О Государственной границе Республики Казахстан

Закон Республики Казахстан от 16 января 2013 года № 70-V.

      Вниманию пользователей!
      Для удобства пользования РЦПИ создано ОГЛАВЛЕНИЕ

      Настоящий Закон регулирует общественные отношения в области защиты Государственной границы Республики Казахстан.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Государственная граница Республики Казахстан

      Государственная граница Республики Казахстан (далее – Государственная граница) – линия и проходящая по ней вертикальная плоскость, определяющие пределы территории Республики Казахстан (суши, вод, недр, воздушного пространства) и пространственный предел действия государственного суверенитета Республики Казахстан.

Статья 2. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

      В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

      1) автоматизированная система электронной очереди (далее – система электронной очереди) – программно-аппаратный комплекс, предназначенный для бронирования времени въезда автомобильных транспортных средств в автомобильные пункты пропуска при выезде из Республики Казахстан;

      1-1) специальные средства – средства, предназначенные для физического, травматического, химического, электрического, психологического, отвлекающего или иного воздействия на правонарушителей, используемые ими транспорт и объекты с целью пресечения противоправных действий либо индивидуальной защиты и маскировки военнослужащих, сотрудников уполномоченных органов и граждан, участвующих в защите Государственной границы;

      1-2) обеспечение операций по недропользованию – деятельность по перевозке судами лиц, багажа и грузов, задействованных и предназначенных для разведки и добычи полезных ископаемых, а также деятельность, связанная с использованием судов в обслуживании и эксплуатации портов, морских терминалов, причальных сооружений Республики Казахстан и каналов, используемых для сопровождения операций по разведке и добыче полезных ископаемых;

      2) рубеж инженерных сооружений и заграждений – отведенная в пределах пограничного пространства Республики Казахстан в постоянное пользование земельная полоса, предназначенная для обеспечения деятельности Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

      3) инспекционно-досмотровый комплекс – досмотровая интраскопическая техника (стационарные, переносные и мобильные технические средства неинтрузивного досмотра), оснащенная системами обработки и анализа изображения, используемая уполномоченными органами для визуальной проверки железнодорожных и автотранспортных средств, содержимого грузовых отсеков транспортных средств, контейнеров без их вскрытия методом неинтрузивного (бесконтактного) досмотра;

      4) исходные линии для отсчета ширины территориальных вод Республики Казахстан на Каспийском море (далее – исходные линии) – линии среднемноголетнего уровня (на отметке минус 28,0 метра Балтийской системы высот относительно нуля Кронштадтского футштока), расположенные на материковой части Республики Казахстан и ее островах, а также прямые линии, которые ограничивают пределы внутренних вод Республики Казахстан в заливах, бухтах, губах и лиманах, принадлежащих Республике Казахстан;

      5) территориальные воды Республики Казахстан (далее – территориальные воды) – морской пояс шириной пятнадцать морских миль, отмеряемый в соответствии с нормами международного права и законами Республики Казахстан от исходных линий, на который распространяется суверенитет Республики Казахстан и внешний предел которого является Государственной границей;

      5-1) рыболовная зона Республики Казахстан (далее – рыболовная зона) – морской пояс шириной десять морских миль, отмеряемый от Государственной границы (внешнего предела территориальных вод) с учетом принципов и норм международного права, в пределах которого Республика Казахстан обладает исключительным правом на промысел водных биологических ресурсов;

      6) континентальный шельф Республики Казахстан (далее – континентальный шельф) – участок дна и недр Каспийского моря (казахстанский сектор Каспийского моря), установленный международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, в целях реализации суверенных прав Республики Казахстан на недропользование и другую правомерную хозяйственно-экономическую деятельность, связанную с освоением ресурсов дна и недр;

      7) пограничное пространство Республики Казахстан (далее – пограничное пространство) – Государственная граница и примыкающая к ней территория Республики Казахстан до внешних пределов пограничной зоны с имеющимися внутренними водами Республики Казахстан и территориальными водами, территории пунктов пропуска через Государственную границу и иных мест, где осуществляется пропуск через Государственную границу, рыболовная зона, континентальный шельф, а также воздушное пространство над ними, в пределах которых уполномоченными органами осуществляется пограничная деятельность;

      8) физическая защита загранучреждений Республики Казахстан (далее – физическая защита загранучреждений) – составная часть обеспечения безопасности загранучреждений Республики Казахстан и их персонала, включающая комплекс мероприятий по обеспечению внутриобъектового и пропускного режимов в загранучреждениях Республики Казахстан;

      9) внутренние воды Республики Казахстан (далее – внутренние воды) – составная часть территории Республики Казахстан, которая включает воды:

      расположенные в сторону берега от исходных линий;

      заливов, бухт, губ и лиманов, ограниченных прямой линией, проведенной от берега к берегу в месте среднемноголетнего уровня;

      портов Республики Казахстан, ограниченных линией, проходящей через наиболее удаленные в сторону моря точки гидротехнических и иных постоянных сооружений портов;

      Аральского моря, расположенные от Государственной границы в сторону берега Республики Казахстан до гидросооружения Аклак в проливе Берга (в пределах казахстанской части Большого Аральского моря);

      пограничных рек, озер и иных водоемов, берега которых принадлежат Республике Казахстан;

      10) редемаркация – восстановление утраченных и ремонт устаревших пограничных знаков, установка дополнительных пограничных знаков, оформленные международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан;

      11) служебные животные – собаки и лошади, предназначенные для усиления пограничных нарядов в целях предупреждения, выявления, установления и пресечения правонарушений в пограничном пространстве, а также физического, психологического, блокирующего и иного воздействия на правонарушителей;

      12) делимитация – определение положения и направления Государственной границы по соглашению между сопредельными государствами, оформленное международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, и графически изображенное на картах, прилагаемых к данному международному договору;

      13) пропуск лиц, транспортных средств, грузов и товаров через Государственную границу – признание законности пересечения (разрешение на пересечение) Государственной границы лицами, транспортными средствами, перемещения через Государственную границу грузов и товаров;

      13-1) иное место, где осуществляется пропуск через Государственную границу, – территория (акватория), не являющаяся пунктом пропуска, где в исключительных случаях осуществляется пропуск через Государственную границу лиц, транспортных средств, грузов и товаров;

      14) пункт пропуска через Государственную границу (далее – пункт пропуска) – территория (акватория) в пределах железнодорожного, автомобильного вокзала или станции, морского или речного порта, международного аэропорта или аэродрома, а также иной специально выделенный в непосредственной близости от Государственной границы участок местности с соответствующей инфраструктурой, на котором осуществляется пропуск лиц, транспортных средств, грузов и товаров;

      15) грузы и товары, перемещаемые через Государственную границу (далее – грузы и товары) – коммерческие и некоммерческие грузы, товары, предметы, материалы, средства, вещества, ручная кладь (багаж) и транспортные средства, перемещаемые через Государственную границу;

      16) обустройство Государственной границы – меры, принимаемые уполномоченными органами по созданию и развитию инфраструктуры Государственной границы;

      17) инженерные и технические средства защиты Государственной границы (далее – инженерно-технические средства) – средства, предназначенные для предупреждения, выявления и пресечения правонарушений в пограничном пространстве;

      18) инфраструктура Государственной границы – комплекс рубежей, объектов, гидротехнических, инженерных и иных сооружений и заграждений, возводимых, оборудуемых и используемых уполномоченными органами в целях защиты Государственной границы;

      19) установление Государственной границы – комплекс мер по международно-правовому определению, документальному описанию и законодательному оформлению Государственной границы;

      20) категорирование Государственной границы – определение состояния участков Государственной границы на основе характера их специфических особенностей (взаимоотношений с сопредельными государствами, угроз пограничной безопасности, социально-политического положения и плотности населения приграничных районов, рельефа местности) и правового положения (статуса) Государственной границы;

      21) тальвег реки – линия, соединяющая наиболее пониженные участки дна реки;

      22) радиационный контроль – проверка уровня ионизирующего излучения, исходящего из грузов, товаров и (или) транспортных средств, перемещаемых через Государственную границу, и сравнение его с естественным фоном;

      22-1) сервисная инфраструктура – территория, здания и сооружения, предназначенные для улучшения условий передвижения лиц и транспортных средств, перемещения грузов (товаров) и обеспечения деятельности контролирующих органов в пунктах пропуска;

      23) уполномоченные органы – государственные органы, осуществляющие в пределах своей компетенции защиту Государственной границы;

      24) фарватер – путь, безопасный для плавания судов среди препятствий (между островами, мелями), обозначаемый средствами навигационного ограждения (буями, вехами, створными знаками);

      25) демаркация – определение и обозначение Государственной границы на местности, оформленные международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан;

      26) пограничный инцидент – происшествие на Государственной границе, связанное с нарушением режима Государственной границы, затрагивающее интересы Республики Казахстан, одного или нескольких сопредельных с ней государств;

      27) пограничная безопасность – составная часть национальной безопасности Республики Казахстан, представляющая собой состояние защищенности политических, экономических, информационных, гуманитарных и иных интересов личности, общества и государства в пограничном пространстве;

      28) пограничная зона – часть территории Республики Казахстан, примыкающая к пограничной полосе в пределах территории административно-территориальных единиц;

      29) пограничная полоса – часть территории, на сухопутном участке непосредственно примыкающая к Государственной границе, а на участке, где Государственная граница проходит по пограничным рекам, озерам и иным водоемам, – непосредственно примыкающая к коренному берегу указанных водоемов, а также территории расположенных в них островов, где действует режим Государственной границы;

      30) пограничные представители – уполномоченные должностные лица, назначаемые из числа офицеров Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан для решения вопросов, связанных с поддержанием установленного режима Государственной границы;

      31) пункт встреч пограничных представителей – отдельное здание со специально оборудованными помещениями, используемое Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан для организации и проведения заседаний пограничных представителей, а также международных встреч.

      Сноска. Статья 2 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 130-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018); от 29.12.2022 № 174-VII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 3. Законодательство Республики Казахстан о Государственной границе

      1. Законодательство Республики Казахстан о Государственной границе основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены настоящим Законом, то применяются правила международного договора.

Статья 4. Пограничная политика

      1. Пограничная политика представляет собой согласованную, скоординированную деятельность Правительства Республики Казахстан и уполномоченных органов, направленную на обеспечение пограничной безопасности, предупреждение и пресечение посягательств на суверенитет, целостность и неприкосновенность территории Республики Казахстан, защиту ее Государственной границы.

      2. Пограничная политика реализуется путем:

      1) международного сотрудничества;

      2) мирного разрешения пограничных вопросов;

      3) согласованных действий уполномоченных органов.

      3. Выработка предложений по формированию пограничной политики Республики Казахстан осуществляется Государственной пограничной комиссией при Правительстве Республики Казахстан.

      Состав, полномочия и порядок деятельности Государственной пограничной комиссии определяются положением, утверждаемым Премьер-Министром Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 4 с изменением, внесенным Законом РК от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Принципы защиты Государственной границы

      Принципами защиты Государственной границы являются:

      1) соблюдение законности при осуществлении деятельности по защите Государственной границы;

      2) обеспечение целостности, неприкосновенности и неотчуждаемости территории Республики Казахстан;

      3) соблюдение прав и свобод человека и гражданина;

      4) взаимная ответственность личности, общества и государства при защите Государственной границы;

      5) соблюдение норм международного права.

Статья 6. Защита Государственной границы

      1. Защита Государственной границы заключается в обеспечении национальной безопасности Республики Казахстан в пограничном пространстве и осуществляется Правительством Республики Казахстан и уполномоченными органами путем принятия ими в пределах своей компетенции политических, правовых, организационных, экономических, пограничных, военных и иных мер.

      В защите Государственной границы могут принимать участие граждане и организации Республики Казахстан.

      2. В пределах пограничного пространства в целях защиты Государственной границы вводятся следующие режимы:

      1) режим Государственной границы;

      2) режим в пунктах пропуска;

      3) пограничный режим;

      4) режим внутренних и территориальных вод;

      4-1) режим рыболовной зоны;

      5) режим континентального шельфа.

      Сноска. Статья 6 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 7. Охрана Государственной границы

      1. Охрана Государственной границы как составная часть защиты Государственной границы заключается в проведении уполномоченными органами комплекса мероприятий по недопущению изменения прохождения Государственной границы, а также выявлению и пресечению предпосылок, признаков и фактов нарушений режима Государственной границы и режима в пунктах пропуска.

      2. Охрана Государственной границы на суше, во внутренних и территориальных водах (в том числе в подводной среде) осуществляется Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Охрана Государственной границы в воздушном пространстве осуществляется Вооруженными Силами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 7 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 8. Меры по защите Государственной границы

      1. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и Вооруженные Силы Республики Казахстан привлекают силы и средства уполномоченных органов, организаций и граждан для выполнения мероприятий по защите Государственной границы в соответствии с настоящим Законом, иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

      2. Меры по защите Государственной границы принимаются с учетом категорирования ее участков.

Глава 2. УСТАНОВЛЕНИЕ, ОБОЗНАЧЕНИЕ
И ОБУСТРОЙСТВО ГОСУДАРСТВЕННОЙ ГРАНИЦЫ

Статья 9. Установление Государственной границы

      1. Государственная граница устанавливается в процессе делимитации, демаркации и редемаркации.

      2. Действия, связанные с делимитацией, демаркацией и редемаркацией Государственной границы, осуществляются совместной комиссией, образуемой из представителей Республики Казахстан и сопредельных государств.

      3. Государственная граница устанавливается:

      1) на суше – по характерным точкам, линиям рельефа или ясно видимым ориентирам;

      2) на Каспийском море – по внешнему пределу территориальных вод;

      3) на Аральском море – по линии пограничных точек, соединяющих выходы Государственной границы к берегам, которая не перемещается при изменении очертания берегов и уровня воды в море;

      4) на судоходных реках – по середине главного фарватера или тальвегу реки, на несудоходных реках, ручьях – по их середине или середине главного рукава реки, на озерах и иных водоемах (за исключением водоемов, указанных в подпункте 5) пункта 3 настоящей статьи) – по равноотстоящей, срединной, прямой или другой линии, соединяющей выходы Государственной границы к берегам озера или иного водоема.

      Государственная граница, проходящая по реке, ручью, озеру или иному водоему, не перемещается при изменении очертания берегов или уровня воды, а также при отклонении русла реки, ручья;

      5) на водохранилищах гидроузлов и иных искусственных водоемах – в соответствии с Государственной границей, проходившей на местности до ее затопления;

      6) на мостах, плотинах и иных сооружениях, проходящих через реки, ручьи, озера и иные водоемы, – по середине этих сооружений или их технологической оси независимо от прохождения Государственной границы на воде.

      Сноска. Статья 9 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 10. Обозначение Государственной границы

      1. Государственная граница на местности обозначается ясно видимыми пограничными знаками в соответствии с демаркацией.

      2. Формы, размеры, описания, конструкции и порядок установки пограничных знаков определяются Правительством Республики Казахстан.

Статья 11. Обустройство Государственной границы

      1. Обустройство Государственной границы осуществляется в порядке, предусмотренном нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

      2. Инфраструктура Государственной границы устанавливается исходя из категорирования ее участков в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Глава 3. РЕЖИМ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ГРАНИЦЫ

Статья 12. Режим Государственной границы

      1. Режим Государственной границы действует на Государственной границе и в пограничной полосе в соответствии с настоящим Законом и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      2. Режим Государственной границы включает порядок:

      1) содержания Государственной границы (за исключением участка Государственной границы на Каспийском море);

      2) пересечения Государственной границы;

      3) пропуска лиц, транспортных средств, грузов и товаров через Государственную границу;

      4) въезда, временного пребывания, проживания, передвижения в пограничной полосе и осуществления полетов над пограничной полосой;

      5) ведения хозяйственной, промысловой или иной деятельности, проведения общественно-политических, культурных или иных мероприятий;

      6) разрешения пограничных инцидентов.

      3. Пограничная полоса по участкам Государственной границы устанавливается Правительством Республики Казахстан.

      На пограничной полосе оборудуется рубеж обозначения Государственной границы.

Статья 13. Содержание Государственной границы

      1. Содержание Государственной границы осуществляется уполномоченными органами и направлено на обеспечение и поддержание режима Государственной границы.

      2. Содержание Государственной границы включает порядок оборудования и обеспечения функционирования рубежа обозначения Государственной границы (установка, сохранение и поддержание в исправном состоянии пограничных знаков, их контрольный осмотр, оборудование пограничных просек и троп), а также проведения совместных с сопредельным государством проверок прохождения Государственной границы.

      3. На участках Государственной границы, на которых процесс демаркации не завершен, порядок сохранения пограничных знаков, их контрольных осмотров определяется Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан.

Статья 14. Пересечение Государственной границы

      1. Пересечение Государственной границы осуществляется:

      1) на суше, пограничных реках, озерах и иных водоемах – в местах пересечения Государственной границы, устанавливаемых на путях международного железнодорожного, автомобильного, речного и иных сообщений;

      2) в воздушном пространстве – в местах пересечения Государственной границы международными трассами или по воздушным коридорам, специально выделенным для этих целей;

      3) на море – в пределах морских коридоров, устанавливаемых на путях международного морского сообщения.

      Пересечение Государственной границы в иных местах допускается в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      2. Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан при исполнении обязанностей по охране Государственной границы предоставляется право пересечения Государственной границы иным порядком, согласованным с пограничным органом сопредельного государства (за исключением внешней границы территориальных вод).

      3. Порядок пересечения Государственной границы в пределах международного центра приграничного сотрудничества с сопредельным государством, а также порядок пребывания лиц на его территории регулируются международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, и законодательством Республики Казахстан.

      3-1. Не является въездом в Республику Казахстан и выездом из Республики Казахстан пересечение лицом Государственной границы железнодорожным транспортным средством при следовании:

      с территории Республики Казахстан транзитом через территорию иностранного государства на другую часть территории Республики Казахстан;

      с территории иностранного государства транзитом через территорию Республики Казахстан на другую часть территории этого же иностранного государства.

      Пограничный, таможенный и иные виды контроля в указанных случаях не проводятся при условии соблюдения запрета на осуществление высадки (посадки) пассажиров, выгрузки (погрузки) грузов и товаров при следовании транзитом по территории Республики Казахстан или территории иностранного государства.

      Обеспечение безостановочного следования железнодорожных транспортных средств, контроль за соблюдением запрета на осуществление высадки (посадки) пассажиров, выгрузки (погрузки) грузов и товаров являются обязанностями транспортной организации (перевозчика пассажиров, грузов и товаров).

      4. Для локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, может быть предусмотрен иной порядок пересечения Государственной границы аварийно-спасательными формированиями.

      5. Требования к обозначению и оборудованию участков путей международного железнодорожного и автомобильного сообщения от Государственной границы до пунктов пропуска, порядок следования, а также требования к оборудованию казахстанской части периметра международного центра приграничного сотрудничества, расположенного на Государственной границе, устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

      6. При следовании лиц и транспортных средств от Государственной границы до пунктов пропуска и иных мест, где осуществляется пропуск через Государственную границу, или в обратном направлении запрещаются:

      1) изменение установленного маршрута движения;

      2) остановка, высадка (посадка) лиц, выгрузка (погрузка) грузов и товаров, подъем в воздух, посадка или прием любого летательного аппарата, в том числе беспилотного воздушного судна.

      7. В интересах обеспечения национальной безопасности Республики Казахстан, а также по письменному обращению сопредельных государств Правительство Республики Казахстан временно ограничивает или прекращает пересечение Государственной границы на отдельных ее участках.

      Уведомление о временном ограничении или прекращении пересечения Государственной границы направляется Министерством иностранных дел Республики Казахстан по дипломатическим каналам заинтересованным государствам в течение семидесяти двух часов с момента принятия такого решения.

      Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Пересечение Государственной границы на море, реках, озерах и иных водоемах

      1. Казахстанские и иностранные (надводные и подводные) суда, военные корабли, средства передвижения по льду пересекают Государственную границу на море, реках, озерах и иных водоемах в соответствии с законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      2. Подводные иностранные суда (средства) пересекают Государственную границу и следуют в территориальных водах на поверхности и с поднятым флагом.

      3. Судоходство на пограничных реках, озерах и иных водоемах с пересечением Государственной границы без захода в порты Республики Казахстан и сопредельных государств регулируется международным договором с сопредельным государством, ратифицированным Республикой Казахстан.

      4. Казахстанские и иностранные (надводные и подводные) суда, иностранные военные корабли, средства передвижения по льду при пересечении Государственной границы и следовании во внутренних и территориальных водах с заходом или без захода в порты (на рейды) Республики Казахстан, а также при следовании из портов (с рейда) Республики Казахстан к Государственной границе обязаны по требованию Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан:

      1) показать свой флаг, если он не поднят;

      2) изменить курс, если он ведет в запретный или временно опасный для плавания район, а также в зону безопасности, установленную вокруг искусственного острова, установки или сооружения, либо влечет другое нарушение режима плавания;

      3) сообщить о целях захода во внутренние или территориальные воды, причинах отклонения от схемы движения;

      4) остановиться и принять осмотровую группу для проверки (осмотра судовых помещений), представить судовые и навигационные документы, документы членов экипажа и пассажиров, документы на грузы или товары;

      5) изменить курс и следовать в порт Республики Казахстан или иной указанный пункт;

      6) выполнить иные требования, предусмотренные законами Республики Казахстан и международными договорами.

      Положения подпунктов 4) и 5) пункта 4 настоящей статьи не распространяются на иностранные военные корабли и иностранные государственные суда, используемые в некоммерческих целях.

      5. Казахстанским и иностранным судам, указанным в пункте 4 настоящей статьи, запрещаются:

      1) заход в порты (на рейды) Республики Казахстан, где не открыты пункты пропуска;

      2) отклонение от установленных схем движения, заход в запретный для плавания или временно опасный для плавания район, а также в зону безопасности, установленную вокруг искусственного острова, установки или сооружения, если о таком районе или зоне объявлено в извещениях мореплавателям;

      3) остановка, высадка (посадка) людей, выгрузка (погрузка) любых грузов и товаров, спуск на воду или прием на борт любых плавучих средств, подъем в воздух, посадка или принятие на борт любого летательного аппарата, в том числе беспилотного воздушного судна, ведение промысловой, исследовательской, изыскательской или иной деятельности без разрешения уполномоченного органа либо с нарушением условий такого разрешения.

      6. Иностранные военные корабли и другие иностранные государственные суда, используемые в некоммерческих целях, пересекают Государственную границу для захода во внутренние и территориальные воды по предварительному разрешению Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, запрашиваемому по дипломатическим каналам не позднее тридцати календарных дней до даты предполагаемого захода.

      Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными законами РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Право казахстанских судов, ведущих промысел, на неоднократное пересечение Государственной границы на море, реках, озерах и иных водоемах

      1. Казахстанские суда, осуществляющие промысел во внутренних и территориальных водах, в рыболовной зоне и над континентальным шельфом без перегрузки продуктов промысла на иностранные суда, а также на казахстанские суда, в отношении которых осуществлен пограничный контроль, в случае ведения промысловой деятельности, целью которой является доставка продуктов промысла для реализации или производства рыбной и иной продукции на территории Республики Казахстан, могут неоднократно пересекать Государственную границу без прохождения ими пограничного, таможенного и иных видов контроля на основании разрешения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан при наличии технических средств контроля, обеспечивающих постоянную автоматическую передачу информации о местоположении судна.

      2. Казахстанским судам, указанным в пункте 1 настоящей статьи, запрещаются:

      1) заход во внутренние и территориальные воды иностранного государства, иностранные порты;

      2) высадка (посадка) людей, выгрузка (погрузка) любых грузов и товаров на иностранные суда, а также казахстанские суда, в отношении которых осуществлен пограничный контроль, за исключением случаев, когда это вызвано необходимостью спасения людей и судов или другими чрезвычайными обстоятельствами, о которых капитан судна незамедлительно информирует Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Порядок выдачи разрешения на неоднократное пересечение Государственной границы, пространственный и временные пределы действия такого разрешения, а также порядок осуществления контроля за казахстанскими судами, указанными в пункте 1 настоящей статьи, устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 16 с изменениями, внесенными законами РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 16-1. Право казахстанских и иностранных судов, задействованных в операциях по недропользованию, на неоднократное пересечение Государственной границы

      1. Право на неоднократное пересечение Государственной границы предоставляется:

      1) казахстанским и иностранным судам, убывающим из портов, морских терминалов или причальных сооружений Республики Казахстан в водное пространство казахстанского сектора Каспийского моря в целях выполнения работ по государственному геологическому изучению недр, разведке и добыче полезных ископаемых, а также в целях создания, использования и эксплуатации морских объектов, плавучих буровых установок с последующим прибытием в порты, морские терминалы или причальные сооружения Республики Казахстан;

      2) казахстанским и иностранным судам, убывающим в водное пространство казахстанского сектора Каспийского моря из морских пунктов пропуска Республики Казахстан или иных мест, где осуществляется пропуск через Государственную границу, в целях обеспечения операций по недропользованию с последующим прибытием в морские пункты пропуска Республики Казахстан или иные места, где осуществляется пропуск через Государственную границу;

      3) казахстанским и иностранным судам, убывающим из портов, морских терминалов или причальных сооружений Республики Казахстан в водное пространство казахстанского сектора Каспийского моря в целях обеспечения операций по недропользованию в рамках реализации проектов, определенных приоритетными Правительством Республики Казахстан, с последующим прибытием в порты, морские терминалы или причальные сооружения Республики Казахстан.

      Казахстанские и иностранные суда в случаях, установленных частью первой настоящего пункта, могут неоднократно пересекать Государственную границу без прохождения ими пограничного и иных видов контроля на основании разрешения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан при наличии на самоходном судне технических средств контроля, обеспечивающих постоянную автоматическую передачу информации о местоположении судна.

      Таможенные операции, связанные с прибытием или убытием судов, в случае, указанном в части первой настоящего пункта, осуществляются в соответствии с таможенным законодательством Республики Казахстан.

      2. Казахстанским и иностранным судам, указанным в пункте 1 настоящей статьи, запрещается:

      1) заход в территориальные воды (море) иностранного государства, во внутренние воды иностранного государства, иностранные порты;

      2) высадка (посадка) людей, выгрузка (погрузка) любых грузов и товаров на иностранные и казахстанские суда, в отношении которых осуществлен пограничный контроль при убытии с территории Республики Казахстан, а также не прошедших пограничный контроль при прибытии на территорию Республики Казахстан, за исключением случаев, когда это вызвано необходимостью спасения людей и судов или другими чрезвычайными обстоятельствами, о которых капитан судна незамедлительно информирует Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Порядок выдачи разрешения на неоднократное пересечение Государственной границы казахстанскими и иностранными судами, задействованными в операциях по недропользованию, а также в обеспечении операций по недропользованию, пространственные и временные пределы действия такого разрешения, а также порядок осуществления контроля за судами, указанными в пункте 1 настоящей статьи, устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 16-1 в соответствии с Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 26.12.2017 № 124-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 19.04.2019 № 249-VI (порядок введения в действие см. ст. 3).

Статья 17. Пересечение Государственной границы в воздушном пространстве

      1. Воздушные суда, следующие от места пересечения Государственной границы до пунктов пропуска и обратно, а также при транзитном пролете через воздушное пространство Республики Казахстан, обязаны выполнять следующие требования Вооруженных Сил Республики Казахстан и уполномоченного органа в сфере гражданской авиации Республики Казахстан:

      1) изменить курс, если он ведет в запретный или временно опасный для полетов район;

      2) сообщить о целях входа в воздушное пространство Республики Казахстан или причинах отклонения от плана полета;

      3) осуществить посадку в указанном месте.

      2. Воздушным судам при следовании от Государственной границы до пунктов пропуска или в обратном направлении, а также транзитном пролете через воздушное пространство Республики Казахстан запрещаются, за исключением стихийного бедствия, катастрофы, аварии, аварийной ситуации и других случаев, угрожающих жизни или здоровью людей:

      1) посадка (вылет) в аэропорты или аэродромы, не являющиеся международными, не указанные в плане полета, а также вне аэропортов и аэродромов;

      2) отклонение от установленных (рекомендованных) коридоров и маршрутов следования, пролет над территорией запретных зон и зон ограничений полетов, публикуемых в документах аэронавигационной информации;

      3) высадка (посадка) людей, выгрузка (погрузка) любых грузов и товаров.

      Действие подпункта 3) настоящего пункта не распространяется на случаи пересечения Государственной границы, указанные в пункте 4 настоящей статьи.

      3. В исключительных случаях при выполнении международных полетов, связанных с выполнением технических, вынужденных посадок и гуманитарных рейсов, а также государственных задач, посадка и вылет воздушных судов производятся из аэропортов или аэродромов, не являющихся международными. Указанные полеты выполняются при наличии временного разрешения, выданного уполномоченными органами в сферах гражданской и государственной авиации по согласованию с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан, органами государственных доходов Республики Казахстан и иными государственными органами.

      4. Казахстанские воздушные суда, осуществляющие доставку людей, грузов и товаров с территории Республики Казахстан на искусственные острова, установки и сооружения, плавучие буровые установки, включая плавучие гостиницы, расположенные в водном пространстве над континентальным шельфом, либо с указанных искусственных островов, установок и сооружений, плавучих буровых установок, включая плавучие гостиницы, на территорию Республики Казахстан, могут неоднократно пересекать Государственную границу вне выделенных воздушных коридоров без прохождения пограничного и иных видов контроля в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан. Указанным казахстанским воздушным судам запрещается осуществлять влет в воздушное пространство иностранных государств, посадку (прием на борт) лиц, прошедших пограничный контроль при убытии с территории Республики Казахстан, а также лиц, не прошедших пограничный контроль при прибытии на территорию Республики Казахстан, погрузку (выгрузку) любых грузов, товаров, валюты, животных на суда (с судов), в отношении которых осуществлен пограничный и таможенный контроль при убытии с территории Республики Казахстан, а также на суда (с судов), в отношении которых не осуществлен пограничный и таможенный контроль при прибытии на территорию Республики Казахстан, за исключением случаев, когда это вызвано необходимостью спасания людей, судов либо другими чрезвычайными обстоятельствами, о которых командир казахстанского воздушного судна незамедлительно информирует Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, а также уполномоченные органы в сфере гражданской и государственной авиации.

      Таможенные операции, связанные с прибытием (убытием) судов, в случае, указанном в части первой настоящего пункта, осуществляются в соответствии с таможенным законодательством Республики Казахстан.

      При выполнении полетов между территорией Республики Казахстан и искусственными островами, установками и сооружениями, плавучими буровыми установками, плавучими гостиницами, расположенными в водном пространстве над континентальным шельфом, вылет воздушных судов с территории Республики Казахстан и их посадка на территории Республики Казахстан могут производиться с аэродромов, вертодромов и посадочных площадок Республики Казахстан, в том числе не открытых для международных полетов.

      Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Вынужденное пересечение Государственной границы

      1. Не является нарушением порядка пересечения Государственной границы ее вынужденное пересечение (вне установленных мест, морских или воздушных коридоров), осуществляемое в силу следующих чрезвычайных обстоятельств:

      1) стихийного бедствия, катастрофы, аварии, аварийной ситуации и в других случаях, угрожающих жизни или здоровью людей, безопасности казахстанского или иностранного судна, иностранного военного корабля, средства передвижения по льду, а также воздушного судна;

      2) буксировки поврежденного казахстанского или иностранного судна, иностранного военного корабля, средства передвижения по льду;

      3) доставки спасенных людей;

      4) оказания срочной медицинской помощи члену экипажа или пассажирам казахстанского или иностранного судна, иностранного военного корабля, средства передвижения по льду.

      2. Капитан (судоводитель) казахстанского или иностранного судна, иностранного военного корабля, средства передвижения по льду, командир воздушного судна в случае вынужденного пересечения Государственной границы или вынужденного несоблюдения определенного настоящим Законом порядка следования от Государственной границы до пунктов пропуска или в обратном направлении обязаны:

      1) немедленно уведомить об этом администрацию ближайшего казахстанского морского или речного порта, аэропорта или аэродрома, которые немедленно оповещают Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и Министерство обороны Республики Казахстан;

      2) действовать согласно указаниям уполномоченных органов, командира пограничного или военного корабля Республики Казахстан, капитана морского, речного судна или командира воздушного судна Республики Казахстан, прибывших для оказания помощи или выяснения обстоятельств случившегося.

      3. Иные лица и транспортные средства в случае вынужденного пересечения Государственной границы или вынужденного несоблюдения определенного настоящим Законом порядка следования от Государственной границы до пунктов пропуска и обратно обязаны:

      1) немедленно уведомить об этом руководство ближайшего территориального подразделения (структурного подразделения) Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

      2) действовать согласно указаниям представителя Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, прибывшего для выяснения обстоятельств случившегося.

      Сноска. Статья 18 с изменением, внесенным Законом РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19. Пропуск лиц, транспортных средств, грузов и товаров через Государственную границу. Пункты пропуска

      1. Пропуск через Государственную границу лиц, транспортных средств, грузов и товаров производится в пунктах пропуска, открытых в соответствии с законодательством Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, а также в иных местах, где осуществляется пропуск через Государственную границу, определяемых Правительством Республики Казахстан.

      2. Правила открытия (закрытия), функционирования (эксплуатации), категорирования, классификации, обустройства, а также требования по техническому оснащению и организации работы пунктов пропуска определяются Правительством Республики Казахстан.

      3. Перечень пунктов пропуска утверждается Правительством Республики Казахстан.

      4. В пунктах пропуска размещаются подразделения контролирующих органов, отвечающих в пределах своей компетенции, за организацию пограничного, таможенного, транспортного, санитарно-карантинного, ветеринарного, фитосанитарного контроля и контроля за перемещением специфических товаров.

      5. При пропуске лиц в пунктах пропуска, а также в иных местах, где осуществляется пропуск через Государственную границу, в качестве Государственной границы выступает линия паспортного контроля.

      5-1. Въезд на территорию и выезд с территории специальной экономической зоны, пределы которой полностью или частично совпадают с участками таможенной границы Евразийского экономического союза, должностных лиц государственных органов, работников службы инкассации, осуществляющих деятельность на территории такой специальной экономической зоны, а также лиц, посещающих такую специальную экономическую зону со служебной необходимостью, осуществляются в порядке, определяемом Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан.

      Осуществление въезда и выезда специального автомобильного транспорта службы инкассации проводится путем его досмотра (при необходимости) без вскрытия опломбированных инкассаторских мешков (сумок).

      В целях обеспечения безопасности провозимых ценных грузов работники службы инкассации имеют право на использование средств индивидуальной защиты, хранение и ношение служебного оружия и патронов к нему на территории специальной экономической зоны, пределы которой полностью или частично совпадают с участками таможенной границы Евразийского экономического союза, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      6. Пропуск лиц, транспортных средств, грузов и товаров через Государственную границу осуществляется Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      7. Пропуск лиц через Государственную границу осуществляется при наличии документов на право въезда в Республику Казахстан или выезда из Республики Казахстан, а также отсутствии ограничений в отношении данных лиц, установленных законами Республики Казахстан.

      8. Пропуск через Государственную границу транспортных средств, грузов и товаров осуществляется при наличии разрешительных отметок органов государственных доходов и иных контролирующих органов на право ввоза транспортных средств, грузов и товаров в Республику Казахстан или вывоза из Республики Казахстан.

      8-1. Пропуск через Государственную границу автомобильных транспортных средств, грузов и товаров, в том числе с использованием системы электронной очереди, может осуществляться на платной основе в порядке, определенном государственным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, и уполномоченным органом в сфере таможенного дела по согласованию с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      При этом нерезиденты – владельцы автомобильных транспортных средств и пользователи системы электронной очереди – нерезиденты, имеющие своевременно неисполненное постановление о наложении административного взыскания в виде штрафа и (или) предписание о необходимости уплаты штрафа в сфере обеспечения безопасности дорожного движения, задолженность за проезд по платным автомобильным дорогам (участкам), не подлежат регистрации в системе электронной очереди до уплаты таких платежей и штрафов.

