақтарды (тiкұшақ айлақтарын) ашқан кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға:

1) әуеайлақ (тiкұшақ айлағы) орналасқан жер учаскесiне немесе басқа объектiге құқық туралы (жердi тұрақты немесе уақытша өтеулі пайдалану) құқық белгiлейтiн құжаттың көшiрмесiн;

2) әуеайлаққа (тiкұшақ айлағына) меншiк құқығын немесе иелену құқығын растайтын құжаттардың (сатып алу-сату шарты, қабылдау-беру актiсi, теңгерiмге беру туралы бұйрық, меншiк, мүлiктiк жалдау, сенiмгерлiк басқару құқығы және т. б.) көшiрмелерiн;

3) әуеайлақтың (тiкұшақ айлағының) техникалық сипаттамалары, географиялық координаттары мен орналасқан орны (елдi мекен) туралы ақпаратты қоса бере отырып, өтiнiш жолдайды.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымда әуеайлақтардың (тiкұшақ айлақтарының) жабылуы азаматтық авиация ұйымының өтiнiшi бойынша жүзеге асырылады.

2. Азаматтық авиация әуеайлақтарын (тiкұшақ айлақтарын), бiрлесiп пайдаланылатын және бiрлесiп орналастырылатын әуеайлақтарды есепке алуды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүзеге асырады.

3. Пайдаланушылар сертификатталмайтын әуеайлақтарды (тiкұшақ айлақтарын), уақытша әуеайлақтарды (тiкұшақ айлақтарын) және қону алаңдарын азаматтық және мемлекеттiк авиация салаларындағы уәкiлеттi органдар айқындаған тәртiппен есепке алуға тиiс.

Ескерту. 67-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

68-бап. Әуе кемелеріне әуеайлақтық қызмет көрсету

1. Әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) пайдаланушылар, аэронавигациялық, метеорологиялық ұйымдар ортақ пайдалану үшін ашылған әуеайлақтарда (тікұшақ айлақтарындарда) әуе кемелерінің ұшуына әуеайлақтық, аэронавигациялық және метеорологиялық қызмет көрсетуді бірдей жағдайларда және шарттар (жария шарттар) негізінде жүзеге асырады.

2. Әуеайлақтар (тікұшақ айлақтары), әуежайлар ұшу қауiпсiздiгiне қатер төндiретiн техникалық немесе метеорологиялық жағдайлар бойынша, сондай-ақ төтенше жағдайлар туындаған және төтенше жағдай енгізілген кезде ғана олардың жұмысының жарияланған сағаттарында әуе кемелерiн қабылдау және ұшуға шығару үшiн жабық болуы мүмкiн.

3. Әуе кемелерінің ұшуы мен қонуын, оларды күтіп алу мен ұшуға шығаруды және авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қызметтерді көрсету:

1) апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған, сондай-ақ борттағы авариялық жағдайға, материалдық бөлігі істен шығуына немесе бұзылуына байланысты ұшу маршруттары өзгерген;

2) iздестiру-құтқару жұмыстарын жүргізу немесе дүлей зілзалалар кезінде халыққа көмек көрсету, сондай-ақ сыртқы саяси қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік орган растаған Қазақстан Республикасының халқына медициналық және (немесе) гуманитарлық көмек көрсету үшін;

3) авиация қызметіне заңсыз араласу актісіне байланысты төтенше жағдайдың салдарынан әуе кемелерінің ұшуын орындаған жағдайда өтеусіз жүзеге асырылады.

Ескерту. 68-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

69-бап. Бірлесіп орналастыру және пайдалану әуеайлақтары

1. Азаматтық, мемлекеттік және (немесе) эксперименттік авиация ұйымдары бірлесіп орналастыратын әуеайлақ бірлесіп орналастырылатын әуеайлақ болып табылады.

2. Азаматтық, мемлекеттік және (немесе) эксперименттік авиация бірлесіп пайдаланатын әуеайлақ бірлесіп пайдалану әуеайлағы болып табылады.

3. Бірлесіп орналастыру әуеайлақтарын және бірлесіп пайдалану әуеайлақтарын пайдалану азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп бекіткен Қазақстан Республикасының азаматтық және мемлекеттік авиациясының бірлесіп орналастыру әуеайлақтарын пайдалану қағидаларына сәйкес шарттар негізінде жүзеге асырылады.

4. Бірлесіп орналастыру әуеайлақтары және бірлесіп пайдалану әуеайлақтары тиесілігіне қарай азаматтық немесе мемлекеттік авиацияға жатады. Мұндай әуеайлақтардың тізбесі Қазақстан Республикасының азаматтық және мемлекеттік авиациясы салаларындағы уәкілетті органдар басшыларының бірлескен бұйрығымен бекітіледі.

70-бап. Әуе кемелерінің халықаралық ұшуын қамтамасыз етуге арналған әуежайлар

1. Қазақстан Республикасының аумағына (аумағынан) халықаралық ұшуларды орындайтын барлық азаматтық әуе кемелері халықаралық ұшуға арналған ашық халықаралық әуежайда ұшуды және қонуды жүзеге асыруға тиіс.

Әуе кемелерінің халықаралық ұшуын қамтамасыз етуге арналған әуежайларды ашу және жабу тәртібін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

2. Алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3. Шет мемлекеттердің мемлекеттік және эксперименттік әуе кемелерінің халықаралық ұшуы, сондай-ақ шет мемлекеттердің әскери құралымдарын, қару-жарақтарын және әскери техникасын тасымалдауға арналған әуе кемелерінің халықаралық ұшуы үшін ашылған әуежайларды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

Ескерту. 70-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Әуеайлақтар мен әуежайларды немесе арнайы объектілерді салу, реконструкциялау, тарату немесе көшіру

1. Әуежайды, сертификатталатын әуеайлақты (тікұшақ айлағын) салу мен реконструкциялау жобалары ұшу қауіпсіздігін, авиациялық және қоғамдық қауіпсіздікті, қоршаған ортаны қорғауды, сондай-ақ әуежайға қызмет көрсету үшін көлік инфрақұрылымының (жолдар мен басқа да жер үстіндегі қатынас жолдары, телекоммуникациялар) қажеттіліктерін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды көздеуге тиіс.

1-1. Халықаралық әуежайдың әуежай инфрақұрылымын дамытудың егжей-тегжейлі кезеңдерін және басым міндеттерді іске асыру жоспарын қоса алғанда, олардың тізбесін қамтитын бас жоспары болуға тиіс. Бас жоспарды әуежайды пайдаланушы экономикалық орындылық туралы ақпараттың, тасымалдар болжамдарының, әуе кемелерін пайдаланушылар қоятын ағымдағы және болашақ талаптардың негізінде әзірлейді, сондай-ақ әуеайлақтағы әуе қозғалысының көлемін ескере отырып, кезең-кезеңмен қайта қарайды.

Бас жоспарды жасау кезінде әуеайлақ қызметіне қатысушы тараптармен, атап айтқанда, әуе кемелерін пайдаланушылармен консультациялар жүргізу қажет. Әуе кемелерін пайдаланушылар әуежайды дамытудың бас жоспарын жасауға жәрдемдесу мақсатында әуежайды пайдаланушыға пайдалануға беру болжанып отырған әуе кемелерінің типтері, сипаттамалары мен саны, әуе кемелері операциялары санының күтілетін ұлғаюы және жолаушылар мен жүк тасымалының болжамды көлемі туралы ақпарат беруге тиіс.

2. Әуеайлақты салу немесе реконструкциялау кезінде әуеайлақты салу немесе реконструкциялау толық аяқталғанға дейін әуеайлақты пайдаланушы әуеайлақта ұшу қауіпсіздігінің баламалы деңгейін қамтамасыз еткен жағдайда, жекелеген технологиялық аяқталған объектілердің әуе кемелерін қабылдауға және шығаруға уақытша жіберуге рұқсат беріледі. Әуеайлақты пайдаланушы уақытша жіберуді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен келісу бойынша жүзеге асырады.

3. Әуеайлақтар мен әуежайларды тарату немесе басқа жерге көшіру меншік иесiнiң шешiмi бойынша жүзеге асырылады.

Ескерту. 71-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

72-бап. Әуеайлақ маңы аумағының шегіндегі құрылыс

Әуеайлақ маңының аумағы шегінде қалалық және ауылдық елді мекендерді жобалау, салу және дамыту, сондай-ақ өнеркәсіп, ауыл шаруашылығы объектілерін және өзге де объектілерді салу және реконструкциялау әуеайлақ жабдықтарының және әуе кемелері ұшуының адамдардың денсаулығына әрі жеке және заңды тұлғалардың қызметіне ықтимал келеңсіз әсері ескеріле отырып, сондай-ақ осы Заңның 90-бабының талаптары ескеріле отырып, ұшу қауіпсіздігі талаптары сақталып жүргізілуге тиіс.

Ескерту. 72-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

73-бап. Әуежайды уақытша басқару

1. Стратегиялық объект болып табылатын әуежайды елдің мүддесiне, адамдардың өмiрi мен денсаулығына қарамастан пайдаланудан Қазақстан Республикасының ұлттық қауiпсiздiгіне қатер төнген жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкiлеттi орган Қазақстан Республикасының Үкiметiмен келiсім бойынша халықаралық ұшуға қызмет көрсетуге рұқсат етiлген әуежайды пайдаланушыға қатысты уақытша басқаруды енгiзеді.

2. Халықаралық ұшуға қызмет көрсетуге рұқсат етiлген әуежайды пайдаланушыны уақытша басқаруды уақытша әкiмшiлiк жүзеге асырады.

Халықаралық ұшуға қызмет көрсетуге рұқсат берiлген әуежайды пайдаланушыны уақытша басқару әуежайды пайдаланушының есебінен жүзеге асырылады.

3. Уақытша басқаруды енгізу туралы шешімге әуежайдың меншік иесі, оны пайдаланушы немесе пайдаланушы акционерлерінің жалпы жиналысы уәкілеттік берген тұлға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауы мүмкін.

4. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган уақытша әкімшілікті қалыптастырады, оның құрамына өзіне қатысты уақытша басқару енгізілетін әуежай меншік иесінің және пайдаланушының өкілдері енгізіледі.

5. Халықаралық ұшуға қызмет көрсетуге рұқсат етілген әуежайды пайдаланушының уақытша басқаруының қолданылуы кезеңінде:

1) әуежайды пайдаланушының басқару жөніндегі барлық өкілеттіктері уақытша әкімшілікке ауысады;

2) пайдаланушының әуежайды басқару жөніндегі құқықтары тоқтатыла тұрады;

3) әуежайды пайдаланушының басқару органдарының және оның басшы қызметкерлерінің өкілеттіктері тоқтатыла тұрады.

6. Уақытша әкімшілік:

1) осы Заңда айқындалған құзыреті шегінде әуежайды пайдаланушы қызметінің барлық мәселелері бойынша шешімдерді дербес қабылдайды;

2) әуежайды пайдаланушының атынан шарттар жасасады және құжаттарға қол қояды;

3) әуежайды пайдаланушының атынан және соның мүддесінде, оның ішінде сотта өкілдік етуді жүзеге асырады;

4) әуежайды пайдалануға байланысты өндірістік мәселелерді бағалау үшін тәуелсіз сарапшыларды тартады.

7. Әуежайды пайдаланушының уақытша басқаруы мынадай негіздер:

1) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның шешімімен белгіленген уақытша басқару мерзімінің өтуі;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның уақытша басқаруды мерзімінен бұрын аяқтау туралы шешім қабылдауы;

3) уақытша басқарудың тоқтатылуы туралы сот шешімінің заңды күшіне енуі бойынша тоқтатылады.

8. Халықаралық ұшуды орындауға рұқсат етілген әуежайды пайдаланушыға уақытша басқару кезеңінде заңсыз әрекеттермен (әрекетсіздікпен) келтірген залалы үшін уақытша әкімшілік мүшелері Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

Ескерту. 73-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-тарау. ӘУЕМЕН ТАСЫМАЛДАУ. АВИАЦИЯЛЫҚ ЖҰМЫСТАР

74-бап. Әуемен тасымалдауды жүзеге асыру құқығы.Авиакомпаниялар

1. Жолаушыларды, багажды, жүктерді және пошта жөнелтілімдерін ақысын алып немесе жалдау бойынша әуемен тасымалдауды (коммерциялық әуе тасымалдарын) тұрақты және тұрақты емес рейстермен жүзеге асыру құқығына пайдаланушының қолданыстағы сертификаты бар авиакомпаниялар ие болады.

2. Авиакомпаниялар осы Заңға сәйкес азаматтық авиация саласындағы өзге де қызметті жүзеге асыруы мүмкін.

3. Тұрақты әуемен тасымалдауды орындайтын әуе компаниялары Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен акционерлік қоғам нысанында құрылады.

4. Алып тасталды - ҚР 04.12.2015 № 435-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
4-1. Алып тасталды – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5. Авиакомпанияда сертификаттау талаптарына сәйкес әуе кемелерінің резервтерін қоса алғанда, әуе кемелері, әуе кемелерін қауіпсіз пайдалану және оларды ұшуға жарамдылықта ұстау үшін, сондай-ақ авиация персоналын даярлауды және қайта даярлауды ұйымдастыру үшін қаржы ресурстары мен мүлкі, әуе кемелерінің ұшуын және көрсетілетін қызметтердің сапасын ұйымдастыру және қамтамасыз ету үшін әуе кемелеріне қосалқы бөлшектерінің қоры болуға тиіс.

6. Алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 74-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.12.2015 № 435-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

74-1-бап. Акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияға шетелдік қатысуды (бақылауды) шектеу

1. Шетелдік заңды тұлғаға, заңды тұлға болып табылмайтын шетелдік ұйымға, шетелдікке және (немесе) азаматтығы жоқ адамға дербес не басқа шетелдік заңды тұлғалармен, заңды тұлға болып табылмайтын шетелдік ұйымдармен, шетелдіктермен және (немесе) азаматтығы жоқ адамдармен жиынтықта:

1) акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның акцияларын және (немесе) Қазақстан Республикасының немесе шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес шығарылған, акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның акциялары базалық активі болып табылатын туынды бағалы қағаздарды көрсетілген авиакомпанияның орналастырылған (авиакомпанияның өзі сатып алған акциялар шегеріле отырып) акциялары жалпы санының қырық тоғыз және одан көп пайызынан асатын мөлшерде тікелей және (немесе) жанама иеленуге, пайдалануға және (немесе) билік етуге;

2) акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияға қатысты тиімді бақылауды жүзеге асыруға тыйым салынады.

2. Акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның акционері мұндай авиакомпанияға өзі туралы, сондай-ақ оған қатысты тиімді бақылауды жүзеге асыратын тұлғалар туралы, тиімді бақылауды жүзеге асыратын соңғы меншік иелеріне дейін ақпаратты ашуға міндетті.

Егер акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның акционері әрқайсысы осындай акционерге қатысты тиімді бақылауды жүзеге асырмайтын, өзара үлестес емес бірнеше тұлға тікелей және (немесе) жанама иеленетін, пайдаланатын және (немесе) билік ететін заңды тұлға немесе заңды тұлға болып табылмайтын шетелдік ұйым болып табылса, мұндай акционер Қазақстан Республикасы немесе Қазақстан Республикасының азаматы акцияларды, қатысу үлестерін, пайларды не осындай акционерге үлестік қатысудың басқа да нысандарын тікелей және (немесе) жанама иеленетін, пайдаланатын және (немесе) билік ететін барлық жағдай туралы ақпаратты авиакомпанияға қосымша ашуға міндетті.

Акционерлердің осы тармақта көрсетілген ақпаратты ашу тәртібі, мерзімдері және басқа да шарттары акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның жарғысында айқындалады.

3. Акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпания осы баптың 2-тармағына сәйкес осындай авиакомпанияның акционерлері олар туралы ақпаратты ашуға тиіс тұлғаларды тоқсан сайын есепке алуды жүргізуге міндетті.

4. Акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияға осы баптың 2-тармағының талаптарына сәйкес ақпаратты ішінара немесе толық бермеген акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның акционері:

1) акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпания акционерлерінің жалпы жиналысы кворумын айқындау кезінде есепке алынбайды;

2) акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпания акционерлерінің жалпы жиналысында қаралатын мәселелерге дауыс беруге және (немесе) оларды талқылауға қатысуға құқылы емес.

5. Акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпания акционерлерінің жалпы жиналысы шешім қабылдағаннан кейін анықталған, акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның акционері осы баптың 2-тармағының талаптарына сәйкес ұсынған ақпарат анық болмаған кезде:

1) егер мұндай шешім үшін дауыс беретін акциялардың көпшілігі (анық емес ақпарат ұсынған акционердің дауыс беретін акцияларын есепке алмағанда) дауыс берген жағдайда, акционерлердің жалпы жиналысының шешімі "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген, акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпания акционерлерінің жалпы жиналысы шешімді қабылдады деп есептелетін кворумның болуы жөніндегі талаптар сақталған кезде аталған акционердің дауысы есепке алынбай қабылданды деп есептеледі;

2) егер анық емес ақпарат берген акционердің дауысы шешуші болған жағдайда, бұл мән-жай Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен, акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның не өзге де мүдделі тұлғалардың талап етуі бойынша акционерлердің жалпы жиналысының тиісті шешімін жарамсыз деп тану үшін негіз болып табылады.

6. Осы баптың 1-тармағында белгіленген шектеулер бұзылған жағдайда, бұзған акционер:

1) жасалған бұзушылық толық жойылғанға дейін акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпаниядағы өз акцияларымен дауыс беруге құқылы емес;

2) жасалған бұзушылық толық жойылғанға дейін акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның акциялары бойынша дивидендтер алуға құқылы емес;

3) акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпаниядағы өзіне тиесілі акциялардың санын осы баптың 1-тармағында белгіленген шектеулерден төмен деңгейге дейін азайту жолымен акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның директорлар кеңесінен тиісті талапты алған күнінен бастап он жұмыс күні ішінде жасалған бұзушылықты жоюға міндетті.

7. Акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның директорлар кеңесі бұзған акционерді айқындайды және оған осы баптың 1-тармағында белгіленген шектеулерді бұзушылықты жою туралы талапты акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияға шетелдік қатысуды (бақылауды) шектеу жөніндегі қағидаларда және акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияның жарғысында айқындалған тәртіппен жібереді.

8. Егер акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпания акциялары номиналды ұстауда болса, онда осы баптың ережелері акцияларды номиналды ұстаушының клиенті болып табылатын осындай акциялардың меншік иесіне қатысты қолданылады.

Ескертпе: осы баптың мақсаттары үшін мынадай ұғымдар қолданылады:

1) бұзған акционер – осы баптың 1-тармағында белгіленген шектеулерді бұзған акционер не осы баптың 1-тармағында белгіленген шектеулерді бұзған тұлғаның тиімді бақылауындағы акционер;

2) тиімді бақылау – заңды тұлғаның немесе заңды тұлға болып табылмайтын шетелдік ұйымның шешімдерін айқындау мүмкіндігі, ол мынадай шарттардың бірі болған кезде:

заңды тұлғаның немесе заңды тұлға болып табылмайтын шетелдік ұйымның орналастырылған (артықшылықты және заңды тұлға сатып алғандарды шегере отырып) акцияларының, қатысу үлестерінің, пайларының не үлестік қатысудың басқа да нысандарының елу пайыздан астамын тікелей және (немесе) жанама иеленгенде, пайдаланғанда және (немесе) билік еткенде;

заңды тұлғаның немесе заңды тұлға болып табылмайтын шетелдік ұйымның басқару органы немесе атқарушы органы құрамының кемінде жартысын тікелей немесе жанама сайлау мүмкіндігі болғанда;

бір тұлғаның дербес не бір немесе бірнеше тұлғамен бірлесіп, заңды тұлғаның немесе заңды тұлға болып табылмайтын шетелдік ұйымның шешімдерін Қазақстан Республикасы заңнамалық актісінің, сот шешімінің негізінде, шартқа (растайтын құжаттарға) орай немесе акционерлік қоғам нысанында құрылған авиакомпанияға шетелдік қатысуды (бақылауды) шектеу жөніндегі қағидаларда көзделген жағдайларда өзгеше түрде тікелей немесе жанама айқындау мүмкіндігі болғанда туындайды.

Ескерту. 74-1-баппен толықтырылды – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

75-бап. Халықаралық әуемен тасымалдау

1. Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерiнде халықаралық әуе тасымалдары кезінде, егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардан өзгеше жағдай туындамаса, әуемен тасымалдау туралы жалпы ережелер қолданылады.

2. Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын әуе қатынасы туралы халықаралық шартқа сәйкес тұрақты әуемен тасымалдауды жүзеге асыру үшін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган осы Заңның 80-бабында белгіленген тәртіппен айқындаған тасымалдаушы тағайындалған әуемен тасымалдаушы болып табылады.

3. Почта жөнелтілімдерінің халықаралық әуемен тасымалдау Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың қағидалары сақтала отырып жүзеге асырылады.

75-1-бап. Формальдылықтарды оңайлату

1. Әуе тасымалдарына жәрдемдесу және оларды жылдамдату, сондай-ақ әуе кемелерінің, экипаждардың, жолаушылар мен жүктің негізсіз кешіктірілуін болғызбау мақсатында азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган басқа мемлекеттік органдармен келісу бойынша шекаралық, кедендік, санитариялық және басқа да бақылау түрлерімен байланысты формальдылықтарды оңайлатуға бағытталған бағдарламаны әзірлейді.

2. Әуе тасымалына байланысты формальдылықтарды оңайлату жөніндегі шаралар авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және мемлекеттік қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі шараларға залал келтіретіндей етіп жүргізілмеуге тиіс.

Ескерту. 9-тарау 75-1-баппен толықтырылды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

76-бап. Коммерциялық әуемен тасымалдау саласындағы негізгі ережелер

1. Коммерциялық әуе тасымалдары әуе тасымалы шартының негізінде орындалады. Әуе тасымалы шарты авиакомпания не ол уәкілеттік берген тұлғалар (агенттер) беретін тасымалдау құжаттарын ресімдеумен куәландырылады.

Жолаушылардың, багаждың және жүктердің коммерциялық әуе тасымалдары азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Жолаушыларды, багажды және жүктерді әуе көлігімен тасымалдау қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Әрбір жолаушыға жеке билет ресімделеді, ол:

1) жолаушының әуемен тасымалдау шартының талаптарымен танысқанын;

2) жолаушы мен авиакомпания арасында әуемен тасымалдау шартының жасалғанын растайды.

Билет жолаушының жеке басын куәландыратын құжаттың деректері негізінде ресімделеді.

3. Авиакомпания әуе кемесінің бортында жолаушыларға қызмет көрсеткен кезде ұсынылатын тағам өнімдерінің жарамдылық мерзімдерін сақтауға міндетті.

Авиакомпания және оның лауазымды адамдары әуе кемесінің бортында жолаушыларға қызмет көрсеткен кезде ұсынылатын тағам өнімдерінің жарамдылық мерзімдерін бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

4. Тiркелген багажды тасымалдаған кезде жөнелту және межелі пункттерi көрсетiлген багаж түбiртегi берiледi.

5. Жүкті тасымалдаған кезде жөнелту және межелі пункттері, жүктің салмағы, оны тасымалдаудың шарттары көрсетілген жүкқұжаты берiледi. Жүкқұжат қағаз жеткізгіште немесе электрондық түрде жазып беріледі. Жөнелтуші мәліметтер ұсынуға және жүк берілгенге дейін Қазақстан Республикасы мен шет мемлекеттердің заңнамасында белгіленген рәсімдерді орындау үшін алушыға қажетті барлық құжаттарды жүкқұжатына қоса беруге тиіс.

Электрондық түрде жазып берілетін жүкқұжаттарды қабылдау, өңдеу, беру және сақтау авиакомпаниялар қолданатын ақпараттық жүйе мен ақпараттық технологиялар арқылы жүзеге асырылады.

Бiрыңғай тауар-көлiк жүкқұжаты (бірыңғай коносамент) бойынша әртүрлi көлiк түрлерiмен жүктердi аралас тасымалдауға қатысатын тасымалдаушылардың, сондай-ақ басқа да тұлғалардың қарым-қатынастары Қазақстан Республикасының көлік туралы заңнамалық актiлерiнде айқындалады.

Азаматтық әуе кемелерінде қауіпті жүктерді тасымалдау ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңнамасында, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен азаматтық әуе кемелерінде қауіпті жүктерді әуеде тасымалдау жөніндегі нұсқаулықта, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында айқындалады.

5-1. Жүк жөнелтушінің, жүкті алушының жүкті әуе тасымалдауына арналған құжаттарда көрсетілген межелі пунктке әуе тасымалдаушының уақтылы жеткізуіне және оның сақталуын қамтамасыз етуіне құқығы бар.

Жүкті, багажды немесе пошта жөнелтілімдерін тасымалдау шарты бұзылған жағдайда, жүк жөнелтушінің немесе жүкті алушының тасымалдаушыдан жүктің, багаждың немесе пошта жөнелтілімдерінің сақталмау себептері туралы құжаттарды (коммерциялық акт, жалпы нысандағы акт және өзге де құжаттар) жасауды талап етуге құқығы бар.

Егер жүктің сапасы оның тiкелей мақсаты бойынша пайдаланылуы мүмкін болмайтындай өзгергендігі анықталған болса, жүк алушының бүлінген немесе бұзылған жүкті қабылдаудан бас тартуға және оны жоғалтқаны үшiн өтем талап етуге құқығы бар.

5-2. Әуе тасымалын жүзеге асыратын авиакомпания:

1) жолаушылар мен жүк жөнелтушілерден авиациялық қауіпсіздік пен ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі қағидаларды, оның ішінде қарап-тексеруді ұйымдастыру және жүргізу арқылы сақтауын талап етеді;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жолаушыларға (жүкті жөнелтушілерге) тиісті үлгідегі ақаусыз әуе кемесін, білікті ұшу экипажын, тасымалдау қауіпсіздігін және өзге де көрсетілетін қызметтерді ұсынуды қамтамасыз етеді;

3) жолаушыларды, багажды және жүктерді әуе көлігімен тасымалдау қағидаларында белгіленген, жолаушыларға, жүкті жөнелтушілерге, жүкті алушыларға қызмет көрсету талаптарын сақтайды;

4) жолаушының, жүкті жөнелтушінің немесе жүкті алушының талап етуі бойынша және жолаушыны, багажды, жүкті немесе пошта жөнелтілімдерін тасымалдау шарты бұзылған жағдайда, олардың бірі тасымалдау құжаттарын көрсеткен кезде жүктің, багаждың немесе пошта жөнелтілімдерінің сақталмауының себептері туралы құжаттарды (коммерциялық акт, жалпы нысандағы акт және өзге де құжаттар) жасайды.

6. Почта жөнелтілімдерін әуемен тасымалдау шарты, оның талаптары және почта жөнелтілімдерін тасымалдауға қабылдау почта жүкқұжатымен куәландырылады.

7. Тасымалдау құжаттарын ресімдеу қажетті деректерді тасымалдау құжатының электрондық немесе қағаз нысанына қолмен, автоматтандырылған немесе электрондық режимде енгізу арқылы жүзеге асырылады.

Брондалғаннан кейін тасымалдау құжатын ресімдеу авиакомпания белгілеген мерзімде жүргізіледі.

8. Авиакомпания алатын және жолаушыларды, багажды, жүкті және почта жөнелтілімдерін тасымалдау құнына кіретін алымдардың негізгі түрлері әуежай және отын алымдары болып табылады.

9. Тасымалдауға арналған тариф қолданылатын кезеңде авиациялық отынға жұмсалатын шығындардың өсуін өтеу мақсатында авиакомпания алатын, оны есептеген кезде бұл өсуді ескеру мүмкін болмаған алым отын алымы болып табылады.

10. Авиакомпания әуежай алымын жолаушыларға әуежайда қызмет көрсету жөніндегі қызметтер құнын өтеу мақсатында енгізеді және алады.

11. Әуежайларда және әуе кемелерінің бортында жолаушыларға ақпараттық-анықтамалық қызмет көрсету қазақ және орыс тілдерінде жүзеге асырылады.

Қосымша басқа тілдерді пайдалануға жол беріледі.

Жолаушыларға қызмет көрсету орындарында, оның ішінде билеттер сатылатын пункттерде ақпарат қазақ және орыс тілдерінде, қажет болған кезде басқа тілдерде де беріледі.

Ақпарат мәтіні "Қазақстан Республикасындағы тіл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

Ескерту. 76-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 94-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

76-1-бап. Әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде, төтенше жағдай енгізілген кезде әуе көлігін пайдалану

Әлеуметтік, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған, сондай-ақ төтенше жағдай енгізілген кезде әуе көлігі төтенше жағдайларды және олардың зардаптарын жою бойынша шаралар қолдану үшін пайдаланылады.

Авиакомпаниялар (дипломатиялық иммунитеті бар шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінен басқа) құқық қорғау органдарының, арнаулы мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің өтінімдері бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның шешімі негізінде құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардың жеке құрамын оқиғалар, төтенше жағдайлар болған жерлерге тасымалдау және шұғыл медициналық көмекке мұқтаж азаматтарды емдеу мекемелеріне жеткізу жөніндегі қызметтерді көрсетуге міндетті.

Осы бапта көзделген жағдайларда авиакомпанияларға көрсеткен қызметтері үшін шығыстар, сондай-ақ келтірілген залал Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік бюджет есебінен өтеледі.

Ескерту. Заң 76-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

77-бап. Жолаушының құқықтары мен міндеттері

1. Жолаушының:

жолаушылар тасымалы үшін ашық кез келген авиамаршрут бойынша билет алуға;

алынған билетіне сәйкес орын алуға;

белгіленген нормалар шегінде қол жүгі мен багажды өзімен бірге тегін алып өтуге;

тасымалдаушының кінәсінен немесе әуе кемесінің кеш келуі салдарынан рейс мәртебесі өзгерген кезде осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген көрсетілетін қызметтерге;

Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарға ие болуға құқығы бар.

Мүгедектігі бар адамдар мен халықтың жүріп-тұруы шектеулі топтары қатарындағы жолаушылардың жеке пайдалануға арналған зембілдерді және кресло-арбаны өздерімен багаж ретінде тегін алып жүруге қосымша құқығы бар.

2. Жолаушы:

әуе көлігінде Жолаушыларды, багажды және жүктерді тасымалдау қағидаларын сақтауға және әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін іс-әрекеттерге жол бермеуге;

авиация персоналының өз қызметтік міндеттерін орындауы кезінде кедергі жасамауға;

Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

Ескерту. 77-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

78-бап. Жолаушыны әуемен тасымалдау шартын бiржақты тоқтату

1. Жолаушының ұшудан бас тартуға және енгізген тасымалдау ақысын әуемен тасымалдау шартында белгiленген мөлшерде қайтарып алуға құқығы бар.

2. Әуемен тасымалдау шарты авиакомпанияның бастамасы бойынша біржақты тәртіппен мынадай:

1) жолаушы әуе кемесi ұшуының алдында осы Заңның 107-бабында белгiленген тексеруден бас тартқан;

2) жолаушы Жолаушыларды, багажды және жүктерді әуемен тасымалдау қағидаларын бұзған және (немесе) жолаушы әуе кемесiнiң ұшу қауiпсiздiгiне қатер төндiретін iс-әрекет жасаған;

3) жолаушы өзінің денсаулығына немесе әуе кемесiнiң бортындағы адамдар мен мүлiктiң қауiпсiздiгiне қатер төндiретін, сондай-ақ басқа жолаушыларға қолайсыз жағдай туғызатын алкогольмен, есірткімен, уытқұмарлықпен масаң күйде болған;

4) жолаушылар әуе кемесінің бортында осы Заңның 88-бабында көзделген өз міндеттерін орындамаған;

5) осы Заңның 78-1-бабының 6-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, жолаушы авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізілген жағдайларда тоқтатылуы мүмкін.

Жолаушының алкогольмен, есірткімен, уытқұмарлықпен масаң күйде болуы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен медициналық куәландыру арқылы расталады.

Авиакомпанияның бастамасы бойынша әуемен тасымалдау шартын жолаушының жасалғаны үшін бұрын тасымалдаушының бастамасы бойынша әуемен тасымалдау шарты тоқтатылып қойған әрекеттері үшін, сондай-ақ егер жолаушы осы Заңның 78-1-бабына сәйкес авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізілмеген болса, қайтадан тоқтатуға жол берілмейді.

3. Егер осы Заңда өзгеше көзделмесе, жолаушыны әуемен тасымалдау шарты тоқтатылған жағдайда тасымалдау үшiн енгізілген төлем әуемен тасымалдау шартында көзделген тәртiппен қайтарылады.

Ескерту. 78-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

78-1-бап. Авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізілімі

1. Осы баптың 6-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, егер авиакомпания жеке тұлғаны немесе жолаушыны авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізсе, осы авиакомпания жеке тұлғаға әуемен тасымалдау шартын жасасудан бас тартады немесе жолаушымен әуемен тасымалдау шартын біржақты тәртіппен тоқтатады.

2. Жолаушының Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 441-бабының 1-2-бөлігінде, 564-бабының бесінші бөлігінде және 566-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық не Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 293-бабы екінші бөлігінің 4) тармағында көзделген қылмыстық құқық бұзушылық белгілеріне сәйкес келуі мүмкін әрекеттер жасау фактісі туралы әуе кемесінің командирі не аға бортжолсерігі авиакомпания басшысын немесе басшысының міндетін атқарушыны жазбаша түрде хабардар етеді.

Әуе кемесінің бортында жолаушының Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 73-1, 73-2 және 434-баптарында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық белгілеріне сәйкес келуі мүмкін әрекеттер жасау фактісі туралы әуе кемесінің командирі не аға бортжолсерігі авиакомпанияның басшысын немесе басшысының міндетін атқарушыны жазбаша түрде хабардар етеді.

3. Жолаушыны авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізу туралы шешімді осы баптың 2-тармағында көзделген құқық бұзушылықты жасағаны үшін соттың әкімшілік жаза қолдану туралы заңды күшіне енген қаулысының, айыптау үкімінің негізінде авиакомпания басшысы немесе басшысының міндетін атқарушы қабылдайды. Мұндай шешім авиакомпания осы тармақта көрсетілген сот қаулысын немесе үкімін алған немесе ол тиісті интернет-ресурстарда орналастырылған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайтын мерзімде қабылданады.

4. Жолаушыны авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізу туралы шешімге Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен сотта дау айтылуы мүмкін.

5. Авиакомпания осы баптың 3-тармағында көрсетілген сот қаулысы не үкімі заңды күшіне енген күннен бастап бір жыл өткен соң жолаушыны авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізілімінен алып тастауға міндетті.

Осы тармақта көрсетілген мерзімдер өткенге дейін осы баптың 3-тармағында көзделген сот қаулыларының немесе үкімінің күші жойылған жағдайда, күші жойылған кезден бастап бір айдан кешіктірмей авиакомпания жолаушыны авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізілімінен алып тастауға міндетті.

6. Егер авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізілген жеке тұлға не жолаушы әуе тасымалы Қазақстан Республикасы мен жөнелту пункті немесе межелі пункт арасындағы көлік қатынасы болып табылатын жалғыз тәсіл болған кезде жөнелту пунктінен Қазақстан Республикасына әуе тасымалы Қазақстан Республикасымен көлік қатынасы болып табылатын жалғыз тәсілмен қайтып келетін болса, не Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерге шығарып жіберілуге, депортациялауға немесе реадмиссиялауға (Қазақстан Республикасының реадмиссия туралы халықаралық шарттарына сәйкес Қазақстан Республикасына беруге немесе қабылдауға) жататын болса, не емдеу орнына немесе кері қарай бара жатса, не мүгедектігі бар адамдар арасынан жолаушыны емдеу орнына немесе кері қарай алып жүрсе, не отбасы мүшесін немесе жақын туысын жерлеуге бара жатса не кері қайтса, бұл құжат түрінде расталатын болса, не оларды осы баптың 7-тармағына сәйкес авиакомпания әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізу туралы хабардар етілмесе немесе тиісті түрде хабардар етілмесе, авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне авиакомпания енгізген жеке тұлғаға әуе тасымалы шартын жасасудан бас тартылмайды не жолаушымен әуе тасымалы шарты тоқтатылмайды.

7. Авиакомпания жолаушыны (жеке тұлғаны) авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне оның енгізілгені туралы, сондай-ақ осы баптың 6-тармағында көрсетілген, жолаушыға (жеке тұлғаға) әуемен тасымалдау шартын жасасудан бас тартылмайтын жағдайлар туралы жазбаша түрде немесе электрондық нысанда хабардар етуге міндетті.

Хабарлама мынадай:

1) жолаушы (жеке тұлға) жеке өзі растаған ұялы байланыстың абоненттік нөмірі бойынша немесе электрондық пошта мекенжайы бойынша мәтіндік хабар жіберілген;

2) жолаушы (жеке тұлға) жеке өзіне немесе онымен бірге тұратын кәмелетке толған отбасы мүшелерінің біріне тапсырғаны туралы жөнелтушіге қайтарылуға жататын хабарламаға қол қойғызып табыс етілетін жеделхатпен, тапсырыс хатпен хабардар етілген;

3) ол хабарламаның жеткізілгенін тіркеуді қамтамасыз ететін тыйым салынбаған өзге де тәсілдермен жіберілген жағдайларда, тиісті түрде жеткізілген болып саналады.

8. Авиакомпания авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізілген жолаушының (жеке тұлғаның) дербес деректерін үшінші тұлғаларға беруге құқылы емес және "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес осы адамдардың құпиялылығын қамтамасыз етеді.

9. Авиакомпания авиакомпанияның әуе тасымалы шектелген адамдар тізіліміне енгізілген жолаушымен әуе тасымалы шартын тоқтатқан жағдайда, жолаушыға сатып алынған билеттің (ұшу учаскесі билетінің) толық құны өтеледі.

Ескерту. 78-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

79-бап. Авиамаршруттар

1. Тұрақты және тұрақты емес коммерциялық әуемен тасымалдау авиамаршруттар бойынша жүзеге асырылады.

2. Авиамаршруттар халықаралық маршруттар және iшкi маршруттар болып бөлінеді.

Тұрақты коммерциялық әуемен тасымалдауды жүзеге асыруға арналған халықаралық авиамаршруттар Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес айқындалады.

Авиакомпанияларды тұрақты ішкі коммерциялық әуемен тасымалдауларды орындауға рұқсат ету қағидаларында белгіленген біліктілік талаптарына сай авиакомпанияларға ішкі тұрақты коммерциялық әуемен тасымалдауларды орындауға рұқсат етіледі.

2-1. Авиакомпанияларды тұрақты ішкі коммерциялық әуе тасымалдарын орындауға жіберу қағидаларында белгіленген біліктілік талаптарына сәйкессіздік авиакомпанияны тұрақты ішкі коммерциялық әуе тасымалдарын орындауға жіберуден бас тарту үшін негіз болып табылады.

Авиакомпанияларды тұрақты ішкі коммерциялық әуе тасымалдарын орындауға жіберу қағидаларында белгіленген біліктілік талаптарын авиакомпания сақтамаған кезде азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым бұрын берілген рұқсатты үш айға дейін тоқтата тұрады. Тоқтата тұру үшін негіз болған бұзушылықтар осы тармақта белгіленген мерзімде жойылмаған жағдайда, бұрын берілген рұқсат қайтарып алынады.

3. Авиамаршруттың тиiмдi жұмыс iстеуi үшін қажеттi кiрiс деңгейiн қамтамасыз етпейтiн, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң немесе ол уәкiлеттiк берген мемлекеттiк органның шешiмдерi негiзiнде жүзеге асырылатын авиамаршруттар бойынша тұрақты тасымалдар, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың жергiлiктi атқарушы органдарының шешiмдерi негiзiнде жүзеге асырылатын тасымалдар, сондай-ақ басымдығы бар халықаралық авиамаршруттарға жатқызылатын тасымалдар бюджет қаражаты есебінен субсидиялануға жатады.

Ескерту. 79-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен.

80-бап. Тұрақты әуемен тасымалдаулар үшiн халықаралық және субсидияланатын авиамаршруттарды бөлу

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Үкіметаралық келісімдерге сәйкес авиатасымалдаушылардың саны немесе рейстерді орындау жиілігі бойынша шектеу белгіленген Қазақстан Республикасының авиакомпаниялары арасында халықаралық авиамашруттарды, сондай-ақ тұрақты әуе тасымалдарын жүзеге асыруға арналған субсидияланатын авиамаршруттарды (облысішілік авиамаршруттарды қоспағанда) бөлудi азаматтық авиация саласындағы уәкiлеттi орган конкурстық негізде жүргiзедi. Жолаушыларды, багажды, жүктерді және пошта жөнелтілімдерін тасымалдау бойынша қызметтер көрсету үшін субсидияланатын облысішілік авиамаршруттарға конкурсты жергілікті атқарушы органдар жүзеге асырады. Конкурс жеңiмпаздарына авиамаршрутқа арналған куәлiктер берiледi.

Халықаралық авиамаршруттарға арналған конкурс үкіметаралық келісімдерге сәйкес авиатасымалдаушылардың саны немесе рейстерді орындау жиілігі бойынша шектеу белгіленген авиамаршруттарға:

1) жаңа авиамаршруттар ашылған;

2) үкіметаралық келісімге енгізілген өзгерістерге сәйкес қолданыстағы халықаралық авиамаршрутта қосымша жиіліктер бөлінген;

3) авиатасымалдаушы халықаралық авиамаршрутты пайдаланудан бас тартқан кезде босатылған жиіліктер бөлінген жағдайларда жүргізіледі.

Конкурсқа жолаушыларды, багажды, жүктерді және пошта жөнелтiлімдерiн тасымалдау бойынша халықаралық авиамаршрутқа конкурс өткiзу және авиамаршруттарға куәлiктер беру қағидаларында, сондай-ақ жолаушыларды, багажды, жүктерді және пошта жөнелтiлiмдерiн тасымалдау бойынша субсидияланатын авиамаршрутқа конкурс өткiзу және авиамаршруттарға куәлiктер беру қағидаларында белгіленген бiлiктiлiк талаптарына сәйкес келетін авиакомпаниялар жіберіледі.

2. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган және жергілікті атқарушы органдар құзыреті шегінде авиакомпания авиамаршрутты пайдалану талаптарын орындамаған жағдайда одан авиамаршрутқа арналған куәлікті қайтарып алады.

3. Мыналар:

1) ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін жағдайларды және (немесе) еңсерілмейтін күштің салдарын қоспағанда, авиамаршрутты пайдаланудың басталған күнін, белгілі бір уақыт кезеңінде тұрақты рейстердің белгіленген санын орындауды және әуе кемелерінің авиамаршрутында кестеде белгіленген үлгілерді және (немесе) сыйымдылықты қолдануды қамтитын кестені авиакомпанияның сақтауы;

2) Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын әуе қатынасы туралы халықаралық шарттарға сәйкестік;

3) белгіленген кестеге сәйкес тұрақты әуе тасымалдарын қамтамасыз ету үшін авиакомпанияда болжамды кірісті ескермегенде бір ай ішінде қажетті қаржы қаражатының азаймайтын резервінің болуы авиамаршрутты пайдаланудың талаптары деп түсініледі.

4. Авиакомпаниядан халықаралық немесе субсидияланатын авиамаршрутқа арналған куәлiктi қайтарып алған кезде куәлiк конкурстық ұсынысы жеңiмпаздан (жеңiмпаздардан) кейiн үздiк деп танылған конкурстың басқа қатысушысына берiледi.

5. Халықтың әуе қатынасына қажеттiлігiн қанағаттандыру үшiн азаматтық авиация саласындағы уәкiлеттi орган авиамаршруттарды бөлу жөнiндегi конкурстар аралығындағы кезеңде қажеттiгi туындаған авиамаршрутты пайдалану үшiн авиамаршруттарды бөлу жөнiндегi конкурсты өткiзбей-ақ авиакомпанияға халықаралық немесе субсидияланатын авиамаршрутқа арналған куәлiктi беруге құқылы.

Пайдалану қажеттiгi конкурстар аралығындағы кезеңде туындаған халықаралық немесе субсидияланатын авиамаршрутты бөлген кезде жолаушыларды, багажды, жүктер мен почта жөнелтiлiмдерiн тасымалдау бойынша халықаралық авиамаршрутқа конкурс өткiзу және авиамаршруттарға куәлiктер беру қағидаларында, сондай-ақ жолаушыларды, багажды, жүктер мен почта жөнелтiлiмдерiн тасымалдау бойынша субсидияланатын авиамаршрутқа конкурс өткiзу және авиамаршруттарға куәлiктер беру қағидаларында көзделген бiлiктiлiк талаптарына авиакомпания сай келген жағдайда, өтiнiм берген барлық авиакомпанияларға куәлік берiледi.

Ескерту. 80-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

81-бап. Шетелдік әуемен тасымалдаушылардың Қазақстан Республикасының аумағындағы қызметі

1. Шетелдiк әуемен тасымалдаушылар Қазақстан Республикасы аумағындағы өз қызметiн Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырады.

2. Қазақстан Республикасына (Қазақстан Республикасынан) тұрақты жолаушылар рейстерін орындауды жоспарлайтын шетелдік тасымалдаушылар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органда аккредиттеуден өтуге міндетті.

3. Аккредиттеуді өткізу үшін шетелдік әуемен тасымалдаушы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасында шетелдік әуемен тасымалдаушыларды аккредиттеу қағидаларына сәйкес тізбе бойынша, оның ішінде:

1) коммерциялық әуе тасымалдарын орындауға шетелдік әуемен тасымалдаушыны тіркеуші мемлекет тарапынан рұқсатты;

2) тиісті шет мемлекеттен тағайындалған әуемен тасымалдаушының мәртебесін;

3) пайдаланушының авиациялық қауіпсіздік бағдарламасын;

4) Қазақстан Республикасының көлік туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен ресімделген және (немесе) брондалған билеттер туралы мәліметтер беруді растайтын құжаттарды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға ұсынуға міндетті.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган аккредиттеу туралы құжаттарды қарауды олар келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде жүзеге асырады.

Аккредиттеу нәтижелері бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган шетелдік әуемен тасымалдаушыға Қазақстан Республикасында шетелдік әуемен тасымалдаушыларды аккредиттеу қағидаларында белгіленген нысан бойынша аккредиттеу туралы куәлік береді не одан уәжді түрде бас тартады.

Аккредиттеу туралы куәлікті беруден бас тарту үшін:

1) Қазақстан Республикасында шетелдік әуемен тасымалдаушыларды аккредиттеу қағидаларына сәйкес тізбе бойынша құжаттарды ұсынбау не толық ұсынбау;

2) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға ұсынылған құжаттарда анық емес мәліметтердің не қолданылу мерзімі өтіп кеткен мәліметтердің (құжаттардың) болуы негіз болып табылады.

Аккредиттеу тәртібі, егер Қазақстан Республикасының халықаралық шартында өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасында шетелдік әуемен тасымалдаушыларды аккредиттеу қағидаларында айқындалады.

4. Шетелдік әуемен тасымалдаушыға қатысты тасымалдауға құқық беру шарттары Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын әуе қатынасы туралы халықаралық шарттарда және Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

5. Шетелдік әуемен тасымалдаушылар экипажды және жолаушыларды Қазақстан Республикасының халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі саласындағы заңнамасына сәйкес өткізу мерзімдерін сақтай отырып, сапалы және қауіпсіз тамақпен қамтамасыз етуге міндетті.

6. Шетелдік әуемен тасымалдаушылардың өкілдіктері Қазақстан Республикасының аумағында жолаушыларға ақпараттық-анықтамалық қызмет көрсетуді қазақ тілінде жүзеге асырады.

Қосымша басқа тілдерді пайдалануға жол беріледі.

Ескерту. 81-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

82-бап. Авиациялық жұмыстарды орындау

1. Авиациялық жұмыстар азаматтық әуе кемесін пайдаланушы мен тапсырыс берушi арасындағы шарт негiзiнде жүзеге асырылады.

2. Авиациялық жұмыстардың тізбесі мен оларды орындауға қойылатын талаптар Азаматтық авиация саласындағы ұшуларды жүргізу қағидаларында белгіленеді.

3. Азаматтық авиация ұйымының жұмыскерлері болып табылмайтын, бірақ авиациялық жұмыстарды орындау кезінде жұмысқа тартылған адамдар авиация персоналына жатпайды.

4. Пилотсыз авиациялық жүйелерді қолданып, авиациялық жұмыстарды орындау үшін оларды пайдаланушы Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларында айқындалған тәртіппен азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымнан авиациялық жұмыстарды орындауға рұқсат алуға міндетті.

Ескерту. 82-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

82-1-бап. Тікұшақ қызметтерін ұсыну жөніндегі бірыңғай оператордың құқықтық жағдайы

1. Тікұшақ қызметтерін ұсыну жөніндегі бірыңғай оператордың қызметі осы Заңмен және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерімен реттеледі.

2. Тікұшақ қызметтерін ұсыну жөніндегі бірыңғай оператордың мүлкі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қалыптастырылады.

3. Тікұшақ қызметтерін ұсыну жөніндегі бірыңғай оператор тікұшақ қызметтерін көрсету жөніндегі өкілеттіктерді іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған кез келген қаржыландыру көздерін тартуға және пайдалануға құқылы.

4. Тікұшақ қызметтерін ұсыну жөніндегі бірыңғай оператордың өкілеттіктеріне мемлекеттік органдар мен бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын ұйымдарға тікұшақ қызметтерін ұсыну жатады.

Ескерту. 9-тарау 82-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.12.2015 № 435-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-тарау. ӘУЕМЕН ТАСЫМАЛДАУ САЛАСЫНДАҒЫ ЖАУАПКЕРШІЛІК

83-бап. Әуемен тасымалдау кезiнде жолаушының өміріне немесе денсаулығына зиян келтіргені үшiн тасымалдаушының жауапкершілігі

1. Тасымалдаушы, егер зиян еңсерілмейтін күштің салдарынан немесе жәбірленушінің ниетінен туындағанын дәлелдемесе, әуемен тасымалдау кезiнде жолаушының өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиян үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылықта болады.

Жолаушыны әуемен тасымалдау жолаушы әуе кемесінің бортына отырғызылған кезден бастап, әуе кемесiнiң ұшқанына немесе ұшпағанына қарамастан, жолаушы әуе кемесінің бортын тастап шыққан кезге дейiнгi кезеңді қамтиды.

2. Халықаралық ұшуды орындаған кезде әуемен тасымалдау кезiнде жолаушының өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиян үшiн тасымалдаушының жауаптылығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес айқындалады.

84-бап. Багаж бен жүктің және жолаушының өзінде болған заттардың жоғалғаны, жетіспеушілігі және (немесе)зақымданғаны (бүлінгені) үшін тасымалдаушының жауапкершілігі

Тасымалдаушы тіркелген багаждың, жүктің жоғалғаны, жетіспеушілігі және (немесе) зақымданғаны (бүлінгені) үшiн, егер багаждың немесе жүктің жоғалғаны, жетіспеушілігі және (немесе) зақымданғаны (бүлінгені) оның кінәсінен болмағандығын дәлелдемесе, залалды мынадай мөлшерде:

1) тасымалдауға құны жарияланбай қабылданған багаждың, жүктің жоғалғаны немесе жетіспеушілігі үшiн – әуемен тасымалдау шартында белгіленген мөлшерде;

2) тасымалға құны жарияланып қабылданған багаждың, жүктің жоғалғаны немесе жетіспеушілігі үшiн – жарияланған құн мөлшерiнде;

3) багаждың, жүктің зақымданғаны үшін – багаждың, жүктің құнының азайған сомасы мөлшерiнде, ал зақымданған жүкті немесе багажды қалпына келтіру мүмкін болмаған кезде – оның құны мөлшерінде өтейді.

Тасымалдаушы жолаушының өзінде болған заттардың жоғалғаны, жетіспеушілігі және (немесе) зақымданғаны (бүлінгені) үшiн, егер жолаушы зиян тасымалдаушының кінәсінен болғандығын дәлелдесе, заттар құнының азайған сомасы мөлшерінде залалды өтейді.

Халықаралық ұшуды орындаған кезде тіркелген багаждың, жүктің, жолаушының өзінде болған заттардың жоғалғаны, жетіспеушілігі және (немесе) зақымданғаны (бүлінгені) үшiн тасымалдаушының жауаптылығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес айқындалады.

Егер багаждың, жүктiң бiр бөлiгiнiң немесе солардың iшiндегi қандай да бiр заттың жоғалғаны, жетiспеушiлiгi және (немесе) зақымданғаны (бүлінгені) сол багаж түбiртегiнде немесе жүкқұжатында жазылған багаждың немесе жүктiң құнына әсер ететін болса, өтем мөлшерiн белгiлеген кезде бүкіл осы багаждың және (немесе) жүктiң жалпы құны ескерiлуге тиiс.

Тасымалдаушы жүктiң немесе багаждың жоғалуынан, жетіспеушілігінен немесе зақымдануынан (бүлiнуiнен) келтiрiлген белгiленген залалды өтеумен қатар, жөнелтушiге (алушыға), егер тасымалдау ақысы жүк құнына кiрмейтiн болса, жоғалған, жетіспеген, бүлiнген немесе зақымданған жүктi немесе багажды тасымалдау үшiн алынған ақыны қайтарады.

85-бап. Пошта жөнелтілімдерінің жоғалғаны, жетiспеушілігі, зақымданғаны (бүлінгені) және (немесе) жеткiзiлуiнiң кешіктірілгені үшiн тасымалдаушының жауапкершілігі

Тасымалдаушының кінәсінен пошта жөнелтілімдерінің жоғалғаны, жетiспеушілігі, зақымданғаны (бүлінгені) және (немесе) жеткiзiлуiнiң кешiктiрiлгенi үшiн пошта операторлары жөнелтушілердің немесе адресаттардың алдында жауапкершілікте болған мөлшерде тасымалдаушы пошта операторларының алдында материалдық жауапкершілікте болады.

Ескерту. 85-бап жаңа редакцияда - ҚР 09.04.2016 № 499-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

86-бап. Тасымалдаушының рейстің мәртебесі өзгерген кездегi жолаушы алдындағы жауапкершілігі

Ескерту. 86-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Тасымалдаушының кінәсінен немесе әуе кемесінің кеш келуі салдарынан рейстің мәртебесі өзгерген кезде тасымалдаушы жолаушылар үшін жөнелту пункттері мен аралық пункттерде мынадай:

1) жеті жасқа дейінгі балалы (болған кезде) жолаушыға ана мен бала бөлмесін ұсыну;

2) рейстің жөнелтілуін екі сағаттан аса күткен кезде ұзақтығы бес минуттан аспайтын екі телефон қоңырауын шалу, оның ішінде халықаралық байланыс желісі бойынша қоңырау шалу немесе электрондық почта арқылы екі хабарлама жіберу;

3) рейстің жөнелтілуін екі сағаттан аса күткен кезде салқындатылған сусындармен қамтамасыз ету;

4) рейстің жөнелтілуін төрт сағаттан аса және әрі қарай күткен кезде:

күндізгі уақытта - әрбір алты сағат сайын;

түнгі уақытта әрбір сегіз сағат сайын ыстық тамақпен қамтамасыз ету;

5) рейстің ұшуын күндізгі уақытта сегіз сағаттан аса және түнгі уақытта алты сағаттан аса күткен кезде тасымалдаушы ұсынған қонақ үйге орналастыру;

6) қонақ үй қосымша ақысы алынбай ұсынылатын жағдайда тасымалдаушы ұсынған көлікпен әуежайдан қонақ үйге дейін және кері қарай жеткізу қызметтерін көрсетуді ұйымдастыруға міндетті.

Осы тармақта көрсетілген қызметтер жолаушыларға қосымша ақысы алынбай көрсетіледі.

Рейстің мәртебесі өзгерген кезде тасымалдаушы осындай өзгеріс туралы өзіне белгілі болған бойда жолаушыны билетті сатып алу кезінде көрсетілген ұялы байланыстың абоненттік нөмірі және электрондық пошта мекенжайы бойынша, сондай-ақ әуежайда:

1) рейс мәртебесінің өзгеру себептері және жаңа ұшу уақыты және (немесе) жаңа маршрут туралы;

2) егер өзгеріс осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес тасымалдаушының кінәсінен немесе әуе кемесінің кеш келуі салдарынан болса, рейс мәртебесінің өзгеруіне байланысты тасымалдаушы ұсынатын қызметтер тізбесі туралы хабардар етеді.

2. Тасымалдаушының кінәсінен рейстің мәртебесі бес сағаттан астам мерзімге өзгертілген кезде, жолаушының қалауы бойынша, тасымалдаушы:

1) осы баптың 1-тармағына сәйкес қызметтер көрсете отырып, жолаушыны билетте көрсетiлген баратын жеріне жақын арада ұшатын рейспен тасымалдауды қамтамасыз етуге;

2) жолаушыға билеттiң толық құнын қайтаруға мiндеттi.

3. Тасымалдаушы жолаушыны межелі пунктке жеткізу мерзімін өткізіп алғаны үшін, егер мерзімін өткізіп алу еңсерілмейтін күш салдарынан орын алғанын дәлелдей алмаса, жолаушы шеккен шығындарын өтеуден басқа, егер бұл осындай мерзімін өткізіп алуға байланысты орын алған болса, мерзімін өткізіп алған әрбір сағат үшін тариф (мерзімін өткізіп алу орын алған ұшу учаскесі тарифі) құнының үш пайызы мөлшерінде айыппұл төлейді.

Айыппұл сомасын сатып алынған тариф (мерзімін өткізіп алу орын алған ұшу учаскесі тарифі) құнынан асыруға болмайды.

4. Тасымалдаушы жолаушыны межелі пунктке жеткізу мерзімін өткізіп алғаны үшін айыппұл төлеуді жолаушының өтініші бойынша тасымалдаушының интернет-ресурсы және билеттер сату пункттері арқылы жүргізеді.

5. Осы бапта көзделген талаптардың бұзылуына жол берген тасымалдаушылар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

Ескерту. 86-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

86-1-бап. Талап қоюдың ескіру мерзімдері

1. Тасымалдаушы наразылықты қанағаттандырудан толық немесе ішінара бас тартқан не қойылған наразылыққа тасымалдаушыдан жауап алынбаған жағдайларда, тасымалдаушыға тасымалдаудан туындайтын талап қоюлар наразылық жіберілген кезден бастап он бес жұмыс күні өткен соң қойылуы мүмкін.

2. Тасымалдау шарты бойынша талап қоюдың ескіру мерзімі – екі жыл.

3. Талап қоюдың ескіру мерзімі талап қоюға негіз болған оқиға басталғаннан кейінгі келесі күннен бастап есептеледі.

Ескерту. 86-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

87-бап. Азаматтық авиация қызметімен байланысты міндетті сақтандыру

Әуе кемелерінің, азаматтық авиацияның басқа да объектілері мен жабдықтарының меншік иелері (иелері) мен пайдаланушылары Қазақстан Республикасының сақтандыру туралы заңдарының талаптарына сәйкес өзінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін, оның ішінде жолаушылардың және авиация персоналының алдындағы, сондай-ақ жүк иесінің немесе жүкті жөнелтушінің алдындағы жауапкершілігін сақтандыруға міндетті.

Халықаралық әуемен тасымалдау кезіндегі сақтандыру Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 87-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

11-тарау. ҰШУ ҚАУІПСІЗДІГІНЕ ӘСЕР ЕТЕТІН ІС-ӘРЕКЕТТЕР ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТ

Ескерту. 11-тараудың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

88-бап. Әуе кемесінің бортындағы адамдардың ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттері мен іс-әрекеттері

1. Әуе кемесіндегі жолаушылар ретіндегі адамдар:

1) әуе кемесі командирінің және экипаждың басқа мүшелерінің талаптарын, сондай-ақ қосылған ақпараттық таблода көрсетілген іс-әрекеттерді сөзсіз орындауға;

2) қол жүгі мен жеке заттарын осы үшін арнайы бөлінген орындарға орналастыруға;

3) әуе кемесі командирінің өкімі бойынша немесе көрсетілген іс-әрекеттерді орындауға міндеттейтін ақпараттық табло қосылған кезде жолаушы креслосының таңу белдіктерін тағуға;

4) бүкіл ұшу кезінде әуе кемесінің бортында тәртіп пен реттілікті сақтауға міндетті.

2. Әуе кемесiнің бортындағы адамдардың, оның iшiнде кеменің есі болып табылатын адамдардың экипаждың iс-әрекетіне араласуына, одан ұшуды орындаудың жоспары мен ретiн өзгертудi немесе әуе қозғалысына қызмет көрсету не әуе қозғалысын басқару органдарының нұсқауларын орындамауды талап етуiне тыйым салынады.

3. Әуе кемесіндегі жолаушылар ретіндегі адамдардың:

1) ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін жағдайлар туғызуына;

2) экипаж мүшелеріне қауіп төндіруіне;

3) алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

4) ұялы байланыс пен радиоэлектрондық құралдарды әуе кемесінің бортында "ұшуда" деген автономды режимде пайдалануды қоспағанда, ұшудың бүкіл кезеңдерінде ұялы, транкингтік байланыс қызметтерін пайдалануына, әуе кемесін жүргізу, биікке көтерілу, қонуға бет алу кезеңдерінде радиоэлектрондық құралдар мен тұрмыстық мақсаттағы жоғары жиілікті құрылғыларды пайдалануына тыйым салынады.

Ескерту. 88-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

89-бап. Әуе кемесінің бортындағы адамдар ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін жағдайлар

Осы Заңның 88-бабы 3-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген, әуе кемесінің бортындағы адамдардың ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін жағдайларына:

ұшып келе жатқан әуе кемесінің бортында адамдардың өміріне немесе денсаулығына және әуе кемесінің қауіпсіздігіне қатер төндіре отырып, зорлық-зомбылық актісін жасау;

әуе кемесіне және ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ететін оның жабдықтарына зақым келтіру;

ұшу кезінде әуе кемесінің қауіпсіздігіне қатер төндіретін көрінеу жалған мәліметтерді хабарлау;

әуе кемесін қиратуы немесе ұшу кезінде оның қауіпсіздігіне қатер төндіретін зақым келтіруі мүмкін қондырғыларды немесе заттарды әуе кемесіне орналастыруға әкеп соқтыратын іс-әрекеттер жасау;

әуе кемесінің бортында авариялық жағдай туындаған жағдайларды қоспағанда, әуе кемесінің есіктерін және (немесе) авариялық шығатын есіктерді ашуға әрекет ету;

әуе кемесінің бортында темекі бұйымдарын, қыздырылатын темекісі бар бұйымдарды, қорқорға арналған темекіні, қорқор қоспасын, темекі қыздыруға арналған жүйелерді, тұтынудың электрондық жүйелерін және оларға арналған сұйықтықтарды тұтыну жатады.

Ескерту. 89-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

90-бап. Ұшу қауiпсiздiгiне қатер төндiруі мүмкiн қызмет

1. Ұшу қауiпсiздiгiне қатер төндiретiн қызметке әуеайлақ маңындағы аумақта және әуе трассаларының шегiндегi жерлерде кедергілер болып табылатын объектілерді салу, электр беру желілерін орнату және басқа да құрылысжайларды орналастыру; оның салдарынан әуе кеңiстiгiнде радиотолқындық, көрінетін, акустикалық және өзге де сәулелену түрлері жүргізілетін жұмыстар; құстардың топталып жиналуы үшін жағдай жасайтын немесе ұшу көрiнiсiн нашарлататын объектiлердi орналастыру, сондай-ақ әуе кеңiстiгiн пайдаланумен тікелей байланысты емес, бiрақ ұшудың, әуе кемелері жабдықтарының және олардағы адамдардың қауіпсіздігіне әсерiн тигiзетiн кез келген басқа қызмет жатады.

Мұндай қызмет Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру қағидаларына сәйкес берілетін рұқсатпен ғана жүзеге асырылуы мүмкін.

2. Рұқсат алу мыналарды:

1) биіктігі мен орналасқан жері Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру қағидаларындағы ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету ескеріле отырып айқындалған әуеайлақ ауданындағы барлық объектілерді;

2) авиациялық радиотехникалық құралдардың, жарық беретін сигнал жабдықтарының қалыпты жұмыс істеуі үшін кедергі келтіруі, ұшқыштардың көзінің шағылысуына себеп болуы мүмкін байланыс, электр беру желілерін, сондай-ақ басқа да радиотолқындық және көрінетін электромагниттік сәулелену объектілерін;

3) жарылыс қаупі бар объектілерді;

4) шығарылатын газдарды авариялық жағу үшін факелді құрылғыларды орналастыру үшін талап етіледі.

Факелді құрылғылардың биіктігін анықтау кезінде жалын шығарудың ең жоғары ықтимал биіктігі ескеріледі;

5) қызметі әуеайлақ (тікұшақ айлағы) ауданындағы көрудің нашарлауына әкеп соғуы мүмкін өнеркәсіптік, өзге де кәсіпорындар мен құрылысжайларды;

6) әуеайлақтың бақылау нүктесінен он үш километр радиуста аң өсіру фермаларын, мал сою орындарын және ауыл шаруашылығы қызметін жүзеге асыратын басқа да объектілерді салу, орнату, орналастыру, кеңейту, реконструкциялау немесе техникалық қайта жарақтандыру үшін талап етіледі. Мұндай қызмет, егер ол әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру қағидаларында айқындалатын өлшемшарттарға сәйкес құстардың топталып жиналуына алып келмесе және ұшу қауіпсіздігіне қатер төндірмесе ғана мүмкін болады.

3. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген объектілерді салу, орнату, орналастыру, кеңейту, реконструкциялау немесе техникалық қайта жарақтандыру азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым немесе мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган беретін рұқсаттарға сәйкес жүзеге асырылады.

4. Әуеайлақтың бақылау нүктесінен он үш километр жақын қашықтықта құстардың топталып жиналуына алып келетін және ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін қалдықтарды тастайтын орындарды орналастыруға тыйым салынады.

5. Ұшу қауiпсiздiгiне қатер төндiретiн қызметтi жүзеге асыру ережелерiнің бұзылуына жол берген жеке және заңды тұлғалар осы бұзушылықтарды өз есебiнен және өз күштерiмен жоюға, ал оларды жойғанға дейiн ондай қызметтiң жүзеге асырылуын тоқтатуға мiндеттi.

6. Әуе кемелерiнiң ұшу қауiпсiздiгiне қатер төндiруі ықтимал қызмет атқарылып жатқан ауданға олардың абайсызда ұшып кiру жағдайларын болғызбау үшін, осындай қызметтi жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына сәйкес мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органға және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға аталған қызмет туралы хабар беруге мiндеттi.

7. Осындай қызметтiң жүзеге асырылуын бақылауды және қадағалауды мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым өз құзыреті және жауапкершілік аймағы шегінде орындайды.

8. Әуежайлар аумағы шегінде жөндеу, құрылыс және монтаждау жұмыстарының барлық түрін жүргізуді ұлттық қауіпсіздік органдары немесе Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметі күзет іс-шараларын жүргізу кезеңінде тоқтата тұруы мүмкін.

Ескерту. 90-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

91-бап. Ұшу қауiпсiздiгiне қатер төндiретiн объектiлердiтаңбалау

1. Ғимараттар мен құрылыстардың иелерi ұшу қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету мақсатында Әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру қағидаларына, азаматтық авиация әуеайлақтарының (тікұшақ айлақтарының) пайдалануға жарамдылығы нормаларына сәйкес осы объектiлерге түнде және күндiз көрiнетiн таңбалық белгiлер мен құрылғыларды өз есебiнен орнатуға мiндеттi.

Әуеайлақтарды айырып-тану үшін қабылданған таңбалық белгiлер мен құрылғыларға ұқсайтын қандай да бiр белгiлер мен құрылғыларды әуеайлақ ауданында орнатуға жол берiлмейдi.

2. Әуеайлақ ауданындағы объектілерді таңбалаудың жүзеге асырылуын бақылау өз құзыреті және жауапкершілік аймағы шегінде мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органға және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға жүктеледi.

Ескерту. 91-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-тарау. АВИАЦИЯЛЫҚ ОҚИҒАЛАР МЕН ИНЦИДЕНТТЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТЕКСЕРУ

92-бап. Авиациялық жағдайлар, оқиғалар мен оқыс оқиғалар

Ескерту. 92-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Әуе кемесін ұшуға пайдаланумен байланысты әуе кемесінің бортындағы адамдардың мерт болуына (дене жарақатын алып, соңынан қайтыс болуына) және (немесе) осы әуе кемесінің жойылып кетуіне әкеп соқтырған оқиға мемлекеттік авиацияда авиациялық оқиға деп танылады.

2. Азаматтық әуе кемесін ұшу мақсатында пайдаланумен байланысты, пилот басқаратын әуе кемесі жағдайында қандай да бір адам ұшу ниетімен бортқа кірген кезден бастап ұшу мақсатында бортта болған барлық адамдар әуе кемесін тастап шыққан кезге дейін орын алған немесе пилотсыз әуе кемесінде әуе кемесі ұшу мақсатында қозғалуға дайын болған кезден бастап ұшуды аяқтап тоқтағанға және негізгі күш қондырғысын ажыратқанға дейін орын алған және оның барысында:

1) дене жарақатын табиғи себептер салдарынан алған, өзін-өзі жарақаттаған не басқа адамдар жарақаттаған немесе әдетте жолаушылар мен экипаж мүшелерінің кіруіне болатын аймақтан тыс жерде жасырынып қалған билетсіз жолаушыларға дене жарақаты салынған жағдайларды қоспағанда, қандай да бір адамның осы әуе кемесінде болуы, осы әуе кемесінен бөлініп түскен бөлігін қоса алғанда, әуе кемесінің қандай да бір бөлігімен тікелей жанасуы, реактивтік қозғалтқыш газдары ағысының тікелей әсері салдарынан дене жарақатын алып, соңынан қайтыс болған немесе денсаулығына ауыр зиян, сондай-ақ денсаулығына ауырлығы орташа зиян келген;

2) мыналарды:

бір ғана қозғалтқыш, оның капоттары немесе оның қосалқы агрегаттары бүлінген кездегі қозғалтқыштың істен шыққан немесе зақымданған;

тек қана әуе бұрандалары, күш түсетін бұрандалардың қалақтары, соңғы жағындағы бұранданың қалақтары, планердің күш түспейтін элементтері, ағыстатқыштар, қанатының ұштары, антенналар, датчиктер, қалақтар, пневматикалар, тежегіш құрылғылар, алдыңғы әйнектері, доңғалақтары зақымданған жағдайларын қоспағанда, әуе кемесі зақымданған немесе оның конструкциялары сынған, соның салдарынан әуе кемесі конструкциясының беріктігі бұзылатын, әуе кемесінің техникалық немесе ұшу сипаттамалары нашарлайтын, ірі жөндеу немесе зақымданған элементті ауыстыру қажет болатын; немесе шассилері, шассилердің ашылатын панельдері болымсыз зақымданған жағдайларын қоспағанда, әуе кемесі зақымданған немесе оның конструкциялары сынған, соның салдарынан әуе кемесі конструкциясының беріктігі бұзылатын, әуе кемесінің техникалық немесе ұшу сипаттамалары нашарлайтын, ірі жөндеу немесе зақымданған элементті ауыстыру қажет болатын; не қаптамада аздаған майысқан жерлер немесе ойықтар болған, оның ішінде бұршақтың немесе құстармен соқтығысудың салдарынан (радиолакатор антеннасының ағыстатқышындағы ойықтарды қоса алғанда) аздаған зақымданған;

3) әуе кемесі хабарсыз жоғалып кеткен немесе оған бару мүлдем мүмкін болмайтын жерде болған авиациялық оқиға азаматтық (эксперименттік) авиациядағы оқиға деп танылады.

3. Мемлекеттік авиациядағы авиациялық инцидент деп әуе кемесін ұшуға пайдаланумен байланысты, әуе кемесінің тұтастығына және (немесе) оның бортындағы адамдардың өміріне қатер туғызуы мүмкін немесе қатер туғызған, бірақ авиациялық оқиғамен аяқталмаған оқиға танылады.

4. Азаматтық (эксперименттік) авиациядағы авиациялық инцидент деп азаматтық әуе кемесін пайдаланумен байланысты, қандай да бір адам ұшу ниетімен бортқа кірген кезден бастап ұшу мақсатында бортта болған барлық адамдар әуе кемесін тастап шыққан кезге дейін орын алған және әуе кемесінің, экипаждың, ұшуды басқару және қамтамасыз ету қызметтерінің қалыпты жұмыс істеуден ауытқуына байланысты, ұшу қауіпсіздігіне әсер етуі мүмкін сыртқы ортаның әсеріне байланысты болған, бірақ авиациялық оқиғамен аяқталмаған оқиға танылады.

5. Әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне қатер төнген, зақымдануы немесе жоғалуы және (немесе) осы әуе кемесінде болған адамдардың қаза болуы орын алған әуе кемесін ұшуға пайдаланумен байланысты жағдай мемлекеттік авиациядағы авиациялық жағдай деп танылады.

6. Азаматтық авиациядағы авиациялық жағдай деп ұшу қауіпсіздігін бұзуға байланысты қатер төндіретін немесе егер мұндай жағдай түзетілмесе немесе жойылмаса, әуе кемесінің, оның бортындағы адамдардың немесе басқа да адамдардың қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін авиациялық оқиға немесе оқыс оқиға, сондай-ақ кез келген басқа жағдай танылады.

Ескерту. 92-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

92-1-бап. Авиациялық жағдайлар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсыну жүйесі

1. Азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық жағдайларды болғызбау үшін ұшу қауіпсіздігінің деңгейін арттыру авиациялық жағдайлар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсынудың мақсаты болып табылады.

2. Авиациялық жағдайлар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсыну жүйесін ендіру әділ мәдениет қағидатына негізделуге тиіс.

3. Авиация персоналы және пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдарының өзге де жұмыскерлері ұшу қауіпсіздігіне елеулі тәуекел туғызуы мүмкін және авиациялық жағдайлар туралы хабарлау авиациялық жағдайлар туралы деректерді міндетті түрде ұсыну жүйесі арқылы жүзеге асырылатын авиациялық жағдайлардың санаттарына жататын авиациялық жағдайлар туралы құлақтандыруға міндетті.

Деректерін ұсыну авиациялық жағдайлар туралы деректерді міндетті түрде ұсыну жүйесі арқылы жүзеге асырылатын авиациялық жағдайлардың санаттары, сондай-ақ осы санаттағы авиациялық жағдайлар туралы деректерді ұсынатын тұлғалардың тізбесі азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларында белгіленеді.

4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген тізбеде көзделмеген авиация персоналы және пайдаланушылар мен азаматтық авиация ұйымдарының өзге де жұмыскерлері құлақтандыруға міндетті санатқа жатпайтын авиациялық жағдайлар туралы, егер олар ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етуге байланысты ақпаратқа жататын болса, сондай-ақ егер мұндай ақпарат ұшу қауіпсіздігіне нақты немесе ықтимал қатер төндіретіндей қабылданатын болса, авиациялық жағдайлар туралы деректерді ерікті түрде ұсыну жүйесі арқылы хабарлайды.

5. Авиациялық жағдай туралы ұсынылған деректерді алғаннан кейін пайдаланушы мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға осы баптың 3 және 4-тармақтарына сәйкес жиналған жағдайлардың анық-қанығын:

1) авиациялық оқиғалар үшін – жиырма төрт сағаттан кешіктірмейтін;

2) басқа авиациялық жағдайлар үшін жетпіс екі сағаттан кешіктірмейтін мерзімде хабарлайды.

6. Сапаны қамтамасыз ету мақсатында ұсынылатын деректерде барынша аз ақпарат қамтылуға тиіс, оған қойылатын талаптар авиациялық жағдайдың санатына қарай өзгеруі мүмкін және азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларына сәйкес белгіленеді.

7. Авиациялық жағдайлар туралы деректерді ұсыну жүйесіне қойылатын жекелеген талаптар және деректерді ұсыну тәртібі азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларында және әуежайларда әуе қозғалысына қызмет көрсету кезінде, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету кезінде азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың, қызметі көрсетілетін қызметтерді ұсыну барысында әуе кемелерінің ұшуын орындаумен байланысты азаматтық авиацияның авиациялық оқу орталықтарының ұшу қауіпсіздігін басқару жөніндегі үлгілік нұсқаулықтарда белгіленеді.

8. Пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдары ішкі қағидаларды, сондай-ақ ұшу қауіпсіздігін басқару жүйесін ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықты қабылдау арқылы авиациялық жағдайлар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсыну жүйесін ендіреді және қолдап отырады.

9. Пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдары авиациялық жағдайлар туралы ақпаратты электрондық дерекқорларда сақтауға тиіс, олар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның авиациялық жағдайлар дерекқорымен үйлесімді болуға тиіс.

10. Сертификатталған ең жоғары массасы екі мың екі жүз елу килограмнан асатын әуе кемелерімен және (немесе) турбореактивті қозғалтқышы бар ұшақтармен болған авиациялық оқиғалар туралы ақпараттық есептер Халықаралық азаматтық авиация ұйымына (ИКАО) жіберіледі.

11. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен бірлесіп, осы баптың 3, 4 және 5-тармақтарына сәйкес алынған деректерді тәуелсіз жинау, бағалау, өңдеу, талдау және сақтау үшін тетік құрады. Ұсынылған деректерді өңдеу ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету мен арттырудан басқа, ақпаратты өзге мақсаттарда пайдалануды болғызбау ниетімен жүзеге асырылуға тиіс және әділ мәдениетті іске асыру мақсатында хабарлаушы адамның және авиациялық жағдайлар туралы есептерде аталған адамдардың жеке басының құпиялылығын тиісті түрде қамтамасыз етуге тиіс.

12. Азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық жағдайлардың санаттары азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларында айқындалады.

Ескерту 92-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

92-2-бап. Авиациялық жағдайлар туралы ақпараттың құпиялылығы, оны тиісінше пайдалану және ақпарат көзін қорғау

1. Азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық жағдайлар туралы деректер тиісті түрде қорғалуға тиіс және оларды жинау олардың құпиялылығына кепілдік беру, авиациялық жағдайлар туралы есептерде көрсетілген адамдардың дербес деректерін қорғау және авиация персоналы мен азаматтық және эксперименттік авиациядағы өзге де жұмыскерлердің авиациялық жағдайлар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсыну жүйесінің беріктігіне сенімділігін қамтамасыз ету арқылы қамтамасыз етілуге тиіс.

2. Авиациялық жағдайлар туралы хабарлайтын немесе есептерде аталатын авиация персоналы мен азаматтық және эксперименттік авиация саласының өзге де жұмыскерлері өздері берген ақпарат негізінде жұмыс берушісі тарапынан тәртіптік жазаға және (немесе) материалдық жауаптылыққа тартылмауға тиіс.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің талаптары мынадай жағдайлардың бірі:

1) әдейі жасалған теріс қылық;

2) шынайы тәуекелді айқын елемеу және адамның өмірі мен денсаулығына болжауға болатын зиян келтіруге, мүлікке нұқсан келтіруге алы пкелген немесе ұшу қауіпсіздігінің деңгейін елеулі түрде төмендеткен лауазымдық міндеттерді сақтамау орын алған кезде қолданылмайды.

3. Пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдары авиациялық жағдайлар туралы ақпаратты:

1) авиациялық жағдайлар туралы хабарлайтын немесе есептерде аталатын адамдарға кінәні немесе жауаптылықты жүктеу;

2) ұшу қауіпсіздігін қолдаудан немесе арттырудан басқа кез келген өзге де мақсаттар үшін бермеуге немесе пайдаланбауға тиіс.

4. Авиациялық жағдай туралы есепте аталатын және дәл сол жағдайлар туралы өзіне белгілі болған кезден бастап хабарлауға міндетті болған, жұмыс берушінің ішкі қағидаларында белгіленген мерзімде қасақана хабарламаған азаматтық және эксперименттік авиация саласының жұмыскері жауаптылыққа тартылуы мүмкін.

5. Егер тәртіптік немесе әкімшілік іс жүргізу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қозғалған болса, авиациялық жағдайлар туралы есептерде қамтылған ақпарат авиациялық жағдайлар туралы құлақтандырған азаматтық және эксперименттік авиация саласының жұмыскеріне немесе авиациялық жағдайлар туралы есепте аталған адамға қарсы пайдаланылмайды.

6. Пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдары жұмыскерлермен консультациядан кейін әділ мәдениетті іске асыру тәртібін белгілейтін ішкі қағидаларды қабылдайды. Әділ мәдениетті іске асыру осы Заңның 92-1 және 92-3-баптарының және осы баптың ережелеріне, сондай-ақ азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларында көзделген талаптарға сәйкес жүзеге асырылуға тиіс.

7. Авиациялық жағдайлар туралы хабарлайтын немесе есептерде аталатын авиация персоналы мен азаматтық және эксперименттік авиация саласының жұмыскерлері туралы ақпаратқа, олардың дербес деректеріне авиациялық жағдайлар туралы есептерді жинауға, бағалауға, өңдеуге, талдауға және сақтауға тікелей тартылған пайдаланушының және азаматтық және эксперименттік авиация ұйымының жұмыскерлері ғана қол жеткізе алады.

8. Авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру талаптарына сәйкес талап етілетін жағдайларды қоспағанда, авиациялық жағдайлар туралы хабарлайтын немесе есептерде аталатын адамдардың дербес деректері жария етілмейді, дерекқорларға енгізілмейді және қолжетімділігі шектеулі ақпарат болып табылады.

9. Авиация персоналы мен азаматтық және эксперименттік авиация саласының өзге де жұмыскерлері осы бап ережелерінің бұзылуы туралы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға хабарлауға құқылы және бұл үшін жұмыс беруші оларды жауаптылыққа тартпауға тиіс.

Ескерту 92-2-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

92-3-бап. Авиациялық жағдайларды талдау және тиісті (түзетуші) шараларды қабылдау

1. Пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдары анықталған авиациялық жағдайларға байланысты ұшу қауіпсіздігіне төнетін қатерлерді анықтау мақсатында авиациялық жағдайларды талдау процесін әзірлейді.

2. Талдау нәтижелері бойынша пайдаланушы мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымы ұшу қауіпсіздігі саласындағы нақты немесе ықтимал кемшіліктерді жою үшін қажетті кез келген тиісті түзету немесе алдын алу іс-қимылдарын:

1) осы іс-қимылдарды уақтылы орындай отырып;

2) іс-қимылдардың іске асырылуы мен тиімділігін мониторингтеу процесін белгілей отырып айқындайды.

3. Пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдары авиация персоналы мен азаматтық және эксперименттік авиация саласындағы өзге де жұмыскерлерге авиациялық жағдайлар туралы деректерді міндетті және ерікті түрде ұсыну жүйесі шеңберінде талдау нәтижелері бойынша қолданылған шаралар туралы ақпаратты ұдайы беруге тиіс.

4. Пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдары өз талдауларының алдын ала нәтижелерін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға жіберуге, сондай-ақ түпкі нәтижелерді, егер бұл нәтижелер ұшу қауіпсіздігі үшін нақты немесе ықтимал тәуекелді сәйкестендірсе, жіберуге тиіс.

5. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым пайдаланушылар мен азаматтық және эксперименттік авиация ұйымдары ұшу қауіпсіздігі саласындағы нақты немесе ықтимал кемшіліктерді жою үшін қажетті түзету немесе алдын алу іс-қимылдарын талдау және орындау бойынша жүргізетін жұмыстарға мониторингті жүзеге асырады.

Ескерту 92-3-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

93-бап. Авиациялық оқиғаны немесе инцидентті тексеру

1. Қазақстан Республикасының әуе кемесімен не шет мемлекеттің әуе кемесімен Қазақстан Республикасының аумағында болған авиациялық оқиға немесе инцидент міндетті түрде тексерілуге жатады.

2. Авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеру мақсаты оқиғаның себептерін және (немесе) ілеспе факторларды анықтау, болашақта авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды болғызбау және қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде ұсынымдар әзірлеу болып табылады.

Кімнің болсын кінәсі мен жауапкершілігін анықтау авиациялық оқиғаны немесе инцидентті тексерудің мақсаты болып табылмайды.

Азаматтық және эксперименттік авиацияда авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеруді азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган құратын комиссия жүзеге асырады.

Тізбесі азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларында белгіленген оқыс оқиғалардың жекелеген түрлерін ұшу қауіпсіздігін басқару жүйелері шеңберінде пайдаланушылар (азаматтық авиация ұйымдары) дербес тергеп-тексереді. Мұндай тергеп-тексерулер азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның шешімі бойынша азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде жүргізіледі. Тергеп-тексеру аяқталғаннан кейін пайдаланушылар (азаматтық авиация ұйымдары) түпкілікті есепті азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органға және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымға береді.

Мемлекеттік авиацияда авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеруді комиссия мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясындағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру қағидаларына сәйкес жүргізеді.

3. Авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеру жөнiндегi комиссияның өкiлеттiгi, сондай-ақ азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғаға немесе оқыс оқиғаға тергеп-тексеру жүргізу тәртібі азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларында айқындалады.

Авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеру жөнiндегi комиссияның өкiлеттiгi, сондай-ақ мемлекеттік авиациядағы авиациялық оқиғаға немесе оқыс оқиғаға тергеп-тексеру жүргізу тәртібі мемлекеттік авиация саласындағы уәкiлеттi орган бекіткен Қазақстан Республикасында мемлекеттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру қағидаларында айқындалады.

Тергеуді ұйымдастыру кезінде авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды тергеу жөніндегі комиссияның қызметіне, Қазақстан Республикасының заңдарында тікелей көзделген жағдайлардан басқа, жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, басқа да мемлекеттік органдардың тарапынан араласуға жол берілмейді.

Авиациялық оқиғаны немесе инцидентті тексеру жөніндегі комиссия авиациялық оқиғаға немесе инцидентке қатысты оқиға болған жерлерді, объектілерді және сынықтарды тексеруге, жұмыстарға сарапшыларды тартуға, көрген адамдардан сұрауға, авиациялық оқиғаның немесе инциденттің және (немесе) ілеспе факторлардың себептерін анықтап белгілеу үшін қажетті зерттеулер мен сынақтар жүргізуді тағайындауға, осындай авиациялық оқиғаларды немесе инциденттерді болдырмау немесе олардың салдарын азайту мақсатында ұсынымдар беруге құқылы.

Авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеру жөніндегі комиссия жүргізілетін тергеп-тексеру кезінде объективтілік пен бейтараптық қағидаттарын басшылыққа алуға тиіс. Тергеп-тексерудің тәуелсіз болуы мақсатында авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеру жөніндегі комиссия мүдделер қақтығысын болғызбауды ескере отырып қалыптастырылады.

4. Қазақстан Республикасының аумағында шетелдік әуе кемесімен болған авиациялық оқиға немесе инцидент авиация саласындағы уәкілетті органдар комиссияларының тексеруіне жатады немесе оны өзара келісім бойынша әуе кемесі тіркелген елдің (пайдаланушының) шет мемлекеті тексереді.

5. Егер Қазақстан Республикасының азаматтық әуе кемелерінің мемлекеттік тізілімінде тіркелген не Қазақстан Республикасының жеке немесе заңды тұлғасы оны пайдаланушы болып табылатын азаматтық авиацияның әуе кемесі шет мемлекеттің аумағында авиациялық оқиғаға немесе оқыс оқиғаға ұшыраған жағдайда, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттары мен ұсынылатын практикасына және азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларына сәйкес әрекеттерін жүзеге асырады.

6. Тергеп-тексеру процесінде авиациялық оқиға туралы ақпарат тек нақты деректермен шектеледі. "Ақпаратқа қол жеткізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген жағдайларды қоспағанда, мыналар:

1) тергеп-тексеру процесінде жеке немесе заңды тұлғалардан, мемлекеттік органдардан алынған мәліметтер;

2) әуе кемесін пайдалануға қатысы бар адамдар арасындағы хат жазысу туралы мәліметтер;

3) авиациялық оқиғаға немесе оқыс оқиғаға қатысушы адамдарға қатысты медициналық деректер және (немесе) биометриялық және (немесе) дербес деректер;

4) борттағы өздігінен жазатын құрал жазбалары және осындай жазбалардың түсіндірілетін мағынасы;

5) әуе қозғалысына қызмет көрсету немесе әуе қозғалысын басқару органдарының жазбалары және жазбалардың түсіндірілетін мағыналары;

6) экипаж кабинасындағы көрнекі мән-жайды жазатын құралдардың жазбалары мен осындай жазбалардың кез келген бөлігі немесе түсіндірілетін мағынасы;

7) борттағы өздігінен жазатын құралдар жазбаларын қоса алғанда, тергеп-тексеруге қатысты ақпаратты талдау кезіндегі комиссия мүшелерінің не тартылған сарапшылардың не әуе кемесі тіркелген шет мемлекеттің уәкілетті өкілдерінің (пайдаланушының, әзірлеушінің немесе дайындаушының) пікірлері (нұсқалар, өтініштер) қамтылған ақпарат жария етілмейді.

Осы тармақта көрсетілген ақпарат түпкілікті есепке енгізіледі немесе авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны талдауға қатысы болған жағдайда ғана оған қосылады. Осындай талдауға қатысы жоқ жазбалардың бөліктері жария етілмейді.

7. Жеке және заңды тұлғалар, мемлекеттік органдар тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның сұрау салуы бойынша жүргізілетін тергеп-тексеруге қатысы бар ақпаратты және (немесе) құжаттаманы ұсынуға міндетті.

8. Азаматтық және мемлекеттік авиациялар салаларындағы уәкілетті органдар жүргізетін авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексерулер Қазақстан Республикасының құқық қорғау, арнаулы және өзге де мемлекеттік органдары жүргізетін тергеп-тексерулерден тәуелсіз болып табылады.

Ескерту. 93-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

93-1-бап. Тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл

1. Тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл азаматтық авиация саласындағы уәкілетті органның бастапқы дайындықтан өткен және авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеру жөніндегі комиссия құрамында азаматтық авиация саласындағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексеруді ұйымдастыру және жүргізу тапсырылған лауазымды адамы болып табылады.

Тергеп-тексерулерді ұйымдастыру кезінде, Қазақстан Республикасының заңдарында тікелей көзделгеннен басқа жағдайларда, жеке және (немесе) заңды тұлғалар, басқа да мемлекеттік органдар тарапынан тергеп-тексеру жөніндегі уәкілдің қызметіне араласуға жол берілмейді.

2. Тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл оқиға болған жерде және тергеп-тексеру процесінде авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны және оған байланысты барлық аспектілерді тергеп-тексеруді жоспарлайды, жүргізеді және үйлестіреді.

Тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру процесіне Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапты болады.

3. Тергеп-тексеру жөніндегі уәкілдің өз міндеттерін орындау кезінде:

1) тергеп-тексеру жүргізудің тәуелсіздігі мен объективтілігін қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ тергеп-тексеруге қатысты дәлелдемелердің жоғалуын немесе өзгертілуін болғызбау мақсатында басқа мемлекеттік органдардың өкілдерімен өзара іс-қимыл жасау жоспарын құруға;

2) авиация оқиғасы болған жерге және әуе кемесін пайдалануға, оған қызмет көрсетуге және ұшуларды қамтамасыз етуге тартылған авиация персоналына байланысты барлық құжаттамаға кедергісіз қол жеткізуге, авиациялық оқиғаның немесе оқыс оқиғаның туындауына себепші болып табылатын немесе ықпал етуі, әсер етуі мүмкін оқиға орындарын, объектілер мен сынықтарды, қосалқы бөлшектерді және кез келген басқа да объектілерді қарап-тексеруді және одан әрі зерттеп-қарауды жүргізуге;

3) борттағы өздігінен жазатын құралдарды немесе әуе кемесінің бортындағы ақпарат жеткізгіш кез келген басқа да құрылғыны, сондай-ақ әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының жазбаларын іздеу, қалпына келтіру, шығарып алу, олардың деректерін оқу кезінде үйлестіруді және алынған деректердің сақталуына толық бақылауды жүзеге асыруға құқығы бар. Борттағы өздігінен жазатын құралдар жазбаларын шығарып алу және оқу Қазақстан Республикасындағы тиісті құралдар немесе шет мемлекеттердің авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру жөніндегі құзыретті органдарының құралдары пайдаланыла отырып, қандай да бір кідіріссіз жүргізілуге тиіс;

4) көзімен көргендерден, авиация персоналынан және авиациялық оқиғаға немесе оқыс оқиғаға қатысы бар басқа да адамдардан сұрауға, авиациялық оқиғаның немесе оқыс оқиғаның себептерін және (немесе) ілеспе факторларды анықтау үшін қажетті зерттеулер мен сынақтар жүргізуді тағайындауға;

5) сарапшыларды жұмысқа тартуға, олардың авиациялық оқиғаны немесе оқыс оқиғаны тергеп-тексеруге қатысты есептерін сұратуға;

6) пайдаланушымен келісу бойынша ұшу кезінде азаматтық әуе кемесінің бортында әуе кемесінің кабинасында және салонында отыру құқығымен болуына құқығы бар.

4. Тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл азаматтық және эксперименттік авиациядағы авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды тергеп-тексеруді жүзеге асыру кезінде:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауға;

2) азаматтық авиациядағы авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру бойынша Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берілген өкілеттіктерді уақтылы және толық көлемде орындауға;

3) авиациялық оқиға немесе оқыс оқиға болған жерге келуге, азаматтық авиациядағы авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды тергеп-тексеруді ұйымдастыру мен жүргізуді осы Заңға, азаматтық және эксперименттік авиация саласындағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларына және Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкес жүзеге асыруға;

4) азаматтық және эксперименттік авиация саласындағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғалардың деректерін ұсыну және оларды тергеп-тексеру қағидаларында белгіленген нысан бойынша азаматтық авиациядағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыруға және жүргізуге өкілеттіктер беретін куәлігінің болуы міндетті.

5. Тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл болып табылатын мемлекеттік қызметшілер мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын Қазақстан Республикасы органдары жұмыскерлерінің еңбегіне ақы төлеудің бірыңғай жүйесі негізінде белгіленетін ақшалай ризықпен қамтамасыз етіледі.

Ақшалай ризық ақшалай үлесті (лауазымдық айлықақы), айрықша еңбек жағдайлары үшін үстемеақыларды және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленетін басқа да үстемеақылар мен сыйлықақыларды қамтиды.

Ескерту. 12-тарау 93-1-баппен толықтырылды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

94-бап. Мемлекеттік авиация саласындағы авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды сыныптау және есепке алу

1. Мемлекеттік авиация саласындағы авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды сыныптауды және есепке алуды мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

2. Мемлекеттік авиациядағы авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды сыныптау және есепке алу Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясындағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру қағидаларында айқындалады.

3. Мемлекеттік авиация саласындағы авиациялық оқиғаларды немесе оқыс оқиғаларды есепке алу үшін мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі нақты немесе ықтимал кемшіліктер туралы ақпарат жинауға жәрдемдесу мақсатында авиациялық оқиғалар немесе оқыс оқиғалар туралы деректерді ұсыну жүйесін құрады.

Осы жүйені құру тәртібі Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясындағы авиациялық оқиғалар мен оқыс оқиғаларды тергеп-тексеру қағидаларында айқындалады.

Ескерту. 94-бап жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

95-бап. Заттай дәлелдемелерді сақтау

Осы Заңның 101-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, жеке және заңды тұлғалар әуе кемесін, оның құрамдас бөліктерiн, бортындағы және жер үстiндегi объективтік бақылау құралдарын, әуе кемесiндегi барлық заттарды, сондай-ақ авиациялық оқиға немесе оқыс оқиға әсерін тигізген аумақ пен ондағы заттарды, әуе кемесін жасауға, жөндеу мен пайдалануға және оның ұшуын қамтамасыз етуге қатысты бүкiл құжаттаманы осы авиациялық оқиғаны тергеп-тексеру жөнiндегi комиссияның мүшелерi немесе тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл, сондай-ақ егер әуе кемесін тіркеуші шет мемлекет тергеп-тексеруге қатысуға ниет білдірсе, осындай мемлекеттің уәкілетті өкілі (пайдаланушы, әзірлеуші немесе дайындаушы) келгенге дейін ешкімге қол сұқтырмай сақтауға тиіс.

Заттай дәлелдемелерді сақтау алып қойылуы, бұзылуы, жоғалуы немесе жойылуы мүмкін кез келген заттай дәлелдемелерді суретке түсіру арқылы немесе басқа да тиісті тәсілдермен сақтауды қамтиды. Күзет одан әрі зақымданудан, бөтен адамдардың кіруінен, ұрланудан және бұзылудан алдын ала қорғауды қамтиды.

Ескерту. 95-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

96-бап. Авиациялық оқиға болған жердегi жұмыс

Авиациялық оқиға болған жерде жүргiзiлетiн тексеру дүлей зiлзала зардаптарын жою жөнiндегi жұмыстарға теңестiрiлетiн ерекше жағдайдағы жұмыстар санатына жатқызылады.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергiлiктi атқарушы органдары, заңды және жеке тұлғалар авиациялық оқиғаны тексеру жөнiндегi комиссияға жан-жақты жәрдем көрсетуге мiндеттi.

97-бап. Авиациялық оқиғаны тексеруге байланысты жұмыстарды қаржыландыру және шығыстарды өтеу тәртiбi

Авиациялық оқиғаны тексеруге байланысты барлық жұмысты пайдаланушы қаржыландырады.

Авиациялық оқиғаны тексерумен байланысты ғылыми-зерттеу, конструкторлық, жөндеу және өнеркәсiптiк ұйымдар жүргiзетiн зерттеулер мен сынақтарды осы ұйымдар қаржыландырып, пайдаланушы кейiннен шығындардың орнын толтырады.

13-тарау. ӘУЕ КЕМЕЛЕРІН, ОЛАРДЫҢ ЖОЛАУШЫЛАРЫ МЕН ЭКИПАЖ
МҮШЕЛЕРІН ІЗДЕСТІРУ ЖӘНЕ ҚҰТҚАРУ

98-бап. Әуе кемелерін, олардың жолаушылары мен экипаж мүшелерін іздестіруді және құтқаруды ұйымдастыру

1. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемелерiн, сондай-ақ олардың жолаушылары мен экипаж мүшелерін iздестiру мен құтқаруды ұйымдастыру Халықаралық азаматтық авиация ұйымының (ИКАО) стандарттарына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Қазақстан Республикасының аумағында ұшуды іздестіру-құтқарумен қамтамасыз етуді ұйымдастыру жөніндегі қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасының аумағында ұшуды іздестіру-құтқарумен қамтамасыз етуді ұйымдастыру қағидалары:

1) авариялық хабар беру тәртібін, апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемелерiн, сондай-ақ олардың жолаушылары мен экипаж мүшелерін іздестіру мен құтқаруды ұйымдастыру схемасын;

2) персоналға және әуе қозғалысына қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару органдарын, іздестіру-құтқару командаларын, мемлекеттік органдардың авариялық-құтқару қызметтерін, әуе кемелерін пайдаланушыларды қажетті жабдықпен және байланыс құралдарымен жарақтандыруға қойылатын талаптарды;

3) іздестіру-құтқару операцияларын жүргізу жоспарын әзірлеу, келісу және бекіту тәртібін;

4) Қазақстан Республикасының аумағында іздестіру-құтқару қызметін бірлесіп құратын барлық мемлекеттік органдардың, әуе қозғалысына қызмет көрсету, әуе кемесін басқару органдарының, іздестіру-құтқару командаларының, мемлекеттік органдардың іздестіру-құтқару қызметтерінің, әуе кемесін пайдаланушылардың және әуежайлардың арасында жауапкершілікті бөлуді және іс-шараларды ұйымдастыруды;

5) азаматтық авиация ұйымдары іздестіру-құтқару операцияларын (жұмыстарын) жүзеге асырған және оны қамтамасыз етуге қатысқан кезінде олардың шығынын өтеу тәртібін қамтуға тиіс.

1-1. Азаматтық авиацияда әуе кемелерінің іздестіру-құтқару кезекшілігін қамтамасыз ету аэронавигациялық қызмет көрсету үшін алынатын алымдар есебінен жүзеге асырылады.

2. Қазақстан Республикасының аумағында кез келген мемлекеттің әуе кемелерін, жолаушылар мен экипаж мүшелерін іздестіру және құтқару жөніндегі жұмыстар мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

3. Алып тасталды - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергiлiктi атқарушы органдары, ұйымдар әуе кемесiн iздестiруді және құтқаруды жүргiзуде кез келген мүмкiн болатын көмектерiн көрсетуге мiндеттi және iздестiру-құтқару органдары келгенге дейін адамдарды құтқару, оларға медициналық және басқа да көмек көрсету, сондай-ақ әуе кемесiн және оның бортындағы құжаттаманы, жабдықтар мен мүлiктi күзету жөнінде қажеттi шараларды қолданады.

5. Авиациялық iздестiру-құтқару жұмыстарын ұйымдастыру және жүзеге асыру кезінде өздерінің құзыретіне және жарғысына сәйкес мемлекеттік органдардың (кәсіпорындардың) күштері мен құралдары, сондай-ақ іздестіру және құтқару ауданындағы әуе кемелерінің экипажы тартылады және пайдаланылады.

6. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемелерiне қажеттi көмек көрсету үшiн Қазақстан Республикасының аумағына кiруге:

1) басқа мемлекеттердiң iздестiру-құтқару күштерi мен құралдарына;

2) сол әуе кемелерiнiң иелерi мен пайдаланушыларына;

3) апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемелерi тiркелген мемлекеттiң билігіне рұқсат етiледi.

Мұндай рұқсаттың шарттары Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану қағидаларына және Қазақстан Республикасының аумағында ұшуды іздестіру-құтқарумен қамтамасыз етуді ұйымдастыру жөніндегі қағидаларға сәйкес айқындалады.

Ескерту. 98-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (01.01.2014 бастап қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

99-бап. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемесi экипажының iс-әрекеттері

1. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемесінің экипажы Қазақстан Республикасының аумағында ұшуды іздестіру-құтқарумен қамтамасыз етуді ұйымдастыру қағидаларына сәйкес шараларды және адамдардың өмiрi мен денсаулығын сақтау және мүлiктi, оның ішінде әуе кемесін сақтау бойынша өзге де ықтимал шараларды қабылдауға міндетті.

2. Апатқа ұшыраған әуе кемесiнiң экипажы өз өкiлеттiктерiн азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның өкілдеріне тапсырғанға дейiн борттағы адамдарды, мүлiктi құтқару мен олардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, әуе кемесiнiң өзiн сақтау жөнiнде барлық мүмкiн болатын шараларды қолдануға мiндеттi. Әуе кемесi экипажының барлық мүшелерi адамдарды, мүлiктi және әуе кемесiн құтқаруға қатысуға мiндеттi.

3. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемесiнiң командирi азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның өкілдері келгенге дейін осы әуе кемесiнiң бортындағы адамдардың iс-әрекеттеріне басшылық жасайды.

Ескерту. 99-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

100-бап. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемесi туралы хабарлау

1. Әуе қозғалысына қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару органдары, аэроклубтар апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемесі туралы ақпаратты, сондай-ақ қауiптi жағдайға ұшыраған адамдар туралы кез келген өзге де ақпаратты алған кезде Қазақстан Республикасының аумағында ұшуды іздестіру-құтқарумен қамтамасыз етуді ұйымдастыру қағидаларында айқындалатын тәртіппен қажетті көмек көрсету бойынша барлық ықтимал шараларды қабылдауға және іздестіру-құтқару операцияларын жүргізу жоспарына сәйкес іздестіру-құтқару командаларына, мемлекеттік органдардың авариялық-құтқару қызметтеріне, әуе кемелерін пайдаланушыларға дереу хабарлауға, сондай-ақ өз құзыреті шегінде авариялық оқиғаға немесе оқыс оқиғаға тергеп-тексеру жүргізуді ұйымдастыру үшін азаматтық және мемлекеттік авиация салаларындағы уәкілетті органдарды хабардар етуге міндетті.

2. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалар мен астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергiлiктi атқарушы органдары, жеке және заңды тұлғалар әуе кемелерiнiң апатқа ұшырауы жөнінде өздерiне белгiлi болған барлық жағдайлар туралы азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органға немесе жақын маңдағы әуеайлаққа дереу хабарлауға мiндеттi.

Ескерту. 100-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

101-бап. Авариялық-құтқару жұмыстары

1. Әуеайлақта және әуеайлақ маңындағы аумақта авариялық-құтқару жұмыстарын жүргiзу әуе кемесi апатқа ұшыраған пайдаланушының есебiнен меншiк иелерiнiң немесе әуеайлақтар иелерiнiң күштерiмен және құралдарымен Қазақстан Республикасының әуежайларында ұшуды авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Егер апатқа ұшыраған әуе кемесi немесе оның бөліктерi темiржол, автомобиль, су көлiгiнiң қозғалысына немесе әуе кемелерiнiң ұшуына кедергi келтiрсе, құтқару жұмыстарының басшысы көлiк құралдары қозғалысын немесе ұшуды қалпына келтiру мақсатында әуе кемесiнің (оның бөліктерiнің) орналасқан жерiн және жалпы жай-күйiн алдын ала белгiлеп алып, оларды басқа орынға көшіру жөнінде шаралар қолдануға мiндеттi.

102-бап. Әуе кемесiн, оның жолаушылары мен экипажын iздестiрудi тоқтату

1. Iздестiру шаралары нәтиже бермеген жағдайда, апатқа ұшыраған әуе кемесiн iздестiрудi тоқтату туралы шешiмдi әуе кемесiнiң иесiмен және іздестiру-құтқару командасының басшысымен келiсім бойынша тексеру жөнiндегi комиссияның төрағасы қабылдайды.

Апатқа ұшыраған әуе кемесін іздестіруді тоқтату туралы шешім қолда бар iздестiру-құтқару күштерiмен және құралдарымен бұдан әрi iздестiру әуе кемесiн табуға және тiрi қалған адамдарды құтқаруға қол жеткiзбейді деп пайымдауға жеткiлiктi негіздер болғанда ғана қабылдануы мүмкiн.

2. Апатқа ұшыраған әуе кемесін іздестіруді тоқтату туралы шешімге осы әуе кемесін иеленуші Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауы мүмкін.

3. Осы бапқа сәйкес iздестiрiлуi тоқтатылған әуе кемесi хабарсыз жоғалып кеткен болып есептеледi.

Хабарсыз жоғалып кеткен әуе кемесi экипажының мүшелері мен жолаушыларын хабарсыз жоқ болып кеткендер деп тану немесе оларды қайтыс болды деп жариялау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.

Ескерту. 102-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

103-бап. Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлердегi әуе кемелерін iздестiру және құтқару

Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерде апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған Қазақстан Республикасының әуе кемелерiн iздестiру және құтқару осы Заңның және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың талаптары ескеріле отырып, аумағында осы жұмыстар жүргiзiлетiн мемлекеттiң iздестiру-құтқару жұмыстарын орындау қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

104-бап. Апат жағдайларына әуе кемелерiн жабдықтау және экипажды даярлау

1. Әуе кемелерi іздестіру мен құтқаруға арналған борттық авариялық-құтқару құралдарымен және авариялық жетекті таратқыштармен жабдықталады, олардың тiзбесi әуе кемесiнiң үлгiсi мен ұшатын ауданына қарай азаматтық әуе кемелерінің ұшуға жарамдылығы нормаларына сәйкес айқындалады, ал мемлекеттiк авиацияның әуе кемелерi үшiн мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

2. Әуе кемесi экипажының барлық мүшелерi авариялық-құтқару даярлығы және әуе кемесiнiң бортында авариялық жағдай туындаған кезде жолаушыларға көмек көрсету бағдарламасы бойынша арнайы оқытудан өтуге мiндеттi.

3. Экипаж осындай жағдайда жасалатын iс-әрекеттер туралы және жеке және борттық авариялық-құтқару құралдарын пайдалану қағидалары туралы жолаушыларға мiндеттi түрде нұсқау беруге тиiс.

Жолаушыларға арналған ақпарат қазақ және орыс тілдерінде берілуге тиіс. Бейнеақпаратты қолдануға рұқсат етіледі.

14-тарау. АВИАЦИЯЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІК

105-бап. Авиациялық қауiпсiздiкті қамтамасыз ету

1. Әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) пайдаланушылар, әуе кемелерін пайдаланушылар Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының авиациялық қауіпсіздік бағдарламасына сәйкес азаматтық авиацияны оның қызметіне заңсыз араласу актілерінен қорғау жөніндегі шараларды қабылдауға мiндеттi.

Жерде және әуеде азаматтық авиация қауіпсіздігіне қатер төндіретін акт немесе актіні жасауға әрекеттену, атап айтқанда:

әуе кемесін заңсыз басып алу;

пайдаланудағы әуе кемесін бұзу;

әуе кемесінің бортында немесе әуеайлақтарда адамдарды кепілге алу;

әуе кемесінің бортына, әуежайға (әуеайлаққа) немесе аэронавигациялық құрал немесе қызмет орналасқан жерге күшпен кіру;

әуе кемесінің бортына немесе әуежайға қылмыстық мақсаттарға арналған қаруды, қауіпті құрылғыларды немесе материалды орналастыру;

пайдаланудағы әуе кемесін адамды өлімге ұшырату, елеулі жарақаттау немесе мүлікке немесе қоршаған ортаға айтарлықтай залал келтіру мақсатында пайдалану;

ұшып келе жатқан немесе жердегі әуе кемесінің қауіпсіздігіне, жолаушылардың, экипаж мүшелерінің, жердегі персоналдың немесе әуежайдағы жұртшылықтың немесе азаматтық авиацияның құралдары немесе қызметі орналасқан жердің қауіпсіздігіне қатер төндіретін жалған ақпаратты хабарлау азаматтық авиация қызметіне заңсыз араласу актісі болып табылады.

1-1. Әуежайлар мен авиакомпаниялар пайдаланушыларының Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызметтік қару мен оның оқ-дәрілерін сатып алуға, сақтауға және пайдалануға құқығы бар.

1-2. Азаматтық авиация ұйымы авиациялық қауіпсіздік бағдарламаларын әзірлейді және қабылдайды, оларда Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының авиациялық қауіпсіздік бағдарламасына сәйкес әзірленген, заңсыз араласу актілерін болғызбау және оларға қарсы іс-қимыл жасау шаралары мен рәсімдері көзделеді.

2. Азаматтық авиацияны оның қызметiне заңсыз араласу актілерінен қорғау:

1) әуежайдың бақыланатын аймағына, оның ішінде әуежайдың кіру шектелген күзетілетін аймақтарына және әуе кемесінің бортына бөгде адамдар мен көлiк құралдарының кiруiн болғызбау.