      Организация разработки, внедрения и функционирования системы электронной очереди, а также мероприятий по взиманию плат за пропуск через Государственную границу автомобильных транспортных средств, грузов и товаров и за бронирование электронной очереди осуществляется государственным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, и уполномоченным органом в сфере таможенного дела по согласованию с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан путем применения механизма государственно-частного партнерства либо применения иных механизмов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Запрещается предоставление иной оплачиваемой услуги при пропуске через Государственную границу автомобильных транспортных средств, грузов и товаров с использованием системы электронной очереди в рамках механизма государственно-частного партнерства.

      Если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан, размеры плат за пропуск через Государственную границу автомобильных транспортных средств, грузов и товаров, а также их прохождение по электронной очереди определяются государственным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, и уполномоченным органом в сфере таможенного дела по согласованию с антимонопольным органом.

      9. Пропуск через Государственную границу считается завершенным по окончании процедуры пограничного контроля и при выезде лица, транспортного средства или вывозе грузов и товаров за пределы пункта пропуска, а также иного места, где осуществляется пропуск через Государственную границу.

      10. Не подлежат пропуску через Государственную границу в соответствии с законами Республики Казахстан иностранцы и лица без гражданства, которым не разрешен либо ограничен въезд в Республику Казахстан, а также лица, в отношении которых принято решение о запрещении выезда из Республики Казахстан. Иностранцы и лица без гражданства, прибывшие в пункт пропуска или иное место, где осуществляется пропуск через Государственную границу, и не имеющие оснований для пропуска через Государственную границу, в соответствии с международными договорами Республики Казахстан возвращаются в страну, откуда они прибыли, или в страну своего гражданства.

      Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2022 № 173-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Упрощенный порядок пропуска через Государственную границу. Пункты упрощенного пропуска

      1. Упрощенный порядок пропуска через Государственную границу устанавливается непосредственно в местах пересечения Государственной границы, на которых оборудуются пункты упрощенного пропуска в соответствии с международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан.

      2. Пропуск грузов и товаров в пунктах упрощенного пропуска через Государственную границу в коммерческих целях запрещается.

Статья 21. Пропуск через Государственную границу при возникновении чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера

      При возникновении чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера пропуск через Государственную границу аварийно-спасательных формирований для локализации и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера производится в порядке, определяемом международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Статья 22. Пропуск через Государственную границу судов в исключительных случаях

      В исключительных случаях пропуск через Государственную границу лиц и транспортных средств осуществляют соответствующие территориальные органы национальной безопасности Республики Казахстан совместно с администрацией аэропортов или аэродромов, морских или речных портов с последующим уведомлением соответствующего подразделения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в отношении:

      1) воздушных судов, выполняющих специальные международные полеты из аэропортов или аэродромов, не являющиеся международными;

      2) казахстанских и иностранных воздушных судов, выполняющих международные полеты, осуществивших вынужденные посадки в неустановленных местах;

      3) казахстанских судов и средств передвижения по льду, выполняющих международные перевозки, иностранных (надводных и подводных) судов, иностранных военных кораблей, средств передвижения по льду, осуществивших вынужденные заходы в морские и речные порты (на рейды) Республики Казахстан, где отсутствуют пункты пропуска, подошедших к причалам, пристаням, либо казахстанскому берегу.

Статья 22-1. Пропуск в иных местах, где осуществляется пропуск через Государственную границу

      Пропуск в иных местах, где осуществляется пропуск через Государственную границу, осуществляется Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан с соблюдением порядка, установленного законодательством Республики Казахстан, в отношении:

      1) судов, задействованных в мероприятиях, проводимых при ликвидации чрезвычайных ситуаций и их последствий, а также судов, задействованных в рамках реализации приоритетных проектов, определенных Правительством Республики Казахстан;

      2) автотранспортных средств с грузом или без груза, которые по своим весовым и (или) габаритным параметрам превышают допустимые нормы и не могут проследовать через автомобильный пункт пропуска. Пропуск данной категории транспортных средств осуществляется на участке местности, непосредственно прилегающем к пункту пропуска;

      3) железнодорожных транспортных средств в случаях, когда инфраструктура пункта пропуска не обеспечивает возможность их остановки на время, необходимое для проведения установленных видов контроля, либо открытие пункта пропуска нецелесообразно из-за экономических соображений. Пропуск данной категории транспортных средств осуществляется на ближайшей к пункту пропуска станции, где имеется необходимая инфраструктура, либо в пути следования;

      4) лиц, пересекающих Государственную границу, транспортных средств, грузов и товаров, перемещаемых через Государственную границу в пределах международных центров приграничного сотрудничества Республики Казахстан с сопредельными государствами. При этом пропуск сотрудников правоохранительных и специальных государственных органов Республики Казахстан через Государственную границу для решения служебных задач в пределах специальной экономической зоны, пределы которой полностью или частично совпадают с участками таможенной границы Евразийского экономического союза, осуществляется по служебным удостоверениям на основании списков, подписанных первым руководителем соответствующего их расположению территориального правоохранительного или специального государственного органа Республики Казахстан (лицом, его замещающим), согласованных с территориальным органом Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и представленных в территориальное подразделение Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, осуществляющее деятельность на территории такой специальной экономической зоны.

      Сноска. Глава 1 дополнена статьей 22-1 в соответствии с Законом РК от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Пограничный контроль в пунктах пропуска

      1. Пограничный контроль в пунктах пропуска является одним из видов пограничной деятельности Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      2. Пограничный контроль в пунктах пропуска в отношении лиц, транспортных средств, грузов и товаров включает:

      Примечание ИЗПИ!
      Действие подпункта 1) было приостановлено до 01.01.2024, в период приостановления данный подпункт действует в редакции подпункта 1) пункта 1-1 статьи 80 настоящего Закона.

      1) проверку документов и лиц, в том числе посредством процедуры подтверждения личности по дактилоскопической информации, обработки биометрических персональных данных, а также опрос лиц в целях определения законности пересечения Государственной границы, выявления нарушителей порядка пересечения Государственной границы, а также выявления лиц, в отношении которых имеются установленные законами Республики Казахстан ограничения по въезду в Республику Казахстан и выезду из Республики Казахстан;

      1-1) проверку документов и лиц, в том числе посредством обработки биометрических персональных данных, а также опрос лиц в целях определения законности пересечения Государственной границы, выявления нарушителей порядка пересечения Государственной границы, а также выявления лиц, в отношении которых имеются установленные законами Республики Казахстан ограничения на въезд в Республику Казахстан и выезд из Республики Казахстан;

      2) проверку наличия разрешительных отметок всех контролирующих органов в целях определения законности перемещения через Государственную границу транспортных средств, грузов и товаров, выявления и пресечения нарушений порядка пересечения Государственной границы;

      3) досмотр транспортных средств, грузов и товаров, в необходимых случаях – специальный (углубленный), в целях обнаружения и задержания нарушителей порядка пересечения Государственной границы;

      4) досмотр лиц при наличии признаков нарушения порядка пересечения Государственной границы;

      5) сопровождение транспортных средств от мест пересечения Государственной границы до пунктов пропуска либо от пунктов пропуска до мест пересечения Государственной границы.

      3. Проведение пограничного контроля вне пунктов пропуска не допускается, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 1 статьи 19 и статьями 22 и 22-1 настоящего Закона.

      4. Стандарт поведения военнослужащего Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан при проведении пограничного контроля определяется Председателем Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 23 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2016 № 41-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 24. Въезд, временное пребывание, проживание, передвижение в пограничной полосе и осуществление полетов над пограничной полосой

      1. Въезд в пограничную полосу, временное пребывание, проживание или передвижение в ней лиц без разрешения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан запрещаются.

      2. Въезд лиц в пограничную полосу осуществляется в установленных для этого местах при наличии документов, удостоверяющих личность, либо их предъявлении посредством сервиса цифровых документов и специальных пропусков, выдаваемых Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Пропуск в пограничную полосу руководителей местных исполнительных и иных государственных органов при выполнении ими служебных обязанностей осуществляется в установленных для этого местах при наличии документов, удостоверяющих личность.

      4. Полеты воздушных судов, не выполняющих международные полеты, в воздушном пространстве над пограничной полосой запрещаются, за исключением полетов, выполняемых авиацией органов национальной безопасности Республики Казахстан, авиацией других уполномоченных органов при исполнении возложенных на них задач. Полеты авиации уполномоченных органов в пограничной полосе осуществляются с разрешения Министерства обороны Республики Казахстан по согласованию с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      5. Ограничения, предусмотренные пунктами 1 и 4 настоящей статьи, также действуют в полосе местности от внешней границы пограничной полосы до рубежа инженерных сооружений и заграждений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, а также в воздушном пространстве над ней.

      6. Полеты воздушных судов, не выполняющих международные полеты, в воздушном пространстве над иной территорией пограничного пространства выполняются с разрешения Министерства обороны Республики Казахстан с уведомлением Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25. Ведение хозяйственной, промысловой или иной деятельности, проведение общественно-политических, культурных или иных мероприятий на Государственной границе и в пограничной полосе

      1. Для ведения хозяйственной, промысловой или иной деятельности, проведения общественно-политических, культурных или иных мероприятий на Государственной границе и в пограничной полосе Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан выдаются пропуска на въезд и пребывание в пограничной полосе в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

      Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан с учетом интересов защиты Государственной границы может вносить ограничения или временно приостанавливать действие пропусков в соответствии с настоящим Законом.

      2. При внесении представлений в Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан на получение пропуска физические и юридические лица вносят сведения о характере, месте, участниках, времени производства работ или проведения мероприятий, используемых промысловых и иных судах, транспортных и иных технических средствах, а в необходимых случаях – месте и времени пересечения Государственной границы, если это оговорено в международных договорах Республики Казахстан с сопредельным государством.

      3. Хозяйственная, промысловая или иная деятельность, общественно-политические, культурные или иные мероприятия, осуществляемые (проводимые) на Государственной границе и в пограничной полосе, не должны:

      1) наносить ущерб национальной безопасности Республики Казахстан, сопредельных государств или содержать угрозу причинения ущерба;

      2) создавать препятствия содержанию Государственной границы и выполнению задач Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

      3) нарушать установленный порядок на Государственной границе.

      4. Ведение охоты в пограничной полосе с целью промысла запрещается. Указанное ограничение также действует в полосе местности от внешней границы пограничной полосы до линии инженерно-технических средств Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      5. По представлению местных исполнительных органов Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан устанавливаются места производства забора воды, купания, водопоя животных в водах пограничных рек, озер и иных водоемов, находящихся в пограничной полосе, где допускается временное приостановление действия режимных ограничений при наличии положительной экологической экспертизы и соответствия водных источников санитарно-эпидемиологическим требованиям.

Статья 26. Карантинная полоса

      1. В целях недопущения переноса заразных болезней непосредственно вдоль Государственной границы оборудуется карантинная полоса.

      2. Содержание карантинного режима в пределах карантинной полосы определяется в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.

Статья 27. Разрешение пограничных инцидентов

      1. Разрешение пограничных инцидентов осуществляется в порядке, установленном законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      2. Разрешение пограничных инцидентов достигается путем одностороннего или совместного с сопредельным государством расследования, рассмотрения пограничных инцидентов на заседаниях пограничных представителей Республики Казахстан и сопредельного государства.

      3. Для обмена информацией устанавливаются пункты обмена корреспонденцией на Государственной границе.

      4. Совместные расследования по пограничным инцидентам и иные заседания пограничных представителей проводятся в пунктах встреч пограничных представителей. В случае необходимости указанная деятельность может быть организована непосредственно в месте пограничного инцидента.

      5. Деятельность по разрешению пограничных инцидентов осуществляется Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      При разрешении пограничных инцидентов в воздушном пространстве в качестве экспертов привлекаются представители Вооруженных Сил Республики Казахстан.

      6. При разрешении пограничных инцидентов Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан может привлекать к расследованию силы и средства иных уполномоченных органов.

      7. Пограничные инциденты, не урегулированные Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, разрешаются Министерством иностранных дел Республики Казахстан.

Статья 28. Пограничные представители

      1. Пограничные представители в своей деятельности руководствуются международными договорами Республики Казахстан, настоящим Законом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

      2. Деятельность пограничных представителей является одной из форм международного сотрудничества и направлена на развитие дружественных отношений Республики Казахстан с сопредельными государствами.

Статья 29. Нарушение режима Государственной границы

      1. Нарушением режима Государственной границы признается несоблюдение установленного порядка:

      1) содержания Государственной границы (за исключением участка Государственной границы на Каспийском море);

      2) пересечения Государственной границы;

      3) пропуска лиц, транспортных средств, грузов и товаров через Государственную границу;

      4) въезда, временного пребывания, проживания, передвижения в пограничной полосе и осуществления полетов над пограничной полосой;

      5) ведения хозяйственной, промысловой или иной деятельности, проведения общественно-политических, культурных или иных мероприятий на Государственной границе и в пограничной полосе;

      6) разрешения с иностранными государствами пограничных инцидентов, связанных с нарушением Государственной границы.

      2. Любое несанкционированное нарушение установленного порядка пересечения Государственной границы лицами и транспортными средствами является нарушением Государственной границы.

Статья 30. Нарушители Государственной границы

      Нарушителями Государственной границы признаются:

      1) лица, пересекшие или пытающиеся пересечь Государственную границу любым способом вне пунктов пропуска или в пунктах пропуска и иных местах, где осуществляется пропуск через Государственную границу, с нарушением установленного порядка ее пересечения;

      2) лица, проникшие или пытающиеся проникнуть на казахстанские или иностранные транспортные средства заграничного следования с целью незаконного выезда из Республики Казахстан;

      3) иностранные невоенные суда и военные корабли, зашедшие во внутренние или территориальные воды, а также в казахстанскую часть вод пограничных рек, озер и иных водоемов в нарушение установленного порядка захода в эти воды, в том числе иностранные подводные лодки и другие подводные средства (объекты) в случае пересечения ими Государственной границы в подводном положении или нахождения в этом положении во время плавания и пребывания в водах Республики Казахстан;

      4) воздушные суда и иные летательные аппараты, в том числе беспилотные воздушные суда, пересекшие Государственную границу в нарушение установленного порядка, а также нарушившие установленные правила использования воздушного пространства при следовании от Государственной границы в аэропорты или аэродромы назначения либо транзитном пролете через воздушное пространство Республики Казахстан;

      5) иные лица, технические и иные средства, пересекшие или пытающиеся пересечь Государственную границу без надлежащего на то разрешения или в нарушение установленного порядка.

      Сноска. Статья 30 с изменениями, внесенными законами РК от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. РЕЖИМ В ПУНКТАХ ПРОПУСКА

Статья 31. Режим в пунктах пропуска

      1. Настоящим Законом устанавливается режим в пунктах пропуска – порядок въезда в пункты пропуска, пребывания, передвижения и выезда из них лиц, транспортных средств, ввоза, нахождения, перемещения, вывоза грузов и товаров.

      2. Территория пункта пропуска является режимной.

      3. Режим в пунктах пропуска должен исключать возможность:

      1) незаконного пересечения Государственной границы лицами, транспортными средствами, грузами и товарами;

      2) доступа посторонних лиц к закрытым в пунктах пропуска местам, помещениям (объектам), а также транспортным средствам заграничного следования.

      4. Контроль режима в пункте пропуска осуществляется Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и заключается в проведении проверочных и иных мероприятий по соблюдению порядка въезда, пребывания, передвижения, выезда лиц и транспортных средств; ввоза, нахождения, перемещения, вывоза грузов и товаров в пункте пропуска.

      5. Действие настоящей главы распространяется на иные места, где осуществляется пропуск через Государственную границу, и на железнодорожное транспортное средство при проведении пограничного, таможенного и иных видов контроля в пути следования и прекращается после их завершения.

      Сноска. Статья 31 с изменением, внесенным Законом РК от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 32. Порядок въезда, выезда лиц и транспортных средств, ввоза, вывоза грузов и товаров в пунктах пропуска

      1. Въезд, выезд лиц и транспортных средств, ввоз, вывоз грузов и товаров в пунктах пропуска осуществляются в установленных местах при наличии у лиц документов на право въезда в Республику Казахстан или выезда из Республики Казахстан, а также документов на транспортные средства.

      2. Въезд в пункты пропуска военнослужащих Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, сотрудников органов государственных доходов и иных органов, транспортных организаций, занятых оформлением и обслуживанием лиц, транспортных средств, грузов и товаров, а также сотрудников правоохранительных и специальных государственных органов и иных должностных лиц, уполномоченных на решение в пункте пропуска задач, возложенных на них законами Республики Казахстан, осуществляется по пропускам, выдаваемым:

      1) в железнодорожных, автомобильных, морских и речных пунктах пропуска – Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

      2) в авиационных пунктах пропуска – уполномоченным органом в сфере гражданской авиации по согласованию с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Разрешительный порядок въезда, выезда в пункты пропуска (на основании специальных пропусков) устанавливается и в отношении служебного транспорта вышеуказанных органов и организаций.

      Сноска. Статья 32 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 33. Порядок пребывания, передвижения лиц и транспортных средств, нахождения и перемещения грузов и товаров в пунктах пропуска

      1. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан по согласованию с органами государственных доходов и иными органами, а также транспортными организациями, осуществляющими в пределах своей компетенции деятельность в пункте пропуска:

      1) определяет схему передвижения лиц и транспортных средств, перемещения грузов и товаров в пункте пропуска, а также порядок передвижения и места стоянок для служебного транспорта;

      2) устанавливает порядок допуска в помещения и иные места, где осуществляются пограничный и иные виды контроля, а также на транспортные средства заграничного следования;

      3) вырабатывает меры и обеспечивает контроль за исполнением режима, установленного в пункте пропуска.

      2. Места и продолжительность стоянок в пунктах пропуска (кроме автомобильных) транспортных средств заграничного следования определяются администрацией транспортных организаций по согласованию с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Транспортные средства заграничного следования начинают движение для убытия с территории пункта пропуска, а равно меняют место стоянки только с разрешения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      4. Доступ лиц к транспортным средствам, в том числе заграничного следования, к грузам и товарам, перемещаемым в пунктах пропуска, в период осуществления пограничного и иных видов контроля запрещается.

      5. Посадка (высадка) пассажиров в транспортные средства заграничного следования при их убытии или прибытии в пункт пропуска осуществляется с разрешения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, а погрузка (выгрузка) грузов и товаров производится с разрешения органов государственных доходов Республики Казахстан по согласованию с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.11.2014 № 257 (порядок введения в действие см. пп. 12) ст. 10).

Статья 34. Досмотр транспортных средств, грузов и товаров

      1. Досмотр транспортных средств, грузов и товаров проводится в установленных и специально оборудованных местах (в любое время суток, при необходимости независимо от установленного транспортной организацией времени убытия транспортного средства, в том числе и повторно) Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан совместно с органами государственных доходов Республики Казахстан.

      2. Досмотр транспортных средств, грузов и товаров на Государственной границе с государствами – членами Евразийского экономического союза осуществляется Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Опломбированные (опечатанные) вагоны, контейнеры, автомобили, трюмы и иные помещения транспортных средств, а также грузы и товары, на которые оформлены специальные пропуска, вскрываются по требованию Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан совместно с органами государственных доходов Республики Казахстан для досмотра в случаях, если нарушена целостность упаковки, печатей, пломб, а также при наличии признаков укрытия в них посторонних лиц.

      Сноска. Статья 34 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2017 № 124-VI (вводится в действие с 01.01.2018).

Статья 35. Допуск в пункты пропуска отдельных категорий лиц

      1. Сотрудники дипломатических представительств и консульских учреждений, а также приравненных к ним представительств международных организаций, аккредитованных в Республике Казахстан, допускаются в помещения и иные места в пунктах пропуска, где осуществляются пограничный и иные виды контроля, при наличии пропусков, выдаваемых Министерством иностранных дел Республики Казахстан.

      2. Послы иностранных государств в Республике Казахстан допускаются в указанные режимные зоны на основании аккредитационных удостоверений.

      3. Военнослужащим Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, сотрудникам органов государственных доходов и иных органов, транспортных организаций, имеющим пропуска установленного образца, но не занятым в организации и контроле за службой, а также смене по оформлению и обслуживанию лиц, транспортных средств, грузов и товаров, находиться на территории пункта пропуска запрещается.

      4. Прибывших в пункты пропуска граждан Республики Казахстан, утративших в период пребывания за границей документы на право въезда на территорию Республики Казахстан, оставляют в добровольном порядке в пунктах пропуска на время, необходимое для установления их личности. Порядок их содержания в пунктах пропуска определяется Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан.

      5. В случае, когда личность прибывшего в пункт пропуска гражданина Республики Казахстан подтвердить не удалось, он подлежит передаче в органы внутренних дел Республики Казахстан по территориальности.

      Органы внутренних дел Республики Казахстан по запросу Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан информируют о принятом решении в отношении указанных граждан Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 35 с изменением, внесенным Законом РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Обязанности органов государственных доходов и иных органов, транспортных организаций, осуществляющих деятельность в пунктах пропуска, по вопросам поддержания установленного режима

      Сноска. Заголовок статьи 36 в редакции Закона РК от 28.11.2014 № 257 (порядок введения в действие см. пп. 12) ст. 10).

      1. Сотрудники транспортных организаций, участвующих в международных перевозках, в том числе владельцы транспортных средств, обязаны:

      1) принимать меры к недопущению проникновения на транспортные средства посторонних лиц, проноса на них посторонних грузов и товаров;

      2) при нахождении в пункте пропуска вскрывать по требованию Комитета национальной безопасности Республики Казахстан для досмотра опломбированные (опечатанные) вагоны, контейнеры, автомобили, трюмы и иные помещения транспортных средств, а также грузы и товары. В пунктах пропуска, где имеется подразделение органов государственных доходов, вскрытие производится в присутствии их представителей;

      3) оповещать пассажиров о прибытии в пункт пропуска и предстоящем пограничном контроле, ограничивать передвижение пассажиров по транспортному средству, информировать представителей Комитета национальной безопасности Республики Казахстан о количестве пассажиров и их поведении в пути следования.

      2. Руководители органов государственных доходов и иных органов, транспортных организаций, осуществляющих деятельность в пункте пропуска, уведомляют Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан:

      1) о работниках, оставшихся после окончания работы;

      2) о лицах, уволенных с работы или отстраненных от исполнения обязанностей в пункте пропуска, с представлением изъятых у них пропусков в течение двадцати четырех часов после их увольнения, перемещения на другую должность или участок работы либо возникновения иных обстоятельств.

      Сноска. Статья 36 с изменениями, внесенными Законом РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 37. Хозяйственная и иная деятельность в пунктах пропуска

      Перечень видов хозяйственной и иной деятельности, осуществляемой в пунктах пропуска, устанавливается Правительством Республики Казахстан.

Статья 38. Нарушение режима в пунктах пропуска

      Несоблюдение установленных в соответствии с настоящим Законом порядка въезда в пункты пропуска, пребывания, передвижения и выезда из них лиц, транспортных средств, ввоза, нахождения, перемещения, вывоза грузов и товаров признается нарушением режима в пунктах пропуска.

Глава 5. ПОГРАНИЧНЫЙ РЕЖИМ

Статья 39. Пограничная зона

      1. В пределах территории приграничных административно-территориальных единиц Правительством Республики Казахстан устанавливается пограничная зона, в которой действует пограничный режим, определенный настоящим Законом.

      2. Пограничный режим – установленный порядок въезда, временного пребывания, проживания или передвижения, проведения общественно-политических, культурных или иных мероприятий в пограничной зоне.

      3. Основным назначением пограничного режима является обеспечение установленного порядка в пограничной зоне путем создания необходимых условий для защиты Государственной границы.

      4. На въездах в пограничную зону местными исполнительными органами устанавливаются дорожные (информационные) знаки.

      5. В пограничной зоне Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в порядке, установленном законами Республики Казахстан, безвозмездно отводятся в постоянное пользование земельные полосы (участки), которые используются для обустройства и содержания инженерно-технических сооружений и заграждений, коммуникаций, пунктов пропуска и иных объектов инфраструктуры Государственной границы.

      6. По представлениям местных исполнительных органов, согласованных с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан и Министерством внутренних дел Республики Казахстан, устанавливается перечень приграничных территорий, входящих в пограничную зону, где Правительством Республики Казахстан может исключаться или приостанавливаться действие отдельных режимных ограничений.

      7. Контроль пограничного режима осуществляется Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и Министерством внутренних дел Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 39 с изменением, внесенным Законом РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 40. Въезд в пограничную зону

      1. Въезд граждан Республики Казахстан в пограничную зону осуществляется по документам, удостоверяющим личность либо при их предъявлении посредством сервиса цифровых документов.

      2. Въезд иностранцев и лиц без гражданства в пограничную зону осуществляется по документам, удостоверяющим личность.

      3. В случае следования иностранцев и лиц без гражданства по путям международных железнодорожных и автомобильных сообщений к пункту пропуска с целью выезда из Республики Казахстан их въезд в пограничную зону производится по документам, удостоверяющим личность. Изменение маршрута следования данной категорией лиц запрещается.

      Сноска. Статья 40 с изменениями, внесенными законами РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 41. Временное пребывание, проживание и передвижение в пограничной зоне

      1. Лица, находящиеся в пограничной зоне, должны постоянно иметь при себе документы, удостоверяющие личность.

      2. Иностранцы (жители приграничных районов сопредельных государств), въехавшие в Республику Казахстан через пункты упрощенного пропуска, перемещаются в пограничной зоне по документам, удостоверяющим личность, и специальным пропускам, выдаваемым Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, если таковое предусмотрено международными договорами Республики Казахстан с сопредельным государством.

      3. Контроль за въездом, временным пребыванием, проживанием и передвижением в пограничной зоне возлагается на Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и Министерство внутренних дел Республики Казахстан, которые по согласованию устанавливают места въезда в пограничную зону.

      Сноска. Статья 41 с изменением, внесенным Законом РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 42. Проведение общественно-политических, культурных или иных мероприятий в пограничной зоне

      1. Проведение общественно-политических, культурных или иных мероприятий в пограничной зоне осуществляется с уведомлением ближайшего подразделения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан письменно в произвольной форме.

      2. Уведомление вносится непосредственным организатором планируемого мероприятия и должно содержать сведения о характере, месте, времени и количестве его участников.

      3. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан вправе вносить представления в адрес местных исполнительных или иных уполномоченных органов, а также непосредственного организатора мероприятия по принятию дополнительных мер, направленных на устранение причин и условий, способствующих совершению правонарушений в пограничной зоне.

      Сноска. Статья 42 с изменением, внесенным Законом РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 43. Нарушение пограничного режима

      Несоблюдение установленного в соответствии с настоящим Законом порядка въезда (прохода), временного пребывания или передвижения, ведения хозяйственной, промысловой или иной деятельности, проведения общественно-политических, культурных или иных мероприятий в пограничной зоне признается нарушением пограничного режима.

Глава 6. РЕЖИМ ВНУТРЕННИХ И ТЕРРИТОРИАЛЬНЫХ ВОД

      Сноска. Заголовок главы 6 в редакции Закона РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 44. Режим внутренних и территориальных вод

      Сноска. Заголовок статьи 44 в редакции Закона РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

      1. В пределах внутренних и территориальных вод действует режим внутренних и территориальных вод, которым устанавливается порядок:

      учета, содержания, выхода из пунктов базирования и возвращения в пункты базирования, пребывания на воде казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду во внутренних и территориальных водах;

      плавания (эксплуатации) во внутренних и территориальных водах казахстанских судов, иностранных судов и военных кораблей, средств передвижения по льду;

      ведения во внутренних и территориальных водах промысловой, исследовательской, изыскательской или иной деятельности, в том числе направленной на сохранение природных минеральных или живых ресурсов континентального шельфа.

      2. Режим внутренних и территориальных вод устанавливается настоящим Законом и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      3. Основным назначением режима внутренних и территориальных вод является создание необходимых условий для защиты Государственной границы.

      Сноска. Статья 44 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 45. Учет маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств)и средств передвижения по льду

      1. Казахстанские маломерные самоходные и несамоходные (надводные и подводные) суда (средства) и средства передвижения по льду, используемые во внутренних и территориальных водах, должны быть учтены Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      2. Учет судов и средств передвижения по льду не распространяется на военные корабли и иные суда Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан и Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, казахстанские маломерные суда и средства передвижения по льду, принадлежащие уполномоченным органам, выполняющим в пределах своей компетенции задачи во внутренних и территориальных водах, а также принадлежащие организациям при выполнении международных перевозок, приписанных к соответствующим морским или речным портам и прошедших государственную регистрацию в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      3. Казахстанские маломерные самоходные и несамоходные (надводные и подводные) суда (средства) и средства передвижения по льду, на которых граждане на время прибывают на охраняемое Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан побережье Каспийского моря, берега пограничных рек, озер и иных водоемов, должны быть поставлены на временный учет Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 45 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 46. Содержание маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных)судов (средств) и средств передвижения по льду

      1. Казахстанские маломерные самоходные и несамоходные (надводные и подводные) суда (средства) и средства передвижения по льду должны быть приписаны к соответствующим пристаням, причалам, пунктам базирования или по месту их содержания и иметь постоянное место для стоянки.

      2. Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан в отношении отдельных типов казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду устанавливается иной порядок содержания, о чем в регистрационных документах владельца ставится специальный штамп.

      3. Для опознавания казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду владельцы наносят на борта носовой части и корму присвоенные регистрационные номера и надписи. Для опознавания с воздуха номера также должны быть нанесены на верхнюю часть рубки, а при ее отсутствии – на специально оборудованную в носовой части площадку.

      Указанное требование распространяется на их штатные и нештатные спасательные средства (шлюпки, круги, пояса).

Статья 47. Пристани, причалы и пункты базирования маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств)и средств передвижения по льду

      1. Пристани, причалы и пункты базирования для казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду на побережье Каспийского моря, берегах пограничных рек, озер и иных водоемов оборудуются организациями на основании разрешений соответствующих местных исполнительных органов, согласованных с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      2. Пристани, причалы и пункты базирования должны иметь:

      1) ограждение, исключающее возможность доступа на территорию посторонних лиц;

      2) крепления для содержащихся на воде и берегу маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду, а также места для их хранения;

      3) специальные помещения для хранения подвесных моторов, парусов и весел;

      4) помещения для охраны;

      5) средства связи с соответствующим подразделением Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      3. Руководители организаций – собственников пристаней, причалов и мест для базирования обязаны обеспечить их надлежащее оборудование, охрану и средство связи с соответствующим подразделением Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

Статья 48. Выход во внутренние и территориальные воды казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду

      Сноска. Заголовок статьи 48 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

      1. Выход во внутренние и территориальные воды казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду, если настоящим Законом не установлен иной порядок, производится на основании пропусков, выдаваемых Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

      2. При внесении представлений в Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан на получение пропусков физические и юридические лица вносят сведения о целях, времени и маршруте (районах) выхода во внутренние и территориальные воды маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду, их типе и регистрационных номерах, а также местах приписки. Вносимые представления должны быть согласованы с соответствующим территориальным подразделением Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в течение трех рабочих дней.

      3. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан при ведении поисковых мероприятий в пограничном пространстве вправе вносить ограничения или временно приостанавливать действие пропусков, о чем уведомляются государственные и местные исполнительные органы.

      4. Выход во внутренние и территориальные воды казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду разрешается только в светлое время суток с возвращением до наступления темноты на пристани, причалы и места базирования по месту их приписки либо к побережью, если в отношении данных судов (средств) не определен иной порядок содержания.

      Данное ограничение не распространяется на казахстанские промысловые суда, использующие право на неоднократное пересечение Государственной границы в соответствии с пунктом 1 статьи 16 настоящего Закона.

      5. Самоходные и несамоходные (надводные и подводные) суда (средства) и средства передвижения по льду иных уполномоченных органов (кроме Вооруженных Сил Республики Казахстан), выполняющих в пределах своей компетенции задачи во внутренних и территориальных водах, уведомляют о своем выходе Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан перед выходом в указанные акватории в любое время суток.

      6. По представлениям местных исполнительных органов и организаций, согласованным с территориальными органами национальной безопасности и внутренних дел Республики Казахстан, Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан ежегодно устанавливается перечень участков побережья Каспийского моря, где приостанавливается действие режимных ограничений - допускаются свободный выход в море на расстояние до двух миль, плавание и (или) эксплуатация в обозначенной акватории казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду, используемых физическими и юридическими лицами для отдыха, туризма и спорта.

      7. Контроль учета содержания, выхода (выпуска) во внутренние и территориальные воды, возвращения в пункты базирования маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду возлагается на Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 48 с изменениями, внесенными законами РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12 августа 2018 года, за исключением подпункта 12) пункта 8 статьи 1, которые вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 49. Порядок плавания (эксплуатации) во внутренних и территориальных водах казахстанских самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду

      Сноска. Заголовок статьи 49 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

      1. Плавание и (или) эксплуатация во внутренних и территориальных водах казахстанских самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду, в том числе маломерных, допускаются только в разрешенных или установленных (определенных) районах или в соответствии с установленными схемами движения, обеспеченными навигационно-гидрографическим оборудованием. Им запрещаются:

      1) выход за пределы разрешенного или установленного (определенного) района, отклонение от установленных схем движения, заход в запретный для плавания или временно опасный для плавания район, а также в зону безопасности, установленную вокруг искусственного острова, установки или сооружения, если о таком районе или зоне объявлено в извещениях мореплавателям;

      2) остановка, высадка (посадка) людей, выгрузка (погрузка) любых грузов и товаров, спуск на воду или прием на борт любых плавучих средств, подъем в воздух, посадка или принятие на борт любого летательного аппарата, в том числе беспилотного воздушного судна, в случаях, если иной порядок не оговорен настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

      2. Кораблям и катерам Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан во внутренних и территориальных водах разрешается плавать в ночное время без установленных огней. В этих случаях командиры кораблей и катеров обязаны принять меры, исключающие возможность столкновения с иными судами (средствами), создания иных аварийных ситуаций.

      3. В определенных районах территориальных вод уполномоченными органами ограничивается плавание казахстанских самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и средств передвижения по льду, в том числе маломерных, о чем заблаговременно дается оповещение в извещениях мореплавателям.

      Сноска. Статья 49 с изменениями, внесенными законами РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 50. Порядок плавания (эксплуатации) иностранных судов (средств) и средств передвижения по льду, иностранных военных кораблей

      1. Требования статей 45, 46, 48, 49, 52 настоящего Закона распространяются на иностранные самоходные и несамоходные (надводные и подводные) суда (средства), средства передвижения по льду, которые временно эксплуатируются во внутренних и территориальных водах.

      2. Иностранные самоходные и несамоходные (надводные и подводные) суда (средства), а также иностранные военные корабли, осуществляющие проход через территориальные воды, должны соблюдать общепризнанные нормы международного права, международные договоры и законодательство Республики Казахстан.

      3. В случае нарушения иностранным военным кораблем установленного Республикой Казахстан порядка плавания в территориальных водах Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и Вооруженные Силы Республики Казахстан требуют от него немедленно покинуть территориальные воды.

      Сноска. Статья 50 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 51. Ведение во внутренних и территориальных водах промысловой, исследовательской, изыскательской или иной деятельности, в том числе направленной на сохранение минеральных или живых ресурсов континентального шельфа

      Сноска. Заголовок статьи 51 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

      1. Ведение во внутренних и территориальных водах промысловой, исследовательской, изыскательской или иной деятельности, в том числе направленной на сохранение минеральных или живых ресурсов континентального шельфа, не должно наносить ущерб экономической, экологической, оборонной и иной безопасности Республики Казахстан или содержать угрозу причинения такого ущерба, а также создавать препятствия для выполнения задач Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и иными уполномоченными органами.

      2. При внесении представлений в Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан на выход в территориальные воды государственные органы Республики Казахстан и организации, которые намерены проводить морские научные исследования и (или) изыскательскую деятельность в территориальных водах, помимо сведений, указанных в пункте 2 статьи 48 настоящего Закона, обязаны предоставить полную информацию о:

      1) характере и целях проекта;

      2) методе и средствах, которые будут использованы, включая название, тип и класс судов, описание научного оборудования;

      3) точных географических данных по районам, в которых будет проводиться проект;

      4) дате прибытия и ухода исследовательских судов или в соответствующих случаях размещения и снятия оборудования;

      5) наименовании организации, руководителе или лице, ответственном за проект.