Жете тексеру пунктінен әуе кемесіне дейінгі коммерциялық авиацияның ұшатын жолаушыларына арналған аймақтар, сондай-ақ перрон, жете тексеруден өткен багаж бен жүктер бар әуе кемелеріне қызмет көрсету аймақтарын қоса алғанда, багаж өңдеу аймақтары, жүк қоймалары, пошта жөнелтілімдерін өңдеу орталықтары, әуежайдың бақыланатын аймағында орналасқан бортта тамақтандыру мен ұшақтарды тазалау қызметтерінің үй-жайлары кіру шектелген күзетілетін аймақ болып табылады;

1-1) авиациялық жұмыстарды орындау кезінде пилотсыз авиациялық жүйеге бөгде адамдардың кіруін болғызбау;

2) бөгде адамдардың әуе кемелерiне кiрiп кету мүмкiндiгiн болғызбайтындай тұрақтардағы әуе кемелерiн күзету;

2-1) пилотсыз әуе кемесін сақтау орнына заңсыз кіру және бағдарламалық қамтылымның және (немесе) жабдықтың конфигурациясын заңсыз өзгерту мүмкіндігін болғызбайтын пилотсыз авиациялық жүйені тиісінше сақтау;

3) әуе кемелерінде, оның ішінде пилотсыз әуе кемелерінде тасымалдауға тыйым салынған қаруларды, оқ-дәрiлердi, жарылғыш, радиоактивтi, уландырғыш, тез тұтанғыш және басқа да қауiптi заттар мен құралдарды заңсыз алып жүру мүмкiндiгiн болғызбау;

4) қару-жарақ пен оқ-дәрiлердi тасымалдау кезiнде олардың әуе кемелерiнің жолаушылардан оқшауланған бөлiктерiнде оқтары алынған күйде багажбен тасымалдануын қамтамасыз ететiн айрықша сақтық шараларын енгiзу;

5) ерекше жағдайларда әуе кемелерiн, пилотсыз авиациялық жүйелерді арнайы қарап тексеру;

6) ұшу кезiнде экипаждың қауiпсiз жұмысын қамтамасыз ететiн, сондай-ақ әуе кемесiн заңға қайшы пайдалануға жол бермейтiн техникалық құрылғылармен әуе кемелерiн жабдықтау;

6-1) әуе кемесінің бортына, әуежайға немесе аэронавигациялық құрал және басқа да объектілер орналасқан жерге заңсыз кіруді болғызбау;

6-2) аэровокзалдар мен іргелес аумақтардың жалпы рұқсат етілген аймақтарында қауіпсіздіктің қажетті шараларымен;

6-3) азаматтық авиация мақсаттары үшін пайдаланылатын ақпараттық технологиялар мен байланыс технологияларының және деректердің маңызды жүйелерінің қауіпсіздік шаралары;

6-4) пилотсыз авиациялық жүйелерді құқыққа қарсы пайдалануды болғызбайтын бағдарламалық-техникалық құралдармен пилотсыз авиациялық жүйелерді жарақтандыру;

7) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым мен мемлекеттік органдар авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде өз құзыреті шегінде арнайы әзiрлеген авиация қызметiне заңсыз араласуға қарсы іс-әрекет жасау шаралары, сондай-ақ авиациялық қауiпсiздiкті қамтамасыз ететiн басқа да шаралар арқылы қамтамасыз етiледi.

2-1. Егер әуе кемесі заңсыз араласу актісіне ұшыраса, әуе кемесінің командирі, егер әуе кемесінің бортындағы жағдай өзгені талап етпесе, Авиациялық қауiпсiздiк қағидаларына сәйкес, азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым айқындаған қолайлы әуеайлаққа аса қысқа мерзімде қону әрекетін жүзеге асырады.

3. Әуе кемелерін пайдаланушылар әуе кемесінің бортында азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Төтенше жағдайлардағы іс-әрекеттер бойынша азаматтық әуе кемелерінің экипаждарына арналған нұсқаулықтан үзінді көшірменің болуын қамтамасыз етеді.

3-1. Ұшып келуі, ұшып кетуі кезінде және тұрақта тұрған уақытында әуе кемесінің бортына бөгде адамның заңсыз кіруіне тыйым салынады.

3-2. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдалану қағидаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, пилотсыз авиациялық жүйені бөгде адамға беруге тыйым салынады.

4. Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын заңсыз араласу актілерінен қорғауды қамтамасыз ететін заңдардың, қағидалар мен рәсімдердің сақталуына бақылауды және қадағалауды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым басқа мемлекеттік органдардың құзыретіне сәйкес олармен бірлесіп жүзеге асырады.

Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым басшысының Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын заңсыз араласу актілерінен қорғау саласындағы лауазымдық өкілеттіктер берілетін орынбасары Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен келісу бойынша тағайындалады.

Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті тағайындалатын адамды келісуден бас тартудың анықталған себебін түсіндірмеуге құқылы.

4-1. Азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жыл сайын Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасы заңнамасының авиация қауіпсіздігін қамтамасыз ету бөлігіндегі талаптарын сақтау тұрғысында азаматтық авиация ұйымдарында тексерулер мен сынақтар жүргізуге бағытталған іс-шаралар кешені түсінілетін авиациялық қауіпсіздікті тұрақты қадағалауды қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламаны қабылдайды.

5. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген авиациялық қауіпсіздік шараларының сапасына бақылауды және қадағалауды жүргізу:

1) Қазақстан Республикасының әуеайлақтарын (тікұшақ айлақтарын) пайдаланушыларды, азаматтық әуе кемелерін , авиациялық жұмыстарды орындайтын пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушыларды және Қазақстан Республикасының әуежайларына тұрақты рейстер орындайтын шет мемлекеттердің азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларды жылына бір реттен жиі емес кезеңділікпен ішінара тексерулер және жоспардан тыс тексерулер;

2) ұлттық қауіпсіздік органдары жүргізетін қызметтік эксперименттер;

3) әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың авиациялық қауіпсіздік бойынша ішкі тексерулері;

4) әуежайдың авиациялық қауіпсіздік қызметін сертификаттау;

5) авиациялық қауіпсіздік шараларының сапасын бақылауды жүзеге асыратын мамандарды іріктеуді жүргізу;

6) кемшіліктерді анықтауды және оларды жою жөнінде шаралар қабылдауды қамтитын авиациялық қауіпсіздіктің жай-күйіне талдау жүргізу;

7) авиациялық қауіпсіздік жүйесіне сынақтар жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

8) алып тасталды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6. Әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларды тексерулер олардың адамдарды, әуежайдың бақыланатын аймағында орналасқан әуе кемелерін, азаматтық авиация объектілерін, радионавигациялық құралдарды, жабдықтарды заңсыз араласу актілерінен қорғауды қамтамасыз ету қабілетін анықтау үшін жүргізіледі.

7. Ішінара тексерулер қатерлерді бағалау және әуежай арқылы немесе азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылар жүзеге асырған тасымалдар көлемі, сондай-ақ авиациялық қауіпсіздік саласында бұрын анықталған бұзушылықтар ескеріле отырып жүргізіледі.

8. Қызметтік эксперимент жүргізу жөніндегі талаптар:

1) қызметтік эксперимент азаматтық авиация ұйымдарының үздіксіз қызметін бұзатын заңсыз араласу актісін айнытпай көрсетуге және әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың авиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету сапасын тексеруге тиіс;

2) қызметтік эксперимент жүргізу адамдардың өміріне және әуе кемелерінің, авиациялық техниканың және әуежайдың бақыланатын аймағындағы басқа да объектілердің қауіпсіздігіне қатер төндірмеуге тиіс;

3) қызметтік эксперимент әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушыларға, өзге де заңды және жеке тұлғаларға материалдық залал келтірмеуге тиіс және азаматтық авиация ұйымдарының үздіксіз қызметіне әсер етпеуге тиіс;

4) қызметтік эксперимент ұлттық қауіпсіздік органдары өкілдерінің, эксперимент жетекшісінің және әуеайлақтарды (тікұшақ айлақтарын) және азаматтық әуе кемелерін пайдаланушылардың авиациялық қауіпсіздік қызметі басшысының тұрақты бақылауымен жүзеге асырылуға тиіс;

5) экспериментке қатысушылардың күш қолдануын және ұстаудан және авиациялық қауіпсіздік қызметі өкілдерінің не қызметтік экспериментке қатысатын мемлекеттік органдардың талаптарын орындаудан жалтарудың өзге де тәсілдерін қолдануын болғызбауға тиіс.

9. Әуежайлардың, әуеайлақтардың (тікұшақ айлақтарының) және азаматтық әуе кемелерінің пайдаланушылары ішкі аудиттерді, тексерулерді, зерттеп-қарауларды, сенімділікті тексеруді қамтитын авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің сапасын бақылау жөніндегі ішкі шараларды жүзеге асырады. Шараларды іске асыруды Авиациялық қауіпсіздіктің сақталуы сапасына бақылау жүргізу қағидаларына сәйкес әзірленген авиациялық қауіпсіздік бойынша сапаны ішкі бақылау бағдарламасы негізінде сапаны бақылаудың ішкі аудиторы (маманы) жүзеге асырады.

10. Авиациялық қауіпсіздік жүйесіне сынақты Авиациялық қауіпсіздіктің сақталуы сапасына бақылау жүргізу қағидаларына сәйкес азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым жүргізеді.

Ескерту. 105-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

106-бап. Авиациялық қауіпсіздік қызметтері

1. Әуежайдың және тұрақты әуе тасымалдарын орындайтын авиакомпанияның, сондай-ақ аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушілердің өз құрылымында тиісті қажетті техникалық құралдармен және кадр құрамымен жасақталған, азаматтық авиацияны заңсыз араласу актілерінен қорғауды қамтамасыз ететін авиациялық қауіпсіздік қызметі болуға тиіс.

Авиациялық жұмыстарды және тұрақты емес әуемен тасымалдауды орындайтын пайдаланушының өз құрылымында авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты адамы болуға тиіс.

1-1. Әуежайлар мен авиакомпаниялардың авиациялық қауіпсіздік қызметтері қызметкерлерінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қызметтік қару мен оның оқ-дәрілерін қолдануға, сақтауға және алып жүруге құқығы бар.

2. Әуежайдың, тұрақты әуе тасымалдарын орындайтын авиакомпанияның , сондай-ақ аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің бірінші басшысына тікелей бағынатын және оның орынбасары болып табылатын, Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен келісу бойынша тағайындалатын, авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау бағдарламасына сәйкес тиісті оқудан өткен және жұмысқа жіберілетін Қазақстан Республикасының азаматы тиісінше әуежайдың, тұрақты әуе тасымалдарын орындайтын авиакомпанияның, сондай-ақ аэронавигациялық қызмет көрсетуді берушінің авиациялық қауіпсіздік қызметінің басшысы бола алады.

Қазақстан Республикасының Президентін және күзетілетін өзге де адамдарды тасымалдауды жүзеге асыратын авиакомпанияның авиациялық қауіпсіздік қызметінің басшылары Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметімен келісіле отырып тағайындалады.

Пайдаланушының бірінші басшысына тікелей бағынатын, ұлттық қауіпсіздік органдарының келісімі бойынша тағайындалатын Қазақстан Республикасының азаматы ғана тұрақты емес әуемен тасымалдауды және авиациялық жұмыстарды орындайтын пайдаланушының авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты адамы бола алады.

3. Авиациялық қауіпсіздік үшін дербес жауаптылық:

1) әуежайды пайдаланушы болып табылатын ұйымның бірінші басшысына және оның орынбасарына – әуежайдың авиациялық қауіпсіздік қызметінің басшысына;

2) тұрақты әуе тасымалдарын орындайтын авиакомпанияның бірінші басшысына және оның орынбасарына – авиациялық қауіпсіздік қызметінің басшысына;

3) тұрақты емес әуемен тасымалдауды және (немесе) авиациялық жұмыстарды орындайтын әуе кемелерін пайдаланушының бірінші басшысына және авиациялық қауіпсіздік жөніндегі жауапты адамына;

4) жалпы мақсаттағы авиацияны пайдаланушыларға жататын әуе кемесінің иесіне;

5) аэронавигациялық қызмет көрсетуді беруші органның бірінші басшысына және оның авиациялық қауіпсіздік қызметінің басшысына;

6) пилотсыз авиациялық жүйелерді пайдаланушыға жүктеледі.

4. Азаматтық авиация ұйымдарының авиациялық қауіпсіздік қызметтерінің жұмысы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйыммен, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарымен, құқық қорғау және өзге де мемлекеттік органдарымен олардың құзіретіне сәйкес өзара іс-қимыл жасай отырып жүзеге асырылады.

5. Авиациялық қауіпсіздік қызметіне жұмысқа алу кезінде заңда белгіленген тәртіппен жойылмаған немесе алынбаған соттылығы бар адамдар қабылданбайды.

Ескерту. 106-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 N 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

107-бап. Қарап тексеру

1. Әуе кемесінің жолаушылары мен экипаж мүшелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында әуе кемесі, борттағы қосалқы заттар мен тағам, экипаж мүшелері, жолаушылар, багаж, қол жүгі, оның ішінде жолаушылардың өздерінде болатын заттар, сондай-ақ жүктер мен почта жөнелтілімдері міндетті түрде ұшу алдында қарап тексеруге жатады.

2. Жолаушыларды, багажды, қол жүгін, оның ішінде жолаушылардың өздерінде болатын заттарды, экипаж мүшелерін, азаматтық авиацияның авиация персоналы қатарындағы адамдарды, әуе кемесі бортындағы қосалқы заттар мен тағамды, жүктер мен пошта жөнелтілімдерін және әуежайдың бақыланатын аймағына келетін барлық адамдарды ұшар алдында жете тексеруді авиациялық қауіпсіздік бойынша даярлау және қайта даярлау бағдарламасына сәйкес бағдарламалар бойынша тиісті оқудан өткен және азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымда жұмысқа рұқсат алған авиациялық қауіпсіздік қызметінің жете тексеру инспекторлары жүргізеді.

Әуе кемелерін пайдаланушылар өздерінің әуе кемелеріне ұшу алдында қарап тексеру жүргізілу үшін жауапты болады.

Ұшу кезінде қарап тексеруді әуе кемесінің командирі тағайындаған экипаж мүшесі жүргізеді.

Әуежайларда әуе кемесін арнайы қарап тексеруді әуежайдың авиациялық қауіпсіздік қызметінің персоналы экипаж мүшелерін (инженерлік-техникалық құрамды) және мемлекеттік органдарды олардың құзыретіне сәйкес тарта отырып жүзеге асырады.

3. Авиациялық қауіпсіздік қызметі жоқ сертификатталмайтын әуеайлақта (тікұшақ айлағында), уақытша әуеайлақта (тікұшақ айлағында) және қону алаңында ұшу алдындағы қарап тексеруді жүргізу әуе кемесінің экипажына жүктеледі.

4. Қол жүгін, багажды қарап тексерудің және жолаушыларды жеке қарап тексерудің алдында жолаушыға оның қолында болуы мүмкін, қауіпті заттар мен нәрселер тізбесінде белгіленген қауіпті заттар мен нәрселерді, сондай-ақ жолаушыларға азаматтық әуе кемелерімен тасымалдауға тыйым салынған есірткінің барлық түрлерін көрсетуге ұсыныс жасалады.

Қарап тексеру кезінде жолаушының жеке басын куәландыратын құжаттарды тасымалдау құжаттарымен салыстырып тексеру жүргізіледі.

Қол жүгін, багажын және өздерін жеке қарап тексеруден жалтарған жолаушылар тасымалдауға жіберілмейді.

Қарап тексеруді ұйымдастыру үшін әуежайлардың басшылары мен авиациялық қауіпсіздік қызметінің басшылары жауаптылықта болады.

5. Әуе кемесіне жүк тиелгеннен кейін оның барлық сыртқы есіктері жабылған кезден бастап жүкті түсіру үшін осы есіктердің кез келгені ашылған кезге дейін жолаушының келісіміне қарамастан, қарап тексеру жүргізілуі мүмкін.

6. Жете тексеру кезінде техникалық құралдар қолданылады, оларға қойылатын талаптарды азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

Авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі қосымша шаралар ретінде жолаушыларды ішінара жеке қарап тексеру және олардың қол жүгі мен багажын қолмен қарап тексеру жүргізілуі мүмкін.

Жолаушыларды жеке қарап тексеру және олардың қол жүгі мен багажын қолмен қарап тексеру Авиациялық қауіпсіздік қағидаларына сәйкес әуе кемесімен тасымалдауға тыйым салынған заттар мен нәрселерді табу үшін қажет болатын шектерде жүзеге асырылады.

Әкімшілік құқық бұзушылық жасау құралдарын не нәрселерін табу мақсатында жеке қарап тексеруді Қазақстан Республикасының "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Кодексінде санамалап көрсетілген лауазымды адамдар жүргізеді.

Жолаушылардың және экипаж мүшелерінің өздерінде болатын, азаматтық әуе кемелерімен тасымалдауға тыйым салынған барлық заттар мен нәрселерді табу мақсатында жеке қарап тексеруді әуежайдың авиациялық қауіпсіздік қызметінің мамандары жүргізеді.

Жеке қарап тексеруді тексерілетін жолаушымен бір жыныстағы адам ғана әуежайларда санитарлық-эпидемиологиялық қағидалар мен нормалардың талаптарына сай келетін арнайы бөлінген үй-жайларда жүргізеді.

Бір үй-жайда бір уақытта бірнеше жолаушыны жеке қарап тексеруге тыйым салынады.

Жеке қарап тексерудің нәтижелері қарап тексеру жүргізу туралы шешім қабылдаған адам, қарап тексеру жүргізген адам және жолаушы қол қоятын актімен ресімделеді.

7. Егер жолаушының қол жүгін, багажын және өзін жеке қарап тексерген кезде азаматтық әуе кемелерімен алып жүруге тыйым салынған заттар мен нәрселер табылмаса, әуежайдың және авиакомпанияның лауазымды адамдары, сондай-ақ қарап тексеруді жүргізген басқа да адамдар жолаушыны билет алынған рейспен немесе кезекті рейспен жөнелтуді қамтамасыз ететін қажетті шараларды қабылдауға міндетті.

Жолаушы қарап тексеруге байланысты жөнелтудің кешіктірілуі себебінен ұшудан немесе ұшуды жалғастырудан бас тартқан жағдайда, авиакомпания оның талап етуі бойынша билеттің құнын немесе оның пайдаланылмаған бөлігін Жолаушыларды, багажды және жүктерді әуе көлігімен тасымалдау қағидаларында көзделген тәртіппен өтеуге тиіс.

8. Қазақстан Республикасының Үкiметi бекіткен арнайы тізбе бойынша лауазымды адамдарды қоспағанда, әуе кемесімен тасымалданатын әрбір адам мен оның багажына қатысты жете тексеру жүргізіледі.

9. Әуежайдың бақыланатын аймағында қарап тексеру жүргізудің тәртібі мен шарттары Авиациялық қауіпсіздік қағидаларында айқындалады.

10. Қазақстан Республикасының терроризмге қарсы іс-қимыл туралы заңнамасына сәйкес белгіленген қауіп-қатер деңгейіне байланысты жолаушылар және аэровокзалдарға келетін адамдар, олардың алып жүретін заттары, оның ішінде қол жүгі мен багажы Қазақстан Республикасы азаматтық авиациясының авиациялық қауіпсіздік бағдарламасына сәйкес жете тексеруге жатады.

Ескерту. 107-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (01.08.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

108-бап. Экипаж мүшесінің куәлігі

Авиация персоналы адамдарының өз қызметтік міндеттерін орындауы кезінде экипаж мүшесінің куәлігін көрсетуі оларға әуежайларда бірінші кезекте қарап тексеруден өту құқығын береді. Экипаж мүшесінің куәлігі әуежайдың бақыланатын аймағына рұқсаттама болып табылады.

Ұшу құрамының, кабина экипажының адамдарына, ұшуға техникалық қолдау көрсетуді қамтамасыз ететін инженерлік-техникалық құрамға және ұшу кезінде әуе кемесінің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін персоналға экипаж мүшесінің куәлігін беру ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісілгеннен кейін азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен Ұшу құрамының, кабина экипажының адамдарына, ұшуға техникалық қолдау көрсетуді қамтамасыз ететін инженерлік-техникалық құрамға және ұшу кезінде әуе кемесінің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін персоналға экипаж мүшесінің куәлігін беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 108-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.05.2017 № 64-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

15-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

109-бап. Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

110-бап. Өтпелi ережелер

1. Осы Заң қолданысқа енгiзiлгенге дейiн құрылған авиакомпаниялар осы Заң қолданысқа енгiзiлген күннен бастап бiр жыл iшiнде өздерiнiң құрылтай құжаттарына тиiстi өзгерiстер енгiзуге мiндеттi.

2. Авиакомпаниялар осы баптың 1-тармағының талаптарын орындамаған жағдайда азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган осы баптың 1-тармағында белгiленген мерзiм аяқталған күннен бастап үш айдан кешiктiрмей азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының сертификатын қайтарып алады.

111-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң, алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізілетін 16-бабының 3-тармағының екінші - алтыншы абзацтарын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

2. Осы Заң қолданысқа енгізілген күнінен бастап мыналардың күші жойылды деп танылсын:

1) "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" 1995 жылғы 20 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., № 23, 148-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 23, 321-құжат; № 24, 338-құжат; 2002 ж., № 15, 147-құжат; 2003 ж., № 10, 54-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2005 ж., № 7-8, 23-құжат; 2006 ж., № 24, 148-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 8, 52-құжат; № 9, 67-құжат; № 18, 143-құжат; № 20, 152-құжат; 2009 ж., № 18, 84-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат);

2) "Азаматтық авиацияны мемлекеттік реттеу туралы" 2001 жылғы 15 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 23, 320-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2005 ж., № 7-8, 23-құжат; 2006 ж., № 24, 148-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 9, 67-құжат; № 18, 143-құжат; 2009 ж., № 18, 84-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат).

Қазақстан Республикасының Президенті

Н. Назарбаев

Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации

Закон Республики Казахстан от 15 июля 2010 года № 339-IV.

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано Оглавление
Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие настоящего Закона РК см. ст. 111

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, связанные с использованием воздушного пространства Республики Казахстан и деятельностью авиации, и определяет порядок использования воздушного пространства и деятельности авиации в целях охраны жизни и здоровья человека, окружающей среды, интересов государства, обеспечения безопасности полетов воздушных судов и удовлетворения потребностей экономики Республики Казахстан, физических и юридических лиц в авиационных услугах.

Сноска. Преамбула в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) аварийно-спасательные работы - комплекс мероприятий, направленных на своевременное оказание помощи терпящим бедствие или потерпевшим;

2) авиакомпания - юридическое лицо, имеющее сертификат эксплуатанта гражданских воздушных судов;

3) свидетельство на авиамаршрут - документ на право использования авиационного маршрута для выполнения регулярных рейсов;

4) авиация - все виды организаций, деятельность которых направлена на создание условий и использование воздушного пространства человеком с помощью воздушных судов;

5) авиационные работы - специализированные операции, выполняемые эксплуатантом с применением гражданских воздушных судов в интересах других физических и (или) юридических лиц;

5-1) свидетельство на право выполнения авиационных работ – документ установленной формы, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, удостоверяющий допуск эксплуатанта к авиационным работам;

6) авиационная безопасность – защита гражданской авиации от актов незаконного вмешательства, которая достигается путем реализации комплекса мер и привлечения людских и материальных ресурсов;

6-1) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7) авиационная деятельность - все виды деятельности, направленные на создание условий и использование воздушного пространства человеком с помощью воздушных судов;

8) авиационные услуги - услуги гражданской авиации, связанные с организацией и обеспечением воздушных перевозок пассажиров, багажа, грузов, почтовых отправлений и выполнением авиационных работ за плату или по найму;

9) незаконное вмешательство в деятельность авиации - противоправное действие, посягающее на безопасную деятельность авиации, повлекшее несчастные случаи с людьми, материальный ущерб, захват или угон воздушного судна или создавшее угрозу наступления таких последствий;

10) авиационный маршрут (авиамаршрут) - географическое описание или комбинация географических описаний земной поверхности, над которой осуществляется воздушное сообщение между пунктами авиаперевозок;

10-1) авиационная медицина – область медицины, посвященная изучению вопросов медицинского обеспечения авиационных полетов;

10-2) авиационный медицинский инспектор – авиационный инспектор уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, обладающий квалификацией и опытом работы в области авиационной медицины и уполномоченный на осуществление сертификации, контроля и надзора в сфере гражданской и экспериментальной авиации;

10-3) авиационный медицинский центр – юридическое лицо, осуществляющее медицинское освидетельствование в сфере гражданской авиации;

10-4) сертификат авиационного медицинского центра – документ установленного образца, удостоверяющий соответствие авиационного медицинского центра сертификационным требованиям;

10-5) авиационный медицинский эксперт – врач, имеющий сертификат авиационного медицинского эксперта, прошедший подготовку и имеющий практические навыки и трудовой стаж в области авиационной медицины, назначаемый уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации для проведения медицинских освидетельствований лиц, непосредственно связанных с выполнением и обеспечением полетов воздушных судов и их техническим обслуживанием, обслуживанием воздушного движения, на получение свидетельств или квалификационных отметок;

10-6) сертификат авиационного медицинского эксперта – документ установленного образца, наделяющий авиационного медицинского эксперта правом проводить медицинское освидетельствование и выдавать медицинский сертификат;

11) авиационный учебный центр - юридическое лицо, осуществляющее подготовку, переподготовку и поддержание профессионального уровня авиационного персонала;

12) сертификат авиационного учебного центра - документ установленного образца, удостоверяющий соответствие авиационной учебной организации сертификационным требованиям;

13) сертификат по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники - документ установленного образца, удостоверяющий соответствие организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники сертификационным требованиям;

14) авиационный персонал - физические лица, имеющие специальную и (или) профессиональную подготовку, осуществляющие деятельность по выполнению и обеспечению полетов воздушных судов, воздушных перевозок и авиационных работ, техническому обслуживанию воздушных судов, организации и обслуживанию воздушного движения, управлению воздушным движением;

14-1) авиационный хаб – авиатранспортный узловой аэропорт, имеющий необходимую инфраструктуру для организации стыковочных рейсов, который используется авиакомпаниями как промежуточный пункт для доставки пассажиров, багажа, почтовых отправлений и грузов к месту назначения;

15) аэродромный участок автомобильной дороги - определенный уполномоченным органом в сфере государственной авиации участок автомобильной дороги, используемый для взлета и посадки воздушных судов государственной авиации при решении служебно-боевых задач и задач боевой подготовки;

15-1) платежи в сфере гражданской авиации – плата физических и юридических лиц за услуги, оказываемые уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, а также обязательные отчисления юридических лиц за осуществление ею постоянного надзора за обеспечением безопасности полетов и авиационной безопасности в бюджет уполномоченной организации в сфере гражданской авиации;

16) уполномоченный орган в сфере гражданской авиации - центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности гражданской и экспериментальной авиации;

16-1) уполномоченная организация в сфере гражданской авиации – акционерное общество со стопроцентным участием государства в уставном капитале, осуществляющее деятельность, направленную на обеспечение устойчивого развития отрасли гражданской авиации Республики Казахстан, безопасности полетов и авиационной безопасности;

16-2) служащие уполномоченной организации в сфере гражданской авиации – работники уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, занимающие должности первого руководителя и его заместителей, руководителей структурных подразделений и авиационных инспекторов;

16-3) международные организации в сфере гражданской авиации – международные организации, осуществляющие деятельность в сфере гражданской авиации и принимающие авиационные правила, направленные на обеспечение безопасности, регулярности, эффективности и регулирование других вопросов воздушного транспорта;

17) авиационные правила международной организации в сфере гражданской авиации – требование, регламентирующее организацию и осуществление отдельных аспектов деятельности гражданской авиации, принятое международной организацией в сфере гражданской авиации;

18) организация гражданской авиации - юридическое лицо, осуществляющее деятельность в сфере гражданской авиации;

19) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

19-1) система гражданско-военной координации – комплекс мероприятий, направленных на безопасное и эффективное использование воздушного пространства всеми видами авиации;

20) сертификат эксплуатанта гражданских воздушных судов - документ, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, удостоверяющий соответствие эксплуатанта Правилам сертификации эксплуатантов гражданских воздушных судов и сертификационным требованиям;

21) свидетельство о государственной регистрации гражданского воздушного судна - документ установленного образца, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации и подтверждающий внесение гражданского воздушного судна в Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан;

22) сертификат летной годности гражданского воздушного судна - документ, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, удостоверяющий соответствие гражданского воздушного судна нормам летной годности;

23) воздушное судно, потерпевшее бедствие, - воздушное судно, получившее при рулении, взлете, посадке или падении серьезное повреждение или полностью разрушенное, а также воздушное судно, совершившее вынужденную посадку вне аэродрома;

24) воздушное судно, терпящее бедствие, - воздушное судно, которому или находящимся на борту которого людям угрожает непосредственная опасность либо с которым потеряна радиосвязь и неизвестно местонахождение этого судна;

25) особо важные полеты - статус, присваиваемый уполномоченными Правительством Республики Казахстан государственными органами полетам воздушных судов, а также маршрутам (рейсам) их следования при воздушных перевозках охраняемых лиц Республики Казахстан;

26) аэроклуб - юридическое лицо, которое использует аэродром (вертодром), аэропорт на праве собственности либо иных законных основаниях и обеспечивает в случаях, предусмотренных настоящим Законом, деятельность эксплуатантов авиации общего назначения;

27) аэронавигационная информация - информация, полученная в результате сбора, анализа и обработки данных для целей обеспечения полетов воздушных судов, обслуживания воздушного движения и управления воздушным движением;

28) документ аэронавигационной информации - документ, который содержит информацию, имеющую важное значение для выполнения полетов, обслуживания воздушного движения и управления воздушным движением, утвержденный и опубликованный в установленном порядке;

28-1) аэронавигационное обслуживание – деятельность, которая включает организацию воздушного движения, предоставление систем связи, навигации и наблюдения, метеорологическое и поисково-спасательное обеспечение полетов, предоставление аэронавигационной информации.

Эти виды обслуживания предоставляются пользователям воздушного пространства на всех этапах полета (подход, в районе аэродрома и на маршруте);

29) поставщик аэронавигационного обслуживания – юридическое лицо, обеспечивающее организацию воздушного движения и (или) другое аэронавигационное обслуживание;

29-1) сертификат поставщика аэронавигационного обслуживания – документ установленного образца, удостоверяющий соответствие поставщика аэронавигационного обслуживания сертификационным требованиям;

29-2) справедливая культура – принцип обеспечения безопасности полетов, при котором авиационный персонал и иные работники в сфере гражданской авиации сообщают об ошибках или проступках и не несут ответственности за совершенные ошибки или проступки в сфере гражданской авиации, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Законом;

30) аэродром - определенный участок земной или водной поверхности (включая здания, сооружения и оборудование), предназначенный полностью или частично для прибытия, отправления и движения по этой поверхности воздушных судов;

31) сертификат годности аэродрома (вертодрома) - документ, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, удостоверяющий соответствие аэродрома (вертодрома) сертификационным требованиям;

32) приаэродромная территория - территория земной поверхности с центром в контрольной точке аэродрома и радиусом, определяемым уполномоченными органами в сферах гражданской и государственной авиации;

33) аэродромный метеорологический орган - служба, расположенная на аэродроме, предназначенная для метеорологического обеспечения полетов воздушных судов;

34) аэродромное движение - движение воздушных судов и транспортных средств на площади маневрирования аэродрома, а также полеты всех воздушных судов в районе аэродрома;

35) контрольная точка аэродрома - точка, определяющая географическое местоположение аэродрома;

36) аэропорт - комплекс сооружений, предназначенный для приема и отправки воздушных судов, обслуживания воздушных перевозок и имеющий для этих целей аэродром, аэровокзал, другие необходимые сооружения и оборудование;

37) аэропортовская деятельность - деятельность, осуществляемая физическими и (или) юридическими лицами в аэропортах, связанная с обеспечением воздушных перевозок, авиационных работ, безопасности полетов и авиационной безопасности;

38) сертификат службы авиационной безопасности аэропорта (аэродрома) – документ установленного образца, удостоверяющий соответствие службы авиационной безопасности аэропорта (аэродрома) сертификационным требованиям;

39) контролируемая зона аэропорта – рабочая площадь аэропорта (аэродрома), прилегающая к ней территория и расположенные вблизи здания или часть их, доступ в которые контролируется;

39-1) запасные части к воздушным суднам – части самолета, не являющиеся оборудованием, представляющие собой неотъемлемые компоненты транспортного средства, используемые с целью ремонта или замены детали, в том числе, двигатели и воздушные винты;

40) воздушное судно - аппарат, поддерживаемый в атмосфере за счет его взаимодействия с воздухом, исключая взаимодействие с воздухом, отраженным от земной (водной) поверхности;

41) фрахтовщик - воздушный перевозчик, который в соответствии с договором фрахтования (чартера) передает за плату другой стороне (фрахтователю) всю вместимость или часть вместимости одного воздушного судна (или нескольких судов) с экипажем на один или несколько рейсов для перевозки пассажиров, багажа, груза, почтовых отправлений или других целей и оказывает своими силами услуги по управлению им и по его технической эксплуатации;

42) исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

43) фрахтователь - физическое или юридическое лицо, заключившее договор фрахтования (чартера) с воздушным перевозчиком (фрахтовщиком) о передаче в его пользование всей вместимости или части вместимости одного воздушного судна (или нескольких судов) с экипажем на один или несколько рейсов для перевозки пассажиров, багажа, груза, почтовых отправлений или других целей;

44) максимальная сертифицированная взлетная масса воздушного судна – максимальная допустимая взлетная масса воздушного судна, указанная в сертификате типа или руководстве по летной эксплуатации гражданского воздушного судна;

45) полет воздушного судна - перемещение воздушного судна по земной (водной) поверхности и в воздушном пространстве от начала разбега при взлете (отрыва от земной или водной поверхности при вертикальном взлете) до окончания пробега (освобождения взлетно-посадочной полосы без остановки) или касания земной (водной) поверхности при вертикальной посадке;

46) режим использования воздушного пространства - временный порядок использования отдельных элементов структуры воздушного пространства Республики Казахстан, устанавливаемый для осуществления деятельности, требующей специальной организации использования воздушного пространства;

47) воздушное движение - движение воздушных судов, находящихся в полете и на площади маневрирования аэродрома;

48) обслуживание воздушного движения - полетно-информационное обслуживание, аварийное оповещение, диспетчерское обслуживание воздушного движения (районное диспетчерское обслуживание, диспетчерское обслуживание подхода или аэродромное диспетчерское обслуживание);

49) орган обслуживания воздушного движения – орган диспетчерского обслуживания воздушного движения, центр полетной информации или пункт сбора донесений, касающихся обслуживания воздушного движения поставщиком аэронавигационного обслуживания;

50) управление воздушным движением - комплексный процесс планирования, координирования, обеспечения полетов, непосредственное управление движением воздушных судов на земле и в воздухе, а также контроль за соблюдением установленного режима полетов и порядка использования воздушного пространства;

51) орган управления воздушным движением - центр управления или пункт управления государственной авиации, осуществляющий управление воздушным движением в пределах своей компетенции и в установленных для него зонах и районах;

51-1) организация воздушного движения – осуществляемая безопасным, экономичным и эффективным образом динамичная и интегрированная организация воздушного движения и воздушного пространства, включая обслуживание воздушного движения, организацию воздушного пространства и организацию потоков воздушного движения, путем предоставления средств и непрерывного обслуживания в сотрудничестве со всеми сторонами и с использованием бортовых и наземных функций;

52) воздушные перевозки - деятельность физических и юридических лиц по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений воздушными судами;

53) воздушная трасса – контролируемое воздушное пространство (или его часть) в виде коридора;

53-1) договор фрахтования (чартера) – договор перевозки (фрахта), по которому арендодатель (фрахтовщик) обязан предоставить арендатору (фрахтователю) всю вместимость или часть вместимости одного воздушного судна (или нескольких судов) за плату во временное владение и пользование на один или несколько рейсов для перевозки пассажиров, багажа, груза, почтовых отправлений или других целей и оказывать своими силами услуги по управлению им и по его технической эксплуатации;

53-2) бортовой самописец – любой самопишущий прибор, устанавливаемый на борту воздушного судна в качестве дополнительного источника сведений для проведения расследования авиационного происшествия или инцидента;

53-3) компетентностная система подготовки и оценки – система подготовки и оценки авиационного персонала, для которой характерны ориентация на результаты, особое внимание к стандартам эффективности выполнения операций и измерению этих стандартов, а также разработка учебного курса на основе установленных стандартов эффективности;

54) зона ответственности - воздушное пространство определенных размеров, в котором орган обслуживания воздушного движения или орган управления воздушным движением осуществляет свои функции;

54-1) наземное обслуживание – обслуживание, необходимое при прибытии воздушного судна в аэропорт (аэродром) или отправлении воздушного судна из аэропорта (аэродрома), не включающее обслуживание воздушного движения;

54-2) поставщик услуг наземного обслуживания – физическое или юридическое лицо, оказывающее услуги наземного обслуживания на территории аэропорта (аэродрома), за исключением эксплуатанта аэропорта (аэродрома) и авиакомпании, самостоятельно обслуживающей свои воздушные суда, пассажиров, багаж, груз и почту;

55) пассажир - физическое лицо, не входящее в состав экипажа и перевозимое на воздушном судне в соответствии с договором воздушной перевозки или на иных законных основаниях;

55-1) инспекторское предписание – акт индивидуального характера, выданный авиационным инспектором уполномоченной организации в сфере гражданской авиации по результатам контроля и надзора физическим или юридическим лицам для устранения выявленных нарушений;

56) член кабинного экипажа - лицо, относящееся к авиационному персоналу, которое в интересах безопасности и в целях обслуживания пассажиров и (или) перевозки грузов выполняет обязанности на борту воздушного судна, поручаемые ему эксплуатантом или командиром воздушного судна, но не являющееся членом летного экипажа;

57) коммерческая воздушная перевозка - деятельность юридических лиц по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений гражданскими воздушными судами за плату или по найму в соответствии с договором воздушной перевозки;

57-1) охраняемая зона ограниченного доступа – участки контролируемой зоны аэропорта, определенные зонами наивысшего риска, в которых, помимо контролирования доступа, применяются другие меры контроля в целях безопасности;

58) Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан – документ, в котором производится государственная регистрация гражданских воздушных судов Республики Казахстан, прав на них;

59) воздушное пространство Республики Казахстан - воздушное пространство над сухопутной и водной территорией Республики Казахстан, в том числе над ее территориальными водами;

60) Реестр воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан - документ, в котором производится государственная регистрация воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан;

60-1) безотзывное полномочие – полномочие физического или юридического лица, в пользу которого дано право предъявлять требования на исключение из Государственного реестра гражданских воздушных судов Республики Казахстан (дерегистрацию) и вывоз воздушного судна в соответствии с Протоколом по авиационному оборудованию к Конвенции о международных гарантиях в отношении подвижного оборудования;

61) опасная зона - воздушное пространство установленных размеров, в пределах которого в определенные периоды времени может осуществляться деятельность, представляющая опасность для полетов воздушных судов;

61-1) опасные грузы – изделия или вещества, создающие угрозу жизни и здоровью, безопасности и имуществу человека или окружающей среде, указанные в перечне опасных грузов, определяемых техническими инструкциями по безопасной перевозке опасных грузов по воздуху Международной организации гражданской авиации (ИКАО);

61-2) система дистанционной идентификации – система, обеспечивающая локальную трансляцию информации о беспилотном воздушном судне в процессе выполнения полета;

62) посадочная площадка - участок земли, льда, поверхности воды, поверхности сооружения, в том числе поверхности плавучего сооружения, предназначенный для взлета, посадки, руления и стоянки воздушных судов;

63) запасной аэродром - аэродром, на который может следовать воздушное судно в том случае, если невозможно или нецелесообразно следовать на аэродром намеченной посадки или производить на нем посадку;

63-1) медицинский осмотр – установление или подтверждение наличия или отсутствия у авиационного персонала заболевания, определение состояния здоровья, а также временной нетрудоспособности, профессиональной пригодности к работе в заступаемую смену;

63-2) медицинский сертификат – документ установленного образца, выдаваемый по положительным результатам медицинского освидетельствования, подтверждающий соответствие заявителя требованиям, предъявляемым к годности по состоянию здоровья, и обеспечивающий допуск к профессиональной деятельности;

63-3) орган контроля и надзора за деятельностью государственной авиации – структурное подразделение уполномоченного органа в сфере государственной авиации, осуществляющее государственный контроль и надзор за деятельностью государственной авиации;

64) уполномоченный орган в сфере государственной авиации - центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности государственной авиации;

65) метеорологическая информация - метеорологическая сводка, анализ, прогноз и любое другое сообщение, касающиеся фактических или ожидаемых метеорологических условий, предназначенные для пользователей воздушного пространства;

65-1) инструктивный материал – документ, включающий описание процессов и процедур, предназначенный для авиационных инспекторов уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, в целях единообразного применения законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, стандартов и рекомендуемой практики Международной организации гражданской авиации (ИКАО) при проведении сертификации, осуществлении контроля и надзора, а также отнесения несоответствий сертификационным требованиям к различным уровням;

66) эксплуатант - физическое или юридическое лицо, занимающееся эксплуатацией гражданских воздушных судов или предлагающее свои услуги в этой области;

66-1) беспилотная авиационная система – беспилотное воздушное судно и связанные с ним элементы (включая каналы связи и компоненты, управляющие беспилотным воздушным судном), которые необходимы для безопасной и эффективной эксплуатации беспилотного воздушного судна в воздушном пространстве;

66-2) зона ограничения полетов беспилотных воздушных судов – часть воздушного пространства установленных размеров над территорией Республики Казахстан, в пределах которого полеты беспилотных воздушных судов ограничены определенными условиями;

66-3) беспилотное воздушное судно – воздушное судно, которое эксплуатируется или предназначено для автономной работы и (или) для дистанционного управления без пилота на борту;

66-4) изменение статуса рейса — изменение маршрута от запланированного направления, задержка рейса, изменение расписания рейса, отмена рейса или иное изменение, влияющее на время вылета (прилета) рейса или маршрут;

66-5) экспертное медицинское заключение – документ, выданный авиационным медицинским инспектором по спорным случаям с привлечением при необходимости других специалистов в области авиации;

66-6) сертифицированный аэродром (вертодром) – аэродром (вертодром), эксплуатанту которого выдан сертификат годности аэродрома (вертодрома);

67) расследование – процесс, проводимый с целью предотвращения авиационного происшествия или инцидента, который включает в себя сбор и анализ информации, подготовку заключений, включая установление его причин и (или) сопутствующих факторов, и выработку рекомендаций по обеспечению безопасности;

67-1) сертификат типа – документ, выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, международной организацией в сфере гражданской авиации, осуществляющей сертификацию воздушных судов, или иностранным государством для определения конструкции типа гражданского воздушного судна, двигателя или воздушного винта и подтверждающий соответствие конструкции нормам летной годности;

68) нерегулярный рейс (полет) - рейс (полет), не являющийся регулярным и выполняемый для определенного заказчика с целью воздушной перевозки или без таковой;

68-1) постоянный надзор – вид государственного надзора за соблюдением установленных требований прошедшими сертификацию физическими и юридическими лицами в целях предоставления населению безопасных авиационных услуг;

69) регулярный рейс – рейс, выполняемый в соответствии с установленным и опубликованным авиакомпанией расписанием;

70) запретная зона - воздушное пространство установленных размеров над территорией Республики Казахстан, в пределах которого выполнение полетов воздушных судов без специального разрешения запрещено;

71) вертолет - воздушное судно тяжелее воздуха, которое поддерживается в полете в основном за счет реакции воздуха с одним или несколькими несущими винтами, вращаемыми силовой установкой вокруг осей, находящихся примерно в вертикальном положении;

72) вертодром - аэродром или определенный участок поверхности на сооружении, предназначенный полностью или частично для прибытия, отправления и движения вертолетов по этой поверхности;

72-1) единый оператор по предоставлению вертолетных услуг – юридическое лицо, имеющее материально-технические ресурсы, воздушные суда и квалифицированных специалистов, являющееся субъектом гражданской авиации, определяемое уполномоченным органом в сфере гражданской защиты;

73) временный аэродром - аэродром, предназначенный для обеспечения полетов воздушных судов в определенный период года, не имеющий стационарных сооружений и оборудования, подлежащий учету в установленном порядке;

74) самолет - воздушное судно тяжелее воздуха, приводимое в движение силовой установкой, подъемная сила которого в полете создается в основном за счет аэродинамических реакций на поверхностях, остающихся неподвижными в данных условиях полета;

75) летная годность - техническое состояние воздушного судна, соответствующее летно-техническим характеристикам, которые обеспечивают его безопасность и летное качество;

76) нормы летной годности - требования к конструкции, параметрам и летным качествам воздушных судов и их компонентов, направленных на обеспечение безопасности полетов;

76-1) директива по летной годности – информация, направленная на поддержание летной годности воздушного судна, включая двигатели и воздушные винты, обеспечение безопасной эксплуатации воздушного судна, а также требования в отношении модификации, замены комплектующих или в проведении проверки воздушного судна и (или) внесении поправок в его эксплуатационные ограничения и в руководство по эксплуатации;

76-2) зона ограничения полетов – воздушное пространство установленных размеров над территорией Республики Казахстан, в пределах которого полеты воздушных судов ограничены определенными условиями;

77) план полета - определенные сведения о намеченном полете или части полета воздушного судна, представляемые пилотом, экипажем или эксплуатантом органам обслуживания воздушного движения и (или) управления воздушным движением;

78) безопасность полета - состояние, при котором риск причинения вреда жизни или здоровью людей или нанесения ущерба имуществу снижен до приемлемого уровня и поддерживается на этом либо более низком уровне посредством непрерывного процесса выявления источников опасности и контроля факторов риска;

78-1) система управления безопасностью полетов – системный подход к управлению безопасностью полетов, включая организационную структуру, иерархию ответственности, обязанности, руководящие принципы и процедуры;

78-2) летные испытания – полет, выполняемый для определения характеристик воздушного судна, силовых установок, авиационного и специального оборудования, вооружения и другой авиационной техники, исследований в области аэродинамики и прочности воздушных судов, а также их систем и (или) для определения соответствия гражданской авиационной техники требованиям летной годности;

79) член летного экипажа - лицо, относящееся к авиационному персоналу, имеющее действующее свидетельство авиационного персонала, на которого возложены обязанности, связанные с управлением воздушным судном в течение полетного времени;

80) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
81) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

81-1) Международная организация гражданской авиации (ИКАО) – специализированное учреждение Организации Объединенных Наций, устанавливающее международные нормы, необходимые для обеспечения безопасности, надежности и эффективности воздушного сообщения, и осуществляющее координацию международного сотрудничества во всех областях, связанных с гражданской авиацией;

81-2) стандарт Международной организации гражданской авиации (ИКАО) – требование к физическим характеристикам, конфигурации, материальной части, техническим характеристикам, персоналу или правилам, единообразное применение которого признается необходимым для обеспечения безопасности или регулярности международной аэронавигации, принимаемое Международной организацией гражданской авиации (ИКАО);

81-3) рекомендуемая практика Международной организации гражданской авиации (ИКАО) – требование к физическим характеристикам, конфигурации, материальной части, техническим характеристикам, персоналу или правилам, единообразное применение которого признается желательным в интересах безопасности, регулярности или эффективности международной аэронавигации, принимаемое Международной организацией гражданской авиации (ИКАО);

82) международный аэропорт - аэропорт, обеспечивающий международные воздушные перевозки, в котором организован таможенный, пограничный и санитарно-карантинный контроль;

83) международная воздушная перевозка - воздушная перевозка, при выполнении которой пункты отправления и назначения независимо от того, имеется или нет перерыв в перевозке или перегрузке, расположены на:

территории двух или более государств;

территории одного государства, если предусмотрена остановка на территории другого государства;

84) временное управление эксплуатантом аэропорта, допущенного к осуществлению авиарейсов в международном сообщении, - принудительное проведение комплекса административных, юридических, финансовых, организационно-технических и других мероприятий и процедур в отношении эксплуатанта аэропорта, допущенного к осуществлению авиарейсов в международном сообщении;

85) международный полет - полет воздушного судна, при котором воздушное судно пересекает границу иностранного государства;

85-1) поисково-спасательные работы – комплекс мероприятий, проводимых с целью поиска и спасания пассажиров и экипажей воздушных судов, потерпевших бедствие, а также поиска и оказания помощи людям при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера;

86) член экипажа - лицо, относящееся к авиационному персоналу, назначенное для выполнения определенных обязанностей на борту воздушного судна в течение полетного времени;

87) удостоверение члена экипажа – документ установленного образца, который выдается членам экипажа, инженерно-техническому составу, обеспечивающим техническое сопровождение полетов, и персоналу, обеспечивающему безопасность гражданского воздушного судна в полете.

Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.12.2015 № 435-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 09.04.2016 № 499-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (порядок введения в действие см. ст. 2); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Суверенитет Республики Казахстан над воздушным пространством

1. Республике Казахстан принадлежит полный и исключительный суверенитет над воздушным пространством, расположенным над сухопутной и водной территорией Республики Казахстан и ее территориальными водами.

2. Воздушное пространство Республики Казахстан является частью ее государственной территории.

Статья 3. Законодательство Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации

Сноска. Заголовок статьи 3 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Законодательство Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены настоящим Законом, то применяются правила международного договора.

Статья 4. Сфера действия настоящего Закона

Действие настоящего Закона распространяется на:

1) пользователей воздушного пространства Республики Казахстан;

2) государственную, гражданскую и экспериментальную авиацию в пределах Республики Казахстан;

3) государственные и гражданские воздушные суда Республики Казахстан во время их нахождения за пределами Республики Казахстан, если законами страны пребывания воздушного судна не предусмотрено иное.

Статья 5. Право собственности на средства авиации

Воздушные суда, аэродромы, вертодромы, аэропорты, технические средства и другое имущество, необходимые для организации, выполнения, обслуживания и обеспечения полетов воздушных судов, могут находиться в государственной и (или) частной собственности.

Статья 6. Виды авиации

1. Авиация Республики Казахстан подразделяется на государственную, гражданскую и экспериментальную.

2. Государственной авиацией является авиация, находящаяся в ведении уполномоченного органа в сфере государственной авиации, органов внутренних дел и национальной безопасности Республики Казахстан, а также других государственных органов по решению Правительства Республики Казахстан и используемая в целях обороны, безопасности государства, охраны общественного порядка, а также предоставления услуг аэропортовской деятельности.

3. Гражданской авиацией признается авиация, не входящая в состав экспериментальной и государственной авиации, используемая в целях:

1) перевозки пассажиров, багажа, груза и почтовых отправлений (воздушные перевозки);

2) выполнения авиационных работ;

3) проведения учебных, спортивных, культурно-просветительных мероприятий, развития технического творчества;

4) удовлетворения личных потребностей эксплуатанта воздушного судна;

5) проведения поисково-спасательных и аварийно-спасательных работ, оказания помощи в случае стихийных бедствий;

6) предоставления аэронавигационного обслуживания;

7) технического обслуживания и ремонта воздушных судов;

8) осуществления аэропортовской деятельности и (или) аэродромного (вертодромного) обслуживания;

9) проектирования аэродромов и объектов гражданской авиации.

Гражданская авиация, используемая в целях, указанных в подпунктах 1), 2) и 5) настоящего пункта, за плату или по найму, признается коммерческой авиацией.

Гражданская авиация, находящаяся в собственности физических и (или) юридических лиц и используемая в целях, указанных в подпунктах 1), 2) и 5) настоящего пункта, не за плату и не по найму, а также в целях, указанных в подпунктах 3) и 4) настоящего пункта, признается авиацией общего назначения.

Гражданская авиация, использующая воздушные суда с максимальной сертифицированной взлетной массой менее пяти тысяч семисот килограмм, в том числе вертолеты с максимальной сертифицированной взлетной массой менее трех тысяч ста семидесяти пяти килограмм, признается легкой авиацией.

Гражданская авиация, использующая воздушные суда с максимальной сертифицированной взлетной массой менее семисот пятидесяти килограмм, другие воздушные суда и вспомогательные устройства, признается сверхлегкой авиацией.

4. Экспериментальной авиацией признается авиация, предназначенная для проведения опытно-конструкторских, экспериментальных, научно-исследовательских работ и испытаний в области авиационной и другой техники.

Сноска. Статья 6 с изменениями, внесенными законами РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (порядок введения в действие см. ст. 2); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7. Применение стандартов и рекомендуемой практики Международной организации гражданской авиации (ИКАО), а также авиационных правил других международных организаций в сфере гражданской авиации

Сноска. Заголовок статьи 7 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Применение стандартов и рекомендуемой практики Международной организации гражданской авиации (ИКАО) на территории Республики Казахстан осуществляется путем принятия соответствующих нормативных правовых актов, предусмотренных законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, внесения необходимых изменений и дополнений в них либо с указанием в них ссылок по применению конкретных стандартов и рекомендуемой практики Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

1-1. В воздушном пространстве, суверенитет над которым не определен, где Республика Казахстан несет ответственность за обеспечение обслуживания воздушного движения, применяются стандарты и рекомендуемая практика Международной организации гражданской авиации (ИКАО) в соответствии с порядком, определенным законодательством Республики Казахстан.

2. Авиационные правила международных организаций в сфере гражданской авиации могут применяться на территории Республики Казахстан, если они не противоречат законодательству Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, и требования, предусмотренные указанными авиационными правилами, не могут быть ниже, чем требования, изложенные в стандартах Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

Отдельные требования, содержащиеся в авиационных правилах международных организаций в сфере гражданской авиации, могут быть включены в законодательство Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

Эксплуатант воздушного судна гражданской авиации, тип которого сертифицирован авиационными властями иностранного государства, вправе применять авиационные правила международных организаций в сфере гражданской авиации на английском языке.

3. Авиационные стандарты международных организаций в сфере гражданской авиации не относятся к документам по стандартизации, регулирование которых осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере стандартизации.

Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7-1. Устойчивое развитие отрасли гражданской авиации Республики Казахстан

1. Устойчивое развитие отрасли гражданской авиации Республики Казахстан основывается на:

1) принципе приоритета стратегических и долгосрочных задач над операционными и краткосрочными задачами;

2) обеспечении мер по учету, исследованию, развитию и сохранению человеческого капитала в отрасли гражданской авиации Республики Казахстан;

3) обеспечении непрерывности процесса выявления, анализа и принятия мер по минимизации системных рисков в отрасли гражданской авиации Республики Казахстан.

2. Разработку и реализацию мер по устойчивому развитию отрасли гражданской авиации Республики Казахстан обеспечивает уполномоченная организация в сфере гражданской авиации по согласованию с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Сноска. Глава 1 дополнена статьей 7-1 в соответствии с Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ, контроль и надзор В
ОБЛАСТИ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ВОЗДУШНОГО ПРОСТРАНСТВА РЕСПУБЛИКИ
КАЗАХСТАН И ДЕЯТЕЛЬНОСТИ АВИАЦИИ

Сноска. Заголовок главы 2 с изменением, внесенным Законом РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 8. Государственное регулирование в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации

1. Задачами государственного регулирования использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации являются:

1) обеспечение безопасного использования воздушного пространства Республики Казахстан его пользователями, выполнение полетов без угрозы жизни или здоровью людей, окружающей среде, интересам государства;

2) установление общих принципов осуществления деятельности, связанной с использованием воздушного пространства и выполнением полетов;

3) удовлетворение потребностей экономики Республики Казахстан и граждан в авиационных услугах.

2. Государственное регулирование использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации в пределах своей компетенции осуществляют Правительство Республики Казахстан, уполномоченные органы в сферах гражданской и государственной авиации.

Статья 9. Государственный контроль и надзор в области использования воздушного пространства

1. Государственный контроль и надзор в области использования воздушного пространства осуществляется в целях предотвращения и (или) прекращения, и (или) пресечения нарушения порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан.

2. Государственный контроль и надзор в области использования воздушного пространства осуществляется в порядке, установленном настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными Законом РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 10. Государственный контроль и надзор за деятельностью авиации

Сноска. Заголовок с изменением, внесенным Законом РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

1. Государственный контроль и надзор за деятельностью государственной авиации осуществляется на предмет соблюдения требований, установленных законодательством Республики Казахстан в сфере использования воздушного пространства и деятельности авиации.

2. Государственный контроль и надзор за деятельностью гражданской и экспериментальной авиации осуществляет уполномоченный орган в сфере гражданской авиации при участии уполномоченной организации в сфере гражданской авиации. Государственный контроль и надзор за деятельностью государственной авиации осуществляет уполномоченный орган в сфере государственной авиации.

3. Порядок проведения государственного контроля и надзора за деятельностью государственной авиации по вопросам безопасности полетов определяется уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

4. Государственный контроль и надзор за деятельностью гражданской и экспериментальной авиации осуществляется в форме:

1) проверок организаций гражданской авиации, порядок проведения которых определяется Предпринимательским кодексом Республики Казахстан, за исключением проверок, предусмотренных подпунктом 2) настоящего пункта;

2) проверок за соблюдением физическими и юридическими лицами требований безопасности полетов воздушных судов и авиационной безопасности, порядок проведения которых определяется настоящим Законом;

3) иных форм контроля и надзора, включающих наблюдение и анализ деятельности физических и юридических лиц по обеспечению безопасности полетов и авиационной безопасности.

Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации при проведении проверок и иных форм контроля и надзора осуществляет технический контроль и надзор (далее – контроль и надзор) за соблюдением требований, установленных законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

5. Наблюдение и анализ деятельности физических и юридических лиц по обеспечению безопасности полетов и авиационной безопасности, а также в целях выполнения рекомендаций по результатам расследования авиационных происшествий и инцидентов осуществляются на основании информации, документов и материалов, предоставленных физическими и юридическими лицами уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в соответствии с требованиями настоящего Закона.