      3. О предстоящих морских научных исследованиях и (или) изыскательской деятельности в территориальных водах не менее чем за десять календарных дней до даты начала работ уведомляется Служба гидрографического обеспечения Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан.

      4. Выход во внутренние и территориальные воды, в том числе на подледный лов рыбаков-любителей, туристов, спортсменов, осуществляется на общих основаниях в соответствии с порядком, установленным настоящим Законом.

      5. Контроль за ведением во внутренних и территориальных водах промысловой, исследовательской, изыскательской или иной деятельности, в том числе направленной на сохранение минеральных или живых ресурсов континентального шельфа, возлагается на уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира, который осуществляет данную деятельность совместно с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан, Министерством внутренних дел Республики Казахстан и Министерством обороны Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 51 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 52. Нарушение режима внутренних и территориальных вод

      Сноска. Заголовок статьи 52 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

      1. Нарушением режима внутренних и территориальных вод признается нарушение установленного настоящим Законом порядка:

      1) учета, содержания, выхода из пунктов базирования и возвращения в пункты базирования, пребывания на воде казахстанских маломерных самоходных и несамоходных (надводных и подводных) судов (средств) и судов (средств) передвижения по льду во внутренних и территориальных водах;

      2) ведения во внутренних и территориальных водах, казахстанской части вод пограничных рек, озер и иных водоемов промысловой, исследовательской, изыскательской или иной деятельности.

      2. В случае выявления правонарушений, связанных с нарушением режима внутренних и территориальных вод, Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, а также иные указанные в настоящей главе уполномоченные органы применяют необходимые меры к прекращению незаконной деятельности в соответствии с настоящим Законом.

      Сноска. Статья 52 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Глава 6-1. РЕЖИМ РЫБОЛОВНОЙ ЗОНЫ

      Сноска. Закон дополнен главой 6-1 в соответствии с Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 52-1. Режим рыболовной зоны

      1. В рыболовной зоне действует режим рыболовной зоны – порядок промысла и исследований водных биологических ресурсов.

      2. Режим рыболовной зоны устанавливается законами Республики Казахстан, международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, и иными нормативными правовыми актами.

      3. Основным назначением режима рыболовной зоны является обеспечение установленного порядка промысла и исследований водных биологических ресурсов.

      4. Контроль за соблюдением режима рыболовной зоны возлагается на уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира и Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      5. Порядок ведения промысла и исследований водных биологических ресурсов в рыболовной зоне определяется уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 52-2. Ведение промысла и исследований водных биологических ресурсов в рыболовной зоне

      1. Ведение промысла и исследований водных биологических ресурсов в рыболовной зоне не должно наносить ущерб экономической, экологической, оборонной и иной безопасности Республики Казахстан или содержать угрозу причинения такого ущерба, а также создавать препятствия для выполнения задач Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и иными уполномоченными органами.

      2. Уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира уведомляет Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан о выданных разрешениях на пользование животным миром в целях лова водных биологических ресурсов в рыболовной зоне и общем водном пространстве.

Статья 52-3. Нарушение режима рыболовной зоны

      1. Нарушение установленного порядка промысла и исследований водных биологических ресурсов признается нарушением режима рыболовной зоны.

      2. В случае выявления правонарушений, связанных с нарушением режима рыболовной зоны, уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира и Комитет национальной безопасности Республики Казахстан применяют необходимые меры по прекращению незаконной деятельности в соответствии с законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Глава 7. РЕЖИМ КОНТИНЕНТАЛЬНОГО ШЕЛЬФА

Статья 53. Режим континентального шельфа

      1. В пределах континентального шельфа устанавливается режим континентального шельфа – порядок осуществления деятельности, связанной с ведением разведки и разработкой природных ресурсов морского дна и недр, созданием и использованием искусственных островов, установок и сооружений, их консервацией и демонтажом, захоронением отходов и иных материалов, а также проведением морских научных исследований на континентальном шельфе.

      2. Режим континентального шельфа устанавливается законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      3. Исключен Законом РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. Основным назначением режима континентального шельфа является обеспечение установленного порядка осуществления деятельности, связанной с ведением разведки и разработкой природных ресурсов континентального шельфа.

      5. Контроль за соблюдением режима континентального шельфа возлагается на уполномоченный орган по изучению недр и Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 53 с изменениями, внесенными законами РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 54. Нарушение режима континентального шельфа

      1. Нарушение порядка осуществления деятельности на континентальном шельфе, связанной с ведением разведки и разработки природных ресурсов морского дна и недр, созданием и использованием искусственных островов, установок и сооружений, их консервацией и демонтажом, захоронением отходов и иных материалов, а также проведением морских научных исследований, признается нарушением режима континентального шельфа.

      2. В случае выявления правонарушений, связанных с нарушением режима континентального шельфа, уполномоченный орган по изучению недр и Комитет национальной безопасности Республики Казахстан принимают необходимые меры по прекращению незаконной деятельности в соответствии с настоящим Законом.

      Сноска. Статья 54 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2017 № 126-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 8. КОМПЕТЕНЦИЯ ПРАВИТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН,
ИНЫХ ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
В ОБЛАСТИ ЗАЩИТЫ ГОСУДАРСТВЕННОЙ ГРАНИЦЫ

Статья 55. Компетенция Правительства Республики Казахстан

      Правительство Республики Казахстан:

      1) издает нормативные правовые акты по вопросам обеспечения защиты Государственной границы;

      2) определяет порядок установления инфраструктуры Государственной границы;

      3) определяет правила категорирования Государственной границы;

      4) устанавливает пределы пограничной полосы, карантинной полосы и пограничной зоны;

      5) определяет порядок выдачи пропусков на въезд и пребывание в пограничной полосе;

      6) устанавливает исходные линии, а также географические точки (с указанием основных геодезических данных) для определения внешнего предела территориальных вод;

      7) вводит временные ограничения или прекращает пересечение Государственной границы на отдельных ее участках;

      8) принимает решение об установлении карантинной зоны с введением карантинного режима или его отмене на территориях двух и более областей;

      9) определяет правила открытия (закрытия), функционирования (эксплуатации), категорирования, классификации, обустройства, а также требования по техническому оснащению, модернизации и организации работы пунктов пропуска, сервисной инфраструктуры;

      10) утверждает перечень пунктов пропуска;

      10-1) определяет иные места, где осуществляется пропуск через Государственную границу;

      10-2) по согласованию с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан определяет порядок освобождения от прохождения пограничного, таможенного и иных видов контроля при пересечении Государственной границы в отношении железнодорожных транспортных средств, следующих безостановочно транзитом через Республику Казахстан;

      10-3) определяет порядок проведения пограничного, таможенного и иных видов контроля при пассажирских перевозках железнодорожным транспортом, осуществляемых в пути следования;

      11) устанавливает требования к обозначению и оборудованию участков путей международного железнодорожного и автомобильного сообщения от Государственной границы до пунктов пропуска, порядок следования по ним, а также требования к оборудованию казахстанской части периметра международного центра приграничного сотрудничества, расположенного на Государственной границе;

      12) определяет порядок выдачи разрешений на неоднократное пересечение Государственной границы казахстанскими судами для ведения промысловой деятельности во внутренних и территориальных водах, рыболовной зоне и над континентальным шельфом, пространственные и временные пределы действия разрешений, а также порядок осуществления контроля за указанными судами;

      12-1) определяет порядок выдачи разрешений на неоднократное пересечение Государственной границы казахстанскими и иностранными судами и казахстанскими воздушными судами, задействованными в операциях по недропользованию и обеспечении операций по недропользованию, пространственные и временные пределы действия разрешений, а также порядок осуществления контроля за указанными судами;

      13) по представлению местных исполнительных органов, согласованному с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан и Министерством внутренних дел Республики Казахстан, устанавливает перечень приграничных территорий, входящих в пограничную зону, где может исключаться или приостанавливаться действие отдельных ограничений, входящих в пограничный режим;

      14) устанавливает перечень видов хозяйственной и иной деятельности, осуществляемой в пунктах пропуска;

      15) определяет формы, размеры, описание, конструкцию и порядок установки пограничных знаков;

      16) устанавливает морские коридоры и схемы разделения движения в территориальных водах;

      17) исключен Законом РК от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      18) утверждает правила привлечения граждан к защите Государственной границы в пределах пограничного пространства;

      19) осуществляет иные полномочия, предусмотренные Конституцией, законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 55 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 130-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 56. Компетенция Комитета национальной безопасности Республики Казахстан

      Комитет национальной безопасности Республики Казахстан:

      1) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      2) обеспечивает в пределах своих полномочий защиту и охрану Государственной границы на суше, во внутренних и территориальных водах, в рыболовной зоне, на континентальном шельфе и в пунктах пропуска, защиту интересов личности, общества и государства на Государственной границе;

      3) организует и обеспечивает разведывательную, контрразведывательную и оперативно-розыскную деятельность, направленную на обеспечение пограничной безопасности Республики Казахстан в пределах своей компетенции;

      4) разрабатывает и утверждает нормативные правовые акты, регламентирующие деятельность Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан по организации и осуществлению защиты и охраны Государственной границы;

      5) участвует в делимитации, демаркации и редемаркации Государственной границы, подготовке необходимых документов и материалов с целью установления режима Государственной границы;

      6) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      7) осуществляет анализ и прогнозирование политической, социально-экономической и криминогенной обстановки в пограничном пространстве и на каналах международных сообщений;

      8) в соответствии с уголовно-процессуальным законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях осуществляет производство досудебного расследования по делам об уголовных правонарушениях и производство по делам об административных правонарушениях, отнесенных к ее ведению, принимает участие в выяснении обстоятельств правонарушений и проверке лиц, задержанных в пограничном пространстве;

      9) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      10) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      11) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      12) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      13) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      14) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      15) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      16) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      17) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      18) исключен Законом РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      19) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      20) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      21) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      22) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      23) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      24) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      25 Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      26) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      27) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      28) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      29) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      29-1) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      30) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      31) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      32) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      33) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      34) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      35) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      36) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      36-1) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      37) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      37-1) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      37-2) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      38) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      39) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      40) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      41) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      42) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      42-1) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      43) на период проведения призыва граждан на воинскую службу участвует в работе призывных комиссий;

      44) на основе представленных местными органами военного управления Республики Казахстан сводных данных осуществляет мониторинг и отбор призывного контингента для нужд Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

      45) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 56 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.04.2019 № 243-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12 августа 2018 года, за исключением подпункта 19) пункта 8 статьи 1, которые вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57. Компетенция органов государственных доходов Республики Казахстан

      Сноска. Заголовок статьи 57 в редакции Закона РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Органы государственных доходов Республики Казахстан:

      1) организуют и проводят мероприятия по защите на Государственной границе экономических и иных интересов личности, общества и государства;

      2) в пределах своей компетенции отвечают за организацию таможенного и иных видов контроля, осуществляют оформление разрешительных документов на ввоз в Республику Казахстан или вывоз с территории Республики Казахстан транспортных средств, грузов и товаров;

      3) оказывают содействие Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в обеспечении защиты Государственной границы в соответствии с настоящим Законом и нормативными правовыми актами Республики Казахстан;

      4) информируют Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан по вопросам обеспечения режима в пунктах пропуска, иным сведениям, входящим в их компетенцию;

      5) исключен Законом РК от 10.11.2014 № 249-V (вводится в действие по истечении девяноста календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      6) осуществляют содержание находящихся на балансе пунктов пропуска, инженерно-технических сооружений, заграждений, коммуникаций, а также обеспечивают эксплуатацию и сохранность используемого оборудования;

      7) осуществляют иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 57 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.11.2014 № 249-V (вводится в действие по истечении девяноста календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 58. Компетенция Министерства иностранных дел Республики Казахстан

      Министерство иностранных дел Республики Казахстан:

      1) координирует деятельность государственных органов Республики Казахстан по вопросам, связанным с делимитацией, демаркацией и редемаркацией, участвует в переговорах по заключению договоров о режиме Государственной границы;

      2) осуществляет внешнеполитическое, международно-правовое обеспечение защиты Государственной границы;

      3) в пределах своей компетенции оформляет документы на право въезда в Республику Казахстан и выезда из Республики Казахстан гражданам Республики Казахстан, иностранцам и лицам без гражданства;

      4) информирует Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан об изменениях в пограничной и визовой политике иностранных государств в отношении Республики Казахстан, порядке пропуска через государственные границы в других государствах, о проведении делимитации, демаркации или редемаркации Государственной границы с сопредельными государствами;

      5) разрешает дипломатическими средствами и методами вопросы соблюдения режима Государственной границы и пограничные инциденты, не урегулированные пограничными представителями Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

      6) осуществляет выдачу пропусков сотрудникам дипломатических представительств и консульских учреждений, а также приравненных к ним представительств международных организаций, аккредитованных в Республике Казахстан, для допуска в помещения и иные места в пунктах пропуска, где осуществляются пограничный и иные виды контроля;

      7) осуществляет обмен списками пограничных представителей с сопредельными государствами;

      8) принимает решения по использованию средств на командирование за границу должностных лиц уполномоченных органов при проведении международных мероприятий по вопросам защиты Государственной границы;

      9) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 59. Компетенция Министерства внутренних дел Республики Казахстан

      Министерство внутренних дел Республики Казахстан:

      1) самостоятельно или совместно с Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан осуществляет контроль за въездом, временным пребыванием, проживанием и передвижением лиц в пограничной зоне;

      2) Исключен Законом РК от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      3) обеспечивает общественный порядок при проведении в пограничной зоне и пограничной полосе общественно-политических, культурных и иных мероприятий;

      4) информирует Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан о состоянии правопорядка в пограничном пространстве, лицах, покинувших место жительства при неизвестных обстоятельствах, преступных группах и лицах, имеющих противоправные устремления в отношении Государственной границы и Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

      5) оказывает содействие Комитету национальной безопасности Республики Казахстан в розыске лиц, нарушивших Государственную границу, и иных правонарушителей, а также выяснении и проверке обстоятельств правонарушений;

      6) обеспечивает участие сил и средств органов внутренних дел в защите Государственной границы в случаях и порядке, установленных настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан;

      7) по представлению Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан временно ограничивает или запрещает доступ граждан Республики Казахстан, иностранцев и лиц без гражданства на отдельные участки местности или объекты, расположенные в пограничном пространстве;

      8) содержит в следственных изоляторах, изоляторах временного содержания органов внутренних дел лиц, задержанных Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в соответствии с уголовно-процессуальным законодательством Республики Казахстан;

      9) самостоятельно или совместно с Комитетом национальной безопасности Республики Казахстан участвует в правовом воспитании населения Республики Казахстан, осуществляет профилактику правонарушений в пограничном пространстве;

      10) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 59 с изменениями, внесенными законами РК от 13.05.2020 № 327-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 60. Компетенция уполномоченного органа в области транспорта и коммуникаций

      Уполномоченный орган в области транспорта и коммуникаций:

      1) в пределах своей компетенции создает инфраструктуру воздушных, железнодорожных, морских (речных) и автомобильных пунктов пропуска на Государственной границе Республики Казахстан;

      1-1) организует проектирование и строительство зданий и сооружений пограничных отделов (отделений) Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, а также автомобильных пунктов пропуска через Государственную границу;

      2) исключен Законом РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      3) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 60 в редакции Закона РК от 10.11.2014 № 249-V (вводится в действие по истечении девяноста календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.06.2022 № 130-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 61. Компетенция уполномоченного органа в сфере геодезии, картографии и пространственных данных

      Сноска. Заголовок статьи 61 – в редакции Закона РК от 21.12.2022 № 167-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Уполномоченный орган в сфере геодезии, картографии и пространственных данных:

      1) в пределах своей компетенции осуществляет контроль за отображением Государственной границы на картографических материалах, обеспечивает геодезическое определение пограничных знаков;

      2) осуществляет иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 61 с изменениями, внесенными Законом РК от 21.12.2022 № 167-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 62. Компетенция местных исполнительных и иных государственных органов Республики Казахстан

      1. Местные исполнительные органы Республики Казахстан:

      1) в пределах своей компетенции издают нормативные правовые акты, направленные на создание условий для защиты Государственной границы;

      2) информируют Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан по вопросам, касающимся обстановки в пограничном пространстве;

      3) в соответствии с законодательством Республики Казахстан предоставляют земельные участки для нужд защиты и охраны Государственной границы;

      4) оказывают помощь уполномоченным органам, осуществляющим защиту Государственной границы, рассматривают и исполняют их представления и иные предусмотренные законодательством Республики Казахстан акты реагирования;

      4-1) организуют учет, хранение, оценку и дальнейшее использование имущества, изъятого Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан при пресечении правонарушений в пограничном пространстве и признанного в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, бесхозяйным;

      5) для оперативного разрешения вопросов обеспечения пограничной безопасности Республики Казахстан назначают ответственных должностных лиц и организуют деятельность координационных советов по пограничным вопросам, создаваемых при акиматах приграничных районов (городов), с возложением на них функций координации (на своих территориях) за выполнением органами, организациями, общественными объединениями и гражданами требований настоящего Закона, иных нормативных правовых актов в области защиты Государственной границы;

      6) создают условия для участия граждан на добровольной основе в защите Государственной границы;

      7) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

      1-1. Уполномоченный орган в области углеводородов разрабатывает порядок выдачи разрешений на неоднократное пересечение Государственной границы казахстанскими и иностранными судами и казахстанскими воздушными судами, задействованными в операциях по недропользованию и обеспечении операций по недропользованию, пространственные и временные пределы действия разрешений, а также порядок осуществления контроля за указанными судами.

      1-2. Уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира разрабатывает и утверждает порядок уведомления Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан о выдаче разрешений на пользование животным миром в целях лова водных биологических ресурсов в рыболовной зоне и общем водном пространстве.

      2. Иные государственные органы Республики Казахстан в пределах своих полномочий оказывают Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженным Силам Республики Казахстан содействие в обеспечении защиты Государственной границы.

      Сноска. Статья 62 с изменениями, внесенными законами РК от 25.04.2016 № 505-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 63. Взаимодействие уполномоченных органов, участвующих в защите Государственной границы

      1. Уполномоченные органы, указанные в статьях 56 – 62 настоящего Закона, при выполнении возложенных на них задач по защите Государственной границы взаимодействуют между собой, реализуют совместные меры и информируют друг друга по вопросам, относящимся к их компетенции.

      2. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Министерство обороны Республики Казахстан:

      1) организуют непосредственно на Государственной границе взаимодействие своих сил и уполномоченных органов, участвующих в защите Государственной границы или осуществляющих свою деятельность, затрагивающую интересы защиты Государственной границы;

      2) осуществляют взаимодействие с соответствующими государственными органами иностранных государств.

Глава 9. ПОГРАНИЧНАЯ СЛУЖБА КОМИТЕТА
НАЦИОНАЛЬНОЙ БЕЗОПАСНОСТИ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Статья 64. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан

      1. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан является уполномоченным органом, осуществляющим защиту и охрану Государственной границы на суше, во внутренних и территориальных водах (в том числе в подводной среде) в целях обеспечения целостности и неприкосновенности Государственной границы, поддержания законности и установленного порядка в пограничном пространстве.

      2. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан имеет флаг, в том числе военно-морской, и опознавательные знаки, используемые Вооруженными Силами Республики Казахстан, а воинские части – боевые знамена установленного образца.

      3. Задачами Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан являются:

      1) обеспечение режима Государственной границы и режима в пунктах пропуска;

      2) выполнение обязательств, вытекающих из международных договоров Республики Казахстан о Государственной границе, участие в ее делимитации, демаркации и редемаркации;

      3) участие в решении задач обороны и национальной безопасности Республики Казахстан;

      4) участие в защите экономических интересов Республики Казахстан на Государственной границе, в рыболовной зоне и на континентальном шельфе;

      5) осуществление контроля самостоятельно или совместно с уполномоченными органами за соблюдением установленных режимов в пограничной зоне, во внутренних и территориальных водах, в рыболовной зоне и на континентальном шельфе;

      6) содействие правоохранительным, природоохранным органам Республики Казахстан в защите граждан, природных ресурсов и окружающей среды, соблюдении миграционного законодательства Республики Казахстан в пограничном пространстве.

      4. Другие задачи могут возлагаться на Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 64 с изменениями, внесенными законами РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 65. Деятельность Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан

      1. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан свою деятельность на Государственной границе, в пограничном пространстве и при выполнении задач по обеспечению безопасности загранучреждений Республики Казахстан осуществляет на основе международных договоров и законодательства Республики Казахстан.

      2. Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      3. Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 65 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 66. Обязанности Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан

      При защите и охране Государственной границы Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан обязана:

      1) пресекать любые попытки изменения прохождения Государственной границы, освоения территории Республики Казахстан;

      2) участвовать в пределах своей компетенции в решении задач по обороне Республики Казахстан, а также обеспечении режимов чрезвычайного или военного положений;

      3) отражать вооруженное вторжение на территорию Республики Казахстан, пресекать вооруженные и иные провокации на Государственной границе, защищать от указанных преступных посягательств население, государственную и частную собственность;

      4) предупреждать и пресекать попытки пересечения Государственной границы лицами и транспортными средствами вне установленных пунктов пропуска или иных мест, где осуществляется пропуск через Государственную границу, а также незаконного пересечения в пунктах пропуска или иных местах, где осуществляется пропуск через Государственную границу, выявлять и задерживать нарушителей Государственной границы и иных правонарушителей в пограничном пространстве;

      5) осуществлять в установленном порядке при наличии надлежаще оформленных документов и прохождении установленных видов контроля пропуск лиц, транспортных средств, грузов и товаров;

      6) обеспечивать выполнение режима Государственной границы и режима в пунктах пропуска;

      7) контролировать самостоятельно или совместно с уполномоченными органами соблюдение пограничного режима, установленных режимов внутренних и территориальных вод, рыболовной зоны и континентального шельфа, организовывать службу контрольных постов в местах въезда в пограничную зону;

      8) осуществлять профилактику правонарушений в пределах своей компетенции;

      9) проверять у лиц, следующих через Государственную границу, документы на право въезда в Республику Казахстан и выезда из Республики Казахстан, делать в них соответствующие отметки, временно изымать такие документы, а также изымать недействительные документы;

      9-1) осуществлять процедуру подтверждения личности по дактилоскопической информации в отношении лиц, прошедших дактилоскопическую регистрацию, при пересечении Государственной границы Республики Казахстан;

      Примечание ИЗПИ!
      Действие подпункта 10) было приостановлено до 01.01.2024, в период приостановления данный подпункт действует в редакции подпункта 3) пункта 1-1 статьи 80 настоящего Закона.

      10) ограничивать въезд иностранцев и лиц без гражданства, которым в соответствии с законами Республики Казахстан не разрешен въезд в Республику Казахстан, а также иностранцев и лиц без гражданства, отказавшихся пройти процедуру подтверждения личности по дактилоскопической информации, не исполнивших в установленный законами Республики Казахстан срок судебные решения и постановления уполномоченных органов о наложении штрафа;

      11) не пропускать с оставлением в пунктах пропуска и иных местах, где осуществляется пропуск через Государственную границу, граждан Республики Казахстан и иных лиц, утративших документы, удостоверяющие личность, в период пребывания за границей или в Республике Казахстан, до установления их личности;

      12) осуществлять задержание и личный досмотр лиц в соответствии с законами Республики Казахстан;

      13) останавливать, осматривать и задерживать транспортные средства, допустившие нарушение установленных режимов в пограничном пространстве, доставлять (конвоировать) их в расположение подразделений Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан для выяснения обстоятельств правонарушения;

      14) задерживать и изымать в установленном порядке самостоятельно или совместно с уполномоченными органами перемещаемые через Государственную границу взрывчатые, отравляющие, радиоактивные, наркотические вещества, оружие, боеприпасы, иные грузы и товары, запрещенные к ввозу в Республику Казахстан или вывозу из Республики Казахстан, а также грузы и товары, перемещаемые контрабандным путем;

      15) оказывать содействие Вооруженным Силам Республики Казахстан в охране Государственной границы в воздушном пространстве;

      16) оказывать содействие правоохранительным и природоохранным органам Республики Казахстан в защите граждан, природных ресурсов и окружающей среды в пограничном пространстве;

      17) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      17-1) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      18) осуществлять контроль за пересечением Государственной границы в подводной среде;

      19) использовать имеющиеся средства для опознавания (классификации) подводных объектов во внутренних и территориальных водах, а также за их пределами до границ иностранных государств при возникновении угрозы незаконного пересечения или при незаконном пересечении Государственной границы;

      20) осуществлять противолодочные и противодиверсионные мероприятия в подводной среде в интересах защиты Государственной границы;

      21) обеспечивать производство и рассматривать дела об административных правонарушениях, отнесенных к ее ведению в соответствии с законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях;

      22) осуществлять досудебное расследование по уголовным правонарушениям, отнесенным к ее ведению в соответствии с уголовно-процессуальным законодательством Республики Казахстан;

      23) осуществлять физическую защиту загранучреждений, порядок организации и осуществления которой определяется Председателем Комитета национальной безопасности Республики Казахстан по согласованию с Министерством иностранных дел Республики Казахстан и уполномоченным органом в сфере внешней разведки.

      Физическая защита загранучреждений осуществляется военнослужащими Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, прикомандированными к Министерству иностранных дел Республики Казахстан.

      Перечень загранучреждений Республики Казахстан, в которых обеспечивается физическая защита, определяется Правительством Республики Казахстан;

      24) исполнять иные обязанности, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 66 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2016 № 41-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018); от 23.12.2023 № 51-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 67. Права Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан

      1. В пределах пограничного пространства Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан имеет право:

      1) осуществлять монтаж, возводить и устанавливать необходимые инженерно-технические средства, сооружения и заграждения;

      2) осуществлять строительство коммуникаций, деятельность по техническому обслуживанию, ремонту, реконструкции вооружения и военной техники, размещать и использовать технику и вооружение;

      3) участвовать в делимитации, демаркации и редемаркации Государственной границы, разработке необходимых документов и материалов с целью установления режима Государственной границы с сопредельными государствами;

      4) находиться на любых участках местности (располагать пограничные наряды), в том числе на территориях особо охраняемых и природоохранных зон, а также передвигаться по ним при исполнении служебных обязанностей, требовать от собственников (арендаторов) земельных участков выделения мест для передвижения пограничных нарядов, оборудования и содержания в надлежащем состоянии проходов через ограждения или переходов через другие препятствия;

      5) проводить контрразведывательную и оперативно-розыскную деятельность, а также разведывательную деятельность в области пограничной политики и оперативного обеспечения охраны Государственной границы, территориальных вод, рыболовной зоны и континентального шельфа и принимать меры по обеспечению собственной безопасности в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      6) координировать в пределах своих полномочий деятельность уполномоченных органов и организаций в области реализации пограничной политики и обеспечения пограничной безопасности Республики Казахстан, организовывать взаимодействие своих сил и уполномоченных органов, участвующих в защите Государственной границы или осуществляющих деятельность, затрагивающую интересы защиты Государственной границы;

      7) вносить в государственные органы, общественные объединения, организации обязательные к исполнению представления об устранении причин и условий, способствующих совершению правонарушений в пограничном пространстве или препятствующих деятельности Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

      8) на основе общепризнанных принципов и норм международного права, а также международных договоров Республики Казахстан организовывать и осуществлять взаимодействие в защите Государственной границы с пограничными органами иностранных государств;

      9) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      10) вести переписку с пограничными представителями сопредельных государств по вопросам поддержания режима Государственной границы, урегулирования пограничных инцидентов, обмена информацией, по взаимной договоренности приглашать представителей сопредельных государств на территорию Республики Казахстан и переходить на территорию сопредельных государств для ведения переговоров по пограничным вопросам в порядке, установленном настоящим Законом;

      11) запрашивать и получать безвозмездно от уполномоченных органов, организаций и общественных объединений информацию, необходимую для исполнения обязанностей;

      Примечание ИЗПИ!
      Действие подпункта 11-1) было приостановлено до 01.01.2024 подпунктом 4) пункта 1-1 статьи 80 настоящего Закона.

      11-1) получать и использовать дактилоскопическую информацию, содержащуюся в базе данных дактилоскопической информации органов внутренних дел, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      12) привлекать на добровольной основе к решению задач в области защиты Государственной границы граждан в составе добровольных дружин, в качестве внештатных сотрудников Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан и иных формах, поощрять граждан, отличившихся при защите Государственной границы, и лиц, отвечающих предъявляемым требованиям, рекомендовать для поступления в военные, специальные учебные заведения органов национальной безопасности Республики Казахстан;

      13) участвовать в правовом воспитании населения Республики Казахстан, проводить профилактические мероприятия, направленные на предупреждение правонарушений в пограничном пространстве, использовать средства массовой информации для информирования населения о правонарушениях, розыске правонарушителей и в иных целях;

      14) применять вооружение и военную технику, специальные средства, служебных животных и физическую силу в соответствии с настоящим Законом;

      15) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      16) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      17) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      18) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      19) осуществлять совместно с органами государственных доходов в установленном порядке досмотр транспортных средств, грузов и товаров, перемещаемых через Государственную границу;

      20) сопровождать транспортные средства и располагать на них пограничные наряды;

      21) при усилении охраны Государственной границы в порядке, определяемом совместными решениями с Министерством обороны Республики Казахстан и Министерством внутренних дел Республики Казахстан, использовать выделяемые ими силы и средства;

      22) при преследовании правонарушителей беспрепятственно (при необходимости с повреждением запирающих устройств) в любое время суток входить в жилые и нежилые помещения граждан, на территорию и в помещения организаций, а также осматривать их (с последующим уведомлением в течение двадцати четырех часов соответствующего прокурора);

      23) при проведении пограничных поисков и операций, иных розыскных действий самостоятельно устанавливать контрольные посты, временно ограничивать или запрещать движение лиц и транспортных средств, не допускать граждан на отдельные участки местности, обязывать их остаться там или покинуть эти участки в целях защиты здоровья и жизни людей;

      24) при возникновении угрозы безопасности Республики Казахстан временно ограничивать с уведомлением местных исполнительных и иных уполномоченных органов Республики Казахстан производство различных работ в пограничной полосе, за исключением работ оборонного значения, работ, связанных с выполнением международных обязательств и ликвидацией последствий, возникших при чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера;

      25) использовать в служебных целях средства связи, а при отражении вооруженных вторжений на территорию Республики Казахстан, воспрепятствовании незаконным массовым пересечениям и иным провокациям на Государственной границе, проведении поисковых мероприятий, доставлении лиц, подозреваемых в совершении правонарушений, – транспортные средства организаций, а в необходимых случаях – транспортные средства граждан с последующим возмещением расходов либо причиненного ущерба владельцам по их требованию в установленном законами Республики Казахстан порядке;

      26) запрещать сход на берег и пребывание на берегу членам экипажей иностранных невоенных судов и иным находящимся на них лицам, допустившим правонарушения при пересечении Государственной границы, плавании во внутренних и территориальных водах или во время стоянки судов в казахстанских портах;

      27) требовать от граждан соблюдения установленного на Государственной границе порядка, прекращения противоправных действий, препятствующих деятельности Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, в случае невыполнения этих требований принимать соответствующие меры, предусмотренные законами Республики Казахстан;

      28) содержать нарушителей установленных в пограничном пространстве режимов в помещениях Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, специально оборудованных для содержания лиц, подвергнутых административному задержанию;

      29) помещать в следственные изоляторы, изоляторы временного содержания и помещения, специально оборудованные для содержания лиц, подвергнутых административному задержанию лиц в соответствии с уголовно-процессуальным законодательством Республики Казахстан;

      30) приглашать лиц в подразделения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан с целью получения от них объяснений об известных им обстоятельствах нарушения установленных режимов в пограничном пространстве;

      31) исключен Законом РК от 10.11.2014 № 249-V (вводится в действие по истечении девяноста календарных дней после дня его первого официального опубликования);
      32) Исключен Законом РК от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      33) осуществлять радиационный контроль в пунктах пропуска и иных местах, где осуществляется пропуск через Государственную границу, в которых отсутствуют органы государственных доходов, с использованием технических средств радиационного контроля в автоматическом или ручном режиме;

      34) осуществлять организацию эксплуатации инспекционно-досмотровых комплексов, содержащих радиоактивные вещества, а также контроль радиационной безопасности в органах национальной безопасности при обращении с радиоактивными веществами, приборами или аппаратурой, в которых содержатся радиоактивные вещества или генерируется ионизирующее излучение;

      35) осуществлять иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      2. Кроме того, во внутренних и территориальных водах, рыболовной зоне, казахстанской части вод пограничных рек, озер и иных водоемов по отношению к казахстанским и иностранным (надводным и подводным) судам, средствам передвижения по льду Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан имеет право:

      1) остановить судно и произвести его осмотр, если оно не отвечает на сигналы опроса, находится в запрещенном для плавания районе, нарушает порядок захода в воды Республики Казахстан, плавания и пребывания в них. Осмотр судна включает проверку судовых и навигационных документов, документов членов экипажа и пассажиров, документы на грузы, а в необходимых случаях и судовых помещений. По результатам осмотра судна ему может быть разрешено продолжить плавание (пребывание) в водах Республики Казахстан с соблюдением установленных правил или предложено покинуть воды Республики Казахстан или оно может быть задержано в соответствии с уголовно-процессуальным или административным законодательством Республики Казахстан;

      2) задерживать лиц, подлежащих уголовной или административной ответственности в соответствии с законодательством Республики Казахстан, передавать этих лиц органам дознания и следствия или соответствующим органам, если иное не предусмотрено международными договорами Республики Казахстан;

      3) преследовать и задерживать суда (средства передвижения по льду), нарушившие международные договоры или законодательство Республики Казахстан, до их захода в территориальные воды своей страны или третьего государства, если преследование было начато во внутренних или территориальных водах, рыболовной зоне либо водном пространстве над континентальным шельфом после подачи зрительного или звукового сигнала об остановке (с дистанции, позволяющей им увидеть или услышать этот сигнал) и велось непрерывно.

      3. При охране Государственной границы в подводной среде Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан имеет право:

      1) привлекать силы и средства других уполномоченных органов для выяснения обстановки в подводной среде во внутренних и территориальных водах в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      2) при обнаружении подводных объектов во внутренних и территориальных водах произвести опрос о целях захода в эти воды, потребовать изменить курс, предложить им выйти из подводного состояния, показать свой флаг, остановить и произвести их осмотр, принимать иные меры по предупреждению или прекращению действий обнаруженных подводных объектов;

      3) задерживать лиц, подлежащих уголовной или административной ответственности в соответствии с законодательством Республики Казахстан, передавать этих лиц органам дознания и следствия или соответствующим органам, если иное не предусмотрено международными договорами Республики Казахстан;

      4) задерживать подводные средства, допустившие нарушение установленного порядка пересечения Государственной границы и (или) плавания во внутренних и территориальных водах, доставлять (конвоировать) их в порты Республики Казахстан, иные места для выяснения обстоятельств правонарушения, передавать эти средства органам дознания и следствия;

      5) применять вооружение и военную технику в соответствии с законами Республики Казахстан.

      4. При проведении пограничных поисков и операций на территории Республики Казахстан Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан может использовать предоставленные ей права и за пределами пограничного пространства.

      5. При решении служебных задач по охране Государственной границы кораблям, катерам, самолетам и вертолетам (иным летательным аппаратам), используемым органами национальной безопасности Республики Казахстан и Вооруженными Силами Республики Казахстан, предоставляется право на:

      1) использование водного и воздушного пространства, морских и речных портов, аэропортов и аэродромов (посадочных площадок) Республики Казахстан независимо от их принадлежности и предназначения;

      2) получение навигационной, метеорологической, гидрографической и иной информации;

      3) аэропортовое (аэродромное) обеспечение полетов и кораблевождения.

      При этом расходы на осуществление услуг, предусмотренных частью первой настоящего пункта, оплачиваются за счет бюджетных средств в соответствии с законодательством Республики Казахстан. Предоставление указанных услуг может осуществляться без предварительной оплаты.

      6. Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, осуществляющие физическую защиту загранучреждений, имеют право на провоз, ношение, хранение и применение оружия, специальных средств, служебных собак, а также физической силы в порядке и случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 67 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.11.2014 № 249-V (вводится в действие по истечении девяноста календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.11.2014 № 257 (порядок введения в действие см. пп. 12) ст. 10); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 30.12.2016 № 41-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018); от 31.03.2021 № 24-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 23.12.2023 № 51-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 67-1. Строительство линий связи в пределах пограничного пространства

      Строительство линий связи в пределах пограничного пространства вправе осуществлять уполномоченное ведомство Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 9 дополнена статьей 67-1 в соответствии с Законом РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 68. Кадры Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан. Особенности прохождения воинской службы в Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан

      1. Кадры Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан состоят из военнослужащих (военнослужащих по призыву, военнослужащих по контракту) и работников.

      Прохождение воинской службы в Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан осуществляется в порядке, определяемом законодательством Республики Казахстан.

      Подготовка, переподготовка и повышение квалификации кадров для Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан осуществляются в военных, специальных учебных заведениях Республики Казахстан, а также в других организациях образования Республики Казахстан и иностранных государств в соответствии с международными соглашениями.

      2. На срочную воинскую службу в Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан призываются граждане Республики Казахстан с соответствующими физическими и морально-психологическими качествами в соответствии с законодательством Республики Казахстан в приоритетном порядке.

      Особенности отбора, изучения и призыва граждан Республики Казахстан в Пограничную службу Комитета национальной безопасности Республики Казахстан определяются правилами организации и проведения призыва граждан Республики Казахстан на воинскую службу, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан.

      3. Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан при исполнении служебных обязанностей являются представителями государственной власти и находятся под защитой государства. Никто не вправе вмешиваться в служебную деятельность Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, кроме лиц, прямо уполномоченных на то законами Республики Казахстан.

      Несение службы по охране и защите Государственной границы Республики Казахстан в пограничных нарядах, а также физической защите загранучреждений является боевым дежурством (боевой службой).

      4. Военнослужащий Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан на всей территории Республики Казахстан независимо от занимаемой должности, места нахождения и времени в случае обращения к нему граждан с заявлением или сообщением о событиях, угрожающих пограничной безопасности, либо в случае непосредственного выявления им таковых обязан:

      1) принять возможные меры по пресечению правонарушения, установлению и задержанию граждан, его совершивших, охране места происшествия;

      2) сообщить об этом в ближайшее подразделение Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      5. Трудовая деятельность работников Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан регулируется Трудовым кодексом Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан о государственной службе.

      Сноска. Статья 68 с изменением, внесенным Законом РК от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 68-1. Особенности снабжения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан нефтепродуктами

      Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан закупает нефтепродукты у единого оператора по поставке нефтепродуктов, определяемого уполномоченным органом по государственному регулированию производства нефтепродуктов.

      Сноска. Глава 9 дополнена статьей 68-1 в соответствии с Законом РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 10. КОМПЕТЕНЦИЯ ВООРУЖЕННЫХ СИЛ
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Статья 69. Компетенция Вооруженных Сил Республики Казахстан

      Вооруженные Силы Республики Казахстан:

      1) организуют и обеспечивают охрану Государственной границы в воздушном пространстве;

      2) участвуют в защите Государственной границы на суше, во внутренних и территориальных водах, а также в подводной среде в соответствии с настоящим Законом, другими законами Республики Казахстан;

      3) в пределах своей компетенции участвуют в разрешении инцидентов, связанных с нарушением режима Государственной границы, привлекают для этих целей иные уполномоченные органы;

      4) разрабатывают предложения по установлению морских коридоров и схем разделения движения в территориальных водах;

      5) привлекают силы и средства уполномоченных органов для выполнения мероприятий по защите Государственной границы в соответствии с законами Республики Казахстан;

      6) в соответствии с законодательством Республики Казахстан оказывают содействие Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в обеспечении защиты Государственной границы;

      7) осуществляют иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 69 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 70. Компетенция Сил воздушной обороны Вооруженных Сил Республики Казахстан

      1. Силы воздушной обороны Вооруженных Сил Республики Казахстан при охране Государственной границы в воздушном пространстве:

      1) осуществляют контроль за соблюдением порядка пересечения Государственной границы;

      2) используют имеющиеся у них средства для опознавания воздушных судов в воздушном пространстве Республики Казахстан, а также за пределами территориальных вод до границ иностранных государств при возникновении угрозы незаконного пересечения или незаконном пересечении ими Государственной границы;

      3) пресекают полеты и принимают меры к посадке на территории Республики Казахстан воздушных судов, незаконно пересекших Государственную границу и (или) нарушивших порядок использования воздушного пространства Республики Казахстан;

      4) оказывают содействие воздушным судам, незаконно пересекшим Государственную границу в случае непреднамеренных действий экипажей этих судов, посредством восстановления их ориентировки, вывода в аэропорт или аэродром, посадки на территории Республики Казахстан или вывода за пределы воздушного пространства Республики Казахстан.

      2. Силы воздушной обороны Вооруженных Сил Республики Казахстан имеют право:

      1) привлекать в установленном законодательством Республики Казахстан порядке силы и средства других уполномоченных органов для выяснения обстановки в воздушном пространстве Республики Казахстан;

      2) запрещать или ограничивать полеты воздушных судов в отдельных районах воздушного пространства Республики Казахстан при возникновении угрозы незаконного пересечения или незаконном пересечении Государственной границы в воздушном пространстве;

      3) потребовать от воздушного судна сообщить информацию о целях влета в воздушное пространство Республики Казахстан или причинах отклонения от плана полета;

      4) оказывать содействие воздушным судам, незаконно пересекшим Государственную границу в случае непреднамеренных действий экипажей этих судов, посредством восстановления их ориентировки, вывода в аэропорт или аэродром, посадки на территории Республики Казахстан или вывода за пределы воздушного пространства Республики Казахстан, предложить воздушному судну изменить курс, если он ведет в запретный или временно опасный для полетов район;

      5) принимать меры по предупреждению или прекращению незаконного пересечения Государственной границы, в случае необходимости потребовать от экипажа воздушного судна осуществить посадку в указанном месте, в том числе в принудительном порядке;

      6) приглашать (после посадки на территории Республики Казахстан) членов экипажей воздушных судов, незаконно пересекших Государственную границу и (или) нарушивших порядок использования воздушного пространства Республики Казахстан, в подразделения Министерства обороны Республики Казахстан для выяснения обстоятельств правонарушения;

      7) задерживать лиц, совершивших правонарушение и подлежащих уголовной или административной ответственности в соответствии с законами Республики Казахстан, передавать этих лиц органам дознания и следствия или соответствующим органам;

      8) применять вооружение и военную технику в соответствии с законами Республики Казахстан;

      9) осуществлять иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 70 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 71. Компетенция Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан при применении для защиты Государственной границы

      Сноска. Заголовок статьи 71 в редакции Закона РК от 10.01.2015 № 275-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Военно-морские Силы Вооруженных Сил Республики Казахстан при применении для защиты Государственной границы:

      1) участвуют в осуществлении контроля за пересечением Государственной границы в подводной среде;

      2) оказывают содействие Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в осуществлении противолодочной, в том числе подводно-диверсионной обороны в интересах безопасности Республики Казахстан;

      3) осуществляют иные полномочия, предусмотренные законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 71 с изменением, внесенным Законом РК от 10.01.2015 № 275-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. ПРИМЕНЕНИЕ ВООРУЖЕНИЯ И ВОЕННОЙ
ТЕХНИКИ, СПЕЦИАЛЬНЫХ СРЕДСТВ, СЛУЖЕБНЫХ
ЖИВОТНЫХ И ФИЗИЧЕСКОЙ СИЛЫ ПРИ ЗАЩИТЕ
ГОСУДАРСТВЕННОЙ ГРАНИЦЫ

Статья 72. Условия и пределы применения вооружения и военной техники, специальных средств, служебных животных и физической силы

      1. Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженных Сил Республики Казахстан в пределах пограничного пространства имеют право на ношение, хранение, применение оружия и специальных средств, а также могут применять военную технику, служебных животных и физическую силу.

      2. Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан обязаны проходить специальную подготовку, ежегодную проверку на пригодность к действиям в условиях, связанных с применением вооружения и военной техники, специальных средств, служебных животных и физической силы.

      3. Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженных Сил Республики Казахстан при защите Государственной границы в случаях необходимой обороны и крайней необходимости или при задержании лица, совершившего правонарушение, при отсутствии штатного оружия и специальных средств либо возможности их применить вправе использовать любые подручные средства.

      4. В случаях привлечения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан к мероприятиям, проводимым специальными государственными и правоохранительными органами Республики Казахстан, вооружение и военная техника, специальные средства, служебные животные и физическая сила применяются в соответствии с нормативными правовыми актами Республики Казахстан, регламентирующими деятельность органа – инициатора мероприятия.

      5. Запрещается применять вооружение и военную технику, специальные средства, служебных животных и физическую силу в отношении женщин, лиц с явными признаками инвалидности и несовершеннолетних, за исключением случаев наличия реальной угрозы здоровью и жизни граждан, военнослужащих, а также совершения ими вооруженного или группового нападения, оказания вооруженного сопротивления, захвата заложников, объектов, транспортных средств, в том числе воздушных и морских судов.

      6. Применение вооружения и военной техники также запрещается:

      1) по надводным, подводным, воздушным судам, летательным аппаратам и средствам передвижения по льду, а также иным транспортным средствам с пассажирами, если они не создают реальной угрозы национальной безопасности Республики Казахстан;

      2) в отношении лиц, которые незаконно пересекли или пытаются пересечь Государственную границу непреднамеренно, в связи с несчастным случаем или воздействием непреодолимых сил природы;

      3) в отношении диких и домашних животных, пересекших или пытающихся пересечь Государственную границу.

      7. Во всех случаях применения вооружения и военной техники, специальных средств, служебных животных и физической силы военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженных Сил Республики Казахстан обязаны принять меры по обеспечению безопасности окружающих лиц и оказанию неотложной медицинской помощи пострадавшим.

      8. Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженных Сил Республики Казахстан не несут ответственности за моральный, материальный и физический вред, причиненный в связи с применением в предусмотренных настоящим Законом случаях вооружения и военной техники, специальных средств, служебных животных и физической силы, в том числе нанесенный в результате:

      1) опасного или неожиданного маневра транспортных средств и (или) действий правонарушителей;

      2) изменения траектории полета пуль (снарядов) вследствие их рикошета;

      3) разрушения или повреждения транспортных средств нарушителей.

      9. По каждому случаю применения вооружения и военной техники, специальных средств, служебных животных и физической силы при пресечении нарушений установленных в пограничном пространстве режимов не позднее двенадцати часов информируется соответствующий прокурор.

      10. Иные уполномоченные органы в области защиты Государственной границы применяют вооружение и военную технику, специальные средства, служебных животных и физическую силу в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 73. Применение вооружения и военной техники

      1. Пограничная служба Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженные Силы Республики Казахстан при защите Государственной границы применяют вооружение и военную технику:

      1) для отражения вооруженного вторжения и вооруженного нападения на территорию Республики Казахстан, пресечения вооруженных провокаций на Государственной границе;

      2) для отражения вооруженного нападения на подразделения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженных Сил Республики Казахстан, иных войск и воинских формирований Республики Казахстан, участвующих в защите Государственной границы;

      3) против лиц, надводных, подводных, воздушных судов, летательных аппаратов, в том числе беспилотных воздушных судов, и средств передвижения по льду, а также иных транспортных средств, пересекших или пересекающих Государственную границу и оказывающих вооруженное сопротивление, либо в ответ на применение ими силы;

      4) для остановки (прекращения движения или полета) надводных, подводных, воздушных судов, летательных аппаратов, в том числе беспилотных воздушных судов, и средств передвижения по льду, а также иных транспортных средств путем их повреждения, в случаях невыполнения ими требования об остановке или изменении курса, когда прекращение нарушения или их задержание не могут быть осуществлены другими средствами;

      5) для предотвращения угона за границу надводных, подводных, воздушных судов, летательных аппаратов, в том числе беспилотных воздушных судов, и средств передвижения по льду, а также иных транспортных средств без пассажиров;

      6) для отражения нападения, в том числе невооруженного, на военнослужащих и объекты Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженных Сил Республики Казахстан, иных граждан, выполняющих служебные обязанности или общественный долг по защите Государственной границы, членов их семей, когда их жизнь подвергается непосредственной опасности;

      7) для защиты граждан от нападения, угрожающего их жизни и здоровью, а также освобождения заложников;

      8) для защиты военнослужащих или граждан от нападения животных, угрожающих их жизни и здоровью;

      9) для предупреждения, выявления и пресечения иных правонарушений, а также необходимой обороны и в случае крайней необходимости.

      Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в пограничном пространстве также имеют право использовать оружие для подачи сигнала тревоги или вызова помощи.

      2. Без предупреждения вооружение и военная техника могут применяться:

      1) для отражения вооруженного вторжения и вооруженного нападения;

      2) при оказании вооруженного сопротивления;

      3) при внезапном нападении на военнослужащих и иных граждан;

      4) при побеге задержанных лиц с захваченным оружием.

      3. В иных случаях применению вооружения и военной техники должны предшествовать ясно выраженное предупреждение о намерении их применить и (или) предупредительные выстрелы.

      Сноска. Статья 73 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 74. Применение специальных средств

      1. Во всех случаях, дающих право Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженным Силам Республики Казахстан применять вооружение и военную технику при защите Государственной границы, могут применяться специальные средства.

      2. Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Вооруженных Сил Республики Казахстан в пограничном пространстве также имеют право использовать специальные средства:

      1) для задержания и разоружения правонарушителей, иных лиц, оказывающих сопротивление или умышленно препятствующих военнослужащим, участвующим в защите Государственной границы, осуществлять возложенные на них служебные обязанности, либо в отношении лиц, незаконно имеющих при себе оружие, боеприпасы, взрывчатые, ядовитые, радиоактивные, наркотические и иные, запрещенные к свободному обращению, вещества;

      2) для пресечения массовых беспорядков в пограничном пространстве и в случаях массового невооруженного пересечения или попытки пересечения Государственной границы, групповых действиях правонарушителей, посягающих на жизнь и здоровье граждан или безопасность государства;

      3) при конвоировании и охране задержанных лиц, если имеются достаточные основания полагать, что они могут совершить побег, причинить вред окружающим или собственному здоровью;

      4) для доставки задержанных, если это необходимо в целях пресечения правонарушения, установления личности правонарушителя, а также составления протокола об административном правонарушении, при невозможности составить его на месте, если составление протокола является обязательным;

      5) для вскрытия объектов и транспортных средств, а также их демонтажа в целях пресечения правонарушений;

      6) для предупреждения, выявления и пресечения иных правонарушений, а также необходимой обороны и в случае крайней необходимости.

Статья 75. Применение служебных животных и физической силы

      1. Во всех случаях, дающих право Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан применять вооружение и военную технику и специальные средства при защите Государственной границы, могут применяться служебные животные и физическая сила.

      2. Военнослужащие Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в пограничном пространстве также имеют право применять служебных животных и физическую силу, в том числе боевые приемы борьбы:

      1) для поиска и задержания правонарушителей;

      2) при досмотре лиц, транспортных средств, грузов и товаров, осмотре местности, с целью поиска и обнаружения предметов, материалов, средств, веществ, запрещенных к свободному обращению, ввозу в Республику Казахстан или вывозу из Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      3) для предупреждения, выявления и пресечения иных правонарушений, а также необходимой обороны и в случае крайней необходимости.

Глава 12. УЧАСТИЕ ГРАЖДАН В ЗАЩИТЕ
ГОСУДАРСТВЕННОЙ ГРАНИЦЫ, ИХ ПРАВОВАЯ ЗАЩИТА

Статья 76. Участие граждан в защите Государственной границы

      1. В пределах пограничного пространства граждане участвуют на добровольной основе в защите Государственной границы в составе добровольных дружин и иных формах.

      2. Порядок привлечения граждан к защите Государственной границы в составе добровольных дружин, формы и виды такого привлечения определяются Правительством Республики Казахстан.

      3. Граждане, участвующие в защите Государственной границы, осуществляют свою деятельность на основе принципов законности, уважения и соблюдения прав и свобод человека и гражданина.

      4. Обстоятельствами, исключающими возможность участия гражданина Республики Казахстан в защите Государственной границы в составе добровольных дружин, являются:

      1) привлечение к уголовной ответственности;

      2) неоднократное (два и более раза в течение года) совершение умышленных административных правонарушений;

      3) выезд на постоянное место жительства за пределы пограничного пространства или Республики Казахстан;

      4) наступление обстоятельств, исключающих его дальнейшее участие в защите Государственной границы (выявление психических, поведенческих расстройств (заболеваний), в том числе связанных с употреблением психоактивных веществ, иной болезнью, представляющей опасность для окружающих, – согласно перечню, утвержденному Правительством Республики Казахстан, смерти гражданина);

      5) нежелание в дальнейшем участвовать в защите Государственной границы.

      Сноска. Статья 76 с изменениями, внесенными Законом РК от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 77. Права и обязанности граждан, участвующих в защите Государственной границы

      1. Граждане, участвующие в защите Государственной границы (далее – лица, участвующие в защите Государственной границы), обязаны:

      1) незамедлительно информировать подразделения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан о ставших известными им фактах готовящихся либо совершенных правонарушений в пограничном пространстве;

      2) в предусмотренных законодательством Республики Казахстан случаях предъявлять по требованию граждан удостоверения, подтверждающие правомерность их участия в защите Государственной границы;

      3) разъяснять гражданам, задержанным за совершение правонарушений, основания применяемых к ним принудительных мер;

      4) проходить в подразделениях Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан правовую подготовку перед участием в мероприятиях по защите Государственной границы.

      2. Лица, участвующие в защите Государственной границы, имеют право:

      1) оказывать содействие Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан в мероприятиях защиты Государственной границы, не связанных с контрольными и надзорными функциями;

      2) предупреждать и пресекать правонарушения в пограничном пространстве;

      3) применять в целях пресечения правонарушений и задержания правонарушителей физическую силу и другие средства, если иными способами достичь указанных целей не представляется возможным;

      4) в предусмотренных законами Республики Казахстан случаях задерживать и доставлять в подразделения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, правоохранительные или иные уполномоченные органы лиц, совершивших правонарушения в пограничном пространстве;

      5) совместно с представителями Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан проводить мероприятия, направленные на профилактику правонарушений в пограничном пространстве;

      6) требовать соблюдения установленных режимов в пограничном пространстве.

      Законные требования лиц, участвующих в защите Государственной границы, обязательны для исполнения.

      3. Противоправные действия в отношении лиц, участвующих в защите Государственной границы, и членов их семей в связи с оказанием содействия в защите Государственной границы, а также невыполнение законных требований лиц, участвующих в защите Государственной границы, влекут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Глава 13. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 78. Надзор за соблюдением законности в области защиты Государственной границы Республики Казахстан

      Высший надзор за соблюдением законности в области защиты Государственной границы Республики Казахстан осуществляют Генеральный Прокурор Республики Казахстан и уполномоченные им прокуроры.

      Сноска. Статья 78 в редакции Закона РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 79. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о Государственной границе

      1. Лица, нарушившие требования настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан о Государственной границе, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      2. Граждане Республики Казахстан, иностранцы и лица без гражданства имеют право на получение от Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, Министерства обороны Республики Казахстан, иных уполномоченных органов в области защиты Государственной границы разъяснения по поводу ограничения их прав и свобод.

      3. В случае нарушения законных прав и свобод граждан Республики Казахстан, иностранцев или лиц без гражданства соответствующие должностные лица обязаны восстановить эти права и возместить им ущерб в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Статья 80. Порядок введения в действие настоящего Закона

      1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

      1-1. Приостановить до 1 января 2024 года действие:

      1) подпункта 1) пункта 2 статьи 23 настоящего Закона, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в следующей редакции:

      "1) проверку документов и лиц, в том числе посредством процедуры обработки биометрических персональных данных, опрос лиц в целях определения законности пересечения Государственной границы, выявления нарушителей порядка пересечения Государственной границы, а также лиц, в отношении которых имеются установленные законами Республики Казахстан ограничения по въезду в Республику Казахстан и выезду из Республики Казахстан;";

      2) подпункта 9-1) статьи 66 настоящего Закона;

      3) подпункта 10) статьи 66 настоящего Закона, установив, что в период приостановления данный подпункт действует в следующей редакции:

      "10) ограничивать въезд иностранцев и лиц без гражданства, которым в соответствии с законами Республики Казахстан не разрешен въезд в Республику Казахстан, а также иностранцев и лиц без гражданства, не исполнивших в установленный законами Республики Казахстан срок судебные решения и постановления уполномоченных органов (должностных лиц) о наложении штрафа;";

      4) подпункта 11-1) пункта 1 статьи 67 настоящего Закона.

      2. Признать утратившими силу:

      1) Закон Республики Казахстан от 13 января 1993 года "О Государственной границе Республики Казахстан" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1993 г., № 1, ст. 1; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 14, ст. 275; 1998 г., № 24, ст. 436; 2002 г., № 15, ст. 147; 2004 г., № 23, ст. 142; 2007 г., № 24, ст. 180; 2009 г., № 18, ст. 86; 2011 г., № 11, ст. 102);

      2) Закон Республики Казахстан от 13 января 1993 года "О Пограничной службе Комитета национальной безопасности Республики Казахстан" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1993 г., № 1, ст. 3; 1995 г., № 8, ст. 56; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 14, ст. 275; 2002 г., № 15, ст. 147; 2004 г, № 23, ст. 142; 2007 г., № 9, ст. 67; № 24, ст. 180; 2011 г., № 1, ст. 7; 2012 г., № 4, ст. 32).

      Сноска. Статья 80 с изменениями, внесенными законами РК от 29.06.2021 № 58-VII (вводится в действие c 01.01.2021); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      Президент
Республики Казахстан
Н. Назарбаев

Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы

Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 16 қаңтардағы № 70-V Заңы.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 80-баптан қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

      МАЗМҰНЫ

      Осы Заң Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы

      Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы (бұдан әрі – Мемлекеттік шекара) – Қазақстан Республикасы аумағының (құрлығының, суларының, жер қойнауының, әуе кеңістігінің) шектерін айқындайтын сызық пен осы сызық бойынша тiгiнен өтетiн жазықтық және Қазақстан Республикасының мемлекеттік егемендігі қолданылатын кеңістік шегі.

2-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

      1) автоматтандырылған электрондық кезек жүйесі (бұдан әрі – электрондық кезек жүйесі) – автомобиль көлігі құралдарының Қазақстан Республикасынан шығу кезінде автомобиль өткізу пункттеріне кіру уақытын броньдауға арналған бағдарламалық-аппараттық кешен;

      1-1) арнаулы құралдар – құқыққа қайшы әрекеттердің жолын кесу не әскери қызметшілерді, уәкілетті органдардың қызметкерлерін және Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын азаматтарды жеке қорғау және бүркемелеу мақсатында құқық бұзушыларға, олар пайдаланатын көлік пен объектілерге дене күшімен, жарақаттау арқылы, химиялық, электрлік, психологиялық, назарын басқа жаққа аудару жолымен немесе өзге де әсер етуге арналған құралдар;

      1-2) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз ету – пайдалы қазбаларды барлау мен өндіруге тартылған және арналған адамдарды, багажды және жүктерді кемелермен тасымалдау жөніндегі қызмет, сондай-ақ пайдалы қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі операцияларды қолдап отыру үшін пайдаланылатын Қазақстан Республикасының порттарына, теңіз терминалдарына, айлақтық құрылысжайларына және арналарға қызмет көрсетуге және оларды пайдалануға кемелерді пайдаланумен байланысты қызмет;

      2) инженерлік құрылыстар мен бөгеуіштер шебі – Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әрекетін қамтамасыз етуге арналған, Қазақстан Республикасының шекаралық кеңістігі шегінде тұрақты пайдалануға бөлінген жер белдеуі;

      3) инспекциялық тексеріп қарау кешені – интрузивтік емес (жанасусыз) тексеріп қарау әдісімен теміржол және автокөлік құралдарын, көлік құралдарының жүк салатын бөліктерін, контейнерлерді ашпай, оларды көзбен шолып тексеру үшін уәкілетті органдар пайдаланатын, кескіндерді өңдеу мен талдау жүйелерімен жарақтандырылған тексеріп қарайтын интраскопиялық техника (интрузивтік емес тексеріп қарайтын стационарлық, тасымалданатын және ұтқыр техникалық құралдар);

      4) Каспий теңізіндегі Қазақстан Республикасы аумақтық суларының енін есептеуге арналған бастапқы сызықтар (бұдан әрі – бастапқы сызықтар) – Қазақстан Республикасының құрлықтық бөлігінде және оның аралдарында орналасқан, орташа көпжылдық деңгейлі (Кронштадт футштогының нөліне қатысты биіктіктердің Балтық жүйесінің минус 28,0 метр белгісінде) сызықтар, сондай-ақ Қазақстан Республикасына тиесілі шығанақтардағы, бухталардағы, құйылыстар мен жайылмалардағы Қазақстан Республикасы ішкі суларының шектерін шектейтін түзу сызықтар;

      5) Қазақстан Республикасының аумақтық сулары (бұдан әрі – аумақтық сулар) – халықаралық құқық нормаларына және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес бастапқы сызықтардан бастап өлшенетін, ені он бес теңіз милі болатын, Қазақстан Республикасының егемендігі қолданылатын және сыртқы шегі Мемлекеттік шекара болып табылатын теңіз белдеуі;

      5-1) Қазақстан Республикасының балық аулау аймағы (бұдан әрі – балық аулау аймағы) – халықаралық құқықтың қағидаттары мен нормалары ескеріле отырып, Мемлекеттік шекарадан (аумақтық сулардың сыртқы шегінен) бастап өлшенетін, ені он теңіз милі болатын, шегінде Қазақстан Республикасы су биологиялық ресурстарының кәсіпшілігіне айрықша құқыққа ие болатын теңіз белдеуі;

      6) Қазақстан Республикасының континенттік қайраңы (бұдан әрі – континенттік қайраң) – Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалануға және су түбі мен жер қойнауының ресурстарын игеруге байланысты басқа да құқыққа сыйымды шаруашылық-экономикалық қызметке егеменді құқықтарын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген, Каспий теңізінің түбі мен жер қойнауының учаскесі (Каспий теңізінің қазақстандық секторы);

      7) Қазақстан Республикасының шекаралық кеңістігі (бұдан әрі – шекаралық кеңістік) – Мемлекеттік шекара және Қазақстан Республикасының ішкі сулары және аумақтық сулары бар шекаралық аймақтың сыртқы шектеріне дейін оған шектесіп жатқан Қазақстан Республикасының аумағы, Мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункттерінің және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындардың аумақтары, өз шегінде уәкілетті органдар шекаралық қызметті жүзеге асыратын балық аулау аймағы, континенттік қайраң, сондай-ақ олардың үстіндегі әуе кеңістігі;

      8) Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерін физикалық қорғау (бұдан әрі – шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғау) – Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінде объектішілік және өткізу режимдерін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар кешенін қоса алғанда, Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелері мен олардың персоналының қауіпсіздігін қамтамасыз етудің құрамдас бөлігі;

      9) Қазақстан Республикасының ішкі сулары (бұдан әрі – ішкі сулар) – Қазақстан Республикасы аумағының құрамдас бөлігі, ол:

      бастапқы сызықтардан бастап жағалау жағына қарай орналасқан суды;

      көпжылдық орташа деңгейлі жердегі жағадан жағаға жүргізілген түзу сызықпен шектелген шығанақтардың, бухталардың, құйылыстардың және жайылмалардың суын;

      порттардың гидротехникалық және өзге де тұрақты құрылыстарының теңіз жаққа қарай неғұрлым қашық орналасқан нүктесі арқылы өтетін сызықпен шектелген Қазақстан Республикасы порттарының суын;

      Мемлекеттік шекарадан Берг бұғазындағы Ақлақ гидроқұрылысына дейінгі (Үлкен Арал теңізінің қазақстандық бөлігі шегіндегі) Қазақстан Республикасының жағалауы жағына қарай орналасқан Арал теңізінің суын;

      жағалары Қазақстан Республикасына тиесілі шекаралық өзендердің, көлдер мен өзге де су айдындарының суын қамтиды;

      10) қайта шегендеу – жоғалған шекаралық белгілерді қалпына келтіру және ескіргендерін жөндеу, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта ресімделген қосымша шекара белгілерін орнату;

      11) қызметтік жануарлар – шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың алдын алу, оларды айқындау, анықтау және жолын кесу мақсатында шекара нарядтарын күшейтуге, сондай-ақ құқық бұзушыларға дене күшімен, психологиялық, құрсаулау жолымен және өзге де әсер етуге арналған иттер мен жылқылар;

      12) межелеу – Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта ресімделген және осы халықаралық шартқа қоса берілетін карталарда графика түрінде бейнеленген, Мемлекеттік шекараның жағдайы мен бағытын шектес мемлекеттер арасындағы келісім бойынша айқындау;

      13) Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу – адамдардың, көлік құралдарының Мемлекеттік шекараны кесіп өту (кесіп өтуге рұқсат алу), жүктер мен тауарлардың Мемлекеттік шекара арқылы өткізілу заңдылығын тану;

      13-1) Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орын – айрықша жағдайларда адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын, өткізу пункті болып табылмайтын аумақ (акватория);

      14) Мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункті (бұдан әрі – өткізу пункті) – теміржол, автомобиль вокзалы немесе станциясы, теңіз немесе өзен порты, халықаралық әуежай немесе әуеайлақ шектеріндегі аумақ (акватория), сондай-ақ адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу жүзеге асырылатын тиісті инфрақұрылымы бар, Мемлекеттік шекараға тікелей жақын жерде арнайы бөлінген өзге де жергілікті жер учаскесі;

      15) Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін жүктер мен тауарлар (бұдан әрі – жүктер мен тауарлар) – Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін коммерциялық және коммерциялық емес жүктер, тауарлар, нәрселер, материалдар, құралдар, заттар, қол жүгі (багаж) және көлік құралдары;

      16) Мемлекеттік шекараны жайластыру – уәкілетті органдардың Мемлекеттік шекара инфрақұрылымын құру және дамыту бойынша қолданатын шаралары;

      17) Мемлекеттік шекараны қорғаудың инженерлік және техникалық құралдары (бұдан әрі – инженерлік-техникалық құралдар) – шекаралық кеңістіктегі құқық бұзушылықтардың алдын алуға, анықтауға және жолын кесуге арналған құралдар;

      18) Мемлекеттік шекараның инфрақұрылымы – Мемлекеттік шекараны қорғау мақсатында уәкілетті органдар тұрғызатын, жабдықтайтын және пайдаланатын шептер, объектілер, гидротехникалық, инженерлік және өзге де құрылыстар мен бөгеуіштер кешені;

      19) Мемлекеттік шекараны орнату – Мемлекеттік шекараны халықаралық-құқықтық айқындау, құжаттамалық сипаттау және заңнамалық ресімдеу жөніндегі шаралар кешені;

      20) Мемлекеттік шекараны санаттарға бөлу – Мемлекеттік шекара учаскелерінің өзіндік ерекшеліктерінің сипаты (шектес мемлекеттермен өзара қарым-қатынастар, шекара қауіпсіздігіне қатер төнуі, шекара маңы аудандары халқының әлеуметтік-саяси жағдайы мен тығыздығы, жергілікті жер бедері) негізінде олардың жай-күйін және Мемлекеттік шекараның құқықтық жағдайын (мәртебесін) айқындау;

      21) өзеннің өзек табаны – өзен түбінің неғұрлым төмен учаскелерін қосатын сызық;

      22) радиациялық бақылау – Mемлекеттік шекара арқылы өткізілетін жүктерден, тауарлардан және (немесе) көлік құралдарынан шығатын иондаушы сәуле шығару деңгейін тексеру және оны табиғи фонмен салыстыру;

      22-1) сервистік инфрақұрылым – адамдар мен көлік құралдарының жүріп-тұру, жүктердің (тауарлардың) өткізілу жағдайларын жақсартуға және өткізу пункттеріндегі бақылаушы органдардың қызметін қамтамасыз етуге арналған аумақ, ғимараттар мен құрылыстар;

      23) уәкілетті органдар – өз құзыреті шегінде Мемлекеттік шекараны қорғауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар;

      24) фарватер – навигациялық қоршалым құралдары (буйлар, қадалар, екі жарма белгілер) арқылы белгіленетін кедергілер (аралдар, тайыздар арасында) арасымен кемелердің жүзуіне арналған қауіпсіз жол;

      25) шегендеу – Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта ресімделген, жергілікті жерде Мемлекеттік шекараны айқындау және белгілеу;

      26) шекарадағы тосын оқиға – Қазақстан Республикасының, онымен шектес бір немесе бірнеше мемлекеттің мүдделерін қозғайтын Мемлекеттік шекара режимінің бұзылуына байланысты Мемлекеттік шекарадағы оқиға;

      27) шекара қауіпсіздігі – шекаралық кеңістікте жеке адамның, қоғамның және мемлекеттің саяси, экономикалық, ақпараттық, гуманитарлық және өзге де мүдделері қорғалуының жай-күйін білдіретін Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздігінің құрамдас бөлігі;

      28) шекаралық аймақ – әкімшілік-аумақтық бірліктер аумағы шегінде шекаралық белдеуге шектесіп жатқан Қазақстан Республикасы аумағының бір бөлігі;

      29) шекаралық белдеу – құрлықтық учаскеде Мемлекеттік шекараға тікелей жапсарлас жатқан, ал Мемлекеттік шекара шекаралық өзендер, көлдер және өзге де су айдындары арқылы өтетін учаскеде – аталған су айдындарының байырғы жағасына тікелей шектесіп жатқан аумақтың, сондай-ақ Мемлекеттік шекара режимі қолданылатын, оларда орналасқан аралдар аумағының бір бөлігі;

      30) шекара өкілдері – Мемлекеттік шекараның белгіленген режимін ұстап тұруға байланысты мәселелерді шешу үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің офицерлері қатарынан тағайындалатын уәкілетті лауазымды адамдар;

      31) шекара өкілдерінің кездесулер пункті – шекара өкілдерінің отырыстарын, сондай-ақ халықаралық кездесулерді ұйымдастыру және өткізу үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі пайдаланатын арнайы жабдықталған үй-жайлары бар жеке ғимарат.

      Ескерту. 2-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

3-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда көзделгеннен өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

4-бап. Шекаралық саясат

      1. Шекаралық саясат Қазақстан Республикасы Үкіметінің және уәкілетті органдардың шекара қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, Қазақстан Республикасының егемендігіне, аумағының тұтастығына және қол сұғылмаушылығына нұқсан келтірудің алдын алу мен жолын кесуге, оның Мемлекеттік шекарасын қорғауға бағытталған келісілген, үйлестірілген қызметін білдіреді.

      2. Шекаралық саясат:

      1) халықаралық ынтымақтастық;

      2) шекаралық мәселелерді бейбіт жолмен шешу;

      3) уәкілетті органдардың келісілген іс-қимылдары арқылы іске асырылады.

      3. Қазақстан Республикасының шекаралық саясатын қалыптастыру бойынша ұсыныстар тұжырымдауды Қазақстан Республикасының Үкіметі жанындағы Мемлекеттік шекара комиссиясы жүзеге асырады.

      Мемлекеттік шекара комиссиясының құрамы, өкілеттіктері жəне қызмет ету тəртібі Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі бекітетін ережеде айқындалады.

      Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5-бап. Мемлекеттік шекараны қорғау қағидаттары

      Мыналар:

      1) Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыру кезінде заңдылықты сақтау;

      2) Қазақстан Республикасы аумағының тұтастығын, қол сұғылмаушылығын және бөлінбестігін қамтамасыз ету;

      3) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын сақтау;

      4) жеке адамның, қоғамның және мемлекеттің Мемлекеттік шекараны қорғау кезіндегі өзара жауапкершілігі;

      5) халықаралық құқық нормаларын сақтау Мемлекеттік шекараны қорғау қағидаттары болып табылады.