6. По итогам проверок и иных форм контроля и надзора служащими уполномоченной организации в сфере гражданской авиации могут быть составлены итоговые документы (акты, инспекторские предписания) и приняты меры воздействия, предусмотренные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации по обращениям физических и (или) юридических лиц либо по своей инициативе вправе отменить, отозвать, приостановить или изменить итоговые документы (акты, инспекторские предписания) проверок и иных форм контроля и надзора, составленные служащими уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 10-1. Виды проверок за соблюдением физическими и юридическими лицами требований безопасности полетов воздушных судов и авиационной безопасности

1. Проверки физических и юридических лиц за соблюдением ими требований безопасности полетов воздушных судов (далее – безопасность полетов) и авиационной безопасности делятся на следующие виды:

1) выборочные;

2) внеплановые.

Выборочная проверка назначается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в отношении физического или юридического лица, осуществляющего деятельность в сфере гражданской и (или) экспериментальной авиации, воздушных судов и (или) их компонентов, оборудования, обеспечивающего полеты воздушных судов, на основании программы постоянного надзора, утвержденной уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, в соответствии с системой оценки рисков и с учетом установленных временных интервалов по отношению к предшествующим проверкам на соответствие требованиям законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации и (или) стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

Внеплановая проверка назначается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в отношении физического или юридического лица, осуществляющего деятельность в сфере гражданской и (или) экспериментальной авиации, воздушных судов и (или) их компонентов, оборудования, обеспечивающего полеты воздушных судов, на соответствие требованиям законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации и (или) стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

В зависимости от целей выборочные и внеплановые проверки делятся на следующие виды:

1) проверка физического лица, осуществляющего деятельность в сфере гражданской и (или) экспериментальной авиации, в том числе организацию, подготовку и выполнение полетов таким лицом;

2) проверка юридического лица, осуществляющего деятельность в сфере гражданской и (или) экспериментальной авиации;

3) перронные проверки гражданских воздушных судов иностранных эксплуатантов.

2. Выборочные и внеплановые проверки осуществляются в рабочее время проверяемого субъекта, установленное правилами трудового распорядка, если иное не установлено частью второй настоящего пункта.

Внеплановая проверка может проводиться во внеурочное время (ночное время, выходные или праздничные дни) в случаях необходимости пресечения нарушений непосредственно в момент их совершения.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 10-1 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 10-2. Деятельность, подлежащая контролю и надзору по обеспечению безопасности полетов и авиационной безопасности

К деятельности, подлежащей контролю и надзору по обеспечению безопасности полетов и авиационной безопасности в сфере гражданской и экспериментальной авиации, относятся:

1) эксплуатация воздушных судов, производство полетов и подготовка к ним;

2) обслуживание воздушного движения;

3) обеспечение аэронавигационной информацией, разработка схем полетов по приборам и составление аэронавигационных карт;

4) метеорологическое обеспечение полетов;

5) техническое обслуживание воздушных судов;

6) аэродромное обеспечение полетов;

7) радиотехническое обеспечение полетов и авиационной электросвязи;

8) электросветотехническое обеспечение полетов;

9) управление опасностями, создаваемыми птицами и иными животными;

10) подготовка и переподготовка авиационного персонала;

11) медицинское освидетельствование, медицинский осмотр, организация оказания медицинской помощи пассажирам;

12) аварийное и поисково-спасательное обеспечение полетов;

13) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

14) наземное обслуживание;

15) деятельность, предусмотренная пунктом 1 статьи 90 настоящего Закона, которая может представлять угрозу безопасности полетов;

16) меры авиационной безопасности, предусмотренные пунктом 2 статьи 105 настоящего Закона;

17) обеспечение информационной безопасности в сфере гражданской авиации.

18) обеспечение функционирования системы обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 10-2 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 11. Порядок проведения проверок за соблюдением физическими и юридическими лицами требований безопасности полетов и авиационной безопасности

1. Проверки за соблюдением физическими и юридическими лицами требований безопасности полетов и авиационной безопасности проводятся уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в соответствии с принципом необходимости и достаточности.

2. Проверка осуществляется авиационным инспектором уполномоченной организации в сфере гражданской авиации (далее – авиационный инспектор) с использованием инструктивного материала.

3. Проверка проводится на основании приказа о проведении проверки уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, где указываются лицо, осуществляющее проверку, сроки начала и завершения проверки, а также данные проверяемого физического или юридического лица.

4. Авиационные инспекторы при проверке обязаны предъявить приказ о проведении проверки и удостоверение авиационного инспектора. Началом проведения проверки считается момент вручения проверяемому лицу копии приказа о проведении проверки.

5. В случаях отказа в принятии копии приказа о проведении проверки или воспрепятствования доступу авиационного инспектора, осуществляющего проверку, к объектам и (или) материалам, необходимым для проведения проверки, составляется протокол, который подписывается авиационным инспектором, осуществляющим проверку, и проверяемым лицом либо его уполномоченным представителем.

Проверяемое лицо вправе отказаться от подписания протокола, дав письменное объяснение о причине отказа. Отказ от получения приказа о проведении проверки не является основанием для отмены проверки.

6. По результатам проверки авиационным инспектором, осуществляющим проверку, составляется акт о результатах проверки в двух экземплярах.

В акте о результатах проверки указываются:

1) дата, время и место составления акта;

2) наименование уполномоченной организации в сфере гражданской авиации;

3) дата и номер акта о назначении проверки, на основании которого проведена проверка;

4) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и должность лица, проводившего проверку;

5) фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) проверяемого физического лица либо наименование и реквизиты юридического лица, а в случае проведения проверки гражданских воздушных судов иностранных эксплуатантов – всех проверяемых физических или юридических лиц и иных лиц, присутствовавших при проведении проверки;

6) дата, место и период проведения проверки;

7) сведения о результатах проверки, в том числе о выявленных нарушениях, их характере;

8) сведения об ознакомлении или отказе в ознакомлении с актом проверяемого физического или юридического лица, а также лиц, присутствовавших при проведении проверки, их подписи или запись об отказе от подписи;

9) подпись должностного лица, проводившего проверку.

Проверяемое лицо вправе обжаловать результаты проверки в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

К акту о результатах проверки прилагаются (при их наличии) заключения проведенных исследований (испытаний), экспертиз и другие документы или их копии, связанные с результатами проверки.

7. В случае наличия замечаний и (или) возражений по результатам проверки проверяемое лицо излагает их в письменном виде. Замечания и (или) возражения могут прилагаться к акту о результатах проверки, о чем делается соответствующая отметка.

8. Один экземпляр акта о результатах проверки с копиями приложений, за исключением копий документов, имеющихся в оригинале у проверяемого лица, вручается проверяемому лицу либо его уполномоченному представителю для ознакомления и принятия мер по устранению выявленных нарушений и других действий.

9. В случае отсутствия нарушений законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации при проведении проверки в акте о результатах проверки производится соответствующая запись.

Сноска. Статья 11 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12. Результаты контроля и надзора по обеспечению безопасности полетов и авиационной безопасности

Сноска. Заголовок статьи 12 с изменением, внесенным Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

1. В случаях выявления по итогам контроля и надзора нарушений требований законодательства Республики Казахстан в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации авиационными инспекторами выдаются инспекторские предписания физическим или юридическим лицам об устранении нарушений.

В случае, представляющем угрозу безопасности полетов и авиационной безопасности, авиационным инспектором выдается инспекторское предписание с требованием о прекращении эксплуатации воздушного судна либо определенных действий инспектируемого эксплуатанта или организации гражданской авиации.

2. Инспекторское предписание должно быть вручено физическому или юридическому лицу или их представителям лично или иным способом, подтверждающим факт отправки и получения.

В инспекторском предписании указываются фамилия, имя, отчество (при его наличии) физического лица или наименование юридического лица, дата выдачи инспекторского предписания, основание для направления инспекторского предписания, требования об устранении выявленных нарушений и сроки исполнения инспекторского предписания, порядок обжалования.

3. Инспекторское предписание, направленное почтовой связью заказным письмом с уведомлением либо в электронном виде посредством электронных каналов связи, обеспечивающих гарантированную доставку сообщений, считается врученным со дня получения от оператора почты уведомления о получении адресатом почтового отправления либо по истечении пяти рабочих дней со дня направления уведомления в электронном виде.

4. Инспекторское предписание является обязательным для исполнения физическими или юридическими лицами, осуществляющими деятельность в сфере гражданской и (или) экспериментальной авиации.

5. Невыполнение инспекторского предписания является основанием для приостановления действия или отзыва сертификата (свидетельства) на осуществление деятельности в сфере гражданской и (или) экспериментальной авиации и влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Инспекторские предписания, выдаваемые авиационными инспекторами, могут быть обжалованы в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации или суд.

Сноска. Статья 12 в редакции Закона РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 09.04.2016 № 499-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12-1. Программа по безопасности полетов гражданской авиации

1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации совместно с государственными органами, принимающими участие в обеспечении безопасности полетов, разрабатывает и реализует в соответствии со стандартами и рекомендуемой практикой Международной организации гражданской авиации (ИКАО) программу по безопасности полетов гражданской авиации, соответствующую масштабам и сложности системы гражданской авиации, которая:

1) представляет единый комплекс правил и мероприятий, направленных на повышение уровня безопасности полетов;

2) способствует эффективной реализации системы управления безопасностью полетов эксплуатантов и организаций гражданской авиации и надлежащему взаимодействию с ними;

3) обеспечивает мониторинг и оценку показателей эффективности обеспечения безопасности полетов;

4) поддерживает и улучшает общегосударственные показатели эффективности обеспечения безопасности полетов.

2. Программа по безопасности полетов гражданской авиации включает:

1) государственную политику, цели и ресурсы в области обеспечения безопасности полетов;

2) управление факторами риска для безопасности полетов на государственном уровне;

3) обеспечение безопасности полетов на государственном уровне;

4) популяризацию вопросов безопасности полетов на государственном уровне.

3. Обеспечение безопасности полетов в гражданской авиации является ключевым приоритетом деятельности и обязательством всех субъектов общественных отношений, связанных с использованием воздушного пространства.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 12-1 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12-2. Программа авиационной безопасности гражданской авиации Республики Казахстан

Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации совместно с государственными органами, принимающими участие в обеспечении авиационной безопасности в соответствии со стандартами и рекомендуемой практикой Международной организации гражданской авиации (ИКАО), разрабатывает Программу авиационной безопасности гражданской авиации Республики Казахстан, которая:

1) обеспечивает защиту гражданской авиации от актов незаконного вмешательства путем введения определенных правил, практик и процедур;

2) реализует концепцию обеспечения авиационной безопасности;

3) определяет политику, цели и задачи в области авиационной безопасности;

4) устанавливает требования по защите аэропортов, воздушных судов и аэронавигационных средств от актов незаконного вмешательства.

5) включает основные направления и механизм реализации программы, необходимые ресурсы и источники их финансирования, ожидаемый результат от реализации и индикаторы.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 12-2 в соответствии с Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Компетенция Правительства Республики Казахстан в области использования воздушного пространства и деятельности авиации

Правительство Республики Казахстан:

1) разрабатывает основные направления государственной политики в области использования воздушного пространства и деятельности авиации;

2) осуществляет международное сотрудничество в области использования воздушного пространства;

3) определяет уполномоченные органы в сферах гражданской и государственной авиации;

3-1) утверждает программу по безопасности полетов в сфере гражданской авиации;

3-2) утверждает программу упрощения формальностей при международных воздушных перевозках, представляющую собой совокупность мер, призванных содействовать установлению процедур в целях упрощения формальностей в гражданской авиации Республики Казахстан;

4) утверждает Правила использования воздушного пространства Республики Казахстан;

5) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6) утверждает Правила организации и обеспечения особо важных полетов Республики Казахстан;

7) - 15-1) исключены Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

16) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

17) - 26) исключены Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

27) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

28) - 41) исключены Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

42) утверждает Правила выдачи разрешений на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов воздушных судов;

43) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

44) утверждает Программу авиационной безопасности гражданской авиации Республики Казахстан;

45) - 51) исключены Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

52) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
53) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

53-1) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

54) утверждает Правила субсидирования авиамаршрутов;

54-1) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

55) утверждает Правила авиационной безопасности Республики Казахстан;

56) утверждает Правила проведения контроля качества за соблюдением авиационной безопасности;

57) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

58) утверждает специальный перечень должностных лиц Республики Казахстан, перевозимых на воздушном транспорте, в отношении которых досмотр не производится;

59) утверждает перечень лиц, обслуживаемых в специально отведенных залах аэропортов Республики Казахстан;

60) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
60-1) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

60-2) определяет приоритетные международные авиамаршруты, подлежащие субсидированию в порядке, определяемом настоящим Законом;

60-3) утверждает правила субсидирования авиационного топлива для приоритетных международных авиамаршрутов;

61) выполняет иные полномочия, возложенные на него Конституцией, настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 13 с изменениями, внесенными законами РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 36-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.12.2015 № 435-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Компетенция уполномоченного органа в сфере гражданской авиации в области использования воздушного пространства и деятельности авиации

1. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации в пределах своей компетенции:

1) осуществляет государственное регулирование, государственный контроль и надзор за соблюдением физическими и юридическими лицами законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации и (или) международным стандартам;

1-1) принимает решения о допуске аэропортов к обеспечению международных полетов воздушных судов;

1-2) утверждает перечень опасных веществ и предметов, а также всех видов наркотиков, запрещенных пассажирам к перевозке на гражданских воздушных судах;

2) осуществляет реализацию основных направлений государственной политики в области использования воздушного пространства и деятельности гражданской и экспериментальной авиации;

2-1) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
2-2) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
2-3) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);

3) исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

4) утверждает Правила производства полетов в гражданской авиации Республики Казахстан;

5) утверждает Инструкцию по организации и обслуживанию воздушного движения;

5-1) принимает меры по прекращению нарушения порядка использования воздушного пространства гражданскими воздушными судами во взаимодействии с уполномоченным органом в сфере государственной авиации, специальными государственными и правоохранительными органами;

5-2) ведет учет нарушений правил использования воздушного пространства гражданской и экспериментальной авиацией, а также осуществляет взаимный обмен информацией по всем случаям нарушений правил использования воздушного пространства с уполномоченным органом в сфере государственной авиации;

6) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

7) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
8) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
9) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

10) осуществляет международное сотрудничество с авиационными властями иностранных государств и специализированными международными организациями, в том числе путем заключения двусторонних соглашений о сотрудничестве, обмене опытом и информацией, относящейся к гражданской авиации, а также представительство Республики Казахстан в международных организациях гражданской авиации;

11) участвует в заключении международных договоров Республики Казахстан в сфере гражданской авиации;

12) утверждает Правила выдачи и оснований для отказа в выдаче разрешений на выполнение международных нерегулярных полетов;

13) утверждает Правила списания воздушных судов;

13-1) утверждает правила по ограничению иностранного участия (контроля) в авиакомпании, созданной в форме акционерного общества;

14) утверждает типовые инструкции по управлению безопасностью полетов эксплуатантов гражданских воздушных судов, в аэропортах, при обслуживании воздушного движения, при техническом обслуживании воздушных судов, авиационных учебных центров гражданской авиации, деятельность которых связана с выполнением полетов воздушных судов в ходе предоставления услуг;

15) утверждает типовые программы профессиональной подготовки авиационного персонала, участвующего в обеспечении безопасности полетов;

15-1) утверждает правила тестирования на определение уровня владения английским языком, используемым в радиотелефонной связи;

15-2) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
16) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
17) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
18) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
19) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);

19-1) осуществляет аккредитацию иностранных перевозчиков, планирующих выполнение регулярных пассажирских рейсов в Республику Казахстан (из Республики Казахстан);

19-2) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);

20) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

21) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

22) утверждает Правила выделения временных интервалов для обслуживания воздушных судов в аэропортах Республики Казахстан;

23) утверждает расписание регулярных полетов иностранных авиаперевозчиков, а также Инструкцию по утверждению расписания регулярных рейсов иностранных авиаперевозчиков на международных авиамаршрутах Республики Казахстан;

24) утверждает Инструкцию расчета себестоимости летного часа при выполнении полетов на субсидируемых маршрутах;

25) исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
25-1) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
25-2) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
25-3) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

26) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

27) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
28) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);

29) утверждает виды и формы пропусков на право прохода, проезда в контролируемую зону аэропорта;

30) утверждает программу подготовки и переподготовки по авиационной безопасности;

30-1) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
31) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
32) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
33) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
34) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
35) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
36) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
37) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);

38) исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

38-1) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);

39) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015);

40) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015);

41) исключен Законом РК от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015);

41-1) по согласованию с уполномоченным органом в сфере государственной авиации определяет порядок использования воздушного пространства над столицей и столичным аэропортом в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан;

41-2) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);
41-3) исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41-4) организует работы по расследованию авиационных происшествий и инцидентов гражданской авиации на территории Республики Казахстан;

41-5) участвует в расследовании авиационных происшествий и инцидентов гражданской авиации на территории других государств, произошедших с воздушными судами, которые зарегистрированы в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан либо эксплуатантами воздушных судов являются физические или юридические лица Республики Казахстан;

41-6) выдает рекомендации в целях предотвращения авиационных происшествий и инцидентов или уменьшения их последствий, а также проводит анализ выполнения таких рекомендаций;

41-7) ведет статистические данные по авиационным происшествиям и инцидентам, произошедшим с воздушными судами, зарегистрированными в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан либо эксплуатантами которых являются физические или юридические лица Республики Казахстан;

41-8) ведет статистические данные по авиационным происшествиям и инцидентам, произошедшим с воздушными судами эксплуатантов иностранных государств на территории Республики Казахстан;

41-9) участвует в обмене статистическими данными с международными организациями гражданской авиации;

41-10) сотрудничает с органами иностранных государств и международными организациями гражданской авиации, ответственными за расследование авиационных происшествий и инцидентов;

41-11) сотрудничает с заинтересованными государственными органами Республики Казахстан по вопросам расследования авиационных происшествий и инцидентов;

41-12) обеспечивает сохранность доказательств при расследовании авиационных происшествий и инцидентов;

41-13) обеспечивает защиту конфиденциальной информации о безопасности полетов;

41-14) разрабатывает, внедряет, изучает и поддерживает систему обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях, включая механизм сбора, оценки, обработки, хранения и регистрации авиационных событий;

41-15) участвует в обмене информацией о безопасности полетов на государственном и международном уровнях и в распространении информации об авиационных событиях;

41-16) осуществляет сбор и анализ информации, связанной с безопасностью полетов гражданской авиации, а также составление и доведение такой информации до сведения физических и юридических лиц, осуществляющих деятельность в сфере гражданской авиации. Анализ не требует раскрытия источников информации;

41-17) утверждает правила радиотехнического обеспечения полетов и авиационной электросвязи в гражданской авиации;

41-18) утверждает правила обеспечения аэронавигационной информацией в гражданской авиации;

41-19) утверждает нормы летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан;

41-20) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата типа;

41-21) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

41-22) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданского воздушного судна Республики Казахстан;

41-23) утверждает правила сертификации в сфере легкой и сверхлегкой авиации;

41-24) утверждает правила технической эксплуатации и ремонта гражданских воздушных судов Республики Казахстан;

41-25) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники гражданской авиации;

41-26) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата авиационного учебного центра гражданской авиации;

41-27) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата поставщика аэронавигационного обслуживания, а также сертификационные требования, предъявляемые к поставщикам аэронавигационного обслуживания;

41-28) утверждает правила профессиональной подготовки авиационного персонала;

41-29) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

41-30) утверждает правила организации рабочего времени и отдыха членов экипажей воздушных судов гражданской и экспериментальной авиации Республики Казахстан;

41-31) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов;

41-32) утверждает правила допуска эксплуатанта к авиационным работам;

41-33) утверждает правила допуска к полетам эксплуатантов авиации общего назначения;

41-34) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

41-35) утверждает типовое положение об аэроклубах;

41-36) утверждает правила по организации летной работы в гражданской авиации Республики Казахстан;

41-37) утверждает правила организации работ бортпроводников в гражданской авиации Республики Казахстан;

41-38) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата годности аэродрома (вертодрома);

41-39) утверждает нормы годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) гражданской авиации;

41-40) утверждает методику оценки соответствия нормам годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) гражданской авиации;

41-41) утверждает правила аэродромного обеспечения в гражданской авиации;

41-42) утверждает правила электросветотехнического обеспечения полетов гражданской авиации Республики Казахстан;

41-43) утверждает правила по организации работы специального транспорта в аэропортах Республики Казахстан;

41-44) утверждает правила обеспечения авиационными горюче-смазочными материалами гражданских воздушных судов;

41-45) утверждает правила хранения, подготовки к выдаче на заправку и проведения контроля качества авиационных горюче-смазочных материалов и специальных жидкостей в организациях гражданской авиации Республики Казахстан;

41-46) утверждает правила управления опасностями, создаваемыми птицами и иными животными для полетов гражданских воздушных судов в Республике Казахстан;

41-47) утверждает правила организации обслуживания пассажиров в аэропортах Республики Казахстан;

41-48) утверждает правила пожарной безопасности в гражданской авиации Республики Казахстан;

41-49) утверждает правила аварийно-спасательного обеспечения полетов в аэропортах Республики Казахстан;

41-50) утверждает типовое положение о службе организации авиаперевозок;

41-51) утверждает типовое положение о службе авиационной безопасности;

41-52) утверждает типовое положение о производственно-диспетчерской службе организаций гражданской авиации;

41-53) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата службы авиационной безопасности аэропорта (аэродрома), а также сертификационные требования к службе авиационной безопасности аэропорта (аэродрома);

41-54) утверждает правила предполетного и специального досмотров воздушных судов;

41-55) утверждает перечни должностей руководителей и специалистов служб авиационной безопасности организаций гражданской авиации Республики Казахстан, а также квалификационные требования к таким должностям;

41-56) утверждает сертификационные требования к эксплуатантам гражданских воздушных судов;

41-57) утверждает сертификационные требования к авиационным учебным центрам;

41-58) утверждает сертификационные требования к организациям по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники;

41-59) утверждает требования к организациям по обеспечению горюче-смазочными материалами гражданских воздушных судов;

41-60) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41-61) утверждает правила допуска авиакомпаний к выполнению регулярных внутренних коммерческих воздушных перевозок;

41-62) утверждает единые требования и технологические процедуры в международных аэропортах Республики Казахстан по перевозке и обработке багажа, почтовых отправлений и грузов воздушным транспортом;

41-63) утверждает форму электронной грузовой авианакладной;

41-64) утверждает правила информационного взаимодействия при перевозке и обработке багажа, почтовых отправлений и грузов воздушным транспортом;

41-65) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
41-66) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
41-67) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

41-68) утверждает правила сертификации и выдачи сертификата авиационного медицинского центра, а также сертификационные требования, предъявляемые к авиационным медицинским центрам;

41-69) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019);

41-70) утверждает правила определения уровня квалификации авиационного персонала;

41-71) утверждает правила оказания медицинской помощи пассажирам в гражданской авиации;

41-72) утверждает правила использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан;

41-73) разрабатывает и утверждает правила доступа к оказанию услуг на территории аэропорта (аэродрома), не относящихся к аэропортовской деятельности;

41-74) утверждает порядок субсидирования аэропортов, находящихся в коммунальной собственности, не обеспечивающих достаточный уровень доходов для покрытия операционных затрат с пассажиропотоком менее двухсот тысяч пассажиров в год, по согласованию с центральным уполномоченным органом по государственному планированию и центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию;

41-75) утверждает правила по противообледенительной защите воздушного судна на земле;

41-76) утверждает правила взимания платежей в сфере гражданской авиации;

41-77) утверждает перечень платных услуг уполномоченной организации в сфере гражданской авиации и ставки платежей в сфере гражданской авиации;

41-78) утверждает методику расчета инфраструктурных сборов по согласованию с антимонопольным органом;

42) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

2. Исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

3. Исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

4. Ведомство уполномоченного органа в сфере гражданской авиации в пределах своей компетенции вправе применять меры, предусмотренные подпунктами 1), 2) и 4) пункта 2 статьи 16-6 настоящего Закона.

Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 27.10.2015 № 363-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 09.04.2016 № 499-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2016 № 34-VІ (вводится в действие с 01.01.2017); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);от 29.12.2022 № 174-VII (порядок введения в действие см. ст. 2); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Компетенция уполномоченного органа в сфере государственной авиации в области использования воздушного пространства и деятельности авиации

Уполномоченный орган в сфере государственной авиации в пределах своей компетенции:

1) осуществляет государственное регулирование и государственный контроль и надзор использования воздушного пространства и деятельности государственной авиации;

2) формирует и реализует государственную политику в области использования воздушного пространства и деятельности государственной авиации;

3) принимает меры по отражению воздушного нападения или предотвращению и (или) прекращению нарушения Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве, а также по ликвидации применения силы или угрозы применения силы против суверенитета, территориальной целостности и безопасности Республики Казахстан;

4) пресекает нарушение порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан;

5) по согласованию со Службой государственной охраны Республики Казахстан, с органами национальной безопасности разрабатывает и утверждает перечень запретных зон и зон ограничения полетов;

6) устанавливает режимы и кратковременные ограничения на использование воздушного пространства в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан;

7) после согласования со Службой государственной охраны Республики Казахстан и с органами национальной безопасности выдает специальные разрешения на пролет над территорией запретных зон и зон ограничения полетов;

8) выдает разрешения на выполнение международных полетов воздушными судами иностранных государств вне специально выделенных коридоров пересечения Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве;

9) согласует разрешения на выполнение международных полетов воздушными судами государственной авиации иностранных государств;

10) ведет учет нарушений порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан;

11) утверждает Правила производства полетов государственной авиации Республики Казахстан;

11-1) разрабатывает и утверждает Инструкцию по организации летной работы в государственной авиации Республики Казахстан;

12) утверждает Инструкцию по предотвращению авиационных происшествий в государственной авиации;

13) утверждает Правила инженерно-авиационного обеспечения государственной авиации Республики Казахстан;

14) утверждает Правила штурманского обеспечения государственной авиации Республики Казахстан;

15) утверждает Инструкцию по нанесению государственных, регистрационных и дополнительных опознавательных знаков на воздушные суда государственной авиации Республики Казахстан;

16) утверждает нормы годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов), аэродромных участков автомобильных дорог и тактико-технические требования, предъявляемые к аэродромам государственной авиации Республики Казахстан;

17) утверждает Правила эксплуатации аэродромов (вертодромов) государственной авиации Республики Казахстан;

18) утверждает Правила государственной регистрации аэродромов (вертодромов) государственной авиации;

19) выдает заключение о годности к использованию аэродромов (вертодромов) государственной авиации;

20) ведет учет нарушений требований безопасности полетов государственной авиации, осуществляет классификацию авиационных происшествий и инцидентов, контроль деятельности государственных органов по проведению расследований авиационных происшествий и инцидентов в сфере государственной авиации;

21) организует и проводит мероприятия по управлению безопасностью полетов;

22) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
23) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

23-1) разрабатывает и утверждает Инструкцию по организации объективного контроля полетов государственной авиации Республики Казахстан;

23-2) разрабатывает и утверждает Инструкцию о присвоении (подтверждении и снижении) классной квалификации авиационного персонала государственной авиации Республики Казахстан;

24) утверждает Инструкцию по авиационной поисково-спасательной службе государственной авиации Республики Казахстан;

25) утверждает Правила медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан;

26) утверждает Правила метеорологического обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан;

27) утверждает Правила орнитологического обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан;

28) утверждает Правила регистрации воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан;

28-1) разрабатывает и утверждает Инструкцию по эксплуатации автомобильной и электрогазовой техники на аэродромах (вертодромах) государственной авиации;

28-2) разрабатывает и утверждает Инструкцию по организации движения автотранспорта, средств наземного обеспечения полетов и пешеходов на аэродромах (вертодромах) государственной авиации;

28-3) разрабатывает и утверждает нормы наработки (сроков службы) средств аэродромно-технического обеспечения полетов государственной авиации;

28-4) разрабатывает и утверждает Инструкцию о совместном использовании аэродромов (вертодромов), посадочных площадок средств обеспечения и управления полетами государственной авиации;

28-5) разрабатывает и утверждает Инструкцию по организации обеспечения качества авиационных горюче-смазочных материалов и специальных жидкостей в государственной авиации;

28-6) разрабатывает и утверждает Правила организации воздушных перевозок в государственной авиации;

29) утверждает Инструкцию по управлению воздушным движением;

29-1) выдает разрешения, предусмотренные Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", с учетом исключений, предусмотренных подпунктом 7) пункта 2 статьи 3 Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях";

30) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.10.2023 № 33-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15-1. Компетенция уполномоченного органа в сфере гражданской (государственной) авиации в области естественных монополий

Сноска. Заголовок статьи 15-1 в редакции Законм РК от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Уполномоченный орган в сфере гражданской (государственной) авиации в пределах своей компетенции:

1) осуществляет контроль и регулирование деятельности субъектов естественных монополий в соответствии с Законом Республики Казахстан "О естественных монополиях";

2) вырабатывает предложения по формированию государственной политики в сфере регулирования естественных монополий и вносит их на рассмотрение уполномоченному органу, осуществляющему руководство в сферах естественных монополий;

3) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
4) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
5) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
6) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
7) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
8) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
9) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
10) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
11) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
12) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
13) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
14) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
15) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
16) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
17) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
18) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
19) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
20) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
21) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
22) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
23) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
24) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
25) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
26) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
27) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
28) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
29) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
30) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
31) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

32) осуществляет иные полномочия, предусмотренные Законом Республики Казахстан "О естественных монополиях", иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 15-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)..

Статья 15-2. Компетенция уполномоченного органа в сфере гражданской авиации в отношении общественно значимых рынков

Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации в пределах своей компетенции:

1) вырабатывает предложения по формированию государственной политики в отношении общественно значимых рынков и вносит их на рассмотрение уполномоченному органу, осуществляющему руководство в сферах естественных монополий;

2) осуществляет государственное регулирование цен и государственный контроль за соблюдением порядка ценообразования и обязанностей субъектов общественно значимых рынков;

3) осуществляет мониторинг цен субъектов общественно значимых рынков;

4) согласовывает предельные цены на товары (работы, услуги), реализуемые субъектами общественно значимых рынков;

5) проводит публичные слушания при рассмотрении уведомлений субъектов общественно значимых рынков о предстоящем повышении цен на товары (работы, услуги);

6) вносит субъектам общественно значимых рынков обязательные для исполнения предписания об исполнении обязательств, предусмотренных Предпринимательским кодексом Республики Казахстан;

7) в случае неисполнения субъектом общественно значимого рынка предписания предъявляет в суд иск о понуждении субъекта общественно значимого рынка в области оказания услуг аэропортов на внутренних рейсах к совершению действий, указанных в предписании;

8) возбуждает и рассматривает дела об административных правонарушениях, а также налагает административные взыскания в порядке, определяемом Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;

9) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 15-2 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Сертификация в сфере гражданской авиации

1. При сертификации в сфере гражданской авиации подтверждается соответствие эксплуатантов и организаций гражданской авиации, воздушных судов, беспилотных авиационных систем, аэродромов и авиационных услуг, предусмотренных законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

2. Целями сертификации являются охрана жизни и здоровья человека, окружающей среды, интересов государства, обеспечение безопасности полетов и авиационной безопасности, удовлетворение потребностей экономики, физических и юридических лиц в качественных авиационных услугах.

3. Сертификацию осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в случаях, установленных настоящим Законом.

За сертификацию в сфере гражданской авиации взимаются платежи в сфере гражданской авиации в порядке и размерах, которые определены правилами взимания платежей в сфере гражданской авиации, перечнем платных услуг уполномоченной организации в сфере гражданской авиации и ставками платежей в сфере гражданской авиации. Сертификация в сфере гражданской авиации осуществляется после уплаты указанных платежей в бюджет уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

4. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет сертификационное обследование на соответствие сертификационным требованиям, предъявляемым к эксплуатантам и организациям гражданской авиации, с использованием инструктивного материала.

5. При сертификационном обследовании заявитель обязан продемонстрировать способность и средства, а также финансово-экономическое положение и правоспособность, необходимые для выполнения заявленного вида деятельности.

Результаты сертификационного обследования представляются заявителям для ознакомления.

Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации выдает заявителю сертификат (свидетельство на право выполнения авиационных работ) при соответствии заявителя сертификационным требованиям и устранении им несоответствий, выявленных при сертификационном обследовании, непосредственно влияющих на безопасность полетов и авиационную безопасность.

6. Несоответствия сертификационным требованиям, выявленные при сертификационном обследовании, подразделяются на три уровня: уровень 1, уровень 2 и уровень 3.

К уровню 1 относится несоответствие сертификационным требованиям, препятствующее осуществлению деятельности.

К уровню 2 относится несоответствие сертификационным требованиям, не препятствующее осуществлению деятельности при условии его устранения в сроки, согласованные с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, или введения ограничений.

К уровню 3 относится несоответствие сертификационным требованиям, не препятствующее осуществлению деятельности и подлежащее его устранению при совершенствовании производства.

7. Несоответствия сертификационным требованиям уровня 1 характеризуются неспособностью заявителя обеспечить охрану жизни и здоровья человека, окружающей среды, безопасность полетов и авиационную безопасность, исходя из технических и финансовых возможностей заявителя.

При несоответствии сертификационным требованиям уровня 1 уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отказывает в выдаче сертификата (свидетельства на право выполнения авиационных работ) либо ограничивает действие сертификата (свидетельства на право выполнения авиационных работ) в случаях и порядке, установленных законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, до момента устранения выявленных несоответствий заявителем.

8. При несоответствии сертификационным требованиям уровня 2 уполномоченная организация в сфере гражданской авиации:

1) согласовывает срок для устранения выявленного несоответствия, не превышающий трех месяцев с момента его выявления. Заявитель разрабатывает план корректирующих действий по устранению выявленного несоответствия и представляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации в течение десяти рабочих дней с момента ознакомления с результатами сертификационного обследования;

2) на основе оценки мер, предложенных заявителем по устранению выявленного несоответствия, согласовывает план корректирующих действий либо возвращает его на доработку с обоснованием.

Срок, указанный в плане корректирующих действий, продлевается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации при условии предоставления заявителем обоснования о необходимости его изменения.

9. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации контролирует представление заявителем плана корректирующих действий и (или) выполнение корректирующих действий в установленные планом сроки путем проведения проверки или иных форм контроля и надзора.

Если заявитель не представляет приемлемый план корректирующих действий или не выполняет корректирующие действия в сроки, согласованные уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, несоответствие сертификационным требованиям уровня 2 становится несоответствием сертификационным требованиям уровня 1 и уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отказывает в выдаче сертификата (свидетельства на право выполнения авиационных работ) или отзывает ранее выданный сертификат (свидетельство на право выполнения авиационных работ).

При несоответствии сертификационным требованиям уровня 3 план корректирующих действий не требуется.

10. Отказ в выдаче сертификата (свидетельства на право выполнения авиационных работ) производится в случаях, если:

1) выявлены несоответствия, предусмотренные пунктом 7 настоящей статьи;

2) в отношении заявителя имеется решение суда, запрещающее ему оказание данного вида услуг.

Сноска. Статья 16 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 16-1. Постоянный надзор за обеспечением безопасности полетов и авиационной безопасности

Сноска. Заголовок статьи 16-1 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет постоянный надзор за обеспечением безопасности полетов и авиационной безопасности физическими и юридическими лицами.

Постоянному надзору за обеспечением безопасности полетов и авиационной безопасности подлежат эксплуатанты и организации гражданской авиации, сертифицированные уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

2. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации при осуществлении постоянного надзора проверяет:

1) поддержание соответствия сертификационным требованиям и требованиям законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации;

2) выполнение плана корректирующих действий в соответствии со статьей 16-3 настоящего Закона.

3. При проверке, предусмотренной пунктом 2 настоящей статьи, авиационные инспекторы должны:

1) осуществлять ее с использованием инструктивного материала;

2) предоставлять проверяемым физическим и юридическим лицам соответствующие результаты надзора за их деятельностью по обеспечению безопасности полетов и авиационной безопасности;

3) основываться на результатах предыдущего надзора, в том числе внеплановых проверок, и приоритетах в области безопасности полетов и авиационной безопасности в рамках установленной системы управления безопасностью полетов и авиационной безопасностью эксплуатантов и организаций гражданской авиации;

4) представлять уполномоченной организации в сфере гражданской авиации сведения об отсутствии или наличии нарушений для принятия мер в соответствии со статьей 16-3 настоящего Закона.

4. Постоянный надзор осуществляется путем проведения проверок эксплуатантов и организаций гражданской авиации.

5. Физические и юридические лица, осуществляющие деятельность в сфере гражданской авиации в пределах или за пределами Республики Казахстан на основании сертификатов (свидетельств на право выполнения авиационных работ), выданных уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, предоставляют информацию, документы, подтверждающие постоянное соблюдение сертификационных требований при осуществлении своей деятельности, и обязаны обеспечить доступ авиационных инспекторов к информации, документам, изделиям, частям и оборудованию, которые являются предметом сертификации в местах и зонах, находящихся в их ведении.

6. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации собирает и обрабатывает данные для выполнения функций постоянного надзора, включая данные для оценки финансово-экономического положения эксплуатантов и организаций гражданской авиации, для принятия решения по проведению внеплановых проверок.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-1 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 16-2. Программа по обеспечению постоянного надзора

1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации ежегодно принимает программу по обеспечению постоянного надзора, под которой понимается комплекс мероприятий, проводимых уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, по поддержанию соответствия сертифицированных эксплуатантов и организаций гражданской авиации сертификационным требованиям и требованиям законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

2. Программа по обеспечению постоянного надзора разрабатывается с учетом оценки степени рисков эксплуатантов и организаций гражданской авиации, в том числе оценки финансово-экономического положения эксплуатантов и организаций гражданской авиации, и охватывает виды деятельности, предусмотренные сертификатом (свидетельством на выполнение авиационных работ).

Эксплуатанты и организации гражданской авиации предоставляют уполномоченной организации в сфере гражданской авиации ежеквартально информацию о финансово-экономическом положении по форме, утвержденной уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Программа по обеспечению постоянного надзора включает периодичность проверок с учетом всех аспектов деятельности эксплуатантов и организаций гражданской авиации в течение срока действия сертификата (свидетельства на право выполнения авиационных работ), взаимодействие с должностными лицами эксплуатантов и организаций гражданской авиации по вопросам надзора и учет результатов проведенных проверок.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-2 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 16-3. Уровни нарушений установленных требований, выявленных при осуществлении постоянного надзора, и меры по устранению нарушений

1. Выявленные нарушения по результатам постоянного надзора в зависимости от степени нарушения требований законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации подразделяются на нарушения первого и второго уровня.

2. К нарушениям первого уровня относятся существенные нарушения требований, установленных законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, которые представляют непосредственную угрозу безопасности полетов и авиационной безопасности.

Нарушение первого уровня включает:

1) отказ в доступе к документации, объектам эксплуатанта и (или) организаций гражданской авиации (включая воздушные суда, здания, сооружения, аэропорты (аэродромы), объекты аэронавигационного обслуживания, организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники, организации летной годности, мастерские, перроны, зоны обработки грузов, авиационные учебные центры, ангары, топливохранилища, служебные помещения) авиационному инспектору;

2) получение сертификата (свидетельства на выполнение авиационных работ), поддержание соответствия сертификационным требованиям эксплуатантом или организацией гражданской авиации путем фальсификации представленных документов;

3) совершение противозаконных действий или незаконного использования сертификата (свидетельства на выполнение авиационных работ) эксплуатантом или организацией гражданской авиации;

4) внесение изменений и (или) дополнений в документацию, подлежащую утверждению уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, без соответствующего утверждения такой организацией;

5) непредставление в установленный срок эксплуатантом или организацией гражданской авиации плана корректирующих действий в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации для проведения его оценки или невыполнение корректирующих действий в сроки, согласованные или продленные уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, при нарушении второго уровня;

6) непредставление в установленный срок эксплуатантом воздушного судна в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации или уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации данных об авиационном происшествии;

7) иные случаи, на основании которых действие сертификата (свидетельства на выполнение авиационных работ) приостанавливается либо сертификат (свидетельство на выполнение авиационных работ) отзывается в соответствии с настоящим Законом.

3. К нарушениям второго уровня относятся все нарушения требований, установленных законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, которые не входят в нарушения первого уровня.

4. При выявлении нарушения законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации во время осуществления надзора уполномоченная организация в сфере гражданской авиации или авиационный инспектор направляет эксплуатанту или организации гражданской авиации предписание с требованием принятия корректирующих действий для устранения выявленного нарушения.

В случае необходимости уполномоченная организация в сфере гражданской авиации информирует компетентный орган иностранного государства, в котором зарегистрировано воздушное судно.

5. При нарушении первого уровня уполномоченная организация в сфере гражданской авиации принимает меры по отзыву сертификата (свидетельства на выполнение авиационных работ) или полному или частичному его ограничению или приостановлению действия в случаях и порядке, установленных настоящим Законом, до момента устранения выявленных нарушений эксплуатантом или организацией гражданской авиации.

В случае допущения нарушений первого уровня, предусмотренных подпунктами 2) и 3) части второй пункта 2 настоящий статьи, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает сертификат (свидетельство на выполнение авиационных работ).

6. В случае нарушений второго уровня уполномоченная организация в сфере гражданской авиации:

1) согласовывает срок для устранения выявленных нарушений, не превышающий трех месяцев с момента выявления нарушения. Эксплуатант или организация гражданской авиации разрабатывает план корректирующих действий по устранению выявленных нарушений и представляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации в течение десяти рабочих дней с момента ознакомления с результатами проверок или получения инспекторского предписания;

2) на основе оценки мер, предложенных эксплуатантом или организацией гражданской авиации по устранению выявленных нарушений, согласовывает план корректирующих действий либо возвращает его на доработку с обоснованием.

Сроки, указанные в плане корректирующих действий, продлеваются уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации при условии предоставления эксплуатантом или организацией гражданской авиации обоснования о необходимости их изменения.

7. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации контролирует представление эксплуатантом или организацией гражданской авиации плана корректирующих действий и (или) выполнение корректирующих действий в установленные планом сроки путем проведения проверки или иных форм контроля и надзора.

Если эксплуатант или организация гражданской авиации не представляет приемлемый план корректирующих действий или не выполняет корректирующие действия в сроки, согласованные уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, нарушение второго уровня становится нарушением первого уровня и принимаются меры, предусмотренные в пункте 5 настоящей статьи.

8. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации ведет учет всех выявленных нарушений, принятых мер и согласованных сроков по их устранению, включая корректирующие действия со стороны эксплуатантов и организаций гражданской авиации.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-3 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16-4. Контроль за обеспечением безопасности полетов и авиационной безопасности

Сноска. Заголовок статьи 16-4 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет контроль за обеспечением безопасности полетов и авиационной безопасности физическими и (или) юридическими лицами, деятельность которых не подлежит сертификации уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, но относится к деятельности, предусмотренной статьей 10-2 настоящего Закона.

2. Контроль осуществляется посредством выборочных и внеплановых проверок физических и (или) юридических лиц, наблюдения и анализа их деятельности за соблюдением требований безопасности полетов, и испытаний системы авиационной безопасности.

Проведение выборочных проверок осуществляется с использованием инструктивных материалов и в сроки, установленные графиком проведения проверок.

Основаниями внеплановой проверки физических и (или) юридических лиц при осуществлении контроля являются:

1) контроль за исполнением инспекторских предписаний об устранении выявленных нарушений требований законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации в результате проверки и иных форм контроля;

2) получение информации и обращений от физических и юридических лиц, государственных органов, депутатов Парламента Республики Казахстан и местных представительных органов о причинении либо об угрозе причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам физических и юридических лиц, государства;

3) инициативное обращение проверяемого физического или юридического лица о проведении проверки его деятельности;

4) изменение фамилии, имени, отчества (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) проверяемого физического лица или наименования, а также реорганизация проверяемого юридического лица, если в отношении них была намечена выборочная проверка;

5) повторная проверка, связанная с обращением проверяемого физического или юридического лица о несогласии с первоначальной проверкой.

3. В случаях выявления нарушений требований законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации авиационными инспекторами выдаются инспекторские предписания об устранении нарушений.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-4 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16-5. Перронные проверки гражданских воздушных судов иностранных эксплуатантов

1. Перронные проверки гражданских воздушных судов иностранных эксплуатантов осуществляются авиационными инспекторами с использованием инструктивного материала.

Проверке подлежат воздушное судно и экипаж, осуществившие посадку в аэропорту Республики Казахстан, открытом для международных полетов.

Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации принимает участие в сборе и обмене информацией с иностранными государствами по выполненным перронным проверкам гражданских воздушных судов иностранных эксплуатантов на основе заключенных соглашений.

2. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации принимает годовой график проведения перронных проверок гражданских воздушных судов иностранных эксплуатантов, обоснованный методом расчета, с учетом количества эксплуатантов, типа воздушных судов и количества посадок на соответствующих аэродромах, а также степени рисков в области безопасности полетов.

3. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет внеплановые перронные проверки гражданского воздушного судна иностранного эксплуатанта, если имеется основание считать, что на борту такого воздушного судна не соблюдаются стандарты Международной организации гражданской авиации (ИКАО) либо условия и эксплуатационные ограничения сертификата эксплуатанта.

Такими основаниями являются:

1) контроль за устранением ранее выявленных нарушений в результате предыдущих проверок и иных форм контроля;

2) получение информации и обращений от физических и (или) юридических лиц, государственных органов о причинении либо об угрозе причинения вреда жизни, здоровью человека, окружающей среде и законным интересам физических и (или) юридических лиц, государства;

3) инициативное обращение проверяемого иностранного эксплуатанта о проведении проверки его воздушного судна и экипажа;

4) реорганизация и изменение наименования проверяемого иностранного эксплуатанта, если в отношении него была намечена выборочная проверка;

5) повторная проверка, связанная с обращением проверяемого иностранного эксплуатанта о несогласии с первоначальной проверкой.

4. При проведении перронных проверок гражданских воздушных судов иностранных эксплуатантов авиационные инспекторы руководствуются принципом предотвращения необоснованных задержек вылета инспектируемых воздушных судов.

5. Нарушения, выявленные в ходе проведения инспекций гражданских воздушных судов иностранных эксплуатантов, классифицируются следующим образом:

1) нарушение третьей категории – нарушение установленных условий и эксплуатационных ограничений сертификата эксплуатанта, имеющее значительное влияние на безопасность полетов;

2) нарушение второй категории – нарушение установленных условий и эксплуатационных ограничений сертификата эксплуатанта, имеющее существенное влияние на безопасность полетов;

3) нарушение первой категории – нарушение установленных условий и эксплуатационных ограничений сертификата эксплуатанта, имеющее незначительное влияние на безопасность полетов.

Условия отнесения нарушений к категориям, указанным в части первой настоящего пункта, определяются инструктивным материалом.

6. При выявлении нарушения третьей категории уполномоченная организация в сфере гражданской авиации имеет право:

1) сообщать письменно эксплуатанту о выявленном несоответствии и требовать доказательства принятия корректирующих действий;

2) информировать компетентные власти государства эксплуатанта и, при необходимости, государства регистрации воздушного судна и выдачи свидетельств летного экипажа, а также запрашивать подтверждение соответствующих компетентных властей о согласовании корректирующих действий, принятых эксплуатантом;

3) устанавливать ограничение на эксплуатацию воздушного судна либо требовать принятия срочных корректирующих действий по устранению выявленных несоответствий либо вводить немедленный запрет на эксплуатацию воздушного судна на территории Республики Казахстан, либо задерживать воздушное судно на земле в соответствии с условиями пункта 7 настоящей статьи.

7. В случае, если имеется основание считать, что экипаж предпринимает действия по выполнению полета на проверяемом воздушном судне без принятия соответствующих корректирующих действий по устранению выявленных нарушений стандартов Международной организации гражданской авиации (ИКАО) либо условий и эксплуатационных ограничений сертификата эксплуатанта, авиационный инспектор уведомляет командира воздушного судна и (или) эксплуатанта о том, что воздушное судно не имеет разрешение на такой полет до получения дополнительных указаний, и задерживает воздушное судно на земле.

8. В случае задержки воздушного судна на земле уполномоченная организация в сфере гражданской авиации незамедлительно информирует компетентные органы государства эксплуатанта и государства регистрации воздушного судна, если государство регистрации отлично от государства эксплуатанта, и совместно с данными органами предусматривают необходимые условия, при которых воздушное судно может получить разрешение на полет.

9. В случае выявления нарушений стандартов Международной организации гражданской авиации (ИКАО) либо условий и эксплуатационных ограничений сертификата эксплуатанта, касающихся летной годности воздушного судна, запрет на вылет воздушного судна сохраняется до представления эксплуатантом в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации подтверждающей документации, что:

1) устранено нарушение, касающееся летной годности воздушного судна;

2) эксплуатант имеет разрешение на специальный полет такого воздушного судна или аналогичный документ, выданный компетентным органом государства регистрации воздушного судна или государства эксплуатанта, а также при необходимости разрешение транзитных государств на пролет их воздушного пространства.

10. При выявлении нарушения второй категории уполномоченная организация в сфере гражданской авиации:

1) сообщает письменно о решении эксплуатанту, требуя при этом представление подтверждающей документации о принятых корректирующих действиях;

2) информирует компетентные органы государства эксплуатанта и государства регистрации воздушного судна и выдачи свидетельств летного экипажа. В случае необходимости запрашивает подтверждение о согласии таких компетентных органов с принятыми эксплуатантом корректирующими действиями.

11. При выявлении нарушении первой категории авиационный инспектор уведомляет об этом командира гражданского воздушного судна иностранного эксплуатанта для принятия мер по их устранению.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-5 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 16-6. Авиационный инспектор

Сноска. Заголовок статьи 16-6 в редакции Закона РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

1. Авиационным инспектором является служащий уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, уполномоченный на осуществление сертификации, контроля и надзора в сфере гражданской и экспериментальной авиации.

Авиационные инспекторы назначаются из числа служащих уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, имеющих специальную и (или) профессиональную подготовку в части выполнения и обеспечения полетов воздушных судов, технического обслуживания воздушных судов, обслуживания воздушного движения, а также осуществляющих функции финансово-экономического и правового обеспечения.

Количество авиационных инспекторов в зависимости от объемов авиационной деятельности, осуществляемой в Республике Казахстан гражданскими воздушными судами коммерческой авиации и авиации общего назначения, определяется уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

Назначение авиационных инспекторов, осуществляющих контрольные и надзорные функции в области авиационной безопасности, осуществляется после получения положительных результатов специальной проверки, проводимой органами национальной безопасности.

Квалификационные требования к авиационным инспекторам, осуществляющим контрольные и надзорные функции в области авиационной безопасности, устанавливаются в соответствии с требованиями Программы авиационной безопасности гражданской авиации Республики Казахстан.

1-1. Исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

1-2. При осуществлении сертификации, контроля и надзора не допускается вмешательство в деятельность авиационного инспектора физических и (или) юридических лиц, государственных органов, за исключением случаев, установленных законами Республики Казахстан.

2. Авиационные инспекторы при выполнении своих обязанностей имеют право:

1) беспрепятственного доступа во все контролируемые зоны аэропортов Республики Казахстан, к воздушным судам и объектам организаций гражданской авиации, включая ангары, топливохранилища, служебные помещения эксплуатантов и авиационные учебные центры для осуществления служебных обязанностей;

2) запрашивать от эксплуатантов и организаций гражданской авиации информацию, документы, включая информацию о квалификации авиационного персонала, а также требовать объяснения и материалы, необходимые для выполнения своих функций, с установлением сроков их предоставления, проводить опрос авиационного персонала с целью выявления потенциальных недостатков в области обеспечения безопасности полетов и авиационной безопасности;

3) выдавать инспекторские предписания по вопросам обеспечения безопасности полетов и авиационной безопасности должностным лицам эксплуатантов и организаций гражданской авиации с установлением сроков их выполнения;

4) находиться по согласованию с эксплуатантом на борту гражданского воздушного судна в полете с правом нахождения в кабине или салоне воздушного судна.

3. Авиационные инспекторы при осуществлении контроля и надзора за соблюдением законодательства Республики Казахстан в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан;

2) проводить проверки в соответствии с порядком, установленным Предпринимательским кодексом Республики Казахстан и настоящим Законом;

3) не препятствовать установленному режиму работы организаций гражданской авиации в период проведения проверки или иных форм контроля и надзора;

4) своевременно и в полной мере исполнять предоставленные в соответствии с законами Республики Казахстан полномочия по предупреждению, выявлению и пресечению нарушений требований, установленных законодательством Республики Казахстан в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации;

5) проверять наличие свидетельства авиационного персонала, судовую, полетную документации, сертификатов, разрешений и документов, выдача которых предусмотрена настоящим Законом, а также соответствие гражданских воздушных судов, включая иностранные, требованиям летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан и стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

4. При нахождении эксплуатанта или организации гражданской авиации, объектов, средств, подлежащих проверке, на территории аэродрома (вертодрома) эксплуатант аэродрома (вертодрома) обязан обеспечить беспрепятственный доступ к ним авиационного инспектора на основании предъявляемого им удостоверения авиационного инспектора.

5. Авиационные инспекторы обеспечиваются денежным довольствием, соответствующим уровням, сравнимым с условиями работы и вознаграждением персонала инспектируемых организаций гражданской авиации.

6. Для поддержания требуемого уровня профессиональной подготовки авиационные инспекторы за счет средств уполномоченной организации в сфере гражданской авиации периодически должны:

1) проходить обучение на курсах по поддержанию профессионального уровня;

2) проходить тренировку с эксплуатацией авиационной техники и (или) на авиационных тренажерах;

3) поддерживать профессиональную подготовку (квалификацию) в организациях гражданской авиации и эксплуатантов в объеме и на уровне, которые установлены правилами профессиональной подготовки и поддержания квалификации авиационных инспекторов, утверждаемыми уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

7. Страхование жизни и здоровья авиационных инспекторов при осуществлении авиационных инспекций в полете и поддержании квалификации с эксплуатацией авиационной техники осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о страховании и страховой деятельности.

8. За неисполнение или ненадлежащее исполнение своих служебных обязанностей авиационные инспекторы несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

9. Авиационным инспекторам запрещаются:

1) использование своих должностных полномочий при решении вопросов, связанных с удовлетворением своих материальных интересов, материальных интересов супруга (супруги), близких родственников, свойственников и (или) иных лиц;

2) оказание неправомерного предпочтения физическим и (или) юридическим лицам при подготовке и принятии решений;

3) использование в личных или групповых интересах информации, полученной при выполнении функций, возложенных в соответствии с настоящим Законом, если таковая не подлежит официальному распространению;

4) требование от физических или юридических лиц информации, предоставление которой не предусмотрено законодательством Республики Казахстан.

Нарушение требования части первой настоящего пункта авиационным инспектором, если оно не содержит признаков уголовного правонарушения либо административного правонарушения, влечет наложение в порядке, установленном законами Республики Казахстан, дисциплинарного взыскания в виде предупреждения о неполном служебном соответствии либо расторжения трудового договора по инициативе работодателя.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-6 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16-7. Государственное регулирование тарифов (цен, ставок сборов) в сфере гражданской авиации

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-7 в соответствии с Законом РК от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие с 01.01.2017); исключена Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16-8. Соглашения о передаче определенных функций и обязанностей

1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в пределах своей компетенции вправе передавать функции и обязанности по осуществлению контроля и надзора за обеспечением соблюдения правил полетов, использования радиопередающих аппаратур и поддержания летной годности, а также соблюдения требований и норм авиационным персоналом, как уполномоченная организация государства, компетентным властям иностранного государства, в котором будет эксплуатироваться это воздушное судно без экипажа, а также принимать функции и обязанности, переданные ей государством регистрации воздушного судна при его эксплуатации без экипажа эксплуатантом Республики Казахстан, на основании соглашения, заключенного в соответствии с Конвенцией о Международной гражданской авиации.

Эксплуатанты, которых затрагивает действие настоящего пункта, обязаны иметь на борту воздушного судна заверенную полную копию соглашения о передаче функций и обязанностей, заключенного между компетентными властями государств, в течение всего срока его действия.

2. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации признает действительными удостоверения (сертификаты) летной годности, разрешение на использование радиоаппаратуры и свидетельства членов экипажа, выданные или подтвержденные государством эксплуатанта в соответствии с Конвенцией о Международной гражданской авиации.

3. Соглашения, заключенные уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации с компетентными властями иностранных государств, подлежат регистрации в Международной организации гражданской авиации (ИКАО) в соответствии с Конвенцией о Международной гражданской авиации.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 16-8 в соответствии с Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Глава 2-1. УПОЛНОМОЧЕННАЯ ОРГАНИЗАЦИЯ В СФЕРЕ ГРАЖДАНСКОЙ АВИАЦИИ

Сноска. Закон дополнен главой 2-1 в соответствии с Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 16-9. Основные положения уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

1. Юридическое лицо, осуществляющее функции уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, определяется Правительством Республики Казахстан.

2. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в пределах своей компетенции:

1) оказывает содействие уполномоченному органу в сфере гражданской авиации в реализации основных направлений государственной политики в области использования воздушного пространства и деятельности гражданской и экспериментальной авиации;

2) определяет порядок обеспечения денежным довольствием авиационных инспекторов;

3) оказывает содействие уполномоченному органу в сфере гражданской авиации в разработке проектов нормативных правовых актов в сфере гражданской авиации;

4) разрабатывает и утверждает инструктивные материалы, а также выпускает директивы по летной годности и иные директивы в соответствии со стандартами и рекомендуемой практикой Международной организации гражданской авиации (ИКАО);

5) осуществляет сотрудничество с уполномоченным органом в сфере государственной авиации для установления и поддержания системы гражданско-военной координации при организации использования воздушного пространства;

6) ведет Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан, а также реестр беспилотных авиационных систем гражданской авиации Республики Казахстан;

7) согласовывает разработанные авиационными учебными центрами и организациями гражданской авиации программы профессиональной подготовки авиационного персонала;

8) выдает свидетельство авиационного персонала лицу, относящемуся к авиационному персоналу, предусмотренному в приложении 1 к Конвенции о Международной гражданской авиации, и относящемуся к авиационному персоналу легкой и сверхлегкой авиации в соответствии с законодательством Республики Казахстан, на право осуществлять профессиональную деятельность, подтверждающее наличие у него необходимых знаний и навыков, а также соответствие его здоровья установленным требованиям, продлевает срок действия свидетельства, отзывает, приостанавливает действие такого свидетельства, вносит квалификационные и специальные отметки в свидетельство;

9) осуществляет сертификацию и выдачу сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов, сертификата эксплуатанта беспилотных авиационных систем, свидетельства на право выполнения авиационных работ, сертификата авиационного учебного центра, сертификата соответствия тренажера, сертификата организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники гражданской авиации, сертификата типа, сертификата годности аэродрома (вертодрома), сертификата летной годности гражданского воздушного судна, сертификата летной годности беспилотных авиационных систем, сертификата службы авиационной безопасности аэропорта, экспортного сертификата летной годности воздушного судна, сертификата поставщика аэронавигационного обслуживания, сертификата авиационного медицинского центра, удостоверения соответствия экземпляра гражданского воздушного судна нормам летной годности;

10) вносит изменения и дополнения в действующие сертификаты (свидетельства на право выполнения авиационных работ), разрешения на выполнение полетов с применением беспилотных авиационных систем над густонаселенными районами населенных пунктов, разрешения на выполнение авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем, выданные уполномоченным органом либо уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, отказывает в выдаче сертификатов (свидетельств на право выполнения авиационных работ), разрешений на выполнение полетов с применением беспилотных авиационных систем над густонаселенными районами населенных пунктов, разрешений на выполнение авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем, отзывает, приостанавливает действие сертификатов (свидетельств на право выполнения авиационных работ), разрешений на выполнение полетов с применением беспилотных авиационных систем над густонаселенными районами населенных пунктов, разрешений на выполнение авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем при несоблюдении владельцами установленных требований;

11) осуществляет выдачу свидетельства на право выполнения полетов эксплуатанту авиации общего назначения, а также признает, изменяет, ограничивает, приостанавливает действие или отзывает свидетельство на право выполнения полетов эксплуатанта авиации общего назначения;

12) привлекает некоммерческие организации, объединяющие эксплуатантов воздушных судов, в случаях, установленных настоящим Законом;

13) осуществляет согласование программ по обеспечению авиационной безопасности аэропорта, эксплуатантов гражданских воздушных судов Республики Казахстан и иностранных государств, выполняющих регулярные полеты в аэропорты Республики Казахстан, поставщика аэронавигационного обслуживания;

14) осуществляет координацию деятельности в области авиационной безопасности между заинтересованными государственными органами, содействует государственным органам в расследовании актов незаконного вмешательства в деятельность гражданской авиации, разрабатывает мероприятия по их предотвращению;

15) осуществляет надзор за деятельностью эксплуатантов воздушных судов, эксплуатантов аэродромов (аэропортов), поставщиков аэронавигационного обслуживания, авиационных учебных центров, организаций по техническому обслуживанию, служб авиационной безопасности, авиационных медицинских центров, авиационных медицинских экспертов;

15-1) устанавливает ограничения (вводит запрет) на эксплуатацию воздушного судна либо задерживает воздушное судно на земле в случаях, установленных настоящим Законом;

16) осуществляет контроль и надзор за предоставлением обслуживания воздушного движения, радиотехнического и метеорологического обеспечения полетов в сфере гражданской авиации, обеспечением аэронавигационной информацией, разработкой схем полетов по приборам и составлением аэронавигационных карт, а также проверку деятельности и качества предоставляемых услуг;

17) осуществляет контроль и надзор за соответствием требованиям летной и технической эксплуатации авиационной техники и средств ее наземного обслуживания;

18) осуществляет контроль и надзор за соответствием состояния воздушного судна, его компонентов, запасных частей и вспомогательных приборов требованиям выданного эксплуатанту сертификата летной годности и требованиям эксплуатационно-технической документации, определяющей летную годность;

19) осуществляет контроль и надзор за соблюдением лицами, относящимися к авиационному персоналу, установленных в соответствии с настоящим Законом требований и норм;

20) осуществляет контроль и надзор за обеспечением организациями гражданской авиации установленных требований и норм по вопросам профессиональной подготовки и состояния здоровья авиационного персонала;

21) осуществляет контроль и надзор за содержанием объектов аэродромов (вертодромов), посадочных площадок и качеством услуг (работ) аэродромного и наземного обслуживания, входящих в состав аэропортовской деятельности;

22) ведет учет нарушений требований безопасности полетов и авиационной безопасности в сфере гражданской авиации;

23) осуществляет контроль поисково-спасательного и аварийно-спасательного обеспечения полетов в сфере гражданской и экспериментальной авиации;

24) совместно с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации осуществляет мониторинг соответствия законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации стандартам и рекомендуемой практике Международной организации гражданской авиации (ИКАО);

25) оказывает содействие уполномоченному органу в сфере гражданской авиации в обеспечении своевременного уведомления Международной организации гражданской авиации (ИКАО) о существующих различиях со стандартами и рекомендуемой практикой Международной организации гражданской авиации (ИКАО) и их опубликовании в документах аэронавигационной информации;

26) совместно с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации выдает рекомендации в целях предотвращения авиационных происшествий и инцидентов или уменьшения их последствий, а также проводит анализ выполнения таких рекомендаций;

27) совместно с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации разрабатывает, внедряет, изучает и поддерживает систему обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях, включая механизм сбора, оценки, обработки, хранения и регистрации авиационных событий;

28) совместно с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации участвует в обмене информацией о безопасности полетов на государственном и международном уровнях и в распространении информации об авиационных событиях;

29) совместно с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации осуществляет сбор и анализ информации, связанной с безопасностью полетов гражданской авиации, а также составление и доведение такой информации до сведения физических и юридических лиц, осуществляющих деятельность в сфере гражданской авиации. Анализ не требует раскрытия источников информации;

30) назначает авиационных медицинских экспертов;

30-1) выдает разрешение на выполнение полетов с применением беспилотных авиационных систем над густонаселенными районами населенных пунктов;

30-2) выдает разрешение на выполнение авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем;

30-3) осуществляет допуск к работе персонала по авиационной безопасности в соответствии с программой подготовки и переподготовки по авиационной безопасности;

30-4) осуществляет реализацию компетентностной системы подготовки и оценки, связанной с выдачей свидетельств авиационного персонала;

30-5) осуществляет международное сотрудничество с авиационными властями иностранных государств и специализированными международными организациями по вопросам безопасности полетов и авиационной безопасности, в том числе путем заключения двусторонних соглашений о сотрудничестве, обмена опытом и информацией, а также представительства Республики Казахстан в международных организациях гражданской авиации;

30-6) обеспечивает своевременное уведомление Международной организации гражданской авиации (ИКАО) о существующих различиях со стандартами и рекомендуемой практикой Международной организации гражданской авиации (ИКАО) и их опубликование в документах аэронавигационной информации;

30-7) запрашивает у физических и юридических лиц информацию, документы и материалы, предусмотренные законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации;

31) осуществляет иные виды деятельности, не запрещенные законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 16-9 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16-10. Финансирование деятельности уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

1. Финансирование деятельности уполномоченной организации в сфере гражданской авиации осуществляется за счет поступлений платежей в сфере гражданской авиации, которые должны быть достаточными для возмещения расходов на оказание услуг, обеспечения безубыточности ее деятельности и финансирования за счет собственных доходов.

1-1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации вправе взимать платежи в сфере гражданской авиации в порядке, определяемом правилами взимания платежей в сфере гражданской авиации.

2. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации обязана обеспечить открытость бюджета для общества и средств массовой информации, в том числе путем размещения в открытом доступе на интернет-ресурсе уполномоченного органа в сфере гражданской авиации финансовой отчетности, а также актуальной и подробной информации о статьях расходов, сумма которых превышает 100-кратный размер месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом Республики Казахстан о республиканском бюджете.

Сноска. Статья 16-1 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 16-11. Отчисления на обеспечение безопасности полетов гражданской авиации

Сноска. Статья 16-11 исключена Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 16-12. Государственный поставщик аэронавигационного обслуживания

1. Государственным поставщиком аэронавигационного обслуживания является поставщик аэронавигационного обслуживания, являющийся государственным предприятием, подведомственным уполномоченному органу в сфере гражданской авиации.

2. Основной целью деятельности государственного поставщика аэронавигационного обслуживания является обеспечение безопасности полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан.

3. Государственный поставщик аэронавигационного обслуживания реализует основную цель своей деятельности путем оказания аэронавигационных услуг и осуществления отчислений на обеспечение безопасности полетов.

Статья 16-13. Первый руководитель уполномоченной организации в сфере гражданской авиации

1. Первый руководитель уполномоченной организации в сфере гражданской авиации назначается на должность и освобождается от должности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Первый руководитель уполномоченной организации в сфере гражданской авиации осуществляет руководство уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации и несет персональную ответственность за выполнение возложенных на организацию задач и осуществление ею функций в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

Сноска. Глава 2-1 дополнена статьей 16-13 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. ОРГАНИЗАЦИЯ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ ВОЗДУШНОГО ПРОСТРАНСТВА

Статья 17. Основы организации использования воздушного пространства

1. Организация использования воздушного пространства предусматривает обеспечение безопасного, экономичного и регулярного выполнения полетов воздушных судов (воздушного движения), а также деятельности, связанной с использованием воздушного пространства.

Организация использования воздушного пространства включает в себя:

1) определение и установление структуры и классификации воздушного пространства;

2) планирование и координирование использования воздушного пространства в соответствии с приоритетами, установленными статьей 25 настоящего Закона;

3) определение и обеспечение разрешительного либо уведомительного порядка использования воздушного пространства;

4) организацию воздушного движения, представляющую собой:

обслуживание воздушного движения, управление воздушным движением;

организацию потоков воздушного движения;

5) контроль и надзор за соблюдением Правил использования воздушного пространства Республики Казахстан.

2. Обеспечение соблюдения Правил использования воздушного пространства Республики Казахстан всеми его пользователями в пределах своих зон ответственности осуществляют:

1) на воздушных трассах и в районах аэродромов (вертодромов) органы обслуживания воздушного движения поставщика аэронавигационного обслуживания с извещением о выявленных нарушениях уполномоченного органа в сфере гражданской авиации;

2) в специальных зонах и других районах полетов государственной авиации органы управления воздушным движением;

3) вне воздушных трасс при пролетах Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве органы управления воздушным движением или органы обслуживания воздушного движения поставщика аэронавигационного обслуживания по согласованию с уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

3. Организация использования воздушного пространства осуществляется уполномоченными органами в сферах гражданской и государственной авиации, а также органами обслуживания воздушного движения и управления воздушным движением в установленных для них зонах и районах в порядке, определенном настоящим Законом и Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан. Принципы и порядок гражданско-военной координации для обеспечения гибкого использования воздушного пространства устанавливаются Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

4. Организация структуры воздушного пространства должна осуществляться при соблюдении экологического законодательства Республики Казахстан.

4-1. Организация потоков воздушного движения осуществляется поставщиком аэронавигационного обслуживания, являющимся государственным предприятием, подведомственным уполномоченному органу в сфере гражданской авиации, с учетом заявленной пропускной способности органов обслуживания воздушного движения.

4-2. Потребность в обслуживании воздушного движения определяется в соответствии с методикой оценки потребности в обслуживании воздушного движения, утверждаемой уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, и с учетом:

1) типов соответствующего воздушного движения;

2) интенсивности воздушного движения;

3) метеорологических условий;

4) других факторов, которые могут иметь к этому отношение для данного района или данного места.

5. Обслуживание воздушного движения в контролируемом воздушном пространстве Республики Казахстан, за исключением специальных зон и районов полетов государственной и (или) экспериментальной авиации осуществляется поставщиком аэронавигационного обслуживания, являющимся государственным предприятием, подведомственным уполномоченному органу в сфере гражданской авиации.

В районах отдельных аэродромов (вертодромов) обслуживание воздушного движения может осуществляться поставщиком аэронавигационного обслуживания, являющимся субъектом частного предпринимательства.

5-1. Организация и обслуживание воздушного движения в воздушном пространстве, суверенитет над которым не определен, а также в делегированном воздушном пространстве сопредельных государств, где Республика Казахстан несет ответственность за обеспечение обслуживания воздушного движения, осуществляются поставщиком аэронавигационного обслуживания, являющимся государственным предприятием, подведомственным уполномоченному органу в сфере гражданской авиации.

В районах отдельных аэродромов (вертодромов) обслуживание воздушного движения может осуществляться поставщиком аэронавигационного обслуживания, являющимся субъектом частного предпринимательства.

6. Исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

7. Органы обслуживания воздушного движения в соответствии с типовой инструкцией обязаны внедрить систему управления безопасностью полетов в зависимости от объема и сложности выполняемых полетов.

8. Органы обслуживания воздушного движения разрабатывают и согласовывают с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации планы мероприятий на случай непредвиденных обстоятельств в связи с нарушением обслуживания воздушного движения.

9. Исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Деятельность, связанная с использованием воздушного пространства

1. К деятельности, связанной с использованием воздушного пространства Республики Казахстан, относятся:

1) полеты воздушных судов и других летательных аппаратов;

2) все виды стрельб и пусков ракет, взрывные работы и иная деятельность, связанная с перемещением в воздушном пространстве материальных объектов.

2. Физические и юридические лица, осуществляющие деятельность, указанную в пункте 1 настоящей статьи, являются пользователями воздушного пространства.

Статья 19. Структура и классификация воздушного пространства

1. Структура и классификация воздушного пространства, а также требования, предъявляемые к полетам и видам обслуживания воздушного движения в пределах воздушного пространства каждого класса, устанавливаются Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

2. Для осуществления деятельности, связанной с использованием воздушного пространства, в воздушном пространстве Республики Казахстан устанавливаются районы (зоны) полeтной информации, диспетчерские районы, маршруты обслуживания воздушного движения, узловые диспетчерские районы, диспетчерские зоны, зоны аэродромного движения, районы неконтролируемого воздушного пространства, воздушные трассы, специальные зоны для полетов воздушных судов, запретные зоны, опасные зоны, зоны ограничений для полетов воздушных судов, зоны ограничений полетов беспилотных воздушных судов и другие специальные элементы, устанавливаемые для осуществления деятельности в воздушном пространстве, образующие в своей совокупности структуру воздушного пространства Республики Казахстан.

Структура воздушного пространства Республики Казахстан публикуется в документах аэронавигационной информации в соответствии с правилами обеспечения аэронавигационной информацией в гражданской авиации.

3. Под воздушным пространством для целей обслуживания воздушного движения и (или) управления воздушным движением понимается воздушное пространство определенных размеров, в пределах которого могут выполняться конкретные виды полетов и для которого определены виды обслуживания воздушного движения и правила полетов.

4. Классификация воздушного пространства Республики Казахстан в целях обслуживания воздушного движения определяется исходя из потребностей пользователей воздушного пространства Республики Казахстан, необходимости обеспечения безопасности полетов, их экономической эффективности и публикуется в документах аэронавигационной информации.

Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Предоставление аэронавигационного обслуживания в воздушном пространстве

1. Аэронавигационное обслуживание для пользователей воздушного пространства Республики Казахстан, осуществляющих деятельность, указанную в подпункте 1) пункта 1 статьи 18 настоящего Закона, осуществляется на основе договоров (публичных договоров).

2. Аэронавигационное обслуживание, предоставляемое пользователям воздушного пространства Республики Казахстан, осуществляется безвозмездно в случаях выполнения полетов:

1) воздушных судов, терпящих или потерпевших бедствие, а также воздушных судов, маршруты которых были изменены в связи с аварийной ситуацией на борту, отказом или неисправностью материальной части, с момента определения местоположения воздушного судна;

2) воздушных судов для проведения поисково-спасательных работ, а также воздушных судов, задействованных в учениях по проведению поисково-спасательных работ согласно договору, заключенному с поставщиком аэронавигационного обслуживания;

3) воздушных судов для оказания медицинской и (или) гуманитарной помощи населению при стихийных бедствиях, а также иностранных воздушных судов для оказания медицинской и (или) гуманитарной помощи населению Республики Казахстан, подтвержденных государственным органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность;

4) воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан;

5) воздушных судов, перевозящих Президента Республики Казахстан, Премьер-Министра Республики Казахстан, королевских особ, глав государств и правительств иностранных государств;

5-1) легких и сверхлегких воздушных судов;

6) в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, если положениями договора предусмотрено освобождение от платы за обслуживание воздушного движения.

3. Взимание платы с пользователей воздушного пространства за предоставляемое аэронавигационное обслуживание осуществляется поставщиком аэронавигационного обслуживания. Регулирование правоотношений с организациями, участвующими в предоставлении услуг, входящих в аэронавигационное обслуживание, осуществляется на основе договоров.

Сноска. Статья 20 в редакции Закона РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Обеспечение аэронавигационной информацией

1. Поставщик аэронавигационного обслуживания, являющийся государственным предприятием, подведомственным уполномоченному органу в сфере гражданской авиации, обеспечивает предоставление аэронавигационной информации на всей территории Республики Казахстан, а также в воздушном пространстве, суверенитет над которым не определен, где Республика Казахстан несет ответственность за обеспечение обслуживания воздушного движения.

Обеспечение аэронавигационной информации осуществляется в соответствии со стандартами Международной организации гражданской авиации (ИКАО) и правилами обеспечения аэронавигационной информацией в гражданской авиации.

2. Физические или юридические лица, служащие источником аэронавигационной информации, обязаны в соответствии с правилами обеспечения аэронавигационной информацией в гражданской авиации предоставлять на безвозмездной основе необходимую информацию для обеспечения безопасности полетов и нести ответственность за достоверность, точность и своевременность предоставления такой информации.

3. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет контроль обеспечения достоверности, точности и своевременности предоставляемой аэронавигационной информации.

Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Виды обслуживания воздушного движения

1. Обслуживание воздушного движения включает следующие виды:

1) диспетчерское обслуживание воздушного движения, под которым понимается обслуживание, предоставляемое в контролируемом воздушном пространстве в целях:

предотвращения столкновений между воздушными судами и воздушных судов с препятствиями на площади маневрирования;

ускорения и регулирования воздушного движения;

2) полетно-информационное обслуживание, целью которого является предоставление консультаций и информации с использованием имеющихся средств связи для обеспечения безопасного выполнения полетов;

3) аварийное оповещение, являющееся обслуживанием, предоставляемым для уведомления соответствующих организаций о воздушных судах, нуждающихся в помощи поисково-спасательных служб, и оказания необходимого содействия таким организациям.

2. Диспетчерское обслуживание воздушного движения подразделяется на:

районное диспетчерское обслуживание для обеспечения диспетчерского обслуживания полетов в контролируемом воздушном пространстве;

диспетчерское обслуживание подхода для обеспечения диспетчерского обслуживания полетов, которые связаны с прибытием и вылетом воздушных судов с аэродромов (вертодромов);

аэродромное диспетчерское обслуживание для обеспечения диспетчерского обслуживания аэродромного движения.

Для обеспечения диспетчерского обслуживания воздушного движения орган обслуживания воздушного движения:

1) обеспечивается информацией о предполагаемом движении каждого воздушного судна или его изменениях, а также последней информацией о фактическом ходе полета каждого воздушного судна;

2) определяет на основе полученной информации сравнительное местоположение воздушных судов, о которых он оповещен, по отношению друг к другу;

3) выдает разрешения и информацию для предотвращения столкновений между контролируемыми им воздушными судами, а также для ускорения и поддержания упорядоченного потока движения;

4) при необходимости согласовывает разрешения с другими органами обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением), когда воздушное судно может создать конфликтную ситуацию с другими воздушными судами, выполняющими полет под контролем других органов обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением), или перед передачей контроля за воздушным судном другим органам обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением).

Организация и обеспечение диспетчерского обслуживания воздушных судов, включая требования к эшелонированию воздушных судов, определяются Инструкцией по организации и обслуживанию воздушного движения.

3. Диспетчерские разрешения, выдаваемые органами обслуживания воздушного движения, основываются на требованиях к обеспечению диспетчерского обслуживания воздушного движения.

4. Полетно-информационным обслуживанием обеспечиваются все воздушные суда, на полет которых эта информация может оказать влияние и которые обеспечиваются диспетчерским обслуживанием воздушного движения или местонахождение которых известно органу обслуживания воздушного движения.

5. Аварийным оповещением обеспечиваются:

1) все воздушные суда, обеспечиваемые диспетчерским обслуживанием воздушного движения;

2) все другие воздушные суда, представившие план полета или местонахождение которых известно органу обслуживания воздушного движения;

3) любые воздушные суда, в отношении которых известно или предполагается, что они являются объектом незаконного вмешательства.

Сноска. Статья 22 с изменениями, внесенными Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Правила выполнения полетов

Полеты воздушных судов над территорией Республики Казахстан выполняются в соответствии с правилами производства полетов в гражданской и государственной авиации.

На воздушном судне при выполнении полетов должны находиться судовые документы, предусмотренные правилами производства полетов в гражданской и государственной авиации.

Сноска. Статья 23 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 24. План полета воздушного судна

Информация в отношении запланированного полета или части полета, подлежащая направлению в органы обслуживания воздушного движения и (или) управления воздушным движением, предоставляется в форме плана полета при наличии разрешений на использование воздушного пространства, предусмотренных настоящим Законом, и в соответствии с правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан, которые определяют:

1) случаи, при которых представляется план полета;

2) порядок представления плана полета, внесения изменений и закрытия плана полета, а также содержание плана полета;

3) порядок уведомления о полетах в неконтролируемом воздушном пространстве.

Сноска. Статья 24 в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25. Приоритеты в использовании воздушного пространства

Воздушное пространство Республики Казахстан доступно всем пользователям воздушного пространства с равными правами по его использованию.

В случае возникновения необходимости использования воздушного пространства одновременно двумя или более пользователями первоочередное право на его использование предоставляется пользователям в соответствии с государственными приоритетами в следующей последовательности:

1) отражение воздушного нападения или предотвращение и прекращение нарушения Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве, порядка использования воздушного пространства, ликвидация применения силы или угрозы применения силы против суверенитета, территориальной целостности и безопасности Республики Казахстан;

2) оказание помощи при стихийных и иных бедствиях, катастрофах, авариях, аварийных и иных ситуациях, угрожающих жизни или здоровью людей либо создающих опасность нанесения значительного материального ущерба;

3) запуск, посадка, поиск и эвакуация космических аппаратов и их экипажей;

4) полеты, выполняемые в соответствии с Правилами организации и обеспечения особо важных полетов Республики Казахстан;

5) проведение плановых учений уполномоченного органа в сфере государственной авиации, а также полеты воздушных судов или иная деятельность, осуществляемые в соответствии с постановлениями Правительства Республики Казахстан;

6) регулярные рейсы по перевозке пассажиров, грузов и почтовых отправлений;

7) полеты государственной авиации Республики Казахстан, а также других государств;

8) проведение экспериментальных и научно-исследовательских работ;

9) нерегулярные воздушные перевозки и выполнение авиационных работ;

10) проведение учебных, демонстрационных, культурно-просветительных мероприятий, а также полеты в личных целях эксплуатанта.

Сноска. Статья 25 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 26. Запрещение или ограничение использования воздушного пространства

Использование воздушного пространства Республики Казахстан или отдельных его районов запрещается либо ограничивается для полетов воздушных судов в случаях осуществления деятельности, предусмотренной подпунктом 2) пункта 1 статьи 18 и подпунктами 1) – 5) статьи 25 настоящего Закона, уполномоченным органом в сфере государственной авиации в порядке, установленном Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 26 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 27. Нарушение порядка использования воздушного пространства

1. К нарушениям порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан относятся:

1) деятельность, указанная в статье 18 настоящего Закона, осуществляемая без представления плана полета (при полетах в неконтролируемом воздушном пространстве без уведомления) и (или) без разрешения на выполнение полетов, и (или) без разрешения на осуществление деятельности, представляющей угрозу безопасности полетов;

2) полет группы воздушных судов, количество которых превышает указанное в разрешении;

3) несоблюдение воздушными судами режимов использования воздушного пространства;

4) пролет воздушным судном запретной зоны и (или) зоны ограничения без специального разрешения органов управления воздушным движением уполномоченного органа в сфере государственной авиации;

5) посадка воздушных судов на аэродром, не указанный в плане полета, кроме случаев вынужденной посадки и направления на запасной аэродром;

6) отклонение от воздушных трасс и от осей маршрутов на расстояния более норм, установленных Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан, за исключением случаев явной угрозы безопасности полетов и предотвращения авиационного происшествия и (или) когда органом обслуживания воздушного движения выдано разрешение выполнять полет вне воздушной трассы;

7) невыполнение команд органов обслуживания воздушного движения или управления воздушным движением пользователями воздушного пространства, за исключением случаев явной угрозы безопасности полетов и предотвращения авиационного происшествия.

2. Уполномоченные органы в сферах гражданской и государственной авиации, органы обслуживания воздушного движения, управления воздушным движением обязаны в соответствии со своей компетенцией принять все необходимые меры к предотвращению и (или) прекращению, и (или) пресечению нарушений порядка использования воздушного пространства, а пользователи воздушным пространством, допустившие нарушение порядка использования воздушного пространства, обязаны за свой счет и (или) собственными силами прекратить указанное нарушение.

Органы обслуживания воздушного движения по требованию компетентных государственных органов в соответствии с правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан имеют право принуждать иностранное воздушное судно к посадке на аэродроме Республики Казахстан для досмотра при наличии информации о нахождении на борту незаявленного специфического товара в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 27 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2022 № 173-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 28. Отклонение воздушного судна от плана полета.Воздушное судно-нарушитель

1. При отклонении воздушного судна от установленного плана полета орган обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) обязан немедленно принять следующие меры:

1) использовать все имеющиеся средства для установления связи с экипажем воздушного судна и определения местоположения отклонившегося от установленного плана полета воздушного судна;

2) информировать смежные органы обслуживания воздушного движения и управления воздушным движением, в район ответственности которых воздушное судно возможно вошло или может войти в результате отклонения.

2. Когда местоположение воздушного судна установлено, орган обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) сообщает экипажу воздушного судна о его местонахождении и корректирующих действиях, которые должны быть выполнены.

3. Воздушное судно, нарушившее Государственную границу Республики Казахстан в воздушном пространстве или допустившее иное нарушение порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан, признается воздушным судном-нарушителем и подлежит принудительной посадке, если не подчиняется требованиям органов обслуживания воздушного движения и (или) органов управления воздушным движением.

Воздушное судно-нарушитель, получившее распоряжение о посадке, должно незамедлительно произвести посадку в указанном месте.

3-1. Условия и порядок принятия мер по прекращению нарушения порядка использования воздушного пространства Республики Казахстан гражданскими воздушными судами определяются в соответствии с настоящим Законом и правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

4. В случаях создания угрозы безопасности Республики Казахстан, жизни и безопасности людей на ее территории и ее стратегическим объектам применяются все меры для предотвращения угрозы, вплоть до уничтожения воздушного судна-нарушителя, в соответствии с Правилами применения оружия и боевой техники по воздушным судам-нарушителям воздушного пространства Республики Казахстан, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан.

5. В случае, когда имеется достоверная информация, что на воздушном судне-нарушителе находятся пассажиры и иные лица, не причастные к нарушению порядка использования воздушного пространства, государство воздерживается от применения оружия против гражданских воздушных судов в полете.

Воздушное судно-нарушитель подлежит задержанию на аэродроме посадки при несоблюдении условий влета в воздушное пространство Республики Казахстан и (или) в случаях нарушения порядка использования воздушного пространства.

Дальнейший полет воздушного судна-нарушителя после расследования нарушения разрешается в порядке, определяемом Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Нарушение установленных требований к использованию воздушного пространства Республики Казахстан подлежит расследованию в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 86-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 29. Организация связи для использования воздушного пространства

1. Пользователи воздушного пространства обязаны иметь связь с органами обслуживания воздушного движения и (или) управления воздушным движением в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

2. Организации связи предоставляют в аренду пользователям воздушного пространства необходимые каналы связи. При выходе из строя предоставленных каналов связи они должны быть заменены другими каналами связи.

Статья 30. Радиосвязь при обслуживании воздушного движения или управлении воздушным движением

1. Для связи при обслуживании воздушного движения или управлении воздушным движением используются радиотелефония не (или) линия передачи данных.

2. Средства связи должны позволять вести прямую, оперативную, непрерывную и свободную от помех двустороннюю связь между органами обслуживания воздушного движения (органами управления воздушным движением) и пользователями воздушного пространства.

3. Физические и юридические лица, которые имеют установки и аппараты, создающие помехи средствам радиотехнического обеспечения полетов воздушных судов и радиосвязи с ними, обязаны по требованию уполномоченного органа в области связи или его подразделений устранить помехи своими силами, а до их устранения прекратить работу таких установок и аппаратов.

4. Порядок обеспечения связи, требования органов обслуживания воздушного движения к обеспечению связи, описание средств связи в гражданской авиации определяются правилами радиотехнического обеспечения полетов и авиационной электросвязи в гражданской авиации.

5. Процедуры ведения радиосвязи определяются Правилами фразеологии и радиообмена при выполнении полетов и обслуживании воздушного движения, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

6. Радиотелефонная связь на территории Республики Казахстан осуществляется на казахском, русском или английском языках.

Сноска. Статья 30 с именениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 31. Полеты над населенным пунктом

1. Полеты воздушных судов выполняются над густонаселенными районами городов или поселков на такой высоте, которая обеспечивает при возникновении аварийных ситуаций либо чрезвычайных обстоятельств выполнение посадки, не подвергающей чрезмерной опасности людей или имущество на земле, за исключением случая, если это необходимо при взлете или посадке или на это выдается разрешение органа управления воздушным движением.

2. Порядок согласования полетов над населенными пунктами, включая установление постоянных схем (маршрутов) полетов воздушных судов и беспилотных воздушных судов над ними, определяется правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

3. В период проведения охранных мероприятий полеты воздушных судов и беспилотных воздушных судов над населенными пунктами согласовываются с органами национальной безопасности и Службой государственной охраны Республики Казахстан.

4. Исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Статья 31 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 32. Демонстрационные полеты

1. Демонстрационные полеты, которые не являются этапом сертификации эксплуатантов воздушных судов, применяются для показа авиационной техники, пропаганды достижений авиации, а также обеспечения общественно-политических и зрелищных культурно-массовых мероприятий.

2. Демонстрационные полеты воздушных судов выполняются в устанавливаемых зонах (районах) с соблюдением мер безопасности, исключающих падение воздушного судна на жилые массивы и скопления людей.

3. Ответственность за безопасность демонстрационных полетов возлагается на их организатора.

Сноска. Статья 32 с изменением, внесенным Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 33. Полеты с применением беспилотных авиационных систем

Сноска. Заголовок статьи 33 - в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Эксплуатация беспилотного воздушного судна должна сводить к минимуму угрозу причинения вреда жизни или здоровью людей, повреждения (порчи) имущества, опасность для других воздушных судов при соблюдении условий, установленных правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан и эксплуатационной документацией беспилотного воздушного судна.

2. Для выполнения полетов беспилотного воздушного судна над густонаселенными районами населенных пунктов его эксплуатант обязан получить разрешение на выполнение таких полетов в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в порядке, определенном правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

3. Полеты беспилотных воздушных судов над охраняемыми объектами согласовываются со Службой государственной охраны Республики Казахстан.

4. Полеты беспилотных воздушных судов в воздушном пространстве над пограничной полосой запрещаются, за исключением полетов, выполняемых беспилотными воздушными судами Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и других уполномоченных органов при исполнении возложенных на них задач.

Полеты беспилотных воздушных судов уполномоченных органов над пограничной полосой осуществляются с разрешения Министерства обороны Республики Казахстан по согласованию с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

5. Полеты с применением беспилотных авиационных систем без системы дистанционной идентификации или с неработающей системой дистанционной идентификации ограничиваются в случаях и порядке, которые определяются правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

6. За нарушение положений настоящей статьи эксплуатанты беспилотных авиационных систем несут административную ответственность в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

7. Беспилотная авиационная система новой конструкции (нового типа), предназначенная для серийного производства, должна иметь выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации сертификат соответствия после прохождения заводских, государственных и эксплуатационных испытаний.

8. Выдача сертификата соответствия беспилотной авиационной системы осуществляется уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в соответствии с правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

9. Каждый экземпляр беспилотной авиационной системы, не имеющий утвержденной типовой конструкции, должен иметь выданное уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации удостоверение соответствия его конструкции, характеристик и эксплуатационно-технической документации на соответствие правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 34. Радиотехническое обеспечение полетов

1. Радиотехническое обеспечение полетов, которое заключается в предоставлении систем связи, навигации и наблюдения, осуществляется службами эксплуатации радиотехнического оборудования и связи организаций гражданской и (или) государственной авиации.

2. Порядок организации и осуществления деятельности по радиотехническому обеспечению полетов при обслуживании воздушного движения или управлении воздушным движением в целях обеспечения безопасности и регулярности полетов, взлета и посадки воздушных судов определяется:

1) для гражданской и экспериментальной авиации в соответствии с правилами радиотехнического обеспечения полетов и авиационной электросвязи в гражданской авиации;

2) для государственной авиации в соответствии с Правилами организации связи и радиотехнического обеспечения государственной авиации Республики Казахстан и Правилами технической эксплуатации средств связи, радиотехнического обеспечения полетов и автоматизированной системы управления государственной авиации, утвержденными уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

Сноска. Статья 34 с изменениями, внесенными Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 35. Метеорологическое обеспечение полетов

1. Метеорологическое обеспечение полетов воздушных судов заключается в своевременном предоставлении качественной метеорологической информации эксплуатантам, органам обслуживания воздушного движения, управления воздушным движением и другим пользователям воздушного пространства Республики Казахстан, осуществляющим деятельность, указанную в подпункте 1) пункта 1 статьи 18 настоящего Закона, независимо от их государственной принадлежности, ведомственной подчиненности и форм собственности, на основе договоров.

Функции полномочного метеорологического органа осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации.

2. Метеорологическое обеспечение полетов гражданской и экспериментальной авиации осуществляется поставщиками аэронавигационного обслуживания в соответствии с правилами метеорологического обеспечения гражданской авиации, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Метеорологическое обеспечение полетов государственной авиации осуществляется в соответствии с правилами метеорологического обеспечения государственной авиации Республики Казахстан.

Сноска. Статья 35 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 35-1. Сертификация поставщика аэронавигационного обслуживания

1. Поставщики аэронавигационного обслуживания должны соответствовать сертификационным требованиям, предъявляемым к поставщикам аэронавигационного обслуживания.

Соответствие поставщиков аэронавигационного обслуживания подтверждается выдачей сертификата поставщика аэронавигационного обслуживания с указанием области его применения и разрешенных видов (подвидов) деятельности.

Сертификацию поставщика аэронавигационного обслуживания осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации.

По согласованию с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации допускаются временные отступления от сертификационных требований, если такие отступления компенсируются введением дополнительных мер, обеспечивающих уровень безопасности полетов, эквивалентный установленному.

2. Порядок проведения сертификации, выдача либо приостановление (отзыв) сертификата поставщика аэронавигационного обслуживания, внесение изменений и (или) дополнений в него определяются правилами сертификации поставщиков аэронавигационного обслуживания.

3. Отказ в выдаче сертификата поставщика аэронавигационного обслуживания производится в случаях, если заявитель не соответствует предъявляемым сертификационным требованиям.

4. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в случае выявления нарушений сертификационных требований в целях непрерывности аэронавигационного обслуживания принимает действия в следующем порядке:

1) требует от владельца сертификата поставщика аэронавигационного обслуживания представления плана корректирующих действий в соответствии со статьей 16-3 настоящего Закона и его выполнения;

2) передает материалы в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации для принятия мер в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях в случае неисполнения либо ненадлежащего исполнения плана корректирующих действий;

3) в зависимости от нарушения отзывает сертификат поставщика аэронавигационного обслуживания либо приостанавливает полностью или частично область действия такого сертификата (или разрешенных видов (подвидов) деятельности, указанных в сертификате), если в последующие шесть месяцев с даты привлечения к административной ответственности нарушения сертификационных требований не устранены.

Действие сертификата поставщика аэронавигационного обслуживания может быть полностью либо частично ограничено также по заявлению его владельца в соответствии с правилами сертификации поставщиков аэронавигационного обслуживания.

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 35-1 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие с 01.01.2014); в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 35-2. Обеспечение безопасности полетов при изменении в функциональных системах организации воздушного движения

1. Поставщики аэронавигационного обслуживания до введения изменений в функциональных системах организации воздушного движения, связанных с безопасностью полетов, предварительно уведомляют о таких изменениях уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации в порядке, установленном правилами сертификации поставщиков аэронавигационного обслуживания.

2. Перечень изменений в функциональных системах организации воздушного движения, подлежащих предварительному согласованию с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, а также порядок и условия такого согласования определяются правилами сертификации поставщиков аэронавигационного обслуживания.

3. За нарушение положений настоящей статьи поставщики аэронавигационного обслуживания несут административную ответственность в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

Сноска. Глава 3 дополнена статьей 35-2 в соответствии с Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 36. Допуск воздушных трасс к эксплуатации

Воздушные трассы допускаются к эксплуатации в соответствии с правилами допуска воздушных трасс к эксплуатации, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Сведения о воздушных трассах публикуются в документах аэронавигационной информации.

Сноска. Статья 36 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 37. Единицы измерений для целей выполнения полетов и обслуживания воздушного движения

1. Для целей выполнения полетов и обслуживания воздушного движения на территории и в воздушном пространстве Республики Казахстан устанавливается единая система измерений координат, высот, гравиметрических и спутниковых измерений, соответствующая требованиям стандартов Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

2. Применяемые системы измерений указываются в Правилах использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 37 с изменением, внесенным Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 38. Защита от вредного воздействия полетов воздушных судов

1. Гражданское воздушное судно, предназначенное для эксплуатации в Республике Казахстан, сертифицируется уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации на соответствие требованиям Международной организации гражданской авиации (ИКАО) относительно шума на местности с выдачей сертификата по шуму, являющегося приложением к сертификату летной годности гражданского воздушного судна.

Проведение сертификации и выдачи сертификата по шуму осуществляется в соответствии с Правилами сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданского воздушного судна Республики Казахстан.

Владельцы аэродромов (вертодромов), эксплуатанты, командиры и члены экипажа воздушных судов обязаны при эксплуатации воздушных судов на земле и в воздухе предотвращать не вызванные необходимостью шумы или сводить их к минимуму.

2. Запрещается сбрасывание с воздушных судов веществ или других отходов и материалов, вредных для здоровья людей и окружающей среды, за исключением производства авиационных работ в сельском хозяйстве, выполняемых с соблюдением мер безопасности населения и окружающей среды, учебно-боевых и боевых полетов государственной авиации или в случае явной угрозы безопасности полетов и предотвращения авиационного происшествия.

В целях предотвращения вредного воздействия воздушных судов на людей, животных и окружающую среду в конкретных районах могут быть установлены зона аварийного покидания воздушного судна, зона слива топлива или его выработки в полете, где предусматривается минимальная высота полета, единая для всех воздушных судов, или отдельно по типам воздушных судов.

3. Полеты воздушных судов в воздушном пространстве Республики Казахстан со сверхзвуковой скоростью должны выполняться на высотах, исключающих вредное воздействие звукового удара на окружающую среду, по общим правилам или в отдаленных от населенных пунктов районах, которые отводятся специально для сверхзвуковых полетов.

Сноска. Статья 38 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Глава 4. МЕЖДУНАРОДНЫЕ ПОЛЕТЫ

Статья 39. Международные полеты воздушных судов Республики Казахстан

1. Международные полеты воздушных судов Республики Казахстан осуществляются на основании и в соответствии с условиями:

1) международных договоров, участницей которых является Республика Казахстан;

2) законодательства Республики Казахстан в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации;

3) специальных разрешений на выполнение разовых полетов, выдаваемых компетентными органами соответствующих иностранных государств.

2. Запрос на получение специального разрешения на полет в воздушном пространстве иностранного государства воздушного судна Республики Казахстан препровождается в иностранные государства уполномоченным органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность, в случаях:

международных полетов государственной и (или) экспериментальной авиации Республики Казахстан;

международного полета гражданского воздушного судна Республики Казахстан, перевозящего должностных лиц, определяемых решением Правительства Республики Казахстан.

Запрос производится на основании обращений заинтересованных государственных органов Республики Казахстан при соблюдении всех требований, касающихся судовых документов, свидетельств на членов экипажа, копий страховых полисов, а также других требований и правил, действующих на территории Республики Казахстан и иностранных государств, на территорию (через территорию) которых планируется выполнение полета.

3. Эксплуатант гражданского воздушного судна самостоятельно осуществляет запрос на получение специального разрешения, выдаваемого компетентными органами соответствующих иностранных государств на полет гражданского воздушного судна Республики Казахстан в воздушном пространстве иностранного государства. При наличии требования компетентного органа иностранного государства на выдачу специального разрешения по запросу от уполномоченного органа, осуществляющего внешнеполитическую деятельность, уполномоченный орган в сфере гражданской авиации на основании обращения эксплуатанта гражданского воздушного судна осуществляет такой запрос в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи.

4. При выполнении нерегулярного международного полета вне пределов воздушного пространства Республики Казахстан эксплуатант гражданского воздушного судна Республики Казахстан обязан уведомить уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации о дате и цели выполненного полета в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

4-1. Головной офис эксплуатанта гражданского воздушного судна, выполняющего нерегулярные полеты вне пределов воздушного пространства Республики Казахстан, должен располагаться на территории Республики Казахстан и операционно-финансовые решения, влияющие на направление, контроль и координацию деятельности и операций организации должны быть доступны для проверки компетентными государственными органами.

5. Не допускается без согласования с уполномоченным органом в сфере гражданской авиации международный полет эксплуатанта гражданского воздушного судна для перевозки воинских формирований, вооружений и военной техники иностранных государств, а также продукции двойного назначения. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации в свою очередь осуществляет согласование данного полета с органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность, в пределах его компетенции.

5-1. Неуведомление уполномоченной организации в сфере гражданской авиации о дате и цели выполненного полета в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи либо представление в уведомлении недостоверной информации, а также нарушение требований пунктов 4-1 и 5 настоящей статьи являются основанием для отзыва сертификата эксплуатанта.

6. При выполнении международного полета в воздушном пространстве иностранного государства, в случае требования уполномоченного органа иностранного государства о принудительной посадке на указанном аэродроме, экипаж гражданского воздушного судна Республики Казахстан обязан выполнить это требование.

Сноска. Статья 39 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 40. Полеты воздушных судов иностранных государств в воздушном пространстве Республики Казахстан

1. Полеты воздушных судов иностранных государств в воздушном пространстве Республики Казахстан осуществляются на основании:

1) международных договоров, участницей которых является Республика Казахстан;

2) законодательства Республики Казахстан в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации;

3) разрешений на выполнение международных регулярных полетов через территорию Республики Казахстан без посадки либо с посадкой на аэродромах Республики Казахстан с некоммерческими целями;

4) разрешений на выполнение международных нерегулярных (разовых) полетов, за исключением полетов, выполняемых без посадки при условии предоставления предварительного уведомления в органы обслуживания воздушного движения;

5) специальных (дипломатических) разрешений на выполнение разовых полетов.

2. Разрешения на выполнение международных регулярных полетов через территорию Республики Казахстан без посадки либо с посадкой на аэродромах Республики Казахстан с некоммерческими целями выдаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Специальные (дипломатические) разрешения выдаются в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан уполномоченным органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность, на выполнение разовых полетов:

1) государственных и экспериментальных воздушных судов;

2) гражданских воздушных судов, перевозящих должностных лиц иностранных государств по перечню, установленному Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан;

3) воздушных судов для перевозки воинских формирований, вооружений и военной техники иностранных государств, а также продукции двойного назначения.

4. Разрешения на выполнение международных нерегулярных (разовых) полетов гражданских воздушных судов выдаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации с учетом положений пункта 3 настоящей статьи.

Порядок выдачи разрешений на выполнение международных нерегулярных (разовых) полетов гражданских воздушных судов и предоставления предварительных уведомлений о выполнении полетов, выполняемых без посадки устанавливается Правилами выдачи и оснований для отказа в выдаче разрешений на выполнение международных нерегулярных полетов.

4-1. Не допускается выполнение гражданскими воздушными судами иностранных эксплуатантов международных нерегулярных (разовых) полетов, связанных с коммерческой воздушной перевозкой, формируемой на территории Республики Казахстан, если иное не предусмотрено международными договорами Республики Казахстан или разрешениями, выдаваемыми уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

5. Основаниями для отказа в выдаче разрешений, а также специальных (дипломатических) разрешений на выполнение международных нерегулярных (разовых) полетов воздушных судов являются следующие случаи:

1) запрещение уполномоченным органом в сфере государственной авиации в соответствии со статьей 26 настоящего Закона использования воздушного пространства Республики Казахстан или отдельных его районов, через которые пролегает маршрут полета воздушного судна;

2) совершение полета воздушного судна нарушит положения международных договоров, участницей которых является Республика Казахстан;

3) планируемый полет нарушит Правила использования воздушного пространства Республики Казахстан и (или) иное законодательство Республики Казахстан в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

Сноска. Статья 40 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 41. Выполнение международных полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан

1. При выполнении международных полетов в воздушном пространстве Республики Казахстан национальных воздушных судов и воздушных судов иностранных государств действуют общие положения, регулирующие выполнение полетов и эксплуатацию воздушных судов в соответствии с настоящим Законом.

2. Международные полеты в воздушном пространстве Республики Казахстан осуществляются по международным воздушным трассам, за исключением случаев, когда органом обслуживания воздушного движения выдано разрешение выполнять полет вне воздушной трассы.

Порядок открытия воздушных трасс для международных полетов воздушных судов определяется Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

Пересечение Государственной границы Республики Казахстан в воздушном пространстве выполняется воздушными судами в местах пересечения ее международными трассами или по воздушным коридорам, специально выделенным для этих целей в порядке, установленном Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

3. По согласованию с уполномоченными органами в сферах гражданской и государственной авиации допускается выполнение международных полетов по внутренним воздушным трассам, маршрутам полетов и вне воздушных трасс.

4. Исключение из установленного Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан порядка пересечения Государственной границы Республики Казахстан допускается в случаях:

1) стихийного бедствия, катастрофы, аварии, аварийной ситуации на воздушном судне и в других случаях, угрожающих жизни или здоровью людей;

2) предусмотренных международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан;

3) получения разрешения, выдаваемого в порядке, определяемом Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан.

5. Для целей международных полетов в качестве системы геодезического отсчета в горизонтальной плоскости используется геодезическая система отсчета, соответствующая стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

6. Вылет воздушных судов с территории Республики Казахстан, а также их посадка после взлета на территорию Республики Казахстан производится на аэродромах, открытых для международных полетов.

7. На все воздушные суда, их экипажи и пассажиров, прибывающих на территорию Республики Казахстан и убывающих с ее территории или следующих транзитом, а также на их имущество, ввозимое на территорию Республики Казахстан или вывозимое с этой территории, распространяется действие паспортных, таможенных, валютных, санитарно-эпидемиологических правил и норм, установленных законодательством Республики Казахстан.

8. Свидетельства авиационного персонала, судовые документы, имеющиеся на борту гражданских воздушных судов иностранных государств, признаются действительными на территории Республики Казахстан, если они соответствуют стандартам Международной организации гражданской авиации (ИКАО). В случае аренды, фрахтования (чартера) или обмена воздушного судна свидетельства авиационного персонала, судовые документы, имеющиеся на борту гражданских воздушных судов иностранных государств, выданные по соглашениям между иностранными государствами, признаются действительными на территории Республики Казахстан.

9. Исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

10. Исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Сноска. Статья 41 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. ВОЗДУШНЫЕ СУДА

Статья 42. Классификация воздушных судов и беспилотных авиационных систем

Сноска. Заголовок статьи 42 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Воздушные суда в зависимости от принадлежности к авиации подразделяются на:

государственные воздушные суда;

гражданские воздушные суда;

экспериментальные воздушные суда.

2. Государственным воздушным судном является воздушное судно, используемое в государственной авиации и зарегистрированное в реестре воздушных судов государственной авиации.

3. Гражданским воздушным судном является воздушное судно, используемое в гражданской авиации и зарегистрированное в государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан или иностранного государства.

Классификация гражданских воздушных судов в зависимости от летно-технических характеристик и данных воздушного судна определяется Правилами производства полетов в гражданской авиации Республики Казахстан.

Классификация беспилотных авиационных систем в зависимости от летно-технических характеристик и данных беспилотного воздушного судна определяется правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

4. Экспериментальным воздушным судном является воздушное судно, предназначенное для проведения опытно-конструкторских, экспериментальных, научно-исследовательских работ и испытаний.

Сноска. Статья 42 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 43. Сертификация типа

Сноска. Заголовок статьи 43 - в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Гражданское воздушное судно, двигатель и воздушный винт новой конструкции (нового типа), предназначенные для серийного производства, подлежат сертификации уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации на соответствие их действующим в Республике Казахстан нормам летной годности и должны иметь выданный уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации сертификат типа после прохождения им заводских, государственных и эксплуатационных испытаний.

2. Сертификация типа гражданского воздушного судна, двигателя и воздушного винта осуществляется в соответствии с Правилами сертификации и выдачи сертификата типа.

3. Владельцем сертификата типа является разработчик гражданского воздушного судна.

4. Все изменения утвержденной типовой конструкции гражданского воздушного судна, двигателя и воздушного винта или их эксплуатационно-технической документации, влияющие на летную годность, подлежат дополнительной сертификации уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации для получения дополнения к сертификату типа или в случаях, определяемых правилами сертификации и выдачи сертификата типа, оценке изменений конструкции уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации для получения утверждения модификации или ремонта.

5. Действие сертификата типа, выданного уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, приостанавливается, а эксплуатация воздушного судна временно прекращается в порядке, установленном Правилами сертификации и выдачи сертификата типа, в случае выявления недостатков, угрожающих безопасности полетов.

6. Сертификат типа, выданный иностранным государством, международной организацией в сфере гражданской авиации, осуществляющей сертификацию воздушных судов, признается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в порядке, установленном Правилами сертификации и выдачи сертификата типа.

Сноска. Статья 43 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 44. Сертификация экземпляра гражданского воздушного судна

1. Каждый экземпляр гражданского воздушного судна, не имеющий утвержденной типовой конструкции, должен быть сертифицирован и иметь выданное уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации удостоверение соответствия его конструкции, характеристик и эксплуатационно-технической документации нормам летной годности.

Воздушное судно, на которое выдано удостоверение соответствия конструкции, характеристик и эксплуатационно-технической документации нормам летной годности, не допускается к осуществлению коммерческих воздушных перевозок.

2. Сертификацию экземпляра гражданского воздушного судна проводит уполномоченная организация в сфере гражданской авиации с привлечением некоммерческих организаций, объединяющих эксплуатантов воздушных судов, в соответствии с правилами сертификации в сфере легкой и сверхлегкой авиации.

Сноска. Статья 44 с изменениями, внесенными законами РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 45. Государственная регистрация воздушных судов, прав на них, регистрация и учет беспилотных авиационных систем

Сноска. Заголовок статьи 45 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Государственные воздушные суда подлежат государственной регистрации в Реестре воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан в соответствии с Правилами регистрации воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан.

Собственнику государственного воздушного судна уполномоченный орган в сфере государственной авиации выдает уведомление о государственной регистрации воздушного судна в Реестре воздушных судов государственной авиации.

2. Гражданские воздушные суда подлежат государственной регистрации в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан в соответствии с Правилами государственной регистрации гражданских воздушных судов Республики Казахстан и прав на них, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Гражданское воздушное судно регистрируется в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан по просьбе владельца или с согласия владельца, его эксплуатанта только при условии, если:

1) воздушное судно не зарегистрировано в другом государстве;

2) собственником или эксплуатантом воздушного судна является физическое или юридическое лицо Республики Казахстан;

2-1) собственником или эксплуатантом воздушного судна не является лицо, включенное в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения, и (или) в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма, в соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением воздушного судна, конфискованного и (или) взысканного по решению суда;

3) сертификат типа или другой аналогичный документ был выдан или признан действительным уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

4) календарный срок эксплуатации воздушных судов, предназначенных для перевозки грузов (срок, исчисляемый с даты выпуска воздушного судна до дня регистрации), не превышает двадцати пяти лет;

5) ресурс воздушного судна, предназначенного для перевозки грузов, исчисляемый по количеству циклов полетов и по часам не более двух третей части от установленного заводского ресурса (с официальным подтверждением завода изготовителя или конструкторского бюро);

6) наличие оборудования, обеспечивающего передачу данных о состоянии и местоположении борта, предназначенного для перевозки грузов посредством наземных и спутниковых каналов.

Эксплуатанту (владельцу) зарегистрированного гражданского воздушного судна выдается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации свидетельство о государственной регистрации гражданского воздушного судна.

Воздушное судно, включаемое в Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан, должно соответствовать нормам летной годности гражданских воздушных судов Республики Казахстан и требованиям эксплуатационно-технической документации, определяющей летную годность.

2-1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отказывает в регистрации гражданского воздушного судна в случае, если воздушное судно не соответствует требованиям летной годности.

2-2. С момента внесения в Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан гражданское воздушное судно приобретает национальную принадлежность Республики Казахстан.

Свидетельство о государственной регистрации находится на борту воздушного судна.

3. Права на гражданские воздушные суда, находящиеся в собственности физических или юридических лиц Республики Казахстан, а также безотзывные полномочия подлежат регистрации уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан.

4. Исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Экспериментальные воздушные суда состоят на учете в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

6. Беспилотные авиационные системы с момента приобретения прав собственности с целью эксплуатации подлежат учету или регистрации в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в порядке, определенном правилами государственной регистрации гражданских воздушных судов Республики Казахстан и прав на них, или уполномоченном органе в сфере государственной авиации в порядке, определенном правилами регистрации воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан.

Категории беспилотных авиационных систем, подлежащих учету или регистрации, определяются правилами государственной регистрации гражданских воздушных судов Республики Казахстан и прав на них или правилами регистрации воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан.

Лица, приобретающие беспилотные авиационные системы с целью эксплуатации, обращаются с заявлением о постановке на учет или регистрации в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации.