6-бап. Мемлекеттік шекараны қорғау

      1. Мемлекеттік шекараны қорғау шекаралық кеңістікте Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуден тұрады және оны Қазақстан Республикасының Үкіметі мен уәкілетті органдар өз құзыреті шегінде саяси, құқықтық, ұйымдастырушылық, экономикалық, шекаралық, әскери және өзге де шараларды қолдану жолымен жүзеге асырады.

      Мемлекеттік шекараны қорғауға Қазақстан Республикасының азаматтары мен ұйымдары қатыса алады.

      2. Шекаралық кеңістік шегінде Мемлекеттік шекараны қорғау мақсатында мынадай режимдер:

      1) Мемлекеттік шекара режимі;

      2) өткізу пункттеріндегі режим;

      3) шекара режимі;

      4) ішкі және аумақтық сулар режимі;

      4-1) балық аулау аймағы режимі;

      5) континенттік қайраң режимі енгізіледі.

      Ескерту. 6-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-бап. Мемлекеттік шекараны күзету

      1. Мемлекеттік шекараны қорғаудың құрамдас бөлігі ретінде Мемлекеттік шекараны күзету уәкілетті органдардың Мемлекеттік шекараның өтуін өзгертуге жол бермеуден, сондай-ақ Мемлекеттік шекара режимін және өткізу пункттеріндегі режимді бұзушылықтардың алғышарттарын, белгілері мен фактілерін анықтау және олардың жолын кесу жөніндегі іс-шаралар кешенін өткізуден тұрады.

      2. Құрлықта, ішкі және аумақтық суларда (оның ішінде су астындағы ортада) Мемлекеттік шекараны күзетуді Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

      3. Әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны күзетуді Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері жүзеге асырады.

      Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-бап. Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі шаралар

      1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі іс-шараларды орындау үшін осы Заңға, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес уәкілетті органдардың, ұйымдардың және азаматтардың күштері мен құралдарын тартады.

      2. Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі шаралар оның учаскелерін санаттарға бөлу ескеріле отырып қолданылады.

2-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ ОРНАТУ, БЕЛГІЛЕУ ЖӘНЕ ЖАЙЛАСТЫРУ

9-бап. Мемлекеттік шекараны орнату

      1. Мемлекеттік шекара межелеу, шегендеу және қайта шегендеу үдерісінде орнатылады.

      2. Мемлекеттік шекараны межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге байланысты іс-әрекеттерді Қазақстан Республикасының және шектес мемлекеттердің өкілдерінен құрылатын бірлескен комиссия жүзеге асырады.

      3. Мемлекеттік шекара:

      1) құрлықта – жер бедерiнiң сипатты нүктелерi, сызықтары немесе анық көрiнетiн бағдарлар бойынша;

      2) Каспий теңiзінде – Қазақстан Республикасы аумақтық сулардың сыртқы шегі бойынша;

      3) Арал теңізінде – Мемлекеттік шекараның жағалауларға шығатын тұстарын қосатын шекаралық нүктелердің жағалаулардың кескіні мен теңіздегі су деңгейi өзгерген кезде ауыспайтын сызығы бойынша;

      4) кеме жүзетін өзендерде – өзеннің басты фарватерінің ортасы немесе өзек табаны бойынша; кеме жүзбейтін өзендерде, жылғаларда – олардың ортасы немесе өзеннiң негiзгi саласының ортасы бойынша; көлдерде және өзге де су айдындарында (осы баптың 3-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген су айдындарын қоспағанда) – Мемлекеттік шекараның көл немесе өзге де су айдыны жағаларына шығатын тұстарын қосатын бір-бірінен бірдей қашықтықтағы, ортаңғы, тура немесе басқа да сызық бойынша орнатылады.

      Өзен, жылға, көл немесе өзге де су айдыны арқылы өтетiн Мемлекеттік шекара жағалардың кескіні немесе су деңгейi өзгерген кезде, сондай-ақ өзен, жылға арнасы ауытқыған кезде өзгертiлмейдi;

      5) су тораптарының су қоймаларында және өзге де жасанды су айдындарында – су басқанға дейiнгi жерден өткен Мемлекеттік шекараға сәйкес;

      6) өзендер, жылғалар, көлдер және өзге де су айдындары арқылы өтетін көпiрлерде, плотиналарда және өзге де құрылыстарда – Мемлекеттік шекараның су арқылы өтуiне қарамастан, осы құрылыстардың ортасы немесе олардың технологиялық осі бойынша орнатылады.

      Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Мемлекеттік шекараны белгілеу

      1. Мемлекеттік шекара жергілікті жерде шегендеуге сәйкес айқын көрiнетiн шекара белгiлерiмен белгіленеді.

      2. Шекара белгілерінің нысандарын, көлемдерін, сипаттамасын, конструкциясын және оларды орнату тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

11-бап. Мемлекеттік шекараны жайластыру

      1. Мемлекеттік шекараны жайластыру Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінде көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

      2. Мемлекеттік шекараның инфрақұрылымы оның учаскелерін санаттарға бөлуді негізге ала отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен белгіленеді.

3-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРА РЕЖИМІ

12-бап. Мемлекеттік шекара режимі

      1. Осы Заңға және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде Мемлекеттік шекара режимі қолданылады.

      2. Мемлекеттік шекара режимі:

      1) Мемлекеттік шекараны (Каспий теңізіндегі Мемлекеттік шекара учаскесін қоспағанда) күтіп-ұстау;

      2) Мемлекеттік шекараны кесіп өту;

      3) Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу;

      4) шекаралық белдеуге кіру, онда уақытша болу, тұру, жүріп-тұру және шекаралық белдеудің үстінен ұшуды жүзеге асыру;

      5) шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызметті жүргізу, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу;

      6) шекарадағы тосын оқиғаларды шешу тәртібін қамтиды.

      3. Мемлекеттік шекара учаскелері бойынша шекаралық белдеуді Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

      Шекаралық белдеуде Мемлекеттік шекараны белгілеу шебі жабдықталады.

13-бап. Мемлекеттік шекараны күтіп-ұстау

      1. Мемлекеттік шекараны күтіп-ұстауды уәкілетті органдар жүзеге асырады және ол Мемлекеттік шекара режимін қамтамасыз ету мен ұстап тұруға бағытталған.

      2. Мемлекеттік шекараны күтіп-ұстау Мемлекеттік шекараны белгілеу шебін жабдықтау мен оның жұмыс істеуін қамтамасыз ету (шекаралық белгілерді орнату, сақтау және дұрыс күйінде ұстап тұру, оларды бақылау мақсатында қарап тексеру, шекаралық соқпақтар мен жолдарды жабдықтау), сондай-ақ Мемлекеттік шекараның өтуіне шектес мемлекетпен бірлескен тексерулер жүргізу тәртібін қамтиды.

      3. Мемлекеттік шекараның шегендеу үдерісі аяқталмаған учаскелерінде шекаралық белгілерді сақтау, оларды бақылау мақсатында қарап тексеру тәртібін Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті айқындайды.

14-бап. Мемлекеттік шекараны кесіп өту

      1. Мемлекеттік шекараны кесіп өту:

      1) құрлықта, шекаралық өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында – халықаралық теміржол, автомобиль, өзен және өзге де қатынас жолдарында белгіленетін Мемлекеттік шекараны кесіп өту орындарында;

      2) әуе кеңістігінде – Мемлекеттік шекараны халықаралық трассалар кесіп өтетін орындарда немесе осы мақсаттар үшін арнайы бөлінген әуе дәліздері бойынша;

      3) теңізде – халықаралық теңіз қатынасы жолдарында белгіленетін теңіз дәлiздерi шегінде жүзеге асырылады.

      Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген жағдайларда өзге де орындарда Мемлекеттік шекараны кесіп өтуге жол беріледі.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Мемлекеттік шекараны күзету жөніндегі міндеттерді орындау кезінде шектес мемлекеттің шекаралық органымен келісілген өзге де тәртіппен Мемлекеттік шекараны (аумақтық сулардың сыртқы шекарасын қоспағанда) кесіп өту құқығы беріледі.

      3. Шектес мемлекетпен халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығы шегінде Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібі, сондай-ақ оның аумағында адамдардың болу тәртібі Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттармен және Қазақстан Республикасының заңнамасымен реттеледі.

      3-1. Адамның теміржол көлігі құралымен:

      Қазақстан Республикасының аумағынан шет мемлекеттің аумағы арқылы Қазақстан Республикасы аумағының екінші бөлігіне транзитпен;

      шет мемлекеттің аумағынан Қазақстан Республикасының аумағы арқылы осы шет мемлекет аумағының екінші бөлігіне транзитпен жүріп өту кезінде Мемлекеттік шекараны кесіп өтуі Қазақстан Республикасына кіру және Қазақстан Республикасынан шығу болып табылмайды.

      Көрсетілген жағдайларда шекаралық, кедендік және өзге де бақылау түрлері Қазақстан Республикасының аумағы немесе шет мемлекеттің аумағы арқылы транзитпен жүріп өту кезінде жолаушыларды түсіруді (отырғызуды), жүктер мен тауарларды түсіруді (тиеуді) жүзеге асыруға тыйым сақталған кезде жүргізілмейді.

      Теміржол көлігі құралдарының аялдамай жүруін қамтамасыз ету, жолаушыларды түсіруді (отырғызуды), жүктер мен тауарларды түсіруді (тиеуді) жүзеге асыруға тыйымның сақталуын бақылау көлік ұйымының (жолаушыларды, жүктер мен тауарларды тасымалдаушының) міндеттері болып табылады.

      4. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою үшін Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда авариялық-құтқару құралымдарының Мемлекеттік шекараны кесіп өтуінің өзге де тәртібі көзделуі мүмкін.

      5. Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейінгі халықаралық теміржол және автомобиль қатынасы жолдарының учаскелерін белгілеу мен жабдықтауға қойылатын талаптарды, олар арқылы жүру тәртібін, сондай-ақ Мемлекеттік шекарада орналасқан халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығы периметрінің қазақстандық бөлігін жабдықтауға қойылатын талаптарды Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

      6. Адамдар мен көлік құралдары Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарға дейін немесе кері бағытта жүрген кезде:

      1) белгіленген қозғалыс маршрутын өзгертуге;

      2) аялдауға, адамдарды түсіруге (отырғызуға), жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге), кез келген ұшу аппаратын, оның ішінде пилотсыз әуе кемесін әуеге көтеруге, қондыруға немесе қабылдауға тыйым салынады.

      7. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мүддесінде, сондай-ақ шектес мемлекеттердің жазбаша өтініші бойынша Мемлекеттік шекараны оның жекелеген учаскелері арқылы кесіп өтуді уақытша шектейді немесе тоқтатады.

      Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі Мемлекеттік шекараны кесіп өтуді уақытша шектеу немесе тоқтату туралы хабарламаны мүдделі мемлекеттерге осындай шешім қабылданған кезден бастап жетпіс екі сағат ішінде дипломатиялық арналар арқылы жібереді.

      Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Теңізде, өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында Мемлекеттік шекараны кесіп өту

      1. Қазақстандық және шетелдік (суүсті және суасты) кемелер, әскери корабльдер, мұз үстімен жылжитын құралдар Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес теңізде, өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында Мемлекеттік шекараны кесіп өтеді.

      2. Шетелдік суасты кемелері (құралдары) аумақтық суларда Мемлекеттік шекараны су үстімен және туын көтеріп кесіп өтеді және жүзеді.

      3. Қазақстан Республикасының және шектес мемлекеттердің порттарына кірмей, Мемлекеттік шекараны кесіп өте отырып, шекаралық өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында кеменің жүзуі Қазақстан Республикасы ратификациялаған, шектес мемлекетпен жасалған халықаралық шартпен реттеледі.

      4. Қазақстандық және шетелдік (суүсті және суасты) кемелер, шетелдік әскери корабльдер, мұз үстімен жылжитын құралдар Мемлекеттік шекараны кесіп өткен және Қазақстан Республикасының порттарына (рейдтеріне) кіріп немесе кірмей, ішкі және аумақтық суларда жүзген кезде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының порттарынан (рейдінен) Мемлекеттік шекараға қарай жүзген кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің талап етуі бойынша:

      1) егер өз туы көтерілмеген болса, оны көрсетуге;

      2) егер ол жүзу үшін тыйым салынған немесе уақытша қауіпті ауданға, сондай-ақ жасанды аралдың, қондырғының немесе құрылыстың айналасында белгіленген қауіпсіздік аймағына бағыт алса не жүзу режимін басқа да бұзушылыққа әкеп соғатын болса, бағытын өзгертуге;

      3) ішкі немесе аумақтық суларға кіру мақсаты, қозғалыс схемасынан ауытқу себептері туралы хабарлауға;

      4) тексеру (кеме жайларын қарап тексеру) үшін тоқтауға және қарап тексеру тобын қабылдауға, кеме және навигация құжаттарын, экипаж мүшелері мен жолаушылардың құжаттарын, жүктерге немесе тауарларға құжаттарды ұсынуға;

      5) бағытты өзгертіп, Қазақстан Республикасының портына немесе өзге де көрсетілген пунктке баруға;

      6) Қазақстан Республикасының заңдарында және халықаралық шарттарда көзделген өзге де талаптарды орындауға міндетті.

      Осы баптың 4-тармағы 4) және 5) тармақшаларының ережелері шетелдік әскери корабльдер мен коммерциялық емес мақсаттарда пайдаланылатын шетелдік мемлекеттік кемелерге қолданылмайды.

      5. Осы баптың 4-тармағында көрсетілген қазақстандық және шетелдік кемелерге:

      1) өткізу пункттері ашылмаған Қазақстан Республикасының порттарына (рейдтеріне) кіруге;

      2) қозғалыстың белгіленген схемаларынан ауытқуға, жүзу үшін тыйым салынған немесе жүзу үшін уақытша қауіпті ауданға, сондай-ақ жасанды аралдың, қондырғының немесе құрылыстың айналасында белгіленген қауіпсіздік аймағына, егер осындай аудан немесе аймақ туралы теңізде жүзушілерге хабарламаларда хабарланса, кіруге;

      3) аялдауға, адамдарды түсіруге (отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге), кез келген жүзу құралдарын суға түсіруге немесе бортқа қабылдауға, кез келген ұшу аппаратын, оның ішінде пилотсыз әуе кемесін әуеге көтеруге, қондыруға немесе бортқа қабылдауға, кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті уәкілетті органның рұқсатынсыз не осындай рұқсаттың шарттарын бұза отырып жүргізуге тыйым салынады.

      6. Шетелдік әскери корабльдер және коммерциялық емес мақсаттарда пайдаланылатын басқа да шетелдік мемлекеттік кемелер болжамдалған кіру күніне дейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірілмей дипломатиялық арналар арқылы сұрау салынатын, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің алдын ала рұқсаты бойынша ішкі және аумақтық суларға кіру үшін Мемлекеттік шекараны кесіп өтеді.

      Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Кәсіпшілік жүргізуші қазақстандық кемелердің теңізде, өзендерде, көлдерде және өзге де су айдындарында Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өту құқығы

      1. Ішкі және аумақтық суларда, балық аулау аймағында және континенттік қайраң үстінде кәсіпшілікті кәсіпшілік өнімдерін шетелдік кемелерге, сондай-ақ мақсаты Қазақстан Республикасының аумағында балық өнімдерін және өзге де өнімдерді өткізу немесе өндіру үшін кәсіпшілік өнімдерін жеткізу болып табылатын кәсіпшілік қызметті жүргізген жағдайда, өздеріне қатысты шекаралық бақылау жүзеге асырылған қазақстандық кемелерге ауыстырып тиемей жүзеге асыратын қазақстандық кемелер кеменің тұрған жері туралы ақпаратты үнемі автоматты түрде беруді қамтамасыз ететін техникалық бақылау құралдары болған кезде Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің рұқсаты негізінде шекаралық, кедендік бақылаудан және бақылаудың өзге де түрлерінен өтпестен, Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өте алады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген қазақстандық кемелерге:

      1) шет мемлекеттің ішкі және аумақтық суларына, шетелдік порттарға кіруге;

      2) адамдар мен кемелерді құтқару қажеттігінен туындаған немесе кеменің капитаны бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін дереу хабардар ететін басқа да төтенше жағдайларды қоспағанда, шетелдік кемелердегі, сондай-ақ өздеріне қатысты шекаралық бақылау жүзеге асырылған қазақстандық кемелердегі адамдарды түсіруге (отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге) тыйым салынады.

      3. Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өтуге рұқсат беру тәртібін, осындай рұқсат қолданысының кеңістіктегі және уақыттық шектерін, сондай-ақ осы баптың 1-тармағында көрсетілген қазақстандық кемелерді бақылауды жүзеге асыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

      Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-1-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға тартылатын қазақстандық және шетелдік кемелердің Мемлекеттік шекараны бірнеше мәрте кесіп өту құқығы

      1. Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өту құқығы:

      1) жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу, пайдалы қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі жұмыстарды орындау мақсатында, сондай-ақ теңіз объектілерін, жүзбелі бұрғылау қондырғыларын құру, пайдалану және қолдану мақсатында кейіннен Қазақстан Республикасының порттарына, теңіз терминалдарына немесе айлақтық құрылысжайларына келе отырып, Қазақстан Республикасының порттарынан, теңіз терминалдарынан немесе айлақтық құрылысжайларынан Каспий теңізінің қазақстандық секторының су кеңістігіне шығатын қазақстандық және шетелдік кемелерге;

      2) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз ету мақсатында кейіннен Қазақстан Республикасының теңіз өткізу пункттеріне немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарға келе отырып, Қазақстан Республикасының теңіз өткізу пункттерінен немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындардан Каспий теңізінің қазақстандық секторының су кеңістігіне шығатын қазақстандық және шетелдік кемелерге;

      3) Қазақстан Республикасының Үкіметі басым деп айқындаған жобаларды іске асыру шеңберінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз ету мақсатында кейіннен Қазақстан Республикасының порттарына, теңіз терминалдарына немесе айлақтық құрылысжайларына келе отырып, Қазақстан Республикасының порттарынан, теңіз терминалдарынан немесе айлақтық құрылысжайларынан Каспий теңізінің қазақстандық секторының су кеңістігіне шығатын қазақстандық және шетелдік кемелерге беріледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген жағдайларда қазақстандық және шетелдік кемелер өздігінен жүзетін кемеде кеменің тұрған жері туралы ақпаратты автоматты түрде тұрақты беруді қамтамасыз ететін техникалық бақылау құралдары болған кезде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінің рұқсаты негізінде шекаралық және өзге де бақылау түрлерінен өтпей, Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өте алады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайда, кемелердің келуімен немесе кетуімен байланысты кедендік операциялар Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген қазақстандық және шетелдік кемелерге:

      1) шет мемлекеттің аумақтық суларына (теңізіне), шет мемлекеттің ішкі суларына, шетелдік порттарға кіруге;

      2) адамдар мен кемелерді құтқару қажеттігінен немесе басқа да төтенше жағдайлардан туындаған, кеменің капитаны бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін дереу хабардар ететін кездерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағынан кеткен кезде оларға қатысты шекаралық бақылау жүзеге асырылған, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына келген кезде шекаралық бақылаудан өтпеген адамдарды шетелдік және қазақстандық кемелерден түсіруге (оларға отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (оларға тиеуге) тыйым салынады.

      3. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға, сондай-ақ жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз етуге тартылған қазақстандық және шетелдік кемелердің Мемлекеттік шекараны бірнеше мәрте кесіп өтуіне рұқсат беру тәртібін, мұндай рұқсатты қолданудың кеңістіктік және уақыттық шектерін, сондай-ақ осы баптың 1-тармағында көрсетілген кемелерге бақылауды жүзеге асыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

      Ескерту. 3-тарау 16-1-баппен толықтырылды - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз) Заңдарымен.

17-бап. Әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны кесіп өту

      1. Мемлекеттік шекараны кесіп өту орнынан өткізу пункттеріне дейін және кері қарай ұшатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі арқылы транзиттік ұшып өту кезінде әуе кемелері Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің және Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясы саласындағы уәкілетті органның мынадай талаптарын орындауға:

      1) егер ұшу үшін тыйым салынған немесе уақытша қауіпті ауданға апаратын болса, бағытты өзгертуге;

      2) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіне кіру мақсаттары немесе ұшу жоспарынан ауытқу себептері туралы хабарлауға;

      3) көрсетілген жерге келіп қонуды жүзеге асыруға міндетті.

      2. Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейін немесе кері қарай бағытта ұшу, сондай-ақ Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі арқылы транзиттік ұшып өту кезінде, дүлей зiлзаланы, апатты, аварияны, авариялық жағдайды және адамдардың өміріне немесе денсаулығына қатер төндіретін басқа да жағдайларды қоспағанда, әуе кемелеріне:

      1) ұшу жоспарында көрсетілмеген, халықаралық болып табылмайтын әуежайларға немесе әуеайлақтарға, сондай-ақ әуежайлардан және әуеайлақтардан тыс жерлерге қонуға (ұшып көтерілуге);

      2) белгіленген (ұсынылған) дәліздерден және ұшу маршруттарынан ауытқуға, аэронавигациялық ақпарат құжаттарында жарияланған, ұшуға тыйым салынған аймақтар мен ұшу шектелген аймақтар аумағының үстінен ұшып өтуге;

      3) адамдарды түсіруге (отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге) тыйым салынады.

      Осы тармақтың 3) тармақшасының күші осы баптың 4-тармағында көрсетілген Мемлекеттік шекараны кесіп өту жағдайларына қолданылмайды.

      3. Ерекше жағдайларда техникалық, мәжбүрлі түрде қонуларды және гуманитарлық рейстерді, сондай-ақ мемлекеттік міндеттерді орындауға байланысты халықаралық ұшуларды орындау кезінде әуе кемелерінің қонуы мен ұшып шығуы халықаралық болып табылмайтын әуежайлардан немесе әуеайлақтардан жүргізіледі. Көрсетілген ұшулар Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен, Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдарымен және өзге де мемлекеттік органдармен келісім бойынша азаматтық және мемлекеттік авиация салаларындағы уәкілетті органдар берген уақытша рұқсат болған кезде орындалады.

      4. Құрылықтық қайраң үстіндегі су кеңістігінде орналасқан қалқымалы қонақүйлерді қоса алғанда, Қазақстан Республикасының аумағынан жасанды аралдарға, қондырғылар мен құрылыстарға, қалқымалы бұрғылау қондырғыларына не қалқымалы қонақүйлерді қоса алғанда, көрсетілген жасанды аралдардан, қондырғылар мен құрылыстардан, қалқымалы бұрғылау қондырғыларынан Қазақстан Республикасының аумағына адамдарды, жүктер мен тауарларды жеткізуді жүзеге асыратын қазақстандық әуе кемелері Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен шекаралық және өзге де бақылау түрлерінен өтпей, Мемлекеттік шекараны бөлінген әуе дәліздерінен тыс бірнеше мәрте кесіп өте алады. Адамдарды, кемелерді құтқару қажеттілігінен не басқа да төтенше жағдайлардан туындаған, қазақстандық әуе кемесінің командирі бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін, сондай-ақ азаматтық және мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті органдарды дереу хабардар ететін кездерді қоспағанда, көрсетілген қазақстандық әуе кемелеріне шет мемлекеттердің әуе кеңістігіне ұшып кіруге, Қазақстан Республикасының аумағынан кеткен кезде шекаралық бақылаудан өткен адамдарды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына келген кезде шекаралық бақылаудан өтпеген адамдарды отырғызуға (бортқа алуға), Қазақстан Республикасының аумағынан кеткен кезде оларға қатысты шекаралық және кедендік бақылау жүзеге асырылған кемелерге (кемелерден), сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағына келген кезде шекаралық және кедендік бақылау жүзеге асырылмаған кемелерге (кемелерден) кез келген жүктерді, тауарларды, валютаны, жануарларды тиеуге (түсіруге) тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайда кемелердің келуімен (кетуімен) байланысты кедендік операциялар Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Қазақстан Республикасының аумағы мен құрылықтық қайраң үстіндегі су кеңістігінде орналасқан жасанды аралдар, қондырғылар мен құрылыстар, қалқымалы бұрғылау қондырғылары, қалқымалы қонақүйлер арасындағы ұшуларды орындаған кезде әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының аумағынан ұшып шығуы және Қазақстан Республикасының аумағына қонуы Қазақстан Республикасының әуеайлақтарынан, тікұшақ айлақтарынан және қону алаңдарынан, оның ішінде халықаралық ұшулар үшін ашылмағандарынан жүргізілуі мүмкін.

      Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде кесіп өту

      1. Мынадай төтенше жағдайларға:

      1) дүлей зілзалаларға, апаттарға, аварияларға, авариялық жағдайға және адамдардың өміріне немесе денсаулығына, қазақстандық немесе шетелдік кеменің, шетелдік әскери корабльдің, мұз үстімен жылжитын құралдардың, сондай-ақ әуе кемесінің қауіпсіздігіне қатер төндіретін басқа да жағдайларға;

      2) қазақстандық немесе шетелдік бүлінген кемені, шетелдік әскери корабльді, мұз үстімен жылжитын құралдарды тіркеп сүйретуге;

      3) құтқарылған адамдарды жеткізуге;

      4) қазақстандық немесе шетелдік кеменің, шетелдік әскери корабльдің, мұз үстімен жылжитын құралдардың экипаж мүшелеріне немесе жолаушыларына шұғыл медициналық көмек көрсетуге байланысты Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде кесіп өту (белгіленген орындардан, теңіз немесе әуе дәліздерінен тыс) оны кесіп өту тәртібін бұзу болып табылмайды.

      2. Қазақстандық немесе шетелдік кеменің, шетелдік әскери корабльдің, мұз үстімен жылжитын құралдардың капитаны (кеме жүргізушісі), әуе кемесінің командирі Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде кесіп өткен немесе Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейін немесе кері қарай бағытта жүрудің осы Заңда айқындалған тәртібін мәжбүрлі түрде сақтамаған жағдайда:

      1) бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне және Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігіне дереу хабар беретін жақын жердегі қазақстандық теңіз немесе өзен портының, әуежайдың немесе әуеайлақтың әкімшілігін дереу хабардар етуге;

      2) көмек көрсету немесе болған мән-жайларды анықтау үшін келген, уәкілетті органдардың, Қазақстан Республикасының шекаралық немесе әскери кораблі командирінің, теңіз, өзен кемесі капитанының немесе әуе кемесі командирінің нұсқауларына сәйкес әрекет етуге міндетті.

      3. Өзге де адамдар және көлік құралдары Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде кесіп өткен немесе Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейін немесе кері қарай жүрудің осы Заңда айқындалған тәртібін мәжбүрлі түрде сақтамаған жағдайда:

      1) бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің жақын жердегі аумақтық бөлімшесінің (құрылымдық бөлімшесінің) басшылығына дереу хабардар етуге;

      2) болған мән-жайларды анықтау үшін келген, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі өкілінің нұсқауларына сәйкес әрекет етуге міндетті.

      Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлiк құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу. Өткізу пункттері

      1. Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлiк құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу Қазақстан Республикасының заңнамасына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес ашылған өткізу пункттерiнде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда жүргізіледі.

      2. Өткізу пункттерін ашу (жабу), олардың жұмыс істеуі (пайдаланылуы), оларды санаттарға бөлу, жіктеу, жайластыру қағидаларын, сондай-ақ олардың жұмысын техникалық жарақтандыру және ұйымдастыру бойынша талаптарды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

      3. Өткізу пункттерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      4. Өткізу пункттерінде шекаралық, кедендік, көліктік, санитариялық-карантиндік, ветеринариялық, фитосанитариялық бақылауды және өзіндік ерекшелігі бар тауарлардың өткізілуін бақылауды ұйымдастыру үшін өз құзыреті шегінде жауап беретін бақылаушы органдардың бөлімшелері орналастырылады.

      5. Өткізу пункттерінде, сондай-ақ Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда адамдарды өткізген кезде Мемлекеттік шекара ретінде паспорттық бақылау сызығы қолданылады.

      5-1. Шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақтың аумағында қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарының, инкассация қызметі жұмыскерлерінің, сондай-ақ қызметтік қажеттілікке байланысты осындай арнайы экономикалық аймаққа келетін адамдардың осындай экономикалық аймақтың аумағына кіруі және аумағынан шығуы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

      Инкассация қызметінің арнайы автомобиль көлігінің кіруі мен шығуын жүзеге асыру пломбаланған инкассаторлық қаптарды (сөмкелерді) ашпай, оны жете тексеру (қажет болған кезде) арқылы жүргізіледі.

      Тасымалданатын бағалы жүктердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында инкассация қызметі жұмыскерлерінің шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақтың аумағында Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жеке қорғану құралдарын пайдалануға, қызметтік қару мен оның патрондарын сақтауға және алып жүруге құқығы бар.

      6. Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлiк құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізуді Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

      7. Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды өткізу Қазақстан Республикасына кіру немесе Қазақстан Республикасынан шығу құқығын беретін құжаттар болған, сондай-ақ осы адамдарға қатысты Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулер болмаған кезде жүзеге асырылады.

      8. Мемлекеттік шекара арқылы көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізу мемлекеттік кіріс органдарының және өзге де бақылаушы органдардың көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды Қазақстан Республикасына әкелу немесе Қазақстан Республикасынан әкету құқығына рұқсат беру белгілері болған кезде жүзеге асырылады.

      8-1. Автомобиль көлігі құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы, оның ішінде электрондық кезек жүйесін пайдалана отырып өткізу Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісу бойынша салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган және кеден ісі саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ақылы негізде жүзеге асырылуы мүмкін.

      Бұл ретте айыппұл түрінде әкімшілік жаза қолдану туралы уақтылы орындалмаған қаулысы және (немесе) жол жүрісі қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласында айыппұл төлеу қажеттігі туралы нұсқамасы, ақылы автомобиль жолдарымен (учаскелерімен) жүріп өткені үшін берешегі бар автомобиль көлігі құралдарының иелері – бейрезиденттер және электрондық кезек жүйесін пайдаланушылар – бейрезиденттер мұндай төлемдер мен айыппұлдарды төлегенге дейінгі электрондық кезек жүйесінде тіркелуге жатпайды.

      Электрондық кезек жүйесін әзірлеуді, ендіруді және оның жұмыс істеуін, сондай-ақ автомобиль көлігі құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы өткізгені және электрондық кезекті брондағаны үшін төлемақы алу жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыруды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісу бойынша салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган және кеден ісі саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігін қолдану не Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де тетіктерді қолдану арқылы жүзеге асырады.

      Мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігі шеңберінде электрондық кезек жүйесін пайдалана отырып, автомобиль көлігі құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы өткізу кезінде ақы төленетін өзге де көрсетілетін қызметтерді ұсынуға тыйым салынады.

      Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше көзделмесе, автомобиль көлігі құралдарын, жүктер мен тауарларды Мемлекеттік шекара арқылы өткізгені, сондай-ақ олардың электрондық кезек бойынша өткені үшін төлемақы мөлшерін монополияға қарсы органмен келісу бойынша салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган және кеден ісі саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      9. Мемлекеттік шекара арқылы өткізу шекаралық бақылау рәсімі біткеннен кейін және өткізу пункті, сондай-ақ Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орын шегінен адам, көлік құралы шыққан немесе жүктер мен тауарлар әкетілген кезде аяқталды деп есептеледі.

      10. Қазақстан Республикасына кіруге рұқсат етілмеген не кіруі шектелген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар, сондай-ақ өздеріне қатысты Қазақстан Республикасынан шығуға тыйым салу туралы шешім қабылданған адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Мемлекеттік шекара арқылы өткізілуге жатпайды. Өткізу пунктіне немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орынға келген және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу үшін негіздері жоқ шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес өздері қайдан келсе, сол елге немесе өзі азаматы болып табылатын елге қайтарылады.

      Ескерту. 19-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2022 № 173-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Мемлекеттік шекара арқылы өткізудің оңайлатылған тәртібі. Оңайлатылған өткізу пункттері

      1. Мемлекеттік шекара арқылы өткізудің оңайлатылған тәртібі Мемлекеттік шекараны кесіп өту орындарында тікелей белгіленеді, оларда Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартқа сәйкес оңайлатылған өткізу пункттері жабдықталады.

      2. Мемлекеттік шекара арқылы оңайлатылған өткізу пункттерінде жүктер мен тауарларды коммерциялық мақсаттарда өткізуге тыйым салынады.

21-бап. Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған кезде Мемлекеттік шекара арқылы өткізу

      Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туындаған кезде табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды оқшаулау және жою үшін авариялық-құтқару құралымдарын Мемлекеттік шекара арқылы өткізу Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда айқындалған тәртіппен жүргізіледі.

22-бап. Ерекше жағдайларда Мемлекеттік шекара арқылы кемелерді өткізу

      Ерекше жағдайларда Мемлекеттік шекара арқылы адамдар мен көлік құралдарын өткізуді Қазақстан Республикасы тиісті аумақтық ұлттық қауіпсіздік органдары әуежайлардың немесе әуеайлақтардың, теңіз немесе өзен порттарының әкімшілігімен бірлесіп, кейіннен Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің тиісті бөлімшесін хабардар ете отырып:

      1) халықаралық болып табылмайтын әуежайлардан немесе әуеайлақтардан арнайы халықаралық ұшуды орындайтын әуе кемелеріне;

      2) халықаралық ұшуды орындайтын, белгіленбеген орындарда мәжбүрлі түрде қонуды жүзеге асырған қазақстандық және шетелдік әуе кемелеріне;

      3) халықаралық тасымалдауды орындайтын қазақстандық кемелерге және мұз үстімен жылжитын құралдарға, айлақтарға, кемежайларға не қазақстандық жағаға жүзіп келген, Қазақстан Республикасының өткізу пункттері жоқ теңіз және өзен порттарына (рейдтеріне) мәжбүрлі түрде кіруді жүзеге асырған шетелдік (суүсті және суасты) кемелерге, шетелдік әскери корабльдерге, мұз үстімен жылжитын құралдарға қатысты жүзеге асырады.

22-1-бап. Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда өткізу

      Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда өткізуді Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпті сақтай отырып:

      1) төтенше жағдайларды және олардың салдарын жою кезінде жүргізілетін іс-шараларға тартылған кемелерге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған басым жобаларды іске асыру шеңберінде тартылған кемелерге;

      2) өздерінің салмақтық және (немесе) габариттік өлшемдері бойынша рұқсат етілген нормалардан асатын және автомобиль өткізу пункті арқылы жүріп өте алмайтын, жүгі бар немесе жүгі жоқ автокөлік құралдарына қатысты жүзеге асырады. Осы санаттағы көлік құралдарын өткізу тікелей өткізу пунктіне іргелес жатқан жергілікті жердің учаскесінде жүзеге асырылады;

      3) өткізу пунктінің инфрақұрылымы белгіленген бақылау түрлерін жүргізу үшін қажетті уақытқа теміржол көлігі құралдарының аялдау мүмкіндігін қамтамасыз етпейтін не өткізу пунктін ашу экономикалық жағынан орынсыз болған жағдайларда, теміржол көлігі құралдарына қатысты жүзеге асырады. Осы санаттағы көлік құралдарын өткізу қажетті инфрақұрылымы бар, өткізу пунктіне жақын станцияда не жүру жолында жүзеге асырылады;

      4) Қазақстан Республикасының шектес мемлекеттермен шекаралық ынтымақтастығының халықаралық орталықтары шегінде Мемлекеттік шекараны кесіп өтетін адамдарға, Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін көлік құралдарына, жүктер мен тауарларға қатысты жүзеге асырады. Бұл ретте Қазақстан Республикасының құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдарының қызметкерлерін шектері Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасының учаскелерімен толық немесе ішінара тұспа-тұс келетін арнайы экономикалық аймақ шегінде қызметтік міндеттерді шешу үшін Мемлекеттік шекара арқылы өткізу олардың орналасуына сәйкес келетін Қазақстан Республикасы аумақтық құқық қорғау немесе арнаулы мемлекеттік органының бірінші басшысы (оны алмастыратын адам) қол қойған, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің аумақтық органымен келісілген және Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің осындай арнайы экономикалық аймақтың аумағында қызметін жүзеге асыратын аумақтық бөлімшесіне ұсынылған тізімдер негізінде қызметтік куәліктер бойынша жүзеге асырылады.