7. Сведения о зарегистрированных гражданских воздушных судах в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, а также о беспилотных авиационных системах, зарегистрированных или состоящих на учете в реестре беспилотных авиационных систем гражданской авиации Республики Казахстан, передаются в уполномоченный орган в сфере государственной авиации.

Сноска. Статья 45 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 13.05.2020 № 325-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 46. Исключение воздушного судна из реестра

1. Воздушное судно исключается из соответствующего реестра воздушных судов Республики Казахстан в случаях:

1) списания или снятия воздушного судна с эксплуатации;

2) продажи или передачи воздушного судна иностранному государству, иностранному физическому или юридическому лицу;

3) регистрации гражданского воздушного судна в Реестре воздушных судов государственной авиации Республики Казахстан или реестре иностранных государств;

4) регистрации государственного воздушного судна в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан;

4-1) отсутствия действительного сертификата летной годности более двух лет, календарный срок эксплуатации которого превышает сорок лет с даты выпуска воздушного судна, кроме случаев наличия обременения имущества;

5) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

5-1) воздушное судно было признано пропавшим без вести;

6) исполнения безотзывного полномочия.

Для исключения из Государственного реестра гражданских воздушных судов Республики Казахстан воздушного судна, находящегося в залоге, обязательно согласие залогодержателя.

2. При исключении воздушного судна из соответствующего реестра свидетельство о регистрации судна и все записи, сделанные в отношении этого судна в реестре, теряют силу.

3. Уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации выдается собственнику воздушного судна свидетельство об исключении воздушного судна из Государственного реестра гражданских воздушных судов Республики Казахстан.

Сноска. Статья 46 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 47. Допуск к эксплуатации и поддержание летной годности воздушных судов, беспилотных авиационных систем

Сноска. Заголовок статьи 47 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Государственное воздушное судно допускается к эксплуатации в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

2. Гражданское воздушное судно должно быть пригодным для выполнения полетов и допускается к эксплуатации при наличии действующего сертификата летной годности.

Гражданское воздушное судно признается пригодным для выполнения полетов, если оно сконструировано, изготовлено, оснащено, поддерживается в летной годности и прошло техническое обслуживание и ремонт, а также имеет летные качества в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации и экологического законодательства Республики Казахстан.

При совершении полетов над территорией Республики Казахстан иностранное воздушное судно должно иметь сертификат летной годности и сертификат по шуму, выданные иностранным государством на основе стандартов Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

Сертификат летной годности выдается воздушным судам, зарегистрированным в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан:

1) на основании соответствия гражданского воздушного судна нормам летной годности и эксплуатационной документации, одобренной для данной типовой конструкции, или других аналогичных документов в соответствии с подтвержденным актом оценки о годности к эксплуатации;

2) в соответствии с правилами сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданского воздушного судна Республики Казахстан;

3) в соответствии с правилами сертификации в сфере легкой и сверхлегкой авиации.

Сертификацию летной годности воздушных судов осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации.

Сертификацию летной годности беспилотных авиационных систем для соответствующих категорий осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации с привлечением некоммерческих организаций, объединяющих эксплуатантов беспилотных авиационных систем, в порядке, определенном правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

Сертификацию летной годности легкого и сверхлегкого воздушного судна, выполняющего авиационные работы и полеты в целях авиации общего назначения, осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации с привлечением некоммерческих организаций, объединяющих эксплуатантов воздушных судов.

Сертификацию летной годности воздушного судна, не имеющего утвержденной типовой конструкции, осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации с привлечением некоммерческих организаций, объединяющих эксплуатантов воздушных судов.

Порядок привлечения некоммерческих организаций, объединяющих эксплуатантов воздушных судов, и квалификационные требования специалистов таких организаций определяются правилами сертификации в сфере легкой и сверхлегкой авиации.

2-1. Беспилотная авиационная система должна быть пригодной для выполнения полетов и допускается к эксплуатации согласно правилам использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

3. Исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

4. Признание сертификатов летной годности гражданских воздушных судов, выданных иностранным государством, при внесении гражданских воздушных судов в Государственный реестр гражданских воздушных судов Республики Казахстан осуществляется в соответствии с правилами сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданского воздушного судна Республики Казахстан.

5. Поддержание летной годности гражданского воздушного судна и его компонентов обеспечивается в соответствии с требованиями правил технической эксплуатации и ремонта гражданских воздушных судов Республики Казахстан.

Допуск к эксплуатации воздушных судов легкой и сверхлегкой авиации, не участвующих в коммерческих воздушных перевозках, осуществляется в соответствии с правилами сертификации в сфере легкой и сверхлегкой авиации.

Поддержание летной годности беспилотных авиационных систем осуществляется в соответствии с правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

6. Ответственность за поддержание летной годности гражданских воздушных судов возлагается на эксплуатанта гражданского воздушного судна.

Эксплуатанту гражданского воздушного судна запрещается выполнение полетов в случаях, если:

1) не выполнен предполетный осмотр (подготовка) воздушного судна в соответствии с правилами производства полетов в гражданской авиации Республики Казахстан;

2) неисправно аварийно-спасательное оборудование;

3) истек срок действия сертификата летной годности, определяемый уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

4) не выполняется техническое обслуживание и ремонт воздушного судна в соответствии с программой по его техническому обслуживанию.

5) не устранены неисправности и повреждения, влияющие на безопасную эксплуатацию, с учетом минимального перечня оборудования и перечня отклонений конфигурации, утвержденных уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

6) воздушное судно допущено к эксплуатации с нарушением требований по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники;

7) не выполняется ежегодная оценка эффективности утвержденной программы технического обслуживания и программы надежности;

8) не выполнена в срок директива по летной годности в отношении воздушного судна, его деталей и компонентов, включая уведомление уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, касающееся безопасности полетов;

9) данные по массе и центровке воздушного судна не соответствуют текущей конфигурации воздушного судна.

7. Владелец или эксплуатант воздушного судна, зарегистрированного в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, в соответствии с правилами сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданского воздушного судна Республики Казахстан предоставляет уполномоченной организации в сфере гражданской авиации информацию о состоянии летной годности, проведении технического обслуживания и ремонта воздушного судна, а также данные по его эксплуатации.

8. Все воздушные суда, зарегистрированные в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, подлежат проверке в отношении поддержания летной годности. При обнаружении несоответствий воздушного судна нормам летной годности действие сертификата летной годности приостанавливается, а эксплуатация воздушного судна запрещается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации до устранения несоответствия воздушного судна нормам летной годности.

В случае неустранения несоответствия воздушного судна нормам летной годности в течение шести месяцев со дня приостановления сертификат летной годности отзывается.

Оценка летной годности воздушного судна включает:

1) проверку эксплуатационно-технической документации воздушного судна, учетных данных по поддержанию летной годности;

2) осмотр воздушного судна;

3) при необходимости проведение летных испытаний воздушного судна под контролем уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

8-1. Разрешение на выполнение специального полета (специальный сертификат летной годности) выдается воздушному судну, зарегистрированному в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, кроме случаев, предусмотренных статьей 44 настоящего Закона, и не имеющему действующего сертификата летной годности или не соответствующему установленным требованиям для выдачи сертификата летной годности, но которое на основе оценки эксплуатанта и уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в состоянии выполнить безопасный полет при установленных ниже условиях и в следующих целях:

1) полетные испытания после производства новых воздушных судов;

2) полетные испытания после технического обслуживания и (или) ремонта в соответствии с эксплуатационной (ремонтной) документацией;

3) доставка или экспорт воздушного судна;

4) полет воздушного судна для оценки заказчиком или уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации;

5) выставки и авиашоу;

6) полет воздушного судна к месту выполнения технического обслуживания, ремонта или к месту хранения;

7) полет воздушного судна с максимальной сертифицированной взлетной массой для полетов за пределами безопасного расстояния полета над водой или над землей в зонах, не имеющих соответствующих условий для посадки или соответствующего количества топлива;

8) достижение рекордов, участие в авиационных соревнованиях и аналогичные соревнования;

9) деятельность воздушных судов или типов воздушных судов на территории Республики Казахстан, для которых сертификат летной годности или другой аналогичный документ не требуется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Перед выдачей разрешения на выполнение специального полета уполномоченная организация в сфере гражданской авиации обязана провести оценку состояния воздушного судна для безопасного выполнения полета и установить необходимые ограничения на его эксплуатацию. При выполнении специального полета перевозка пассажиров на борту воздушного судна запрещена.

9. В случае, если на гражданских воздушных судах установлена радиопередающая аппаратура, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации выдает разрешение на использование такой аппаратуры в соответствии с правилами сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданского воздушного судна Республики Казахстан.

10. Гражданские воздушные суда, выполняющие международные полеты, оснащаются оборудованием, отвечающим требованиям стандартов Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

11. На каждом воздушном судне ведется бортовой журнал, в который заносятся данные о воздушном судне, об обнаруженных неисправностях воздушного судна в процессе эксплуатации.

Форма и содержание бортового журнала устанавливаются правилами производства полетов в гражданской и государственной авиации.

12. Для экспорта гражданского воздушного судна, подлежащего исключению из Государственного реестра гражданских воздушных судов Республики Казахстан, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации выдает экспортный сертификат летной годности в соответствии с правилами сертификации и выдачи сертификата летной годности гражданского воздушного судна Республики Казахстан.

Данный документ не является действительным для цели выполнения полетов и служит подтверждением экспортирующего государства положительных результатов последней проверки состояния летной годности воздушного судна.

Сноска. Статья 47 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 48. Техническое обслуживание и ремонт гражданских воздушных судов

1. Техническое обслуживание и ремонт гражданских воздушных судов производятся в соответствии с правилами технической эксплуатации и ремонта гражданских воздушных судов Республики Казахстан сертифицированными организациями по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники. Техническое обслуживание и ремонт гражданских воздушных судов легкой и сверхлегкой авиации, не осуществляющих коммерческие воздушные перевозки, выполняются авиационным персоналом, имеющим действующее свидетельство, выданное в соответствии со статьей 54 настоящего Закона, или свидетельство, выданное иностранным государством и признанное в соответствии со статьей 55 настоящего Закона.

2. Техническое обслуживание гражданских воздушных судов осуществляется по программам технического обслуживания, утверждаемым государством регистрации гражданского воздушного судна, которые согласовываются с государством эксплуатанта, если оно не является государством регистрации.

Программа технического обслуживания воздушного судна, зарегистрированного в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, утверждается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

Программа технического обслуживания воздушных судов легкой и сверхлегкой авиации, не участвующих в коммерческих воздушных перевозках, разрабатывается и утверждается некоммерческой организацией, объединяющей эксплуатантов воздушных судов, по согласованию с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

3. Запрещается использовать при проведении технического обслуживания и ремонта гражданских воздушных судов агрегаты, комплектующие изделия и запасные части к ним, не имеющие идентифицирующих документов (формуляры, паспорта, этикетки, документы о допуске к эксплуатации, аутентичные дубликаты), выданных их производителем или сертифицированной организацией по техническому обслуживанию и ремонту.

4. Сертификацию организаций по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники гражданской авиации осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в соответствии с сертификационными требованиями к организациям по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники.

Порядок проведения сертификации организаций по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники гражданской авиации устанавливается Правилами сертификации и выдачи сертификата организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники гражданской авиации.

5. Сертифицированные организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники иностранных государств допускаются к работам по техническому обслуживанию и ремонту после полного или частичного признания их сертификатов уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации. Порядок признания сертификатов иностранных организаций по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники определяется правилами сертификации и выдачи сертификата организации по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники гражданской авиации.

6. Сертифицированная организация по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники, предоставляющая услуги эксплуатантам гражданских воздушных судов, осуществляющим коммерческие воздушные перевозки, в соответствии с типовой инструкцией по управлению безопасностью полетов при техническом обслуживании воздушных судов обязана внедрить систему управления безопасностью полетов в зависимости от объема и сложности выполняемых работ.

Сноска. Статья 48 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 49. Обозначения, наносимые на воздушные суда

1. При регистрации воздушным судам присваиваются государственные и регистрационные опознавательные знаки, которые наносятся на эти суда.

1-1. При регистрации беспилотных авиационных систем им присваиваются государственные и регистрационные опознавательные знаки, которые наносятся на беспилотные воздушные суда в соответствии с порядком нанесения государственных, регистрационных опознавательных и дополнительных знаков на гражданские и экспериментальные воздушные суда.

2. Помимо государственных и регистрационных опознавательных знаков, на воздушные суда могут наноситься дополнительные знаки (символы, надписи, эмблемы).

Дополнительные знаки наносятся на воздушные суда способом, не затрудняющим визуальное опознавание государственных и регистрационных опознавательных знаков.

3. Порядок нанесения государственных, регистрационных опознавательных и дополнительных знаков на воздушные суда и описание указанных знаков определяются в отношении гражданских и экспериментальных воздушных судов уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, а в отношении воздушных судов государственной авиации - уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

Сноска. Статья 49 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 50. Подготовка к полету воздушного судна

1. Полету воздушного судна должна предшествовать подготовка воздушного судна, авиационного персонала, аэродромов, вертодромов.

2. Правила подготовки к полетам устанавливает для гражданской и экспериментальной авиации уполномоченный орган в сфере гражданской авиации, для государственной авиации - уполномоченный орган в сфере государственной авиации.

Статья 51. Аренда воздушного судна

1. Граждане или организации Республики Казахстан, являющиеся собственниками воздушного судна, зарегистрированного в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, вправе сдать в аренду судно с экипажем или без экипажа эксплуатанту Республики Казахстан или иностранному эксплуатанту.

Эксплуатант Республики Казахстан вправе арендовать воздушное судно с экипажем или без экипажа, принадлежащее гражданам или юридическим лицам Республики Казахстан или иностранного государства, на условиях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

1-1. Аренда эксплуатантом Республики Казахстан воздушного судна без экипажа, зарегистрированного в иностранном государстве, или иностранным эксплуатантом воздушного судна Республики Казахстан без экипажа осуществляется только при наличии соглашения, заключенного между уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации и компетентным органом иностранного государства, в котором зарегистрировано это воздушное судно, в соответствии с Конвенцией о Международной гражданской авиации. Такое соглашение должно быть зарегистрировано в Международной организации гражданской авиации (ИКАО).

1-2. Аренда эксплуатантом Республики Казахстан воздушного судна с экипажем, принадлежащего гражданам или юридическим лицам Республики Казахстан, осуществляется на срок действия договора без внесения в сертификат эксплуатанта (свидетельство на выполнение авиационных работ) арендатора.

Аренда эксплуатантом Республики Казахстан воздушного судна с экипажем, принадлежащего эксплуатанту иностранного государства, допускается по разрешению уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в следующей пропорции (за исключением аренды воздушного судна с экипажем, принадлежащего эксплуатанту иностранного государства, используемого исключительно для перевозки грузов): для арендатора, располагающего парком в количестве до пяти воздушных судов, – не более одного воздушного судна и для арендатора, располагающего парком в количестве свыше пяти воздушных судов, – не более двадцати процентов от общего парка воздушных судов, используемых для осуществления регулярных и нерегулярных полетов, и сроком не более двух месяцев в течение одного года без внесения в сертификат эксплуатанта арендатора. Пассажировместимость и грузоподъемность арендуемого воздушного судна должны быть сопоставимыми с пассажировместимостью и грузоподъемностью воздушных судов арендатора.

При этом пассажиры должны быть уведомлены арендатором о том, какой перевозчик фактически выполняет рейс.

Аренда воздушного судна с экипажем, принадлежащего эксплуатанту иностранного государства, используемого исключительно для перевозки грузов, разрешается эксплуатанту Республики Казахстан в течение трех лет с момента заключения договора об аренде воздушного судна с экипажем при соблюдении следующих условий:

1) на момент начала срока указанной аренды эксплуатант Республики Казахстан осуществляет деятельность воздушного перевозчика не менее десяти лет;

2) преимущественное владение и действительный контроль над эксплуатантом грузового воздушного судна принадлежит Республике Казахстан или ее гражданам;

3) эксплуатант Республики Казахстан ранее не осуществлял аренду воздушного судна с экипажем, принадлежащего эксплуатанту иностранного государства, используемого исключительно для перевозки грузов;

4) общий срок эксплуатации арендуемого воздушного судна не превышает тридцати лет.

Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает ранее выданное эксплуатанту Республики Казахстан разрешение на аренду воздушного судна с экипажем в случаях выявления несоответствия требованиям по обеспечению безопасности полетов, отсутствия эффективного эксплуатационного контроля со стороны арендатора или арендодателя либо надзора со стороны государства, выдавшего сертификат эксплуатанта и сертификат летной годности на арендуемое воздушное судно.

2. Иностранному арендатору запрещаются выполнение полетов на арендованном воздушном судне, зарегистрированном в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан либо его эксплуатантом является организация гражданской авиации Республики Казахстан, в зоне боевых действий, вооруженных конфликтов и выполнение полетов, связанных с перевозкой оружия, боеприпасов, воинских формирований.

3. Исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
4. Исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Статья 51 в редакции Закона РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019).

Статья 52. Фрахт воздушного судна

1. Фрахт воздушного судна осуществляется в соответствии с договором фрахтования (чартера).

В договоре фрахтования (чартера) указываются наименования сторон, тип воздушного судна, цель сдачи в аренду, максимальное число перевозимых пассажиров, вес багажа, груза и почтовых отправлений, размер фрахта, пункт отправления, время и пункт назначения перевозки.

Договор фрахтования может включать также другие условия.

2. Фрахтовщик имеет право, не требуя дополнительной платы от фрахтователя, переносить время начала перевозки и время взлета воздушного судна в предусмотренных по плану полета местах посадки, производить дополнительные посадки или изменять маршрут полета, если это необходимо для обеспечения безопасности полета воздушного судна.

3. Фрахтовщик обязан своевременно передавать всю вместимость воздушного судна и во время действия договора содержать воздушное судно в таком состоянии, чтобы его можно было использовать для предусмотренных договором целей.

4. Фрахтователь имеет право с согласия фрахтовщика передать зафрахтованное воздушное судно в субчартер.

Глава 6. АВИАЦИОННЫЙ ПЕРСОНАЛ

Статья 53. Классификация авиационного персонала

1. Авиационный персонал в зависимости от принадлежности к видам авиации подразделяется на авиационный персонал гражданской, государственной и экспериментальной авиации.

2. Перечни должностей авиационного персонала государственной авиации устанавливаются приказом уполномоченного органа в сфере государственной авиации.

3. Авиационный персонал гражданской авиации обязан соблюдать правила ношения формы одежды и знаков различия в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Сноска. Статья 53 с изменением, внесенным Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 54. Профессиональная подготовка и допуск к видам деятельности авиационного персонала гражданской авиации

Сноска. Заголовок статьи 54 в редакции Закона РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

1. Профессиональная подготовка авиационного персонала гражданской авиации включает первоначальную подготовку, переподготовку и поддержание профессионального уровня.

Первоначальная подготовка и переподготовка авиационного персонала осуществляются в авиационных учебных центрах.

Поддержание профессионального уровня осуществляется в авиационных учебных центрах и (или) организациях гражданской авиации.

Уровень квалификации авиационного персонала определяется физическими лицами, назначаемыми уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в соответствии с правилами определения уровня квалификации авиационного персонала. Такие лица должны соответствовать квалификационным требованиям, устанавливаемым уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Уровень квалификации авиационного персонала легкой и сверхлегкой авиации определяется постоянно действующими квалификационными комиссиями некоммерческих организаций, объединяющих эксплуатантов воздушных судов, в соответствии с правилами определения уровня квалификации авиационного персонала.

Подготовка и переподготовка по авиационной безопасности персонала службы авиационной безопасности осуществляются в авиационных учебных центрах, сертифицированных уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, и (или) учебных центрах Международной организации гражданской авиации (ИКАО) по авиационной безопасности в соответствии с программой подготовки и переподготовки по авиационной безопасности.

Подготовка и переподготовка инспекторов досмотра службы авиационной безопасности осуществляются независимым учебным центром в соответствии с программой подготовки и переподготовки по авиационной безопасности.

Подготовка и переподготовка по авиационной безопасности персонала, имеющего несопровождаемый допуск в охраняемую зону ограниченного доступа аэропорта, проводятся в авиационных учебных центрах, сертифицированных уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, и (или) учебных центрах Международной организации гражданской авиации (ИКАО) по авиационной безопасности или в организациях гражданской авиации инструкторами по авиационной безопасности, получившими в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации допуск к работе, в соответствии с программой подготовки и переподготовки по авиационной безопасности.

2. Соответствие услуг авиационного учебного центра гражданской авиации сертификационным требованиям подтверждается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации выдачей сертификата авиационного учебного центра гражданской авиации.

Порядок проведения сертификации авиационного учебного центра гражданской авиации устанавливается Правилами сертификации и выдачи сертификата авиационного учебного центра гражданской авиации.

Иностранные авиационные учебные центры гражданской авиации допускаются к подготовке и поддержанию профессионального уровня авиационного персонала гражданской авиации после признания их сертификатов уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в соответствии с правилами сертификации и выдачи сертификата авиационного учебного центра гражданской авиации.

Сертифицированный авиационный учебный центр гражданской авиации, деятельность которого связана с выполнением полетов воздушных судов, в ходе предоставления своих услуг в соответствии с типовой инструкцией по управлению безопасностью полетов обязан внедрить систему управления безопасностью полетов в зависимости от объема и сложности выполняемых работ.

2-1. Авиационный персонал должен продемонстрировать уровень теоретических знаний и практических навыков, а также знание языков на уровне, соответствующем выполняемым функциям, в соответствии со стандартами Международной организации гражданской авиации (ИКАО) с помощью тестирования или периодических проверок, проводимых назначенными физическими лицами, имеющими право определять уровень квалификации авиационного персонала.

2-2. Тренажерные устройства имитации полета, применяемые в целях подготовки, поддержания и проверки практических навыков членов летных экипажей гражданских воздушных судов, допускаются к применению в соответствии с правилами по оценке тренажерных устройств имитации полета в гражданской авиации, утверждаемыми уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2-3. Инструкторский и экзаменующий персонал авиационного учебного центра гражданской авиации согласовывается с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в порядке, определяемом правилами сертификации и выдачи сертификата авиационного учебного центра гражданской авиации. Квалификационные требования к инструкторскому и экзаменующему персоналу авиационного учебного центра гражданской авиации устанавливаются сертификационными требованиями к авиационным учебным центрам.

3. Лица, относящиеся к авиационному персоналу, для осуществления профессиональной деятельности обязаны пройти профессиональную подготовку по программам, согласованным уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

Лица, непосредственно связанные с выполнением и обеспечением полетов воздушных судов и их техническим обслуживанием, обслуживанием воздушного движения, допускаются к профессиональной деятельности при наличии действующего свидетельства, действующих квалификационных отметок на право осуществления такой деятельности и (или) медицинского сертификата соответствующего класса.

Выдача и продление срока действия свидетельства авиационного персонала, а также внесение квалификационных и специальных отметок и продление срока их действия осуществляются в соответствии с порядком выдачи и продления срока действия свидетельств авиационного персонала, утвержденным уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Внесение квалификационных и специальных отметок в свидетельство авиационного персонала легкой и сверхлегкой авиации осуществляется некоммерческой организацией, объединяющей эксплуатантов воздушных судов, в соответствии с порядком выдачи и продления срока действия свидетельств авиационного персонала.

4. Лицо, относящееся к авиационному персоналу, допускается к самостоятельной профессиональной деятельности после прохождения стажировки и решения должностного лица, проводившего стажировку, о возможности допуска к самостоятельной профессиональной деятельности. Ответственность за обоснованное решение о возможности допуска к самостоятельной профессиональной деятельности авиационного персонала несут лица, проводившие стажировку.

Ответственность за допуск к самостоятельной профессиональной деятельности авиационного персонала несет физическое лицо, имеющее право определять уровень квалификации авиационного персонала, проводившее проверки профессиональных знаний и навыков.

5. Выдача свидетельства авиационного персонала лицу на право осуществления профессиональной деятельности при соответствии квалификационным требованиям осуществляется уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

Квалификационные требования к лицу для получения свидетельства авиационного персонала определяются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации ведет реестр выданных свидетельств авиационного персонала в соответствии с настоящей статьей и свидетельств авиационного персонала, признанных в соответствии со статьей 55 настоящего Закона.

Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации обеспечивает оформление свидетельств авиационного персонала таким образом, чтобы авиационные власти иностранных государств могли без затруднений определять предоставляемые свидетельствами права и сроки действия квалификационных и специальных отметок.

6. Исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

6-1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие свидетельства авиационного персонала (решение о признании) у лица, являющегося владельцем свидетельства авиационного персонала, выданного либо признанного в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, в случаях:

1) несоблюдения технологии выполнения работ, влияющих на летную годность воздушного судна;

2) недостаточной профессиональной подготовки, выявленной при проверках;

3) разового грубого нарушения установленных требований при обеспечении и выполнении полетов, обслуживании воздушного движения и техническом обслуживании;

4) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

5) выполнения деятельности, связанной с управлением воздушным судном, техническим обслуживанием воздушных судов, обслуживанием воздушного движения в состоянии алкогольного, наркотического и (или) токсикоманического опьянения (их аналогов).

6-2. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает свидетельство авиационного персонала (решения о признании) у лица, являющегося владельцем свидетельства авиационного персонала, выданного либо признанного в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, в случаях:

1) получения свидетельства (решения о признании) путем фальсификации представленных им документов;

2) фальсификации записей и связанных с ними данных, относящихся к выполнению служебных обязанностей;

3) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
4) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
5) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

6) по решению суда.

6-3. Порядок и сроки приостановления свидетельства авиационного персонала, а также его отзыва у заявителя (владельца), являющегося физическим лицом, относящимся к авиационному персоналу, определяются Правилами выдачи и продления срока действия свидетельств авиационного персонала.

6-4. Прекращается действие свидетельства авиационного персонала (решения о признании) у лица, являющегося владельцем свидетельства авиационного персонала, выданного либо признанного в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации, в случаях:

1) утери, хищения, порчи свидетельства авиационного персонала или в случае смены фамилии, имени, отчества (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) его владельцем;

2) утраты трудоспособности (по представлению данных с места работы);

3) смерти;

4) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

7. Особенности режима рабочего времени авиационного персонала гражданской и экспериментальной авиации, непосредственно связанного с безопасностью полетов, разрабатываются с учетом стандартов и рекомендуемой практики Международной организации гражданской авиации (ИКАО) и авиационных правил международных организаций в сфере гражданской авиации и устанавливаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации для всех эксплуатантов и организаций гражданской авиации Республики Казахстан.

В соответствии с особенностями режима рабочего времени авиационного персонала гражданской авиации, непосредственно связанного с безопасностью полетов, эксплуатант воздушного судна гражданской авиации вправе утверждать положение об организации рабочего времени и отдыха членов экипажей воздушных судов.

Особенности режима рабочего времени у авиационного персонала, непосредственно связанного с обслуживанием воздушного движения, определяются инструкцией по организации и обслуживанию воздушного движения.

8. Допуск авиационного персонала к выполнению и обслуживанию особо важных полетов осуществляется по согласованию со Службой государственной охраны Республики Казахстан.

9. Исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

10. Лицам, связанным с выполнением и обеспечением полетов воздушных судов и их техническим обслуживанием, обслуживанием воздушного движения, запрещается осуществлять такую деятельность в состоянии алкогольного, наркотического, токсикоманического опьянения (их аналогов) или употреблять вещества, вызывающие такое опьянение, в процессе выполнения своих обязанностей.

Все обладатели свидетельств, которые употребляют (употребили) психоактивные вещества, выявляются и освобождаются от выполнения функций, влияющих на безопасность полетов.

Сноска. Статья 54 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 36-V(вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 54-1. Медицинское обеспечение в сфере гражданской авиации

1. Требования по медицинскому освидетельствованию, медицинскому осмотру в сфере гражданской авиации, предъявляемые к авиационному персоналу, а также категории лиц, подлежащих обязательному медицинскому освидетельствованию и медицинскому осмотру, устанавливаются правилами медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан, разработанными на основе стандартов и рекомендуемой практики Международной организации гражданской авиации (ИКАО) и утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2. Медицинское освидетельствование авиационного персонала проводится в авиационных медицинских центрах авиационными медицинскими экспертами, сертифицированными уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации. Медицинское освидетельствование пилотов легкой и сверхлегкой авиации может проводиться авиационным медицинским экспертом, требования к которому устанавливаются правилами назначения авиационных медицинских экспертов, утверждаемыми уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Ответственность за нарушение требований по медицинскому освидетельствованию несут авиационные медицинские эксперты.

В случае выявления нарушения сертификационных требований к авиационным медицинским центрам уполномоченная организация в сфере гражданской авиации:

1) требует от владельца сертификата авиационного медицинского центра представления плана корректирующих действий в соответствии со статьей 16-3 настоящего Закона и его выполнения;

2) приостанавливает полностью либо частично область действия такого сертификата (или разрешенных видов (подвидов) деятельности, указанных в сертификате) авиационного медицинского центра, если в сроки, согласованные планом корректирующих действий, нарушения сертификационных требований не устранены;

3) отзывает сертификат авиационного медицинского центра, если в течение одного года со дня приостановления его действия нарушения сертификационных требований не устранены.

Действие сертификата авиационного медицинского центра может быть полностью либо частично ограничено также по заявлению его владельца в соответствии с правилами сертификации авиационных медицинских центров.

В случае выявления нарушения сертификационных требований к авиационным медицинским экспертам уполномоченная организация в сфере гражданской авиации:

1) приостанавливает полностью либо частично область действия такого сертификата (или разрешенных видов (подвидов) деятельности, указанных в сертификате) авиационного медицинского эксперта до устранения нарушений сертификационных требований к авиационным медицинским экспертам со сроком до трех месяцев;

2) отзывает сертификат авиационного медицинского эксперта, если в течение трех месяцев со дня приостановления его действия нарушения сертификационных требований не устранены.

Действие сертификата авиационного медицинского эксперта приостанавливается в случаях:

1) нарушения требований законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации в части медицинского освидетельствования и сертификационных требований;

2) подачи заявления владельцем сертификата авиационного медицинского эксперта на срок не более трех месяцев.

Сертификат авиационного медицинского эксперта отзывается в случаях:

1) неустранения несоответствия в течение трех месяцев со дня приостановления действия сертификата авиационного медицинского эксперта;

2) подачи заявления владельцем сертификата авиационного медицинского эксперта.

Порядок приостановления и отзыва сертификата авиационного медицинского эксперта определяется правилами назначения авиационных медицинских экспертов.

Действие сертификата авиационного медицинского эксперта может быть полностью либо частично ограничено также по заявлению его владельца в соответствии с правилами назначения авиационных медицинских экспертов.

В случае выявления нарушения требований к медицинскому освидетельствованию в сфере гражданской авиации в отношении авиационного медицинского эксперта уполномоченная организация в сфере гражданской авиации:

1) при установлении нарушения требований к медицинскому освидетельствованию в сфере гражданской авиации передает материалы в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации для принятия мер в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях;

2) при повторном совершении нарушения требований к медицинскому освидетельствованию в сфере гражданской авиации в течение года после наложения административного взыскания повторно передает материалы в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации для принятия мер в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях и отзывает сертификат авиационного медицинского эксперта.

3. При прохождении медицинского освидетельствования заявитель на прохождение медицинского освидетельствования обязан сообщить авиационному медицинскому эксперту информацию о наличии у него заболеваний, известных ему и представляющих опасность для выполнения полетов.

При несоответствии требованиям к состоянию здоровья медицинский сертификат выдается или возобновляется, если соблюдены следующие условия:

1) в экспертном медицинском заключении указывается, что несоответствие заявителя какому-нибудь требованию не угрожает безопасности полетов;

2) надлежащим образом учтены соответствующие способности, квалификация и опыт заявителя, а также условия его работы;

3) в свидетельстве производится отметка о специальном ограничении или ограничениях.

В случае выявления сокрытия лицом, непосредственно связанным с выполнением и обеспечением полетов воздушных судов, обслуживанием воздушного движения, во время прохождения медицинского освидетельствования информации о наличии у него заболеваний, известных ему и представляющих опасность для выполнения полетов, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации:

1) передает материалы в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации для принятия мер в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях и приостанавливает действие свидетельства авиационного персонала до устранения нарушений;

2) при повторном совершении нарушения в течение года после наложения административного взыскания повторно передает материалы в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации для принятия мер в соответствии с Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях и отзывает свидетельство авиационного персонала.

Примечание ИЗПИ!
Закон предусмотрено дополнить статьей 54-1 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 55. Признание свидетельства авиационного персонала иностранного государства

1. Свидетельства авиационного персонала, выданные иностранными государствами, признаются в Республике Казахстан действительными при условии, что требования, в соответствии с которыми такие свидетельства выданы, отвечают стандартам, установленным Международной организацией гражданской авиации (ИКАО).

Признание свидетельства авиационного персонала, выданного иностранным государством гражданину Республики Казахстан, либо свидетельства авиационного персонала иностранного гражданина, прибывающего в Республику Казахстан, осуществляется уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации с выдачей соответствующего удостоверения.

2. Порядок и условия признания свидетельств авиационного персонала, выданных иностранными государствами, устанавливаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Сноска. Статья 55 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 56. Экипаж воздушного судна

1. Экипажем воздушного судна являются лица авиационного персонала, которым в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере гражданской авиации или уполномоченным органом в сфере государственной авиации, поручено исполнение определенных обязанностей по управлению и обслуживанию воздушного судна по выполнению полетов.

Экипаж гражданского воздушного судна состоит из летного экипажа и экипажа, кроме летного, включая кабинный экипаж.

Лицо занимает должность пилота, бортинженера (бортмеханика), штурмана или бортрадиста, входящих в состав летного экипажа и экипажа, кроме летного, гражданского воздушного судна эксплуатанта Республики Казахстан, при наличии действующего свидетельства авиационного персонала, выданного в соответствии со статьей 54 настоящего Закона, или свидетельства авиационного персонала, выданного иностранным государством и признанного в соответствии со статьей 55 настоящего Закона.

2. Минимальный состав летного экипажа воздушного судна в зависимости от типа и назначения воздушного судна, целей и условий эксплуатации определяется его разработчиком и указывается в документах по летной эксплуатации воздушного судна каждого типа.

3. На период проведения испытания экспериментального воздушного судна минимальный состав летного экипажа определяется разработчиком воздушного судна.

4. Не допускается полет воздушного судна в неполном составе летного экипажа.

5. Каждый член экипажа имеет право отказаться от выполнения задания на полет из-за опасения за благополучное завершение полета в случаях, если:

1) чувствует себя уставшим или осознает, что его физическое или психическое состояние не позволяет выполнять задачи согласно требуемым стандартам вследствие болезни, травмы или в других случаях;

2) уровень его подготовки не соответствует требованиям для безопасного выполнения полета.

5-1. Члены экипажа обязаны:

1) использовать предоставленные условия и возможности для отдыха и принятия пищи, а также планировать и проводить свое время отдыха таким образом, чтобы обеспечить полное восстановление сил;

2) не осуществлять права, предоставляемые их свидетельствами и соответствующими квалификационными отметками, находясь под воздействием любого психоактивного вещества, которое может сделать их неспособным осуществлять эти права безопасным и надлежащим образом;

3) не осуществлять какие-либо действия, связанные с риском употребления психоактивных веществ.

6. Члены кабинного экипажа гражданского воздушного судна Республики Казахстан при обслуживании пассажиров обязаны свободно владеть казахским языком.

Сноска. Статья 56 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57. Командир воздушного судна

1. Командиром воздушного судна может быть лицо, в установленном порядке прошедшее соответствующее обучение, имеющее свидетельство пилота и допуск на право самостоятельного управления воздушным судном данного типа.

Для каждого отдельного полета командир воздушного судна назначается эксплуатантом воздушного судна или владельцем воздушного судна в случае авиации общего назначения.

1-1. Командиром воздушного судна гражданской авиации назначается пилот, имеющий допуск для самостоятельного управления воздушным судном определенного типа, на которого в соответствии с заданием на полет в коммерческой авиации или аналогичным документом в авиации общего назначения возложена ответственность за безопасное завершение полета (полетов).

2. Командир воздушного судна обеспечивает соблюдение правил полетов и эксплуатации воздушного судна независимо от того, осуществляет ли он управление воздушным судном или нет, дисциплину и порядок на воздушном судне, правил поведения на воздушном судне, а также принимает меры по обеспечению безопасности находящихся на борту людей, сохранности воздушного судна, груза и имущества.

3. Распоряжения командира воздушного судна обязательны для исполнения всеми лицами, находящимися на борту воздушного судна.

4. Командир воздушного судна требует от всех лиц, находящихся на борту воздушного судна, безоговорочного выполнения правил, связанных с обеспечением безопасности полета, а также отдает соответствующие распоряжения в пределах своей компетенции любому лицу, находящемуся на борту воздушного судна.

5. Командир воздушного судна имеет право:

1) принимать окончательные решения о взлете, полете и посадке воздушного судна, а также о прекращении полета и возвращении на аэродром или вынужденной посадке в случае явной угрозы безопасности полета воздушного судна в целях предотвращения авиационного происшествия. Такие решения могут быть приняты с отступлением от плана полета, указаний соответствующего органа обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) и по возможности в соответствии с установленными правилами полетов;

2) в целях обеспечения безопасности полета воздушного судна отдавать распоряжения лицам, находящимся на борту воздушного судна, и требовать их исполнения;

3) применять все необходимые меры, в том числе меры принуждения, в отношении лиц:

создающих своими действиями непосредственную угрозу безопасности полета;

нарушающих правила поведения на борту воздушного судна, утверждаемые уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, отказывающихся подчиняться его распоряжениям;

4) оформлять соответствующий акт о создании угрозы безопасности и (или) нарушении правил поведения на борту воздушного судна при выполнении полетов;

5) по прибытии воздушного судна на ближайший аэродром высадить из воздушного судна любого члена экипажа или пассажира по причинам, влияющим на безопасность полетов и поддержание порядка поведения на борту воздушного судна, и передать его правоохранительным органам;

6) принимать решения о сливе топлива в полете, сбросе багажа, груза и почтовых отправлений, если это необходимо для обеспечения безопасности полета воздушного судна и его посадки;

7) при отсутствии соответствующих служб авиационной безопасности обеспечить проведение предполетного досмотра пассажиров, ручной клади, багажа и груза;

8) принимать иные необходимые меры по обеспечению безопасного завершения полета воздушного судна.

6. Командир воздушного судна, получивший в ходе полета информацию о людях, терпящих или потерпевших бедствие, обязан сообщить об этом соответствующему органу обслуживания воздушного движения (управления воздушным движением) и, если это не представляет угрозы безопасности полета данного воздушного судна, пассажиров и экипажа, оказать возможную помощь.

7. В случае авиационного происшествия командир воздушного судна руководит действиями лиц, находящихся на борту воздушного судна, до передачи своих полномочий представителям служб поиска и спасания.

8. Командир воздушного судна в случае выявления больных, которым требуется экстренная медицинская помощь, а также лиц, у которых подозревается наличие инфекционных заболеваний или пищевого отравления, обязан сообщить об этом службам аэропорта первой посадки.

9. Командир воздушного судна несет ответственность за:

1) безопасность всех членов экипажа, пассажиров и груза, находящихся на борту воздушного судна после закрытия дверей;

2) управление воздушным судном и его безопасность с момента готовности самолета к движению с целью взлета до момента его полной остановки по окончании полета или выключения двигателя (двигателей), который (которые) использовался (использовались) в качестве основной двигательной установки;

3) соблюдение системы контрольных карт, применяемых летными экипажами до, во время и после всех этапов полета, а также в аварийной ситуации;

4) сообщение эксплуатанту после завершения полета о всех известных или подозреваемых дефектах на воздушном судне;

5) ведение бортового журнала или составление генеральной декларации.

Сноска. Статья 57 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 58. Руководящие работники организаций авиации, ответственные за обеспечение безопасности полетов

1. Руководящими работниками организаций гражданской и экспериментальной авиации, ответственными за обеспечение безопасности полетов, признаются: руководитель летной службы, руководитель инспекции по безопасности полетов, руководитель по поддержанию летной годности, руководитель технического обслуживания и ремонта авиационной техники, руководитель службы контроля качества (за исключением легкой и сверхлегкой авиации).

Квалификационные требования к руководящим работникам организаций гражданской авиации устанавливаются сертификационными требованиями к эксплуатантам гражданских воздушных судов и организациям по техническому обслуживанию и ремонту авиационной техники.

2. Персональная ответственность за организацию обеспечения безопасности полетов возлагается на первого руководителя эксплуатанта и организации гражданской авиации.

Кандидат на должность первого руководителя эксплуатанта должен иметь опыт работы на руководящих должностях в отрасли гражданской авиации не менее 3 лет (или не менее 5 лет на руководящих должностях в других отраслях при условии последующего прохождения курса по обеспечению безопасности полетов в течение трех месяцев со дня назначения), который подтверждается документально в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан.

Сноска. Статья 58 - в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 7. ЭКСПЛУАТАНТ

Статья 59. Допуск лиц к эксплуатации гражданских воздушных судов

1. Физическими или юридическими лицами Республики Казахстан, допущенными к эксплуатации гражданских воздушных судов, могут быть:

1) эксплуатант, выполняющий коммерческие воздушные перевозки, после прохождения сертификации и получения сертификата эксплуатанта;

2) эксплуатант, выполняющий авиационные работы, после прохождения сертификации и получения свидетельства на выполнение авиационных работ;

3) эксплуатант авиации общего назначения.

2. Эксплуатанты, осуществляющие международные коммерческие воздушные перевозки, и эксплуатанты тяжелых или турбореактивных самолетов авиации общего назначения, допущенные к выполнению международных полетов, в соответствии с типовой инструкцией по управлению безопасностью полетов эксплуатантов гражданских воздушных судов обязаны внедрить систему управления безопасностью полетов в зависимости от объема и сложности выполняемых полетов.

3. Эксплуатант несет ответственность за безопасное производство полетов и соблюдение требований законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

Сноска. Статья 59 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 60. Сертификация эксплуатантов гражданских воздушных судов

1. Для получения сертификата эксплуатанта и (или) свидетельства на выполнение авиационных работ заявитель направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации заявку установленной формы с документами, подтверждающими соответствие сертификационным требованиям и условиям сертификации в соответствии с правилами сертификации и выдачи сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов и (или) правилами допуска эксплуатанта к авиационным работам.

Для получения сертификата эксплуатанта или свидетельства на выполнение авиационных работ заявитель должен продемонстрировать уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, что он располагает сертифицированными воздушными судами, подготовленным персоналом, документацией, оборудованием, зданиями, сооружениями, необходимыми для летной, технической эксплуатации воздушных судов и обеспечения выполнения полетов, а также осуществляет обязательное страхование в соответствии с законами Республики Казахстан об обязательных видах страхования.

Эксплуатант несет ответственность за аварийное оповещение при полетах своих воздушных судов в неконтролируемом воздушном пространстве.

При первичной сертификации заявитель представляет развернутый финансово-экономический план деятельности, включающий выделение финансовых ресурсов на профессиональную подготовку авиационного персонала, поддержание летной годности воздушных судов, приобретение оборудования, средств, фонд оплаты труда и иные расходы, для осуществления планируемой деятельности и обеспечения безопасности полетов и авиационной безопасности. Финансово-экономический план деятельности утверждается собственником (участниками, акционерами) юридического лица, претендующего на получение сертификата эксплуатанта. Наличие достаточных финансовых ресурсов подтверждается соответствующей выпиской с банковского счета заявителя за последние три месяца.

2. Эксплуатанту запрещается нарушать установленные сертификатом эксплуатанта и (или) свидетельством на выполнение авиационных работ эксплуатационные требования и ограничения. Не допускается нахождение одного и того же воздушного судна в сертификатах и (или) свидетельствах на выполнение авиационных работ двух и более эксплуатантов.

Эксплуатация воздушных судов без наличия действующего сертификата эксплуатанта и (или) свидетельства на выполнение авиационных работ запрещается.

3. Сертификат эксплуатанта и (или) свидетельство на выполнение авиационных работ не подлежит передаче другому лицу.

4. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата эксплуатанта и (или) свидетельства на выполнение авиационных работ в соответствии с положениями статьи 16-3 настоящего Закона, а также в случаях:

1) несоблюдения эксплуатантом сертификационных требований и ограничений;

2) необеспечения страхования в соответствии с требованиями законов Республики Казахстан об обязательных видах страхования;

3) выявления нарушений, влияющих на безопасность полетов, установленных при инспекционных проверках, в том числе в иностранных государствах;

4) в случае письменного заявления эксплуатанта.

Порядок приостановления действия сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов и (или) свидетельства на выполнение авиационных работ определяется Правилами сертификации и выдачи сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов и Правилами допуска эксплуатанта к авиационным работам соответственно.

Если эксплуатант воздушного судна в установленный срок не устранил выявленные несоответствия и (или) нарушения, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает сертификат эксплуатанта и (или) свидетельство на выполнение авиационных работ.

В случае прекращения эксплуатантом коммерческих воздушных перевозок более шести месяцев уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает сертификат эксплуатанта.

4-1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает сертификат эксплуатанта и (или) свидетельство на выполнение авиационных работ в соответствии с частью второй пункта 5 статьи 16-3 и пункта 5-1 статьи 39 настоящего Закона, а также в случаях:

1) если имеется в отношении заявителя решение суда, вступившее в законную силу, запрещающее ему оказание данного вида услуг;

2) письменного заявления эксплуатанта.

Порядок отзыва сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов и (или) свидетельства на выполнение авиационных работ определяется правилами сертификации и выдачи сертификата эксплуатанта гражданских воздушных судов и правилами допуска эксплуатанта к авиационным работам соответственно.

5. Отказ в выдаче сертификата эксплуатанта и (или) свидетельства на выполнение авиационных работ производится в случаях, если:

1) выявлены несоответствия, предусмотренные пунктом 7 статьи 16 настоящего Закона;

2) в отношении заявителя имеется решение суда, запрещающее ему оказание данного вида услуг.

Отказ в выдаче сертификата эксплуатанта и (или) свидетельства на выполнение авиационных работ может быть обжалован в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 60 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 61. Эксплуатанты авиации общего назначения

1. Основанием для допуска к полетам эксплуатантов авиации общего назначения, эксплуатирующих самолеты с максимальной сертифицированной взлетной массой пять тысяч семьсот килограмм и менее, вертолеты с максимальной сертифицированной взлетной массой три тысячи сто семьдесят пять килограмм и менее, а также летательные аппараты и вспомогательные устройства, является соблюдение следующих условий:

1) наличие действующего свидетельства пилота с допуском к управлению данного типа воздушного судна, летательного аппарата и вспомогательного устройства;

2) наличие свидетельства о государственной регистрации гражданского воздушного судна, летательного аппарата, вспомогательного устройства и действующего сертификата летной годности гражданского воздушного судна;

3) обеспечение страхования в соответствии с требованиями законов Республики Казахстан об обязательных видах страхования;

4) заключение договоров с аэроклубами или некоммерческими организациями, объединяющими эксплуатантов воздушных судов, на предоставление услуг по обеспечению аварийного оповещения при полетах в неконтролируемом воздушном пространстве.

Безопасность полетов обеспечивается командиром воздушного судна (пилотом) и владельцем воздушного судна, являющимся эксплуатантом авиации общего назначения.

2. Эксплуатанты авиации общего назначения, эксплуатирующие самолеты с максимальной сертифицированной взлетной массой свыше пяти тысяч семисот килограмм и (или) самолеты, оснащенные одним или несколькими турбореактивными двигателями, вертолеты с максимальной сертифицированной взлетной массой свыше трех тысяч ста семидесяти пяти килограмм, допускаются к полетам после выдачи уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации свидетельства на право выполнения полетов в соответствии с правилами допуска к полетам эксплуатантов авиации общего назначения.

3. Для получения свидетельства на право выполнения полетов владелец гражданского воздушного судна направляет в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации заявку с документами, подтверждающими соответствие требованиям, установленным Правилами допуска к полетам эксплуатантов авиации общего назначения.

4. Владелец воздушного судна для получения свидетельства на право выполнения полетов обязан располагать сертифицированным воздушным судном, подготовленным авиационным персоналом, документацией, оборудованием, необходимыми для летной, технической эксплуатации воздушного судна и обеспечения выполнения полетов, а также осуществлять обязательное страхование.

Эксплуатант (владелец) воздушного судна несет ответственность за аварийное оповещение при полетах своих воздушных судов в неконтролируемом воздушном пространстве.

5. Свидетельство на право выполнения полетов не подлежит передаче другому лицу.

6. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие свидетельства на право выполнения полетов в случаях:

1) несоблюдения эксплуатантом (владельцем) воздушного судна требований и ограничений, установленных Правилами допуска к полетам эксплуатантов авиации общего назначения;

2) необеспечения страхования в соответствии с требованиями законов Республики Казахстан об обязательных видах страхования;

3) выявления нарушений, предусмотренных статьей 16-3 настоящего Закона;

4) письменного заявления эксплуатанта.

Порядок приостановления и возобновления действия свидетельства на право выполнения полетов определяется правилами допуска к полетам эксплуатантов авиации общего назначения.

7. Отказ в выдаче свидетельства на право выполнения полетов производится в случаях, если:

1) заявитель не соответствует требованиям правил допуска к полетам эксплуатантов авиации общего назначения;

2) в отношении заявителя имеется решение суда, запрещающее ему выполнение таких полетов.

Отказ в выдаче свидетельства на право выполнения полетов может быть обжалован в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 61 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 62. Аэроклуб

1. Аэроклуб ведет учет заключенных договоров с эксплуатантами на оказание услуг, предоставляемых аэроклубом.

Аэроклуб вправе передавать свои обязательства перед эксплуатантом другому аэроклубу на основании договора, заключаемого между ними и по согласованию с эксплуатантом.

Типовой договор на оказание услуг аэроклубом устанавливается уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2. Аэроклуб обеспечивает аварийное оповещение и вправе предоставлять эксплуатантам, пользующимся его услугами, метеорологическую и аэронавигационную информацию, услуги по поддержанию летной годности, техническому обслуживанию и ремонту воздушных судов, профессиональной подготовке авиационного персонала, обслуживанию воздушного движения в пределах зоны ответственности, обеспечению авиационной безопасности.

3. Аэроклуб несет ответственность за выполнение требований по безопасности полетов и авиационной безопасности в соответствии с договором, заключенным с эксплуатантом.

Глава 8. АЭРОДРОМЫ (ВЕРТОДРОМЫ). АЭРОПОРТЫ

Статья 63. Классификация аэродромов (вертодромов)

1. Аэродромы (вертодромы) в зависимости от принадлежности подразделяются на аэродромы (вертодромы):

гражданской авиации;

экспериментальной авиации;

государственной авиации.

2. Классификация аэродромов (вертодромов) гражданской, экспериментальной и государственной авиации в зависимости от их использования, размеров взлетно-посадочной полосы и несущей способности их покрытия, а также в зависимости от оборудования аэродромов (вертодромов) средствами связи, светосигнального и радиотехнического обеспечения полетов определяется соответствующими уполномоченными органами в сферах авиации.

3. В зависимости от вида поверхности взлетно-посадочной полосы аэродромы (вертодромы) могут быть с искусственным покрытием, грунтовые, снежные, ледовые и гидроаэродромами, а также на плавучих баржах, судах и других сооружениях.

Статья 64. Эксплуатант аэродрома (вертодрома), аэропорта гражданской авиации

1. Эксплуатантом аэродрома (вертодрома) признается физическое или юридическое лицо Республики Казахстан, а также иностранного государства в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, которое использует аэродром (вертодром) на праве собственности либо иных законных основаниях.

Эксплуатантом аэропорта может быть только юридическое лицо Республики Казахстан, а также иностранного государства в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, которое использует аэропорт на праве собственности либо иных законных основаниях.

Эксплуатант аэродрома (вертодрома), аэропорта:

1) обеспечивает и контролирует соблюдение требований по обеспечению безопасности полетов и авиационной безопасности на территории аэропорта, аэродрома (вертодрома), в том числе физическими и юридическими лицами, осуществляющими деятельность на территории аэродрома (вертодрома), аэропорта;

2) создает комиссию по контролю за деятельностью, которая может представлять угрозу безопасности полетов на аэродроме и на приаэродромной территории;

3) ведет суточный план по приему и отправке воздушных судов, обеспечивает его выполнение, ведет учет и анализ регулярности отправлений, взлетов и посадок воздушных судов;

4) представляет отчеты о соблюдении безопасности полетов, авиационной безопасности, аудиторские, бухгалтерские отчеты по запросу уполномоченной организации в сфере гражданской авиации;

5) имеет право закрытия аэродрома (вертодрома), аэропорта для приема и отправки гражданских воздушных судов в связи с техническими и метеорологическими условиями, угрожающими безопасности полетов;

6) имеет право осуществлять неавиационную деятельность, при этом расходы на осуществление такой деятельности не должны прямо или косвенно влиять на тарифы по регулируемым услугам.

1-1. Все субъекты, осуществляющие деятельность на аэродроме, используемом в сфере гражданской авиации, обязаны соблюдать нормы, установленные эксплуатантом аэропорта в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации.

2. Кандидат на должность первого руководителя эксплуатанта аэропорта должен соответствовать квалификационным требованиям, устанавливаемым уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. Эксплуатант сертифицированного аэродрома (вертодрома), аэропорта гражданской авиации обязан внедрить систему управления безопасностью полетов, которая должна соответствовать объему и сложности осуществляемой аэропортовской деятельности.

4. Аэропорты гражданской авиации, находящиеся в коммунальной собственности, не обеспечивающие достаточный уровень доходов для покрытия операционных затрат с пассажиропотоком менее двухсот тысяч пассажиров в год, подлежат субсидированию за счет бюджетных средств на основании решений местных исполнительных органов областей.

5. Должностное лицо эксплуатанта аэропорта гражданской авиации города республиканского значения, столицы, курирующее особо важные полеты, назначается по согласованию со Службой государственной охраны Республики Казахстан. Должностным лицом эксплуатанта аэропорта гражданской авиации города республиканского значения, столицы, курирующим особо важные полеты, может быть только гражданин Республики Казахстан, непосредственно подчиненный первому руководителю эксплуатанта аэропорта.

Сноска. Статья 64 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 65. Аэропортовская деятельность

1. В состав аэропортовской деятельности входят товары, работы, услуги аэродромного и наземного обслуживания, перечень которых утверждается уполномоченным органом в сфере гражданской (государственной) авиации по согласованию с антимонопольным органом.

Другие виды деятельности, не относящиеся к аэропортовской деятельности, могут осуществляться на территории аэропорта аэродрома) эксплуатантом аэропорта (аэродрома) либо иными физическими и юридическими лицами по договору с эксплуатантом аэропорта (аэродрома), заключаемому в соответствии с правилами доступа к оказанию услуг на территории аэропорта (аэродрома), не относящихся к аэропортовской деятельности.

Аэродромным обслуживанием признается вид аэропортовской деятельности, отнесенной законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях к регулируемым услугам аэропорта (аэродрома) и осуществляемой эксплуатантом аэропорта (аэродрома).

Наземное обслуживание осуществляется эксплуатантом аэропорта (аэродрома) и (или) поставщиком услуг наземного обслуживания, а также авиакомпанией, самостоятельно обслуживающей свои воздушные суда, пассажиров, багаж, груз и почту.

2. При количестве обслуженных пассажиров в аэропорту менее двух миллионов человек в год эксплуатант аэропорта (аэродрома) может допускать поставщика услуг наземного обслуживания на территорию аэропорта (аэродрома) в соответствии с правилами осуществления наземного обслуживания в аэропортах, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации по согласованию с антимонопольным органом.

При количестве обслуженных пассажиров в аэропорту более двух миллионов человек в год эксплуатант аэропорта обязан допустить поставщика услуг наземного обслуживания, оказывающего их на территории аэропорта, для оказания услуг, входящих в наземное обслуживание.

Порядок и условия предоставления услуг наземного обслуживания на территории аэропорта, требования к поставщикам услуг наземного обслуживания и форма типового договора на оказание услуг наземного обслуживания определяются правилами осуществления наземного обслуживания в аэропортах.

3. Договор, заключаемый эксплуатантом аэропорта (аэродрома) с поставщиком услуг наземного обслуживания или авиакомпанией, самостоятельно обслуживающей свои воздушные суда, пассажиров, багаж, груз и почту, должен предусматривать инфраструктурный сбор за пользование объектами инфраструктуры, оборудованием и техническими средствами аэропорта в соответствии с типовым договором на оказание услуг наземного обслуживания.

4. Эксплуатант аэропорта (аэродрома) не вправе необоснованно отказывать поставщику услуг наземного обслуживания или авиакомпании, самостоятельно обслуживающей свои воздушные суда, пассажиров, багаж, груз и почту, в предоставлении услуг наземного обслуживания на территории аэропорта (аэродрома).

Решение эксплуатанта аэропорта (аэродрома) об отказе поставщику услуг наземного обслуживания или авиакомпании, самостоятельно обслуживающей свои воздушные суда, пассажиров, багаж, груз и почту на территории аэропорта (аэродрома), может быть обжаловано в суде.

5. Эксплуатант аэропорта (аэродрома) и поставщик услуг наземного обслуживания разрабатывают и утверждают программы по контролю качества услуг, входящих в аэропортовскую деятельность, в соответствии со стандартами и рекомендуемой практикой Международной организации гражданской авиации (ИКАО) или авиационными правилами международных организаций в сфере гражданской авиации.

Эксплуатант аэропорта (аэродрома) проводит на регулярной основе аудит качества услуг, предоставляемых им и (или) оказываемых поставщиком услуг наземного обслуживания, для определения соответствия предоставляемых услуг стандартам и рекомендуемой практике Международной организации гражданской авиации (ИКАО) или авиационным правилам международных организаций в сфере гражданской авиации. Проведение такого аудита осуществляется на договорной основе между организациями гражданской авиации.

Сноска. Статья 65 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными законами РК от 25.12.2017 № 122-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (порядок введения в действие см. ст. 2); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 65-1. Аэровокзал

1. Аэровокзал для обслуживания рейсов должен иметь авиакассы, регистрационные стойки, залы регистрации, ожидания, вылета и прилета, санитарно-бытовые помещения, в том числе специально оборудованные для лиц с инвалидностью и маломобильных групп населения, комнату матери и ребенка, объекты информационного обслуживания, медицинский пункт, пункт охраны общественного порядка, пункт розыска багажа, камеры хранения. Требования к медицинским пунктам в аэровокзалах устанавливаются правилами оказания медицинской помощи пассажирам в гражданской авиации.

Аэровокзалы авиационных хабов должны иметь необходимые площади, инфраструктуру и оборудование для обслуживания транзитных пассажиров и их багажа.

2. Аэровокзал для обслуживания международных рейсов должен иметь дополнительно объекты и помещения в соответствии с требованиями Правил открытия и закрытия аэропортов для обеспечения международных полетов воздушных судов, утверждаемых уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3. В аэровокзалах население обеспечивается достоверной информацией о времени вылета и прилета авиарейсов, стоимости авиабилета и их наличии, неотложной медицинской помощи, месте нахождения книги жалоб и предложений, режиме работы авиакасс, расположении помещений, а также перечне услуг, оказываемых населению, на казахском и русском языках, при необходимости также на других языках.

Текст информации должен соответствовать требованиям Закона Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан".

Предоставление информации обеспечивается также для лиц с инвалидностью с использованием языков, текстов, шрифта Брайля, тактильного общения, крупного шрифта, доступных мультимедийных средств.

4. Переходы и выходы должны быть доступны для лиц с инвалидностью и маломобильных групп населения (оборудованы пандусами, специализированными лифтами).

5. Аэровокзалы, предназначенные для обслуживания населения, должны содержаться в исправном техническом состоянии.

6. Лица, осуществляющие деятельность в аэровокзалах, должны соблюдать правила организации обслуживания пассажиров в аэропортах Республики Казахстан, правила перевозок пассажиров, багажа и грузов на воздушном транспорте и не допускать действий, создающих угрозу безопасности полета воздушного судна.

7. Аэровокзалы являются неотъемлемой частью перевозочного процесса и должны эксплуатироваться в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.

8. В зависимости от класса аэровокзала к качеству обслуживания и оснащению аэровокзалов предъявляются дополнительные требования.

Класс аэровокзала и методика определения класса аэровокзала устанавливаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Сноска. Глава 8 дополнена статьей 65-1 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие с 01.01.2014); с изменениями, внесенными законами РК от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2021 № 94-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 65-2. Доступность услуг в сфере гражданской авиации для лиц с инвалидностью

Для доступа лиц с инвалидностью к услугам в сфере гражданской авиации в аэропортах должны быть обеспечены:

1) выделение мест с установкой специальных дорожных знаков для парковки автотранспортных средств лиц с инвалидностью;

2) приспособление зданий, подъезда к зданиям (входа в здание, лестниц), путей движения внутри здания для маломобильных групп населения, включая лиц с инвалидностью;

3) наличие дежурного кресла-коляски для обслуживания лиц с инвалидностью, имеющих нарушение опорно-двигательного аппарата, и других маломобильных групп населения;

4) оборудование общественных туалетов кабинами для лиц, передвигающихся на креслах-колясках.

Сноска. Глава 8 дополнена статьей 65-2 в соответствии с Законом РК от 03.12.2015 № 433-V (вводится в действие с 01.01.2016); в редакции Закона РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 66. Сертификация и допуск аэродромов, вертодромов к эксплуатации

1. Аэродромы (вертодромы), используемые гражданской авиацией, а также аэродромы совместного использования и базирования, за исключением несертифицируемых аэродромов (вертодромов), временных аэродромов (вертодромов) и посадочных площадок, должны соответствовать нормам годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) гражданской авиации.

Несертифицируемые аэродромы (вертодромы), временные аэродромы (вертодромы) и посадочные площадки, используемые гражданской авиацией, должны соответствовать нормам годности к эксплуатации несертифицируемых аэродромов (вертодромов), временных аэродромов (вертодромов) и посадочных площадок, утвержденным уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Аэродромы (вертодромы), используемые только государственной авиацией, должны соответствовать нормам годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) государственной авиации, утвержденным уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

2. Сертификации подлежат аэродромы (вертодромы), используемые гражданской авиацией, а также аэродромы совместного использования и базирования, на которых выполняются:

1) международные полеты;

2) регулярные пассажирские рейсы на любых типах воздушных судов;

3) полеты, кроме указанных в подпункте 2) настоящего пункта, пассажирских воздушных судов с числом пассажирских мест более двадцати;

4) коммерческие полеты воздушных судов с максимальной взлетной массой более пяти тысяч семисот килограмм;

5) полеты пассажирских воздушных судов в ночное время;

6) полеты воздушных судов для перевозки пассажиров на неподвижные или плавающие объекты (морские суда, установки) в открытом море.

Аэродромы (вертодромы), на которых не выполняются полеты, перечисленные в части первой настоящего пункта, не требуют сертификации. Однако допускается сертификация таких аэродромов (вертодромов) по заявке эксплуатанта аэродрома (вертодрома).

3. Сертифицируемый аэродром (вертодром) допускается к эксплуатации после получения эксплуатантом аэродрома (вертодрома) сертификата о его годности.

Несертифицируемые аэродромы (вертодромы), временные аэродромы (вертодромы) и посадочные площадки допускаются к эксплуатации после уведомления уполномоченной организации в сфере гражданской авиации об их открытии и предоставления акта годности к эксплуатации, подтверждающего соответствие нормам годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) гражданской авиации или нормам годности к эксплуатации несертифицируемых аэродромов (вертодромов), временных аэродромов (вертодромов) и посадочных площадок.

4. Порядок допуска аэродромов (вертодромов) государственной авиации к эксплуатации определяется уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

5. Несертифицируемый аэродром (вертодром), временные аэродромы (вертодромы) и посадочные площадки, используемые в интересах государственной авиации, допускаются к эксплуатации в соответствии с нормами годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов), аэродромных участков автомобильных дорог и тактико-техническими требованиями, предъявляемыми к аэродромам (вертодромам) государственной авиации.

6. Порядок сертификации аэродромов (вертодромов), используемых в сфере гражданской авиации, определяется Правилами сертификации и выдачи сертификата годности аэродрома (вертодрома).

7. Отказ в выдаче сертификата годности аэродрома (вертодрома) производится в случаях, если:

1) аэродром (вертодром) не соответствует нормам годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) гражданской авиации;

2) эксплуатант аэродрома (вертодрома) не соответствует требованиям, установленным пунктом 1 статьи 64 настоящего Закона.

8. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации приостанавливает действие сертификата годности аэродрома (вертодрома) на срок до шести месяцев в случаях:

1) несоблюдения эксплуатантом аэродрома (вертодрома) сертификационных требований;

2) по заявлению эксплуатанта аэродрома (вертодрома).

9. Если эксплуатант аэродрома (вертодрома) в установленный срок не устранил выявленные несоответствия основания приостановления, уполномоченная организация в сфере гражданской авиации отзывает сертификат годности аэродрома (вертодрома).

10. По согласованию с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации допускаются временные отступления от норм годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) гражданской авиации, если такие отступления компенсируются введением дополнительных мер, обеспечивающих уровень безопасности полетов, эквивалентный установленному.

11. Ответственность за обеспечение безопасности полетов, соответствие сертификационным требованиям в течение всего периода действия сертификата годности аэродрома (вертодрома) или всего периода эксплуатации для несертифицируемых аэродромов (вертодромов) возлагается на эксплуатанта аэродрома (вертодрома).

Ответственность за обеспечение безопасности полетов, соответствие годности к эксплуатации временного аэродрома (вертодрома) и посадочной площадки в течение всего периода эксплуатации возлагается на эксплуатанта или собственника.

Сноска. Статья 66 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 67. Учет аэродромов (вертодромов)

1. Аэродромы (вертодромы), используемые в целях гражданской авиации, кроме несертифицируемых аэродромов (вертодромов), временных аэродромов (вертодромов) и посадочных площадок, подлежат учету в реестре аэродромов (вертодромов) гражданской авиации.

Организации гражданской авиации при открытии аэродромов (вертодромов) направляют в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации заявление с приложением:

1) копии правоустанавливающего документа о праве (постоянного или временного возмездного землепользования) на земельный участок или другой объект, на котором находится аэродром (вертодром);

2) копий документов, подтверждающих право собственности или право владения на аэродром (вертодром) (договор купли-продажи, акт приема-передачи, приказ о передаче на баланс, право собственности, имущественного найма, доверительного управления и т. п.);

3) информации о технических характеристиках, географических координатах и месте расположения (населенный пункт) аэродрома (вертодрома).

Закрытие аэродромов (вертодромов) в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации осуществляется по заявлению организации гражданской авиации.

2. Учет аэродромов (вертодромов) гражданской авиации, аэродромов совместного использования и совместного базирования осуществляет уполномоченная организация в сфере гражданской авиации.

3. Несертифицируемые аэродромы (вертодромы), временные аэродромы (вертодромы) и посадочные площадки подлежат учету эксплуатантами в порядке, определенном уполномоченными органами в сферах гражданской и государственной авиации.

Сноска. Статья 67 в редакции Закона РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 68. Аэродромное обслуживание воздушных судов

1. Эксплуатанты аэродромов (вертодромов), аэронавигационная, метеорологическая организации осуществляют аэродромное, аэронавигационное и метеорологическое обслуживание полетов воздушных судов на аэродромах (вертодромах), открытых для общего пользования, на единообразных условиях и на основе договоров (публичных договоров).

2. Аэродромы (вертодромы), аэропорты могут быть закрыты для приема и выпуска воздушных судов в объявленные часы их работы только по техническим или метеорологическим условиям, угрожающим безопасности полетов, а также при возникновении чрезвычайных ситуаций и введении чрезвычайного положения.

3. Услуги по обеспечению взлета и посадки, встречи и выпуска воздушных судов и авиационной безопасности осуществляются безвозмездно в случаях выполнения полетов воздушных судов:

1) терпящих или потерпевших бедствие, а также воздушных судов, маршруты полетов которых были изменены в связи с аварийной ситуацией на борту, отказом или неисправностью материальной части;

2) для проведения поисково-спасательных работ или оказания помощи населению при стихийных бедствиях, а также оказания медицинской и (или) гуманитарной помощи населению Республики Казахстан, подтвержденных государственным органом, осуществляющим внешнеполитическую деятельность;

3) из-за чрезвычайной ситуации, связанной с актом незаконного вмешательства в деятельность авиации.

Сноска. Статья 68 с изменением, внесенным Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 69. Аэродромы совместного базирования и использования

1. Аэродромом совместного базирования является аэродром, на котором совместно базируются организации гражданской, государственной и (или) экспериментальной авиации.

2. Аэродромом совместного использования является аэродром, используемый совместно гражданской, государственной и (или) экспериментальной авиацией.

3. Эксплуатация аэродромов совместного базирования и аэродромов совместного использования осуществляется на основе договоров в соответствии с Правилами использования аэродромов совместного базирования гражданской и государственной авиации Республики Казахстан, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации совместно с уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

4. Аэродромы совместного базирования и аэродромы совместного использования по принадлежности относятся к гражданской или государственной авиации. Перечень таких аэродромов утверждается совместным приказом руководителей уполномоченных органов в сферах гражданской и государственной авиации Республики Казахстан.

Статья 70. Аэропорты для обеспечения международных полетов воздушных судов

1. Все гражданские воздушные суда, выполняющие международные полеты на территорию (с территории) Республики Казахстан, должны осуществлять взлет и посадку в международном аэропорту, открытом для международного полета.

Порядок открытия и закрытия аэропортов для обеспечения международных полетов воздушных судов определяется уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2. Исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Аэропорты, открытые для международных полетов государственных и экспериментальных воздушных судов иностранных государств, а также международных полетов воздушных судов для перевозки воинских формирований, вооружений и военной техники иностранных государств, определяются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Сноска. Статья 70 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 71. Строительство, реконструкция, ликвидация или перенос аэродромов и аэропортов или специальных объектов

1. Проекты строительства и реконструкции аэропорта, сертифицируемого аэродрома (вертодрома) должны предусматривать меры по обеспечению безопасности полетов, авиационной и общественной безопасности, охраны окружающей среды, а также потребности транспортной инфраструктуры (дороги и другие наземные пути сообщения, телекоммуникации) для обслуживания аэропорта.

1-1. Международный аэропорт должен иметь генеральный план, содержащий подробные этапы развития инфраструктуры аэропорта и перечень приоритетных задач, включая план их реализации. Генеральный план разрабатывается эксплуатантом аэропорта на основе информации об экономической целесообразности, прогнозов перевозок, текущих и будущих требований, предъявляемых эксплуатантами воздушных судов, а также периодически пересматривается с учетом объема воздушного движения на аэродроме.

При составлении генерального плана необходимо проводить консультации с участвующими в деятельности аэродрома сторонами, в частности с эксплуатантами воздушных судов. Эксплуатанты воздушных судов в целях содействия составлению генерального плана развития аэропорта должны предоставлять эксплуатанту аэропорта информацию о типах, характеристиках и количестве воздушных судов, которые предполагаются ввести в эксплуатацию, ожидаемом увеличении числа операций воздушных судов и предполагаемом объеме пассажирских и грузовых перевозок.

2. При строительстве или реконструкции аэродрома до полного завершения строительства или реконструкции аэродрома разрешается временный допуск к приему и выпуску воздушных судов отдельных технологически завершенных объектов при условии обеспечения эксплуатантом аэродрома эквивалентного уровня безопасности полетов на аэродроме. Временный допуск осуществляется эксплуатантом аэродрома по согласованию с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации.

3. Ликвидация или перенос аэродромов и аэропортов в другое месторасположение осуществляется по решению собственника.

Сноска. Статья 71 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 72. Строительство в пределах приаэродромной территории

Проектирование, строительство и развитие городских и сельских поселений, а также строительство и реконструкция промышленных, сельскохозяйственных и иных объектов в пределах приаэродромной территории должны проводиться с соблюдением требований безопасности полетов с учетом возможных негативных воздействий оборудования аэродрома и полетов воздушных судов на здоровье людей и деятельность физических и юридических лиц, а также с учетом требований статьи 90 настоящего Закона.

Сноска. Статья 72 с изменением, внесенным Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 73. Временное управление аэропортом

1. В случае угрозы национальной безопасности Республики Казахстан, выражающейся в использовании аэропорта, являющегося стратегическим объектом, вопреки интересам страны, жизни и здоровью людей, уполномоченный орган в сфере гражданской авиации по согласованию с Правительством Республики Казахстан вводит временное управление в отношении эксплуатанта аэропорта, допущенного к обслуживанию международных полетов.

2. Временное управление эксплуатантом аэропорта, допущенного к обслуживанию международных полетов, осуществляется временной администрацией.

Временное управление эксплуатантом аэропорта, допущенного к обслуживанию международных полетов, осуществляется за счет эксплуатанта аэропорта.

3. Решение о введении временного управления может быть обжаловано собственником, эксплуатантом аэропорта или лицом, уполномоченным общим собранием акционеров эксплуатанта, в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

4. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации формирует временную администрацию, в состав которой включаются представители собственника и эксплуатанта аэропорта, в отношении которого вводится временное управление.

5. На период действия временного управления эксплуатантом аэропорта, допущенного к обслуживанию международных полетов:

1) все полномочия по управлению эксплуатантом аэропорта переходят к временной администрации;

2) приостанавливаются права эксплуатанта по управлению аэропортом;

3) приостанавливаются полномочия органов управления эксплуатанта аэропорта и его руководящих работников.

6. Временная администрация:

1) в пределах компетенции, определенной настоящим Законом, самостоятельно принимает решения по всем вопросам деятельности эксплуатанта аэропорта;

2) заключает договоры и подписывает документы от имени эксплуатанта аэропорта;

3) осуществляет представительство от имени и в интересах эксплуатанта аэропорта, в том числе и в суде;

4) привлекает независимых экспертов для оценки производственных вопросов, связанных с эксплуатацией аэропорта.

7. Временное управление эксплуатантом аэропорта прекращается по следующим основаниям:

1) истечении установленного решением уполномоченного органа в сфере гражданской авиации срока временного управления;

2) принятии уполномоченным органом в сфере гражданской авиации решения о досрочном завершении временного управления;

3) вступлении в законную силу решения суда о прекращении временного управления.

8. За ущерб, причиненный эксплуатанту аэропорта, допущенного к выполнению международных полетов, незаконными действиями (бездействием) в период временного управления, члены временной администрации несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 73 с изменением, внесенным Законом РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Глава 9. ВОЗДУШНЫЕ ПЕРЕВОЗКИ. АВИАЦИОННЫЕ РАБОТЫ

Статья 74. Право осуществления воздушных перевозок.Авиакомпании

1. Правом осуществлять воздушные перевозки пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений за плату или по найму (коммерческие воздушные перевозки) регулярными и нерегулярными рейсами обладают авиакомпании, имеющие действующий сертификат эксплуатанта.

2. Авиакомпании могут осуществлять иную деятельность в сфере гражданской авиации в соответствии с настоящим Законом.

3. Авиакомпании, выполняющие регулярные воздушные перевозки, создаются в форме акционерного общества в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

4. Исключен Законом РК от 04.12.2015 № 435-V (вводится в действие с 01.01.2016).

4-1. Исключен Законом РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Авиакомпания в соответствии с сертификационными требованиями обязана располагать воздушными судами, включая их резерв, финансовыми ресурсами и имуществом для безопасной эксплуатации воздушных судов и поддержания их летной годности, фондом запасных частей к воздушным судам для организации и обеспечения полетов воздушных судов и качества предоставляемых услуг, а также для организации подготовки и переподготовки авиационного персонала.

6. Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
Сноска. Статья 74 с изменениями, внесенными законами РК от 04.12.2015 № 435-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 74-1. Ограничения иностранного участия (контроля) в авиакомпании, созданной в форме акционерного общества

1. Иностранному юридическому лицу, иностранной организации, не являющейся юридическим лицом, иностранцу и (или) лицу без гражданства запрещается самостоятельно либо в совокупности с другими иностранными юридическими лицами, иностранными организациями, не являющимися юридическими лицами, иностранцами и (или) лицами без гражданства:

1) прямо и (или) косвенно владеть, пользоваться и (или) распоряжаться акциями авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, и (или) производными ценными бумагами, выпущенными в соответствии с законодательством Республики Казахстан или иностранного государства, базовым активом которых являются акции авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, в количестве, превышающем сорок девять и более процентов от общего количества размещенных (за вычетом выкупленных самой авиакомпанией) акций указанной авиакомпании;

2) осуществлять эффективный контроль в отношении авиакомпании, созданной в форме акционерного общества.

2. Акционер авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, обязан раскрывать такой авиакомпании информацию о себе, а также о лицах, осуществляющих в отношении него эффективный контроль, до конечных собственников, осуществляющих эффективный контроль.

Если акционер авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, является юридическим лицом или иностранной организацией, не являющейся юридическим лицом, которым прямо и (или) косвенно владеют, пользуются и (или) распоряжаются несколько лиц, не аффилированных между собой, каждое из которых не осуществляет эффективный контроль в отношении такого акционера, такой акционер обязан дополнительно раскрывать авиакомпании информацию обо всех случаях, при которых Республика Казахстан или гражданин Республики Казахстан прямо и (или) косвенно владеет, пользуется и (или) распоряжается акциями, долями участия, паями либо другими формами долевого участия в таком акционере.

Порядок, сроки и другие условия раскрытия акционерами информации, указанной в настоящем пункте, определяются в уставе авиакомпании, созданной в форме акционерного общества.

3. Авиакомпания, созданная в форме акционерного общества, обязана вести ежеквартальный учет лиц, информация о которых подлежит раскрытию акционерами такой авиакомпании в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи.

4. Акционер авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, частично или полностью не предоставивший авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, информацию согласно требованиям пункта 2 настоящей статьи:

1) не учитывается при определении кворума общего собрания акционеров авиакомпании, созданной в форме акционерного общества;

2) не вправе принимать участие в голосовании и (или) обсуждении вопросов, рассматриваемых на общем собрании акционеров авиакомпании, созданной в форме акционерного общества.

5. При недостоверности информации, предоставленной акционером авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, согласно требованиям пункта 2 настоящей статьи, выявленной после принятия решения общим собранием акционеров авиакомпании, созданной в форме акционерного общества:

1) в случае, если за такое решение проголосовало большинство голосующих акций (без учета голосующих акций акционера, предоставившего недостоверную информацию), решение общего собрания акционеров считается принятым без учета голосов указанного акционера при соблюдении требований по наличию кворума, при котором решение считается принятым общим собранием акционеров авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, установленных Законом Республики Казахстан "Об акционерных обществах";

2) в случае, если голос акционера, предоставившего недостоверную информацию, был решающим, данное обстоятельство является основанием для признания недействительным соответствующего решения общего собрания акционеров по требованию авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, либо иных заинтересованных лиц в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан.

6. В случае нарушения ограничений, установленных пунктом 1 настоящей статьи, нарушивший акционер:

1) не вправе голосовать своими акциями в авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, до тех пор, пока совершенное нарушение не будет полностью устранено;

2) не вправе получать дивиденды по акциям авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, до тех пор, пока совершенное нарушение не будет полностью устранено;

3) обязан устранить совершенное нарушение в течение десяти рабочих дней с даты получения соответствующего требования от совета директоров авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, путем уменьшения количества принадлежащих ему акций в авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, до уровня ниже ограничений, установленных пунктом 1 настоящей статьи.

7. Совет директоров авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, определяет нарушившего акционера и направляет ему требование об устранении нарушения ограничений, установленных пунктом 1 настоящей статьи, в порядке, определенном правилами по ограничению иностранного участия (контроля) в авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, и уставом авиакомпании, созданной в форме акционерного общества.

8. Если акции авиакомпании, созданной в форме акционерного общества, находятся в номинальном держании, то положения настоящей статьи применяются в отношении собственника таких акций, являющегося клиентом номинального держателя акций.

Примечание: для целей настоящей статьи применяются следующие понятия:

1) нарушивший акционер – акционер, нарушивший ограничения, установленные пунктом 1 настоящей статьи, либо акционер, который находится под эффективным контролем лица, нарушившего ограничения, установленные пунктом 1 настоящей статьи;

2) эффективный контроль – возможность определять решения юридического лица или иностранной организации, не являющейся юридическим лицом, возникающая при наличии одного из следующих условий:

прямое и (или) косвенное владение, пользование и (или) распоряжение более пятьюдесятью процентами размещенных (за вычетом привилегированных и выкупленных юридическим лицом) акций, долей участия, паев либо других форм долевого участия в юридическом лице или иностранной организации, не являющейся юридическим лицом;

наличие возможности прямо или косвенно избирать не менее половины состава органа управления или исполнительного органа юридического лица или иностранной организации, не являющейся юридическим лицом;

наличие возможности одного лица самостоятельно либо совместно с одним или несколькими лицами прямо или косвенно определять решения юридического лица или иностранной организации, не являющейся юридическим лицом, на основании законодательного акта Республики Казахстан, судебного решения, в силу договора (подтверждающих документов) или иным образом в случаях, предусмотренных правилами по ограничению иностранного участия (контроля) в авиакомпании, созданной в форме акционерного общества.

Сноска. Глава 9 дополнена статьей 74-1 в соответствии с Законом РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 75. Международные воздушные перевозки

1. При международных воздушных перевозках на гражданских воздушных судах Республики Казахстан действуют общие положения о воздушных перевозках, если иное не вытекает из международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

2. Назначенным воздушным перевозчиком является перевозчик, определенный уполномоченным органом в сфере гражданской авиации в порядке, установленном статьей 80 настоящего Закона, для осуществления регулярных воздушных перевозок в соответствии с международным договором о воздушном сообщении, участницей которого является Республика Казахстан.

3. Международные воздушные перевозки почтовых отправлений осуществляются с соблюдением правил международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

Статья 75-1. Упрощение формальностей

1. В целях содействия и ускорения воздушных перевозок, а также предотвращения необоснованных задержек воздушных судов, экипажей, пассажиров и груза уполномоченный орган в сфере гражданской авиации по согласованию с другими государственными органами разрабатывает программу, направленную на упрощение формальностей, связанных с пограничным, таможенным, санитарным и другими видами контроля.

2. Меры по упрощению формальностей, связанные с воздушной перевозкой, не должны проводиться в ущерб мерам по обеспечению авиационной безопасности и осуществлению государственного надзора.

Сноска. Глава 9 дополнена статьей 75-1 в соответствии с Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 76. Основные положения в сфере коммерческих воздушных перевозок

1. Коммерческие воздушные перевозки выполняются на основании договора воздушной перевозки. Договор воздушной перевозки удостоверяется оформлением перевозочных документов, выдаваемых авиакомпанией либо уполномоченными ею лицами (агентами).

Коммерческие воздушные перевозки пассажиров, багажа и грузов осуществляются в соответствии с Правилами перевозки пассажиров, багажа и грузов на воздушном транспорте, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

2. На каждого пассажира оформляется отдельный билет, который подтверждает:

1) ознакомление пассажира с условиями договора воздушной перевозки;

2) заключение между пассажиром и авиакомпанией договора воздушной перевозки.

Билет оформляется на основании данных документа, удостоверяющего личность пассажира.

3. Авиакомпания обязана соблюдать сроки годности пищевой продукции, предлагаемой при обслуживании пассажиров на борту воздушного судна.

Авиакомпания и ее должностные лица несут ответственность за нарушение сроков годности пищевой продукции, предлагаемой при обслуживании пассажиров на борту воздушного судна, в соответствии с законами Республики Казахстан.

4. При перевозке зарегистрированного багажа выдается багажная квитанция, содержащая указание пунктов отправления и назначения.

5. При перевозке груза выдается грузовая накладная, содержащая указание пунктов отправления и назначения, веса, условий перевозки груза. Грузовая накладная выписывается на бумажном носителе или в электронном виде. Отправитель должен представить сведения и приложить к грузовой накладной все документы, которые до выдачи груза необходимы получателю для выполнения процедур, установленных законодательством Республики Казахстан и иностранных государств.

Прием, обработка, передача и хранение грузовых накладных, выписываемых в электронном виде, осуществляются посредством информационной системы и информационных технологий, применяемых авиакомпаниями.

Отношения перевозчиков, а также других лиц, участвующих в смешанной перевозке грузов различными видами транспорта по единой товарно-транспортной накладной (единому коносаменту), определяются законодательными актами Республики Казахстан о транспорте.

Особенности перевозки опасных грузов на гражданских воздушных судах определяются законодательством Республики Казахстан, инструкцией по перевозке опасных грузов по воздуху на гражданских воздушных судах, утвержденной уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, а также международными договорами Республики Казахстан.

5-1. Грузоотправитель, грузополучатель имеют право на своевременную доставку воздушным перевозчиком груза в указанный в документах на воздушную перевозку пункт назначения и обеспечение его сохранности.

В случае нарушения договора перевозки груза, багажа или почтовых отправлений грузоотправитель или грузополучатель имеет право требовать от перевозчика составления документов о причинах несохранности груза, багажа или почтовых отправлений (коммерческий акт, акт общей формы и иные документы).

Грузополучатель имеет право отказаться от получения поврежденного или испорченного груза, если будет установлено, что качество груза изменилось настолько, что он не может быть использован по прямому назначению, и потребовать возмещения за его утрату.

5-2. Авиакомпания, осуществляющая воздушные перевозки:

1) требует от пассажиров и грузоотправителей соблюдения правил по обеспечению авиационной безопасности и безопасности полетов, в том числе путем организации и проведения досмотра;

2) обеспечивает предоставление пассажирам (грузоотправителям) исправного воздушного судна надлежащего типа, квалифицированного летного экипажа, безопасности перевозки и иных услуг в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

3) соблюдает требования к обслуживанию пассажиров, грузоотправителей, грузополучателей, устанавливаемые правилами перевозок пассажиров, багажа и грузов на воздушном транспорте;

4) составляет документы о причинах несохранности груза, багажа или почтовых отправлений (коммерческий акт, акт общей формы и иные документы) по требованию пассажира, грузоотправителя или грузополучателя и при предъявлении одним из них перевозочных документов в случае нарушения договора перевозки пассажира, багажа, груза или почтовых отправлений.

6. Договор воздушной перевозки почтовых отправлений, его условия и прием почтовых отправлений к перевозке удостоверяются почтовой накладной.

7. Оформление перевозочных документов осуществляется путем внесения необходимых данных в электронную или бумажную форму перевозочного документа в ручном, автоматизированном или электронном режиме.

Оформление перевозочного документа после бронирования производится в сроки, установленные авиакомпанией.

8. Основными видами сборов, взимаемых авиакомпанией и включаемых в стоимость перевозки пассажира, багажа, груза и почтовых отправлений, являются аэропортовый и топливный сборы.

9. Топливным сбором является сбор, взимаемый авиакомпанией с целью компенсации роста затрат на авиационное топливо в период действия тарифа на перевозку, при расчете которого данный рост учесть не представлялось возможным.

10. Аэропортовый сбор вводится и взимается авиакомпанией с целью компенсации стоимости услуг по обслуживанию пассажиров в аэропорту.

11. Информационно-справочное обслуживание пассажиров в аэропортах и на борту воздушных судов осуществляется на казахском и русском языках.

Дополнительно допускается употребление других языков.

В местах обслуживания пассажиров, в том числе в пунктах продажи билетов, информация предоставляется на казахском и русском языках, при необходимости также на других языках.

Текст информации должен соответствовать требованиям Закона Республики Казахстан "О языках в Республике Казахстан".

Сноска. Статья 76 с изменениями, внесенными законами РК от 05.07.2011 № 452-IV (вводится в действие с 13.10.2011); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2021 № 94-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 76-1. Использование воздушного транспорта при чрезвычайных ситуациях социального, природного и техногенного характера, введении чрезвычайного положения

При возникновении чрезвычайных ситуаций социального, природного и техногенного характера, а также введении чрезвычайного положения воздушный транспорт используется для принятия мер по ликвидации чрезвычайных ситуаций и их последствий.

Авиакомпании (кроме представительств иностранных государств и международных организаций, обладающих дипломатическим иммунитетом) обязаны на основании решения уполномоченного органа в сфере гражданской авиации по заявкам правоохранительных, специальных государственных органов и Министерства обороны Республики Казахстан оказывать услуги по перевозке личного состава правоохранительных и специальных государственных органов к местам происшествий, чрезвычайных ситуаций и доставлению в лечебные учреждения граждан, нуждающихся в экстренной медицинской помощи.

Авиакомпаниям возмещаются расходы за оказанные услуги в случаях, предусмотренных настоящей статьей, а также причиненный ущерб за счет государственного бюджета в порядке, установленном гражданским законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Закон дополнен статьей 76-1 в соответствии с Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 77. Права и обязанности пассажира

1. Пассажир имеет право:

приобрести билет по любому авиамаршруту, открытому для пассажирских перевозок;

получить место согласно приобретенному билету;

провозить с собой бесплатно ручную кладь и багаж в пределах установленных норм;

на услуги, предусмотренные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан, при изменении статуса рейса по вине перевозчика или вследствие позднего прибытия воздушного судна;

на иные права, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Пассажиры из числа лиц с инвалидностью и маломобильных групп населения дополнительно имеют право провозить с собой бесплатно в качестве багажа носилки и кресло-коляску, предназначенные для личного пользования.

2. Пассажир обязан:

соблюдать Правила перевозок пассажиров, багажа и грузов на воздушном транспорте и не допускать действий, создающих угрозу безопасности полета воздушного судна;

не создавать препятствий при выполнении авиационным персоналом своих служебных обязанностей;

нести иные обязанности в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 77 с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2015 № 433-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 78. Одностороннее прекращение договора воздушной перевозки пассажира

1. Пассажир имеет право отказаться от полета и получить обратно внесенную за перевозку плату в размере, установленном договором воздушной перевозки.

2. Договор воздушной перевозки может быть прекращен по инициативе авиакомпании в одностороннем порядке в случаях:

1) отказа пассажира от досмотра, установленного статьей 107 настоящего Закона, перед полетом воздушного судна;

2) нарушения пассажиром Правил перевозок пассажиров, багажа и грузов на воздушном транспорте и (или) совершения пассажиром действий, создающих угрозу безопасности полета воздушного судна;

3) если пассажир находится в состоянии алкогольного, наркотического, токсикоманического опьянения, которое может создать угрозу здоровью самого пассажира или безопасности находящихся на борту воздушного судна лиц и имущества, а также неудобства другим пассажирам;

4) невыполнение пассажирами своих обязанностей на борту воздушного судна, предусмотренных статьей 88 настоящего Закона.

5) внесения пассажира в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 6 статьи 78-1 настоящего Закона.

Состояние алкогольного, наркотического, токсикоманического опьянения пассажира подтверждается медицинским освидетельствованием в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Не допускается повторное прекращение договора воздушной перевозки по инициативе авиакомпании за действия пассажира, за совершение которых ранее по инициативе перевозчика уже был прекращен договор воздушной перевозки, а также если пассажир не был включен в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена в соответствии со статьей 78-1 настоящего Закона.

3. В случае прекращения договора воздушной перевозки пассажира внесенная за перевозку плата возвращается в порядке, предусмотренном договором воздушной перевозки, если иное не предусмотрено настоящим Законом.

Сноска. Статья 78 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 78-1. Реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена

1. Авиакомпания отказывает в заключении договора воздушной перевозки физическому лицу или прекращает в одностороннем порядке договор воздушной перевозки с пассажиром, если они внесены данной авиакомпанией в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 6 настоящей статьи.

2. О факте совершения пассажиром действий, которые могут подпадать под признаки административного правонарушения, предусмотренного частью 1-2 статьи 441, частью пятой статьи 564 и статьей 566 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях, либо уголовного правонарушения, предусмотренного пунктом 4) части второй статьи 293 Уголовного кодекса Республики Казахстан, командир либо старший бортпроводник воздушного судна информирует в письменном виде руководителя или исполняющего обязанности руководителя авиакомпании.

О факте совершения на борту воздушного судна пассажиром действий, которые могут подпадать под признаки административного правонарушения, предусмотренного статьями 73-1, 73-2 и 434 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях, командир либо старший бортпроводник воздушного судна информирует в письменном виде руководителя или исполняющего обязанности руководителя авиакомпании.

3. Решение о внесении пассажира в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, принимается руководителем или исполняющим обязанности руководителя авиакомпании на основании вступившего в законную силу постановления о наложении административного взыскания, обвинительного приговора суда за совершение правонарушения, предусмотренного пунктом 2 настоящей статьи. Такое решение принимается в срок не более чем тридцать календарных дней со дня получения авиакомпанией или размещения на соответствующих интернет-ресурсах указанных в настоящем пункте постановления или приговора суда.

4. Решение о внесении пассажира в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, может быть оспорено в суде в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

5. Авиакомпания обязана исключить пассажира из реестра лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, по истечении одного года с даты вступления в законную силу постановления либо приговора суда, указанных в пункте 3 настоящей статьи.

В случае отмены постановлений или приговора суда, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи, до истечения сроков, указанных в настоящем пункте, авиакомпания обязана исключить пассажира из реестра лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, не позднее одного месяца с момента отмены.

6. В заключении договора воздушной перевозки физическому лицу не может быть отказано либо договор воздушной перевозки не может быть прекращен с пассажиром, внесенным авиакомпанией в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, в случае, если они возвращаются в Республику Казахстан из пункта отправления, единственным способом транспортного сообщения с Республикой Казахстан из которого является воздушная перевозка, либо подлежат выдворению за пределы Республики Казахстан, депортации или реадмиссии (передаче Республике Казахстан или приему в соответствии с международными договорами Республики Казахстан о реадмиссии) при условии, что единственным способом транспортного сообщения между Республикой Казахстан и пунктом отправления или пунктом назначения является воздушная перевозка, либо направляются к месту лечения или обратно, либо сопровождают пассажира из числа лиц с инвалидностью к месту лечения или обратно, либо направляются на похороны члена семьи или близкого родственника или обратно, что подтверждается документально, либо они не были уведомлены или были уведомлены о включении их в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, ненадлежащим образом в соответствии с пунктом 7 настоящей статьи.

7. Авиакомпания обязана в письменном виде или электронной форме уведомить пассажира (физическое лицо) о внесении его в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, а также о случаях, при которых пассажиру (физическому лицу) не может быть отказано в заключении договора воздушной перевозки, указанных в пункте 6 настоящей статьи.

Уведомление будет считаться надлежащим образом доставленным в случаях:

1) направления текстового сообщения по абонентскому номеру сотовой связи или по адресу электронной почты, которые пассажир (физическое лицо) подтвердил лично;

2) извещения пассажира (физического лица) телеграммой, которая вручается ему лично или кому-то из совместно проживающих с ним совершеннолетних членов семьи под расписку на подлежащем возврату отправителю уведомлении о вручении, заказным письмом;

3) направления его иными не запрещенными способами, обеспечивающими фиксирование доставления уведомления.

8. Авиакомпания не вправе передавать персональные данные пассажира (физического лица), внесенного в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, третьим лицам и обеспечивает конфиденциальность данных лиц в соответствии с Законом Республики Казахстан "О персональных данных и их защите".

9. В случае прекращения авиакомпанией договора воздушной перевозки с пассажиром, включенным в реестр лиц авиакомпании, воздушная перевозка которых ограничена, пассажиру возмещается полная стоимость приобретенного билета (билета полетного участка).

Сноска. Глава 9 дополнена статьей 78-1 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 79. Авиамаршруты

1. Регулярные и нерегулярные коммерческие воздушные перевозки осуществляются по авиамаршрутам.

2. Авиамаршруты делятся на международные и внутренние.

Международные авиамаршруты для осуществления регулярных коммерческих воздушных перевозок определяются в соответствии с международными договорами Республики Казахстан.

К выполнению внутренних регулярных коммерческих воздушных перевозок допускаются авиакомпании, соответствующие квалификационным требованиям, установленным правилами допуска авиакомпаний к выполнению регулярных внутренних коммерческих воздушных перевозок.

2-1. Несоответствие квалификационным требованиям, установленным правилами допуска авиакомпаний к выполнению регулярных внутренних коммерческих воздушных перевозок, является основанием для отказа допуска авиакомпании к выполнению регулярных внутренних коммерческих воздушных перевозок.

При несоблюдении авиакомпанией квалификационных требований, установленных правилами допуска авиакомпаний к выполнению регулярных внутренних коммерческих воздушных перевозок, ранее выданный допуск приостанавливается уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации до трех месяцев. В случае неустранения нарушений, явившихся основанием для приостановления, в срок, установленный настоящим пунктом, отзывается ранее выданный допуск.

3. Регулярные перевозки по авиамаршрутам, осуществляемые на основании решений Правительства Республики Казахстан или уполномоченного им государственного органа, перевозки, осуществляемые на основании решений местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения и столицы, не обеспечивающие уровень дохода, необходимый для эффективного функционирования авиамаршрута, а также перевозки, относящиеся к приоритетным международным авиамаршрутам, подлежат субсидированию за счет бюджетных средств.

Сноска. Статья 79 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (порядок введения в действие см. ст. 3).

Статья 80. Распределение международных и субсидируемых авиамаршрутов для регулярных воздушных перевозок

Сноска. Заголовок статьи 80 в редакции Закона РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

1. Распределение международных авиамаршрутов между авиакомпаниями Республики Казахстан, по которым установлены ограничения по количеству авиаперевозчиков или частоте выполнения рейсов согласно межправительственным соглашениям, а также субсидируемых (за исключением внутриобластных) авиамаршрутов для осуществления регулярных воздушных перевозок производится уполномоченным органом в сфере гражданской авиации на конкурсной основе. Конкурс на субсидируемые внутриобластные авиамаршруты для оказания услуг по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений осуществляется местными исполнительными органами. Победителям конкурса выдаются свидетельства на авиамаршрут.

Конкурс на международные авиамаршруты проводится на авиамаршруты, по которым установлены ограничения по количеству авиаперевозчиков или частоте выполнения рейсов согласно межправительственным соглашениям, в случаях:

1) открытия нового авиамаршрута;

2) распределения дополнительных частот на существующем международном авиамаршруте согласно изменениям, внесенным в межправительственное соглашение;

3) распределения освободившихся частот при отказе от эксплуатации авиаперевозчиком международного авиамаршрута.

К конкурсу допускаются авиакомпании, соответствующие квалификационным требованиям, установленным правилами проведения конкурса на международный авиамаршрут и выдачи свидетельств на авиамаршруты по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений, а также правилами проведения конкурса на субсидируемый авиамаршрут и выдачи свидетельств на авиамаршруты по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений.

2. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации и местные исполнительные органы в пределах компетенции отзывают свидетельства на авиамаршруты у авиакомпании в случае невыполнения условий эксплуатации авиамаршрута.

3. Под условиями эксплуатации авиамаршрута понимаются:

1) соблюдение авиакомпанией расписания, которое включает дату начала эксплуатации авиамаршрута, выполнение установленного количества регулярных рейсов в определенный период времени и применение на авиамаршруте воздушных судов типов и (или) вместимостью, установленных расписанием, за исключением случаев угрозы безопасности полетов и (или) вследствие непреодолимой силы;

2) соответствие международным договорам о воздушном сообщении, участницей которых является Республика Казахстан;

3) наличие у авиакомпании неснижаемого резерва финансовых средств, необходимого для обеспечения регулярных воздушных перевозок, в соответствии с установленным расписанием в течение месяца без учета предполагаемого дохода.

4. При отзыве свидетельства на международный или субсидируемый авиамаршрут у авиакомпании свидетельство выдается другому участнику конкурса, конкурсное предложение которого признано наилучшим после победителя (победителей).

5. Для удовлетворения потребности населения в воздушном сообщении уполномоченный орган в сфере гражданской авиации вправе выдать авиакомпании свидетельство на международный или субсидируемый авиамаршрут без проведения конкурса по распределению авиамаршрутов для эксплуатации авиамаршрута, необходимость в котором возникла в период между конкурсами по распределению авиамаршрутов.

При распределении международного или субсидируемого авиамаршрута, необходимость в эксплуатации которого возникла в период между конкурсами, свидетельство выдается всем авиакомпаниям, представившим заявки, при условии соответствия авиакомпании квалификационным требованиям, предусмотренным правилами проведения конкурса на международный авиамаршрут и выдачи свидетельств на авиамаршруты по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений, а также правилами проведения конкурса на субсидируемый авиамаршрут и выдачи свидетельств на авиамаршруты по перевозке пассажиров, багажа, грузов и почтовых отправлений.

Сноска. Статья 80 с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 81. Деятельность иностранных воздушных перевозчиков на территории Республики Казахстан

1. Иностранные воздушные перевозчики осуществляют свою деятельность на территории Республики Казахстан согласно законодательству Республики Казахстан и международным договорам, участницей которых является Республика Казахстан.

2. Иностранные перевозчики, планирующие выполнение регулярных пассажирских рейсов в Республику Казахстан (из Республики Казахстан), обязаны пройти аккредитацию в уполномоченном органе в сфере гражданской авиации.

3. Для проведения аккредитации иностранный воздушный перевозчик обязан представить в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации документы по перечню в соответствии с правилами аккредитации иностранных воздушных перевозчиков в Республике Казахстан, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации, в том числе подтверждающие:

1) разрешение со стороны государства регистрации иностранного воздушного перевозчика на выполнение коммерческих воздушных перевозок;

2) статус назначенного воздушного перевозчика от соответствующего иностранного государства;

3) программу авиационной безопасности эксплуатанта;

4) передачу сведений об оформленных и (или) забронированных билетах в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о транспорте.

Рассмотрение документов об аккредитации осуществляется уполномоченным органом в сфере гражданской авиации в течение двадцати рабочих дней со дня их поступления.

По результатам аккредитации уполномоченным органом в сфере гражданской авиации выдается иностранному воздушному перевозчику свидетельство об аккредитации по форме, установленной правилами аккредитации иностранных воздушных перевозчиков в Республике Казахстан, либо дается мотивированный отказ.

Основанием для отказа в выдаче свидетельства об аккредитации являются:

1) непредставление либо неполное представление документов по перечню в соответствии с правилами аккредитации иностранных воздушных перевозчиков в Республике Казахстан;

2) наличие недостоверных сведений либо сведений (документов) с истекшим сроком действия в представленных уполномоченному органу в сфере гражданской авиации документах.

Порядок аккредитации определяется правилами аккредитации иностранных воздушных перевозчиков в Республике Казахстан, если иное не установлено международным договором Республики Казахстан.

4. Условия предоставления права на перевозку в отношении иностранного воздушного перевозчика определяются международными договорами о воздушном сообщении, участницей которых является Республика Казахстан, и законодательством Республики Казахстан.

5. Иностранные воздушные перевозчики обязаны обеспечивать экипаж и пассажиров доброкачественным и безопасным питанием с соблюдением сроков реализации в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере здоровья народа и системы здравоохранения.

6. Представительства иностранных воздушных перевозчиков на территории Республики Казахстан осуществляют информационно-справочное обслуживание пассажиров на казахском языке.

Дополнительно допускается употребление других языков.

Сноска. Статья 81 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 82. Выполнение авиационных работ

1. Авиационные работы осуществляются на основе договора между эксплуатантом гражданского воздушного судна и заказчиком.

2. Перечень авиационных работ и требования к их выполнению устанавливаются Правилами производства полетов в сфере гражданской авиации.

3. Лица, не являющиеся работниками организации гражданской авиации, но которые задействованы при выполнении авиационных работ, не относятся к авиационному персоналу.

4. Для выполнения авиационных работ с применением беспилотных авиационных систем их эксплуатант обязан получить разрешение на выполнение авиационных работ в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации в порядке, определенном правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

Сноска. Статья 82 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 82-1. Правовое положение единого оператора по предоставлению вертолетных услуг

1. Деятельность единого оператора по предоставлению вертолетных услуг регулируется настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

2. Имущество единого оператора по предоставлению вертолетных услуг формируется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

3. В целях реализации полномочия по оказанию вертолетных услуг единый оператор по предоставлению вертолетных услуг вправе привлекать и использовать любые источники финансирования, не запрещенные законодательством Республики Казахстан.

4. К полномочию единого оператора по предоставлению вертолетных услуг относится предоставление вертолетных услуг государственным органам и организациям, финансируемым за счет бюджетных средств.

Сноска. Глава 9 дополнена статьей 82-1 в соответствии с Законом РК от 04.12.2015 № 435-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Глава 10. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ В СФЕРЕ ВОЗДУШНЫХ ПЕРЕВОЗОК

Статья 83. Ответственность перевозчика за причинение вреда жизни или здоровью пассажира, нанесенного во время воздушной перевозки

1. Перевозчик несет установленную законами Республики Казахстан ответственность за причинение вреда жизни или здоровью пассажира при воздушной перевозке, если не докажет, что вред возник вследствие непреодолимой силы или умысла потерпевшего.

Воздушная перевозка пассажира охватывает период с момента посадки пассажира на борт воздушного судна до момента, когда пассажир покинул борт воздушного судна, независимо от того, совершен полет воздушного судна или нет.

2. Ответственность перевозчика за причинение вреда жизни или здоровью пассажира, нанесенного во время воздушной перевозки при выполнении международных полетов, определяется в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Статья 84. Ответственность перевозчика за утрату, недостачу и (или) повреждение (порчу) багажа, груза и находящихся при пассажире вещей

За утрату, недостачу и (или) повреждение (порчу) зарегистрированного багажа, груза перевозчик возмещает ущерб, если не докажет, что утрата, недостача или повреждение (порча) груза или багажа произошли не по его вине, в следующих размерах за:

1) утрату или недостачу багажа, груза, принятого к перевозке без объявленной стоимости, - в размере, установленном договором воздушной перевозки;

2) утрату или недостачу багажа, груза, принятого к перевозке с объявленной стоимостью, - в размере объявленной стоимости;

3) повреждение багажа, груза - в размере суммы, на которую понизилась стоимость багажа, груза, а при невозможности восстановления поврежденного груза или багажа - в размере его стоимости.

За утрату, недостачу и (или) повреждение (порчу) находящихся при пассажире вещей перевозчик возмещает ущерб в размере суммы, на которую понизилась стоимость вещей, если пассажир докажет, что вред причинен по вине перевозчика.

Ответственность перевозчика за утрату, недостачу и (или) повреждение (порчу) зарегистрированного багажа, груза, находящихся при пассажире вещей при выполнении международных полетов определяется в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Если утрата, недостача и (или) повреждение (порча) багажа, части груза или какого-либо входящего в них предмета влияет на стоимость вписанного в ту же багажную квитанцию или грузовую накладную багажа или груза, при установлении размера возмещения должна учитываться общая стоимость всего этого багажа и (или) груза.

Перевозчик наряду с возмещением установленного ущерба, вызванного утратой, недостачей или повреждением (порчей) груза или багажа, возвращает отправителю (получателю) провозную плату, взысканную за перевозку утраченного, недостающего, испорченного или поврежденного груза или багажа, если эта плата не входит в стоимость груза.

Статья 85. Ответственность перевозчика за утрату, недостачу, повреждение (порчу) и (или) задержку доставки почтовых отправлений

Перевозчик несет материальную ответственность перед операторами почты за утрату, недостачу, повреждение (порчу) и (или) задержку доставки почтовых отправлений по вине перевозчика в таком размере, в котором операторы почты несут ответственность перед отправителями или адресатами.

Сноска. Статья 85 в редакции Закона РК от 09.04.2016 № 499-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 86. Ответственность перевозчика перед пассажиром при изменении статуса рейса

Сноска. Заголовок статьи 86 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. При изменении статуса рейса по вине перевозчика или вследствие позднего прибытия воздушного судна перевозчик обязан организовать для пассажиров в пунктах отправления и промежуточных пунктах следующие услуги:

1) предоставление (при наличии) комнаты матери и ребенка пассажиру с ребенком в возрасте до семи лет;

2) два телефонных звонка, в том числе по международным линиям связи, продолжительностью не более пяти минут или два сообщения по электронной почте при ожидании отправления рейса более двух часов;

3) обеспечение прохладительными напитками при ожидании отправления рейса более двух часов;

4) обеспечение горячим питанием при ожидании отправления рейса более четырех часов и далее:

через каждые шесть часов - в дневное время;

через каждые восемь часов - в ночное время;

5) размещение в гостинице, предоставляемой перевозчиком, при ожидании вылета рейса более восьми часов - в дневное время и более шести часов - в ночное время;

6) доставку транспортом, предоставляемым перевозчиком от аэропорта до гостиницы и обратно в тех случаях, когда гостиница предоставляется без взимания дополнительной платы.

Услуги, указанные в настоящем пункте, предоставляются пассажирам без взимания дополнительной платы.

При изменении статуса рейса перевозчик, как только ему стало известно о таком изменении, информирует пассажира по абонентскому номеру сотовой связи и адресу электронной почты, указанным при приобретении билета, а также в аэропорту о:

1) причинах изменения статуса рейса и новом времени вылета, и (или) о новом маршруте;

2) перечне услуг, предоставляемых перевозчиком в связи с изменением статуса рейса, в случае, если изменение произошло по вине перевозчика или вследствие позднего прибытия воздушного судна в соответствии с частью первой настоящего пункта.

2. При изменении статуса рейса по вине перевозчика на срок свыше пяти часов перевозчик обязан по выбору пассажира:

1) обеспечить перевозку пассажира ближайшим рейсом до пункта назначения, указанного в билете, с предоставлением услуг в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи;

2) возвратить пассажиру полную стоимость билета.

3. За просрочку доставки пассажира в пункт назначения перевозчик уплачивает штраф в размере трех процентов от стоимости тарифа (тарифа полетного участка, на котором произошла просрочка) за каждый час просрочки, если не докажет, что просрочка имела место вследствие непреодолимой силы, помимо возмещения убытков, понесенных пассажиром, если последние имели место в связи с такой просрочкой.

Сумма штрафа не может превышать стоимости приобретенного тарифа (тарифа полетного участка, на котором произошла просрочка).

4. Выплата штрафа за просрочку доставки пассажира в пункт назначения производится перевозчиком по заявлению пассажира через интернет-ресурс и пункты продажи билетов перевозчика.

5. Перевозчики, допустившие нарушения требований, предусмотренных настоящей статьей, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 86 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 86-1. Сроки исковой давности

1. Иски к перевозчику, вытекающие из перевозки, могут быть предъявлены в случаях полного или частичного отказа перевозчика удовлетворить претензию либо неполучения ответа от перевозчика на предъявленную претензию по истечении пятнадцати рабочих дней с момента направления претензии.

2. Срок исковой давности по договору перевозки – два года.

3. Срок исковой давности исчисляется со следующего дня после наступления события, послужившего основанием для предъявления иска.

Сноска. Глава 10 дополнена статьей 86-1 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 87. Обязательное страхование, связанное с деятельностью гражданской авиации

Собственники (владельцы) и эксплуатанты воздушных судов, других объектов и оборудования гражданской авиации обязаны застраховать свою гражданско-правовую ответственность, в том числе перед пассажирами и авиационным персоналом, а также перед грузовладельцем или грузоотправителем в соответствии с требованиями законов Республики Казахстан о страховании.

Страхование при международных воздушных перевозках осуществляется в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Сноска. Статья 87 с изменением, внесенным Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. ДЕЙСТВИЯ ИЛИ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ, ВЛИЯЮЩИЕ НА БЕЗОПАСНОСТЬ ПОЛЕТОВ

Сноска. Заголовок главы 11 с изменением, внесенным Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 88. Обязанности и действия лиц, находящихся на борту воздушного судна по обеспечению безопасности полетов

1. Лица, находящиеся на воздушном судне в качестве пассажиров, обязаны:

1) безоговорочно выполнять требования командира воздушного судна и других членов экипажа, а также действия, указанные на включенных информационных табло;

2) размещать ручную кладь и личные вещи на специально отведенных для этого местах;

3) застегнуть привязные ремни пассажирского кресла по распоряжению командира воздушного судна или при включении информационных знаков, обязывающих выполнить указанные действия;

4) соблюдать дисциплину и порядок на борту воздушного судна в течение всего полета.

2. Лицам, находящимся на борту воздушного судна, в том числе лицам, которым оно принадлежит, запрещается вмешиваться в действия экипажа, требовать от него изменения плана и порядка выполнения полета или невыполнения указаний органов обслуживания воздушного движения либо управления воздушным движением.

3. Лицам, находящимся на воздушном судне в качестве пассажиров, запрещается:

1) создавать ситуации, угрожающие безопасности полета;

2) угрожать членам экипажа;

3) исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

4) пользоваться услугами сотовой, транкинговой связи на всех этапах полета, радиоэлектронными средствами и высокочастотными устройствами бытового назначения на этапах руления, набора высоты, захода на посадку воздушного судна, за исключением использования сотовой связи и радиоэлектронных средств на борту воздушного судна в автономном режиме "в полете".