      Ескерту. 3-тарау 22-1-баппен толықтырылды - ҚР 05.05.2017 № 59-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Өткізу пункттеріндегі шекаралық бақылау

      1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің шекаралық іс-әрекеті түрлерінің бірі өткізу пункттеріндегі шекаралық бақылау болып табылады.

      2. Адамдарға, көлік құралдарына, жүктер мен тауарларға қатысты өткізу пункттеріндегі шекаралық бақылау:

      1) Мемлекеттік шекараны кесіп өту заңдылығын айқындау, Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушыларды анықтау, сондай-ақ өздеріне қатысты Қазақстан Республикасына кіру және Қазақстан Республикасынан шығу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулері бар адамдарды анықтау мақсатында құжаттарды және адамдарды тексеруді, оның ішінде дактилоскопиялық ақпарат бойынша жеке басты растау рәсімі, биометриялық дербес деректерді өңдеу арқылы тексеруді, сондай-ақ адамдарға сауал жүргізуді;

      1-1) Мемлекеттік шекараны кесіп өту заңдылығын айқындау, Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушыларды анықтау, сондай-ақ өздеріне қатысты Қазақстан Республикасына кіруге және Қазақстан Республикасынан шығуға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулері бар адамдарды анықтау мақсатында құжаттарды және адамдарды тексеруді, оның ішінде биометриялық дербес деректерді өңдеу арқылы тексеруді, сондай-ақ адамдарға сауалнама жүргізуді;

      2) көлік құралдарының, жүктер мен тауарлардың Мемлекеттік шекара арқылы өткізілу заңдылығын айқындау, Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушылықтарды анықтау және жолын кесу мақсатында барлық бақылаушы органдардың рұқсат беру белгілерінің болуын тексеруді;

      3) Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушыларды табу және ұстау мақсатында көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды тексеріп қарауды, қажет болған жағдайларда – арнайы (жан-жақты) тексеріп қарауды;

      4) Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзу белгілері болған кезде адамдарды тексеріп қарауды;

      5) Мемлекеттік шекараны кесіп өту орындарынан өткізу пункттеріне дейін не өткізу пункттерінен Мемлекеттік шекараны кесіп өту орындарына дейін көлік құралдарын алып жүруді қамтиды.

      3. Осы Заңның 19-бабының 1-тармағында және 22 мен 22-1-баптарында көзделген жағдайларды қоспағанда, өткізу пункттерінен тыс жерде шекаралық бақылау жүргізуге жол берілмейді.

      4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметі әскери қызметшісінің шекаралық бақылау жүргізу кезіндегі мінез-құлық стандартын Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасы айқындайды.

      Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Шекаралық белдеуге кіру, онда уақытша болу, тұру немесе жүріп-тұру және шекаралық белдеудің үстімен ұшуды жүзеге асыру

      1. Адамдардың Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің рұқсатынсыз шекаралық белдеуге кіруіне, онда уақытша болуына, тұруына немесе жүріп-тұруына тыйым салынады.

      2. Адамдардың шекаралық белдеуге кіруі жеке басын куәландыратын құжаттары болған не оларды цифрлық құжаттар сервисі арқылы көрсеткен кезде және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі беретін арнайы рұқсаттамалары болған кезде сол үшін белгіленген орындарда жүзеге асырылады.

      3. Жергілікті атқарушы және өзге де мемлекеттік органдардың басшыларын өз қызметтік міндеттерін орындаған кезде шекаралық белдеуге өткізу жеке басын куәландыратын құжаттар болған кезде сол үшін белгіленген орындарда жүзеге асырылады.

      4. Өздеріне жүктелген міндеттерді атқарған кезде Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының авиациясы, басқа да уәкілетті органдардың авиациясы орындайтын ұшуды қоспағанда, халықаралық ұшуды орындамайтын әуе кемелеріне әуе кеңістігінде шекаралық белдеудің үстінен ұшуға тыйым салынады. Шекаралық белдеуде уәкілетті органдар авиациясының ұшуы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісім бойынша Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің рұқсатымен жүзеге асырылады.

      5. Осы баптың 1 және 4-тармақтарында көзделген шектеулер шекаралық белдеудің сыртқы шекарасынан бастап Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің инженерлік құрылыстары мен бөгеуіштері шебіне дейінгі жергілікті жер белдеуінде, сондай-ақ оның үстіндегі әуе кеңістігінде қолданылады.

      6. Халықаралық ұшуды орындамайтын әуе кемелерінің әуе кеңістігінде шекара кеңістігінің өзге де аумағының үстінен ұшуы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін хабардар ете отырып, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің рұқсатымен орындалады.

      Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызметті жүргізу, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу

      1. Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызметті жүргізу, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен шекаралық белдеуге кіруге және онда болуға рұқсаттамалар береді.

      Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Мемлекеттік шекараны қорғау мүдделерін ескере отырып, осы Заңға сәйкес рұқсаттамалардың қолданылуына шектеу енгізуі немесе оны уақытша тоқтата тұруы мүмкін.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне рұқсаттама алуға ұсынулар енгізу кезінде жеке және заңды тұлғалар кәсіпшілік және өзге де кемелерде, көлік және өзге де техникалық құралдарда пайдаланылатын жұмыс жүргізудің немесе іс-шаралар өткізудің сипаты, орны, қатысушылары, уақыты туралы, ал қажет болған жағдайларда, егер бұл шектес мемлекетпен Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында ескертілсе, Мемлекеттік шекараны кесіп өту орны мен уақыты туралы мәліметтерді енгізеді.

      3. Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде жүзеге асырылатын (жүргізілетін) шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызмет, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шаралар:

      1) Қазақстан Республикасының, шектес мемлекеттердің ұлттық қауіпсіздігіне залал келтірмеуге немесе залал келтіру қатерін тудырмауға;

      2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің Мемлекеттік шекараны күтіп-ұстауына және міндеттерді орындауына кедергі жасамауға;

      3) Мемлекеттік шекарада белгіленген тәртіпті бұзбауға тиіс.

      4. Шекаралық белдеуде кәсіпшілік мақсатта аң аулауға тыйым салынады. Көрсетілген шектеулер шекаралық белдеудің сыртқы шекарасынан Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің инженерлік-техникалық құралдарының сызығына дейінгі жергілікті жер белдеуінде де қолданылады.

      5. Режимдік шектеулердің қолданысын оң экологиялық сараптама болған және су көздері санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға сай болған кезде уақытша тоқтата тұруға жол берілетін, шекаралық белдеуде орналасқан шекаралық өзендердің, көлдердің және өзге де су айдындарының суларындағы су алатын, суға шомылатын, жануарларды суаратын орындарды жергілікті атқарушы органдардың ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі белгілейді.

26-бап. Карантин белдеуі

      1. Жұқпалы аурулардың таралуына жол бермеу мақсатында тікелей Мемлекеттік шекара бойында карантин белдеуі жабдықталады.

      2. Карантин белдеуі шегінде карантин режимін сақтау Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен айқындалады.

27-бап. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешу

      1. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешу Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      2. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешуге біржақты немесе шектес мемлекетпен бірлесіп тергеу жүргізу, шекарадағы тосын оқиғаларды Қазақстан Республикасының және шектес мемлекеттің шекара өкілдерінің отырыстарында қарау арқылы қол жеткізіледі.

      3. Ақпарат алмасу үшін Мемлекеттік шекарада хат-хабар алмасу пункттері орнатылады.

      4. Шекарадағы тосын оқиғалар бойынша бірлескен тергеулер және шекара өкілдерінің өзге де отырыстары шекара өкілдерінің кездесу пункттерінде өткізіледі. Қажет болған жағдайда аталған қызмет шекарадағы тікелей тосын оқиға болған жерде ұйымдастырылуы мүмкін.

      5. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешу бойынша қызметті Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

      Әуе кеңістігінде шекарадағы тосын оқиғаларды шешу кезінде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің өкілдері сарапшылар ретінде тартылады.

      6. Шекарадағы тосын оқиғаларды шешу кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі тергеуге өзге де уәкілетті органдардың күштері мен құралдарын тартуы мүмкін.

      7. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі реттемеген шекарадағы тосын оқиғаларды Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі шешеді.

28-бап. Шекара өкілдері

      1. Шекара өкілдері өз қызметінде Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын, осы Заңды және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерін басшылыққа алады.

      2. Шекара өкілдерінің қызметі халықаралық ынтымақтастық нысандарының бірі болып табылады және ол Қазақстан Республикасының шектес мемлекеттермен достық қатынастарын дамытуға бағытталған.

29-бап. Мемлекеттік шекара режимін бұзу

      1. Мынадай:

      1) Мемлекеттік шекараны (Каспий теңізіндегі Мемлекеттік шекара учаскесін қоспағанда) күтіп-ұстаудың;

      2) Мемлекеттік шекараны кесіп өтудің;

      3) Мемлекеттік шекара арқылы адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізудің;

      4) шекаралық белдеуге кірудің, онда уақытша болудың, тұрудың, жүріп-тұрудың және шекаралық белдеудің үстімен ұшуды жүзеге асырудың;

      5) Мемлекеттік шекарада және шекаралық белдеуде шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге қызметті жүргізудің, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізудің;

      6) Мемлекеттік шекараны бұзуға байланысты шекарадағы тосын оқиғаларды шет мемлекетпен шешудің белгіленген тәртібін сақтамау Мемлекеттік шекара режимін бұзу болып танылады.

      2. Адамдардың және көлік құралдарының Мемлекеттік шекараны кесіп өтудің белгіленген тәртібін кез келген санкциясыз бұзуы Мемлекеттік шекараны бұзу болып табылады.

30-бап. Мемлекеттік шекараны бұзушылар

      Мыналар:

      1) Мемлекеттік шекараны өткізу пункттерiнен тыс жерде немесе өткізу пункттерінде және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда оны кесіп өтудiң белгіленген тәртібін бұза отырып, кез келген тәсілмен кесіп өткен немесе кесіп өтуге әрекеттенуші адамдар;

      2) Қазақстан Республикасынан заңсыз шығу мақсатында шетелге бара жатқан қазақстандық немесе шетелдiк көлік құралдарына кiрген немесе кіруге әрекет жасаған адамдар;

      3) ішкі немесе аумақтық суларға, сондай-ақ шекаралық өзендер, көлдер және өзге де су айдындары суларының қазақстандық бөлігіне, осы суларға кірудің белгіленген тәртібін бұза отырып кiрген шетелдiк әскери емес кемелер және әскери корабльдер, оның ішінде су астымен Мемлекеттік шекараны кесіп өткен немесе Қазақстан Республикасының суларында жүзу және тұру кезiнде су астында болған шетелдiк сүңгуiр қайықтар және басқа да көлiк құралдары (объектілері);

      4) белгіленген тәртіпті бұза отырып Мемлекеттік шекараны кесіп өткен, сондай-ақ Мемлекеттік шекарадан белгіленген әуежайларға немесе әуеайлақтарға ұшу кезінде не Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі арқылы транзиттік ұшып өту кезінде әуе кеңістігін пайдаланудың белгіленген қағидаларын бұзған әуе кемелері және өзге де ұшу аппараттары, оның ішінде пилотсыз әуе кемелері;

      5) Мемлекеттік шекараны тиiстi рұқсатсыз немесе белгiленген тәртiптi бұза отырып, кесіп өткен немесе кесіп өтуге әрекет жасаған өзге де адамдар, техникалық және өзге де құралдар Мемлекеттік шекараны бұзушылар болып танылады.

      Ескерту. 30-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. ӨТКІЗУ ПУНКТТЕРІНДЕГІ РЕЖИМ

31-бап. Өткізу пункттеріндегі режим

      1. Өткізу пункттеріндегі режим – адамдардың, көлік құралдарының өткізу пункттеріне кіру, оларда болу, жүріп-тұру және олардан шығу, жүктер мен тауарларды әкелу, орналастыру, өткізу, әкету тәртібі осы Заңмен белгіленеді.

      2. Өткізу пункттерінің аумағы режимдік аумақ болып табылады.

      3. Өткізу пункттеріндегі режим:

      1) адамдардың, көлік құралдарының Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өтуі, жүктердің және тауарлардың өткізілуі;

      2) өткізу пункттеріндегі жабық орындарға, үй-жайларға (объектілерге), сондай-ақ шетелге бара жатқан көлік құралдарына бөгде адамдардың кіруі мүмкіндігін болғызбауға тиіс.

      4. Өткізу пунктіндегі режимді бақылауды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады және ол өткізу пунктінде адамдар мен көлік құралдарының кіру, болу, жүріп-тұру, шығу; жүктер мен тауарларды әкелу, орналастыру, өткізу, әкету тәртібін сақтау жөніндегі тексеру және өзге де іс-шараларды өткізуді білдіреді.

      5. Осы тараудың күші Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарға және жүру жолында шекаралық, кедендік және өзге де бақылау түрлерін жүргізу кезінде теміржол көлігі құралына қолданылады және олар аяқталғаннан кейін тоқтатылады.

      Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

32-бап. Өткізу пункттерінде адамдар мен көлік құралдарының кіру, шығу, жүктер мен тауарларды әкелу, әкету тәртібі

      1. Өткізу пункттерінде адамдар мен көлік құралдарының кіруі, шығуы, жүктер мен тауарларды әкелу, әкету, оларда Қазақстан Республикасына кіруге немесе Қазақстан Республикасынан шығуға құқық беретін құжаттар, сондай-ақ көлік құралдарына құжаттар болған кезде сол үшін белгіленген орындарда жүзеге асырылады.

      2. Адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды ресімдеумен және оларға қызмет көрсетумен айналысатын Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің, мемлекеттік кіріс органдары және өзге де органдар, көлік ұйымдары қызметкерлерінің, сондай-ақ өткізу пунктінде өздеріне Қазақстан Республикасының заңдарымен жүктелген міндеттерді шешуге уәкілеттік берілген құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің және өзге де лауазымды адамдардың өткізу пункттеріне кіруі:

      1) теміржол, автомобиль, теңіз және өзен өткізу пункттерінде – Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі;

      2) авиациялық өткізу пункттерінде – Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің келісімі бойынша азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган беретін рұқсаттамалар бойынша жүзеге асырылады.

      3. Өткізу пункттеріне кіруге, шығуға рұқсат беру тәртібі (арнайы рұқсаттамалар негізінде) жоғарыда аталған органдар мен ұйымдардың қызметтік көлігіне қатысты да белгіленеді.

      Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. Өткізу пункттерінде адамдар мен көлік құралдарының болу, жүріп-тұру, жүктер мен тауарларды орналастыру және өткізу тәртібі

      1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі өткізу пунктінде қызметін өз құзыреті шегінде жүзеге асыратын мемлекеттік кіріс органдарымен және өзге де органдармен, сондай-ақ көлік ұйымдарымен келісу бойынша:

      1) өткізу пунктінде адамдар мен көлік құралдарының жүріп-тұру, жүктер мен тауарлардың өткізілу схемасын, сондай-ақ қызметтік көліктің жүріп-тұру тәртібі мен тұрақ орындарын айқындайды;

      2) шекаралық және басқа да бақылау түрлері жүзеге асырылатын үй-жайлар мен өзге де орындарға, сондай-ақ шетелге бара жатқан көлік құралдарына қол жеткізу тәртібін белгілейді;

      3) өткізу пунктінде белгіленген режимнің орындалуын бақылау шараларын әзірлейді және қамтамасыз етеді.

      2. Өткізу пункттерінде (автомобиль өткізетін пункттен басқа) шетелге бара жатқан көлік құралдарының орны мен тұру ұзақтығын Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің келісімі бойынша көлік ұйымдарының әкімшілігі айқындайды.

      3. Шетелге бара жатқан көлік құралдары өткізу пунктінің аумағынан кету үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің рұқсатымен ғана қозғалыс жасауды бастайды, сол сияқты тұрақ орнын ауыстырады.

      4. Шекаралық және өзге де бақылау түрлерін жүзеге асыру кезеңінде адамдардың көлік құралдарына, оның ішінде шетелге бара жатқан көлік құралдарына, өткізу пункттерінде өткізілетін жүктер мен тауарларға қол жеткізуіне тыйым салынады.

      5. Жолаушылардың өткізу пунктінен кетуі немесе оған келуі кезінде оларды шетелге бара жатқан көлік құралдарына отырғызу (құралдарынан түсіру) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің рұқсатымен жүзеге асырылады, ал жүктер мен тауарларды тиеу (түсіру) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің келісімі бойынша Қазақстан Республикасы мемлекеттік кіріс органдарының рұқсатымен жүргізіледі.

      Ескерту. 33-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.11.2014 № 257-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 10-баптың 12) тармақшасынан қараңыз) Заңдарымен.

34-бап. Көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды тексеріп қарау

      1. Көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды жете тексеруді белгіленген және арнайы жабдықталған орындарда (тәуліктің кез келген уақытында, қажет болған жағдайда көлік ұйымы белгілеген көлік құралының кету уақытына қарамастан, оның ішінде қайтадан жете тексеруді) Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдарымен бірлесіп, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүргізеді.

      2. Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттермен Мемлекеттік шекарада көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды жете тексеруді Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жүзеге асырады.

      3. Арнайы рұқсаттамалар ресiмделген, пломба салынған (мөрленген) вагондар, контейнерлер, автомобильдер, трюмдер және көлік құралдарының өзге де үй-жайлары, сондай-ақ жүктер мен тауарлар, егер орамасының, мөрлерінің, пломбаларының бүтіндігі бұзылған болса, сондай-ақ оларда бөгде адамдарды жасыру белгілері болған жағдайларда, жете тексеру үшін Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдарымен бірлесіп Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің талап етуі бойынша ашылады.

      Ескерту. 34-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 26.12.2017 № 124-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

35-бап. Адамдардың жекелеген санаттарын өткізу пункттеріне жіберу

      1. Дипломатиялық өкiлдiктердiң және консулдық мекемелердiң, сондай-ақ оларға теңестiрiлген, Қазақстан Республикасында аккредиттелген, халықаралық ұйымдардың қызметкерлері Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі беретін рұқсаттамалары болған кезде, өткізу пункттеріндегі шекаралық және өзге де бақылау түрлері жүзеге асырылатын үй-жайларға және өзге де орындарға жіберіледі.

      2. Қазақстан Республикасындағы шет мемлекеттердің елшілері көрсетілген режимдік аймақтарға аккредиттелген куәліктер негізінде жіберіледі.

      3. Белгіленген үлгідегі рұқсаттамалары бар, бірақ қызметті ұйымдастырумен және бақылаумен айналыспайтын, сондай-ақ адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды ресімдеу және оларға қызмет көрсету бойынша ауысымда жүрмеген Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әскери қызметшілеріне, мемлекеттік кіріс органдарының және өзге де органдардың, көлік ұйымдарының қызметкерлеріне өткізу пунктінің аумағында болуға тыйым салынады.

      4. Шетелде болған кезеңде Қазақстан Республикасының аумағына кіруге құқық беретін құжаттарын жоғалтқан, өткізу пунктіне келген Қазақстан Республикасының азаматтары өткізу пункттерінде олардың жеке басын анықтау үшін қажетті уақытқа ерікті түрде қалдырылады. Оларды өткізу пунктінде күтіп-ұстау тәртібін Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті айқындайды.

      5. Өткізу пунктіне келген Қазақстан Республикасы азаматының жеке басы расталмаған жағдайда, ол аумақ бойынша Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарына тапсырылуға жатады.

      Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің сұрау салуы бойынша Қазақстан Республикасының аталған азаматтарына қатысты қабылданған шешім туралы хабарлайды.

      Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

36-бап. Өткізу пункттерінде қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік кіріс органдарының және өзге де органдардың, көлік ұйымдарының белгіленген режимді ұстап тұру мәселелері жөніндегі міндеттері

      Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 28.11.2014 № 257-V Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 10-баптың 12) тармақшасынан қараңыз).

      1. Халықаралық тасымалдауларға қатысушы көлік ұйымдарының қызметкерлері, оның ішінде көлік құралдарының иелері:

      1) бөгде адамдардың көлік құралдарына кіруіне, олармен басқа жүктерді және тауарларды алып өтуіне жол бермеу шараларын қолдануға;

      2) өткізу пунктінде болған кезде пломба салынған (мөрленген) вагондарды, контейнерлерді, автомобильдерді, трюмдерді және көлік құралдарының өзге де үй-жайларын, сондай-ақ жүктер мен тауарларды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің талабы бойынша жете тексеру үшін ашуға міндетті. Мемлекеттік кіріс органдарының бөлімшелері бар өткізу пункттерінде ашу олардың өкілдерінің қатысуымен жүргізіледі;

      3) өткізу пунктіне келу және алдағы шекаралық бақылау туралы жолаушыларға хабар беруге, жолаушылардың көлік құралы бойынша жүріп-тұруын шектеуге, жолаушылар саны және олардың жол жүру кезіндегі мінез-құлқы туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің өкілдеріне ақпарат беруге міндетті.

      2. Өткізу пунктінде қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік кіріс органдарының және өзге де органдардың, көлік ұйымдарының басшылары Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін:

      1) жұмыс аяқталған соң қалған қызметкерлер туралы;

      2) өткізу пунктінде жұмыстан шығарылған немесе міндеттерін орындаудан шеттетілген адамдар туралы, олар жұмыстан шығарылғаннан, басқа лауазымға немесе жұмыс учаскесіне ауыстырылғаннан кейін не өзге де мән-жайлар туындағанда, олардан алып қойылған рұқсаттамаларды ұсына отырып, жиырма төрт сағаттың ішінде хабардар етеді.

      Ескерту. 36-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

37-бап. Өткізу пункттердегі шаруашылық және өзге де қызмет

      Өткізу пункттерінде жүзеге асырылатын шаруашылық және өзге де қызмет түрлерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

38-бап. Өткізу пункттеріндегі режимді бұзу

      Осы Заңға сәйкес белгіленген өткізу пункттеріне адамдардың, көлік құралдарының кіруі, оларда болуы, жүріп-тұруы және олардан шығуы, оларға жүктер мен тауарларды әкелу, орналастыру, өткізу, әкету тәртібін сақтамау өткізу пункттеріндегі режимді бұзу болып танылады.

5-тарау. ШЕКАРА РЕЖИМІ

39-бап. Шекаралық аймақ

      1. Қазақстан Республикасының Үкіметі шекара маңындағы әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумағы шегінде осы Заңда айқындалған шекара режимі қолданылатын шекаралық аймақты белгілейді.

      2. Шекара режимі – шекаралық аймаққа кірудің, онда уақытша болудың, тұрудың немесе орын ауыстырудың, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізудің белгіленген тәртібі.

      3. Шекара режимінің негізгі мақсаты Мемлекеттік шекараны қорғау үшін қажетті жағдайлар жасау арқылы шекаралық аймақта белгіленген тәртіпті қамтамасыз ету болып табылады.

      4. Шекаралық аймаққа кіретін жерлерде жергілікті атқарушы органдар жол (ақпараттық) белгілерін орнатады.

      5. Шекаралық аймақта Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен өтеусіз, тұрақты пайдалануға инженерлік-техникалық құрылыстар мен бөгеуіштерді, коммуникацияларды, өткізу пункттерін және Мемлекеттік шекара инфрақұрылымының өзге де объектілерін жайластыру мен күтіп-ұстау үшін пайдаланылатын жер белдеулері (учаскелері) бөлінеді.

      6. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісілген жергілікті атқарушы органдардың ұсынулары бойынша шекаралық аймаққа кіретін шекара маңы аумақтарының тізбесі белгіленеді, онда Қазақстан Республикасының Үкіметі жекелеген режимдік шектеулердің қолданысын алып тастауы немесе тоқтата тұруы мүмкін.

      7. Шекара режимін бақылауды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі мен Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі жүзеге асырады.

      Ескерту. 39-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

40-бап. Шекаралық аймаққа кіру

      1. Қазақстан Республикасы азаматтарының шекаралық аймаққа кіруі жеке басын куәландыратын құжаттар бойынша не оларды цифрлық құжаттар сервисі арқылы көрсеткен кезде жүзеге асырылады.

      2. Шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың шекаралық аймаққа кіруі жеке басын куәландыратын құжаттар бойынша жүзеге асырылады.

      3. Шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасынан шығу мақсатында өткізу пунктіне халықаралық теміржол және автомобиль қатынасы жолдарымен барған жағдайда, олардың шекаралық аймаққа кіруі жеке басын куәландыратын құжаттар бойынша жүргізіледі. Осы санаттағы адамдарға жүру маршрутын өзгертуге тыйым салынады.

      Ескерту. 40-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

41-бап. Шекаралық аймақта уақытша болу, тұру және жүріп-тұру

      1. Шекаралық аймақтағы адамдар жеке басын куәландыратын құжаттарын үнемі өздерімен бірге алып жүруге тиіс.

      2. Қазақстан Республикасына оңайлатылған өткізу пункттері арқылы кірген шетелдіктер (шектес мемлекеттердің шекара маңы аудандарының тұрғындары) шекаралық аймақта жеке басын куәландыратын құжаттары және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі беретін арнайы рұқсаттамалар бойынша, егер Қазақстан Республикасының шектес мемлекетпен халықаралық келісімдерінде осылай көзделген болса, жүріп-тұрады.

      3. Шекаралық аймаққа кіруді, онда уақытша болуды, тұруды және жүріп-тұруды бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігіне жүктеледі, олар шекаралық аймаққа кіретін жерлерді келісім бойынша белгілейді.

      Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

42-бап. Шекаралық аймақта қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу

      1. Шекаралық аймақта қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің жақын жердегі бөлімшесін жазбаша еркін нысанда хабардар ете отырып, жүзеге асырылады.

      2. Хабарламаны жоспарланатын іс-шараны тікелей ұйымдастырушы енгізеді және онда іс-шараның сипаты, орны, уақыты және оған қатысушылар саны туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.

      3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі жергілікті атқарушы органдардың немесе өзге де уәкілетті органдардың, сондай-ақ іс-шараны тікелей ұйымдастырушының атына шекаралық аймақта құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды жоюға бағытталған қосымша шаралар қолдану бойынша ұсынулар енгізуге құқылы.

      Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

43-бап. Шекара режимін бұзу

      Осы Заңға сәйкес белгіленген шекаралық аймаққа кіру (өту), онда уақытша болу немесе жүріп-тұру, шаруашылық, кәсіпшілік немесе өзге де қызметті жүргізу, қоғамдық-саяси, мәдени немесе өзге де іс-шараларды өткізу тәртібін сақтамау шекара режимін бұзу болып танылады.

6-тарау. Ішкі және аумақтық сулар режимі

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

44-бап. Ішкі және аумақтық сулар режимі

      Ескерту. 44-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Ішкі және аумақтық сулар шегінде ішкі және аумақтық сулар режимі қолданылады, ол:

      ішкі және аумақтық суларда қазақстандық шағын көлемдi өздiгiнен жүзетiн және өздiгiнен жүзбейтiн (суүсті және суасты) кемелердi (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды есепке алу, күтіп-ұстау, олардың орналасу пункттерінен шығу және орналасу пункттеріне қайтып оралу, суда болу;

      қазақстандық кемелердің, шетелдік кемелер мен әскери корабльдердің, мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларда жүзу (пайдаланылу);

      ішкі және аумақтық суларда кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті, оның ішінде континенттік қайраңның табиғи минералды және жанды ресурстарын сақтауға бағытталған қызметті жүргізу тәртібін белгілейді.

      2. Ішкі және аумақтық сулар режимі осы Заңда және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленеді.

      3. Ішкі және аумақтық сулар режимінің негізгі мақсаты Мемлекеттік шекараны қорғау үшін қажетті жағдайлар жасау болып табылады.

      Ескерту. 44-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

45-бап. Шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерді (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды есепке алу

      1. Ішкі және аумақтық суларда пайдаланылатын қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерді (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі есепке алуға тиіс.

      2. Кемелерді және мұз үстімен жылжитын құралдарды есепке алу Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әскери корабльдеріне және өзге де кемелеріне, ішкі және аумақтық суларда міндеттерді өз құзыреті шегінде орындайтын уәкілетті органдарға тиесілі, сондай-ақ халықаралық тасымалдауларды орындаған кезде тиісті теңіз немесе өзен порттарында тіркелімге алынған және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркеуден өткен ұйымдарға тиесілі қазақстандық шағын көлемді кемелерге және мұз үстімен жылжитын құралдарға қолданылмайды.

      3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі күзететін Каспий теңізінің жағалауы маңына, шекаралық өзендердің, көлдердің және өзге де су айдындарының жағасына азаматтар уақытша келетін қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелер (құралдар) және мұз үстімен жылжитын құралдар Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінде уақытша есепке қойылуға тиіс.

      Ескерту. 45-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

46-бап. Шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерді (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды күтіп-ұстау

      1. Қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелер (құралдар) және мұз үстімен жылжитын құралдар тиісті кемежайларда, айлақтарда және орналасу пункттерінде немесе оларды күтіп-ұстау орны бойынша тіркелімге алынуға және олардың тоқтап тұратын тұрақты орны болуға тиіс.

      2. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың жекелеген типтеріне қатысты күтіп-ұстаудың өзге де тәртібін белгілейді, бұл туралы иесінің тіркеу құжаттарында арнайы мөртабан басылады.

      3. Қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерді (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын құралдарды танып айыру үшін олардың иесі тұмсық бөлігінің және артқы жағының борттарына берілген тіркеу нөмірлері мен жазуларды жазады. Нөмірді әуеден танып айыру үшін бөлменің жоғарғы бөлігінде, ал ол болмаған кезде – тұмсық бөлігінде арнайы жабдықталған алаңшада жазылуға тиіс.

      Көрсетілген талап олардың штаттағы және штаттан тыс құтқару құралдарына (шлюпкаларға, дөңгелектерге, белдіктерге) қолданылады.

47-бап. Шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың кемежайлары, айлақтары және орналасу пункттері

      1. Каспий теңізінің жағалауы маңындағы, шекаралық өзендердің, көлдердің және өзге де су айдындарының жағаларындағы қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерге (құралдарға) және мұз үстімен жылжитын құралдарға арналған кемежайларды, айлақтарды және орналасу пункттерін тиісті жергілікті атқарушы органдардың Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен келісілген рұқсаттары негізінде ұйымдар жабдықтайды.

      2. Кемежайлардың, айлақтардың және орналасу пункттерінің:

      1) аумаққа бөгде адамдардың кіру мүмкіндігін болғызбайтын қоршалымы;

      2) суда және жағада тұратын шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелер (құралдар) және мұз үстімен жылжитын құралдар үшін бекіткіштері, сондай-ақ оларды сақтауға арналған орындары;

      3) аспалы моторларды, желкендерді және ескектерді сақтайтын арнайы үй-жайлары;

      4) күзетке арналған үй-жайлары;

      5) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің тиісті бөлімшесімен байланыс құралдары болуға тиіс.

      3. Ұйымдардың басшылары – кемежайлардың, айлақтардың және орналасуға арналған орындардың меншік иелері оларды тиісті түрде жабдықтаумен, күзетпен және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің тиісті бөлімшесімен байланыс құралымен қамтамасыз етуге міндетті.

48-бап. Қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларға шығуы

      Ескерту. 48-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Егер осы Заңмен өзгеше тәртіп белгіленбесе, қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларға шығуы Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі беретін рұқсаттамалар негізінде жүргізіледі.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне рұқсаттамаларды алуға ұсынулар енгізу кезінде жеке және заңды тұлғалар шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларға шығу мақсаттары, уақыты және маршруты (аудандары), олардың типтері және тіркеу нөмірлері, сондай-ақ тіркелімге алу орындары туралы мәліметтерді енгізеді. Енгізілетін ұсынулар Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің тиісті аумақтық бөлімшесімен үш жұмыс күні ішінде келісілуге тиіс.

      3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі шекаралық кеңістікте іздеу іс-шараларын жүргізу кезінде рұқсаттамалардың қолданысын шектеуге немесе уақытша тоқтата тұруға құқылы, бұл туралы мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар хабардар етіледі.

      4. Қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың ішкі және аумақтық суларға шығуына, егер осы кемелерге (құралдарға) қатысты күтіп-ұстаудың өзгеше тәртібі айқындалмаса, тек қана тәуліктің жарық уақытында олар тіркелімге алынған орындар бойынша кемежайларға, айлақтарға және орналасу орындарына не жағалау маңына қараңғы түскенге дейін оралғанда рұқсат беріледі.

      Аталған шектеу осы Заңның 16-бабының 1-тармағына сәйкес Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өту құқығын пайдаланатын қазақстандық кәсіпшілік кемелеріне қолданылмайды.

      5. Ішкі және аумақтық суларда өз құзыреті шегінде міндеттерді орындайтын өзге де уәкілетті органдардың (Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінен басқа) өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелері (құралдары) және мұз үстімен жылжитын құралдары өздерінің шығуы туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін көрсетілген акваторияларда тәуліктің кез келген уақытында шығар алдында хабардар етеді.

      6. Жергілікті атқарушы органдардың және ұйымдардың Қазақстан Республикасының аумақтық ұлттық қауіпсіздік және ішкі істер органдарымен келісілген ұсынулары бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті жыл сайын режимдік шектеулердің қолданысы тоқтатыла тұратын – екі мильге дейінгі арақашықтықта теңізге еркін шығуға, белгіленген акваторияда жеке және заңды тұлғалар демалыс, туризм және спорт үшін пайдаланатын қазақстандық шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың жүзуіне және (немесе) пайдаланылуына жол берілетін Каспий теңізінің жағалауы маңы учаскелерінің тізбесін белгілейді.

      7. Шағын көлемді өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың күтіп-ұсталуын, ішкі және аумақтық суларға шығуын (шығарылуын), орналасу пункттеріне қайта оралуын есепке алуды бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жүктеледі.

      Ескерту. 48-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

49-бап. Ішкі және аумақтық суларда қазақстандық өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың жүзу (пайдаланылу) тәртібі

      Ескерту. 49-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Ішкі және аумақтық суларда қазақстандық өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың, оның ішінде шағын көлемділерінің жүзуіне және (немесе) пайдаланылуына тек қана рұқсат етілген немесе белгіленген (айқындалған) аудандарда немесе навигациялық-гидрографикалық жабдықпен қамтамасыз етілген қозғалыстың белгіленген схемаларына сәйкес жол беріледі. Оларға:

      1) рұқсат етілген немесе белгіленген (айқындалған) ауданның шегінен шығуға, қозғалыстың белгіленген схемаларынан ауытқуға, егер хабарламаларда ондай аудан немесе аймақ туралы теңізде жүзушілерге хабарланған болса, жүзу үшін тыйым салынған немесе жүзу үшін уақытша қауіпті ауданға, сондай-ақ жасанды аралдың, қондырғы мен құрылыстың айналасында белгіленген қауіпсіздік аймағына кіруге;

      2) егер осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше тәртіп ескертілмеген болса, аялдауға, адамдарды түсіруге (отырғызуға), кез келген жүктер мен тауарларды түсіруге (тиеуге), кез келген жүзу құралдарын суға түсіруге немесе бортқа қабылдауға, кез келген ұшу аппаратын, оның ішінде пилотсыз әуе кемесін әуеге көтеруге, қондыруға немесе бортқа қабылдауға тыйым салынады.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің корабльдері мен катерлеріне ішкі және аумақтық суларда түнгі уақытта, белгіленген шамдарсыз жүзуге рұқсат етіледі. Мұндай жағдайларда корабльдердің және катерлердің командирлері өзге де кемелермен (құралдармен) соқтығысу, өзге де авариялық жағдай тудыру мүмкіндігін болғызбайтын шаралар қолдануға міндетті.

      3. Аумақтық сулардың белгілі бір аудандарында уәкілетті органдар қазақстандық өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың, оның ішінде шағын көлемділерінің жүзуін шектейді, бұл туралы теңізде жүзушілерге хабарламаларда күні бұрын хабар беріледі.

      Ескерту. 49-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

50-бап. Шетелдік кемелердің (құралдардың) және мұз үстімен жылжитын құралдардың, шетелдік әскери корабльдердің жүзу (пайдаланылу) тәртібі

      1. Осы Заңның 45, 46, 48, 49, 52-баптарының талаптары ішкі және аумақтық суларда уақытша пайдаланылатын шетелдік өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелерге (құралдарға), мұз үстімен жылжитын құралдарға қолданылады.

      2. Аумақтық сулар арқылы жүзіп өтуді жүзеге асыратын шетелдік өздігінен жүзетін және өздігінен жүзбейтін (суүсті және суасты) кемелер (құралдар), сондай-ақ шетелдік әскери корабльдер жалпыға бірдей танылған халықаралық құқық нормаларын, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын және заңнамасын сақтауға тиіс.

      3. Шетелдік әскери корабль Қазақстан Республикасы белгілеген аумақтық суларда жүзу тәртібін бұзған жағдайда, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері одан аумақтық суларды дереу тастап шығуды талап етеді.

      Ескерту. 50-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

51-бап. Ішкі және аумақтық суларда кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті, оның ішінде континенттік қайраңның минералды және жанды ресурстарын сақтауға бағытталған қызметті жүргізу

      Ескерту. 51-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Ішкі және аумақтық суларда кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті, оның ішінде континенттік қайраңның минералды және жанды ресурстарын сақтауға бағытталған қызметті жүргізу Қазақстан Республикасының экономикалық, экологиялық, қорғаныс және өзге де қауіпсіздігіне залал келтірмеуге немесе онда осындай залал келтіру қатерін болғызбауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің және өзге де уәкілетті органдардың міндеттерін орындауына кедергілер жасамауға тиіс.

      2. Аумақтық суларға шығуға Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне ұсынулар енгізу кезінде аумақтық суларда теңіздегі ғылыми зерттеулер және (немесе) іздестіру қызметін жүргізу ниеті бар Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары және ұйымдар осы Заңның 48-бабының 2-тармағында көрсетілген мәліметтерден басқа:

      1) жобаның сипаты және мақсаты;

      2) кемелердің атауын, типін және сыныбын, ғылыми жабдықтың сипаттамасын қоса алғанда, пайдаланылатын әдіс пен құралдар;

      3) жоба жүргізілетін аудандар бойынша нақты географиялық деректер;

      4) зерттеу жүргізетін кемелер келген және кеткен немесе тиісті жағдайларда жабдықтар орналастырылған және алып тасталған күн;

      5) жоба үшін жауапты ұйымның атауы, басшы немесе адам туралы толық ақпарат беруге міндетті.

      3. Аумақтық суларда алдағы жүргізілетін теңіздегі ғылыми зерттеулер және (немесе) іздестіру қызметі туралы жұмыс басталатын күнге дейін кемінде күнтізбелік он күн бұрын Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің Гидрографиялық қамтамасыз ету қызметі хабардар етіледі.

      4. Әуесқой балықшылардың, туристердің, спортшылардың ішкі және аумақтық суларға шығуы, оның ішінде мұз астында балық аулауға шығуы осы Заңда белгіленген тәртіпке сәйкес жалпы негіздерде жүзеге асырылады.

      5. Ішкі және аумақтық суларда кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметтің, оның ішінде континенттік қайраңның минералды немесе жанды ресурстарын сақтауға бағытталған қызметтің жүргізілуін бақылау осы қызметті Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен және Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігімен бірлесіп жүзеге асыратын жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға жүктеледі.

      Ескерту. 51-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

52-бап. Ішкі және аумақтық сулар режимін бұзу

      Ескерту. 52-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Осы Заңда белгіленген:

      1) ішкі және аумақтық суларда қазақстандық шағын көлемдi өздiгiнен жүзетiн және өздiгiнен жүзбейтiн (суүсті және суасты) кемелердi (құралдарды) және мұз үстімен жылжитын кемелерді (құралдарды) есепке алу, күтіп-ұстау, олардың орналасу пункттерінен шығу және орналасу пункттеріне қайтып оралу, суда болу;

      2) ішкі және аумақтық суларда, шекаралық өзендер, көлдер және өзге де су айдындары суларының қазақстандық бөлiгiнде кәсіпшілік, зерттеу, іздестіру немесе өзге де қызметті жүргізу тәртібін бұзу ішкі және аумақтық сулар режимін бұзу болып танылады.

      2. Ішкі және аумақтық сулар режимін бұзуға байланысты құқық бұзушылықтар анықталған жағдайда, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, сондай-ақ осы тарауда көрсетілген өзге де уәкілетті органдар осы Заңға сәйкес заңсыз қызметті тоқтатуға қажетті шаралар қолданады.

      Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-1-тарау. Балық аулау аймағы режимі

      Ескерту. 6-1-тараумен толықтырылды – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

52-1-бап. Балық аулау аймағы режимі

      1. Балық аулау аймағында балық аулау аймағы режимі – су биологиялық ресурстары кәсіпшілігінің және оларды зерттеулердің тәртібі қолданылады.

      2. Балық аулау аймағы режимі Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда және өзге де нормативтік құқықтық актілерде белгіленеді.

      3. Балық аулау аймағы режимінің негізгі мақсаты су биологиялық ресурстары кәсіпшілігінің және оларды зерттеулердің белгіленген тәртібін қамтамасыз ету болып табылады.

      4. Балық аулау аймағы режимінің сақталуын бақылау жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жүктеледі.

      5. Балық аулау аймағында су биологиялық ресурстары кәсіпшілігін және оларды зерттеулерді жүргізу тәртібін жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

52-2-бап. Балық аулау аймағында су биологиялық ресурстары кәсіпшілігін және оларды зерттеулерді жүргізу

      1. Балық аулау аймағында су биологиялық ресурстары кәсіпшілігін және оларды зерттеулерді жүргізу Қазақстан Республикасының экономикалық, экологиялық, қорғаныс және өзге де қауіпсіздігіне залал келтірмеуге немесе осындай залал келтіру қатерін болғызбауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің және өзге уәкілетті органдардың міндеттерін орындауына кедергі жасамауға тиіс.

      2. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін балық аулау аймағында және ортақ су кеңістігінде су биологиялық ресурстарын аулау мақсатында жануарлар дүниесін пайдалануға берілген рұқсаттар туралы хабардар етеді.

52-3-бап. Балық аулау аймағы режимін бұзу

      1. Су биологиялық ресурстары кәсіпшілігінің және оларды зерттеулердің белгіленген тәртібін бұзу балық аулау аймағы режимін бұзу деп танылады.

      2. Балық аулау аймағы режимін бұзуға байланысты құқық бұзушылықтар анықталған жағдайда, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган және Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес заңсыз қызметті тоқтату бойынша қажетті шаралар қолданады.

7-тарау. КОНТИНЕНТТІК ҚАЙРАҢ РЕЖИМІ

53-бап. Континенттік қайраң режимі

      1. Континенттік қайраң шегінде теңіз түбі мен жер қойнауының табиғи ресурстарына барлау жүргізуге және оларды игеруге, жасанды аралдарды, қондырғылар мен құрылыстарды жасауға және пайдалануға, оларды консервациялау мен бөлшектеуге, қалдықтар мен өзге де материалдарды көмуге, сондай-ақ теңізде ғылыми зерттеулерді жүргізуге байланысты қызметті жүзеге асырудың континенттік қайраңдағы тәртібі - континенттік қайраң режимі белгіленеді.

      2. Континенттік қайраң режимі Қазақстан Республикасының заңдарымен және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттармен белгіленеді.

      3. Алып тасталды - ҚР 25.04.2016 № 505-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      4. Континенттік қайраң режимінің негізгі мақсаты континенттік қайраңның табиғи ресурстарына барлау жүргізуге және оларды игеруге байланысты қызметті жүзеге асырудың белгіленген тәртібін қамтамасыз ету болып табылады.

      5. Континенттік қайраң режимін сақтауды бақылау жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жүктеледі.

      Ескерту. 53-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2017 № 126-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

54-бап. Континенттік қайраң режимін бұзу

      1. Континенттік қайраңда теңіз түбі мен жер қойнауының табиғи ресурстарына барлау жүргізуге және оларды игеруге, оның ішінде жасанды аралдарды, қондырғылар мен құрылыстарды жасауға және пайдалануға, оларды консервациялау мен бөлшектеуге, қалдықтар мен өзге де материалдарды көмуге, сондай-ақ теңізде ғылыми зерттеулерді жүргізуге байланысты қызметті жүзеге асыру тәртібін бұзу континенттік қайраң режимін бұзу болып танылады.

      2. Континенттік қайраң режимінің бұзылуына байланысты құқық бұзушылықтар анықталған жағдайда, осы Заңға сәйкес жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган және Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті заңсыз әрекеттерді тоқтату бойынша қажетті шаралар қабылдайды.

      Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2017 № 126-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

8-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҮКІМЕТІНІҢ, ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӨЗГЕ ДЕ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТІ

55-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

      Қазақстан Республикасының Үкіметі:

      1) Мемлекеттік шекараны қорғауды қамтамасыз ету мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді шығарады;

      2) Мемлекеттік шекараның инфрақұрылымын белгілеу тәртібін айқындайды;

      3) Мемлекеттік шекараны санаттарға бөлу қағидаларын айқындайды;

      4) шекаралық белдеудің, карантиндік белдеудің және шекаралық аймақтың шектерін белгілейді;

      5) шекаралық белдеуге кіруге және онда болуға рұқсаттамалар беру тәртібін айқындайды;

      6) аумақтық сулардың сыртқы шегін айқындау үшін бастапқы сызықтарды, сондай-ақ географиялық нүктелерді (негізгі геодезиялық деректерді көрсете отырып) белгілейді;

      7) Мемлекеттік шекараның жекелеген учаскелерінде уақытша шектеулер енгізеді немесе оны кесіп өтуді тоқтатады;

      8) карантин режимін енгізе отырып, карантиндік аймақты белгілеу немесе екі және одан көп облыстар аумағында оның күшін жою туралы шешім қабылдайды;

      9) өткізу пункттерін ашу (жабу), олардың жұмыс істеуі (пайдаланылуы), оларды санаттарға бөлу, жіктеу, жайластыру қағидаларын, сондай-ақ техникалық жарақтандыру, жаңғырту және олардың жұмысын ұйымдастыру, сервистік инфрақұрылым жөніндегі талаптарды айқындайды;

      10) өткізу пункттерінің тізбесін бекітеді;

      10-1) Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарды айқындайды;

      10-2) Қазақстан Республикасы арқылы транзитпен аялдамай жүріп өтетін теміржол көлігі құралдарына қатысты Мемлекеттік шекараны кесіп өту кезінде шекаралық, кедендік және өзге де бақылау түрлерінен өтуден босату тәртібін Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен келісу бойынша айқындайды;

      10-3) жүру жолында жүзеге асырылатын, жолаушыларды теміржол көлігімен тасымалдау кезінде шекаралық, кедендік және өзге де бақылау түрлерін жүргізу тәртібін айқындайды;

      11) халықаралық теміржол және автомобиль қатынасы жолдарының Мемлекеттік шекарадан өткізу пункттеріне дейінгі учаскелерін белгілеуге және жабдықтауға қойылатын талаптарды, олар бойынша жүру тәртібін, сондай-ақ Мемлекеттік шекарада орналасқан халықаралық шекара маңы ынтымақтастығы орталығы периметрінің қазақстандық бөлігін жабдықтауға қойылатын талаптарды белгілейді;

      12) қазақстандық кемелердің ішкі және аумақтық суларда, балық аулау аймағында және континенттік қайраң үстінде кәсіпшілік қызметті жүргізу үшін Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өтуіне рұқсаттар беру тәртібін, рұқсаттардың қолданылуының кеңістіктегі және уақыттық шектерін, сондай-ақ көрсетілген кемелерге бақылауды жүзеге асыру тәртібін айқындайды;

      12-1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға және жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз етуге тартылған қазақстандық және шетелдік кемелер мен қазақстандық әуе кемелерінің Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өтуіне рұқсаттар беру тәртібін, рұқсаттарды қолданудың кеңістіктік және уақыттық шектерін, сондай-ақ көрсетілген кемелерге бақылауды жүзеге асыру тәртібін айқындайды;

      13) жергілікті атқарушы органдардың Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетімен және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісілген ұсынуы бойынша шекаралық режимге кіретін жекелеген шектеулердің қолданысы алып тасталуы немесе тоқтатыла тұруы мүмкін шекаралық аймаққа кіретін шекара маңы аумақтарының тізбесін белгілейді;

      14) өткізу пункттерінде жүзеге асырылатын шаруашылық және өзге де қызмет түрлерінің тізбесін белгілейді;

      15) шекара белгілерінің нысандарын, көлемдерін, сипаттамасын, конструкциясын және оларды орнату тәртібін айқындайды;

      16) аумақтық сулардағы теңіз дәліздерін және қозғалыстарды бөлу схемаларын белгілейді;

      17) алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      18) шекаралық кеңістік шегінде Мемлекеттік шекараны қорғауға азаматтарды тарту қағидаларын бекітеді;

      19) Қазақстан Республикасының Конституциясында, заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 55-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

56-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің құзыреті

      Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті:

      1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      2) өз өкілеттігі шегінде құрлықта, ішкі және аумақтық суларда, балық аулау аймағында, континенттік қайраңда және өткізу пункттерінде Мемлекеттік шекараны қорғауды және күзетуді, Мемлекеттік шекарада жеке адамның, қоғам мен мемлекеттiң мүдделерiн қорғауды қамтамасыз етедi;

      3) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының шекаралық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған барлау, қарсы барлау және жедел-іздестіру қызметін ұйымдастырады және қамтамасыз етеді;

      4) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметінің Мемлекеттік шекараны қорғауды және күзетуді ұйымдастыру және жүзеге асыру жөніндегі іс-әрекетін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

      5) Мемлекеттік шекараны межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге, Мемлекеттік шекара режимін белгілеу мақсатында қажетті құжаттарды және материалдарды дайындауға қатысады;

      6) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      7) шекаралық кеңістікте және халықаралық қатынас арналарында саяси, әлеуметтiк-экономикалық және қылмыстық ахуалды талдауды және болжауды жүзеге асырады;

      8) Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына және Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес өзінің жүргізуіне жатқызылған қылмыстық құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеру жүргізуді және әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша іс жүргізуді жүзеге асырады, құқық бұзушылықтардың мән-жайларын анықтауға және шекаралық кеңістікте ұсталған адамдарды тексеруге қатысады;

      9) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      10) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      11) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      12) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      13) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      14) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      15) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      16) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      17) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      18) алып тасталды – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      19) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      20) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      21) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      22) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      23) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      24) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      25) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      26) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      27) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      28) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      29) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      29-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      30) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      31) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      32) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      33) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      34) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      35) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      36) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      36-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      37) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      37-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      37-2) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      38) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      39) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      40) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      41) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      42) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      42-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      43) азаматтарды әскери қызметке шақыруды жүргізу кезеңінде әскерге шақыру комиссияларының жұмысына қатысады;

      44) Қазақстан Республикасының жергілікті әскери басқару органдары ұсынған жиынтық деректер негізінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің мұқтажы үшін шақырылатын контингентке мониторингті және оларды іріктеуді жүзеге асырады;

      45) Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 56-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.04.2019 № 243-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

57-бап. Қазақстан Республикасы мемлекеттік кіріс органдарының құзыреті

      Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 07.11.2014 N 248-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

      Қазақстан Республикасының мемлекеттік кіріс органдары:

      1) Мемлекеттік шекарада жеке адамның, қоғамның және мемлекеттің экономикалық және өзге де мүдделерін қорғау бойынша іс-шаралар ұйымдастырады және өткізеді;

      2) өз құзыреті шегінде кедендік және өзге де бақылау түрлерінің ұйымдастырылуы үшін жауап береді, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды Қазақстан Республикасына әкелуге немесе Қазақстан Республикасының аумағынан әкетуге рұқсат беру құжаттарын ресімдеуді жүзеге асырады;

      3) осы Заңға және Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Мемлекеттік шекараны қорғауды қамтамасыз етуде жәрдем көрсетеді;

      4) өткізу пункттерінде режимді қамтамасыз ету мәселелері, өздерінің құзыретіне кіретін өзге де мәліметтер бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін хабардар етеді;

      5) алып тасталды - ҚР 10.11.2014 № 249-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      6) өткізу пункттерінің балансында тұрған инженерлік-техникалық құрылыстарды, бөгеуіштерді, коммуникацияларды күтіп-ұстауды жүзеге асырады, сондай-ақ пайдаланылатын жабдықты пайдалануға беруді және олардың сақталуын қамтамасыз етеді;

      7) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 57-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.11.2014 № 249-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

58-бап. Қазақстан Республикасы Сыртқы iстер министрлігінің құзыреті

      Қазақстан Республикасының Сыртқы iстер министрлігі:

      1) Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге байланысты мәселелер бойынша қызметін үйлестіреді, Мемлекеттік шекара режимі туралы шарттарды жасасу бойынша келіссөздерге қатысады;

      2) Мемлекеттік шекараның сыртқы саяси, халықаралық-құқықтық жағынан қорғалуын қамтамасыз етуді жүзеге асырады;

      3) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының азаматтарына, шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасына кіру және Қазақстан Республикасынан шығу құқығын беретін құжаттарды ресімдейді;

      4) Қазақстан Республикасына қатысты шет мемлекеттердiң шекара және виза саясатындағы өзгерістер, басқа мемлекеттердегi мемлекеттік шекаралар арқылы өткізу тәртiбі туралы, шектес мемлекеттермен Мемлекеттік шекараны межелеуді, шегендеуді немесе қайта шегендеуді жүргiзу туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметiн хабардар етеді;

      5) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметiнің шекара өкiлдерi реттемеген Мемлекеттік шекара режимін сақтау мәселелерін және шекарадағы тосын оқиғаларды дипломатиялық құралдармен және әдістермен шешедi;

      6) дипломатиялық өкiлдiктердiң және консулдық мекемелердiң, сондай-ақ оларға теңестiрiлген, Қазақстан Республикасында аккредиттелген халықаралық ұйымдар өкілдіктерінің қызметкерлеріне шекаралық және өзге де бақылау түрлері жүзеге асырылатын өткізу пункттеріндегі үй-жайларға және өзге де орындарға жіберу үшін рұқсаттамалар беруді жүзеге асырады;

      7) шектес мемлекеттермен шекара өкілдерінің тізімдерімен алмасуды жүзеге асырады;

      8) Мемлекеттік шекараны қорғау мәселелері бойынша халықаралық іс-шараларды өткізу кезінде уәкілетті органдардың лауазымды адамдарын шетелге іссапарға жіберуге арналған қаражатты пайдалану жөнінде шешімдер қабылдайды;

      9) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

59-бап. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің құзыреті

      Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі:

      1) дербес немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен бірлесіп адамдардың шекаралық аймаққа кіруіне, онда уақытша болуына, тұруына және жүріп-тұруына бақылауды жүзеге асырады;

      2) алып тасталды – ҚР 6.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      3) шекаралық аймақта және шекаралық белдеуде қоғамдық-саяси, мәдени және өзге де іс-шараларды өткізу кезінде қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етеді;

      4) шекаралық кеңістіктегі құқық тәртібінің жай-күйі, тұрғылықты жерінен белгісіз мән-жайларда кетіп қалған адамдар, Мемлекеттік шекараға және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне қатысты құқыққа қарсы пиғылдары бар қылмыстық топтар мен адамдар туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін хабардар етеді;

      5) Мемлекеттік шекараны бұзған адамдарды және өзге де құқық бұзушыларды іздестіруде, сондай-ақ құқық бұзушылықтардың мән-жайларын анықтауда және тексеруде Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетіне жәрдем көрсетеді;

      6) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген жағдайларда және тәртіппен ішкі істер органдарының күштері мен құралдарының Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысуын қамтамасыз етеді;

      7) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың жергілікті жердің жекелеген учаскелеріне немесе шекаралық кеңістікте орналасқан объектілерге баруын уақытша шектейді немесе баруына тыйым салады;

      8) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі ұстаған адамдарды Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес ішкі істер органдарының тергеу изоляторларында, уақытша ұстау изоляторларында ұстайды;

      9) дербес немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетімен бірлесіп Қазақстан Республикасының халқына құқықтық тәрбие беруге қатысады, шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың профилактикасын жүзеге асырады;

      10) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 59-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

60-бап. Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      Көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті орган:

      1) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасындағы әуе, теміржол, теңіз (өзен) және автомобиль өткізу пункттерінің инфрақұрылымын құрады;

      1-1) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің шекара бөлімдерінің (бөлімшелерінің) ғимараттары мен құрылысжайларын, сондай-ақ Мемлекеттік шекара арқылы автомобиль өткізу пункттерін жобалауды және салуды ұйымдастырады;

      2) алып тасталды – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 60-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.11.2014 № 249-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2022 № 130-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

61-бап. Геодезия, картография және кеңістіктік деректер саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      Ескерту. 61-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 21.12.2022 № 167-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Геодезия, картография және кеңістіктік деректер саласындағы уәкілетті орган:

      1) өз құзыреті шегінде Мемлекеттік шекараның картографиялық материалдарда бейнеленуін бақылауды жүзеге асырады, шекара белгілерін геодезиялық анықтауды қамтамасыз етеді;

      2) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2022 № 167-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

62-бап. Қазақстан Республикасы жергілікті атқарушы және өзге де мемлекеттік органдарының құзыреті

      1. Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдары:

      1) өз құзыреті шегінде Мемлекеттік шекараны қорғау үшін жағдайлар жасауға бағытталған нормативтік құқықтық актілерді шығарады;

      2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін шекаралық кеңістіктегі ахуалға қатысы бар мәселелер бойынша хабардар етеді;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Мемлекеттік шекараны қорғау және күзету мұқтажы үшін жер учаскелерін береді;

      4) Мемлекеттік шекараны қорғауды жүзеге асыратын уәкілетті органдарға көмек көрсетеді, олардың ұсынуларын және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де ден қою актілерін қарайды және орындайды;

      4-1) шекара кеңістігінде құқық бұзушылықтардың жолын кесу кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі алып қойған және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен иесіз деп танылған мүлікті есепке алуды, сақтауды, бағалауды және одан әрі пайдалануды ұйымдастырады;

      5) Қазақстан Республикасының шекаралық қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерін жедел шешу үшін осы Заңның, Мемлекеттік шекараны қорғау саласындағы өзге де нормативтік құқықтық актілердің талаптарын органдардың, ұйымдардың, қоғамдық бірлестіктер мен азаматтардың орындауын үйлестіру функцияларын (өз аумақтарында) жүктей отырып, жауапты лауазымды адамдарды тағайындайды және шекара маңы аудандарының (қалаларының) әкімдіктері жанынан құрылатын шекаралық мәселелер жөніндегі үйлестіру кеңестерінің қызметін ұйымдастырады;

      6) азаматтардың Мемлекеттік шекараны қорғауға ерікті негізде қатысуы үшін жағдайлар жасайды;

      7) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      1-1. Көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға және жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қамтамасыз етуге тартылған қазақстандық және шетелдік кемелер мен қазақстандық әуе кемелерінің Мемлекеттік шекараны бірнеше рет кесіп өтуіне рұқсаттар беру тәртібін, рұқсаттарды қолданудың кеңістіктік және уақыттық шектерін, сондай-ақ көрсетілген кемелерге бақылауды жүзеге асыру тәртібін әзірлейді.

      1-2. Жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін балық аулау аймағында және ортақ су кеңістігінде су биологиялық ресурстарын аулау мақсатында жануарлар дүниесін пайдалануға рұқсаттар беру туралы хабардар ету тәртібін әзірлейді және бекітеді.

      2. Қазақстан Республикасының өзге де мемлекеттік органдары өз өкілеттіктері шегінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне Мемлекеттік шекараны қорғауды қамтамасыз етуде жәрдем көрсетеді.

      Ескерту. 62-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 25.04.2016 № 505-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

63-бап. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын уәкілетті органдардың өзара іс-қимыл жасауы

      1. Осы Заңның 56-62-баптарында көрсетілген уәкілетті органдар Мемлекеттік шекараны қорғау бойынша өздеріне жүктелген міндеттерді орындау кезінде бір-бірімен өзара іс-қимыл жасайды, бірлескен іс-шараларды іске асырады және өздерінің құзыретіне жататын мәселелер бойынша бір-бірін хабардар етеді.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі:

      1) тікелей Мемлекеттік шекарада өз күштерінің және Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын немесе Мемлекеттік шекараны қорғау мүдделерін қозғайтын өз қызметін жүзеге асыратын уәкілетті органдардың өзара іс-қимыл жасауын ұйымдастырады;

      2) шет мемлекеттердің тиісті мемлекеттік органдарымен өзара іс-қимыл жасауды жүзеге асырады.

9-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІК
КОМИТЕТІНІҢ ШЕКАРА ҚЫЗМЕТІ

64-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі

      1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Мемлекеттік шекараның тұтастығын және қол сұғылмаушылығын қамтамасыз ету, шекаралық кеңістікте заңдылық пен белгіленген тәртіпті ұстап тұру мақсатында құрлықта, ішкі және аумақтық суларда (оның ішінде су астындағы ортада) Мемлекеттік шекараны қорғауды және күзетуді жүзеге асыратын уәкілетті орган болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің өз туы, оның ішінде әскери-теңіз туы және Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері пайдаланатын танып айыру белгілері, ал әскери бөлімдердің – белгіленген үлгідегі жауынгерлік тулары болады.

      3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің міндеттері:

      1) Мемлекеттік шекара режимін және өткізу пункттеріндегі режимді қамтамасыз ету;

      2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы халықаралық шарттарынан туындайтын міндеттемелерді орындау, оны межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге қатысу;

      3) Қазақстан Республикасының қорғанысы мен ұлттық қауіпсіздігінің міндеттерін шешуге қатысу;

      4) Мемлекеттік шекарада, балық аулау аймағында және континенттік қайраңда Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қорғауға қатысу;

      5) шекаралық аймақта, ішкі және аумақтық суларда, балық аулау аймағында және континенттік қайраңда белгіленген режимдердің сақталуына дербес немесе уәкілетті органдармен бірлесіп бақылауды жүзеге асыру;

      6) шекаралық кеңістікте азаматтарды, табиғи ресурстарды және қоршаған ортаны қорғауда, Қазақстан Республикасының көші-қон заңнамасын сақтауда Қазақстан Республикасының құқық қорғау, табиғат қорғау органдарына жәрдем көрсету болып табылады.

      4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне басқа да міндеттер Қазақстан Республикасының өзге де заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктелуі мүмкін.

      Ескерту. 64-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің іс-әрекеті

      1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі Мемлекеттік шекарада, шекаралық кеңістікте және Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді орындау кезінде өз іс-әрекетін Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары мен заңнамасы негізінде жүзеге асырады.

      2. Алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      3. Алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 65-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

66-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің міндеттері

      Мемлекеттік шекараны қорғау және күзету кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі:

      1) Мемлекеттік шекарадан өтуді өзгертудің, Қазақстан Республикасының аумағын игерудің кез келген әрекеттерінің жолын кесуге;

      2) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының қорғанысы бойынша міндеттерді шешуге, сондай-ақ төтенше немесе соғыс жағдайы режимдерін қамтамасыз етуге қатысуға;

      3) Қазақстан Республикасының аумағына қарумен басып кіруге тойтарыс беруге, Мемлекеттік шекарада қарумен жасалатын және өзге де арандатушылықтардың жолын кесуге, халықты, мемлекеттік және жеке меншікті аталған қылмыстық қол сұғушылықтардан қорғауға;

      4) адамдардың және көлік құралдарының белгіленген өткізу пункттерінен немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындардан тыс жерде Мемлекеттік шекараны кесіп өту, сондай-ақ өткізу пункттерінде немесе Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда заңсыз кесіп өту әрекеттерінің алдын алуға және жолын кесуге, Мемлекеттік шекараны бұзушыларды және шекаралық кеңістікте өзге де құқық бұзушыларды анықтауға және ұстауға;

      5) тиісінше ресімделген құжаттар болған кезде және белгіленген бақылау түрлерінен өткен кезде адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды өткізуді белгіленген тәртіппен жүзеге асыруға;

      6) Мемлекеттік шекара режимінің және өткізу пункттеріндегі режимнің орындалуын қамтамасыз етуге;

      7) шекаралық режимнің, ішкі және аумақтық сулардың, балық аулау аймағының және континенттік қайраңның белгіленген режимдерінің сақталуын дербес немесе уәкілетті органдармен бірлесіп бақылауға, шекаралық аймаққа кіретін орындарда бақылау бекеттерінің қызметін ұйымдастыруға;

      8) өз құзыреті шегінде құқық бұзушылықтардың профилактикасын жүзеге асыруға;

      9) Мемлекеттiк шекара арқылы жүретін адамдардың Қазақстан Республикасына кіруге немесе Қазақстан Республикасынан шығуға құқық беретiн құжаттарын тексеруге, оларға тиiстi белгiлер соғуға, мұндай құжаттарды уақытша алып қоюға, сондай-ақ жарамсыз құжаттарды алып қоюға;

      9-1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын кесіп өту кезінде дактилоскопиялық тіркеуден өткен адамдарға қатысты дактилоскопиялық ақпарат бойынша жеке басты растау рәсімін жүзеге асыруға;

      10) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасына кіруге рұқсат етілмеген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, сондай-ақ дактилоскопиялық ақпарат бойынша жеке басты растау рәсімінен өтуден бас тартқан, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мерзімде айыппұл салу туралы сот шешімдерін және уәкілетті органдардың қаулыларын орындамаған шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың кіруін шектеуге

      11) шетелде немесе Қазақстан Республикасында болған кезеңде жеке басын куәландыратын құжаттарын жоғалтқан Қазақстан Республикасының азаматтары мен өзге де адамдардың жеке басы анықталғанға дейiн оларды өткізу пункттерінде және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда қалдыра отырып, өткізбеуге;

      12) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес адамдарды ұстауды және жеке тексеріп қарауды жүзеге асыруға;

      13) шекаралық кеңістікте белгіленген режимдерді бұзуға жол берген көлік құралдарын тоқтатуға, қарап тексеруге және ұстауға, құқық бұзушылық мән-жайларын анықтау үшін оларды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі бөлімшелерінің қарауына жеткізуге (айдауылмен жеткізуге);

      14) Қазақстан Республикасына әкелуге немесе Қазақстан Республикасынан әкетуге тыйым салынған, Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін жарылғыш, уландырғыш, радиоактивті, есірткі заттарды, қаруды, оқ-дәрілерді, өзге де жүктер мен тауарларды, сондай-ақ контрабандалық жолмен өткізілетін жүктер мен тауарларды белгіленген тәртіппен дербес немесе уәкілетті органдармен бірлесіп ұстауға және алып қоюға;

      15) әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны күзетуге Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне жәрдем көрсетуге;

      16) шекаралық кеңістікте азаматтарды, табиғи ресурстарды және қоршаған ортаны қорғауда Қазақстан Республикасының құқық қорғау және табиғат қорғау органдарына жәрдем көрсетуге;

      17) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      17-1) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      18) Мемлекеттік шекарадан су астындағы орта арқылы кесіп өтуге бақылауды жүзеге асыруға;

      19) Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту қатері туындаған кезде немесе заңсыз кесіп өту кезінде ішкі және аумақтық суларда, сондай-ақ олардың шегінен тыс жерлерде шет мемлекеттердің шекарасына дейінгі суларда су астындағы объектілерді танып айыру (жіктеу) үшін өздерінде бар құралдарды пайдалануға;

      20) Мемлекеттік шекараны қорғау мүддесінде су астындағы ортада қайыққа қарсы және диверсияға қарсы іс-шараларды жүзеге асыруға;

      21) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес өзінің қарауына жатқызылған әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істерді жүргізуді қамтамасыз етуге және қарауға;

      22) Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік заңнамасына сәйкес өзінің қарауына жатқызылған қылмыстық құқық бұзушылықтар бойынша сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыруға;

      23) Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің және сыртқы барлау саласындағы уәкілетті органның келісімі бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Төрағасы ұйымдастыру және жүзеге асыру тәртібін айқындайтын шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғауды жүзеге асыруға міндетті.

      Шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғауды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне іссапарға жіберілген әскери қызметшілері жүзеге асырады.