Сноска. Статья 88 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 89. Ситуации, создаваемые лицами на борту воздушного судна, угрожающие безопасности полетов

К ситуациям, создаваемым лицами на борту воздушного судна, угрожающим безопасности полета, указанным в подпункте 1) пункта 3 статьи 88 настоящего Закона, относятся:

совершение акта насилия на борту воздушного судна с созданием угрозы жизни или здоровью людей и безопасности воздушного судна, находящегося в полете;

нанесение повреждения воздушному судну и его оборудованию, которое обеспечивает безопасное выполнение полета;

сообщение заведомо ложных сведений, создающих угрозу безопасности воздушного судна в полете;

совершение действия, приводящего к помещению на воздушное судно устройства или вещества, которое может разрушить воздушное судно или причинить ему повреждение, угрожающее его безопасности в полете;

попытки открытия дверей и (или) аварийных выходов воздушного судна, за исключением случаев возникновения на борту воздушного судна аварийной ситуации;

потребление табачных изделий, изделий с нагреваемым табаком, табака для кальяна, кальянной смеси, систем для нагрева табака, электронных систем потребления и жидкостей для них на борту воздушного судна.

Сноска. Статья 89 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 90. Деятельность, которая может представлять угрозу безопасности полетов

1. К деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов, относятся строительство объектов, установка линий электропередач и размещение других сооружений, которые являются препятствиями на приаэродромной территории и на местности в пределах воздушных трасс; работы, вследствие которых в воздушном пространстве производятся радиоволновое, видимое, акустическое и иные виды излучения; размещение объектов, создающих условия для массового скопления птиц или ухудшающих полетную видимость, а также любая другая деятельность, не связанная непосредственно с использованием воздушного пространства, но влияющая на безопасность полетов, оборудования воздушных судов и находящихся на них людей.

Такая деятельность может осуществляться только с разрешения, выдаваемого в соответствии с Правилами выдачи разрешений на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов воздушных судов.

2. Получение разрешения требуется для строительства, установки, размещения, расширения, реконструкции или технического перевооружения:

1) всех объектов в районе аэродрома, высота и месторасположение которых определены с учетом обеспечения безопасности полетов в Правилах выдачи разрешений на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов воздушных судов;

2) линий связи, электропередачи, а также других объектов радиоволнового и видимого электромагнитных излучений, которые могут создавать помехи для нормальной работы авиационных радиотехнических средств, светосигнального оборудования, служить причиной ослепления пилотов;

3) взрывоопасных объектов;

4) факельных устройств для аварийного сжигания сбрасываемых газов.

При определении высоты факельных устройств учитывается максимально возможная высота выброса пламени;

5) промышленных, иных предприятий и сооружений, деятельность которых может привести к ухудшению видимости в районах аэродрома (вертодрома).

6) звероводческих ферм, скотобоен и других объектов, осуществления сельскохозяйственной деятельности в радиусе тринадцати километров от контрольной точки аэродрома. Такая деятельность возможна только, если она не приводит к массовому скоплению птиц и угрозе безопасности полетов в соответствии с критериями, определяемыми правилами выдачи разрешений на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов воздушных судов.

3. Строительство, установка, размещение, расширение, реконструкция или техническое перевооружение объектов, указанных в пункте 2 настоящей статьи, осуществляется в соответствии с разрешениями, выдаваемыми уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации или уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

4. Запрещается размещать на расстоянии ближе тринадцати километров от контрольной точки аэродрома места выброса отходов, приводящих к массовому скоплению птиц и угрозе безопасности полетов.

5. Физические и юридические лица, допустившие нарушения правил осуществления деятельности, представляющих угрозу безопасности полетов, обязаны устранить эти нарушения за свой счет и собственными силами, а до их устранения прекратить осуществление такой деятельности.

6. Для исключения случаев непреднамеренного влета воздушных судов в район осуществления деятельности, представляющей возможную угрозу их безопасности, физические и юридические лица, осуществляющие такую деятельность, обязаны в соответствии с Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан извещать уполномоченный орган в сфере государственной авиации и уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации об указанной деятельности.

7. Контроль и надзор за осуществлением такой деятельности выполняют уполномоченный орган в сфере государственной авиации и уполномоченная организация в сфере гражданской авиации в пределах своей компетенции и зон ответственности.

8. Производство всех видов ремонтных, строительных и монтажных работ в пределах территорий аэропортов может быть приостановлено органами национальной безопасности или Службой государственной охраны Республики Казахстан в период проведения охранных мероприятий.

Сноска. Статья 90 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 91. Маркировка объектов, представляющих угрозу безопасности полетов

1. Владельцы зданий и сооружений в целях обеспечения безопасности полетов обязаны размещать на этих объектах за свой счет ночные и дневные маркировочные знаки и устройства в соответствии с Правилами выдачи разрешений на осуществление деятельности, которая может представлять угрозу безопасности полетов воздушных судов, нормами годности к эксплуатации аэродромов (вертодромов) гражданской авиации.

Не допускается размещение в районе аэродрома каких-либо знаков и устройств, сходных с маркировочными знаками и устройствами, принятыми для опознавания аэродромов.

2. Контроль за осуществлением маркировки объектов в районе аэродрома возлагается на уполномоченный орган в сфере государственной авиации и уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации в пределах их компетенции и зон ответственности.

Сноска. Статья 91 с изменениями, внесенными законами РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 12. АВИАЦИОННЫЕ ПРОИСШЕСТВИЯ И ИНЦИДЕНТЫ
И ИХ РАССЛЕДОВАНИЕ

Статья 92. Авиационные события, происшествия и инциденты

Сноска. Заголовок статьи 95 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Авиационным происшествием в государственной авиации признается событие, связанное с летной эксплуатацией воздушного судна, которое привело к гибели (телесному повреждению со смертельным исходом) людей, находившихся на борту воздушного судна, и (или) утрате этого воздушного судна.

2. Авиационным происшествием в гражданской (экспериментальной) авиации признается авиационное событие, связанное с использованием гражданского воздушного судна с намерением совершить полет, которое, в случае пилотируемого воздушного судна, имеет место с момента, когда какое-либо лицо вступило на борт с намерением совершить полет, до момента, когда все находившиеся на борту лица с целью совершения полета покинули воздушное судно, или в случае беспилотного воздушного судна имеет место с момента, когда воздушное судно готово начать движение с целью совершить полет, до момента его остановки в конце полета и выключения основной силовой установки, и в ходе которого:

1) какое-либо лицо получает телесное повреждение со смертельным исходом или тяжкий вред здоровью, а также средней тяжести вред здоровью в результате нахождения в данном воздушном судне, непосредственного соприкосновения с какой-либо частью воздушного судна, включая части, отделившиеся от данного воздушного судна, непосредственного воздействия струи газов реактивного двигателя, за исключением тех случаев, когда телесные повреждения получены в результате естественных причин, нанесены самому себе либо нанесены другими лицами или когда телесные повреждения нанесены безбилетным пассажирам, скрывающимся вне зон, куда обычно открыт доступ пассажирам и членам экипажа;

2) воздушное судно получает повреждение или происходит разрушение его конструкции, в результате чего нарушается прочность конструкции, ухудшаются технические или летные характеристики воздушного судна, требуется крупный ремонт или замена поврежденного элемента, за исключением случаев:

отказа или повреждения двигателя, когда поврежден только один двигатель, его капоты или вспомогательные агрегаты;

повреждений только воздушных винтов, лопастей несущего винта, лопастей хвостового винта, несиловых элементов планера, обтекателей, законцовок крыла, антенн, датчиков, лопаток, пневматиков, тормозных устройств, лобовых стекол, колес или когда незначительно повреждены шасси, панели створки шасси либо когда в обшивке имеются небольшие вмятины или пробоины, в том числе незначительные повреждения, вызванные градом или столкновением с птицами (включая пробоины в обтекателе антенны радиолокатора);

3) воздушное судно пропадает без вести или оказывается в таком месте, где доступ к нему абсолютно невозможен.

3. Авиационным инцидентом в государственной авиации признается событие, связанное с летной эксплуатацией воздушного судна, которое могло создать или создало угрозу целостности воздушного судна и (или) жизни людей, находящихся на его борту, но не закончилось авиационным происшествием.

4. Авиационным инцидентом в гражданской (экспериментальной) авиации признается событие, связанное с использованием гражданского воздушного судна, которое имеет место с момента, когда какое-либо лицо вступило на борт с намерением совершить полет, до момента, когда все находившиеся на борту лица с целью совершения полета покинули воздушное судно, и обусловленное отклонениями от нормального функционирования воздушного судна, экипажа, служб управления и обеспечения полетов, воздействием внешней среды, которое может оказать влияние на безопасность полета, но не закончившееся авиационным происшествием.

5. Авиационным событием в государственной авиации признается событие, связанное с летной эксплуатацией воздушного судна, в ходе которой произошла угроза безопасности полета, повреждение или утрата воздушного судна и (или) гибель людей, находившихся на этом воздушном судне.

6. Авиационным событием в гражданской авиации признается авиационное происшествие или инцидент, а также любое другое событие, связанные с нарушением безопасности полетов, которые ставят под угрозу или, если такое событие не будет исправлено или устранено, способны поставить под угрозу безопасность воздушного судна, находящихся на его борту лиц или других лиц.

Сноска. Статья 92 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 92-1. Система обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях

1. Целью обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях является повышение уровня безопасности полетов для предотвращения авиационных событий в гражданской и экспериментальной авиации.

2. Внедрение системы обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях должно основываться на принципе справедливой культуры.

3. Авиационный персонал и иные работники эксплуатантов и организаций гражданской и экспериментальной авиации обязаны оповещать об авиационных событиях, которые могут представлять значительный риск безопасности полетов и которые относятся к категориям авиационных событий, сообщение о которых осуществляется через систему обязательного представления данных об авиационных событиях.

Категории авиационных событий, представление данных о которых осуществляется через систему обязательного представления данных об авиационных событиях, а также перечень лиц, представляющих данные об авиационных событиях данной категории, устанавливаются правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в гражданской и экспериментальной авиации.

4. Авиационный персонал и иные работники эксплуатантов и организаций гражданской авиации, не предусмотренные перечнем, указанным в пункте 3 настоящей статьи, сообщают об авиационных событиях, которые не входят в категорию обязательных к оповещению, через систему добровольного представления данных об авиационных событиях, если они относятся к информации, связанной с обеспечением безопасности полетов, а также если такая информация может восприниматься как представляющая реальную или потенциальную угрозу безопасности полетов.

5. После получения представленных данных об авиационном событии эксплуатант и организация гражданской и экспериментальной авиации сообщают уполномоченной организации в сфере гражданской авиации и уполномоченному органу в сфере гражданской авиации подробности события, собранные в соответствии с пунктами 3 и 4 настоящей статьи в срок:

1) не позднее двадцати четырех часов – для авиационных происшествий;

2) не позднее семидесяти двух часов – для других авиационных событий.

6. В целях обеспечения качества представляемые данные должны содержать минимальную информацию, требования к которой могут варьироваться в зависимости от категории авиационного события, и которые устанавливаются в соответствии с правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в гражданской и экспериментальной авиации.

7. Отдельные требования к системе представления данных об авиационных событиях и порядок представления данных устанавливаются правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в гражданской и экспериментальной авиации и типовыми инструкциями по управлению безопасностью полетов эксплуатантов гражданских воздушных судов в аэропортах при обслуживании воздушного движения, при техническом обслуживании воздушных судов, авиационных учебных центров гражданской авиации, деятельность которых связана с выполнением полетов воздушных судов в ходе предоставления услуг.

8. Эксплуатанты и организации гражданской и экспериментальной авиации внедряют и поддерживают систему обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях путем принятия внутренних правил, а также руководства по организации системы управления безопасностью полетов.

9. Эксплуатанты и организации гражданской и экспериментальной авиации должны хранить информацию об авиационных событиях в электронных базах данных, которые должны быть совместимы с базой данных авиационных событий уполномоченного органа в сфере гражданской авиации и уполномоченной организации в сфере гражданской авиации.

10. Информационные отчеты об авиационных происшествиях, произошедших с воздушными судами с максимальной сертифицированной массой свыше двух тысяч двухсот пятидесяти килограмм и (или) самолетами с турбореактивным двигателем, направляются в Международную организацию гражданской авиации (ИКАО).

11. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации совместно с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации создают механизм для независимого сбора, оценки, обработки, анализа и хранения данных, полученных в соответствии с пунктами 3, 4 и 5 настоящей статьи. Обработка представленных данных должна осуществляться с намерением предотвращения использования информации в иных целях, кроме как обеспечения и повышения безопасности полетов, и должна надлежащим образом обеспечивать конфиденциальность личности сообщающего лица и лиц, упомянутых в отчетах об авиационных событиях, с целью реализации справедливой культуры.

12. Категории авиационных событий в гражданской и экспериментальной авиации определяются правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в гражданской и экспериментальной авиации.

Сноска. Глава 12 дополнена статьей 92-1 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 92-2. Конфиденциальность, надлежащее использование информации и защита источника информации об авиационных событиях

1. Данные об авиационных событиях в гражданской и экспериментальной авиации должны быть защищены надлежащим образом и их сбор должен быть обеспечен путем гарантирования их конфиденциальности, защиты персональных данных лиц, указанных в отчетах об авиационных событиях, и обеспечения уверенности авиационного персонала и иных работников в сфере гражданской и экспериментальной авиации в надежности системы обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях.

2. Авиационный персонал и иные работники сферы гражданской и экспериментальной авиации, которые сообщают или упоминаются в отчетах об авиационных событиях, не должны подвергаться на основе предоставленной ими информации к дисциплинарному взысканию и (или) материальной ответственности со стороны их работодателя.

Требования части первой настоящего пункта не распространяются, когда имел место один из следующих случаев:

1) преднамеренный проступок;

2) явное пренебрежение очевидным риском и несоблюдение должностных обязанностей, повлекшие предсказуемый вред жизни и здоровью человека, ущерб имуществу или серьезно снизившие уровень безопасности полетов.

3. Эксплуатанты и организации гражданской и экспериментальной авиации не должны предоставлять или использовать информацию об авиационных событиях для:

1) возложения вины или ответственности на лиц, сообщающих или упоминаемых в отчетах об авиационных событиях;

2) любых иных целей, кроме поддержания или повышения безопасности полетов.

4. Работник сферы гражданской и экспериментальной авиации, который упоминается в отчете об авиационном событии и который был обязан сообщить о том же самом событии с момента, когда ему стало известно, намеренно не сообщивший в срок, установленный внутренними правилами работодателя, может быть привлечен к ответственности.

5. Если дисциплинарное или административное производство возбуждено в соответствии с законодательством Республики Казахстан, информация, содержащаяся в отчетах об авиационных событиях, не может быть использована против работника сферы гражданской и экспериментальной авиации, оповестившего об авиационном событии, или лица, упомянутого в отчете об авиационном событии.

6. Эксплуатанты и организации гражданской и экспериментальной авиации после консультации с работниками принимают внутренние правила, устанавливающие порядок реализации справедливой культуры. Реализация справедливой культуры должна осуществляться в соответствии с положениями статей 92-1 и 92-3 настоящего Закона и настоящей статьи, а также требованиями, предусмотренными правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в гражданской и экспериментальной авиации.

7. Доступ к информации об авиационном персонале и работниках сферы гражданской и экспериментальной авиации, которые сообщают или упоминаются в отчетах об авиационных событиях, их персональным данным могут иметь только работники эксплуатанта и организации гражданской и экспериментальной авиации, непосредственно задействованные в сборе, оценке, обработке, анализе и хранении отчетов об авиационных событиях.

8. Персональные данные лиц, сообщающих или упоминаемых в отчетах об авиационных событиях, не разглашаются, не вносятся в базы данных и являются информацией ограниченного доступа, за исключением случаев, когда это требуется в соответствии с требованиями расследования авиационных происшествий и инцидентов.

9. Авиационный персонал и иные работники сферы гражданской и экспериментальной авиации вправе сообщать о нарушениях положений настоящей статьи в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации и не должны привлекаться к ответственности за это работодателем.

Сноска. Глава 12 дополнена статьей 92-2 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 92-3. Анализ авиационных событий и принятие соответствующих (корректирующих) мер

1. Эксплуатанты и организации гражданской и экспериментальной авиации разрабатывают процесс анализа авиационных событий с целью выявления угроз безопасности полетов, связанных с выявленными авиационными событиями.

2. По результатам анализа эксплуатант и организация гражданской и экспериментальной авиации определяют любые соответствующие корректирующие или предупреждающие действия, необходимые для устранения фактических или потенциальных недостатков в области безопасности полетов:

1) со своевременным выполнением этих действий;

2) с установлением процесса мониторинга реализации и эффективности действий.

3. Эксплуатанты и организации гражданской и экспериментальной авиации регулярно должны предоставлять авиационному персоналу и иным работникам в сфере гражданской и экспериментальной авиации информацию о предпринятых мерах по результатам анализа в рамках системы обязательного и добровольного представления данных об авиационных событиях.

4. Эксплуатанты и организации гражданской и экспериментальной авиации должны направлять предварительные результаты своих анализов в уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации и уполномоченный орган в сфере гражданской авиации, а также окончательные результаты, если эти результаты идентифицируют фактический или потенциальный риск для безопасности полетов.

5. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации осуществляет мониторинг проводимых эксплуатантами и организациями гражданской и экспериментальной авиации работ по анализу и выполнению корректирующих или предупреждающих действий, необходимых для устранения фактических или потенциальных недостатков в области безопасности полетов.

Сноска. Глава 12 дополнена статьей 92-3 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 93. Расследование авиационного происшествия или инцидента

1. Авиационное происшествие или инцидент с воздушным судном Республики Казахстан либо с воздушным судном иностранного государства на территории Республики Казахстан подлежит обязательному расследованию.

2. Целями расследования авиационного происшествия или инцидента являются установление причин события и (или) сопутствующих факторов, выработка рекомендаций по предотвращению авиационных происшествий и инцидентов в будущем и обеспечению безопасности.

Установление чьей-либо вины и ответственности не является целью расследования авиационного происшествия или инцидента.

В гражданской и экспериментальной авиации расследование авиационного происшествия или инцидента осуществляется комиссией, создаваемой уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Отдельные виды инцидентов, перечень которых установлен правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в гражданской и экспериментальной авиации, самостоятельно расследуются эксплуатантами (организациями гражданской авиации) в рамках систем управления безопасностью полетов. Такие расследования проводятся по решению уполномоченного органа в сфере гражданской авиации в порядке и сроки, установленные правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в гражданской и экспериментальной авиации. По завершению расследования окончательный отчет представляется эксплуатантами (организациями гражданской авиации) в уполномоченный орган в сфере гражданской авиации и уполномоченную организацию в сфере гражданской авиации.

В государственной авиации расследование авиационного происшествия или инцидента проводится комиссией в соответствии с правилами расследования авиационных происшествий и инцидентов в государственной авиации Республики Казахстан, утвержденными уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

3. Полномочия комиссии по расследованию авиационного происшествия или инцидента, а также порядок проведения расследования авиационного происшествия или инцидента в гражданской и экспериментальной авиации определяются правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в гражданской и экспериментальной авиации, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Полномочия комиссии по расследованию авиационного происшествия или инцидента, а также порядок проведения расследования авиационного происшествия или инцидента в государственной авиации определяются правилами расследования авиационных происшествий и инцидентов в государственной авиации в Республике Казахстан, утвержденными уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

При организации расследований не допускается вмешательство в деятельность комиссии по расследованию авиационных происшествий или инцидентов со стороны физических и (или) юридических лиц, других государственных органов, кроме случаев, прямо предусмотренных законами Республики Казахстан.

Комиссия по расследованию авиационного происшествия или инцидента должна руководствоваться принципами объективности и беспристрастности при проводимом расследовании. В целях независимости расследования комиссия по расследованию авиационного происшествия или инцидента формируется с учетом исключения конфликта интересов.

Комиссия по расследованию авиационного происшествия или инцидента вправе проводить осмотр места происшествия, объектов и обломков, относящихся к авиационному происшествию или инциденту, привлекать к работам экспертов, опрашивать очевидцев, назначать проведение исследований и испытаний, необходимых для установления причин авиационного происшествия или инцидента и (или) сопутствующих факторов, давать рекомендации в целях предотвращения аналогичных авиационных происшествий или инцидентов или уменьшения их последствий.

4. Авиационное происшествие или инцидент, произошедшие с иностранным воздушным судном на территории Республики Казахстан, подлежат расследованию комиссиями уполномоченных органов в сферах авиации или по взаимному согласию расследуются иностранным государством страны регистрации воздушного судна (эксплуатанта).

5. В случае, если с воздушным судном гражданской авиации, которое зарегистрировано в Государственном реестре гражданских воздушных судов Республики Казахстан, либо его эксплуатантом является физическое или юридическое лицо Республики Казахстан, произошло авиационное происшествие или инцидент на территории иностранного государства, уполномоченный орган в сфере гражданской авиации осуществляет действия в соответствии со стандартами и рекомендуемой практикой Международной организации гражданской авиации (ИКАО) и правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в сфере гражданской и экспериментальной авиации.

6. В процессе расследования информация об авиационном событии ограничивается только фактическими данными. Не предается гласности, за исключением случаев, установленных Законом Республики Казахстан "О доступе к информации", информация, содержащая:

1) сведения от физических или юридических лиц, государственных органов, полученные в процессе расследования;

2) сведения о переписке между лицами, имеющими отношение к эксплуатации воздушного судна;

3) медицинские данные и (или) биометрические, и (или) персональные данные, касающиеся лиц – участников авиационного происшествия или инцидента;

4) записи бортовых самописцев и расшифровку таких записей;

5) записи и расшифровки записей органов обслуживания воздушного движения или управления воздушным движением;

6) записи средств визуальной обстановки в кабине экипажа и любую часть или расшифровку таких записей;

7) мнения (версии, заявления) членов комиссии либо привлеченных экспертов, либо уполномоченных представителей иностранного государства регистрации воздушного судна (эксплуатанта, разработчика или изготовителя) при анализе информации, касающейся расследования, включая записи бортовых самописцев.

Указанная в настоящем пункте информация включается в окончательный отчет или добавляется к нему только в том случае, когда она имеет отношение к анализу авиационного происшествия или инцидента. Части записей, не имеющие отношения к такому анализу, гласности не предаются.

7. Физические и юридические лица, государственные органы обязаны представлять по запросам комиссии по расследованию информацию и (или) документацию, имеющие отношение к проводимому расследованию.

8. Расследования авиационных происшествий и инцидентов, проводимые уполномоченными органами в сферах гражданской и государственной авиации, являются независимыми от расследований, проводимых правоохранительными, специальными и иными государственными органами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 93 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 93-1. Уполномоченный по расследованию

1. Уполномоченным по расследованию является должностное лицо уполномоченного органа в сфере гражданской авиации, прошедшее первоначальную подготовку, которому поручены организация и проведение расследований авиационных происшествий и инцидентов в сфере гражданской авиации в составе комиссии по расследованию авиационного происшествия или инцидента.

При организации расследований не допускается вмешательство в деятельность уполномоченного по расследованию со стороны физических и (или) юридических лиц, других государственных органов, кроме случаев, прямо предусмотренных законами Республики Казахстан.

2. Уполномоченный по расследованию планирует, проводит и координирует расследование авиационного происшествия или инцидента и все аспекты, связанные с ним, на месте происшествия и в процессе расследования.

Уполномоченный по расследованию несет ответственность за процесс расследования авиационных происшествий или инцидентов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

3. Уполномоченный по расследованию при выполнении своих обязанностей имеет право:

1) составить план взаимодействия с представителями других государственных органов для обеспечения независимости и объективности проведения расследования, а также во избежание потери или изменения доказательств, относящихся к его расследованию;

2) беспрепятственного доступа на место авиационного события и ко всей документации, связанной с эксплуатацией воздушного судна, авиационным персоналом, привлеченным к его обслуживанию и обеспечению полетов, проводить осмотр и дальнейшее обследование места происшествия, объектов и обломков, запасных частей и любых других объектов, которые являются причиной или могли способствовать, воздействовать возникновению авиационного происшествия или инцидента;

3) осуществлять координацию при поиске, восстановлении, извлечении, считывании данных бортовых самописцев или любого другого устройства носителя информации на борту воздушного судна, а также записей органов обслуживания воздушного движения и полный контроль над сохранением полученных данных. Извлечение и считывание записей бортовых самописцев должны быть произведены без каких-либо задержек с использованием соответствующих средств в Республике Казахстан или средств компетентных органов по расследованию авиационных происшествий или инцидентов иностранных государств;

4) опрашивать очевидцев, авиационный персонал и других лиц, причастных к авиационному происшествию или инциденту, назначать проведение исследований и испытаний, необходимых для установления причин авиационного происшествия или инцидента и (или) сопутствующих факторов;

5) привлекать к работам экспертов, запрашивать их отчеты, относящиеся к расследованию авиационного происшествия или инцидента;

6) находиться по согласованию с эксплуатантом на борту гражданского воздушного судна в полете с правом нахождения в кабине и салоне воздушного судна.

4. Уполномоченный по расследованию при осуществлении расследований авиационных происшествий или инцидентов гражданской и экспериментальной авиации обязан:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан;

2) своевременно и в полной мере исполнять предоставленные в соответствии с законами Республики Казахстан полномочия по расследованию авиационных происшествий или инцидентов гражданской авиации;

3) прибыть на место авиационного происшествия или инцидента, осуществлять организацию и проведение расследований авиационных происшествий или инцидентов гражданской авиации в соответствии с настоящим Законом, правилами представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в сфере гражданской и экспериментальной авиации и стандартами Международной организации гражданской авиации (ИКАО);

4) иметь удостоверение, предоставляющее полномочия организовывать и проводить работы по расследованию авиационных происшествий и инцидентов в гражданской авиации, по форме, установленной в правилах представления данных и расследования авиационных происшествий и инцидентов в сфере гражданской и экспериментальной авиации.

5. Государственные служащие, являющиеся уполномоченными по расследованию, обеспечиваются денежным довольствием, устанавливаемым на основании единой системы оплаты труда работников органов Республики Казахстан, содержащихся за счет государственного бюджета.

Денежное довольствие включает в себя денежное содержание (должностной оклад), надбавки за особые условия труда и другие надбавки и премии, устанавливаемые законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Глава 12 дополнена статьей 93-1 в соответствии с Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 94. Классификация и учет авиационных происшествий или инцидентов в сфере государственной авиации

1. Классификация и учет авиационных происшествий или инцидентов в сфере государственной авиации осуществляются уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

2. Классификация и учет авиационных происшествий или инцидентов в государственной авиации определяются правилами расследования авиационных происшествий и инцидентов в государственной авиации Республики Казахстан.

3. Для учета авиационных происшествий или инцидентов в сфере государственной авиации уполномоченный орган в сфере государственной авиации создает систему представления данных об авиационных происшествиях или инцидентах в целях содействия сбору информации о фактических или потенциальных недостатках в обеспечении безопасности полетов.

Порядок создания данной системы определяется правилами расследования авиационных происшествий и инцидентов в государственной авиации Республики Казахстан.

Сноска. Статья 94 - в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 95. Сохранение вещественных доказательств

Воздушное судно, его составные части, бортовые и наземные средства объективного контроля, все предметы, находящиеся на воздушном судне, а также территория и находящиеся на ней предметы, затронутые авиационным происшествием или инцидентом, вся документация, относящаяся к производству, ремонту и эксплуатации воздушного судна и обеспечению его полета, должны сохраняться физическими и юридическими лицами в полной неприкосновенности до прибытия членов комиссии по расследованию этого авиационного происшествия или уполномоченного по расследованию, а также уполномоченного представителя иностранного государства регистрации воздушного судна (эксплуатанта, разработчика или изготовителя), если такое государство заявило намерение участвовать в расследовании, за исключением случаев, предусмотренных статьей 101 настоящего Закона.

Сохранение вещественных доказательств включает сохранение путем фотографирования или другими соответствующими способами любых вещественных доказательств, которые могут быть изъяты, испорчены, утеряны или уничтожены. Охрана включает предохранение от дальнейшего повреждения, проникновения посторонних лиц, хищения и порчи.

Сноска. Статья 95 в редакции Закона РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 96. Работа на месте авиационного происшествия

Расследование, проводимое на месте авиационного происшествия, относится к категории работ в особых условиях, приравниваемых к работам по ликвидации последствий стихийных бедствий.

Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы, районов, городов областного значения, физические и юридические лица обязаны оказывать всемерное содействие комиссии по расследованию авиационного происшествия.

Статья 97. Финансирование работ, связанных с расследованием авиационного происшествия, и порядок возмещения расходов

Все работы, связанные с расследованием авиационного происшествия, финансируются эксплуатантом.

Исследования и испытания, связанные с расследованием авиационного происшествия, проводимые научно-исследовательскими, конструкторскими, ремонтными и промышленными организациями, финансируются этими организациями с последующим возмещением затрат эксплуатантом.

Глава 13. ПОИСК И СПАСАНИЕ ВОЗДУШНЫХ СУДОВ, ИХ ПАССАЖИРОВ И
ЧЛЕНОВ ЭКИПАЖА

Статья 98. Организация поиска и спасания воздушных судов, их пассажиров и членов экипажа

1. Организация поиска и спасания воздушных судов, терпящих или потерпевших бедствие, а также их пассажиров и членов экипажа осуществляется в соответствии с Правилами по организации поисково-спасательного обеспечения полетов на территории Республики Казахстан, разработанными в соответствии со стандартами Международной организации гражданской авиации (ИКАО) и утвержденными Правительством Республики Казахстан.

Правила по организации поисково-спасательного обеспечения полетов на территории Республики Казахстан должны содержать:

1) порядок аварийного оповещения, схему организации поиска и спасания воздушных судов, терпящих или потерпевших бедствие, а также их пассажиров и членов экипажа;

2) требования к персоналу и оснащению необходимым оборудованием и средствами связи органов обслуживания воздушного движения, управления воздушным движением, поисково-спасательных команд, аварийно-спасательных служб государственных органов, эксплуатантов воздушных судов;

3) порядок разработки, согласования и утверждения плана проведения поисково-спасательных операций;

4) распределение ответственности и организации мероприятий между всеми государственными органами, органами обслуживания воздушного движения, управления воздушным движением, поисково-спасательными командами, аварийно-спасательными службами государственных органов, эксплуатантов воздушных судов и аэропортов, которые совместно образуют поисково-спасательную службу на территории Республики Казахстан;

5) порядок возмещения затрат организациям гражданской авиации при осуществлении ими поисково-спасательных операций (работ) и участии в их обеспечении.

1-1. Обеспечение дежурств поисково-спасательных воздушных судов в гражданской авиации осуществляется за счет сборов за аэронавигационное обслуживание.

2. На территории Республики Казахстан осуществляются работы по поиску и спасанию воздушных судов любых государств, пассажиров и членов экипажа за счет государственного бюджета.

3. Исключен Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы, районов, городов областного значения, организации обязаны оказывать любую возможную помощь в проведении поиска и спасания воздушного судна и до прибытия поисково-спасательных органов принимать необходимые меры по спасанию людей, предоставлению им медицинской и другой помощи, а также охране воздушного судна и находящихся на его борту документации, оборудования и имущества.

5. При организации и осуществлении авиационных поисково-спасательных работ привлекаются и используются силы и средства государственных органов (предприятий) в соответствии с их компетенцией и уставом, а также экипажи воздушных судов, находящихся в районе поиска и спасания.

6. Для оказания необходимой помощи воздушным судам, терпящим или потерпевшим бедствие, на территорию Республики Казахстан могут допускаться:

1) поисково-спасательные силы и средства других государств;

2) владельцы и эксплуатанты этих воздушных судов;

3) власти государства, в котором зарегистрированы воздушные суда, терпящие или потерпевшие бедствие.

Условия такого допуска устанавливаются Правилами использования воздушного пространства Республики Казахстан и Правилами по организации поисково-спасательного обеспечения полетов на территории Республики Казахстан.

Сноска. Статья 98 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводятся в действие с 01.01.2014); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 99. Действия экипажа воздушного судна, терпящего или потерпевшего бедствие

1. Экипаж воздушного судна, терпящего или потерпевшего бедствие, обязан принять меры в соответствии с Правилами по организации поисково-спасательного обеспечения полетов на территории Республики Казахстан и иные возможные меры по сохранению жизни и здоровья людей и сохранению имущества, в том числе воздушного судна.

2. Экипаж воздушного судна, потерпевшего бедствие, обязан принять все возможные меры по спасанию и обеспечению безопасности находящихся на борту людей, имущества, сохранности самого воздушного судна до передачи своих полномочий представителям уполномоченного органа в сфере гражданской защиты. Все члены экипажа воздушного судна обязаны принять участие в спасании людей, имущества и воздушного судна.

3. Командир воздушного судна, терпящего или потерпевшего бедствие, руководит действиями лиц, находящихся на борту этого судна, до прибытия представителей уполномоченного органа в сфере гражданской защиты.

Сноска. Статья 99 с изменениями, внесенными законами РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 100. Информирование о воздушных судах, терпящих или потерпевших бедствие

1. Органы обслуживания воздушного движения, управления воздушным движением, аэроклубы при получении информации о воздушном судне, терпящем или потерпевшем бедствие, а также любой иной информации о людях, находящихся в опасности, обязаны принять все возможные меры по оказанию необходимой помощи в порядке, определяемом Правилами по организации поисково-спасательного обеспечения полетов на территории Республики Казахстан, и незамедлительно информировать в соответствии с планом проведения поисково-спасательных операций поисково-спасательные команды, аварийно-спасательные службы государственных органов, эксплуатантов воздушных судов, а также уведомить уполномоченные органы в сферах гражданской и государственной авиации для организации проведения расследования авиационного происшествия или инцидента в пределах их компетенции.

2. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы, районов, городов областного значения, физические и юридические лица обязаны обо всех известных им случаях бедствия воздушных судов немедленно сообщить уполномоченному органу в сфере гражданской защиты или на ближайший аэродром.

Сноска. Статья 100 с изменениями, внесенными законами РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 101. Аварийно-спасательные работы

1. Проведение аварийно-спасательных работ на аэродроме и приаэродромной территории осуществляется в соответствии с Правилами аварийно-спасательного обеспечения полетов в аэропортах Республики Казахстан силами и средствами собственников или владельцев аэродромов за счет эксплуатанта, воздушное судно которого потерпело бедствие.

2. Если потерпевшее бедствие воздушное судно или его части препятствуют движению железнодорожного, автомобильного, водного транспорта или полетам воздушных судов, руководитель спасательных работ обязан принять меры по перемещению воздушного судна (его частей) с целью восстановления движения транспортных средств или полетов, предварительно зафиксировав их расположение и общее состояние.

Статья 102. Прекращение поиска воздушного судна, его пассажиров и экипажа

1. В тех случаях, когда принятые к поиску меры не дали результата, решение о прекращении поиска воздушного судна, потерпевшего бедствие, принимается председателем комиссии по расследованию по согласованию с владельцем воздушного судна и руководителем поисково-спасательной команды.

Решение о прекращении поиска воздушного судна, потерпевшего бедствие, может быть принято лишь после того, когда будут иметься достаточные основания полагать, что дальнейший поиск не приведет к обнаружению воздушного судна имеющимися поисково-спасательными силами и средствами и спасанию оставшихся в живых людей.

2. Решение о прекращении поиска воздушного судна, потерпевшего бедствие, может быть обжаловано владельцем этого воздушного судна в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

3. Воздушное судно, поиск которого прекращен в соответствии с настоящей статьей, считается пропавшим без вести.

Признание членов экипажа и пассажиров без вести пропавшего воздушного судна безвестно отсутствующими или объявление их умершими производится в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 102 с изменением, внесенным Законом РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 103. Поиск и спасание воздушных судов за пределами территории Республики Казахстан

Поиск и спасание воздушных судов Республики Казахстан, терпящих или потерпевших бедствие за пределами территории Республики Казахстан, осуществляются с учетом требований настоящего Закона в соответствии с правилами выполнения поисково-спасательных работ государства, на территории которого производятся эти работы, и международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

Статья 104. Оснащение воздушных судов и подготовка экипажа на случай бедствия

1. Воздушные суда оснащаются бортовыми аварийно-спасательными средствами и аварийными приводными передатчиками для поиска и спасания, перечень которых в зависимости от типа воздушного судна и района полета определяется в соответствии с нормами летной годности гражданских воздушных судов, а для воздушных судов государственной авиации - уполномоченным органом в сфере государственной авиации.

2. Все члены экипажа воздушного судна обязаны пройти специальное обучение по программе аварийно-спасательной подготовки и оказания помощи пассажирам при возникновении на борту воздушного судна аварийной ситуации.

3. Пассажиры обязательно должны быть проинструктированы экипажем о действиях в такой ситуации и правилах пользования индивидуальными и бортовыми аварийно-спасательными средствами.

Информация для пассажиров должна быть предоставлена на казахском и русском языках. Допускается применение видеоинформации.

Глава 14. АВИАЦИОННАЯ БЕЗОПАСНОСТЬ

Статья 105. Обеспечение авиационной безопасности

1. Эксплуатанты аэродромов (вертодромов), эксплуатанты воздушных судов обязаны принимать меры по защите гражданской авиации от актов незаконного вмешательства в ее деятельность в соответствии с Программой авиационной безопасности гражданской авиации Республики Казахстан.

Актом незаконного вмешательства в деятельность гражданской авиации является акт или попытка совершения акта, который создает угрозу безопасности гражданской авиации на земле и в воздухе, а именно:

незаконный захват воздушного судна;

разрушение воздушного судна, находящегося в эксплуатации;

захват заложников на борту воздушного судна или на аэродромах;

насильственное проникновение на борт воздушного судна, в аэропорт (аэродром) или в расположение аэронавигационного средства или службы;

помещение на борту воздушного судна или в аэропорту оружия, опасного устройства или материала, предназначенных для преступных целей;

использование воздушного судна, находящегося в эксплуатации, с целью причинить смерть, серьезное увечье человеку или нанести значительный ущерб имуществу или окружающей среде;

сообщение ложной информации, ставящей под угрозу безопасность воздушного судна в полете или на земле, безопасность пассажиров, членов экипажа, наземного персонала или общественности в аэропорту или в расположении средства или службы гражданской авиации.

1-1. Эксплуатанты аэропортов и авиакомпаний имеют право на приобретение, хранение и использование служебного оружия и боеприпасов к нему в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

1-2. Организации гражданской авиации разрабатывают и принимают программы авиационной безопасности, в которых предусматриваются меры и процедуры предотвращения и противодействия актам незаконного вмешательства, разработанные в соответствии с Программой авиационной безопасности гражданской авиации Республики Казахстан.

2. Защита гражданской авиации от актов незаконного вмешательства в ее деятельность обеспечивается:

1) предотвращением доступа посторонних лиц и транспортных средств в контролируемую зону аэропорта, в том числе и охраняемые зоны ограниченного доступа аэропорта и на борт воздушного судна.

Охраняемой зоной ограниченного доступа являются зоны, предназначенные для вылетающих пассажиров коммерческой авиации от пунктов досмотра и до воздушного судна, а также перрон, зоны обработки багажа, включая зоны обслуживания воздушных судов, где присутствуют досмотренные багаж и груз, грузовые склады, центры обработки почтовых отправлений, помещения служб бортового питания и уборки самолетов, расположенные в контролируемой зоне аэропорта;

1-1) предотвращением доступа посторонних лиц к беспилотной авиационной системе при выполнении авиационных работ;

2) охраной воздушных судов на стоянках, исключающей возможность проникновения в воздушные суда посторонних лиц;

2-1) соответствующим хранением беспилотной авиационной системы, исключающей возможность незаконного проникновения к месту хранения беспилотного воздушного судна и изменения конфигурации программного обеспечения и (или) оборудования;

3) исключением возможности незаконного провоза оружия, боеприпасов, взрывчатых, радиоактивных, отравляющих, легковоспламеняющихся и других опасных веществ и предметов, запрещенных к перевозкам на воздушных судах, в том числе беспилотных воздушных судах;

4) введением особых мер предосторожности при перевозке оружия и боеприпасов, обеспечивающих их перевозку в багаже в разряженном состоянии, в изолированных от пассажиров отсеках воздушных судов;

5) специальными досмотрами воздушных судов, беспилотных авиационных систем в особых случаях;

6) оснащением воздушных судов техническими устройствами, обеспечивающими безопасную работу экипажей в полете, а также исключающими противоправное использование воздушного судна;

6-1) предотвращением незаконного проникновения на борт воздушного судна, в аэропорт или в расположение аэронавигационного средства и других объектов;

6-2) необходимыми мерами безопасности в зонах общего доступа аэровокзалов и прилегающей территории;

6-3) мерами безопасности важных систем информационных и связных технологий и данных, используемых для целей гражданской авиации;

6-4) оснащением беспилотных авиационных систем программно-техническими средствами, исключающими противоправное использование беспилотных авиационных систем;

7) специально разработанными уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации и государственными органами в пределах их компетенции в обеспечении авиационной безопасности мерами противодействия незаконному вмешательству в деятельность авиации, а также другими мерами, обеспечивающими авиационную безопасность.

2-1. Если воздушное судно подверглось акту незаконного вмешательства, командир воздушного судна осуществляет попытку в кратчайший срок выполнить посадку на приемлемом аэродроме, определенном уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в соответствии с Правилами авиационной безопасности, если обстановка на борту воздушного судна не требует иного.

3. Эксплуатанты воздушных судов обеспечивают наличие на борту воздушного судна выписки из Инструкции экипажам гражданских воздушных судов по действиям в чрезвычайных ситуациях, утвержденной уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

3-1. Запрещается незаконное проникновение постороннего лица на борт воздушного судна при прилете, вылете и во время стоянки.

3-2. Запрещается передача постороннему лицу беспилотной авиационной системы, за исключением случаев, предусмотренных правилами использования беспилотных авиационных систем в воздушном пространстве Республики Казахстан.

4. Контроль и надзор за соблюдением законов, правил и процедур, обеспечивающих защиту гражданской авиации Республики Казахстан от актов незаконного вмешательства, осуществляется уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации совместно с другими государственными органами в соответствии с их компетенцией.

Заместитель руководителя уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, наделяемый должностными полномочиями в области защиты гражданской авиации Республики Казахстан от актов незаконного вмешательства, назначается по согласованию с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан.

Комитет национальной безопасности Республики Казахстан вправе не объяснять установленную причину отказа в согласовании назначаемого лица

4-1. Уполномоченная организация в сфере гражданской авиации ежегодно принимает программу по обеспечению постоянного надзора авиационной безопасности, под которой понимается комплекс мероприятий, направленных на проведение проверок и испытаний в организациях гражданской авиации на предмет соблюдения требований законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации в части обеспечения авиационной безопасности.

5. Проведение контроля и надзора качества мер авиационной безопасности, указанных в пункте 2 настоящей статьи, осуществляется посредством:

1) выборочных проверок с периодичностью не чаще одного раза в год и внеплановых проверок эксплуатантов аэродромов (вертодромов), эксплуатантов гражданских воздушных судов Республики Казахстан, беспилотных авиационных систем, выполняющих авиационные работы, эксплуатантов гражданских воздушных судов иностранных государств, выполняющих регулярные рейсы в аэропорты Республики Казахстан;

2) служебных экспериментов, проводимых органами национальной безопасности;

3) внутренних проверок по авиационной безопасности эксплуатантами аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов;

4) сертификации службы авиационной безопасности аэропорта;

5) проведения отбора специалистов, осуществляющих контроль и надзор качества мер авиационной безопасности;

6) проведения анализа за состоянием авиационной безопасности, включающего выявление недостатков и принятия мер по их устранению;

7) проведения испытаний системы авиационной безопасности;

8) Исключен Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Проверки эксплуатантов аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов проводятся для определения их способности обеспечивать защиту людей, воздушных судов, объектов гражданской авиации, радионавигационных средств, оборудования, расположенных в контролируемой зоне аэропорта, от актов незаконного вмешательства.

7. Выборочные проверки проводятся с учетом оценки угроз и объема перевозок через аэропорт или эксплуатантами гражданских воздушных судов, а также ранее выявленных нарушений в сфере авиационной безопасности.

8. Требования по проведению служебного эксперимента:

1) служебный эксперимент должен имитировать акт незаконного вмешательства, способный нарушить бесперебойную деятельность организаций гражданской авиации и проверять качество обеспечения авиационной безопасности эксплуатантов аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов;

2) проведение служебного эксперимента не должно угрожать жизни людей и безопасности воздушных судов, авиационной техники и других объектов, находящихся в контролируемой зоне аэропорта;

3) служебный эксперимент не должен наносить материального ущерба эксплуатантам аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов, иным физическим и юридическим лицам и не должен влиять на бесперебойную деятельность организаций гражданской авиации;

4) служебный эксперимент должен осуществляться под постоянным контролем представителей органов национальной безопасности, руководителя эксперимента и руководителя службы авиационной безопасности эксплуатантов аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов;

5) исключать применение участниками эксперимента силы и иных способов уклонения от задержания и выполнения требований представителей службы авиационной безопасности либо государственных органов, участвующих в служебном эксперименте.

9. Эксплуатантами аэропортов, аэродромов (вертодромов) и гражданских воздушных судов осуществляются внутренние меры по контролю качества обеспечения авиационной безопасности, которые включают в себя внутренние аудиты, проверки, обследования, проверки надежности. Реализация мер осуществляется внутренним аудитором (специалистом) контроля качества на основании программы внутреннего контроля качества по авиационной безопасности, разработанной в соответствии с Правилами проведения контроля качества за соблюдением авиационной безопасности.

10. Испытания системы авиационной безопасности проводятся уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации в соответствии с Правилами проведения контроля качества за соблюдением авиационной безопасности.

Сноска. Статья 105 с изменениями, внесенными законами РК от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 106. Службы авиационной безопасности

1. Аэропорт и авиакомпания, выполняющая регулярные воздушные перевозки, а также поставщики аэронавигационного обслуживания должны иметь в своей структуре службу авиационной безопасности, укомплектованную соответствующими необходимыми техническими средствами и кадровым составом, обеспечивающую защиту гражданской авиации от актов незаконного вмешательства.

Эксплуатант, выполняющий авиационные работы и нерегулярные воздушные перевозки, должен иметь в своей структуре ответственное лицо по авиационной безопасности.

1-1. Сотрудники служб авиационной безопасности аэропортов и авиакомпаний имеют право на применение, хранение и ношение служебного оружия и боеприпасов к нему в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Руководителем службы авиационной безопасности аэропорта, авиакомпании, выполняющей регулярные воздушные перевозки, а также поставщика аэронавигационного обслуживания может быть гражданин Республики Казахстан, непосредственно подчиненный соответственно первому руководителю аэропорта, авиакомпании, выполняющей регулярные воздушные перевозки, а также поставщика аэронавигационного обслуживания, и являющийся его заместителем, назначаемый по согласованию с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан, прошедший соответствующее обучение и допускаемый к работе в соответствии с программой подготовки и переподготовки по авиационной безопасности.

Руководители службы авиационной безопасности авиакомпаний, осуществляющих перевозки Президента Республики Казахстан и иных охраняемых лиц, назначаются по согласованию со Службой государственной охраны Республики Казахстан.

Ответственным лицом по авиационной безопасности эксплуатанта, выполняющего нерегулярные воздушные перевозки и авиационные работы, может быть только гражданин Республики Казахстан, непосредственно подчиненный первому руководителю эксплуатанта, назначаемый по согласованию с органами национальной безопасности.

3. Персональная ответственность за обеспечение авиационной безопасности возлагается на:

1) первого руководителя организации, являющейся эксплуатантом аэропорта, и его заместителя – руководителя службы авиационной безопасности аэропорта;

2) первого руководителя и его заместителя – руководителя службы авиационной безопасности авиакомпании, выполняющей регулярные воздушные перевозки;

3) первого руководителя и ответственное лицо по авиационной безопасности эксплуатанта воздушных судов, выполняющих нерегулярные воздушные перевозки и (или) авиационные работы;

4) владельца воздушного судна, относящегося к эксплуатантам авиации общего назначения;

5) первого руководителя органа и руководителя службы авиационной безопасности поставщика аэронавигационного обслуживания.

6) эксплуатанта беспилотных авиационных систем.

4. Деятельность служб авиационной безопасности организаций гражданской авиации осуществляется во взаимодействии с уполномоченной организацией в сфере гражданской авиации, органами национальной безопасности, правоохранительными и иными государственными органами Республики Казахстан в соответствии с их компетенцией.

5. В службу авиационной безопасности не принимаются лица, имеющие судимость, которая на момент принятия на работу не погашена или не снята в установленном законом порядке.

Сноска. Статья 106 с изменениями, внесенными законами РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2014 № 233-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 107. Досмотр

1. В целях обеспечения безопасности пассажиров и членов экипажа воздушного судна обязательному предполетному досмотру подлежат воздушное судно, его бортовые запасы и питание, члены экипажа, пассажиры, багаж, ручная кладь, в том числе вещи, находящиеся при пассажирах, а также грузы и почтовые отправления.

2. Предполетный досмотр пассажиров, багажа, ручной клади, в том числе вещей, находящихся при пассажирах, членов экипажей, лиц из числа авиационного персонала гражданской авиации, бортовых запасов и питания воздушного судна, грузов и почтовых отправлений и всех лиц, посещающих контролируемую зону аэропорта, проводится инспекторами досмотра службы авиационной безопасности, прошедшими соответствующее обучение по программам и получившими в уполномоченной организации в сфере гражданской авиации допуск к работе в соответствии с программой подготовки и переподготовки по авиационной безопасности.

Эксплуатанты воздушных судов отвечают за проведение предполетного досмотра своих воздушных судов.

Досмотр в полете производится назначенным командиром воздушного судна членом экипажа.

Специальный досмотр воздушного судна в аэропортах осуществляется персоналом службы авиационной безопасности аэропорта с привлечением членов экипажа (инженерно-технического состава) и государственных органов в соответствии с их компетенцией.

3. На несертифицируемом аэродроме (вертодроме), временном аэродроме (вертодроме) и посадочной площадке, на которых отсутствует служба авиационной безопасности, проведение предполетного досмотра возлагается на экипаж воздушного судна.

4. Досмотру ручной клади, багажа и личному досмотру пассажиров предшествует предложение пассажиру предъявить возможно имеющиеся у него опасные вещества и предметы, установленные перечнем опасных веществ и предметов, а также всех видов наркотиков, запрещенных пассажирам к перевозке на гражданских воздушных судах.

При досмотре проводится сверка документов, удостоверяющих личность пассажира, с перевозочными документами.

Пассажиры, уклоняющиеся от досмотра ручной клади, багажа и личного досмотра, не допускаются к перевозке.

Ответственность за организацию досмотра несут руководители аэропортов и руководители службы авиационной безопасности.

5. На воздушном судне с момента закрытия всех его внешних дверей после загрузки и до момента открытия любой из этих дверей для выгрузки досмотр может быть произведен независимо от согласия пассажира.

6. При досмотре применяются технические средства, требования к которым устанавливаются уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

В качестве дополнительных мер по обеспечению авиационной безопасности могут производиться выборочный личный досмотр пассажиров и досмотр их ручной клади и багажа вручную.

Личный досмотр пассажиров и досмотр их ручной клади и багажа вручную осуществляются в пределах, необходимых для обнаружения веществ и предметов, запрещенных к перевозке на воздушном судне, в соответствии с Правилами авиационной безопасности.

В целях обнаружения орудий либо предметов совершения административного правонарушения личный досмотр производится должностными лицами, перечисленными в Кодексе Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

В целях обнаружения всех имеющихся у пассажиров и членов экипажа запрещенных веществ и предметов к перевозке на гражданских воздушных судах личный досмотр производится специалистами службы авиационной безопасности аэропорта.

Личный досмотр производится только лицами одного пола с досматриваемым пассажиром в специально выделенных в аэропортах помещениях, отвечающих требованиям санитарно-эпидемиологических правил и норм.

Запрещается производить в одном помещении одновременно личный досмотр нескольких пассажиров.

Результаты личного досмотра оформляются актом, подписываемым лицом, принявшим решение о производстве досмотра, лицом, производящим досмотр, и пассажиром.

7. Если при досмотре ручной клади, багажа и личном досмотре пассажира не было обнаружено веществ и предметов, запрещенных к провозу на гражданских воздушных судах, должностные лица аэропорта и авиакомпании, а также другие лица, производящие досмотр, обязаны принять необходимые меры, обеспечивающие отправку пассажира тем рейсом, на который у него имеется билет, или очередным рейсом.

В случае отказа пассажира от полета или от продолжения полета по причине задержки с отправкой, вызванной досмотром, авиакомпания должна по его требованию возместить стоимость билета или его неиспользованной части в порядке, предусмотренном Правилами перевозки пассажиров, багажа и грузов на воздушном транспорте.

8. Досмотр производится в отношении каждого лица и его багажа, перевозимого на воздушном судне, за исключением должностных лиц по специальному перечню, утвержденному Правительством Республики Казахстан.

9. Порядок и условия производства досмотра в контролируемой зоне аэропорта определяются Правилами авиационной безопасности.

10. В зависимости от уровня угрозы, установленного в соответствии с законодательством Республики Казахстан о противодействии терроризму, пассажиры и лица, посещающие аэровокзалы, вещи, находящиеся при них, в том числе ручная кладь и багаж, подлежат досмотру в соответствии с Программой авиационной безопасности гражданской авиации Республики Казахстан.

Сноска. Статья 107 с изменениями, внесенными законами РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие с 01.08.2019); от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 108. Удостоверение члена экипажа

Предъявление удостоверения члена экипажа лицами авиационного персонала во время исполнения ими служебных обязанностей предоставляет им право первоочередного прохождения досмотра в аэропортах. Удостоверение члена экипажа является пропуском в контролируемую зону аэропортов.

Выдача удостоверения члена экипажа лицам летного состава, кабинного экипажа, инженерно-техническому составу, обеспечивающему техническое сопровождение полетов, и персоналу, обеспечивающему безопасность воздушного судна в полете, после согласования с органами национальной безопасности осуществляется в соответствии с Правилами выдачи удостоверения члена экипажа лицам летного состава, кабинного экипажа, инженерно-техническому составу, обеспечивающему техническое сопровождение полетов, и персоналу, обеспечивающему безопасность воздушного судна в полете, утвержденными уполномоченным органом в сфере гражданской авиации.

Сноска. Статья 108 с изменением, внесенным Законом РК от 10.05.2017 № 64-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 15. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ И ПЕРЕХОДНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 109. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации

Нарушение законодательства Республики Казахстан об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 110. Переходные положения

1. Авиакомпании, созданные до введения в действие настоящего Закона, обязаны в течение одного года со дня введения в действие настоящего Закона внести соответствующие изменения в свои учредительные документы.

2. В случае невыполнения авиакомпаниями требования пункта 1 настоящей статьи уполномоченный орган в сфере гражданской авиации отзывает сертификат эксплуатанта гражданских воздушных судов не позднее трех месяцев со дня окончания срока, установленного пунктом 1 настоящей статьи.

Статья 111. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования, за исключением абзацев второго - шестого пункта 3 статьи 16, которые вводятся в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования.

2. Признать утратившими силу со дня введения в действие настоящего Закона:

1) Закон Республики Казахстан от 20 декабря 1995 года "Об использовании воздушного пространства и деятельности авиации Республики Казахстан" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., № 23, ст. 148; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 23, ст. 321; № 24, ст. 338; 2002 г., № 15, ст. 147; 2003 г., № 10, ст. 54; 2004 г., № 23, ст. 142; 2005 г., № 7-8, ст. 23; 2006 г., № 24, ст. 148; 2007 г., № 2, ст. 18; № 8, ст. 52; № 9, ст. 67; № 18, ст. 143; № 20, ст. 152; 2009 г., № 18, ст. 84; 2010 г., № 5, ст. 23);

2) Закон Республики Казахстан от 15 декабря 2001 года "О государственном регулировании гражданской авиации" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 23, ст. 320; 2004 г., № 23, ст. 142; 2005 г., № 7-8, ст. 23; 2006 г., № 24, ст. 148; 2007 г., № 2, ст. 18; № 9, ст. 67; № 18, ст. 143; 2009 г., № 18, ст. 84; 2010 г., № 5, ст. 23).

Президент Республики Казахстан	Н. Назарбаев