      Физикалық қорғау қамтамасыз етілетін Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды;

      24) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

      Ескерту. 66-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

67-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметінің құқықтары

      1. Шекаралық кеңістік шегінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің:

      1) қажетті инженерлік-техникалық құралдарды, құрылысжайлар мен бөгеуіштерді монтаждауды жүзеге асыруға, салуға және орнатуға;

      2) коммуникациялар салуды, қару-жарақ пен әскери техникаға техникалық қызмет көрсету, оларды жөндеу, реконструкциялау жөніндегі қызметті жүзеге асыруға, техника мен қару-жарақты орналастыруға және пайдалануға;

      3) Мемлекеттік шекараны межелеуге, шегендеуге және қайта шегендеуге, шектес мемлекеттермен Мемлекеттік шекара режимін белгілеу мақсатында қажетті құжаттар мен материалдарды әзірлеуге қатысуға;

      4) кез келген жергілікті жер учаскелерінде, оның ішінде ерекше қорғалатын аумақтарда және табиғат қорғау аймақтарында болуға (шекаралық нарядтарды орналастыруға), сондай-ақ қызметтік міндеттерді атқару кезінде олар арқылы жүріп-тұруға, жер учаскелерінің меншік иелерінен (жалға алушылардан) шекаралық нарядтардың жүріп-тұруына арналған орындарды бөлуді, қоршалымдар арқылы өтетін немесе өзге де кедергілер арқылы өтетін жерлерді жабдықтауды және тиісті түрде күтіп-ұстауды талап етуге;

      5) шекаралық саясат және Мемлекеттік шекараны, аумақтық суларды, балық аулау аймағын және континенттік қайраңды күзетуді жедел қамтамасыз ету саласында қарсы барлау және жедел-іздестіру қызметін, сондай-ақ барлау қызметін жүргізуге және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өз қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша шаралар қолдануға;

      6) өз өкілеттігі шегінде Қазақстан Республикасының шекаралық саясатын іске асыру және уәкілетті органдар мен ұйымдардың шекара қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қызметін үйлестіруге, Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын немесе Мемлекеттік шекараны қорғау мүдделерін қозғайтын қызметті жүзеге асыратын өз күштері мен уәкілетті органдардың өзара іс-қимыл жасауын ұйымдастыруға;

      7) мемлекеттік органдарға, қоғамдық бірлестіктерге, ұйымдарға шекаралық кеңістікте құқық бұзушылық жасауға ықпал ететін немесе Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік қызметі Шекара қызметінің іс-әрекетіне кедергі келтіретін себептер мен жағдайларды жою туралы орындалуы міндетті ұсынулар енгізуге;

      8) халықаралық құқықтың жалпыға бірдей танылған қағидаттары мен нормалары, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары негізінде шет мемлекеттердің шекаралық органдарымен Мемлекеттік шекараны қорғауда өзара іс-қимылды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға;

      9) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      10) шектес мемлекеттердiң шекара өкiлдерiмен Мемлекеттік шекара режимін ұстап-тұру, шекарадағы тосын оқиғаларды реттеу, ақпарат алмасу мәселелерi бойынша хат-хабар алмасуды жүргiзу, осы Заңда белгiленген тәртiппен шекара мәселелерi жөнінде келiссөздер жүргiзу үшiн өзара уағдаластық бойынша шектес мемлекеттердiң өкiлдерiн Қазақстан Республикасының аумағына шақыруға және шектес мемлекеттердiң аумағына өтуге;

      11) міндеттерді орындау үшін уәкілетті органдардан, ұйымдардан және қоғамдық бірлестіктерден қажетті ақпаратты сұратуға және өтеусіз алуға;

      11-1) ішкі істер органдарының дактилоскопиялық ақпарат дерекқорында қамтылатын дактилоскопиялық ақпаратты Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес алуға және пайдалануға;

      12) Мемлекеттік шекараны қорғау саласындағы міндеттерді шешуге азаматтарды ерікті жасақтар құрамында, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің штаттан тыс қызметкерлері ретінде және өзге де нысандарда ерікті негізде тартуға, Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде көзге түскен азаматтарды көтермелеуге және қойылатын талаптарға сай келетін адамдарды Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының әскери, арнаулы оқу орындарына түсу үшін ұсыным жасауға;

      13) Қазақстан Республикасының халқына құқықтық тәрбие беруге қатысуға, шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың алдын алуға бағытталған профилактикалық шараларды жүргізуге, құқық бұзушылықтар, құқық бұзушыларды іздестіру туралы халықты хабарландыру үшін және өзге де мақсаттарда бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалануға;

      14) осы Заңға сәйкес қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануға;

      15) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      16) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      17) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      18) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      19) мемлекеттік кіріс органдарымен бірлесіп, Мемлекеттік шекара арқылы өткізілетін көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды белгіленген тәртіппен жете қарауды жүзеге асыруға;

      20) көлік құралдарымен ілесіп жүруге және оларда шекаралық нарядтарды орналастыруға;

      21) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігімен және Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен бірлескен шешімдерінде айқындалатын тәртіппен Мемлекеттік шекара күзетін күшейту кезінде олар бөлетін күштер мен құралдарды пайдалануға;

      22) құқық бұзушылардың ізіне түсу кезінде азаматтардың тұрғын және тұрғын емес үй-жайларына, ұйымдардың аумақтары мен үй-жайларына кедергісіз (қажет болғанда жабатын құрылғыларды істен шығара отырып) тәуліктің кез келген уақытында кіруге, сондай-ақ (жиырма төрт сағат ішінде тиісті прокурорды кейіннен хабардар ете отырып) оларды қарап тексеруге;

      23) шекаралық іздеулер мен операцияларды, өзге де іздестіру іс-әрекеттерін жүргізу кезінде бақылау бекеттерін өз бетінше орнатуға, адамдар мен көлік құралдарының қозғалысын уақытша шектеуге немесе оған тыйым салуға, азаматтарды жергілікті жердің жекелеген учаскелеріне жібермеуге, адамдардың өмірі мен денсаулығын қорғау мақсатында олардың сонда қалуын немесе осы учаскелерді тастап шығуын міндеттеуге;

      24) Қазақстан Республикасының қауіпсіздігіне қатер төнген кезде Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы және өзге де уәкілетті органдарын хабардар ете отырып, қорғаныс мақсатындағы жұмыстарды, халықаралық міндеттемелерді орындау мен табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде туындаған салдарларды жоюға байланысты жұмыстарды қоспағанда, шекаралық белдеуде әртүрлі жұмыстарды жүргізуді уақытша шектеуге;

      25) қызметтік мақсаттарда байланыс құралдарын, ал Қазақстан Республикасының аумағына қарулы басып кіруге тойтарыс берген, Мемлекеттік шекарадағы заңсыз жаппай өтуге және өзге де арандатуларға кедергі келтірген, іздестіру іс-шараларын жүргізген, құқық бұзушылықтарды жасады деп күдік келтірілген адамдарды жеткізген кезде, ұйымдардың көлік құралдарын, ал қажет болған жағдайларда – Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен иелерінің талаптары бойынша кейіннен оларға шығындарды не келтірілген залалды өтей отырып, азаматтардың көлік құралдарын пайдалануға;

      26) Мемлекеттік шекараны кесіп өту, ішкі және аумақтық суларда жүзу кезiнде немесе кемелер қазақстандық порттарда тұрған уақытта құқық бұзушылықтарға жол берген шетелдiк әскери емес кемелер экипаждары мүшелерiнiң және оларда болған өзге де адамдардың жағаға шығуына және жағада болуына тыйым салуға;

      27) азаматтардан Мемлекеттік шекарада белгіленген тәртіпті сақтауды, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің іс-әрекетіне кедергі келтіретін құқыққа қайшы әрекеттерді тоқтатуды талап етуге, бұл талаптарды орындамаған жағдайда Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тиісті шараларды қолдануға;

      28) шекаралық кеңістікте белгіленген режимді бұзушыларды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әкімшілік ұстауға алынған адамдарды ұстау үшін арнайы жабдықталған үй-жайларында ұстауға;

      29) Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес әкімшілік ұстауға алынған адамдарды тергеу изоляторларында, уақытша ұстау изоляторларында және ұстау үшін арнайы жабдықталған үй-жайларда орналастыруға;

      30) шекаралық кеңістікте белгіленген режимдерді бұзудың өздеріне белгілі болған мән-жайлары туралы түсініктемелер алу мақсатында адамдарды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің бөлімшелеріне шақыруға;

      31) алып тасталды - ҚР 10.11.2014 № 249-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      32) алып тасталды – ҚР 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      33) мемлекеттік кіріс органдары жоқ өткізу пункттерінде және Мемлекеттік шекара арқылы өткізу жүзеге асырылатын өзге де орындарда радиациялық бақылаудың техникалық құралдарын пайдалана отырып, автоматты немесе қолмен тексеру режимінде радиациялық бақылауды жүзеге асыруға;

      34) құрамында радиоактивті заттар бар инспекциялық-тексеріп қарау кешендерінің пайдаланылуын ұйымдастыруды, сондай-ақ құрамында радиоактивті заттар бар немесе иондаушы сәуле өндірілетін радиоактивті заттармен, аспаптармен немесе аппаратурамен жұмыс істеген кезде ұлттық қауіпсіздік органдарында радиациялық қауіпсіздікті бақылауды жүзеге асыруға;

      35) Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыруға құқығы бар.

      2. Бұдан басқа, ішкі және аумақтық суларда, шекаралық өзендер, көлдер және өзге де су айдындары суларының қазақстандық бөлігінде қазақстандық және шетелдік (суүсті және суасты) кемелерге, мұз үстімен жылжитын құралдарға қатысты Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің:

      1) егер кеме сұрау салу белгілеріне жауап бермесе, жүзуге тыйым салынған ауданда болса, Қазақстан Республикасының суларына кіру, онда жүзу және болу тәртібін бұзса, оны тоқтатуға және қарап тексеру жүргізуге құқығы бар. Кемені қарап тексеру кеме және навигация құжаттарын, экипаж мүшелері мен жолаушылардың құжаттарын, жүктерге арналған құжаттарды, қажет болған жағдайда кеменің жайларын да тексеруді қамтиды. Кемені қарап тексеру нәтижелері бойынша оған, белгіленген қағидаларды сақтай отырып, Қазақстан Республикасының суларында жүзуді (болуды) жалғастыруға рұқсат етілуі немесе Қазақстан Республикасының суларын тастап шығу ұсынылуы мүмкін немесе ол Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу немесе әкімшілік заңнамасына сәйкес ұсталуы мүмкін;

      2) егер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қылмыстық немесе әкімшілік жауаптылыққа тартуға жататын адамдарды ұстауға, осы адамдарды анықтау және тергеу органдарына немесе тиісті органдарға тапсыруға;

      3) егер ізге түсу ішкі немесе аумақтық суларда, балық аулау аймағында не континенттік қайраң үстіндегі су кеңістігінде тоқтау туралы көзге көрінетін немесе дыбыстық сигналды (олар осы сигналды көруі немесе естуі мүмкін болатындай қашықтықтан) бергеннен кейін басталса және үздіксіз жүргізілсе, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын немесе заңнамасын бұзған кемелер (мұз үстімен жылжитын құралдар) өз елінің немесе үшінші мемлекеттің аумақтық суларына кіргенге дейін олардың ізіне түсуге және оларды ұстауға құқығы бар.

      3. Мемлекеттік шекараны су астындағы ортада күзету кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің:

      1) ішкі және аумақтық суларда су астындағы ортаның жағдайын анықтау үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен басқа да уәкілетті органдардың күштері мен құралдарын тартуға;

      2) ішкі және аумақтық суларда су астындағы объектілер табылған кезде бұл суларға кіру мақсаты туралы сұрау салу жүргізуге, бағытын өзгертуді талап етуге, оларға су астындағы жағдайдан шығуды, өз туын көрсетуді ұсынуға, тоқтатуға және оларды қарап тексеру жүргізуге, табылған су астындағы объектілер іс-әрекеттерінің алдын алу немесе оларды тоқтату бойынша өзге де шараларды қолдануға;

      3) егер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қылмыстық немесе әкімшілік жауаптылыққа тартылуға жататын адамдарды ұстауға, осы адамдарды анықтау және тергеу органдарына немесе тиісті органдарға беруге;

      4) ішкі және аумақтық суларда Мемлекеттік шекараны кесіп өтудің және (немесе) жүзудің белгіленген тәртібін бұзған су астындағы құралдарды ұстауға, құқық бұзушылықтың мән-жайларын анықтау үшін оларды Қазақстан Республикасының порттарына, өзге де орындарға жеткізуге (айдауылмен алып жүруге), осы құралдарды анықтау және тергеу органдарына беруге;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қару-жарақ пен әскери техниканы қолдануға құқығы бар.

      4. Қазақстан Республикасының аумағында шекаралық іздеулер және операциялар жүргізу кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі өзіне берілген құқықтарды шекаралық кеңістік шегінен тыс жерлерде де пайдалана алады.

      5. Мемлекеттік шекараны күзету жөніндегі қызметтік міндеттерді шешу кезінде Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдары мен Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері пайдаланатын корабльдерге, катерлерге, ұшақтарға және тікұшақтарға (өзге де ұшу аппараттарына) мынадай:

      1) Қазақстан Республикасының су және әуе кеңістігін, теңіз және өзен порттарын, әуежайларын және әуеайлақтарын (қону алаңдарын), олардың тиесілігіне және арналған мақсатына қарамастан, пайдалану;

      2) навигациялық, метеорологиялық, гидрографикалық және өзге де ақпаратты алу;

      3) ұшуды жəне корабль жүргізуді əуежайлық (əуеайлақтық) қамтамасыз ету құқығы беріледі.

      Бұл ретте осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген көрсетілетін қызметтерді жүзеге асыруға арналған шығыстар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бюджет қаражаты есебінен төленеді. Аталған көрсетілетін қызметтерді ұсыну алдын ала ақы төленбей жүзеге асырылуы мүмкін.

      6. Шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғауды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен және жағдайларда қаруды, арнайы құралдарды тасымалдауға, өзімен алып жүруге, сақтауға және қолдануға, қызметтік иттерді пайдалануға, сондай-ақ дене күшін қолдануға құқығы бар.

      Ескерту. 67-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 N 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.11.2014 № 257-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 10-баптың 12) тармақшасынан қараңыз); 10.11.2014 № 249-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен күнтізбелік тоқсан күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 31.03.2021 № 24-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 51-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

67-1-бап. Шекара кеңістігі шегінде байланыс желілерін салу

      Шекара кеңістігі шегінде байланыс желілерін салуды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің уәкілетті ведомствосы жүзеге асыруға құқылы.

      Ескерту. 67-1-баппен толықтырылды – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

68-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнің кадрлары. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнің Шекара қызметiнде әскери қызмет өткеру ерекшеліктері

      1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнің кадрлары әскери қызметшілерден (шақыру бойынша келген әскери қызметшілер, келісімшарт бойынша келген әскери қызметшілер) және қызметкерлерден тұрады.

      Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнің Шекара қызметінде әскери қызмет өткеру Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

      Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнің Шекара қызметі үшін кадрларды даярлау, қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру Қазақстан Республикасының әскери, арнаулы оқу орындарында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының және халықаралық келісімдерге сәйкес шетел мемлекеттерінің басқа да білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіндегі мерзімді әскери қызметке басым тәртіппен Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті дене бітімі мен моральдық-психологиялық қасиеттері бар Қазақстан Республикасының азаматтары шақырылады.

      Қазақстан Республикасының азаматтарын Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне іріктеу, оларды зерделеу және әскерге шақыру ерекшеліктері Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін Қазақстан Республикасының азаматтарын әскери қызметке шақыруды ұйымдастыру және жүргізу қағидаларымен айқындалады.

      3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметiнің әскери қызметшiлерi қызметтік міндеттерін орындау кезінде мемлекеттік билік өкілдері болып табылады және мемлекеттің қорғауында болады. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметінің қызметтік іс-әрекетіне араласуға, Қазақстан Республикасының заңдарымен осыған тікелей уәкілеттік берілген адамдардан басқа, ешкімнің құқығы жоқ.

      Шекаралық нарядтарда Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғау және күзету, сондай-ақ шет елдердегі мекемелерді физикалық қорғау бойынша қызмет атқару жауынгерлік кезекшілік (жауынгерлік қызмет) болып табылады.

      4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi Шекара қызметінің әскери қызметшісі атқаратын лауазымына, орналасу орны мен уақытына қарамастан, Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында оған азаматтар шекара қауіпсіздігіне қатер төндіретін оқиғалар туралы мәлімдемемен немесе хабарламамен жүгінген жағдайда немесе ол осындай оқиғаларды тікелей анықтаған жағдайда:

      1) құқық бұзушылықтың жолын кесу, оны жасаған азаматтарды анықтау және ұстау, оқиға болған орындарды күзету жөніндегі ықтимал шараларды қолдануға;

      2) бұл туралы Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің жақын жердегі бөлімшесіне хабарлауға міндетті.

      5. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі қызметкерлерінің еңбек қатынасы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексімен және Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасымен реттеледі.

      Ескерту. 68-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

68-1-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін мұнай өнімдерімен жабдықтау ерекшеліктері

      Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі мұнай өнімдерін өндіруді мемлекеттік реттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын мұнай өнімдерін беру жөніндегі бірыңғай оператордан мұнай өнімдерін сатып алады.

      Ескерту. 9-тарау 68-1-баппен толықтырылды - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҚАРУЛЫ КҮШТЕРІНІҢ ҚҰЗЫРЕТІ

69-бап. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құзыреті

      Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері:

      1) әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны күзетуді ұйымдастырады және қамтамасыз етеді;

      2) осы Заңға, Қазақстан Республикасының басқа да заңдарына сәйкес құрлықта, ішкі және аумақтық суларда, сондай-ақ су астындағы ортада Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысады;

      3) өз құзыреті шегінде Мемлекеттік шекара режимінің бұзылуына байланысты тосын оқиғаларды шешуге қатысады, осы мақсаттар үшін өзге де уәкілетті органдарды тартады;

      4) аумақтық сулардағы теңіз дәліздері мен қозғалыстарды бөлу схемасын белгілеу бойынша ұсыныстар әзірлейді;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі іс-шараларды орындау үшін уәкілетті органдардың күштері мен құралдарын тартады;

      6) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Мемлекеттік шекараны қорғауды қамтамасыз етуде жәрдем көрсетеді;

      7) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 69-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

70-бап. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Әуе қорғанысы күштерінің құзыреті

      1. Мемлекеттік шекараны әуе кеңістігінде күзету кезінде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әуе қорғанысы күштері:

      1) Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібінің сақталуын бақылауды жүзеге асырады;

      2) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігінде, сондай-ақ аумақтық сулардың шегінен тыс жерлерде шет мемлекеттердің шекарасына дейін әуе кемелерінің Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту қатері туындаған кезде немесе заңсыз кесіп өтуі кезінде оларды танып айыру үшін өздерінде бар құралдарды пайдаланады;

      3) Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен және (немесе) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзған әуе кемелерінің Қазақстан Республикасының аумағында ұшуының жолын кеседі және қондыруға шаралар қолданады;

      4) әуе кемелері экипаждарының абайсыз іс-әрекеттері жағдайында Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен осы кемелерге олардың бағдарын қалпына келтіру, әуежайға немесе әуеайлаққа шығару, Қазақстан Республикасының аумағына қондыру немесе Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің шегінен тыс жерге шығару арқылы жәрдем көрсетеді.

      2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әуе қорғанысы күштері:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіндегі жағдайды анықтау үшін басқа да уәкілетті органдардың күштері мен құралдарын тартуға;

      2) әуе кеңістігінде Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өту қатері туындаған кезде немесе заңсыз кесіп өту кезінде Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің жекелеген аудандарында әуе кемелерінің ұшуына тыйым салуға немесе оны шектеуге;

      3) әуе кемесінен Қазақстан Республикасының әуе кеңістігіне ұшып кіру мақсаттары немесе ұшу жоспарынан ауытқу себептері туралы ақпаратты хабарлауды талап етуге;

      4) әуе кемелері экипаждарының абайсыз іс-әрекеттері жағдайында Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен осы кемелерге олардың бағдарын қалпына келтіру, әуежайға немесе әуеайлаққа шығару, Қазақстан Республикасының аумағына қондыру немесе Қазақстан Республикасы әуе кеңістігінің шегінен тыс жерге шығару арқылы жәрдем көрсетуге, әуе кемесіне, егер оның бағыты ұшу үшін тыйым салынған немесе уақытша қауіпті ауданға апаратын болса, бағытын өзгертуді ұсынуға;

      5) Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өтудің алдын алу немесе тоқтату жөнінде шаралар қабылдауға, қажет болған жағдайда әуе кемесінің экипажынан көрсетілген жерге қонуын, оның ішінде мәжбүрлі түрде қонуын жүзеге асыруды талап етуге;

      6) Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен және (немесе) Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану тәртібін бұзған әуе кемелерінің экипаж мүшелерін (Қазақстан Республикасының аумағына қонғаннан кейін) құқық бұзушылықтың мән-жайларын анықтау үшін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің бөлімшесіне шақыруға;

      7) құқық бұзушылық жасаған және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қылмыстық немесе әкімшілік жауапкершілікке тартуға жататын адамдарды ұстауға, осы адамдарды анықтау және тергеу органдарына немесе тиісті органдарға тапсыруға;

      8) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қару-жарақты және әскери техниканы қолдануға;

      9) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыруға құқығы бар.

      Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

71-бап. Мемлекеттік шекараны қорғау үшін қолданылған кезде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің құзыреті

      Ескерту. 71-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 10.01.2015 № 275-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

      Мемлекеттік шекараны қорғау үшін қолданылған кезде Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Әскери-теңіз Күштері:

      1) Мемлекеттік шекараны су астындағы ортада кесіп өтуге бақылауды жүзеге асыруға қатысады;

      2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне Қазақстан Республикасының қауіпсіздігі мүддесінде қайыққа қарсы, оның ішінде су асты-диверсиялық қорғанысты жүзеге асыруға жәрдем көрсетеді;

      3) Қазақстан Республикасының Заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 71-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.01.2015 № 275-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

11-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ ҚОРҒАУ КЕЗІНДЕ ҚАРУ-ЖАРАҚ
ПЕН ӘСКЕРИ ТЕХНИКАНЫ, АРНАЙЫ ҚҰРАЛДАРДЫ, ҚЫЗМЕТТІК
ЖАНУАРЛАРДЫ ЖӘНЕ ДЕНЕ КҮШІН ҚОЛДАНУ

72-бап. Қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолданудың шарттары мен шектері

      1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері әскери қызметшілерінің шекаралық кеңістік шегінде қаруды және арнайы құралдарды өзімен алып жүруге, сақтауға, қолдануға құқығы бар, сондай-ақ әскери техниканы, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануы мүмкін.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің әскери қызметшілері қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануға байланысты жағдайларда іс-әрекеттерге жарамдылығына арнайы дайындықтан, жыл сайынғы тексеруден өтуге міндетті.

      3. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде, қажетті қорғаныс жағдайында және аса қажеттілік жағдайында немесе құқық бұзушылық жасаған адамды ұстау кезінде, штаттық қару мен арнайы құралдары не оларды қолдану мүмкіндігі болмаған кезде, қолына түскен кез келген құралды пайдалануға құқылы.

      4. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметін Қазақстан Республикасының арнайы мемлекеттік және құқық қорғау органдары өткізетін іс-шараларға тартқан жағдайларда, қару-жарақ пен әскери техника, арнайы құралдар, қызметтік жануарлар және дене күші іс-шараға бастамашы болған органның қызметін регламенттейтін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес қолданылады.

      5. Азаматтардың, әскери қызметшілердің денсаулығы мен өмiрiне нақты қатер төндiретiн, сондай-ақ олар қарумен немесе топпен шабуыл жасаған, қарулы қарсылық көрсеткен, адамдарды кепілге алған, объектілерді, көлік құралдарын, оның ішінде әуе және теңіз кемелерін басып алған жағдайларды қоспағанда, әйелдерге, мүгедектiк белгiлерi анық бiлiнетін адамдарға және кәмелетке толмағандарға қатысты қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануға тыйым салынады.

      6. Сондай-ақ қару-жарақ пен әскери техниканы:

      1) егер олар Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне нақты қауіп төндірмесе, суүсті, суасты кемелері, әуе кемелері, ұшу аппараттары және мұз үстімен жылжитын құралдар, сондай-ақ жолаушылары бар өзге де көлік құралдары бойынша;

      2) қайғылы жағдайға немесе табиғаттың еңсерілмейтін күштерінің әсеріне байланысты, Мемлекеттік шекараны заңсыз кесіп өткен немесе абайсызда кесіп өтуге әрекет еткен адамдарға қатысты;

      3) Мемлекеттік шекараны кесіп өткен немесе кесіп өтуге әрекет еткен жабайы және үй жануарларына қатысты қолдануға тыйым салынады.

      7. Қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолданудың барлық жағдайларында Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері айналасындағы адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және зардап шеккендерге жедел медициналық көмек көрсету жөнінде шаралар қолдануға міндетті.

      8. Қазақстан Республикасының Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері осы Заңда көзделген жағдайларда қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолдануға байланысты, оның ішінде:

      1) көлік құралдарының және (немесе) құқық бұзушылардың іс-әрекеттерінің қауіпті немесе күтпеген маневрі;

      2) оқтардың (снарядтардың) тайқып кетуі салдарынан олардың ұшу траекториясының өзгеруі;

      3) құқық бұзушылардың көлік құралдарының сынуы немесе бүлінуі салдарынан келтірілген моральдық, материалдық зиян және дене зақымы үшін жауапты болмайды.

      9. Шекаралық кеңістікте белгіленген режимдерді бұзушылықтың жолын кесу кезінде қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін қолданудың әрбір жағдайы жөнінде тиісті прокурор он екі сағаттан кешіктірілмей хабардар етіледі.

      10. Мемлекеттік шекараны қорғау саласындағы өзге де уәкілетті органдар қару-жарақ пен әскери техниканы, арнайы құралдарды, қызметтік жануарларды және дене күшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қолданады.

73-бап. Қару-жарақ пен әскери техниканы қолдану

      1. Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері:

      1) Қазақстан Республикасының аумағына қарулы басып кіруге және қарулы шабуыл жасауға тойтарыс беру, Мемлекеттік шекарада қарулы арандатудың жолын кесу үшін;

      2) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің бөлімшелеріне, Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарына қарулы шабуыл жасауға тойтарыс беру үшін;

      3) Мемлекеттік шекараны кесіп өткен немесе кесіп өтетін және қарулы немесе өзге де қарсылық көрсететін адамдарға, суүсті, суасты кемелеріне, әуе кемелеріне, ұшу аппараттарына, оның ішінде пилотсыз әуе кемелеріне және мұз үстімен жылжитын құралдарға, сондай-ақ өзге де көлік құралдарына қарсы;

      4) суүсті, суасты кемелері, әуе кемелері, ұшу аппараттары, оның ішінде пилотсыз әуе кемелері және мұз үстімен жылжитын құралдар, сондай-ақ өзге де көлік құралдары тоқтату немесе бағытты өзгерту туралы талаптарды орындамаған жағдайда, осы бұзушылықтың тоқтатылуын немесе оларды ұстауды басқа да құралдармен жүзеге асыру мүмкін болмағанда, оларды бүлдіру жолымен тоқтату (қозғалысын немесе ұшуын тоқтату) үшін;

      5) суүсті, суасты кемелерін, әуе кемелерін, ұшу аппараттарын, оның ішінде пилотсыз әуе кемелерін және мұз үстімен жылжитын құралдарды, сондай-ақ жолаушылары жоқ өзге де көлік құралдарын шетелге айдап әкетуді болғызбау үшін;

      6) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери қызметшілері мен объектілеріне, Мемлекеттік шекараны қорғау жөніндегі қызметтік міндеттерін немесе қоғамдық борышын орындап жүрген өзге де азаматтарға, олардың отбасы мүшелеріне шабуыл, оның ішінде қарусыз шабуыл жасалып, олардың өміріне тікелей қауіп төнгенде шабуылға тойтарыс беру үшін;

      7) азаматтарды олардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін шабуылдан қорғау, сондай-ақ кепілге алынғандарды босату үшін;

      8) әскери қызметшілерді немесе азаматтарды олардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін жануарлардың шабуылынан қорғау үшін;

      9) өзге де құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу үшін, сондай-ақ қажетті қорғаныс жағдайында және аса қажеттілік жағдайында қару-жарақ пен әскери техниканы қолданады.

      Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің шекаралық кеңістікте дабыл белгісін беру немесе көмекке шақыру үшін де қару пайдалануға құқығы бар.

      2. Қару-жарақ пен әскери техника:

      1) қарулы шабуылға тойтарыс беру мен қарулы басып кіру үшін;

      2) қарулы қарсылық көрсетілген кезде;

      3) әскери қызметшілер мен өзге де азаматтарға кенеттен шабуыл жасалған кезде;

      4) ұсталған адамдардың тартып алған қарумен қашуы кезінде ескертусіз қолданылуы мүмкін.

      3. Өзге жағдайларда қару-жарақ пен әскери техниканы қолданудың алдында оларды қолдану ниеті туралы анық ескерту жасалуға және (немесе) ескерту мақсатында оқ атылуға тиiс.

      Ескерту. 73-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

74-бап. Арнайы құралдарды қолдану

      1. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріне Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде қару-жарақ пен әскери техниканы қолдануға құқық берілетін барлық жағдайда арнайы құралдар қолданылуы мүмкін.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері әскери қызметшілерінің шекаралық кеңістікте, сонымен қатар:

      1) Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын, әскери қызметшілерге қарсылық көрсететін немесе оларға жүктелген қызметтік міндеттерді жүзеге асыруына қасақана кедергі жасайтын құқық бұзушыларды, өзге де адамдарды ұстау және қарусыздандыру үшін немесе қару, оқ-дәрілер, жарылғыш, улы, радиоактивті, есірткі және еркін айналымына тыйым салынған өзге де заттарды өзінде заңсыз ұстайтын адамдарға қатысты;

      2) шекаралық кеңістіктегі жаппай тәртіпсіздіктің жолын кесу үшін және Мемлекеттік шекарадан қарусыз жаппай кесіп өту немесе кесіп өтуге әрекет ету және азаматтардың өмірі мен денсаулығына немесе мемлекеттің қауіпсіздігіне қол сұғушылық жасалатын құқық бұзушылардың топтасқан іс-әрекеттері жағдайында;

      3) егер ұсталған адамдардың қашып кетуі, айналасындағыларға немесе өз денсаулығына зиян келтіруі мүмкін екеніне жеткілікті негіздер болса, оларды айдауылмен алып жүру және күзету кезінде;

      4) ұсталғандарды жеткізу үшін, егер бұл құқық бұзушылықтың жолын кесу, құқық бұзушының жеке басын анықтау, сондай-ақ, егер әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы жасау міндетті болып табылса, оны сол орнында жасау мүмкін болмаған кезде осы хаттаманы жасау мақсатында қажет болса;

      5) құқық бұзушылықтардың жолын кесу мақсатында объектілер мен көлік құралдарын ашу, сондай-ақ оларды бөлшектеу үшін;

      6) өзге де құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу, сондай-ақ қажетті қорғаныс үшін және аса қажеттілік жағдайында да арнайы құралдарды қолдануға құқығы бар.

75-бап. Қызметтік жануарларды және дене күшін қолдану

      1. Мемлекеттік шекараны қорғау кезінде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне қару-жарақ пен әскери техниканы және арнайы құралдарды қолдануға құқық беретін барлық жағдайларда қызметтік жануарлар мен дене күші қолданылуы мүмкін.

      2. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі әскери қызметшілерінің шекаралық кеңістікте:

      1) құқық бұзушыларды іздеу және ұстау үшін;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еркін айналымға шығаруға, Қазақстан Республикасына әкелуге немесе Қазақстан Республикасынан әкетуге тыйым салынған нәрселерді, материалдарды, құралдарды, заттарды іздеу және табу мақсатында адамдарды, көлік құралдарын, жүктер мен тауарларды тексеріп қарау, жергілікті жерді қарап тексеру кезінде;

      3) өзге де құқық бұзушылықтардың алдын алу, анықтау және жолын кесу, сондай-ақ қажетті қорғаныс үшін және аса қажеттілік жағдайында қызметтік жануарларды және дене күшін, оның ішінде күрестің жауынгерлік тәсілдерін қолдануға да құқығы бар.

12-тарау. АЗАМАТТАРДЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАНЫ ҚОРҒАУҒА ҚАТЫСУЫ,
ОЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚОРҒАЛУЫ

76-бап. Азаматтардың Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысуы

      1. Шекаралық кеңістік шегінде азаматтар ерікті жасақтар құрамында және өзге де нысандарда ерікті негізде Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысады.

      2. Азаматтарды ерікті жасақтар құрамында Мемлекеттік шекараны қорғауға тарту тәртібін, осындай тартудың нысандары мен түрлерін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

      3. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын азаматтар өз қызметін заңдылық, адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының құрметтелуі және сақталуы қағидаттары негізінде жүзеге асырады.

      4. Мыналар:

      1) қылмыстық жауаптылыққа тарту;

      2) бірнеше рет (бір жыл ішінде екі және одан да көп) қасақана әкімшілік құқық бұзушылықтар жасау;

      3) шекаралық кеңістіктің немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұру үшін кету;

      4) Мемлекеттік шекараны қорғауға одан әрі қатысуын болғызбайтын мән-жайлардың басталуы (психикалық, мінез-құлықтық, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты бұзылушылықтарының (ауруларының), Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тізбеге сәйкес айналадағылар үшін қауіп төндіретін өзге де аурудың анықталуы, азаматтың қайтыс болуы);

      5) Мемлекеттік шекараны қорғауға одан әрі қатысқысы келмеуі Қазақстан Республикасы азаматының ерікті жасақтар құрамында Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысу мүмкіндігін болғызбайтын мән-жайлар болып табылады.

      Ескерту. 76-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 07.07.2020 № 361-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

77-бап. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын азаматтардың құқықтары мен міндеттері

      1. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын азаматтар (бұдан әрі – Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдар):

      1) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің бөлімшелерін шекаралық кеңістікте дайындалып жатқан не жасалған құқық бұзушылықтардың өздеріне мәлім болған фактілері туралы дереу хабардар етуге;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда азаматтардың талап етуі бойынша өздерінің Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысу заңдылығын растайтын куәліктерді көрсетуге;

      3) құқық бұзушылықтар жасағаны үшін ұсталған азаматтарға қолданылатын мәжбүрлеу шараларының негіздерін оларға түсіндіруге;

      4) Мемлекеттік шекараны қорғау бойынша іс-шараларға қатысар алдында Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің бөлімшелерінде құқықтық дайындықтан өтуге міндетті.

      2. Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдардың:

      1) Мемлекеттік шекараны қорғаудың бақылау және қадағалау функцияларымен байланысты емес іс-шараларында Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметіне жәрдем көрсетуге;

      2) шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың алдын алуға және жолын кесуге;

      3) құқық бұзушылықтардың жолын кесу және құқық бұзушыларды ұстау мақсатында, егер көрсетілген мақсаттарға өзге тәсілдермен қол жеткізу мүмкін болмаса, дене күшін және басқа да құралдарды қолдануға;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықты жасаған адамдарды ұстауға және Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің бөлімшелеріне, құқық қорғау немесе өзге де уәкілетті органдарға жеткізуге;

      5) Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті Шекара қызметінің өкілдерімен бірлесіп шекаралық кеңістікте құқық бұзушылықтардың профилактикасына бағытталған іс-шараларды жүргізуге;

      6) шекаралық кеңістікте белгіленген режимдердің сақталуын талап етуге құқығы бар.

      Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдардың заңды талаптары орындау үшін міндетті.

      3. Мемлекеттік шекараны қорғауда жәрдем көрсетуіне байланысты Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдар мен олардың отбасы мүшелерiне қатысты құқыққа қарсы іс-әрекеттер, сондай-ақ Мемлекеттік шекараны қорғауға қатысатын адамдардың заңды талаптарын орындамау Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа әкеп соғады.

13-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

78-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғау саласындағы заңдылықтың сақталуын қадағалау

      Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын қорғау саласындағы заңдылықтың сақталуына жоғары қадағалауды Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры және ол уәкiлеттiк берген прокурорлар жүзеге асырады.

      Ескерту. 78-бап жаңа редакцияда - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

79-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

      1. Осы Заңның және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара туралы өзге де нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын бұзған адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      2. Қазақстан Республикасының азаматтары, шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметінен, Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігінен, Мемлекеттік шекараны қорғау саласындағы өзге де уәкілетті органдардан өздерінің құқықтары мен бостандықтарының шектелу себебі жөнінде түсіндірмелер алуға құқығы бар.

      3. Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдіктердің немесе азаматтығы жоқ адамдардың заңды құқықтары мен бостандықтары бұзылған жағдайда, тиісті лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен осы құқықтарды қалпына келтіруге және оларға келтірілген залалды өтеуге міндетті.

80-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      1-1. 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін мыналардың:

      1) осы Заңның 23-бабының 2-тармағы 1) тармақшасының қолданысы тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде осы тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      1) Мемлекеттік шекараны кесіп өту заңдылығын айқындау, Мемлекеттік шекараны кесіп өту тәртібін бұзушыларды, сондай-ақ өздеріне қатысты Қазақстан Республикасына кіру және Қазақстан Республикасынан шығу бойынша Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген шектеулері бар адамдарды анықтау мақсатында құжаттарды және адамдарды тексеруді, оның ішінде биометриялық дербес деректерді өңдеу рәсімі арқылы тексеруді, адамдарға сауал жүргізуді;";

      2) осы Заңның 66-бабы 9-1) тармақшасының:

      3) осы Заңның 66-бабы 10) тармақшасының қолданысы тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде осы тармақша мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "10) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасына кіруге рұқсат етілмеген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мерзімде айыппұл салу туралы сот шешімдерін және уәкілетті органдардың (лауазымды адамдардың) қаулыларын орындамаған шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың кіруін шектеуге;";

      4) осы Заңның 67-бабының 1-тармағы 11-1) тармақшасының қолданысы тоқтатыла тұрсын.

      2. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:

      1) "Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы туралы" 1993 жылғы 13 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993 ж., № 1, 1-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., № 14, 275-құжат; 1998 ж., № 24, 436-құжат; 2002 ж., № 15, 147-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2007 ж., № 24, 180-құжат; 2009 ж., № 18, 86-құжат; 2011 ж., № 11, 102-құжат);

      2) "Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі туралы" 1993 жылғы 13 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993 ж., № 1, 3-құжат; 1995 ж., № 8, 56-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., № 14, 275-құжат; 2002 ж., № 15, 147-құжат; 2004 ж., № 23, 142-құжат; 2007 ж., № 9, 67-құжат; № 24, 180-құжат; 2011 ж., № 1, 7-құжат; 2012 ж., № 4, 32-құжат).

      Ескерту. 80-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2021 № 58-VII (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

      Қазақстан Республикасының
Президенті
Н. Назарбаев